კინოწარმოების მენეჯერი

პროფესიულ კვალიფიკაციათა განვითარების ხელშეწყობის პროგრამა

© 2016, სსიპ - ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი

კინოწარმოება - კინოფილმის შექმნის პროცესი პირველადი ჩანაფიქრიდან დაწყებული მზა პროდუქტის უშუალოდ კინოთეატრებში, ტელევიზიისა თუ ინტერნეტის საშუალებით აუდიტორიისთვის ჩვენებით დამთავრებული. კინოწარმოება მჭიდრო კავშირშია ეკონომიკურ, სოციალურ და პოლიტიკურ სფეროებთან. როგორც წესი, კინოწარმოება მოითხოვს ბევრი ადამიანის ჩართულობას, დიდ დროს და ხარჯს. ფილმის წარმოებაში დღემდე წამყვანი ადგილი უჭირავს მხატვრულ ფილმებს.

2

წინასიტყვაობა

წიგნი მომზადებულია „პროფესიულ კვალიფიკაციათა განვითრების ხელშეწყობის პროგრამის“ ფარგლებში, რომელიც მიზნად ისახავს კინოწარმოების მენეჯერის პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის სტუდენტებისთვის პროფესიის ათვისებაში ხელშეწყობას. წიგნის ავტორი საკუთარი და სხვა კინომეწარმეთა პრაქტიკული საქმიანობით მიღებულ გამოცდილებას უზიარებს მკითხველს.

ვიმედოვნებთ, რომ სახელმძღვანელო დაეხმარება კინოწარმოების მენეჯერის პროფესიული პროგრამის სტუდენტებსა და პროფესიულ მასწავლებლებს.

წიგნი არის ქართულ ენაზე მსგავსი სახელმძღვანელოს შექმნის პირველი მცდელობა. შესაბამისად, ჩვენ მოხარული ვიქნებით, მივიღოთ მკითხველისაგან შენიშვნები წიგნის შინაარსთან დაკავშირებით.

წიგნის ავტორი: ქეთევან ჯანელიძე

რეცენზენტები: კახაბერ ყაფლანიშვილი, ნატო ბოჭორიშვილი

რედაქტორი: მაია ტიელიძე, სსიპ განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი

3

სარჩევი

წინასიტყვაობა............................................................................................................................................ სახელმძღვანელოს განმარტება................................................................................................................. ვინ არის კინოწარმოების მენეჯერი?....................................................................................................... დასაქმების შესაძლებლობები........................................................................................................................ რა მოეთხოვება კინოწარმოების მენეჯერს............................................................................................... საკითხის(პრობლემის) განსაზღვრა........................................................................................................... გადაწყვეტილების მიღება......................................................................................................................... კომუნიკაცია............................................................................................................................................. კონფლიქტური სიტუაციები.................................................................................................................... სტრესი....................................................................................................................................................... სიტუაციის კონტროლი............................................................................................................................ კინოწარმოება........................................................................................................................................... მოსამზადებელი პერიოდი.................................................................................................................................. საწარმოო პერიოდი.............................................................................................................................................. წარმოების შემდგომი პერიოდი......................................................................................................................... კინოტექნიკა...........................................................................................................................................................გადაღების ადგილის კლასიფიკაცია................................................................................................................. გადაღების დროის კლასიფიკაცია..................................................................................................................... გადამღები ჯგუფი................................................................................................................................................. გადაღების დაგეგმვა............................................................................................................................................. ბიუჯეტი................................................................................................................................................................. ინვენტარიზაცია.................................................................................................................................................... გადასაღები მოედნის(ლოკაციის) შერჩევა........................................................................................................ განლაგება................................................................................................................................................................ გადაღების ნებართვა............................................................................................................................................. კასტინგი.................................................................................................................................................................. რაზე გავამახვილოთ ყურადღება....................................................................................................................... როგორ მოვემზადოთ კასტინგისთვის.............................................................................................................. სად ვეძებოთ მსახიობი......................................................................................................................................... რა გვჭირდება კასტინგისთვის........................................................................................................................... ურთიერთობა მსახიობთან.................................................................................................................................. როგორ ჩავატაროთ კასტინგი............................................................................................................................. ტერმინები............................................................................................................................................................... სასარგებლო ინფორმაცია.................................................................................................................................... ბიბლიოგრაფია......................................................................................................................................................

3 8 6 7 7 9 12 13 17 18 19 21 22 24 26 30 31 31 31 40 46 49 52 53 55 57 58 58 58 59 61 62 73 111 112

4

სახელმძღვანელოს განმარტება

წინამდებარე სახელმძღვანელო დაგეხმარებათ ზედიწევნით გაეცნოთ კინოწარმოების მენეჯერის დანიშნულებასა და საქმიანობას. მენეჯერის გარეშე რთულია წარმოიდგინო კინოწარმოების სრულფასოვანი პროცესი. სახელმძღვანელო თქვენ დაგეხმარებათ პროგრამის შემდეგი მოდულების ასათვისებლად: "აუდიოვიზუალური ნაწარმოების წარმოების ბიუჯეტის შედგენა", "კასტინგის მართვა", "კინოდეპარტამენტის სამუშაო პროცესის ადმინისტრირება", "სცენარის დამუშვება", "კინოწარმოების სამუშაო პროცესის ორგანიზება". სახელმძღვანელოში შესული მასალა მოიცავს კინოწარმოების სფეროსთან დაკავშირებულ საკითხებს, ნორმატიულ აქტებს, საჭირო დოკუმენტაციის შაბლონებს, სასარგებლო ბმულებს და ტერმინოლოგიის განმარტებებს. სახელმძღვანელოს ახლავს კინოტერმინოლოგია ქართულ და ინგლისურ ენაზე, რომელიც გამოადგება კინოწარმოების მენეჯერს დარგობრივი ინგლისურის შესასწავლად და, შესაბამისად, უცხოელ პარტნიორებთან ურთიერთობაში.

სახელმძღვანელო დაყოფილია შემდეგ ნაწილებად:

ვინ არის კინოწარმოების მენეჯერი?

კინოწარმოების პროცესი;

გადაღების ტექნიკა და ტექნოლოგია;

გადაღების დაგეგმვა;

ბიუჯეტი;

გადასაღები მოედნის (ლოკაციის) შერჩევა;

კასტინგი;

5

ამ თავში თქვენ გაეცნობით კინოწარმოების მენეჯერის პროფესიულ უფლება-მოვალეობებს, მის სამუშაო გარემოსა და დასაქმების შესაძლებლობებს. სამუშაოს მართვის, დაგეგმვისა და პრიორიტეტების განსაზღვრის, გადაწყვეტილებების მიღების მეთოდებს.

ვინ არის კინოწარმოების მენეჯერი?

კინემატოგრაფის ისტორია XIX საუკუნის ბოლოს იწყება. თავდაპირველად იყო უბრალო ტექნოლოგიური სიახლეები, რომლებიც ქაღალდზე, მოგვიანებით კი ფირზე მოძრავი გამოსახულების აღბეჭდვის საშუალებას იძლეოდა. ისინი მაყურებელზე ძლიერ შთაბეჭდილებას ახდენდა. ამიტომ, ძლიერმა ტექნიკურმა პროგრესმა, ტექნოლოგიების გამოჩენამ მიგვიყვანა ხელოვნების ახალი სახეობის შექმნამდე. კინოფილმების რეგულარულად შექმნა 1890-იანი წლების ბოლოს დაიწყო. შემქმნელები კინოს განიხილავდნენ, როგორც ეფექტურ სანახაობას და მის ფინანსურ შესაძლებლობებსაც აფასებდნენ. მეოცე საუკუნის დასაწყისში გაჩნდნენ პირველი კინომწარმოებელი საპროდიუსერო ფირმები, სტუდიები.

მიუხედავად იმისა, რომ პირველი ფილმები ძალიან პრიმიტიული იყო და ფორმითა და შინაარსით ძალიან შორს იდგა დღევანდელი სურათებისაგან, მაშინაც კი შესაძლებელი იყო კინოწარმოების ძირითადი ეტაპების გამოყოფა:

სცენარის შექმნა; შემოქმედებითი ჯგუფის შერჩევა (მსახიობები, მხატვარი, ოპერატორი); გადაღების პროცესი; მონტაჟის პროცესი; ტირაჟირება.

6

დევიდ უორკ გრიფიტი გადაღების დროს

დეივიდ ლიუილინ უორკ გრიფითი (ინგლ. David Llewelyn Wark Griffith (22 იანვარი, 1875 – 23 ივლისი, 1948) - ამერიკელი კინორეჟისორი. მან შექმნა კინოხელოვნების სინტაქსი, გამოსახულების მონტაჟი, ახალი ხერხები: დაბნელება, ამერიკული ხედი, მოძრავი კამერის გამოყენება, ერთსა და იმავე სცენის სხვადასხვა მხრიდან გადაღება და სხვ. მისი ფილმები მსოფლიო შედევრებს მიეკუთვნება.

დასაქმების შესაძლებლობები

კინოწარმოების მენეჯერის დასაქმების შესაძლებლობები ძალიან მრავალფეროვანია. იგი არ არის შემოფარგლული რაიმე კონკრეტულ სივრცეში. დღეს კინოწარმოება მთელ მსოფლიოში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სფეროა და თუ თქვენ საკუთრ ძალებში დარწმუნებული ხართ, ფლობთ ყველა იმ თვისებას და პროფესიულ უნარს, რომლებიც კინოწარმოების მენეჯერს ესაჭიროება, თქვენთვის გზა ხსნილია. კინოწარმოების მენეჯერი შეიძლება დასაქმდეს კინო/სარეკლამო სტუდიაში, ტელევიზიებში, შესაძლებელია იყოს მოხალისე და მიწვეულ იქნას ცალკეულ პროექტებზე.

კინოწარმოების მენეჯერის სამუშო გარემო ცვლადია. მოსამზადებელ ეტაპზე მას უწევს მუშაობა საოფისე გარემოში, ხოლო წარმოების პროცესში იგი დაჰყვება გადამღებ ჯგუფს. შესაძლოა მუშაობა მოუწიოს ღია ან დახურულ პავილიონში, ექსტრემალურ გარემოში. მისი სამუშაო საათები ხანდახან არის არანორმირებული, უწევს ღამის გადაღებებზე დასწრება, სხვადასხვა პროფესიის, ასაკის, ეროვნების, სქესის ადამიანებთან ურთიერთობა. შესაძლოა მოუწიოს ურთიერთობა სპეციფიკური მოთხოვნების მქონე პერსონებთან( ცნობილი რეჟისორი, კინოვარსკვლავი და სხვა). მოსალოდნელია მივლინებები, ლოკაციების ხშირი ცვლა.

რა მოეთხოვება კინოწარმოების მენეჯერს?

კინოწრმოების მენეჯერი უშუალოდ თანამშრომლობს რეჟისორსა და პროდიუსერთან. პროფესიული ურთიერთობა აქვს გადამღები ჯგუფის ყველა წევრთან. კინოწარმოების მენეჯერი რეჟისორის/პროდიუსერის მარჯვენა ხელია და შეუძლია განახორციელოს წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების ფარგლებში კონკრეტული სიტუაციის შესაბამისი აქტივობები(დამოუკიდებლად შეარჩიოს მსახიობი/მსახიობები, აწარმოოს მოლაპარაკება კერძო და იურიდიულ პირებთან, აკონტროლოს სამუშაოს შესრულების თანხვედრა გრაფიკთან და სხვა). კინოწარმოების მენეჯერი აზუსტებს და ადგენს გადამღები ჯგუფის თითოეული წვერის სამუშაო გრაფიკს და განსაზღვრავს მათ დავალებებს. სრულად აკონტროლებს გადაღების პროცესს დასაწყისიდან დასასრულამდე და ახდენს მთელი ჩატარებული სამუშაოს მონიტორინგს.

კინოწარმოების მენეჯერი უნდა იყოს კომუნიკაბელური, კრეატიული, გაწონასწორებული;

კინოწარმოების მენეჯერი ვალდებულია იცოდეს ბრწყინვალედ კომპიუტერული პროგრამების, განსაკუთრებით ექსელის გამოყენება;

7

კინოწარმოების მენეჯერმა უნდა იცოდეს ინგლისური და შეეძლოს პროფესიული ტერმინოლოგიის გამოყენება (შესაძლოა ინგლისურთან ერთად სხვა ენებიც იცოდეთ, ეს კიდევ უფრო გააფართოებს თქვენი დასაქმების შესაძლებლობებს).

კინოწარმოების მენეჯერმა

უნდა იცოდეს საკუთრი მოვალეობები და შეეძლოს სამუშაოს დაგეგმვა ეფექტურად და

თანმიმდევრულად ;

იცოდეს ეფექტური კომუნიკაციის ხერხები და შეეძლოს კინოწარმოებაში დადგენილი

საერთაშორისო სამართლებრივი და ეთიკური ნორმების დაცვა;

იცოდეს გადამღები ჯგუფის საერთო სტრუქტურა, ჯგუფის წევრების უფლება-მოვალეობები

და მათი მუშაობის შეფასების კრიტერიუმები;

შეეძლოს სცენარის დაშლა/დამუშავება;

შეეძლოს საწარმოო გეგმის და ბიუჯეტის შედგენა;

შეეძლოს ინვენტარიზაციის ჩატარება;

შეეძლოს საჭიროების შემთხვევაში კასტინგის ჩატარება და ლოკაციის შერჩევა;

უნდა იცოდეს, სად და როგორ მოიძიოს საჭირო ინფორმაცია, მსახიობზე, კინოტექნიკის

გაქირავება/ყიდვაზე და სხვა;

უნდა შეადგინოს გამოძახების ფურცლები და სხვა საჭირო დოკუმენტაცია;

უნდა იცნობდეს კინოსფეროში არსებულ პროფესიულ გილდიებს, კავშირებს, გაერთიანებებს;

იცოდეს პირველადი, გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების აღმოჩენის წესები;

იცოდეს კინოწარმოების სანიტარიულ-ჰიგიენური, შრომის უსაფრთხოების, გარემოს დაცვის

ნორმები.

შრომის ბაზარზე კინოწარმოების მენეჯერის ხელფასი 20000 ლარიდან 300000 ლარამდე

მერყეობს!

კინოწარმოების მენეჯერი, ეს არის ადამიანი, რომლისთვისაც უმნიშვნელოვანესია სამუშოსადმი (კინოპროექტისადმი) სისტემური მიდგომა. ეს გულისხმობს აზროვნების წესს. სისტემური მიდგომა ეხმარება მენეჯერებს პროექტის არსის, შესასრულებელი სამუშაოს უკეთესად გარკვევასა და დასახული მიზნების უფრო ეფექტიანად მიღწევაში. სისტემა ურთიერთდაკავშირებული ნაწილებისაგან შედგენილი გარკვეული მთლიანობაა. სისტემის შემადგენელი ყოველი ნაწილი

8

მუშაობს დანარჩენ ნაწილებთან ურთიერთკავშირსა და ურთიერთშემოქმედებაში მთელის შესაქმნელად. კინოწარმოება, ისევე როგორც სხვა რაიმე ორგანიზაცია, სისტემაა.

უმნიშვნელოვანესია კინოწარმოების მენეჯერი უპირველესად გაერკვეს მართვის პროცესის, გადამღები ჯგუფის ინდივიდუალური და ჯგუფური ქცევების, სისტემური ანალიზის, დაგეგმვისა და გადაწყვეტილებათა მიღების მეთოდების არსში. მეორე საფეხურზე მენეჯერმა უნდა შეძლოს მართვის ამ თუ იმ მეთოდიკისა და კონცეფციის გამოყენების შესაძლო როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი შედეგების დანახვა. მთლიანობაში კინოწარმოების მენეჯერმა უნდა შეძლოს შედარებით უკეთესი და ნაკლები უარყოფითი შედეგების გამომწვევი ხერხებისა და საშუალებების კონკრეტულ სიტუაციასთან დაკავშირება. ეს მას მოცემულ სიტუაციაში ყველაზე ეფექტიანად მუშობის შესაძლებლობას მისცემს.

კინოწარმოების მართვის პროცესი დამოკიდებულია როგორც მის შიგნით, ისე მის გარეთ მოქმედ ფაქტორებზე, რომელთა ერთობლიობაც ქმნის კინოწარმოების გარემოს. შიდა გარემო მოიცავს კინოწარმოების შიგნით მოქმედ ფაქტორებს, ყველა სახის სამსახურსა და ქვედანაყოფს რეჟისორისა და პროდიუსერის ჩათვლით. შიდა ცვლადები დამოკიდებულია მმართველობით (რეჟსორის, პროდიუსერის, დეპრატამენტის ხელმძღვანელის) გადაწყვეტილებებზე. მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ისინი ყოველმხრივ და ყოველთვის კონტროლდება ხელმძღვანელთა მიერ. უმნიშვნელოვანესია კინოწარმოების გარე გარემოში მომხდარი ცვლილებებიც. კინოწარმოების მენეჯერმა აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს ისინი, ვინაიდან კინოწარმოება დამოკიდებულია ისეთ გარე პირობებზე, როგორებცაა: სტაბილური ეკონომიკური მდგომარეობა, ომი, პროფესიონალების ნაკლებობა შრომით ბაზარზე, უმუშევრობა და სხვა. ბუნებრივია, წარმოების მენეჯერები ვერ შეძლებენ გარე გარემოში მოქმედი ყველა ფაქტორის გათვალისწინებას და ისინი უნდა შემოიფარგლონ მხოლოდ იმ ფაქტორებით, რომლებიც უშუალოდ განსაზღვრავენ კინოწარმოების შედეგებს.

აქედან გამომდინარე, კინოწარმოების მენეჯერს სჭირდება კარგად გაანალიზოს საკუთრი როლი პროცესში და მოახდინოს შესასრულებელი სამუშაოების კლასიფიკაცია. შესაძლოა შესასრულებელი ამოცანები სამ კატეგორიად დაყოთ: ამოცანები დაკავშირებული ადამიანურ რესურსთან; ამოცანები დაკავშირებული მატერიალურ-ტექნიკურ საკითხებთან; ამოცანები დაკავშირებული ინფორმაციასთან.

საკითხის (პრობლემის) განსაზღვრა

კინოწარმოების მენეჯერისათვის აუცილებელი პირობაა სწორად განსაზღვროს საკითხი, რომელიც კონკრეტულ შემთხვევაში მის წინაშე დგას. ხშირად საკითხი უმარტივესი მოსაგვარებელია, მაგრამ არის მომენტი, როცა თითოეული მათგანის გადაჭრა დაკავშირებულია მთელ რიგ სირთულეებთან. შესაბამისად, კინოწარმოების მენეჯერისთვის აუცილებელია შეძლოს პრობლემის იდენტიფიცირება, დროულად და ეფექტიანად გადაჭრა.

პრობლემის რაციონალური გადაწყვეტა მოიცავს შემდეგ ძირითად ეტაპებს: საკითხის/პრობლემის იდენტიფიცირება/ დიაგნოსტიკა; გადაწყვეტილების მიღების შეზღუდვებისა და კრიტერიუმების ფორმულირება; ალტერნატივების განსაზღვრა; ალტერნატივების შეფასება; ალტერნატივების შერჩევა. საკითხის/პრობლემის რაციონალური გადაჭრის პროცესი დამთავრებულად ჩაითვლება

9

მაშინ, როცა რეალურად დადასტურდება გადაწყვეტის ფაქტი, ე.ი. აღარ იარსებებს ესა თუ ის პრობლემა.

პრობლემის იდენტიფიცირება/დიაგნოსტიკა პირველი ნაბიჯია მისი რაციონალური გადაჭრის გზაზე. თუ პრობლემა სწრაფად და სწორედ დადგინდა, მართვის პროცესის ეფექტიანობა იზრდება. არსებობს პრობლემის დადგენის ორი გზა: პირველის მიხედვით პრობლემად ითვლება სიტუაცია, რომლის დროსაც არ იქნა მიღწეული დასახული მიზნები. ზოგჯერ, თანაც საკმაოდ ხშირად, კინოწარმოების მენეჯერები პრობლემად თვლიან სიტუაციას, რომელშიც რაღაც უნდა მომხდარიყო, მაგრამ არ მოხდა. პრობლემის სრულად განსაზღვრა და ჩამოყალიბება ხშირად ძალიან ძნელდება სხვადასხვა სახის საქმიანობის ერთმანეთთან დაკავშირების გამო.

თუ წარმოების მენეჯერმა დროულად ვერ შეამჩნია პრობლემა და არასწორი ინფორმაცია მიაწოდა რეჟისორს ან პროდიუსერს, ის ვერ მიიღებს სწორ გადაწყვეტილებას წარმოების გაგრძელებასთან დაკავშირებით, რითაც შეიძლება დაზარალდეს მთელი პროცესი.

კინოწარმოების მენეჯერი არ უნდა გადაიტვირთოს ზედმეტი ინფორმაციით, რომელიც უშუალოდ არ ეხება პრობლემას. საჭიროა ინფორმაცია უშუალოდ შეესაბამებოდეს კონკრეტულ პრობლემას, მიზანს, ადამიანებს და დროის მონაკვეთს, ე.ი. ის უნდა იყოს რელევანტური. მხოლოდ ასეთ შეთხვევაში აქვს მენეჯერს შესაძლებლობა სწორად განსაზღვროს ორგანიზაციის წინაშე მდგომი პრობლემა. მენეჯერმა აუცილებლად უნდა განსაზღვროს ალტერნატივები. თუ ეს ასე არ მოხდა, მან შეიძლება აირჩიოს მოქმედების არარეალისტური გზა, რომელიც, გადაწყვეტის ნაცვლად, უფრო გააღრმავებს პრობლემას.

10

სხვადასხვა პარამეტრის გათვალისწინებით, კინოწარმოების მენეჯერები პოულობენ ალტერნატიულ გადაწყვეტილებებს, რომელთა რეალიზაცია მოაგვარებს პრობლემას. ხშირია შემთხვევა, როცა კინოწარმოების მენეჯერებს არ ჰყოფნით ცოდნა ალტერნატიული გადაწყვეტილებების ჩამოყალიბებისათვის. ეს განსაკუთრებით მაშინ ხდება, როდესაც ალტერნატივების რიცხვი ძალიან დიდია და თანაც რეალისტური. ასეთ სიტუაციაში ადამიანი იბნევა და, როგორც წესი, ამცირებს ალტერნატიული ვარიანტების რაოდენობას. ასეთი მიდგომა არასწორია. კინოწარმოების მენეჯერმა უნდა იზრუნოს შესაძლო გადაწყვეტილებების საკმაოდ ბევრი ვარიანტის ჩამოყალიბებისათვის. უნდა დამუშავდეს რამდენიმე ერთმანეთისაგან განსხვავებული ალტერნატივა, უკიდურესი ვარიანტების ჩათვლითაც კი. ამის შემდეგ იწყება პრობლემის გადაჭრის შემდეგი ეტაპი- ალტერნატივების შეფასება. ეტაპი ითვალისწინებს ყოველი ალტერნატივის ღირსებისა და ნაკლოვანების, აგრეთვე, რეალიზაციის შემთხვევაში შესაძლო საბოლოო შედეგების დადგენას. ალტერნატივათა რეალიზაციის მოსალოდნელი შედეგების დასადგენად საჭიროა მათი შედარება სტანდარტებთან. ასეთ სტანდარტებს უწოდებენ გადაწყვეტილების მიღების კრიტერიუმებს, რომლებიც დადგინდება პრობლემის რაციონალური გადაჭრის მეორე ეტაპზე.

ალტერნატივების შეფასებისას მენეჯერები ცდილობენ განსაზღვრონ, თუ რა მოხდება მომავალში მათი რეალიზაციით. შეფასებისთვის მეტად მნიშვნელოვანია შესაძლო ალტერნატივის განხორციელების ალბათობის დადგენა, რადგან ცხოვრებაში ხშირად ხდება, რომ გადაწყვეტილების რეალიზაციის შანსი ნაკლებია. თუ პრობლემის დიაგნოზი დაისვა სწორად და ალტერნატიული შეხედულებები შეფასდა გულდასმით, დიდია კინოწარმოებისათვის ხელსაყრელი გადაწყვეტილების მიღების ალბათობა. მენეჯერი ალტერნატივებიდან ირჩევს ერთ-ერთს მოცემულ სიტუაციაში ყველაზე უფრო მისაღები შედეგებით. იმ შემთხვევაში, თუ პრობლემა რთულია და საჭირო ხდება ბევრი კომპრომისის გათვალისწინება, ან თუ ინფორმაცია და მისი ანალიზი სუბიექტურია, შეიძლება არც ერთი ალტერნატივა არ იყოს უკეთესი გამოსავალი. ამ დროს მთავარი როლი უნდა შეასრულოს სწორმა განსჯამ და კარგმა გამოცდილებამ. პრობლემის გადაჭრის პროცესი არ მთავრდება ალტერნატივის შერჩევით. პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებელია მიღებული გადაწყვეტილებების რეალიზაცია.

გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე მოქმედი მრავალრიცხოვანი ფაქტორებიდან ძირითადია: კინოწარმოების მენეჯერის პიროვნული თვისებები, რისკის დონე, გადაწყვეტილების მიღების დრო და გარემო, ინფორმაცია, ქცევითი შეზღუდვები, გადაწყვეტილებათა ნეგატიური შედეგები და ურთიერთდამოკიდებულება. ყველა სამმართველო გადაწყვეტილება, გარდა პროფესიონალიზმისა, ემყარება მენეჯერის პიროვნულ თვისებებსაც. საერთოდ, ყოველი ადამიანი ინდივიდუალურად აფასებს მოვლენებს, რაც განსაზღვრავს მის მოქმედებას და მიღებული გადაწყვეტილებების შინაარს. პიროვნული ღირსებები გადაწყვეტილების მიღებისას ხშირად გამოდის კომპრომისის როლში. ისინი ადამიანს ეხმარება სასურველი ალტერნატივის შერჩევაში. მხოლოდ პიროვნული თვისებები თუ აიძულებს ადამიანს მიაწოდოს კოლეგას საქმის სათანადოდ განხორციელებისათვის საჭირო ინფორმაცია.

გადაწყვეტილების მიღების პროცესისაგან დამოკიდებულებით ცნება ,,რისკი“ ნიშნავს არა საშიშროებას, არამედ ალტერნატივების მოსალოდნელი შედეგების განხორციელების დონეს. იმ შემთხვევაში, როცა კინოწარმოების მენეჯერმა ზუსტად იცის ალტერნატიული ვარიანტების მოსალოდნელი შედეგები, გადაწყვეტილება მიიღება განსაზღვრულობის პირობებში და ის ერთია მხოლოდ. მაგრამ ზოგჯერ არ ხერხდება ალტერნატივების მოსალოდნელი შედეგების დადგენა. ასეთ

11

შემთხვევაში გადაწყვეტილება მიიღება გაურკვევლობის, განუსაზღვრელობის, ანუ რისკის პირობებში.

აღსანიშნავია, რომ კინოში მნიშვნელოვანია გადაწყვეტილების მიღება დროულად. ხანდახან დროის ფაქტორის გავლენა ზოგიერთ სიტუაციაში იმდენად ძლიერია, რომ კინოწარმოების მენეჯერი იძულებული ხდება მიიღოს ინტუიციური გადაწყვეტილება მაშინ, როცა უკეთესია შექმნილი ვითარების ანალიზი და განსჯაზე დამყარებული გადაწყვეტილების მიღება. არასწორი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველი ზოგჯერ ინფორმაციის არასწორი აღქმაა. გადაწყვეტილების მიღებას და რეალიზაციას ზოგჯერ თან ახლავს ნეგატიური შედეგები. ნეგატიურ შედეგებს მიეკუთვნება, ვთქვათ, კანონებისა და ეთიკური ნორმების დარღვევა. კინოწარმოებაში მიღებული ყველა გადაწყვეტილება დაკავშირებულია ერთმანეთთან. თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მოითხოვს სხვა, ათობით ნაკლებად მნიშვნელოვანი, გადაწყვეტილების მიღებას. მაგალითად, თუ გადასაღები ლოკაცია სხვა ქალაქში გადავა, იმავდროულად უნდა გადაწყდეს გადამღები ჯგუფისათვის ტრანსპორტირების, ცხოვრების, კვების ხარჯები, ახალი თანამშრომლების დაქირავება და სხვა.

გადაწყვეტილების მიღება

კინოწარმოების მენეჯერის გადაწყვეტილებები ორიენტირებული უნდა იყოს კონკრეტულ პროექტზე. შეუძლებელია რომელიმე საორგანიზაციო საკითხის ცალკე განხილვა, ყველაფერი ერთმანეთთანაა დაკავშირებული ერთი სისტემის ფარგლებში.

ეფექტიანად მუშაობისათვის აუცილებელია კინოწარმოების მენეჯერის მიერ სწორი არჩევანის გაკეთება რამდენიმე ალტერნატიული შესაძლებლობიდან. ალტერნატივები კი კინოწარმოებაში ფართო სპექტრითაა წარმოდგენილი. კონკრეტული პროექტის ბიუჯეტისა და წარმოების ვადის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანია, თუ როგორ არის დაკომპლექტებული ჯგუფი, რა ტექნიკა გამოიყენება, როგორ ხდება ტექნიკის შესყიდვა, დაქირავება თუ საკუთრის გამოყენება... რა სჯობია, აპარატურა წაიღონ კონკრეტულ ლოკაციაზე თუ ადგილობრივად, იქვე დაიქირაონ; გადამღები ჯგუფის წევრები მივლინებაში წაიყვანონ თუ ადგილზე სხვა კადრები მოიძიონ; ლოკაცია შეცვლონ

12

თუ დეკორაცია ააგონ და სხვა. ალტერნატივებიდან ერთ-ერთის არჩევა წარმოადგენს გადაწყვეტილების მიღებას. მაშასადამე, გადაწყვეტილების მიღება გულისხმობს, თუ რა და როგორ დაიგეგმოს.

კომუნიკაცია

უნდა გვახსოვდეს, რომ კინოწარმოების თითოეული წევრი, პირველ რიგში, პიროვნებაა თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეებით, თავისი ცოდნითა და გამოცდილებით, თავისი მოთხოვნილებებით. ადამიანის ინდივიდუალური ქცევა და მისი საქმიანობის შედეგები დამოკიდებულია სხვადასხვა ფაქტორზე, კერძოდ, პროფესიონალიზმზე, ადამიანის გონებრივ და ფიზიკურ შესაძლებლობებზე, მის მოთხოვნილებებზე, პროფესიაში ჩამოყალიბებულ ჩვევებზე,

ფასეულობებზე, საერთოდ, ადამიანთა აღიარებულ შეხედულებებზე, მათ შრომის მწარმოებლურობაზე.

ადამიანები ფიზიკური და გონებრივი

შესაძლებლობებით მკვეთრად განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან. არ უნდა დაგვავიწყდეს ხშირად წინასწარი განწყობა, მოწონება. წინასწარი განწყობა განსაზღვრავს ადამიანის მიერ ამა თუ იმ კონკრეტული სამუშაოს შესრულების პოტენციალს, რაც, სხვა სფეროებისაგან განსხვავებით, ძალით ვლინდება კინოში. თუ კინოწარმოების მენეჯერი ვერ შეძლებს სწორად შეაფასოს

განსაზღვრული სამუშაოსადმი ადამიანის განწყობა, დრო და სახსრები ტყუილად დაიკარგება.

კინოწარმოების პროცესში, ისევე როგორც ყველა ჯგუფურ საქმიანობაში, დიდ როლს ასრულებს

პიროვნებათაშორისი კომუნიკაციები, რომელთა ეფექტიანობაზეც მოქმედებს მრავალი ასპექტი. მათ შორის ძირითადია: აღქმა, სემანტიკა, არავერბალური სიმბოლოები, უკუკავშირის დონე, მოსმენის

13

უნარი. საერთოდ, ინფორმაციის გადაცემის დროს ადამიანთა რეაქცია განისაზღვრება მათ მიერ მოვლენის აღქმით და არა იმით, თუ რა ხდება სინამდვილეში. აღქმის პროცესზე გავლენას ახდენს ბევრი ფაქტორი, რომელთა დროულად გამოვლენა საშუალებას იძლევა არასწორი აღქმით გამოწვეული დაბრკოლებები დროულად იქნეს თავიდან აცილებული.

კომუნიკაციური პროცესის სრულყოფა შეიძლება შემდეგი გზებით:

1) ინფორმაციული ნაკადის რეგულირება;

2) მმართველობითი საქმიანობის სრულყოფა;

3) უკუკავშირის მოწესრიგება. სწორედ უკუკავშირის სისტემის მოწესრიგება უზრუნველყოფს ინფორმაციის გადაცემისა და მიმღების მიერ მისი აღქმის პროცესში დაშვებული შეცდომების დროულად გამოვლენას და აღმოფხვრას.

ადამიანთა მოთხოვნილებები მეტად მრავალფეროვანია. ერთმანეთისაგან განასხვავებენ ფიზიოლოგიურ და ფსიქოლოგიურ, ძალაუფლებისა და სხვაზე გავლენის მოხდენის მოთხოვნილებებს და სხვა. ფიზიოლოგიური და ფსიქოლოგიური მოთხოვნილებები საბაზისოა. მხოლოდ მათი დაკმაყოფილების შემდეგ ფიქრობენ ადამიანები დანარჩენი სახის მოთხოვნილებებზე. ადამიანის ქცევის ხასიათი განისაზღვრება მის მიერ კონკრეტული სიტუაციის აღქმით და არა იმით, თუ რა ხდება სინამდვილეში. დაიმახსოვრეთ, რომ არ არსებობს ორი ადამიანი, რომლებიც ერთნაირად აღიქვამდენენ ერთსა და იმავე მოვლენას. აღქმა განსაზღვრავს, ექნება თუ არა მოთხოვნილება ადამიანს და როგორი იქნება მისი მოლოდინი მოცემულ სიტუაციაში.

მნიშვნელოვანია კინოწარმოების პროცესში არა მხოლოდ კონკრეტული ადამიანის (სპეციალისტის) ცოდნის დონე, არამედ მისი ხასიათი, ურიერთობებში სიმსუბუქე, სისხარტე და მუშაობის ტემპი.

საერთოდაც, სწორად წრმართული კომუნიკაცია ყოველთვის მნიშვნელოვანია, რადგანაც ადამიანი სოციალური არსებაა, რომელსაც ყოველდღიურად უამრავი კონტაქტის დამყარება უხდება. ამიტომაც, კომუნიკაციის ეფექტურ წარმართვას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს იმდენად, რამდენადაც ის გვიმარტივებს ცხოვრებას, გვაძლევს სასურველ შედეგს და ა.შ.

ინფორმაციის გადაცემა ხდება როგორც ენის საშუალებით, ასევე სიტყვების გარეშეც. ინფორმაციის მიღება მარტივი არაა და საჭიროებს მიმღებისაგან ყურადღების მიქცევას, მოსმენას და ინფორმაცის გაგებას - შინაარსის წვდომას. კომუნიკაციის პროცესი არ სრულდება მხოლოდ ინფომაციის გაცვლით. ამ ყველაფერს მოჰყვება მიმღების რეაგირების ეტაპიც. არსებობს ვერბალური და არავერბალური კომუნიკაცია. განვიხილოთ თითოეული მათგანი. ვერბალური კომუნიაცია: ვერბალური კომუნიკაცია ენის საშუალებით ხდება. ამიტომაც, მნიშვნელოვანია ისეთი პრობლემების გახილვა, როგორიცაა განსხვავებული ემოციური დატვირთვის მქონე სიტყვების გამოყენება, მათი კონკრეტულობის განსხვავებული ხარისხი და ინფორმაციის არაპირდაპირი ხასიათი.

14

იმისათვის, რომ თავიდან იქნას აცილებული ვერბალური კომუნიკაციის დროს გარკვეული პრობლემები, პირველ რიგში, უნდა გვახსოვდეს, რომ საუბრის მიზანი მიმღებმა სწორად უნდა გაიგოს, კომუნიკატორის შეტყობინება სწორად გაიაზროს. ძირითადად, პრობლემების წარმოშობის ორი მიზეზი არსებობს: 1. არასწორად საუბარი; 2. არასწორი მოსმენა. როდესაც ჩვენ ვართ მსმენელი და გვსურს მოწოდებული ინფორმაციის სწორად აღქმა, სიძნელეებს თავიდან აგვაცილებს აქტიური მოსმენის ტექნიკა, რაც გულისხმბს პარტნიორზე მაქსიმალურ ორიენტირებას. მნიშვნელოვანია გაითვალისწინოთ შემდეგი :

აუცილებელია არასაკმარისი ინფორმაციის პირობებში მისი შევსება, რაც გულისხმობს მაქსიმალურად ამომწურავად საუბარს თემაზე, იმისათვის, რომ მსმენელმა განსხვავებული დასკვნები არ გააკეთოს;

ჭარბი ინფორმაციის პირობებში მისი სელექცია (შერჩევა), ანუ განსახილველ საკითხზე კონკრეტული საუბარი;

გასათვალისწინებელია, რომ მსმენელი ყველაზე კარგად იმახსოვრებს ტექსტის დასაწყისსა და ბოლო ნაწილს;

სასაურველია, თუ ბოლოში ნათქვამს ქცევაში გადასვლის ტენდენცია ექნება, ამიტომაც, კარგი იქნება, თუ ბოლოში განემრტება კონკრეტულად რა უნდა გააკეთოს;

დაძაბულობა ხელს უშლის ინფორმაციის სწორად აღქმას; სტრუქტურულად აწყობილი მოკლე, მარტივი წინადადებები ზრდის ინფორმაციის

გაგების ხარისხს; მნიშვნელოვანია მთავარი სათქმელის ხაზგასმა და გამოყოფა; მაგალითების მოყვანა ტექსტის გაგებას აიოლებს; არაა სასურვლი საუბრის თემიდან გდხვევა, რადგანაც ეს მსმენელს აბნევს.

არასწორი მოსმენის შედეგად ვიღებთ სიტუაციას, როდესაც მოსაუბრეებს არ ესმით ერთმანეთის, გადაცემული და მიღებული ინფორმაცია არ ემთხვევა ერთმანეთს. ეს კი იწვევს უკმაყოფილებას, გაუგებრობას, დაძაბულობას, ხშირად - კონფლიქტს, არც თუ ისე იშვიათდ - ურთიერთობის გაწყვეტას. აქტიური მოსმენის ხელოვნება დადებითად მოქმედებს თანამოსაუბრეებზე, ქმნის კარგ შთაბეჭდილებას და აადვილებს ინფორმაციის მიღებას. აქტიური მოსმენისას აუცილებელია კომუნიკატორი ფლობდეს შეკითხვის დასმის ტექნიკას. კითხვის დასმის მიზანი ხომ ინფორმაციის მოპოვებაა. თანაც ნათქვამია, რომ სწორედ ის მართავს სიტუაციას, ვინ შეკითხვებს სვამს. შეკითხვის დასმა უზრუნველყოფს ეფექტურ კომუნიკაციას. კითხვაზე ადამიანის ბუნებრივი რეაქცია არის პასუხის გაცემა, რაც ავტომატურად და გაუცნობიერებლად ხდება.

კინოწარმოების მენეჯრისათვის სწორი კომუნიკაცია უმნიშვნელოვანესია. სწორედ

კინოწარმოების მენეჯერი არის გადამღები ჯგუფის ყველა წევრის შემაკავშირებელი რგოლი.

არავერბალური კომუნიკაცია

15

ადამიანთა ერთობლივი ცხოვრებისა და აქტივობის აუცილებელ პრობას კომუნიკაცია წარმოადგენს, რომელიც ხორციელდება მეტყველების, ანუ ვერბალური და არავერბალური საშუალებების გამოყენებით. კვლევის თანახმად, ინფორმაციის 65%-ზე მეტი ურთიერთობის არავერბალურ საშუალბებზე მოდის და მხოლოდ არა უმეტეს 35%-ისა - ვერბალურ ურთიერთობაზე. „სხეულის ენა“ არის „ფარული ენა“, რომელიც ახლავს წარმოთქმულ სიტყვებს, მაგრამ არსებობს მათგან დამოუკიდებლად და გვაწვდის ინფორმაციას ადამიანის პიროვნული თვისებების, მდგომარეობის შესახებ: ემოცია, გუნება-განწყობა, მოტივაცია, აზროვნების სტილი, ტემპერამენტი და ა.შ. „სხეულის ენის“ განსაკუთრებულობა ისაა,რომ მისი გამოვლენა ქვეცნობიერი იმპულსებით არის განპირობებული, რისი გაყალბებაც უფრო რთულია, ვიდრე ვერბალური საშუალებების და, ამდენადაც, უფრო სანდო ინფორმაციას გვაწვდის. არავერბალური კომუნიკაცია შეიძლება ავსებდეს ვერბალურს; არავერბალური ქცევები შეიძლება ეწინააღმდეგებოდეს ვერბალურ შეტყობინებებს; არავერბალური ქცევები შეიძლება ცვლიდეს ვერბალურ შეტყობინებებს; არავერბალური სიგნალების გამოყენებით შესაძლებელია მსმენელთა კეთილგანწყობის მოპოვება, ნდობისა და სიმპათიის აღძვრა, რაც გაცემული ინფორმაციისადმი მსმენელის მიმღეობასა და ღიაობის წაახალისებს და პატივისცემას მოგვაპოვებინებს. არავერბალური სიგნალების ცოდნა კი დაგვეხმარება ეფექტური კომუნიკაციის განხორციელებაში. მსმენელთა არავერბალურ სიგნალებზე დაკვირვებით შეგვიძლია ვიწინასწარმეტყველოთ და დავიდან ავიცილოთ მოსალოდნელი კონფლიქტები და დავები. არავერბალური სიგნალების ტიპებია: პოზა; მიმიკა; ჟესტიკულაცია; დისტანცია; ინტონაცია. სხეული ენა ამოუწურავია და მისი შესწავლა მოკლე დროში შეუძლებელია. თუმცა არსებობს ყველაზე მეტად გავრცელებული მიმიკები და ჟესტები , რომელთა ცოდნაც გაგიადვილებთ ადამიანებთან ურთიერთობას და სასურველი შედეგის მიღებას. ყველაზე გავრცელებული ჟესტია ხელების გადაჯვარედინება მკერდთან. ეს ჟესტი შეიძლება მეტყველებდეს ადამიანის შებოჭილობაზე, დაძაბულობაზე. თუ მოსაუბრეს ხელები გადაჯვარედინებული აქვს და თან ოდნავ უკან არის გადახრილი, ამ შემთხვევაში ის ქმნის ქვეცნობიერ ბარიერს თქვნ შორის. თუმცა, რა თქმა უნდა, შეიძლება უბრალოდ ხელებს ითბობდეს. ამიტომ დააკვირდით სახის გამომეტყველებასაც. ასევე, სრულიად შესაძლებელია, მას თქვენ კი არა, საუბრის თემა აღიზიანებდეს და ამ ჟესტით იცავდეს ქვეცნობიერად თავს. ცხვირსა ან ტუჩებთან თითის მიტანა: როცა ადამიანი გაუცნობიერებლად ეხება ცხვირს, აწვალებს ყურის ბიბილოს, ეს შეიძლება ტყულის მიმანიშნებელი იყოს. ასეთ დროს დიდი მნიშვნელობა აქვს მოსაუბრის თვალებს. როდესაც იტყუება, მას უჭირს თვალის გასწორება და შესანიღბად გადააქვს მზერა ან იფშვნეტს თითებს. როდესაც ადამიანი ქვედა ტუჩს ან ნიკაპს ეხება, ეს ნიშნავს იმას, რომ ის გადაწყვეტილების მიღების პროცესშია. როგორ გამოვიცნოთ მოწყენილია თუ არა ჩვენი თანამოსაუბრე. ეს ყველაზე ადვილია, რადგან ძნელია მოწყენილობის დამალვა და

16

ქვეცნობიერი მარტივად გაგვცემს. ამ დროს ადამანი იფხანს თავს, ამთქნარებს, მზერა გადააქვს, ისწორებს ტანსაცმელს, ან იცილებს არარსებულ მტვერს. თუ მაგიდაზეც თითებს აკაკუნებს, ეს მოუთმენლობის მანიშნებელია და შესაძლოა მას ერთი სული აქვს, როდის მორჩება მეორე მხარე საუბარს.

ადამიანთა შორის კომუნიკაცია - ეს ამოუწურავი თემაა, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია, რათა თავიდან იქნას აცილებული კონფლიქტები. ხოლო ასეთის არსებობის შემთხვევაში, გვეხმარება მარტივად გადვჭრათ წარმოქმნილი პრობლემები და მივიღოთ სასურველი შედეგი. ანუ კომუნიკაციის დროს ვერბალური თუ არავერბალური „ხრიკების“ ცოდნა არის მოლაპარაკებისას მიზნის მიღწევის საწინდარი. კონფლიქტური სიტუაციები

ისევე როგორც სხვა სფეროებში, კინოწარმოებისას შესაძლებელია წარმოიშვას კონფლიქტური სიტუაცია ჯგუფის წევრებს შორის. ასეთი სიტუაციაში პასუხისმგებლობა ეკისრება თითოეულ წევრს, თუმცა კინოწარმოების მენეჯერი ან თუნდაც დეპარტამენტის ხელმძღვანელი ვალდებულია გარკვეულწილად თავის თავზე აიღოს კონფლიქტური სიტუაციების მართვა.

