FERlT BURAK A YDAR Ankara dogumlu. Istanbul Universitesi lngiliz Edebiyall mezunu. Yaym­

lanm1� �evirileri arasmda Ian Watt'm Romanin Yuhseli�i (Metis), Edward

Said'in Ba�lang1\lar (Mctis), John Reed'in Balhanlarda Sava� (Pencere),

E. F Keller'in Toplumsal Cinsiyet ve Bi lim (Metis), Esra Ozylirek'in Modem­

lih Nostaljisi (Bogazi�i Universitesi), P de Man'm Korluh ve 1\gorii (Metis),

A. Philips'in Hep Vaat (Metis) ve Arjun Appaduray'm Kii\iih Saydardan

Korhmah'1 (Timsahkitap) say1labilir Aynca, �imdiye kadar 17 cilt olarak

bas1lan ve aralarmda Devlet ve Devrim, Emperyalizm, Nisan Tezleri,

Uluslann Kaderlerini Kendilerinin Tayin Hahh1 ve 'Sol' Komunizm: Bir <;:o­

cuhluh Hastalig1'nm da bulundugu Lenin'in toplu eserlerini �evirmeye, bu

�ah�ma i�erisinde Lenin'den derlemeler hazulamaya devam etmektedir.

Vladimir 1. Lenin

1917 SUBAT DEVR1M1 1917 Yaz1lar1 - 1

Turkc;esi: Ferit Burak Aydar

a agorakitapllg1

Teori - 17

1917 �ubat Devrimi 1917 Yaztlan - l Vladimir I. Lenin

Tiirki;e'ye i;eviren: Ferit Burak Aydar

Kapak tasanm - mizanpaj: Sibel Yun

© 20 1 2: bu c;evirinin Tiirki;e yayrn haklan

Agora Kitaphgt'na aittir.

Birinci Bastm: Haziran 20 1 2

ISBN: 978-605-1 03-162-0

Baskt ve Cilt: Ceylan Matbaast

Giiven I� Merkezi, B Blok, No 318

Topkapi/1.stanbul

Tel: (02 1 2) 61 3 10 79

A GORA KlT APLIGI

Sertifika no: 1 2761

Kuloglu Mah. Turnactba�t Cad.

No: 54, <;:ukurcuma-Beyoglu/IST ANBUL

Tel: (02 1 2) 243 96 26 - (02 1 2) 25 1 37 04 Fax: (02 1 2) 243 96 28

www.agorakitapligi.com

e- posta agora@agorakitapligi.com

l(:lNDEKlLER

1 905 Devrimi Ozerine Konferans . 1

Taslak Tezler .3

Rusya'ya Dcmen Bol�eviklere Telgraf .9

Esir Kamplanndaki Yolda�lanm1za . 10

Rusya'da Devrim ve Butun Oikelerin l�i;:ilerinin Gorevleri . 1 6

l�<;:i ve Asker Temsilci leri Sovyetleri Tum-Rusya Konferans1'ndaki Bol�evik Delegelerin Toplanlismda Sunulan Rapor

Sava� ve Gei;:ici Hukumet

'Ozgurluk Kredisi' (l�i;:i Temsilcileri Sovyeti Bol�evik

Grubunun Haz1rlad1g1 Karar Taslag1)

Yalan Sebekesi

Bankalar ve Bakanlar

Onemli Bir Te�hir

Askerler ve T oprak

.22

.35

.39

.41

.46

.48

. 50

Koylu Temsilcileri Kongresi

Goru�lerimiz: Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme

Komisyonu'nun Karanna Bir Cevap

Proleter Milisi

lflas?

Gei;:ici Hukumetin 18 Nisan 1 9 1 7 Tarihli Notasmm

Yo! Ai;:ug1 Kriz Ozerine RSDlP ( B) MK'mn 20 Nisan 1 9 1 7 Tarihli Karan

Sava�an Butun Oikelerin Askerlerine (:agn!

Gei;:ici Hukumetin Notas1

Temel Bir Som - Burjuvazinin Safma Gei;:mi�

.52

.56

.62

.67

.69

. 7 1

.75

Sosyalistlerin Aki! Yurutme Tarz1 . 79

Gullelere Kar�1 Putlar, Sermayeye Kar�1 Laflar .84

RSDIP ( B) MK'nm 21 Nisan ( 4 May1s) 1 9 1 7 Tarihli Karan .87

Kitlelerde Durust Savunmac1hk . 9 1

(:1ld1rm1� Kapitalistler m i , Akh Kil Sosyal-Demokratlar m1? .95

RSDIP MK'nm 22 Nisan (5 May1s) 1 9 1 7 Sabah1 Ald1g1 Karar .98

Krizin Dersleri . 10 1

Yolda�lann Dikkatine! . 106

Oh Olsuncu Aptallar . 108

RSDIP (B) Yedinci (Nisan) Tum Rusya Konferans1 . 1 10

Mevcut Duruma lli�kin Rapor . 1 1 2

Mevcut Duruma lli�kin Rapor Hakkmda Tam�may1 Sonland1ran Konu�ma . 1 30

Bir Enternasyonal Sosyalist Konferans (:agns1

Yapma Onerisi Hakkmda Konu�ma . 134

Sovyetlere Kar�1 Tutum Hakkmda Konu�ma . 137

Sovyetler Ozerine Karann Taslak Tezleri . 139

Sava� Ozerine Karan Destekleyici Bir Konu�ma . 142

Gei;:ici Hukumet'e Kar�1 Tutuma lli�kin Karar . 147

Parti Programmm Degi�tirilmesi Sorununa lli�kin Rapor . 149

Tanm Sorununa lli�kin Karar . 1 53

Kui;:uk Burjuva Savunmac1 Gui;:birligine Kar�1 Enternasyonalistleri Birle�tirme Ozerine Karar . 1 58

Ulusal Sorun Ozerine Karar . 1 60

Mevcut Durum Ozerine Karan Destekleyici Konu�ma . 1 63

Gei;:ici Hukumetin Kar�1-Devrimci Hamlelerinin Sonui;:lan . 1 68

lktidar K rizi . 1 70

Finlandiya ve Rusya . 1 73

Gei;:ici Hukumet'in Ai;:1klamasma lli�kin Tezler . 1 76

Arifesindeyiz . 1 78

DERLEMEYE DAlR �

" 1 9 1 7 Yazilan", Lenin'in devrimin ba�lad1g1 5ubat (bugun­ku takvimle, 8 Mart) aymdan iktidarm ahnd1g1 25 Ekim (bu­gunku takvimle, 7 Kas1m) tarihine kadar kaleme ald1g1 yazila­n kapsamaktad1r. Daha oncesinde Nisan Tezleri ve U zaktan

Mektuplar derlemelerinde yaymlanm1� bu doneme ait yazilar ve bro�ur buyi1klugundeki eserler aynca basilacagmdan derle­melere ahnmam1�llr. Lenin'in 9 Ocak tarihli bir konu�masm­dan konuyla ilgili bir pan;aysa elinizdeki kitabm ilk yaz1Sld1r.

"1 9 1 7 Yazilan" derlemesi dart ciltten olu�maktad1r. 191 7 Subat Devrimi adm1 ta�1yan ilk cilt 5 ubat aymdan ilk G ei;ici Hukumet'in dagild1g1 ve Bol�evikler haricindeki anaak1m sosyalistlerin ilkesel duru�lanm terk ederek hukumete kalll-

ix

ma karan ald1klan 1 8 May1s tarihine kadar olan donemi kap­samaktad1r.

Derlemedeki yazilar baz1 istisnalar haricinde kronolojik s1-raya gore yaymlanm1;;t1r. Ornegin "l.G. (:ereteli ve S1mf Mu­cadelesi" yaz1s1 1 2 May1s'ta yaymlanm1;; olmasma kar;;m, Ma­y1s-Temmuz aras1 donemin kilit ismi Men;;evik (:ereteli ve onun 'devrimci savunmac1hk' kavrammm bneminden bturu Tum 1ktidar Sovyetlere ba;;hkh ikinci derlemeye almm1;;t1r.

F.B.A.

Mart 2012

x

1917 SUBAT DEVRiMi 1917 Yaz1lar1 - 1

1 905 DEVRlMl UZERlNE KONFERANS* Ocak 1 9 1 7

�

[ . . . ] Gelecek Avrupa devrimindeki yakla�an sava�1mlarm bi<;im ve sebepleri Rusya devriminin bi<;imleriyle ku�kusuz bir<;ok apdan farkhhk gosterecektir.

Gelgelelim Rusya devrimi -tam da yukanda bahsettigim so­mut anlamdaki proleter niteliginden otiiru- onumuzdeki Av­rupa devriminin girizgah1dir. Ku�kusuz bu yakla�an devrim ancak bir proleter devrimi olabilir, ustelik kelimenin daha de­rin bir anlammda, yani i<;erigi bak1mmdan da bir proleter, sos­yalist devrim. Bu yakla�an devrim daha da buyuk ol<;ude iki

*) Bu konu�ma 9 (22) Ocak 191 Tde Zurih Halkevi'nde gene; i��ilerin bulundu­gu hir toplanuda Almanca olarak yapilm1�t1. Lenin konu�ma metnini I 9 I 6'nm sonlarma dogru haztrlamaya ha�lam1�t1. (c;:.n )

1

�eyi gosterecektir: Bir yandan, ancak �iddetli sava�1mlar, an­cak i� sava�lar insanhg1 sermayenin boyundurugundan kurta­rabilir; diger yandan, ancak sm1f bilin�li proleterler somuru­lenlerin ezici �ogunluguna onderlik edebilir ve edecektir.

Avrupa'da �u an var olan alum sessizligi bizi aldatmasm. Avrupa devrime gebedir. Emperyalist sava�m korkun� deh�e­ti, hayat pahahhgmm yol a�llg1 s1kmlllar her yerde devrimci bir ruh hali yarallyor; egemen sm1fiar, burjuvazi ve onun u�a­g1 olan hukumetlerse buyuk altust olu�lar olmadan asla kur­tulamayacaklan bir u�uruma her ge�en gun daha da h1zla yu­varlamyorlar.

Nasil ki l 905'te Rusya'da �arhk hukumetine kar�1 bir halk ayaklanmas1 proletaryanm onderliginde bir demokratik cum­huriyet kurma amac1yla ba�lad1ysa, aym �ekilde Avrupa da onumuzdeki y1llar tam da bu yagmac1 sava�tan oturu mali ser­mayenin iktidarma, buyuk bankalara ve kapitalistlere kar�1 proletaryanm onderliginde halk ayaklanmalarma sahne ola­cakllr ve bu ayaklanmalarm burjuvazinin mulksuzle�tirilmesi ve sosyalizmin zaferinden ba�ka bir sonucu olamaz.

Biz eski ku�aklarm omru, yakla�an devrimin son kavgala­nm gormeye vefa e tmeyebilir. Arna lsvi�re ve butun dunya sosyalist hareketinde harikulade bir �ekilde �ah�an gen�ligin, yakla�an proleter devriminde yalmzca kavga verme degil, ay­m zamanda kazanma bahtma da eri�ecegine dair umudumu ve guvenimi ifade edebilirim.

9 (22) Ocak 191 Tden once Almanca yazild1; ilk kez 22 Ocak l 925'te Pravda'nm 18 . say1smda yaymland1;

Collected Works, C. 23, s. 252-253 (pan;a) .

2

TASLAK TEZLER* 4 ( 1 7) Mart 1 9 1 7

�

5u an, 1 7 Mart 1 9 1 7 i tibariyle Rusya'dan Zurih'e ula�an ha­berler <;ok smirh oldugundan ve ulkemizdeki olaylar <;ok h1z­h geli�tiginden, duruma ili�kin her turlu degerlendirmenin <;ok ihtiyath olmas1 �armr.

Dunku haberler <;arm halihazirda feragat ettigini ve yeni, Oktobrist-Kadet hukumetin �imdiden Romanov hanedamyla anla�ngm1 yaz1yordu. Bugunse lngiltere'den <;arm henuz fera-

*) Devrim haberi Lenin'e 2 (l S) Mart 1 91 Tde ula�u <;:arhgm y1k1ld1g1 ve Gei;i­ci Hiikiimet' in kuruldugu haberleri 4 (1 7) Mart 1 91 7 ak�ammda Zurcher Post ve Neue Zurcher Zeitung gazetelerinde yaymlanm1�u. Lenin, devrimde proletarya­nm gorevleri iizerine birtak1m tezler karalam1� ve bu tezler Rusya'ya donen Bol­�eviklere ula�tmlmak iizere Stockholm iizerinden Oslo'ya gonderilmi�ti. (i;.n.)

3

gat etmedigine ve nerede oldugunun bilinmedigine dair ha­berler geliyor. Demek ki monar�iyi ihya etmek ir;:in direni� sergilemeye, bir parti, belki de bir silahh gur;: toparlamaya r;:a­h�1yor. Eger r;: ar Rusya'dan ka<;:may1 ya da silahh kuvvetlerin bir k1smm1 yamna r;:ekmeyi ba�anrsa, halk1 kandumak adma, bir manifesto yaymlay1p, Almanya'yla derhal ayn bir ban� ant­la�mas1 imzaland1gm1 ilan ede bilir!

Hal boyle olunca, proletaryanm gorevi oldukr;:a r;:etrefilli­dir. Proletaryanm r;:arhk gericiligine kar�1 s1k1 bir direni� ser­gilemek ve r;:arhk monar�isini temize havale etmek ir;:in en et­kili �ekilde orgutlenmesi, butun gur;:lerini derleyip toparlama­s1, silahlanmas1 ve ku ve kentteki emekr;:i kitlelerin butun ke­simleriyle ittifakm1 gur;:lendirip yaygmla�tumas1 �arttu.

Akilda tutulmas1 gereken bir diger etken de St. Petersburg'da iktidan ele ger;:irmi�, daha dogrusu muzaffer, kahramanca ve amans1z bir mucadele yuriiten proletaryadan iktidan gasp etmi� olan yeni hukumetin liberal burjuvalar ile toprak sahiplerinden olu�uyor olmas1du. Bunlarm ba�1m, demokrat koylulerin ve muhtemelen, enternasyonalizmi unutmu� ve burjuva yola sap­m1� i�r;:i kesimlerinin sozcusu s1fat1yla Kerenski r;:ekmektedir. Yeni hukumet Almanya'yla emperyalist sava�m, yani lngiliz ve Frans1z emperyalist hukumetleriyle ittifak halinde yurutulen sava�m, yabanc1 ulke topraklarmm (Ermenistan, Galir;:ya, Istan­bul, vb.) yagmalanmas1 ve fethi ir;:in yurutulen sava�m yeminli savunuculan ve destekr;:ilerinden olu�maktadu.

Yeni hukumet Rusya halklanna (ve sava�ta ilhak ettigimiz uluslara) ne ban�, ne ekmek, ne de tam ozgurluk verebilir. Bu yuzden, i�r;:i sm1h sosyalizm ve ban� mucadelesini surdurme­li ve bu amac,:la yeni durumdan yararlanarak, goru�lerini kit­leler arasmda olabildigince geni� kesimlere anlatmahdu.

4

Yeni hukumet halka ban� veremez, r;unku kapitalistlerle toprak sahiplerinin temsilcisidir ve lngiliz-Frans1z kapita­listlerine antla�malarla ve mali yukumluluklerle baghd1r. Bu yuzden, Rusya sosyal-demokrasisi enternasyonalizme sad1k kahrken, her �eyden once ve ate , ban� isteyen halka ban�m bu hukumetle gelmeyecegini, bu hukumetin halka ilk r;agn­smda ( 17 Mart) esas, ba�hca mesele olan ban�tan bahsetme­ye tenezzul bile etmedigini ar;1klamahd1r. Bu hukumet r;arh­gm lngiltere, Fransa, l talya, Japonya, vb . ile imzalad1g1 yag­maCI antla�malan gizli tutuyor. Sava� program1 hakkmdaki dogrulan, yani sava�m surdurulmesinden, Almanya'ya kar�1 sava�tan yana oldugunu halktan gizlemek istiyor. Halkm �u can ahc1 ihtiyacm1 kar�ilayacak durumda degildir: Butun muharip ulkelere derhal, dogrudan ve durustr;e ate�kes tek­lif etmek ve bu ate�kesi butun somurgelerin ve bag1mh ya da e�it olmayan uluslarm tam bag1ms1zhklarma kavu�malarma dayah bir ban�la tar;landirmak. Bunun ir;in oncelikle kir nu­fusunun en yoksul kesimiyle ve ardmdan, sava�an butun ul­kelerin devrimci i�r;ileriyle birlik ir;inde hareket eden bir i�­r;i hukumeti �artt1r.

Yeni hukumet halka ekmek veremez. Dahas1, hir;bir ozgur­luk kllhktan ve mevcut stoklann verimsiz dagll1mmdan otu­ru ve hepsinden onemlisi, toprak sahipleri ve kapitalistlerin bu stoklara el koymalarmdan o turu ar;hktan kmlan kitlelerin ihtiyac1m kar�ilayamaz. Halka ekmek vermenin yolu toprak sahiplerine ve kapitalistlere kar�1 devrimci onlemlerden ger;er ve bu tur onlemleri ancak bir i�r;i hukumeti alabilir.

Son olarak, yeni hukumet halka tam ozgurluk verecek du­rumda degildir, oysa 1 7 Mart manif estosunda siyasal ozgur­lukten ba�ka bir �eyden bahsetmiyor ve onemi daha az olan

5

diger konularda sessizligini koruyor. Yeni hukumet daha �im­diden Romanov hanedamyla anla�maya "ah�1yor, zira halkm iradesini "igneyerek Romanov'lan tamyacagm1 belirtmi�tir. Buna gore, II. Nikola taht1 ogluna devredecek ve Romanov ai­lesinden biri naip olarak atanacakt1r. Yeni hukumetin mani­festosunda vaat edilmedik ozgurluk yoktur, ama subaylarm, vb. askerler taraf mdan se"ilmesi, St. Petersburg, Moskova ve diger �ehir meclisine ger"ekten genel oy hakk1 (yani, yalmzca erkeklere oy hakk1 degil) temelinde se"imler, butun devlet ve kamu binalanm halk toplant1larma a"mak, butun yerel ku­rumlara ve zemstvo'lara* yine ger"ekten genel oy hakk1 teme­linde se"imler yapmak, yerel hukumet organlarmm haklan uzerindeki her turlu sm1rlamay1 kald1rmak, yerel hukumet or­ganlanm denetlemek i"in atanm1� butun memurlan kovmak, yalmzca din ozgurlugu degil, aym zamanda dinsiz alma oz­gurlugunu de tammak, okullarla kiliseyi derhal ay1rmak ve devlet gorevlilerinin kontrolunden kurtarmak ve benzeri oz­gurlukleri derhal hayata ge"irme gibi dogrudan ve ko�ulsuz gorevini yerine getirmeyi ba�aramam1�t1r.

Yeni hukumetin 1 7 Mart manifestosu muthi� bir guvensiz­lik yay1yor, zira yalmzca vaatlerden olu�uyor ve hemen haya­ta ge"irilebilecek ve ge"irilmesi gereken hayati onlemlerden birini bile hemen uygulamaya koymaktan bahsetmiyor.

Yeni hukumetin program1 sekiz saatlik i�gunu ya da i�"ile­rin durumunu ilerletecek diger ekonomik onlemlerden her­hangi birini i"ermiyor. Koylulere toprak hakkmda, butun bu­yiik mulklerin koylulere tazminatSIZ devri hakkmda tek keli­me etmiyor. Yeni hukumet bu hayati meselelerde sessizligini

*) Zemstvo: Rusya'da on dokuzuncu yuzy1hn ikinci yansmda kurulmu� ve esa­sen buyuk toprak sahiplerini temsil eden yerel meclisler. (�.n.)

6

korumakla kapitalistlerin ve toprak sahiplerinin temsilcisi ol­dugunu ortaya sermi� oluyor.

Ancak koylu nufusunun ezici r;ogunluguna, tanm emekr;i­lerine ve yoksul koylulere yaslanan ve dahas1 sava�an butun ulkelerin devrimci i�r;ileriyle omuz omuza veren bir i�r;i hu­kumeti halka ekmek, ban� ve tam ozgurluk verebilir.

Dolay1s1yla, devrimci proletarya 1 ( 14) Mart devrimini bu r;ok onemli yolunda ancak ilk zaferi olarak gorebilir, ama hir;­bir �ekilde tam zaferi olarak goremez. Proletaryanm gorevi de­mokratik cumhuriyet ve sosyalizm ugruna sava�a devam et­mekten ba�ka bir �ey olamaz.

Bunu yapmak ir;in, proletarya ve RSDIP [Rusya Sosyal-De­mokrat l�r;i Partisi] her �eyden ate yeni hukumetin sundugu ve ancak surekli, azimli ve sebatkar devrimci mucadeleyle ga­ranti altma ahmp yaygmla�tmlabilecek olan nispi ve k1smi oz­gurlukten yararlanmahd1r.

Mevcut hukumet ve onun yak1c1 meselelere kar�1 gerr;ek tutumu hakkmdaki hakikat kir ve kentteki butun emekr;i kit­lelere ve aynca orduya ar;1klanmahd1r. l�r;i Temsilcileri Sov­yetleri kurulmah, i�r;iler silahlandmlmahd1r. Proleter orgutle­ri orduya (oyle ya, yeni hukumet orduya da siyasal haklar va­at etmedi mi?) ve kirsal bolgelere de yayilmahd1r. Ozelde ta­nm emekr;ileri ir;in ayn sm1f orgutleri kurulmahd1r.

Ancak bu dogruyu nuf usun en geni� kesimlerine anlatarak, ancak onlan orgutleyerek devrimin bir sonraki a�amasmda tam zaferi ve iktidarm bir i�r;i hukumeti taraf mdan ele ger;iril­mesini garanti altma alabiliriz.

Devrimci donemde ve sava�m �iddetli derslerinin etkisi al­tmda kitlelerin olagan doneme k1yasla r;ok daha k1sa bir za­manda kavrayabilecekleri bu gorevin yerine getirilmesi prole-

7

taryanm devrimci partisinin ideolojik ve orgutsel a"1dan ba­g1ms1z olmasm1 gerektirir. Proletarya enternasyonalizme sa­d1k kalmah ve mevcut yagmac1 emperyalist sava�ta 'anavatan savunmas1' laflanyla halk1 kand1rmay1 ama"layan sahte burju­va lafazanhklanna prim vermemelidir.

Yalmzca bu hukumet degil, demokrat bir burjuva cumhu­riyet"i hukumet bile, s1rf Kerenski ve diger Narodnik ve 'Marksist' sosyal-yurtseverlerden olu�sa bile, halk1 emperya­list sava�tan kurtanp ban�1 guvence altma alamaz.

Bu yuzden, ne i�"iler arasmdaki savunmac1larla, ne Gvozd­yev-Potresov-C::enkeli-Kerenski, vb. egilimiyle, ne de \:eidze ve digerleri gibi bu kritik meselede yalpalayan ve muglak bir tutum alm1� olan ki�ilerle gu"birligi, ittifak ya da antla�ma soz konusu olabilir. Bu antla�malar kitlelerin aklma yalan tohum­lan ekerek onlan emperyalist Rus burjuvazisine bag1mh k1l­makla kalmayacak, aym zamanda proletaryanm halk1 emper­yalist sava�tan kurtarma ve tum ulkelerin i�"i hukumetleri arasmda ger"ekten kahc1 bir ban� antla�masm1 teminat altma alma konusundaki oncu rolunu de zay1flatacak, sarsacaknr.

llk kez l 924'te Lenin Miscellany II'de yaymland1; Collected Works, C. 23, s. 287-29 1 .

8

RUSYA'YA DONEN BOLSEVlKLERE TELGRAF* 6 (19) Mart 1917

�

Taktiklerimiz: Yeni hukumete ne zerrece guveniriz ne de destek veririz; Kerenski ozellikle ;;upheli; tek garanti proletar­yanm silahlandmlmas1; Petrograd �ehir Meclisi ic;:in derhal se­c;:imler; diger partilerle uzla;;maya hay1r. Bu telgraf1 Petrog­rad'a yollaym.

