งานวจยฉบบสมบรณ โครงการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบ

ภาษมรดกและผลไดจากทน

โดย รศ.ดร.ชมพนท โกสลากร เพมพนววฒน และคณะ

กมภาพนธ 2550

1

Abstract

The objective of this study was to review and analyze related studies of dead taxes and capital gains taxes within the country and aboard. This study would develop a report by collecting secondary data, analyzing data, and making a comparison. The secondary sources included both academic documents and related research papers.

Collecting dead and capital gains taxes are worldwide both in developing and developed countries. Thailand began to collect the dead tax in 1933 but eliminated that in 1944. For capital gains taxes, Thailand has collected the tax as a part of income tax law.

By studying both domestic and international research documents about dead taxes and capital gains taxes, there were the arguments for and against the dead taxes and capital gains taxes. Even though, some disadvantages and arguments against the dead taxes and capital gains taxes were found, especially a discouraging on saving and investment and a poorly collective administration, the objectives and principles of the two taxes have weighted reasonable support in applying the used of the taxes. Tax collectors and related agencies should consider a method used to solve problems in practice, in order to generate a convenient path of collecting taxes systematically and effectively.

By emphasizing related taxes in real estate and property, applying the dead taxes and capital gains taxes on tax transfer would generate the role of retrieving government spending on public utilities used to benefit property’s owner, would distribute the capital gains from property, and would reduce a chance of inequality.

2

บทคดยอ การศกษานมวตถประสงคเพอทบทวนและวเคราะหผลการศกษาทเกยวของกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนในประเทศและตางประเทศ โดยทาการศกษาขอมลทตยภมจากเอกสาร รายงาน การวจยทงในและตางประเทศมาทาการศกษาวเคราะหขอมลและทาการเปรยบเทยบเพอจดทารายงาน ผลการศกษา

การจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนนยมจดเกบกนทวไปทงประเทศทพฒนาแลวและ กาลงพฒนา ประเทศไทยไดเคยมการจดเกบภาษมรดกมากอนแลวในป พ.ศ. 2476 และยกเลกไปในป พ.ศ. 2487 สาหรบภาษผลไดจากทนนน ประเทศไทยมการจดเกบภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทงในและตางประเทศทเกยวของกบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน พบวา มการวพากษวจารณทงในดานสนบสนนและคดคานการจดเกบ ซงแมวาจะมผลเสยและขอคดคานในการจดเกบภาษทง 2 ประเภทอยบาง โดยเฉพาะในประเดนของการทาลาย ความตงใจในการออมและการลงทนของประชาชน และมาตรการการจดเกบทไมดพอ แตเมอไดพจารณาถงวตถประสงคและหลกการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนแลว สรปไดวา การนาเอาภาษมรดกและภาษผลไดจากทนมาจดเกบนน นาจะมเหตผลอนสมควรกวาและมนาหนกมากพอในการสนบสนนใหมการจดเกบ ซงหากผจดเกบและหนวยงานทเกยวของไดพจารณาหาทางแกไขขอขดของในทางปฏบตเพอใหเกดความสะดวกในการจดเกบและเปนระบบแลว ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากรของรฐ กจะเกดขน

หากพจารณาเจาะจงถงการจดเกบภาษทเกยวของกบอสงหารมทรพยแลว การนาภาษมรดกและภาษผลไดจากทนมาใชในการจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอ จะเปนการสรางบทบาทในการเรยกคนภาระคาใชจายในการลงทนทรฐจดใหมสาธารณปโภคตางๆ อนกอใหเกดประโยชนแกเจาของอสงหารมทรพย ในการกระจายประโยชนสวนเพมทเกดแกอสงหารมทรพย จากผลการลงทนของรฐ และเปนโอกาสในการลดความไมเทาเทยมกนระหวางบคคลอกดวย

3

บทสรปผบรหาร

โครงการศกษาทบทวนวรรณกรรมเกยวกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน มวตถประสงคเพอทบทวนและวเคราะหผลการศกษาทเกยวของกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนในประเทศและตางประเทศ โดยทาการศกษาขอมลทางดานทตยภมจากเอกสาร รายงานการวจยทเกยวกบระบบภาษมรดก และภาษผลไดจากทน ทงในและตางประเทศ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของมาทาการศกษาวเคราะหขอมลและทาการเปรยบเทยบเพอจดทารายงานผลการศกษา

การจดเกบภาษมรดก นยมจดเกบกนทวไปทงประเทศทพฒนาแลวและกาลงพฒนา ปจจบนมประเทศทจดเกบภาษมรดกทงสน 55 ประเทศ ทงในทวปเอเชย ทวปแอฟรกา ทวปยโรป และทวปอเมรกา สวนประเทศไทยไดเคยมการจดเกบภาษมรดกมากอนแลวในชวงป พ.ศ. 2476 – 2487 โดยมพระราชบญญตอากรมรดกและอากรการรบมรดก พ.ศ. 2476

การจดเกบภาษมรดกโดยทวไปมกจดเกบรปของภาษกองมรดก (Estate Tax) ภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) และภาษการให (Gift Tax) ภาษการใหมกจะจดเกบควบคกบภาษมรดกประเภทอน ประเทศทมการจดเกบภาษมรดกสวนใหญจะมการจดเกบภาษมรดกในรปแบบการจดเกบภาษการรบมรดกควบคกบภาษการให อยางไรกตาม บางประเทศไดยกเลกการจดเกบภาษมรดก เชน ออสเตรเลยและ แคนนาดาไดยกเลกการจดเกบภาษการรบมรดก จากทเคยมการจดเกบ และสหรฐอเมรกากาลงจะยกเลกการจดเกบ ภาษกองมรดก ในป พ.ศ.2553

ภาษผลไดจากทนนบเปนสวนหนงของภาษทเกบจากทน (Capital Tax) โดยภาษผลไดจากทนเปนผลไดสะสมทเกบจากการถอครองทรพยสนในชวงเวลาหนงซงอาจนานกวาหนงป เปนลกษณะการพอกพนของผลประโยชนหรอมลคา ในชวงเวลาหนง ๆ การจดเกบภาษผลไดจากทน เปนทนยมจดเกบกนทวทงประเทศทพฒนาแลวและกาลงพฒนา ในแตละประเทศตางกมรปแบบการจดเกบทแตกตางกนทงในดานอตราและวธการคานวณภาษ โดยสวนใหญการจดเกบภาษผลไดจากทนจะอยในภาษเงนได และบางประเทศทแยกภาษประเภทนออกมา สาหรบประเทศไทยนน มการจดเกบภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทงในและตางประเทศทเกยวของกบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน พบวาการจดเกบภาษทง 2 ประเภทนน รฐถอเปนหนสวนในการทกอใหเกดกองมรดกขนกองมรดกยอมอยในฐานะเปนผไดรบประโยชนจากรฐ รวมทงผทไดรบประโยชนจากมลคาของทนทเพมขนดวย ตางกมความสามารถในการเสยภาษ ซงเปนเหตและผลทจะดาเนนการจดเกบภาษทง 2 ประเภทได แตในทางปฏบต พบวา ไดรบการวพากษวจารณทงในดานสนบสนนและคดคานการจดเกบ

4

งานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบภาษมรดกไดกลาวถงเหตผลในการจดเกบวาเพอความเปนธรรมในสงคมและการกระจายรายได ไมใชเพอการหาเงนรายไดจากภาษ แตกมขอคดคานวา ภาษมรดกนนไมไดอานวยรายไดใหแกรฐแตอยางใด รายรบจากการจดเกบภาษมรดกคดเปนมลคาไมเกนรอยละ 2 ของรายรบทงหมดของรฐบาล และคาใชจายในการดาเนนการจดเกบภาษมรดกมมลคาใกลเคยงกบรายรบจากการจดเกบภาษมรดก อกทงยงมความซบซอนในการบรหารภาษ เนองจาก ไมสามารถจดเกบไดจากทรพยสนทกประเภท โดยจะสามารถเกบไดเฉพาะทรพยสนทมทะเบยนเทานนซงสามารถแบงเปนสาเหตหลกสาคญ คอ การเกดความซาซอนในการเสยภาษ นอกจากน ภาษมรดกการไมเกดแรงจงใจในการโอนทรพยสนใหกบทายาท เปนการกระตนใหเกดการบรโภคในปจจบนและลดการออมซงจะสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวหากจาเปนทจะตองเพงพาเงนออมจากตางประเทศเปนหลกและทสาคญทสดกคอ ไมไดเปนการลดชองวางในการสะสมทรพยสนหรอความมงคง

สวนขอสนบสนนใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนคอ ควรทจะมการแยกออกมาเปนภาษทางตรง เนองจากเหตผลทางดานโครงรางภาษและในของเรองการกระจายรายไดและความมงคง โดยไดมการเสนอใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนในอตราคงทและตาของเงนไดจากทนเพอปดทางเลอกในการตดสนใจลงทนอนเนองมาจากผลของอตราภาษทแตกตางกน อยางไรกตาม การคดคานการจดเกบภาษผลไดจากทน มสาเหตจากการการวจยทวาการยกเลกหรอลดอตราภาษผลไดจากทนจะทาใหรฐมรายไดจากการจดเกบภาษเพมขน เพราะภาคเอกชนจะมการลงทนในทนมากขน เกดรายไดเพมขนและจะรฐจะมรายไดในรปของภาษเงนไดเพมขน เนองจากตนทนในการลงทนในสนคาประเภททนลดลง สงผลดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการจางงานในประเทศ แมอาจจะสงผลเสยตอรายรบของรฐบางกตาม แตประชาชนในทกชนชนรายไดจะไดรบประโยชนจากการยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนไมใชเพยงเฉพาะผทสะสมทนเทานน แมวาจะมผลเสยและขอคดคานในการจดเกบภาษทง 2 ประเภทอยบาง โดยเฉพาะในประเดนของการทาลายความตงใจในการออมและการลงทนของประชาชน และมาตรการการจดเกบทไมดพอ แตเมอไดพจารณาถงวตถประสงคและหลกการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน รวมทงการวเคราะหจากขอสนบสนนและคดคานของงานวจยทงในและตางประเทศแลว สรปไดวา การนาเอาภาษมรดกและ ภาษผลไดจากทนมาจดเกบนน นาจะมเหตผลอนสมควรกวาและมนาหนกมากพอในการสนบสนนใหมการจดเกบ ซงหากผจดเกบและหนวยงานทเกยวของไดพจารณาหาทางแกไขขอขดของในทางปฏบตเพอใหเกดความสะดวกในการจดเกบและเปนระบบแลว ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากรของรฐกจะเกดขน

หากพจารณาเจาะจงถงการจดเกบภาษทเกยวของกบอสงหารมทรพยแลว การนาภาษมรดกและภาษผลไดจากทนมาใชในการจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอ (Tax on Transfer) อสงหารมทรพยโดยเฉพาะทดน นาจะมบทบาทในการเรยกคนภาระคาใชจายในการลงทนทรฐ จดใหมสาธารณปโภคตางๆ อนกอใหเกดประโยชนแกเจาของอสงหารมทรพย ในการกระจายประโยชนสวนเพม ซงเกดแกอสงหารมทรพย จากผลการลงทนของรฐ และในการลดโอกาสความไมเทาเทยมกนระหวางบคคลอกดวย

5

สารบญ

หนา

บทคดยอ 1 บทสรปผบรหาร 3 บทท 1 บทนา 6 บทท 2 แนวคดเชงทฤษฎเกยวกบภาษอากร 9 บทท3 รปแบบการจดเกบภาษทเกยวของกบทดนในประเทศไทย 24 บทท 4 รปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน 32 บทท 5 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 64 บทท 6 บทสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 72 บรรณานกรม 80 ภาคผนวก 81 ภาคผนวก ก พระราชบญญตอากรกองมรดกและรบมรดก พ.ศ. 2476 82 ภาคผนวก ข ขอคดเหนและขอเสนอแนะของทประชมเกยวกบการจดเกบ

ภาษมรดกและภาษผลไดจากทน 96

6

บทท 1 บทนา 1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา

จากการศกษาแนวความคดทางเศรษฐศาสตรเกยวกบการถอครองทดนเพอใหการทดนเกด

ประโยชนสงสด ชใหเหนวา การใชทดนเพอใหเกดประสทธภาพในการใชทดน คอ การใชทดนทจะทาใหเกดผลตอบแทน หรอ “คาเชา” สงสด แตการจะใชทดนในกจกรรมใดทจะทาใหไดผลตอบแทนสงทสดนนยอมขนอยกบทตงและลกษณะการใชทดนดวย ดงนนผทสามารถจายคาเชาทดนไดสงทสดกจะเปนผทสามารถนาทดนแปลงนนไปใชประโยชน ทาใหเหนไดวาการใชทดนเพอกจกรรมทได ผลตอบแทนนอยลง กควรใชทดนทมศกยภาพลดหลนกนไปตามประเภทกจกรรมนน ๆ

ทดนเปนทรพยสนประเภทหนงทอยภายใตระบบภาษทรพยสน เปนการจดเกบภาษจากทรพยสน ทครอบครอง แบงออกเปน 2 ประเภทคอ ภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท (ภาพท 1) ซงในการจดเกบภาษบารงทองทของประเทศไทยปจจบนถอวาอยในอตราทตามาก กฎหมายเกยวกบทดนในปจจบน มชองวางใหเกดการลดหยอนภาษโดยไมจาเปน มการลดหยอนสาหรบทดนเพอการอยอาศย เลยงสตว และยกเวนสาหรบทดนทเสยภาษโรงเรอนและทดนแลวอกดวย ทาใหเกดการหลกเลยงการเสยภาษ ไดโดยงาย เกดการถอครองเพอมงเกงกาไร ไมไดใชประโยชนจากการถอครองทดน (unused) หรอใชประโยชนจากทดนไมเตมท (underused) จงมกมคาถามตามมาวา “ระบบภาษทดนในปจจบนมความเหมาะสมเพยงใด และจะมอทธพลในการกระตนใหมการใชทดนอยางมประสทธภาพไดหรอไม อยางไร”

นอกจากภาษทดนจะเปนภาษทนารายไดมาสองคกรปกครองสวนทองถนแลว ยงเปนมาตรการ ทสามารถปองกนการกระจกตวของการถอครองทดน ตลอดจนการปองกนการปลอยทดนใหวางเปลาไมใชประโยชน แมวาการเสนอใหมการปรบปรงภาษทดนจะมมานาน เชน ในพ.ศ. 2517 ศาสตราจารยเกรกเกยรต พพฒนเสรธรรม ไดเสนอใหมการคดอตราภาษบารงทองทหรอภาษทดนใหม มขอเสนอแนะในการปรบปรงระบบและวธการจดเกบภาษทดนใหม จากเดมทจดเกบภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท มาเปนการจดเกบภาษทดนในอตรากาวหนาตามขนาดการถอครองโดยมลนธสถาบนทดน (2544) ตลอดจนการศกษาของหนวยงานทเกยวของโดยตรงคอ กระทรวงการคลงเองกมความพยายามทจะปรบปรงภาษทดนในระยะตอมาดวย

7

ภาพท 1: การจดเกบภาษทรพยสนในปจจบน

ในสวนของภาษทรพยสนทเกยวของกบทดนในตางประเทศนน นอกเหนอจาก ภาษการถอครองทรพยสน ทเกดขนเพอลดความเหลอมลาของสงคม โดยคนทมทรพยสนมากตองมภาระในการจายภาษมากกวาคนทมทรพยสนนอยกวาแลว ยงมภาษทเกยวของกบทดนทสาคญอก 2 ประเภทคอ ภาษมรดก (inheritance tax) และภาษผลไดจากทน (capital gains tax) โดยภาษมรดกนน เปนภาษทจะถกเรยกเกบเมอมการถายโอนทรพยสนใหกบผรบมอบ ซงอตราภาษมรดกในบางประเทศสงมาก และมกจดเกบในอตรากาวหนา เชน ประเทศสหรฐอเมรกา องกฤษ และญปน สาหรบภาษผลไดจากทน เปนภาษเงนไดจากการขายอสงหารมทรพย เปนภาษสวนตางกาไรของการซอขายอสงหารมทรพย โดยภาษสวนตางกาไรนคดจากรอยละของกาไรทไดจากการขายอสงหารมทรพย โดยนาราคาขายหกลบจากตนทนทไดมาของอสงหารมทรพยนน ในบางประเทศภาษผลไดจากทนน ถกนามา

ภาษการถอครองทรพยสน

1. ภาษโรงเรอนและทดน - จดเกบในอตรารอยละ 12.5 ของคาเชารายป - ยกเวนภาษใหแกโรงเรอนทเจาของอยอาศยและโรงเรอนปดวาง - ยกเวนภาษตามจานวนเนอทโดยไมคานงถงมลคาของบานและทดน 2. ภาษบารงทองท - ใชราคาปานกลางของทดนในป พ.ศ. 2521 – 2524 เปนฐานภาษ - จดเกบในอตราภาษถดถอย

ภาษทไดจากทรพยสนหรอผลไดจากทน 1. ภาษเงนไดจากการขายอสงหารมทรพย - จดเกบในอตราภาษสงสด - ยกเวนทรพยสนทไมตองเสยภาษเงนไดไวหลายกรณ 2. ภาษธรกจเฉพาะ - จดเกบจากฐานมลคาทรพยสนทขาย ซงเงนไดจากขายอสงหารมทรพยตองเสยภาษเงนไดอยแลว

ภาษการโอนเปลยนมอทรพยสน ไมมการจดเกบภาษการโอนเปลยนมอทรพยสนโดยตรง แตมการจดเกบคาธรรมเนยมการโอน โอนอสงหารมทรพยโดยคดในอตรารอยละของมลคาอสงหารมทรพยทโอน ซงอาจถอวาเปนภาษการโอนทรพยสน โดยจดเกบในอตรารอยละ 2 ของมลคาทรพยสนทโอน และรอยละ 0.5 ในกรณการโอนทรพยสนใหทายาท

ภาษทรพยสน

8

คดรวมเปนรายไดสวนบคคลประจาป (annual income tax) เปนอตราภาษสวนเพม (marginal tax rate) ทมผลทาใหตองจายภาษผลไดจากทนสงถงรอยละ 30-50 ของกาไรทไดรบ เชน ในประเทศสหรฐอเมรกา เปนตน

แมวาประเทศไทยจะยงไมมการเรยกเกบภาษทงสองประเภทขางตน การมอบมรดกใหลกหลานตามกฎหมาย ถอเปนการใหดวยเสนหา ไมตองเสยภาษ ซงรวมถงทดนและสงหารมทรพยประเภทอนดวย และในสวนของภาษผลไดจากทน กไมไดมการเรยกเกบจากผลไดหรอกาไรจากการขายทรพยสนนน แตการศกษาและวเคราะหถงระบบของการจดเกบในเชงลก ยอมเปนประโยชนในการพฒนาแนวทาง การจดเกบภาษทงสองประเภทมาใชในระบบภาษทดนของประเทศไทย อนจะสงผลตอการพฒนาระบบโครงสรางภาษอากรของไทยใหมความครบถวนสมบรณโดยจดเกบภาษจากฐานทรพยสน เพอลดความเหลอมลาในการกระจายรายไดและความมงคง ตลอดจนเพอเพมประสทธภาพในการใชทดนใหเกดประโยชนสงสดตอระบบเศรษฐกจของประเทศ 2. วตถประสงคของการศกษา เพอทบทวนและวเคราะหผลการศกษาทเกยวของกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนในประเทศไทยและตางประเทศ 3. ขอบเขตการศกษา การศกษาครงนจะครอบคลมถงการศกษาวเคราะหขอมลและงานวจยตาง ๆ ทเกยวโยงกบภาษมรดก และภาษผลไดจากทน ทปรากฏอยในประเทศตาง ๆ ทงทเปนประเทศพฒนาแลวและประเทศกาลงพฒนา 4. วธดาเนนการ ทาการศกษาขอมลทางดานทตยภมจากเอกสาร รายงานการวจยทเกยวกบระบบภาษมรดก และภาษผลไดจากทน ทงในและตางประเทศ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของมาทาการศกษาวเคราะหขอมลและทาการเปรยบเทยบเพอจดทารายงานผลการศกษา 5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) สรางความเขาใจเกยวกบภาษทงสองประเภททงในมมมองของนกวชาการ และผปฏบตรวมทงประสบการณจากตางประเทศ

2) เพอเปนแนวทางในการสรางระบบภาษเกยวกบทดนทจะใชเปนเครองมอในการเพมประสทธภาพของการใชทดนในประเทศไทยตอไป

9

บทท 2

แนวคดเชงทฤษฎเกยวกบภาษอากร 1. แนวคดโดยทวไปเกยวกบภาษอากร

1.1 ความหมายของภาษอากร ภาษอากร หมายถง สงทรฐบาลบงคบจดเกบจากประชาชนและนามาใชประโยชน

ตอสงคมโดยสวนรวม โดยมไดใหประโยชนในความหมายทวไปตอบแทนโดยตรงตอผเสยภาษหมายความวาการเกบภาษนนมไดใหประโยชนตอบแทนโดยตรงตอผเสยภาษ ผเสยภาษอาจไดรบประโยชนทางออม หรอประโยชนอาจเกดขนโดยตรงโดยมไดตงใจ นอกจากนนแลวขนาดของประโยชนทไดรบกไมจาเปนตองเทาเทยมกบจานวนภาษทเสย ในอกความหมายหนงทางเศรษฐศาสตรภาษอากร หมายถง รายไดหรอทรพยากรทไดมการเคลอนยายจากภาคเอกชนไปสภาครฐบาลและไมกอใหเกดภาระในการชาระคนของรฐบาล หมายความวา การเกบภาษเปนการเคลอนยายรายไดหรอทรพยากรจากภาคเอกชนสภาครฐบาลในทน พงเขาใจวาการเกบภาษมไดเปนกจกรรมทกอใหเกดรายไดเพมขนในสงคม การเกบภาษเปนเพยงการเคลอนยายรายไดหรอทรพยากรจากความครอบครองของเอกชนไปสความครอบครองของรฐบาลเทานน กลาวคอ ในการเกบภาษนนสงคมมไดมสนคาและบรการเพมขน รายไดของสงคมจงมไดเพมขน แมรฐบาลจะมรายไดเพมขนจากการเกบภาษ แตเอกชนกมรายไดลดลงเทากนกบรายไดทรฐบาลเพมขน ดงนน สงคมทงสงคมจงมไดมรายไดหรอทรพยากรเพมขนจากการเกบภาษ ภาษจงเปนเงนโอน (transfer payment) ไมใชรายได (income) ของสงคมและการเกบภาษกคอการโอนอานาจซอหรอทรพยากรจากภาคเอกชนสภาครฐบาล โดยท ในการโอนนนมไดกอใหเกดผลผลตเพมขนในสงคม การโอนรายไดจากภาคเอกชนสภาครฐบาลนนไมกอใหเกดภาระในการชาระคนแกภาครฐบาลหมายความวาไมใชการกนนเอง กลาวคอการกเงนนนเปนการเคลอนยายรายไดหรอทรพยากรจากภาคเอกชนสภาครฐบาลเหมอนกน แตกกอใหเกดภาระทรฐบาลจะตองเคลอนยายรายไดหรอทรพยากรกลบคนสภาคเอกชนเมอตอนรฐบาลชาระเงนคนใหเอกชน แตการเกบภาษนนรฐบาลไมมขอผกพนในการชาระคน

10

1.2 ฐานของภาษอากร

ฐานของภาษอากร คอสงทใชเปนเกณฑในการจดเกบภาษ ถาใชอตราภาษคณเขา ไปกบฐานภาษแลวจะไดจานวนภาษทตองเสย ฐานภาษโดยทวไปแยกออกไดเปน 4 ประการ คอ

1. ฐานเกยวกบรายได (Income Base) รายไดนบวาเปนฐานภาษทใชกน แพรหลายมากทสดฐานหนงการทนยมใชรายไดเปนฐานภาษ เพราะวารายไดใชเปนเครองวดความสามารถในการเสยภาษ (ability - to - pay) ไดด ผมรายไดมากยอมมความสามารถในการเสยภาษมาก ผมรายไดนอยยอมมความสามารถในการเสยภาษนอย ภาษทเกบจากฐานรายได ไดแก ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดบคคลธรรมดาเปนภาษทเกบจากบคคลธรรมดาโดยอาศยรายไดเปนฐาน สวนภาษเงนไดนตบคคลเกบจากนตบคคล เชน บรษทหรอหางหนสวนจากด โดยอาศยกาไรซงกคอรายไดของนตบคคลเปนฐาน 2. ฐานเกยวกบการบรโภค (Consumption Base) การใชจายในการบรโภคถอ เปนฐานภาษทดไดอยางหนง เพราะการบรโภคเปนการใชทรพยากรของสงคมใหสนเปลองไป ผบรโภคจงควรตองเสยภาษใหกบสงคมตามสดสวนแหงการบรโภคของตน อกทงการใชการบรโภคเปนฐานภาษดกวาใชรายไดเปนฐานภาษ ในแงทวาการเกบภาษจากรายไดนน มไดคานงวาผมรายได ไดนารายไดนนมาใชจายเพอการบรโภคทนทหรอไม หรอวาเกบรายไดนนไวเปนเงนออมเพอการบรโภคในอนาคต การบรโภคถอวาเปนการใชทรพยากรของสงคมใหสนเปลองไปและเปนการกอใหเกดความสขตอผบรโภค สวนการออมไวนนจากรายไดเปนการเกบภาษจากรายไดทงกอนไมวารายไดนนจะใชในการบรโภคหรอเกบออมไว มองในแงนการเกบภาษโดยอาศยฐานรายไดจงไมเปนธรรมนก สวนการเกบภาษโดยอาศยการบรโภคเปนฐานนนไดถอหลกวาผใดไดรบความสขดวยการบรโภคคอการใชทรพยากรของสงคมสนเปลองไปกตองเสยภาษใหสงคม รายไดสวนใดทยงไมไดนามาใชในการบรโภคกยงไมตองเสยภาษ ผใดบรโภคมากกเสยภาษมาก ผใดบรโภคนอยกเสยภาษนอย อยางไรกตามถามองจากอกแงหนง สดสวนของการใชจายในการบรโภคตอรายไดนนแตกตางกนไปตามฐานะของตน กลาวคอ คนจนมกใชจายในการบรโภคเปนสดสวนใหญของรายได สวนคนมงมมกใชจายในการบรโภคเปนสดสวนนอยของรายได หากใชการบรโภคเปนฐานภาษผลกจะกลายเปนวาภาระภาษจะตกแกคนจนมากกวาคนมงม เพราะรายไดสวนใหญของคนจนถกเกบภาษ แตรายไดสวนนอยของคนมงมถกเกบภาษ ภาษทเกบจากฐานการบรโภคมหลายภาษ อาท ภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต ภาษสนคาเขาและออก เปนตน 3. ฐานเกยวกบความมงคง (Wealth Base) ความมงคงใชเปนเครองวดอกอยางหนงทวดความสามารถในการเสยภาษไดด เพราะความมงคงกคอการสะสมของรายไดทเจาของไดสะสมไวในรอบระยะเวลาตาง ๆ นอกจากนนความมงคงกคอทรพยสนตาง ๆ เชน ทดน สงปลกสราง ใบหน เปนตน ยงใช

11

เปนเครองมอในการหารายไดไดดวย ภาษทเกบโดยอาศยความมงคงเปนฐานไดแก ภาษโรงเรอน ภาษทดน ภาษมรดก ภาษผลไดจากทน และภาษความมงคงสทธ (Net wealth tax) เปนตน

4. ฐานอน ๆ นอกจากฐานรายได การบรโภค และความมงคงแลว กยงมภาษท เกบโดยอาศยฐานอน ๆ อก แตภาษทเกบจากฐานอนทมใชฐานรายได ฐานการบรโภคและฐานความมงคงนนเปนภาษทเกบไดเงนจานวนนอย โดยมากมกมงเกบเพอวตถประสงคเฉพาะบางอยางซงมใชการเกบภาษเพอรายไดของรฐบาลหรอเพอความเปนธรรมในสงคม ตวอยางของภาษฐานอน ไดแก ภาษชายโสดทเกบในประเทศไทยในป 2485 สมยจอมพล ป. พบลสงคราม เพอสงเสรมการเพมประชากร เปนตน

1.3 อตราภาษ อตราภาษ คอสดสวนของฐานภาษทกาหนดใหเกบเปนภาษ ถาเอาอตราภาษคณ

ดวยฐานภาษจะไดจานวนภาษทตองเสย อตราภาษแบงออกได 3 แบบ คอ 1. อตราคงทหรออตราตามสดสวน (Flat Rate or Proportional Rate) อตราแบบนกาหนดใหใชอตราเดยวไมวาฐานจะเปนเทาไร คอเปนอตราคงทไมเปลยนแปลงไปตามฐานภาษ เชน ภาษเงนไดนตบคคลกาหนดใหเกบภาษในอตรา 30 % ของกาไร ไมวาจะกาไรเทาไรกเสยภาษในอตรา 30 % เทากน

2. อตรากาวหนา (Progressive Rate) คอ อตราภาษทเปลยนแปลงกาวหนาไป ตามขนาดของฐาน ถาฐานยงใหญอตราภาษกยงสง ฐานยงเลกอตราภาษกยงตา เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดาซงเกบจากฐานเงนได ถาเงนไดสทธไมเกน 100,000 บาท เสยภาษในอตรา 5 % เงนไดสทธสวนทเกน 100,000 บาท แตไมเกน 500,000 บาท เสยภาษในอตรา 10 % สวนทเกน 500,000 บาท แตไมเกน 1,000,000 บาท เสยภาษในอตรา 20 % เงนไดสทธสวนทเกน 1,000,000 บาท แตไมเกน 4,000,000 บาท เสยภาษในอตรา 30 % เงนไดสทธสวนทเกน 4,000,000 บาท เสยภาษในอตรา 37 % จะเหนวาอตราภาษเปลยนแปลงกาวหนาไปตามฐานภาษ ภาษอตรากาวหนานสอดคลองกบหลกความสามารถในการเสยภาษและในทางทฤษฎถอวาเปนภาษทมพลงในการกระจายรายไดสง

3. อตราถอยหลง (Regressive Rate) อตราภาษถอยหลง คอ อตราภาษทเปลยนแปลงในทางตรงขามกบฐาน กลาวคอ ถาฐานยงใหญอตรากยงตา ถาฐานยงเลกอตรากยงสง เชน ภาษโรงเรอนและทดนของไทยทเกบอย ในปจจบนเกบโดยใชอตราถอยหลงตามราคาทดน ถาทดนยงราคาแพงอตราภาษยงตา

12

1.4 ชนดของภาษ หลกเกณฑการแบงประเภทของภาษออกเปนชนดตาง ๆ นนมอยหลายหลกเกณฑ

ทสาคญ คอ 1. แยกตามการผลกภาระ ถาจะแยกภาษออกเปนประเภทตาง ๆ ตามการผลกภาระอาจแยกภาษออกไดเปน 2 ชนด คอ ภาษทางตรง และภาษทางออม

1) ภาษทางตรง หมายถง ภาษทเมอเกบภาษแลวผเสยภาษไมสามารถจะผลก ภาระภาษไปใหผใดอกได ผเสยภาษจาเปนตองรบภาระภาษนนไวเอง ตวอยางของภาษทางตรง ไดแก ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล ภาษการประกนสงคม (social security tax) ภาษผลไดจากทน (capital gains tax) ภาษกองมรดก (estate tax) ภาษการรบมรดก (inheritance tax) ภาษการให (gift tax) และภาษทรพยสน (property tax) เปนตน 2) ภาษทางออม หมายถง ภาษทผเสยภาษไมจาเปนตองรบภาระภาษไวเอง กลาวคอ ผเสยภาษสามารถผลกภาระภาษไปใหผอนได เชน ภาษสรรพสามตทเกบจากการผลตเบยร ผผลตเบยรกจะรวมคาภาษเขาไปกบราคาขาย ทาใหผผลตแมจะเปนผนาเงนภาษไปเสยใหกรมสรรพสามต แตกไมตองรบภาระภาษไวเองแตสามารถผลกภาระไปใหผบรโภคเบยรได ตวอยางของภาษทางออม ไดแก ภาษการนาเขา ภาษการสงออก ภาษสรรพสามต ภาษการคา อากรแสตมป และอากรมโหรสพ เปนตน 2. แยกตามการใชเงนภาษ เราอาจแยกภาษตามการใชเงนภาษไดเปน 2 ชนด คอ ภาษ ทวไป (general tax) และภาษเพอการเฉพาะ (ear – marked tax)

1) ภาษทวไป หมายถง ภาษทจดเกบเพอนารายไดไปเขางบประมาณแผนดน สาหรบใชในกจการทวไป ไมมการระบวาจะตองนาเงนภาษนนไปใชเพอการใดการหนงโดยเฉพาะ

2) ภาษเพอการเฉพาะ หมายถง ภาษทจดเกบเพอนาเงนไปใชในกจการใดกจการ หนงโดยเฉพาะกลาวคอ มการระบวารายไดจากภาษอากรประเภทนนจะตองนาไปใชเพอกจการทกาหนดใหเทานน จะนาไปใชเพอกจการอนไมได ตวอยางเชน ภาษการปองกนประเทศ (defence tax) ทเกบในเกาหลใตเปนการเกบภาษเพอนาเงนไปใชในการปองกนประเทศ เงนรายไดจากภาษปองกนประเทศนรฐบาลจะนาไปใชเพอการอนไมได จะตองใชในกจการปองกนประเทศแตเพยงอยางเดยว 3. แยกตามฐานภาษ เราอาจแยกภาษออกเปนชนดตาง ๆ ตามฐานภาษไดดงน

1) ภาษทเกบจากเงนได ไดแก ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล ภาษผลไดจากทน (capital gains tax) 2) ภาษทเกบจากฐานการใชจาย ไดแก ภาษการใชจาย (expenditure tax) ตามท กลาวมาแลว

13

3) ภาษทเกบจากทน ไดแก ภาษทรพยสน ภาษผลไดจากทน ภาษกองมรดก ภาษการรบมรดก ภาษรถยนต ภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท เปนตน 4) ภาษทเกบจากสนคาและบรการ เชน ภาษการขาย ภาษการนาเขา ภาษการสงออก ภาษสรรพสามต และคาธรรมเนยมการจดทะเบยนทดนทเกบโดยกรมทดน เปนตน 4. แยกตามเกณฑการประเมน เราอาจแยกภาษออกตามหลกเกณฑการประเมนไดเปน 2 ชนด คอ ภาษตามมลคา (Ad Valorem Tax) และภาษตามสภาพ (Specific Tax)

1) ภาษตามมลคา คอ ภาษทถอมลคาของสนคาหรอบรการทซอขายกนเปนฐาน โดยมากกาหนดอตรารอยละของมลคาโดยไมคานงถงวาจานวนทซอขายกนจาเปนเทาไร เชน ถากาหนดภาษนามนวาเปนรอยละ 15 ของราคาขายกเปนการเกบตามมลคา

2) ภาษตามสภาพ คอ ภาษทเกบตามลกษณะสภาพของสนคา เชน กาหนดการเกบภาษนามนวาเกบลตรละ 2 บาท ไมวานามนราคาเทาไร ถาขาย 1 ลตรกเสยภาษ 2 บาท หรอเกบภาษเบยรขวดละ 20 บาท เกบภาษไพสารบละ 8 บาท เปนตน

1.5 นโยบายภาษอากรกบเปาหมายทางเศรษฐกจของรฐบาล เปาหมายในการดาเนนนโยบายทางเศรษฐกจของรฐบาลทสาคญ ม 5 ประการ ไดแก