კონფლიქტის გადაჭრის პიროვნებათაშორისი მეთოდები შეიძლება იყოს მრავალგვარი: თავის არიდება, შერბილება, იძულება, კომპრომისი და პრობლემის გადაჭრა. თავის არიდება გულისხმობს ადამიანის მცდელობას, არ მოხვდეს სიტუაციაში, რომელიც ახდენს წინააღმდეგობათა წარმოშობის პროვოცირებას, არ გაანალიზოს სიტუაციები, რომელთა შესახებ აზრთა დიდი სხვადასხვაობაა. ცალკეულ შემთხვევაში ადამიანი ცდილობს არ გაამწვავოს სიტუაცია, პირიქით, დაინტერესებულია მისი შერბილებით, სრულად ივიწყებს რა პრობლემას, რომელმაც წარმოშვა კონფლიქტი. ადამიანი ასე იქცევა მაშინ, როცა თვლის, რომ არ ღირს გაბრაზება ერთ გუნდში ყოფნის დროს. მართალია, ამ დროს სიტუაცია თითქოს განმუხტულია, მაგრამ პრობლემა რჩება პრობლემად. ზოგჯერ კონფლიქტის გადასაჭრელად მიმართავენ იძულებას. ის პირი, რომელიც ცდილობს კონფლიქტი გადაჭრას იძულების გზით, არ არის დაინტერესებული სხვისი შეხედულებებით. ამ სტილით კონფლიქტის მოგვარება მაშინ იძლევა დადებით შედეგს, როცა მენეჯერს აქვს მნიშვნელოვანი ძალაუფლება. კონფლიქტის მართვა იძულების წესით კინოწარმოებაში სრულიად დაუშვებელია. კომპრომისი გულისხმობს მეორე მხარის შეხედულებების გათვალისწინებას. კომპრომისი უზრუნველყოფს გარკვეული ზომით არასასიამოვნო ატმოსფეროს თავიდან აცილებას და კონფლიქტის გადაჭრას ორივე მხარისათვის მისაღები ფორმით. კონფლიქტის მოგვარება პრობლემის გადაჭრის გზით გულისხმობს შეხედულებებში განსხვავების აღიარებას და მზადყოფნას სხვისი აზრის მოსასმენად ორივე მხარისათვის მისაღები მოქმედების კურსის შერჩევის მიზნით. ის, ვინც ემხრობა ამას, არ ცდილობს თავისი მიზნების მიღწევას სხვის ხარჯზე და ეძებს კონფლიქტური სიტუაციის გადაჭრის უკეთეს ვარიანტს, მის დეესკალაციას.

სტრესი ჩვეულებრივი მოვლენაა ადამიანთა საზოგადოებაში. კინოწაროებაც არ არის გამონაკლისი. უმნიშვნელო სტრესები გარდუვალია და არ მოაქვს ზიანი ცალკეული ინდივიდებისა და საწარმოო პროცესისათვის. უკიდურესი სტრესული სიტუაციები კი დიდ პრობლემებს უქმნის მათ. დოქტორი კარლ ალბერტი წიგნში ,,სტრესი და მენეჯერი“ წერს: ,,სტრესი წარმოადგენს ადამიანის არსებობის ბუნებრივ ნაწილს... ჩვენ უნდა ვისწავლოთ სტრესის დასაშვები დონისა და ძალიან დიდი სტრესის ერთმანეთისგან გარჩევა... შეუძლებელია ნულოვანი სტრესი“ [27, გვ. 545-546.]. სტრესში იგულისხმება ორგანიზმის სპეციფიკური ფიზიოლოგიური რეაქცია, რაც გამოიხატება დაძაბვაში. სტრესული

17

სიტუაციების წარმოშობა დაკავშირებულია სხვადასხვა არახელსაყრელი ფაქტორის ზემოქმედებასთან. სტრესი შესაძლოა ბევრი რამით იყოს განპირობებული. ეს შეიძლება იყოს გადაღლა, არანორმირებული სამუშაო გრაფიკი, კლიმატური პირობები, არასწორი ან არასრულფასოვანი კვება, ტექნიკის გაუმართაობა, მცირე დრო, მუშაობა "ვარსკვლავებთან" და სხვა.

სტრესი ამცირებს ადამიანის შრომისუნარიანობას. ძლიერი სტრესი შეიძლება ძვირად დაუჯდეს პროექტს. სტრესი შეიძლება დაკავშირებული იყოს როგორც პროექტის, ისე ინდივიდის პირადი ცხოვრების პრობლემებთან. სტრესი ხშირად გამოწვეულია გადატვირთვით სამსახურში, ზოგჯერ კი პირიქით, სამუშაოთი დაუტვირთაობით. სტრესს იწვევს, აგრეთვე, პროექტში თანამდებობრივი ფუნქციების გაურკვევლობა. როცა ადამიანმა არ იცის ზუსტად, თუ რას მოელის მისგან რეჟისორი, პროდიუსერი ან დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, ან არ იცის, რა უნდა გააკეთოს და როგორ, ის ნერვიულობს და ვარდება სტრესში. სტრესის წარმოშობაში დიდ როლს ასრულებს სამუშაოს ხასიათიც. ხშირად ადამიანები თანხმდებინ კონკრეტულ ანაზღაურებაზე, შემდეგ ხვდებიან ანაზღაურებისა და შესასრულებელი სამუშაოს შეუსაბამობას ან იგებენ სხვისი მაღალი ჰონორარის შესახებ და ეკარგებათ მოტივაცია. ამან შეიძლება გამოიწვიოს სტრესი და დეპრესია.

სტრესი

შეიძლება რაღაც სიტუაციაში კონკრეტული გადამღები ჯგუფის წევრისათვის სამუშაო არ აღმოჩნდეს საინტერესო. ,,საინტერესო“ სამუშაოს ცნება პირობითია, რადგან ის, რაც ერთი ადამიანისთვის საინტერესოა, მეორესთვის შეიძლება იყოს სრულიად უმნიშვნელო. მუშაობის ცუდი პირობებიც შეიძლება გახდეს სტრესის მიზეზი. ტემპერატურული რეჟიმის დარღვევა, ცუდი განათება, მეტისმეტი ხმაური აღიზიანებს ადამიანებს. სტრესის მიზეზი შეიძლება გახდეს ცუდი კომუნიკაციები, ერთმანეთისადმი დაუსაბუთებელი მოთხოვნები. სტრესი შეიძლება გამოიწვეული იყოს პიროვნული ხასიათის ფაქტორებით. ზოგჯერ უარყოფით ფაქტორებზე ძლიერ სტრესს იწვევს დადებითი ფაქტორები, დადებითი ცხოვრებისეული მოვლენები. ასე მაგალითად, ადამიანში სტრესი შეიძლება გამოიწვიოს დაწინაურებამ ისევე, როგორც დაქვეითებამ. ორგანიზაციამ რომ თავიდან აიცილოს სტრესთან დაკავშირებული პრობლემები, უნდა მართოს სტრესული სიტუაციები.

სტრესული სიტუაციების მართვა შეიძლება განხორციელდეს შემდეგნაირად:

1. ადამიანმა უნდა განსაზღვროს შესასრულებელ სამუშაოთა თანმიმდევრობა მართვის პრიორიტეტების მინიჭების გზით; ცხადია, ზოგიერთი სამუშაო სასწრაფოდ უნდა შესრულდეს, ზოგი - უახლოეს ხანში, ზოგი კი, როცა ადამიანს დრო ექნება. 2. ადამიანმა უარი უნდა თქვას სამუშაოს შესრულებაზე, როცა გრძნობს, რომ მეტი აღარ შეუძლია. ძნელია, მაგრამ ყველამ უნდა ისწავლოს საჭიროების შემთხვევაში ,,უარის“ თქმა სამუშაოს შესრულებაზე. თუ რეჟსორი, პროდიუსერი, მენეჯერი ავალებს ჯგუფის წევრს ახალ საქმეს მანამ, ვიდრე ის ადრე მიცემულ დავალებას დაასრულებდეს, შესაძლოა მან უარი უთხრას და თან აუხსნას ამის მიზეზი. თუ მაინც ჩნდება ახალი დავალება, უნდა გაირკვეს დავალებათა შესრულების თანმიმდევრობა.

3.სტრესის თავიდან ასაცილებლად საჭიროა ჯგუფის წევრებს საიმედო და საქმიანი ურთიერთობა ჰქონდეთ ერთმანეთთან. გადამღები ჯგუფის წევრებმა თავისუფლად და საქმიაანდ უნდა იმსჯელონ

18

თავიანთ პრობლემებზე და არ უნდა იწუწუნონ არავითარ შემთხვევაში (სამწუხაროდ, ასეც ხდება ხოლმე).

მნიშვნელოვანია ისე დაიგეგმოს წარმოების პროცესი, რომ ჯგუფის წევრებს ჰქონდეთ დრო განტვირთვისა და დასვენებისათვის. სტრესის შემცირებაში დადებითი როლის შესრულება შეუძლია კვების რეჟიმის დაცვას, ფიზიკურ ვარჯიშებს და საერთო წონასწორობის შენარჩუნებას. სტრესის შემცირებაში დიდი როლის შესრულება შეუძლია ფინანსურ წახალისებასაც.

სიტუაციის კონტროლი

კონტროლი კინოწარმოებაში ობიექტური აუცილებლობაა. მისი მეშვეობით შეუძლია მენეჯერს აკონტროლოს ორგანიზაციის საქმიანობის დადგენილ ნორმებთსა და სტანდარტებთან შესაბამისობა და სამუშაოს დამთავრებისთანავე მიიღოს ინფორმაცია საქმიანობის შედეგების გამომწვევი მიზეზების შესახებ. ამრიგად, კონტროლს მართვის პროცესის განხორციელებაში საკმაოდ დიდი მნიშვენელობა აქვს. კონტროლის აუცილებლობას განაპირობებს შემდეგი მიზეზები: დროული რეაგირების აუცილებლობა წარმოებისას მომხდარ ცვლილებებზე; კინოწარმოების დეპარტამენტების შეთანხმებული და კოორდინირებული მუშაობის უზრუნველყოფა; ორგანიზაციაში ადამიანთა მიერ შესრულებული სამუშაოს დადგენილი წესების მიხედვით შესრულების აუცილებლობა, რათა სწორად წარიმართოს კინოწარმოების პროცესი. კონტროლი გულისხმობს ორგანიზაციის საქმიანობის გეგმის დადგენილი ნორმატივების შესაბამისად სისტემატური რეგულირების პროცესს. კონტროლის არსი საქმიანობის კორექტირების მოქმედებებია.

ნებისმიერი კონტროლი ემყარება მენეჯერის მიერ არსებულ ინფორმაციას. ამიტომ კონტროლის პროცესის ეფექტიანად განხორციელებისათვის საჭიროა ინფორმაცია არა მარტო ნორმატიული მაჩვენებლების, არამედ რეალური მაჩვენებლების შესახებაც, ამასთან ერთად, ქმედება ნორმიდან ნებისმიერი გადახრის თავიდან აცილების მიზნით. ამიტომ მენეჯერმა უნდა განსაზღვროს, თუ როგორი ინფორმაცია სჭირდება, როგორ მოიძიოს საჭირო ინფორმაცია და როგორ მოახდინოს რეაგირება სიტუაციის მიხედვით საქმიანობაზე. ზუსტი და სრულყოფილი ინფორმაციის არსებობა უკიდურესად საჭიროა კონტროლის განხორციელებისთვის. მენეჯერებმა ზუსტად უნდა განსაზღვრონ მონიტორინგის და კონტროლისთვის როგორი სტანდარტები და შეფასების როგორი ხერხები უნდა გამოიყენონ. მენეჯერმა უნდა გაიაზროს მაჩვენებლები, რომელთა საშუალებითაც შეძლებს შეაფასონ ამა თუ იმ დეპარტამენტისა თუ კონკრეტული წევრის საქმიანობა.

19

კონტროლი ყველა მენეჯერის თანამდებობრივი მოვალეობის ნაწილია. მენეჯმენტში გამოყოფენ კონტროლირების ღონისძიებების სამ სახეს: წინასწარ კონტროლს, მიმდინარე კონტროლს და კონტროლს უკუკავშირის მიზნით. წინასწარ კონტროლს იყენებენ შრომითი, მატერიალური და ფინანსური რესურსების ფორმირებისა და გამოყენების პროცესის ეფექტიანად წარმართვისათვის. შრომითი რესურსების წინასწარი კონტროლი მიიღწევა მათი საქმიანი ნიშან-თვისებების და პროფესიული ცოდნის ყოველმხრივი ანალიზით. სამმართველო კონტროლის ძირითადი საშუალება ბიუჯეტი და საწაარმო გეგმაა.

კინოდეპარტამენტების მიერ სამუშაოს შესრულების რეგულარული კონტროლი უზრუნველყოფს დასახული გეგმებიდან და ინსტრუქციებიდან რეალური საქმიანობის შედეგების გადახრის თავიდან აცილებას. მიმდინარე კონტროლის საშუალებას, ფაქტობრივად, იძლევა შესრულებული სამუშაოს შედეგების გაზომვა. კონტროლი უკუკავშირის მიზნით დასკვნით ეტაპზე ხორციელდება. მისი მიზანია საქმიანობის შედეგების და საწარმო გეგმის მაჩვენებლების ურთიერთშედარება, რომელიც ავლენს გადამღები ჯგუფის საქმიანობის ეფექტიანობას.

აღნიშნული მაჩვენებლების ანალიზი არა მარტო მიღებული შედეგების გამომწვევ მიზეზებს განსაზღვრავს, არამედ იძლევა ინფორმაციას ახალი დავალებების განსაზღვრისათვის. უკუკავშირის სისტემის მეშვეობით ხდება არსებულ პრობლემების გამოვლენა და საჭიროების შემთხვევაში საწარმო გეგმის ცვლილება. დასკვნითი კონტროლი ხორციელდება სამუშაოს შესრულების შემდგომ. მას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს კინოწარმოების მენეჯერისათვის. შემდეგ ხდება შედეგების შეჯერება და გავლა პროდიუსერთან ერთად, რათა რა მოხდეს შემდგომი სამუშაოს დაგეგმვა.

კინოწარმოება ისეთი პროცეასია, რომელშიც მუშაობა ემყარება უმთავრესად თვითდისციპლინას და თვითკონტროლს. ეს ორი ასპექტია, რაც აიძულებს მუშაკებს იმუშაონ ისე, როგორც საჭიროა. უფლებამოსილებათა დელეგირება, ეფექტიანი სპეციალიზაცია, სწავლება - ეს არის ის მთავარი, რაც უზრუნველყოფს შინაგანი სტანდარტების განვითარებას და რაც თვითკონტროლის საფუძველია.

კონტროლის დეცენტრალიზებული სისტემის პირობებში უფლებამოსილება განაწილებულია მთელ გადამღებ ჯგუფში, რომლის წყაროებია არა მარტო თანამდებობრივი ინსტრუქციები, არამედ ცოდნა და გამოცდილება. ორგანიზაციული სტრუქტურა უმთავრესად აგებულია შრომის ჰორიზონტალურ დანაწილებაზე. კონტროლი ატარებს მიმდინარე ხასიათს, რომელშიც ჩართულია ყველა მუშაკი. ყოველი თანამშრომელი მონაწილეობს მენეჯმენტის საქმიანობაში, როგორიცაა მიზნის, შრომითი ნორმატივების განსაზღვრა, ხარისხის მართვა, კონტროლის სისტემის შემუშავება. კონტროლის დეცენტრალიზებული სისტემების დროს საქმიანობის კულტურა ორგანიზაციაში ადაპტიური ხასიათისაა. მენეჯერები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ მას ინდივიდუალური, ჯგუფური და ორგანიზაციული მიზნების გაერთიანების მიმართულებით. ყოველივე ეს კი დიდად ეხმარება კონტროლის პროცესის შესრულებას. ამრიგად, კონტროლის მიზანია არა შეცდომათა და გადახრათა გამოვლენა, არამედ მათი თავიდან აცილება.

კონტროლის ეფექტიანი სისტემის არსებობა აიძულებს გადამღები ჯგუფის წევრებს, შეგნებულად იმოქმედონ და თავიდან აიცილონ შეცდომები. თავის მხრივ, მენეჯმენტს აქვს საშუალება მიიღოს დიდი რაოდენობით ინფორმაცია, რომლის დროული დამუშავება ეხმარება ეფექტიანი მმართველობითი გადაწყვეტილებების მიღებას.

20

ამ თავში თქვენ გაეცნობით კინოწარმოების პროცესის შემადგენელ ნაწილებს. გაიგებთ, თუ რა ეტაპებს მოიცავს კინოწარმოება. როგორ არის დაკომპლექტებული გადამღები ჯგუფი და ვის რა როლი აკისრია. რა აპარატურასა და დამხმარე ხელსაწყო-ინვენტარს იყენებენ გადაღების დროს.

კინოწარმოება

ფილმის შექმნის პროცესში ერთმანეთისგან განუყოფელია ხელოვნება და კინოტექნიკა, რომლის გარეშეც კინემატოგრაფიის არსებობა წარმოუდგენელია. კინოწარმოების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ასპექტი, რომელიც კომერციის ნაირსახეობას წარმოადგენს - ეს არის მოგების მიღების საშუალება და ჩადებული თანხების რაოდენობა. ამ სახის საქმიანობები გაერთიანებულია კინოწარმოების ცენტრებში - კინოსტუდიებში, სადაც განლაგებულია ადმინისტრაციული შენობები და გადასაღები პავილიონები.

კინოსტუდია - შემოქმედებითი და საწარმოო ერთეულების კომპლექსი, რომელიც მოიცავს გადამღებ ჯგუფებს, სასცენარო-სარედაქტორო კოლეგიებს, მუსიკალურ რედაქციებს, გამნათებელთა და საოპერატორო ტექნიკის საამქროებს, სამსახიობო განყოფილებებს, კოსტიუმებისა და რეკვიზიტების შესანახ საწყობებს და სხვა. დიდ კინოსტუდიებში ზოგჯერ იქმნება კინოგაერთიანებები, რომლებშიც რამდენიმე გადამღები ჯგუფი შედის.

როგორც წესი, ფილმის სათავეში დგას პროდიუსერი ან პროდიუსერული კომპანია. მათი ძირითადი მიზანია კინოპროექტის დამფინანსებელთა მოძიება. უმნიშვნელოვანესია ისეთ კერძო ან სახელმწიფო სტრუქტურათა მოძებნა, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან მოცემული ინვესტიციებით. ხშირად პროდიუსერი ირჩევს თვითონ ან უკვეთავს სცენარს, იწვევს რეჟისორს, მონაწილეობას იღებს მსახიობთა შერჩევაში (კასტინგში), მხატვართა შერჩევაში და ა.შ. მის პროფესიულ კომპეტენციაში შედის მაყურებლის ინტერესთა შესწავლა, რის საფუძველზეც ის აწყობს თავის მოღვაწეობის სტრატეგიას. პროდიუსერი არა მხოლოდ წარმოების პროცესს უწევს ორგანიზებას, არამედ აქტიურად მონაწილეობს ხელშეკრულებების, ფილმის ხარჯთაღრიცხვის, გადაღებების კალენდარული გეგმის შედგენაში.

კინოპროცესში მონაწილეობას იღებს მრავალი პროფესიის სპეციალისტი. ამა თუ იმ სპეციალისტის მოწვევაზეც გადაწყვეტილებას იღებს პროდიუსერი, მაგრამ ამის ინიციატორი შეიძლება იყოს რეჟისორი.

პროდიუსერი სამუშაოს აკონტროლებს ბოლომდე, ფილმზე მუშაობის დასრულების შემდეგ აგრძელებს ფილმის რეკლამირებას და ორგანიზებას უწევს მის გაქირავებას.

მიღებულია კინოწარმოების პროცესის სამ ეტაპად დაყოფა:

მოსამზადებელი პერიოდი (ინგლ.: Pre production) საწარმოო პერიოდი (ინგლ.: Production) წარმოების შემდგომი პერიოდი (ინგლ.: Post production)

21

მოსამზადებელი პერიოდი

ფილმის პროექტის შემუშავება

სარეჟისორო სცენარი ექსპლიკაციებით

დასადგმელად თანხების მოძიება

ფილმის პროექტის დამტკიცება

დეკორაციების, კომბინირებული

გადაღებების, კოსტიუმების,

რეკვიზიტის, გრიმის ესკიზები და ნახაზები აღწერებითურთ

გადასაღები ბარათები და საოპერატორო ექსპლიკაციები

კადრირება

სამონტაჟო-ტექნიკური გათვლები

ფილმის ვიზუალური კონცეფციის განსაზღვრა

ფილმის ხმოვანი ექსპლიკაცია

ხარჯთაღრიცხვა

გადაღებების ადგილის არჩევა

მსახიობების შერჩევა და წინასწარი რეპეტიციების ჩატარება

საწარმოო გეგმა

მხატვრული ფილმის გადაღების ჩანაფიქრის რეალიზაციისათვის პირველი აუცილებელი ეტაპია სცენარის შექმნა - მისი ლიტერატურული საწყისი, რომელშიც გამოიკვეთება თემა, სიუჟეტი, პრობლემატიკა, მთავარ გმირთა ხასიათი. კინომატოგრაფიის ასზე მეტწლიან ისტორიაში სცენარი განვითარდა პრიმიტიული ჩანახატიდან, რომელშიც მოკლედ იყო აღწერილი მომავალი ფილმის ფაბულა, განსაკუთრებულ ლიტერატურულ ჟანრამდე - კინოდრამატურგიამდე.

კინოწარმოებაში ძალზე მნიშვნელოვანია და ყველაზე დიდ დროს მოითხოვს მოსამზადებელი პერიოდი. დიდ კინოსტუდიებში არსებობს ძალიან მნიშვნელოვანი ქვეგანყოფილება - ჯგუფი, რომელიც მოიძიებს ნებისმიერ ფილმზე სამუშაოდ საჭირო მასალებს და ინფორმაციას. ესენია ისტორიული ცნობები და წარმოდგენები ასასახი ეპოქის ყოფა-ცხოვრებაზე, ტექნიკურ და მეცნიერულ დონეზე, ჩაცმის სტილზე, ქცევებზე და ა. შ. ამ ჯგუფის თანამშრომლები უკავშირდებიან მუზეუმებს, ბიბლიოთეკებს, გალერეებს, კოლექციონერებს. ზოგჯერ სტუდიაში გროვდება დიდი არქივი, რომელიც გადამღებ ჯგუფს ფილმზე მუშაობაში ეხმარება.

22

მოსამზადებელ პერიოდში,რეჟისორი თემის შესაბამისი მასალის შესწავლის შემდეგ ადგენს ფილმის კონცეფციას. შემოქმედებითი ჯგუფი, რომლის შემადგენლობაშიც, გარდა რეჟისორისა, შედიან პროდიუსერი, მხატვარი და დამდგმელი ოპერატორი, ადგენს სარეჟისორო სცენარს და ექსპლიკაციას (თუ როგორ ხედავს, როგორ აღიქვამს რეჟისორი მომავალ ფილმს).

თავისი არსით, სარეჟისორო სცენარი არის მომავალი ფილმის ტექნიკური აღწერა. ლიტერატურულ სცენარზე დაყრდნობით იქმნება ფილმის ყველა ეპიზოდის თანმიმდევრული ჩანაწერი, რომელიც იყოფა განცალკევებულ გადასაღებ კადრებად, მათი შესრულების ვიზუალური და ხმოვანი თავისებურებების გათვალისწინებით.

სარეჟისორო სცენარს ერთვის კადრირება - ყველა კადრის ნახატი, შესრულებული ფილმის მხატვრის ან რეჟისორის ხელით.

მოსამზადებელ პერიოდში ხორციელდება ნატურაში გადასაღებ ადგილთა ფოტო და ვიდეოსინჯები.

დამდგმელი ოპერატორი შეისწავლის გადასაღებ ობიექტებს როგორც ინტერიერში, ისე ნატურაში და ქმნის საოპერატორო ექსპლიკაციას, რომელშიც მიუთითებს ობიექტთა კადრების შესახებ ფერთა გამისა და კოლორიტული გადაწყვეტილებების თავისებულებებს. ირჩევა მსახიობები, ტარდება პირველი რეპეტიციები, იქმნება დეკორაციებისა და კოსტიუმების ესკიზები მთავარ და მეორეხარისხოვან როლებზე ასაყვანად, ასევე მასობრივი სცენებისათვის. აქ უკვე საქმეში ერთვება კასტინგის რეჟისორი ან მენეჯერი. განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ფილმის გამომხატველობით გადაწყვეტას.

დამდგმელი მხატვარი ქმნის დეკორაციების ესკიზებს პავილიონური და ნატურული გადაღებებისათვის, ასევე კოსტიუმების, გრიმის, კომბინირებული გადაღებებისთვის, იგონებს და იძიებს რეკვიზიტებს. ყველაფერი ეს გადმოსცემს ეპოქის, გარემოს და ყოველდღიურობის ხასიათს. გარდა ამისა, ესკიზებმა წარმოდგენა უნდა შეგვიქმნას ფილმის სტილისტიკაზე, ფერად და პლასტიკურ აგებულებაზე. ამ პერიოდში მხატვარსა და ოპერატორთან ერთად რეჟისორი ირჩევს ნატურაში გადასაღებ ადგილს. საბოლოო ჯამში, იქმნება პროექტი, რომელშიც შედის: სარეჟისორო სცენარი და ექსპლიკაცია, ცალკეული ეპიზოდებისა და სცენების შექმნა, ფოტო და ვიდეოსინჯები, ესკიზები, გადასაღები ბარათები და საოპერატორო ექსპლიკაციები, დეტალური კადრირებები, სამონტაჟო-ტექნიკური გათვლები, ფოტომასალები, ფილმის ხმოვანი ექსპლიკაციები, საწარმოო გეგმა და გენერალური ხარჯთაღრიცხვა.

მოსამზადებელ პერიოდში ასევე მნიშვნელოვანია დეკორაციების შექმნა და მონტაჟი. ეს ეტაპი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ისტორიულ ან სამეცნიერო-ფანტასტიკურ ფილმებში, რომელშიც საჭიროა ხელოვნური ინტერიერების ან ლანდშაფტების შექმნა. დეკორაციებს ქმნის კინოსტუდიის დეკორატიულ-ტექნიკური აღჭურვილობის საამქრო. დეკორაციების დადგმა შესაძლებელია პავილიონში ან ნატურაზე. დეკორატიული ობიექტების დადგმაზე მუშაობა მიმდინარეობს დამდგმელი მხატვრის მეთვალყურეობისა და კონსულტაციის საფუძველზე.

23

საწარმოო ( გადაღებების) პერიოდი

გადასაღები ობიექტის (ლოკაციის) ათვისება

გადაღებები პავილიონში

გადაღებები ნატურაში

კომბინირებული გადაღებები

გადაღებების პროცესში ხმის ჩაწერა

ნებისმიერი ფილმის დადგმა ხორციელდება შემოქმედებითი და მწარმოებელი თანამშრომლების მიერ, რომლებიც შექმნის დროს არიან გაერთიანებულნი საერთო კოლექტივში, სახელწოდებით - გადამღები ჯგუფი. ფილმის სახის, ჟანრის, დადგმის სირთულის მიხედვით განისაზღვრება გადამღები ჯგუფის შემადგენლობა, რაოდენობა და მისი არსებობის ხანგრძლივობა. დოკუმენტური ფილმების გადაღება შესაძლებელია პატარა ჯგუფით, რომელშიც შედიან რეჟისორი, ოპერატორი, ხმის ოპერატორი და დირექტორი. სრულმეტრაჟიანი ფილმების გადაღება ხდება ისეთი ჯგუფებით, რომელთა შემადგენლობაში შედიან ათობით ან ასობით თანამშრომელი, მისი მასშტაბის და სირთულის გათვალისწინებით.

24

თითოეული კადრის გადასაღებად გამზადების შემდეგ, ასევე, როდესაც მზადაა ყველა მონაწილე, იწყება გადაღების პროცესი.

კინოგადაღების პროცესში გადამღებ ჯგუფზე მიმაგრებული მხატვარ-ფოტოგრაფი ფოტოგაერთიანებიდან, იღებს ფოტორეკლამის კადრებს, რასაც ახორციელებს საერთო განათების ფონზე. ბოლოს ამ ფოტოკადრებიდან იქმნება სარეკლამო ფოტოების კომპლექტი, რომელიც გადაეცემა გამქირავებელ ორგანიზაციებსა და გამოიყენება ფილმის რეკლამის დასამზადებლად.

სრულმეტრაჟიანი ფილმის გადასაღები პერიოდი შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე თვე, მაგრამ გადაღებების სწორი ორგანიზება და მისი გეგმის სწორად შედგენა მოსამზადებელ პერიოდში, მოგცემთ გადასაღები დროის მინიმუმადე დაყვანის საშუალებას, რადგან ესაა კინოწარმოების ყველაზე ძვირადღირებული ეტაპი. გადაღებების დაგეგმვისას მნიშვნელოვანია მათი უწყვეტობის უზრუნველყოფა და ჯგუფის მოცდენის გამორიცხვა.

წარმოების შემდგომი პერიოდი

მონტაჟი

ტონირება

საუბრის ჩაწერა

მუსიკა

ხმაურების დადება

ტიტრების შექმნა

ფერის კორექცია

ტირაჟირება

საწარმოო-ფინანსური ანგარიში

25

მონტაჟი

ფილმის წარმოება სრულდება მონტაჟისა და ტონირების პერიოდით. ამ პერიოდში გადამღებ ჯგუფში რჩებიან მხოლოდ ძირითადი შემოქმედებითი მუშაკები და სამონტაჟოდან და ხმის სტუდიიდან მომაგრებული სპეცილისტები. ამიტომ, სამონტაჟო-ტონირების სამუშაოების ღირებულება გადაღებებისაზე ნაკლებია, დადგმითი სამუშაოების, მასის სცენების გადასაღებად ხალხის მოწვევის და სხვა ხარჯების არ არსებობის გამო. მონტაჟი იწყება გადაღებების დასრულების შემდეგ, თუმცა ხშირად ის ხდება გადაღებების პარალელურად, რაც ამცირებს მონტაჟისა და ტონირების პერიოდს. ეს პერიოდი, მცირე გამონაკლისების გარდა, შედგება სტანდარტული, თანმიმდევრული ოპერაციებისგან.

ფილმის მონტაჟი. გადაღების პროცესში გადაღებული მასალა მიდის ფილმის მემონტაჟესთან, რომელიც მას ნახულობს, ნიშნავს და სისტემაში მოაქცევს. დამდგმელი რეჟისორი მონტაჟის ჯგუფთან ერთად არჩევს საუკეთესო დუბლებს და იძლევა შესაბამის მითითებებს. ეპიზოდის ან სცენის გადაღებების დასრულების შემდეგ, ხდება პირველადი მონტაჟი. ვიდეოკონტროლის გამოყენების შემთხვევაში, პირველადი მონტაჟი ტარდება ტელევიზორიდან მიღებულ ვიდეოჩანაწერზე. წარმოების ციფრული ტექნოლოგიის შემთხვევაში, გამოიყენება ციფრული ნეგატივის არაწრფივი მონტაჟი.

სამონტაჟო-ტონირების სამუშაობის დაწყებისას დამდგმელი რეჟისორი გადაღებებისას შესრულებული პირველადი მონტაჟის გამოყენებით, აზუსტებს ფილმის სამონტაჟო რიტმს, სცენების თანმიმდევრობას და სამონტაჟო გადასვლებს მათ შორის; ამოწმებს ფილმის მეტრაჟს და იძლევა მითითებებს საბოლოო მონტაჟის განხორციელების თაობაზე. ზოგიერთი დამდგმელი რეჟისორი გადაღებების პარალელურად ახორციელებს ფილმის საბოლოო მონტაჟს, რაც გადაღებებისა და ფილმის წარმოების ერთდროულად დასრულების საშუალებას იძლევა.

მონტაჟისა და ტონირების პერიოდში დამდგმელი რეჟისორი სამონტაჟოდან მიმაგრებულ ბრიგადასთან ერთად ახორციელებს ჯერ კიდევ ფილმის გადაღებებისას დაწყებულ მონტაჟს. ამ სტადიაზე მათ განკარგულებაშია მთელი გადაღებული გამოსახულება, სინქრონული ჩანაწერების, საუბრისა და ხმაურის ფონოგრამები, ჩაწერილი მუსიკა და წარწერები. სამონტაჟო საამქროს

26

მეშვეობით, ჯგუფის განკარგულებაშია ხმის სამონტაჟო მაგიდები და სინქრონიზატორები. სამონტაჟო სამუშაოების ჩატარების შედეგად ფილმი უნდა გამზადდეს გახმოვანებისა და გადაწერისთვის. ფილმის გამოსახულება საუბრის, მუსიკისა და ხმაურის შესაბამისი ფონოგრამით, უნდა დამონტაჟდეს 250-დან 300 მეტრამდე სიგრძის რგოლების სახით. დამონტაჟებული და გადაწერისთვის გამზადებული ფილმის თითოეულ ნაწილს აქვს რამდენიმე ფირი: კინოფირი გამოსახულების დამონტაჟებული სამუშაო პოზიტივით და საუბრის, მუსიკისა და ხმაურის განცალკევებული ფონოგრამები.

ზოგჯერ ფილმის მონტაჟზე მუშაობა იწყება ჯერ კიდევ გადაღებების დაწყებამდე. რეჟისორი სამუშაო მაგიდასთან ქაღალდზე ქმნის ერთგვარ მაკეტს, რომელზეც განსხვავებული სიგრძის კადრებს ნიშნავს სხვადსხვა ფერით და ალაგებს სამონტაჟო თანმიმდევრობით. ამ ეტაპზე ის უკვე წარმოიდგენს ფილმს მთლიანობაში, აწყობს რა მის რიტმულ ნახატს. რეპეტიციის, გადაღების და საკუთრივ მონტაჟის პერიოდში, მომავალი კინონაწარმოების სამონტაჟო ხედვა უფრო კონკრეტდება, ზუსტდება, მაგრამ ძირეულად მისი შეცვლა არ შეიძლება.

ფილმის გახმოვანება

თანამედროვე ხმოვანი ფილმის შექმნის უმნიშვნელოვანეს და გადაღების პერიოდის მერე ერთ-ერთ ყველაზე შრომატევად ეტაპს წარმოადგენს ფილმის გახმოვანება.

ამ პროცესის შედეგად, როგორც წესი, ვიღებთ ფილმის ანალოგურ ან ციფრულ, საბოლოო ფონოგრამას, მაგნიტურ ან სხვა ფიზიკურ მატარებელზე. ასეთი ფონოგრამა არის გადაღებებისას ან სტუდიაში ჩაწერისას მიღებული ცალკეული ფონოგრამების გაერთიანებისა და საგულდაგულოდ დარეგულირების შედეგი. მიღებული ფონოგრამა წარმოადგენს ძირითად საწყის მასალას და ინახება გამოსახულების ნეგატივის დონეზე. ოპტიკურფონოგრამიანი ფილმის შექმნისას ფონოგრამის გადაწერის შედეგად მიღებული ასლი გადაჰყავთ ფილმის ანალოგური ან ციფრული ოპტიკური ფონოგრამის ნეგატივში, რომელიც აუცილებელია კომბინირებული ფილმის ასლების მისაღებად. თანამედროვე ტექნოლოგია ითვალისწინებს ციფრულ და ანალოგურ ოპტიკურ ფონოგრამებს, რომლებიც ფილმის ასლზე დაიტანება. უმეტესად ერთდროულად იბეჭდება ფონოგრამის ოთხი ნაირსახეობა: ორი ციფრული SDDS და Dolby Digital, რომლებიც უშუალოდ კინოფირზე იბეჭდება, ანალოგური Dolby SR და დროებითი კოდი ციფრული ფონოგრამისთვის DTS, რომელიც იწერება განცალკევებულ კომპაქტ-დისკზე.

როდესაც ორივე მატარებელი (გამოსახულების სამუშაო ასლი და საერთო ფონოგრამა) მზადაა, მიმღებ კომისიას ბარდება ფილმი ორ ფირზე. თუ კომისია მოიწონებს მიღებულ ფილმს, მათი შესწორებების გათვალისწინებით, ფირის გადამამუშავებელი საამქრო ატარებს ნეგატივის გაწმენდით მონტაჟს საკონტროლო პოზიტივის კუთხით. თუ შესწორებები მოითხოვს დამატებით გადაღებებს ან სცენის გადაკეთებას, მაშინ მას იღებენ თავიდან და მთელი ეს პროცესიც მეორდება.

ტიტრებისა და წარწერების დამზადება. ბოლო დრომდე ტიტრებისა და წარწერების დამზადება იყო რთული პროცესი, რომელიც სრულდებოდა მხატვარ-გრაფიკოსების მიერ კომბინირებული გადაღებების საამქროში. დღესდღეისობით ფილმის წარწერების უმეტესობა მზადდება კომპიუტერის დახმარებით, შემდეგ ფილმ-რეკორდერით იბეჭდება კინოფირზე ან, ციფრული ტექნოლოგიით წარმოების შემთხვევაში, უშუალოდ მონტაჟდება ციფრულ კონტენტზე. ნებისმიერ ფილმში აუცილებელია საწყისი და საბოლოო ტიტრები. ყველა სხვა დანარჩენი წარწერა მზადდება იმის მიხედვით, თუ რა ამოცანა აქვთ დასახული ავტორებს.

27

ტირაჟირება

საბოლოო მონტაჟისა და ტიტრებისა და წარწერების დამზადების შემდეგ დამონტაჟებული ნეგატივიდან იბეჭდება ფილმის სამონტაჟო ასლი. ფირის გადამამუშავებელი საამქროს სპეციალისტის მიერ ხორციელდება საბოლოოდ შეთანხმებული ფერების კორექცია და ფილმის მიღებული სამონტაჟო ასლის პასპორტი შემდგომში გამოიყენება გასწორებული სიმკვრივისა და ფერთა გადაცემის მქონე დუბლ პოზიტივის ბეჭდვისას (ინტერპოზიტივი, „ლავანდა“). დუბლ პოზიტივიდან იბეჭდება რამდენიმე დუბლ ნეგატივი შეთავსებული ფონოგრამით, რომლებიც გადაეცემა კინოასლების ფაბრიკას. გასაქირავებელი ფორმატის შემთხვევაში, რომელიც იყენებს ფილმის ასლზე მაგნიტურ ფონოგრამას, არ ხდება მასთან დუბლ პოზიტივის შეთავსება. ფაბრიკაში დუბლ ნეგატივებიდან ხდება ფილმის ასლის ტირაჟის ბეჭდვა, რომელიც განკუთვნილია კინოთეატრებისათვის. მაგნიტურ ფონოგრამიანი ფილმის ასლებზე გამჟღავნების და გაშრობის შემდგომ ემატება მაგნიტური ბილიკი და ელექტროასლების გადამღებ საამქროში ხდება მაგნიტური ფონოგრამის კოპირება, რომელიც ამ შემთხვევაში მოჰყვება დუბლ ნეგატივს.

თანამედროვე კინემატოგრაფიაში, რომლის განუყოფელი ნაწილია ოპტიკური დისკებითა და ტელევიზიით გავრცელება, ფილმის ასლის ტირაჟი შესაძლოა იყოს არც ისე დიდი, დუბლ ნეგატივი კი ციფრულდება და ხდება დისკების მასტერინგი. ხშირ შემთხვევაში, დისკების მასტერინგი, რომელიც იყენებს მაღალი გაფართოების ციფრული, მაღალი გარჩევადობის ტელევიზიის სტანდარტებს, იწარმოება გასწორებული შუალედური დუბლ პოზიტივებით , რაც უზრუნველყოფს გამოსახულების ყველაზე უკეთეს ხარისხს. ციფრული კინოწარმოების ასლი, რომელიც მიღებულია მონტაჟისა და ფერთა კორექციის შემდეგ, კოპირდება მყარ დისკებზე კინოქსელებში გასავრცელებლად, ტირაჟის ნაწილი კი იბეჭდება კინოფირზე პროვინციული და დაბალბიუჯეტიანი კინოთეატრებისათვის, რომლებიც არ არის ციფრული პროექციით აღჭურვილი. ასეთ შემთხვევაში, ოპტიკური დისკების მასტერინგი ხდება უშუალოდ კოდირებული ციფრული ფილმიდან.

ფილმის ბაზარზე გატანა

პოპულარიზაცია (პრომოუშენი) იწყება თითქმის ერთდროულად სცენარის დაწერასთან ერთად. ამით დაკავებულია პროდიუსერი. ფილმის წინსვლისათვის გადამღები ჯგუფის მიერ მზადდება სარეკლამო მასალების სტანდარტული კომპლექტი, რომელშიც შედის გაფართოებული ანოტაცია, შემოქმედებითი ჯგუფის ძირითადი შემადგენლობის სია, ფილმის ყველაზე გამომხატველი ფოტოსურათები, რომლებსაც იღებს გადამღებ ჯგუფზე მიმაგრებული ფოტოგანყოფილების ფოტოგრაფი ნატურაზე ან პავილიონში გადაღებების დროს. ფილმის რეკლამისათვის ფოტოების კომპლექტს ამტკიცებს დამდგმელი რეჟისორი.

რეკლამაზე მუშაობა მიმდინარეობს რამდენიმე მიმართულებით, მათ შორის:

· კინოთეატრთა ქსელი · ინტერნეტი · რადიო · ტელევიზია · ვიდეო · ბეჭდვითი გამოცემა · თანმხლები საქონელი

28

ფილმის გამოსვლამდე იწყება სარეკლამო კამპანია: ტარდება პრესკონფერენციები, რეპორტაჟები გადაღებებიდან, სარეკლამო რგოლები გადის ტელევიზიით და კინოთეატრებში, ფოტოები და ინტერვიუები ქვეყნდება პრესაში. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ეპიზოდი პრომოუშენში - ფილმის ხმაურიანი პრემიერის ორგანიზებაა, სადაც მოწვეული იქნებიან ვარსკვლავები და ცნობილი სახეები, რაც მასმედიაში რეზონანსს შეუწყობს ხელს.

პროდიუსერი წინასწარ აკეთებს გათვლებს, თუ რამდენი კინოთეატრი იყიდის ფილმს, რამდენი მაყურებელი ნახავს მას, ასევე რამდენად ამოიღებს გაწეულ ხარჯებს და რამდენად მომგებიანი იქნება იგი. ფილმის წინსვლას ხელს უწყობს ასევე მისი მონაწილება სხვადასხვა კინოფესტივალებში, კინოპრემიების ნომინაციებში. მას შემდეგ, რაც ფილმის კინოთეატრებში გაქირავება დალაგდება, იწყება კინოკასეტებისა და ოპტიკური დისკების ფართო წარმოება. ზოგჯერ DVD ჩნდება ფილმის დიდ ეკრანზე ჩვენების პარალელურად. ყველაზე დიდ აუდიტორიას შეუძლია გაეცნოს ფილმს, როდესაც მისი ჩვენება ხდება ტელევიზიით.

დღეს ციფრული ტექნოლოგიის გავრცელებით კინოწარმოების პროცესი განსხვავდება კლასიკურისაგან და წარმოადგენს ფირის და ციფრული სამუშაობის სხვადასხვაგვარ შეხამებას. ზოგიერთმა ტექნოლოგიურმა ეტაპმა საერთოდ შეწყვიტა არსებობა და გამოჩნდა ახალი შესაძლებლობები. შეიძლება გადაჭრით ითქვას, რომ დღეს არ იქმნება ფილმები მხოლოდ ფირით ან ციფრული შექმნის მეთოდებით. თანამედროვე კინოს ერთ-ერთი გავრცელებული ტექნიკაა - ციფრული ნეგატივით (ინგლ.: Digital Intermediate) მუშაობა. პრაქტიკულად, მონტაჟისა და ტონირების პერიოდი ხორციელდება კომპიუტერების საშუალებით, რომლებიც ამუშავებენ ციფრულ გამოსახულებას, სკანირებულს ნეგატივიდან და ციფრულ ხმას. ტირაჟირება ასევე ხდება პარალელურად ორი ტექნიკით, რადგან თანამედროვე ფილმები, განკუთვნილი ბევრი მაყურებელისთვის, გამოდის როგორც ციფრული კინოჩვენებისთვის ოპტიკურ დისკებზე, ასევე -კლასიკური კინომოწყობილობებით აღჭურვილი კინოთეატრებისათვის.

კინოტექნიკა

დღეს გადაღება უმეტესწილად ხორციელდება კინოგადამღები აპარატის ან ციფრული კინოკამერის მეშვეობით. ფილმის სირთულისა და ჟანრის მიხედვით, გადაღება შეიძლება მოხდეს ერთი ადამიანის - კინოოპერატორის ან რამდენიმე ადამიანისაგან შემდგარი ჯგუფის მიერ. კინოგადაღების ყველაზე რთული სახეობა გადასაღებად არის მხატვრული ფილმი.

გადაღებებისათვის საჭირო აღჭურვილობა

29

ერთი ან რამდენიმე

კინოგადამღები აპარატი

ან ციფრული კინოკამერა

კინოგადამღები

ობიექტივები,

კომპენდიუმები და

სინათლის ფილტრები

დამხმარე საოპერატორო

აღჭურვილობა:

შტატივები,

საოპერატორო ამწე,

სტედიკამი, ურიკა

„დოლი“

გასანათებელი აღჭურვილობა და გადასაადგილებელი ელექტროგენერატორი („ლიხტვაგენ“)

სხვადასხვა დანიშნულების მანქანები

ვიდეოკონტროლის მოწყობილობები

შემზღუდავი გამაფრთხილებელი ლენტები

ინსტრუმენტები, ხელსაწყოები

წვიმისა და ქარისაგან დამცავი საშუალებები

სხვა საერთო დანიშნულების სახარჯი მასალები

გადაღების ადგილების კლასიფიკაცია

კინოს თვალსაზრისით, გადაღებების პროცესი შეიძლება მიმდინარეობდეს:

· ნატურაში (მიღებული შემოკლება: НАТ/EXT)

· ინტერიერში (მიღებული შემოკლება: ИНТ/INT)

30

· ექსტერიერში (მიღებული შემოკლება: ЭКСТ/EXT)

· პავილიონში (მიღებული შემოკლება: ПАВ/INT)

ინტერიერი - ეს არის სპეციალურად კინო-ფოტო გადაღებისთვის აღჭურვილი შენობა, ექსტერიერი კი ადგილი, სადაც „ინტერიერი“ გადადის „ნატურაში“, მაგალითად: შენობის კარიდან გამომავალი ადამიანი, ტრაპზე ამავალი ადამიანი.