19 (6) Mart 191 Tde Frans1zca yaz1ld1; ilk kez l 930'da Lenin Miscellany Xlll'te yaymland1; Collected Works , C. 23, s. 292.

Ulyanov

*) Bu telgraf Stockholm ve Oslo"dan Rusya'ya donen Bol�eviklerle ileti�im kur­mak amac1yla lsvedi bir sosyal-demokrat olan Stockholm'deki Lundstrom'c �e­kildi. Petrograd'a 13 (26) Mart 19 1 Tde ula�ll ve Y.B. Bosh tarafmdan Rusya'da­ki Merkez Komite toplanusmda ve aym gun Petrograd Parti Komitesi Yiiriitme Kurulu toplanusmda okundu. (�.n.)

9

ESlR KAMPLARINDAKl YOLDASLARIMIZA Mart 1 9 1 7

�

Yolda�lar! Rusya'da devrim oldu! Petrograd ve Moskova i�r;ileri biiyiik ozgurluk hareketinin

yine en on safmda yer aldilar. l�r;iler bir siyasal grev gerr;ek­le�tirdiler. Sokaklarda kml bayraklarla yuruduler. C::arhk po­lisine, jandarmaya ve ordunun hemen halkm yamnda saf tut­mayan kur;uk bir kesimine kar�1 aslanlar gibi sava�tilar. Yal­mzca Petrograd'da 2 binden fazla i�r;i oldu ya da yaralandi. Rusya i�r;ileri ulkemize ozgurlugu kanlan pahasma getirdiler.

l�r;iler ekmek, ozgurluk ve ban� talep ettiler. Ehmen, r;unkii bu soyguncu sava�a katilan hemen her ulke­

de oldugu gibi, Rusya halk1 ar;hktan k1vranmaktad1r.

1 0

Ozgurluk, r;unku r;arhk hukurneti sava;;tan istifade ederek nihayet butun Rusya'y1 buyti.k bir hapishaneye r;evirrni;;tir.

Ban� , r;unku Rusya i;;r;ileri, t1pk1 diger butun ulkelerin s1-rnf bilinr;li i;;r;ileri gibi , bir avur; zenginin r;1karlan ugruna ol­rnek, taht sahibi olan ve olrnayan r;apulcular tarafmdan ba;;la­tilrn1;; olan bu cinai sava;;1 surdurrnek isterniyorlar.

Ayaklanan i;;r;ilere Petrograd ve Moskova garnizonlarmda­ki r;ogu asker de katildi. Asker uniforrnah i;;r;i ve koyluler uni­forrnas1z i;;r;i ve koylulere karde;;lik eh uzattilar. Subaylarm vicdan sahibi kesirni devrirne katildi. Halka kar;;1 gelrneye r;a­h;;an subaylarsa askerler taraf mdan olduruldu.

Devrirni i;;r;iler ve askerler yapti. Arna diger devrirnlerde de r;ogu zarnan oldugu gibi, iktidan hernen burjuvazi ele ger;irdi. Ezici r;ogunlugu toprak sahipleri ile kapitalistlerden olu;;an devlet Duma's1, r;ar II. Nikola'yla anla;;abilrnek ir;in elinden ge­len her ;;eyi yapti. Petrograd sokaklarmda ir; sava;;m olanca ;;iddetiyle surdugu son anda bile devlet Duma's1 r;ara ard1 ar­dma telgraflar yollayarak taht1rn kurtarrnak adma kur;uk ta­vizler verrnesi ir;in rica rninnet ediyordu. (:an, ayaklanan i�i;i­

ler ve askerler devirdi, devlet Duma's1 (toprak sahipleri ve zen­ginlerin Duma's1) degil. Arna yeni, Ger;ici Hukurnet'i devlet Duma's1 atadi.

Yeni hukurnet liberal kapitalistlerin ve buyuk toprak sa­hiplerinin ternsilcilerinden olu;;uyor. Hukurnetteki esas kol­tuklara ;;u isirnler oturrnu;;tur: Bir buyuk toprak sahibi olan, a;;m ihrnh liberal Prens Lvov; Stolipin'in ortaklarmdan, dev­rirncilerin askeri rnahkernelerde yargilanrnasma onay verrni;; olan A. Gur;kov; rnilyoner bir ;;eker baronu olan Tere;;r;enko ; r;ar Nikola ve guruhu tarafmdan ulkernizin suruklendigi yag­rnaCI sava;;1 her zarnan desteklerni;; ve desteklerneye devarn

1 1

eden Milyukov. 'Demokrat' Kerenski ise, salt bir 'halk' huku­meti goruntusu c;izmek ve Guc;kov'larla Lvov'lar halka kar�1 i�

yaparken halk1 �a�aah, ama ic;i bo� laflarla uyutacak bir 'de­mokrat' konu�mac1ya sahip olmak adma hukumete ahnm1�llr.

Yeni hukumet soyguncu sava�1 devam ettirmek istiyor. Bu hukumet, llpk1 Alman kapitalistleri gibi, sava�1 'sonuna kadar goturmeye' ve yagmanm en iyi k1smm1 kendilerine ayirmaya kararh olan Rus, lngiliz ve Frans1z kapitalistlerinin temsilcisi­dir. Yeni hukumet Rusya'ya ban� getiremez, zaten boyle bir derdi de yoktur.

Yeni hukumet buyl'1k toprak mulklerini halka devretmek ya da sava�m yukunu zenginlerin sutma yuklemek istemiyor. Bu yuzden, bu hukumet halka ekmek veremez. l�c;iler ve ge­nel olarak yoksul nufus llpk1 oncesinde oldugu gibi ac;hkla terbiye edilmek isteniyor.

Yeni hukumet kapitalistlerden ve toprak sahiplerinden olu­�uyor. Rusya'ya tam ozgurluk vcrmek istemiyor. Ayaklanan i�­c;i ve askerlerin bask1s1 altmda, Rusya'nm nasil yonetilmesi ge­rektigini kararla�llrmak uzere bir kurucu meclis toplama kara­n aldi. Arna zaman kazanmak ve ardmdan, benzer hukumetle­rin daha oncesinde defalarca yapllg1 gibi, halk1 aldatmak ic;in kurucu meclis sec;imlerini ertelemeye c;ah�1yor. Bu hukumet Rusya'nm demokratik cumhuriyet olmasm1 istemiyor. Tek is­tedigi, kotu c;ar II. Nikola yerine guya iyi c;ar Mihail'i getirmek­tir. Rusya'nm Rusya halk1 tarafmdan degil, burjuvaziyle el ele verecek yeni bir c;ar taraf mdan yonetilmesini istiyor.

l�te yeni hukumet budur. Arna onun hemen yam ba�mda, Petrograd'da yava� yava�

yeni bir hukumet �ekilleniyor: l�c;i ve askerler her bin i�c;i ya da askerin bir temsilcisini sec.;:ip gonderdigi kendi Sovyetlerini

1 2

kurdular. Sovyet, Taurida Saray1'nda toplamyor ve �u an bini a�km uyeye sahip. Ve bu Sovyet gen;ekten halk1 temsil ediyor.

Sovyet ilk ba�ta belli yanh�lar yapabilir. Arna yiiksek ve gur bir sesle ban�, ekmek ve demokratik cumhuriyet talep etme­ye ba�layacakllr.

l�r;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti, Kurucu Meclis'in derhal

toplanmas1 ve gerek ser;imlere gerekse sava� ve ban� mesele­sinin kararla�tmlmasma askerlerin de kalllmas1 konusunda israr etmektedir. (:ar ve toprak sahiplerine ait olan topragm koylulere aktanlmasmda israr etmektedir. Cumhuriyetin ila­nmda israrc1dir ve yeni, 'iyi' bir r;ar laflarma karm toktur. Bu­t-Un erkek ve kadmlara genel ve e�it oy hakk1 talep etmektedir. (:ar ve r;arir;enin tutuklanmasm1 saglam1�llr. Sovyet, yeni hu­kumetin her ad1mm1 denetleyecek ve ashnda gerr;ek hukumet gorevi gorecek olan bir denetleme komitesi atamak istemekte­dir. Sovyet, kapitalistlere ortak saldm amac1yla diger butun ulkelerin i�r;ileriyle ittifak ir;in c;:abalamaktad1r. Birr;ok devrim­ci i�r;i yeni elde edilen ozgurlukten yararlanarak, sava�1 son­landirmak amac1yla askerlerle ortak eylem orgutlemek, halkm haklanm guvence altma almak ve Rusya'nm ozgurlugunu tah­kim etmek ir;in cepheye ko�mu�tur. Sosyal-demokrat gazete Pravda Petrograd'da yeniden yaymlanmaya ba�lam1� olup, i�­r;ilere bu tun bu buyuk gorevleri yerine getirmelerinde yard1m­c1 olmaktadir.

l�te yolda�lar, bugun durum budur. Sizler sava� esirleri olarak butun bu olup bitenlere kaylls1z

kalamazsm1z. Belki de r;ok yakmda kar�1 kar�1ya kalacagm1z buyuk goreve haz1rlanmamz gerekiyor.

Rusya'da ozgurluge du�man olanlar bazen size bel bagh­yorlar. Diyorlar ki, "lki milyon Rus sava� esiri var; bunlar yur-

1 3

da donduklerinde c;:arm yamnda yer ahrlarsa, Nikola ya da 'aziz' karde�ini yeniden tahta c;:1kartabiliriz" Tarihte, dunun du�manlanmn, devrik bir c;:arla ban� imzalad1ktan sonra ken­di halk1yla sava�masma yard1m edebilmesi ic;:in tutsak askerle­rini iade e ttigi birc;:ok ornek vard1r.

Yolda�lar, hrsat buldugunuz her yerde ulkemizde gerc;:ek­le�en buyuk olaylan tarll�m. Rusya askerlerinin en iyi kesi­miyle birlikte saf tuttugunuzu, ba�1mzda bir c;:ar istemedigini­zi, ozgur bir cumhuriyeti, buyuk toprak mulklerinin koylule­re tazminats1z devrini, sekiz saatlik i�gununu, Kurucu Mec­lis'in derhal toplanmas1m var gucunuzle talep edin. Petrograd l�c;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin yamnda yer ald1g1mz1, Rusya'ya geri dondugunuzde c;:ann yamnda degil, kar�1smda, toprak sahiplerinin ve zenginlerin yamnda degil, kar�1smda yer alacag1mz1 beyan edin.

lmkan buldugunuz her yerde yukandaki talepleri onayla­yan kararlar ahn, daha geri bilinc;:li yolda�lanmza ulkemizde gerc;:ekle�en buyuk olaylarm ne anlama geldigini ac;:1klaym.

Gerek sava�tan once gerekse sava� s1rasmda ve sava� esiri olarak yeterince isllrap c;:ektiniz. �imdi daha guzel gunlere ilerliyoruz. Ozgurluk �afakta gorundu. Rusya'ya devrimin bir ordusu olarak, halkm ordusu olarak donun, c;:ann ordusu ola­rak degil. l 905'te de J aponya'dan donen sava� esirleri en bu­yuk ozgurluk sava�c;:ilan olmu�lard1.

Yurda dondugunuzde ulkenin dort bir tarafma dagilacaks1-mz. Rusya'mn butun ucra ko�elerine, ac;:hk, vergiler ve a�ag1-lanmadan oturu c;:ok c;:ekmi� olan her Rus koyune ozgurluk mesa j1m ta�1mahs1mz. Koylu karde�lerinizi bilinc;:lendirin, ce­haleti koylerden def edin, yoksul koylulere kir ve kentteki i�­c;:ileri �anh mucadelelerinde destekleme c;:agns1 yapm.

1 4

Rusya i�c;;ileri bir cumhuriyet elde ettikten soma, diger bu­t-Un ulkelerin i�c;;ileriyle birle�ecek ve butun insanhg1 curetkar ad1mlarla sosyalizme, yani zengin-yoksul aynmmm olmad1g1, bir avuc;; zenginin bundan boy le milyonlarca insam ucretli ko­lesi haline getiremeyecegi bir duzene goturecektir.

Yolda�lar, biz ilk hrsatta yurda donup karde�lerimizin, i�c;;i ve askerlerin mucadelelerine omuz verecegiz. Arna Rusya'da da sizi unutmayacag1z. Ozgur Rusya'dan size kitap, gazete ve ulkemizde olup bitenlere dair haberler yollayacag1z. Size ye­terli para ve g1da verilmesini talep edecegiz. Ve ayaklanm1� i�­c;; i ve askerlere �unu soyleyecegiz: Esir kamplannda c;;urumeye terk edilmi� olan karde�lerinize guvenebilirsiniz; onlar halk c;;ocugudur ve ozgurluk ve cumhuriyet ic;; in c;;ara kar�1 yurutu­len mucadelede sizinle omuz omuza vereceklerdir.

Mart 1 9 1 7 ortalannda yazild1; 1 9 1 Tde bro�tH halinde yaymland1;

Collected Works, C. 23, s . 343-349.

1 5

Sotsial-Demokrat Yaz1 Kurulu

RUSY A'DA DEVRlM VE BOTON 0LKELER1N lS(:lLERlNlN GQREVLERl

1 2 (25) Mart 1 9 1 7

�

l�c;i yolda�lar! Sosyalizme sad1k kalm1� ve vah�i. hayvani sava� histerisine

kendini kaptumam1� olan sosyalistlerin tahminleri dogru c;1k­ti . Farkh ulkelerin kapitalistleri arasmdaki yagmac1 dunya sa­va�mm sebep oldugu ilk devrim ba�ladi. Emperyalist sava�. yani kapitalistlerin yagma payla�1m1 ic;in, zay1f uluslan bogaz­lamak ic;in yuruttukleri sava� ic; savag yani i�c;ilerin kapita­listlere kar�1. emekc;ilerin ve ezilenlerin ezenlerine kar�1. c;ar­lara ve krallara kar�1. toprak sahipleri ve kapitalistlere kar�1 sava�ma, insanhgm sava�lardan, kitlelerin yoksullugundan, insamn insan tarafmdan ezilmesinden tamamen kurtulu�u ic;in sava�ma donu�meye ba�lam1�tir

1 6

Devrimi -me�ru ve hakh olan yegane sava�1, ezilenlerin ezenlere kar�1 bu buyuk sava�m1- i l k ba�latan alma onuru ve baht1 Rusya i�i;:ilerine nasip oldu.

St. Petersburg i�i;:ileri i;:arhk monar�isini dize getirdiler. Ayaklanmalanm makineli tuf eklere kar�1 silahs1z ba�latan i�<;:i­ler, polise ve i;:arhk ordularma kar�1 kahramanca mucadelele­rinde St. Petersburg gamizonuna bagh askerlerin i;:ogunlugunu yanlarma i;:ekmeyi ba�ardilar. Ayms1 Moskova'da ve diger �ehir­lerde de ya�and1. Ordular tarafmdan ylizustu birakilan i;:ar tes­lim olmak zorunda kald1: Kendisi ve oglu ad ma bir f eragatname imzalad1. Tahlln karde�i Mihail'e devredilmesini teklif etti.

Devrimin muthi� h1z1, lngiliz ve Frans1z kapitalistlerinin dogrudan yard1m1, St. Petersburg'daki i�<;:i kitlelenn ve halkm yetersiz sm1f bilinci, Rus toprak sahipleri ve kapitalistlerin br­gutlu ve hazirhkh olmalarmdan btiiru, iktidan onlar ele gei;:ir­diler. Yeni Rus hukumetinde ( 'Gei;:ici Hukumet') kilit mevki­ler, ba�bakanhk ile i<;:i�leri ve sava� bakanhg1 Lvov ve Gui;:­kov'a, yani Kanh Nikola ve Cellat Stolipin'e 1905 Devrimi'ni ezmesi, toprak ve ozgurluk ugruna sava�an i�<;:i ve koyluleri kur�una dizip sallandirmas1 ii;:in elinden gelen yard1m1 sun­mu� olan Oktobristlere verildi. Daha bnemsiz bakan koltukla­nysa Kadetlere verildi: D1�i�leri bakam Milyukov oldu; egitim bakam Manuilov, tanm bakamysa 5ingaryov. <;:ok k1ytmk ba­kanhklardan biri olan adalet bakanhg1 koltuguysa tath dilli Trudovik Kerenski'ye verildi, ne de olsa halk1 bo� vaatlerle sa­kinle�tirmesi, �a�aah laflarla kandirmas1, lngiliz ve Frans1z ka­pitalistleriyle el ele vererek yagmac1 sava�1 (lngiliz-Frans1z ka­pitalistlerine Alman kapitalistlerinden ald1klan yagmay1 -Al­manya'nm Afrika'daki butun somurgelerini- elinde tutmasm1

ve aym zamanda Alman soyguncu kapitalistlerinin ele gei;:irdi-

17

gi yagmalan -Fransa'mn bir k1sm1, Belc;ika, Sirbistan, Roman­ya, vb .- telafi etme imkam saglayan sava�1) surdurme derdinde olan toprak sahipleri ve kapitalistlerin hukumetiyle ban�llr­mak ic;in ona ihtiyac;lan var.

l�c;iler elbette boyle bir hukumete guvenemezlerdi. \:arhk monar�isini ban�, ehmeh ve ozgurluh kavgasmda devirdiler. Guc;kov, Milyukov ve �urekasmm neden emekc;i kitlelerin za­f erini gasp edebildigini hemen gorduler. Bunun sebebi Rus toprak sahipleri ve kapitalistlerin hazirhkh ve orgutlu olmala­nyd1; ellerinin altmda sermayenin gucu, hem Rus kapitalistle­rinin hem de dunyamn en zengin kapitalistleri olan lngiliz ve Frans1z kapitalistlerinin serveti vard1. l�c;iler ban�, ekmek ve ozgurluk ugruna sava�abilmek ic;in emekc;i sm1flarm, i�c;i, as­ker ve koylulerin orgutlenmeh, saflanm s1kla�llrmak, kapita­listlerden bag1ms1z olarah ve kapitalistlere har�1 birle�mek zo­runda oldugunu daha ba�tan fark ettiler.

Bu yuzden, c;arhk monar�isini deviren St. Petersburg i�c;i­leri hemen hendi orgutlerini, l�i;i Temsilci leri Sovyetleri ni

kurdular, hemen onu gui;:lendirmeye ve yaygmla�llrmaya gi­ri�tiler, bag1ms1z l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri kurma­ya giri�tiler. Devrimden yalmzca birkac; gun soma, St. Pe­tersburg l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti asker uniformas1 giymi� 1.500 'den Jazla i�c;i ve koylu temsilcisini kucakhyor­du. Demiryolu i�c;ileri ve butun emekc;i halk arasmda oyle buyuk bir guvene mazhard1 k i, gerc;ek bir halh huhumeti ha­line gelmeye ba�lad1.

Guc;kov-Milyukov'un en sad1k dostlan ve hamileri bile, ln­giliz-Frans1z yagmac1 sermayesinin en sad1k bekc;i kopekleri bile, lngiliz kapitalistlerinin en zengin gazetesi The Times'm

kadrolu muhabiri Robert Wilson ve Frans1z kapitalistlerinin

1 8

en zengin gazetesi Le Temps'm kadrolu muhabiri Charles Ri­vet bile l�r;i Temsilcileri Sovyetlerine hakaretler yagdirmalan­na kar�m, Rusya 'da iki hukumet oldugunu kabul e tmek zorun­da kaldilar. Bunlardan biri 'herkesr;e' (ashnda, zenginler ara­smdaki herkesr;e) kabul goren Gur;kov ve Milyukov'larm top­rak sahibi ve kapitalist hukumeti. Digeriyse 'hii; kimse' (varhk­h sm1flar arasmda hir; kimse) tarafmdan kabul gormeyen i�r;i ve koylulerin hukumeti: Tum Rusya'da l�r;i Sovyetleri ve Koy­lu Temsilcileri Sovyetleri kurmaya r;ah�an St. Petersburg l�r;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti.

Gelin bu iki hukumetin soylemlerine ve icraatlarma birlik­te bakahm.

1) Lvov-Gui;kov-Milyukov 'un toprak sahibi ve kapitalist hu­

kumeti ne yap1yor?

Saga sola parlak vaatler sar;1yor. Rusya halkma s1mrs1z bz­gurluk vaat ediyor. Rusya'nm yonetim bir;imini belirlemek ir;in ulusal bir Kurucu Meclis toplayacag1m vaat ediyor. Ke­renski ve Kadet liderleri demokratik cumhuriyetten yana ol­duklanm beyan ediyorlar. Gur;kov ve Milyukov'lar teatral devrimciligin e�i menendi bulunmaz erbapland1r. Reklam makineleri tam gaz r;ah�1yor. Peki, ya icraat ?

Yeni hukumet vaatlerde bulunurken, gerr;ekte r;arm aile­siyle, hanedanla monar�iyi ihya e tmek amac1yla muzakereler yurutmu�tur. Mihail Romanov'u naip, yani ger;ici r;ar olmas1 ir;in davet e tmi�tir. Eger Gur;kov ve Milyukov'lar St. Peters­burg sokaklanm ar�mlayan ve bayraklarma 'Toprak ve Oz­gurluk! Despo tlara Olum! " yazan, suvari birlikleriyle birlikte Duma'nm bnundeki meydanda toplamp "Ya�asm Butun Dlke­lerin Sosyalist Cumhuriyetleri" pankartlan ar;an i�r;iler ta-

19

raf mdan durdurulmam1� olsalard1, Rusya'da monar�i yeniden kurulacakti. Guc;:kov ve Milyukov'larm muttefiki olan Mihail Romanov, bu durum kar�1smda teklifi reddedip, tahta Kurucu Meclis taraf mdan sec;:ilmeyi beklemenin akilhca olacagm1 an­lad1 ve Rusya -�imdilik- cumhuriyet olarak kaldi.

Hukumet eski c;:an ozgurlugunden mahrum birakmadi. l�­c;:iler c;:an zorla tutuklattilar. Hukumet ise ordunun kuman­das1m Nikolay Nikolayevic;: Romanov'a devretmek istedi. l�c;:i­ler onu zorla gorevden aldirdilar. C::ok ac;:1k ki, l�c;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti olmasa, toprak sahipleri, Lvov ve Guc;:­kov'lar bir Romanov'la ya da ba�ka bir toprak sahibiyle anla­�acaklardi.

Hukumet halka seslendigi manifestosunda ve Milyukov'un yurtd1�mdaki butun Rus temsilcilerine yollad1g1 telgrafmda, Rusya'mn butitn uluslararas1 anla�malarma sad1k kalacagm1

ac;:1kladi. Bu antla�malar devrik c;:ar taraf mdan imzalanm1�ti. Hukumet bu antla�malan yaymlamaya cesaret edemiyor, c;:un­ku 1) Rus, lngiliz ve Frans1z sermayesine gobekten bag1mh­dir; 2) halk kapitalistlerin lstanbul'u ele gec;:irmek, Galic;:ya'y1 bogazlamak, vb. ic;:in bir 5-10 milyon i�c;:i ve koyluy-u daha kurban e tmeye hazir oldugunu ogrendigi takdirde, Guc;:kov ve Milyukov'lan lime lime edeceginden korkmaktad1r.

Eger kapitalistlerin, ugruna daha fazla askerin kamm dok­meye hazir olduklan toprak sahibi c;:arm antla�malan hakkmda halkm dogrulan ogrenmesine izin verilmeyecekse, o zaman bu ozgurluk vaatlerinin ne k1ymeti var?

Rus, lngiliz ve Fransiz kapitalistleri Alman kapitalistlerini soyabilsin diye gozleri bagh katledilmeye suruklenmek istenen ve ac;:hk tehdidi altmda ya�ayan bir halk, turlu turlu ozgurluk vaadini, hatta demokratik cumhuriyet talebini neylesin?