1. เปาหมายในการใชงานอยางเตมท 2. เปาหมายในการจดสรรการใชทรพยากรใหเหมาะสมดทสด 3. เปาหมายในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ 4. เปาหมายในการกระจายรายไดและความมงคงใหเปนธรรม 5. เปาหมายในการจดใหมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในอตราทเหมาะสม นโยบายของรฐบาลทเกยวกบภาษอากรจะทาใหรฐบาลสามารถบรรลเปาหมายตาง ๆ

ดงกลาวได 1. นโยบายภาษอากรกบเปาหมายการใชงานเตมกาลง

นโยบายภาษอากรอาจใชเปนเครองมอในการทาใหบรรลเปาหมายในการใชงาน เตมกาลงได เชน ในเวลาทเศรษฐกจซบเซา มการวางงานมากมกจกรรมทางเศรษฐกจนอยเพราะประชาชนมกาลงซอนอย รฐบาลกอาจกระตนกจกรรมทางเศรษฐกจโดยการลดภาษเงนไดเพอใหรายไดหลงจากหกภาษของประชาชนมมากขน ทาใหประชาชนมเงนใชจายมากขน หรอรฐบาลอาจใชนโยบายสงเสรมการลงทนโดยการลดภาษสนคาประเภททนและภาษเงนไดเพอกระตนใหมการลงทนมากขน ซงจะมผลใหมการสรางงาน ประชาชนกจะมงานทา เปนการแกปญหาการวางงานได

2. นโยบายภาษอากรกบเปาหมายการจดสรรการใชทรพยากรใหเหมาะสมทสด ทรพยากรของสงคมเปนสงทมจากด หากถกใชเพอการหนงแลวกมเหลอ

14

สาหรบใชเพอการอนนอยลงการจดสรรการใชทรพยากรของสงคมในระบอบเศรษฐกจแบบเสรนยมนนดาเนนไปโดยอาศยกลไกตลาด หรอกลไกราคา แตกลไกดงกลาวบางทกมไดกอใหเกดการจดสรรการใชทรพยากรในลกษณะทสงคมเหนวาเหมาะสมดทสดได ดงนนรฐบาลจงตองเขาแทรกแซงกลไกตลาด การแทรกแซงนรฐบาลอาจใชนโยบายภาษอากรเขาแทรกแซงในเรองการจดสรรการใชทรพยากรได อาท

- การสงเสรมใหมการผลตและการบรโภคสนคาและบรการทสงคมปรารถนา เชน สนคาทเปนสงจาเปนตอการครองชพ เปนตนวาอาหาร เครองนงหมและยารกษาโรคทจาเปน รฐบาลอาจสงเสรมใหมการผลตสนคาประเภทนไดดวยการยกเวนภาษหรอลดภาษ ใหตากวาสนคาประเภทอน หรอรฐบาลอาจเลอกใหการสงเสรมอตสาหกรรมหรอธรกจบางอยางดวยการลดภาษเงนไดสาหรบกจการนน ๆ เพอสงเสรมใหมการผลตและบรโภคสนคานน ๆ เชน รฐบาลพจารณาเหนวานมเปนอาหารทมประโยชนและสงคมยงใชทรพยากรมาผลตนมนอยเกนไป รฐบาลกอาจใชเครองมอทางภาษอากรเพอสงเสรมการผลตและการบรโภคนมได โดยนอกจากจะลดภาษการคาทเกดจากการผลตและการขายนมแลว ยงอาจจะยกเวนภาษเงนไดเพอสงเสรมการลงทนผลตนมอกดวยการลดและยกเวนภาษดงกลาวจะทาใหนมราคาถกและมผบรโภคมากขน ขณะเดยวกนผผลตจะไดกาไรจาการผลตนมมากขนเพราะไมตองเสยภาษ ผผลตกจะหนมาทาการผลตนมมากขน เปนการดงเอาทรพยากรจากการผลตสนคาอนมาใชในการผลตนม

- การสรางอปสรรคเพอใหเกดการลดการบรโภคและการผลตสนคาและบรการทสงคม ไมปรารถนา เชน สนคาทบรโภคแลวใหโทษแกรางกาย เปนตนวาสราและยาสบ รฐบาลกเกบภาษสรรพสามต เพอลดการบรโภคและการผลต สนคา และบรการทฟมเฟอย เชน เสอผาราคาแพง ๆ บรการอาบ อบ นวด ไนตคลบ และภตตาคารทฟมเฟอย รฐบาลกลดการบรโภคสนคาเหลานไดโดยการเกบภาษการคาสาหรบกจการเหลานในอตราทสง ๆ ถาสนคาฟมเฟอยนนเปนสนคาทนาเขามาจากตางประเทศ รฐบาลกควบคมการบรโภคไดโดยการเกบภาษศลกากรในอตราทสง

3. นโยบายภาษอากรกบเปาหมายในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การใชนโยบายภาษอากรเพอแกปญหาเสถยรภาพเศรษฐกจภายในหรอระดบ

เงนเฟอนน รฐบาลอาจทาไดโดยใชเครองมอทางภาษอากรเพอเปลยนแปลงอปสงครวม กลาวคอ หากเศรษฐกจมภาวะเงนเฟอเพราะมอปสงครวมมากกวาอปทานรวมเนองจากประชาชนมอานาจซอมาก รฐบาลกอาจลดอปสงครวมไดโดยการเกบภาษเงนไดใหมากขน การเกบภาษเปนการดงอานาจซอจากประชาชนเขามากกเกบไวในมอของรฐบาล เมอประชาชนมรายไดลดลงเพราะตองเสยภาษสงกจะลดการบรโภคลง ทาใหอปสงครวมลดลง ซงเปนผลใหลดแรงกดดนใหเกดเงนเฟอ ในเวลาทเศรษฐกจซบเซา มภาวะเงนฝด ปรมาณเงนหรออานาจซอในมอประชาชนมนอยทาใหอปสงครวมมนอย รฐบาลกอาจใจนโยบายภาษโดยการลดภาษลงเพอใหประชาชนมรายไดหลงจากหกภาษมากขน เปนการเพมกาลงซอใหกบประชาชนอนเปนการเพมอปสงครวมใหเพยงพอกบอปทาน

15

สาหรบเสถยรภาพภายนอกหรอ เรองของดลการคาระหวางประเทศนน รฐบาลอาจใชนโยบายภาษอากรเปนเครองชวยในการรกษาเสถยรภาพได เชน ในเวลาทดลการคาการชาระเงนขาดดลมาก เงนทนสารองระหวางประเทศลดลงจนนาเปนหวง รฐบาลกอาจขนอตราภาษศลกากรสาหรบสนคานาเขาเพอใหราคาสนคานาเขาสง เปนการลดการบรโภคสนคาทตองสงเขามาจากตางประเทศ วธนจะทาใหความจาเปนตองใชเงนตราตางประเทศลดลงและเงนไมไหลออกนอกประเทศมากเกนไปเปนการลดปญหาการขาดดลชาระเงนได สวนเครองมอทางภาษตรงนน รฐบาลกอาจทาไดโดยการยกเวนภาษเงนไดทเกบจากดอกเบย – เงนกทเปนเงนตราตางประเทศ การยกเวนดงกลาวทาใหผลตอบแทนสทธตอผใหกสงขน หรอคาใชจายสทธของผกลดลง จงทาใหมการกเงนตราตางประเทศเขามามากขน เปนการผอนคลายภาวะความตงเครยดทางดานทนสารองระหวางประเทศ อนเกดจากการขาดดลการชาระเงนลงไปได เศรษฐกจกจะมเสถยรภาพขน

4. นโยบายภาษกบเปาหมายในการกระจายรายไดแลความมงคงใหเปนธรรม การกระจายรายไดและความมงคงใหเปนธรรมนบวาเปนเปาหมายทสาคญมาก

ประการหนงของการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ ความเหลอมลาตาสงทางเศรษฐกจนนอาจวดได 2 อยาง คอ วดทรายไดและวดทความมงคง รายไดของคน ๆ หนง หมายถงกระแสของสนคาและบรการและอานาจซอซงไหลเขามาสเขาในชวงระยะเวลาหนง สวนความมงคงหมายถงการสะสมของกระแสรายไดซงไดกลายเปนทรพยสนของเขาทรพยสนหรอความมงคงนนอกจากจะอานวยความสขใหกบเขาไดแลวยงชวยเพมความสามารถในการหารายไดใหเขาดวย สงคมทมการกระจายของรายไดและความมงคงไมเปนธรรมเปนสงคมทไมด เปนอปสรรคตอการพฒนาและกอใหเกดปญหาสงคม การกระจายรายไดและความมงคงนนอาจทาไดโดยการใชนโยบายเศรษฐกจตาง ๆ เชน นโยบายรายได นโยบายราคา นโยบายการเงน และนโยบายภาษอากร เปนตน สาหรบนโยบายภาษอากรนนนบวาเปนนโยบายทสาคญอยางหนงในการกระจายรายไดและความมงคง รฐบาลอาจใชนโยบายภาษอากรเพอการกระจายรายไดและความมงคงใหเปนธรรมไดโดยการใชภาษทางตรงทจดเกบในอตรากาวหนา และภาษทางออมทจดเกบในอตราทแตกตางกนระหวางสนคาฟมเฟอยกบสนคาจาเปน ภาษทางตรงเปนภาษทมพลงในการกระจายรายไดและความมงคงสง ภาษเหลาน ไดแก ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ซงจดเกบในอตรากาวหนา กลาวคอเกบจากคนมงมในอตราทสงกวาคนจน คนยงรวยมากยงเสยภาษในอตราสงภาษเงนไดนตบคคลทจดเกบในอตรากาวหนากเปนภาษทสามารถกระจายรายไดไดดเชนกน สวนภาษทกระจายความมงคงไดดไดแก ภาษทรพยสน ภาษกองมรดก และภาษการรบมรดก ภาษทง 3 ประเภทนเปนภาษทเกบโดยอาศยทรพยสนเปนฐาน ภาษเหลานอาจจดเกบในอตรากาวหนาได การเกบในอตรากาวหนาจะทาใหพลงในการกระจายความมงคงยงสงขน

16

5. นโยบายภาษกบเปาหมายในการพฒนาการเศรษฐกจ การพฒนาเศรษฐกจจะกระทาไดผลดกตอเมอมการออมและการลงทนใน

อตราทสง มการนาเอาเทคโนโลยใหม ๆ มาใช มการพฒนาแรงงานใหมคณภาพสง มการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและมการจดสงแวดลอมตาง ๆ ใหเหมาะสมกบการพฒนา ปจจยทมความสาคญมากตอความสาเรจของการพฒนานนไมใชนโยบายภาษอากร แตนโยบายภาษเปนสงสาคญสงหนงในการทจะชวยใหการพฒนาบรรลผลไดดยงขน นโยบายภาษอากรอาจใชเปนเครองมอในการพฒนาได อาท สงเสรมการออมและการลงทน การออมแยกพจารณาไดเปนการออมภาคเอกชนและการออมภาครฐบาล การออมภาคเอกชนแยกออกเปนการออมของครวเรอนและการออมของธรกจ รฐบาลอาจสงเสรมการออมของครวเรอนไดดวยการยกเวนภาษทเกบจากดอกเบยอนเกดจากเงนฝากธนาคารประเภทการออมทรพย และการใหคาลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบการประกนชวต นอกจากนนรฐบาลยงคงสงเสรมใหมการออมภาคธรกจดวย การใชมาตรการภาษสงเสรมใหมสถาบนการออม เชน กองทนสารองเลยงชพ เปนตน สาหรบการออมภาครฐบาลนนรฐบาลทาไดโดยเกบภาษใหมากกวาคาใชจายเพอการบรโภคของรฐบาล ทงน เพอวารฐจะไดมเงนสวนหนงออมไวและจายเปนคาใชจายในการลงทนได

- สงเสรมการลงทน รฐอาจเรงการลงทนไดโดยใชมาตรการภาษเพอสงเสรม การลงทน อาท การลดภาษเงนไดใหแกกจการทไดรบการสงเสรมเปนระยะเวลาหนง การใหสทธพเศษในการหกคาเสอมราคาของสนคาประเภททน การใหเครดตภาษแกการลงทน เปนตน - สงเสรมการนาเทคโนโลยใหม ๆ มาใช เชน การออมใหนาคาใชจายดานการ วจยและพฒนา (Research and Development : R&D) มาหกเปนรายจายในการคานวณกาไรสทธ การลดภาษทเกบจากคาสทธบตร คาลขสทธ ตาง ๆ เพอสงเสรมการถายเทของเทคโนโลยใหเรวขน 2. แนวคดเกยวกบภาษมรดก

ภาษมรดกเปนภาษทเกบจากทรพยสมบตรของผตาย กลาวคอ จะมการเกบภาษมรดกก ตอเมอมการตายเกดขนและผตายมทรพยสนทอยในขายทจะตองเสยภาษ การเกบภาษจากการตายหรอภาษมรดกนน จะมภาษทเกยวของดวยกนอยสามรปคอ

1. ภาษกองมรดก (estate tax) 2. ภาษการรบมรดก (inheritance tax) 3. ภาษการใหโดยเสนหา (gift tax)

17

1.1 ภาษกองมรดก ภาษกองมรดกนนเปนภาษทเกบจากกองทรพยสมบตของผตาย กลาวคอเมอมการตาย

เกดขน กฎหมายจะกาหนดใหทาการรวบรวมทรพยสมบตของผตายเพอประเมนภาษกองทรพยสน ทเหลอจากการเกบภาษแลวจงจะตกเปนของทายาทของผตาย

1.2 ภาษการรบมรดก ภาษการรบมรดกนนเปนการเกบภาษจากบคคลทไดรบมรดกจากผตาย กลาวคอเมอ

บคคลทมทรพยสมบตไดตายลง ทรพยสมบตของเขากจะถกแจกจายใหแกทายาทแตละคน รฐบาลกจะเกบภาษจากทายาทเหลานนแตละคนตามจานวนหรอมลคาของมรดกทแตละคนไดรบมา การเกบภาษมรดกทงสองแบบทไดกลาวมาน จะเหนวามลกษณะแตกตางทสาคญอยทการเกบภาษจากใคร ถาหากเปนภาษกองมรดกจะเปนการเกบภาษจากกองทรพยสมบตของผตาย สวนภาษการรบมรดกเปนการเกบภาษจากผทไดรบมรดก วธการจดเกบทงสองแบบนนมขอตากตางทางทฤษฎทสาคญหลายประการซงจะกลาวถงในภายหลง

1.3 ภาษการใหโดยเสนหา ภาษการใหโดยเสนหาเปนการเกบภาษจากผทไดรบทรพยสนจากผอนโดยเสนหา

กลาวคอเมอผหนงผใดรบทรพยสนจากผอนโดยไมตองซอหาหรอดวยความเสนหาแลว ทรพยสนทไดรบมานนจะตองถกเกบภาษ การจดเกบภาษมรดกไมวาจะเกบในรปแบบใดกตาม จะตองมการเกบภาษการใหโดยเสนหาควบคกนไปดวย ทงนเพราะวาถาหากไมมการเกบภาษการใหโดยเสนหาควบคกนไปดวยแลว จะเกบภาษมรดกไมไดผล เศรษฐทเปนเจาของทรพยสนสามารถทจะหลบเลยงการเสยภาษมรดกดวยการยกทรพยสมบตใหแกผอนในขณะทตนยงมชวตอยได ขอดและขอเสยในการเกบภาษมรดก อาจจะสรปไดดงน ขอด 1) ภาษมรดกชวยสรางความเสมอภาคในโอกาสของบคคล ขอดทสาคญทสดของภาษมรดกกคอเปนภาษทชวยสรางความเปนธรรมในสงคม โดยการลดความไดเปรยบของบคคลทไดรบมรดก ทงนเพราะวาระบบมรดกตกทอดเปนจดเรมตนของความไมเสมอภาคในทางเศรษฐกจของบคคลในสงคมระบบมรดกตกทอดทางทรพยสนจะทาใหความไดเปรยบเสยเปรยบระหวางบคคลมมากยงขน กลาวคอบคคล

18

ทเกดในครอบครวทรารวยและไดรบมรดกจากพอแมจะทาใหเขามความไดเปรยบมากขน ดงนนรฐบาล จงควรทจะเกบภาษมรดกเพอลดความไดเปรยบ หรอสรางความเสมอภาคในโอกาสทางเศรษฐกจของบคคล จดมงหมายทสาคญของภาษมรดกอยทตองการสรางความเปนธรรมในสงคม มใชอยทตองการรายไดของรฐบาล รายไดจากภาษถอวาเปนผลพลอยไดในทางกฤษฎแลวจะไมถอวารายไดจากภาษมรดกเปนรายไดทสาคญ 2) ภาษมรดกชวยใหการกระจายภาระภาษในสงคมมความเปนธรรมมากขน เนองจากรฐบาลจาเปนจะตองใชจายในแตละปเปนจานวนมากและเพมขนตลอดเวลา ดงนนถาหากรฐบาลจะเกบภาษเพยงไมกประเภทกจะทาใหบคคลทตองเสยภาษเหลานนจาตองแบกรบภาระเพมขน ซงจะทาใหผเสยภาษเหลานนเดอนรอนมากขน และอาจจะกอใหเกดผลเสยในดานตาง ๆ เนองจากมการเกบภาษมากเกนไป การเกบภาษมรดกชวยใหรฐบาลมรายไดเพมขน ซงรายไดจากภาษมรดกนนอาจจะชวยแบงเบาภาระของผเสยภาษประเภทตาง ๆ ไดบาง เปนการกระจายภาระคาใชจายของรฐบาลใหแกประชาชนทกกลมทวถงมากขน 3) ภาษมรดกชวยใหการใชทรพยากรของสงคมเปนไปดวยความมประสทธภาพ การเกบภาษนนนอกจากจะพจารณาถงรายไดแลวยงจะตองคานงถงการจดสรรการใชทรพยากรทมประสทธภาพ หรอเปนประโยชนตอสงคมสวนรวมมากทสด ในกรณของประเทศดวยพฒนานน ประชาชนมกจะสะสมทรพยสมบตหรอความมงคงของตนในรปของทรพยสนทไมคอยกอใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจนานนก เชน มกจะสะสมทรพยสมบตในรปของทดน เพชรนลจนดา หรอของมคาอน ๆ ในขณะเดยวกนทายาททไดรบมรดกนนกมกจะใชจายมรดกของตนไปในทางทไมกอใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจ เชน มกจะทาการใชจายอยางสรยสราย เปนตน การเกบภาษมรดกนอกจากจะเปนการลดการใชจายทฟมเฟอยของทายาทแลว ยงเปนทรพยากรหรอทรพยสมบตดงกลาวมาในทางทเปนประโยชนตอสงคมมากขนอกดวย 4) ภาษมรดกเปนการตดตามการจดเกบภาษทรวไหลและชวยปองกนการโลภมากของบคคล การเกบภาษมรดกอาจจะถอไดวาเปนมาตรการตดตามการจดเกบภาษทรวไหลไดวธหนง กลาวคอบคคลทรารวยนนอาจจะเคยหลบเลยงการเสยภาษใหแกรบ และเจาหนาทกตรวจสอบไมพบ ซงทาให เขามความรารวย หรอมทรพยสมบตมากกวาทควรจะเปน แตเมอเขาตายไปทรพยสมบตทเขามอยถกประเมนเกบภาษมรดก ดงนนการเกบภาษมรดกจงอาจถอไดวาเปนการตดตามการเกบภาษทรวไหล หรอเปนการเกบภาษยอนหลงทเรยกวา “back tax”

19

ขอเสย 1) ภาษมรดกทาลายการออมและการสะสมทนของบคคล ภาษมรดกเปนการทาลาย

การออมและการสะสมทนของบคคล ซงจะเปนผลเสยตอเศรษฐกจโดยสวนรวม กลาวคอเมอมการเกบ ภาษมรดก อาจจะทาใหบคคลขาดความกระตอรอรนทจะทางานหรออดออมเพอสะสมทรพยสน ซงจะมผลทาใหประชาชนใชจายเพมขน และทาใหการสะสมทนของประเทศมนอยลง อนจะเปนผลเสยตอการสงเสรมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ

2) ภาษมรดกทาลายความกระตอรอรนในการทางานของบคคล ภาษมรดกจะทาลายความกระตอรอรนในการทางานของบคคล กลาวคอเมอผททางานรวารายไดทตนสะสมไวนนจะตองถกเกบภาษมรดกเมอตนไดตายลง ดงนนบคคลดงกลาวอาจจะทาการสะสมทรพยสนนอยลงดวยการลดการทางานของตนลงและหนมาใชเวลาเพอพกผอนมากขน

3) ภาษมรดกทาลายธรกจขนาดเลก กลาวคอภาษมรดกทรฐจดเกบนน อาจจะทาใหธรกจขนาดเลกบางแหงตองเลกกจการไป เนองจากตองขายทรพยสนบางสวนเพอนาเงนมาชาระภาษมรดก ตวอยางเชน ธรกจขนาดเลกแหงหนงมเงนทนไมมากนก เมอเจาของธรกจตายลง รฐบาลกเกบภาษมรดกจากทายาทของธรกจนน ถาหากทายาทไมมเงนพอทจะตองเสยภาษ กอาจจะตองขายทรพยสนบางอยางเพอนาเงนมาเสยภาษใหแกรฐ ซงอาจทาใหธรกจขนาดเลกดงกลาวนนไมสามารถดาเนนการตอไปไดเนองจากขาดเงนทน แลวกตองเลกกจการไปในทสด อยางไรกตาม ขอบกพรองดงกลาวนนสามารถทจะหลกเลยงได ถาหากรฐบาลกาหนดการยกเวนมรดกทจะตองเสยภาษไวเปนจานวนสงพอสมควร หรอกาหนดมาตรการใหมการผอนชาระภาษเปนระยะเวลาทยาวนานพอสมควร

4) ขอยงยากในการบรหารการจดเกบภาษ ขอคดคานทสาคญทสดในการจดเกบภาษมรดก กคอภาษมรดกมขอยงยากในการบรหารการจดเกบมาก และอาจกอใหเกดความไมเปนธรรมในการจดเกบภาษดงกลาว ขอบกพรองดงกลาวนนพอจะสรปไดโดยยอดงน

4.1 ขอยงยากในการบรหารการจดเกบ เปนทยอมรบกนโดยทวไปวา การเกบภาษจากทรพยสนเกอบทกชนด หรอการเกบภาษมรดกนน มขอยงยากในการบรหารการจดเกบมากกวาภาษประเภทอน ๆ ขอยงยากทสาคญไดแกการประเมนมลคาของทรพยสนทจะเกบภาษ ซงจะพจารณาไดจากตวอยางโดยยอดงน 1) ทรพยสนบางประเภททไมมราคาตลาด เชน ของโบราณหรอ งานศลปะบางชนด ทาใหการตราคาทรพยสนเหลานนเพอประเมนภาษทาไดยาก และทาใหตองเสยคาใชจายในการจดเกบภาษนนมาก

20

2) ขอยงยากในการตราคาทรพยสน นอกจากจะทาใหตองเสยคาใชจายในการจดเกบสงแลว ยงเปนตนเหตทกอใหเกดความไมเปนธรรมและเปนชองทางใหเกดการทจรตไดงายอกดวย เชน ทรพยสนสองชนทเหมอนกนทตองเสยภาษมรดก แตถกประเมนโดยเจาหนาทสองชด เจาหนาทชดหนงมประสทธภาพในการทางาน สามารถตราคาทรพยสนไดถกตอง สวนเจาหนาทอกชดหนงขาดประสทธภาพในการทางานตราคาทรพยสนนนไวในราคาทตามาก ในกรณนผทตองเสยภาษมรดกทงสองรายจะเสยภาษเปนจานวนเงนทแตกตางกน ทง ๆ ทบคคลทงสองควรจะเสยภาษเปนจานวนทเทากน กรณเชนนกจะกอใหเกดความ ไมเปนธรรมระหวางผเสยภาษทงสองรายนน ขอยงยากในการตราคาทรพยสนดงกลาวนนจะเปนชองทางทเปดโอกาสใหเจาหนาท ทาการทจรตไดงาย โดยการรวมมอกบผเสยภาษ ดวยวธตราคาทรพยสนในกองมรดกใหตากวาความเปนจรง ซงจะทาใหรฐไดเงนภาษนอยลงและกกอใหเกดความไมยตธรรมในหมผเสยภาษได 4.2 โอกาสในการหลบเลยงภาษ โดยปกตแลวการเกบภาษมรดกมกจะกาหนดการยกเวนและการลดหยอนภาษตาง ๆ เพอบรรเทาความเดอนรอนของผเสยภาษ การทกฎหมายกาหนดการยกเวนหรอการลดหยอนตาง ๆ นนอาจเปนการเปดชองโหวใหมการหลบเลยงภาษ (tax avoidance) ไดงาย แตอยางไรกตาม ผทจะคนพบหรอรจกใชชองโหวของกฎหมายไดนนกมกจะเปนผทมความรหรอผทรารวย สวนผทไมมความร กมกจะไมรจกหลบเลยงภาษ ดงนนจงกอใหเกดความไมเปนธรรมในหมผเสยภาษได หรอในหมทายาท ทไดรบมรดก ตวอยางเชน ภาษมรดกของไทยทจดเกบในป 2476 นน ไดกาหนดไววาทรพยสนทพอแม ยกใหแกบตรหลานเนองในโอกาสมงคลสมรส ไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษ สวนทรพยสนทยกใหแก บตรหลานภายในระยะเวลาหนงปกอนการตายของเจาของมรดก จะตองนามาเสยภาษมรดกดวย ในกรณน พอแมทฉลาดยอมจะรจกหาวธหลบเลยงภาษใหแกบตรหลานของตนได อยางไรกตาม ถงแมวาการเกบภาษมรดกจะมขอยงยากในการจดเกบ แตการพจารณาวาสมควรจะเกบภาษมรดกหรอมนน เราจะตองพจารณาเปรยบเทยบขอดขอเสยของภาษทงสองดานของภาษนน การทจะอางวามขอยงยากแลวไมควรจดเกบนนยอมเปนการไมถกตอง ทงนเพราะขอยงยากในการเกบภาษนนสามารถทจะแกไขได การทรฐบาลมงทจะเกบภาษทางออมหรอวธงาย ๆ แตเพยงอยางเดยวยอมไมเปนการยตธรรมแกผเสยภาษ ถาหากเราพจารณาถงการลดชองวางและความเปนธรรมในสงคมแลว การเกบภาษมรดกนนมขอสนบสนนทมนาหนกมากทเดยว โดยเฉพาะอยางยงในกรณของประเทศไทย ทงนเพราะวาในระบบภาษของเรานน ภาษสวนใหญเปนภาษทางออม ซงผทมรายไดตาตองแบกรบภาระภาษในอตราทสงกวาผมรายไดสงการเกบภาษจากทรพยสนนนมนอยมาก ดงนนการเกบภาษจากมรดกยอมจะชวยใหระบบภาษของเรามความเปนธรรมมากขน

21

3. แนวคดเกยวกบภาษผลไดจากทน

ภาษผลไดจากทนเปนภาษทเรยกเกบจากมลคาทรพยสนทเพมขน จดเปนภาษ ทางตรงอกประเภทหนงทใชทนหรอทรพยสนเปนฐานในการจดเกบภาษ ภาษผลไดจากทนหรอทรพยสนน จดเกบจดเกบจากทรพยสนทมลคาเพมขนในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง อาท ทดนแปลงหนงทผซอไดซอไวและตอมาไดขายออกไปในราคาทสงขน สวนของรายไดทเพมขนนจะถกเรยกเกบภาษผลไดจากทนทมมลคาเพมขน เชนเดยวกบผมรายไดจากการขายหลกทรพยประเภทหน พนธบตรตางๆ

การจดเกบภาษชนดน อาจประเมนเรยกเกบจากมลคาทเพมขนในแตละป หรอ อาจจะจดเกบตอเมอมการขายเกดขนและมเงนไดเกดขนแลวในอตราตายตว (flat rate) โดยถอระยะเวลาทครอบครอง เชน ถอครองในระยะเวลา 1 – 2 ป เกบรอยละ 90 ของมลคาทเพมขน ระยะ 2 – 5 ป เกบรอยละ 70 ของมลคาทเพมขน และในระยะเวลาทครอบครองน หากมลคาของทรพยสนลดลง (Capital loss) กยอมใหนามาหกทอนลงได ประเทศตางๆ ทจดเกบภาษชนดนมกนยมเรยกเกบเมอมการขายสนคา เพราะถาเรยกเกบตอนทยงมไดมการขายแลว ผเปนเจาของทรพยสนอาจไมมความสามารถทจะเสยภาษได และมกประสบปญหาขอยงยากในการตราคาทรพยสนวาในแตละปมราคาเพมขนเทาใด แตการจดเกบเมอเกดการขายทรพยสน ถาหากเปนทรพยสนทซอไวนานๆ และมราคาสงกวาเดมมากแลว ภาษทจะตองเสยยอมมจานวนสงจนเปนภาระอนหนกของผเสยภาษ มลคาทรพยสนทเพมขน (Capital Gain) หมายถงทรพยสนทงสงหารมทรพยและอสงหารมทรพยทมมลคาเพมขนในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง ปกตจะเปนมลคาเพมทเปนตวเงน (Monetary Gain) มลคาทรพยสนทเพมขนนม 2 ลกษณะ คอ 1) ราคาสงขนขณะถอครอง (Accrued Capital Gain) แมวายงจะไมมการซอขายแลกเปลยน ทรพยสนทถอครองกอาจจะมราคาตลาดสงขน

2) ราคาทสงขนเมอซอขาย (Realised Capital Gain) เปนมลคาทผขายไดรบเพมขน เมอนาทรพยสนนนออกซอขายแลกเปลยนกน

ในแงเศรษฐศาสตร Capital Gain เปนรายไดประเภทหนงแตมลกษณะพเศษกวา รายไดประเภทอน และมกเกบเทอมการขายทรพยสนนนจรงๆ ถาเกบเปนภาษเหมอนภาษเงนได ผเสยภาษอาจไมมเงนสดพอชาระภาษจนถกบงคบใหตองขายทรพยสนนนเพอนามาชาระภาษ การจดเกบภาษจากมลคาทรพยสนทเพมขนอาจทาไดหลายแบบ คอ

1) เกบภาษเงนไดประเภทนตากวาอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาทใชอย เปนตน วาเกบในอตราเพยงกงเดยว

22

2) นาเงนไดประเภทนเพยงบางสวนมารวมเกบกบเงนไดประเภทอนๆ เพอการเสยภาษ เปนตนวา ถาม Capital Gain 2 ลานบาท กใหนามาคานวณภาษเพยงรอยละ 25 คอ นามาเพยง 5 แสนบาท เพอรวมกบเงนไดประเภทอน

3) จดเกบภาษประเภทนโดยคานงถงระยะเวลาทถอครองทรพยสนไว เปนตนวา ถาถอครองทรพยสนนาน อตราจะตาลง

ทรพยสนทบคคลถอไวเมอมคาเพมขนจนอยในขายตองเสยภาษผลไดจากทน ม แนวคดในการจดเกบ 2 ประการ คอ

1) จดเกบในรปของเงนได (Tax on Income) กลาวคอ มลคาของทรพยสนทเพมขน นนทาใหเจาของทรพยสนมฐานะรารวยขนกวาเดม เชนเดยวกบการรบรายไดจากมรดกตกทอด และทรพยสนทอยในขายตองเสยภาษนสวนมากกเปนทรพยสนประเภททน ซงเปนแหลงรายไดของผเปนเจาของ จงมการจดเกบรวมอยในประเภทภาษทจดเกบจากเงนได โดยใหผเสยภาษยนรายการทเปนมลคาเพมของทรพยสนรวมกบรายการเงนไดทตนไดรบในปทลวงมา

2) จดเกบในรปของภาษทรพยสน (Tax on Property) เนองจาก การประเมนเรยก เกบภาษจากมลคาทรพยสน (ซงเจาของยงถอครอง มไดมการซอขายแลกเปลยน) มทรพยสนเปนฐาน (base) ของภาษ โดยผจดเกบจะตองประเมนราคาทรพยสนนนเสยกอนวา ถาขายจะมมลคาเพมขนเพยงใด กจดเกบตามมลคาทเพมขนนน และมลคาทเพมขนนอาจเกดขนไดทงทรพยสนประเภททนและทรพยสนทไมใชในการลงทน

อยางไรกตาม การทจะจดภาษประเภทนไวในประเภทภาษทจดเกบจากเงนไดหรอทรพยสน ประเทศตางๆ มกคานงถงความเหมาะสมและความสะดวกในการจดเกบ จงมชอเรยกแตกตางกนไป ไดแก

1) ภาษมลคาเพมของทรพยสนประเภททใชในการลงทน เปนภาษทนยมจดเกบใน ประเทศทพฒนาแลวซงมทรพยสนประเภทลงทนมาก การเกบภาษจาก Capital Gain น นยมเรยกเกบจากการขายหรอแลกเปลยนสนทรพยประเภททน บางประเทศนยมเกบจากทรพยสนลงทนหลายประเท แตทนยมกนมากไดแก การเกบจากมลคาเพมของใบหน 2) ภาษมลคาเพมจากราคาทดน โดยทประชาชนชนซอทดนเพอวตถประสงคทแตกตางกนไป แตเมอเวลาผานไป ทดนจะมราคาแพงเพมขนอนเนองมาจากผลของการพฒนาประเทศตามลาดบ เปนโอกาสใหรฐบาลจะเรยกเกบภาษจากมลคาเพมของทดน การเรยกเกบภาษมลคาเพมจากทดนนนนยมเรยกเกบทงเวลาทขายทดนไปและไมไดขายทดน ฐานภาษจากมลคาเพมของทดนคานวณจากความแตกตางระหวางราคาทดนทซอไวกบราคาตลาด หรอราคาประเมนของผบรหารจดเกบภาษ 3) เงนคาประเมนพเศษ (Special Assessments) เปนภาษอากรจากมลคาเพมของทรพยสนประเภทหนงซงนยกเกบจากมลคาเพมของทดนและสงกอสรางเปนสาคญ ภาษอากรทเรยกเกบ

23

เมอรฐบาลไดใหบรการหรอผลประโยชนตอบแทน ทาใหราคาทรพยสนเพมขนโดยการบรหารงานของรฐบาล เปนตนวา สรางเขอนชลประทาน สรางถนนหนทาง และอน ๆ ทาใหราคาทรพยเพมขน 4) ภาษพฒนาชมชน มวตถประสงคในการเรยกเกบเชนเดยวกนกบเงนคาประเมนพเศษ คอการเรยกเกบในลกษณะทรฐบาลใหผลประโยชนพเศษตอบแทน เงนคาประเมนพเศษนนนยมเกบจากมลคาของทดนและสงกอสรางเทานน สวนภาษพฒนาชมชนเรยกเกบโดยไมคานงถงมลคาเพมของทดนและสงกอสรางเทานน แตพจารณาจาก ผลประโยชนตอบแทนโดยทวไปทประชาชนไดรบจากการบรการของรฐบาลนน ๆ แมวาบคคลนนไมมทดนกเรยกเกบ ภาษพฒนาชมชนสวนมากจดเกบในนครใหญ ๆ ซงรฐบาลใหบรการในดานสวสดการของประชาชน เปนตนวา ขจดแหลงทรดโทรมสรางทพกอาศยใหประชาชนใหม ทาถนน ทอระบายนาให จดสวนสาธารณะทพกผอนหยอนใจ หรออน ๆ ภาษจากมลคาของทรพยสนทเพมขนน มหลายประเทศทมงใชจดเกบเฉพาะทดนเพอปองกนการกกตนทดนและสงเสรมใหมการใชทดนใหเปนประโยชนยงขน โดยการกาหนดภาษทดนทจดเกบในอตรากาวหนา ขอดและขอเสยในการจดเกบภาษผลไดจากทนอาจสรปได ดงน ขอด