გადაღებების დროის კლასიფიკაცია

· ნატურა. დღე

· ნატურა. ღამე

· ნატურა. დილა - მზე ახლახან ამოვიდა - მზე ქვევითაა

· ნატურა. საღამო - მზე ჩადის - მზე ქვევითაა

· რეჟიმი - ბუნების ისეთი ხანმოკლე მდგომარეობა, როცა მზე ამოდის ან ჩადის, პატარა „გადაბმით“. ბინდი.

გადამღები ჯგუფი - დროებითი შემოქმედებითი კოლექტივი, რომელიც უშუალოდ სერიალზე, ფილმსა ან ტელეგადაცემაზე მუშაობს. ნებისმიერი ფილმი იდგმება შემოქმედებითი და წარმოების ჯგუფის წევრების მიერ, რომლებიც დროებით ერთიანდებიან საერთო კოლექტივში, რომელსაც გადამღებ ჯგუფს ვუწოდებთ. ჯგუფის შემადგენლობა, წევრთა რაოდენობა და არსებობის ხანგრძლივობა დამოკიდებულია ფილმის სახეობაზე, ჟანრსა და დადგმის სირთულეზე. დოკუმენტური ფილმების გადაღება პატარა ჯგუფითაც შეიძლება, რომელშიც საკმარისია რეჟისორის, ოპერატორის, ხმის ოპერატორისა და დირექტორის არსებობა. სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმები იქმნება ჯგუფით, რომელიც შეიძლება მოიცავდეს ათეულობით ან ასეულობით თანამშრომელსაც კი, მასშტაბისა და სირთულიდან გამომდინარე. ფილმის შექმნის სხვადასხვა ეტაპზე გადამღები ჯგუფის შემადგენლობა იცვლება, დავალების სირთულიდან გამომდინარე. ყველაზე მრავალრიცხვოვანი ჯგუფი არის გადაღების პერიოდში, ხოლო ყველაზე მცირერიცხვოვანი - მომზადებითი და სამონტაჟო სამუშაოებისას.

ზოგიერთ შემთხვევაში, გადაღების პერიოდისა და წარმოების ღირებულების შესამცირებლად გათვალისწინებულია რამდენიმე გადამღები ჯგუფის არსებობა, რომელთაგან თითოეული ფილმის საკუთარ ნაწილს იღებს. ეს ჯგუფები მუშაობენ სხვადასხვა გადასაღებ მოედნებზე ან გეოგრაფიულ ზონაში (ამ შემთხვევაში ტიტრებში გარკვევითაა მითითებული ჯგუფებად გაყოფა). მრავალსერიიანი ფილმების და სერიალების გადაღებისას შეიძლება შეიქმნას სხვადასხვა გადამღები ჯგუფები კონკრეტული სერიის ან სეზონის გადასაღებად.

ყოველი გადამღები ჯგუფის შემადგენლობა იწერება ფილმის (სერიის, სერიალის ნაწილის) ტიტრებში. მსახიობების ჩამოთვლის თანამედროვე სისტემა გადამღები ჯგუფის სრული შემადგენლობას ითვალისწინებს, განსხვავებით საბჭოთა სისტემისგან, როცა მსახიობებისა და ძირითადი შემოქმედებითი გუნდის ხსენება კი კმაროდა.

31

გადასაღებად შემქნილი ჯგუფის წევრები შეგვიძლია სამ ძირითად ნაწილად დავყოთ:

· ძირითადი შემოქმედებითი შემადგენლობა, რომელშიც შედიან ლიტერატურული სცენარის ავტორი, მსახიობთა გუნდი და კონსულტანტები, რომლებიც სამუშაოდ შეთანხმებით მოიწვიეს და თავად შემოქმედებითი ჯგუფი დამდგმელი რეჟისორის ხელმძღვანელობით, რომელიც, როგორც წესი, კინოსტუდიის შტატიანი თანამშრომლებისგან შედგება;

· ადმინისტრაციული პერსონალი პროდიუსერის ხელმძღვანელობით;

· გადამღებ ჯგუფზე მიმაგრებული თანამშრომლები.

სამეცნიერო-პოპულარული, დოკუმენტური, სატელევიზიო და მულტიპლიკაციური ფილმების გადამღებ ჯგუფებს თანამშრომელთა გაცილებით მცირე რაოდენობა ჰყავთ და სტრუქტურაც გამარტივებული აქვთ. შესაძლებელია პროფესიათა და თანამდებობათა ნაწილობრივი შერწყმა, მაგალითად - რეჟისორ-ოპერატორი. თანამედროვე ეროვნული კინოწარმოება ეტაპობრივად გადადის გადამღები ჯგუფის ისეთ სტრუქტურაზე, როგორიც მიღებულია საზღვარგარეთ.

მმართველი გუნდი

· პროდიუსერი (ინგლ. Producer) — პროექტის სამხატვრო და ფინანსური ხელმძღვანელი. აყალიბებს პროექტს, ირჩევს რა სცენარს და რეჟისორს და აკონტროლებს წარმოების პროცესს.

· ფილმის დირექტორი (ინგლ.: Executive Producer) — თანამდებობის ძველი, საბჭოთადროინდელი სახელი. უცხოური გადამღები ჯგუფებისგან განსხვავებით, სადაც Director - არის რეჟისორი, ეროვნულ კინემატოგრაფიაში „დირექტორი“ ასრულებს ფინანსების მმართველის როლს. ის პასუხისმგებელია ბუღალტრულ აღრიცხვებსა და გადამღები ჯგუფის ყველა საჭიროების შეუფერხებლად დაფინანსებაზე. დღესდღეისობით ამ თანამდებობას, უკვე საერთაშორისო სტანდარტთან შესაფერისად, „აღმასრულებელი პროდიუსერი“ ეწოდება.

· გადასაღები მოედნის ადმინისტრატორი (ინგლ. Location Manager) — ათვალიერებს და ირჩევს ადგილებს გადაღებისთვის. იღებს ოფიციალურ უფლებას არჩეულ მდებარეობაზე გადაღებების ჩასატარებლად, თუ ეს საჭირო გახდა.

ძირითადი შემოქმედებითი ჯგუფი

· დამდგმელი რეჟისორი (ინგლ. Film Director) — უმთავრესი შემოქმედებითი ხელმძღვანელი, პროექტის ავტორი, უმნიშვნელოვანესი პიროვნება გადასაღებ მოედანზე. დამდგმელი რეჟისორი ახდენს სცენარის ინტერპრეტაციას და აძლევს კინოფილმის ცალკეულ ფრაგმენტებს მხატვრული ნაწარმოების ერთობლიობასა და სისრულეს. ხელმძღვანელობს მსახიობებისა და გადამღები ჯგუფის სხვა წევრების (ოპერატორის, ხმის რეჟისორის, დამგმელი მხატვრის და სხვ.) მუშაობას.

· დამდგმელი ოპერატორი (ინგლ. Director of photography, Cinematographer) მთავარი ოპერატორი. შეიმუშავებს ფილმის გამომსახველობით გადაწყვეტას და ხელმძღვანელობს ოპერატორთა ჯგუფს. პასუხისმგებელია გამოსახულების ფოტოგრაფიულ და ტექნიკურ ხარისხზე, კინოფირის ხარჯსა და ელექტროენერგიაზე საოპერატორო განათებისათვის.

· დამდგმელი მხატვარი (ინგლ. Production Designer) — პასუხს აგებს ფილმის გამომსახველ-დეკორაციულ მხარესა და გაფორმებაზე. იღებს მონაწილეობას გადაღების ადგილების შერჩევაში,

32

შეიმუშავებს დეკორაციების, ავეჯის, რეკვიზიტებისა და ბუნებრივ ობიექტთა ესკიზებს. ადასტურებს კოსტიუმების ესკიზებს.

· კომპზიტორი (ინგლ. Composer) — წერს ფილმის მუსიკალურ თემებსა და მუსიკალურ გაფორმებას.

ხმის რეჟისორი (ინგლ. Sound Designer) — კურირებს ფონოგრამის დამზადების ყველა ეტაპს. ადგენს ხმის კონცეფციას და ქმნის მხატვრულ ბგერით სახეებს.

სცენარისტთა ჯგუფი

· ავტორი - ავტორი იმ იდეის ან სიუჟეტის, წიგნის ან სხვა ნაწარმოების, რომელიც სცენარის პროტოტიპი გახდა.

· სცენარისტი (ინგლ. Screenwriter, Scriptwriter) — წერს ფილმის ლიტერატურულ სცენარს.

· კონსულტანტი — ამა თუ იმ სამეცნიერო დისციპლინის სპეციალისტი, რომელიც ფილმის სცენარისტებსა და გადამღებ ჯგუფს კონსულტაციას უწევს ფილმის სიუჟეტის თემატიკის, ისტორიული მოვლენების, სამხედრო ტაქტიკის შესახებ და ა.შ.

· რედაქტორი — ამოწმებს ტექსტების გრამატიკას, ორთოგრაფიას, პუნქტუაციას და ასწორებს შეცდომებს. იდეოლოგიურად აწონასწორებს სცენარს მოლაპარაკებების და საუბრისას დიპლომატიური ხელოვნების გამოყენების გზით.

სარეჟისორო ჯგუფი

რეჟისორთა ჯგუფს, როგორც წესი, ხელმძღვანელობს დამდგმელი რეჟისორი.

· მეორე რეჟისორი (ინგლ. First Assistant Director) — დაკავებულია გადასაღები პროცესის ორგანიზაციითა და დაგეგმვით. ის პასუხისმგებელია მიმდინარე ოპერატიულ საკითხებზე, მაგალითად, მსახიობთა ან გადამღები ჯგუფის სხვა წევრთა გადასაღებ მოედანზე გამოძახებაზე. ის დამდგმელ რეჟისორს აძლევს საშუალებას, ყურადღება გაამახვილოს ფილმის მხატვრულ ასპექტებზე.

· რეჟისორის ასისტენტი (ინგლ. Second Assistant Director) — მეორე რეჟისორის დამხმარე. მეთვალყურეობს მოედანზე შემსრულებელთა ცვლილებას და ადგენს თითოეული სცენისთვის მსახიობთა გამოძახების გრაფიკს. ზოგიერთ შემთხვევაში მუშაობს ტკაცუნასთან, თუმცა უმეტესწილად ეს როლი რეჟისორის მეორე ასისტენტს ხვდება ხოლმე წილად.

· კასტინგის რეჟისორი (ინგლ. Casting Director) — ატარებს კასტინგს ყველა ძირითად და მეორეხარისხოვან როლზე. ითვალისწინებს მსახიობთა ფსიქოლოგიურ და მხატვრულ შესაბამისობას და ასევე აგვარებს რეჟისორის მსახიობებთან ურთიერთქმედების საკითხებს.

· რეჟისორის დამხმარე სცენარის კუთხით (ინგლ. Script Supervisor) — გადაღებების პროცესში ზედამხედველობს თითოეულ სცენას, რათა შემდეგი გადაღებისას შეიძლებოდეს დავრწმუნდეთ სცენარის სწორად მიყოლაში. ასევე ითვლის დღის განმავლობაში გადაღებულ სცენარის გვერდებსა

33

და სცენებს, კადრების რაოდენობას, აფასებს სავარაუდო საეკრანო დროს და ასევე ინიშნავს სცენარიდან გადახვევის შემთხვევებს.

· მონტაჟის რეჟისორი (ინგლ. Film Editor) — ადამიანი, რომელიც ძირითად სამონტაჟო გადაწყვეტილებებზეა პასუხისმგებელი. ის ფილმს ნაწილებიდან „აწყობს“. ხშირად მონტაჟის რეჟისორის ფუნქციას თავად დამდგმელი რეჟისორი ითვისებს.

· ფლეიბექი — გადაღებული დუბლის სანახავად უზრუნველყოფს ვიდეოჩანაწერის კინოგადაღების ეკრანებიდან სატარებელ ფორმატზე (ვიდეოკასეტა ან სხვ.) გადატანას. ხანდახან ამ სამუშაოს რეჟისორის დამხმარეც ასრულებს.

საოპერატორო ჯგუფი

ოპერატორთა ჯგუფი (ინგლ. Camera crew) ექვემდებარება დამდგმელ ოპერატორს.

· კინოოპერატორი (ინგლ.: Camera Operator) — არის მთავარი ოპერატორის უშუალო დამხმარე და მართავს გადამღებ აპარატურას. მრავალკამერიანი გადაღებისას ან რამდენიმე ცვლაში მუშაობისას, ჯგუფში შეიძლება იყოს რამდენიმე ოპერატორი.

· ,,სტენდიკამის“ ოპერატორი — კინოოპერატორი, რომელსაც შეუძლია „სტენდიკამის“ სტაბილიზაციის სისტემაზე დაყენებული გადასაღები აპარატის მართვა.

· ოპერატორის პირველი ასისტენტი (ინგლ. 1st AC, Focus Puller) — ახორციელებს „ფოკუს-პულერის“ ფუნქციას, ანუ ობიექტივის ფოკუსს მიმართავს საჭირო ობიექტისკენ. წინასწარ ზომავს დისტანციას და ასწორებს საჭირო პარამეტრებს და პასუხისმგებელია სწორ ექსპოზიციაზე. ზომავს გადასაღები განათების ფერების ტემპერატურას და არჩევს კონვერსიულ სინათლის ფილტრებს.

· ოპერატორის მეორე ასისტენტი (ინგლ. 2nd AC, Clapper loader) — ჯგუფში მექანიკოსის არარსებობის შემთხვევაში თავიდან ტენის კინოგადამღებ აპარატურას. აგვარებს უეცრად კადრში გაჩენილ ხარვეზს. კადრის დაწყებამდე კლაპით აღნიშნავს კადრისა და დუბლის ნომერს (ხანდახან კადრის ვარიანტს) ვიდეო და ხმოვან ჩანაწერზე. ზოგჯერ ასეთ ადამიანს მეტსახელად ეძახიან ტკაცუნას. ამ სამუშაოს მნიშვნელოვანი ნაწილია გადაღების ქაღალდების შევსება, ანუ გადაღებული დუბლების და ექსპონირებული კინოფირის დართული დოკუმენტაციის აღრიცხვა.

ჩამოთვლილ თანამშრომელთა გარდა, ოპერატორთა ჯგუფს მიმაგრებული ჰყავს სადადგმო საამქროს (ინგლ. Dolly Grip), გადასაღები ტექნიკის საამქროს და იარაღისა და პიროტექნიკის საამქროს თანამშრომლები. თანამედროვე პრაქტიკა ზოგიერთ შემთხვევაში ითვალისწინებს გადასაღები პერიოდის შესამცირებლად ორი საოპერატორო ჯგუფის არსებობას. ამასთან ერთად, ძირითადი ჯგუფი (ინგლ. First Unit) დაკავებულია ყველაზე რთული სცენების გადაღებით მაშინ ,როცა უფრო მცირერიცხვოვანი მეორე ჯგუფი (ინგლ.: Second Unit) იღებს შედარებით მარტივ კადრებს, რომლებიც დადგმას არ საჭიროებს: ხედების გადაღება, ნივთების და სხვ.

სამსახიობო შემადგენლობა

34

მსახიობთა ჯგუფი - ემორჩილება დამდგმელ რეჟისორს, მეორე რეჟისორს დადამდგმელი რეჟისორის ასისტენტს.

· მსახიობი — რეჟისორის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გამოსახვითი საშუალება. განარჩევენ პირველი და მეორე რიგისის მსახიობებს და ეპიზოდური როლების მონაწილეებს.

· დუბლიორები — ადამიანები, რომლებიც არ არიან პროფესიით მსახიობები, თუმცა ტანის წყობითა და გარეგნობით ფილმის გმირებს ჰგვანან. ისინი ენაცვლებიან მსახიობებს ამა თუ იმ სცენის შესრულებისას. მაგალითად, ცხოვრებისთვის საშიში ტრიუკებიანი სცენის გადაღებისას, ეროტიკულ სცენებში და სხვ.

· მასობრივი სცენის მსახიობები— ხალხმრავალი მასობრივი სცენის მონაწილეები. აუცილებელია სცენების გადაღებისას ქუჩაში, საზოგადოებრივ ადგილებსა და საომარი ფილმების საბრძოლო სცენებში.

ტრიუკებზე პასუხისმგებელი ჯგუფი

· ტრიუკების დამდგმელი (англ. Stunt Coordinator) — სპეციალისტი, რომელიც შეიმუშავებს ტრიუკებს და მათი უსაფრთხოდ შესრულების გზას. ხშირად ტრიუკების დადგმა მოითხოვს კინოს პრინციპების ცოდნას, რათა გადაღებების „ნაწილებად“ ორგანიზება მოხერხდეს, რაც უსაფრთხო იქნება ნაწილ-ნაწილ, მონტაჟის შემდეგ კი - ეფექტური.

· კასკადიორები — ასრულებენ დამდგმელი რეჟისორის დავალებას, როგორც დუბლიორები ან ეპიზოდურ როლებში.

· მომთვინიერებელი — ისეთ ფილმებში, რომლებშიც ცხოველები მთავარ ან ეპიზოდურ როლს ასრულებენ.

საგრიმიორო

· მხატვარ-გრიმიორი (ინგლ. Make-up Artist) - რეჟისორის, მეორე რეჟისორის დაქვემდებარებაშია. აკეთებს ამონაწერს, თუ ვის როდის და როგორ უნდა გაუკეთოს გრიმი. თვალყურს ადევნებს ამ პროცესის სისრულეს. განსაზღვრავს, ვის როგორი პარიკი სჭირდება და სხვ. აკონტროლებს პარიკების, მისაკრობი ულვაშების და მისთ. შესაბამისობას. აგვარებს ყველა საკითხს, რომლებიც დაკავშირებულია თვალის ფერთან, დაბერებასთან, კანის ტიპთან, ჭრილობებთან...

· მხატვარ-გრიმიორის ასისტენტი - დაკავებულია გრიმის გასწორებით, ასრულებს გარეგნობაზე ზრუნვასთან დაკავშირებულ ყველა სამუშაოს. მასზეა დამოკიდებული მხატვარ-გრიმიორის მთელი რუტინა.

· დალაქი (ინგლ. Hairdresser) - შესაბამისი პარიკების, ულვაშების და მისთ. დამამზადებელი.

· სპეციალური გრიმის მხატვარი - აქვს იმიტაციის, გრიმის სპეცეფექტებთან შეხამების გამოცდილება. ახორციელებს დაბერების, კანის განსაკუთრებული ფაქტურის და მისთ. იმიტირებას. შუძლია შექმნას მიკროპიროტექნიკური ეფექტები - პატარა ასაფეთქებელი მოწყობილობები

35

(პეტარდები), რომლებითაც ხდება მსახიობისთვის ტყვიის მოხვედრის, ცივი იარაღით დაჭრის და მისი შედეგების იმიტირება.

ხმის ჯგუფი

· მემიკროფონე (ინგლ.: Boom operator) - მართავს მიკროფონს მოძრავ ძელზე: მიმართავს მას სიუჟეტისთვის მნიშვნელოვანი ობიექტებისკენ და თვალყურს ადევნებს, რომ მიკროფონი არ მოხვდეს კადრში.

· ხმის ოპერატორი - მუშაობს ხმასთან, ჩანაწერებთან, თვალყურს ადევნებს ფონოგრამის ტექნიკურ პარამეტრებს, როგორებიცაა: ხმის დონეები, მათი სიხშირის მახასიათებლები და არხებს შორის განაწილება.

· ხმის ეფექტების რეჟისორი (ინგლ. Sound Effect Designer) - დაკავებულია ხმოვანი სპეცეფექტების შექმნით, ასევე ბგერების, რომელთა შესაბამისი ანალოგი ბუნებაში არ არსებობს ან რომელთა ჩაწერაც შეუძლებელია, მაგალითად, დინოზავრების მიერ გამოცემული ხმა.

· ხმის ჩაწერის ინჟინერი (ინგლ. Utility Sound Technician) - სპეციალისტი, რომელიც ემსახურება ხმის მოწყობილობების კომპლექსს.

· ხმის რეჟისორი (ინგლ.: Sound editor) - ახორციელებს საბოლოო ფონოგრამის ხმოვანი შემადგენლების მონტაჟს და მიქშირებას. ჩაწერილ რეპლიკებს სინქრონში აწყობს გამოსახულებასთან.

· ხმის გამფორმებელი (ინგლ. Foley Artist) - სინქრონული ხმაურის ჩაწერის სპეციალისტი. იმიტირებს და რთავს გამოსახულების სინქრონში შესაბამის ბგერებს. მაგალითად: ადამიანის ნაბიჯები, ცხენის ჯირითი, კოცნა და სხვა ხმები, რომელსაც გამოსცემს ადამიანი და გარემო.

· გადაწერის ხმის რეჟისორი (ინგლ.: Post-production sound mixer) - მნიშვნელოვანი სპეციალისტი ფილმის ფორმირების ბოლო ეტაპზე. არ უნდა აგვერიოს ერთმანეთში გადაწერა და გადახმოვანება. გადაწერა არის ფილმის წარმოების ბოლო სტადია, რომელზეც მიმდინარეობს ყველა ბგერითი კომპონენტის დამუშავება, ლოკალიზება, გასწორება და მასტერინგი.

კოსტიუმების სამკერვალო საამქრო

· კოსტიუმების მხატვარი (ინგლ.: Costume designer) - ქმნის ტანსაცმელს ფილმის პერსონაჟთათვის ყველა ეპიზოდისათვის მხატვრული ჩანაფიქრისა და ისტორიული ეპოქის შესაბამისად. თვალყურს ადევნებს კოსტიუმების ისტორიულ და ფაქტობრივ შესაბამისობას. საომარ ფილმებში პასუხისმგებელია უნიფორმისა და ნიშნების სისწორეზე.

· კოსტუმერი (ინგლ. Costume Supervisor) - უზრუნველყოფს თითოეული კოსტიუმის საჭირო ფორმაში ყოფნას, მიუხედავად გადაღებების პირობებისა. ასევე, თითოეულისთვის აქვს სათადარიგო კოსტიუმი.

36

· კოსტიუმების მხატვრის ასისტენტი - ძირითადად ასრულებს საწარმოო და უტილიტარულ ფუნქციებს, ასევე, კოსტუმების მხატვრის სხვა დავალებებს.

მუსიკალური საამქრო

· მუსიკალური რედაქტორი - იცის, როგორ შექმნას ფილმის სიუჟეტის ესა თუ ის ატმოსფერო და ხასიათი, მუსიკის, მუსიკალური ხმოვანი ეფექტების დახმარებით. ქმნის მუსიკისა და გამოსახულების ერთიანობას.

· მუსიკალურ ფილმებში, ფილმ-მიუზიკლებში (როგორიცაა, მაგალითად, ,,პიკის ქალი“, ,,ცირკის პინცესა“ და სხვ.) ამ საამქროს ასევე განეკუთვნება ბალეტმეისტერი ან/და ქორეოგრაფი, ცეკვების დამდგმელი და მუსიკალური ხელოვნების დარგის სხვა სპეციალისტები.

· ფილმში გაჟღერებული სიმღერების ავტორები და შემსრულებლები, დირიჟორი, მუსიკალური ჯგუფი და სიმფონიური ორკესტრი, რომელთა შესრულებითაცაა სიმღერები, კომპოზიციები და სხვა მუსიკალური გაფორმება - ასევე შედიან ამ საამქროს შემადგენლობაში.

იარაღისა და პიროტექნიკის საამქრო

· პიროტექნიკოსი ან/და მეიარაღე (ინგლ. Weapons Master) - სპეციალისტი, რომელიც უზრუნველყოფს ცეცხლსასროლი იარაღის უსაფრთხო გამოყენებას, ასევე ასაფეთქებელი მოწყობილობების უსაფრთხოებას აფეთქების იმიტაციის დროს, გამოთვლის დატენვის საჭირო ზომას, აფეთქების ტალღის მიმართულებას და პასუხისმგებელია უსაფრთხოების ნორმებზე. ფეიერვერკებისა და ხელოვნური ნისლის შექმნაც ევალება პიროტექნიკოსს. მიემაგრება ოპერატორთა ჯგუფს.

განათების ჯგუფი

· გამნათებელთა ბრიგადირი („გაფერი“, ინგლ. Gaffer) - განათების აპარატურისა და ენერგომომარაგებაზე პასუხისმგებელი პირი. გადაღებების ექსპედიციაში ჩატარების დროს ენერგომომარაგებისათვის გამოიყენება სპეციალური დიზელგენერატორი ავტომობილის შასიზე - „ლიხტვაგენი“ .

· გაფერის დამხმარე - (ინგლ.: Best Boy) - უკვეთავს საჭირო განათების აპარატურას და აძლევს მითითებებს მუშა-გამნათებლებს.

· გამნათებელთა ბრიგადა - აყენებს განათების აპარატურას, უზრუნველყოფს მის გამართულად ფუნქციონირებას.

· გენერატორების ინჟინერი - უზრუნველყოფს ,,ლიხტვაგენის“ შეუფერხებლად მუშაობას.

სადადგმო საამქრო

37

· უფროსი თანამშრომელი - მექანიკოსი (ინგლ.: Key Grip) მიემაგრება დამდგმელ ოპერატორს და ხელმძღვანელობს ყველა აღჭურვილობაზე მუშაობას, რომელიც დაკავშირებულია გადამღებ აპარატურასთან გადასაღებ მოედანზე. ხელმძღვანელობს საამქროს თანამშრომლებს, რომლებიც დაყოფილნი არიან გუნდებად და თითოეული პასუხისმგებელია განკუთვნილ საქმეზე.

· დოლი გრიპი (ინგლ.: Dolly Grip) პერსონალი, რომელიც მართავს საოპერატორო ურიკას და ამწეს. სადადგმო საამქროს პერსონალი აგებს რელსებს და ამონტაჟებს მათზე ურიკას, პასუხისმგებელია უსაფრთხოების ნორმებზე.

ფოტოსაამქრო

· ფოტოგრაფი - იღებს ფოტოსურათებს, რომლებსაც შემდგომში გამოიყენებენ მასმედიასა და რეკლამებში. ფოტოგადაღება მუდმივად მიმდინარეობს გადასაღებ მოედანზე, რაც გვეხმარება გადასაღებ სცენათა თანმიმდევრობასა და პლანებზე თვალის დევნებაში, ასევე მათ სცენართან შესაბამისობაში. მიემაგრება ოპერატორთა ჯგუფს.

დეკორატიულ-ტექნიკურ აღჭურვილობათა საამქრო

· დეკორატორი - შენობის ინტერიერის გაფორმების გამოცდილების მქონე სპეციალისტი. ეძებს შესაბამის საგნებს და ათავსებს მათ დეკორაციებში ისე, რომ სცენა ჩანდეს ბუნებრივად.

· დეკორაციების მხატვარი - აკეთებს გეგმის მონახაზს და ადგენს მასალის მიხედვით სპეციფიკაციებს დეკორაციების დასამზადებლად სიტყვიერი აღწერის ან ესკიზების მიხედვით.

· ბუტაფორი - ახორციელებს გამზადებული დეკორაციების ყველა სახის ზედაპირის იმიტაციას: მოპირკეთება, აგურის წყობა, მარმარილოს სვეტები, ფანჯრის მინაზე ყინული და ა.შ.

· რეკვიზიტორი (ინგლ.: Propmaker) - გადასაღებს დეკორაციებში განალაგებს ავეჯსა და რეკვიზიტებს: ხალიჩები, ლამფები, ნახატები, წიგნები და ა. შ.

კომბინირებული გადაღებების საამქრო

· კომბინირებული გადაღებების ოპერატორი - საამქროს განცალკევებული თანამშრომელი, რომელიც იღებს ტრიუკების და ტექნიკური ილეთების შემცველ კადრებს.

· სპეცეფექტების სპეციალისტი (ინგლ. Special Effects Supervisor) ქმნის სპეცეფექტებს (დაწყებული ხელოვნური ბურუსიდან, დამთავრებული კომპიუტერული გრაფიკით), იძლევა კონსულტაციებსა და მუშაობს რეალიზაციის გათვლაზე.

სამონტაჟო

· მემონტაჟე (ინგლ. Negative Cutter) - მასალებს ამზადებს მონტაჟისათვის, აკეთებს ხმისა და გამოსახულების სინქრონს, არჩევს დუბლებს და ა.შ.

38

· ფერის კორექციის სპეციალისტი (ინგლ.: Colorist) - სპეციალისტი, რომელიც ახდენს კინოსურათის პასპორტის სინათლისა და ფერების მომზადებას. თანამედროვე ტექნოლოგიით ახდენს ციფრული ფერის კორექციას.

გადასაღები ტექნიკის საამქრო

სინქრონული აპარატურის ტექნიკოსი ან გადასაღები ტექნიკის მექანიკოსი (ინგლ.: Camera Production Assistant) - უზრუნველყოფს სინქრონული კინოგადაღებისათვის გაკუთვნილი კინოს გადამღები აპარატების ტექნიკურად გამართულობას. ვიდეოკონტროლის მქონე თანამედროვე ტექნოლოგიების პირობებში. პასუხისმგებელია ვიდეოკონტროლის მოწყობილობების გამართულ მუშაობაზე.

ხელშეკრულებით მომუშავე თანამშრომლები

· მუშები - ასრულებენ სხვადასხვა დავალებებს.

· მებუფეტე და მისი ასისტენტები - უზრუნველყოფენ გადამღები ჯგუფის კვებას უშუალოდ გადასაღებ მოედანზე დროის კარგვის შესამცირებლად.

· ექიმი - აუცილებლობის შემთხვევაში გადამღები ჯგუფის წევრებს უწევს დროულ სამედიცინო დახმარებას.

· მძღოლები - ახდენენ აღჭურვილობისა და გადამღები ჯგუფის მოედანზე მიყვანას. გადაჰყავთ დაკავებული მსახიობები. სპეცტრანსპორტი აღჭურვილობისთვის: ,,ლიხტვაგენი“, ,,ტონვაგენი“, საოპერატორო ავტომობილი და ა.შ. ემსახურება სტუდიის შტატში მყოფი მძღოლები.

· დაცვა - თანამშრომელი, რომელიც პასუხისმგებელია გადამღები ჯგუფისა და ძვირადღირებული აღჭურვილობის უსაფრთხოებაზე. ზოგიერთ შემთხვევაში, დაცვაში არიან კინოსტუდიის შტატში მყოფი თანამშრომლები.

ამ თავში თქვენ გაეცნობით, თუ როგორ უნდა დაგეგმოთ თქვენი სამუშაო დრო, როგორ შეადგინოთ საწარმოო გეგმა, როგორ დაგეგმოთ გადამღები ჯგუფის წევრების დრო, როგორ შეადგინოთ გამოძახების ფურცელი.

გადაღების დაგეგმვა

39

სცენარის დაშლა

რაც არ უნდა სრულყოფილად იყოს გაწერილი სცენარი, ის ჯერ კიდევ არ წარმოადგენს მომავალი ნაწარმოების უმაღლესი ხარისხის გარანტს. ყველაზე მცირე მასშტაბის ფილმიც კი რთული სტრუქტურაა, რომელიც ბევრი კომპონენტისგან შედგება. როგორც შენობა შენდება ცალკეული ბლოკებითა და აგურებით, როგორც მუსიკალური ნაწარმოები შედგება სხვადასხვა ნიშნებითა და ნოტებით აღნიშნული ბგერებისგან, ასე იქმნება ფილმიც სხვადასხვა კადრებისა და ეპიზოდებისგან. სანამ მის შექმნას შეუდგებოდეთ, მკაფიოდ უნდა გაწეროთ თითოეული ნაბიჯი. სწორად დაგეგმილი წარმოებისათვის მნიშვნელოვანი ეტაპია სცენარის დამუშავება, ანუ მისის დაშლა. ამისათვის საჭიროა ზედმიწევნით გაეცნოთ სცენარს და დაახარისხოთ საჭირო ინფორმაცია.

სცენარიდან მისაღები ინფორმაცია:

გადასაღები ობიქტებისა და ლოკაციების მიხედვით, გადაღება დღეებისა და ბიუჯეტის გათვალისწინებით

ინფორმაცია ობიექტების შესახებ (ექსტერიერები და ინტერიერები) დღისა და ღამის გადაღებები (რაოდენობა, ლოკაციის ცვლასთან მიმართებითაც) ობიექტების ექსტერიერებად და ინტერიერებად დაშლა ინფორმაცია პერსონაჟების შესახებ (ასაკი, სქესი, ხასიათის მახასიათებლები, განსხვავებული

ნიშნები და სხვა)

40

ცხრილის ნიმუში სცენარის დაშლისათვის

გადაღების პროცესის ეტაპების თანმიმდევრობის განსაზღვრას და მათ ერთიან დოკუმენტში მოქცევას ეწოდება საწარმოო გეგმის შედგენა. გამზადებული გეგმის საფუძველზე გამოითვლება მთელი ფილმის ხარჯთაღრიცხვა. ფილმის შექმნისას დგება დეტალური სამუშაო გრაფიკის აუცილებლობა. ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს იმასთან, რომ ნატურა გადასაღებია შორეულ ადგილებში. მაშინ წინასწარ უნდა იზრუნოთ სასტუმროზე თითოეულ პუნქტში, ავიაბილეთებისა და მატარებლის ბილეთების დაჯავშნაზე და ა.შ.

პირველად დაგეგმვისას ადვილი არაა კონკრეტულ ობიექტებზე ეპიზოდების გადასაღებად აუცილებელი დროის ზუსტად განსაზღვრვა. მაგალითად, გასათვალისწინებელია ამინდი, თუ ბევრი სცენაა ღია ცის ქვეშ გადასაღები. გრაფიკის შედგენაში გვეხმარება პრაქტიკული გამოცდილება და ცივი გონება. ცხადია, გადამღები ჯგუფის პროდუქტიულობა, მთელი შემოქმედებითი კოლექტივის

41

შეუფერხებელი მუშაობა პირდაპირ კავშირშია როგორც დაგეგმვის სიზუსტესთან, ისე გრაფიკის დაცვასთან. თუ სხვადასხვა ეტაპზე ფილმის წარმოება ჩამორჩება გრაფიკს, შესაძლოა შეგექმნათ პრობლემები წინასწარ შეკვეთილი ამა თუ იმ მომსახურებებით სარგებლობაში. ასეთ მომსახურებებს მიეკუთვნება, მაგალითად, გადასაღები აპარატურის და ტექნიკური მომწყობილობების ქირაობა, სასტუმროების დაჯავშნა, მატარებლის ბილეთების ყიდვა, მოლაპარაკებები შემკვეთთან და იმ ადამიანებთან, რომლებსაც იღებთ.

ისეც ხდება, რომ გრაფიკის გამოუცდელი ავტორები ზედმეტად ოპტიმისტები აღმოჩნდებიან და ამა თუ იმ ეტაპის შესრულებას არასაკმარის დროს გამოუყოფენ ხოლმე. სავარაუდოდ, ადამიანის ბუნებაში დევს იმის განცდა, რომ შემდეგი პროექტი შეფერხების გარეშე ჩაივლის. ადამიანები ხშირად ივიწყებენ წარსულ გამოცდილებას, იმის მიუხედავად, რომ სულ ცოტა ხნის წინ დასრულებულ სამუშაოს დიდი ძალისხმევა დასჭირდა.

გამოცდილმა კინემატოგრაფებმა იციან, რომ ფილმის შექმნის პროცესში ყოველდღიურად აღმოცენდება მოულოდნელი გართულებები და შეფერხებები. ზოგიერთი დამწყები ჯგუფი საერთოდ მხედველობაში არ იღებს ამ ეტაპს, იწყებს რა თავისი ფილმის დაუყოვნებლივ გადაღებას. თუმცა, ბევრი პროფესიონალი მოსამზადებელ პერიოდს ძირითად ეტაპად მიიჩნევს. როდესაც განსაზღვრული გაქვთ გადასაღებად საჭირო დღეების დაახლოებითი რაოდენობა, უკვე შეიძლება განრიგის შედგენაც. არსებობს სხვადასხვა პროგრამები სპეციალურად განრიგის შესადგენად, მაგრამ დასაწყისისათვის Excel-იც საკმარისია.

„ფილმი მზადაა, მხოლოდ მისი გადაღებაღა დარჩა“.

რენე კლერი (ფრ.René-Lucien Chomette) ფრანგი კინორეჟისორი 1898-1981)

გრაფიკზე მუშაობისას იყავით ძალიან ყურადღებით, რამდენჯერმე გადაამოწმეთ თქვენი გეგმა, რამე ხომ არ გამოგრჩათ. სჯობია ამაზე დახარჯოთ დრო, ვიდრე მოგიხდეთ უკან დაბრუნება და შესრულებული სამუშაოს გადაკეთება.

თავდაპირველად ჩამოწერეთ ფურცელზე ყველა იმ ადგილის სია, სადაც საჭიროა განხორციელდეს გადაღება. დანომრეთ რიგითობის მიხედვით. მაშინაც კი, როდესაც დაგჭირდებათ განათების გადატანა მეზობელ ოთახში, ეს ჩაითვლება ახალ ადგილად. ყურადღებით გადახედეთ თითოეულ სცენას სცენარში, რომ არაფერი გამოგრჩეთ.

შემდეგ შეადგინეთ ყველა მსახიობის სია. თუ ეს ხალხის მასაა, მათთვის შეიძლება გამოიყოს ერთი პუნქტი. თუ გყავთ განსაკუთრებული პერსონა, რომელიც მონაწილეობს რამდენიმე სცენაში, მაგრამ დროშია შეზღუდული, მასაც ერთი პუნქტი მიაკუთვნეთ.

42

ამის შემდგომ, Excel-ში შექმენით ელექტრონული ცხრილი, პირველ სვეტში ასახეთ თარიღი, მეორეში - დღეები, მესამეში - სცენა, შემდეგ - დრო, შემდეგ - ადგილი, დანარჩენ სვეტებში კი ჩამოწერეთ თქვენი ყველა მსახიობის სახელი. სცენის გრაფაში ჩამოწერეთ ყველა სცენის სია, სცენარში მათი რიგითობის მიხედვით, მოკლე აღწერებითურთ. შემდეგ გრაფაში ჩაწერეთ დღეების რაოდენობა, რაც საჭიროა თითოეული სცენის გადასაღებად. თუ ერთი სცენა სცენარის 3 გვერდს იკავებს, თქვენ კი 6 დღეზე გქონდათ გათვლილი, მაშინ 0,5 დღე ჩაწერეთ. სავარაუდოდ, მოგიწევთ ბევრი წილადის შეყვანა.

შემდეგ სვეტში თითოეული სცენისთვის ჩაწერეთ „დ“ (დღე) ან „ღ“ (ღამე), გადაღების დროის მიხედვით და გვერდით შეიყვანეთ თქვენი გადასაღები მოედნის ნომერი ხელნაწერი სიიდან. შემდეგ, სცენის და თითოეული მსახიობის შემდეგ აღნიშნეთ X, თუ ადამიანი ამ სცენაში მონაწილეობს.

ნამუშევარი რამდენჯერმე გადაამოწმეთ და ფაილი ისე შეინახეთ.

ახლა Excel-ის მეშვეობით თქვენ შეძლებთ გრაფიკის განაწილებას გადაღების ადგილის მიხედვით. ასე თქვენ შეძლებთ კონკრეტულ სცენაში მონაწილე ყველა მსახიობის მოძიებას და მათ შესაკრებად საჭირო დროის მინიმუმამდე დაყვანას. განრიგი შეგიძლიათ შეინახოთ სხვადასხვა სახელით, იმისთვის, რათა მარტივად შეძლოთ თქვენი გეგმის სხვადასხვა ვერსიებთან დაბრუნება.

განაწილება შეიძლება მოახდინოთ თქვენთვის მოსახერხებელი მეთოდითაც, თუ ეს უფრო ლოგიკურად მიგაჩნიათ. თუ გყავთ მსახიობი, რომელიც მხოლოდ ერთი დღითაა მზად გადაღებისათვის, უმჯობესია განაწილება ამ მსახიობის მიხედვით მოახდინოთ, რათა ერთბაშად დაინახოთ მისი ყველა სცენა.

შემდეგი ნაბიჯი იქნება დღის მონაკვეთთა გამოთვლა წილადებით მანამ, სანამ არ შეგროვდება მთლიანი სამუშაო დღე და გრაფაში „თარიღი“ უკვე შეიძლება ჩაიწეროს გადაღების დღის რეალური თარიღი. განაგრძეთ შემდგომი დღის გამოთვლა და აღნიშნეთ გადაღებების მეორე დღის თარიღი და ა.შ. საბოლოოდ, თითოეული სცენის ჯგუფისთვის გექნებათ შესაბამისი თარიღი. ფაილი კიდევ ერთი სახელწოდებით შეინახეთ.

ამის შემდგომ საჭიროა გადაღებებში მონაწილე თითოეულ პირთან დაკავშირება, რათა მოხდეს საჭირო დღეს მათი მისაწვდომობის დაზუსტება. სწორედ აქ დააფასებთ პატარა ჯგუფთან მუშაობის პლუსებს. შეიძლება რომელიმე დღეს ვერ დაემთხვენენ ერთმანეთს, ასე რომ, თუ თქვენ შეძლებთ ყველას ერთ დროს და ერთ ოთახში შეკრებას, ეს საკმაოდ დააჩქარებს პროცესს.

თქვენ უნდა შეგეძლოთ ხალხის დარწმუნება იმაში, რომ ეს ფილმი ყველაზე მთავარია მათ ცხოვრებაში. თქვენი მთავარი გმირი დარწმუნებული უნდა იყოს, რომ სავსებით ნორმალურია პირველი შვილის დაბადების გამოტოვება, თუ ეს გადაღებების დროს ემთხვევა.

საბოლოო ჯამში, თქვენ მზად გექნებათ გრაფიკი. ასევე მიხვდებით, თუ რამდენად საჭიროა მიჰყვეთ ამ გრაფიკს. ერთი დღით გადაცდომა გამოიწვევს თითოეული ადამიანის გეგმების შეცვლას, რაც მოითხოვს დამატებით, შრომატევად გადათვლებსა და შეთანხმებებს.

რით არიან მოსამზადებელ პერიოდში დაკავებულნი ადმინისტრაციული და ოპერატორთა ჯგუფები? სარეჟისორო სცენარის საფუძველზე, რეჟისორი ოპერატორი და ადმინისტრატორი განიხილავენ მომავალ გადასაღებ მოედნებს, ათანხმებენ გადაღებების დაწყების დროს. ობიექტების ყურადღებით დათვალიერების შემდეგ ადმინისტრატორი ადგენს გრაფიკს და ხარჯთაღრიცხვას. ოპერატორთა ჯგუფი მოსამზადებელ პერიოდში, რეჟისორსა და ადმინისტრატორთან, საკუთარი ამოცანების

43

დაზუსტების გარდა, ყურადღებით ირჩევს კამერას, ობიექტივებს და ფილტრებს, შტატივებს, ურიკებს და ამწეებს, ასევე განათების მოწყობილობებს. ამ პერიოდში ხდება ტექნიკისა და ფირების გამოცდა.

მხოლოდ მას შემდეგ, რაც გაქვთ სარეჟისორო სცენარი, თავისი დაგეგმილი მუშაობის ვადებით, გადამღები ჯგუფის წევრთა დაზუსტებული რაოდენობით, სამონტაჟო-ტონირების პერიოდის ფიზიკური დანახარჯებით, შეიძლება თამამად შეუდგეთ ხარჯთაღრიცხვის შედგენას.

ფილმის ხარჯთაღრიცხვა შეიძლება იყოს სხვადასხვაგვარი. ყველაფერი დამოკიდებულია დამკვეთის მიერ გამოყოფილ სახსრებზე. უმჯოებია უკიდურესად დეტალური ხარჯთაღრიცხვის მომზადება, რათა მზად იყოთ მოულოდნელობებისთვის. მთავარი წესი: დაწერამდე აუცილებლად ზუსტად უნდა იცოდეთ, რამდენი ადამიანი იქნება ჩართული ფილმის შექმნაში, ყურადღებით წაიკითხოთ სარეჟისორო სცენარი და საწარმოო გეგმა. დაწვრილებით შეისწავლოთ გადასაღები ობიექტები და შეათანხმეთ ისინი რეჟისორსა და ოპერატორთან.

მნიშვნელოვანია გადაღების პროცესის სწორად წარმართვისათვის დროულად მიეწოდოს გადამღები ჯგუფის წევრებს გამოძახების ფურცელი, სადაც ასახული იქნება სრული ინფორმაცია შემდეგი გადაღების დაწყების, მისამართისა და სხვა მნიშვნელოვანი პარამეტრების გათვალისწინებით.

გამოძახების ფურცლის ნიმუში

გამოძახების ფურცელი სხვადასხვა გზით შეიძლება მიაწოდოთ შესაბამის პირებს. ყველაზე საუკეთესო და მარტივი გზაა ეს მოხდეს ელექტრონული ფოსტის მეშვეობით. ამისათვის აუცილებელია გქონდეთ მთელი ჯგუფის შესახებ სრული ინფორმაცია, მისამართის, ტელეფონისა და ელექტრონული ფოსტის შესახებ. ასევე მნიშვნელოვანია ჯგუფის წევრები გააფრთხილოთ კიდევ ერთხელ, რომ თქვენი კომუნიკაციის საშუალება არის ელექტრონული ფოსტა, რომლის საშუალებითაც ყველას უგზავნით მნიშვნელოვან ინფორმაციას.

44

ჯგუფის საკონტაქტო ინფორმაცია

ჟანრები

Action — მძაფრსიუჟეტიანი Adventure — სათავგადასავლო Animation — ანიმაცია Biography - ბიოგრაფია Comedy — კომედია Crime - დეტექტივი Documentary — დოკუმენტური Drama — დრამა Family — საოჯახო Fantasy — ფენტეზი Film-Noir — ფილმ-ნუარი Game-Show — ტელეთამაში History — ისტორიული

Horror — საშინელება Music — მუსიკალური Musical — მიუზიკლი Mystery — მისტერი News — ახალი ამბები Reality-TV — რეალითი Romance — რომანტიკული Sci-Fi — ფანტასტიკა Sport — სპორტული Talk-Show — თოქ-შოუ Thriller — ტრილერი War — ომის შესახებ Western — ვესტერნი

45

ამ თავში თქვენ გაეცნობით, თუ რა პარამეტრებს ითვალისწინებთ ბიუეტის შედგენისას, გაიგებთ მისი შედგენის მთავარ პრინციპებს, გაეცნობით ბიუჯეტის გავრცელებულ ფორმებს.