20

Ote yandan, Gm;:kov ve Milyukov'larm hukumeti, Rusya i�<;;ilerinin karde�leri olan diger ulkelerin i�<;;ileriyle anla�maya varmak adma att1g1 her ad1m1 zor yoluyla basllrmaktadir: Hu­kumet, devrimin ardmdan St . Petersburg'da tekrardan yaymlanmaya ba�layan Pravda'nm, partimiz Rusya Sosyal-De­mokrat l�<;;i Partisi Merkez Komitesi tarafmdan St. Peters­burg'da yaymlanan manifestonun ya da Duma vekili C::eidze ile grubunun bildirilerinin yurtd1�ma gonderilmesine izin ver­

memektedir

l�<;;iler, koyluler! l<;; iniz rahat olsun! Size ozgurluk vaatleri verildi: Olme ozgurlugu, a<;;hktan olenlere, sava�ta katledilen­lere ozgurluk!

Yeni hukumet, programlannda koylulere toprak ya da i�­<;;ilere yuksek ucretler hakkmda tek kel ime e tmemi�tir. Kuru­cu Meclis'in toplanmas1 i<;; in henuz bir tarih belirlenmedi. St . Petersburg $ehir Meclisi se<;; imleri henuz belirlenmedi. Halk milisi, Stolipin yasalan uyarmca yalmzca kapitalistler ve en zengin toprak sahipleri taraf mdan se<;;ilmi� olan kir ve kent­teki yerel devlet organlarmm denetimine sokuluyor. Valiler toprak sahibi sm1f tarafmdan tayin ediliyor ve buna "ozgur­luk" deniyor!

2) l�<;i ve koylulerin hukumeti ne yap1yor ve ne yap­

mahdir ?

12 (25) Mart 191 7'de yazild1; ilk kez l 924'te Lenin Miscellany II'de yaymland1; Collected Works, C. 23, s. 350-354.

*) Elyazmas1 burada bitiyor. (�.n.)

21

lS<;l VE ASKER TEMSlLClLERl SOVYETLERl TUM-RUSYA KONFERANSI'NDAKl

BOLSEVlK DELEGELERlN TOPLANTISINDA SUNULAN RAPOR*

4 (17) N is an 191 7 �

Birkac; tez kaleme ald1m, �imdi bunlar uzerine baz1 yorum­lar sunacag1m. Zaman k1sllhhgmdan bturu kapsamh ve sis­temli bir rapor sunamad1m.

Temel sorun sava�a kar�1 tutumdur. Rusya hakkmda bir �eyler okuyup burada olup bitenleri gordugunuzde savunma­c1hgm zaf eri, sosyalizme ihanet etmi�lerin zaferi, kitlelerin burjuvazi taraf mdan kandmlmas1 one c;1kmaktad1r. C::arp1c1 olan k1s1m, Rusya'da sosyalist hareketin diger ulkelerle aym durumda olmas1dir: Savunmac1hk, 'anavatan savunmas1' Arna

*) Lenin'in Taurida Saray1"nda "Nisan Tezleri" olarak bilinen tezleri sundugu konu�madir Konu�ma metni toplanu katibinin ald1g1 notlardan olu�tugundan yer yer bo�luklar ii;:ermektedir (i;:.n.)

22

arada bir fark var: Hic;bir yerde burada aldugu kadar ozgurluk yak ve bu yuzden bizlerin buti1n dunya proletaryasma kar�1 ozel bir sarumlulugu var. Yeni hukumet de eskisi kadar em­peryalisttir; cumhuriyet vaat e tmesine kar�m, bu hukumet sa­pma kadar emperyalisttir.

"I. Lvav ve �urekasmm yeni [gec;ici] hukumeti doneminde de, bu hukumetin kapitalist niteliginden oturu, Rusya ac;1sm­dan yagmac1 bir emperyalist sava� alma ozelligini karuyan mevcut sava�a kar�1 tutumumuzda 'devrimci savunmac1hga' en ufak bir taviz bile kabul edilemez.

"S1mf bilinc;li proletarya devrimci savunmac1hg1 gerc;ekten hakh kilacak alan bir devrimci sava�a ancak �u �artlarda nza gosterebilir: a) lktidarm proletaryaya ve anunla yan yana saf tutmu� alan en yaksul koylulere devri; b) butun ilhaklardan yalmzca laf ta degil, eylemde de vazgec;ilmesi; c) butun kapita­list c;1karlarla gerc;ek ve tam bir kapu�.

"Kitlelerin geni� kesimleri arasmda sava�1 bir fetih arac1 degil, yalmzca bir zorunluluk olarak kabul eden devrimci sa­vunmac1hk yanhlarmm �uphe duyulamaz durustlugunu ve burjuvazi taraf mdan aldanld1klan gerc;egini dikkate alarak, hatalanm hic;bir eksik gedik buakmadan, israrla ve sab1rla anlatmak, sermaye ile emperyalist sava� arasmdaki kapmaz bag1 ac;1klamak ve sermayeyi devirmedigimiz muddetc;e sava­�1 gerc;ekten demakratik bir ban�la, yani �iddetin dayatmad1-g1 bir ban�la sanlandumanm imhans1z oldugunu kamtlamak zarunludur.

"Bu goru�u yaymak ic;in cephedeki askerler arasmda en yaygm propaganda c;ah�mas1 orgutlenmelidir.

"Karde�le�m e."

23

Emperyalist niteligini koruyan yeni hukumet doneminde bile sava�a kar�1 tutumumuzda savunmac1hga en ufak tavize izin veremeyiz. Kitleler meselelere teorik degil, pratik bir ai;:1-dan yakla�1yorlar. �oyle diyorlar: "Ben ba�kalanmn toprakla­nm ele gei;:irmek degil, kendi vatamm1 savunmak istiyorum." Bir sava� ne zaman kendi sava�1mz olarak adlandmlabilir? 11-haklar tamamen reddedildiginde.

Kitleler soruna teorik degil, pratik ai;:1dan yakla�1yorlar. Biz­se teorik ai;:1dan yakla�mak gibi bir yanh� yap1yoruz. Bir sm1f bilini;:li i�<;:i devrimci sava�1 kabul edebilir, boyle bir sava�ta devrimci savunmac1hk geri;:ekten de me�rudur. Asker kitleleri­nin temsilcileri kar�1smda mumkun olan yegane yakla�1m pra­tik yakla�1md1r. Biz hii;:bir anlamda pasifist degiliz. Arna temel soru �udur: Sava�1 hangi sm1f yurutuyor? Bankalarla ili�kili ka­pitalistler sm1h emperyalist sava�tan ba�ka bir sava� yurute­mez. l�<;:i sm1hysa yurutebilir. S teklov ve C::eidze her �eyi unut­mu�tur. l�<;:i Temsilcileri Sovyeti'nin karanm okuyunca, kendi­sine sosyalist diyen insanlarm boyle bir karan kabul etmi� ol­malan kar�1smda hayrete du�memek elde degil.

Rusya'mn ozgul yam, gemi az1ya alm1� �iddetten en ince­likli aldatmaya son derece h1zh ge<;:i�tir. Temel ko�ul, i lhaklar­

dan lafta degil , eylemde vazgq:ilmesidir. Re<; gazetesi Kur­land'm Rusya'ya kalllmasmm ilhak oldugunu iddia eden Sot­

sial-Demokrat'a h1rlayarak cevap veriyor. lyi de, ilhak belirgin ulusal ozellikleri olan bir ulkenin ba�ka bir ulkeye dahil edil­mesidir; bir ulusun kendi niyetleri hilafma ba�ka bir ulusa da­hil edilmesi, arada dil farkhhg1 olup olmamasmdan, onun kendisini ba�ka bir halk olarak gorup gormemesinden bag1m­s1z olarak, her durumda ilhaktu. Aksi du�unce, Buytik Rusla­rm yuzy1llardu beslenen bir onyarg1s1d1r.

24

Sava� ancak uluslararas1 sermayeyle ac;ikc;a baglan kopara­rak sonlandmlabilir. Sava�1 c;1karan bireyler degil, uluslarara­

s1 mali sermayeydi. Uluslararas1 sermayeyle baglan koparmak kolay degildir, ama sava�1 sonlandirmak da kolay degildir. Yalmzca tek bir tarafm sava�1 sonlandirmasm1 beklemek c;o­cukluktur, naifliktir. . . Zimmerwald, Kienthal. . . Enternasyonal

sosyalizmin onurunu korumak herkesten c;ok bizim yukum­lulugumuzdur. Yakla�1m guc;lugu . . .

Sava�1 fetihler ic;in degil, yalnzzca zorunluluktan oturu ka­bul eden kitleler arasmda bir savunmac1 ruh halinin varhgma

�uphe olmad1gmdan, onlara sermaye alt edilmedigi muddetc;e sava�m yagmac1 olmayan bir ban�la sonlandmlamayacag1m

en ayrmllh, israrc1 ve sabirh bir �ekilde ac;iklamahy1z. Bu fik­ri uc;an ku�a bile duyurmahy1z. Askerler somut bir cevap isti­yorlar: Sava� nasil biter? Sava�1 ancak bireylerin iyi niyet gos­termeleriyle sonlandirabilecegimizi vaat e tmek siyaseten du­zenbazhkllr. Kitleleri bnceden uyarmak �artt1r. Devrim zor bir

i�tir. Yanh�lar yapmak kac;1mlmazd1r. Bizim yanh�1m1z, dev­

rimci savunmac1hg1 tumuyle te�hir e tmemi� olmam1zd1r. Dev­rimci savunmac1hk sosyalizme ihanettir. Kendimizi smirh tutamay1z. Yanh�1m1z1 kabul etmek zorunday1z. Ne yapmah?

Biz �arlatan degiliz. Kalk1� noktam1z yalmzca kitlelerin si­yasal bilinci olabilir. Azmhkta bile kalsak, varsm olsun. On­

derlik bir sure bizde olmasa da, buna deger; azmhkta kalmak­tan korkmamahy1z. Kitleler fetih istemediklerini soyledikle­rinde, hen onlara inamyorum. Guc;kov ve Lvov fetih isteme­diklerini soylediklerindeyse, yalan soyluyorlar. l�c;iler ulkeyi

savunmak istediklerini soylediklerinde, ezilen bir insamn ic;­guduleriyle konu�uyorlar.

25

"II. Rusya'daki mevcut durumun ozgul niteligi, ulkenin �u an devrimin birinci a�amasmdan, yani proletaryanm sm1f bi­lincinin ve orgutlulugunun yetersiz olmasmdan oturu iktida­n burjuvazinin eline birakm1� oldugu a�amadan i hinci a�ama­ya, yani iktidan proletaryamn ve en yoksul koylulerin almas1 gereken a�amaya ge<;iyor olmas1d1r.

"Bu ge<;:i�e damga vuran bzellikler, bir yandan yasal guvence altma ahnm1� haklarm azami duzeyde olmas1 (dunyada sava�an ulkeler i<;:inde �u an en ozgur ulke Rusya'dir) , diger yandan kit­lelere kar�1 �iddete ba�vurulmamas1 ve son olarak, aym kitlele­rin ban� ve sosyalizmin en az1h du�manlan olan kapitalistler hukumetine kar�1 koru korune besledikleri guvendir.

"Bu kendine ozgu durum bizlerden, siyasal hayata daha ye­ni gozlerini a<;:m1� olan e�i gorulmedik derecede kalabahk pro­leter kitleler arasmda parti <;:ah�masmm ozel ko�ullarma uyum saglayabilmemizi talep etmektedir."

Neden iktidan almadilar? S teklov yak �u sebep diyor, yak bu sebep. Sa<;:mahk. Ger<;:ek �u ki, proletarya yeterince orgut­lu ve sm1f bilin<;:li degildir. Bunu kabul etmek gerekiyor; mad­di gu<;: proletaryamn elindedir, ama burjuvazinin hazirhkh ve sm1f bilin<;:li oldugu anla�ildi. Bu korkun<;: bir ger<;:ektir, ama durust<;:e ve a<;:1k yilreklilikle kabul edilmesi ve halka yeterin­ce orgutlu ve bilin<;:li olmad1klan i<;:in iktidan alamad1klanmn soylenmesi gerekiyor. Milyonlarm y1k1m1, milyonlarm olu­mu. En ileri ulkeler felaketin e�igindedir ve bu yuzden �u so­ruyla kar�1 kar�1ya geleceklerdir. . .

Ilk a�amadan ikinci a�amaya -iktidarm proletarya v e koy­luluge devrine- ge<;:i�e damga vuran bzellik, bir yandan azami yasalhk ( Rusya bugun dunya uzerindeki en ozgur ve en ileri-

26

ci ulkedir) , diger yandan kitlelerin hukumete koru korune gu­ven duyuyar almaland1r. Bizim Bal�evikler bile hukumete belli bir guven duyuyarlar. Bunu ancak devrimin sarha�lu­guyla apklayabiliriz. Sasyalizmin olumudur bu. Siz yalda�lar, hukumete kar�1 guven besleyici bir tutuma sahipsiniz. Eger oyleyse , yallanm1z aynhr. �ahsen azmhkta kalmay1 tercih ederim. Bir Liebknecht; Steklav ve C::eidze turu 1 1 0 savunma­c1ya bedeldir. Kalbi Liebknecht'le atan biri, (savunmacilara) degil el, bir parmak bile uzat1yarsa, uluslararas1 sasyalizme ihanet etmi� alur. Eger bu insanlardan kaparsak ezilen her­kes bizim yamm1zda yer alacak, \:tinku sava� bizi anlara gotu­recek; ba�ka pkar yal yak.

Halkla Latince kelimeler kullanmadan, apk ve yahn tabir-lerle kanu�mak gerekir. Haklan var ayak uydurmay1 bil-meliyiz \:izgimizin dagru aldugu anla�ilacakt1r.

"III. Ge\:ici Hukumet'e guven yak! Butun vaatlerinin, ozel­likle de ilhaklardan vazge\:ildigine dair vaatlerinin tamamen yalan aldugu a\:Ik\:a anlatilmahd1r. Bu hukumetin, yani bir ka­pitalist hukumetin emperyalist bir hukumet almay1 birakmas1 yonundeki kabul edilemez ve yamlsama uyandmc1 'talep' ye­rine te�hirlere giri�ilmelidir.

"Pravda, hukumetten ilhaklardan vazge\:mesini talep edi­yar. Kapitalistlerin hukumetinden ilhaklardan vazge\:mesi ge­rektigini talep etmek sa\:mahktir, apk\:a alay etmektir. . .

"Bilimsel apdan bakild1gmda, bu oyle buyiik bir aldatma­cadir ki, butun uluslararas1 proletarya . . . Yanh�1m1z1 kabul et­menin zamamdir. Tebriklerden ve kararlardan illallah geldi, art1k harekete ge\:me zamam. lcraata donuk, sagukkanh bir �ekilde ... "

27

"IV l�<;:i Ternsilcileri Sov yetleri'nin i;:ogunda parllrn1zm azmhkta oldugu, burjuvazinin goru�lerine teslirn olrnu� ve bu goru�leri proletarya saflarmda yayrnakta olan Halki;:1 Sos­yalistler ve Sosyalist-Devrirnciler'den Orgutlenrne Kornitesi ( (:eidze , (:ereteli, vb. ) , Steklov ve benzerlerine kadar butUn

kui;:uk burjuva oportunist unsurlarm olu�turdugu gui;: birli­

gine kar�1 �u ana kadar kui;:uk bir azmhk olu�turdugu geri;:e­ginin kabul edilrnesi.

"l�<;: i Ternsilcileri Sovyetleri'nin mumhun olan yegane dev­rirnci hukurnet bii;:irni oldugunu ve dolay1s1yla gorevirnizin, bu hukurnet burjuvazinin goru�lerine teslirn oldugu surece, taktiklerindeki hatalan sab1rla , sisternli bir �ekilde ve israrla ai;:1hlamah, ustelik kitlelerin sornut ihtiyai;:larma bzellikle uyan bir tarzda ai;:1klarnak oldugunu kitlelerin anlarnas1m saglarnarn1z gerekiyor.

"Azmhkta oldugurnuz surece hatalan ele�tirrne ve te�hir e trne i;:ah�rnasma devarn edecegiz, arna aym zarnanda butun devlet iktidanm l�<;:i Ternsilcileri Sovyetlerine devretrnenin zorunlu oldugunu da anlatrnaktan geri durrnayacag1z ki, kit­leler hatalanm ya�ay1p gorerek a�rna fusall bulsunlar."

Biz Bol�evikler azarni devrirncilik yolunu tutrnaya ah�rn1-�1z. Arna bu yetrnez. Sapla sarnam ayurnarn1z gerekiyor.

l�<;:i Ternsilcileri Sovyeti geri;:ek hukurnettir. Ba�ka turlu du�unrnek anar�izrne kayrnak olur. l�<;:i Ternsilcileri Sovye­ti'nde partirnizin azmhkta oldugu kabul edilen bir geri;:ektir. Kitlelere l�<;:i Ternsilcileri Sovyeti'nin rnurnkun olan yegane hukurnet oldugunu, dun ya uzerinde Korn-Un hari<;: bir benzeri daha olrnad1g1m ai;:1klarnahy1z. Peki, ya l�<;:i Ternsilcileri Sov­yeti'nin i;:ogunlugu savunrnac1 tuturn ahrsa? Yapacak bir �ey

28

yok. Taktiklerinin yanh� oldugunu sabirla, inatla ve sistemli bir �ekilde a<;1klamaktan ba�ka <;are yoktur.

Azmhkta oldugumuz surece, halkm gozunu a<;mak adma ele�tiri faaliyetimizi surdururuz. Kitlelere "siz gelin, bizim sozu­muze itimat edin" demiyoruz. Biz �arlatan degiliz. Biz kitlelerin yanl�lanm kendi deneyimleri yoluyla a�malanm istiyoruz.

l�<;i Temsilcileri Sovyeti manif estosunda sm1f bilinci namma tek bir kelime yoktur. Varsa yoksa laf! Bu tun devrim­lerin sonunu hazirlayan tek �ey laf uretilmesi, devrimci halkm pohpohlanmas1 olmu�tur. Butun Marksizm ogretisi bize, ozel­likle de en moda hale geldigi donemlerde devrimci laflara kanmamak gerektigini ogretir.

'I:: "V. Parlamenter cumhuriyete hayu! l�<;i Temsilcileri Sovyet­leri'nden parlamenter cumhuriyete donu� geri ad1m olacakllr.

a tan a�a 1 a butun ulkede l�<;i, Tanm Emek<;isi ve Koylu {emsilcileri Sovyetleri'nin olu�turdugu cumhuriyete evet. "'*"

"Polisin, ordunun ve burokrasinin kaldmlmas1. * ':._Hepsi de se<;imle i� ba�ma gelen ve her an azledilebilir,

olan memurlarm maa�lan asla vas1fh bir i�<;inin ortalama uc­retini ges:memelidir ."

I

Kautsky'nin unuttugu, ama t��il�,�·�'� gi,:z;,�,. �90S'te v�,,, !91 ['d,� .og_�e�ti" �l�ri ,,�rans1z Komunu'nun. dersleri bunlard1r; l?OS ve 19ll deneyimi,bize po4sin ve e�ki or.dunu,n, yeniden kurulmasma izin verqi,e�m.iz gerekt..igtni ogretiyor . . . � ' �

Program degi�tirilmelidir, guncelligini yitirmi�tir. l�<;i ve Asker T emsilcileri Sovyeti sosyalizme dogru a tilm1� bir ad1mdir. Ne polis, ne ordu, ne de burokrasi olmahdir. Kuru-

*) Yani diizenli ordunun yerini tum ha I km silahlandmlmas1 almahdir -Lenin.

29

cu Meclis'in toplanmas1, tamam, ama kim toplayacak? Karar­lar ya rafa kaldirmak ya da zevahiri kurtarmak amac1yla kale­me ahmyor. Ben Kurucu Meclis'in yarm toplanmasmdan memnun olurum, ama Gw;kov'un bunu yapacagma inanmak naifliktir. Gei;ici Hukumet'in Kurucu Meclis'i toplamaya zor­lanmas1 konusunda edilen butlin laflar bo�tur, bir dizi yalan­dan ibarettir. Gei;mi�te devrimler olmu�, ama polis ayg1ll ay­nen kalm1�llr, devrimler olmu�, ama butiin burokratlar, vb. yerinde kalm1�llr. Devrimler bu yiizden bo�a i;1km1�llr. l�i;i Temsilcileri Sovyeti bu meclisi toplayabilecek yegane huku­mettir. Hepimiz l�i;i Temsilcileri Sovyeti'ni benimsedik, ama anlamay1 ba�aramad1k. Bu bii;imden [ lkinci ) Enternasyonal'e geri surukleniyoruz, oysa Enternasyonal burjuvazinin kuyru­guna takilm1�llr.

Bir burjuva cumhuriyeti (sava�) sorununu i;ozemez, i;unku bu sorun ancak uluslararas1 oli;ekte i;ozulebilir. Biz kurtulu� vaat etmiyoruz, ama ancak bu bii;imle (t�i;i ve Asker Tem­silcileriSovyeti) mumkun oldugunu soyluyoruz. l�i;i ve Tanm Emeki;isi Temsilcileri Sovyeti haricinde hii;bir hukumet. .Ko­mun'den bahsederseniz, anlamazlar. Arna polis yerine l�i;i ve Tanm Emeki;isi Temsilcileri Sovyeti var, yonetmeyi ogrenin derseniz -kimse bize kan�amaz- (anlayacaklardir) .

Yonetme sanall kitaplardan ogrenilmez . Yonetmeyi ogren­mek deneme yamlma i�idir.

"VI. Tanm programmda vurgu esasen Tanm Emeki;isi Temsilcileri Sovyetlerine yapilmahdir.

"Butun buyuk topraklara el koyulmahdir. "Ulkedeki butUn topraklar devletle�tirilmeli ve topraklar ye­

rel Tanm Emeki;isi ve Koylu Temsilcileri Sovyetleri'nin tasarru-

30

funa birakilmahdir. Koy Yoksullan T emsilcileri Sovyetleri ayn bir �ekilde orgutlenmelidir. Buyiik arazilerin her birinde (bu­yuklugu yerel ve diger ko�ullara ve yerel organlarm kararlarma bagh olarak 1 00 ila 300 hektar arasmda degi�ecek �ekilde) Tanm Emek<;:isi Temsilcileri Sovyetleri'nin kontrolunde kamu yararma i�letilecek omek bir <;:iftlik kurulmahdir."

Nedir koyluluk? Bilmiyoruz , elimizde istatistik yok, ama bir gu<;: oldugunu biliyoruz.

Eger topraga el koyarlarsa , size geri vermeyeceklerinden, bize sormayacaklarmdan emin olabilirsiniz. Programm odak noktas1, agirhk merkezi degi�mi�tir ve artik Tanm Emek<;:isi Temsilcileri Sovyetleridir. Eger Rus koylusu devrimi yoluna koymazsa, Alman i�<;:isi bunu yapacakllr.

Tambovlu mujih [koylu] . . . tlk hektar ucretsiz, ikincisi l ruble, ii<;:uncusu 2 ruble. Top­

raga el koyacag1z ve toprak sahibi bir daha asla geri alamayacak. Ortahla�a tanm.

Yoksul koylulerin ayn Temsilciler Sovyeti orgutlemeleri zorunludur. Bir zengin mujih var, bir de emek<;:i mujih. Ona toprak verseniz bile , <;if tlik kurmayacakllr. Bu yuk topraklar, Tanm Emek<;:isi Temsilcileri Sovyetleri'nin idaresinde top­lumsal olarak i�letilen ornek <;:iftlikler haline getirilmelidir.

Buyuk mulkler var.

"VII. Dlkedeki butlin bankalar derhal tek bir devlet ban­kasma donu�turulmeli ve l�<;:i Temsilcileri Sovyetleri'nin de­netimine verilmelidir. "

Banka bir "toplumsal muhasebe bi<;:imi"dir (Marx) . Sava�, ekonomi hocas1dir; herkes bankalarm halkm iligini kemigini

31

kuruttugunu bilir. Bankalar, ulusal ekonominin sinirleri, odak noktas1dir. Bankalara el koyamay1z, ama 1�\i Temsilcile­ri Sovyeti'nin kontrohinde birle�mesini savunuyoruz.