1) ภาษผลไดจากทนเปนการขดขวางการกกตนหรอการซอทดนเพอการเกงกาไรทดนถกทงไวรกรางวางเปลา ซงไมกอใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจ การเกบภาษนจะชวยใหเปนการบงคบใหเจาของทดนพยายามหาทางใชทดนใหเกดประโยชนขน 2) ภาษผลไดจากทน นบเปนการดใหผทมทดนแปลงใหญทมไดทาประโยชนใหเกดขนมากนก ตองขายออกมาอนเปนการสงเสรมใหมการแบงแยกทดนมากขน อนเปนทางในการกระจายรายไดของสงคมอกทางหนง ขอเสย 1) ภาษผลไดจากทนทเกบจากมลคาของทดนทเพมขนน มความสมพนธกบหลกความสามารถในการทจะเสยภาษของผเสยภาษนอย 2) ภาษไดจากทนทาใหเจาของทดนทวางเปลาตองรบภาระอยางหนก ในกรณทภาวะเศรษฐกจไมอานวยใหใชทดนนนเพอผลประโยชนหรอรายไดได 3) ในการจดเกบภาษผลไดจากทนนอาจมขอยงยากในการกาหนดประเภททรพยสนทตองเสยภาษ และการประเมนราคาทรพยสนเพอเรยกเกบภาษ

24

บทท 3

รปแบบการจดเกบภาษทเกยวของกบทดนในประเทศไทย

1. สถานการณปจจบน

ประเทศไทยมการจดเกบภาษทเกยวของกบทดน ดงน 1. ภาษเงนไดบคคลธรรมดาและภาษเงนไดนตบคคล 2. ภาษธรกจเฉพาะ 3. ภาษโรงเรอนและทดน 4. ภาษบารงทองท 5. คาธรรมเนยมการโอนและการจานองทดน

1. ภาษเงนไดบคคลธรรมดาและภาษเงนไดนตบคคล 1.1 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา คอ ภาษทจดเกบจากบคคลทวไป หรอจากหนวยภาษทม

ลกษณะพเศษ ตามทกฎหมายกาหนดและมรายไดเกดขนตามเกณฑทกาหนด โดยปกตจดเกบเปนรายป รายไดทเกดขนในปใดๆ ผมรายไดมหนาทตองนาไปแสดงรายการตนเองตามแบบแสดงรายการภาษทกาหนดภายในเดอนมกราคมถงมนาคมของปถดไป สาหรบผมเงนไดบางกรณกฎหมายยงกาหนดใหยนแบบฯ เสยภาษตอนครงป สาหรบรายได ทเกดขนจรงในชวงครงปแรก เพอเปนการบรรเทาภาระภาษทตองชาระและเงนไดบางกรณ กฎหมายกาหนดให ผจายทาหนาทหกภาษ ณ ทจายจากเงนไดทจายบางสวน เพอใหมการทยอยชาระภาษขณะทมเงนไดเกดขนอกดวย

หลกของการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา คอ จดเกบจากเงนไดทกประเภท ไมวาจะเปน 1) เงนไดทไดมาโดยนาพกนาแรง (Earned Income) 2) เงนไดทไดมาโดยไมตองใชนาพกนาแรง (Unearned Income) หรอ 3) เงนไดอนเกดจากการลงทนในทรพยสน (Capital Gains) โดยตามประมวลรษฎากร แบงประเภทเงนไดทตองเสยภาษเปน 8 ประเภท อยางไรกตาม ยงมเงนได บางประเภททกฎหมายมบทกาหนดใหยกเวนไมตองเสยภาษหรอมขอจากดในการเสยภาษไวโดยเฉพาะ

ภาษเงนไดบคคลธรรมดาเปนภาษทจดเกบตามหลกแหลงทมาของเงนได (Source Rule) กลาวคอ ใหพจารณาทมาของเงนไดวาเปนเงนไดทเกดจากแหลงในประเทศไทย หรอเกดจากแหลงนอกประเทศไทย

25

เงนไดทตองเสยภาษ เรยกวา “เงนไดพงประเมน” ทงนเงนไดในสวนทเกยวของกบทดนมดงน

- เงนไดจากการใหเชาทรพยสน - เงนไดจากการขายอสงหารมทรพย โดยท ในกรณกรณบคคลธรรมดาทมไดมงคาหากาไร การขายอสงหารมทรพยอนเปนทรพย

มรดกหรอใหโดยเสนหา ใหหกคาใชจายรอยละ 50 แตถาอสงหารมทรพยนนตงอยนอกเขตกทม. เทศบาล หรอเมองพทยา ใหหกเพมไดอก 200,000 บาท กรณขายอสงหารมทรพยอนใหหกคาใชจายตามอตราทกาหนดในพระราชกฤษฎกา เมอหกคาใชจายแลวเหลอเปนเงนไดสทธ ใหหารดวยจานวนปทถอครอง(ไมเกน 10 ป) นาผลลพธทไดไปคานวณตามอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา แลวคณตามจานวนปทถอครอง ไดเปนภาษทตองเสย ฐานภาษใชราคาประเมนประเมนทนทรพยตามประมวลกฏหมายทดน

กรณบคคลธรรมดาทมงในทางการคาหรอหากาไร ใหหกคาใชจายตามความจาเปนและสมควร ตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกา เหลอเปนเงนไดสทธ นาไปคานวณภาษตามบญชอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา ฐานภาษใชราคาประเมนทนทรพยตามประมวลกฎหมายทดน

อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา

เงนไดสทธ ชวงเงนไดสทธ

แตละขน

อตราภาษ

รอยละ

ภาษแตละขน

เงนไดสทธ

ภาษสะสม

สงสดของขน 1-80,000 80,000 ไดรบยกเวน - -

80,001-100,000 20,000 5 1,000 1,000

100,001-500,000 400,000 10 40,000 41,000

500,001-1,000,000 500,000 20 100,000 141,000

1,000,001-4,000,000 3,000,000 30 900,000 1,041,000

4,000,001 บาทขนไป 37

26

1.2 ภาษเงนไดนตบคคล จดเปนภาษทางตรงประเภทหนง ผมเงนไดทเปนบรษทหรอหางหนสวนนตบคคล มหนาทตองเสยภาษเงนได โดยมหลกเกณฑทวไปเกยวกบความหมายของเงนไดพงประเมน และประเภทเงนไดพงประเมนเชนเดยวกบหลกเกณฑของภาษเงนไดบคคลธรรมดา สวนหลกเกณฑอนๆ ไดแก แหลงเงนได การยกเวนภาษ และวธคานวณภาษ นน มบทบญญตไวแตกตางกน โดยการจดเกบภาษเงนไดนตบคคลของไทยในปจจบน กลาวไดวา เปนการเกบภาษเงนได 2 ครง ครงทหนง เกบจากกาไรสทธทไดจากการประกอบกจการหรอเนองจากการประกอบกจการ ครงทสอง เมอบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทมกาไร (และเสยภาษเงนไดแลว) ไดจายเงนปนผลหรอเงนสวนแบงกาไรใหแกผถอหนหรอผเปนหนสวนทเปนบคคลธรรมดา ผถอหนนน มหนาทตองเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามสวนทตนไดรบอก แตจะไดรบเครดตภาษเงนไดทบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลไดเสยไวแลวเปนบางสวน

นตบคคลทมหนาทตองเสยภาษ ตามประมวลรษฎากร ไดแก บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลตามมาตรา 39 ดงน

- บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทตงขนตามกฎหมายไทย หรอตามกฎหมายของตางประเทศ (บรษทจากด / บรษทมหาชน จากด / หางหนสวนจากด / หางหนสวนสามญนตบคคล)

- กจการซงดาเนนการเปนทางการคาหรอหากาไรโดยรฐบาลตางประเทศ องคการของรฐบาลตางประเทศ หรอนตบคคลอนทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ

- กจการรวมคา ไมวาจะรวมกนดาเนนการโดยบรษทกบบรษท บรษทกบหางหนสวนนตบคคล หางหนสวนนตบคคลกบหางหนสวนนตบคคล หรอระหวางบรษทและหรอหางหนสวนนตบคคลกบบคคลธรรมดา คณะบคคลทไมใชนตบคคล หางหนสวนสามญหรอนตบคคลอนๆ

- มลนธหรอสมาคมทประกอบกจการซงมรายได ประมวลรษฎากรกาหนดใหผมหนาทเสยภาษเงนไดนตบคคล คานวณภาษจากฐานภาษท

แตกตางกน 4 ฐานดงน 1) ฐานกาไรสทธ (มาตรา 65) ฐานภาษเงนไดนตบคคลโดยทวไป ไดแก ฐานกาไรสทธทไดจาก

การประกอบกจการหรอเนองจากการประกอบกจการของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคล ในแตละรอบระยะเวลาบญช ตามเกณฑสทธ (หมายถง ใหนารายไดทเกดขนในรอบระยะเวลาบญชใด แมวาจะยงไมไดรบชาระในรอบระยะเวลาบญชนน มารวมคานวณเปนรายไดในรอบระยะเวลาบญชนน และใหนารายจายทงสนทเกยวกบรายไดนน แมจะยงมไดจายในรอบระยะเวลาบญชนนมารวมคานวณเปนรายจายของรอบระยะเวลาบญชนน) และเนองจากประมวลรษฎากรไมไดกาหนดวธการเกยวกบการคานวณกาไรสทธเอาไว ดงนน จงจาเปนตองอาศยวธการคานวณตามหลกบญชเพอกาหนดยอดกาไรสทธขน ภายใตเงอนไขในมาตรา 65 ทว (รายการทใหหกเปนรายจายไดตามหลกเกณฑทกาหนด) และ 65 ตร (รายการท

27

ไมใหถอเปนรายจายในการคานวณภาษ) ทาใหกาไรสทธเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลอาจไมตรงกบกาไรสทธทางบญชของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลได ซงกรณนตบคคลขายอสงหารมทรพย ใหหกคาใชจายตามทกาหนดในประมวลรษฎากร เหลอเปนกาไรสทธทตองเสยภาษในอตรารอยละ 30 ฐานภาษใชราคาขายหรอราคาประเมนทนทรพยแลวแตราคาใดจะสงกวา

2) ฐานรายไดกอนหกรายจาย (มาตรา 67 และบญชอตราภาษเงนได) การเสยภาษลกษณะน มอย 2 กรณ ไดแก 1) กรณรายไดจากกจการขนสงคนโดยสารหรอขนของระหวางประเทศ ของบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ (มาตรา 67) เสยภาษรอยละ 3 และ 2) กรณเปนรายไดของมลนธหรอสมาคม (บญชอตราภาษเงนได) เสยภาษรอยละ 2 หรอ รอยละ 10 แลวแตประเภทเงนได ซงกรณมลนธหรอสมาคมขายอสงหารมทรพยนน ใหเสยภาษรอยละ 2 ของรายไดกอนหกรายจายตามทกาหนดในประมวลรษฎากร ฐานภาษใชราคาขายหรอราคาประเมนทนทรพยแลวแตราคาใดจะสงกวา

3) ฐานเงนไดทจายจากหรอในประเทศไทย (มาตรา 70) ผมหนาทเสยภาษในฐานน ไดแก บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ ทมไดประกอบกจการในประเทศไทย และไดรบเงนไดพงประเมนประเภทท 2, 3, 4, 5 หรอ 6 ทจายจากหรอในประเทศไทยการเสยภาษกรณนกฎหมายใหเสยโดยวธหกภาษ คอ ผจายเงนไดจะตองหกภาษจากเงนได พงประเมนทจายตามวธการและอตราทกาหนดไมวาใครจะเปนผจายเงนไดกตาม ภาษทหกไวในกรณนถอเปนภาษทเสยเดดขาด จงเสรจสนเปนรายครงไป

ประเภทท ประเภทเงนได อตราภาษ

(รอยละ) 2 เงนรบจางทางาน เงนตาแหนง 15 3 คากดวลล คาลขสทธ 15 4 ดอกเบย เงนปนผล เงนโบนส เงนเพม-ลดทน เงน

จากการโอนหน 10

5 คาเชาทรพยสน 15 6 เงนไดจากวชาชพอสระ 15

ถาเปนกรณการจายเงนไดใหกบบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลในตางประเทศ ซงเปนสาขาของ

บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทตงขนตามกฎหมายไทย ผจายเงนไดไมมหนาทตองหกภาษตามฐานน เพราะผรบเงนไดไมใชผมหนาทเสยภาษฐานนแตอยางใด

28

4) ฐานการจาหนายกาไรออกไปนอกประเทศ (มาตรา 70 ทว) ผมหนาทเสยภาษฐานน คอ

บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทจาหนายเงนกาไรหรอเงนประเภทอนใดทกนไวจากกาไรหรอทถอไดวาเปนเงนกาไรออกจากประเทศไทย โดยวธการเสยภาษเงนได ใหหกภาษจากจานวนเงนทจาหนายไป ในอตรารอยละ 10

สาหรบบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทไดเสยภาษเงนไดตามฐานกาไรสทธไปแลว หากมการจาหนายกาไรทเหลออยออกไปนอกประเทศ ตองเสยภาษเงนไดนตบคคลจากฐานกาไรอกครงหนง เชน สาขาสงกาไรไปใหสานกงานใหญในตางประเทศ เปนตน แตบรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทตองเสยภาษจากฐานรายไดกอนหกรายจายหรอฐานเงนไดทจายจากหรอในประเทศไทยไมตองเสยจากฐานการจาหนายกาไรอกครง แมจะสงเงนทเหลอไปตางประเทศ

2. ภาษธรกจเฉพาะ คอ ภาษทจดเกบจากการประกอบกจการเฉพาะอยางแทนภาษการคาท ถกยกเลก โดยทธรกจเฉพาะ หมายความรวมถง การประกอบกจการธนาคาร ธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย ธรกจเครดตฟองซเอร กจการโดยปกตเยยงธนาคารพาณชย กจการประกนชวต โรงรบจานา การขายหลกทรพย และธรกจการขายอสงหารมทรพยเปนทางการคาหรอหากาไรไมวาอสงหารมทรพยนนจะไดมาโดยวธใดกตาม ทงน การโอนอสงหารมทรพยใหทายาทโดยธรรมและการขายอสงหารมทรพยทไดรบมาทางมรดกไมตองเสยภาษธรกจเฉพาะ (ตามพระราชกฤษฎกา ฉบบท 342)

ผมหนาทเสยภาษ ไดแก บคคลธรรมดา คณะบคคลทมใชนตบคคล และนตบคคลอนใด ทงน การประกอบกจการใดทอยในบงคบตองเสยภาษธรกจเฉพาะยอมไมอยในบงคบตองเสยภาษมลคาเพม

ธรกจทตองเสยภาษธรกจเฉพาะจะตองคานวณเสยภาษ ดงน ภาษธรกจเฉพาะ = ฐานภาษ x อตราภาษธรกจเฉพาะ (รวมภาษทเกบใหราชการ

สวนทองถนอกรอยละ 10 ของอตราภาษธรกจเฉพาะ) อตราภาษ

1) รอยละ 0.1 สาหรบรายรบจากการประกอบกจการหลกทรพย ตามกฎหมายวาดวย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ปจจบนยกเวน)

2) รอยละ 2.5 สาหรบรายรบจากการประกอบกจการรบประกนชวต และกจการโรงรบจานา

3) รอยละ 3.0 สาหรบรายรบจากการประกอบกจการเยยงธนาคาร ธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย ธรกจเครดตฟองซเอร กจการโดยปกตเยยงธนาคารพาณชย และการขายอสงหารมทรพยเปนการคาหรอหากาไร

29

ทงน ตองเกบภาษเพมสวนหนงใหทองถนในสดสวน 1/10 ของอตราภาษ

3. ภาษโรงเรอนและทดน คอ ภาษทจดเกบจากทดนหรอสงปลกสรางทใหเชาหรอเปนทไวสนคาหรอประกอบอตสาหกรรม

ผมหนาทเสยภาษ ไดแก เจาของโรงเรอนและทดน ในกรณทใหผอนเชาโรงเรอน หนาทในการชาระภาษยงคงตกอยแกเจาของโรงเรอนและทดนดงกลาว ไมใชผเชา แมจะไดระบไวในสญญาเชาวาใหผเชาเปนฝายชาระภาษโรงเรอนและทดนกตาม หากผเชามไดชาระ เจาของโรงเรอนซงเปนผใหเชายงคงตองเปนผรบผดชอบชาระภาษดงกลาว แลวจงมาเรยกเงนทชาระไปคนจากผเชาตามสญญาเชาในภายหลง

ภาษโรงเรอนและทดนนน จะตองชาระปละครงในอตรารอยละ 12.5 ของ "คารายป" ซง คารายปคอ จานวนเงนซงสมควรจะไดรบหากนาทรพยสนทอยในบงคบของการเสยภาษออกใหเชาในปหนง ๆ การทกฎหมายใหคานวณคารายปจากเงนทควรจะไดรบนน นอกจากจะมเจตนาให คารายป หมายถง คาเชาทเจาของโรงเรอนและทดนไดรบแลว ยงมเจตนาทจะใหความหมายของคาวาคารายปครอบคลมถง กรณทเจาของโรงเรอนใชโรงเรอนในการประกอบกจการของตนเองดวย ในชนตนเจาของโรงเรอนหรอสงปลกสรางมหนาทตองประเมนคารายป โดยตงขอสมมตฐานวาหากจะนาทรพยสนนนออกใหเชาในแตละป คาเชานนควรจะเปนจานวนเทาใด นอกจากนยงเปนการปองกนการกาหนดคาเชาตาเพอหลกเลยงการเสยภาษอกสวนหนงดวย ในทางกลบกนหากเจาพนกงานเหนวาคารายปทแสดงในแบบแสดงรายการไมเหมาะสม เจาพนกงานยอมมอานาจประเมนคารายปใหมโดยคานงถงลกษณะของทรพย ขนาด พนท ทาเลทตง และบรการสาธารณะททรพยสนนน ไดรบประโยชน

อยางไรกตาม หากพจารณาโดยละเอยดแลวจะเหนไดวาภาษดงกลาวมการจดเกบทซาซอนกบการจดเกบภาษเงนไดจากคาเชาอสงหารมทรพยพอสมควร เนองจากใชมลคาคาเชาเปนฐานภาษเหมอนกนแตมวตถประสงคในการจดเกบทแตกตางกน

4. ภาษบารงทองท คอ ภาษทจดเกบจากทดนทใชเปนทอยอาศยหรอเลยงสตวหรอประกอบการกสกรรมซงรวมไปถงพนททเปนภเขาหรอทมนาดวย

ผมหนาทเสยภาษ คอ เจาของทดน ซงเปนบคคลหรอคณะบคคลไมวาจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคล ซงมกรรมสทธในทดน หรอครอบครองอยในทดนทไมเปนกรรมสทธของเอกชนเชน ผเชาทดนของรฐ

ฐานภาษ คอ ราคาปานกลางทดน ปกตใหเสยภาษตามบญชอตราภาษบารงทองททายพระราชบญญต ซงอตราภาษจะแตกตางกนตามชนของราคาปานกลาง โดยอตราถวเฉลยอยทรอยละ 0.25 ของราคาปานกลางของทดน ทงน ทดนทใชประกอบกสกรรมเฉพาะประเภทไมลมลกใหเสยกงอตรา แตถาเจาของทดนประกอบกสกรรมประเภทไมลมลกนนดวยตนเองใหเสยอยางสงไมเกนไรละ 5 บาท และทดนททงไววางเปลาหรอไมไดทาประโยชนตามควรแกสภาพของทดนใหเสยเพมขนอกหนงเทา

30

วตถประสงคหลกของการจดเกบภาษบารงทองทนนคลายคลงกบภาษโรงเรอนและทดน คอ เพอ

นาเงนภาษดงกลาวไปใชในการสรางสาธารณปโภค การศกษา สาธารณสข ฯลฯ เพออานวยความสะดวกในเขตพนทนนๆ โดยภาษทงสองเปนภาษทมความสาคญของรฐบาลทองถน ซงรายไดจากการจดเกบภาษทงสองเปนรายไดของรฐบาลทองถน

5. คาธรรมเนยมการโอนและจานองทดน คอ คาธรรมเนยมทจดเกบจากการมการทาธรกรรม

ทเกยวกบการโอนหรอจานองทดน ซงมลกษณะเปนภาษชนดหนงเนองจาก ฐานภาษของคาธรรมเนยมคดจากราคาประเมนทนทรพยททาการโอนหรอจานองทดนนนๆ ไมใชคาดาเนนการโอน

อตราคาธรรมเนยม (ก) คาจดทะเบยนสทธและนตกรรมมทนทรพยเรยกตามราคาประเมนทนทรพยตามท

คณะกรรมการกาหนดราคาประเมนทนทรพยกาหนด รอยละ 2 (ข) คาจดทะเบยนโอนอสงหารมทรพย เฉพาะในกรณทองคการบรหารสนเชออสงหารมทรพย หรอ

บรษทจากดทสถาบนการเงนตามพระราชกฤษฎกาจดตงองคการบรหารสนเชออสงหารมทรพย พ.ศ. 2540 จดตงขนเพอดาเนนการบรหารสนเชออสงหารมทรพยโดยความเหนชอบของธนาคารแหงประเทศไทยเปนผรบโอนหรอโอนคนหรอกรณทกองทนรวมอสงหารมทรพยทไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการ ก.ล.ต. เปนผรบโอน ใหเรยกตามราคาประเมนทนทรพยตามทคณะกรรมการกาหนดราคาประเมนทนทรพยกาหนด รอยละ 0.01 แตอยางสงไมเกน 100,000 บาท

(ค) คาจดทะเบยนโอนอสงหารมทรพย เฉพาะในกรณทมลนธชยพฒนา มลนธสงเสรมศลปาชพในสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ หรอมลนธสายใจไทยในพระบรมราชปถมภเปนผรบโอนหรอผโอน เรยกตามราคาประเมนทนทรพยตามทคณะกรรมการกาหนดราคาประเมนทนทรพยกาหนด รอยละ0.001

(ง) คาจดทะเบยนโอนมรดกหรอให ทงน เฉพาะในระหวางผบพการกบผสบสนดาน หรอระหวาง คสมรส เรยกตามราคาประเมนทนทรพยตามทคณะกรรมการกาหนดราคาประเมนทนทรพยกาหนด รอยละ0.5

(จ) คาจดทะเบยนเฉพาะในกรณทวดวาอาราม วดบาทหลวงโรมนคาธอลค หรอมสยดอสลามเปนผรบให เพอใชเปนทตงศาสนสถาน ทงน ในสวนทไดมารวมกบทดนทมอยกอนแลว ไมเกน 50 ไร เรยกตามราคาประเมนทนทรพยตามทคณะกรรมการกาหนดราคาประเมนทนทรพยกาหนด รอยละ 0.01

(ฉ) คาจดทะเบยนโอนอสงหารมทรพยเฉพาะในกรณทคณะรฐมนตรมมตใหลดหยอนคาธรรมเนยมเปนพเศษเพอประโยชนสาธารณะ หรอความมนคงในทางเศรษฐกจของประเทศ ทงนตามหลกเกณฑทคณะรฐมนตรกาหนด รอยละ 0.01

ทงน คาธรรมเนยมการโอนอสงหารมทรพยคานวณโดย

31

คาธรรมเนยมการโอนอสงหารมทรพย = ราคาประเมนทนทรพย x อตราคาธรรมเนยมการโอน 2. การจดกลมภาษและบทบาทหนาท

ภาษทเกบในขณะทถอครอง ( Tax on Holding) ภาษทเกบในชวงน ควรมบทบาท - ชวยการกระจายรายได ผมอสงหารมทรพยมากมลคาสงควรเสยภาษสงกวา - ทดแทนประโยชนทไดรบจากทองถน ทจดบรการสาธารณะตางๆ ให - ทาหนาทจดสรรการใชทรพยากร เพราะภาษทเกบชวงนถอเปนคาใชจายทผถอครองตองเสย

แตละป ภาษจงเปนตวบบใหเจาของใชประโยชนอสงหารมทรพยใหคมกบภาษทตองเสยแทนการถอไวเฉยๆ เพอเกงกาไร

ภาษทจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอ ( Tax on Transfer) ภาษทเกบในชวงนควรมบทบาท - ในการเรยกคนภาระคาใชจายในการลงทนทรฐ จดใหมสาธารณปโภคตางๆ อนกอใหเกด

ประโยชนแกเจาของอสงหารมทรพย - ในการกระจายประโยชนสวนเพม (Capital gain) ซงเกดแกอสงหารมทรพย จากผลการลงทน

ของรฐ - ในการลดโอกาสความไมเทาเทยมกนระหวางบคคล โดยการเกบภาษจากผรบมรดก

3. สภาพปญหาของการจดเกบภาษทดน การจดเกบภาษทดนในปจจบนยงไมทาหนาทระบบภาษทดนทดในแงของการสงเสรมใหเกดความ

เปนธรรม ลดความเลอมลาระหวางบคคลและทาใหเกดการกระจายการถอครองทรพยสน เนองจาก 1) โรงเรอนและทดนจดเกบจากบานทใหเชาซงสวนใหญเจาของสามารถผลกภาระภาษใหกบผ

เชาได จงมแนวโนมทผไมมบานเปนของตวเองกลบตองเสยภาษ สวนผทมบานอยเองกลบไมตองเสยภาษทาใหมโอกาสในการสะสมทรพยสนมากขน

2) บารงทองทมการจดเกบในอตราทตามากและเปดโอกาสใหมการลดหยอนภาษและมชองทางใหเลยงภาษมาก

3) ภาษธรกจเฉพาะ ผเสยภาษสวนใหญคอผขายซงมแนวโนมทสามารถผลกภาระภาษใหกบผซอ โดยรวมมลคาภาษเขาไปในมลคาราคาทดน นอกจากน การขายอสงหารมทรพยทไดรบมาจากมรดกจะไมตองเสยภาษธรกจเฉพาะซงทาใหเกดความไมเปนธรรมในสงคม

4) คาธรรมเนยมการโอนทดนในกรณทโอนใหกบทายาทจะเสยภาษในอตราทตามาก ซงมแนวโนมใหเกดความไมเทาเทยมกนในสงคม โดยทคนมฐานะดจะสามารถสะสมทรพยสนไดดกวาคนจนทงททรพยสนทไดมานน ตนเองไมไดหามาเอง

32

บทท 4 รปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน

1. รปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน

ภาษมรดก รปแบบการจดเกบภาษมรดกโดยทวไป การจดเกบภาษมรดกประกอบดวย 3 รปแบบหลก ดงน 1. ภาษกองมรดก (Estate Tax) คอ การจดเกบภาษเพยงครงเดยวจากมลคาของกองมรดกทงหมดของผตาย โดยไมคานงถง

จานวนผรบมรดกและความสมพนธระหวางผรบมรดกกบผตาย ทรพยสนทเปนมรดกทงหมดของผตายจะ ถกเรยกเกบภาษกอน สวนทเหลอจากการเกบภาษจงตกเปนของทายาทผตาย ซงผเสยภาษ ไดแก ผจดการกองมรดก ทายาท หรอผครอบครองมรดก โดยฐานภาษกองมรดก คอ กองมรดกทงหมด (Gross Estate) ของผตาย ทงน มการกาหนดทรพยสนทไดรบการยกเวนภาษ รวมทงยอมใหหกหนสนและภาระผกพน คาใชจายและคาลดหยอนออกกอนทจะนามาคดคานวณภาษทจะตองเสยตามอตราทกาหนดไวซงสวนใหญกาหนดเปนอตรากาวหนา (Progressive Rate)

2. ภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) คอ การจดเกบภาษจากมลคาของทรพยมรดกททายาทแตละคนไดรบ โดยทายาท ผรบมรดก

แตละคนจะเปนผเสยภาษตามจานวนหรอมลคาของทรพยมรดกทตนไดรบ ทงน อตราภาษเปนอตรากาวหนาและแปรผนตามยอดเงนมรดกททายาทแตละคนไดรบโดยมไดขนอยกบขนาดหรอมลคาของกองมรดกแตอยางใด นอกจากน อตราภาษยงแปรผนตามความสมพนธระหวางทายาทผรบมรดกกบผตาย โดยผรบมรดกทเปนญาตสนทของผตายมกถกเรยกเกบภาษในอตรา ทตากวาผรบมรดกทเปนญาตหางออกไป

3. ภาษการให (Gift Tax) คอ การจดเกบภาษจากทรพยสนทไดรบมาจากการใหโดยเสนหาในขณะทผใหทรพยสน ยงมชวตอย โดยสามารถแบงภาษการใหเปน 2 แบบ คอ ภาษการใหทเกบจากผให (Donor’s Tax) และภาษการใหทเกบจากผรบ (Donee’s Tax) ทงน ภาษการใหมกจะจดเกบควบคกบภาษมรดก โดยท หากออกกฎหมายภาษมรดกอยางเดยวโดยไมออกกฎหมายภาษการใหประกอบหรอออกกฎหมายภาษการใหอยางเดยวโดยไมออกกฎหมายภาษมรดกประกอบจะทาใหการบงคบใชกฎหมายไมครบถวนสมบรณ เนองจากสามารถหลบเลยงภาษโดยไมผดกฎหมายไดงาย นอกจากน ภาษการใหยงเปนเครองมอทด ในการปองกนการ

33

หลกเลยงภาษเงนได โดยสามารถปองกนการโอนทรพยสนไปใหกบบคคลในครอบครวเดยวกนหรอบคคลทเปนเครอญาตกนเพอกระจายรายไดจากทรพยสนนนเพอหลกเลยงการเสยภาษเงนไดในอตราทสง รายละเอยดการจดเกบภาษมรดกแตละประเภท

1. ภาษกองมรดก (Estate Tax) ภาษกองมรดกเปนภาษทเกบจากผตาย โดยสวนใหญกาหนดใหผจดการกองมรดกเปน ผมหนาทยนแบบแสดงรายการและเสยภาษ หากไมมผจดการมรดกกใหทายาทหรอผครอบครองทรพยมรดกเปนผยนแบบแสดงรายการและเสยภาษในนามของผตาย - ผเสยภาษ สามารถจาแนกตามหลกเกณฑทสาคญได 3 หลกเกณฑ ดงน

1) หลกภมลาเนา (Domicile) ตามหลกเกณฑน แบงผตายออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1.1) ผตายซงมภมลาเนาอยในประเทศและ 1.2) ผตายซงมภมลาเนาอยตางประเทศ การกาหนดตามหลกภมลาเนาน มเหตผลวา บคคลซงมภมลาเนาอยในประเทศใดมกจะใช

เวลาสวนใหญของชวตอยในประเทศนนและไดรบบรการจากรฐบาลประเทศนน นอกจากน ทรพยมรดกสวนใหญกจะอยในประเทศนนซงเกดจากทรพยากรของประเทศนน ดงนน เมอบคคลนนตายกควรทจะเสยภาษใหกบประเทศทตนมภมลาเนาอย

2) หลกสญชาตหรอความเปนพลเมอง (Nationality or Citizenship) ตามหลกเกณฑน ผตายแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

2.1) ผตายซงเปนพลเมองหรอถอสญชาตของประเทศทตนตาย 2.2) ผตายซงถอสญชาตอน โดยกาหนดฐานภาษและอตราภาษแตกตางกนไปตามประเภทของผตายเพอปองกนคนตาง

ดาวไมใหสะสมความมงคงและเขามามอทธพลในธรกจตางๆ ในประเทศมากเกนควร 3) หลกถนทอย (Resident) ตามหลกการนผตายแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

3.1) ผตายซงมถนทอยในประเทศและ 3.2) ผตายซงมถนทอยตางประเทศ ในบรรดาประเทศทใชหลกถนทอยเปนเกณฑอาจมในการแบงผตายตางกน ทงน เปนเพราะ

คาจากดความของคาวาถนทอยในแตละประเทศไมเหมอนกน ทงน ตามประมวลรษฎากรของไทยถอวาผใดอยในประเทศไทยชวระยะเวลาหนงหรอหลายระยะเวลารวมกนเกน 180 วนในปภาษใด ถอวาผนนเปนผอยในประเทศไทยในปภาษนน สาหรบประเทศทใชหลกถนทอยไดแก สหรฐอเมรกา ฟลปปนส ไตหวน และโคลมเบย เปนตน

34

จากการศกษา พบวา บางประเทศแบงผตายโดยใชมากกวา 1 หลกเกณฑ ยกตวอยางเชน

สหรฐอเมรกาใชทงหลกถนทอยอาศยและหลกความเปนพลเมอง โดยแบงผตายออกเปน 1) ผตายซงมถนทอยในสหรฐฯ หรอเปนพลเมองของสหรฐฯ และ 2) ผตายซงมไดมถนทอยในสหรฐฯ และไมไดเปนพลเมองของสหรฐฯ ซงจะกาหนดฐาน

ภาษ จานวนหกลดหยอน คาใชจายไมเหมอนกน - ฐานภาษกองมรดก หมายถง กองมรดกสทธหลงจากไดหกคาหนสนและภาระผกพน

คาใชจายและคาลดหยอนออกแลว โดยกองมรดกรวม คอ มรดกทงหมดของผตาย - การยกเวน (Exemption) มกกาหนดมลคาทรพยสนขนตาทไดรบยกเวนไมตองเสยภาษและ

ใหมขอยกเวนสาหรบทรพยสนบางประเภทซงไมตองนามาคานวณเปนกองมรดก เพอสงเสรมใหมการมอบทรพยสนใหกบรฐบาล สถาบนการศกษาหรอมลนธการกศลตางๆ โดยทวไป ทรพยสนทไดรบการยกเวนมดงน

1) ทรพยสนทผตายทาพนยกรรมยกใหเพอเปนรายไดของแผนดนซงไมระบชอหนวยงานทจะไดรบเพราะผตายอาจจะมบตรหรอญาตทมผลประโยชนในหนวยงานนน

2) ทรพยสนซงผตายครอบครองไวในฐานะผพทกษหรอผอนบาลหรอผแทนโดยชอบธรรมของบคคลอน

3) เงนบาเหนจหรอบานาญซงจายใหแกบตรของผตาย ถาผตายมภาระตองเลยงดบตรทยงไมบรรลนตภาวะ เมอตายลงรฐบาลหรอนายจางจะจายเงนประกนสงคมเพอชวยเหลอบตรเหลานนแตจานวนเงนนอาจไมพอกบการดารงชพ จงยกเวนทจะนาไปคดเปนกองมรดกรวม

4) มลคาของศลปวตถซงมอบใหเปนสมบตของพพธภณฑสถานของชาตเพอจะไดเกบรกษาไวใหคงสภาพเดมเปนประโยชนในการศกษาคนควาแกคนรนตอไป

5) หนงสอหรอตนฉบบหนงสอหรอผลงานทางวทยาศาสตรซงมอบใหแกสถาบนทางการศกษาเพอประโยชนทางดานการศกษาและวทยาศาสตร

- หนสนและภาระผกพน สามารถใหหกออกจากกองมรดกเสยกอน ซงโดยทวไป หนสนและภาระผกพนทยอมใหหกได ประกอบดวย