ბიუჯეტი

როგორც წესი, კინოწარმოებისას ფილმის (პროექტის) ბიუჯეტს პროდიუსერი ადგენს, თუმცა არის შემთხვევები, როდესაც კინოწარმოების მენეჯერს ავალებენ რაიმე ტიპის ბიუჯეტის შედგენას. შესაძლოა ეს არ იყოს მთელი ფილმის ბიუჯეტი, მაგრამ დაგჭირდეთ რომელიმე სცენის ან კონკრეტული ამოცანისათვის ბიუჯეტის შედგენა.

ამისათვის საჭიროა როგორც პროფესიული ცოდნა, გამოცდილება, ასევე კრეატიული მიდგომა საქმისადმი. არასოდეს არ იაზროვნოთ და არ მიიღოთ გადაწყვეტილებები სწორხაზოვნად, არამედ განიხილეთ სხვადასხვა ვარიანტი, ასეთ შემთხვევაში თითოეული გაწეული ხარჯი, შესული ბიუჯეტში, გამართლებული იქნება.

თუ აქტივობები და რესურსები სწორად გაქვთ იდენტიფიცირებული, ბიუჯეტის შედგენა სულაც არაა რთული ამოცანა.

ბიუჯეტის დასაანგარიშებლად გამოიყენოთ Microsoft Excell-ის პროგრამა. ფორმულების საშუალებითუფრო გაგიადვილდებათ ავტომატური დაანგარიშება და ჯამური ბიუჯეტის გამოთვლა. არსებობს სხვადასხვა ბიუჯეტირების პროგრამა. დიდი კომპანიები იყენებენ საკუთარ პროგრამებს, თუმცა როდესაც საქმე კოპროდუქციას ეხება და საჭიროა სხვადასხვა კომპანიებს შორის ერთ ენაზე საუბარი Microsoft Excell სწორედ ის იინსტრუმენტია, რომელიც აადვილებს შრომას და ყველასათვის გასაგებია.

ამის შემდეგ მონაცემები შეგიძლიათ მარტივად გადაიტანოთ პროექტის ფორმაში.

რაც უფრო დიდია ფინანსური რესურსის მოცულობა, მით უფრო შრომატევადია ბიუჯეტის შედგენა, რადგან ბევრი წვრილმანი საკითხია გასათვალისწინებელი. მცირებიუჯეტიანი პროექტის შემთხვევაში, ბიუჯეტი მარტივია. ნებისმიერი ტიპის პროექტზე მუშაობის დაწყებამდე

46

აუცილებელია საფუძვლიანად გაეცნოთ არსებულ წინაპირობებს. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია იცოდეთ, როგორი მოცემულობა გაქვთ პროექტზე სამუშაოდ:

1. ვის შეუძლია მონაწილეობის მიღება?

2. რა მოცულობისაა დაფინანსებაა?

3. არის თუ არა რაიმე კონკრეტული მოთხოვნები, რომელთა მიხედვით გარკვეული თანხა უკვე გახარჯულია?

4. არსებობს პროექტის ფორმა?

პროექტის წინაპირობებისა და ეტაპების არცოდნის შემთხვევაში, შეიძლება რთულად გამოსასწორებელი შეცდომები დაუშვათ. მაგალითად, გამოგრჩეთ, შეიძლება არ მიაქციოთ ყურადღება თარიღებს და ვერ მოასწროთ პროექტის გამართული ბიუჯეტის შედგენა.

დავალება ბიუჯეტის შედეგნის თაობაზე მრავალგვარი შესაძლოა იყოს. ჩვენ განვიხილოთ მცირებიუჯეტიანი ფილმის წარმოების მაგალითზე. ბიუჯეტის ფორმები კინოწარმოებაში მრავალგვარია, თუმცა საქართველოში უმეტესწილად იყენებენ საქართველოს ეროვნული კინოცენტრის ბიუჯეტის ფორმებს, ვინაიდან კინოცენტრი დღეს საქართველოში ერთადერთი ორგანიზაციაა, რომელიც კინოწარმოების სხვადასხვა ეტაპს აფინანსებს.

ბიუჯეტის შედგენისას მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რამდენია მოცემული თანხა და რამდენი გადაღება დღეა დაგეგმილი. სწორედ ამ ძირითადი პარამეტრების გათვალისწინებით ხდება შემდეგ ყველა ინფორმაციის შეჯერება (იხილეთ თანდართული ბიუჯეტის ფორმა, შეაგროვეთ ყველა საჭირო ინფორმაცია და მიიღებთ საბოლოო ბიუჯეტს).

47

ბიუჯეტის ნიმუში

ბიუჯეტისახელწოდება ფორმატი ქრონომეტრაჟი გადაღება დღეპროდიუსერი

# ხარჯების კატეგორიაკინოცენტრიდან

მოთხ.თანხა ალტ. დაფინანსების

თანხა სულ

- Lari - Lari - Lari 1000 სცენარ ი - Lari - Lari - Lari 1001 იდეა - Lari 1002 სცენარი - Lari 1003 სხვა - Lari

1100 ავტო რ ები - Lari - Lari - Lari 1101 პროდიუსერი - Lari 1102 რეჟისორი - Lari 1103 კომპოზიტორი - Lari 1104 სხვა - Lari

- Lari - Lari - Lari 2000 წარ მო ების ჯგუფ ი - Lari - Lari - Lari 2001 რეჟისორის ასისტენტი - Lari 2002 ოპერატორი - Lari 2003 ოპერატორის ასისტენტი - Lari 2004 მხატვარი - Lari 2005 ხმის ჯგუფი - Lari 2005 განათების ჯგუფი - Lari 2006 გრიპის ჯგუფი - Lari 2007 წარმოების მენეჯერი - Lari 2008 წარმოების მენეჯერის ასისტენტი - Lari 2009 ფოტოგრაფი - Lari 2010 გრიმი - Lari 2011 კოსტიუმერთა ჯგუფი - Lari 2012 დეკორატორთა ჯგუფი - Lari 2013 მსახიობთა ჯგუფი - Lari 2014 სხვა - Lari

2100 მივლინება და მგზავრ ო ბა - Lari - Lari - Lari 2101 სასტუმრო - Lari 2102 დღიური - Lari 2103 მინი ავტობუსი - Lari 2104 მანქანა / მძღოლი - Lari 2105 საწვავი - Lari 2106 სხვა - Lari

2200 აღ ჭურ ვილო ბა გადასაღ ებ მო ედანზე - Lari - Lari - Lari 2201 კამერა - Lari 2202 ლინზები - Lari 2203 კამერის მასალები - Lari 2204 განათების აღჭურვილობა - Lari 2205 ხმის აღჭურვილობა - Lari 2208 გრიპის აღჭურვილობა - Lari 2209 რეკვიზიტი - Lari 2210 კოსტიუმები - Lari 2211 გრიმის მასალები - Lari 2212 სამხატვრო მასალები - Lari 2213 რაცია - Lari 2214 სპეც.ეფექტები - Lari 2215 გენერატორი - Lari 2216 დეკორაციები - Lari 2217 სხვა - Lari

2300 დამხმარ ე აღ ჭურ ვილო ბა - Lari - Lari - Lari 2301 ვინჩესტერი - Lari 2302 მახსოვრობის ბარათები - Lari 2303 ბატარეები - Lari 2304 სხვა - Lari

- Lari - Lari - Lari 3000 ხმა და მუსიკა - Lari - Lari - Lari 3001 სტუდია - Lari 3002 აუდიო ბაზა - Lari 3003 ხმის ეფექტები - Lari 3004 ხმის მიქსი - Lari 3005 სხვა - Lari

3100 მო ნტაჟი - Lari - Lari - Lari 3201 სინქრონიზაცია - Lari 3202 სამონტაჟო მაგიდის ქირა - Lari 3203 ფერების კორექცია - Lari 3204 ტიტრები - Lari 3205 სხვა - Lari

- Lari - Lari - Lari 4000 ო ფ ისი - Lari - Lari - Lari 4001 ოფისის ქირა - Lari 4002 საკომუნიკაციო ხარჯები - Lari 4003 საკანცალარიო მასალები - Lari 4004 საფოსტო მომსახურეობა - Lari 4005 იურიდიული მომსახურეობა - Lari 4006 საბუღალტრო მომსახურეობა - Lari 4007 სხვა - Lari

- Lari - Lari - Lari - Lari - Lari - Lari

6200 გაუთვალისწინებელი ხარ ჯები ~10% - Lari - Lari - Lari 6300 ტრ ანზაქციული ხარ ჯები ~0,2% - Lari - Lari - Lari

- Lari - Lari - Lari

% % % მთავარი პროდუსე რი 10/10/2016

შევსების თარიღი

1.საავტორო ხარჯები

2. წარმოების ხარჯები

(სახელი,გვარი,ხელმოწერა)

3 .სულ წარმოების შემდგომი ხარჯები

4.სულ სხვა ხარჯები

6.სულ პროცენტული დანახარჯები5.სულ ხარჯები (1)+(2)+(3)+(4)

მთლიანი დანახარჯები (5)+(6)

პროცენტული განაწილება

48

ამ თავში მოცემული ინფორმაცია დაგეხმარებათ სწორად აწარმოოთ ინვენტარიზაცია, რაც კინოწარმოებაში მეტად საჭირო პროცესია, ჩასწვდეთ მატერიალური რესურსების აღრიცხვის მნიშვნელობასა და არსს.

ინვენტარიზაცია

როგორც თქვენთვის ცნობილია, კინოწარმოება წარმოუდგენელია სხვადასხვა გადასაღები აპარატურის, ხელსაწყოების, ინვენტარის, კოსტიუმის, რეკვიზიტის გარეშე. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია ყოველთვის ზუსტად გვქონდეს აღრიცხული საკუთარი თუ ნაქირავები ტექნიკა, სხვა მასალა ინვენტარი. მნიშვნელოვანია ზუსტად იყოს აღრიცხული თითოეული მათგანი შესაბამის ჟურნალში. ყურადსაღებია ის, რომ ინვენტარიზაცია ხანდახან საჭიროა როგორც გადაღების დაწყების, ისე დასრულების შემდგომ. შესაბამისად, ინვენტარიზაციის სისწორეზე პასუხს იღებს კონკრეტულად ის ადამიანი, რომელსაც აბარია ამა თუ იმ მიმართულების ინვენტარი. თუმცა კინოწარმოების მენეჯერს მუდმივად უწევს გადაღების პროცესის კონტროლი, შესაბამისად, ინვენტარიზაციის ცოდნა მისთვისაც აუცილებელია. პერიოდულად საჭირო ხდება მატერიალური რესურსების ფაქტობრივი მდგომარეობის დადგენა და დოკუმენტებში არსებულ ჩანაწერებთან შედარება.

ეკონომიკური რესურსების ფაქტობრივი მდგომარეობის დადგენას და სააღრიცხვო ჩანაწერებში არსებულთან შედარებას ინვენტარიზაცია ეწოდება. ინვენტარიზაციის შედეგად ვლინდება ეკონომიკური რესურსების დატაცების, მარაგების გაფუჭების, ფულადი საშუალებების მითვისების და საანგარიშსწორებო დისციპლინის დარღვევის ფაქტები. როგორც წესი, ინვენტარიზაცია ბუღალტრული აღრიცხვის მეთოდის ერთ-ერთი ელემენტია, რომელიც საშუალებას იძლევა, დადგინდეს აქტივებისა და ვალდებულებების ნაშთების ფაქტობრივი მდგომარეობა.

სრული ინვენტარიზაციას სტუდია ატარებს წელიწადში ერთხელ, წლიური ფინანსური ანგარიშგების მომზადების წინ.

ინვენტარიზაცია არსებობს რამდენიმე სახის:

სრული ინვენტარიზაცია ეხება სტუდიის მთელ ქონებას, ტარდება წელიწადში ერთხელ, როგორც წესი, წლიური ფინანსური ანგარიშგების მომზადების წინ.

ნაწილობრივი ინვენტარიზაცია ეხება სტუდიის (ფირმის/საწარმოს) ქონების ნაწილს ან მის რომელიმე ერთ-ერთ ქვეჯგუფს. ამიტომ ტარდება საჭიროებისამებრ. ჩატარების დროის მიხედვით შეგვიძლია ვისაუბროთ პერიოდულ, უეცარ და სასწრაფო ინვენტარიზაციაზე.

პერიოდული ინვენტრაიზაცია ტარდება დროის გარკვეული მონაკვეთის პერიოდულობით.

უეცარი (სასწრაფო) ინვენტარიზაცია ტარდება, რათა შემოწმდეს მატერიალურად პასუხისმგებელი პირების კეთილსინდისიერება. მაგალითად: აპარატურის, დამხმარე ხელსაწყოებისა და ინვენტარის

49

აღწერა. სასწრაფო ინვენტარიზაცია ტარდება განსაკუთრებულ შემთხვევაში. მაგალითად, მატერიალურად პასუხისმგებელი პირის შეცვლისას.

არსებობს მოულოდნელი ინვენტარიზაციის ცნებაც, რომელიც გულისხმობს აღრიცხვას სტიქიური უბედურებების და სხვა არაორდინალური მოვლენების შემდეგ.

მნიშვნელოვანია გადაღებების დროს საწვავის აღრიცხვაც, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ფილმის ბიუჯეტი შესაძლოა დაუგეგმავად გაიზარდოს.

სრული ინვენტარიზაცია ტარდება ორგანიზაციის ხელმძღვანელის გადაწყვეტილებით.

სტუდიაში ინვენტარიზაციის ჩატარების მიზნით, ხელმძღვანელის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის (ბრძანების)ან სიტყვიერი მითითების საფუძველზე იქმნება საინვენტარიზაციო კომისია.

"ხელმძღვანელი ირჩევს კომისიის თავმჯდომარეს. შემადგენლობა მტკიცდება მათი მაქსიმალური რაოდენობიდან გამომდინარე, მაგრამ არანაკლებ სამი წევრისა. საინვენტარიზაციო კომისიის მუშაობაში

მონაწილეობის მისაღებად, საჭიროების შემთხვევაში, შესაძლებელია მოწვეულ იქნეს კვალიფიციური სპეციალისტი (სერტიფიცირებული აუდიტორი/ექსპერტი). ორგანიზაციის სავალდებულო ინვენტარიზაციას შორის პერიოდში, რეკომენდებულ ვადებში, შერჩევითი ინვენტარიზაციის ჩატარება ხდება ხელმძღვანელის გადაწყვეტილებით სამუშაო ჯგუფების მიერ.

ეს არის კლასიკური მოდელი, თუმცა ხშირად სტუდიაში ასე არ ხდება, შესაძლოა სტუდიის ხელმძღვანელმა ერთ ან რამდენიმე პირს დაავალოს ინვენტარიზაციის ჩატარება. როგორც წესი, მატერიალურად პასუხისმგებელი პირი არ შეიძლება იყოს საინვენტარიზაციო კომისიის წევრი.

ინვენტარიზაციის დაწყებამდე ხდება მატერიალურ ფასეულობათა დახარისხება-დალაგება. უნდა დამთავრდეს შემოსავალ-გასავლის ამსახველი ყველა დოკუმენტის დამუშავება და მათი ასახვა აღრიცხვაში. გამოყვანილ უნდა იქნეს ნაშთები ინვენტარიზაციის დაწყების დღისათვის.

ინვენტარიზაციის დაწყებამდე მატერიალურად პასუხისმგებელ პირს ჩამოერთმევა ხელწერილი,

რომ მას მატერიალურ ფასეულობათა მოძრაობის ამსახველი ყველა დოკუმენტი ჩაბარებული აქვს ბუღალტერიაში და მასთან შემოსავალში გაუტარებელი ან გასავალში ჩამოუწერელი არავითარი ფასეულობა არ ინახება.

ინვენტარიზაცია ტარდება ფასეულობათა შენახვის ადგილების მიხედვით ცალ-ცალკე მატერიალურად პასუხისმგებელი პირების თანდასწრებით. ინვენტარიზაციის შედეგები ფორმდება ინვენტარიზაციის უწყისით, რომელსაც საინვენტარიზაციო კომისია ადგენს.უწყისს ხელს უნდა აწერდეს კომისიის ყველა წევრი. მატერიალურად პასუხისმგებელი პირი იძლევა შემდეგი შინაარსის ხელწერილს:"საინვენტარიზაციო უწყისში მ

50

ოცემული მთელი ფასეულობა, ყველა დასახელების მიხედვით, კომისიის მიერ შემოწმებულია ნატურალურ გამოსახულებაში ჩემი თანდასწრებით და შეტანილია უწყისში, რის გამოც საინვენტარიზაციო კომისიის მიმართ პრეტენზია არ მაქვს. უწყისში ჩამოთვლილი ფასეულობა არის ჩემს პირად პასუხისმგებლობაში".

ინვენტარიზაციის დამთავრების შემდეგ საინვენტარიზაციო უწყისი გადაეცემა ბუღალტერიას ფასეულობათა ფაქტობრივი ნაშთების სააღრიცხვო ჩანაწერებთან შედარებისათვის. ასეთი შედარება ფორმდება შედარების უწყისით, რომელშიც საინვენტარიზაციო უწყისიდან გადაიტანება ფასეულობათა ფაქტობრივი ნაშთები, ხოლო ბუღალტრული რეგისტრებიდან იმავე ფასეულობების სააღრიცხვო მონაცემები. გამოიყვანება გადახრები, რომლებიც განიხილება კომისიის მიერ. საინვენტარიზაციო კომისია ყოველგვარ გადახრაზე იღებს წერილობით ახსნა- განმარტებას შესაბამისი პირებისაგან, განიხილავს მათ მიზეზებს და შემოაქვს წინადადებანი შემდგომში მათი გამოსწორების მიზნით. საინვენტარიზაციო კომისიის გადაწყვეტილება ფორმდება ოქმით, რომელსაც ამტკიცებს საწარმოს ხელმძღვანელი.

შეიძლება შედარების უწყისით გამოვლინდეს ფასეულობათა მეტობა ან დანაკლისი, რომელიც, შესაბამისად, უნდა აისახოს ბუღალტრულ აღრიცხვაში.

კინოწაროების მენეჯერისათვის ძალიან მნიშვნელოვანია ყურადღებით შეძლოს მატერიალური რესურსების აღრიცხვა. შეიძლება ითქვას, ნაწილობრივი ინვენტარიზაცია კინოწარმოების თანმდევი პროცესია. აპარატურის გაქირავების დროს, აპარატურის ქირაობის დროს, გადასაღებ ლოკაციაზე გასვლა დაბრუნების დროს და სხვა. მნიშვნელოვანია აპარატურისა და საჭირო ინვენტარის სწორად დასაწყობება-შენახვა. ძალიან ხშირია გამოუცდელი ჯგუფის წევრების მუშაობის პირობებში, განათების ხელსაწყოს ან ხმის აპარატურის ნაწილის დატოვება გადასაღებ მოედანზე.

კინოწარმოებაში უფრო მარტივია ინვენტარიზაციის პროცესის დახარისხება შემდეგი ნიშნებით:

გადამღები აპარატურა; განათების აპარატურა; ხმის აპარატურა; დამხმარე ხელსაწყოები კოსტიუმი; რეკვიზიტი; სხვადასხვა.

51

ამ თავში თქვენ გაეცნობით გადასაღები ადგილის (ლოკაციის) შერჩევის პრინციპებს. თუ რას უნდა მიაქციოთ გადასაღები მოედნის შერჩევისას ყურადღება, რა უნდა გაითვალისწინოთ, სანამ გადაწყვეტილებას მიიღებთ.

გადასაღები მოედნის (ლოკაციის) შერჩევა

კინოგადაღების პროცესში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია სცენარის, რეჟისორის ჩანაფიქრის, პროექტის შესაფერისი გადასაღები მოედნის პოვნა. არ არსებობს მზა რეცეპტი, თუ როგორ უნდა შევარჩიოთ მოედანი. ეს არის, ერთი შეხედვით, ძლიან მარტივი პროცესი, მივედით - გადავიღეთ. თუმცა სინამდვილეში საქმე სხვაგვარადაა.

შესაძლოა ადრე სეირნობისას ვერც კი ამჩნევდით საინტერესო ეზოებს, სახლებს, თაღებს, ხელს ბაღში, ახლა საჭიროა ამ ყოველივეს სხვა თვალით შეხედოთ. სხვანაირად შეაფასოთ ის არქიტექტურული ნიმუშები, რომელნიც გარს გვაკრავს. ყველაფერი, სადაც ადამიანი ცხოვრობს და რასაც ეხება, გაჯერებულია მისი ენერგიით. ყველას აქვს თავის აურა და განუმეორებელი სტილი. ლოკაციის შერჩევისას უნდა იგრძნოთ სული, შინაგანი სამყარო, ტემპერამენტი, განწყობა.

უმნიშვნელოვანესია დაინახოთ ის პოტენციალი, რომელიც ამა თუ იმ ადგილს აქვს. უნდა წარმოიდგინოთ, როგორ შეიძლება ლოკაციის გამოყენება. ერთი შეხედვით, უინტერესო ობიექტი შესაძლოა ძალიან ეფექტურ გამოსახულების ნაწილად იქცეს.

მხოლოდ ეძებოთ ობიექტები - ეს უინტერესოა. გარემომ უნდა ხაზი გაუსვას ამბავს, პერსონაჟს. ყველა ფილმს აქვს საკუთარი კონცეფცია. შესაბამისი გადასაღები მოედნის პოვნა არაა შაბლონური საკითხი, არ არსებობს ამის სწორად კეთების საიდუმლო. გადაღებებისთვის საჭირო მოთხოვნების უმეტესობა სცენარშია აღწერილი. შესაფერისი ადგილის პოვნისას შეზღუდული ხართ თქვენი რესურსებით. თუ იცით, რას ეძებთ, ეს გაგიადვილებთ საქმეს. თუ არა, მაშინ საუკეთესო ვარიანტი იქნება ისეთი ადამიანების პოვნა, რომლებიც შეძლებენ თქვენს დახმარებას.

რამდენიმე საკითხი, რომლებიც აუცილებლად უნდა დააზუსტოთ, სანამ ლოკაციას ვინმეს შესთავაზებთ. პირველი და უმნიშვნელოვანესი, ლოკაციის ღირებულებაა. ეს პირდაპირ ბმაშია

52

ფილმის ბიუჯეტთან. შემდგომ უნდა განისაზღვროს, რამდენად შესაძლებელია შეუფერხებლად მუშაობა ამ ლოკაციაზე. ვისგან უნდა მოიპოვოთ ნებართვა და რამდენი დრო სჭირდება ამას. ლოკაციის შესარჩევად აუცილებელია გაითვალისწინოთ ოპერატორის, გამნათებლის მოთხოვნებიც. უნდა ზუსტად დაადგინოთ ლოკაციის კლიმატური თავისებურებები (მზის მიმართულება გადასაღებ ადგილთან მიმართებით, ბუნებრივი განათება და სხვა).

წარმოიდგინეთ, როგორ შეიძლება კონკრეტული ადგილი გამოიყენოთ, ნუ იქნებით სწორხაზოვანი!!!

განლაგება

ლოკაციის შერჩევისას ძლიან მნიშვნელოვანია რეჟისორსა და დამდგმელ მხატვართან ლოკაციის მიმართ ზუსტი მოთხოვნების დასადგენად. რეჟისორმა და მხატვარმა ზედმიწევნით უნდა აგიხსნან, როგორი გარემო სჭირდებათ, როგორი განწყობა. ხომ არ არის ჩაფიქრებული რაიმე კონკრეტული ქალაქი, სოფელი, ქუჩა, მთა. შესაძლოა წარმოგიდგინონ რაიმე მსგავსი ფოტო ან კონკრეტულად რაიმე ადგილი. როდესაც თქვენ დანამდვილებით იცით რას ეძებთ, შემდგომ იწყება საინტერესო პროცესი.

არსებობს ბევრი ადგილი, სადაც შეიძლება შეჩერდეთ და მოგეწონოთ გადასაღებად. შესაძლოა, ეს იყოს იქვე, იმ ხმაურიანი ცენტრალური გზის გვერდით, რომლის სიახლოვესაც ყოველდღე

53

დადიხართ, მაგრამ არის კი საკმარისი ადგილი მანქანების დასაყენებლად. მოგეპოვებათ ნორმალური შენობა, სადაც შეიძლება მშვიდად დაისვენო, გამოიცვალო კოსტიუმი, გაიკეთო მაკიაჟი ან ისადილო, ამინდის მიუხედავად? შეძლებთ განალაგოთ განათების ყველა მოწყობილობა, კამერა, საოპერატორო ურიკა და მსახიობები ისე, რომ მიიღოთ კარგი რაკურსი?

კარგად მოიფიქრეთ, მზად ხართ კი ყოველდღე იაროთ იმდენად შორს, რომ მხოლოდ გზაში ნახევარი დღე დაკარგოთ? მოაგვარეთ კვების საკითხი.

ასევე ყურადღება უნდა გაამახვილოთ, ხომ არ მიმდინარეობს ახლომახლო სარემონტო სამუშაოები, ხომ არ იგეგმება გზის სამუშაოები, დემონსტრაცია, თქვენ წარმოიდგინეთ ხანდახან იმის გარკვევაცაა საჭირო, რამდენად მაღალია არჩეულ ადგილას დანაშაულებათა რიცხვი. ხომ არ არის თვითმფრინავის ტრასა, არის თუ არა დენის წყარო, ინფრასტრუქტურა, რამდენად შესაძლებელია ხალხმრავლობამ ხელი არ შეუშალოს სხვას და ასე შემდეგ.

რა მოხდება, თუკი გაწვიმდება? ხელს გაძლევთ ასეთი განათება? უსუსტესმა ქარმაც კი შეიძლება შეგიშალოთ ხელი ხმის ჩაწერაში. რამხელა ალბათობაა იმისა, რომ კარგი ამინდი საქმის დამთავრებისთვის საკმარისად დიდხანს გასტანს. შესაძლოა აღმოჩნდეთ სერიოზულ ცაიტნოტში, თუკი სცენისათვის საჭიროა მოწმენდილი ცა, თქვენ კი ელით, ბოლო-ბოლო როდის გაიფანტება ღრუბელი.

გადაღების ნებართვა

მას შემდეგ რაც განსაზღვრულია ადგილი, თქვენ უნდა დაგეგმოთ მთელი პროცესები. თქვენ, პირველ რიგში, უნდა აწარმოოთ მოლაპარაკება მეპატრონესთან. ასევე სასურველია გაესაუბროთ ყველა

54

მეზობელს, რომელთაც დიდი ალბათობით შეუძლიაც ხელი შეგიშალონ გადაღების პროცესში. მნიშვნელოვანია, რომ ყველასთან დაამყაროთ პოზიტიური ურთიერთობა. შესაძლოა, კონკრეტული ადგილის მეპატრონის უფლების გარდა, საჭირო იყოს რაიმე ოფიციალური ნებართვა, მერიიდან, მუნიციპალიტეტების გამგეობებიდან, პოლიციიდან, ამხანაგობიდან და სხვა. მნიშვნელოვანია წინასწარ გაარკვიოთ მანქანების პარკირების საკითხიც.

არ იყოთ იმის იმედად, რომ მხოლოდ და მხოლოდ ვიღაცის ნათქვამის საფუძველზე, არ ვარ ამის წინააღმდეგიო, შეძლებთ გადაიღოთ იქ, სადაც მოისურვებთ. ადამიანთა უმეტესობას მცირეოდენი წარმოდგენაც კი არ აქვს, თუ რამდენად სერიოზულად შეიძლება შეაწუხოს გადამღებმა ჯგუფმა. მათ უნდა იცოდნენ, თუ რამდენი ხალხი, რამდენი მოწყობილობა და სატრანსპორტო საშუალებაა ჩართული, რამდენ ხანს გაგრძელდება გადაღებები. ფილმის გადაღებაში მონაწილეობის ენთუზიაზმი ძალიან სწრაფად ნელდება.

დარწმუნდით, რომ ხალხს ესმის, თუ რაზეა ფილმი, რათა არ გაჩნდეს წინააღმდეგობები მორალური ან პოლიტიკური კუთხით. შეათანხმეთ კანონიერებასთან/პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებული დოკუმენტები. დარწმუნდით, რომ პირს ნამდვილად აქვს ნებართვის გაცემის უფლება. შეიძლება მეგობარმა ჭიქა ყავაზე გითხრათ, რომ ყველაფერი რიგზეა, მაგრამ რა მოხდება მაშინ, თუკი მოულოდნელად გამოჩნდება მისი უფროსი?

მეზობლები შესაძლოა დიდ პრობლემად იქცნენ. ისინი უკმაყოფილონი იქნებიან იმით, რომ ავტომანქანის გასაჩერებელი უახლოესი ადგილები თქვენს ავტომანქანებს ექნება დაკავებული, უკმაყოფილონი იქნებიან მუდმივი განათებებით და უცხო ხალხის სიარულით. შეიძლება, თქვენთვის სრულიად მოულოდნელად. უმჯობესია შეძლებისდაგვარად გაიცნოთ გარშემო ყველა მეზობელი, რათა შემთხვევით რომელიმემ, რომელსაც უყვარს თავისი მუსიკალური გატაცებების დემონსტრირება დინამიკების ბოლო ხმაზე აწევით, უკმაყოფილება გამოთქვას. შესაძლებელია ეს პრობლემა მოსყიდვითაც მოგვარდეს.

მესაკუთრეებსა და მეზობლებთან მოლაპარაკების გარდა, უნდა მოაგვაროთ საქმე მუნიციპალიტეტთან. კერძო საკუთრებაში არსებულ ტერიტორიაზე ბიზნესის კეთება შეიძლება წინააღმდეგობაში მოდიოდეს ადგილობრივ კანონმდებლობასთან.

არაფერია იმაზე უარესი, როდესაც შუა გზაზე გიწევთ გადაღებების შეჩერება, იმის გამო, რომ წინასწარ არ გაქვთ ბოლომდე მოგვარებული ყველა საორგანიზაციო საკითხი.

ყურადსაღები საკითხები:

Ø ხმა

55

· იქნება თუ არა სიჩუმე გადაღებების დროს? · ადგილობრივ მუნიციპალიტეტთან შეათანხმეთ გადაღებების ვადები, გაარკვიეთ ხომ არ იგეგმება სამშენებლო სამუშაოები, აქცია, სახალხო ზეიმი, რაიმე ხმაურიანი ღონისძიება და ა.შ. · როგორი აკუსტიკაა? · გაიარეთ კონსულტაცია რეჟისორთან, პროდიუსერთან, ოპერატორთან, ხმის სპეციალისტთან. Ø განათება

· დღის შუქი: საჭიროა თუ არა ფანჯრების გაღება/გაწმენდა, რა მიმართულებით ეცემა შუქი ფანჯრიდან, დღის რომელ მონაკვეთში იქნება ოთახი განათებული მზის პირდაპირი სხივებით? · შეიძლება თუ არა ფლუორესცენტული ნათურების გამოყენება დამატებითი სინათლისთვის? Ø კვება

· შესაძლებელია თუ არა ადგილობრივ ელექტროგაყვანილობასთან მიერთება? · მისაღებია თუ არა თქვენთვის გენერატორის გამოყენება(იურიდიული მოთხოვნები, ხმაური, საწვავი და ა.შ.)? Ø პარკირება

· რა დამიჯდება? · სად დავაყენო ტრანსპორტი ისე, რომ კადრში არ მოხვდეს? Ø საკმარისი ფართი

· არის თუ არა დამატებითი სივრცეები (საგრიმიოროსათვის, გასახდელისათვის, კვებისათვის და სხვა)?

Ø სადაა საჭირო შემოღობვა და სად არა?

Ø და ბოლოს, შეეფერება თუ არა არჩეული ადგილი სცენარის მოთხოვნებს?

ამ თავში თქვენ გაეცნობით კასტინგის ჩატარების წესებს. შეისწავლით, თუ როგორ უნდა მოემზადოთ კასტინგის ჩასატარებლად, სად უნდა განათავსოთ განცხადება, როგორ იურთიერთოთ მსახიობთან, როგორ მოაწყოთ გარემო და ინვენტარი.

კასტინგი

56

ეს არის საქმიანობა, რომელიც მოითხოვს ფსიქოლოგიის ცოდნას, მხატვრულ, დახვეწილ გემოვნებას, სტილს, პროფესიაში თანამედროვე ტენდენციების ცოდნას, თუ საჭიროა პოლიტიკის ცოდნასაც კი. თქვენ უნდა მიხვდეთ, როდის გარისკოთ და როდის არა. უნდა ამოიცნოთ, სად გადის მსახიობის შესაძლებლობების ზღვარი. თქვენ უნდა მოახდინოთ სასწაული და იპოვოთ როლისათვის სწორედ ის ერთი და განუმეორებელი …

კასტინგი (ინგ. Casting) იგივე მოსმენა, კინოსინჯები-პრედენტენდებს შორის მხატვრული ჩანაფიქრისათვის/როლისათვის შესაფერი პერსონის შერჩევა.

კასტინგი - ეს არის საინტერესო დოკუმენტური ფილმი, რომლის ნახვის შემდეგ სხვანაირად აღიქვამ ადამიანებს. ადამიანებს, რომელთაც შესაძლოა არც კი იცნობდი. ისინი, ვინც კასტინგს ატარებენ, ხშირად არ ჩანან და მათი სახელები ძალიან ცოტამ იცის, მაგრამ მათ გარეშე წარმოუდგენელია ფილმის გადაღება.

რაზე გავამახვილოთ ყურადღება:

სქესი; ასაკი; სიმაღლე და წონა; ტიპაჟი/ეთნიკურობა; ხასიათი/პიროვნული თვისებები; ბიოგრაფია; სპეციფიური დეტალები (განსაკუთრებული ვარცხნილობა, ტატუ და სხვა); წონა; უნარ-ჩვევები: ცეკვა, სიმღერა, ცურვა, ტრიუკები, სიმღლიდან ხტომა, ყვინთვა და სხვა.

57

როგორ მოვემზადოთ კასტინგისათვის?

დასაწყისისთვის საჭიროა ზედმიწევნით გაეცნოთ სცენარს და მოამზადოთ თითოეული პერსონაჟის დახასიათება. შეიქმნათ ყველა როლზე წარმოდგენა, ხედვა. თქვენ უნდა გაერკვიოთ პერსონაჟის ძირითადი დანიშნულების, ხასიათსა და პიროვნულ თვისებებში. რეჟისორთან, სცენარისტთან ერთად გაიაზრეთ პერსონაჟის ბიოგრაფია. ეს მოგეხმარებათ სწორად მიხვდეთ, თუ როგორი მსახიობი გჭირდებათ.

თანმიმდევრულად აღწერეთ კონკრეტული როლისათვის მსახიობის გარეგნობა. აღწერეთ მისი ფიზიკური მონაცემები და ფსიქოლოგიური მდგომარეობა, პიროვნული თვისებები, რომელთა გამოვლინებაც საჭიროა სცენაზე/ეკრანზე. მნიშვნელოვანია ზედმიწევნით გაარკვიოთ, რა მოთხოვნები აქვს რეჟისორს კონკრეტული პერსონაჟის მიმართ. გაქვთ თუ არა უფლება თქვენი ხედვით შეარჩიოთ მსახიობი.

სად ვეძებოთ მსახიობი?

იმისათვის, რომ როლისათვის საუკეთესო კანდიდატი იპოვოთ, სასურველია კასტინგის შესახებ რაც შეიძლება მეტმა ადამიანმა შეიტყოს. ამ შემთხვევაში უფრო მეტია პროფესიონალი და როლისათვის შესაფერისი კანდიდატის პოვნის შანსი. ამისათვის საჭიროა ყველა ხელმისაწვდომი რესურსი გამოიყენოთ.

განათავსეთ კასტინგის შესახებ განცხადება საკუთარ ან მომავალი პროექტის ვებგვერდზე, სოციალურ გვერდებზე.

მიაკითხეთ სამსახიობო სკოლებს, შემოქმედებით გილდიებს, თეატრებს, სასწავლებლებს, სადაც სპეციალური ნებართვის მიღების შემდგომ თვალსაჩინო ადგილას გააკრავთ განცხადებას. ასევე ინფორმაცია შეიძლება გაავრცელოთ ხალხმრავალ ადგილებში: ტრანსპორტში, ბაზრობებზე, სავაჭრო ცენტრებში ზეპირსიტყვიერად , განცხადებისა თუ ფლაერების საშუალებით, ინფორმაციის გასავრცელებლად, რასაკვირველია, შეგიძლიათ გამოიყენოთ მედია საშუალებებიც.

გაეცანით იმ ადამიანების სიას, რომლებთანაც უკვე მოგიწიათ მუშაობა და მოუხდებოდნენ ამ ფილმს.

შენიშვნა: განცხადება კასტინგის შესახებ უნდა გააკრათ სპეციალურად განცხადებების განსათავსებელ ადგილას. თუ ეს არ არის საჯარო სივრცე, სადაც ყველასათვის დასაშვებია

განცხადების განთავსება, წინასწარ აიღეთ განცხადების გაკვრის ნებართვა.

მნიშვნელოვანია რამდენად გამართულად იქნება შედგენილი განცხადება კასტინგის შესახებ. აუცილებლად გარკვევით უნდა მიეთითოს კონკრეტული მოთხოვნები. ეს შემდგომში თქვენ გაგიიოლებთ შრომას. არ უნდა გამოგრჩეთ საკონტაქტო ინფორმაცია, კასტინგის ჩატარების ზუსტი ადგილი და დრო.

ხშირად წინასწარ ხდება კასტინგში მონაწილეთა სიის შედგენა და დროის განაწილება ისე, რომ ადამიანებს დიდხანს არ დასჭირდეთ თავისი რიგის ლოდინი. უნდა წინასწარ გათვალოთ დაახლოებით რა დრო დაგჭირდებათ თითოეულ მონაწილეზე და იმის მიხედვით დაიბაროთ ხალხი.

58

შესაძლოა, სულაც არ ელოდოდთ, თუ როდის გამოგეხმაურებათ ვინმე და თქვენ თვითონ გადახედოთ მსახიობთა სააგენტოების გვერდებზე განთავსებულ ინფორმაციას, თვალი გადაავლოთ სოციალურ ქსელებში დადებულ ფოტოებს, მოძებნოთ კანდიდატი თქვენს ნაცნობ-მეგობრებში, გაიხსენოთ ამა თუ იმ მსახიობის ნათამაშები როლი სცენასა თუ ეკრანზე. შეგიძლიათ თქვენით დაუკავშირდეთ სასურველ კანდიდატს და მოსვლა შესთავაზოთ.

შესაძლოა დაგჭირდეთ წინასწარ ამობეჭდილი ნაწყვეტები სცენარიდან, რაც დაეხმარება ამა თუ იმ პრეტენდენტს სცენის გათამაშებაში.

მსახიობებს კასტინგის დაწყებამდე შეავსებინეთ ანკეტები იმ კითხვებით, რომლებიც თქვენ გაინტერესებთ და რაც რეზიუმეში არ ყოფილა მითითებული.

მსახიობები გააფრთხილეთ იმის შესახებ, რომ მიმდინარეობს ჩაწერა და ეს გჭირდებათ პირადი მოხმარებისათვის და არ გაავრცელებთ მათი თანხმობის გარეშე.

რა გვჭირდება კასტინგისათვის?

უპირველესად, გჭირდებათ ჩატარების ადგილი: კასტინგი შესაძლოა სხვადასხვა გარემოში ჩატარდეს. თუ მოლოდინი გაქვთ, რომ კასტინგზე ბევრი ხალხი მოვა, გარემოც შესაბამისი უნდა აარჩიოთ, მომლოდინე ადამიანებმა ხელი არ უნდა შეუშალონ სხვებს. მონახეთ შენობა ორი ოთახით, რათა გასაუბრებამდე მომლოდინეებს ჰქონდეთ მარტო დარჩენის და მომზადების საშუალება.ზოგიერთი მსახიობი, განსაკუთრებით მიმზიდველი ქალბატონი, შესაძლოა უარზე იყოს რეჟისორის სახლში კასტინგზე მისვლაზე. შეგიძლიათ მიიწვიოთ მისი მეუღლე, მეგობრები, ნაცნობები, რათა მსახიობმა უფრო თავდაჯერებულად იგრძნოს თავი.

შესაძლოა კასტინგი ჩაატაროთ ღია ცის ქვეშაც, გამოიყენოთ უფასო სივრცეები. გასათვალისწინებელია რა ტიპის აქტივობაა ჩასატარებელი კონტრეტულ კასტინგზე.

უნდა განსაზღვროთ რამდენი ასისტენტი დაგჭირდებათ. ასისტენტი საჭიროა, რათა მოაწესრიგოს რიგი, გამოიძახოს შემდეგი მონაწილე, დაეხმაროს მონაწილეებს ანკეტების შევსებაში და სხვა.

ასევე დაგჭირდებათ ფოტო და ვიდეოკამერა, რათა მოხდეს სასინჯი მასალის გადაღება. კამერა მოამზადეთ წინასწარ.

დადგით მაგიდა, რომელთანაც ისხდებიან „ჟიურის“ წევრები და მიმოფანტეთ კუთხეებში სხვა ყველა არასაჭირო ნივთი.

მოამზადეთ სცენა მსახიობისთვის: დაუდგით მსახიობს სკამი, მაგიდა ან სხვა აუცილებელი რეკვიზიტი.

იპოვეთ ადამიანი, რომელიც წაიკითხავს სხვა პერსონაჟების რეპლიკებს მსახიობის დასახმარებლად.

მოახდინეთ ყველაფრის ვიდეოგადაღება, რათა გქონდეთ ამ მასალის თავიდან ყურების და სხვადასხვა პრეტენდენტების შედარების შესაძლებლობა.

მოამზადეთ ფორმები, რომლებშიც მსახიობებმა უნდა მიუთითონ თავიანთი საკონტაქტო მონაცემები, რომელი როლის მიღება უნდათ, საკუთარი გამოცდილება და

59

რომელ დღეებში შეუძლიათ გადაღება. ეს გაძლევთ მსახიობების უკეთ გაცნობისა და მათი შესაძლებლობების უკეთ გაგების საშუალებას.

გუნდის ერთი წევრი უნდა იდგეს კართან და უპასუხოს ყველა შეკითხვას, რათა თქვენ ხელი არავინ შეგიშალოთ.

არ უნდა დაგავიწყდეთ, რომ კინოწარმოება მოულოდნელობებით არის სავსე და შესაძლოა ერთ დღეს კასტინგზე ადამიანების კი არა, ცხოველების ან ფრინველების შერჩევა დაგჭირდეთ. პროცესი რაღაცით ჰგავს ჩვეულებრივ კასტინგს, თუმცა გასათვალისწინებელია კონკრეტული მწვრთნელის თუ ვეტერინარის, პატრონის რჩევებიც.

კასტინგი შავი კატის შესარჩევად. ჰოლივუდი, ლოს ანჟელესი. 1961 წ.

ურთიერთობა მსახიობთან

კასტინგის რეჟისორს უნდა უყვარდეს მსახიობი, აუცილებლად უნდა ესწრებოდეს ბევრ სპექტაკლს და ახალ ფილმებს. მნიშნელოვანია, რომ ამ ადამიანს შეეძლოს ურთიერთობის დამყარება და საუბრის სწორად წარმართვა. მნიშვნელოვანია კასტინის დაწყების წინ ზედმიწევნით გაეცნოთ მსახიობის რეზიუმეს და ფოტოებს, თუმცა ეს საკმარისი არაა. უნდა გაითვალისწინოთ, რომ მსახიობები ძალიან ბევრ კასტინგზე გადიან და მათ ცხოვრებაში ხშირია იმედგაცრუებაც. ამიტომ ხშირად დაძაბული არიან და ნერვიულობენ. თქვენ უნდა მოახერხოთ მოუხსნათ დაძბულობა და მაქსიმალურად დაეხმაროთ საკუთარი შესაძლებლობების წარმოჩენაში.

იყავით გახსნილნი, გულწრფელნი და მეგობრულნი მსახიობებთან. რეჟისორები, რომლებიც თავს არიდებენ კასტინგზე დასწრებას, შემდეგ დიდ დროს კარგავენ მსახიობებთან კონტაქტების დამყარებაში.

60

ხშირად ადამიანები კასტინგზე იგებენ, რომ შესაძლოა სპეციფიკური როლის შესრულება მოუწიოთ, მაგალითად ცურვა, სიმაღლიდან გადმოხტომა, გულახდილ სცენებში თამაში, რაზეც ყველა არ თანხმდება. შესაბამისად, გასაუბრებაში დახარჯული დრო ფაქტობრივად დაკარგულია. ამიტომ მნიშვნელოვანია კასტინგის განცხადებაში იყოს მინიშნება მოსალოდნელი როლის ხასიათის შესახებ.

კასტინგი რამდენიმე მიმართულებით შეიძლება ჩატარდეს. ერთ-ერთი ვარიანტია მსახიობთა შერჩევა ტიპაჟის მიხედვით. მსახიობებს არ უყვართ მოცემული კონცეფცია, მაგრამ ის ამართლებს. თქვენ შეგიძლიათ იპოვოთ მოყვარული მსახიობი რომელიმე როლზე, თუ მისი ტიპაჟი მთლიანად ერგება პერსონაჟს. მნიშვნელოვანია დავრწმუნდეთ იმაში, რომ კანდიდატი სამუშაოს კეთილსინდისიერად შეასრულებს. აიყვანეთ ისეთი მსახიობები, რომელთა ქცევა, პირადი თვისებები და ცხოვრებისეული გამოცდილება ახლოსაა იმ როლთან, რომლისთვისაც აგყავთ ისინი, მაშინ სამუშაოს თავს წარმატებულად გაართმევენ.