"VIII. Acil gorevimiz sosyalizmi 'getirmek' degil, yalmzca hem toplumsal uretimi hem de urunlerin dagll1m1m derhal 1�­\i Temsilcileri Sovyetleri'nin denetimine vermektir ."

Pratik deneyimler ve devrim Kurucu Meclis'i arka plana it­me egilimindedir. Yasalar konusunda onemli olan kag1da do­kulmeleri degil, kimin kag1da doktugudur. Proletarya dikta­torlugu orada duruyor, ama halk bunu nasil i�letecegini bilmi­yor. Kapitalizm, geli�erek devlet kapitalizmine donu�mu�tur. Marx yalmzca pratikte olgunla�m1� . . .

"IX. Partinin gorevleri: "a) Derhal bir parti kongresinin toplanmas1; "b) Oncelikle �u U\ konuda olmak kayd1yla, parti prog­

rammm degi�tirilmesi: "l) Emperyalizm ve emperyalist sava�, "2) Devlete ili�kin tutumumuz ve bir 'komun devleti'* ta­

lebimiz, "3) Guncelligini yitirmi� olan asgari program1m1zda du­

zeltme; "c) Partinin ad mm degi�tirilmesi. " * *

"X. Yeni bir Entemasyonal Parti.

*) Yani ilk 6rnegi Paris Komfmii olan bir devle1 . -Lenin. **) Resmi onderleri ('savunmac1lar' ve 'yalpalayan Kautsky'ciler') bucun diinya­da sosyalizme ihanet etmi� ve burjuvazinin safma gec;:mi� olan 'Sosyal-Demokra­si' yerine, kendimize Komunist Parti adm1 vermeliyiz. -Lenin.

3 2

"Bir devrimci Enternasyonal, sosyahovenistlere ve 'Mer­kez'e* kar�1 olacak bir Enternasyonal Parti kunnak ii;in inisi­yatif almahy1z."

Genel sonui;. l�i;i Temsilcileri Sovyeti kurulmu�tur, muazzam bir nufu­

za sahiptir. Herkes ii;gudusel olarak Sovyet'e yakmhk duy­maktadir. Bu kurum butun devrimci laflardan i;ok daha fazla devrimci du�unce ii;ermektedir. Eger l�i;i Temsilcileri Sovyeti hukumeti ele gei;irmeyi ba�anrsa, ozgurluk davas1 guvence al­tmdadir. En ideal yasalan i;1kartabilirsiniz, ama kim bunlan hayata gei;irecek? Aym burokratlar, iyi ama onlar burjuvaziye gobekten baghdir.

Kitlelere anlatmam1z gereken 'sosyalizmi getirmek' degil, hayata gei;irmektir ( ? ) . Kapitalizm ahp ba�1m gitmi�tir, sava� kapitalizmi sava�tan once var olan kapitalizmden farkhdir.

Taktik yargilanm1z temelinde pratik ad1mlara ilerlemeli­yiz. Derhal bir parti kongresi toplanmah ve program gozden gei;irilmelidir. Onemli bir k1sm1 guncelligini yitirmi�tir. Asga­ri program degi�tirilmelidir.

Sahsen, partimizin adm1 degi�tirmeyi ve Komunist Parti

ad1m almay1 teklif ediyorum. Halk 'komunist' deyince ne ol­dugunu anlayacakllr. Resmi sosyal-demokratlarm i;ogu dava­y1 satm1�llr, sosyalizme ihanet e tmi�tir. Liebknecht tek sosyal­demokratt1r. . . Eski hallralara ihanet etmekten korkuyorsu­n uz. Arna ii; i;ama�irm1z1 degi�tirmek istiyorsamz, kirli gomle-

*) Uluslararas1 sosyal-demokrat hareket i<;indeki 'Merkez', �ovenistler (yani 'sa­vunmacilar') ile enternasyonalistler arasmda yalpalayan egilimdir, yani Alman­ya'da Kautsky ve �iirekas1, Fransa'da Longuet ve �iirekas1, Rusya'da <;:eidze ve �iirekas1, I talya'da Turati ve �iirekas1, lngiltere'de MacDonald ve �iirekas1 vs. -Lenin .

3 3

ginizi c;:1karmamz ve yeni bir tane giymeniz gerekir. Neden dunya c;:apmdaki mucadele deneyimlerini yok sayahm? Butun dunyada sosyal-demokratlarm c;:ogu sosyalizme ihanet etmi� ve hukumetlerinin yanmda saf tutmu�tur (Scheidemann, Ple­hanov, Guesde). Scheidemann'1 ikna etmek ic;:in ne yapmah?

Bu bak1� ac;:1s1 sosyalizmin sonunu getirir. Scheidemann'a sava�1 sonlandirma konusunda bir radyo telgraf yollamak iki­ylizluluk olacakm . . .

'Sosyal-demokrasi' tabiri yanh�llr. Tepeden llmaga c;:uru­mu� eski bir kelimeye tutunmanm alemi yok. Yeni bir parti kurmak istiyorsamz ve butun ezilenler size gelecektir.

Zimmerwald ve Kienthal'da merkezciler egemendi . . . Biz bir sol kanat olu�turdugumuzu ve merkezcilerden koptugumuzu ilan ediyoruz. Ya Entemasyonal'den bahseder ve ardmdan,

Dunyanm butiin ulkelerinde Sol Zimmerwald egilimi var­d1r. Kitleler sosyalizmin butun dunyada bolundugunu anla­mak zorundalar. Savunmacilar sosyalizmi terk ettiler. Bir tek Liebknecht Gelecek onundur.

Rusya'da birle�me taraftan olan, savunmacilarla birle�meyi savunan bir egilim oldugunu duydum. Sosyalizme ihanettir bu. Ben yalmz kalmay1 yeglerim, llpk1 Liebknecht gibi: l lO'a kar�1 1 .

Ilk kez 7 Kas1m l 924'te Pravda'nm 255. say1smda yaymland1; Collected Works, C. 3 6, s. 434-443.

34

SAVAS VE GE(=tCl HOKOMET 13 Nisan 1 9 1 7

�

"Yine de Get;ici Hakamet'i ilhaklardan vazgei;:meye zor­

lad1k. "

(Y Steklov'un 4 Nisan'da Taurida Saray1'ndaki

bir konu�masmdan)

'"1lhaks1z ban�' sloganma kar�1 tutumumuz ne olursa

olsun, butan muttefiklerimizce kabul edilen ilkeler goz ard1

edilemez. "

(P Milyukov'un bir konu�masmdan, Rec 11 Nisan)

Gei;ici Hukumet liderleri sava� konusundaki politika­lanmn geri;ek yuzunu bir bir gosteriyorlar. Gei;ici Hukumet'in me�um beyanmda, ilhaklardan lafta 'vazgei;ilmesi'nin yam sira, lngiliz ve Frans1z hukumetleriyle yapt1g1m1z ('bizim' yapug1m1z) anla�malann gei;erliligini korudugu mealinde bir

3 5

ifade de vardL Birkac;: haf ta soma d1�i�leri bakam Bay Milyu­kov'un yaym orgam Re<;'te �unlar yaz1yor:

MIL YUKOV'UN BEYANI: D1�i�leri Bakam P .N . Milyukov Moskova'dayken Halkm

Ozgurlugu Partisi [ Kadet] uyelerinin bir toplanllsmda �unlan soyledi:

"Gec;:ici Hukumet'in sava�m amac;:larma ili�kin beyanmda ban� �artlan degil, yalmzca muttefiklerimizin c;:e�itli devlet adamlan taraf mdan tekrar tekrar dile getirilmi� olan gen el il­k el er yer almaktad1r. Ban� �artlan ancak muttefiklerimizin nzas1yla ve Londra Antla�mas1 uyarmca geli�tirebilir. '1lhaks1z ban�' sloganma kar�1 tutumumuz ne olursa olsun, butun mut­tefik guc;:lerin Polonya ve Ermenistan'm yeniden birliginin saglanmasma ve Avusturyah Slavlarm ulusal emellerinin kar�ilanmasma ili�kin olarak kabul e ttikleri ilkeler goz ard1 edilemez" (Re<;, Say1 83, 1 1 ( 24] Nisan 1917) .

D1�i�leri bakam Milyukov'un bu beyam, hie;: ku�ku yok ki, butun yabanc1 basma yayilacak ve Almanya'daki militarist ru­hu gu<;lendirecektir Milyukov Alman emperyalistlerine Al­manya'daki �ovenist hissiyall beslemesi ic;:in yard1m ediyor; Milyukov, II. Wilhelm'in bu yagmac1 sava�1 'sonuna kadar' go­

tUrmesine yard1mc1 oluyor.

Gelin, Bay Milyukov'un beyamm birlikte inceleyelim. Milyukov diyor ki, Gec;:ici Hukumet'in sava�m amac;:larma ili�kin beyanmda (Y. Steklov'un elim bir yanh� anlamadan oturu ilhaklardan vazgec;:ilmesi olarak adlandird1g1 beyan­da) , ban� �artlan degil, "muttefiklerimizin c;:e�itli devlet adamlan taraf mdan tekrar tekrar dile getirilmi� olan gene I

36

ilkeler" yer ahyor. Basil bir dille soylersek, bunun anlam1 il­haklardan vazge\'.ilmesinin yalmzca guzel bir sozden, 'genel ilkeler'den, kelimeler, kelimeler, kelimelerden ibaret oldu­gu anlamma geliyor. Bu laflar 'bizim' muttefiklerimiz ta­raf mdan da defalarca tekrarlandi. Arna ger\'.ek 'ban�' �art Ian tamamen ayn bir konudur.

Zamanmda bir devlet adam1 -yamlm1yorsam, Bismarck'll­diplomasi dilinde bir �eyi 'ilkesel olarak' kabul etmenin ger­\'.ekte reddetmek anlamma geldigini soylemi�ti. Ayrns1 Milyu­kov i\'.in de ge\'.erlidir. Kendisi ilhaklara 'ilkesel olarak' kar�1dir, ama ger\'.ekte ilhaklardan yanadir. l�te bu yuzden sa­va�1 'sonuna kadar' goturmeyi savunmaktadir.

Guzel laflar henuz ban� �artlan degildir, diyor Bay Milyukov. 0 halde ban� �artlan diye neye denir? Bu �artlar Londra Antla�mas1'nda belirtilmi�tir. Bay Milyu­

kov oraya bakmam1z1 soyluyor. Peki, bu antla�mayi kim imzalad1? C::ar II. Nikola, lngiliz ve

Frans1z kapitalistleriyle imzalad1! Bu demektir ki, \'.arhk kligi­nin imzalad1g1 antla�malar halen yun:Irluktedir. Bu demektir ki biz \'.arhk kliginin ve 'muttefik' bankerlerin imzalad1g1 bu yagmac1 antla�malar ugruna sava�1yoruz .

Polonya, Ermenistan ve Avusturya topraklarma el koyrna (Bay Milyukov bu kez lstanbul'dan hi\'. bahsetmiyor) . l�te Bay Milyukov'un ban� programmm vard1g1 yer budur.

1�\'.i Temsilcileri Sovyeti'nin \'.ogunluk onderleri d1�i�leri bakam Milyukov'un bu son beyanma ne diyecekler? Tek ya­pacaklan �ey, Milyukov'u bu beyanmdan oturu 'lrtibat' Ko­misyonu adma 'kmamak' olacakllr . .. Peki, Y. Steklov ve N. C::e­idze'nin Ge\'.ici Hukumet'ten kopard1klanm iddia et tikleri 'il­haklardan vazge\'.ilmesi' ne ne oldu?

37

Rusya'da ikili iktidar diye bir ?CY yok. Yalmzca ?U var: l?i;i Temsilcileri Sovyeti, Gei;ici Hukumet'i koruyucu, hay1rhah bir ?ekilde denetim altmda tutuyor. Gazetede i;1kan haberlere inanacak olursak, N. (:eidze'nin Minsk'teki askeri konferans­ta soyledigi budur.

Bu hayuhah denetimin vard1g1 yer buras1 oldu! Sava? ate­?ini yelleyenler Rusya adma konu?maya devam ediyorlar. l?i;i ve askerler 'ilhaks1z sava?' palavralanyla uyutulurken, sessiz sedas1z ba?ka bir politika, sava? sayesinde semiren bir avui; milyonere yarar saglayan bir politika hayata gei;iriliyor.

Yolda?lar, i?i;iler, askerler! Milyukov'un bu beyamm butiin toplanulanmzda okuyun ve te?hir edin! (:ar 11. Nikola'mn im­zalad1g1 ve Milyukov'un halen kutsal addettigi gizli antla?ma­lar ii;in olmek istemediginizi anlatm!

Pravda, Say1 3 1 , 13 Nisan 1 9 1 7 ; Collected Works, C . 24, s . 1 1 2- 1 14.

38

'0ZG0RL0K KREDlSl' 0S<:=l TEMSlLClLERl SOVYETl BOLSEVlK

GRUBUNUN HAZIRLADIGI KARAR TASLAGI)* 13 Nisan 1 9 1 7

�

l�i;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin Dorduncu 'Ozgurluk Kredisi'ne lli�kin Karan:

Mevcut sava�m yagmac1 bir emperyalist sava� oldugu, Rus­ya'da iktidarm kapitalist Gei;ici Hukumet'in eline gei;mesiyle bu sava�m niteliginin hii;bir �ekilde degi�medigi ve sava�m geri;ek amai;lanm belirleyen muttefik gui;ler arasmda imza­lanm1� gizli antla�malarm yururlukte oldugu dikkate ahnd1-gmda, l�i;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti sozde 'ozgurluk kre­disi'ne �iddetle kar�1 i;1kar ve Gei;ici Hukumet'in emperyalist

*) Hiikiimetin sava� ic;in yeni biitc;e talebini taru�an Sovyet'in tam kauhmh top­lanusmda, krediye 2 bin temsilci evet oyu verirken, 1 23 hayir oyu c;1kt1. (c;.n.)

39

burjuvazi d1�mda kimseye yaran olmayan bu sava�1 surdurme niyetine destek vermeyi reddeder.

Eger butun ulkelerin i�<;:ileri kendi burjuva hukumetlerinin emperyalist sava�1 surdurmek i<;:in <;:1kard1klan kredilere onay verirse, sava�m deh�etinden kurtulmanm bir yolunu bulmak imkans1z hale gelecek ve dunya proletaryasmm karde�<;:e da­yam�mas1 hakkmdaki, enternasyonalizm hakkmdaki, vb. bu­tun laflar ikiyuzlulukten ba�ka bir �ey olmayacaktir.

Kredilere verilen oylarla ilhaks1z ban� yanhs1 istek, beyan ve a<;:1klamalarm, vb. birle�tirilmesi soz ile eylem arasmdaki korkun<;: u<;:urumun ozellikle bariz bir kamt1dir ki , lkinci En­temasyonal'in <;:oku�une yol a<;:an da bu olmu�tur.

Siyasal ve ekonomik iktidar proletaryanm ve yoksul koylu­lerin eline ge<;:ene kadar ve sava�m amac1 sermayenin <;:1karla­rma gore belirlendigi surece, i�<;:iler Rusya'nm devrimci ozgur­lugu lehinde degil, aleyhinde olan yeni kredilerin hepsini red­dedeceklerdir.

Ordunun gerekli butun ihtiya<;:lanm kar�ilamanm kaynak gerektirdigini kabul eden ve karde�lerini tek bir saat olsun ek­meksiz birakmak istemeyen l�<;:i ve Asker T emsilcileri Sovyeti, kapitalist sava�m masrallarmm bu sava�tan milyonlar kazan­m1� ve kazanmaya devam eden kapitalistler taraf mdan kar�1-lanmas1 gerektigi kanaatindedir ve gerekli paranm yalmzca burjuvazi ve toprak sahiplerinin cebinden <;:1kmas1 gerektigin­de israrc1dir.

1 1 (24) Nisan 1 9 1 Tde yaz1ld1; 13 Nisan 1 9 1 Tde Pravda'nm 3 1 . say1smda yaymland1;

Collected Works, C. 4 1 , s. 399-400.

40

YALAN SEBEKESl 14 Nisan 1917

�

Her ulkede burjuva basmm degi�mez hale gelmi� populer yontemlerden biri yalan soylemek, bagmp i;agirmak, ortahg1 velveleye vermek ve 'belki tuttururuz' umidiyle yalanlanm siralamaya devam etmektir.

"Lenin K�esinskaya ko�kunden ortahg1 ayaga kaldmyor," diye yaz1yor Ret;'te. "Lenin, Modern binasmm i;at1smdan top­lanm1� bir kalabahga hitap ediyor, diye yaz1yor birkai; gaze­tenin haberinde.

Butun bunlar yalan. Lenin Modern'deki toplant1da yoktu. Lenin'in ortahg1 ayaga kaldird1g1 falan da yok; yalmzca bir kez Bol�evikler ile Men�eviklerin bir toplant1sma bir rapor sundu ve kui;uk Pravda gazetesinde birkai; k1sa makalesi yaymlandi.

41

Asil ortahg1 ayaga kaldiran, bagirarak dogrulan bogmaya,

duyulmasm1 engellemeye, hakaretler ve bagm� i;agm�lar altmda gume gitmesini saglamaya, olgularm durusti;e masaya

yat1nlmas1m engel lemeye i;ah�an kapitalistler ve kapitalist basmdir.

Kapitalistlerin ve Bay Plehanov gibi tamamen kapitalistle­rin saf ma gei;mi� olan sozde sosyalistlerin i;abalarmm bugun geldigi nokta budur.

Bugunku Re�'te ozel 'ulusal onemi' haiz bir ba�yaz1, yine 'anar�i vaaz edilmesi'ne kar�1 ofke kusuyor ve bunu yaparken, en i;arp1c1 �ekilde kendi kendini i;urutuyor. Okuduklan ya da i�ittiklerine birazc1k kafa yoran herkes bunu anlayacakllr.

"Buyiik devrim eskinin butun iktidar organlanm silip su­purdu . . . " Bu dogru degil. Hepsini supurmedi, katiyen! "Ancak (kelimenin geni� anlam1yla) ulusal psikolojideki bir degi�iklik­le, daha dogrusu otoriteye duyulan ihtiyac1 ve ona nza goster­me geregini kabul eden yeni psikolojiyle bunlar ihya edilebilir. "

Burada bariz bir yalan, anar�i diye bagmp i;agiran Pleha­nov, �erevanin ve �urekas1 ile kapitalistler arasmda apai;1k bir yalan ortakhg1 vardir.

Anar�izmin, bilimde oldugu gibi gunluk kullammda da, kapitalizmden sosyalizme gei;i� doneminde devletin reddedil­

mesi anlamma geldigi tarll�mas1z kabul edilir. Sosyalizmin devletin 'sonumlenmesi'ne yol ai;acag1ysa

Marksizmin temel goru�lerinden biridir. Yalan �ebekesi kur­mu� olan Milyukov, Plehanov, �erevanin ve digerleri bunu i;ok iyi biliyorlar.

Pravdacilar ya da Lenin �u an bi r devlete ihtiyai; oldugunu reddediyorlar m1? Bir 'iktidar orgam'na ihtiyai; duyuldugu, ona 'ona nza gosterme geregi'ni reddediyorlar m1?

42

Onlarm siyasal i;:izgisini bilen herkes, yalan �ebekesi hari­cinde herkes reddetmediklerinin pekala farkmdadir.

Gerek Pravda gerek Lenin yalmzca �imdi degil, kapitalizm­den sosyalizme gei;:i�in geri;:ekle�ecegi sonraki tarihsel donem­de de devlete ve bir iktidar organma ihtiyai;: oldugunu hepimi­zin kesin olarak kabul ettigini olabildigince ai;:1k bir �ekilde belirtmi� ve tekrarlam1�tlr.

Ancak yalan �ebekesi bunu reddedebilir ya da goremeyebilir. Mesele, bizim halka hangi 'iktidar orgam'm onerdigimizdir.

Biz eski iktidar orgamm degi l , polisi, burokrasiyi, duzenli orduyu degil, yeni bir orgutu oneriyoruz : l�<;i, Asker, Koylu ve

digerlerinin Temsilci Sovyetleri.

Bu Sovyetler �imdiden kurulmu�tur. Sovyetler devrimin urunu olarak ortaya i;:1km1�tlr ve �imdiden herkesi;:e, kapitalist hukumet tarafmdan bile, bir yan hukumet oldugu kabul edil­

mektedir.

Biz ise bu Sovyetlerin mumkun olan yegane devrimci huku­met bii;:imi oldugunu olabildigince ai;:1k bir �ekilde ifade ettik­Bundan daha net bir �ey olabilir mi?

'Mumkun olan yegane' bii;:im bu olduguna gore, demek ki birileri kitlelere kar�1 �iddete ba�vurmaya ba�lamad1g1 takdir­de ancak propagandayla faaliyet yurutmemiz gerekir.

"Otoriteye duyulan ihtiyai;: ve ona nza gosterme geregi" bu­tiin Pravdac1lar tarafmdan kabul edilmi�tir ve zaten onlar da halka da bunu anlatmaktadir.

Milyukov, Plehanov, <;erevanin ve �urekas1 geri;:ekleri halktan gizlemek adma yalan soyluyorlar; en onemli �eyi, yani her tUrlu iktidar orgammn s1mfsal niteligi sorununu saklamak ii;:in yalan soyluyorlar.

Meselenin ozu budur.

43

Kapitalistler Sovyetleri anar�i yuvas1 olarak goruyorlar, i;unku bu tar bir iktidar orgam halk1 pe�in pe�in ve ko�ulsuz olarak kapitalist boyunduruga ko�muyor, aksine sosyalizme ban�i;il ve tedrici gei;i� olanagmm yam s1ra ozgurluk ve duzen sunuyor.

Kapitalistlerin ho�nutsuzlugunun, ofke ve di� bileyi�inin sebebi yalmzca ama yalmzca budur. Yalan �ebekesinin sebebi budur. lftira dalgasmm ve ofke saganagmm sebebi budur.

Re(in yukanda bahsi gei;en ba�yaz1da 'kar�1 eylem' ve 'pa­sifligin, kaylls1zhgm buakilmas1' i;agns1 yaparken alttan alta hatliam k1�kirt1c1hg1 yapmasmm sebebi budur.

Arkamzda halkm i;ogunlugu varsa, Sovyet'le ittifak1mz kahc1ysa (biz �u anda Sovyet'in i;ogunlugunun bizim yamm1z­da olmad1g1m durusti;e kabul ediyoruz) , neden korkuyorsu­nuz, nii;in yalan soyluyorsunuz baylar?

Biz yalmzca, i�i;ilerin ve yoksul koylulerin taktiklerinizdeki hatalan anlamalannt saglamah istiyoruz. Mumkun olan yegane otoritenin Sovyetler oldugunu kabul ediyoruz. Otoriteye ihtiyai; oldugunu ve ona nza gostermek gerektigini savunuyoruz.

0 halde neden korkuyorsunuz? Nii;in yalan soyluyorsunuz? Siz dogrulardan korkuyorsunuz. Bu dogrularm ortaya

(thmastnt engel lemeh ii;in, katliam k1�kirt1c1hg1yla, iftiralarla, �iddetle ve pislikle engellemek ii;in yalan soyluyorsunuz.

Muanzlanm1zdan bazilan bile bunu goruyor. Sosyalist­Devrimcilerin yaym orgam olan, Bakan Kerenski'nin de katk1 sundugu Dyelo Naroda'yt okuyun.