1) หนสนหรอภาระผกพนทถกตองตามกฎหมาย และเกดขนโดยสจรตใจเพอประโยชนของผตายโดยเฉพาะ

35

2) หนสนหรอภาระผกพนทผตายไดกอใหเกดขนโดยสจรตเพอประโยชนของผตายเองโดยเฉพาะ สญญาของผตายทจะใหโดยเสนหาหรอตวสญญาใชเงน (Promissory Note) ซงมไดมสงตอบแทนโดยตรงตอผตาย ไมถอเปนหนสนหรอภาระผกพนตามนยน

3) หนสนตอไปนมใหนามาหกจากกองมรดก 3.1) หนสนซงกองมรดกอาจไลเบยเอากบบคคลทสามได เวนเสยแตวาการไลเบยนนไม

อาจกระทาได ตวอยางเชน หนสนอนเกดจากการคาประกน 3.2 ) หนสนหรอภาระผกพนซงผตายกอขนโดยมสงตอบแทนซงไดมาจากทรพยสมบตของ

ผตายเองหรอทายาทซงมสทธไดรบมรดก ตวอยางเชน ทาสญญาจานองไวกบบตร 3.3) หนสนซงไมมหลกฐานอนนอกจากถอยคาของผตายในพนยกรรม 3.4) หนสนซงขาดอายความ

- คาใชจาย (Deductible Expense) ยอมใหหกคาใชจายทเกดจากการตายของผตายหรอการจดการเกยวกบมรดกทงหมดออกจากกองมรดกรวมได โดยทวไป ไดแก

1) คาใชจายในการทาศพ ใหหกไดเทาทจายจรงแตมขดจากดไว ซงมเกณฑการพจารณา 2 เกณฑคอ

1.1) คดเปนรอยละของกองมรดกรวม 1.2) กาหนดขดจากดทคงทจานวนหนงเชน ไมเกน 50,000 บาท หรออาจใชหลกเกณฑทง

สองรวมกนได เชน กาหนดใหหกคาใชจายในการทาศพไดเทาทจายจรง แตไมเกนรอยละ 10 ของกองมรดกรวมหรอ 50,000 บาท แลวแตจานวนใดจะนอยกวา เปนตน

2) คาภาษอากร โดยคาภาษอากรทยอมใหหกได คอ คาภาษอากรของรฐบาลหรอองคการบรหารสวนทองถนทผตายคางชาระอยกอนตาย

3) คาจดการมรดก โดยยอมใหหกเทาทจายจรงแตไมเกนขดจากดจานวนหนง ซงคดเปนรอยละของกองมรดกรวม

- คาลดหยอน เพอแบงเบาภาระภาษ โดยทวไป คาลดหยอนทอนญาตใหหกออกจาก กองมรดก ไดแก

1) คาลดหยอนสาหรบการกศล โดยประเทศตางๆ ยอมใหหกคาลดหยอนสาหรบทรพยสนทผตายทาพนยกรรมบรจาคแกองคการสาธารณกศลภายในประเทศหรอตางประเทศ จานวนทลดหยอนมขดจากดเปนรอยละของกองมรดกรวมและหรอเปนจานวนคงทแลวแตจานวนใดนอยกวา แตบางประเทศตองการสงเสรมใหมการบรจาคสาธารณกศลภายในประเทศเพอเปนประโยชนตอสงคม โดยยอมใหหกไดเตมจานวนไมมขดจากด เชน สหรฐอเมรกา เปนตน

36

2) คาลดหยอนสาหรบทรพยสนสวนตวของผตายซงแตละชนมราคาจานวนเลกนอยมกจะไดรบการลดหยอนโดยมขดจากดเปนจานวนคงท ซงเหตทยอมใหหกลดหยอนเนองจากเปนทรพยสนทมมลคาไมสงมากประกอบกบมความยงยากในการประเมนราคาทรพยสนและคาเสอมราคา

3) คาลดหยอนสาหรบคาเสยหายอนเกดจากภยธรรมชาตและอบตภยอนๆ เชน อคคภย วาตภย โจรผราย โดยมเงอนไขวา

3.1) คาเสยหายนเกดขนกอนวนครบกาหนดยนแบบแสดงรายการเพอเสยภาษมรดก 3.2) คาเสยหายนมไดรบการชดใชจากบรษทประกนภย บคคลและองคการใดๆ 3.3) ทรพยสนทไดรบความเสยหายนนไดรบการยกเวนหรอลดหยอนอยแลว 4) คาลดหยอนสาหรบทหาร ตารวจทเสยชวตในการรกษาความสงบหรอการปองกน

ประเทศ อาจกลาวสรปไดวา กองมรดกสทธ คอ กองมรดกรวมหลงจากหกหนสนและ ภาระผกพน

และคาใชจายรวมทงคาลดหยอนแลว กองมรดกสทธ (Taxable Estate) = กองมรดกรวม – ขอยกเวน - หนสนและภาระผกพน –

คาใชจาย – คาลดหยอน

- อตราภาษ (Tax rate) สวนใหญใชอตรากาวหนา (Progressive Rate) โดยท 1) จานวนภาษทตองเสยนนคานวณจากกองมรดกสทธ ไมใชคานวณจากกองมรดกรวม 2) ประเทศตางๆ มไดเกบภาษมรดกจากกองมรดกทกกอง กองมรดกทตองเสยภาษจะตองม

มลคากองมรดกจานวนมากพอ กลาวคอ ประเทศตางๆ ไดกาหนดใหอตราภาษขนตานน ใชกบกองมรดกทมคาภาษมรดกสงถงจานวนทกาหนดไว

- การบรรเทาภาระภาษ (Tax Relief) เปนการลดหรอคนภาษใหโดยถอจานวนภาษทเสยเปนฐานของการคานวณ ทงน อาจพจารณาบรรเทาภาระภาษไดเปน

1) การบรรเทาสาหรบการตายในเวลาใกลชดกน (Relief for Successive Duties) การบรรเทาในกรณนมงทจะบรรเทาภาษใหกบการทผรบมรดกตายในระยะเวลาใกลชด

กบการตายของผใหมรดกคนแรก เชน กฎหมายอาจกาหนดใหมการบรรเทาภาระสาหรบทรพยสน ซงไดเคยเสยภาษกองมรดกมาแลวครงหนง ภายในระยะเวลา 5 ป และจะตองเสยภาษกองมรดกอก เนองจากการตายของคนทสอง การลดภาระภาษนกาหนดใหลดเปนอตรารอยละของภาษทตองเสยสาหรบสวนของกอง

37

มรดกซงเคยเสยภาษมาแลว อตราการลดภาษนเปนอตราถดถอย กลาวคอ ถาการตายยงหางกนมาก อตราการลดภาระภาษกยงนอยลง ตวอยางเชน

ถาการตายของคนทสอง เกดขนภายใน 1 ป ของความตายของคนทหนง ใหลดไดรอยละ 80 เกดขนภายใน 2 ป ของความตายของคนทหนง ใหลดไดรอยละ 60 เกดขนภายใน 3 ป ของความตายของคนทหนง ใหลดไดรอยละ 50 เกดขนภายใน 4 ป ของความตายของคนทหนง ใหลดไดรอยละ 40 เกดขนภายใน 5 ป ของความตายของคนทหนง ใหลดไดรอยละ 20

2) การบรรเทาสาหรบภาษการใหทชาระไปแลว (Relief for Gift Tax) ในกรณททรพยสนสวนใดสวนหนงไดเคยเสยภาษการใหไปแลว ตอมาผเสยภาษการให

ไดตายในระยะใกลชดกบระยะเวลาทให ทรพยสนนนอาจถกนามานบรวมเปนสวนหนงของ กองมรดกรวมดวย ในกรณเชนน กฎหมายมกกาหนดใหหกภาษการใหทไดเสยไปแลวออกจากยอดภาษกองมรดกทตองเสยได

3) การบรรเทาสาหรบภาษมรดกทเสยในตางประเทศ (Relief of Death Tax paid in foreign countries)

ในกรณทผตายเปนผมภมลาเนาในประเทศซงตนมหนาทเสยภาษและทรพยสนบางสวนหรอทงหมดของเขาตงอย (Physically Situated) ในตางประเทศและตองเสยภาษมรดกทงในประเทศทตนมภมลาเนาอยและในตางประเทศ กฎหมายมกคนภาษใหแกผเสยภาษไดเทากบจานวนภาษสาหรบมรดกชนนนทไดเสยในประเทศทตนมภมลาเนาอยหรอในตางประเทศ แลวแตวาจานวนใดจะนอยกวา

4) การบรรเทาสาหรบทายาทบางประเภท (Relief for Specific Successors) เพอใหทายาททเปนญาตสนทของผตาย ไดรบประโยชนจากกองมรดกมากกวา

ทายาททหางออกไป กฎหมายของบางประเทศจงกาหนดใหคนภาษใหกบทายาทผรบมรดกทใกลชด โดยกาหนดวา ภาษทคนใหนนขนอยกบมลคาของมรดกททายาทแตละคนไดรบหรอมลคาของฐานบรรเทา (Relief base) แลวแตวาคาใดจะนอยกวา ฐานบรรเทาอาจกาหนดใหแตกตางกนตามความใกลชดของ ผรบมรดกกบผตาย

38

2. ภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) จดเกบจากมลคาของทรพยมรดกททายาทแตละคนไดรบ โดยท

- ผเสยภาษ (Taxpayer) คอ ผรบมรดกแตละคน อาจจาแนกออกไดโดยอาศยเกณฑตางๆ ดงน 1) หลกภมลาเนา (Domicile) ตามหลกการน ผรบมรดกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1.1) ผรบมรดกทมภมลาเนาอยในประเทศขณะทไดรบมรดกและ 1.2) ผรบมรดกซงมภมลาเนาอยตางประเทศขณะทไดรบมรดก สาหรบประเทศทใชหลกภมลาเนา ไดแกประเทศญปน

2) หลกสญชาตหรอความเปนพลเมอง (Nationality or Citizenship) ตามหลกการนผรบมรดกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

2.1) ผรบมรดกซงเปนพลเมองหรอถอสญชาตของประเทศทตนไดรบมรดกและ 2.2) ผรบมรดกซงถอสญชาตอน 3) หลกถนทอย (Resident) ตามหลกการนผรบมรดกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 3.1) ผรบมรดกซงมถนทอยในประเทศและ 3.2) ผรบมรดกทมถนทอยตางประเทศ - ฐานภาษ (Tax base) คอ มลคาของทรพยสนทผรบมรดกไดรบจากกองมรดก - การยกเวน (Exemption) กาหนดมลคาทรพยสนขนตาทผรบมรดกบางประเภทไดรบการ

ยกเวนไมตองเสยภาษในบางสวนหรอเตมจานวน เชน 1) พจารณาจากความสมพนธระหวางผตายกบผรบมรดก โดยทวไปถาผรบมรดกเปนบดามารดา

บตรหรอคสมรสจะกาหนดมลคาทรพยสนทไดรบการยกเวนสงกวาผรบมรดกทมความสมพนธหางออกไป 2) กรณผตายไดมอบทรพยสนใหแกรฐบาล องคกรทองถน หรอองคกรทจดตงขนเพอ

ประโยชนสวนรวมมกจะไดรบยกเวนภาษเตมจานวน - อตราภาษ (Tax Rate) ทใชในตางประเทศเปนอตรากาวหนา โดยสวนใหญ อตราภาษขนอย

กบความสมพนธระหวางผใหกบผรบมรดก โดยกาหนดอตราภาษตาสาหรบความสมพนธทใกลชดและอตราสงสาหรบความสมพนธทหางออกไป

39

3. ภาษการใหโดยเสนหา (Gift Tax) เปนภาษทจดเกบจากทรพยสนทใหหรอไดรบมาโดยเสนหา โดยสามารถแบงภาษการใหเปน 2 แบบ คอ ภาษการใหทเกบจากผให (Donor’s Tax) และภาษการใหทเกบจากผรบ (Donee’s Tax)

- ผเสยภาษ (Taxpayer) ไดแก 1) บคคลธรรมดาทเปนผใหทรพยสน (ภาษการใหทจดเกบจากผให) ซงอาจจาแนกเปน

1.1) ผใหทมภมลาเนาในประเทศ 1.2) ผใหทมภมลาเนานอกประเทศ

2) บคคลธรรมดาหรอนตบคคลทเปนผรบทรพยสน (ภาษการใหซงเกบจากผรบ) ซงอาจจาแนกเปน

2.1) ผรบซงมภมลาเนาในประเทศ 2.2) ผรบซงมภมลาเนานอกประเทศ

- ฐานภาษการให คอ 1) มลคารวมตลอดปของทรพยสนทผใหใหแกผรบทกคนในรอบปนน (ภาษการใหทจดเกบ

จากผให) โดยท 1.1) ในกรณทผใหมภมลาเนาในประเทศ มลคารวมตลอดปของทรพยสนทให คอ มลคา

ของทรพยสนทงหมดทผใหไดใหแกผรบโดยไมคานงวาทรพยสนนนจะอยภายในหรอนอกประเทศ 1.2) ในกรณทผใหมภมลาเนานอกประเทศ มลคารวมตลอดปของทรพยสนทให คอ ทรพยสนทอยในประเทศในขณะทใหเทานน 2) มลคารวมตลอดปของทรพยสนทผรบไดรบจากทกคนในรอบปนน (ภาษการใหซงเกบจากผรบ) โดยท

2.1) ในกรณทผรบมภมลาเนาในประเทศ มลคารวมตลอดปของทรพยสนทไดรบจากการให คอ มลคาของทรพยสนทงหมดทผรบไดรบโดยไมคานงวาทรพยสนนนจะอยภายในหรอนอกประเทศ

2.2) ในกรณทผรบมภมลาเนานอกประเทศ มลคารวมตลอดปของทรพยสน คอ ทรพยสนทอยในประเทศในขณะทไดรบเทานน

40

- อตราภาษ เปนอตรากาวหนาตามมลคาทรพยสนทให (ภาษการใหทจดเกบจากผให) หรอตามมลคาทรพยสนทรบ (ภาษการใหซงเกบจากผรบ)

- การยกเวน (Exemption from Gift Tax) ประเทศตางๆ มกกาหนดใหมขอยกเวนสาหรบการให

บางประเภท ไดแก 1) การใหจานวนเลกนอยตอผรบคนใดคนหนง ซงมมลคารวมตลอดปไมเกนจานวน ทกาหนด โดยมเงอนไขวาการใหนนเปนการใหดวยความบรสทธใจ และถอเปนคาใชจายปกต ของผให 2) การใหเพอประโยชนทางการศกษาของผรบในอตราจานวนอนสมควรตามระดบการศกษาของผรบ 3) การใหซงเปนการบรจาคใหกบองคกรการกศลสาธารณะ องคกรการศกษาหรอองคการวทยาศาสตร จานวนรวมกนไมเกนขดจากดขนสงจานวนหนง

ภาษผลไดจากทน ปจจบนไดมผนยามความหมายของคาวา “ผลไดจากทน” (Capital Gain) ไวหลายทาน ซง

สามารถรวบรวมและสรปไดดงน - ผลไดจากทน (Capital Gain) หมายถง การเพมขนในมลคาของทรพยสนหรอหลกทรพยซง

รวมถงบาน ทดน และหน โดยผลไดจากทนเกดจากผลตางระหวางมลคาขายกบมลคาซอทรพยสนหรอหลกทรพยนนๆ มา ซงมลคาของทรพยสนหรอหลกทรพยทเพมขนนเกดจากการเปลยนแปลงในอปสงคและอปทาน กลาวคอ การเพมขนของอปสงคในขณะทอปทานของทรพยสนคงท หรอ การลดลงของอปทานในขณะทอปสงคคงท นอกจากน ในบางกรณอาจเกดจากภาวะเงนเฟอจงทาใหราคาของทรพยสนเพมขน

- ภาษผลไดจากทนนบเปนสวนหนงของภาษซงเกบจากทน (Capital Tax) ซงโดยทวไป Capital Tax สามารถจาแนกไดเปน 3 ประเภทหลก คอ

1) Capital Income Tax หรอภาษทเกบจากฐานรายไดทไดรบจากการถอครองทรพยสนในชวงเวลาหนง รายไดสวนนจะมลกษณะของกระแสรายไดทเกดขนในระยะเวลาหนง (Flow) อาทเชน ดอกเบย เงนปนผลทไดรบในรอบป

2) Capital Transfer Tax หรอภาษการโอนทรพยสน โดยภาระภาษจะเกดขนเมอมการโอนทรพยสนทถอรวมเปนฐานภาษ การโอนเปลยนมอของทรพยสนม 2 ลกษณะ คอ การโอนในขณะทผถอครองยงมชวต และในกรณทเสยชวต (ซงเรยกวาภาษมรดก)

41

3) Capital Gain Tax ซงเปนผลไดสะสมทเกบจากการถอครองทรพยสนในชวงเวลาหนงซงอาจนานกวาหนงป ดงนน ผลไดจากทนจงเปนลกษณะการพอกพนของผลประโยชน (หรอมลคา) ในชวงเวลาหนงๆ

- รปแบบการจดเกบภาษผลไดจากทนโดยทวไป จะประกอบดวย 2 รปแบบหลก คอ 1) ภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได (Income Tax Law) คอ การจดเกบภาษเงนได ณ ปทมการขายทรพยสนทเกดจากการสะสมเพมพนมลคาใน

ชวงเวลาหนงๆ ซงอาจมากกวา 1 ป ซงฐานภาษ คอ เงนไดจากการขายทรพยสนนน โดยจดเกบตามอตราภาษเงนได ซงโดยทวไปเปนอตรากาวหนา (Progressive rate) ทงน มการกาหนดใหหกคาใชจายตามมลคาและจานวนปทถอครองทรพยสนนน (กรณของอสงหารมทรพย)

2) ภาษผลไดจากทนทแยกออกจากกฎหมายภาษเงนได คอ การจดเกบภาษจากผลตางระหวางมลคาขายกบมลคาซอทรพยสนหรอหลกทรพยทเกด

จากการสะสมเพมพนมลคาในชวงเวลาหนงๆ ซงอาจมากกวา 1 ป ซงฐานภาษ คอ กาไรจากการขายทรพยสนนน โดยจดเกบตามอตราภาษคงท (Flat rate) ทงน มการกาหนดใหยกเวนภาษสาหรบผลไดจากทนทมมลคาตากวาตนทนในการบรการจดเกบโดยเฉลย และสามารถนาผลขาดทนจากทนมาหกผลไดในปนนได (Credit Capital Loss)

2. รปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนของตางประเทศ

ภาษมรดก - จากการศกษาการจดเกบภาษมรดกของตางประเทศ พบวา ปจจบนมประเทศทมการจดเกบภาษ

มรดกทงสน 55 ประเทศ สามารถแบงตามภมภาคได ดงน 1) ทวปเอเชย ไดแก อนเดย ญปน เกาหล ฟลปปนส สงคโปร จน ไตหวน และนวซแลนด 2) ทวปแอฟรกา ไดแก แอฟรกาใต แทนซาเนย เซเนกล โมซมบก โมรอกโค คองโก และแคเมอรน 3) ทวปยโรป ไดแก เกอบทกประเทศในทวปยโรป 4) ทวปอเมรกา ไดแก สหรฐอเมรกา เมกซโก บราซล ชล โคลมเบย โดมนกน เอกวาดอร ฮอนดรสและเวเนซเอลา

ทงน หากแบงตามรปแบบการจดเกบภาษมรดกของประเทศตางๆ จะพบวา ประเทศสวนใหญมการจดเกบภาษมรดกในรปแบบการจดเกบภาษการรบมรดกควบคกบภาษการให โดยสามารถจาแนกรปแบบการจดเกบภาษมรดกได ดงน

42

1) การจดเกบภาษกองมรดกและภาษการใหซงเกบจากผใหมจานวน 15 ประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ไตหวน เปนตน 2) การจดเกบภาษการรบมรดกกบภาษการใหซงเกบจากจากผรบมจานวน 36 ประเทศ เชน ฝรงเศส องกฤษ ญปน และประเทศในสหภาพยโรป เปนตน 3) การจดเกบภาษกองมรดกมจานวน 2 ประเทศ เชน สงคโปร 4) การจดเกบภาษการใหมจานวน 2 ประเทศ

รายละเอยด รปแบบและวธการจดเกบภาษมรดกของประเทศทสาคญของโลก สหรฐอเมรกา - มการจดเกบภาษกองมรดก ภาษการรบมรดกและภาษการให - จาแนกการจดเกบภาษมรดกออกเปน 3 ระดบ คอ 1) ระดบรฐบาลกลาง จดเกบภาษกองมรดก โดยเกบจากทรพยสนและผลประโยชนทเปนของกองมรดก 2) ระดบรฐบาลมลรฐ จดเกบภาษกองมรดก เกบคลายคลงกนเกอบทกรฐ สวนมากเกบจากทรพยสนของผตาย 3) ระดบทองถน จดเกบภาษการรบมรดก แตกตางกนไปตามความเหมาะสมของแตละรฐ - จดเกบเฉพาะกบบคคลทรารวย คอมทรพยสนทใหหรอกองมรดกมมลคาไมนอยกวา 1 ลานดอลลาร คสมรสทโอนทรพยสนใหแกกนไมตองเสยภาษ ทงน ทรพยสนทโอนใหผรบไมเกน 10,000 ดอลลารตอป ไมตองเสยภาษ - จดเกบในอตรากาวหนาโดยจดเกบในอตราสงสดไมเกนรอยละ 50 ของมลคาทรพยมรดกหรอทรพยสนทให

องกฤษ - มการจดเกบภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) โดยถอวาภาษมรดกเปนสวนหนงของภาษการโอน (Transfer Tax) และมการจดเกบภาษการใหซงเกบจากผรบ - ทรพยมรดก หมายถงทรพยสนทกชนดรวมทงสทธและประโยชนในรปแบบใดๆ ทเจามรดกมอยในขณะทถงแกความตาย ซงประกอบดวย 1) ทรพยสนทงหมดภายในประเทศองกฤษ ไมวาจะเปนสงหารมทรพยหรออสงหารมทรพย และไมคานงวาผใดจะเปนผรบ 2) ทรพยสนทอยนอกประเทศองกฤษและทรพยสนทตกทอดมายงผรบซงอยในประเทศองกฤษ

- การตราคามลคาทรพยสนใหถอเอาวนทเจาของเดมถงแกความตายเปนเกณฑ ซงในทางปฏบตใหถอราคาของทรพยสนทขายในครงหลงสดเปนราคาทถกตอง

43

- ทรพยสนทไดรบการยกเวน ไดแก 1) ทรพยมรดกมมลคาไมถงตามจานวนทกาหนดไว (ไมถง 265,000 ปอนด) 2) มรดกทมคณคาทางประวตศาสตร วทยาศาสตร และทางศลปะของชาต ทถกเกบรกษาไวในประเทศองกฤษและอยในการควบคมดแลของกระทรวงการคลง 3) หลกทรพยของประเทศองกฤษบางประเภท ซงผไมมภมลาเนาอยในองกฤษเปนเจาของไดรบยกเวนไมตองนามาเสยภาษ 4) ทรพยมรดกสวนทมอบใหกบองคการสาธารณกศลของรฐบาล

- ฐานภาษ คานวณโดยการนาทรพยทตกทอดมาเนองจากเจามรดกถงแกความตายมาหกดวยคาใชจายและคาลดหยอน โดยท คาใชจายประกอบดวย คาใชจายในงานฌาปนกจศพ หนสน คาจดการ รอยละ 5 ทรพยสนซงเสยภาษมรดกตดๆ กน 2 ครงเนองจากเจาของมรดกถงแกกรรมถง 2 รายตดๆ กนในระยะเวลา 5 ป จะไดรบการลดหยอนเปนพเศษ

- อตราภาษมรดกเปนอตราคงทในอตรารอยละ 40 ของมรดกทตองเสย - เงนรายไดจากภาษมรดกมมลคาไมมากนก แตนยมจดเกบกนเนองจากภาษมรดก ถอวาเปน

ภาษทยตธรรม จดเกบตามหลกความสามารถและไมกระทบประชาชนสวนใหญและสรางความเสมอภาคทางเศรษฐกจ

ญปน

- เรมจดเกบภาษกองมรดกซงเปนฐานทรพยสนของผตายในป 1905 จนกระทงในป1950 โดยจดเกบจากมรดกซงเปนทรพยสนทไดรบจากผตายรวมถงการให จนในป 1953 ไดแยกออกเปนภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) และภาษการให (Gift Tax)

- ผมหนาทเสยภาษ ไดแก 1) ผทไดรบทรพยสนทไดมาโดยทางมรดกหรอจากการยกให โดยบคคลนนมภมลาเนาอยใน

ประเทศญปนในขณะทรบมรดก หรอเรยกวา Unlimited tax payer 2) ผมไดรบทรพยสนหรอมรดกทอยในประเทศญปน แตบคคลนนไมไดมภมลาเนาอยในประเทศญปน หรอเรยกวา Limited tax payer

- ฐานภาษ ไดแก มลคาทรพยสนทงหมดทไดมาจากการรบมรดก หกดวยคาใชจาย ซงไดแก หนสน ภาระผกพนและคาใชจายในการจดงานศพ โดยมลคาทรพยสนทไดนนใชราคาตลาดหรอมลคาทรพยสนขณะไดมาในการคานวณ โดยมคาลดหยอนพนฐานสาหรบหกจากการคานวณมลคามรดกสทธ 50 ลานเยน + (จานวนผรบมรดก* 10 ลานเยน) และมทรพยสนทไดรบการยกเวนไมตองนามารวมคานวณภาษการรบมรดก ไดแก

1) ทรพยสนทเกยวของกบศาสนา การกศล วทยาศาสตรหรอกจกรรมเพอประโยชนสาธารณะ

44

2) เงนทจายชวยเหลอคนพการ 3) เงนทไดรบจากการประกนชวต 4) เงนบาเหนจบานาญ

- การคานวณภาษตองนามลคาของทรพยมรดกทงหมดซงรวมถงมลคาของทรพยสนทไดรบมาภายใน 3 ป กอนทเจามรดกจะตาย มารวมคานวณ โดยทรพยมรดกดงกลาว เมอหกคาใชจายและ คาลดหยอนแลว จะเรยกวา มลคามรดกสทธ (Taxable Inheritance) ซงจะนามาแบงใหกบทายาท ตามสดสวนทกาหนดไวตามกฎหมาย (Civil Code) โดยมลคามรดกสทธทแบงใหกบทายาทนจะนามาคานวณภาษโดยคณอตราภาษดวยอตรากาวหนาตามมลคามรดกททายาทแตละคนไดรบ

- ภาษทคานวณไดจากทายาทแตละคนมารวมกนไดเปนภาษจากทรพยมรดกทงหมด (Total Inheritance Tax) แลวจงแบงภาษทงหมดนใหกบทายาทตามสดสวนทเปนจรง โดยทายาทแตละคนสามารถนาเครดตภาษในสวนของตน ซงมจานวนแตกตางกนขนอยกบความสมพนธระหวางทายาทและผตาย มาหกออกจากภาษทตนไดรบ ไดผลลพธเปนจานวนเงนภาษทตองจายจรองจากทรพยมรดกทตนไดรบ

- อตราภาษ ทรพยมรดก อตราภาษ (%) 0 – 8 ลานเยน 10 8 -16 ลานเยน 15 16 - 30 ลานเยน 20 30 - 50 ลานเยน 25 50 - 100 ลานเยน 30 100 - 200 ลานเยน 40 200 - 400 ลานเยน 50 400 - 2,000 ลานเยน 60 2,000 ลานเยนขนไป 70

- ผมหนาทเสยภาษการรบมรดกจะตองยนแบบแสดงรายการภายใน 10 เดอน นบแตวนทไดรบมรดก โดยชาระคาภาษในวนทยนแบบฯ

- การจดเกบภาษการให จดเกบจากฐานทรพยสนทไดรบในปปฏทน โดยใชราคาตลาดหรอมลคาทรพยสน ณ วนทไดมา ทงน ทรพยสนทไดรบการยกเวนใหไมตองนามารวมคานวณภาษการให ไดแก

1) ทรพยสนทไดมาจากการประกอบกจการ 2) ทรพยสนทใชเพออยอาศยและเปนเพอคาใชจายในการศกษา 3) ทรพยสนทไดจากการศาสนา การกศล วทยาศาสตรหรอการสาธารณประโยชน

45

4) เงนทนเพอการวจยทางวทยาศาสตรและการวจยทวไปทไดจากกองทนทไมหวงผลกาไร 5) เงนทจายเพอชวยเหลอคนพการ 6) เงนทบรจาคใหกบพรรคการเมอง

- คาลดหยอนจาแนกเปน คาลดหยอนสวนบคคลจานวน 600,000 เยน และคาลดหยอนคสมรส จานวนตงแต 600,000 เยน แตไมเกน 20 ลานเยน

- ทรพยสนทไดรบจากการใหเมอนามาหกคาลดหยอนแลว นามาคานวณภาษโดยคณอตราภาษตามอตรากาวหนา (รอยละ 10 – 70) ตามมลคาทรพยสนทไดรบ โดยท

มลคาทรพยสน อตราภาษ (%) 0 – 1.5 ลานเยน 10 1.5-2 15 2-2.5 20 2.5-3.5 25 3.5-4.5 30 4.5-6 35 6-8 40 8-10 45 10-15 50 15-25 55 25-40 60 40-100 65 สงกวา 100 ลานเยน 70

ฝรงเศส

- จดเกบภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) ควบคไปกบภาษการใหทรพยสน โดยเนนหลกผลประโยชนทไดรบจากรฐเพอตอบแทนทรฐอนญาตใหบคคลนนไดครอบครองทรพยมรดกของผตาย เปรยบเสมอนการชาระคาบรการทรฐใหความสะดวกแกทายาทและเจาของมรดกในการเปลยนแปลงกรรมสทธในทรพยสน

- ผมหนาทเสยภาษ คอ ผรบมรดกซงไดรบมรดกจากผตายหรอเจามรดก โดยในกรณทผตายหรอเจามรดกมภมลาเนาในประเทศฝรงเศส ทรพยมรดกทกชนดทอยภายในประเทศและนอกประเทศตองเสยภาษมรดก แตถาหากเจามรดกมภมลาเนาอยนอกประเทศฝรงเศส เฉพาะทรพยมรดกทอยในประเทศฝรงเศสเทานนทตองเสยภาษ

46

- ทรพยสนทไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษมดงน 1) เงนคาสนไหมทดแทนจากสญญาประกนชวต 2) ทรพยสนทองถนทใหเชาระยะยาวและสวนแบงทดนเพอการเกษตรกรรม ปาไม 3) ศลปวตถหรอหนงสอทมคณคาทางประวตศาสตรทมอบใหกบทางราชการ 4) เงนบานาญทจายใหแกคสมรส บดามารดา หรอผสบสนดาน 5) เงนบรจาคใหแกทางราชการ องคการปกครองสวนทองถนและสถานบนการศกษา

- ฐานภาษทใชคานวณ ไดแก ทรพยมรดกทงหมดมาหกดวยหนสน คาใชจายและ คาลดหยอนซงเปนไปตามลาดบความสมพนธทางเครอญาตของเจามรดกเหลอเปนมรดกสทธนามาคานวณภาษโดยคณดวยอตราภาษกาวหนา

- การประเมนราคาทรพยสนใหถอมลคาของทรพยสนตามราคาตลาดในวนทเจามรดกถงแกความตาย โดยทรพยสนทเปนอสงหารมทรพยทมการขายทอดตลาดภายในระยะเวลา 2 ป นบแตวนทมการยนรายการเสยภาษใหใชราคาขายทอดตลาดเปนราคาทรพยสน สวนทรพยสนทเปนอสงหารมทรพยใหคานวณราคาตามสภาพของทรพยสนนนๆ

- การหกลดหยอนของผเสยภาษเปนไปตามลาดบความสมพนธทางเครอญาตของเจามรดก เชน ทรพยมรดกทตกเปนของคสมรส บดามารดา หรอบตร หกคาลดหยอนได 275,000 ฟรงก แตถาตกเปนของพชาย นองสาว ทมอายมากกวา 50 ปหรอเปนผพการทางรางกายหรอจตใจจน ไมสามารถเลยงตนเองไดและอาศยอยกบเจามรดกตลอดเวลา 5 ปกอนเจามรดกถงแกความตาย ใหหกคาลดหยอนได 100,000 ฟรงก เปนตน ทงน อตราภาษเปนแบบอตรากาวหนาตามความสมพนธใกลชดกบเจามรดก ดงน

1) ถาเปนคสมรส บดามารดาและบตรของผตาย จะเสยภาษในอตรากาวหนาอตรารอยละ 5 – 40 ตามมลคาสวนแบงในทรพยมรดก 2) ถาเปนพนองหรอองคกรของรฐ เสยภาษในอตรารอยละ 35 และรอยละ 45 ตามมลคาสวนแบงในทรพยมรดก 3) ถาผรบมรดกเปนบคคลอนทมใชญาต เสยภาษในอตราคงทรอยละ 60

- ทายาทผรบมรดกมหนาทตองชาระภาษมรดก โดยตองยนแบบแสดงรายการภาษภายใน 6 เดอนนบตงแตวนทเจามรดกถงแกความตาย แตถาเจามรดกถงแกความตายในตางประเทศใหขยายระยะเวลาเปน 12 เดอน โดยชาระภาษ ณ วนทยนแบบ โดยอาจขอแบงชาระภาษเปนสวนๆ ภายในเวลา 5 ปได โดยมหลกทรพยคาประกนการชาระหนคาภาษมรดก

สงคโปร

- จดเกบภาษกองมรดก (Estate Tax) โดยฐานภาษ ไดแก มลคาตามราคาตลาดของทรพยมรดกทงหมดของผตายหรอเจามรดกทงทเคลอนยายไดและเคลอนยายไมได ทงน ในกรณทเจามรดกอาศย

47

อยในประเทศ ใหกองมรดก หมายถง ทรพยมรดกทมอยในและนอกประเทศสงคโปร และในกรณทเจามรดกอาศยอยนอกประเทศ ใหกองมรดกหมายถงทรพยมรดกเฉพาะทอยในประเทศสงคโปรเทานน

- อตราภาษกองมรดก จดเกบดงน กองมรดก อตราภาษ

0 - 12,000,000 ดอลลารสงคโปร 5 12,000,000 ดอลลารสงคโปรขนไป 10

- ทรพยสนทไดรบการยกเวนภาษ ไดแก 1) มลคาของทอยอาศยสวนทไมเกนกาหนด (9 ลานเหรยญสงคโปร) 2) มลคาทรพยสนสวนทไมเกนกาหนด (6แสนเหรยญสงคโปร) 3) กองทน CPF ในสวนทเกน 6 แสนเหรยญสงคโปร

เกาหลใต - จดเกบภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) และภาษการให โดยท ภาษการรบมรดก ผมหนาท

เสยภาษ ประกอบดวย 1) ผทมภมลาเนาอยในประเทศเกาหลและไดมาซงทรพยสนโดยทางมรดกหรอจากการให โดยเสนหา 2) ผทไมมภมลาเนาอยในประเทศเกาหล แตไดรบทรพยสนทมอยในประเทศเกาหลไมวาโดยทางมรดกหรอจากการใหโดยเสนหา 3) กรณเจามรดกเปนนตบคคลซงมหวงผลกาไร ไดรบยกเวนไมตองเสยภาษจากการรบมรดก

- ฐานภาษสาหรบการคานวณภาษการรบมรดก จาแนกเปน 1) ทรพยสนทไดมาทางมรดกหรอจากการใหโดยเสนหาของผทมภมลาเนาอยในประเทศเกาหล 2) ทรพยสนทางมรดกหรอจากการใหโดยเสนหาทมอยในประเทศเกาหลของผทไมมภมลาเนาอยในประเทศ