შესაძლოა პერსონაჟები სცენარის მიხედვით,შეიცვალონ პიროვნული ხასიათის მხრივ და ისტორიის ბოლოს ადამიანი ისეთი აღარ იყოს, როგორიც დასაწყისში. თქვენ უნდა ჩამოყალიბდეთ, მსახიობს ირჩევთ როლისათვის სცენარის დასაწყისის, თუ დასასრულის მიხედვით. აუცილებელია ამ საკითხში გარკვევა და იმის იმედის ქონა, რომ შერჩეული მსახიობი იქნება საკმარისად ნიჭიერი, რათა გაართვას თავი დასახულ ამოცანას.

,,თქვენთვის მნიშვნელოვანია წამყვანი მსახიობები. ისინი პროექტის სახე ხდებიან და გეხმარებიან პიარში. როდესაც იგებენ ფილმში ცნობილი ადამიანის მონაწილეობის შესახებ ადამიანები, უფრო მეტი მოტივაცია უჩნდებათ, რომ დაგეხმარონ, მიიღონ თქვენს ფილმში მონაწილეობა. თუ ერთხელ გაგიმართლათ, მერე ყველაფერი ზვავს ემსგავსება, ყველაფერი თავისით გვარდება. თქვენ გარშემო ბევრი ადამიანი იყრის თავს.“

ელენ ლუისი - კასტინგის რეჟისორი. ჰოლივუდი

რიჩარდ ჰიკსი - კასტინგის რეჟისორი ჰოლივუდი

თქვენ მხოლოდ უნდა გამოხვიდეთ გარეთ და შეხედოთ სამყაროს. ეს კვებავს წარმოსახვას. კასტინგის მთელი არსი ისაა, გჯერათ თუ არა, რასაც ხედავთ, არის თუ არა ეს იმ სამყაროს ნაწილი, რომელიც ფილმში უნდა შეიქმნას, რომელშიც პერსონაჟებმა უნდა იცხოვრონ.

61

როგორ ჩავატაროთ კასტინგი?

შესაძლოა კასტინგმა სრულიად ახალი მიმართულებები გააჩინოს მომავალ პროექტში. ხშირად კონკრეტული როლისათვის განსაზღვრულია შემსრულებლის ასაკი. ამიტომაც მექანიკურად შერჩევისას მთელი კონცენტრაცია გადადის სწორედ მოცემული ასაკის პრეტენდენტებზე. არადა, სრულიად მოსალოდნელია სხვა ასაკის მქონე ადამიანმა უკეთ შსძლოს იმავე როლის თამაში. იგივე შეიძლება ითქვას ტიპაჟზეც. გახსოვდეთ, სცენარი არ არის შეუცვლელი რამ. იყავით თავისუფალი და შემოქმედებითად მიუდექით პრობლემის გადაწყვეტას.

თუ გყავთ შესანიშნავი კანდიდატი, რომელიც საერთოდ ვერ ერგება თქვენი გმირის როლს ასაკით, ტიპაჟით, მაგრამ შეუძლია რაიმე განსაკუთრებულის შემოტანა თავისი თამაშით, ღირს მისთვის ყურადღების მიქცევა. ამის შესანიშნავი მაგალითია დასტინ ჰოფმანი ფილმში

„კურსდამთავრებული“ (რეჟ.მაიკ ნიკოლსი 1967). სცენარის მიხედვით ფილმში უნდა ეთამაშა მაღალ, სიმპატიურ, ათლეტური აღნაგობის ქერათმიან, ინტელიგენტ ახალგაზრდას, რომელიც მაყურებლებს ერთი თვალის შევლებით უნდა შეყვარებოდათ. ჰოფმანი, ფაქტობრივად, ამისი ანტიპოდი იყო, მაგრამ გენიალური მსახიობი, რომელმაც შექმნა გმირის სხვა სახე და ამის შედეგად გამოვიდა ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი სამსახიობო შესრულება კინოს ისტორიაში.

,,ისე ვნერვიულობდი და ვიღლებოდი, რომ ვერ ვახერხებდი კონცენტრირებას. გამუდმებით მავიწყდებოდა ჩემი რეპლიკა და ყველაფერს საშინლად ვაკეთებდი. მე დარწმუნებული ვიყავი, რომ ამ როლს არ მივიღებდი.”

დასტინ ჰოფმანი

დასტინ ჰოფმანი ნომინირებული იყო ამ ფილმით “ოსკარზე”, როგორც საუკეთესო მამაკაცი მსახიობი. ამ როლისათვის განიხილავდნენ უორენ ბიტსა და რობერტ რედფორდსაც. ასაკით დასტინი 30 წლის იყო, როდესაც სცენარის მიხედვით პერსონაჟი მხოლოდ 22 წლის გახლდათ

არ უნდა დაგავიწყდეთ ამონარიდები სცენარიდან, რომლებსაც კასტინგის დროს შესთავაზებთ მსახიობებს წასაკითხად. ამონარიდები ყოველთვის გაეცით წინასწარ. უსამართლო იქნება მსახიობებისგან უნაკლო თამაშის მოთხოვნა მათთვის მომზადების შესაძლებლობის მიცემის გარეშე. მიეცით მათ ყველა შანსი თავის გამოსაჩენად. თქვენ შეგიძლიათ ბევრი ახალი რამ გაიგოთ იმის

62

შესახებ, თუ რა გავლენას ახდენს მსახიობზე მომავალი გასაუბრება და რამხელა ძალისხმევა სჭირდება მას როლზე მუშაობისას.

შეარჩიეთ საინტერესო სცენები, სადაც მსახიობს მიეცემა შესაძლებლობა ბოლომდე გამოავლინოს პერსონაჟის ხასიათის ემოციურობა. სცენები, რომლებშიც პერსონაჟის ხასიათის გარდამტეხი მომენტებია, განსაკუთრებით კარგია.

გააგზავნეთ სცენარის მოკლე აღწერა თქვენს ამონარიდთან ერთად. სიუჟეტური ხაზის თუნდაც ერთი აბზაცი და მთლიანი სურათის თქვენეული ხედვა. მეორე აბზაცი მოიცავს პერსონაჟის ბიოგრაფიას. მსახიობის დაინტერესების შემთხვევაში, გააცანით მას მთელი სცენარი.

თქვენ მუდმივად უნდა ავსებეთ საკუთარ საინფორმაციო ბანკს, აუცილებელია ხშირად სიარული კინოსა და თეატრში, სხვადასხვა მსახიობებზე რეცენზიების კითხვა. მნიშვნელოვანია, რომ იცოდეთ როგორი რეიტინგით სარგებლობს ესა თუ ის მსახიობი მაყურებელთა შორის. ეს პირდაპირ დაკავშირებულია მომავალი ფილმის რეიტინგთან.

გასათვალისწინებელია ის ფაქტი, რომ შესაძლოა მოგეწონოთ ტიპაჟი, დაიბაროთ გადაღებაზე და სრულიად სხვა სახით წარმოგიდგეთ. ადამიანებს ხშირად მიაჩნიათ, რომ მაქსიმალურად კარგ ფორმაში უნდა მოვიდნენ გადაღებაზე. ამიტომ შესაძლოა სულაც აღარ მიიღოთ ის შეხედულება ან განწყობა, რომელიც თავდაპირველად მოგეწონათ. ამისათვის სასურველია მსახიობს მკაფიოდ აუხსნათ, თუ რას ელით მისგან, გააფრთხილოთ, რომ, ვთქვათ, არ გაიპარსოს წვერი, არ შეიჭრას თმა, არ შეიღებოს და მისთანანი. აუცილებელია თქვენ გახსოვდეთ ამის შესახებ, რათა გაუთვალისწინებელი ფაქტის წინაშე არ აღმოჩნდეთ.

სცენარის წაკითხვა

უმჯობესია სცენარის/როლის ნაწყვეტის წინასწარ მიცემა (შეგიძლიათ წინასწარ გაუგზავნოთ ფოსტით), რათა მსახიობმა უკეთ მოამზადოს როლი. ეს უნდა იყოს ტიპური სცენა იმ სცენარიდან, რომლის ეკრანიზაციასაც გეგმავთ (უმჯობესია დიალოგი) ან სრულიად სხვა სცენარიდან. ამგვარად გაიგებთ, როგორ თამაშობს მსახიობი, როგორ ჟღერს და რამდენად ემორჩილება კორექტირებას.

პირველი წაკითხვის შემდეგ გადაუხადეთ მათ მადლობა და უთხარით, რომ შესანიშნავი იყო. შემდეგ სთხოვეთ ცოტა განსხვავებული თამაში. თუ ისინი ითამაშებენ ენერგიულად, შესთავაზეთ ნელი და უგულო თამაში, რამდენადაც შეძლებენ. ყველა შემთხვევაში, როგორც არ უნდა ითამაშონ პირველად, სთხოვეთ მათ სხვაგვარი თამაში.

თქვენ უნდა ეცადოთ იმის გაგებას, თუ რამდენად უნივერსალურია მსახიობი და გაარკვიოთ მისი მიმართულება. ჩვეულებრივ, თქვენ სწრაფად შეძლებთ იმის გარკვევას, შეგესაბამებათ ეს მსახიობი თუ არა.

63

ინტერვიუ

ინტერვიუ დაიწყეთ რამდენიმე სტანდარტული შეკითხვით მათი მიზნების, საყვარელი ფილმების, უარყოფითად განწყობილი ფილმების შესახებ, როგორ გახდნენ მსახიობები, სად სწავლობდნენ და ა.შ. შესარჩევი კანდიდატების ნერვიულობა ბუნებრივია, ამიტომ ეცადეთ მათ დამშვიდებას, რათა შეძლონ თავიანთი შესაძლებლობების სრულად გამოვლინება. თქვენი სურვილისამებრ, რაც შეიძლება დაწვრილებით მოუყევით მათ გადაღებებზე, მათი წარმოების პროცესზე, თქვენს გამოცდილებაზე, ოღონდ ამ დროს გულრწფელნი უნდა იყოთ. უპასუხეთ მათ მიერ დასმულ ყველა შეკითხვას და შეიგრძენით, ნამდვილადაა თუ არა დაინტერესებული კანდიდატი თქვენი პროექტით.

დარწმუნდით, რომ მსახიობები საქმის კურსში არიან მათი ანაზღაურების თაობაზე. ასეთის არსებობის შემთხვევაში და რომ ეს მისაღებია მათთვის. თუ მოგეჩვენათ, რომ მსახიობი მშვიდადაა, შესთავაზეთ მას ნაწყვეტის წაკითხვა.

შესაძლოა მოიწვიოთ ორი-სამი მსახიობი ერთად და შესთავაზოთ მათ რაიმე სცენის გათამაშება იმისათვის, რომ დაინახოთ, თუ როგორ მოქმედებენ ისინი ერთად. თუ შერჩევა ხდება პირისპირ, იპოვეთ ვინმე, შესაძლოა პროფესიონალი მსახიობი, რათა დაგეხმაროთ და შეთავაზებულ სცენებში მეწყვილის როლი შეასრულოს. ეს დაეხმარება მსახიობს თავისი ტალანტის სრულ წარმოჩენაში.

თქვენ უნდა დაინახოთ ყველაფერი, თუ როგორ მეტყველებენ ისინი, როგორ მოძრაობენ, იმისათვის, რათა მიხვდეთ, არის თუ არა ის შესაბამისი კანდიდატურა.

· იმპროვიზაცია. კასტინგის დასრულება სჯობს იმპროვიზაციით. შესთავაზეთ მსახიობს ითამაშოს სცენა დიალოგის გარეშე, რომელშიც მას მოუწევს ერთი ემოციური მდგომარეობიდან მეორეში გადასვლა. მონიშნეთ სცენის გარდამტეხი მომენტები. უამბეთ მსახიობს პერსონაჟის წარსულსა და მის შინაგან განცდებზე. მიეცით მას დაახლოებით ერთი წუთი. ამ ეტაპზე კარგად დაინახავთ, როგორ გაართმევს მსახიობი თავს თქვენი ფილმის გარდამტეხ სცენებს. უარეს შემთხვევაში, ეს ცუდი მსახიობების გამოვლენის მშვენიერი ხერხია. ყოველთვის არსებობენ ისეთი ადამიანები, მაშინვე რომ ვერ ართმევენ დავალებას თავს და თუ გაქვთ დრო, შეგიძლიათ მისცეთ მათ კიდევ ერთი შანსი. თუმცა ეს საგანგაშო სიგნალია და შეიძლება მათ უბრალოდ არ შეუძლიათ ამის გაკეთება გადასაღებ მოედანზე.

ცნობილ მსახიობთა შერჩევა

თუ გაგიმართლათ და გამოგიჩნდათ ცნობილ მსახიობებთან მუშაობის შესაძლებლობა, სავარაუდოდ, აღმოაჩენთ, რომ მათ არ უნდათ კასტინგში მონაწილეობის მიღება. ისინი თვლიან, რომ მათი მუშაობის შედეგები უკვე საკმარისადაა ცნობილი და მათი დრო ძვირად ფასობს. კინო ინდუსტრიაში ეს ნორმალურია და თქვენ ეს უნდა გაითვალისწინოთ.

თქვენ მაინც მოგიწევთ შეკრების ჩატარება არაფორმალური საერთო შერჩევისათვის იმისათვის, რომ ნახოთ კანდიდატის როლთან შესაბამისობა. ასევე საქმის კურსში უნდა იყოთ, სავარაუდოდ მათი აგენტებისაგან, ცნობილი მსახიობების მოთხოვნათა შესახებ: ხელფასის თაობაზე, საცხოვრებელი პირობები, კვება, ვიზაჟი, ვარცხნილობა და სხვა.

64

მზად უნდა იყოთ იმისათვის, რომ ყველა რეჟისორს არ ეხერხება საკუთარი აზრების კარგად ახსნა. ყველას არ შეუძლია ზუსტად აღგიწეროთ, თუ როგორი წარმოუდგენია ამა თუ იმ როლზე მსახიობი. ამიტომაც მნიშვნელოვანია შეძლოთ სწორი შეკითხვები, გააბათ ემოციური ძაფი იმ რეჟისორთან, ვისთანაც მუშობთ. შესაძლოა რეჟისორმა გითხრათ, რომ უნდა მსახიობი ჰგავდეს რომელიღაცა ლიტერატურულ პერსონაჟს, რომელიმე სპექტაკლის ან ფილმის მთავარ გმირს. თქვენ ზუსტად უნდა მიხვდეთ, რას მოითხოვს იგი თქვენგან. ამიტომ იკითხეთ ბევრი, ნახეთ ბევრი ფილმი და სპექტაკლი.

კასტინგისას ყველაზე მნიშვნელოვანია

გააოცოთ ყველა. ახლებურად დაანახოთ უკვე ნაცნობი მსახიობი ან იპოვოთ ვინმე ახალი.

ბავშვების კასტინგი

ბავშვებთან მუშაობა ძალიან რთულია და განსაკუთრებულ მიდგომას და მოთმინებას საჭიროებს. შესაძლოა როლისათვის შესაფერისი კანდიდატის საპოვნელად ათასობით ბავშვის ნახვა მოგიხდეთ. "ფორესტ გამპში" ძლიან რთული იყო ფორესტ გამპის ბავშვობის შემსრულებლის მონახვა. რამდენიმე ათასი ბავშვი გაისინჯა როლზე. საქმე იქამდეც კი მივიდა, რომ პროექტის გადადების საკითხი დადგა. ბოლოს სასურველი კანდიდატი მისისიპში აღმოაჩინეს. ტომ ჰენკსმა მისგან აქცენტიც კი გადმოიღო როლისათვის.

გაითვალისწინეთ, რომ ყველა ბავშვი ერთნაირად ვერ უძლებს დატვირთვას, ზოგი მოცდისგან იღლება და ფოტოგრაფთან მუშაობისას იწყებს ჭირვეულობას. შერჩევისას ყურადღება მიაქციეთ ბავშვი ხასიათს: რადმენად ადვილად შემოდის კონტაქტში, ქვს თუ არა იუმორის გრძნობა, რამდენად დამოუკიდებელია. დააკვირდით, რამდენად შრომისუნარიანი და ნებისყოფიანია ბავშვი, ხოლო ამის შემდგომ ვაქცევთ ყურადღებას გარეგნობას. გადაღებები ხომ ძლიან სერიოზული შრომაა და ამას ყველა ვერ უძლებს.

65

კასტინგის დროს ეცადეთ ბავშვს დაძაბულობა მოუხსნათ. ძლიან ბევრი მშობელი სპეციალურ ვარცხნილობებს უკეთებს, აცმევს განსაკუთრებულად. გააფრთხილეთ მშობლები, ბავშვს ჩააცვან ჩვეულებრივი, ყოველდღიური ტანსაცმელი, რომელსაც მიჩვეულია. ტანსაცმელი არ უნდა

ზღუდავდეს მოძრაობას და ბავშვი კომფორტულად უნდა გრძნობდეს თავს. თუ ძალიან პატარა ბავშვების კასტინგია, ასევე უთხარით მშობლებს, რომ წამოუღონ საყვარელი სათამაშოები. არ დაგავიწყდეთ, რომ კასტინგზე მშობლებიც საშინლად ნერვიულობენ და ეს განწყობა გადადის ბავშვებზეც. ამიტომ აუხსენით მშობლებს ეს გარემოება და დაამშვიდეთ.

კადრი ფილმიდან “Bagsy Malone” (ბაგზი მელოუნი) რეჟ. ალან პარკერი 1976 წ.

ინგლისური მიუზიკლი-პაროდია.

განგსტერული ჩიკაგო 30-იან წლებში. ფილმში ყველა როლს ბავშვები ასრულებენ.

ბავშვების კასტინგი ეს იგივეა, რაც ნემსის ძებნა თივის ზვინში!!!

როცა ფოტოგრაფი დაასრულებს გადაღებას, იწყება დეტალური არჩევა . ეს ძლიან საპასუხისმგებლო და დაძაბული საქმეა. ყველა დედა თვლის, რომ მისი შვილი ყველაზე ლამაზი და ნიჭიერია. ამიტომ ძალიან რთული სათქმელია, რომ თქვენი შვილი არ იქნა შერჩეული, სხვა დროს გაგიმართლებთ.

აუცილებლად უნდა დაადგინოთ თავად ბავშვს აქვს თუ არა გადაღების სურვილი. ხშირად ეს მშობლების ახირებაა და ბავშვების ნების საწინააღმდეგოდ ხდება. აუხსენით ბავშვს და მშობელს, თუ როგორი მუშაობა მოუწევს; გაარკვიეთ, დადის თუ არა ბაღში, სკოლაში, დამატებით წრეებზე. მიახლოებით გააცანით სამუშაო განრიგი და დარწმუნდით, რომ შუა პროექტში არ მიგატოვებენ.

66

დაიმახსოვრეთ, აუცილებლად უნდა მოუსმინოთ კასტინგზე მოსულ ყველა ბავშვს, თუნდაც გადაჭრით იცოდეთ , რომ რომელიმე არ გამოგადგებათ.

კასტინგის მსვლელობისას დაიცავით სიმშვიდე და სუბორდინაცია!

განმეორებითი შერჩევა

ყურადღებით შეისწავლეთ ვიდეოჩანაწერები და მოიფიქრეთ, ვინ მოგეწონათ ყველაზე მეტად. აზრი ჰკითხეთ თქვენი შემოქმედებითი ჯგუფის სხვა წევრებსაც. არ აჩქარდეთ და მოიწვიოთ ის, ვინც ყველაზე შთამბეჭადავად გამოიყურებოდა. შესაძლოა უკეთესიც იპოვოთ. იმოქმედეთ რაც შეიძლება პროფესიონალურად. თუ ჯერ არ ხართ მზად გადაწყვეტილების მისაღებად, დრო დაუთმეთ კანდიდატის შესახებ თქვენთვის საინტერესო ინფორმაციების, გამოხმაურებების გაცნობას.

მოიწვიეთ საუკეთესო კანდიდატები განმეორებით კასტინგზე. ისინი მოხარულნი იქნებიან პირველი ეტაპის გადალახვით და მეორე ცდაზე უკეთ შეძლებენ საკუთარი თავის წარმოჩენას. შესთავაზეთ სხვა ამონარიდების წაკითხვა. დარწმუნდით, რომ მათ ხელს აძლევთ გასაუბრების თარიღი და გააკეთებენ ყველაფერს, რაც შეუძლიათ სათანადოდ მოსამზადებლად. ძალიან უნდა მოინდომოთ და მიაღწიოთ მსახიობთა კოლექტიურ გასაუბრებას, რათა დაინახოთ მათ შორის კავშირები. აუცილებლად უნდა დარწმუნდეთ, რომ მსახიობთა ჯგუფი სწორი მიმართულებით მუშაობს.

მომდევნო დღეს დაუკავშირდით საუკეთესო კანდიდატებს და უთხარით, რომ გსურთ მათი ხილვა თქვენს ფილმში. უთხარით, რომ მოხარული ხართ გადაღებებში მათი მონაწილეობით. შეუთანხმდით უახლოეს დღეებში შეხვედრასა და ხელშეკრულების ხელმოწერაზე.

გაითვალისწინეთ, რომ მოკრძალებული მსახიობი, რომელიც გუშინ სამსახურს გთხოვდათ, შეიძლება დღეს უკვე თვითკმაყოფილი და ქედმაღალი დაგხვდეთ.

ტელეფონის ან ელექტრონული ფოსტის საშუალებით შეეხმიანეთ მსახიობებს, რომლებმაც ვერ გადალახეს შესარჩევი ეტაპი და მადლობა გადაუხადეთ მონაწილეობისთვის. შეატყობინეთ, რომ ისინი არ შეეფერებოდნენ მოცემულ როლს, მაგრამ განხილულ იქნებიან კანდიდატებად შემდგომ პროექტებში. მსახიობები აფასებენ, როდესაც მათ საბოლოოდ არ ივიწყებენ, თქვენ კი მართლა შეიძლება დაგჭირდეთ კანდიდატი შემდეგი ფილმისთვის.

უკვე გყავთ სამსახიობო შემადგენლობა. დადგა რეპეტიციების დროც. ყველას გაუგზავნეთ სცენარის სრული ვერსიის ასლები იმ იმედით, რომ წაიკითხავენ და დაიწყებენ საკუთარი როლის სწავლას.

რაზე ღირს დაფიქრება

არსებობს რამდენიმე ასპექტი, რომლებიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია კასტინგის წარმატებულად ჩასატარებლად.

· ნერვიულობა. რა თქმა უნდა, თქვენთვისაც რთული იქნება ურთიერთობა, ვინაიდან გიწევთ დიდი რაოდენობით უცხო ადამიანებთან შეხვედრა, მათი თამაშის რეჟისორობა და იმის გაგება, თუ

67

რომელი მათგანია შესაბამისი. თუმცა, გახსოვდეთ მსახიობებს უფრო უჭირთ, რადგან მათ უწევთ უცხო ადგილას მისვლა, ოთახში უცხო ადამიანთა გარემოცვაში ყოფნა და ამავდროულად, პატარა წარმოდგენის მოწყობა როლის მისაღებად. თქვენ მომგებიან მდგომარეობაში ხართ. ამიტომ მსახიობების მიმართ საჭიროა რბილი და თავაზიანი მოპყრობა იმისთვის, რომ მათ თავიანთი შესაძლებლობების მაქსიმუმი გამოავლინონ.

· პროფესიონალიზმი. ერთადერთი ხერხი სიტუაციაზე კონტროლის შესანარჩუნებლად ისე, რომ მსახიობებმა თავი კომფორტულად იგრძნონ, არის პროფესიონალიზმი. ძალზე მნიშვნელოვანია სასიამოვნო ატმოსფეროს შექმნა. თუ პირველად ხვდებით ადამიანს, ის აუცილებლად ჩამოიყალიბებს აზრს თქვენზე და მთელს თქვენს კინოწარმოებაზე. თქვენ ბევრს მოიგებთ, თუ დატოვებთ პროფესიონალის შთაბეჭდილებას.

· მოქნილობა. ქასთინგის დროს, მსახიობის მოქმედებიდან გამომდინარე, შესაძლოა მოგივიდეთ ახალი იდეა. თუ ადამიანი ძალიან ნერვიულობს, სჯობს მეტი დრო დახარჯოთ იმისთვის, რომ მან თავი იგრძნოს კომფორტულად. ზოგიერთს სხვებთან შედარებით მეტი განმარტებების მიცემა სჭირდება. თუ მოქნილობისა და პროფესიონალიზმის შენარჩუნებას შეძლებთ, აუცილებლად გამოხვალთ ნებისმიერი სიტუაციიდან.

დღის ბოლოს, მართალია, დაღლილი იქნებით, მაგრამ მაინც დალაგეთ/დაალაგებინეთ ოთახი. არ დატოვოთ თვენი ქაღალდის ნაგლეჯები და სხვა ნაგავი!

კასტინგი დამთავრდა, ახლა თქვენ გაქვთ საშუალება დასვენებული გონებით ნახოთ ჩანაწერები. უკეთ დააკვირდეთ და სწორად აარჩიოთ კანდიდატი.

არსებობს რამდენიმე რამ, რასაც უნდა მიექცეს ყურადღება ჩანაწერის ყურებისას:

· ქიმია. მოხდა თუ არა ქიმიური რეაქცია თქვენსა და მსახიობს შორის? ჩვეულებრივ, ეს იმას ნიშნავს, რომ შესანიშნავად გესმით ერთმანეთის და სასიამოვნო ადამიანად გეჩვენებათ. ხანდახან მართებული იქნება უსიამოვნო ადამიანის არჩევაც, მაგრამ მხედველობაშია მისაღები ის, თუ როგორ შეეწყობა იგი სხვებს.

· გარეგნობა. დააკვირდით მსახიობის გარეგნობას და მოძრაობებს. შეესაბამება თუ არა როლს? თუ არა, დაფიქრდით, იქნებ შესაძლებელია მას გაუკეთდეს გრიმი ან შეცვალოს მოძრაობები.

· თამაში. კარგად თამაშობს მსახიობი? შესაძლოა მსახიობი ღირსეულად თამაშობს, მაგრამ ეს ის არაა, რაც გჭირდებათ. ძალიან კარგია, თუ მსახიობი ბუნებრივად ერგება როლს. მაგრამ ყოველთვის არსებობს შესაძლებლობა, რომ ის კარგად ვერ ითამაშებს, თუ გადაწყვეტთ გმირის ზოგიერთი მახასიათებლის შეცვლას.

· ხმა. სწორად ისმის თუ არა მისი ხმა? მარტივად შეიძლება დაგავიწყდეთ ამის შესახებ, მაგრამ ხმა და აქცენტი უნდა ერგებოდეს პერსონაჟს და ისმოდეს დამაჯერებლად.

· სურვილი. ნამდვილად უნდა ამ ადამიანს თქვენს პროექტზე მუშაობა? რადგან თქვენ ვერ უხდით მსახიობებს, ძალზე მნიშვნელოვანია, რომ მას უნდოდეს თავისი დროის გადაღებებისთვის დათმობა

68

და ჰქონდეს კიდეც ამის შესაძლებლობა. ასე შეგიმსუბუქდებათ სამუშაო და შესაძლო ხარჯები დიდ გავლენას არ მოახდენს მთელს პროექტზე. ძალიან კარგია, როდესაც გადასაღებ მოედანზე მსახიობები არ ჩივიან, რადგან მათ ნამდვილად სურთ კარგი კინოს გადაღება.

გასათვალისწინებელია:

შესაძლოა დაგჭირდეთ ყველაზე უფრო იმედისმომცემი პრეტენდენტების განმეორებით მოწვევა. მეორე შეხვედრა შეიძლება ჩატარდეს ისევე, როგორც პირველი, მაგრამ უფრო ნაყოფიერი იქნება, თუ პრეტენდენტებს მიეცემათ რაიმეს ერთად თამაშის საშუალება იმის გასაგებად, ეწყობიან თუ არა ერთმანეთს.

კიდევ ერთხელ დაფიქრდით თქვენს გადაწყვეტილებაზე, რათა მასში ბოლომდე იყოთ დარწმუნებული;

დარწმუნდით, რომ მათ აქვთ დრო და რომ ისინი არ შეიცვლიან გარეგნობას როლის შეუსაბამოდ;

თუ უარი გაქვთ სათქმელი, არაა საჭირო ამის მაშინვე გაკეთება. თავდაპირველად დაუკავშირდით ყველას, ვინც აარჩიეთ და დარწმუნდით, რომ ისინი შეძლებენ თქვენს ფილმში გადაღებას;

დაუკავშირდით მათ, ვინც არ აარჩიეთ, ტელეფონით ან ელექტრონული ფოსტით. კარგი იქნება, თუ ეტყვით მათ თქვენს კარგ და კონსტრუქტიულ სურვილებს. შესაძლოა ისინი შემდგომში დაგჭირდნენ;

გააცანით ხელშეკრულება და პირობები; წარუდგინეთ რეჟისორსა და პროდიუსერს.

გაამახვილეთ ყურადღება შემდეგ დეტალებზე :

ესმის თუ არა თავისი როლი ფილმში და პერსონაჟის ხასიათი? შეუძლია თუ არა ეპიზოდებში ხასიათის შეცვლა? აქვთ თუ არა თქვენი შეთავაზებულისგან განსხვავებული შეხედულებები და იდეები როლთან

დაკავშირებით? აქვთ თუ არა მათ საკმარისი უნარი თამამად შეასრულონ როლი, ნერვიულობის გარეშე? იპოვიან თუ არა საერთო ენას სხვა მსახიობებთან და გაუგებენ ერთმანეთს? გვანან თუ არა თავდაჯერებულ და გულრწფელ ადამიანებს და იქნებიან თუ არა

დამაჯერებელნი ეკრანზე? გააზრებული აქვთ თუ არა სამუშაო განრიგი, ადგილმდებარეობა, დატვირთვის ხარისხი? თანახმა არიან თუ არა შეთავაზებულ ჰონორარზე? შესაძლოა თუ არა გაჩნდეს ხელისშემშლელი მიზეზები: ორსულობა, ოპერაცია, გათხოვება,

დაქორწინება, სხვა პროექტი, ეჭვიანი მეუღლე, ტრადიციული მამა და სხვა.

გადაუხადეთ ყველას მადლობა კასტინგში მონაწილეობისთვის და უთხარით, რომ მათ ეცნობებათ შედეგები.

69

მერიენ დოჰერტი

მსახიობთა გილდიები

მსახიობთა გილდიები მსახიობთა დაცვის და მუშაობის სამართლიანი კომპენსაციის, ასევე მათი შემოქმედებითი საქმიანობის პირობების გაუმჯობესების უზრუნველყოფის მიზნით იქმნება. ფაქტია, რომ მუშაობის მსურველი მსახიობების რაოდენობა ყოველთვის აჭარბებს შემოთავაზებული სამსახურების რაოდენობას. მსახიობთა მხოლოდ მცირე პროცენტი თუ გამოიმუშავებს ფილმში თამაშით იმდენს, რომ თავი ირჩინოს. თქვენ არ ხართ ვალდებული მიმართოთ გილდიას მსახიობებისთვის, მაგრამ თუ მსახიობი, რომლითაც დაინტერესებული ხართ, გილდიაში შედის, შეიძლება მოგიწიოთ მათთან ურთიერთობა.

მსახიობთა გილდიის ბევრი წევრი თანახმა იქნება უფასოდ ან ოფიციალურად შემოთავაზებულზე ნაკლები ანაზღაურებით მუშაობაზე. ხელმძღვანელობამ ეს იცის და თვალს ხუჭავს, რადგან მათ ესმით, რომ მსახიობს პროგრესისთვის გამოცდილება ესაჭიროება.

70

დაიმახსოვრეთ: იყავით ორგანიზებულნი დასაწყისიდანვე. ამგვარად, გააკეთებთ რესურსების, დროის და თქვენი ნერვების ეკონომიას!

საინტერესო ამბები:

ელფის როლმა ფილმში ,,ელფი“ 2003 მსახიობი ვილ ფერელი მოთხოვნად მსახიობად აქცია. თუმცა, სცენარი როდესაც დაიწერა, ამ როლში ჯიმ კერის მოიაზრებდნენ, მაგრამ მისი თავნება ხასიათი ელფის უაღრესად დადებით პერსონაჟს ვერ მოერგო.

71

სტენლი კუბრიკის ფილმში ,,ნათება“ ჯეკ ნიკოლსონის გადაღება კასტინგის ისტორიაში ერთ-ერთ მომგებიან გადაწყვეტილებად ითვლება. საინტერესოა, რომ ამ როლზე განიხილავდნენ რობერტ დე ნიროს და რობინ უილიამსს.

რეჟისორი ჯეიმს კამერონი ფილმ ,,ტერმინატორის“ გადაღებისას ყველაზე დიდ სირთულეს მთავარი როლის შემსრულებლის პოვნაში ხედავდა. თავდაპირველად შეირჩა ამერიკული ფეხბურთის ცნობილი მოთამაშე, სპორტსმენი ჯეიმს სიმფსონი, თუმცა რეჟისორმა იგი დაიწუნა იმის გამო, რომ მკვლელად ვერ წარმოიდგინა. არადა, რამდენიმე ხანში სიმფსონი ცოლის მკვლელობაზე დაიჭირეს. მართალია, ადამიანის ფიზიონომიაში კემერონი ვერ ერკვეოდა, მაინც არც ერთხელ არ უნანია, რომ როლზე Т-800 არნოლდ შვარცნეგერი დაამტკიცა.

ტერმინები

1 Additional Camera

An extra camera operator, often needed for complicated action sequences or stunts.

დამატებითი კამერა

დამატებითი კამერის ოპერატორი, რომელიც საჭიროა რთული სცენებისა და ტრიუკების გადასაღებად.

2 Additional Photographer/ Photography

Handles the secondary shooting or reshoots. დამატებითი ოპერატორი

ოპერატორი, ცალკეული სცენებისა და განმეორებითი გადაღებისათვის.

3 2D Animator An Animator who works in 2D space on a computer or hand draws each frame for cel animation.

2D ანიმატორი ანიმატორი, რომელიც მუშაობს კომპიუტერულ ორგანზომილებიან სივრცეში ან ხელით ხატავს თითოეულ ფოტოგრამას.

72

4 2D Artist A global term referring to any artist whose tasks focus primarily on 2D work, such as matte painting, rig removal, dust busting, rotoscoping and compositing, and morphing. See 3D Artist.

2D მხატვარი ორგანზომილებიან ანიმაციაზე მომუშავე მხატვრის აღმნიშვნელი ზოგადი ტერმინი. სამუშაოში შეიძლება შედიოდეს 2-განზ. ანიმაციის სხვადასხვა ასპექტი.

5 2nd Unit Director

The 1st Unit is the main shooting crew of a movie. Second unit crews are appointed by the director to shoot additional footage. Traditionally, the stunt coordinator heads the second unit on action films. Shooting simul- taneously on the regular shooting schedule saves time and money.

მეორე ჯგუფის რეჟისორი

მეორე ჯგუფის რეჟისორს აბარია მეორე ჯგუფის მიერ გადასაღები სცენები.

6 3D Animator An Animator who works in 3D space on a computer.

3D ანიმატორი ანიმატორი, რომელიც მუშაობს 3D განზომილებიან სივრცეში კომპუტერზე.

7 Actor/Actress The "talent" who plays the role of a character. მსახიობი ადამიანი, რომელიც პერსონაჟის როლს განასახიერებს.

8 Animation Director

The Animation Director is responsible for developing and supervising the behavior and motion of all animated characters that appear in the film. The scope of the character animation for the project will generally determine whether the Animation Director works for or is placed on the same level within the show hierarchy as the Visual Effects Supervisor (VFX Sup).

ანიმაციის რეჟისორი

ანიმაციის რეჟისორი პასუხისმგებელია ფილმის ყველა ანიმაციური პერსონაჟის შექმნაზე, მათი ქცევისა და მოძრაობის განვითარებაზე.

9 Animation Supervisor

Technically, the job of the Animation Supervisor is very similar to that of the Animation Director. Like all job descriptions, the role of the Animation Supervisor can change dramatically from show to show. If the show has an Animation Director, the Animation Supervisor re- ports to him or her and will most likely be responsible for supervising the animation of the characters based on the vision of the Animation Director. In the absence of the Animation Director, the Animation Supervisor reports to the Visual Effects Supervisor (VFX Sup) and is responsible for all the Digital Characters in the show.

ანიმაციის ხელმძღვანელი

ძირითადად ზედამხედველობს ფიგურათა ანიმაციას. ექვემდებარება ანიმაციის რეჟისორს, თუ ასეთი არსებობს პროექტში.

10 Animator 1. Any artist who uses a computer to animate Digital Characters or other objects. Also called a Digital Animator. See Character Animator. 2. An Animator who works in 3D space on a computer.

ანიმატორი პროფესიონალი, რომელიც ახდენს სხვადასხვა ნახატის ან კომპიუტერულად შექმნილი ფიგურების ანიმირებას 2D ან 3D სივრცეში

11 Art Department

Crew concerned with visual artistry of a production. Members of art dept. include: Art director, assistant art director, draftsman, leadman, production designer, production buyer, property master, set dresser, special effects supervisor, among others. The department is led by the Production Designer or Art Director.

სამხატვრო დეპარტამენტი

ჯგუფი, რომელსაც ეხება პროდუქციის მხატვრული სახე. ჯგუფს ხელმძღვანელობს პროდუქციის დიზაინერი ან მთავარი მხატვარი / დამდგმელი მხატვარი.

12 Art Director The Art Director oversees the artists in the Art Department and is responsible for creating designs and detailed artwork that can be used to communicate the aesthetic vision of the film to the Production Team.

მთავარი მხატვარი; დამდგმელი მხატვარი

პიროვნება, რომელიც ხშირად ხელმძღვანელობს სამხატვრო დეპარტამენტს ან ექვემდებარება პროდუქციის დიზაინერს, თუ პროდუქციას ეს პოზიცია გააჩნია. განსაზღვრავს ფილმის გამომსახველობით კონცეფციას.

13 Assistant Art Director

An individual who works with and assists the Art Director

მთავარი მხატვრის ასისტენტი

პიროვნება, რომელიც ეხმარება მთავარ / დამდგმელ მხატვარს.

73

14 Assistant Cameraman

Member of the camera crew who assists the camera operator and is responsible for the maintenance and care of the camera. Also may do duties of clapper-loader and/or focus puller. The individual on the Film Crew who works closely with the Cameraman and the Director of Photography (DP) during shooting. He is responsible for maintenance of the camera, changing lenses and magazines, focusing and zooming during the shot, clapping the slate, and keeping camera reports. Also called First Assistant Cameraman (1st AC), Camera Assistant. See also Second Assistant Cameraman (2nd AC).

ოპერატორის ასისტენტი

ოპერატორთა ჯგუფის წევრი, რომელიც ეხმარება ოპერატორს და პასუხისმგებელია კამერის მოვლასა და უსაფრთხოებაზე. ეს პოზიცია შეიძლება დაიყოს ოპერატორის პირველ და მეორე ასისტენტად.

15 Assistant Director

Duties include tracking the progress of filming versus the production schedule and preparing the call sheets. The AD is the right-hand man of the Director and handles many aspects of the production, including the scheduling and budgeting of the shoot, preparing the call sheets, and maintaining order and management of the Film Crew. On larger shows, a Second and even a Third AD might also be employed to work with the Assistant Director. Also called the First Assistant Director (1st AD).

რეჟისორის ასისტენტი

რეჟისორის „მარჯვენა ხელი“. მის მოვალეობაა, თვალი ადევნოს გადაღებების განრიგის შესრულებას, გამოცხადების ფურცლების მომზადებას და სხვა. პროდუქციას შესაძლოა ჰყავდეს რეჟისორის 1-ლი, რამდენიმე მე-3 და მე-4 ასისტენტები.

16 Assistant Editor

The member of the Production Team who is responsible for editing equipment maintenance, maintaining records of all the film, performing any necessary film splices, and assisting the Editor in synchronizing image and sound. Also called Assistant Film Editor, Assistant Picture Editor, Assistant Sound Editor, First Assistant Editor (1st AE). See also Second Assistant Editor (2nd AE).

მემონტაჟის ასისტენტი

გადამღები ჯგუფის წევრი, რომელიც პასუხისმგებელია სამონტაჟო აღჭურვილობის მოვლასა და უსაფრთხოებაზე, ასევე მემონტაჟის დახმარებაზე. მემონტაჟეს შესაძლოა ჰყავდეს 1-ლი, მე-2 და მე-3 ასისტენტი.

17 Assistant Production Manager

Assist Production Manager in planning, managing and executing production operations. Coordinate and plan production priorities, workflow and schedule. Identify and report operational and maintenance problems to prevent production delays. Schedule routine inspection and maintenance of production equipment to prevent equipment break-downs and malfunctioning.

წარმოების მენეჯერის ასისტენტი

პიროვნება, რომელიც ექვემდებარება და ეხმარება წარმოების მენეჯერს. გეგმავს სამუშაო პროცესს და გრაფიკს, ახდენს გადაღების პრიორიტეტების კოორდინაციას, ადგენს და აწესრიგებს ტექნიკურ პრობლემებს, რათა არ მოხდეს გადაღების შეფერხება.

18 Associate Producer

Producer who shares responsibility for creative and business issues. An individual who assists the Producer and Director in overseeing a subset of the overall production. For example, for a large project, there might be an Associate Producer who is responsible for all

ასოცირებული პროდიუსერი

პროდიუსერი, რომელიც იზიარებს პასუხისმგებლობას საქმიან და შემოქმედებით სფეროში. ის ეხმარება მთავარ პროდიუსერს და რეჟისორს საერთო წარმოების ზედამხედველობაში. პროდუქციის სიდიდის და ტიპის მიხედვით, შესაძლოა ეს ტიტული პიროვნებას მიენიჭოს საპატიო მიზეზებით ან პროდუქციის შექმნაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის.

19 Associate Visual Effects Supervisor

A relatively new position in which the individual is hired to assist the Visual Effects Supervisor (VFX Sup) with his tasks. The role has been used increasingly as a means of providing a stepping stone for the Digital Effects Supervisor (DFX Sup) who desires to gain enough experience to become a Visual Effects Supervisor.

ასოცირებული ვიზუალური ეფექტების ხელმძღვანელი

შედარებით ახალი პოზიცია კინოინდუსტრიაში. ვიზუალური ეფექტების ჯგუფის ხელმძღვანელის ასისტენტი.

20 Automatic Dialogue Replacement Editor

The individual responsible for performing the Automatic Dialogue Replacement (ADR) sessions. Also called the Automatic Dialogue Replacement Mixer (ADR Mixer).

გადახმოვანების მემონტაჟე

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია დიალოგის გადახმოვანების სესიაზე.

74

21 Background Artist

Individual responsible for designing or constructing the art placed at the rear of a set. See Scenic Artist.

ფონის მხატვარი ადამიანი, რომელიც ქმნის დეკორატიულ კონსტრუქციებსა და უკანა ფონებს.

22 Best Boy Chief assistant, usually of the gaffer, but more often lately used as a general term for the second in command of a group.

ბესთ-ბოი; გამნათებლის მთავარი ასისტენტი

ძირითადად გაფერის (გამნათებლის) მთავარი ასისტენტი. ბოლო დროს შეიძლება ასევე აღნიშნავდეს რომელიმე დეპარტამენტის ხელმძღვანელის მთავარ ასისტენტს.

23 Boom Operator

Member of the sound crew who operates the boom microphone.

ბუმ-ოპერატორი ხმის ჯგუფის წევრი, რომელიც მართავს ბუმ-მიკროფონს.

24 Camera Crew

Crewmembers directly involved with operation of the camera. Individual job titles include: clapper-loader, camera operator, assistant cameraman, director of photography, focus puller, grip, key grip, dolly grip, additional camera.The individuals responsible for the operation of the camera during shooting. The Camera Crew generally consists of the Director of Photography (DP), Cameraman, Assistant Cameraman (AC), Second Assistant Cameraman (2nd AC), and Grips.

საოპერატორო ჯგუფი

სპეციალისტთა გუნდი, რომელიც მუშაობს კინოგამოსახულების შექმნაზე. ჯგუფში შედიან ოპერატორები, ასისტენტები და ა.შ.

25 Camera Operator

Individual who operates the camera to the specifications dictated by the director of photography. See Cameraman.

კამერის ოპერატორი

26 Cameraman The Crew Member who operates the camera during filming based on the specifications given by the Director of Photography (DP). The cameraman is also responsible for maintaining the desired composi- tion of the shot and for creating smooth camera moves. In some cases, the Director or DP might assume this role.

ოპერატორი სპეციალისტი, რომელიც ექვემდებარება მთავარ ოპერატორს და ევალება კადრის კომპოზიციის შერჩევა, კამერის სწორი, დეფექტის გარეშე მოძრაობა და სხვ. ზოგჯერ ამ როლს ითავსებს თავად დამდგმელი/მთავარი ოპერატორი.

27 Casting Director

Individual responsible for selecting actors to play roles.

კასტინგის რეჟისორი; კასტინგის ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც პროდუქციის მხრიდან ხელმძღვანელობს მსახიობთა შერჩევისა და მსახიობებსა ან მათ წარმომადგენლებთან მოლაპარაკების პროცესს.

28 Caterer The people responsible for supplying the meals for the Cast and Crew during location and set shoots. See also Craft Service.

საკვებით მომმარაგებელი

გადაღებისას გადამღები ჯგუფის საკვებით მომმარაგებელი.

29 CG Producer Abbreviation for Computer Graphics Producer. See Digital Effects Producer (DFX Producer).

კომპიუტერული გრაფიკის პროდიუსერი

ხელმძღვანელობს კომპიუტერულ გრაფიკაზე მომუშავე ჯგუფს.

30 Character Animation Department

The group of artists who primarily fo- cus on character animation at a facility.

პერსონაჟთა ანიმაციის დეპარტამენტი

მხატვართა გუნდი, რომელიც ძირითადად პასუხისმგებელია პერსონაჟთა ანიმაციაზე.

31 Character Animation Supervisor

პერსონაჟთა ანიმაციის ჯგუფის ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც ხელმძღვანელობს პერსონაჟთა ანიმაციის დეპარტამენტს.

75

32 Character Animator

An artist who specializes in creating motion for Digital Characters. Many Character Animators come from traditional animation and are trained to work with a specific piece of 3D software. Depending on the size and scope of the project, a Character Animator might report to an Animation Lead, Animation Supervisor, or an Animation Director. Also referred to as CG Animator, Digital Animator, Animator.