Orada, Russhaya Volya ve Re(in en sad1k muttefiki olan Plehanov hakkmda �unlarm soylendigini gorursunuz:

"Russhaya Volya'nm sayfalannda bu tur laflan ve bu tur mucadele yontemlerini gormeye ah�1g1z. Arna bunlan sosya-

44

listlerin yazd1klan makalelerde gormek, durust konu�mak ge­rekirse, uzucu ve rahats1z edicidir . .. "

l�te, muanzlanm1z boyle yaz1yorlar. l�te, demokrat vicdamm dinleyen demokratlar boyle yaz1-

yorlar. Milyukov, Plehanov ve \:erevanin'leri utandumaya i;ah�­

mak beyhude bir i;aba olur. Arna Bakan Kerenski'nin yazd1g1 bir gazete bile, Plehanov'un �ovenistlikte gemi az1ya alm1�, re­zilce if tiralar a tan ve katliama k1�klflan yontemlerinden istik­rahla yuz i;eviriyorsa, o zaman rahathkla �unu soyleyebiliriz:

Bu tur yontemlerin kahramanlan olmu�ler de aglayanlan yoktur.

13 (26) Nisan 1 9 1 7'de yaz1ld1; 14 Nisan 1 9 1 7'de Pravda'nm 32. say1smda yaymland1; Collected Worhs, C. 24, s. 1 18-1 2 1 .

4 5

BANKALAR VE BAKANLAR 14 Nisan 1917

�

Sabik di�i�leri bakam ve �u an Merkezi Sava� Sanayileri Ko­mitesi ba�kan vekili olan N.N. Pokrovski, Rusya Di� Ticaret Bankasi yonetim kuruluna sei;ildi. Bakanlar kurulu eski ba�­kam Kont V .N . Kokovtsov da yonetim kuruluna girdi

Bu mutlu havadisi dun geceki gazetelerden aldik. Bugun bakan olan yarm bankaci oluyor; bugun bankaci

olan, yarm bakan oluyor. Hakikaten de 'sonuna kadar sava�', hem bugun hem yarm.

Yalmzca Rusya'da degil, sermayenin egemen oldugu her ul­kede i�ler boyle yuruyor. Butun dunyayi avcunun ii;ine almi� olan bir avui; banker sava�tan muazzam bir servet kazamyor.

46

Arna Pokrovski ve Kokovtsov, denilebilir, eski rejim zama­mnda bakand1 ve �imdi yepyeni bir Rusya'da ya�1yoruz.

Biz buna bir soruyla cevap verelim: Simdiki bakanlann (Gw;kov, Terqi;enko ve Konovalov) hat;

tane bankayla i� i li�kisi var (mudur, ortak ya da as1l sahip

s1f at1 yla) ?

Banka c;ah�am yolda�lanm1zm (yeri gelmi�ken belirtelim, onlar da hie; vakit kaybetmeden kendi sendikalanm kur­mahdular) bu konuya ilgili malzeme toplay1p i�c;i gazetelerin­de yaymlamalan c;ok yararh olacaktu.

Pravda, Say1 32, 14 Nisan 19 1 7 ; Collected Works, C . 24, s. 1 22.

47

ONEMLl BlR TESHlR 14 Nisan 1917

�

Bakan Kerenski'yi en aktif yazarlan arasmda sayan Dyelo

Naroda'mn bugunku ba�yaz1smda, "konu hakkmda <.;ok gu­venilir oldugunu du�undugumuz ki�ilerden gazetemizin al­d1g1 bilgiye gore, yukanda bahsi ge<.;en notanm [ ilhaklar ve tazminatlar politikasmdan vazge<.;ildigini ilan eden notanm -Lenin) henuz yollanmad1g1" anlamma gelen a<.;1ksozlu bir ifade yer aldi.

0 halde, I�<.;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin "hukumeti ilhaklardan vazge<.;irttik" diyen ve oyle du�unen uyeleri ve destek<.;ileri yamhyorlar.

Yolda�lar ve yurtta�lar! Dyelo Naroda'nm bu beyamm tek­rar tekrar okuyun, anlam1 uzerine du�unun!

48

Ba�yaz1 �oyle devam ediyor: "Ve burada Bay Guc;kov, lstan­bul'u ve Bogazlar'1 ele gec;irmek ic;in yamp tutu�an Saray Mey­dam'ndan sava�c;1 meslekta�1m tekrar ederek, Roman ya cephe­sindeki orduya sesleni�inde Alman ya ve Avusturya'y1 bozguna ugratmanm �art oldugu sloganlanm allyor. . . "

Eger Dyelo Naroda Milyukov'un ilhaklar ic;in yamp tutu�­tugunu bil iyorsa, o halde neden bize bu konuda daha fazla �ey soylemiyor? Halkm davas1* Dyelo Naroda'mn daha ac;1k ve da­ha durust bir �ekilde konu�mas1m gerektirmiyor mu?

Ba�yaz1 "Gec;ici Hukumet'in sava�c;1 uyelerine" dikkat c;eke­rek son buluyor.

Bir kez daha: Halkm davas1, bu ad1 ta�1yan gazetenin isim verip gerc;ekleri ortaya koymas1m (bir daha soyleyelim, isim­ler ve gerc;ekler) gerektirmiyor mu?

13 (26) Nisan 1 9 1 7'de yazild1; 14 Nisan 1 9 1 7'de Pravda'nm 32. say1smda yaymland1;

Collected Works, C. 24, s. 123 .

*) 'Halkm davas1' anlamma gelen Dyelo Naroda iizerinden bir kelime oyunu. (� n )

49

ASKERLER VE TOPRAK 15 Nisan 1917

�

Askerlerin c;ogu koylu kokenlidir. Toprak sahiplerinin halk1 nasil ezdigini her koylu bilir. Peki, toprak sahiplerinin gucu nereden gelir?

Topraktan! Toprak sahiplerinin on milyonlarca hektar toprag1 vard1r.

l�te bu yilzden milyonlarca koylu ailesinin toprak sahiplerinin kolesi olmaktan ba�ka c;aresi yoktur.

On milyonlarca hektar toprak, toprak sahiplerinin elinde kald1g1 muddetc;e hic;bir 'ozgurluk' koylulere c;are olamaz.

Butun buyuk toprak sahiplerinin topraklarma halk ta­raf mdan el koyulmahd1r. Dlkedeki bu tun topraklar bu tun halkm mulku haline gelmeli ve yerel bolgelerdeki Koylu ve

50

Tanm Emekc;:isi Temsilcileri Sovyetleri'nin tasarrufuna veril­melidir.

Bu nasil olacak? Hemen butun Rusya'da, istisnas1z her koyde, �ehirlerdeki l�c;:i ve Asker Temsilcileri Sovyetlerini mo­del alan Koylu ve Tanm Emekc;:isi Temsilcileri Sovyetleri kur­mahy1z. Koyluler ve tanm emekc;:ileri bizzat orgutlenmedikle­ri muddetc;:e, kaderlerini bizzat kendi ellerine almad1klan muddetc;:e, dunya uzerinde kimse onlara yard1m edemez, kim­se onlan toprak sahiplerinin boyundurugundan kurtaramaz.

Koylulerin mulkiyete zarar vermeden tam bir duzen ic;:inde hareket ederek kendi bolgelerindeki toprak sahiplerinin bu­t-Un topraklanna hemen el koymalanm ve duzgun bir �ekilde kullanmalanm saglamak ic;:in koyluler askerlerin destegini al­mahd1rlar.

Koyluler, askerler ve i�c;:iler nufusun ezici c;:ogunlugunu olu�turuyorlar. Bu c;:ogunluk butun topragm derhal Koylu Temsilcileri Sovyetleri'nin eline gec;:mesini istiyor. lyi orgut­lendigi (s1k1 bir birlik olu�turdugu) takdirde, sm1f bilinc;:li ol­dugu takdirde, silahh oldugu takdi rde, hie;: kimse c;:ogunlugu durduramaz.

Askerler! Butun i�c;:i ve koylulerin birle�ip silahlanmasma yard1m edin !

Askerler! Siz de daha saglam bir birlik olu�turun, i�c;:i ve koylulerle daha s1k1 baglar kurun! Silahh iktidanmzm eliniz­den ahnmasma izin vermeyin !

Ancak ve ancak o zaman halk butun topraga sahip olacak ve toprak sahiplerinin boyundurugundan kurtulacaktu.

Soldatskaya Pravda, Say1 1 , 15 Nisan 1 9 1 7; Collected Works, C. 24, s. 1 37- 1 38 .

5 1

[ . . . )

K0YL0 TEMS1LC1LER1 KONGRESl 16 Nisan 19 17

�

Tum Rusya Koylu Temsilcileri Sovyetleri kurulmas1 muaz­zam 6neme sahip bir giri�imdir ve her yonuyle dcsteklenme­lidir. Eger bu giri�im gecikmeden hayata gei;irilirse, eger koy­luluk �ingaryov'a ragmen derhal bir i;ogunluk karanyla butun topraga el koyarsa (yani onun istedigi gibi toprak sahipleriyle 'gonullu bir antla�ma'dan medet ummazsa) , o zaman yalmzca daha fazla ekmek ve et yiyecek olan askerler degil, ozgurluk davas1 da kazanacaktu.

Koylulerin memurlar olmadan, toprak sahipleri ve asalak­lannm 'denetimi ve kontrolu' olmadan a�ag1dan orgutlenme­leri devrim ii;in, ozgurluk ii;in, Rusya'nm toprak sahiplerinin

5 2

boyundurugundan ve esaretinden kurtulu�u ir;in yegane gu­venilir ba�an kaynag1d1r.

Partimizin butun uyelerinin, butun sm1f bilinr;li i�r;ilerin Koylu Temsilcileri Sovyetleri'nin orgutlenmesini destekleye­cegine, say1lannm artmasma ve gur;lerine gur; katmalanna yard1mc1 olacagma ve bu Sovyetlerin ir;inde tutarh ve s1k1 s1k1ya proleter sm1f r;izgisinde r;ah�ma yurutmek ir;in elinden gelen r;abayi gosterecegine �uphe yoktur.

Bu r;ah�may1 yurutmek ir;in proleter unsurlann (tanm emekr;ileri, gundelikr;iler, vb.) genel koylu Sovyetleri i�inde

ayn orgutlenmeleri veya (bazen de, ve) ayn Tanm Emekr;isi Temsilcileri Sovyetleri kurmak zorunludur.

Amac1m1z gur;leri bolmek degildir; tersine, hareketi gur;­lendirmek ve geni�letmek ir;in, toprak sahipleri ve kapitalist­lerin tabiriyle, toplumun 'en a�ag1' kesimini, daha dogru tabir­le sm1hm uyand1rmak zorunday1z.

Hareketi gur;lendirmek ir;in burjuvazinin nufuzundan kur­tarmak �arttlr; hareketi kur;uk burjuvazinin kar;m1lmaz zaaf­lanndan, yalpalamalanndan ve hatalanndan kurtarmaya r;ah�mak zorundayiz.

Bu i� dostr;a ikna yontemleriyle, olaylann ak1�m1 zorla­madan, k1r proleterleri ve yan proleterlerin temsilcilerinin henuz tam olarak fark edemedikleri, kafalannda yerli yerine oturtamad1klan ve kendi lerinin 6zumseyemedikleri �eyi 6r­gutsel ar;1dan 'saglamla�tlrmak' ir;in tezcanhhk gostermeden yap1lmahd1r. Arna bunu yapmak ve bu amar;la her yerde he­men i�e koyulmak �arttlr.

Pratik talepler ve sloganlar, daha dogrusu koylulerin dik­

katini r;ekmek ir;in yap1lmas1 gereken teklifler yak1c1, hayati meselelere dayandmlmahd1r.

53

llki, toprak meselesidir. Kir proleterleri istisnas1z butUn

topragm derhal ve tiimuyle bu tun halka devrini ve derhal ye­rel komitelerin kontrolune verilmesini savunacaklard1r. Arna toprak karm doyurmaz . All, aleti ya da tohumu olmayan mil­yonlarca hane, topragm 'halk'a devrinden hi<;;bir kazan<;: elde etmeyecektir.

Mumkun olan her yerde buyiik <;:iftlikleri tanm uzman­lanmn ve Tanm Emek<;:isi Temsilcileri Sovyetleri'nin yoneti­minde, en iyi makineleri, tohumlan ve en verimli tanm yon­temlerini kullanarak buyilk 6l<;:ekli i�letmeler olarak surdurme sorunu tarll�ilmah ve gecikmeden pratik onlemler almmahd1r.

Meta ekonomisi ve kapitalizmin surdugu ko�ullarda ku<;:uk 6l<;:ekli tanmm insanhg1 kitlesel yoksulluktan kurtarmasmm mumkun olmad1g1nz, kamusal ol<;:ekte yurutulen buyuk ol<;:ekli tanma ge<;:meyi du�unmenin ve boyle bir ge<;:i�i ger<;:ekle�tir­mek i<;:in gerekli pratik onlemler noktasmda hem kitlelere og­reterek hem de kitlelerden ogrenerek bu i�i kotarmanm zorunlu oldugunu koylulerden, hele hele kir proleterlerinden ve yan proleterlerden saklayamay1z.

Bir diger hayati ve yak1c1 mesele de devlet orgutlenmesi ve idaresidir. Demokrasi vaaz e tmek yetmez, demokrasi be­yanmda bulunup demokrasi karamameleri yaymlamak yet­mez, demokrasinin hayata ge<;:irilmesini Lemsiliyet kurum­larmdaki halk 'temsilcileri'ne devretmek yetmez. Demokrasi hi<;: vakit ge<;:irmeden a�ag1dan yukanya, bizzat kitlelerin inisi­yatifiyle, devlet faaliyetinin butUn alanlarma etkin kallhmla­nyla, yukandan 'denetleme"' olmadan, burokrasi olmadan in­

�a edilmelidir

Polis, burokrasi ve duzenli ordunun yerini butiin halkm si­lahlandmlmas1, kadmlar da dahil olmak uzere butun halkm

54

genel mil is inin almas1 derhal gundeme almabilecek ve almmas1 gereken pratik bir i�tir. Kitleler bu i�e ne kadar inisi­yatif, c;e�itlilik, cesaret ve yaratlc1hk katarlarsa, o kadar iyidir. Yalmzca k1r proleterleri ve yan proleterler degil, koylulugun onda dokuzu muhtemelen bizi takip edecektir, yeter ki 6neri­lerimizi gerc;ek hayattan 6rnekler ve dersler sergileyerek ac;1k, basil ve anla�1hr �ekilde ac;1klayahm. Onerilerimiz �unlard1r:

Polis aygnmm yeniden kurulmasma izin verilmemelidir; Gerc;ekte azledilemez olan ve toprak sahibi ya da kapi­talist sm1fa mensup olan burokratlann mutlak yetkileri­nin iadesine izin verilmemelidir; Halktan kopuk bir duzenli ordunun yeniden kurul­masma izin verilmemelidir, zira boyle bir ordu ozgurlu­gun c;anma at llkamak ve monar�iyi ihya etmek ic;in her turlu giri�imde bulunulacagmm en kesin teminatld1r; Her yerde kitlelerin deneyiminden derhal yararlanmaya ba�layarak en alt kesimler de dahil olmak uzere butun halka yalmzca teoride degil, aym zamanda pratikte de yonetim (hukumet) sanatl ogretilmelidir.

A�ag1dan demokrasi, burokrasisiz, polissiz, duzenli ordu­suz bir demokrasi; tamam1 silahlandmlm1� halktan dev�irilen bir miliste gonullu toplumsal hizmet! Bunlar hic;bir c;ann, hic;­bir macerac1 kumandanm ve hic;bir kapitalistin el koyamaya­cag1 ozgurlugun garantisidir.

Pravda, Sayt 34, 16 Nisan 1 9 17 ; Collected Works, C . 24, s . 167- 1 70 (parc;:a).

55

GORUSLERlMlZ: ASKER TEMSlLClLERl SOVYETl YURUTME KOMlSYONU'NUN KARARINA BlR CEV AP

18 Nisan ( 1 May1s) 1 9 1 7

�

1 6 Nisan tarihli gazetelerde �u karar yaymland1: "Devrim­ci, hatta .;ogu zaman sosyal-demokrat bir bayrak altmda yu­rutulen y1k1Cl propaganda, ozellikle de kendilerine Leninci­ler adm1 veren kesimin yuruttugu propaganda hakkmda yol­da�lann raporlanm degerlendiren; bu tur propaganday1 en az sagdan gelen kar�1-devrimci propaganda kadar zararh go­ren ve salt propaganda duzeyinde kald1g1 surece propagan­daya kar�l bask1c1 onlemler almanm imkans1z oldugunu dik­kate alan Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komisyonu bu propagandaya kendi propaganda ve aj itasyonumuzla kar�1hk vermek i.;in onlemler almmas1 gerektigini esas kabul eder.

56

Nereden gelirse gelsin, her turhi kar�1-devrimci eyleme kar�1 orgutlerimizi her an kendi etkin onlemlerimizle kar�1hk ve­rebilecek kadar gui;lu hale getirmeliyiz. Yurutme Komite­si'nin basmda ve ozellikle de ordu birliklerinde y1k1Cl propa­ganda ya kar�1 sistemli bir kampanya yurutmesini temenni ediyoruz."

Eger bu karan 'haysiyetsiz ve korkuni; bask1lar'a kar�1 Iz­vestiya'mn ha� makalesinde (1 7 Nisan) yer alan beyanla kar�ila�tmrsak, bu konuda pratikte kendisini gostermi� olan siyasal bolunmeyi hemen goruruz: Ba� surek avc1s1 Russkaya

Volya ve Bay Plehanov'un bu tur bir mucadele yontemini tek­rarlayan Yedinstvo'su; ikisi de Dyelo Naroda tarafmdan boyle gorulmektedir.

Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komisyonu ise "salt propaganda duzeyinde kald1g1 surece propagandaya kar�1 bask1c1 onlemler almanm imkans1z oldugu"nu soyleyerek f arkh bir tu tum almaktadir.

Tam da bu sebepl1."\'�nitme Komisr::inu'�u� karanm tam metin olarak aktanyoruz ve arulan eksileriyle degerlendirme­nin yararh oldugunu du�unuyoruz.

Kararda Lenin'in propagandasmm "en az sagdan gelen kar�1-devrimci propaganda kadar zararh oldugu" soylenmektedir.

'!l�e�}g;,,

t�'"' �ru a�a�i,ndaki far��an!l 6�?!1u incel�y_e�i�:

. 1 )

.�,��IJ,.�.,;,.u,.h�.!l�;,����,mg._12iI.�£.�.l���a. , ,. �.{,,��.£�$� � �.�?��� xanl1s1 v� ?1!?���tP4Q-P�g���� p,r���li�.��,��.4 " ·' Sagc1lar Gei;ici Hukumet'in devrilmesi ve monar�inin yeni-den kurulmasm1 amai;hyorlar.

Gei;ici Hukumet, Petrograd l�i;i ve Asker Temsilcileri Sov­yetiyle uyum ii;inde hareket etme s6zu venni�tir.

57

Bizim propagandam1z ise �udur: Butun devlet iktidan sade­

ce Sovyetlere devredilmelidir, c;:unku Sovyetler tarll�mas1z �e­kilde ulusun ezici c;:ogunlugunu temsil etmektedir. Bu hedefe

ula�mak ic;:in, (Lenin'in daha ilk gun tezlerinde ac;:1kc;:a ifade et­tigi gibi) ulusun c;:ogunlugunu bu tiir bir iktidar devrinin zo­runlu olduguna 'ac;:1klama' yoluyla ikna etmek istiyoruz.

Dolay1s1yla, sagcilar bir monar�i hukumeti istiyorlar. Kapi­talistler bir kapitalist hukumeti istiyorlar (Gec;:ici Hukumet tam da budur) ; l�c;:i ve Asker Temsilcileri Sovyetiyle uyum

ic;:inde hareket e tme sozu veriyorlar.

Bizse halkm c;:ogunlugunu iktidarm sadece Sovyetlerde ol­mas1 gerektigine ikna etmek is tiyoruz.

Gec;:ici Hukumet'le anla�may1 savunanlarm bak1� ac;:1smdan bile propagandam1zm "en az sagdan gelen kar�1-devrimci pro­paganda kadar zararh" gorulemeyecegi son derece ac;:1kllr.

�imdi, bir anla�manm savunuculan halkm c;:ogunlugunun destegini alm1�llr ! (:ogunlugu butiin iktidan almaya te�vik

eden propagandam1zm "en az sagdan gelen propaganda kadar

zararh oldugu"nu nasil savunabilirler? Apac;:1k bir tutars1zhktir bu.

Asker Temsilcileri Sovyeti, Yurutme Komisyonu'nun bu goru�unu uzun sure savunamaz.

Devam edelim. Farkhhklanm1z ozunde nedir? Biz esasen uc;: konuda ayn du�unuyoruz:

�@ Toprak sorununda. Biz koylulerin her yerel bolgede kendi c;:ogunluklannm karan uyarmca butUn topraga derhal e l

koymalanm ve boylece askerler ic;:in tahil ve e t uretiminin arllnlmasm1 .. savunuyoruz.

58

: l Gei;:ici Hukumet ise koyluler ile topr,_�-� ?�q�E1�Ei._a_r,�s�_i:ig_a.. bi;-;�I;i�ffi�;");;afirii� ·yliz k6.yEi ii�· h-i� toprak sahibi arasmda

�:��:-�����-�i�·�;-�y���ift��-��Y.�r:-�_C!_i��:- ·-� . ·- . - -- ·- .. . . .. . . . . - �

Halkm i;:ogunlugunun bu konuda bizi mi, yoksa Gei;:ici Hukumet'i mi destekledigini zaman gos�erecektir.

\.. �Biz en yukandan en a�ag1ya kadar\ne polisin, ne duzen­li ordunun (duzenli ordu yerine butun halkm genel olarak si­lahlandmlmas1 gerektigine inamyoruz) , ne de fiilen azledile­mez ve yC1ksek bur juva ayhklanyla imtiyazh bir kitle olan bu­rokrasinin oldugu bir cumhuriyet kurulmasm1 savunuyoruz. Biz butun kamu �orevlilerinin ses:imle i�ba�ma gelmesini, her an geri <;agnlabilir olmasm1 ve ucretlerinin isci ucretle_rJ.. ayann��- olmas1m sayunuyoruz.

Gei;:ici Hukumet ise ah�ild1k polis orgutunun geri getiril­mesini savunuyor; duzenli orduyu ve ah�ild1k turde memur­larm olmasm1 savunuyor . • � Gei;:ici Hukumet sav�1, Kanh Nikola'nm ba�latllg1 tUrde

sava�1 surdurmeyi savunuyor. Gei;:ici Hukumet i;:arm halhm

i radesini dihhate almadan, hatta hii;:bir ai;:1klama yapmadan im­zalad1g1 gizli, yagmac1 antla�malara sad1k kahnmas1 gerektigi­ni savunuyor.

Bizse boyle bir sava�a kar�1 i;:1k1yoruz, bu antla�malara sad1k kahnmasma, kamuoyuna apklanmamasma kar�1 i;:1k1yoruz.

Biz istisnas1z butfm uluslan sava�a dayatmac1 degil, butfm uluslara ve milliyetlere ozgurluk getirecek geri;:ekten demok­ratik bir ban�la son vermeye i;:agmyoruz. Biz, geri;:ek an­lam1yla dayatmac1 olmayan bir ban� antla�mas1yla sava�a son vermek ii;:in devlet iktidarmm tumuyle ve munhasiran l�i;:i ve Asker T emsilcileri Sovyetlerine devredilmesi gerektigini halka gostermek istiyoruz.

59

Kapitalistler ve toprak sahipleri (GU<;:kov, Lvov, Milyukov) iktidarda oldugu surece, sava� kapitalistlerin yonettigi bir sa­va� olmaya devam edece_k, ilhaks1z ban� konusundaki butun vaatler vaat olarak kalacak ve dunya uzerindeki i�<;:i kitlelerin kapitalistlerin hukumetlerine guvensizlikleri devam edecek­tir; bu da sava�m surecegi anlamma geliyor.

Soru: Peki, ya Rusya'da devlet iktidan Sovyetlerin eline ge­<;:er de, Almanya hem II. Wilhelm'den hem de Alman Gw;lwv

ve Milyukov'lanndan kurtulmasm1 saglayacak bir devrim yap­may1 ba�aramazsa ne olacak (sonu<;:ta Almanlarm II. Niko­la'smm yerini Alman Guc;:kov ve Milyukov'lan ald1g1 takdirde, sava�m niteligi hi<;:bir �ekilde degi�meyecektir) ?