- ทรพยมรดกทตองเสยภาษประกอบดวย 1) ทรพยสนทเจามรดกไดรบมาดวยความเสนหา 2) ทรพยสนทโอนใหกบทายาทหลงการตายของเจามรดก 3) ทรพยสนทใหทายาทภายใน 10 ป นบจากวนเรมตนของการเกดกองมรดก 4)ทรพยสนทใหบคคลตามกฎหมายอนนอกเหนอจากทายาทภายใน 5 ป นบจากวนเรมตนของการเกดกองมรดก

- คาลดหยอน ประกอบดวย 1) คาภาษสาธารณะ

48

2) คาใชจายในการจดงานศพ จานวนระหวาง 5 ลาน – 10 ลานวอน 3) หนสอนของผตายหรอเจามรดกมอยกอนวนทเรมตนของการเกดกองมรดก 4) การหกลดหยอนแบบ Itemized จาแนกไดเปน 4.1) การหกลดหยอนพนฐาน (Basic Deduction) 200 ลานวอน 4.2) ทรพยมรดกทไดมาจากการประกอบธรกจหกลดหยอนไดอกไมเกน 100 ลานวอน 4.3) ทรพยมรดกทไดจากการทาเกษตรกรรม การประมง และการทาปาไม หกลดหยอนไดอกไมเกน 200 ลานวอน 4.4) การหกลดหยอนสาหรบผอยในอปการะ จานวน 30 ลานวอนตอคน 4.5) การหกลดหยอนสาหรบผทยงไมบรรลนตภาวะ (อายตากวา 20 ป) หกลดหยอนไดคนละ 5 ลานวอน 4.6) การหกลดหยอนสาหรบผสงอาย (อายมากกวา 60 ปขนไป) หกลดหยอนไดคนละ 5 ลานวอนจนกระทงอาย 75 ป

5) การหกลดหยอนแบบ lump- sum โดยผมหนาทเสยภาษสามารถเลอกไดวาจะหกลดในลกษณะของ itemized หรอ lump – sum ซงหากเลอกทจะหกลดแบบ lump – sum จะหกลดหยอนไดจานวน 500 ลานวอน 6) การหกลดหยอนสาหรบคสมรส ในกรณทเจามรดกเปนผทมภมลาเนาอยในประเทศ ทรพยมรดกในสวนทคสมรสของเจามรดกไดรบสามารถนามาหกลดหยอนไดทงจานวน ตงแต 500 ลานวอน – 3 พนลานวอน 7) การหกลดหยอนสาหรบสนทรพยทางการเงนซงตกเปนมรดกนน 7.1) สนทรพยทางการเงนสทธ ทมมลคา 20 ลานวอน นามาหกคาลดหยอนได ทงจานวน 7.2) สนทรพยทางการเงนสทธ ตงแต 20 ลาน – 100 ลานวอน สามารถนามาหกลดหยอนได 20 ลานวอน 7.3) สนทรพยทางการเงนสทธทเกนกวา 100 ลานวอน สามารถนามาหกลดหยอนไดรอยละ 20 ของสนทรพยแตไมเกน 200 ลานวอน 8) การหกลดหยอนสาหรบความเสยหาย กรณเกดการสญเสยซงเปนผลจากภยธรรมชาตหรอสภาวการณอนทไมอาจคาดการณลวงหนา เชน ไฟไหม ระเบด ฯลฯ คาความเสยหายทเกดขนสามารถนามาหกเปนคาลดหยอนได

- อตราภาษการรบมรดกจดเกบดงน ทรพยมรดก อตราภาษ 0 – 100 ลานวอน 10 100- 500 ลานวอน 20

49

500 - 1,000 ลานวอน 30 1,000 - 3,000 ลานวอน 40 3,000 ลานวอนขนไป 50

- มการใหเครดตภาษในกรณท 1) อนญาตใหนาทรพยสนทไดรบจากการใหซงรวมเปนสวนหนงในทรพยมรดกทงหมด มาเปนเครดตภาษได 2) อนญาตใหมเครดตภาษในทรพยสนสวนทชาระในตางประเทศแลวมาเปนเครดตภาษได 3) อนญาตใหมเครดตภาษในกรณททรพยมรดกไดตกทอดไปสทายาทในรนท 2 ภายใน 10 ป หลงจากททรพยมรดกไดตกเปนของทายาทรนแรก 4) อนญาตใหมการเครดตภาษ ในอตรารอยละ 10 ตอป กรณทมการยนชาระภาษไวอยางถกตองและตรงเวลา

- ผเสยภาษมหนาทตองยนแบบแสดงรายการเพอเสยภาษภายใน 6 เดอนนบจากวนเรมตนของการเกดกองมรดก พรอมดวยรายละเอยดของการหกลดหยอนตางๆ โดยรฐบาลจะเปนผประเมนภาษตามแบบแสดงรายการทยนมา การชาระภาษใหชาระเปนเงนสดภายใน 3 – 10 ป - ในกรณทสดสวนทรพยสนทไดมาเกนกวากงหนงเปนทดนหรอพนธบตร และภาษ ทคานวณไดเกนกวา 10 ลานวอน สามารถชาระดวยการโอนกรรมสทธในทดนหรอพนธบตรแทนการชาระเปนเงนสดได ในสวนของภาษการให มสาระสาคญ ดงน

- ผมหนาทเสยภาษ คอ ผทมภมลาเนาอยในประเทศหรอผทมภมลาเนาอยนอกประเทศแตไดรบทรพยสนทอยในประเทศเกาหล

- ฐานภาษคอ ทรพยสนทไดจากการใหทงในรปของเงนตราหรอมลคาทางเศรษฐกจอน และ มลคาตามกฎหมายและสทธประโยชนในทรพยสนทไดจากการให

- ทรพยสนทไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษการให มดงน 1) ทรพยสนทยกใหกบประเทศ 2) ทรพยสนทบรจาคใหกบพรรคการเมอง 3) ทรพยสนทยกใหกบรฐบาลทงในสวนกลางและสวนทองถน 4) คาธรรมเนยมการศกษา ทนการศกษาหรออนๆ ทใหเปนรางวล

- มการหกคาลดหยอนใหสาหรบผทมภมลาเนาอยในประเทศเกาหล โดยตองเปนไปตามเงอนไขทวาผลรวมของคาลดหยอนในอก 10 ปขางหนาและคาลดหยอนตามประเภททกาหนดจะตองไมเกนกวาปรมาณคาลดหยอนทไดกาหนดไวในแตละประเภท ดงตอไปน 1) คสมรสใหหกลดหยอนไดไมเกน 500 ลานวอน

50

2) สมาชกในครอบครว ใหลดหยอนไดไมเกน 30 ลานวอน ยกเวน ผทยงไมบรรลนตภาวะใหหกไดไมเกน 15 ลานวอน 3) บคคลในครอบครวอนๆ ใหหกลดหยอนไดไมเกน 5 ลานวอน

- อตราภาษการใหจดเกบดงน

ทรพยสน อตราภาษ 0 – 100 ลานวอน 10 100 - 500 ลานวอน 20 500 - 1,000 ลานวอน 30 1,000 - 3,000 ลานวอน 40

3,000 ลานวอนขนไป 50 - มการใหเครดตภาษเหมอนในกรณการจดเกบภาษการรบมรดก และผรบทรพยสนมหนาทยน

แบบแสดงรายการภาษภายใน 3 เดอนนบจากวนทไดรบทรพยสนพรอมดวยรายละเอยดเกยวกบการหกคาลดหยอนตางๆ โดยรฐบาลจะเปนผประเมนภาษตามแบบแสดงรายการทยนมา และใหชาระเปนเงนสดภายใน 3 ป

- ในกรณทสดสวนทรพยสนทไดมาเกนกวากงหนงเปนทดนหรอพนธบตร และภาษทคานวณไดเกนกวา 10 ลานวอน สามารถชาระดวยการโอนกรรมสทธในทดนหรอพนธบตรแทนการชาระเปนเงนสดได

ไตหวน - มการจดเกบภาษกองมรดกและภาษการให โดยทฐานภาษกองมรดก ประกอบดวย กองมรดก

ทมลคาเทากบมลคาของทรพยสนในเวลาทเจามรดกถงแกความตาย โดยกองมรดกนน จะตองเปนของ 1) ชาวไตหวน ทมภมลาเนาอยในประเทศไตหวน ทมทรพยสนอนเปนทรพยมรดกทงทอยในประเทศและตางประเทศ 2) กรณทเจามรดกเปนชาวไตหวน แตมไดมภมลาเนาอยในประเทศหรอไมไดเปนชาวไตหวน จะถกเรยกเกบภาษมรดกเฉพาะทรพยมรดกทอยในประเทศไตหวนเทานน

- กองมรดก ประกอบดวย ทรพยสนทกชนดของผตายไมวาจะเปนสงหารมทรพย อสงหารมทรพย ทรพยสนทมมลคาในทองตลาด รวมทงสทธเรยกรองตางๆ และทรพยสนทเจามรดกจาหนายจายโอนภายใน 3 ป กอนตายใหแกคสมรสหรอทายาท

- ผเสยภาษ ไดแก 1) ผจดการมรดกตามพนยกรรม 2) ทายาทในกรณทไมมการตงผจดการมรดก

51

3) ผจดการมรดกทไดรบเลอกตามกฎหมาย 4) ในกรณทไมมผจดการมรดกทไดรบเลอกตามกฎหมายภายใน 6 เดอนนบแตวนตายของเจามรดก เจาพนกงานภาษมสทธยนคารองตอศาลขอแตงตงตนเปนผจดการมรดกได

- ทรพยสนทไดรบการยกเวนไมตองนามาคดคานวณในการเสยภาษมรดก ไดแก

1) ทรพยสนทยกใหแกหนวยงานของรฐหรอใหเพอการศกษา วฒนธรรม 2) สวสดการสงคม หรอองคการการกศล 3) ลขสทธ สทธบตร และงานศลปะทประดษฐโดยเจามรดก 4) เงนประกนชวต 5) ทรพยสนทเจามรดกไดรบมาโดยทางมรดกภายในระยะเวลา 5 ป กอนตาย และทรพยสนดงกลาวไดชาระภาษมรดกแลว

- คาลดหยอนทสามารถหกออกจากกองมรดกได ประกอบดวย 1) คาลดหยอนสาหรบคสมรสของเจามรดกทยงมชวตอย จานวน 4 ลานดอลลารไตหวน 2) คาลดหยอนสาหรบบตรของเจามรดกคนละ 4 แสนดอลลารไตหวน และกรณทบตรอายไมเกน 20 ป สมารถหกลดหยอนไดอกคนละ 4 แสนดอลลารไตหวนในแตละป 3) คาลดหยอนสาหรบบดามารดา จานวน 1 ลานดอลลารไตหวน 4) จานวนหนสนทมอยกอนตายของเจามรดก 5) คาใชจายในการจดงานศพ 1 ลานดอลลารไตหวน

- มการยกเวนใหไมตองนาทรพยมรดกมาคานวณเสยภาษไดอก 7 ลานดอลลารไตหวน ในกรณทเจามรดกเปนชาวไตหวนทมภมลาเนาอยในประเทศและเปน ทหาร ตารวจ ขาราชการพลเรอนหรอครทตายในขณะปฏบตหนาท

- อตราภาษกองมรดก

กองมรดก อตราภาษ 0-600,000 ดอลลารไตหวน 2 600,001 - 1,500,000 ดอลลารไตหวน 4 1,500,001 - 3,000,000 ดอลลารไตหวน 7 3,000,001 - 4,500,000 ดอลลารไตหวน 11 4,500,001 - 6,000,000 ดอลลารไตหวน 15 6,000,001 - 10,000,000 ดอลลารไตหวน 20 10,000,001 - 15,000,000 ดอลลารไตหวน 26

52

15,000,001 - 40,000,000 ดอลลารไตหวน 33 40,000,001 - 100,000,000 ดอลลารไตหวน 41

100,000,000 ดอลลารไตหวน ขนไป 50 - ผมหนาทเสยภาษมหนาทยนแบบแสดงรายการภาษกองมรดกภายใน 6 เดอน นบจากวนท

เจามรดกถงแกความตายแมวาจะมภาษมรดกทจะตองเสยหรอไมกตาม ซงหากมภาษ ตองชาระภายใน 2 เดอนนบจากวนยนแบบฯ และอาจขอขยายเวลาออกไปไดอก 2 เดอน

- การชาระภาษ อาจชาระเปนเงนสด ทรพยอนเปนมรดกหรอทรพยสนอนทโอนเปลยนมอไดโดยงาย ทงน หากชาระเปนเงนสดและมเงนภาษทตองชาระเกนกวา 300,000 ดอลลารไตหวนขนไป สามารถแบงชาระออกไดเปน 12 งวด ในสวนของภาษการให

- ฐานภาษ ประกอบดวย 1) ทรพยสนทผใหเปนชาวไตหวนหรอมภมลาเนาในประเทศจะตองเสยภาษไมคานงวาทรพยสนทใหอยในหรอนอกประเทศ 2) ทรพยสนทผใหเปนชาวไตหวนแตไมมภมลาเนาอยในประเทศหรอไมไดเปน ชาวไตหวนจะตองเสยภาษการใหเฉพาะทรพยสนทอยในประเทศเทานน ทงน ผใหมหนาทตองเสยภาษการให แตอยางไรกตาม ผรบจะมหนาทเสยภาษในกรณท ก) ไมปรากฏผให ข) ผใหไมสามารถจายคาภาษการใหไดในเวลาทกาหนดหรอไมมทรพยสนเพยงพอทจะชาระ ทงน ผรบจะชาระภาษเฉพาะในสดสวนของทรพยสนทไดจากผใหแตละคนเทานน

- ทรพยสนทไมตองนามาคดคานวณรวมในมลคาฐานภาษการให ไดแก

1) ทรพยสนทบรจาคใหกบหนวยงานของภาครฐบาลเพอสาธารณะ การศกษา วฒนธรรม สงคมสงเคราะห การกศลหรอองคกรศาสนา 2) ทรพยสนทบรจาคใหองคกรเอกชนเพอการศกษา วฒนธรรม สงคมสงเคราะห การกศลหรอองคกรศาสนา หรอทรพยสนทมอบใหแกทายาทของทหารผานศก 3) คาใชจาย คาการศกษา คารกษาพยาบาลทจายใหกบผอยในปกครอง 4) การโอนทรพยสนใหกบคสมรส สนสมรสทไดจากบดามารดาของคสมรส ไมเกน 1,000,000 ดอลลารไตหวน

- กฎหมายกาหนดใหหกคาลดหยอนออกจากมลคาฐานภาษในกรณ 1) หนสนทเกดขนระหวางการโอนทรพยสนใหกบผรบ ในจานวนทเหมาะสม 2) ภาษททดนทเกดขนจากการโอนทรพยสนประเภทอสงหารมทรพย

53

3) ผใหแตละคนไมตองนามลคาทรพยสนในจานวน 1,000,000 ดอลลารไตหวน มาคานวณรวมในมลคาฐานภาษ

- อตราภาษการให ไดแก

มลคาทรพยสน อตราภาษ 0-600,000 ดอลลารไตหวน 4 600,001 - 1,700,000 ดอลลารไตหวน 6 1,700,001 – 2,800,000 ดอลลารไตหวน 9 2,800,001 – 3,900,000 ดอลลารไตหวน 12 3,900,001 – 5,000,000 ดอลลารไตหวน 16 5,000,001 – 7,200,000 ดอลลารไตหวน 21 7,200,001 – 14,000,000 ดอลลารไตหวน 27 14,000,001 – 29,000,000 ดอลลารไตหวน 34 29,000,001 – 145,000,000 ดอลลารไตหวน 42 145,000,001 ดอลลารไตหวน ขนไป 50

- ผใหมหนาทยนแบบแสดงรายการเพอเสยภาษภายใน 30 วนนบจากวนทไดมการโอนทรพยสนนนใหกบผรบ หากมลคาของทรพยสนทใหนนสงกวา 1000000 ดอลลารไตหวน โดยการชาระภาษมรปแบบเชนเดยวกบการชาระภาษมรดก

ตาราง 4.1 รปแบบการจดเกบภาษมรดกของประเทศทสาคญ ประเทศ ภาษกองมรดก ภาษการรบมรดก ภาษการให อตราภาษมรดก (%)

สหรฐอเมรกา / / / กาวหนา ไมเกน 50 องกฤษ / / คงท 40 ญปน / / กาวหนา 10 - 70 ฝรงเศส / / กาวหนา 5 - 40 สงคโปร / กาวหนา 5 - 10 เกาหลใต / / กาวหนา 10 - 50 ไตหวน / / กาวหนา 2 - 50

54

ภาษผลไดจากทน - การจดเกบภาษผลไดจากทนในประเทศตางๆ มรปแบบการจดเกบทแตกตางกนทงในดานอตรา

และวธการคานวณภาษ โดยสวนใหญการจดเกบภาษผลไดจากทนจะอยในภาษเงนได และบางประเทศทแยกภาษประเภทนออกมา แนวทางการจดเกบภาษผลไดจากทนของประเทศตางๆ สามารถสรปไดพอสงเขป ดงน

องกฤษ1 ผลไดจากทนคานวณจากผลไดทเกดจากสนทรพยและหลกทรพยจดทะเบยนตางๆ ยกเวนเงน

รางวล ของกานล พาหนะใชงาน และสนทรพยสวนตวหลก (principle private residence) เชน บานอาศยหลงแรก ภายหลงหกคาใชจาย และคาดชน2 (indexation allowance) กรณนตบคคล หรออตราผอนปรน (taper relief) ซงประเทศองกฤษไดนามาใชแทนคาดชน (indexation) กรณ บคคลธรรมดา ทงน เนองจากการคานวณโดยอตราผอนปรนอานวยความสะดวก และงายตอความเขาใจของผเสยภาษรายยอย หลกการของอตราผอนปรน คอ ระยะวาลาถอครองยงยาว ผลไดจากทนทแทจรงกยงลดลง ดงนน การคานวณอตราผอนปรนนจะองกบประเภทของสนทรพยวาเปนสนทรพยทใชในการประกอบธรกจ (business asset) หรอไม เชน อาคารสานกงาน หนของบรษท เปนตน รวมทงขนอยกบระยะเวลาการถอครองสนทรพยนนสนหรอยาวเพยงใด โดยกรณผลไดทเกดจากสนทรพยทใชในการประกอบธรกจ จะมอตราผอนปรนใน 2 ปแรก คอ รอยละ 50 ในปท 1 และลดลงอกรอยละ 25 ในปท 2 และผอนปรนสงสดไมเกนรอยละ 75 และกรณผลไดทเกดจากสนทรพยทไมใชสนทรพยทใชในการประกอบธรกจจะมอตราผอนปรนรอยละ 5 ตอปเรมคดตงแตปท 3 ของการถอครองเปนตนไป และสงสดผอนปรนไมเกนรอยละ 40 ซงอตราผอนปรนดงกลาวสามารถสรปไดตามตารางขางลางน

1 จากเวบไซทกรมสรรพากร ประเทศองกฤษ www.inlandrevenu.gov.uk และ Inland Revenue, Capital Gains Tax, an Introduction, The United Kingdom, 2002 2 คาดชน (Indexation Allowance) คานวณจากการนาราคาสนทรพยมาคานวณกบดชน (Indexation factor) ซงองกบดชนราคาขายปลก (Retail Price Index;

RPI) ของประเทศองกฤษในแตละเดอนของแตละป ตามขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต เพอขจดขอแตกตางทางดานมลคาทเกดจากอตราเงนเฟอ

55

ตาราง 4.2 อตราผอนปรน (Taper Relief) ของประเทศองกฤษ

รอยละของผลไดจากทนทนามาคานวณภาษ ระยะเวลาถอครอง (ป) กรณสนทรพยทใช

ในการประกอบธรกจ กรณทไมใชสนทรพยทใช ในการประกอบธรกจ

ตากวา 1 ป 100 100 1 50 100 2 25 100 3 25 95 4 25 90 5 25 85 6 25 80 7 25 75 8 25 70 9 25 65

ตงแต 10 ปขนไป 25 60

กรณบคคลธรรมดาเสยภาษในอตรารอยละ 20 – 40 หากเกนกวาอตรายกเวน (Annual Exempt) 7,900 ปอนด และกรณนตบคคลในอตรารอยละ 30

สหรฐอเมรกา3 การเกบภาษผลไดจากทนของประเทศสหรฐอเมรกาถอเปนสวนหนงในแบบแสดงภาษเงนได แต

จะมการคดอตราภาษตางจากอตราภาษเงนได โดยผลไดจากทนคานวณจากผลไดจากการลงทนในสนทรพยและหลกทรพยตางๆ ซงจากสถตผลจดเกบภาษของกรมสรรพากรประเทศสหรฐอเมรกาพบวา กวาครงหนงของฐานภาษผลไดจากทนมาจากการซอขายในหลกทรพย

ปจจบน อตราภาษของประเทศสหรฐอเมรกาอยทอตรารอยละ 35 สาหรบกรณนตบคคล และ อตรารอยละ 15 - 39.60 สาหรบกรณบคคลธรรมดา ทงน การคานวณอตราภาษดงกลาวอาจลดลง เรยกวา tax break ขนอยกบระยะเวลาการถอครองสนทรพยหรอหลกทรพย

3 จากเวบไซทกรมสรรพากร ประเทศสหรฐอเมรกา www.irs.gov และ Moore, S. and Silvia J., The ABCs of the Capital Gains Tax, Cato Polciy Analysis No.242, October 1005

56

กลาวคอ หากถอครองในระยะสนหรอไมเกน 1 ป เสยภาษตามอตราภาษเงนไดปกต แตหากถอครองในระยะยาวหรอเกนกวา 1 ป จะไดลดภาษจากอตรารอยละ 15 เปนรอยละ 5 และจากอตรารอยละ 28 – 39.60 เปนรอยละ 15

ออสเตรเลย4 การจดเกบภาษผลไดจากทนถอเปนสวนหนงของภาษเงนไดทผเสยภาษตองยนแบบแสดงภาษ

เปนประจาทกปโดยผลไดจากทนเปนรายรบหลงหกตนทนหรอรายจายของสนทรพยและหลกทรพยซงรวมถงสงหารมทรพย เชน เครองประดบ เครองใชและของตกแตงบาน และสนทรพยทไมมตวตนตางๆ เชน สทธเรยกรอง หรอ ลขสทธ โดยผเสยภาษมหนาทนาผลไดจากทนสทธ ซงคานวณโดยการนาผลไดจากทนรวมทงป หกดวยผลขาดทนจากทนรวมทงป และอตราสวนลด (discount) หรอคาดชน (indexation)5 กอนนามาคานวณรวมกบเงนไดประเภทอนๆ และชาระภาษตามอตราภาษเงนไดซงเปนอตรากาวหนา ซงสามารถสรปไดตามตารางขางลางน

ตาราง 4.3 อตราภาษเงนไดของประเทศออสเตรเลย หนวย : เหรยญออสเตรเลย

ภาษ เงนไดพงประเมน กรณ residents กรณ non-residents

ตากวา 6,000 ไมตองเสยภาษ 6,001 – 21,600 0.17 เหรยญ สาหรบ 1 เหรยญทเกน 6,000

0.29 เหรยญ สาหรบ 1 เหรยญ

21,601 – 52,000 2,652 บวกดวย 0.30 เหรยญ สาหรบ 1

เหรยญทเกน 21,600 6,264 บวกดวย 0.30 เหรยญ สาหรบ 1 เหรยญ

ทเกน 21,600

52,001 – 62,500 11,772 บวกดวย 42 เหรยญ สาหรบ 1

เหรยญทเกน 52,000 15,384 บวกดวย 42 เหรยญ สาหรบ 1 เหรยญ

ทเกน 52,000

เกน 62,500 16,182 บวกดวย 47 เหรยญ สาหรบ 1

เหรยญทเกน 62,500 19,794 บวกดวย 47 เหรยญ สาหรบ 1 เหรยญ

ทเกน 62,500 หมายเหต: อตราภาษเงนไดระหวางวนท 30 มถนายน 2546 – วนท30 มถนายน 2547

4จากเวบไซทกรมสรรพากร ประเทศออสเตรเลย www.ato.gov.au 5 การคานวณโดยการใชวธคดอตราสวนลด หรอการนาคาดชนมาใชนน ขนอยกบประเภทของสนทรพยหรอหลกทรพย ระยะเวลาในการถอครอง

57

ฝรงเศส การเกบภาษผลไดจากทนของประเทศฝรงเศส พจารณาจากทมาของผลไดจากทนนนวาเปน

ผลไดในเชงธรกจหรอไม หากไม ผลไดดงกลาวกจะไมจดอยในผลไดจากทนทตองนามาคานวณภาษ โดยพจารณาจากเหตแหงการไดมา หรอระยะเวลาการถอครอง เชน หากเปนทพกอาศยหลกและถอครองเกนกวา 5 ป หรอเปนทพกอาศยหลงทสองและถอครองมากวา 5 ป และ ไมขายภายใน 2 ปนบจากขายทพกอาศยหลก ผลไดดงกลาวไมตองเสยภาษ

ในการคานวณภาษ กรณของสนทรพยทอยในรปอสงหารมทรพย หากมการถอครองในระยะสน กลาวคอ หากไมเกน 2 ป จะตองเสยภาษ ณ อตราภาษเงนไดปกต ซงเปนอตราภาษแบบกาวหนา หากมการถอครองในระยะยาว กลาวคอ เกนกวา 2 ป จะตองคานวณมลคาทแทจรงของผลไดโดยการนาคา inflation coefficients มาปรบกอน แลวจงนามาหกตนทนหรอคาใชจายซงกาหนดใหเปนอตราคงท คอ รอยละ 10 ของราคาขาย โดยภาษผลไดจากทนในกรณนจะจดเกบรวมกบภาษเงนได ณ อตราภาษเงนได ซงเปนอตรากาวหนา และอตรารอยละ 33 สาหรบบคคลตางประเทศ

สาหรบกรณผลไดจากการซอขายหลกทรพย จะไดรบการยกเวนสาหรบผลไดทตากวา 336,700 ฟรงคตอป และกรณผลไดจากการซอขายสงหารมทรพยอนๆ เชน เครองประดบ วตถโบราณ จะไดรบการยกเวนสาหรบผลไดทตากวา 20,000 ฟรงคตอป โดยภาษผลไดจากทนจะจดเกบรวมกบภาษเงนได ณ อตรารอยละ 26 สาหรบทกกรณ

อนเดย ภาษผลไดจากทนของประเทศอนเดยถอเปนสวนหนงของภาษเงนได และมการนาดชนซงองกบ

อตราเงนเฟอของประเทศมาใชปรบหามลคาปจจบนของผลไดจากทนดวย อยางไรกด ประเทศอนเดยกาหนดอตราภาษผลไดจากทนแตกตางอตราภาษเงนไดตามแตกรณ ทงนขนอยกบประเภทของสนทรพย ระยะเวลาการถอครอง และสถานภาพของผเสยภาษ โดยสามารถสรปไดตามตารางขางลางน

58

ตาราง 4.4 อตราภาษเงนไดของประเทศอนเดย

ระยะเวลาการถอครอง

สถานภาพผเสยภาษ ระยะสน

• ไมเกน 1 ป สาหรบหน และหนวยลงทนของกองทนรวม

• ไมเกน 3 ป สาหรบสนทรพยอนๆ

ระยะยาว (เกนกวา 3 ป) • เกน 1 ป สาหรบหน และหนวย

ลงทนของกองทนรวม • เกน 3 ป สาหรบสนทรพยอนๆ

นตบคคล ตามอตราภาษเงนได รอยละ 20 บคคลธรรมดา ตามอตราภาษเงนได รอยละ 20 non-residents - รอยละ 10

non-residents ทเปนนกลงทนสถาบน

รอยละ 30 รอยละ 10

แอฟรกาใต ประเทศแอฟรกาใตอยระหวางการแนะนาภาษผลไดจากทนเขามาใชในประเทศ โดยแนวทาง

การจดเกบภาษดงกลาวองมาจากแนวทางการจดเกบของประเทศออสเตรเลย แคนาดา และประเทศองกฤษ ภาษผลไดจากทนคานวณจากผลไดทเกดจากสนทรพยและหลกทรพยจดทะเบยนตางๆ ยกเวนเงนรางวล พาหนะใชงาน และสนทรพยสวนตวหลก เชน ทอยอาศยหลงแรก ภายหลงหกคาใชจาย โดยบคคลธรรมดาจะไดรบยกเวนภาษสาหรบผลไดจากทนทเกดขนไมเกน 10,000 แรนแรกและเสยภาษบนรอยละ 25 ของผลไดจากทนทเกนกวา 10,000 แรน ในอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา ในขณะท นตบคคลจะตองเสยภาษบนรอยละ 50 ของผลไดจากทน

59

จากผลการศกษาภาษผลไดจากทนขางตน สามารถสรปรายละเอยดและรปแบบ การจดเกบภาษผลไดจากทนของตางประเทศ ตามตารางขางลางน

ตาราง 4.5 สรปลกษณะการจดเกบภาษผลไดจากทนของตางประเทศ

องกฤษ สหรฐฯ ออสเตรเลย

ฝรงเศส อนเดย แอฟรกา

รวมอยในภาษเงนได - / / / / - แยกประเภทสนทรพย / - - / / / ขนอยกบระยะเวลาถอครอง / / / / / / อตราภาษตางจากอตราภาษเงนได / - - - / / มการคานวณมลคาปจจบนโดยใชดชน หรอสงทใกลเคยง

/ - / / / /

มอตราผอนปรน (tax break) - / - - - - มผลไดขนตาทไดรบการยกเวนภาษ / - / / - / แบงตามประเภทของผเสยภาษ / / / / / / มการคานวณผลไดจากทนสทธโดยใหหกผลขาดทนได

/ / / / / /

60

4.3 รปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนของไทยในปจจบน

ภาษมรดก - ในปจจบน ประเทศไทยไมมการจดเกบภาษมรดก แตในอดต เคยมการประกาศใช “พรบ. อากรมรดกและอากรการรบมรดก พ.ศ. 2476” ซงเปนการจดเกบทงภาษกองมรดกและผรบมรดกในทรพยสนทผตายถอกรรมสทธหรอครอบครองชอเปนเจาของในขณะวนตาย และรวมถงทรพยสนทผตายใหกอนตายแกบคคลอน ภายใน 1 ปกอนตายไวในกองมรดกดวย แต พรบ. ฉบบดงกลาวมการใชอยไดประมาณ 10 ปและถกยกเลกไปเมอวนท 5 มกราคม 2487 ในสมยจอมพล ป. พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตร โดยใหเหตผลในการยกเลกเนองจากเกดปญหาเรองความซาซอนในการจดเกบภาษและเรองการประเมนราคาทรพยสนและการหลกเลยงภาษ และหลงจากนนกไมมการรอฟนกฎหมายเกยวกบภาษมรดกอกเลย - อยางไรกตาม ไดมบทบญญตในการจดเกบภาษและยกเวนภาษทเกยวกบ ทรพยมรดก (กรณอสงหารมทรพย) ในประมวลรษฎากร ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 สวน คอ 1) สวนของการโอนอสงหารมทรพยทเปนมรดกหรอใหโดยเสนหา 2) สวนของการขายทรพยสนจากการไดรบมรดกหรอการให 1) สวนของการโอนอสงหารมทรพยทเปนมรดกหรอใหโดยเสนหา สามารถแบงออกไดเปน 2 กรณยอย คอ 1.1) กรณเจามรดกเสยชวต การโอนมรดกทเปนอสงหารมทรพยใหกบทายาทไมถอเปนการขายทตองเสยภาษเงนได (มาตรา 39) และไมตองเสยภาษธรกจเฉพาะ (มาตรา 4 (6) (จ) ของ พระราชกฤษฎกา ฉบบท 342 พ.ศ. 2541) 1.2) กรณเจามรดกยงมชวต การโอนทรพยสนถอเปนการขายตามมาตรา 41 ทว ทตองเสยภาษ แตไดรบยกเวนบางกรณ ตามกฎกระทรวง 126 เชน การโอนใหบตร มลนธชยพฒนา วด เปนตน 2) ในสวนของการขายทรพยมรดกหรอการใหโดยเสนหาสามารถแบงไดเปน 2 สวนยอย คอ 2.1) การขายอสงหารมทรพยทไดรบมรดก เมอนาอสงหารมทรพยนนไปขายตองเสยภาษเงนไดตามมาตรา 48 (4) (ก) แตไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษธรกจเฉพาะ ตามมาตรา 4 (6) (ข) ของ พระราชกฤษฎกา ฉบบท 342 พ.ศ. 2541)

2.2) การขายอสงรมทรพยทไดมาจากการใหโดยเสนหา เมอนาอสงหารมทรพยนนไปขายตองเสยภาษเงนไดตามมาตรา 48 (4) (ก) และตองเสยภาษธรกจเฉพาะตามปกต

61

ภาษผลไดจากทน - ในปจจบน ประเทศไทยจดเกบภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได

(Income Tax Law) สาหรบผลไดจากทนจากการขายอสงหารมทรพยมหลกเกณฑในการเสยภาษ ดงน 1) ประเภทเงนไดและทรพยสนทตองเสยภาษผลไดจากทน เกบจากเงนไดจากการขายอสงหารมทรพยอนเปนมรดกหรออสงหารมทรพยทไดรบมาจากการให

โดยเสนหา รวมทงเงนไดจากการขายอสงหารมทรพยในกรณอนๆ ดวย (ประมวลรษฎากรมาตรา 40(8) 2) ภาษเงนไดจากผลไดจากทนกรณการขายอสงหารมทรพย 2.1) กรณบคคลธรรมดา: มสทธเลอกเสยภาษโดยนาไปรวมกบเงนไดอนเพอคานวณเสยภาษ

ตอนปลายปหรอเสยภาษหก ณ ทจาย ดงน 2.1.1) เงนไดจากการขายอสงหารมทรพยอนเปนมรดกหรออสงหารมทรพยทไดรบจากการ

ใหโดยเสนหา ใหหกคาใชจายรอยละ 50 ของเงนได เหลอเทาใดถอเปนเงนไดสทธแลวหารดวยจานวนปทถอครอง ไดผลลพธเปนเงนเทาใดใหคณดวยจานวนปทถอครอง ผลลพธทไดเปนเงนภาษทตองเสย แตตองไมเกนรอยละ 20 ของราคาขาย (ประมวลรษฎากรมาตรา 48(4)(ก)

ตวอยางการคานวณภาษ สมมตวา นาย ก. ขายทดนซงเปนมรดกไปเมอเดอนพฤษภาคม 2546 ทดนนไดรบมาเมอป 2536 รวมเวลาการถอครองได 10 ป เปนจานวนเงน 1,600,000 บาท เจาหนาทพนกงานประเมนกาหนดราคาประเมนเทากบราคาขาย นาย ก. จะตองเสยภาษหก ณ ทจาย ดงน วธคานวณ (1) ตง ราคาขาย (ราคาประเมน) 1,600,000 บาท (2) หก คาใชจายรอยละ 50 800,000 บาท เหลอเงนไดหลงหกคาใชจาย 800,000 บาท (3) หาร ดวยจานวนปทถอครอง (10 ป) เปนเงนไดเฉลยตอป 80,000 บาท (4) คานวณภาษ (80,000 * 5%: อตรารอยละ 5) 4,000 บาท (5) คณ จานวนปทถอครอง (10 ป) เปนจานวนภาษทตองหก ณ ทจาย 40,000 บาท ขอสงเกต: ภาษทคานวณหก ณ ทจาย ตองไมเกนรอยละ 20 ของราคาขาย คอ ตองไมเกน 320,000 บาท ดงนน ตองหกภาษไวเปนจานวนเงน 40,000 บาท