პერსონაჟთა ანიმატორი

ციფრული პერსონაჟების ანიმაციის შემქმნელი მხატვარი.

33 Character Designer

Any individual whose specialty lies in the design of characters for a film. Character Designers work in a wide variety of media, including pencil, paint, clay, and computer graphics (CG).

პერსონაჟის მხატვარი

პერსონაჟთა დიზაინის შემქნელი მხატვარი. პერსონაჟის მხატვარი შესაძლოა იყენებდეს ფანქარს, საღებავს, თიხას, კომპიუტერულ გრაფიკას ან სხვა მეთოდს.

34 Character Setup Supervisor

The individual responsible for the setup for all Digital Characters and models. His team of Character Setup TDs are responsible for the skeleton, deformation, and skinning requirements for each model based on the motion requirements defined by the Director and Animation Director. Also called Animation Setup Supervisor, Motion Setup Supervisor, Character Supervisor.

პერსონაჟთა შექმნის ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებლია ყველა ციფრული პერსონაჟისა და მოდელის შექმნაზე.

35 Character Setup Technical Director

An artist who creates the character setup for digital characters so they can be animated by a Character Animator. Also called Motion Technical Director (Motion TD), Animation Technical Director (Animation TD), Rigger, Chainer, Technical Animator.

პერსონაჟთა შექმნის ტექნიკური დირექტორი

მხატვარი, რომელიც ქმნის ციფრული პერსონაჟების ვიზუალს

36 Choreographer

Individual who plans and directs dance sequences within a movie.

ქორეოგრაფი პიროვნება, რომელიც დგამს და გეგმავს ფილმის ქორეოგრაფიულ ნაწილს.

37 Cinematographer

An individual who is experienced in the art of capturing images on camera. The main Cinematographer for a film is the Director of Photography (DP). Individual with expertise in the art of capturing images either electronically or on film stock through the application of visual recording devices and the selection and arrangement of lighting

ოპერატორი სპეციალისტი, რომელსაც შეუძლია გამოსახულების მხატვრული აღბეჭდვა გადამღები კამერის მეშვეობით, განათების დაყენება და ა.შ.

38 Clapper Individual who operates the clapboard at the beginning of a shot, also responsible for loading film magazines into the camera.

ტკაცუნას ოპერატორი

რეჟისორის ასისტენტთან ერთად მომუშავე, რომელიც ანალოგურ ან ციფრულ ტკაცუნაზე აფიქსირებს ტექნიკურ მონაცემებს და დუბლის გადაღების დაწყების წინ ატკაცუნებს მას.

39 Co-producer A Producer who shares in the responsibility with another producer or other producers for the budgeting, planning, and completion of a project and offers creative input. See also Executive Producer (EP), Associate Producer, Line Producer.

თანაპროდიუსერი (კოპროდიუსერი)

პროდიუსერი, რომელიც სხვა პროდიუსერებთან ერთად იზიარებს პასუხისმგებლობას, იქნება ეს ბიუჯეტი, დაგეგმვა თუ პროექტის დასრულება. იხ. ასევე აღმასრულებელი პროდიუსერი.

40 Color Consultant

Technical advisor with expertise in film stock and film developing, who provides advice for cinematographers and color timers.

ფერის კონსულტანტი

ტექნიკური კონსულტანტი. მისი ექსპერტიზის სფეროში შედის კინოფირი და გამჟღავნების პროცესი.

41 Color Grader The artist responsible for creating the color corrections of the scanned images to get the best possible color match to the workprint or match clip and, if necessary, to convert the images from log space to linear space.

ფერთა კორექტორი

მხატვარი, რომელიც ახდენს გამოსახულების ფერთა კორექციას, რათა შეიქმნას სხვადასხვა კადრის ერთიანობა და რეჟისორისთვის/მთავარი ოპერატორისთვის სასურველი ელფერის გამოსახულება.

76

42 Color Grading Supervisor

The individual responsible for ensuring that all the scanned images are color corrected to meet the technical and aes- thetic requirements of the show and to maintain color continuity of all the plates used. The Grading Supervisor manages a small team of Color Graders and, depending on the show hierarchy, reports to either the Compositing Supervisor or Digital Effects Supervisor (DFX Sup).

ფერთა კორექციის ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც ხელმძღვანელობს გამოსახულების ფერთა კორექციის პროცესს.

43 Color Timer The person responsible for adjusting the color timing across all scenes in the final print of the film. See also Color Grader.

ფერთა კორექტორი ლაბორანტი

ფერების მორგებისა და საბოლოო ბეჭდვის სპეციალისტი.

44 Composer Musician whose music appears in a movie's score.

კომპოზიტორი ფილმის მუსიკის ავტორი.

45 Compositing Artist

A compositing artist is one of the most important players in the production process. They are responsible for helping create the final finished animation or film project by detecting errors and developing compositing strategies, which results in an overall balanced look.

კომპოზიტინგის სპეციალისტი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია ანიმაციის ან ფილმის პროექტის საბოლოო სახეზე, რათა არ გაიპაროს რამე შეცდომა და არ დაირღვეს მთლიანობა.

46 Compositing Crew

For computer graphics (CG), the team of artists responsible for compositing the plates and CG elements.

კომპოზიტინგის ჯგუფი

კომპიუტერული გრაფიკის მხატვრების გუნდი, რომელიც პასუხისმგებელია გამოსახულების კომპოზიტინგზე.

47 Compositing Supervisor

The individual responsible for the aesthetic and technical supervision of all the digital composites created for a project. The Compositing Supervisor leads a team of Compositors and is responsible for color continuity and the overall quality of the composites. This role requires thorough knowledge of color, color space, image formats, and film. Depending on the show hierarchy, the compositing supervisor reports to the Digital Effects Supervisor (DFX Sup), Associate Visual Effects Supervisor (Assoc VFX Sup), and/or the Visual Effects Supervisor (VFX Sup).

კომპოზიტინგის ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია ციფრული კომპოზიტინგის ტექნიკური თუ ესტეთიკური პროცესების ხელმძღვანელობაზე.

48 Compositor An artist who combines the many elements of a particular shot into an integrated final shot. A Compositor needs to be able to pull a matte, work with various image formats and color spaces, and have a thorough understanding of color and composition. The Compositor re- ports to the Compositing Lead and/or Compositing Supervisor of a project. Also called a Digital Compositor.

კომპოზიტინგის სპეციალისტი;

სპეციალისტი, რომელიც ახდენს სხვადასხვა გამოსახულების/ელემენტის ერთ გამოსახულებაში შერწყმას — კომპოზიტინგს.

49 Computer Graphics Supervisor

The CG Sup is responsible for determining the aesthetic and technical solutions, software selections, and overall pipeline for the 3D work on a project. The CG Sup works closely with and is on the same level in the show hierarchy as the Compositing Supervisor. Together, they determine what portion of 2D and 3D work each shot requires. The CG Sup leads a team of 3D artists and is responsible for ensuring the quality and continuity of the 3D elements his team creates. Depending on the show hierarchy, the CG Supervisor can report to either the Digital Effects Supervisor (DFX Sup), Associate Visual Effects Supervisor (Associate VFX Sup), and/or the Visual Effects Supervisor (VFX Sup). See also Sequence Supervisor.

კომპიუტერული გრაფიკის ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია პროექტის 3-განზ. ასპექტის ტექნიკურ, ესთეტიკურ გადაწყვეტილებებზე, ასევე საჭირო კომპიუტერული ტექნიკისა თუ პროგრამული უზრუნველყოფის შერჩევაზე.

50 Concept Artist

Any artist who creates concept art for a film, typically dur- ing the visual development phase.

კონცეფციის მხატვარი

მხატვარი, რომელიც ქმნის ფილმის მხატვრულ კონცეფციას. ძირითადად ეს ხდება პროექტის ვიზუალური განვითარების ფაზაში.

77

51 Construction Crew

The group of individuals responsible for the building of the physical sets used in filming.

სადადგმო ჯგუფი ჯგუფი, რომელიც პასუხისმგებელია გადასაღები პავილიონის აგებაზე.

52 continuity person

The person in a production responsible for maintaining consistency in all details from one shot to the next, including action, lighting, props, and costumes.

თანმიმდევრობის მეთვალყურე

გადამღები ჯგუფის წევრი, რომელიც გადაღებისას თვალყურს ადევნებს კადრიდან კადრში მოქმედების თანმიმდევრობის დაცვას; ასევე კოსტუმების, რეკვიზიტის, განათების შესაბამისობას.

53 Costume Designer

The individual responsible for designing the costumes worn by the actors in a film. The Costume Designer works closely with the Production Designer and Director of Photography (DP) to coordinate the color scheme and mood of the film.

კოსტიუმების დიზაინერი

მხატვარი, რომელიც ხელმძღვანელობს პროდუქციისათვის კოსტიუმების დიზაინის პროცესს. თანამშრომლობს რეჟისორთან, პროდუქციის დიზაინერსა და ოპერატორთან.

54 Costume Supervisor

Individual responsible for handling the costumes worn by actors.

კოსტიუმების ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელსაც აბარია მსახიობების კოსტიუმები.

55 Creature Developer

1. For computer graphics (CG), often used synony- mously with a Character Setup TD, although the term Creature Developer is also used to describe an artist who has anything to do with the construc- tion of a digital character, including modeling, chaining, skinning, and surfacing. 2. For practical effects, the individuals who create anima- tronics and puppets for use in the film.

პერსონაჟთა დეველოპერი

ფილმისათვის ანიმაციური ფიგურების შემქმნელი დეველოპერი.

56 Creature Supervisor

The individual who supervises all aspects of the devel- opment and creation of digital characters, animatronics, and puppets. For computer graphics (CG), this includes the supervision of modeling, surfacing, and character setup.

პერსონაჟთა შექმნის ხელმძღვანელი

ციფრული ფიგურების, ანიმატრონიკებისა თუ თოჯინების შექმნის პროცესის ხელმძღვანელი.

57 Digital Animator

A term used to describe a Digital Artist (DA) who does all types of animation ranging from character animation to particle animation.

ციფრული ანიმატორი

ანიმატორი, რომელიც ციფრული ტექნიკის გამოყენებით ქმნის პერსონაჟებსა და სხვა ობიექტებს.

58 Digital Artist Any artist who creates and manipulates images on a computer platform. The term Digital Artist encompasses both 2D and 3D Artists and can be synonymous with the various titles used, such as CG Artist, Technical Director (TD), Compositor, Matte Painter, Character Animator, Character Setup Technical Director (Character Setup TD).

ციფრული მხატვარი

მხატვარი, რომელიც ქმნის და ამუშავებს ციფრულ გამოსახულებას.

59 Digital Effects Producer

The individual responsible for the budget and scheduling of resources involved in creating the digital effects work for a project. The Digital Effects Producer works for the Visual Effects Producer (VFX Producer) and works with the Digital Effects Supervisor (DFX Sup) and Visual Effects Supervisor (VFX Sup) in determining the best approach, based on the available budget and time, for each shot. For feature animation, this role is often referred to as the Production Manager (PM). Also called a CG Producer, Computer Graphics Producer, Digital Producer.

ციფრული ეფექტების პროდიუსერი

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია ფილმში ციფრული ეფექტების შექმნის დაგეგმვასა და ფინანსურ მხარეზე.

60 Digital Effects Supervisor

The individual responsible for the creation of all the digital effects work required for a production. The DFX Sup supervises the work of the CG Supervisor and the Compositing Supervisor and is responsible for determining the best split of 2D and 3D work and ensuring that each shot meets the technical, aesthetic, and conti-

ციფრული ეფექტების ხელმძღვანელი

პროდუქციის ციფრული ეფექტების შექმნაზე პასუხისმგებელი პიროვნება.

78

61 Digital Producer

62 Digital Production Manager

ციფრული წარმოების მენეჯერი

წარმოების მენეჯერი, რომელიც მუშაობს ციფრულ პროდუქციაზე.

63 Digital Supervisor

64 Director The person responsible for overseeing the creative aspects of a production and for creating the final realization of the film. The Director guides the actors, defines the mood and lighting, determines the type of camera moves, and controls all aspects of the look and feel of the final film. In many cases, the Director also writes the screenplay.

რეჟისორი პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია შემოქმედებით პროცესზე და პროდუქციის საბოლოო რეალიზებაზე.

65 Director of Photography

The Director of Photography is responsible for lighting and photographing a film based on the vision of the Director. The DP is responsible for maintaining an overall continuity of style across the film and, for each shot, must determine the choice of cameras, film stock, lenses, filters, the camera move, and the integration of any special effects (SFX). The DP is also involved in the final color timing of the film. Sometimes referred to as the Cinematographer, Cameraman, First Cameraman, Lighting Cameraman. See also Visual Effects Director of Photography (VFX DP).

დამდგმელი ოპერატორი; მთავარი ოპერატორი

რეჟისორის ხედვის შესაბამისი განათებისა და გადაღების წარმოებაზე პასუხისმგებელი პიროვნება.

66 Dolly Grip Crewmember who moves a dolly. ურიკის სპეციალისტი

გადამღები ჯგუფის წევრი, რომელიც პასუხისმგებელია ურიკის გადაადგილებაზე.

67 Draftsman Individual who creates the plans for set construction.

მხაზავი პიროვნება, რომელიც ქმნის დეკორაციების ნახაზებს/გეგმებს.

68 driver Individual who drives either equipment or passenger trucks, typically between location shootings, sets, and the studio.

მძღოლი ადამიანი, რომელსაც ავტომობილით გადააქვს აღჭურვილობა ან გადაჰყავს ადამიანები.

69 Editor Individual who performs editing (in consultation with the director) on a movie.

მემონტაჟე ფილმის მონტაჟზე პასუხისმგებელი პიროვნება.

70 Effects Artist An artist who creates effects animation. ეფექტების მხატვარი

ეფექტების ანიმაციის შემქმნელი მხატვარი.

71 Effects Supervisor

1.Abbreviation for Visual Effects Supervisor(VFXSup), Digital Effects Supervisor (DFX Sup) or Special Effects Supervisor (SFX Sup). 2. The artist responsible for the creation of digital effects (DFX), such as particle animation and dynamic simulations. The Effects Supervisor manages a small team of Effects Artists and is

ეფექტების ხელმძღვანელი

ვიზუალური, ციფრული ან სპეციალური ეფექტების ხელმძღვანელი.

79

responsible for delivering ef- fects that maintain the technical and aesthetic needs of the project.

72 Executive Producer

The individual who is in charge of the entire budget of a film or who supervises the work of individual Producers on their specific films at a large facility or studio. The Executive Producer is not involved in the technical aspects of filmmaking but is still responsi- ble for the overall production. In some cases, the title of Executive Producer is also awarded to the individual who initially acquired the rights to a project or arranged the deal to get the project made. See also Head of Production.

აღმასრულებელი პროდიუსერი

სტუდიურ კინოწარმოებაში აღმასრულებელი პროდიუსერი ხშირად პასუხისმგებელია ფილმის მთელ ბიუჯეტზე ან ხელმძღვანელობს პროდიუსერების გუნდს. დამოუკიდებელ/საავტორო კინოწარმოებაში აღმასრულებელი პროდიუსერი შეიძლება იყოს პიროვნება, რომელსაც პროდუქციის მიმართ გაღებული აქვს მნიშვნელოვანი ფინანსური ან სხვა სახის კონტრიბუცია. ტელეწარმოებაში აღმასრულებელი პროდიუსერი არის პროდიუსერების უმაღლესი ტიტული და სხვა პიროვნებებთან ერთად ხშირად ამ ტიტულს აძლევენ შოუს შემქმნელს.

73 Extra Individual who appears in a movie where a non-specific, non-speaking character is required, usually as part of a crowd or in the background of a scene.

ფონის მსახიობი მსახიობი, რომელიც ასახიერებს არასპეციფიკურ, უდიალოგო პერსონაჟს. უმეტეს შემთხვევაში მასობრივ სცენებში ან უკანა ხედზე.

74 First Unit The primary Film Crew used during principal photography. Also called Main Unit. See also Second Unit.

პირველი ჯგუფი ფილმის მთავარი გადამღები ჯგუფი, რომელიც მნიშვნელოვანი გადაღებების დროს მუშაობს.

75 Focus Puller A member of the Camera Crew responsible for adjusting the focus of the camera during filming. This task is often handled by the Assistant Cameraman (AC).

ფოკუსის ოსტატი ოპერატორების ჯგუფის წევრი, რომელიც გადაღების დროს ასწორებს კამერის ფოკუსს.

76 Foley Artist/Editor

Individual who creates (or edits) the foley sound effects.

ხმაურების ოსტატი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია ხმაურის ეფექტების შექმნაზე/მონტაჟზე.

77 Gaffer The individual who heads up the electrical department and is in charge of the lighting for a film. Also called Chief Lighting Technician.

მთავარი გამნათებელი; გაფერი

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია გადაღებაზე ელექტრობისა და განათების გამართულად მუშაობაზე.

78 Gofer Film or video production assistant often sent to "Go for" coffee or other essentials.

პროდუქციის ასისტენტი

წარმოების ასისტენტი, რომელსაც სხვადასხვა სახის დავალებებს აძლევენ.

79 Grip Individual responsible for the adjustment and maintenance of production equipment on the set. The members of the Film Crew that are responsible for a wide assortment of jobs on the set, such as transporting equipment and sets and laying dolly track.

გრიპი ინდივიდი, რომელიც პასუხისმგებელია წარმოების აპარატურის ან განათების ტექნიკის მოვლასა და გამართვაზე.

80 Guerrilla Producer

One who produces an effective video on a shoestring budget.

გორილა-პროდიუსერი

პროდიუსერი, რომელიც ქმნის ფილმს ძალიან მცირე ბიუჯეტით.

80

81 Head of Production

The individual who supervises the work of various Producers and Supervisors at a studio or large facility, as opposed to working on a specific project. This individual is also responsible for over- seeing budgets, schedules, overages, and ultimate delivery of the product to the client. The Production Head interfaces with the Producers and Production Manager (PM) on the individual productions and usually reports to the president or vice president.

წარმოების ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელსაც ევალება სტუდიის პროექტებზე მომუშავე პროდიუსერებისა და ხელმძღვანელობის ზედამხედველობა. ძირითადად ანგარიშვალდებულია სტუდიის პრეზიდენტსა ან ვიცეპრეზიდენტთან.

82 Head of Software

The individual who manages the team of Software Developers at a facility or company and sets priorities and deadlines for the various projects that the team is handling. The Head of Software works very closely with the Head of Technology and the Digital and Visual Effects Supervisors at a facility to determine the best way to meet the needs of production.

პროგრამული უზრუნველყოფის ხემძღვანელი

83 Head of Story

The individual who leads and manages the Story Team and works closely with the Director of the film to bring the story together. Also called Story Lead, Story Head.

სიუჟეტის ხელმძღვანელი

პირი, რომელიც წარმართავს და ხელმძღვანელობს სიუჟეტის შემქმნელების ჯგუფს და მჭიდროდ თანამშრომლობს რეჟისორთან.

84 Head of Technology

The individual at a studio or facility who is responsi- ble for the purchasing of hardware and 3rd party software as well as the management of any proprietary software that is written within the com- pany. The Head of Technology works very closely with the Head of Software, Head of Production, and various supervisors within the facility to determine the priorities for purchases and the writing of custom tools.

ტექნოლოგიური ხელმძღვანელი; ტექნიკური დირექტორი;

პიროვნება, რომელიც სტუდიასა ან სახელოსნოში პასუხისმგებელია კომპიუტერული მოწყობისა და სამგანზომილებიანი გამოსახულების შექმნისათვის საჭირო პროგრამული უზრუნველყოფის შეძენაზე.

85 Intern An unpaid Production Assistant (PA) that is in most cases receiving college credit toward his/her degree.

სტაჟიორი პროდუქციის ასისტენტი, რომელიც მუშაობს ანაზღაურების გარეშე, თუმცა სანაცვლოდ, ჩაითვლის საგანმანათლებლო კრედიტს.

86 Job Technical Director

The individual responsible for allocating and managing the directory structure, naming conventions, and disk space requirements for a project. Sometimes also called a Technical Director (TD).

მონაცემთა ტექნიკური დირექტორი

ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს პროექტის ციფრულ მონაცემთა სტრუქტურის უზრუნველყოფასა და მართვაზე.

87 Key Grip Chief of a group of grips, often doubling for a construction coordinator and a backup for the camera crew.

გრიპის ხელმძღვანელი; ტექნიკის გადაადგილების ხელმძღვანელი

კინოტექნიკის გადაადგილების (გრიპის) დეპარტამენტის ხელმძღვანელი.

88 Layout Supervisor

The individual responsible for the creation of all the camera moves and/or layout drawings for shots involving computer graphics (CG) and/or cel animation techniques. The Layout Supervisor manages a small team of Layout Artists and is responsible for maintaining a consistent

ლეიაუთის ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია კამერის თითოეული მოძრაობის და/ან იმ კადრების ლეიაუთის ნახაზის შექმნაზე, სადაც გამოიყენება კომპიუტერული გრაფიკა და/ან ანიმაციის ტექნიკა.

89 Lead Technical Director

The individual responsible for su- pervising and managing all the other Technical Directors (TDs) on a project.

მთავარი ტექნიკური დირექტორი

ადამიანი, რომელიც ხელმძღვანელობს ყველა დანარჩენ ტექნიკურ დირექტორს პროექტში.

90 Leadman Member of the art department who is in charge of swing gangs and/or set dressers and reports to the set decorator.

მეთაური სამხატვრო დეპარტამენტის წევრი, რომელიც მეთაურობს სცენის მუშებს და სცენის მომწყობებს. ანგარიშვალდებულია დეკორატორთან.

91 set decorator Member of the art department. set decorator... დეკორატორი პასუხისმგებელია დეკორაციების შექმნის პროცესის ხელმძღვანელობაზე.

81

92 Lighting Artist

An artist who focuses primarily on CG lighting. ვირტუალური განათების მხატვარი

მხატვარი, რომელიც ძირითადად კომპიუტერში გენერირებულ განათებაზეა კონცენტრირებული.

93 Lighting Director

1. For computer graphics (CG), see Lighting Supervisor. 2. For live action, see Director of Photography (DP).

განათების ხელმძღვანელი; მთავარი გამნათებელი

94 Lighting Lead For larger projects, a number of Lighting Leads might be assigned to oversee the lighting across individual sequences. In this case, Lighting Leads manage a small team of Lighting Artists and report to the Lighting Supervisor. They are responsible for delivering their shots based on the technical and aesthetic requirements of the show. For smaller projects, a Lighting Lead is synonymous with the Lighting Supervisor.

განათების ჯგუფის მეთაური

მსხვილ წარმოებაში არის განათების ჯგუფის ლიდერი და ანგარიშვალდებულია განათების ჯგუფის ხელმძღვანელის წინაშე.

95 Lighting Supervisor

1. The individual responsible for the lighting of all the CG elements required for a project. The Lighting Supervisor manages a team of Lighting Artists and is responsible for delivering shots that main- tain the technical, aesthetic, and continuity requirements of the show. Sometimes called the Lighting Director. 2. For film, see Gaffer.

განათების ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია პროექტისთვის საჭირო ყველა კომპიუტერული გრაფიკის ელემენტის განათებაზე.

96 Line Producer

A Producer who is responsible for managing the entire Film Crew during the filming of a movie. See also Unit Production Manager (UPM), Associate Producer, Coproducer, Executive Producer (EP). Producer who is responsible for managing every person and issue during the making of a film

ლაინ-პროდიუსერი

პროდიუსერი, რომელიც პასუხისმგებელია ბიუჯეტის შედგენაზე. პატარა პროდუქციებზე შეიძლება შეითავსოს წარმოების მენეჯერის ფუნქციები.

97 Literary Manager

Individual hired by a writer to promote his career, offer advice on the best steps to take to achieve the desired goal, and give guidance on the best people to hire to aid the writer in maximizing his potential.

მწერალთა მენეჯერი

ადამიანი, რომელსაც ქირაობს სცენარისტი, მწერალი საკუთარი კარიერის სწორად დასაგეგმისა და პოპულარიზაციისათვის

98 Loader The member of the Camera Crew responsible for loading and un- loading the film into the magazines. Also called Camera Loader. See Clapper/Loader.

ფირის ჩამტვირთავი

ოპერატორთა ჯგუფის წევრი, რომელსაც ევალება ბაბინაში ფირის ჩატვირთვა და ამოღება. ხშირად ასევე ებარება ტკაცუნას მართვა.

99 Location Manager

Individual who manages various aspects of filming on location, such as arranging with authorities for permission to shoot in specific places. See Location Scout.

გადასაღები ადგილის მენეჯერი; ლოკაციის მენეჯერი

პიროვნება, რომელსაც აბარია გადასაღებ ადგილზე (პავილიონისგან განსხვავებით) გადაღების სხვადასხვა ასპექტის მართვა, პერმიტის მიღება და ა.შ.

100 Location Scout

Individual who looks for suitable locations for filming.

გადასაღები ადგილების მაძიებელი; მდებარეობის სკაუტი; ლოკაციის სკაუტი

გადასაღებად შესაფერისი ადგილების მაძიებელი სპეციალისტი.

101 Music Editor Individual who performs editing on the score of a movie.

მუსიკის მემონტაჟე

ინდივიდი, რომელიც ამონტაჟებს ფილმისთვის მუსიკას.

102 Music Supervisor

Individual who coordinates the work of the composer, the editor, and sound mixers.

მუსიკალური ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც ხელმძღვანელობს კომპოზიტორის, მემონტაჟის და ხმის ოპერატორისა საქმიანობას.

82

103 musical director

Person who selects and arranges the music for a program.

მუსიკალური დირექტორი

ადამიანი, რომელიც არჩევს და ათანხმებს მუსიკას ამა თუ იმ პროგრამისთვის.

104 Operator 1. See Camera Operator. 2. A general term referring to any artist interacting on a computer with a particular piece of software.

ოპერატორი 1. იხ. კამერის ოპერატორი. 2. ზოგადი ტერმინი იმ ადამიანის აღსანიშნავად, რომელიც კომპიუტერის მეშვეობით ატარებს ამა თუ იმ სამუშაოს.

105 Plate Coordinator

A member of the Visual Effects Crew who takes camera reports for all plate photography that will involve visual effects work.

კომბიგადაღების კოორდინატორი

ვიზუალური ეფექტების ჯგუფის წარმომადგენელი, რომელიც კოორდინირებას უწევს ყველაფერს, რაც ვიზუალური ეფექტების შექმნა-გადაღებასთანაა კავშირში.

106 Plate Producer

An individual who supervises the scheduling and budgeting of all the plates that are filmed to serve as elements for shots involving visual effects work. This job is often done by the Line Producer.

კომბიგადაღების პროდიუსერი

ადამიანი, რომელიც აკონტროლებს და გეგმავს სპეცეფექტების გადაღებისათვის განკუთვნილი ბიუჯეტის ხარჯვას.

107 Post Production Coordinator

An individual who works for and assists the Post Production Supervisor.

პოსტპროდაქშენის კოორდინატორი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია გადაღების შემდგომი პერიოდის პროცესების კოორდინაციაზე.

108 Post Production Supervisor

The individual responsible for overseeing the post production of a project. This person reports to the Producer in charge of the film and supervises the tasks needed to complete the film on time and on budget.

პოსტპროდაქშენის ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია გადაღების შემდგომი პერიოდის პროცესებზე.

109 Producer The person in charge of the overall budget and administrative aspects of a production from its initial planning through all the various stages of production, advertising, and distribution.

პროდიუსერი ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს წარმოების მთელ პროცესზე საწყისი დაგეგმვის, ბიუჯეტის შედგენის, დაფინანსების, მომზადების, გადაღების, პოსტპროდაქშენის, რეკლამისა და დისტრიბუციის ჩათვლით.

110 Production Assistant

An individual responsible for a wide range of various jobs, such as delivering and picking up packages, answering phones, and assisting the Production Team in every possible way! Also re- ferred to as Gofer, Personal Assistant, Runner.

წარმოების ასისტენტი; პროდუქციის ასისტენტი

ადამიანი. რომელიც პასუხს აგებს სხვადასხვა სამუშაოზე, ეხმარება მთელ გადამღებ ჯგუფს.

111 Production Buyer

Individual who purchases supplies, equipment, and property necessary for a production.

შესყიდვების სპეციალისტი

ადამიანი, რომელიც იძენს წარმოებისთის საჭირო მასალებს.

112 Production Coordinator

An individual who assists the Production Team with a wide range of tasks, such as coordinating schedules, meetings, screenings, film and tape delivery and pickup, etc.

წარმოების კოორდინატორი

ადამიანი, რომელიც ეხმარება წარმოების ჯგუფს სამუშაოს ფართო სპექტრის შესრულებაში, როგორიცაა: განრიგის დაგეგმვა, წარმოების შეხვედრები, ფირის მიწოდება და ა.შ.

113 Production Designer

The person responsible for the overall visual quality of the world in which the actors appear in the film. This includes the de- sign of the sets and decoration and adaption of practical locations. The job requires a strong knowledge of architecture, design, photography, and lighting. See also Art Director.

პროდუქციის დიზაინერი

სამხატვრო დეპარტამენტის ხელმძღვანელი. პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია ფილმში არსებული ვიზუალური გარემოსა და სამყაროს შექმნაზე. ეს პროფესია მოითხოვს არქიტექტურის, დიზაინის, ფოტოგრაფიისა და განათების კარგ ცოდნას.

83

114 Production Illustrator

Individual responsible for drawing the storyboards and anything else that needs to be drawn during the production of the movie.

პროდუქციის ილუსტრატორი

პიროვნება, რომელიც პასუხს აგებს ფილმის პროცესის დროს შესრულებულ ნებისმიერ ნახატზე.

115 Production Manager

1. For a film shoot, shorthand for Unit Production Manager (UPM). 2. For digital effects work, the person re- sponsible for the supervision and coordination of the budgeting and sched- uling of the shots and the management of the entire Digital Crew. This title is often used synonymously with Digital Effects Producer (DFX Producer) and Digital Production Manager (DPM).

წარმოების მენეჯრი; პოსტზე: ციფრული წარმოების მენეჯერი / ციფრული ეფექტების პროდიუსერი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია გადასაღებ ეტაპზე პროცესების წარმართვაში. დიდ წარმოებებზე შეიძელბა ერქვას დანაყოფის წარმოების მენეჯერი. შეიძლება შეითავსოს ლაინ-პროდიუსერის ფუნქციები.

116 Production Team

1. The team hired by the studio to create the Director’s vision of the film. It includes the Producer, Director of Photography (DP),

წარმოების ჯგუფი ფილმის შექმნის პროცესში სამუშაოდ დაქირავებული ადამიანები.

117 Production Visual Effects Producer

The Visual Effects Producer (VFX Producer) who is hired directly by the studio or Director of the film and whose responsibility is to budget the scope of the visual effects work that will be done at one or various facilities. See Facility Visual Effects Producer.

პროდუქციის ვიზუალური ეფექტების პროდიუსერი

ვიზუალური ეფექტების პროდიუსერი, რომელსაც სტუდია ან რეჟისორი ქირაობს. პასუხს აგებს ვიზუალური ეფექტების შექმნის პროცესზე.

118 Production Visual Effects Supervisor

The Visual Effects Supervisor (VFX Sup) who is hired directly by the studio or Director that is funding the movie and who is responsible for all the visual effects work required on the film. The Production VFX Sup, in conjunction with the Director and the Production Visual Effects Producer, will determine how many and which facilities will be awarded the work. See Facility Visual Effects Supervisor.

პროდუქციის ვიზუალური ეფექტების ხელმძღვანელი

ვიზუალური ეფექტების ხელმძღვანელი, რომელიც ექვემდებარება ვიზუალური ეფექტების პროდიუსერს და კოორდინირებს ვიზუალური ეფექტების შექმნის პროცესებს.

119 Prompter Individual who supplies actors with the correct lines from the script if they forget.

სუფლიორი; მოკარნახე

ადამიანი, რომელიც დავიწყების შემთხვევაში კარნახობს მსახიობებს თავიანთ ტექსტებს.

120 Property Master

Individual responsible for buying/acquiring any props needed for a production.

რეკვიზიტორი ადამიანი, რომელსაც ეხება გადაღებებისათვის საჭირო ნივთების შეძენა.

121 Publicist By generating publicity, UPS help sales agents to sell films and to create public interest. UPs work closely with producers, distributors and sales agents to plan all press strategy for film shoots, making sure that only the right amount of information is released at specific times, so that the press coverage is not jeopardized when the film is released.

წარმოების პუბლიცისტი; წარმობის საზოგადოებასთან უერიერთობის მენეჯერი;

ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს წარმოების მარკეტინგისა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სტრატეგიაზე.

122 Pyrotechnician

The individual who sets up and executes the pyrotechnics for feature films.

პიროტექნიკოსი პიროტექნიკაზე პასუხისმგებელი პირი

123 Reader Individual who reads scripts and writes down synopsis of the plotline, offering positive or negative comments (the process is called "providing coverage"), which assist studio execs or interested parties if script is worthwhile.

სცენარის ანალიტიკოსი

ადამიანი, რომელიც კითხულობს სცენარს და წერს ანგარიშს. ხშირად დაქირავებული სტუდიის მიერ, რათა გაუმკლავდნენ შემოსული სცენარების დიდ რაოდენობას.

124 Recording Mixer

Member of the sound crew responsible for mixing the final sound elements (dialogue, music, sound effects and foley).

ხმის რეჟისორი ხმის ჩამწერი ჯგუფის წევრი, პასუხს აგებს ხმის სხვადასხვა ელემენტის (დიალოგი, მუსიკა, ხმის ეფექტები და სხვა) საბოლოო შეერთებაზე.

84

125 Render Watcher

The individuals whose job it is to monitor and manage the render jobs submitted to the render farm. The render watcher needs to check for error messages, stopped renders, bad frames, and so forth. Also called Wrangler, Render Wrangler.

რენდერის მეთვალყურე

ადამიანი, რომელიც თვალყურს ადევნებს ვიზუალიზაციის/რენდერის პროცესს.

126 Rigger The individual that sets up the various equipment and stunt rigs required for a shoot.

ხარაჩოს მშენებელი

ადამიანი, რომელიც უზრუნველყოფს პროდუქციის ტრიუკების შემსრულებლებისათვის და სხვა მიზნებისათვის საჭირო მოწყობილობის აწყობასა და გამართვას.

127 Scenic Artist An individual who designs and creates the artwork positioned in the background of the scene.

ფონის მხატვარი ადამიანი, რომელიც ქმნის დიზაინს. აპროექტებს, ხატავს სცენის ფონურ დეკორაციას.

128 Screenwriter A writer who creates a new screenplay or adapts an existing body of work into a script for production as a film.

სცენარის ავტორი; სცენარისტი

მწერალი, რომელიც წერს, ამუშავებს სცენარს ან ახდენს ლიტერატურული ნაწარმოების ეკრანისათვის ადაპტაციას.

129 Script Supervisor

The individual responsible for recording script notes for each take, and for continuity between surrounding scenes. The Script Supervisor is also responsible for ensuring that the circled takes selected by the Director throughout the day are sent to the lab for processing and review in dailies.

სცენარის მეთვალყურე; მიმდევრობის მეთვალყურე;

ადამიანი, რომელიც ყოველ გადაღებულ დუბლზე იწერს შენიშვნებს და უზრუნველყოფს სცენათა შორის უწყვეტობას.

130 Second Assistant Cameraman

The member of the Film Crew responsible for marking the slate, clapping the clapsticks, loading and un- loading magazines, and filling in camera reports. Also re- ferred to as the Clapper or Clapper/Loader.

ოპერატორის მეორე ასისტენტი

გადამღები ჯგუფის წევრი, რომელიც პასუხს აგებს ტკაცუნაზე, ნიშნულებზე, ზრუნავს ფირის ჩატვირთვაზე და ასრულებს სხვა დავალებებს.

131 Second Assistant Director

Assistant to the assistant director whose duties include overseeing the movements of the cast, and preparing call sheets.

რეჟისორის მეორე ასისტენტი

რეჟისორის მეორე ასისტენტი, რომელიც ადგენს გადაღებისათვის მსახიობთა და გადამღები ჯგუფის წევრების სიას, აფრთხილებს მათ მოსალოდნელი გადაღებების წინ და ასრულებს სხვა დავალებებს. ექვემდებარება რეჟისორის პირველ ასისტენტს.

132 Second Assistant Editor

The individual who works for and as- sists the Assistant Editor.

მემონტაჟის მეორე ასისტენტი

ადამიანი, რომელიც ეხმარება მემონტაჟეს და ასრულებს სხვადასხვა დავალებას. ექვემდებარება რეჟისორის პირველ ასისტენტს.

133 Second Unit Small, subordinate crew responsible for filming shots of less importance, such as inserts, crowds, scenery, etc.

მეორე ჯგუფი; მეორე გადამღები ჯგუფი;

პატარა ჯგუფი, რომელიც პასუხისმგებელია ფილმის არაძირითადი სცენების გადაღებაზე.

134 Second Unit Director

The Director of the Second Unit. მეორე ჯგუფის რეჟისორი

მეორე ჯგუფის რეჟისორი პასუხისმგებელია ფილმის არაძირითადი სცენების გადაღებაზე.

135 Sequence Supervisor

On larger projects, a number of Sequence Supervisors will be assigned to oversee individual sequences of the digital effects work. They will supervise a group of artists assigned to their series of shots and will be responsible for aesthetic and technical continuity across the sequence. Depending on the show hierarchy, the Sequence Supervisors might report to the Computer Graphics Supervisor (CG Sup), Compositing Supervisor, and/or the Digital Effects Supervisor (DFX Sup).

სეგმენტის ხელმძღვანელი;

დიდ პროექტებზე სეგმენტის ხელმძღვანელებს უნაწილებენ ციფრული ეფექტების ინდივიდუალურ მონაკვეთებს, რომლისთვისაც ისინი ანაწილებენ მხატვრებზე და ზრუნავენ მთელი სეგმენტის ტექნიკასა და ესთეტიკაზე.

85

136 Set Designer Individual responsible for translating a production designer's vision of the movie's environment into a set which can be used for filming. 1. An individual responsible for designing the sets and environments in which a film will be shot based on the vision of the Production Designer and Director. 2. For computer graphics (CG), an artist who creates a 3D environment.

სცენოგრაფი ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია პროდუქციის დიზაინერის/მთავარი მხატვრის ხედვის გადატანაზე გადასაღებ მოედანზე.

137 Set Dresser An individual responsible for physically decorating a set.

დეკორაციათა სპეციალისტი

პიროვნება, რომელიც ექვემდებარება დეკორატორს, პასუხისმგებელია დეკორაციების განთავსებაზე და ასრულებს სხვა დავალებებსაც.

138 Sound Designer

The conceptual chief of a movie's soundtrack, responsible for designing and creating the audio component of a movie. The individual primarily responsible for the design and creation of the sound track for a film.

ხმის დიზაინერი ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია ფილმის აუდიო კომპონენტებზე.

139 Sound Editor Member of the sound crew who performs editing on the soundtrack. See also dialog editor. See Sound Mixer.

ხმის მემონტაჟე გახმოვანების ჯგუფის წევრი, რომელიც ამონტაჟებს ხმის ბილიკს ფილმისთვის.

140 Sound Man An individual responsible for recording the sound during the filming of a scene.

ხმის ჩაწერის სპეციალისტი; ხმის ოპერატორი

141 Sound Mixer An audio engineer who works with a boom operator to record the production sound on the set at the time of shooting.

ხმის ოპერატორი ადამიანი, რომელიც პასუხისმგებელია გადაღების დროს ხმის ჩაწერაზე.

142 Sound Recordist

Member of the sound crew responsible for operating the audio recording equipment on a set.

ხმის ოპერატორი ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს ხმის ჩამწერ მოწყობილობებზე გადასაღებ მოედანზე.

143 Special Effects Supervisor

The individual responsible for the creation and execution of special effects (SFX) for a film. Chief of a production's special effects crew.

სპეცეფექტეფის ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს ფილმში გამოყენებულ სპეცეფექტებზე.

144 Stage Crew A global term used to describe all the individuals involved in a stage shoot and who do not appear in the film itself.

სცენის პერსონალი ზოგადი ტერმინი. აღნიშნავს პერსონალს, რომელიც ჩართულია სცენის გადაღებაში, მაგრამ არ ჩნდება კინოფილმში.

145 Stand In 1. An individual with similar physical characteristics as the actor, such as height, weight, and coloring, who stands on the set in place of the actor while the camera and lights are established for the scene.

ინდივიდი, რომლის ფიზიკური მახასიათებლები ჰგავს მსახიობისას და მის მაგივრად დგას გადასაღებ მოედანზე სცენის გასამზადებლად.

ინდივიდი, რომლის ფიზიკური მახასიათებლები ჰგავს მსახიობისას და მის მაგივრად დგას გადასაღებ მოედანზე სცენის გასამზადებლად.

146 Steadicam Operator

The Cameraman who operates a Steadicam. სტედიკამის ოპერატორი

ოპერატორი, რომელიც მართავს სტედიკამს.

86

147 Still Photographer

Photographer employed by the movie's publicity team to take photographs to help publicize the movie in posters, magazines, newspapers, and other media.

წარმოების ფოტოგრაფი

ფოტოგრაფი, რომელიც იღებს ფილმის სარეკლამო ფოტოებს ჟურნალებში, ბანერებზე, გაზეთებსა თუ სხვა მედიასაშუალებებში განსათავსებლად.

148 Story Team In animation productions, ppl who oversee story. სიუჟეტის ჯგუფი ჯგუფი ანიმაციის წარმოებაში, რომელიც პასუხისმგებელია სიუჟეტის განვითარებაზე.

149 Storyboard Artist

An individual who draws the storyboards for a project.

კადრირების მხატვარი

ადამიანი, რომელიც ხატავს კადრირებას.

150 Stunt Coordinator

Individual who arranges and plans stunts. ტრიუკების კოორდინატორი

ადამიანი, რომელიც გეგმავს ტრიუკების სცენებს.

151 Stunt Double Stunt performer who specifically takes the part of another actor for a stunt. Subplot - Also called the "B Story," the subplot is used in various ways, weaving in and out of the main action. An individual who is substituted for the actor in order to perform a dangerous action or stunt. As well as having the athletic abilities to perform falls and crashes, the stunt man must have some resemblance to the original actor if their face will be seen on camera. Also called Stunt Person, Stuntman, Color Plate 54.

ტრიუკების ოსტატი

პიროვნება, რომელიც ცვლის მსახიობს სახიფათო ტრიუკების შესასრულებლად.

152 Technical Advisor

Individual with expertise in a particular field who provides advice for the production.

ტექნიკური კონსულტანტი

ადამიანი, რომელსაც აქვს გამოცდილება კონკრეტული მიმართულებით და წარმოების პროესს უწევს კონსულტირებას .

153 Technical Animator

Synonymous with Character Setup Technical Director (Character Setup TD).

ფიგურათა შექმნის ტექნიკური დირექტორი

პერსონაჟების შექმნის ტექნიკური დირექტორი

154 Technical Assistant

An individual who is responsible for handling the backups and retrievals of digital data on and off the network.

ტექნიკური ასისტენტი

პიროვნება, რომელიც პასუხს აგებს კომპიუტერულ ქსელში და ქსელს გარეთ ციფრული მონაცემების დამარქაფებასა და აღდგენაზე.

155 Technical Director

An individual responsible for ensuring that the technical aspects of a digital shot are addressed. The job of the TD is to act as the “glue” for a shot by ensuring that the various digital elements created, such as models, motion curves, shaders, textures, effects, and lighting can be properly rendered to create the desired element. However, it should be noted that the title of Technical Director is one of the most confusing titles in that every facility seems to have a different defini- tion of what the job entails.

ტექნიკური დირექტორი

პიროვნება, რომელიც პასუხს აგებს კომპუტერული გრაფიკისა და სპეცეფექტების ტექნიკურ ნაწილზე.

156 Technical Writer

The individual who writes documentation for software and hardware products. When a facility creates and uses a lot of propri- etary software, it is common to have a Technical Writer on staff.

დოკუმენტაციის მწერალი; ტექნიკური მწერალი

ადამიანი, რომელიც ადგენს ტექნიკურ და პროგრამულ დოკუმენტაციას, როდესაც პროგრამული უზრუნველყოფის საავტორო უფლებების საკითხი დგება.

87

157 Texture Painter

An individual who specializes in painting texture maps for 3D geometry.

ტექსტურათა მხატვარი

პიროვნება, რომელიც 3D გეომეტრიაში ქმნის ტექსტურებს.

158 Transportation Captain

Manages the vehicles and drivers needed for location and studio filming. The Transportation Captain does not drive vehicles, but coordinates the onset team of drivers to assist all departments with moving their supplies and personnel.

ტრანსპორტირების ხელმძღვანელი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია გადამღები ჯგუფისა თუ აპარატურის ტრანსპორტირების პროცესის წარმართვაზე.

159 Transportation Cordinator/Manager

Individual responsible for managing drivers and coordinating the transportation of a production's cast, crew, and equipment from the various locations and sets used for filming.

ტრანსპორტაციის კოორდინატორი;ტრანსპორტაციის მენეჯერი

პიროვნება, რომელიც პასუხისმგებელია გადამღები ჯგუფისა თუ აპარატურის ტრანსპორტირების კოორდინაციაზე.

160 Unit Production Manager

The person who works for the Producer of the film and is responsible for coordinating and supervising the adminis- trative and technical details involved in budgeting and scheduling the shoot. The Unit Production Manager is responsible for all preparation for the shoot, such as transportation, housing, food, equipment, and managing the Film Crew. Also called Unit Manager, Production Manager (PM).

წარმოების მენეჯერი

ადამიანი, რომელიც ექვემდებარება ფილმის პროდიუსერს და პასუხს აგებს გადაღების ეტაპის პროცესების დაგეგმვაზე და მართვაზე, ასევე მეთვალყურეობს ბიუჯეტის შესრულებას. ზოგიერთ პროდუქციაზე ითავსებს ლაინ-პროდიუსერის ფუნქციებსაც.