Cevab1m1z �udur: l�<;:i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri'nin elindeki iktidar halkm c;:ogunlugunun iktidan olacakllr ve bu c;:ogunluk i�<;:ilerden ve yoksul koylulerden olu�maktadir. Onlarm gen;ekte ilhaklardan yana bir 1;:1kan yoktur, onlar il­haklan yalmzca lafta degil, eyl emde de reddedeceklerdir; ka­pitalistlerin karlarmm bek<;:iligini yapmaktan gen;ekten vaz­ge<;:eceklerdir.

Bu ko�ullar altmda, biz de her ulkenin kapitalistlerine kar�1 devrimci bir sava�tan yana oluruz, c;:unku boyle bir sava� belli bir ulkenin kapitalistlerinin 1;:1karma degil, genel olarak ser­mayenin 1;:1karlarma kar�1 bir sava� olur.

Soru: Madem sava�1 sirf sunguleri topraga saplayarak bitir­mek mumkun degil, o zaman ban� davas1m �u an, hemen ve pratik �ekilde nas1l savunabiliriz?

Cevab1m1z: Sava� sunguleri topraga saplamak gibi basil hamlelerle ya da sava�an ulkelerden birinin tek tarafh olarak <;:ekilmesiyle sonlandmlamaz. Ban�1 h1zlandirmanm (i�<;:i dev­riminin kapitalistlere kar�1 zaf eri haricinde) yalmzca tek bir

60

pratik ve dolays1z yolu vard1r, o da cephedeki askerler arasm­da karde�le�medir.

Biz hemen, en aktif �ekilde ve elimizdeki butun arai;larla cephede sava�an her iki gruptan askerler arasmda karde�le�­meyi te�vik etmeliyiz. Bu karde�le�me �imdiden ba�lam1�tu. Biz de buna yard1m edelim.

Bizim goru�lerimiz bunlardu. Biz halkm i;ogunlugunun bu goru�ler ii;in , "en az sagdan gelen kar�1-devrimci propaganda kadar zararh" yak1�tirmasmda bulunmayacagma yurekten ina­myoruz.

Pravda, Say1 35, 18 Nisan ( 1 May1s) 19 17; Collected Works, C. 24, s. 172-175 .

6 1

PROLETER MlLlSl 20 Nisan (3 May1s) 1 9 1 7

�

Gazetemizin 1 4 Nisan tarihli say1smda, Ni jni-Novgorod eyaletine bagh Kanavino'dan gelen bir haber yaymlandi. Bu haberde, "butUn fabrikalarda ucreti fabrika yonetimi tarafmdan

odenen bir i�i;:i mil isinin fii len kuruldugu" yaz1yor. Muharibimizin dedigine gore, Kanavino ilc;:esinde on alll

fabrika ve (demiryolu c;:ah�anlanm saymazsamz) yakla�1k otuz bin i�c;:i var. Ocreti kapitalistlerce odenecek bir i�c;:i milisinin kurulmas1 bu yuzden yerel bolgelerdeki en buyuk i�letmelerin 6nemli bir c;:ogunlugunu kapsamaktad1r.

Ocreti kapitalistlerce odenecek bir i�c;:i milisinin kurulmas1 hem pratik hem de ilkesel ac;:1dan muazzam 6nemi haiz bir 6n­lemdir, hatta devasa ve belirleyici oldugunu soylersek abart-

62

m1� olmay1z. Bu onlem genelle�tirilip, buti1n ulkeye yayilana kadar devrimin guvence altma ahnmas1, kazammlanmn sag­lamla�tmlmas1 ve daha ileriye ta�mmas1 imkansizdir.

} Burjuva ve toprak sahibi cumhuriyets:iler, daha dogrusu halk1 ba�ka tUrlu yonetmenin mumkun olmad1g1m gordukten soma cumhuriyets:i olmu� olanlar, olabildigince monar�iye

-

benzeyen bir cumhuriyet upk1 Fransa'daki �ibi bir sey, Ss:ed-rin'in tabiriyle cumhurjyet,Herjn olmad1g1 bjr cumhuriyet kurmaya s:ah�1yorlar. �

T oprak sahibi ve kapitalistlerin devrimci kitlelerin gucu­nun farkma varmaya ba�lad1g1 �u anda, onlar is:in en onemli �ey eski rejimin en temel kurumlanm korumak, eski bask1 ayg1tlanm (polis, burokrasi, duzenli ordu) muhafaza etmek­tir Onlar 'sivil milis'i eski turde bir kuruma, yani halktan ko­puk, burjuvaziye olabildigince yakm ve urjuvazinm a am­

Tarmm emri altmda bulunan kus:uk silahh mufrezelere donu�­turmeye s:ah�1yorlar.

Sosyal-demokratlann asgari programmda, duzenli ordunun yerine halkm genelinin silahlandmlmas1 gerektigi yaz1yor. Av­rupa'daki resmi sosyal-demokratlann ve bizdeki Men�evik on­derlerin s:oguysa parti program1m 'unutmu�' ya da bir kenara birakm1� ve entemasyonalizm yerine �ovenizmi ('savunmac1-hg1') , devrimci taktikler yerine ref ormizmi benimsemi�tir.

Oysa hepsinden s:ok bugun, mevcut devrimci anda halkm tamammm silahlandmlmas1 en yak1c1 ve temel niteliktedir. Elimizde bir devrimci ordu varken, proletaryay1 silahlandir­maya gerek olmad1g1m ya da herkese 'yetecek kadar' silah bu­lunmad1g1m iddia e tmek ikiyuzlulukten ve aldatmacadan ba�­ka bir �ey degildir. Mesele, derhal bir genel milis orgutlemeye ba�lamak ve boylece herkese 'yetecek kadar' silah olmasa bile

63

herkese silah kullanmay1 ogretmektir, zira halkm herkesi si­lahlandiracak kadar silaha sahip olmas1 hie; de zorunlu degil­dir. Halkm tamam1 silah kullanmay1 ogrenmeli, polisin ve du­zenli ordunun y.erini alacak olan milise kalllmahdir.

t l�c;iler halktan kopuk bir duzenli ordu degil, i�c;i ve asker­letiilbtitti""Iiha�¥�:k��a�J2y��--t�k bir milis c;atl�l altmda birle�­

·;ne·stni istiyo-;Gr. . .. --�··------- - - --...... , --·- - ---

Bu olmad1g1 takdirde, bask1 ayg1tl Guc;kov ve dostlarmm, kar�1-devrimci kumandanlarm ve ya rm Radko Dmitriyev'in ya da tahta talip, bir referandum monar�isi kurmaya te�ne birinin emrine amade �ekilde varhg1m surdurecektir .

• Kapitalistlerin �u an bir cumhuriyete ihtiyaclan var, cunk� halk1 ba�ka turlu 'idare' edemiyorlar. Arna onlar 'parlamenJlr' cumhuriyet, yani demokratik secimlerle, Marx'm yerinde ifade­

-Sini kullanacak olursak, halkm halk1 temsil ve teslim eden birey­"Teri parlamentoya yollama hakkiyla sm1rh bir cumhuriyeteifuT� _yac duyuyorw.

Marx'm yerine Scheidemann'1 koymu� olan gunumuz sosyal-demokrasisinin oportunistleri, parlamentarizmden 'yararlanmak gerektigi' kurahm hatirhyorlar (bunda hic;bir yanh�hk yok) , ama Marx'm burjuva parlamentarizminden farkh olarak proleter demokrasisi hakkmda ogrettiklerini hie; hatirlam1yorlar.

Halk ise kitleleri demokrasi yontemleriyle egitmek ic;in bir cumhuriyete ihtiyac; duyuyor. Biz yalnzzca demokratik temsi­liyet degi l , tepeden tlrnaga butun -devlet . . ybn�timi�in bizz;t kitlei�r · t�raflnda� in�a ediTine51rii; .1iayafln-biiiun alanlarma aktif bir �ekild� -kanlmafari"iii, y6neti�d�--�kti(rol �imaianm istiyoruz. ':E5kCbask1··�yg1t"iari olan p(;Iis: -btir�k-��si ve duz��li or

.dunun yerini halkm genelinin silahlandmlmas1, gerc;ekten

64

genel bir milisin almas1 monar�inin kurulmasm1 engellemek ii;:in en saglam guvence oldugu gibi, jaYnt zamanda yukanda� 'kararnameler'le deg�l, devasa proleter ve yan proleter kitlele­ri devlet yonetimi sanatma, butiin devlet iktida�1nin.kullaw.­mma katar�k..- �()�ya�i_z!ll� .s:a!l_�n:i. .• �-IT!if! _ \_'� sistem,li _�ct1I11larla ilerlemesini saglamanin yegane yoludur.

Halkm uzerinde duran bir polis aygll1yla, burjuvazinin en sad1k hizmetkarlan olan burokratlarla ve toprak sahipleriyle kapitalistlerin emrindeki bir duzenli orduyla kamu hizmeti, i�te sermayenin egemenligini payidar kilmaya koyulmu� bur­juva parlamenter cumhuriyetin ideali budur.

1 I Erkek ve kadmlardan olu�an geri;:ekten genel bir halk mi­li�i yoluyla kamu hizmeti, k1smen burokratlarm yerini alabi­lecek olan bir mihs ve bun� ek olarak, sei;:imle i�ba�ma gelme, bu tun kamu i;:ah�anlarmm azledilebilir olmalan ve 'ayncahkh, uzman' burjuva standartlarma gore degil, proleter standart­larma gore maa� ise i�i;:i sm1fmm idealidir.

Bu ideal bizim program1m1zm pari;:as1 olmakla kalmam1�, aym zamanda Bat1'da i�i;:i hareketinin tarihinde , somut konu­�ahm(��ris �()m�nu ���ep�!nde bir yer de edinmi�tir; Marx taraf mdan degerlendirilmi�, vurgulanm1�, ai;:1klanm1� ve one-rilmi� oldugu gibi, 1,�_9_�?_ve_l9, �? _y1llani:i_c!a �usya _i��ileri ta­raf mdan pratige de dokulmu�tur.

l�i;:i Temsilcileri Sovyetleri anlam1 bak1mmdan, yaratt1g1 yonetim turii bak1mmdan tam da eski bask1 organlanm temi­ze havale eden ve genel milis yolunda ilerleyen turde bir de­mokrasinin kurumland1r.

Peki, proleterler ve yan proleterler fabrikalarda koyun su­rusu gibi tutulurken, toprak sahipleri ve kapitalistler taraf m-

65

d . 1 1 1 k 1 d. 1 1 1 d 1 1 1 . 1 : kn-.. 1 1 l l . 1 1 da �·a h�t mhp pestilleri i;1karllhrken, hnkc�1 1 1 m i l bc kattlmn nasil saglanabilir?

Bunun tck bir yolu var: l�i;i milisinin ucretleri kapitalistler taraf mdan odenmelidir.

Kapitalistler i�i;ilere kamu hizmetinde gei;en saatlerin ve gunlerin kar�1hg1m odemelidirler.

Bu guvenilir yontem bizzat emeki;i kitleler taraf mdan be­nimsenmektedir. Nijni-Novgorod i�i;ilerinin te�kil et tigi or­nek butun Rusya'ya model olmahdir.

l�i;i yolda�lar! Koylulere ve halkm geri kalamna polis ve eski burokrasi yerine bir genel milise ihtiyai; oldugunu goste­rin! Ancak ve ancak boyle bir milis kurun! Bu milisleri l�i;i Temsilcileri Sovyetleri arac1hg1yla, Koylu Temsilcileri Sovyet­leri arac1hg1yla, i�i;i sm1fmm elinde olan yerel ozyonetim or­ganlan arac1hg1yla kurun. Ne olursa olsun burjuva milislerle yetinmeyin. Kadmlan erkeklerle e�it temelde kamu hizmetine katm. l�i;ilerin miliste gei;en kamu hizmetinin kar�1hg1 olan ucretlerini kapitalistlere odetin.

Demokrasi yontemlerini somut pratikte, hemrn �imdi a�ag1dan yukanya dogru kendi kendinize ogrenin, kitlelerin devlet yonetimine etkin, dogrudan kallhm1m saglaym. Ancak ve ancak bu yolla devrimin tam zaferi ve yolundan sapmadan, hedefe dogru sistemli bir �ekilde ilerlemesi mum kundur.

Pravda, Say1 36, 20 Nisan (3 May1s) 1 9 1 7 ;

Collected Works, C . 24, s . 1 79-182 .

66

lFLAS? 20 Nisan (3 May1s) 19 17

�

l�<;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komitesi'nin eline biraz once, Ge<;ici Hukumetimizin yurtd1�mdaki butun temsilcilerine yollad1g1 bir nota ge<;tigini haber ald1k.

Bu nota, belli ki, N.S . (:eidze'nin ii<; gune kadar verilmesi­ni bekledigi ve ilhaklara kar�1 kesin ifadelerin yer alacag1 umulan �u 'beyan'm ta kendisidir.

Peki, ne yaz1yor notada? Notada Rusya'nm sonuna kadar sava�acagma, muttefikleri­

ne kar�1 yukumluluklerine sad1k olduguna ili�kin Ge<;ici Hu­kumet'in a<;1k ve net beyamm goruyoruz.

Bu nota bir bomba etkisi yapm1�tlr.

67

Yun:ilmc Komitesi'nin i;:ogunlugu, yani C::eidze, C::eretelli ve digerleri tam bir �a�kmhk ii;:indedir. Hi<; ku�ku yok ki , butlin 'antla�malar' politikas1 iflas etmi�tir, ustelik bizim bekledigi­mizden de once.

lrtibat Komisyonu'ndaki konu�malar emperyalist sava�1 sonlandirmayacak tlr.

Pravda, Say1 36, 20 Nisan (3 May1s) 1 9 1 7 ; Collected Works , C. 24, s . 1 83 .

68

GE(lCl HUKUMET'lN 18 NlSAN ( I MA YIS) 1 9 1 7 TARlHLl NOT ASININ YOL A(TIGI KRlZ UZERlNE RSDlP (BOLSEVlKLER)

MERKEZ KOMlTESl'NlN 20 NlSAN (3 MAYIS) 1 9 1 7 T ARlHLl KARARI

2 1 Nisan (4 May1s) 1 9 1 7 �

Gec;ici Hukumet'in verdigi nota partimizin Petrograd Sehir Konferans1 kararmda ald1g1 tutumun dogrulugunu tumuyle gostermi�tir: 1 ) Gec;ici Hukumet, lngiliz-Frans1z ve Rus ser­mayesine gobekten bagh olan, su kalllmad1k bir emperyalist hukumettir; 2) verdigi ya da verebilecegi butun vaatler ('hal­km ban� iradesini ortaya koymak' gibi) aldatmadan ba�ka bir �ey degildir; 3) bile�imi ne olursa olsun Gec;ici Hukumet il­haklardan vazge(emez, c;unku bu sava�ta ve ozellikle de �u an­da kapitalist sm1f banka sermayesine baghdir; 4) Narodnikler, Men�evikler ve �u an l�c;i Temsilcileri Sovyetleri'nin ba�mda bulunan birc;ok onderin izledigi kuc;uk burjuva siyasal c;izgi, yani kapitalistlerin (bu da demektir ki Gec;ici Hukumet'in)

69

'd uzdtici onlemler'le 'ileriye' �ekilebilecegi konusunda ho� hayaller uyandirma politikas1 bu notayla bir kez daha te�hir olmu�tur.

Bu durum kar�1smda Merkez Komite �u kararlan alm1�llr: 1) Mevcut hukumetin bile�imindeki her turlu degi�iklik

(Milyukov'un istifas1, Kerenski'nin geri �agnlmas1, vb. ) , sm1f­lar aras1 mucadelenin yerine hizipler aras1 rekabeti ve ki�ilerin degi�tirilmesini hoyan burjuva parlamenter cumhuriyet�iligi­nin en kotu yontemlerini taklit etmek olacakllr;

Pravda, Sayi 37, 21 Nisan 1 9 1 7 ; Collected Works, C . 24, s . 1 84-185 .

70

SA V ASAN B0T0N 0LKELER1N ASKERLER1NE (:AGRI!

21 Nisan ( 4 May1s) 1 9 1 7

�

Karde�ler, askerler! Milyonlarca cana mal olmu�. milyonlarca insam sakat b1-

rakm1� ve e�i gorulmedik bir sefalete, y1k1ma ve a<;hga yol a<;­m1� olan bu korkun<; sava� hepimizi peri�an etti .

Her gun daha <;ok insan kendine �u soruyu sormaya ba�h­yor: Bu sava� ni<;in ba�lad1 ve ne ugruna ylirutuluyor?

Sava�m yukunu ta�1yan biz i�<;i ve koyluler, bu sava�m bu­tun ulkelerin kapitalistleri taraf mdan kapitalistlerin <;1karlan adma, dunya uzerinde kimin egemen olacag1m belirlemek i<;in, imalat<;1lara, fabrikatorlere ve bankacilara pazarlar bul­mak adma ve zay1f milliyetleri yagmalamak ugruna ba�lauld1-g1 ve yurutulmekte oldugunu her ge<;en gun daha iyi anhyo-

7 1

r 1 1 : '>1 1 1 1 1 1 1 1-�L" lcri payla�1yorlar, Balkanlar'da ve Tiirkiye'de lopraklara cl koyuyorlar. l�te bu ugurda Avrupa halklan mah­volsun istiyorlar, i�te biz bu ugurda olmek, bu ugurda ailele­rimizin mahvma, ai;hktan k1vranmasma ve ohimune tamk ol­mak zorunday1z.

Sermayedarlar sm1f1 butun ulkelerde ihalelerden ve sava� tedariklerinden, ilhak edilmi� ulkelerdeki imtiyazlardan ve yii.kselen urun fiyatlarmdan muazzam, dudak ui;uklallc1, ina­mlmaz karlar elde ediyorlar. Sermayedar sm1f1 sava� kredileri olarak verilen milyonlar i<;;in belirledigi yuksek faiz sayesinde butun uluslan i;ok onceden kendine baglam1�tlr. Biz i�<;;i ve koylulerse olmeli, y1k1ma katlanmah, ai;hktan k1vranmahyiz, butun bunlara sab1rla boyun egmeli ve farkh ulkelerin i�i;ile­rini birbirine kirdirarak ve kar�1hkh nefret duygulan uyand1-rarak ezenleri gui;lendirmek zorunday1z.

Boyundurugumuza uslu uslu katlanmay1, kapitalistler s1-mf mm ken di arasmdaki sava�1 sin eye i;ekmeyi surdurecek miyiz? Kendi ulkemizdeki hukumetlerin, kendi burjuvazi­mizin, kendi ulkemizin kapitalistlerinin yanmda yer alarak ve bu suretle butun ulkelerin, butun dunyanm i�i;ilerinin uluslararas1 birligini pari;alayarak bu sava�m surmesine izin verecek miyiz?

Hayir, asker karde�ler, arllk gozumuzu ai;ma zamam gel­mi�tir, artlk kaderimizi kendi elimize alma zamam gelmi�tir. Butun ulkelerde halk1 sava�m ii;ine i;ekmi� olan kapitalistler s1-mf ma kar�1 halkm ofkesi artlyor, yay1hyor, gui;leniyor. Yalmz­ca Almanya'da degil, sava�tan once en ozgur ulkelerden biri ol­mas1yla nam salm1� lngiltere'de bile i�<;;i sm1fmm yii.zlerce ama yuzlerce geri;ek dostu ve temsilcisi, sava�a kar�1 ve kapitalistle­re kar�1 durust hakikati dile getirdikleri ii;in hapishanelere t1-

72

kilm1�llr. Rusya'daki devrim ilk devrimin yalmzca ilk ad1m1dir; bu devrimi ba�ka devrimler izlemelidir ve izleyecektir.

Rusya'da II . Wilhelm kadar kotu bir tac; sahibi haydut olan II . Nikola'y1 deviren yeni hukumet kapitalistlerin hukumetidir. En az Almanya, Ingiltere ve diger ulkelerin kapitalistleri kadar y1k1c1 ve emperyalist bir sava� yilrutmektedir. I I . Nikola'mn ln­giliz , Frans1z ve diger ulkelerin kapitalistleriyle imzalad1g1 yag­maCI gizli antla�malan onaylam1�llr; bu antla�malan yaymlay1p butun dunyanm ogrenmesini saglamay1 reddetmektedir, llpk1 Alman hukumetinin Avusturya , Bulgaristan, vb. ile yapllg1 giz­li ve aym derecede y1kic1 antla�malan yaymlamamas1 gibi.

20 Nisan'da Rus Gec;ici Hukumeti c;arm imzalad1g1 eski y1-kic1 antla�malan onaylayan ve zafere kadar sava�maya hazir oldugunu beyan eden bir nota yaymlad1 ve boylece bu zama­na kadar ona guven ve destek sunmu� olanlarm bile Ofkesini uzerine c;ekti.

Fakat Rusya Devrimi kapitalist hukumetin yam s1ra, i�c;i ve koylulerin ezici c;ogunlugunu temsil eden kendiliginden dev­rimci orgutleri de ortaya c;1karm1�tlf' Petrograd'daki ve Rusya �ehirlerinin c;ogunlugundaki l�c;i ve Asker T emsilcileri Sov­yetleri. Rusya'da askerlerin c;ogu ve baz1 i�c;iler -llpk1 Alman­ya'daki birc;ok i�c;i ve asker gibi- kapitalistlerin hukumetine ve onun ilhaks1z ban�, savunma sava�1 ve benzeri bo� sozlerine ve yalanlarma sorgusuz sualsiz guvenmeye devam ediyor.

Halbuki kapitalistlerin aksine, i�c;i ve yoksul koylulerin il­haklardan ya da kapi talistlerin karlarmdan yana c;1kan yoktur. Bu yuzden her gec;en gun, kapitalist hukumetin atng1 her ad1m, gerek Rusya'da gerek Almanya'da kapitalistlerin ikiyuz­lulugunu te�hir edecek; kapitalistlerin egemenligi surdugu muddetc;e butun ilhaklardan gerc;ekten vazgec;ilmesine , yani

73

istisnas1z butun somurgelerin, istisnas1z butun ezilen, zorla il­hak edilmi� ya da haklan almm1� milliyetlerin bag1ms1zhga kavu�masma dayah olan gen;ekten demokratik, dayatmac1 ol­mayan bir ban� yapilamayacagm1 gosterecek ve sava� buyuk ihtimalle daha �iddetli bir hal alarak uzayacaktir.

Ancak devlet iktidan �u an du�man olan her iki ulkede, or­negin hem Rusya hem de Almanya'da tumuyle ve munhasiran devrimci l�i;i ve Asker T emsilcileri Sovyetleri'nin eline gei;tigi takdirde, butlin kapitalist ili�kiler ve i;1karlar agm1 pari;alaya­bilecek bu yegane geri;ek gui; sayesinde sava�an iki ulkenin i�­i;ileri de birbirlerine guven duyacak ve dunya uzerindeki bu­tUn uluslan ve milliyetleri geri;ekten ozgurlugune kavu�tura­cak olan geri;ekten demokratik bir ban� temelinde sava�a h1z­la son verebilecektir.

Karde�ler, askerler! Bu sureci h1zlandirmak, bu amaca ula�mak ii;in elimizden

geleni yapahm. Fedakarhklardan korkmayahm: l�i;i devrimi ugruna yapilacak hii;bir fedakarhk, sava� ii;in yapilan f edakar­hklardan daha agir olmayacaktir. Devrimin her muzaff er ad1-m1 yuzbinlerce, milyonlarca insam olum, y1k1m ve ai;hktan kurtaracakllr.

Kulubelere ban�, saraylara sava�! Butun ulkelerin i�i;ileri­ne ban�! Ya�asm butun ulkelerin devrimci i�i;ilerinin karde�­i;e birligi ! Ya�asm sosyalizm !