62

2.1.2) เงนไดจากการขายอสงหารมทรพยทไดมาโดยทางอนนอกจาก 2.1.1) ใหหกคาใชจายตามทกาหนดโดยพระราชกฤษฎกา ฉบบท 165 แลวจงคานวณเชนเดยวกบ 2.1.1) (ประมวลรษฎากรมาตรา 48(4)(ข)

ตาราง 4.6 การหกคาใชจายสาหรบเงนไดพงประเมนทไดมาจากการขายอสงหารมทรพย (พระราชกฤษฎกา ฉบบท 165)

จานวนปทถอครอง (ป) รอยละของเงนได 1 92 2 84 3 77 4 71 5 65 6 60 7 55

8 ปขนไป 50 ทมา: ประมวลรษฎากร

2.2) กรณนตบคคล: หกภาษ ณ ทจายรอยละ 1 และนาไปรวมคานวณภาษเงนไดนตบคคลตอนปลายปในอตรารอยละ 30 ของกาไรสทธ โดยภาษทหกไวและนาสงคนแลวใหถอเปนเครดตในการคานวณภาษเงนได (ตามประมวลรษฎากร มาตรา 69 ตร) 3) ผลไดจากทนทเกดจากการขายอสงหารมทรพยทไดรบยกเวนภาษ ปจจบน ประมวลรษฎากร (มาตรา 42และกฎกระทรวง ฉบบท 126) ไดกาหนดใหมการยกเวนภาษเงนไดทมลกษณะผลไดจากทนจากการขายอสงหารมทรพยไวหลายกรณทสาคญ ดงน

3.1) เงนไดจากการขายอสงหารมทรพยอนเปนมรดกหรออสงหารมทรพยทไดรบจากการใหโดยเสนหาทตงอยนอกเขตกรงเทพมหานคร เทศบาล สขาภบาล หรอเมองพทยา หรอการปกครองทองถนอนทมกฎหมายจดตงขนโดยเฉพาะ ทงน เฉพาะเงนไดจากการขายในสวนทไมเกน 200,000 บาทตลอดปภาษนน (กฎกระทวง 126 ขอ 2(17))

3.2) เงนไดจากการโอนกรรมสทธหรอสทธครอบครองในอสงหารมทรพยใหแก บตรโดยชอบดวยกฎหมายของตนโดยไมมคาตอบแทนบตรโดยชอบดวยกฎหมายดงกลาวไมรวมถงบตรบญธรรมดวย (กฎกระทรวง ฉบบท 126 ขอ 2(18))

63

3.3) เงนไดจากการโอนกรรมสทธหรอสทธครอบครองในทดนโดยไมมคาตอบแทนใหแกวด วดบาทหลวงโรมนคาธอลค หรอมสยด ทจดตงขนตามกฎหมายวาดวยการนน ทงน เฉพาะการโอนทดนสวนททาใหวด วดบาทหลวงโรมนคาธอลค หรอมสยดมทดนไมเกนหาสบไร (กฎกระทรวง ฉบบท 126 ขอ 2(49))

3.4) เงนไดจากการโอนกรรมสทธหรอสทธครอบครองในอสงหารมทรพยโดยไมมคาตอบแทนใหแกมลนธชยพฒนา (กฎกระทรวง ฉบบท 126 ขอ 2(26)) 3.5) เงนไดจากการขายอสงหารมทรพย ดงตอไปน

(ก) บาน โรงเรอน หรอสงปลกสรางอน ซงโดยปกตใชประโยชนเพอเปนทอยอาศย (ข) อสงหารมทรพยตาม (ก) พรอมทดน (ค) หองชดสาหรบการอยอาศยในอาคารชดตามกฎหมายวาดวยอาคารชด ทงน เฉพาะกรณทผมเงนไดไดอสงหารมทรพยตาม (ก) (ข) หรอ (ค) โดย

จดทะเบยนการไดมาใน พ.ศ. 2540 และขายอสงหารมทรพยนนภายหลงจากการจดทะเบยนไม นอยกวาหนงป แตไมเกนวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2550 (กฎกระทรวง ฉบบท 126 ขอ 2(41)) อยางไรกตาม ในประมวลรษฎากรไดกาหนดให เงนไดจากการขายอสงหารมทรพยนอกจากจะตองเสยภาษเงนไดตามทกลาวมาแลว ยงตองเสยภาษธรกจเฉพาะจากการขายอสงหารมทรพยรอยละ 3.0 สาหรบการขายอสงหารมทรพยในทางการคาหรอหากาไรตาม มาตรา 91/6(3)

64

บทท 5 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

เอกสารและงานวจยสวนใหญเปนงานศกษาจากประเทศทมการจดเกบภาษมรดกและภาษผลได

จากทนอยในปจจบน ซงผลการวจยขางตนมทงงานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบ ภาษมรดกและภาษผลไดจากทน บางงานวจยเสนอใหปรบปรงรปแบบและวธการจดเกบภาษ และบางงานวจยคดคานการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน ทงน ในสวนของเอกสารและงานวจยของไทยจะเปนการศกษาถงแนวทางในการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนทเหมาะสมสาหรบไทย เนองจาก ในปจจบนยงมไมมการจดเกบภาษดงกลาวในประเทศไทย ในบทนจะขอแยกการทบทวนวรรณกรรมเปน 2 สวน ประกอบดวย 1) การทบทวนวรรณกรรมภาษมรดก และ 2) การทบทวนวรรณกรรมภาษผลไดจากทน โดยมรายละเอยดดงน 1. การทบทวนวรรณกรรมภาษมรดก ในการทบทวนวรรณกรรมภาษมรดก คณะผวจยตองการทจะทราบถงประเดนทสาคญ ดงน 1. ภาษมรดกชวยใหการกระจายรายไดในสงคมทดขนจรงหรอ ? 2. รายไดจากภาษมรดกคมคาในการบรหารจดเกบหรอไม ? หากไมคมคา ควรยกเลก การจดเกบหรอไม ? 3. การจดเกบภาษมรดกกระทบเฉพาะคนมรายไดสงจรงหรอ ? 4. ภาษกองมรดก VS ภาษการรบมรดก แบบใดดกวากน ? ทงน จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา ผลลพธจากงานวจยทผานมาไดมทงทสนบสนนใหมการจดเกบ เสนอใหปรบปรงรปแบบและวธการจดเกบภาษ และคดคานการจดเกบภาษมรดก โดยสามารถแยกผลการวจยไดดงน

1. งานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบภาษมรดก 1.1 ศานต รางนอย (2543) ไดศกษาความเหมาะสมในการนาระบบภาษมรดกมาใชจดเกบใน

ประเทศไทย โดยไดทาการศกษารปแบบและประสบการณในการจดเกบภาษมรดกของตางประเทศและของไทยในอดต รวมถงภาษทเกยวกบทรพยมรดกตามประมวลรษฎากรในปจจบน

ผวจยเสนอใหมการจดเกบภาษการรบมรดกและภาษการใหในประเทศไทยโดยยดวตถประสงคหลกในเรองการกระจายรายไดมากกวาการไดเงนรายไดจากภาษ จากประสบการณของตางประเทศ พบวา ภาษมรดกมไดอานวยรายไดใหแกรฐบาลมากนก ทงน การจดเกบภาษมรดกจะทาใหการกระจายรายไดและ

65

กระจายทรพยสนทเปนธรรม ตลอดจนเปนการเพมสดสวนการจดเกบภาษทางตรงทาใหระบบภาษทรพยสน มความครบถวน

ผวจยมความเหนเพมเตมวา ถาตองการใหการจดเกบภาษมรดกเปนไปอยางมประสทธภาพ และประสทธผลจะตองมการสรางระบบและมาตรฐานในการกาหนดราคามลคาทรพยสนใหเปนมาตรฐานเดยวกน ซงนอกจากจะเกดประโยชนตอการจดเกบภาษการรบมรดกและภาษการใหแลว ยงสามารถใชไดกบการจดเกบภาษทรพยสนอนๆ เชน ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบารงทองท อกดวย

1.2 Tax Research UK (2544) ไดทาการศกษาเกยวกบการจดเกบภาษมรดกของประเทศออสเตรเลย โดยไมเหนดวยกบประเทศออสเตรเลยทมนโยบายทจะยกเลกการจดเกบ ภาษมรดกเนองจากเหนวาเปนการจดเกบภาษทมความซาซอนจากการทเมอไดรบสนทรพยมา กตองเสยภาษเงนได และเมอตาย สนทรพยนนกตองเสยภาษมรดกอก

Tax Research UK เหนวาวตถประสงคในการจดเกบภาษเงนไดกบภาษมรดกมความแตกตางกน โดยภาษมรดกนนสามารถใหหกลดหยอนเบองตนไดมากพอสมควร จากสถตพบวามผรบทรพยมรดกทตองเสยภาษมรดกเพยงแค 36,000 รายตอปเทานน โดยแตละรายเสยภาษมรดก 100,000 ปอนดโดยเฉลย ซงมไดกระทบคนสวนใหญของประเทศ ทงน วตถประสงคในการจดเกบภาษมรดกเปนการจดเกบภาษจากการโอนทรพยมรดกเพอไมใหเกดการสะสมความมงคงมากเกนไปและเปน การเกบภาษจากทรพยสนทไดรบมาโดยไมตองใชนาพกนาแรงของตนเองแตไดรบตกทอดมา

2. งานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบ แตตองมการปรบปรงอตราภาษหรอคาลดหยอน 2.1 Public Policy Research (IPPR) (2544) ไดทาการศกษาวจยเกยวกบการจดเกบภาษการรบมรดก

ของประเทศองกฤษทมการกาหนดอตราภาษเปนอตราเดยวทรอยละ 40 ของมลคาทรพยมรดกทไดรบ โดยใหลดหยอนเบองตนได 285,000 ปอนด

จากการศกษาพบวา การจดเกบในรปแบบดงกลาวมไดทาใหชองวางในการสะสม ความมงคงของประชาชนลดลง โดยระหวางป 1991 – 2001 พบวา รอยละ 10 ของผทรารวยทสด ในประเทศมสดสวนความมงคงเพมขนจากรอยละ 47 เปนรอยละ 56 ของความมงคงทงหมด

IPPR เสนอใหมการปรบปรงอตราการจดเกบภาษมรดก ใหเปนขนบนได โดยกาหนด อตราตาสดทรอยละ 22 ของมลคาทรพยมรดกทไดรบ จนถงอตราสงสดทประมาณรอยละ 40 หรอ 50 ของมลคาทรพยมรดกทไดรบ ซงจะทาใหรอยละ 87 ของทรพยมรดก ทเสยภาษมรดกในปจจบน เสยภาษการรบมรดกลดลง แตอยางไรกตาม จะทาใหรายรบจากการจดเกบภาษการรบมรดกเพมขนและจะทาใหเกดความเปนธรรมมากขน ชองวางการสะสมความมงคงจะลดลง เพราะผทมทรพยสนมากจะเสยภาษในอตราทสงกวาผทมทรพยสนนอย

66

2.2 Conservative Center Office (2544) ไดทาการศกษาเกยวกบการจดเกบภาษมรดก (Inheritance tax) ของประเทศองกฤษ โดยใหความเหนดงน - มความจาเปนอยางยงทตองมการกาหนดคาลดหยอนเบองตนทไมตองเสยภาษมรดกเพอทไมใหเกดผลกระทบตอครอบครวมรายไดนอย อยางไรกตาม คาลดหยอนดงกลาวจะตองปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอเนองจากมลคาของทรพยมรดกสวนใหญจะเพมขนตลอดเวลา ทงตามอตราเงนเฟอและการขยายตวของเศรษฐกจ ซงหากไมมการปรบปรงคาลดหยอนใหเหมาะสมกบภาวะปจจบนอยตลอดเวลาอาจจะสงกระทบตอครอบครวผมรายไดนอยได - เหนควรใหมการกาหนดอตราภาษมรดกในอตราทตากวาอตราทบงคบใชอยในปจจบน (รอยละ 40 ของมลคาทรพยมรดกทไดรบ) โดยเหนวา อตราดงกลาวเปนภาระกบประชาชนมากเกนไป ซงจากตวเลขการจดเกบรายไดภาษมรดกมแนวโนมเพมขนเรอยๆ ทงทวตถประสงคหลกของการจดเกบภาษมรดกไมใชเพอการหารายไดแตจดเกบเพอสรางความเปนธรรมในสงคม ทงน หากสามารถจดเกบภาษมรดกโดยไมกระทบกบรายไดของประชาชนมากแตทาใหชองวางใน การกระจายความมงคงในประเทศดขนกจะเปนแนวทางทเหมาะสมกวาในปจจบน งานวจยจงไดเสนอใหจดเกบภาษมรดกเปนอตรากาวหนาตามมลคาทรพยมรดกทไดรบตงแตอตรารอยละ 10 – 30

3.งานวจยทคดคานการจดเกบภาษมรดก 3.1 Jim Saxton และ Mac Thornberry (2541) ไดทาการศกษาถงผลกระทบของการจดเกบภาษ

กองมรดก (Estate Tax) ซงเปนภาษของรฐบาลกลางสหรฐอเมรกา ซงพบวา - การจดเกบภาษกองมรดกทาใหการสะสมทนในระบบเศรษฐกจลดลงประมาณ 497,000 ลานเหรยญสหรฐ หรอลดลงประมาณ 3.2% - การจดเกบภาษกองมรดกเปนสาเหตสาคญททาการดาเนนธรกจครอบครวจานวนมากขาดความตอเนอง รวมถงทาใหการลงทนและการจางงานลดลง - ภาษกองมรดกเปนการลงโทษบคคลททางานหรอเกบออม - จากการศกษาวจย พบวา การจดเกบภาษกองมรดกไมสามารถแกปญหาการกระจายรายไดท ไมเปนธรรมไดอยางมประสทธภาพ ยงไปกวานน ทาใหเกดความไมเปนธรรมในการบรโภคมากยงขน - รายไดสทธจากการจดเกบภาษกองมรดกไมมาก และถงแมจะสามารถจดเกบภาษได แตจะทาใหรายไดจากการจดเกบภาษเงนไดลดลง ดงนน จงเสนอใหยกเลกการจดเกบภาษกองมรดกในระดบรฐบาลกลาง แตอยางไรกตาม งานวจยดงกลาวไมวเคราะหถงการจดเกบภาษการรบมรดกในระบบรฐของสหรฐอเมรกาวาควรจะยกเลกดวยหรอไม

67

3.2 Bruce Bartlett (2541) ไดทาการศกษาวจยเกยวกบความสมพนธระหวางความมงคงและ การจดเกบภาษมรดก ซงพบวา

- ตามประวตศาสตรของสหรฐอเมรกา การจดเกบภาษกองมรดกมวตถประสงคหลกเพออานวยรายไดใหแกรฐในการทาสงครามกบตางประเทศ ซงหากประเทศมรายไดอนเพยงพอกจะยกเลกการจดเกบภาษกองมรดก ทงน มการจดเกบและยกเลกการจดเกบภาษกองมรดกหลายครง จนกระทงในป ค.ศ.1935 รฐบาลกลางสหรฐอเมรกาใหเหตผลหลกในการจดเกบภาษกองมรดกเพอการจดสรรการกระจายรายไดทเปนธรรม

- จากการศกษาวเคราะหขอมล พบวา ในสหรฐอเมรกามการเปลยนแปลงระดบความมงคง ของคนในสงคมคอนขางมาก โดยในชวงเวลา 10 ป (ค.ศ.1966-1976) มผทสามารถเปลยนสถานะความมงคงของตนใหดขนไดถง 53.5 % และในชวงเวลาเดยวกน มผทมสถานะความมงคงของตน แยลงถง 52.5 % โดยงานวจยสรปวา ทรพยมรดกทแตละบคคลไดรบไมมนยสาคญตอการเปลยนแปลงสถานะความมงคงของแตละบคคล ดงนน การจดเกบภาษกองมรดกจงไมไดชวยใหการกระจายรายไดในสงคมดขนมากนก

- การจดเกบภาษกองมรดกในอตราทสงยงสงผลใหมการจางนกวางแผนภาษมาวางแผนใหตนเสยภาษกองมรดกใหนอยทสดอกดวย ดงนน ผวจยจงสนบสนนใหยกเลกการจดเกบภาษกองมรดก

3.3 นรนทร กลนทกพนธ (2548) ไดศกษาสาเหตของการยกเลกการจดเกบภาษมรดกในบางประเทศเชน ออสเตรเลยและแคนนาดาไดยกเลกการจดเกบภาษมรดก (ภาษการรบมรดก) จากทเคยมจดเกบ และบางประเทศ เชน สหรฐอเมรกากาลงจะยกเลกการจดเกบภาษมรดก (ภาษกองมรดก) ในป พ.ศ.2553 สามารถแบงเปน 3 สาเหตสาคญ ดงน

1) ผลกระทบตอประชาชนผเสยภาษ ประกอบดวย 1.1) สนทรพยหรอรายรบบางประเภทไดเสยภาษในรปของภาษเงนไดหรอภาษอนๆ ไป

แลว ดงนน การทสนทรพยขางตนจะตองเสยภาษมรดกอกครงถอวาเกดความซาซอนในการเสยภาษ นอกจากน ภาษมรดกจดเกบในอตราทสงมากเมอเทยบกบอตราภาษชนดอน ยกตวอยาง ในอเมรกา อตราตาทสดของภาษมรดกยงสงกวาอตราสงสดของภาษเงนได

1.2) การขายทรพยสนหรอบรษทของเจามรดกกอนตายมตนทนนอยกวาการโอนใหทายาท ทาใหไมเกดแรงจงใจในการโอนทรพยสนใหกบทายาท

1.3 ) การเกบภาษมรดกกระตนใหเกดการบรโภคในปจจบนของเจาของทรพยสนมากขน ทาใหเจาของทรพยมรดกออมลดลง

1.4) ลดแรงจงใจในการทางานของเจาของทรพยมรดกเพราะกลวทจะตองเสยภาษมรดก (ทงในกรณทจดเกบภาษกองมรดกหรอภาษการรบมรดก) ทงน แมวาการจดเกบภาษมรดกอาจสรางแรงจงใจในการทางานเพมขนเพอทจะทาใหมทรพยสนเทาเดมเหมอนกอนทถกเกบภาษมรดก แตพบวา แรงจงใจใน

68

การทางานเพมขนเนองจากการจดเกบภาษมรดกมผลนอยมาก เนองจาก ทกคนตองมเวลาเพอการพกผอน ไมสามารถใชเวลาทงหมดทมเททางานเพอชดเชยกบทรพยสนทถกจดเกบภาษมรดกได

1.5) ภาษมรดกเปนแรงผลกดนใหเกดการขายทรพยสน เชน ไรนาหรอธรกจททายาทเพงไดรบมาจากเจาของทรพยมรดกเพอมาจายเปนคาภาษมรดก

1.6) เบยดบงการตดสนใจลงทนในปจจบนของเจาของทรพยสน โดยมแนวโนมทเจาของทรพยสนจะนาเงนไปจางสานกกฎหมายหรอนกบญชมาชวยในเรองการจดการทรพยมรดกเพอใหตนหรอทายาทผรบมรดกเสยภาษมรดกนอยทสด

1.7) การลดอตราภาษมรดกลงจะไมทาใหอตราการบรจาคเงนใหการกศลของบคคลลดลงแตอยางใด นอกจากน ผลการวจยยงชใหเหนวา หากไมตองเสยภาษมรดก คนจะบรจาคใหสาธารณกศลมากกวาในกรณทมการจดเกบภาษมรดก เนองจากจะมเงนทเหลอจากการแบงใหทายาทมาบรจาคใหการกศลมากขนกวาในกรณตองแบงเงนสวนหนงไปเสยภาษมรดกดวย

2) ผลกระทบตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ประกอบดวย 2.1) เนองดวยภาษมรดกมผลใหการขายทรพยสนหรอบรษทกอนตายมตนทนนอยกวาการโอนใหทายาท จงเปนสาเหตใหธรกจในประเทศไมมความตอเนอง ขาดความสามารถในการแขงขนเมอเปรยบเทยบกบประเทศทไมมการจดเกบภาษมรดก 2.2) ทาใหผประกอบการไมอยากขยายกจการมากนกเพราะกลวทจะตองเสยภาษมรดก ทาใหการจางงานในประเทศมนอยกวาทควรจะเปนหากไมมการจดเกบภาษมรดก 2.3) จากการทภาษมรดกกระตนใหเกดการบรโภคในปจจบนมากขน ทาใหการออมในประเทศตาลง ซงจะสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวหากจาเปนทจะตองเพงพาเงนออมจากตางประเทศเปนหลก 2.4) การจดเกบภาษมรดกไมไดทาใหคนจนมฐานะความเปนอยดขน แตผทไดรบประโยชนจากการมการจดเกบภาษมรดกโดยตรง คอ นกกฎหมายหรอนกบญชทใหคาปรกษาดานการจดสรรทรพยสนหรอวางแผนใหเสยภาษมรดกนอยทสด 2.5) ภาษมรดกจะสงผลกระทบตอผทมรายไดปานกลางเปนสวนใหญถงแมวาจะจดเกบภาษในอตรากาวหนากตาม เนองจากพบวา ผมรายไดปานกลางสวนใหญตองขายทรพยมรดกทไดมา เชน ไรนาหรอธรกจขนาดเลก เพอนามาเสยภาษมรดก ในขณะท ผทมรายไดสงมากๆ ยงสามารถจายภาษมรดกไดโดยไมตองขายทรพยมรดกทไดมา ทาใหชองวางในการสะสมทรพยสนขยายกวางขน และสงผลใหเกดการผกขาดในธรกจเนองจากธรกจขนาดเลกไมสามารถขยายธรกจไดมากเทาทควร

2.6) ภาษมรดกสามารถเกบไดอยางมประสทธภาพกบทรพยสนทมทะเบยนเทานน ทาใหเกดการแรงจงใจในการเปลยนแปลงรปแบบการถอครองทรพยสนเปนทรพยสนทไมมทะเบยนเพอไมตองเสยภาษมรดก ซงจะสงใหรปแบบการวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจโดยรวมตองเปลยนแปลงไป

69

3) ผลกระทบตอรฐบาล ประกอบดวย

3.1) ภาษมรดกไมไดอานวยรายไดใหแกรฐแตอยางใด จากขอมลของประเทศตางๆ พบวา รายรบจากการจดเกบภาษมรดกคดเปนมลคาไมเกนรอยละ 2 ของรายรบทงหมดของรฐบาล ยงไปกวานน พบวา คาใชจายในการดาเนนการจดเกบภาษมรดกมมลคาใกลเคยงกบรายรบจากการจดเกบภาษมรดกอกดวย 3.2) มความซบซอนในการบรหารภาษ เนองจาก ไมสามารถจดเกบไดจากทรพยสนทกประเภท โดยจะสามารถเกบไดเฉพาะทรพยสนทมทะเบยนเทานน 2. การทบทวนวรรณกรรมภาษผลไดจากทน ในการทบทวนวรรณกรรมภาษผลไดจากทน คณะผวจยตองการทจะทราบถงประเดนทสาคญ ดงน

1. ควรจดเกบภาษจากผลไดหรอกาไรจากการขายทรพยสนหรอไม ? 2. การจดเกบภาษผลไดจากทนสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ

โดยเฉพาะเรองการลงทนหรอไม ? 3. ควรเกบภาษผลไดจากทนรวมกบภาษเงนไดหรอไม ? 4. อตราภาษผลไดจากทนควรเหมอนหรอแตกตางจากอตราภาษเงนไดทเกบจากเงนไดประเภท

อนหรอไม ? 5. การลดอตราภาษหรอการยกเลกการจดเกบภาษ แบบใดมความเหมาะสมมากกวากน? ทงน จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา ผลลพธจากงานวจยทผานมาไดมทงทสนบสนนใหมการ

จดเกบ เสนอใหปรบปรงรปแบบและวธการจดเกบภาษ และคดคานการจดเกบภาษผลไดจากทน โดยสามารถแยกผลการวจยไดดงน

1. งานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนและจดเกบแยกออกจากภาษเงนได 1.1 วโรทย โกศลพศษฐกล (2545) ทาการศกษาการจดเกบภาษผลไดจากทนของไทยตองทนท

เปนตราสารทางการเงนและทนทเปนอสงหารมทรพย โดยใหความเหนวา - ถงแมประเทศไทยไมมการจดเกบภาษผลไดจากทนโดยตรง แตไดมการจดเกบภาษจากทนในรป

ของภาษเงนไดโดยคานวณรวมกบเงนไดประเภทอน อยางไรกตาม กฎหมายไดกาหนดใหมการยกเวนการจดเกบภาษเงนไดจากทนไวในหลายกรณซงทาใหระบบการจดเกบภาษจากทนของไทยไมมประสทธภาพเทาทควร

70

- ผวจยไดเสนอใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนโดยตรงแยกออกจากภาษเงนไดประเภทอนๆ โดยม

การกาหนดอตราภาษทแตกตางจากอตราภาษเงนไดเพอใหเกดความเปนธรรมตอผเสยภาษ เนองจาก ผลไดจากทนคอสวนตางของมลคาทรพยสนในชวงระยะเวลาทมากกวาหรอนอยกวา 1 ป ในขณะทเงนไดประเภทอนคดแคชวงระยะเวลา 1 ป เทานน

1.2 Shigeki Morinobu (2547) ไดทาการศกษาการจดเกบภาษเงนไดจากทน (Capital Income

Tax) ซงรวมอยในการจดเกบภาษเงนไดโดยทวไปของประเทศแถบสแกนดเนเวย โดยพบวา มการแยกเงนไดออกเปน 2 สวน คอ เงนไดจากแรงงาน (Labor Income) และเงนไดจากทน (Capital Income) โดยคดอตราภาษจากเงนได 2 ประเภทแตกตางกน ดงน 1) เงนไดจากแรงงาน จะคดในอตราภาษกาวหนา 2) เงนไดจากทน จะคดอตราภาษคงทและมอตราทตากวาอตราภาษเงนไดจากแรงงาน ซงโดยสวนใหญ อตราภาษเงนไดจากทนจะเทากบอตราภาษขนตาของเงนไดจากแรงงานหรออตราภาษเงนไดนตบคคล ทงน สามารถนาผลขาดทนจากทนยอนหลงมาหกจากเงนไดสทธได แตไมสามารถนาผลขาดทนจากแรงงานยอนหลงมาหกจากเงนไดสทธ ผวจยเสนอใหจดเกบภาษเงนไดแบบคขนานเหมอนประเทศในแถบสแกนดเนเวยทแยกเงนไดออกเปน 2 สวน คอ เงนไดจากแรงงาน (Labor Income) และเงนไดจากทน (Capital Income) โดยกาหนดอตราภาษกาวหนาในสวนเงนไดจากแรงงานเพอชวยในเรองการกระจายรายได และอตราภาษคงทและตาของเงนไดจากทนเพอปดทางเลอกในการตดสนใจลงทนอนเนองมาจากผลของอตราภาษทแตกตางกน

1.3 Joel Friedman, Iris Lav, and Peter Orszag (2544) ไดทาการศกษาและวเคราะหถงนโยบายการลดอตราภาษของผนาวฒสภาสหรฐอเมรกาทเสนอใหมการลดอตราภาษระยะยาวของผลไดจากทนจากรอยละ 20 เปนรอยละ 15 โดยผวจยไดวจารณผทสนบสนนการลดอตราภาษผลไดจากทนและยกเลกการจดเกบภาษประเภทนวา เปนขอเสนอทไมมเหตผลทางการคลงเลย แมวาจะเปนขอเสนอของการลดอตราภาษในระยะยาวกตาม การลดอตราภาษหรอการยกเลกภาษผลไดจากทนกลบไมเปนผลดตอเศรษฐกจของประเทศในภาพรวม หากมการลดอตราภาษผลไดจากทนจรง จะสงผลดตอผมรายไดสงหรอเออประโยชนใหคนทรารวยเทานน กลมคนดงกลาว เปนคนสวนนอยทเออประโยชนหรอมสวนชวยเหลอเศรษฐกจของประเทศนอยมากไมวาจะในระยะสนหรอระยะยาว ดงนน การกาหนดนโยบายในการลดอตราภาษผลไดจากทนจงเปนนโยบายทไมมประสทธภาพและศกยภาพทจะกระตนเศรษฐกจ แตกลบจะสงผลใหเกดแรงกดดนตออตราดอกเบยระยะยาว หรอทาใหผบรโภคตนกลวและสญเสยความมนใจโดยการเทขายหนทบคคลมอยทงหมดในตลาดหลกทรพย

71

2. งานวจยคดคานการจดเกบภาษผลไดจากทน 2.1 Stephen Moore และ John Silvia (2538) ไดทาการศกษาเกยวกบการจดเกบภาษผลไดจากทน

ของประเทศสหรฐอเมรกาซงเปนภาษของรฐบาลกลางทจดเกบในอตรารอยละ 28 สาหรบบคคลธรรมดาและรอยละ 35 สาหรบนตบคคล โดยในงานวจยไดใหความเหนเกยวกบการจดเกบภาษผลไดจากทน ดงน - จากงานวจยของ Dale Jorgenson พบวา การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาเปนผลโดยตรงมาจากทน (Capital) มากกวามาจากกาลงแรงงาน และการใชประโยชนจากทนอยางมประสทธภาพทาใหผลตภาพการผลตของแรงงานในสหรฐอเมรกาเพมสงขนดวย - หากดรายไดการจดเกบภาษผลไดจากทนของรฐบาลกลางสหรฐอเมรกา พบวา ในป 1992 มสดสวนเพยงรอยละ 3 ของรายไดจากภาษของรฐบาลกลางทงหมด ซงหากยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทน กจะไมกระทบตอรายรบของรฐบาลกลางมากนก - ภาษผลไดจากทนเกบเมอมการขายทนนน ดงนน เมอมการกาหนดใหจดเกบภาษผลไดจากทนจงเปนการสรางแรงจงใจใหเจาของทนไมขายทนของตนเองเนองจากกลวตองเสยภาษทาใหการใชทนโดยรวมของประเทศไมมประสทธภาพเทาทควร - การจดเกบภาษผลไดจากทนไมเปนธรรมตอผเสยภาษเนองจากมลคาของทนทเพมขนอาจเกดจากภาวะเงนเฟอซงการคานวณภาษผลไดจากทนไมไดทาดชนเงนเฟอมารวมคานวณ เพอลดหยอนภาษใหแกผเสยภาษ - ภาษผลไดจากทนไมสงเสรมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงหากยกเลกหรอลดอตราภาษผลไดจากทนจะทาใหเกดการลงทนใน Capital มากขนเนองจากตนทนในการลงทนใน Capital ลดลง สงผลดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ - การยกเลกหรอลดอตราภาษผลไดจากทนจะทาใหรฐมรายไดจากการจดเกบภาษเพมขนเนองจากจะทาใหเอกชนลงทนในทนมากขน เกดรายไดเพมขนและจะเสยภาษในรปของภาษเงนไดเพมขน

2.2 Gary Robbins และ Aldona Robbins (2537) ไดทาการวเคราะหผลกระทบตอระบบเศรษฐกจหากมการลดอตราหรอยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนของสหรฐอเมรกา โดยมสมมตฐานการวจยวา “การลดอตราหรอยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนจะทาใหระบบเศรษฐกจเจรญเตบโตดขน” ซงงานวจยสรปวา การยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนมผลกระทบตอเศรษฐกจในดานดมากวาการลดอตราภาษผลไดจากทน ทงน การยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนจะทาใหการลงทนในสนคาทนเพมมากขน สงผลดตอ GDP และการจางงานในประเทศ เนองจากการยกเลกภาษขางตนจะทาใหตนทนในการลงทนในสนคาทนลดลง แมอาจจะสงผลเสยตอรายรบของรฐบาลบางกตาม นอกจากน ประชาชนในทกชนชนรายไดไดรบประโยชนจากการยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนไมใชเพยงเฉพาะผทสะสมทนเทานน

72

บทท 6

บทสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 1. บทสรป โครงการศกษาทบทวนวรรณกรรมเกยวกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน มวตถประสงคเพอทบทวนและวเคราะหผลการศกษาทเกยวของกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนในประเทศและตางประเทศ โดยทาการศกษาขอมลทางดานทตยภมจากเอกสาร รายงานการวจยทเกยวกบระบบภาษมรดก และภาษผลไดจากทน ทงในและตางประเทศ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของมาทาการศกษาวเคราะหขอมลและทาการเปรยบเทยบเพอจดทารายงานผลการศกษา

1. ภาษมรดก การจดเกบภาษมรดก นยมจดเกบกนทวไปทงประเทศทพฒนาแลวและกาลงพฒนา ปจจบนม

ประเทศทจดเกบภาษมรดกทงสน 55 ประเทศ แบงตามภมภาคได ดงน 1) ทวปเอเชย ไดแก อนเดย ญปน เกาหล ฟลปปนส สงคโปร จน ไตหวน และนวซแลนด 2) ทวปแอฟรกา ไดแก แอฟรกาใต แทนซาเนย เซเนกล โมซมบก โมรอกโค คองโก และแคเมอรน 3) ทวปยโรป ไดแก เกอบทกประเทศในทวปยโรป และ 4) ทวปอเมรกา ไดแก สหรฐอเมรกา เมกซโก บราซล ชล โคลมเบย โดมนกน ฮอนดรสและเวเนซเอลา

สวนประเทศไทยไดเคยมการจดเกบภาษมรดกมากอนแลวในชวงป พ.ศ. 2476 – 2487 โดยมพระราชบญญตอากรมรดกและอากรการรบมรดก พ.ศ. 2476

การจดเกบภาษมรดกโดยทวไปมกจดเกบรปของภาษกองมรดก (Estate Tax) ภาษการรบมรดก (Inheritance Tax) และภาษการให (Gift Tax) โดยภาษกองมรดก จะเปนการจดเกบภาษเพยงครงเดยวจากมลคาของกองมรดกทงหมดของผตาย โดยไมคานงถงจานวนผรบมรดกและความสมพนธระหวางผรบมรดกกบผตาย ทรพยสนทเปนมรดกทงหมดของผตายจะถกเรยกเกบภาษกอน สวนทเหลอจากการเกบภาษจงจะตกเปนของทายาทผตาย สวนภาษการรบมรดก เปนการจดเกบภาษจากมลคาของทรพยมรดกททายาทแตละคนไดรบ โดยทายาท ผรบมรดกแตละคนจะเปนผเสยภาษตามจานวนหรอมลคาของทรพยมรดกทตนไดรบ สาหรบภาษการใหนน เปนการจดเกบภาษจากทรพยสนทไดรบมาจากการใหโดยเสนหาในขณะทผใหทรพยสน ยงมชวตอย โดยสามารถแบงภาษการใหเปน 2 แบบ คอ ภาษการใหทเกบจากผให (Donor’s Tax) และภาษการใหทเกบจากผรบ (Donee’s Tax) ทงน ภาษการใหมกจะจดเกบควบคกบภาษมรดก ประเทศทมการจดเกบภาษมรดกสวนใหญจะมการจดเกบภาษมรดกในรปแบบการจดเกบภาษการรบมรดกควบคกบภาษการให โดยสามารถจาแนกรปแบบการจดเกบภาษมรดกของประเทศทสาคญไดดงตารางท 6.1

73

ตารางท 6.1 รปแบบการจดเกบภาษมรดกของประเทศทสาคญ

ประเทศ ภาษกองมรดก ภาษการรบมรดก ภาษการให อตราภาษมรดก (%) สหรฐอเมรกา / / / กาวหนา ไมเกน 50 องกฤษ / / คงท 40 ญปน / / กาวหนา 10 - 70 ฝรงเศส / / กาวหนา 5 - 40 สงคโปร / กาวหนา 5 - 10 เกาหลใต / / กาวหนา 10 - 50 ไตหวน / / กาวหนา 2 - 50