161 Videographer Video photographer who specializes in events like weddings.

ვიდეო ოპერატორი

ოპერატორი, რომელიც ახდენს ამა თუ იმ ღონისძიების ვიდეო გადაღებას. მოძველებული ტერმინი.

162 Visual Effects Crew

All personnel involved in the various aspects of creat- ing visual effects (VFX) for a project, such as the Digital Effects Crew, Art Department and Model Makers.

ვიზუალური ეფექტების ჯგუფი

ჯგუფი, რომელიც მუშაობს ვიზუალურ ეფექტებზე

163 Visual Effects Director of Photography

The Visual Effects Director of Photography is responsible for photographing any elements re- quired for the visual effects work that were not shot by the Director of Photography (DP) during principal photography. This can include mo- tion control photography (MOCO photography), stage shoots, and reference elements shot on location.

ვიზუალური ეფექტების დამდგმელი ოპერატორი

ვიზუალური ეფექტების ოპერატორი. პასუხს აგებს ვიზუალური ეფექტების ელემენტების გადაღებაზე.

164 Visual Effects Producer

The person responsible for the budget, scheduling, and administrative portion of the creation of the visual effects work for a project. The Visual Effects Producer works closely with the Visual Effects Supervisor (VFX Sup) to translate the script into shot breakdowns and costs. Based on the size of the show, this individual will often have a Digital Effects Producer (DFX Producer) and/or Digital Production Manager (DPM) working for them.

ვიზუალური ეფექტების პროდიუსერი

ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს ვიზუალური ეფექტების შექმნაზე, დაგეგმარებასა და ბიუჯეტზე. ახდენს პროცესის ადმინისტრირებას.

165 Visual Effects Supervisor

The individual responsible for the aesthetic, technical, and creative portion of the visual effects work for a project. The VFX Supervisor works closely with the Director to ensure the effects created properly represent the Director’s vision. The VFX Sup is also responsible for determining the best techniques to be used for each shot in the areas of digital effects (DFX), miniatures, and bluescreen (BS) or greenscreen (GS) photography.

ვიზუალური ეფექტების ხელმძღვანელი

ადამიანი, რომელიც პასუხს აგებს ვიზუალური ეფექტების ესთეტიკურ, ტექნიკურ და შემოქმედებით ასპექტებზე.

166 Wrangler Individual who is responsible for the care and control of entities used on a set that can't be spoken with. 1. Short for Data Wrangler. See Job Technical Director (Job TD). 2. Short for Render Wrangler. See Render Watcher. 3. The individual responsible for “wrangling” the animals that appear in a film.

მწვრთნელი; ცხოველთა ზედამხედველი

1. ადამიანი, რომელიც აკონტროლებს ცხოველებს გადასაღებ მოედანზე. 2. მიმდინარე კომპიუტერული გადათვლის (რენდერის) მეთვალყურე.

88

167 Crew პერსონალი; ჯგუფი

ფილმის გადამღები, შემოქმედებითი, ტექნიკური, გადამღები და ა.შ. ჯგუფების გამაერთიანებელი ტერმინი.

168 Lighting Crew

1. The group of Crew Members who position, operate, and maintain the lighting of a set or location. 2. For computer graphics (CG), the team of artists responsible for lighting CG elements and environments. Group of technicians who install, operate, and maintain lighting. Can't find what you're looking for? A greatly expanded version of the glossary is included on the downloadable ebook version of this site.

გამნათებელთა ჯგუფი

1.გადამღები ჯგუფის წევრები, ვინც პასუხისმგებელია განათების ხელსაწყოების ეექსპლუატაციასა და ტექნიკურ მომსახურებაზე. 2 კომპიუტერულ გრაფიკაზე მომუშავე მხატვართა ჯგუფი, ვინც პასუხისმგებელია ელემენტებისა და გარემოს განათებაზე.

169 Lighting Department

For computer graphics (CG) or film, the group of individuals responsible for lighting a scene.

განათების დეპარტამენტი

სცენის, გადასაღები მოედნის განათებაზე პასუხისმგებელი დეპარტამენტი

170 AND operator

1. For compositing, see plus operation. 2. One of the Boolean operators.

AND ოპერატორი დამატების ლოგიკური ოპერატორი პროგრამირებასა და კომპოზიტინგის პროცესში.

171 Animal Handler

ცხოველთა მწვრთნელი

გადაღებისათვის საჭირო ცხოველების მწვრთნელი.

172 Artist Another term for Digital Artist (DA). camera მხატვარი მხატვარი კინოწარმოებაში, ტელევიზიაში, ანიმაციასა და კომპიუტერულ გრაფიკაში.

173 Body Double A body which is used for "doubling" the actor's body in certain scenes; i.e.: nudity shot.

დუბლიორი მსახიობი, რომელიც ცვლის მთავარ მსახიობს სხვადასხვა სცენაში (მაგ. შიშველი სხეულის გადაღებისას, ექსტრემალურ პირობებში).

174 Sound director

Head of the sound department. ხმის რეჟისორი ხმის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი.

175 field of view The number of degrees representing the area that can be viewed with the camera lens. The field of view narrows or expands rel- ative to the focal length. A longer focal length causes the field of view to narrow, whereas a shorter focal length produces a wider field of view. A wide-angle lens gives a wide angle of view and a great deal of perspec- tive distortion. A telephoto lens creates a narrow angle of view and very little perspective distortion. Generally, the FOV is represented by the num- ber of horizontal degrees, although a vertical field of view is also valid. Also called angle of view. See also cone of vision, pyramid of vision.

ხედვის კუთხე ობიექტივის მახასიათებელი, რომელიც მიუთითებს ობიექტივის ხედვის არეს გრადუსებში.

176 tracking Any sideways or forward/backward movement of the camera dolly--sometimes on actual tracks.

გაყოლა გადაღების დროს კამერის გაყოლა ნებისმიერად - გვერდულად, პირდაპირ ან უკან.

89

177 tracking shot 1. A shot in which the camera mounted on a dolly or a mov- ing vehicle tracks along with the moving actors. Also called a follow shot. 2. Referring to a type of shot that requires the use of 2D tracking and/or 3D tracking techniques during post production to extract a camera move for use in locking other elements to the plate.

მიმყოლი კადრი კადრი, რომლის გადასაღებად საჭიროა მოძრავ ობიექტზე კამერის მიდევნება ურიკა-რელსით ან სხვა სატრანპორტო საშუალებით.

178 Action 1. "Action" is called during filming to indicate the start of the current take. 2. The movement of the actors or objects in front of the camera.

დავიწყოთ! ვიღებთ!

გადაღებისას მოქმედების დაწყების მანიშნებელი შეძახილი.

179 Ad Lib Improvised lines, phrases, or even action bits used by an actor in spontaneous reaction to the given situation of a scene.

რეაქცია მსახიობის იმპროვიზაციული ფრაზები ან მოქმედება თამაშის დროს.

180 added scenes

Material, shots, sequences, or scenes written into a script during its principal filming or after its completion.

დამატებული სცენები

გადაღების დროს ან მისი დასრულების შემდეგ სცენარში ჩამატებული კადრები, სცენები ან ეპიზოდები.

181 angle of view The camera-to-subject relationship in a shot. ხედვის კუთხე კამერის ხედვის კუთხე გადასაღები საგნის მიმართ.

182 antagonist Character and/or situation that hinders the protagonist from achieving his or her goal(s).

ანტაგონისტი გმირი ან სიტუაცია, რომელიც მთავარ პერსონაჟს ხელს უშლის მიზნის მიღწევაში.

183 anticlimax Anything that happens in the final few moments of a film that dulls down the story crescendo and leaves the audience feeling let down and unsatisfied.

განმუხტვა ფილმის ფინალური მომენტები, როდესაც ხდება დაძაბულობის შერბილება, სიტუაციის განმუხტვა.

184 beat Directional word used to indicate a pause in an actors speech or action.

პაუზა სარეჟისორო ტერმინი, რომელიც მსახიობს ანიშნებს საუბრის ან მოქმედების დროებით შეყოვნებას.

185 blocking The actor's movement around a set; the director's incorporation of the actor into the mise-en-scene.

ნახაზში ჩასმა მსახიობის მოძრაობა გადასაღებ არეალში, მსახიობის ჩასმა მიზანსცენაში

186 camera interest

The location in space where the camera is looking.

კამერის ხედვა სივრცის ის ნაწილი, რასაც "ხედავს" კამერა.

187 camera log A record detailing the scenes that were filmed on a particular roll of original negative.

გადაღების ფურცელი

ორიგინალურ ნეგატივზე გადაღებული სცენების აღწერილობა.

188 camera orientation

The angle at which a camera is positioned, in terms of pan, tilt, and roll.

კამერის ორიენტირი

კუთხე, რომელზეც კამერაა გასწორებული.

90

189 camera report

A detailed information page that documents the events occurring during the filming of each take. Generally, the information includes the pro- duction name, key Crew members, the camera settings, light positions and types, a description of each take, the film roll number, the location, and the date and time. Camera reports can also be used to specify special timing request to the lab as well. Sometimes also referred to as a dope sheet.

გადაღების ანგარიში

თითოეული გადაღებული კადრის, დუბლის დეტალური აღწერილობა. ასევე მოიცავს ინფორმაციას აპარატურის ძირითადი გადამღები ჯგუფის, ტექნიკური მდგომარეობის, განათების სახეობების, მათი მდებარეობის და სხვ. შესახებ.

190 camera shake

1. The unwanted jitter of captured images as a result of an unsteady camera, wind, or an unstable camera mount. 2. An image process technique that applies noise functions to the animation curves of a series of images to mimic the physical effects that can cause a camera to shake. For example, camera shake was added to the composites in Apollo 13 during the launch sequence to simulate the effect that a rocket launch would have on its surrounding environment.

კამერის რხევა კამერის არასასურველი რყევა ქარის ან არამდგრადი საყრდენის გამო.

191 casting Process of hiring actors to play the characters in a script.

კასტინგი; სინჯები მსახიობების შერჩევის პროცესი.

192 center of interest

1. The portion of the scene that attracts the greatest viewer attention and dominates the action. 2. Synonymous with camera interest.

ინტერესის ცენტრი გადაღებული სცენის ის ნაწილი, რომელიც ყველაზე მეტად იპყრობს მაყურებლის ყურადღებას.

193 choker close-up

Shorthand for choker close-up shot. უახლოესი ხედი ახლო ხედის ერთ-ერთი ვარიანტი - ადამიანის სახე.

194 clip 1. A continuous sequence of frames. See film clip, video clip, audio clip. 2. See clipping.

კლიპი, ნაჭერი კადრების თანმიმდევრობითი პორცია. იხ. ფილმის ფრაგმენტი

195 close-up Shorthand for close-up shot. A shot that films the subject within the ranges from midway between the waist and shoulders to above the head (medium close-up shot), from just below the shoulders to above the head (head and shoulder close-up), the head only (head close-up), or from just below the lips to just above the eyes (choker close-up). See also extreme close-up (ECU).

ახლო ხედი ხედი, რომელიც მოიცავს ადამიანის გამოსახულებას მხრებამდე.

196 closed set A set on location or in a studio that is not open to any visitors or to Cast and Crew members not directly involved in the filming of that scene. See also hot set.

დახურული გადაღება

გადაღება, რომელზე დასწრების უფლება მხოლოდ უშუალო მონაწილეებს აქვთ.

197 color continuity

Color continuity refers to the portrayal of color and look across a motion picture that transitions smoothly from scene to scene.

ფერითი განგრძობითობა

ფერადი გამოსახულებიდან მომდევნო გამოსახულებაზე ფერითი რბილი გადასვლა/შენაცვლება.

198 continuity The smooth transition of actions and events from scene to scene without revealing the fact that each shot may have been photographed and/or processed at different times. Continuity issues include color continuity, time continuity, space continuity, and directional continuity. Also referred to as shot continuity.

განგრძობითობა ფილმში მიმდინარე ქმედებებისა და მოვლენების მაყურებლისთვის შეუმჩნეველი, რბილი გადასვლა, მიუხედავად იმისა, რომ გადაღება შესაძლოა სხვადასხვა დროს განხორციელდა. განგრძობითობა შესაძლოა იყოს: ფერითი, დროის, სივრცული, მიმართულების. იხ. კადრის განგრძობითობა

91

199 continuity style

The style of shooting and editing a sequence so that the shots appear to portray the events as they occurred.

თხრობითი სტილი გადაღებისა და მონტაჟის სტილი, რომლის დროსაც მოვლენები თანმიმდევრულად აისახება.

200 contrasting shots

Pairs of shots that are comprised of opposing sizes of im- ages, such as cutting between a long shot (LS) and a close-up (CU) or a high-angle shot and a low-angle shot. Each pair of contrasting shots must have a large enough difference in image size to create sufficient con- trast. Opposite of repetitious shots.

კონტრასტული ხედები

ერთმანეთის გვერდით მდებარე ისეთი განსხვავებული კადრები, როგორიცაა მაგალითად,: ფართო კუთხით და ვიწრო კუთხით გადაღებული; შორი და ახლო ხედი და ა. შ.

201 controlled action

The filming of an event that can be directed and regu- lated. Such sequences can be rehearsed and filmed from many angles and take as much time as required to get a good take. Opposite of uncon- trolled action.

მართვადი ქმედება მოვლენის კონტროლირებადი და რეგულირებადი გადაღება საუკეთესო კადრის მიღების მიზნით სხვადასხვა კუთხიდან და ასევე საჭირო დროის დანახარჯით.

202 could be different

What a shot is called when an indecisive Director would like to make changes to a shot but can’t decide what those changes should be. So, the shot gets finaled. (This isn’t much of a compli- ment, but a final is a final.)

სათუო კადრი კადრი, რომელშიც ცვლილებების განხორციელება უნდა რეჟისორს, მაგრამ ვერ წყვეტს თუ როგორ შეცვალოს.

203 countering Referring to camera motion that moves in the opposite direction of the moving subject.

კონტრი კამერის გადაადგილება მოძრავი ობიექტის საპირისპირო მიმართულებით.

204 cover set An interior set that can be used during filming if inclement weather prevents shooting outside. This can either be an alternate location for the scene planned or a different scene altogether.

სათადარიგო პავილიონი

დახურული სივრცე, ალტერნატიული პავილიონი, სადაც უამინდობის შემთხვევაში შეიძლება გადაღებების გადანაცვლება.

205 cover shot 1. An extra scene filmed as backup to cover any unforeseen editing problems such as bad timing and/or mismatched takes.

სათადარიგო კადრი

კადრი ან სცენა, რომელსაც იღებენ სარეზერვოდ, მონტაჟისთვის დამატებით ვარიანტად, ხარვეზის ან შეცდომის გადასაფარად.

206 coverage 1. Referring to the area of the image that is covered by an alpha channel. 2. The process of filming enough shots in a scene that can be cut together smoothly and make the scene work as a whole.

დაფარვა 1. სცენის მრავალი სხვადასხვა კადრით გადაღება, რათა გაიოლდეს კადრებში მოძრაობის რბილად გადასვლა და ქმედება სრულად განხორციელდეს. 2. ალფა არხით გადაფარული გამოსახულების არე.

207 crowd shot 1. Any shot that is photographed with a large number of actors. 2. Any shot in which a large number of digital characters are animated and rendered. See also crowd duplication.

მასობრივი კადრი, მასობრივი სცენა.

კადრი, რომელშიც ბევრი მსახიობი იღებს მონაწილეობას.

208 cue A predefined signal, such as an action, a line of dialogue, or a marking on the set that alerts an actor to perform a specific line or action or for Crew members to activate various equipment.

ბრძანება წინასწარ განსაზღვრული სიგნალი, რომელიც ეხმარება მსახიობებსა და ჯგუფის სხვა წევრებს გადაღების პროცესში კონკრეტული ქმედების დასაწყებად.

209 cue mark 1. A small mark placed on the set to identify the position where an ac- tor needs to stand or to indicate his eyeline, particularly when a digital character will later be added to the scene. Also called a tape mark. 2. A mark placed on the workprint by the Editor to indicate the point where music, narration, or effects are to begin. 3. See change-over cue.

ნიშნული 1. პატარა ნიშანი, რომელიც მოთავსებულია მსახიობის დგომის, ქმედების ან მზერის მიმართულების ადგილზე. 2. მემონტაჟის მიერ დასმული ნიშანი სამუშაო პოზიტივზე, რომელიც მიუთითებს მუსიკის, თხრობის, ან ეფექტის ადგილს.

210 cutting in the camera

Another term for triple-take. კამერაში მონტაჟი იგივეა, რაც სამმაგი კადრი

92

211 detail shot An extreme close-up (ECU) used to show a magnified portion of a subject or a full frame of a very small object. See also insert shot.

დეტალი მაქსიმალურად ახლო ხედი, სადაც ჩანს კონკრეტული ნაწილი (მაგ., ბეჭედი, თითი, მაჯის საათი და სხვ.), მცირე ზომის საგნები.

212 dialogue Speech among characters, which does not usually address the viewer. Also, a type of interview in which the voices of the interviewer and the interviewee are both heard, and both persons may be visible on camera.

დიალოგი საუბარი გმირებს შორის, რომელიც, როგორც წესი, მაყურებლისკენ არ არის მიმართული. ასევე ინტერვიუ, სადაც ჩანს როგორც მოპასუხე, ისე კითხვის დამსმელი.

213 directional continuity

The established screen direction in which a person or object moves across a series of shots within a sequence. An unex- plained change in screen direction can cause a jarring mismatch. See action axis.

მიმართულების განგრძობითობა

ადამიანის ან საგნების მოძრაობა დადგენილი მიმართულებით მიმდევრობითი კადრების სერიაში.

214 distanciation A technique of Brechtian performance style wherein the actor retains the sense of him/herself as an actor; thus the viewer and actor alike are distanced from the character rather than identifying with it.

დისტანცირება ბრეხტის სამსახიობო მეთოდის ტექნიკა, როდესაც მსახიობი არ აიგივებს თავს პერსონაჟთან და მაყურებელი ხდება პერსონაჟის ხასიათის დისტანცირების თანამონაწილე.

215 dolly shot A shot in which the camera dollies during the filming of the action. This move is often achieved with the aid of a dolly track. Also called a tracking shot, follow shot.

გადაღება ურიკით კადრი, რომელშიც კამერა მიჰყვება მოქმედებას გადაღების დროს. ამისთვის ხშირად ურიკის გადასაადგილებელ ლიანდაგს იყენებენ.

216 exterior ექსტერიერი გარე, არადახურული სივრცე. მაგ., ბუნება, ქალაქის ქუჩები და ა. შ

217 exterior scenes

Scenes set outdoors, often in particular location settings.

გარე სცენები, სცენები ნატურაზე

გარეთ (ბუნებაში) გადაღებული სცენები

218 exterior shot A shot in which the action is filmed outdoors or from the ex- terior of a set. Opposite of interior shot.

გადაღება ექსტერიერში, გადაღება ნატურაზე

გადაღება, სადაც მოქმედება მიმდინარეობს ექსტერიერში.

219 extreme close up

A framing that presents a view closer than a conventional close-up--e.g., a shot of an eye that fills the entire screen.

უახლოესი ხედი ჩვეულებრივ, ახლო ხედზე მეტად ახლოს. მაგ., როდესაც ადამიანის თვალს უკავია მთელი ეკრანი. ჟარგონი - იტალიური ხედი.

220 Extreme Long Shot

A shot generally filmed from a high vantage point that depicts a vast area from a far distance. It is used to establish setting and to show the huge scope of that setting and events. An example of a type of extreme long shot is an aerial shot.

უშორესი ხედი კადრი, რომელიც გადაღებულია ძალიან შორიდან (ხშირად სიმაღლიდან) და მოიცავს ფართო არეს, სადაც მიმდინარეობს მოქმედება. ასეთ ხედს მიეკუთვნება მაგ., თვითმფრინავიდან გადაღებული კადრი.

221 film editing The process of cutting together a film from the photographed scenes to tell the best story while maintaining continuity throughout. See Film Editor, continuity cutting, compilation cutting.

ფილმის მონტაჟი გადაღებული კადრების აწყობა, ერთმანეთთან შეერთება ერთი მთლიანი ისტორიის მოსაყოლად.

222 freeze 1. To put a stop to the action. გაქვავდი! მოქმედების შეჩერება. არსებობს შესაბამისი ბრაძანება რეჟისორის მხრიდან - გაქვავდი! ან -გაშეშდი!

93

223 front view An orthographic view of the front of the scene. See also top view, side view, image under viewing windows.

ფრონტალური ხედი

სცენის წინა ნაწილის ზუსტ პროპორციებში გამოსახვა.

224 full shot A shot composed so that the primary subject is seen in its entirety; a shot that shows an actor from head to foot; something between a long shot and a me- dium shot.

საერთო ხედი (ს.ხ.) ხედი, სადაც მთავარი სუბიექტი სრულად ჩანს; ადამიანი თავიდან ფეხამდე. დაახლ. შორ ხედსა და საშუალო ხედს შორის.

225 good 1. Any takes of a scene that the Director likes and wants to see in dailies. 3. Any film roll that comes back from the lab that meets aims. See also no good (NG).

კარგი 1.კადრი სცენიდან, რომელიც რეჟისორს მოსწონს გამოსაყენებლად. 2. ლაბორატორიიდან გამოსული ფირის ყოველი ასლი, რომელსაც არ გააჩნია წუნი.

226 greenscreen shot

Any shot that uses greenscreen photography. გადაღება მნვანე ფონზე

ნებისმიერი სცენა, რომელშიც გამოიყენება მწვანე ფონზე გადაღება.

227 handheld shot

A camera move created by the Cameraman holding the camera during filming, as opposed to placing the camera on a camera mount such as a tripod or dolly.

გადაღება ხელით ოპერატორის მიერ ხელში დაჭერილი კამერით გადაღებული კადრი.

228 head and shoulder close-up shot, head and shoulder shot

A shot that films an actor from just below the shoulders to above the head.

ახლო-საშუალო ხედი

ხედი, სადაც ჩანს ადამიანი თავიდან მხრების ჩათვლით. იხ. ახლო ხედი

229 head close-up shot

Shorthand for head close-up shot. თავის ახლო ხედი ხედი, სადაც მხოლოდ თავი (არა მხოლოდ ადამიანის) ჩანს.

230 head-on shot A shot in which an actor moves directly toward the camera. The opposite of a tail-away shot. Also referred to as a neutral shot because such a move is nondirectional.

კამერისკენ კადრი, სადაც მსახიობი კამერისკენ მოემართება.

231 high angle A shot in which the camera is placed higher than the filmed actor or object, so that the camera looks down on the actor or object.

მაღალი კუთხე, ზედა რაკურსი

ზემოდან გადაღებული კადრი. კამერა განთავსებულია უფრო მაღლა, ვიდრე გადასაღები ობიექტი ან მსახიობი.

232 high-angle shot

A shot in which the camera is angled downward toward the subject. Opposite of low-angle shot.

ხედი ზემოდან ხედი, როდესაც კამერა ზემოდან ქვემოთ იღებს ობიექტს.

233 hot set Set on which a scene is in the process of being shot; labeled thus to indicate that it should not be changed or disturbed.

ცხელი მოედანი გადაღებისთვის მზა მოედანი. შესაძლოა იყოს ნიშანი ან მითითება, რათა არ მოხდეს ცვლილება ან გადაადგილება.

234 improvisation Technique of method acting style used mostly in rehearsal; the actor puts him/herself into the mind of the character, places the character into imagined situations and proceeds to invent dialogue and action.

იმპროვიზაცია მსახიობის თამაშის მეთოდი, რომელიც ძირითადად რეპეტიციებზე გამოიყენება. ის ისე ითავისებს როლს, რომ სიტუაციიდან გამომდინარე შეიძლება შეცვალოს დიალოგი ან მოქმედება.

94

235 indexical sign In semiotics, a type of sign in which the signifier is physically caused by thesignified. For example, where there is smoke, there is fire. Thus the signifier(smoke) is physically caused by the signified (fire).

მანიშნებელი, ინდექსი

ნიშანი სემიოტიკაში. მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი. მაგ., იქ, სადაც ბოლია (შედეგი) - ცეცხლიც არის (მიზეზი), ამრიგად, ბოლი ფიზიკურად ცეცხლის მიერ არის გამოწვეული.

236 Insert In film, an insert is a shot of part of a scene as filmed from a different angle and/or focal length from the master shot. Inserts cover action already covered in the master shot, but emphasize a different aspect of that action due to the different framing.[1] An insert differs from a cutaway as cutaways cover action not covered in the master shot.

ჩანართი სცენის ნაწილი კადრი, გადაღებული მთავარი კადრისგან განსხვავებული კუთხით ან ოპტიკით. ჩანართი ფარავს მოქმედების ნაწილს იმავე დროსა და სივრცეში გადაღებულ ძირითად კადრში.

237 insert shot Full screen close-ups (CUs) of any important details in a scene are referred to as insert shots. These are generally filmed by the Second Unit.

ჩანართი კადრი იხ. ჩანართი

238 interior See interior shot. ინტერიერი არქიტექტურულად და მხატვრულად გაფორმებული შენობის შიგნითა ნაწილი. შესაძლოა იყოს სტუდიის პავილიონში მოწყობილი შესაბამისი გადასაღები გარემო.

239 interior scenes

Scenes set inside, in particular on studio sets, though also including location interiors.

სცენები ინტერიერში

ინტერიერში გადაღებული სცენები (როგორც წესი, სტუდიაში).

240 interior shot A shot in which the action is filmed indoors. Opposite of exterior shot.

კადრი ინტერიერში

241 live action shoot

The portion of filmmaking during which the live action elements of a film are photographed.

ცოცხლალი მოქმედება

ცოცხალი მოქმედების გადაღების პროცესი, რომელშიც არ შედის კომპიუტერში შექმნილი ან ხელით დახატული ობიექტები.

242 locked-off camera shot, locked-off shot

A scene in which the camera remains stationary for the duration of the action. Also called a static camera shot. Opposite of a moving shot.

სტატიკური კადრი სცენა, რომელშიც კამერა გაუნძრევლად დგას კადრის გადაღების დასრულებამდე.

243 long shot Camera cue indicating a shot taken from a distance. 1. A wide shot used to establish the area of action and to allow actors enough room to enter, exit, and move about within the scene. 2. Also can refer to a shot that uses a long lens.

შორი ხედი (შ.ხ.) დისტანციიდან გადაღებული კადრი. 1. გარემოს ამსახველი ფართო კადრი. 2. გრძელფოკუსიანი ობიექტივით გადაღებული კადრი.

244 loose framing A loosely framed shot in which the subject is filmed with a lot of open space around them. This technique is often used to give flexibility in creating a postmove and to alleviate the need for 2D tracking. By shooting a locked-off, loosely framed scene, a wide range of image transformations can be created in compositing.

თავისუფალი კადრი

სუბიექტის ქმედების შეუზღუდავი კადრი, სადაც მას ფართო სივრცეში მოძრაობის საშუალება ეძლევა.

245 low-angle shot

A shot in which the camera is angled upward toward the

დაბალი კუთხე, ქვედა რაკურსი

ქვემოდან ზემოთ გადაღებული კადრი. ხშირად, ათვლის წერტილად გამოიყენება მდგომარე ადამიანის ხედვის წერტილი.

246 magic hour The short periods during dawn and dusk that allow enough

რეჟიმი გადაღების მოკლე პერიოდი მზის ამოსვლისა ან ჩასვლისას.

95

247 Martini shot The last shot of the last scene of the day—jut before wrap time.

მარტინი კადრი ტერმინი ჰოლივუდში, რაც მიუთითებს სამუშაო დღის დამამთავრებელ, ბოლო გადასაღებ კადრზე.

248 master scene The filming of a continuous, chronological take of an entire event in one location. A master scene will often be filmed simultaneously with multiple cameras to allow for the intercutting of takes during editing. This technique is valuable when filming uncontrolled action. See also triple-take.

მასტერ სცენა ქრონოლოგიური თანმიმდვრობით ერთი სცენის ერთ ადგილას გადაღება, ხშირ შემთხვევაში რამდენიმე კამერით, რათა გაადვილდეს მონტაჟი.

249 master shot A master shot is a film recording of an entire dramatized scene, from start to finish, from an angle that keeps all the players in view. It is often a long shot and can sometimes perform a double function as an establishing shot.

მასტერ კადრი, მასტერ სცენა

სრული მოქმედების დრამატული სცენის კადრი დასაწყისიდან ბოლომდე, სადაც ჩანს ყველა მონაწილე მსახიობი. ის ხშირად შორ ან საერთო ხედს წარმოადგენს.

250 medium shot A medium shot that falls in between a long shot (LS) and a close-up (CU), used to film the actors from somewhere between above the knees and below to waist up to the top of their heads. While sev- eral actors might be present within the shot, the medium shot is still close enough to capture their facial expressions and gestures. The two-shot is a commonly used medium shot. A camera angle often used to describe a shot of character from the waist up.

საშუალო ხედი ადამინის გამოსახულება წელამდე. არსებობს ამერიკული სტანდარტი - ადამიანი მუხლამდე.

251 miniature shot

Any shot that uses a miniature as one of its elements.

მინიატურის კადრი

ნებისმიერი კადრი, სადაც გამოყენებულია მინიატურა, როგორც ერთ-ერთი ელემენტი.

252 mise-en-scene

The staging of the action for the camera. All of the physical objects in front of the camera and the arrangement of those objects by the director. The organization of setting, costuming, lighting, and actor movement.

მიზანსცენა გადასაღები კადრისთვის რეჟისორის მიერ დაგეგმილი მოქმედების, განათების, კოსტუმირების, კამერისა თუ მსახიობის გადაადგილების ერთობლიობა.

253 model shot Any shot in a film that uses a physical model as one of its elements.

მოდელ-კადრი ნებისმიერი კადრი, რომელშიც გადასაღებ ელემენტად გამოყენებულია ფიზიკური მოდელი.

254 motivation In narrative structure, a catalyst that starts the story's progression--a reason for the story to begin (usually a character's lack or desire).

მოტივაცია ქვკუთხედი თხრობით სტრუქტურაში, რომელიც ისტორიის განვითარებას უდევს საფუძვლად.

255 moving images

Any series of images that portray motion when viewed in real-time. Opposite of a static image.

მოძრავი გამოსახულება

გამოსახულებათა სერია, რომელიც ასახავს რეალურ დროში მოქმედებას. სტატიკური გამოსახულების საპირისპირო.

256 multiple-camera shot

A shot that is filmed simultaneously with multiple მრავალკამერიანი გადაღება

ერთდროულად რამდენმე კამერით გადაღება.

257 night for night

Night sequences that are actually shot at night. See also dusk for night, day for night.

ღამით-ღამე ღამის სცენები, რომლებიც სინამდვილეში ღამეა გადაღებული.

96

258 no good 1. An unusable take of a scene caused by errors, such as a bad camera move, an out of focus actor, a flubbed line or a blown set light. 2. Referring to a digital shot that did not complete its shoot to the film recorder due to problems such as a network crash, not enough film on the roll, or the need to pull the film roll down early to get it in the can and make lab cut-off. 3. A film roll that comes back from the lab is termed NG for problems such as being scratched, too dark, blown out, or just simply being improperly processed.

წუნი გამოუსადეგარი, ამა თუ იმ მიზეზით გაფუჭებული მასალა.

259 objective close-up shot

A close-up (CU) of an actor filmed from an objective camera angle. Generally, the camera should be positioned at eye level with the actor being photographed.

ობიექტური ახლო ხედი

მსახიობის ახლო ხედით გადაღება ობიექტური კამერით. იგულისხმება მსახიობის თვალის სიმაღლიდან გადაღებული ახლო ხედი.

260 objective shot

A shot filmed with an objective camera angle. ობიექტური ხედი კადრი, რომელიც ობიექტური (სტანდარტული სიმაღლიდან, რაკურსის ან რამე ეფექტის გარეშე) კამერის კუთხიდან არის გადაღებული.

261 one-shot A shot in which only one actor is framed within the camera view.

ერთის კადრი კადრი, რომელშიც მხოლოდ ერთი მსახიობი ჩანს.

262 orbit To keep the camera interest fixed while moving the camera location around the scene. This is similar to locking your gaze on a fixed location while walking around it. For computer graphics (CG), also referred to as tumble.

ორბიტა გადასაღები ობიექტის ერთ ადგილზე ფიქსირება, სანამ კამერა მოძრაობს სცენაში ან გარშემო უვლის მას.

263 Outtake A take of a scene not used in a movie. გამოუყენებელი კადრები

კადრები, რომლებიც ფილმში არ შევიდა.

264 over the shoulder

A two-shot in which the camera films the action of a actor as seen over the shoulder of another actor in the foreground (FG). See over the shoulder close-up (OTS-CU).

მხარს მიღმა კადრი ორი მსახიობის კადრი, რომელშიც ერთი გადაღებულია მეორეს მხარს მიღმა.

265 over the shoulder close-up

A close-up (CU) of one actor as seen over the shoulder of another actor in the foreground (FG). Generally,

მხარს მიღმა ახლო ხედი

კადრი, რომელშიც მსახიობი გადაღებულია ახლო ხედით მეორე მსახიობის მხარს მიღმა.

266 pick-ups Individual shots or mini scenes added to the larger movie at a later time (See also, second unit).

ჩამატება დასრულებულ ფილმში ჩამატებული ცალკეული კადრები ან მინი-სცენები.

267 Point of View Camera angle in which the camera views a subjective shot from the actor's point of view.

თვალთახედვის არე; სუბიექტური კამერა

კამერის კუთხე, როდესაც კამერა ხედავს სუბიექტურად მსახიობის ხედვის წერტილიდან.

268 Point of View camera angle

A shot in which the camera films the scene from a particular actor’s viewpoint. The point of view (POV) shot is as close as an objective shot can be to a subjective shot and still be objective. The cam-

სუბიექტური ხედვის კუთხე

გადაღება, რომლის დროსაც კამერა იღებს სცენას კონკრეტული მსახიობის ხედვის წერტილიდან.

97

269 Point of View close-up

A close-up (CU) in which the actor is filmed from the point of view (POV) of the off-screen actor. The camera should be positioned at the eye level of the opposing actor whose viewpoint is being depicted.

სუბიექტური ახლო ხედი

მსახიობის გადაღება კადრს მიღმა მყოფი მეორე მსახიობის ხედვის წერტილიდან.

270 Point of View shot

A shot filmed with a point of view camera angle. სუბიექტური კადრი

კადრი, რომელიც კამერის ხედვის წერტილიდან არის გადაღებული.

271 principal photography

The main photography of a film in which all principal scenes involving actors and stunts are filmed by the First Unit and sometimes a Second Unit. The filming of major or significant components of a movie which involve lead actors.

მთავარი კადრები, მთავარი სცენები

მთავარი სცენების გადაღება, რომელსაც, როგორც წესი, პირველი ჯგუფი ახორციელებს. ხანდახან ხდება მეორე ჯგუფის ჩართვაც.

272 printed takes The takes of picture and sound selected by the Director for printing and kept track of by the Script Supervisor. Also referred to as circled takes.

საბეჭდი დუბლები რეჟისორის მიერ არჩეული კადრები და ხმა (შესაძლოა გადაღების პროცესშიც), რომელსაც ინიშნავს სცენარის მეთვალყურე შემდგომში ფირზე ბეჭდვისთვის.

273 profile close-up shot

A close-up (CU) in which the actors are filmed in profile.

ახლო ხედი პროფილში

მსახიობის ახლო ხედი პროფილში.

274 profile shot A shot in which the profile of the actor is filmed. Profile shots can often feel very flat and cut out.

პროფილი, ხედი პროფილში

გვერდიდან, პროფილში გადაღებული მსახიობის კადრი.

275 pull-back shot

A shot using a dolly or zoom effect to start on a close-up (CU) of the subject and pull out to widen out and reveal more area around the subject.

დაშორება გადაღება ურიკით ან ზუმით, როდესაც კადრი იწყება ახლო ხედიდან და გადის საერთო ხედზე.

276 push in shot A shot using a dolly or zoom effect to start on a wide shot of the subject and push in to end on a close-up of the subject.

მიახლოება ურიკით ან ზუმით გადაღებული კადრი ფართო ხედიდან ახლო ხედამდე.

277 re-establishing shot

A long shot which once again positions the character(s) within the environment of the scene, helping to re-establish character and/or setting; also used as a transitional device.

გარემოს განმეორებითი ხედი

ფართო ხედით გადაღებული განმეორებითი კადრი, რათა მსახიობთა ადგილმდებარეობა გასაგები იყოს მაყურებლისთვის.

278 reaction shot In general, a reaction shot is a silent and close-up (CU) of an actor reacting to what another actor is saying or doing in surrounding shots.

შეფასებითი კადრი; შეფასება

ჩვეულებრივ, მსახიობის რეაქციის ამსახველი უხმო კადრი, რომელიც გვიჩვენებს ამ მსახიობის რეაქციას მეორე მსახიობის ქმედებაზე.

279 reverse angle shot

A scene filmed from the reverse direction of a previous shot.

საპირისპირო კუთხე

ერთი და იმავე დონის ხედზე წინა კადრის საპირისპირო მიმართულებით გადაღებული კადრი.

280 Reverse Shot

Shot from the opposite side of the prior shot. (Example: a conversation between two actors).

საპირისპირო კადრი; რევერს კადრი

წინა კადრის საპირისპირო მხრიდან გადაღებული კადრი.

98

281 roll camera To begin shooting the scene. კამერა! გადაღების დაწყების ნიშანი ოპერატორისთვის.

282 roll number The unique number assigned to each roll of film when it is placed on the camera.

რულონის ნომერი უნიკალური ნომერი, რომელიც თითოეულ რულონს ენიჭება კამერაში ჩატვირთვისას.

283 scene The smallest piece of the narrative action; a single narrative event that occurs in continuous space over continuous time.

სცენა თხრობითი მოქმედების პატარა ნაწილი, რომელიც ხდება კონკრეტულ სივრცესა და დროში.

284 scene blocking

The rehearsal of the camera motion, actor movement, and arrangement of props within a scene. Also called blocking a scene.

სცენის დაზუსტება; სცენის ბლოკი

კამერის მოძრაობის, მსახიობის მოქმედების რეპეტიცია და რეკვიზიტების მდებარეობის გათვლა

285 screen direction

The direction in which a person or object moves or looks during the filming of a series of shots as seen through the camera. See directional continuity.

მოქმედების მიმართულება

მიმართულება, რომლისკენაც ობიექტი მიემართება ან იყურება გადაღების პროცესში. ამ მიმართულებით გადაღებული კადრების სერია.

286 Screen Test Form of audition in which an actor performs a particular role on camera, not necessarily with the correct make-up or on the set.

ეკრანული სინჯი სინჯის ფორმა, რომლის დროსაც მსახიობი ასრულებს გარკვეულ როლს კამერის წინ.

287 screen time The duration of a program--which is normally shorter than the time represented in the program's narrative (that is, its story time). E.g., the story time of one soap opera episode is typically a day or two, but its screen time is less than 60 minutes.

ეკრანული დრო ეკრანზე ქმედების ხანგრძლივობა, რომელიც უფრო მოკლეა ვიდრე რეალური დრო, რომელსაც ის ასახავს.

288 selected take The take of a scene chosen by the Director to be used in the final cut of the film. For visual effects work, the select is the range of frames that are scanned and brought online for digital manipulation.

შერჩეული კადრი სცენის ის კადრი, რომელიც რეჟისორმა აირჩია საბოლოო პროდუქტში შესატანად.

289 sense memory

Technique of method acting style in which the actor draws upon memories of physical sensations of an emotional event in order to generate emotional memory.

შეგრძნებითი მეხსიერება

თამაშის ტექნიკა, როდესაც მსახიობი ცდილობს აღიდგინოს ამა თუ იმ ემოციური მოგონების მსგავსი ფიზიკური შერძნებები, ემოციური მოგონების გადმოსაცემად.

290 sequence number

The sequence number can be used synonymously with the scene number, but in some cases, it is also a unique number assigned to a sequence requiring visual effects work at a post production facility.

მონაკვეთის ნომერი; ეპიზოდის ნომერი

ეპიზოდები შეიძლება დაინომროს სცენების ნომრების იდენტურად. თუმცა, ხანდახან ნომრები უნიკალურია თითოეულისთვის მონტაჟის ან ვიზუალური ეფექტების შექმნის დროს.

291 shallow space blocking

A type of blocking associated with multiple-camera, studio set productions, where, due to the shallow sets, the actors mostly move side-to-side, rather than up-and-back.

შეზღუდული სივრცე

სივრცის ისე შეზღუდვა კამერებით, რომ მსახიობი იძულებულია იმოძრაოს არა წინ და უკან, არამედ გარდი-გარდმო.

292 shoot around To continue to shoot a series of scenes in the absence of the major performers. The idea is to shoot out of sequential order by shooting first all the scenes that involve the performers and then allowing the Crew to go back and shoot all the remaining surrounding shots that don’t re- quire the actors’ presence on set.

ადგილ-ადგილ გადაღება

მთავარი მსახიობების არყოფნის შემთხვევაში სხვა სცენების გადაღების გაგრძელება.

99

293 shooting order

The order in which the scenes of a film are shot. გადაღების მიმდევრობა

თანმიმდევრობა, რომლითაც ესა თუ ის სცენა ან ფილმი არის გადაღებული.

294 shooting plan Another name for shooting script. გადაღების გეგმა გადაღებების ფურცლებზე გაწერილი გეგმა.

295 Shooting Ratio

Ratio of the film shot compared to the actual running time. (Example: Ten hours of footage for a 1 hour film would have a 10:1 shooting ratio).

მასალის ფარდობა გადაღებული მასალის რაოდენობის შეფარდება ფილმის ხანგრძლივობასთან (მაგ., 10 საათი გადაღებული მასალის ფარდობა საბოლოო მისაღებ პროდუქტთან - ერთ საათიან ფილმთან იქნება 10:1 მასალის ფარდობა)

296 shot 1. A continuous view of an action or series of events from a single camera without interruption. Also referred to as a scene, take, or cut. 2. A continuous and unbroken sequence of images. 3. The past tense of a shoot, as in a scene that was shot yesterday.

კადრი, ხედი 1. ერთი კამერით გადაღებული უწყვეტი მოქმედება კამერაზე ჩაწერის, გადაღების ღილაკის დაჭერიდან გამორთვამდე. 2. სხვადასხვა სიდიდის, მასშტაბის კადრი, სადაც საზომ ობიექტად მიჩნეულია ზრდასრული ადამიანი, მაგ. ახლო ხედი, საერთო ხედი და ა.შ.

297 shot on stage Referring to all plates that are photographed on a stage.

სტუდიური გადაღება

ყველანაირი გადაღება სპეციალურ, დახურულ სივრცეში - სტუდიაში.

298 shot type Referring to the wide variety of descriptions used to describe a particular category that a shot might fall into, such as a two shot, aerial shot, motion control shot (MOCO shot), CG shot, greenscreen shot, subjective shot.

გადაღების ტიპი აღწერილობების მთელი ნუსხა, თუ სად და როგორ შეიძლება მოხდეს გადაღება. მაგ, აეროგადაღება, გადაღება მწვანე ფონზე, სუბიექტური გადაღება და სხვა.

299 sight line Another term for eye line. ხედვის ხაზი

300 signs of performance

The actor's facial, gestural, corporeal and vocal signifiers that contribute to the development of character.

არტისტული მონაცემები

მსახიობის გარეგნული, ჟესტური, სხეულისა თუ ვოკალური მონაცემები, რომელიც ეხმარება მას პერსონაჟის ჩამოყალიბებაში.

301 single shot A shot in which the camera films only one subject in the frame.

ერთელემენტიანი კადრი

კადრი, რომელშიც მხოლოდ ერთი საგანია.

302 slate A frame of information that is typically placed at the head of a shot for the purposes of providing information about the scene. For example, a slate for live action photography will usually include the film, Director, Director of Photography (DP), scene number, take number, and the frames per second (FPS) used if at a speed other than 24 FPS. For digital work, the type of information used includes the project name, shot name, Visual Effects Supervisor (VFX), the version number, the

დაფა საინფორმაცო დაფა, რომელიც, როგორც წესი, გამოიყენება გადაღების დასაწყისში და მასზე მითითებულია ფილმის სათაური; სცენის, კადრის და დუბლის ნომერი; ფილმის რეჟისორი, ოპერატორი და შესაძლოა კადრის სიხშირეც კი, თუ ის განსხვავდება სტანდარტული სიხშირისგან. ასეთ დაფას ხშირად ტკაცუნა წარმოადგენს. იხ. clapboard.

100

303 slow motion Any technique used to slow down the motion of moving people or objects in a scene. See also high-speed photography, overcranking. Opposite of fast motion.

შენელებული მოძრაობა

ნებისმეირი ტექნიკა, რომლის საშუალებითაც ხდება ცოცხალი ან უსულო საგნების მოძრაობის შენელება.

304 slow-speed film

A film stock with a low ASA rating that is less sensitive to light than a high-speed film. In general, slow-speed films are sharper and less grainy than high-speed films. Also called slow film, low-speed film.

დაბალმგრძნობიარე ფირი

დაბალი შუქმგრძნობიარობის ფირი. ასეთი ფირი მაღალმგრძნობიარე ფირისგან განსხვავებით უფრო ნაკლებმარცვლოვანი და მკაფიო გამოსახულების მქონეა.

305 Speaking Role

A role is one in which the character speaks scripted dialogue in contrast to a "non-speaking role" where the character is specifically mentioned in the script but who doesn't have any lines of dialogue in the finished film.

სამეტყველო როლი

როლი, სადაც მსახიობს აქვს სცენარით განსაზღვრული სალაპარაკო ტექსტი.

306 splits A term used to describe a day of filming that takes place partly during the day and partly at night as opposed to entirely one or the other.

სადღეღამისო გადაღება

გადაღება, რომელიც მიმდინარეობს ნაწილობრივ დღის და ნაწილობრივ ღამის განმავლობაში.

307 stage A large indoor area where sets and lighting can be set up for filming.