Pravda, Say1 37, 2 1 Nisan 1 9 17 ; Collected Works, C . 24, s . 1 86-1 88 .

74

RSDJP Merkez Komitesi

RSDJP Petrograd Komitesi

Pravda Yaz1 Kurulu

GE(lCl HUKUMET'lN NOTASI 21 Nisan (4 May1s) 1 9 1 7

�

K1h.;:lar .;:ekildi! Gu.;:kov ve Milyukov'a bugun butun gazete­lerde yaymlanan notadan otunl ne kadar te�ekkur etsek azd1r.

1�.;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komitesi'nin .;:ogunlugunu olu�turan Narodnikler ve Men�eviklerden tu tun da , bu zamana kadar Ge.;:ici Hukumet'e guven besleyen herkes hak ettigi cezay1 buldu. Ge.;:ici Hukumet'in <;eidze, Skobelev ve Steklov'la 'irtibat'm hay1rhah etkisi sayesinde sonsuza dek ilhaklan reddedecegini limit ediyor, bekliyor ve buna inam­yorlard1. l�ler biraz farkh geli�ti . . .

Ge.;:ici Hukumet 1 8 Nisan tarihli notasmda, "butun ulusun [ ! I dun ya sava�m1 kesin bir zaf er elde edene kadar yurutme ar­zusu"ndan bahsediyor.

75

A<,'.1klama �oyle devam ediyor: "Ge(,'.ici Hukumet'in mut­tefiklerimize kar�1 yukumluluklerine harfiyen bagh kalacagm1 soy lemek bile yersizdir."

K1sa ve net. Kesin bir zaf er elde edene kadar sava�. lngiliz ve Frans1z bankacilarla ittifak kutsalm1� . . .

'Bizim' muttefiklerimizle, yani lngiliz v e Frans1z milyarder­leriyle bu ittifak himin ba�mm altmdan (,'.Ikll:> Elbette (,'.arm, Rasputin'in ve (,'.arm avanesinin. Arna Milyukov ve �urekas1 i<,'.in bu antla�ma kutsalm1�.

Neden:> Bir kesim diyor ki , Milyukov samimi degil, ustat takiye ya­

p1yor, vb. Oysa mesele bu degil. Mesele �u ki, Gu(,'.kov, Milyukov, Te­

re�(,'.enko ve Konovalov hapital istlerin sozculeridir. Ve yaban­c1 topraklara el koymak kapitalistler a(,'.1smdan zorunludur. Bu yolla, sermaye ihrac1 i<,'.in yeni yerler, yeni pazarlar elde ede­cek, mahdumlanna yagh kapilar ayarlamak i<,'.in yeni hrsatlar ele ge<;;ireceklerdir, vb. Mesele �u ki, �u anda Rus kapitalistle­rinin i;:1harlan lngiliz ve Frans1z kapitalistlerinin c;1karlanyla ortaktu. (:arm lngiliz ve Frans1z kapitalistleriyle antla�malan­nm Rus kapitalistlerinin Gec;ici Hukumeti i<,'.in bu denli k1y­metli olmasmm yegane ama yegane sebebi budur.

Ge(,'.ici Hukumet'in yeni notas1 yangma korukle gitmckte­dir. Bu nota olsa olsa Almanya'da sava� (,'.1girtkanhgm1 besle­meye yarar. Bu nota, Haydut Wilhelm'in 'kendi' i�<,'.i ve asker­lerini aldatmaya devam etmesine ve onlan 'sonuna kadar' sa­va�a suruklemesine yard1mc1 olacakllr.

Ge(,'.ici Hukumet'in bu yeni notas1 meseleyi hi<,'. egip buk­meden ortaya koymaktadu: Suada ne var:>

76

Devrirnimizin ilk gununden beri lngiliz ve Frans1z kapi­talistleri Rusya devriminin yalmzca ama yalmzca sava�1 'so­nuna kadar' goturrnek i<;; in yapild1g1 konusunda yureklere su serpiyorlar. Kapitalistler Turkiye'yi, lran'1 ve (:in'i yagrnala­rnak istiyorlar. Eger bu ugurda bir 10 rnilyon Rus koyhisu­nun daha katledilrnesi gerekiyorsa, ne garn? Bize 'kesin bir zafer' gerek. . . Ve �irndi Ge<;:ici Hukurnet butun durustluguy­le aym yolu tutrnaktadu.

"Sava�ahrn, <;:unku yagrnalarnak istiyoruz. "Her gun on binlerceniz olsun, <;:iinku 'biz' daha sava�1 bi­

tirrnedik ve yagrnadan pay1rn1za du�eni alarnad1k ! " Hi<;:bir sm1f bilin<;:li i�<;:i, hi<;:bir sm1f bilin<;:li asker art1k Ge­

<;:ici Hukurnet'e 'guven' beslerne politikasm1 desteklerneyecek­tir. Guven politikas1 <;:okrnu�tur

Sosyal-Dernokrat �ehir Konferans1rn1zm karar rnetninde, bizim goru�urnuzun dogrulugunun kamtlanrnasmm arllk an rneselesi oldugu belirtilrni�ti. Arna biz bile bu kadar <;:abuk olacagm1 du�unrnerni�tik.

�u an l�<;:i ve Asker Ternsilc ileri Sovyeti'nin onunde iki se­<;:enek var: Ya Gu<;:kov ve Milyukov'un verdigi hap1 yutar ve bag1rns1z bir siyasal rol oynarnaktan ilele bet vazge<;:er (zira Milyukov yarm 'rnasaya yurnrugunu vuracak' ve Sovyet'i bir hi<;: haline getirecektir, ya da Milyukov'un notasm1 reddede­cek ve bu dernektir ki, eski 'guven' politikasmdan vazge<;:ip, Pravda'nm onerdigi yolu izleyecektir) .

Elbette, ortayolcu bir <,:izgi bulunabilir. Arna bu ne kadar dayamr?

l�<;:iler ve askerler! �irndi butun gucunuzle, ulkede tek bir iktidar olrnas1 gerektigini haykurnahsm1z: l�<;:i ve Asker Tern-

7 7

silcileri Sovyetleri. Bir avrn;: kapitalistin hukumeti olan Ger;:ici Hukumet yerini bu Sovyetlere birakmahdir.

20 Nisan (3 May1s) 1 9 1 Tde yazild1; 2 1 Nisan ( 4 May1s) 1 9 1 Tde Pravda'mn 3 7 say1smda yaymland1; Collected Works, C. 24, s . 189- 1 9 1 .

7 8

TEMEL BlR SORU -BURJUV AZlNlN SAFINA GE(MlS

SOSYALlSTLERlN AKIL YURUTME TARZI 2 1 Nisan 1 9 1 7

�

Bay Plehanov buna <lair miithi� bir omek sunuyor. 1 Ma­y1s'ta Sosyalist Ogrenci Demegi'ne yazd1g1 ve bugunku Rec;,

Dyelo Naroda ve Yedinstvo'da yaymlanan mektubunda �oyle di­yor: " 1 889 Sosyalist Entemasyonal Kongresi sosyal, daha dog­rusu sosyalist devrimin i�c;i sm1f 1 ic;inde uzun sureli bir egitim ve orgutlenme c;ah�mas1 gerektirdigini anlam1�tl. Bugun Rus­ya'daki emekc;i kitlelere siyasal iktidan ele gec;inne c;agnsmda bulunanlar bunu unutmu�tur, oysa siyasal iktidann ahnmas1 ancak bir sosyal devrim ic;in zorunlu nesnel ko�ullar olu�mu�­sa an lam ifade eder. Bu ko�ullar henuz mevcut degildir. . .

Soma mektup aym tm1da devam ediyor ve Gec;ici Huku­met'e 'yurekten bir destek' c;agns1yla son buluyor.

79

f

' !

Bay Plehanov'un bu goru�leri kendine sosyal-demokrat di­yen bir avuc; 'm1�-mi�'c;inin tipik argumamdir. Tipik oldugu ic;in de uzun uzad1ya irdelenmesi �artt1r.

Oncelikle, lkinci Enternasyonal'in son kongresine degil de, ilk kongresine gonderme yapmak durust bir davram� m1?

lkinci Enternasyonal'in ( 1 889- 1914) ilk kongresi 1889'da, sonuncusuysa l 91 2'de Basel'de gerc;ekle�ti. Oybirligiyle kabul edilen Basel Manif estosu dogrudan, ac;1k, net ve kesin bir �e­kilde (Plehanov'larm bile tevil edemeyecekleri �ekilde) bir proleter devriminden, ustelik sonrasmda ( l 9 l 4'te) patlak veren sava�la baglant1h olarak planlanan bir devrimden bahseder.

Burjuvazinin saf ma gec;mi� sosyalistlerin neden Basel Ma­nif estosu'n un tamamm1 ya da bu en onemli parc;asm1 unutma egiliminde olduklanm anlamak zor degildir.

lkincisi, "Rusya'daki emckc;i kitlelerin siyasal iktidan ele gec;irmeleri, diyor yazanm1z, "ancak bir sosyal devrim ic;in gerekli nesnel ko�ullar olu�mu�sa anlam ifade eder.

Buna du�unce degil, kafa kan�1khg1 denir. Buradaki 'sosyalist' kelimesinin yerinc yanh�hkla 'sosyal'

yazilm1� oldugunu varsaysak bi le, tek kafa kan�1khg1 bu degil­dir. Rusya'daki emekc;i kitleler hangi sm1flardan olu�makta-dir? !�<;:-� ve k?1'-1����d_en __ o!u�tug� __ hesl.<��-ii:i • . �·�.1�1!1.!!Q.!!r. .. Bl!��1� mf1�r��-� hanzi?.i_ .�_gur�J.1,1!.<.�ur. �?fluJ�r- Bu koyluler sm1fsal konumlan bak1mmdan nedir? �u5uk mulk sahibidiw $imdi soru �u: Eger kuc;uk mulk sahipleri nufusun c;ogunlugunu olu�turuyorsa ve eger sosyalizm ic;in nesnel ko�ullar olu�ma­m1�sa, o zaman nufusun c;ogunlugu nasil sosyalizmden yana tavir alabi l ir? Kim s:ogunlugun iradesini c;igneyerek sosyali;-

* mi kurmaktan bahsedebi l ir ya da bahsediyor ki?

80

Bay Plehanov daha ba�tan en guhinc;: �ekilde batakhga sap­lanm1�tlr.

Kapitalist basmm izinden giderek �u ya da bu siyasal mu­anzmm sozlerini dogru bir �ekilde aktarmak yerine kendi ka­fasmda bir 'du�man' yaratan bir insanm ba�ma gelebilecek en kotu ceza gulunc;: duruma du�mek degildir.

Dahasi. Re�'ten bir kaba burjuva demokratm bak1� ac;:1s1yla bile yakla�sak, 'siyasal iktidar' kimin elinde olmahdir? Nufusun c;:ogunlugunun elinde. 'Rusya'daki emekc;:i kitleler' (kafas1 kan­�1k sosyal-�ovenistimiz tarafmdan boyle uygun olmayan bir ta­bir kullamlmaktad1r) Rusya'da nufusun c;:ogunlugunu mu olu�­turmaktadir? Ku�kusuz oyle, hem de ezici c;:ogunlugunu.

0 halde, demokrasiye -Milyukov'un anlad1g1 �ekliyle bile olsa, demokrasiye- ihanet etmeden 'Rusya'daki emekc;:i kitle­ler'in 'siyasal iktidan ele gec;:irmesi'ne nas1l kar�1 c;:1k1labilir?

Ormanda derinlere dald1kc;:a, agac;:lar o kadar s1kla�1r. Aym �ekilde, analizimizde ilerledikc;:e de, Bay Plehanov'un fikirle­rinde yeni karma�a uc;:urumlanna rasthyoruz.

Sosyal-�ovenistimiz Rusya'da siyasal iktidann nufusun c;:o­gunlugunun eline gec;:mesine kar�1d1r.

Bay Plehanov ne konu�tugunu bilmiyor. Dahas1, Marx da­ha 1875'te bu tur bir kafa kan�1khgma kar�1 uyanda bulun­mu� olmasma kar�m, 'emekc;:i kitleler'i proleter ve yan prole­ter kitlelerle kan�tlrm1�tlr. Sabik Marksist Bay Plehanov'a ara­daki fark1 ac;:1klayahm.

Rusya'da koylulugun c;:ogunlugu topragm devletle�tirilme­sini talep edip, bu tale bi hayata gec;:irebilir mi? Ku�kusuz, evet. Bu bir sosyalist devrim mi olacakllr? Hayu. Bu durumda bile bir burjuva devrimi olacakllr, zira topragm devletle�tiril­mesi kapitalizmin varhg1yla uyu�mayan bir onlem degildir.

8 1

Fakat en onemli uretim arai;larmm ozel mulkiyetine vurul­mu� bir darbedir Boyle bir darbe proleterleri ve yan proleter­leri on yedinci, on sekizinci ve on dokuzuncu yuzyil devrim­lerinde oldugundan i;ok daha fazla gui;lendirecektir.

Dahasi. Rusya'da koylulerin i;ogunlugu butun bankalarm tek bir banka haline gelmesini, her koyde tek bir ulusal devlet bankasmm �ubeleri olmasm1 talep edebilirler mi?

Edebilirler, i;unku bu tilr bir onlemin halk ai;1smdan uy­gunlugu ve ya ran sorgulanamaz. 'Savunmacilar' bile bu tilr bir onlemi savunabilirler, zira bu sayede Rusya'nm 'savunma' gu­cu muazzam artacakllr.

Bullin bankalarm bu �ekilde derhal birle�tirilmesi ekono­mik ai;1dan mumkun mudur? Ku�kusuz, pekala mumkundur.

Peki, bu sosyalist bir onlem olacak m1dir? Hayir, bu da he­

nuz sosyalizm olmayacakllr. Dahas1 var. Rusya'da koylulerin i;ogunlugu Seker Oreticile­

ri Sendikas1'nm devletin eline gei;mesini, i�i;i ve koylulerin kontrolune verilmesini ve �eker fiyatlarmm a�ag1 i;ekilmesini talep edebilir mi?

Ku�kusuz edebilirler, zira bu onlem halkm i;ogunluguna yarar saglayacaktir.

Peki, boyle bir �ey ekonomik ai;1dan mumkun mudur? Ga­yet mumkundur, zira Seker Sendikas1 ekonomik ai;1dan ulke i;apmda tek bir smai organizma haline gelmekle kalmam1�, ay­m zamanda i;arhk doneminde zaten 'devlet' kontrolune (yani kapitalistlere hizmet eden devlet gorevlilerinin kontrolune) gei;mi�ti.

Sendikay1 demokratik-burjuva, koylu devletinin devralma­s1 sosyalist bir onlem olacak m1dir?

82

Hayu, bu henuz sosyalizm olmayacakllr. Bay Plehanov Marksizmin herkesi;e bilinen temel dogrulanm hallrlam1� ol­sayd1, kolayhkla ikna olabilirdi .

Soru �udur: Bankalarm birle�tirilmesi ve $eker Dreticileri Sendikas1'nm bir demokratik koylu hukumetine devredilmesi gibi onlemler proleterler ve yan proleterlerin nufusun geneli ii;indeki rolunu, onemini ve nufuzunu artmr mr, azalt1r mr?

Ku�kusuz artmr, zira bu onlemler kui;uk uretime dayah bir sistemde ye�ermez; bu onlemleri mumkun kilan 'nesnel ko�ullar' 1889'da henuz mevcut degildi, ama bugun halihaz1r­

da mevcuttur. Bu tur onlemler i�i;ilerin, ozellikle de kir ve kentteki pro­

leter ve yan proleterlerin oncusu olan �ehirli i�i;ilerin nufusun ii;indeki rolunu, 6nemini ve nufuzunu kai;1mlmaz olarak arll­racakllr.

Bu onlemler hayata gei;irildikten sonra, Rusya'da sosyaliz­me dogru daha fazla ilerlemek t\imuyle mumkun hale gelecek­tir ve Ball Avrupah Plehanov'lanyla baglanm koparan Ball Av­rupa'nm daha ileri ve deneyimli i�i;ilerinin yard1m1yla Rus­ya'nm sosyalizme gen;ek gei;i�i kapnr lmaz hale gelecek ve bu t\ir bir gei;i�in ba�ans1 guvende olacakllr.

'Kendi' ulusal burjuvazisinin safma gei;memi� olan her Marksist ve sosyalist bu �ekilde akil y\irutecektir.

20 Nisan (3 May1s) 1 9 1 7'de yazild1; 2 1 Nisan ( 4 May1s) l 9 l 7'de Pravda'nm 37 say1smda yaymland1; Collected Works, C. 24, s. 1 92- 195 .

83

GULLELERE KARSI PUTLAR, SERMA YEYE KARSI LAFLAR

2 1 Nisan 1 9 1 7

�

Ge<;ici Hukumet'in zaf ere kadar sava� <;agns1 ya pan notas1, kapitalist hukumetin ilhaklardan vazge<;ebilecegine <lair ya­mlsamah umutlar besleyen kesimler arasmda bile ofke uyan­dirdi. Yamlsamah umutlar besleyen bu ku<;uk burjuva politi­kanm sozculugune soyunmu� gazeteler bugun ya Rabo(aya

Gazeta gibi deh�et i<;inde ag1zlannda bir �eyler geveliyorlar, ya da bu ofkeyi bireylere yoneltmeye <;ah�1yorlar.

Novaya]izn �oyle yaz1yor: " Demokratik Rusya hukumetin­de uluslararas1 sermayenin <;1karlanm savunanlara yer yoktur! l�<;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri'nin Bay Milyukov'u zarar-

84

s1z hale getirmek adma en etkin onlemleri derhal alacagma eminiz." Dyelo Naroda ise aym hamkafa bilgeligini �u sozlerle ifade ediyor: Milyukov'un notas1, diyor, "butun kabinenin onaylad1g1 ve uluslararas1 a<;1dan muazzam onemi haiz bir bil­diriyi bo�a <;1karmaya <;ah�maktadir"

Gullelere kar�1 putlar. Sermayeye kar�1 laflar. Hukumetin ilhaklardan vazge<;tigine <lair bildirisi hi<;bir deger ta�1mayan diplomatik bir laf kalabahg1yd1; bu bildiri cahil bir koyluyu kandirabilir, ama ku<;uk burj uva Sosyal-Demokrat ve Sosya­list-Devrimci partilerin onderlerinin, Novaya Jizn ve Dyelo

Naroda yazarlannm 'kafasm1 kan�tiramaz', tabii kandmlmaya gonlu olana sozumuz yok. "Demokratik Rusya hukumetinde uluslararas1 sermayenin <;1karlanm savunanlara yer yok"mu�. Bunlar ne ho� laflar. Egitimli insanlann boy le sa<;mahklar yaz­d1klan i<;in kendilerinden utanmalan gerekir.

Butun Ge<;ici Hukumet kapitalist sm1fm hukumetidir. Me­sele ki�i degil, sm1f meselesidir Milyukov'a ki�isel olarak sal­dirmak, dolayh ya da dolays1z olarak, azledilmesini talep et­mek aptalca bir komedidir, zira iktidardaki sm1J degi�medigi surece, ki�ileri degi�tirmek hi<;bir :;ey degi�tirmez.

Rusya, Ingiltere, Fransa vb. 'demokrasisi' ile sermayenin savunuculugu arasma <;izgi <;ekmek, bir Gapon'un* ekonomik ve siyasal bilgi duzeyine du�mektir.

Cahil koylulerin kapitalistlerden kapitalist gibi degil, "adil bir �ekilde ya�amalan" ya da "sermayenin <;1karlanm savun­mamalan" gibi 'vaatler' talep e tmeleri affedilebilir. Arna Pet­rograd Sovyeti'nin onderlerinin, Novaya]izn ve Dyelo Naroda

*) 9 Ocak l 905'te c,:ara dilekc,:e vennek tizerc yiir�lyii�e gec,:en kitlenin ba�1m c,:e­kcn i�c;:i onderi papaz. (c,:.n )

85

yazarlarmm bu tur yontemleri kabul etmeleri, halkm kapita­listlerden yana yamlsamah umutlanm, ozgurluk davasma, devrim davasma en zararh ve y1k1c1 olan umutlan beslemek anlamma gelir.

Pravda, Say1 37, 21 Nisan (4 May1s) 1 9 1 7 ; Collected Works, C. 24, s . 1 96- 1 9 7

8 6

RSDlP (BOLSEVlKLER) MERKEZ KOMlTESl'NlN 21 NlSAN ( 4 MA YIS) 1 9 1 7 T ARlHLl KARARI

22 Nisan 1 9 1 7 �

Gec;ici Hukumet'in 18 Nisan 19 17 tarihli emperyalist, il­hakc;1 ve yagmac1 notasmm ardmdan ve 20 Nisan'da Petrograd sokaklarmda duzenlenen miting ve gosterilerin sonrasmda Petrograd'da ortaya c;1kan durumu degerlendiren Merkez Ko­mite �u karan alm1�llr:

1) Parti propagandacilan ve konu�macilan i<; sava� tehdi­dinde bulundugumuza dair kapitalist gazetelerin ve kapitalist­leri destekleyen gazetelerin yayd1klan yalanlan c;iirutmelidir­ler. Bu igrenc; bir yalandir, zira �u anda, kapitalistler ve huku­metleri kitlelere kar�1 �iddete ba�vuramad1klan ve ba�vurma­ya cesaret edemedikleri surece, asker ve i�c;i kitleler iradeleri­ni ozgurce ortaya koyduklan ve butUn yetkili ki�ileri ozgurce

87

se<;ip azledebildikleri siirece , boyle bir anda i<; sava� du�unce­sinin her turlusu naif, anlams1z ve mannkd1�1 olacaktir; boyle bir anda nufusun c;:ogunlugunun iradesine ve ho�nutsuz azmh­gm bu iradeyi ozgurce ele�tirmesine sayg1 gosterilmelidir. $id­dete ba�vurulmas1 durumunda, sorumluluk Ge<;ici Hukumet ve desteki;ilerinde olacakllr.

2) Kapitalistlerin hukumeti ve gazeteleri ii; sava� kar�ll1 yaygaralanyla, aslmda, halkm onemsiz bir azmhgm1 olu�tur­duklanm kabul eden kapitalistlerin <;ogunlugun iradesine bo­yun egmeye istekli olmad1klanm saklamaya i;ah�maktad1r.

3) $u an koylulerin ruh halini iyi bilen ve dogru bir �ekil­de if ade eden gorulmedik derecede i;ok askerin bulundugu Petrograd'da nufusun <;ogunlugunun iradesini ogrenmek amac1yla, hukumetin verdigi notaya kar�1 tutumun, partile­rin sahip olduklan destek duzeyinin ne oldugunu ve ne tur bir Ge<;ici Hukumet istendigini belirlemek i<;in Petrograd'm butun ili;elerinde ve mahallelerinde derhal bir halk oylama­s1 yapilmahd1r.

4) Butun parti propagandacilan fabrikalarda, orduda, so­kaklarda, vb. ban�c;:il tarll�ma ve ban�<;il gosteriler yoluyla ve her yerde mitingler duzenleyerek bu goru�leri ve bu oneriyi savunmahd1rlar; fabrikalarda ve k1�lalarda duzcnli oylamala­rm olmas1 ii;in i;ah�mah, duzen ve yolda�<;a disipline harfiyen riayet edilmesine dikkat etmeliyiz.

5) Parti propagandacilan partimizin Almanya'yla ayn bir ba­n�1 savunduguna <lair kapitalistlerin yayd1klan igren<; if tiralara kar�1 tekrar tekrar seslerini i;1karmahd1rlar. Biz II . Wilhelm'i en az II. Nikola kadar sallandmlmay1 hak eden bir ta<; sahibi hay­dut olarak goriiyoruz ve Alman Gui;kov'lannm, yani Alman ka­pitalistlerinin de en az Rus, lngiliz ve diger butun kapitalistler

8 8

kadar ilhakc;:i, soyguncu ve emperyalist oldugunu du�unuyo­ruz . Biz kapitalistlerle muzakereye kar�1y1z, biz butun ulkelerin devrimci i�c;:i ve askerleriyle muzakere ve karde�le�meyi savu­nuyoruz. Biz Guc;:kov-Milyukov hukumetinin durumu km�tu­maya c;:ah�masmm, Almanya'da i�c;:i devriminin ba�lamakta ol­dugunu ve bu devrimin butun ulkelerin kapitalistlerine bir dar­be olacagm1 bilmesinden kaynakland1gma eminiz.