อยางไรกตาม มบางประเทศไดยกเลกการจดเกบภาษมรดก เชน ออสเตรเลยและแคนนาดาได

ยกเลกการจดเกบภาษมรดก (ภาษการรบมรดก) จากทเคยมจดเกบ และสหรฐอเมรกากาลงจะยกเลกการจดเกบภาษมรดก (ภาษกองมรดก) เนองจาก ภาษมรดกนนไมไดอานวยรายไดใหแกรฐแตอยางใด รายรบจากการจดเกบภาษมรดกคดเปนมลคาไมเกนรอยละ 2 ของรายรบทงหมดของรฐบาล ยงไปกวานน พบวา คาใชจายในการดาเนนการจดเกบภาษมรดกมมลคาใกลเคยงกบรายรบจากการจดเกบภาษมรดกอกดวย อกทงยงมความซบซอนในการบรหารภาษ เนองจาก ไมสามารถจดเกบไดจากทรพยสนทกประเภท โดยจะสามารถเกบไดเฉพาะทรพยสนทมทะเบยนเทานนซงสามารถแบงเปนสาเหตหลกสาคญ คอ การเกดความซาซอนในการเสยภาษ นอกจากน ภาษมรดกการไมเกดแรงจงใจในการโอนทรพยสนใหกบทายาท เปนการกระตนใหเกดการบรโภคในปจจบนและลดการออมซงจะสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวหากจาเปนทจะตองเพงพาเงนออมจากตางประเทศเปนหลกและทสาคญทสดกคอ ไมไดเปนการลดชองวางในการสะสมทรพยสนหรอความมงคง

2. ภาษตนทนผลได ภาษผลไดจากทนนบเปนสวนหนงของภาษทเกบจากทน (Capital Tax) โดยภาษผลไดจากทนเปน

ผลไดสะสมทเกบจากการถอครองทรพยสนในชวงเวลาหนงซงอาจนานกวาหนงป เปนลกษณะการพอกพนของผลประโยชน (หรอมลคา) ในชวงเวลาหนง ๆ คาวา ผลไดจากทน (Capital Gain) หมายถง การเพมขนในมลคาของทรพยสนหรอหลกทรพยซงรวมถงบาน ทดน และหน ซงผลไดจากทนเกดจากผลตางระหวางมลคาขายกบมลคาซอทรพยสนหรอหลกทรพยนน ๆ การจดเกบภาษผลไดจากทน เปนทนยมจดเกบกนทวทงประเทศทพฒนาแลวและกาลงพฒนา ในแตละประเทศตางกมรปแบบการจดเกบทแตกตางกนทงใน

74

ดานอตราและวธการคานวณภาษ โดยสวนใหญการจดเกบภาษผลไดจากทนจะอยในภาษเงนได และบางประเทศทแยกภาษประเภทนออกมา สาหรบประเทศไทยนน มการจดเกบภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได โดยแบงออกเปน 2 ประเภทคอ 1) ประเภททเกบจากเงนไดจากการขายอสงหารมทรพยอนเปนมรดกหรออสงหารมทรพยทไดรบมาจากการใหโดยเสนหา รวมทงเงนไดจากการขายอสงหารมทรพยในกรณอนๆ ดวย ตามประมวลรษฎากรมาตรา 40(8) และ 2)ประเภทภาษเงนไดจากผลไดจากทนกรณการขายอสงหารมทรพย

โดยทวไปแลว รปแบบการจดเกบภาษผลไดจากทนแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1) ภาษผลไดจากทนทเปนสวนหนงของกฎหมายภาษเงนได คอ การจดเกบภาษเงนได ณ ปทมการขายทรพยสนทเกดจากการสะสมเพมพนมลคาใน

ชวงเวลาหนงๆ ซงอาจมากกวา 1 ป ซงฐานภาษ คอ เงนไดจากการขายทรพยสนนน โดยจดเกบตามอตราภาษเงนได ซงโดยทวไปเปนอตรากาวหนา ทงน มการกาหนดใหหกคาใชจายตามมลคาและจานวนปทถอครองทรพยสนนนในกรณของอสงหารมทรพย

2) ภาษผลไดจากทนทแยกออกจากกฎหมายภาษเงนได คอ การจดเกบภาษจากผลตางระหวางมลคาขายกบมลคาซอทรพยสนหรอหลกทรพยทเกด

จากการสะสมเพมพนมลคาในชวงเวลาหนงๆ ซงอาจมากกวา 1 ป ซงฐานภาษ คอ กาไรจากการขายทรพยสนนน โดยจดเกบตามอตราภาษคงท ทงน มการกาหนดใหยกเวนภาษสาหรบผลไดจากทนทมมลคาตากวาตนทนในการบรการจดเกบโดยเฉลย และสามารถนาผลขาดทนจากทนมาหกผลไดในปนนได

สาหรบตวอยางการจดเกบภาษผลไดจากทนของตางประเทศสามารถสรปไดดงตารางท 6.2

ตารางท 6.2 รปแบบการจดเกบภาษผลไดจากทนของตางประเทศทสาคญ

รปแบบการจดเกบ องกฤษ สหรฐฯ ออสเตรเลย ฝรงเศส อนเดย แอฟรกา รวมอยในภาษเงนได - / / / / - แยกประเภทสนทรพย / - - / / / ขนอยกบระยะเวลาถอครอง / / / / / / อตราภาษตางจากอตราภาษเงนได / - - - / / มการคานวณมลคาปจจบนโดยใชดชน หรอสงทใกลเคยง

/ - / / / /

มอตราผอนปรน (tax break) - / - - - - มผลไดขนตาทไดรบการยกเวนภาษ / - / / - / แบงตามประเภทของผเสยภาษ / / / / / / มการคานวณผลไดจากทนสทธโดยใหหกผลขาดทนได

/ / / / / /

75

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทงในและตางประเทศทเกยวของกบการจดเกบภาษมรดกและ

ภาษผลไดจากทน พบวาการจดเกบภาษทง 2 ประเภทนน รฐถอเปนหนสวนในการทกอใหเกดกองมรดกขนกองมรดกยอมอยในฐานะเปนผไดรบประโยชนจากรฐ รวมทงผทไดรบประโยชนจากมลคาของทนทเพมขนดวย ตางกมความสามารถในการเสยภาษ (ability to pay) ซงเปนเหตและผลทจะดาเนนการจดเกบภาษทง 2 ประเภทได แตในทางปฏบต พบวา ไดรบการวพากวจารณทงในดานสนบสนนและคดคานการจดเกบ

งานวจยทสนบสนนใหมการจดเกบภาษมรดกไดกลาวถงเหตผลในการจดเกบวา เพอความเปนธรรมในสงคมและการกระจายรายได ไมใชเพอการหาเงนรายไดจากภาษ เนองจากประสบการณของตางประเทศทภาษมรดกมไดอานวยรายไดใหแกรฐบาลมากนก อกทงการจดเกบภาษมรดกยงเปนการพฒนาทางดานโครงรางของภาษอากรอกดวย เนองจากสดสวนระหวางภาษทางตรงกบภาษทางออมของไทย ทเปนภาษทางออมรอยละ 70 ซงเปนโครงสรางทไมเปนธรรมตอการกระจายภาษรายได ดงนน การนาภาษทางตรงเชน ภาษมรดก มาใชจงเปนการเพมสดสวนของภาษทางตรง สวนประเทศทมการจดเกบภาษมรดกอยแลว เชนประเทศองกฤษ ไดมขอเสนอใหมการปรบปรงอตราภาษโดยกาหนดอตราภาษมรดก ณ อตราทตากวาอตราทบงคบใชอยในปจจบน เนองจาก อตราทใชอยเปนภาระกบประชาชนมากเกนไป และควรมการปรบคาลดหยอนเบองตนทไมตองเสยภาษมรดกเพอทไมใหเกดผลกระทบตอครอบครวมรายไดนอยซงตองปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอ

สาหรบงานวจยทคดคานการจดเกบภาษมรดกนน สวนใหญเปนการคดคานการจดเกบภาษกองมรดก ซงแบงสาเหตและผลกระทบของการคดคานไดดงน

1) การเสยภาษมรดกทาใหเกดความซาซอนในการเสยภาษ เนองจากสนทรพยหรอรายรบบางประเภทไดเสยภาษในรปของภาษเงนไดหรอภาษอนๆ ไปแลว และมการจดเกบในอตราทสงมากเมอเทยบกบอตราภาษชนดอน

2) การขายทรพยสนหรอบรษทของเจามรดกกอนตายมตนทนนอยกวาการโอนใหทายาท ทาใหไมเกดแรงจงใจในการโอนทรพยสนใหกบทายาท

3 ) การเกบภาษมรดกกระตนใหเกดการบรโภคในปจจบนมากขน ทาใหการออมในประเทศตาลง ซงจะสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวหากจาเปนทจะตองเพงพาเงนออมจากตางประเทศเปนหลก

4) ลดแรงจงใจในการทางานของเจาของทรพยมรดกเพราะกลวทจะตองเสยภาษมรดก ทงในกรณทจดเกบภาษกองมรดกหรอภาษการรบมรดก

5) ภาษมรดกเปนแรงผลกดนใหเกดการขายทรพยสน เชน ไรนาหรอธรกจททายาทเพงไดรบมาจากเจาของทรพยมรดกเพอมาจายเปนคาภาษมรดก

76

6) สงผลกระทบตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ เนองจากการลงทนในภาคธรกจของประเทศไมม

ความตอเนอง ไมมความมนใจในการลงทน ทาใหประเทศขาดความสามารถในการแขงขนเมอเปรยบเทยบกบประเทศทไมมการจดเกบภาษมรดก 7) การจดเกบภาษมรดกไมไดทาใหคนจนมฐานะความเปนอยดขน แตผทไดรบประโยชนจากการมการจดเกบภาษมรดกโดยตรง คอ นกกฎหมายหรอนกบญชทใหคาปรกษาดานการจดสรรทรพยสนหรอวางแผนใหเสยภาษมรดกนอยทสด 8) ภาษมรดกจะสงผลกระทบตอผทมรายไดปานกลางเปนสวนใหญถงแมวาจะจดเกบภาษในอตรากาวหนากตาม เนองจากพบวา ผมรายไดปานกลางสวนใหญตองขายทรพยมรดกทไดมา เชน ไรนาหรอธรกจขนาดเลก เพอนามาเสยภาษมรดก ในขณะท ผทมรายไดสงมากๆ ยงสามารถจายภาษมรดกไดโดยไมตองขายทรพยมรดกทไดมา ทาใหชองวางในการสะสมความมงคงทกวางขน 9) ภาษมรดกสามารถเกบไดอยางมประสทธภาพกบทรพยสนทมทะเบยนเทานน ทาใหเกดการแรงจงใจในการเปลยนแปลงรปแบบการถอครองทรพยสนเปนทรพยสนทไมมทะเบยนเพอไมตองเสยภาษมรดก ซงจะสงใหรปแบบการวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจโดยรวมตองเปลยนแปลงไป

10) ภาษมรดกไมไดอานวยรายไดใหแกรฐแตอยางใด จากขอมลของประเทศตางๆ พบวา รายรบจากการจดเกบภาษมรดกคดเปนมลคาไมเกนรอยละ 2 ของรายรบทงหมดของรฐบาล อกทงคาใชจายในการดาเนนการจดเกบภาษมรดกยงมมลคาใกลเคยงกบรายรบจากการจดเกบภาษมรดกอกดวย

เชนเดยวกบการจดเกบภาษมรดก ขอสนบสนนใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนกคอ ควรทจะแยกภาษผลไดจากทนออกมาเปนภาษทางตรง เพอเหตผลทางดานโครงรางภาษและในของเรองการกระจายรายไดและความมงคง โดยไดมการเสนอใหมการจดเกบภาษผลไดจากทนในอตราคงทและตาของเงนไดจากทนเพอปดทางเลอกในการตดสนใจลงทนอนเนองมาจากผลของอตราภาษทแตกตางกน

อยางไรกตาม การผลการศกษาวจย โดยเฉพาะจากประเทศสหรฐอเมรกา ไดคดคานการจดเกบภาษผลไดจากทน เนองจากการยกเลกหรอลดอตราภาษผลไดจากทนจะทาใหรฐมรายไดจากการจดเกบภาษเพมขน เพราะภาคเอกชนจะมการลงทนในทนมากขน เกดรายไดเพมขนและจะรฐจะมรายไดในรปของภาษเงนไดเพมขน การยกเลกหรอลดอตราภาษผลไดจากทนจะทาใหเกดการลงทนในทนมากขนเนองจากตนทนในการลงทนในสนคาประเภททนลดลง สงผลดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการจางงานในประเทศ แมอาจจะสงผลเสยตอรายรบของรฐบางกตาม แตประชาชนในทกชนชนรายไดจะไดรบประโยชนจากการยกเลกการจดเกบภาษผลไดจากทนไมใชเพยงเฉพาะผทสะสมทนเทานน

77

2. การอภปรายผล การจดเกบภาษอากรนน นอกจากเพอประโยชนในการสรางรายไดใหกบภาครฐแลว ยงเปนเครองมอทรฐบาลใชเพอใหบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจ ซงปญหาทางเศรษฐกจทสาคญประการหนงกคอ การลดชองวางระหวางคนรารวยและยากจน การลดชองวางใหไดผล จาเปนตองเปลยนแปลงโครงรางของภาษอากรโดยการเกบภาษทางตรงใหมากขน และเกบภาษทางออมใหนอยลง เนองจากภาษทางออมเปนภาษทผลกภาระไดงาย ภาระขนสดทายจงมกไปตกแกคนชนกลางและผทมรายไดนอย แมวาประเทศไทยจะมการจดเกบภาษเงนไดในอตรากาวหนา ซงถอวาเปนเครองมอในการกระจายรายได แตเครองมอในการกระจายความมงคงยงไมม เนองจากภาษดงกลาวไมไดชวยในเรองของการกระจายทรพยสนของประชาชน ซงทรพยสนสามารถกอใหเกดรายไดใหแกผทถอครองได ดงนน การจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนจงถอเปนการนาเอาเครองมอทางภาษอากรทมอยมาใชใหครบถวน อกทงการเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนยงเปนวธการหนงทจะชวยลดความแตกตางในโอกาสของบคคลเพอกระจายทรพยสนของประชาชนและสรางความเปนธรรมในสงคมอกดวย อยางไรกตาม ในระบบเศรษฐกจทเจรญแลวอาจไมตองคานงถงเรองการสะสมทนรวมถงการออมภายในประเทศของประชาชน โดยสนบสนนใหประชาชนบรโภคมากขน อนเนองมาจากมทนในประเทศสงมากอยแลว ความตองการการสะสมของการออมมนอย แตในกรณของประเทศไทย จาเปนตองพจารณาวายงตองการการออมในประเทศอยหรอไม เพราะการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนจะสงผลกระทบทางดานลบตอการออมในประเทศ เมอไดพจารณาถงวตถประสงคและหลกการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทน รวมทงการวเคราะหจากขอสนบสนนและคดคานของงานวจยทงในและตางประเทศ ซงแมวาจะมผลเสยของการจดเกบภาษทง 2 ประเภทอยบาง โดยเฉพาะในประเดนของการทาลายความตงใจในการออมและการลงทนของประชาชน และมาตรการการจดเกบทไมดพอ แตการนาเอาภาษมรดกและภาษผลไดจากทนมาจดเกบนน นาจะมเหตผลอนสมควรกวาและมนาหนกมากพอในการสนบสนนใหมการจดเกบ ซงหากผจดเกบและหนวยงานทเกยวของไดพจารณาหาทางแกไขขอขดของในทางปฎบตเพอใหเกดความสะดวกในการจดเกบและเปนระบบแลว ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากรของรฐกจะเกดขน ในการจดกลมภาษและลกษณะของการจดเกบภาษอากร โดยเฉพาะทเกยวของกบอสงหารมทรพย แบงออกไดเปน ภาษทจดเกบในขณะทถอครอง ( Tax on Holding) และภาษทจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอ (Tax on Transfer) โดยภาษทเกบในขณะทถอครองนน ภาษทเกบในชวงนควรมบทบาทในการชวยการกระจายรายได ผมอสงหารมทรพยมากและมมลคาสงควรเสยภาษทสงกวา และทดแทนประโยชนทไดรบจากทองถนทจดบรการสาธารณะตางๆ ใหทาหนาทจดสรรการใชทรพยากร เพราะภาษทเกบชวงนถอเปนคาใชจายทผถอครองตองเสยแตละป ภาษจงเปนตวบบใหเจาของใชประโยชนอสงหารมทรพยใหคมกบ

78

ภาษทตองเสยแทนการถอไวเฉย ๆ เพอเกงกาไร ซงภาษทเกบในชวงถอครองน ไดแกภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท ซงมปญหาขอบกพรองและชองโหวมาก การปรบปรงควรเปนในลกษณะของการใหเปนภาษทเกบบนฐานมลคาทรพยสน โดยองคกรปกครองสวนทองถนสามารถกาหนดอตราภาษใหสมพนธกบความจาเปนในการใชจายเพอจดบรการสาธารณะของแตละทองถน แตภาษทจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอนน ภาษทเกบในชวงนควรมบทบาทในการเรยกคนภาระคาใชจายในการลงทนทรฐ จดใหมสาธารณปโภคตางๆ อนกอใหเกดประโยชนแกเจาของอสงหารมทรพย ในการกระจายประโยชนสวนเพม (capital gain) ซงเกดแกอสงหารมทรพย จากผลการลงทนของรฐ และในการลดโอกาสความไมเทาเทยมกนระหวางบคคล โดยการเกบภาษจากผรบมรดก ดงนนการปรบปรงภาษทเกบในชวงการโอนเปลยนมอกคอ การเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนนนเอง เพอลดโอกาสความไมเทาเทยมระหวางบคคล และสงเสรมใหมการบรจาคทรพยเพอประโยชนแกสาธารณะโดยการยกเวนภาษ 3. ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการจดเกบภาษมรดก จากขอสนบสนนและคดคานของงานวจยเกยวกบภาษมรดกทงในและตางประเทศ ผวจยเหนวา ควรทจะมการจดเกบภาษมรดก โดยควรแบงการดาเนนมาตรการเปน 2 ระยะ คอ 1. มาตรการระยะสน ในการแกไขบทบญญตทใหการยกเวนภาษเกยวกบทรพยมรดกในประมวลรษฎากร เพอไมใหเกดแรงตอตานจากสงคมมากนก และมาตรการดงกลาวมความงายในการประกาศบงคบใชเนองจากเปนเพยงการยกเลกการยกเวนบทบญญตทมอยในประมวลรษฎากรแลวเทานน 2. จดเกบภาษมรดกในรปภาษการรบมรดกควบคกบภาษการใหทเกบจากผรบ เนองจาก จะสามารถทาใหบรรลวตถประสงคการกระจายรายไดทเปนธรรมไดดกวาการจดเกบภาษกองมรดก โดยทผทไดรบมรดกมากกจะเสยภาษในอตราทสงกวาผทไดรบมรดกนอย โดยตองกาหนดอตราทไมสงเกนไปเพอไมใหเกดแรงตอตาน รวมถงตองมการกาหนดคาลดหยอนเบองตนสาหรบการรบทรพยสนทมลคาไมมากเพอไมใหกระทบกบผทมรายไดไมสงมากนก ทงน ในสวนของรายไดจากการจดเกบภาษมรดกนน จะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนทผรบมรดกมภมลาเนาอยหรอทองถนททรพยสนนนตงอย ในกรณทผรบทรพยมรดกมไดมภมลาเนาอยในประเทศไทย แตอยางไรกตาม ในชวงแรกอาจจะใหหนวยงานกลางของรฐบาล เชน กรมสรรพากร ชวยจดเกบภาษดงกลาวใหกบทองถนอกทหนง

79

2. ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการจดเกบภาษผลไดจากทน จากขอสนบสนนและคดคานของงานวจยภาษผลไดจากทนทงในและตางประเทศ ผวจยเหนวา ควรท

จะมการจดเกบภาษผลไดจากทน โดยจดเกบแยกจากภาษเงนได เนองจาก Capital gains ไมถอเปนเงนไดในเชงเศรษฐศาสตร แต Capital gains เปนผลไดจากการเกดเงนเฟอ เปนตน นอกจากน จะคด Capital gains ตอเมอมการขายเกดขน ซงอาจถอครองทรพยสนนนนานเกนกวา 1 ป หากรวมผลไดจากทนมาเสยภาษรวมกบภาษเงนไดจะทาใหผเสยภาษมภาระภาษมากขนและไมเปนธรรมโดยจะตองเสยในอตราทสงมาก ดงนน ภาษผลไดจากทนทเหมาะสมกบประเทศไทยควรจะแยกออกจากภาษเงนไดทวไป โดยมฐานภาษ คอ กาไรจากการขายทรพยสน โดยจดเกบตามอตราภาษคงทและตากวาเงนไดประเภทอนเพอเปนการสงเสรมในการผลตและลงทนในทน (Capital) ทงน เหนควรใหภาษผลไดจากทนจากทงอสงหารมทรพย เชน ทดน และสงปลกสราง ตลอดจนสงหารมทรพยประเภทตราสารทางการเงนตางๆ เพอ ปดทางเลอกในการตดสนใจลงทนอนเนองมาจากการจดเกบภาษผลไดจากทน 3. ขอเสนอแนะสาหรบงานวจยครงตอไป จากการศกษาครงน พบวาการวจยในเรองของภาษทเกยวของกบอสงหารมทรพยโดยเฉพาะทดนในประเทศไทยยงมนอยมาก ดงนน ควรทจะไดมการศกษาในรายละเอยดลกลงไปในเรองของระบบการจดเกบ อตราภาษและฐานภาษทเหมาะสม แนวทางในการพฒนาระบบการจดเกบทถกตองสมบรณ ตลอดจนผลกระทบทอาจเกดขนจากการจดเกบทงในระดบประชาชนโดยทวไปและระดบประเทศ เนองจากทดนเปนเรองทมความสาคญในหลายมตทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง อนง ในการศกษานน ตองครอบคลมทงภาษทดนประเภททจดเกบในขณะทถอครอง เชน ภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท และในชวงทโอนเปลยนมอ เชน ภาษมรดก และภาษผลไดจากทน โดยการศกษาดงกลาวจะสงผลตอการลดขอบกพรองทงในทางกฎหมายและทางปฏบต เพอใหมประสทธภาพในการจดเกบ เพอสรางความเปนธรรมในการกระจายรายได และการกระจายความมงคงใหเกดขนในสงคมไทย

80

บรรณานกรม

เกรกเกยรต พพฒนเสรธรรม การคลงวาดวยการจดสรรและการกระจาย ฉบบพมพครงท 7

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร 2543 ไกรยทธ ธรตคยาคนนท เศรษฐศาสตรภาครฐ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2533 นรนทร กลนทกพนธ แนวทางการจดเกบภาษมรดกในประเทศไทย สานกงานเศรษฐกจการคลง

กระทรวงการคลง2548 ปรดา นาคเนาวทม เศรษฐศาสตรการภาษอากร 1 ฉบบพมพครงท 4 หางหนสวนจากด

ป. สมพนธพาณชย 2526 วโรทย โกศลพศษฐกล การจดเกบภาษผลไดจากทนของไทย สานกงานเศรษฐกจการคลง

กระทรวงการคลง2545 ศานต รางนอย ความเหมาะสมในการนาระบบภาษมรดกมาใชจดเกบในประเทศไทย

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร 2543 สมชย ฤชพนธ เศรษฐทศนวาดวยภาษอากรในเมองไทย สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร 2526 สมชย ฤชพนธ ความรทวไปเกยวกบการภาษอากร ในเอกสารการสอนการเงนธรกจและการภาษอากร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 2538 Jason Holden Let’s be clear – Inheritance tax is not double taxation. Tax Research

United Kingdom 2544 Conservative Center Office Inheritance Tax: A New Direction. 2544 Moore,Stephen and Silvia, John The ABC of the Capital Gains Tax. Cato Institute 2538 Public Policy Research Fairer Inheritance Tax needed to Respond to Rising Wealth Inequality.

Public Policy Research. 2547 Robbins, Gary and Robbins, Aldona Putting Capital Back to Work. Institute for Policy Innovation 2537 Friedman, Joel , Lav, Iris and Orszag, Peter Would a Capital Gains Tax Cut Stimulate the Economy? Center on Budget and Policy Priorities. 2544 Morinobu, Shigeki Capital Income Taxation and the Dual Income Tax. East Asian Bureau of

Economic Research. 2547 Saxton, Jim and Thornberry, Mac The Economics of Estate Tax. Joint Economic Committee.

United Stae Congress. 2541 Bartlett, Bruce Wealth, Inheritance and the Estate Tax. National Center for Policy Analysis. 2541

81

ภาคผนวก

82

ภาคผนวก ก

พระราชบญญตอากรมรดกและการรบมรดก พ.ศ. 2476

โดยทสภาผแทนราษฎรถวายคาปรกษาวาสมควรเกบอากรมรดกของผตายและการรบมรดกจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยคาแนะนาและยนยอมของสภาผแทนราษฎรดงตอไปน

มาตรา 1 พระราชบญญตนใหเรยกวา “พระราชบญญตอากรมรดกและการรบมรดกพทธศกราช 2476”

มาตรา 2 ใหใชพระราชบญญตนตงแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา 3 ในพระราชบญญตน เวนแตขอความจะแสดงใหเหนเปนอยางอน

“ผจดการมรดก” หมายความวา บคคลซงผตายไดตงไวโดยพนยกรรมหรอทศาลตงใหเปนผจดการมรดก เพอใหจดการทรพยสนทงหมดหรอบางสวนอนเปนมรดกของผตาย

“ทายาท” หมายความวา บคคลทไดเขาเปนเจาของทรพยสนอนเปนมรดกของผตายทงหมดหรอบางสวน จะโดยผตายสงไวในพนยกรรม หรอโดยชอบดวยกฎหมายหรอโดยปราณประนอมกนเองกตาม

“พนกงานตราคา” หมายความวา พนกงานซงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดตงขนเพอสอบใหแนวามรดกของผตาย หรอการรบมรดกนนจะตองเสยอากรตามพระราชบญญตหรอไม และเพอจดการตราคามรดกหรอการรบมรดกนน

“พนกงานเจาหนาท” หมายความวา พนกงานซงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดขนเพอจดการประเมนคาอากร

“พนกงานเกบอากร” หมายความวา พนกงานกระทรวงมหาดไทย ผมหนาทจดเกบและเรงรดใหเสยอากร กลาวคอ ขาหลวงประจา จงหวดและนายอาเภอ ในความควบคมของกระทรวงการคลง

83

มาตรา 4 ใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง มหนาทรกษาการใหเปนไปตามพระบญญตน และใหมอานาจออกกฎกระทรวงตงแตงเจาพนกงาน กาหนดอตราคาธรรมเนยมหรอกระทาการอยางอนเพอปฏบตการใหเปนไปตามบทแหงพระราชบญญตการใหเปนไปตามแหงพระราชบญญตน

กฎกระทรวงนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

หมวด 1

อากรมรดก

สวนท 1

การใชพระราชบญญต

มาตรา 5 เมอบคคลใดตายภายหลงใชพระราชบญญตน เวนแตจะมบทบญญตเปนอยางอน ใหเรยกและเกบอากรในคาแหงบรรดาทรพยสนทเปนของบคคลนเนในเวลาตามอนไดสอบสวนตามทกลาวไวตอไปนแลว อากรนเรยกวา “อากรมรดก” ซงตองเกบตามอตราทจาแนกไวในพกดแนบทายพระราชบญญตน

มาตรา 6 ทรพยสนของผตาม ซงทานใหนามารวมในการกาหนดคาแหงมรดกนน คอ

1) ถาผตายมสญชาตเปนไทย

(ก) บรรดาอสงหารมทรพยและสทธ หรอประโยชนในอสงหารมทรพยทมอยในสยาม

(ข) บรรดาสงหารมทรพยมรปรางทมอยในสยาม

(ค) บรรดาสตอก พนธบตร ใบหนก หรอหลกทรพยอยางอนหรอประโยชนหรอสทธในกจการคา อตสาหกรรมและวชาชพโดยลกษณะเปนหนสวนหรออยางอน ทงทมอยในสยามและตางประเทศ

84

(ง) บรรดาสทธเรยกรองทยงคางอยในเวลาตาย หรอเงนทจะไดรบหรอทรพยสนอนเกดขนแกกองมรดกเพราะเหตทตายทงทอยในสยาม และตางประเทศแตทง ถายงมโตแยงหรออยภายในเงอนไขบงคบกอนไซร ขอโตแยงตองไดระงบหรอเงอนไขสาเรจลงแลวในทางทมคณแกทายาท

2) ถาผตายเปนชนตางดาว ใหกาหนดคาแหงมรดกเหมอนผตายมสญชาตเปนไทย เวนแตใหกาหนดเฉพาะทรพยสนทมอยในสยาม

3) อสงหารมทรพยกด สงหารมทรพยกด ทผตายถอกรรมสทธ หรอมชอเปนเจาของ หรอสงหารมทรพยออกใหแกผถอทอยในครอบครองของผตาย ทานใหสนนษฐานกอนวาเปนของผตาย เวนแตจะพสจนไดเปนอยางอน

มาตรา 7 บรรดาทรพยสนของผตาย ซงผตายใหแกบคคลใด โดยตรงหรอโดยออมในเวลาหนงปกอนตายนน เพอประโยชนแหงอากรมรดก ทานใหถอเปนสวนหนงแหงมรดกจะใหคดรวมเพอกาหนดคาแหงมรดกดวย เวนแตทรพยสนทใหซงผรบไดรบไปเปนราคาไมคนละพนบาท หรอใหในการสมรสของผรบ หรอไดใหไปแลวกอนวนใชพระราชบญญตน

มาตรา 8 บคคลทศาลมคาสงวาเปนคนสาปศนย และคนสาปศนยนนมทรพยสนอนเปนมรดกอย ทานใหถอเสมอนหนงวาคนสาปศนยนน ถงแกความตายในเมอศาลมคาสงและทานใหใชบทบญญตในการเกบและเสยคาอากรมรดกและการรบมรดกตามพระราชบญญตนทวาดวยทรพยสนอนเปนมรดกของผตายโดยอนโลม

เมอใดปรากฏวาคนสาปสญนนยงมชวตอยโดยศาลไดถอนคาสง และไดโฆษณาในหนงสอราชกจจานเบกษาแลว และผเสยอากรไดยนคารองตามแบบขอคนเงนคาอากรไซร กใหคนเฉพาะคาอากรบรรดาทไดรบไวทงสนอนเนองแตกรณทวาเปนคนสาปศนยนนใหแกผรองไป

85

สวนท 2

การตราคา

มาตรา 9 ในการกาหนดคาแหงมรดกนน ทานใหรวบรวมบรรดาทรพยสนของผตาย อนตองเกบอากรเขาเปนมรดกกองเดยวกน

มาตรา 10 คาแหงทรพยนน ใหกาหนดดงตอไปน

ทรพยสนซงระบไวในมาตรา 6 (ก) (ข) (ค) ใหประมาณตามราคาตลาดในเวลาตายทรพยซงระบไวในมาตรา 6 (ง) ถาการเรยกรองจานวนเงนนนไมมโตแยง ใหประมาณจานวนทระบไวในเอกสารซงเปนหลกการเรยกรอง ถามการโตแยงใหประมาณตามจานวนกาหนดในคาพพากษา หรอตามขอตกลงซงคกรณทาไวโดยสจรต การกาหนดคาแหงทรพยตามมาตรา 7 ใหอนโลมกาหนดอยางเดยวกบทรพยสนซงระบไวในมาตรา 6

มาตรา 11 ถาคาทจะกาหนดนนปรากฏจากนตกรรมหรอเอกสารททาขนโดยสจรตในเวลาสองปกอนเวลาตายของผตาย ผจดการมรดกและพนกงานตราคาจะตกลงกนยอมรบคานนเปนหลกในการตราคาทรพยสนกได

มาตรา 12 การกาหนดคาทรพยสน ตามราคาตลาดทกลาวในมาตรา 10 นนใหประกอบดวยพนกงานตราคาและผจดการมรดก หรอผแทนรวมมอกนปรกษากาหนดราคา และเมอกรมสรรพากร หรอขาหลวงประจาจงหวดเหนชอบดวยแลวใหถอเปนราคาตลาดถาพนกงานตราคา ไดนดหมายใหทราบลวงหนา ครงละไมนอยกวาเจดวนถงสองครงแตผจดการมรดกมไดมารวมการปรกษาหรอตงผแทนมาตางตว กใหพนกงานตราคากาหนดตามเหนควร แลวใหสงสาเนาบญชทรพยสนทตราคานนไปใหผจดการมรดกทราบ ถามไดคาคดคานจากผจดการมรดกภายในสบหาวนไซร และอธบดกรมสรรพากรหรอขาหลวงประจาจงหวดเหนชอบตามทพนกงานตราคาไดกาหนดไวแลว กใหถอเปนราคาตลาดทรพยสนใดทผจดการมรดกหรอผแทนคดคาน หรอมความเหนแตกตางกบความเหนงานตราคา หรอราคาทพนกงานตราคาและผจดการมรดก

86

หรอผแทนรวมกนกาหนดขน อธบดกรมสรรพากรหรอขาหลวงประจาจงหวดไมเหนชอบเปนอนตกลงกนมไดไซร ทานใหบทบงคบในวธพจารณาความแพงวาดวยการตงอนญาโตตลาการมาบงคบโดยอนโลม

คาธรรมเนยมและคาใชจายในการตงอนญาโตตลาการนน ใหหกจากกองมรดก

มาตรา 13 คาแหงทรพยสนอนไดสอบสวนหรอรบคาวนจฉยชขาด มกาหนดแนนอน มาตรา 10,11 หรอมาตรา 12 แลวนน เรยกวา “ยอดสทธแหงคา” และยอดสทธแหง ทานใหหกจานวนตอไปนออก คอ

1) บรรดาหนสนซงผตายเปนหนอยกอนตาย

2) คาใชจายเนองดวยศพรอยละสบของยอดสทธแหงคา แตมใหเกนกวาหาพนบาท

3) คาใชจายในการจดการมรดกตามทสมควร แตทานมใหหกหนสนตอไปน

(ก) หนสนซงผตายไดปลดใหโดยพนยกรรม

(ข) หนสนซงผตายไดทาขนเพอการใหดงทระบไวในมาตรา 7

(ค) หนสนซงไมมพยานหลกฐานอน นอกจากถอยคาของผตายในพนยกรรม

(ง) หนสนซงมหลกฐานอนไดทาขนในตางประเทศหรอเกดตามคาพพาทศาลในเมองตางประเทศอนบงคบในสยามมได

(จ) หนสนซงขาดอายความ

มาตรา 14 ถาปรากฏวามทรพยสนใดอนจะตกไดแกรฐหรอทบวงการเมองหรอ สถานการกศล หรอสภากาชาด เมอไดนาคาแหงทรพยสนนนมารวมในการกาหนด แหงคาของมรดกแลว ทานมไดเรยกและเกบอากรในคาแหงทรพยสนนน