პავილიონი; სტუდია

დიდი დახურული სივრცე, სადაც შეიძლება გადაღებისათვის მოეწყოს სცენა და განათება.

308 stage photography

A global term referring to any elements that were shot on a stage as opposed to being shot on location.

სტუდიური გადაღება

ზოგადი ტერმინი, რომელიც ასახავს ნებისმიერი ელემენტის გადაღებას სტუდიაში, პავილიონში.

309 stage shoot The portion of the film that is shot on a stage. See live action shoot.

სტუდიური გადაღება

ფილმის ის ნაწილი (კადრი, სცენა), რომელიც სტუდაშია გადაღებული.

310 staging The choice of camera position and lens relative to the action being filmed in the scene. Also called setup.

მორგება კამერის პოზიციისა და ოპტიკის არჩევა გადასაღები სცენის შესაბამისად.

311 static image An image that contains no motion. Opposite of moving images.

სტატიკური კადრი; სტატიკური გამოსახულება

კინოგამოსახულება, რომელშიც მოძრაობა არ არის.

312 stereotype A conventionalized character type that is demeaning to a particular social group.

სტერეოტიპი გმირის გარკვეული ტიპი, რომელიც მიეკუთვნება, რომელიმე სოციალურ ჯგუფს.

313 storyboard Storyboards are graphic organizers in the form of illustrations or images displayed in sequence for the purpose of pre-visualizing a motion picture, animation, motion graphic orinteractive media sequence.

კადრირება ილუსტრაციების ან გამოსახულების გრაფიკული ორგანიზებული ფორმა, რომელიც წარმოადგენს ფილმის ანიმაციის ან სხვ. მიმდევრობით ნაწილს. მას შესაძლოა ჰქონდეს თანდართული ტექსტუალური მინიშნებები და სცენარიდან ამონარიდი ნაჭრები. მისი მეშვეობით იოლდება გადასაღები კადრების ვიზუალური წარმოდგენა.

101

314 studio set Three-walled, ceilingless set erected on a sound stage; this type of set is usually shallow, normally wider than deep, and rectangular rather than square.

სტუდიური დეკორაცია

სამკედლიანი უჭერო სცენა, რომელიც გამართულია გამოსახულებისა და ხმის ჩასაწერად. ის, როგორც წესი, ფართო უფროა ხოლმე, ვიდრე ღრმა.

315 subjective camera angle

A shot in which the camera films the action from a personal viewpoint by acting as the unseen viewer’s eyes. The camera becomes the collective eye of the audience. See also objective camera angle, point-of-view (POV).

სუბიექტური კამერა

გადაღება, სადაც კამერა ასრულებს უხილავი მოწმის თვალის ფუნქციას.

316 subjective shot

A shot wherein the camera is positioned as if it were inside a character's head, looking out of his or her eyes.

სუბიექტური კადრი

კადრი, რომელსაც კამერა იღებს ისე, როგორც გმირი დაინახავდა.

317 tail-away shot

A shot in which an actor moves directly away from the camera. The opposite of a head-on shot. Also referred to as a neutral shot because such a move is nondirectional.

ზურგით დაშორება

კადრი, რომელშიც პერსონაჟი ზურგით შორდება კამერას.

318 take A single shot, lasting from the starting to the stopping of the camera. The filming of a scene from start to finish,or from the Director’s call of “action” to “cut” is a “take” of that particular scene. A particular scene might be repeated many times in order to get the best take on the desired action.

დუბლი ერთი მთლიანი კადრი გადაღების დაწყებიდან დამთავრებამდე, რეჟისორის ბრძანებიდან - "დავიწყოთ!", ბრძანებამდე - "დავამთავროთ!" (მორჩა!). ერთი ქმედება შესაძლოა რამდენჯერმე იყოს გადაღებული განმეორებით, საიდანაც შემდგომში საუკეთესოს ირჩევენ.

319 take number The unique number assigned to each take filmed by the camera.

დუბლის ნომერი უნიკალური ნომერი, კამერით გადაღებული ყოველი კადრისთვის.

320 three shot As the name implies, a shot with three actors included in the scene

სამის ხედი კადრი, რომელშიც სამი მსახიობი მონაწილეობს.

321 tight close-up A shot that films an actor from just below the lips to just above the eyes. Also called a choker close-up.

იტალიური ხედი კადრი, რომელშიც ჩანს მსახიობი ტუჩებიდან თვალებამდე.

322 Trucking Shot

A camera move which films the subject from side to side.

ურიკიდან გადაღება

კამერის დინამიური მოძრაობა, ძირითადად, ბორბლებიანი ურიკით, ურიკა-რელსით და მისთ.

323 two shot The framing of two characters in a medium shot. ორის ხედი ორი გმირის გადაღება საშუალო ხედით.

324 wide shot 1. A shot used to establish a wide view of action and to al- low actors enough room to enter, exit, and move about within the scene. 2. Also can refer to a shot that uses a wide lens.

ფართო ხედი ხედი, სადაც მოქმედებას ვხედავთ სრულად და მსახიობსაც (ან მსახიობებს) საკმარისი სივრცე აქვს სამოქმედოდ.

325 Wrap To finish shooting, either for the day or the entire production. The completion of shooting, either for the day or for the entire project.

მორჩა! გადაღება დასრულებულია!

გადაღების დასრულება, იქნება ეს ერთი გადასაღები დღე, თუ ფილმის გადაღებების დასასრული.

102

326 establishing shot

An establishing shot in film and television sets up, or establishes the context for a scene by showing the relationship between its important figures and objects.[1] It is generally a long- or extreme-long shot at the beginning of a scene indicating where, and sometimes when, the remainder of the scene takes place

გარემოს ხედი როგორც წესი, კადრი ფილმის დასაწყისში, სადაც ჩანს მოქმედების ადგილი და მოქმედ პირთა მდებარეობა.

327 action axis The action axis is the imaginary line drawn at a 180-degree angle between the subject and their line of travel relative to the position of the camera. In order to maintain directional continuity, the camera must remain on the same side of the action axis between shots.

სამოქმედო ზონა წარმოსახვითად გავლებული ხაზებით შემოსაზღვრული 180 გრადუსიანი კუთხის სექტორი, რომელშიც მოძრაობენ გადასაღები სუბიექტები კამერის მიმართ.

328 storyboard panel

A single drawing within a storyboard that indicates the camera angle and movement, actor performance, and composition for a particular action.

კადრირების ველი ველი, სადაც შეიძლება მოინიშნოს კამერის მოძრაობის მონახაზი, მსახიობის მოძრაობა, კადრის კომპოზიცია, ხედის ცვლილება და ა.შ.

329 establishing shot

A shot, usually from a distance, that shows us where we are. A shot that suggests location.

გარემოს ხედი ძირითადად შორი კადრი, რომელიც გვაჩვენებს ფილმის კონკრეტული სიუჟეტის განვითარების ადგილს მთლიანად.

330 extremely long shot

Basically self-defined. Means the camera is placed an undefined, very long distance from the subject or action. Generally, this term would be left out of a screenplay and left to the director to decide. Use only when necessary.

უშორესი ხედი მოქმედების ადგილიდან შორი, განუსაზღვრელი დისტანციიდან გადაღებული ხედი.

331 Behind the Scenes

Behind the scenery and stage area; backstage. See also at the screen, breaking the frame.

კადრს მიღმა (კ/მ) სცენის, კადრის არეალს გარეთ/მიღმა; ბექსტეიჯი

332 block Shorthand for blocking a scene. დაბლოკვა იხ. scene blocking

333 production Arrangements made before the start of filming; script editing, set construction, location scouting, and casting.

ფილმის წარმოება იგულისხმება ფილმის შექმნის მთელი პროცესი ან ძირითადი გადაღების პერიოდი

334 above the line

1. The portion of a film budget that covers expenses that have already been incurred or negotiated before principal photography begins. Such costs might include the purchase of the script or novel and the salaries of the Director, Producer, and the leading actors. These are typically the most expensive items in the budget. Opposite of below the line costs. 2. A term used to describe a credit position that is listed near the top of the credit list hierarchy of a film, such as being listed among the principal actors and the Director.

ხაზს ზემოთ ფილმის ბიუჯეტის ნაწილი, რომელიც ფარავს იმ დანახარჯებს, რომლებიც წინასწარ იყო გათვლილი.

335 AD&D Accidental Death & Disability coverage provides payments to an individual who is accidentally injured. Productions sometimes purchase this coverage for people who will be doing hazardous activities. AD&D is used as a means of providing additional benefits to what is available from Workers’ Compensation coverage. AD&D is not a substitute for Workers’ Compensation (every employer must have Workers’ Compensation).

უბედური შემთხვევის შედეგად სიკვდილის და შესაძლებლობის შეზღუდვის დაზღვევა

სადაზღვევო პოლისი, რომელიც ითვალისწინებს უბედური შემთხვევის დადგომის შემთხვევაში (სიკვდილი ან შესაძლებლობების შეზღუდვა) ხარჯების ანაზღაურებას.

336 agency meeting

Gathering in which a potential client of an agency meets with the agents to discuss the agents' plan and goals for creating a career for the potential client.

სააგენტოსთან შეხვედრა

შეხვედრა, როდესაც პოტენციური კლიენტი ხვდება სააგენტოს თანამშრომლებს.

103

337 agent Manager responsible for the professional business dealings of an actor, director, screenwriter, or other artist. An agent typically negotiates the contracts and often has some part in selecting or recommending roles for their client.

აგენტი პასუხისმგებელია მოიზიდოს პროექტები და აწარმოოს ბიზნეს მოლაპარაკებები საკუთარი კლიენტებისთვის: მსახიობისთვის, რეჟისორისთვის, სცენარისტისთვის და ა.შ.

338 Aircraft Liability Insurance

Pays for injuries and property damage to third parties caused by the use of aircraft. For example, if a helicopter crashes into a hospital, Aircraft Liability insurance covers injuries to the people inside, as well as damage to the hospital building and its contents. Aircraft Hull Insurance covers damage to the helicopter itself. Workers’ Compensation covers injuries to production worker employees.

საჰაერო ხომალდით გამოწვეული პასუხისმგებლობის დაზღვევა

სადაზღვევო პოლისი, რომელიც მესამე მხარეს უნაზღაურებს საჰაერო ხომალდით საკუთრებისა და ადამიანების დაზიანებით მიყენებულ ზარალს.

339 Ancillary Rights

Enable the screenwriter to receive a percentage of the profits generated by the film in areas such as posters, action figures, books, records, T-shirts, etc.

დამატებითი უფლებები

მფლობელს ანიჭებს უფლებას მიიღოს დამატებითი მოგება ისეთი პროდუქციის გაყიდვის შედეგად, როგორიცაა პოსტერები, წიგნები, ფილმის გმირების სუვენირები და ა.შ.

340 Script Breakdown

Detailed list of all items, people, props, etc. required for a shoot on a day-by-day basis.

სცენარის გაშლა სცენაში შემავალი ელემენტების დაწვრილებითი სია. ელემენტებში შედის პერსონაჟები, რეკვიზიტები, სპეცეფექტები, კოსტიუმები და ა.შ. გაშლა გამოიყენება პროდუქციის ბიუჯეტისა და გადაღების განრიგის შესადგენად.

341 budget The amount of money required to create a film or television production that includes all projected expenses for salaries, equipment, locations, travel, and all other above the line and below the line costs. Funds required to produce a film or television production, derived by combining all projected expenses for equipment, salaries, locations, travel, and all other above-the-line and below-the-line production costs.

ბიუჯეტი ფილმის ან ტელეშოუს წარმოებისათვის საჭირო ყველა ხარჯის აღრიცხვა. ბიუჯეტი ხშირად დაყოფილია ხაზს ზემოთ და ხაზს ქვემოთ ხარჯებად და შეიცავს ჯგუფის ჰონორარებს, ტექნიკის, გადასაღები ადგილების, მგზავრობისა და სხვა ხარჯებს.

342 Call Sheet Listing of which actors will be required for which scenes, and when they will be required.

გამოცხადების ფურცელი

სია, სადაც აღნიშნულია მსახიობებისა და გადამღები ჯგუფის გადაღებაზე გამოცხადების დრო და გადასაღები სცენები. სიას ხშირად რეჟისორის ასისტენტი ადგენს.

343 call time 1. For filming, the time and location of the next day’s shoot. 2. For Digital Artists, the time they are expected to arrive at work.

გამოცხადების დრო

გადაღებაზე გამოცხადების დრო, რომელიც ხშირად მითითებულია გამოცხადების ფურცელში.

344 Certificate of Authorship

Form signed by the author of a screenplay or other written work that warrants the author's work is original, does not libel another party, does not invade anyone's privacy, and will not cause the buyer of the work to be sued for any legal action.

ავტორობის სერთიფიკატი

სცენარის ავტორის მიერ ხელმოწერილი ფორმა, რომელიც ნაწარმოების ორიგინალურობასა და ავტორობას ადასტურებს.

345 Continuity Breakdown

განგრძობადობის განრიგი

დოკუმენტი, რომელიც აღრიცხავს სცენის მოვლენათა მიმდევრობას.

346 Continuity Report

A detailed list of events describing the filming of a scene. The information typically recorded includes the Crew members present, camera settings, a description of each take, the takes the Director wants to see printed, and the date and time.

განგრძობადობის ანგარიში

მოქმედებათა დაწვრილებითი სია, რომელიც აღწერს სცენის გადაღებას. სიაში ხშირად შედის მონაწილე ჯგუფის წევრები, კამერის კონფიგურაცია, თითოეული დუბლის აღწერა, რეჟისორის სურვილი დუბლის გამოყენებასთან დაკავშირებით, დრო და თარიღი.

104

347 copyright Body of United States federal laws and international laws that protect original and creative expression that is in a fixed and tangible form.

საავტორო უფლება

კანონიერი უფლება, რომელიც ნაწარმოების შემქმნელს ნაწარმოებზე გარკვეულ ექსკლუზიურ უფლებებს ანიჭებს, მათ შორის ნაწარმოების კომერციული მიზნით გამოყენებასთან, გავრცელებასა და ლიცენზირებასთან დაკავშირბით.

348 credits listing ფილმის ტიტრი ფილმის საწყისი და ბოლო ტიტრები, სადაც მოიხსენიება ფილმზე მომუშავე ჯგუფი და სხვა ინფორმაცია.

349 feeding tent A large, rented tent set up on location with tables and chairs as a meal place for the crew.

კატერინგის კარავი

გადამღები ჯგუფის კვებისათვის განკუთვნილი გადასაღებ მოედანზე გაშლილი კარავი.

350 film budget The complete cost to create a film that includes both the above the line and below the line costs.

ფილმის ბიუჯეტი ფილმის შექმნისათვის საჭირო ხარჯთაღრიცხვა. ხშირად იყოფა ხაზს ზემოთ და ხაზს ქვემოთ ხარჯებად.

351 film production

A term used to describe the three main activities that go into making a film: preproduction, principal photography, and post production.

ფილმის წარმოება სხვადასხვა ეტაპებისაგან შემდგარი ფილმის შექმნის პროცესი.

352 film rating ასაკობრივი ცენზი შესაბამისი დაწესებულების მიერ ფილმისთვის მინიჭებული ასაკობრივი ცენზი, რომელიც განსაზღვრავს რამდენად მიზანშეწონილია მოცემული ფილმი სხვადასხვა ასაკობრივი ჯგუფისთვის.

353 final A digital shot that has either been filmed out or transferred to video- tape and has been approved as complete by the Director or other appropriate personnel.

დამტკიცებული კადრი

გადაღებული და რეჟისორისგან დამთავრებულად მიჩნეული ციფრული კადრი.

354 focus group Group of approximately 10/12 members of the public that represent the target audience for a film who attend a sneak preview and then offer feedback to producers before further editing. A group of individuals not involved in the film industry who are invited to attend a sneak preview so the Filmmakers can get an early sense of what audience reaction will be to their film. In cases where the re-

ფოკუს-ჯგუფი საზოგადოების წარმომადგენლებისგან, დაახლოებით 10/12 ადამიანისგან შექმნილი ჯგუფი, რომელიც საბოლოო მონტაჟამდე წინასწარ ნახულობს ფილმს და გამოთქვამს თავის აზრს ნანახის შესახებ.

355 General Liability

Productions need General Liability insurance to obtain film permits and to cover injuries and property damage to members of the public that are caused by the production’s activities. For example, the production stages an explosion that causes the windows of a nearby house to blow out and causes injury to the homeowner. General Liability covers the damage to the house and the injuries to the homeowner. General Liability policies exclude claims involving autos, aircraft, and watercraft (separate policies are available). EP must be an Additional Insured on the production’s liability policies for claims caused by the production.

საერთო პასუხისმგებლობა

საერთო პასუხისმგებლობის დაზღვევა ხშიარდ საჭიროა ფილმის წარმოებისათვის, რათა მოხერხდეს გადასაღები პერმიტების მიღება და წარმოების აქტივობების შედეგად გარეშე პირების ან ქონების მიმართ მიყენებული ზარალის დაზღვევა.

356 General Meeting

A "look-see" type of meeting in which a writer meets with a producer, production executive, studio executive, and so forth, as a form of introduction. Generally, in this meeting the producer, production executive, studio executive, and so forth, does not have a specific project in mind for which the writer will be hired.

ზოგადი სტუდიური შეხვედრა

გაცნობითი ხასიათის შეხვედრა, სადაც ერთმანეთს ხვდება სცენარისტი, პრიოდუსერი, სტუდიის აღამასრულებელი და ა.შ.

105

357 Green Light To give a film project the studio backing and financing to begin principal photography. A film gets the greenlight when the studio has approved its budget and has committed to creating the film. Also spelled greenlight.

მწვანე შუქი სტუდიის მიერ ფილმისთვის დაფინანსების დამტკიცება და პრეპროდუქციის დაწყების უფლების მიცემა.

358 In The Can 2. The completion of a project. 3. The completion of a scene or shot. Same as "that's a wrap" to indicate that the scene or program which has been completed.

გადაღებულია კადრის გადაღების ან მთლიანად, პროექტის დასრულება.

359 ink To sign a contract. ხელის მოწერა შეთანხმების (კონტრაქტის) გაფორმება.

360 insurance requirements

The insurance packages a production is required to have.

საჭირო სადაზღვევო პაკეტები

სადაზღვევო პაკეტები, რაც უნდა გააჩნდეს მწარმოებელს.

361 lab cut-off The time after which the film lab will no longer guarantee that film received will be processed and returned for next day’s dailies.

ლაბორატორიაში ჩაბარების ბოლო ვადა

დრო, რომლის გასვლის შემდეგაც ლაბორატორია აღარ იძლევა გარანტიას, რომ ფირის გამჟღავნებას მეორე დღისთვის მოასწრებს.

362 lab report The report sent from the film laboratory with the dailies rolls listing all the printed takes and their timing lights.

ლაბორატორიის რაპორტი

ლაბორატორიის ანგარიში, რომელიც იგზავნება ფირის რულონებთან ერთად, სადაც აღნიშნულია ფირების დუბლებისა და განათების მონაცემები.

363 Liability Insurance

Productions need this coverage to obtain film permits and to pay for injuries and property damage to members of the public that are caused by the production company’s activities. There are various kinds of liability coverage, including General, Auto, Foreign, Aircraft, Watercraft, etc. EP must be named as an Additional Insured on our clients’ liability policies in case we are sued for claims they cause (please refer to Additional Insured above).

პასუხისმგებლობის დაზღვევა

სადაზღვევო პოლისი, რომელიც ხშირად საპროდიუსერო კომპანიას სჭირდება ფილმის წარმოებისათვის ნებართვის მისაღებად, გაერთიანებების/გილდიების და სხვა მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად. არსებობს სხვადასხვა სახის პასუხისმგებლობის დაზღვევის პოლისები.

364 lighting dailies

A dailies dedicated to reviewing the latest round of lighting in the shots with the Lighting Crew and Compositing Crew. See also an- imation dailies, effects dailies, film dailies, stage dailies, video dailies.

განათების დღიური

განათების ჯგუფის მიერ წინა დღის მასალაში განათების სისწორის განხილვის ფურცლები.

365 limits The total amount of insurance the policy provides. Insurance companies never pay more than the policy limit. Sometimes judges and juries award damages that far exceed the insurance limits. If the limits are exhausted, if there is no insurance, or if a claim is denied because of an exclusion in the policy, then the insured pays "out of pocket" for attorney fees and court-awarded damages.

დაზღვევის ლიმიტი

სადაზღვევო პოლისის ლიმიტი, რომლითაც შემოიფარგლება ასანაზღაურებელი თანხა.

366 main titles The name of the film and the list of credits that appear at the start of a film that typically include the Director, Producer, main actors, and various other key personnel involved in the creation of the film. Opposite of end titles. See also subtitles, insert titles.

მთავარი ტიტრები ფილმის სახელი და სხვა ძირითადი წარწერები ფილმის დასაწყისში, რითაც მაყურებელი იგებს ფილმის რეჟისორის, პროდიუსერის, მთავარი როლის შემსრულებლებისა და ძირითადი გადამღები ჯგუფის ვინაობას.

367 majors Major Hollywood movie producer/distributor studios (MGM/UA, DreamWorks SKG, 20th Century Fox, Sony Pictures, Warner Bros, Paramount Pictures, Universal, and Disney).

მთავარი კინოსტუდიები

ჰოლივუდის ძირითადი საპროდიუსერო-სადისტრიბუციო სტუდიები. ამ ეტაპზე შედგება ექვსი მთავარი კინოსტუდიისაგან: Warner Bros. Pictures; Walt Disney Pictures;

106

Universal Pictures; Columbia Pictures; 20th Century Fox; Paramount Pictures.

368 Making Of კადრს მიღმა ფილმის ან შოუს წარმოების შესახებ შექმნილი დოკუმენტური ფილმი, რომელიც ხშირად ძირითადი პროდუქტის სარეკლამო მიზნით გამოიყენება.

369 OSHA This acronym stands for Occupational Safety & Health Administration. This is a governmental agency that sets standards for safety in the workplace. It requires employers to report injuries and keep logs of certain kinds of work-related injuries. OSHA fines employers that do not comply.

სამსახურეობრივი უსაფრთხოებისა და ჯანმრთელობის ადმინისტრაცია (OSHA)

აშშ სამთავრობო ორგანო, რომელიც განსაზღვრავს უსაფრთხოების ზომების დაცვის სტანდარტებს. სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებისას მეთვალყურეობს ჯანმრთელ და უსაფრთხო გარემოს.

370 Protection & Indemnity

This is a form of watercraft insurance, usually carried by owners of vessels. Sometimes productions purchase this coverage when they use a "bare boat charter" (only the boat is supplied - no crew or insurance).

საზღვაო ტრანპორტის გამოყენების დაზღვევა

ეს არის საზღვაოსნო დაზღვევის ფორმა, რომელსაც ,ძირითადად, ფლობენ საზღვაო ტრანსპორტის მფლობელები.

371 packaging Process of putting together on the same project a writer or screenplay, director, producer, and star talent, all of whom are generally represented by the same agency, and presenting this package to a studio.

სააგენტოს შეფუთვა

ერთ პროექტში სცენარისტის, რეჟისორის, პროდიუსერის და ვარსკვლავების ერთად შეკრება და სტუდიისთვის შეთავაზება, ძირითადად, ერთი სააგენტოს მიერ.

372 per diem A specific amount of money paid each day to Crew Members while shooting on location. The money is meant to cover any costs of meals, laundry, lodging, and so forth.

სადღეღამისო ხარჯი

თანხა, რომელსაც ყოველდღიურად უხდიან პერსონალს მივლინებაში ყოფნის სადღეღამისო ხარჯების ასანაზღაურებლად.

373 pre-production

The planning stage in a film’s production before principal photography commences, involving script treatment and editing, scheduling, previsualization, set design and construction, casting, budgeting and financial planning, and scouting/selection of locations; in contrast to post-production.

პრეპროდაქშენი; მოსამზადებელი პერიოდი

ფილმის გადაღების მოსამზადებელი, დაგეგმარების პერიოდი, როდესაც ხდება: სცენარის რედაქტირება, გადაღების დაგეგმარება, ვიზუალური კონცეფციის შემუშავება, დიზაინი და სცენოგრაფია, გადასაღები ადგილების შერჩევა, კასტინგი, ბიუჯეტის შექმნა და ფინანსური დაგეგმარება.

374 product placement

The appearance of a trademarked product (e.g., Budweiser beer or Apple computers) in a program-when the sponsor pays for such placement.

პროდუქტის განთავსება

სასპონსორო შეთანხმების შედეგად ფილმში სასაქონლო ნიშნიანი პროდუქტის ჩვენება ან გაჟღერება.

375 Production Board

Production boards are used in determining the shooting schedule for a movie. Literally, they are narrow, stiff pieces of colored cardboard slipped into predesigned frames, indicating various aspects of scenes to be shot.

წარმოების დაფა დაფა შედგება სხვადასხვა ფერის ზოლისგან და განკუთვნილია გადაღების განრიგის დასაგეგმად და საჩვენებლად. თითოეული ზოლი წარმოადგენს გადასაღებ სცენას, ხოლო ფერი წარმოაჩენს სცენარის მიხედვით განსაზღვრულ სცენის ტიპს და დროს (მაგ. ექსტერიერი, დღე). თანამედროვე დაფები ელექტრონულადაც იქმნება.

376 production date

Refers to the phase of movie making during which principal photography occurs.

გადაღების თარიღი

ფილმის შექმნის ფაზა, როდესაც უშუალოდ მიმდინარეობს გადაღებები.

377 production insurance

Productions must carry insurance as outlined in the Personnel Services Agreement. EP must be an Additional Insured (please refer to Additional Insured above) on the production’s General Liability and Auto Liability coverage. For filming activities outside the Unites States or Canada, the production must have Foreign Liability insurance and name EP as an Additional

წარმოების დაზღვევა; პროდუქციის დაზღვევა;

კინოწარმოების დაზღვევა, რომელიც შედგება სხვადასხვა სადაზღვევო პოლისისგან. უმეტეს შემთხვევაში იძენს მწარმოებელი კომპანია, პროდუქციის წარმოებისა და შემდგომი ეტაპისას წარმოქმნილი პასუხისმგებლობის დასაზღვევად.

107

Insured. If the production uses aircraft or watercraft, EP must be named on those policies as well. EP requires that productions maintain their own Workers’ Compensation coverage to cover people who are injured while auditioning or rehearsing (prior to employment through EP), interns, volunteers, foreign hires working overseas, and others who are not covered by EP’s Workers’ Compensation. Productions should maintain their own guild coverage for situations where the production is the signatory and EP is processing payroll.

378 production notes

წარმოების პრეზენტაცია

დასრულებული ან წარმოების ბოლო ეტაპზე მყოფი პროექტის საინფორმაციო პაკეტი. ხშირად შეიცავს სინოფსისს, ინტერვიუებს შემოქმედებით ჯგუფთან და სხვა მასალას. განსაზღვრულია პრესისა და სხვა დაინტერესებული პირებისთვის.

379 production report

A daily report outlining the actual progress of the production as compared with the production schedule. See also lined script, camera reports.

წარმოების ყოველდღიური ანგარიში

ყოველდღიური რაპორტი, რომელიც აღწერს წარმოების მიმდინარეობას გადაღების ეტაპზე.

380 production schedule

A detailed plan of the timing of activities surrounding the making of a film. See also shooting schedule.

წარმოების განრიგი

დროში გაწერილი დეტალური გეგმა, რომელიც ფილმის შექმნის პროცესს აღწერს.

381 production still

Any pictures taken before, during, and after production with a still camera for use in publicity.

წარმოების ფოტო; სარეკლამო ფოტო;

სარეკლამოდ გამოსაყენებელი ფოტო, რომელიც გადაღებულია ფილმის წარმოების რომელიმე ეტაპზე.

382 project name Typically, the name of the feature film or commercial that is being worked on. However, in many cases, a temporary name is used if the final working title has not yet been determined, or in other cases, a “secret” code name is used as a means of trying to maintain some secrecy about the project. Of course, the latter technique never actually succeeds in keeping the project a secret, but we still use secret names anyway! Also referred to as job name.

პროექტის სახელწოდება

ძირითადად, ესაა ფილმის ან პროდუქციის სათაური, რომელიც შესაძლოა განსხვავდებოდეს საბოლოო სათაურისგან.

383 promotion A type of media text (e.g., an appearance on a talk show) generated by the star and his or her representatives in a deliberate attempt to shape viewer perception of the star.

პრომო-მასალა მედიაში გასავრცელებელი მასალა გარკვეული პიროვნებებისა თუ მოვლენისადმი საზოგადოებრივი აზრის შესაქმნელად.

384 public domain

The state in which the creator of a work loses the copyright on it through the passage of the copyright period, failure to renew the work, or problems with the original registration of the work with the copyright office.

საყოველთაო საკუთრება; საზოგადოებრივი დომენი;

როდესაც ინტელექტუალური ნაშრომის მფლობელი კარგავს უფლებას კონკრეტულ ნაშრომზე და ის საზოგადოებრივი კუთვნილება ხდება.

385 publicity department

The section of a production's crew responsible for promoting a movie.

სარეკლამო დეპარტამენტი

მწარმოებელი კომპანიის განყოფილება, რომელიც ფილმის რეკლამაზეა პასუხისმგებელი.

386 push processing

Type of film processing when the film is developed for a longer period of time. This is called "pushing the film," so an underexposed roll (or scene) can be adjusted.

გადამეტებული გამჟღავნება

ფირის გამჟღავნების მეთოდი, როდესაც დამუშავება ჩვეულებრივზე უფრო დიდხანს გრძელდება.

108

387 recoupment Gross funds from a film that are required to pay off negative costs, overhead, ongoing distribution fees, interest, financing and distribution costs, and, in appropriate cases, payment of gross participations.

ინვესტიციის გამოქვითვა

ფილმის შექმნისათვის გაწეული ხარჯების დაბრუნება ფილმის გაქირავებიდან/ლიცენზირებიდან. გამოქვითვადი ინვესტიცია შეიძლება იყოს კერძო ინვესტორის მიერ გაღებული თანხა ან დაფინანსება ისეთი ფონდის მიერ, რომელიც თანხის დაბრუნებას ითხოვს.

388 release A term describing the phase during which a film is put into movie theatres for public viewing. The release of a feature film is generally preceded by a series of trailers and an advertising campaign. Often, the release will begin with a premiere, followed by a first-run showing at a first-run theatre and then a general release to most markets. Films are often later rereleased.

ფილმის გამოშვება კინოთეატრებში ან ძირითად სადისტრიბუციო პლატფორმაზე ფილმის გამოშვების პროცესი.

389 Release Form

Statement signed by an individual that generally frees the creator of the document from any kind of liability.

ვალდებულებისგან გათავისუფლების ფორმა

განცხადება, რომელსაც ხელს აწერს ინდივიდი და დოკუმენტის შემქმნელს ათავისუფლებს რაიმე სახის პასუხისმგებლობისაგან / ვალდებულებისაგან.

390 release schedule

The plan for the exhibition of a film in various theatres.

კინოგაქირავების გრაფიკი

ფილმის კონოთეატრებში გამოშვების გეგმა.

391 repatriation This part of a Workers’ Compensation policy reimburses the employer for necessary costs (subject to certain limits) incurred while transporting injured U.S. employees from a foreign country back to the home country.

რეპატრიაცია ეს არის თანამშრომელთათვის უბედური შემთხვევის დაზღვევის ნაწილი. ამგვარ კომპენსაციას იღებს დამქირავებელი, დაშავებული თანამშრომლობს სხვა ქვეყნიდან სამშობლოში დაბრუნებისათვის.

392 rerelease A general release of a film for screening after its initial release. Films are generally rereleased if they were very popular or won a number of awards.

ხელახალი გამოშვება

ფილმის ხელახალი გამოშვება კინოთეატრებში. ასეთი პრაქტიკა იშვიათია და გამოიყენება განსაკუთრებით პოპულარული ან მრავალი ჯილდოს მფლობელ პროდუქციაზე.

393 retention Retention is another word for "deductible." This is the amount the insured must pay before the insurance company pays.

სადაზღვევო ფრანჩიზა

მინიმალური თანხა, რასაც დაზღვეული იხდის საჭიროების შემთხვევაში სადაზღვევო კომპანიისგან ანაზღაურების მოსათხოვნად.

394 royalty A fee paid for the use of copyrighted material. როიალტი საავტორო უფლებას დაქვემდებარებული მასალის გამოყენებისათვის / ლიცენზირებისათვის მიღებული შემოსავალი.

395 script notes The detailed notes that the Script Supervisor takes for each scene, including scene number, camera roll, lens, circled takes, and details about the shot such as the dialogue and action that took place.

ჩანიშვნები სცენარში

ჩანიშვნები, რომლებსაც სცენარის ზედამხედველი აკეთებს თითოეულ სცენაზე.

396 second unit A smaller shooting crew assigned to shoot matching pieces of a scene, to later be edited into the larger scene(s) of a film.

მეორე ჯგუფი გადაღების მეორე, უფრო მომცრო ჯგუფი, რომელიც იღებს დამატებით სცენებს ან მასალას.

397 shooting schedule

This is the master list for the shooting process, painstakingly compiled by the unit production manager, and 1st assistant director, but ultimately the responsibility of the latter. It distills the script breakdown into workable, daily units of the total number scenes to be shot, item by item needs of the shooting crew requested per department for that particular day, and general

გადაღების გრაფიკი

სცენარის გაშლაზე დაფუძნებით შედგენილი გადასაღები სცენების სია, დღეების მიხედვით. ადგენენ წარმოების მენეჯერი და რეჟისორის 1-ლი ასისტენტი.

109

notes or reminders for everyone con- nected to the shooting crew.

398 Special Handling Questionnaire

For hazardous activities, productions should send a completed Special Handling Questionnaire to advise Risk Management of activities involving wild animals, watercraft, aircraft, stunts, pyrotechnics (explosions), foreign locations, or other hazardous activities.

საგანგებო მოპყრობის კითხვარი

სდაზღვევო მიზნებით რისკ-ფაქტორების წინასწარ განსასაზღვრავად მწარმოებელი კომპანია ავსებს საგანგებო მოპყრობის კითხვარს, როდესაც პროექტი გულისხმობს სახიფათო ქმედებების ჩატარებას, მაგ. გარეულ ცხოველებთან მუშაობას, თვითმფრინავის, გემების გამოყენება, აგრეთვე საზღვრებს გარეთ მუშაობას.

399 Stock Footage

Footage from other films that are used in a production.

საარქივო მასალა პროდუქციაში გამოყენებული მასალა სხვა ფილმებიდან.

400 strips A quick term for the production boards used in determining the shooting schedule for a movie. Literally, they are narrow, stiff pieces of colored cardboard slipped into predesigned frames, indicating various aspects of scenes to be shot.

წარმოების დაფის მოკლე დასახელება.

401 subrogation After an insurance company has paid a claim, it can then seek reimbursement from the entity that was responsible for the loss. This is known as subrogation. In most cases, the subrogated claim is fought between two insurance companies disputing who was ultimately responsible for the loss (it does not usually involve the insured parties). A Waiver of Subrogation prevents the insurer from seeking reimbursement from the responsible party.

სუბროგაცია მას შემდეგ, რაც სადაზღვევო კომპანია აანაზღაურებს ზარალს, შეუძლია მოითხოვოს ანაზღაურება იმ კომპანიისგან, რომელმაც ზარალი გამოიწვია.

402 syndication The distribution or leasing of television programs to stations and networks by their production companies. It refers both to the second run of a program after a network's initial license period (e.g., I Love Lucy[1951-57]) and a program that was created specifically for syndication (e.g., Baywatch[1989-99]). See stripped syndication.

სინდიკაცია მწარმოებელი კომპანიის მიერ სატელევიოზიო შოუების ტელეარხებსა ან ნეთვოქებზე (არხების ქსელზე) დისტრიბუცია ან გაქირავება.

403 title card A single frame of printed material, such as credits. See also shared card, single card.

ცალკეული ტიტრი

კადრებს შორის მოქცეული ცალკეული ტიტრი.

404 turnaround 1. A project is “in turnaround” when it has been dropped by one studio and is in search of another studio to pick it up.

ძიების პერიოდი პროექტი ძიების პერიოდშია, როდესაც ერთი სტუდია უარს ამბობს მის გაგრძელებაზე და მიმდინარეობს ახალი სტუდიის ძიება.

405 tweaking A slang term used to describe the obsessive process of adjusting and fine-tuning a shot in post production to make it look as good as possible. Also called noodling, tweaking, pixel f**king, fettle, twiddle.

გაუმჯობესება სლენგი. აღნიშნავს პოსტ-პროდაქშენის დროს სცენის გამოსწორების მომაბეზრებელ პროცესს.

406 Umbrella Policy

This is a separate policy that provides higher limits on top of the underlying policy. For example, an underlying General Liability policy has a limit of $1,000,000. The Umbrella policy has a limit of $4,000,000. The total limits available would be $5,000,000. Contrary to popular opinion, umbrella policies do not "cover everything." Umbrellas only provide higher limits on top of an existing underlying or primary policy.

ყოვლისმომცველი დაზღვევა

სადაზღვევო პოლისი, რომელსაც გააჩნია ქვემდებარე ან მთავარ პოლისზე უფრო მაღალი ლიმიტი და მოქმედებს ქვემდებარე პოლისების გადაჭარბების შემთხვევაში, სხვაობის დასაფარად.

110

407 union shop A facility that has signed an agreement with a union to hire only members of that union. Nonunion workers can still get a job there but will have to join the union in order to do so. Opposite of nonunion shop.

დაწესებულება გილდიასთან კონტრაქტით

დაწესებულება, რომელიც აწერს ხელს ექსკლუზიურ შეთანხმებას პროფესიულ გაერთიანებასთან და ასაქმებს მხოლოდ ამ გაერთიანებაში გაწევრიანებულ პროფესიონალებს.

408 Waiver of Subrogation

This means an insurer that has paid a claim is prevented from subrogating against (seeking reimbursement from) the entity that was responsible for the loss.

სუბროგაციის უარყოფა

ამ ქმედებით სადაზღვევო კომპანიას, რომელმაც აანაზღაურა ზარალი, ეკრძალება დანაკარგის გამომწვევი კომპანიისგან ზარალის ანაზღაურების მოთხოვნა.

409 walkthroughs Walkthroughs are a time when the Director and/or various Supervisors of a project literally walk from workstation to workstation to review the work of individual artists. Unlike dailies, walkthroughs offer a chance for the artists to discuss their work with their supervisors on a more personal level.

შემოვლა პროცესი, როდესაც რეჟისორი და/ან ხელმძღვანელები მიდიან და სათითაოდ განიხილავენ სხვადასხვა სამუშაო წერტილებში მიმდინარე სამუშაოს.

410 Workers' Compensation

Workers’ Compensation usually covers the people paid to do the job. It can also cover claims involving interns, people paid in cash, people auditioning, volunteers, foreigners working overseas, and others.

უბედური შემთხვევის დაზღვევა თანამშრომელთათვის

სადაზღვევო პოლისი, რომელიც ფარავს წარმოების სამუშაოს შესრულებისას დაქირავებულ ადამიანებზე მიყენებულ დაზიანებას ან უბედურ შემთხვევას. პოლისი ასევე შეიძლება გავრცელდეს პრაქტიკანტებზე, ნაღდი ანაზღაურებით დაქირავებულ პერსონალზე, კასტინგის მონაწილეებზე, უცხოეთში მომუშავე პერსონალზე და სხვ.

411 workflow The scheduling and organization of a project within a network as well as between one department or artist and another.

სამუშაო პროცესი პროექტის დაგეგმვა და განხორციელება გარკვეული ჩარჩოს ფარგლებში

412 working title The name used for the title of a film while it is being made.

სამუშაო სათაური ფილმის სამუშაო, პირველადი სათაური.

413 wrap time The actual time the company stops shooting on any given day on the shooting schedule, or at the end of principal photography. With call time, and breaks during the day, wrap time is noted by the assistant directing staff and script supervisor, recorded, and reported to the studio. (See also, call time)

გადაღების დასრულების დრო

დრო, როდესაც მწარმოებელი კომპანია წყვეტს დღის გადაღებას, ან ძირითადი გადაღებების პერიოდის დასრულების დრო.

სასარგებლო ინფორმაცია:

https://www.spotlight.com

http://www.thecdg.co.uk

http://www.art-ateuli.ge

http://www.imdb.com

http://geocinema.ge

http://ge-art.ge

http://gnfc.ge

http://tafu.edu.ge

http://geo.ugf.ge/index.php

https://www.youtube.com/watch?v=4tdgBlZc8Wc Robert De Niro as Sonny from The Godfather

111

https://www.youtube.com/watch?v=2dE786RERGE

Jason Momoa's Game of Thrones Audition

სახალისო ვიდეოები:

http://www.myvideo.ge/v/968476

დოკუმენტური ფილმი “CASTING BY” 2012 წ.

რეჟ:ტომ დონაჰიუ

http://allmovies.ge/robert-de-niros-kastingis-videochanaweri-filmistvis-natlia/

ბიბლიოგრაფია

1. Eve Light Honthaner.The Complete Film Production Handbook. 4th Ed. 2. Robert B. Musburger, Gorham Kindem. Introduction to Media Production. 4th 3. Ed. Burlington, MA: Focal Press (ინგლისურ ენაზე, ელექტრონულ

ფორმატში) 4. Casting Revealed: A Guide for Film Directors Paperback – February 1, 2011 by Hester Schell (Author) 5. Confessions of a Casting Director: Help Actors Land Any Role with Secrets from Inside the Audition Room

Paperback – December 17, 2013 by Jen Rudin (Author) 6. How They Cast It: An Insider's Look at Film and Television Casting, Paperback – January 1, 2005 by Rob Kendt

(Author) 7. Getting the part - Thirty-Three Professional Casting Directors Tell You How to Get Work in Theater, Films,

and TV, (Softcover) Paperback– July 1, 2004 by Judith Searle (Author) 8. The Casting Handbook: For Film and Theatre Makers Paperback – March 22, 2013 by Suzy Catliff (Author),

Jennifer Granville (Author) 9. Production Handbook, 4th Ed. Burlington, MA: Focal Press, თავი 4, გვ. 79-87 (ინგლისურ ენაზე,

ელექტრონულ ფორმატში).

112

10. საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 1 ივლისის N414 ბრძანებულება ”საქმისწარმოების ერთიანი წესების დამტკიცებისა და ამოქმედების შესახებ";

11. საქართველოს ეროვნული სტანდარტი - “საორგანიზაციო-განკარგულებითი დოკუმენტები. დოკუმენტების გაფორმების მოთხოვნები. სსტ76:2009 “

12. საქართველოს კანონი "ეროვნული საარქივო ფონდისა და ეროვნული არქივის შესახებ"; ¬ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2010 წლის 31 მარტის ბრძანება N70 "ელექტრონული მატარებლის სახით შესანახი დოკუმენტების ნუსხის დამტკიცების შესახებ";

13. საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2010 წლის 31 მარტის ბრძანება N72 "დაწესებულებების საქმიანობის პროცესში შექმნილი ტიპობრივი მმართველობითი დოკუმენტების ნუსხის (მათი შენახვის ვადების მითითებით) დამტკიცების შესახებ";

14. საავტორო რუბრიკა,” მართვის კულტურა”(სამეცნიერო და სამეცნიერო-პოპულარული სტატიები) ო. შუდრა 2009 წ. თბილისი

15. „ბიზნეს-ეტიკეტი და მოლაპარაკების ხელოვნება“, თბ., 2006 ¬ გაეროს განვითრების პროგრამებისა და ევროკავშირის პროექტი „საქართველოს პარლამენტის საქმიანობის ეფექტიანობისა და ტრანსპარენტობის გაუმჯობესება “

16. ვ. გურგენიძე, „საქმიანი ეტიკეტი“, საჯარო მოსამსახურის ბიბლიოთეკა UNDP, თბილისი, 2005; გაეროს განვითრების პროგრამებისა და ევროკავშირის პროექტი „საქართველოს პარლამენტის საქმიანობის ეფექტიანობისა და ტრანსპარენტობის გაუმჯობესება “

17. ვ. გურგენიძე, „დროის მართვა“, საჯარო მოსამსახურის ბიბლიოთეკა UNDP, თბილისი, 2005 ¬ ე. მარღია, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამაგიდო ენციკლობედია, გამომცემლობა „“ცოტნე. თბილისი, 2006

18. ვ. გურგენიძე, „საქმიანი ეტიკეტი“, საჯარო მოსამსახურის ბიბლიოთეკა UNDP, თბილისი, 2005; ¬ გაეროს განვითრების პროგრამებისა და ევროკავშირის პროექტი „საქართველოს პარლამენტის საქმიანობის ეფექტიანობისა და ტრანსპარენტობის გაუმჯობესება “

19. ვ. გურგენიძე, „დროის მართვა“, საჯარო მოსამსახურის ბიბლიოთეკა UNDP, თბილისი, 2005 ¬ ე. მარღია, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამაგიდო ენციკლობედია, გამომცემლობა „ცოტნე“. თბილისი, 2006

20. ლ. დოლიკაშვილი, ლ. დანიელაშვილი, გ. ჯოლია, ხ. შტააძე, „ეტიკეტი და კორესპონდენცია“, გამომცემლობა „ლეგა“, თბილისი, 2008 სასარგებლო ინფორმაცია

21. თემურ ხომერიკი - მენეჯმენტი, თბილისი, 2006 22. იან ლუბლან უიქსი, ჯორჯ სილეი, სი ანა ჰოლიფილდი, სტეფან ლუისი, არდიტ ბროდრიკ სონი -

მედიამენეჯმენტი, თბილისი, 2004 23. Film + Video Budgets 5th Edition (Paperback) by Deke Simon 24. The Budget Book for Film and Television (Paperback) by Robert Koster (კომპიუტერული პროგრამის

შესახებ) 25. Scheduling and Budgeting Your Film: A Panic-F…(Kindle Edition) by Paula Landry 26. http://store.softline.ru/sargentdisc/SargentDisc-Movie-Magic-Budgeting/წარმოების ბიუჯეტი

(ელექტრონული რესურსი); ბიუჯეტის ნიმუშები (ელექტრონული

113