87

สวนท 3

การแจงรายการ

มาตรา 15 เมอบคคลใดตายและปรากฏวาคาของมรดกมจานวนรวมกนเกนกวาหรอนาจะ กวาหมนบาท ทานใหผจดการมรดกแจงความตายตอพนกงานตราคาแหงทองท ซงบคคลตายภายในสบหาวน ตามแบบทกาหนดไว แตถาตายในตางประเทศกาหนดเวลาสาหรบทา บอกกลาวใหนบตงแตเวลาทผจดการมรดกทราบในสยาม คาบอกกลาวนนใหสงไปยงพนกงานตราคาแหงทองทซงผจดการมรดกตงสถานทอยถาไมมผจดการมรดก ใหบคคลซงกาลงครอบครองทรพยมรดกจดการตามทกลาวแลว

มาตรา 16 เมอพนกงานตราคาไดรบคาบอกกลาว ตามมาตรา กอนหรอไมไดรบคาบอกกลาวแตมเหตผลนาเชอวามรดกมคาเกนกวาหมนบาท ถาไมมผจดการมรดกตามพนยกรรมหรอจดการมรดกตามพนยกรรมไมยอมรบหนาทหรอไมสามารถปฏบตหนาทเมอพนกาหนดสามสบวนนบจากวนตายไปแลว ทายาทมไดรองตอศาลใหตงผจดการมรดกไซร ทานใหพนกงานตราคารองตอศาลขอใหตงผจดการมรดก

คาธรรมเนยมการรองขอใหศาลตงผจดการมรดกนน ทานใหหกจากกองมรดก

มาตรา 17 ถาไมมผจดการมรดกตามพนยกรรม หรอกอนทศาลตงผจดการมรดกบคคลเขาครอบครองหรอพทกษทรพยสนหรอสอดเขาเกยวของกบทรพยสนของผตาย ทานใหถอในสวนทมพนธตามพระราชบญญตน บคคลนนเปนผจดการมรดกตราบเทาทศาลยงมไดจดการมรดก แตถาศาลไดตงผจดการมรดกแลว บคคลนนจะตองแจงขอความและใหความสะดวกอนจะชวยใหผจดการมรดกตรวจทรพยสนหรอปฏบตหนาทตามพระราชบญญตนได

มาตรา 18 ในเวลาตายบคคลใดครอบครองทรพยสนของผตายดงกลาวในมาตรา 6หรอ7 โดยเหตประการใดกด หรอเปนลกหนของผตายกด ทานวาบคคลนนตองบอกกลาวแกผจดการมรดกและพนกงานตราคาถงความเปนอยและคาแหงทรพยสนหรอหนสนนน โดยแสดงการและใหความสะดวกประการอนอนจะชวยใหผจดการมรดกและพนกงานตราคาปฏบตหนาทตามพระราชบญญตนได

88

มาตรา 19 ผจดการมรดกมหนาททาบญชดงบญญตไวในมาตรา 20 และสวนสาเนาอนจรงใหแกพนกงานตราคา

ทานมใหสงมอบบญชชาเกนกวาหกเดอนนบแตวนตาย ถาตายในตางประเทศมใหสงบญชชาเกนกวาเกาเดอนนบแตวนตาย เวนแตเมอผตองรบผดชอบไดรองขอ ทานวาพนกงานตราคาจะขยายเวลาทกาหนดไวขางตนออกไปตามทเหนควรกได แตมใหเกนหนงปนบแตวน

มาตรา 20 ในบญชใหแสดงทรพยสนและหนสนทงหมดตามทระบไวในมาตรา 6 มาตรา 18 ซงผจดการมรดกทราบ ไมวาทรพยสนหรอหนสนนนจะอยในความควบคมดแล หรอไม หรอจะมโตแยง หรออยภายในเงอนไขบงคบกอนหรอไม และใหบอกแหง และจานวนเงนหนสนดงกลาวแลวดวย

ในกรณทผจดการมรดกสงสยวายงมทรพยสน หรอหนสนทควรนามารวมในการตราคาใหผจดการมรดกบนทกไวในบญช แตทานมใหนาเอาทรพยสนหรอหนสนดงกลาวนนมาตราคาจนกวาจะไดทราบวาทรพยสนหรอหนสนมอยจรง และทราบราคาแนนอนแลว

เมอไดยนบญชแลว ถาผจดการมรดกทราบแนวาทรพยสนหรอหนสนซงควรนามา ในการตราคาดงกลาวแลวมอยจรง ใหผจดการมรดกยนบญชเพมเตมภายในสามเดอน เวลาททราบแน และเมอไดกาหนดคาแหงทรพยสนหรอหนสนในสวนเพมเตมนนแลว คานวณยอดสทธแหงคาอกครงหนงโดยนาเอาทรพยสนหรอหนสนในสวนเพมเตมรวมเขาดวยใหเรยกเกบคาอากร ตามจานวนยอดสทธแหงคาทไดรวมแลว

การยนบญชเพมเตม ทานใหใชบทบญญตมาตรา 19 อนเกยวกบการขยายเวลา โดยอนโลม

มาตรา 21 เมอไดรบบญชฉบบเดมหรอฉบบเพมเตมแลวใหพนกงานตราคาจดไว และออกใบรบใหแกผจดการมรดกไป ใบรบนนใหพนกงานตราคา ลงวนเดอน ลงนามไวเปนสาคญ

มาตรา 22 ถาพนกงานตราคามเหตอนเชอวาบญชไมถกตองหรอไมบรบรณ วาในเวลาใด ๆ ภายในสามปนบแตไดรบมอบบญชแลว พนกงานตราคามอานาจออก บคคลผทาบญช หรอเรยกพยานหลกฐานมาไตสวนได หมายเรยกนนตองสงเปน ทราบลวงหนาอยางนอยสาม

89

วนกอนวนทกาหนดใหมา และถาพนกงานตราคาตอง ทรพยสนของผตายไซร ทานวาเมอไดแจงเปนหนงสอใหทราบลวงหนายสบส อานาจเขาตรวจไดในระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก แตตองตรวจตอ หรอผแทน ถาไมตรวจจะใหพนกงานอนหรอผเชยวชาญไปตรวจกได แตตองมหนงสอมอบอานาจเปนหลกฐาน ผจดการมรดกหรอผแทนตองใหความสะดวกในการตรวจทกประการ ถาผตองรบผดชอบคนใดละเลยไมทาหรอไมสงมอบบญชตามมาตรา 19,20 ไซร ทานพนกงานตราคามอานาจทาการไตสวนโดยลกษณะเดยวกบวรรคกอน

ในกรณทกลาวมาขางตน ทานวาพนกงานตราคามอานาจทาบญชหรอเปลยนแปลงบญชตามทไตสวนมหลกฐานแนนอนแลว

มาตรา 23 เมอพนกงานตราคาไดรบหรอไดทาบญชบรบรณเปนทพอใจทงไดตกลงกาหนดราคากบผจดการมรดก โดยอนมตของอธบดกรมสรรพากร หรอขาหลวงประจาจงหวดหรออนญาโตตลาการไดชขาดกาหนดราคากด ตามทบญญตไวในมาตรา 12 แลวนน ใหพนกงานตราคาสงสาเนาบญช สาเนาบญชการตราคาและสาเนาเอกสารทใชสนบสนนไปยงพนกงานเจาหนาทเพอประเมนอากรและใหสงสาเนาเหลานไปใหผจดการมรดกดวย

สวนท 4

การประเมนและเกบอากร

มาตรา 24 ใหพนกงานเจาหนาทประเมนคาอากรโดยถอบญชและราคาทไดรบจากพนกงานตราคาเปนหลกในการประเมน

มาตรา 25 เมออสงหารมทรพยกด ประโยชนหรอสทธในกจการคาอตสาหกรรม หรองานวชาชพทไดมาจากการเปนหนสวนหรอไดมาจากทางอน (มใชทไดมาจากบรษท) กดประโยชนในอสงหารมทรพยนนกด ประโยชนหรอสทธซงไดโอนไปในเวลาคนใดคนหนง ไดเสยอากรมรดกแลว ตอมาภายในหาปทรพยสนทงหมดหรอบางสวนจะตองเสยอากรอก ทานวาถาอธบดกรมสรรพากร หรอขาหลวงประจาจงหวดเหนวามหลกฐานเชนในลดจานวนเงนอากรมรดกทจะตองเสยเพราะความตายของคนทสองดงตอไปน

90

ถาความตายของคนทสองเกดขนภายในหนงปนบแตความตายของคนทหนง…รอยละแปด

ถาความตายของคนทสองเกดขนภายในสองปนบแตความตายของคนทหนง…รอยละหกสบ

ถาความตายของคนทสองเกดขนภายในสามปนบแตความตายของคนทหนง…รอยละ

ถาความตายของคนทสองเกดขนภายในสปนบแตความตายของคนทหนง…รอยละ

ถาความตายของคนทสองเกดขนภายในหาปนบแตความตายของคนทหนง…รอยละ

ถาคาแหงทรพยสนอนจะตองเสยอากรเมอคนทสองตายมราคาตางกนกบคาแหงทรพยสนทไดเสยอากรเมอคนทหนงตายไซร ทานใหถอจานวนขางนอยเปนเกณฑคานวณคาอากร ไดลดตามมาตราน

มาตรา 26 ผจดการมรดกตองรบผดชอบในการเสยอากรมรดกในทรพยสนทไดรบ และไดจดการไป ผจดการมรดกมอานาจจาหนายทรพยสนนน ๆ ไดตามทเปนการสมควรประโยชนแหงการเสยอากรมรดกหรอใหหลกประกนสาหรบอากรมรดก

ในกรณททรพยสนมไดอยในความควบคมของผจดการมรดก ทานวาบคคลทไดประโยชนจากทรพยสนนนตองรบผดในการเสยอากร

มาตรา 27 ใหพนกงานเจาหนาทสงหนงสอแจงจานวนเงนทจะตองเสยอากรมรดกผรบผด

มาตรา 28 ภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบแจงจานวนเงนอากรจากพนกงานจะใหผตองรบผดเสยคาอากรแกพนกงานเกบอากร

มาตรา 29 เงนอากรในสวนแหงมรดกซงเปนอสงหารมทรพยกด หรอประโยชน สทธในกจการคา อตสาหกรรม หรอในงานวชาชพทไดมาจากการเปนหนสวนหรอ ทางอนกด อนถงกาหนดตองเสยนน ทานวาผตองรบผดเสยอากรจะเลอกเสยเปนงวด กนแปดงวดหรอครงปเทา

91

ๆ กนสบหกงวด กบดอกเบยตามอตราอกรอยละสตอไป ครบกาหนดเสยอากรงวดแรกกได งวดแรกนน ทานวาถงกาหนดเสยเมอพนเดอน แตวนตาย ดอกเบยใหเสยพรอมกบคาอากรงวดทตองสง แตในกรณทมการขายใหชาระอากรเมอการขายไดสาเรจแลว ถามไดชาระอากรเชนวานนทานวาเปนเงน

ถาผทตองรบผดเสยอากรมรดกในอสงหารมทรพยไดยนคารองขอตออธบดและเมอ อธบดกรมสรรพากรเหนสมควรจะรบสวนแหงอสงหารมทรพยตามทจะ ระหวางอธบดกรมสรรพากรกบผตองเสยอากรเปนการชาระเงนอากรทงหมดหรอ กได

มาตรา 30 ถามไดเสยอากรภายในเวลาทบงคบไวในพระราชบญญตนหรอตามทพนกงานเจาหนาทไดกาหนดไว ทานใหเพมจานวนเงนทถงกาหนดเสยขนอกรอยละสบตอป ในระหวางเวลาทเงนอากรคาง จานวนเงนทเพมขนนน ทานวาเปนสวนหนงแหงอากร

ถามไดเสยอากรหรองวดแหงอากรภายในเวลาหนงปนบแตวนทตองเสยออกหรอวนทตองเสยตามงวด ทานวาพนกงานเกบอากรมอานาจสงตามวธพจารณาความแพงใหยดและขายทอดตลาดทรพยสนกองมรดกเพอจะไดเอาเงนมาเสยอากรทถงกาหนดเสยและเสยคาธรรมเนยมและคาใชจาย ทงนทานวาทาไดโดยมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง

มาตรา 31 ถาพนกงานเจาหนาททราบเองหรอทราบโดยทผเสยอากรมารองขอวา การคานวณอากรทไดเสยไปแลวนนผด เพราะเหตใดกด ทานวาพนกงานเจาหนาทมอานาจแกไขประเมนไดภายในสองปตงแตวนคานวณเดมหรอวนเสยอากร

ถาการแกนนมลดเงนทประเมนไว ใหพนกงานเกบอากรคนเงนแกผเสยอากรแตในกรณเสยเงนอากรเกนนนเปนเพราะพนกงานเจาหนาทประเมนเกนไซร ทานใหคดดอกเบยใหรอยละสตอป

ถาการแกนนมเพมเงนอากรทจะตองเสยไซร ใหพนกงานเจาหนาทเขยนหนงสอแจงความใหผเสยอากรทราบจานวนเงนซงจะตองเสยเพมเตมและแสดงเหตใหทราบดวย ผเสยอากรเสยเงนนนแกพนกงานเกบอากรดงทกลาวไวในมาตรา 28 และ 29 แตใหอทธรณไดท

92

บญญตไวในพระราชบญญตน พนกงานเกบอากรมอานาจเรยกรองเงนจานวนนจากผจดการมรดกหรอทายาทคนเดยวหรอหลายคนโดยเฉลยตามสวนมรดกทไดรบ

หมวด 2

อากรการรบมรดก

สวนท 1

การจดเกบ

มาตรา 32 บคคลใดไดเปนเจาของทรพยสนของผตายอนมราคาเกนกวาหมนบาท บคคลตองเสยอากรเรยกวา “อากรการรบมรดก” ตามอตราทจาแนกไวในพกด 2 แนบทายพระราชบญญตน

มาตรา 33 บรรดาทรพยสนอนบคคลจะตองเสยอากรการรบมรดกนน ทานวา ความในมาตรา 6 บงคบ

มาตรา 34 บคคลใดไดทรพยสนทผตายไดใหภายในหนงปกอนเวลาตายทานวาตองเสยอากรการรบมรดก เวนไวแตการรบทรพยสนทให ตามทระบไวในมาตรา 7

มาตรา 35 ใหยกเวนการเรยกและเกบอากรการรบมรดกตามนยทกลาวไวในมาตรา

มาตรา 36 ใหผจดการมรดกแจงแกพนกงานตราคาใหทราบนาม และสานกท ทายาทผตองรบผดเสยอากรมรดกทงจานวนและราคาทรพยสนททายาททกคนไดรบ

ทานใหใชมาตรา 18 นอกจากพนธะทกาหนดไวสาหรบลกหนกบมาตรา 21 และ บงคบโดยอนโลม

มาตรา 37 คาแหงทรพยสนทจะใชในการประเมนอากรการรบมรดกนนทานใหใช ทไดกาหนดในคราวประเมนเกบอากรมรดก แตถาทายาทไดรบทรพยมรดกเนนชาเกนกวา ป นบแตทไดกาหนดราคาไวคราวกอน และทายาทเหนวาราคาทกาหนดไวนนเปลยนไป จะขอใหกาหนดราคาทรพยสนเสยใหม กใหใชมาตรา 12 บงคบโดยอนโลม

93

มาตรา 38 ใหพนกงานตราคาสงสาเนาคาบอกกลาวและสาเนาบญชการตราคา ระบไวในมาตรา 36 และ 37 กบสาเนาเอกสารทใชสนบสนนไปยงพนกงานเจาหนาทประเมนอากร และใหสงสาเนาเหลานไปใหทายาทผตองรบผดเสยคาอากรดวย

สวนท 2

การประเมนและการเกบอากร

มาตรา 39 ใหพนกงานเจาหนาทประเมนคาอากรโดยถอบญชและราคาท พนกงานตราคาเปนหลกในการประเมน

มาตรา 40 ความรบผดในการเสยอากรการรบมรดกนน ทานใหใชมาตรา โดยอนโลม

มาตรา 41 การเกบอากรนน ทานใหใชมาตรา 27,28,29,30 และ 31 อนโลม

มาตรา 42 ชนตางดาวผตองรบผดเสยอากรตามความในมาตรา 32,33 และ 34 ตนเอง หรอโดยผแทนทไดรบแตงตงหรอโดยเปนผจดการทรพยสนดงระบไวในมาตรา 33 ทานวาตองรบผดเสยอากรการรบมรดก

เพอประโยชนแหงการเสยอากรการรบมรดก หรอหาประกนใหสาหรบการเสยอากรบคคลดงกลาวแลวมอานาจจาหนายทรพยสนนน ๆ ไดตามทเปนการสมควร

หมวด 3

อทธรณ

มาตรา 43 บคคลผตองรบผดในการเสยอากรมรดกหรออากรการรบมรดก ตามพระราชบญญตน คนใดไมพอใจในการประเมนคาอากรของพนกงานเจาหนาท จะอทธรณไปยงกรม กรมสรรพากรภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบคาบอกกลาวการประเมนนนกได กรมสรรพากรมอานาจหรอมอบอานาจใหขาหลวงประจาจงหวดออกหมายเรยกผอทธรณหมายเรยกพยาน หรอใหนาสมดบญชและเอกสารทเกยวกบเรองมาเพอทาการสอบสวนไตสวนได แตตองแจงใหทราบลวงหนาอยางนอยสบวนกอนวนถงกาหนด ผอทธรณละเลยไมปฏบต

94

ตามหมายเรยก หรอไมยอกตอบคาถามเมอซกถาม หรอไมนาพยานหลกฐานมาสนบสนนคารองของตนโดยไมมเหตผลอนควร ผนนหมดสทธทจะอทธรณคาของอธบดกรมสรรพากร เวนไวแตในปญหาของกฎหมายอนเกยวกบการหมดสทธในการมอบหมายในราชบญญตน

คาชขาดของอธบดกรมสรรพากรใหเขยนเปนหนงสอสงแกผอทธรณ

มาตรา 44 ผอทธรณคนใดไมพอใจคาชขาดของอธบดกรมสรรพากร จะอทธรณไปยงภายในสบหาวน นบแตวนทตนไดรบแจงคาชขาดกได เวนแตจะหมดสทธแลวเหตผลดงระบไวในมาตรา 43 แตทานวาผนนตองเสยเงนอากรตามทเรยกรอง หรอสวนอากรทถงกาหนดตองเสย

มาตรา 45 ในกรณทมการอทธรณคาชขาดของอธบดกรมสรรพากรนน ถาศาลเหนวาทจะใหผอทธรณเสยอากรทงหมดหรอบางสวนจะเปนการหนกไปไซร ศาลจะอนญาตใหอทธรณโดยมตองเสยเงนอากรเลย หรอใหเสยแตบางสวนตามทศาลเหนสมควรกได ดงนนแลว ใหเรยกประกนสาหรบเงนอากรทถงกาหนดจะตองเสยนนไว

มาตรา 46 หนงสอแจงความหรอหมายเรยกตามพระราชบญญตน จะใหคนนา หรอจะสงโดยทางจดหมายไปรษณยลงทะเบยนกได ถาใหคนนาไปสง และถาผสง ไมพบ จะสงใหแกบคคลใดซงมอายไมตากวายสบปบรบรณ ทอยในบานเรอนหรอสานกงาน ผรบกได และการสงเชนนใหถอวาเปนการพอเพยงตามกฎหมาย

ถาหาตวผรบมไดและไมมบคคลทจะรบดงกลาวไซร ทานวาอาจสงโดยวธ แจงความหรอหมายนนในทซงเหนไดถนดทประตบานผรบ หรอโฆษณาในหนงสอพมพกได

หมวด 4

ความผดและบทกาหนดโทษ

มาตรา 47 ผใดไมทาคาบอกกลาว หรอแจงความตามมาตรา 14,18 เวนไวแตโดยเหตสดวสย ทานวามความผดตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท

95

มาตรา 48 ผใดขดขวาง หรอกดกนผจดการมรดกมใหปฏบตหนาทตามมาตรา 18,22 หรอ 36

มาตรา 49 ผใดโดยรอยแลว หรอจงใจไมปฏบตตามหมายเรยกของเจาหนาท พระราชบญญตน ทใหแจงขอความ หรอใหแจงของความละเอยดยงขน หรอ หลกฐานมาแสดงหรอไมตอบคาถาม ทานวาผนนมความผดตองระวางโทษ หารอยบาท

มาตรา 50 ผตองรบผดชอบคนใดไมยนบญช หรอบญชเพมเตม หรอ 20 หรอไมสงคาบอกกลางตามมาตรา 36 แกพนกงานตราคา หรอรอยละ จงใจไมระบทรพยสน หรอหนสนอนตองแสดงลงไวในบญช หรอบญชเพมเตม บอกกลาว ทานมความผดตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท

มาตรา 51 ผใด

(ก) โดยรอยแลวหรอจงใจยนขอความเทจ หรอใหถอยคาเทจ หรอตอบคาถามดวยถอยคาอนเปนเทจ หรอนาพยานหลกฐานมาแสดงเพอหลกเลยงการเสยอากรตามพระราชบญญตน หรอ

(ข) โดยความเทจ โดยเจตนาละเลย โดยฉอโกงหรอใชอบายโดยวธการอยางหนงอยางใดหลกเลยง หรอพยายามหลกเลยงการเสยอากรตามพระราชบญญตนทานผนนมความผดตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาทหรอทงจาทงปรบ

ประกาศมา ณ วนท 23 สงหาคม พทธศกราช. 2477 เปนปท 10 ในรชกาล

96

ภาคผนวก ข

ขอคดเหนและขอเสนอแนะของทประชมเกยวกบการจดเกบภาษมรดกและผลไดจากทนจากการจดสมมนาโครงการศกษา

ทบทวนวรรณกรรมเกยวกบภาษมรดกและผลไดจากทน วนท 30 มกราคม 2550

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช คณะผวจยไดจดใหมการสมมนาเพอนาเสนอผลการศกษาตามโครงการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบภาษมรดกและผลไดจากทน และรบฟงขอคดเหนและขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ โดยรายชอผเขารวมสมมนา ประกอบดวย 1. ศ.(พเศษ) ดร.สมชย ฤชพนธ มลนธสถาบนพฒนาสยาม 2. คณจรญศร ชายหาด สานกงานเศรษฐกจการคลง 3. คณชยสทธ บณยเนตร สานกงานเศรษฐกจการคลง 4. คณสรมน กจสวรรณ สานกงานเศรษฐกจการคลง 5. คณนรนทร กลนทกพนธ สานกงานเศรษฐกจการคลง 6. คณประภสสร สบเหลารบ กรมทดน 7. คณถวลย ทมาสาร กรมทดน 8. คณชตมา ศนยะคณต กรมทดน 9. คณณฐพชร กลาทอง กรมทดน 10. ผศ.อทธพล ศรเสาวลกษณ ศนยประสานการศกษานโยบายทดน 11. รศ.สนย ศลพพฒน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 12. รศ.ดร.อรพรรณ ศรเสาวลกษณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 13. รศ.ศรพร สจจานนท มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 14. รศ.ดร.พอพนธ อยยานนท มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 15. ผศ.ดร.มนญ โตะยามา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

97

ทงน คณะผวจยไดนาเสนอรปแบบการจดเกบภาษมรดกและภาษผลไดจากทนทสาคญ ในปจจบน (กรณอสงหารมทรพย) รวมถงนาเสนอผลการวเคราะหทไดจากการวจย นอกจากน คณะผวจยไดเชญผทรงคณวฒ (คณจรญศร ชายหาด ผอานวยการสวนนโยบายภาษทรพยสนและรายไดอน สานกงานเศรษฐกจการคลง) มาบรรยายเกยวกบรปแบบการจดเกบภาษทดนของไทยในปจจบน

โดยเนอหาในการบรรยายประกอบดวย 3 สวนสาคญ คอ

1. ภาษเกยวกบอสงหารมทรพยทจดเกบในประเทศไทย 2. การจดกลมภาษตามบทบาทหนาท 3. แนวทางการปรบปรงทกาลงดาเนนการ

ทงน ภาษเกยวกบอสงหารมทรพยทจดเกบในประเทศไทยในปจจบน ประกอบดวย

• ภาษโรงเรอนและทดน - ผมหนาทเสยภาษ คอ ผเปนเจาของโรงเรอน สงปลกสราง ทใหเชา หรอใชเพอ

ประกอบการคา การอตสาหกรรม -ฐานภาษ คอ คารายป ซงเปนคาเชาทสมควรใหเชาไดในปหนง กรณมคาเชาจรง

กฎหมายใหใชคาเชาจรง แตเจาหนาททองถนมอานาจกาหนดใหใหมไดหากเหนวาคาเชานนไมใชจานวนทสมควร ทงนโดยคานงถงลกษณะ ขนาดพนท ทาเลทตง และบรการสาธารณะททรพยสนนนไดรบประโยชน

- อตราภาษ รอยละ 12.5 ของคารายป หรอเทากบคาเชาเดอนครง • ภาษบารงทองท

- ผมหนาทเสยภาษ คอ ผทมกรรมสทธหรอครอบครองทดนของรฐ - ฐานภาษ คอ ราคาปานกลางทดน ซงคณะกรรมการในแตละทองถนตราคาทกรอบ

ระยะ 4 ปโดยใชราคาซอขายสดทายในแตละหนวยไมนอยกวา 3 รายมาถวเฉลย หากไมมราคาซอขายใหนาราคาในหนวยใกลเคยงทมสภาพคลายคลงกนมาเทยบเคยง ( ปจจบนไมมการตราคาปานกลางใหม แตใหใชราคาปานกลางสาหรบการประเมนภาษป พ.ศ.2521-2524 )

- อตราภาษ กาหนดเปนอตราตอไร ตามชนของราคาปานกลางทดน เชนราคาปานกลางเกนไรละ25,000 ถง 30,000บาท เสยภาษไรละ70 บาท

- อตราภาษถวเฉลย อยระหวาง รอยละ 0.25 – 0.54 ของราคาปานกลาง - กรณทงทดนไวรกรางวางเปลาหรอไมไดทาประโยชนตามควรแกสภาพ ตองเสยภาษ

เพมอกหนงเทา - กรณเจาของทดนประกอบการกสกรรมประเภทไมลมลกดวยตนเอง เชน ทานา ทาไรกลวย

สวนพรก เสยภาษไรละ 5 บาท

98

- การลดหยอนเนอทดนสาหรบบานทเจาของอยอาศยเอง เปนไปตามทแตละทองถนกาหนด เชนในเขตเทศบาล หรอชมชนหนาแนนในกทม. ลดหยอนไดระหวาง 50 – 100 ตารางวา หรอในเขตชนบท ลดหยอนไดระหวาง 3 - 5 ไร

• ภาษเงนไดจากการขายอสงหารมทรพย - กรณบคคลธรรมดาทมไดมงคาหากาไร กรณขายอสงหารมทรพยอนเปนทรพยมรดก

หรอใหโดยเสนหา ใหหกคาใชจายรอยละ 50 แตถาอสงหารมทรพยนนตงอยนอกเขตกทม. เทศบาล หรอเมองพทยา ใหหกเพมไดอก 200,000 บาท กรณขายอสงหารมทรพยอนใหหกคาใชจายตามอตราทกาหนดในพระราชกฤษฎกา เมอหกคาใชจายแลวเหลอเปนเงนไดสทธ ใหหารดวยจานวนปทถอครอง(ไมเกน 10 ป) นาผลลพธทไดไปคานวณตามอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา แลวคณตามจานวนปทถอครอง ไดเปนภาษทตองเสย ฐานภาษใชราคาประเมนประเมนทนทรพยตามประมวลกฎหมายทดน

- กรณบคคลธรรมดาทมงในทางการคาหรอหากาไร ใหหกคาใชจายตามความจาเปนและสมควร ตามทกาหนดในพระราชกฤษฎกา เหลอเปนเงนไดสทธ นาไปคานวณภาษตามบญชอตรา ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ฐานภาษใชราคาประเมนทนทรพยตามประมวลกฎหมายทดน

- กรณนตบคคลขายอสงหารมทรพย ใหหกคาใชจายตามทกาหนดในประมวลรษฎากร เหลอเปนกาไรสทธทตองเสยภาษในอตรารอยละ 30ฐานภาษใชราคาขายหรอราคาประเมนทนทรพยแลวแตราคาใดจะสงกวา

- กรณมลนธหรอสมาคม ใหเสยภาษรอยละ 2 ของรายไดกอนหกรายจายตามทกาหนดในประมวลรษฎากร ฐานภาษใชราคาขายหรอราคาประเมนทนทรพยแลวแตราคาใดจะสงกวา

• ภาษธรกจเฉพาะ - เกบจากผขายอสงหารมทรพยทมงในทางการคาหากาไร ตามทกาหนดในประมวลรษฎากร

ตองเสยภาษรอยละ 3 ของรายรบ การประเมนภาษใชราคาขายหรอราคาประเมนทนทรพยแลวแตราคาใดจะสงกวา

• ภาษบารงทองถน - เกบเพมเตมอกรอยละ10 ของภาษธรกจเฉพาะหรอคดเปน รอยละ 0.3 ของรายรบ

• คาธรรมเนยมการจดทะเบยนการโอน - กรณโอนกรรมสทธโดยทวไป เสยคาธรรมเนยมรอยละ 2 ของราคาประเมนทนทรพย - กรณโอนมรดกหรอการใหในระหวางบพการกบผสบสนดาน หรอระหวางคสมรส

เสยคาธรรมเนยมรอยละ 0.50 บาท ของราคาประเมนทนทรพย - คาธรรมเนยมนจดเปนภาษการโอนอสงหารมทรพยเนองจากเกบเปนรอยละของมลคา

99

• อากรแสตมป - ผขายอสงหารมทรพยตองจายคาอากรแสตมปตามจานวนเงนในใบรบสาหรบการ

โอนทก 200 บาทตออากร 1 บาท หรอคดเปนรอยละ 0.50 บาทของจานวนเงนตามใบรบ สาหรบการแบงกลมภาษและบทบาทหนา ผบรรยายไดแบงกลมภาษเปน 2 คอ 1. ภาษทเกบในขณะทถอครอง ( Tax on Holding) ภาษทเกบในชวงน ควรมบทบาท - ชวยการกระจายรายได ผมอสงหารมทรพยมากมลคาสงควรเสยภาษสงกวา - ทดแทนประโยชนทไดรบจากทองถน ทจดบรการสาธารณะตางๆ ให - ทาหนาทจดสรรการใชทรพยากร เพราะภาษทเกบชวงนถอเปนคาใชจายทผถอครองตองเสย

แตละป ภาษจงเปนตวบบใหเจาของใชประโยชนอสงหารมทรพยใหคมกบภาษทตองเสยแทนการถอไวเฉยๆเพอเกงกาไร

2. ภาษทจดเกบในชวงทโอนเปลยนมอ ( Tax on Transfer) ภาษทเกบในชวงนควรมบทบาท - ในการเรยกคนภาระคาใชจายในการลงทนทรฐ จดใหมสาธารณปโภคตางๆ อนกอใหเกด

ประโยชนแกเจาของอสงหารมทรพย - ในการกระจายประโยชนสวนเพม (Capital gain) ซงเกดแกอสงหารมทรพย จากผลการลงทนของรฐ - ในการลดโอกาสความไมเทาเทยมกนระหวางบคคล โดยการเกบภาษจากผรบมรดก ทงน ผบรรยายไดเสนอแนวทางการปรบปรงภาษทเกยวกบทดนในประเทศไทย ดงน

1. ปรบปรงภาษทเกบในชวงถอครอง ไดแกภาษโรงเรอนและทดนและภาษบารงทองท ซงมปญหาขอบกพรองและชองโหวมาก ใหเปนภาษทเกบบนฐานมลคาทรพยสน โดยองคกรปกครองสวนทองถนสามารถกาหนดอตราภาษใหสมพนธกบความจาเปนในการใชจายเพอจดบรการสาธารณะของแตละทองถน 2. ปรบปรงภาษทเกบในชวงการโอนเปลยนมอ - เกบภาษ capital gain - เกบภาษการรบมรดกและภาษการให เพอลดโอกาสความไมเทาเทยมระหวางบคคล และสงเสรมใหมการบรจาคทรพยเพอประโยชนแกสาธารณะโดยการยกเวนภาษ

ทงน ทประชมมขอคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบโครงการวจย สรปไดดงน - เหนดวยกบวธการตงคาถามทตองการจะทราบคาตอบกอนทาการวจย เพอจะไดศกษา

คนควาเจาะจงเฉพาะวรรณกรรมทสามารถตอบคาถามทตองการจะทราบได - เหนวาการจดเกบภาษทรพยสนไมเปนการจดเกบภาษทซาซอนกบภาษเงนได เนองจาก 1) ภาษทรพยสน โดยเฉพาะทเกบจากทดน สามารถแบงไดเปน 4 ประเภท คอ (1) ภาษจากการถอครองทรพยสน (2) ภาษผลไดจากทน

100

(3) ภาษจากการโอนเปลยนมอทรพยสน (4) ภาษมรดกและภาษการให ซงการจดเกบภาษทง 4 แบบขางตนไมไดใช Concept เดยวกบการจดเกบภาษเงนได และควร

แยกออกมาจากภาษเงนไดอยางชดเจน 2) Capital gain ไมถอเปนเงนไดในเชงเศรษฐศาสตร เนองจากไมใชเงนไดจากการผลตหรอเงนได

จากแรงงาน แต Capital gain เปนผลไดจากการเกดเงนเฟอ เปนตน ทงน ยงมเรองของระยะเวลาเขามาเกยวของดวย เนองจาก จะคด Capital gain ตอเมอมการขายเกดขน ซงอาจถอครองทรพยสนนนนาน เกนกวา 1 ป หากรวมผลไดจากทนมาเสยภาษรวมกบภาษเงนไดจะทาใหผเสยภาษมภาระภาษมากขนและไมเปนธรรม

3) ภาษเงนไดสามารถชวยในการกระจายรายไดในสงคมได โดยการจดเกบภาษในอตรากาวหนา แตอยางไรกตาม ภาษดงกลาวไมไดชวยในเรองของการกระจายทรพยสนของประชาชน ซงทรพยสนสามารถกอใหเกดรายไดใหแกผทถอครองได ดงนน การจดเกบภาษมรดกและภาษการใหจงมความสาคญอยางยงเนองจากเปนภาษทจะชวยในการกระจายทรพยสนใหเปนธรรมยงขน

- ควรจะตองดบรบทดานอนๆ ของสงคมเพอประกอบการพจารณาจดเกบภาษทรพยสน ซงสรปได ดงน

1) ภาษมรดกขดแยงกบหลกการของทนนยมในเรองของการยอมรบเรองการสะสมทน ในขณะทสงคมนยมเหนดวยในการหามสะสมทนของปจเจกบคคล ดงนน หากมการจดเกบภาษมรดกจะตองคานงใหดเพอมใหกระทบกบการสะสมทนของปจเจกบคคลมากนก

2) สงคมทเจรญแลวอาจจะไมคานงถงเรองการสะสมทนรวมถงการออมภายในประเทศของประชาชน โดยสนบสนนใหคนบรโภคมากขนเนองจากมทนในประเทศสงมากอยแลว เลยชวงทตองการการออมแลว จงจาเปนตองพจารณาวาประเทศไทยยงตองการการออมในประเทศอยหรอไม เพราะการจดเกบภาษมรดกจะสงผลกระทบดานลบตอการออมในประเทศ

- หากมการจดเกบภาษมรดกควรมการปรบปรงรปแบบการจดเกบคาธรรมเนยมการโอน

ทใชอยในปจจบน โดยจดเกบในอตราทคมกบตนทนการใหบรการของรฐ ไมใชเกบตามมลคาทรพยสนทโอน ทงนหากมการจดเกบภาษมรดก กควรมการใหคาใชจายแกหนวยงานทจดเกบแทนทองถนดวย

101

102

103