6) Gec;:ici Hukumet kaosun kac;:imlmaz ve korkunc;: boyut­ta olacagma <lair soylentiler yayarken, hem halk1 korkutarak iktidann Gec;:ici Hukumet'in elinde kalmasma ikna e tmeye c;:a­h�makta, hem de �u derin ve tarll�ilmaz dogruyu muglak ve yuzune gozune bula�tmr bir �ekilde if ade e tmi� olmaktadu: Dunyadaki butUn ulkeler bir c;:ikmaza suruklenmi�tir, kapita­listlerin c;:ikarlan ugruna yurutulen sava� onlan uc;:urumun e�igine getirmi�tir ve buradan tek kurtulu� yolu iktidarm dev­rimci sm1fa, yani devrimci onlemleri hayata gec;:irebilecek olan devrimci proletaryaya devredilmesidir.

Eger ulkede tahil stoku, vb. varsa, i�c;:i ve askerlerin yeni hukumeti bunlan nasil kullanacagm1 da bilecektir. Arna eger kapitalist sava� ekonomik y1k1m1 ekmegin olmad1g1 bir a�a­maya getirdiyse, kapitalist hukumet halkm durumunu iyile�­tiremez, ancak kotule�tirir.

7) Biz l�c;:i ve Asker T emsilcileri Sovyeti onderlerinin mev­cut c;:ogunlugunu olu�turan Narodnik ve Men�evik partilerin politikasmm ciddi anlamda yanh� oldugunu du�unuyoruz, zi­ra Gec;:ici Hukumet'e guven, onunla uzla�ma giri�imleri, du­zeltmeler konusunda pazarhklar, vb. , ashnda kagll israfma ye­nilerini eklemekten ve faydas1z ertelemelerden ba�ka bir an­lam ta�1mayacaktu; aynca bu politika Sovyet'in iradesi ile cep­hedeki ve Petrograd'daki devrimci askerlerin c;:ogunlugu ve i�-

89

<;:ilerin <;:ogunlugunun iradesi arasmda bir bohinme yaratma tehlikesi ta�1maktadir.

8) Sovyet'in politikalanm degi�tirmesini ve kapitalist hu­kumete guven ve uzla�ma <;:izgisini terk e tmesini savunan i�<;:i ve askerlere, l�<;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'ne yeni delege se<;:imleri yapmalan ve bu organa ancak <;:ogunlugun ger<;:ek iradesiyle uyumlu <;:ok kesin bir goru�e kararhhkla bagh kala­cak ki�ileri gondermeleri <;:agnsmda bulunuyoruz.

Pravda, Say1 38, 22 Nisan (5 Mayis) 1 9 1 7; Collected Works, C. 24, s. 201 -203.

90

KlTLELERDE DURUST SAVUNMACILIK 22 Nisan 1 9 1 7

�

Petrograd'da son birkac;: gunde, ozellikle de dun ya�anan olaylar, onderlerin ve partilerin savunmac1hgmm aksine k itle­

lerin 'du.rust' savunmac1hgmdan bahsederken ne kadar hakh oldugumuzu gostermektedir.

Halk kitlesi proleterler, yan proleterler ve yoksul koyluler­den olu�maktad1r. Dlkenin ezici c;:ogunlugu onlard1r. Bu sm1f­larm ilhaklardan yana c;:1kan yoktur. Emperyalist politikalar, banka sermayesinin karlan, lran'daki demiryollannm gelirle­ri, Galic;:ya ve Ermenistan'daki yagh kapilar, Finlandiya'nm ozgurlugune sm1rlar getirme, bu.tun bunlar bu sm1flann hii;:bir

�ekilde ilgilenmedigi �eylerdir.

9 1

Arna butun bunlar birle�tiginde, bilimde ve basmda emper­yalist, ilhak�1, yagmac1 politikalar olarak bilinen �eyi olu�tur­maktadu.

Meselenin ozu �udur: Gu�kov, Milyukov ve Lvov'lar -velev ki tekmili birden erdem timsali, kendi �1karlanm du�unme­yen, insan canhs1 kimseler olsunlar- kapitalist sm1fm sozcule­ri, onderleri ve se�ilmi� temsilcileridir ve bu sm1fm yagmac1, ilhak�1 bir sava�tan yana menfaatleri vardu. Bu sm1f 'sava�a' milyarlarca yatmm yapmt�llr ve 'sava�tan' ve ilhaklardan (ya­ni yabanc1 milliyetlerin boyunduruk altma ahnmas1 ya da zor­la topraklanna katilmasmdan) yiiz milyonlarla ol�ulecek kar­lar elde etmektedir.

Kapitalist sm1Jm 'kendini duzeltecegi'ne , kapitalist bir sm1f olmaktan �1kacagma, karlanndan vazge�ecegine inanmak bu­dalaca bir umuttur, ho� bir hayaldir ve ger�ekte halkm aldat1l­mas1du. Ancak kapitalist politikalar ile proleter politikalar arasmda yalpalayan ku<;uk burjuva siyaset�iler boyle budalaca umutlar besleyebilir ya da buna �anak tutabilirler. l�te Narod­nik partilerin ve Men�eviklerin mevcut onderleri <;:eidze, <;:e­reteli, <;:ernov ve digerlerinin yanh�1 burada sakhdu.

Savunmac1hgm kitleler i�indeki temsilcileri siyaset erba­b1 degildir. Siyaseti kitaplardan, Duma'ya kat1larak ya da si­yasetle ilgilenen insanlan yakmdan gozlemleyerek ogrene­memi�lerdir.

Savunmac1hgm kitleler i�indeki temsilcileri sava�lann hu­kumetler tarafmdan yurutuldugunu , hukumetlerin belli sm1f­larm �1karlanm temsil ettigini, mevcut sava�m sava�an her iki grup a�1smdan da kapitalistler taraf mdan kapitalistlerin yag­maCI �1karlan adma ve yagmac1 ama�lan ugruna yurutuldugu­nu hala anlam1� degiller.

92

Bunun farkmda olrnad1klarmdan, savunrnaohgm kitleler i<;:indeki ternsilcileri <;:ok basil akil yurutuyorlar: Biz ilhaklan reddediyoruz, biz dernokratik bir ban� olsun istiyoruz, biz Is­tanbul ugruna, lran'1 bastirrna ugruna, Turkiye'yi yagrnalarnak adma vb. sava�rnak isterniyoruz; Ge�ici Hukurnet'in ilhaklar politikasmdan vazge<;:rnesini 'talep' ediyoruz.

Savunrnac1hgm kitleler i<;:indeki ternsilcileri bu isteklerin­de sarnirniler, arna ki�isel bir anlarnda degil, sm1f sal bir anlarn­da, <;:linku onlar ilhaklarla i�i olrnayan sm1flar adma konu�u­yorlar. Arna kitlerin bu ternsilcileri �unu bilrniyorlar: Kapita­listler ve hukurnetleri ilhaklar politikasmdan lafta vazge<;:ebi­lirler, vaatlerde bulunup guzel sozler sarf edebilirler, arna il­haklar du�uncesinden ger<;:ekten vazge<;:ernezler.

l�te bu yuzden Ge<;:ici Hukurnet'in 18 Nisan tarihli notas1 savunrnaohgm kitleler i<;:indeki ternsilcilerini boylesine ciddi bir �ekilde ve hakh olarak sarsrn1�tir.

Bu nota siyasetle i<;:li d1�h olan insanlan �a�irtarnazd1, zira kapitalistler 'ilhaklardan vazge<;:tikleri'ni beyan ettiklerinde, ashnda kastedilenin bu olrnad1gm1 <;:ok iyi biliyorlar. Bunlar diplornatlarm ah�ild1k dalavereleri ve lafazanhklarmdan ba�ka bir �ey degildir.

Arna savunrnac1hgm kitleler i<;:indeki 'durust' ternsilcileri �a�irrn1�, �ok olrnu�, ofkelenrni�lerdir. Kandmld1klanm hisse­

di yorlar: (:ok apk bir �ekilde anlarnarn1� olsalar da, kandml­d1klanm hissediyorlar.

Krizin ozu budur ve tek tek bireylerin ve partilerin fikir, beklenti ve varsay1rnlanyla bunu birbirinden a<;:1k<;:a ayirrnak gerekir.

Bu krizi yeni bir beyanla, yeni bir notayla duzeltrneye <;:a­h�rnak (bir yandan Bay Plehanov'un'daki tavsiyesi ve Milyu-

93

kov ile �urekasmm ozlemleri, diger yandan <;eidze ve <;erete­li'nin ozlemleri bu kap1ya i;1kmaktadu) , sorunlan sumenalt1 e tmek elbette mumkundur, ama buradan gelse gelse zarar ge­lir. Yeni bir vaat kai;1mlmaz �ekilde kitlelerin yeni bir �ekilde aldalllmas1 ve bu yuzden yeni bir ofke patlamas1 anlamma ge­lecektir ve bu tiir bir patlamanm, akilhca bir mahrece akllila­mad1g1 takdirde, i;ok zararh hale gelmesi kolayd1r.

Kitlelere butiin geri;egi anlatmak gerekiyor. Kapitalistlerin hukumetinin ilhaklardan vazgei;mesi mumhun degildir; huku­met kendi kapanma s1k1�m1�tu ve buradan kurtulu� yoktur. Hukumet, devrimci onlemler olmadan i;:1h1� yolu olmad1gm1

hissediyor, goruyor, anhyor, zira bu onlemleri yalmzca dev­rimci bir sm1f alabilir. Bu yuzden panige kap1hyor, ne yapaca­gm1 bilmiyor; sozleriyle eylemleri birbirini tutmuyor; kah kit­leleri �iddete ba�vurmakla tehdit ediyor (Gui;kov ve �ingar­yov) , kah iktidan aim benden diyor.

Ekonomik y1k1m, kriz, sava�m deh�eti, kurtulu�un olma­d1g1 bir i;1kmaz, i�te kapitalistlerin butUn ulkeleri getirdigi yer budur.

Geri;ekten de iktidann devrimci sm1fa, devrimci proletar­yaya devri d1�mda bir i;1k1� yolu yoktur, zira ancak nufusun i;ogunlugunu arkasma alan devrimci proletarya sava�an butUn

ulkelerde devrime yard1mc1 olabilir ve insanhg1 kahc1 ban�a ve kapitalizmin boyundurugundan kurtulu�a goturebilir.

Pravda, Say1 38, 22 Nisan 1 9 1 7; Collected Works , C. 24, s. 204-206 .

94

(:ILDIRMIS KAPlT ALlSTLER Ml, AKLI KIT SOSYAL-DEMOKRATLAR MI?

22 Nisan l 9 1 7 �

Bugunkii. Raboc;aya Gazeta'da �oyle yaz1yor: "Lenin yan­da�larmm ir;: sava� k1�kirt1c1hgma bugii.ne kadar �iddetle kar�1 r;:1kllk. Arna �imdi ir;: sava� r;:agns1 Lenin yanda�larmdan degil, demokratik ozlemleri alaya alan bir bildiri yaymlam1� olan Ger;:ici Hii.kii.met'ten geliyor. Bu gerr;:ekten de r;:ilgmca bir ad1m ve bu r;:ilgmhgm ac1 sonur;:larmdan kurtulmak istiyorsak, l�r;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin derhal kararh ad1mlar atma­sma ihti yar;: vard1r. "

BU.tun r;:ah�mam1zm kapitalistlere guven a�ilayan kur;:uk burjuva savunmac1 r;:ilgmhga kar�1 proleter politikas1m sab1r­

la ac;iklamaya odaklanmas1 gerektigini en ar;:1k, en resmi �ekil­de ve hir;: egip bukmeden ar;:1klam1�ken, bizim 'ir;: sava� r;:1girt-

95

kanhg1' yapt1g1m1z masallarmdan daha sa\:ma ve gulun\: ne olabilir ki?

Rabo(aya Gazeta i\: sava� konusundaki bu yaygaralarm ka­pitalistler taraf mdan halkm \:ogunlugunun iradesini kirmak i\:in kopanld1g1m ger\:ekten anlam1yor mu?

Rus ve lngiliz-Frans1z emperyalist sermayesinin mengene­sinde s1k1�an kapitalistler ba�ka turlu davranamazken, davra­m�lanm '\:ilgmhk' olarak nitelendirmenin Marksizmle en ufak bir alakas1 var m1dir?

Bay Plehanov bugunku Yedinstvo'da Sovyet'e Ge\:ici Huku­met'le 'bir anla�maya' varma \:agns1 yaparak, butun ku\:uk burjuva savunmac1 blogun politikas1m \:Ok daha a\:1k sozlu bir �ekilde if ade etmektedir. Komik bir \:agn bu. Yemekten soma hardal vermeye benzi yor.

Uzun zaman once bir anla�maya vanld1g1m hepimiz bilmi­yor muyuz? Bu anla�mamn devrimin ba�mdan beri yururluk­te oldugunu bilmiyor muyuz? Mesele �u ki , mevcut kriz bu anla�mamn bir kagll par\:as1, ho� bir vaat oldugunun anla�il­m1� olmasmdan kaynaklanmaktadir! Mevcut anla�mamn ba­

�armz olmasmm halk1 yuz yuze getirdigi 'lanet sorular'a genel olarak bir 'anla�ma' \:agns1 yap1p, anla�mamn �artlan hakkm­da ya da ger( eh teminatlan hakkmda tek kelime etmeden ce­va p vermek, i\: \:ekip "Ah, \:ilgmlar! " diyerek cevap vermek, sormas1 ay1p, bu ku\:uk burjuva Louis Blanc'larm bir traji-ko­medisi degil midir? (Louis Blanc yalmzca lafta bir i�\:i onde­riydi, ger\:ekte burjuvazinin kuyruguydu.)

"Derhal kararh ad1mlara ihtiya\: var," diyor Rabo(aya Gaze­

ta. Dogrusu, onemli bir tespit. Peki, ne tur bir 'eylem' bu, pek muhterem yurtta�lar? Ne oldugunu soyleyemezsiniz, \:linku

96

siz de bilmiyorsunuz. Tek bildiginiz yuksek perdeden konu�­

mak, i;unku siz de llpk1 Louis Blanc gibi sm1f mucadelesini unuttunuz, kui;uk burjuva lafazanhk ve nutuklara s1gmarak sm1f mucadelesini bir kenara a tt1mz.

2 1 Nisan (4 May1s) 1 9 17'de yaz1ld1; 22 Nisan (5 May1s) 1 9 1 Tde Pravda'nm 38. say1smda yaymland1; Collected Works, C. 24, s. 207-208.

97

RSDlP (BOLSEVlKLER) MERKEZ KOMlTESl'NlN 22 NlSAN

(5 MAYIS) 1 9 1 7 SABAHI ALDIGI KARAR 23 Nisan 1 9 1 7

�

19-21 Nisan arasmda geli�en siyasal kriz -en azmdan ilk a�amas1 bak1mmdan- tamamlanm1�tu.

Kapitalistlerin ofkelendirdigi kiii;iik bur juva kitle ilkin onlardan uzakla�1p i�i;ilerin tarafma savruldu; ama iki gun soma yeniden, kapitalistlere 'giiven' ve kapitalistlerle 'uzla�­ma' i;izgisinde duran Men�evik ve Narodnik onderliklerin pe�ine takildilar.

Bu onderlikler kapitalistlerin ho�, salt lafta kalan beyanla­nyla tatmin olup tiim mevzilerini uzla�mac1hk ugruna tama­men teslim ettiler.

Krizin sebepleri ortadan kalkm1� degil ve bu tiir krizlerin tekrar etmesi kapmlmazdu.

98

Kriz, kui;uk burjuva kitlenin kapitalistlere duydugu asirhk inani; ile �u an duydugu hmi; ve devrimci proletaryaya guven­me egilimi arasmda gidip gelmesinden kaynaklamyor.

Kapitalistler sava�1 uzatt1ki;a uzatirken, bu geri;egin ustunu laf kalabahg1yla ortmeye i;ah�1yorlar. Ancak devrimci prole­tarya i�i;ilerin dunya devrimiyle sava�a son verebilir ve son vermek ii;in ugra�1yor; bu devrim ai;1ki;a goruldugu uzere ul­kemizde geli�iyor, Almanya'da olgunla�1yor ve diger birkai; ul­kede de yakmla�1yor.

Su an "Kahrolsun Gei;ici Hukumet ! " slogam yanh� bir slo­gandir, i;unku halkm saglam (yani, sm1f bilini;li ve orgutlu) bir i;ogunlugunun devrimci proletaryanm yanmda saf tutma­d1g1 ko�ullarda, bu tur bir slogan ya ho� lafllr, ya da nesnel ai;1dan macerac1 giri�imlere vanr.

Biz iktidarm proleter ve yan proleterlere devrini ancak l�i;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri politikalanmm kabul edip ikti­dan kendi eline almaya gonullu oldugunda kabul ediyoruz.

Parti orgutlenmemiz, proleter gui;lerinin s1k1hg1 kriz s1ra­smda yetersizligini ai;1ki;a gostermi�tir.

Su anki sloganlanm1z: 1 ) Proletaryanm i;izgisini ve prole­taryanm sava�1 nasil sonland1rabilecegini ar;1klamak; 2) Kapi­talistlerin hukumetine guven ve onunla uzla�ma yonundeki kui;uk burjuva i;izginin elqtiri lmesi; 3) Her bolukte, her fabri­kada ve ozellikle de hizmeti;iler, vas1f s1z emeki;iler gibi geri kitleler arasmda grup grup propaganda ve ajitasyon yurut­mek, zira bur juvazi kriz s1rasmda oncelikle onlarm destegini alma ya i;ah�ll; 4) Her fabrikada, her ili;ede , her mahallede or­

gutlenmek, orgutlenmek, bir kez daha orgutlenmek.

Petrograd Sovyeti'nin her turlu sokak gosterisi ve eylemini iki gunlugune yasaklayan 2 1 Nisan tarihli kararma partimizin

99

her uyesi ko�ulsuz olarak riayet e tmelidir. Nitekim Merkez Komite dun dagm1g1 ve bugun de Pravda'da yaymlad1g1 karar metninde, "boyle bir anda i<; sava� du�uncesinin sa<;ma ve an­lams1z olacag1"m, butun gosterilerin ban�pl olmas1 gerektigi­ni ve �iddetin sorumlulugunun tamamen Ge<;ici Hukumet ve yardakplarmda olacag1m belirtmi�tir. Bu yuzden partimiz, 1�­<;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin yukanda bahsi ge<;en ka­rarmm tamammm (ve ozellikle de silahh gosterileri ve havaya ate� a<;may1 yasaklayan k1smmm) harfi harfine dogru oldugu ve ko�ulsuz olarak ria yet edilmesi gerektigi kanaatindedir.

l�<;i ve askerlere son iki gunku krizin sonu<;lanm dikkatle du�unmeleri, t�<;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'ne ve Yurutme Komitesi'ne yalmzca <;ogunlugun iradesini temsil edecek nite­likte ki�ileri yollamalan <;agnsmda bulunuyoruz. Bir delege­nin <;ogunlugun goru�unu ifade e tmedigi her ko�ulda, fabrika ve k1�lalarda yeni se<;imler yap1lmahdir.

Pravda, Say1 39, 23 Nisan 1 9 1 7;

Collected Works, C. 24, s. 2 10-2 1 2 .

1 00

KRlZlN DERSLERl 23 Nisan l 9 1 7

�

Petrograd ve butun Rusya ciddi bir siyasal kriz, devrimden bu yana ilk ciddi siyasal krizini ya�adL

18 Nisan'da Gei;ici Hukumet kapitalistlerin 'ilhaklardan vazgei;meyi' istedigine ( ve vazgei;ebilecegine) durusti;e inanan kitlelerin ofkesini uyandiracak kadar ai;1k bir �ekilde sava�m yagmac1 amai;lanm onaylayan me�um notas1m yaymladL 20-21 Nisan'da Petrograd'da k1yamet kopuyordu. Sokaklar hmca hmi; doluydu; insanlar gece gunduz demeden sokaklan dol­durdular ve her yerde irili ufakh toplanlllar duzenlendi; mu­temadiyen buyuk sokak gosterileri ve yiiruyli�ler yap1ldL Dun (21 Nisan) gece, l�i;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komitesi ve ardmdan bizatihi Sovyet'in, 'ai;1klamalar'dan, no-

101

tada yapilan d1:Izeltmelerden ve hf1kf1metin (aslmda bo� laf tan ibaret olan, soyledigi, degi�tirdigi ve hf1kf1meti baglad1g1 hic;­bir �ey ic;ermeyen) 'yorumlan'ndan tatmin oldugunu beyan et­mesiyle kriz, ya da en azmdan krizin ilk a�amas1 son bulmu� gorfmf1yor.

Kitlelerin 'olaym halloldugu'nu di:1�fmf1p di:1�i:1nmedikle­rini zaman gosterecek. Bug\in bize di:i�en gorev krizde ken­disini gostermi� olan guc;leri , sm1flan dikkatlice incelemek ve proleter partimiz ic;in gerekli dersleri c;1karmaktu. Zira her krizin bi:1yi:1k onemi sakh gerc;ekleri ac;1ga c;1karmas1du; krizler b11t11n goreli , y11zeysel ve onemsiz �eyleri bir kenara a tar; siyasal c;erc;op11 s11p11r11p sin1J mucadelesinin gerc;ek kay­naklanm ac;1ga c;1kanr.

Aslma bakilacak olursa, kapitalist hi:1ki:1met 18 Nisan'da sa­va�m diplomatik kelime oyunlanyla gec;i�tirildigi eski notala­nm tekrarlamaktan ba�ka bir �ey yapmam1�llr. Askerler ofke­liydiler, c;i:1nki:1 kapitalistlerin samimiyetine ve ban�c;il niyetle­rine d11r11stc;e inamyorlardi. Gosteriler c;eli�kili, yanh� ve fay­das1z bir sloganla asker gosterileri �eklinde ba�ladi. Bu slogan, "Kahrolsun Milyukov ! " idi (sanki ki�ileri ya da gruplan degi�­tirmek politikalann oz\in\1 degi�tirebilirmi� gibi ! ) .

Bu demektir ki koyhihige en yakm duran ve bilimsel ola­rak ki:1c;i:1k burjuva diye tammlad1g1m1z geni�, istikrars1z ve yalpalayan kitle kapitalistlerden uzakla�1p dcvrimci i�c;ilere yana�tt . Krize bel irleyici etken olacak kadar gi:1c;h1 olan bu kit­lenin savrulmas1 ya da hareketi sebep oldu .

l�te bu noktada diger kesimler de k1pudanmaya ba�ladilar: Ara unsurlar degil , a�m unsurlar; ortadaki ki:1c;uk burjuvazi degil, burjuvazi ve proletarya sokaklara c;1k1p org11tlenmeye ba�ladi.

102

Burjuvazi Nevski Meydam'm (ya da bir gazetenin verdigi adla 'Milyukov' Meydam'm) ve zengin Petrograd'm civar ma­hallelerini, kapitalistlerin ve devlet burokratlannm Petrog­rad'1m ele ge<;:irdi. Subaylar, ogrenciler ve 'orta sm1flar' Ge<;:ici Hukumet lehinde gosteri yapnlar. Bayraklannda s1k s1k "Kah­rolsun Lenin ! " sloganlan goze <;:arp1yordu.

Proletarya ise partimizin Merkez Komitesi'nin sloganlan ve <;:agnlan etrafmda kendi merkezlerinde, i�<;:i sm1h mahallelerin­de gu<;:lerini toparladi. 20-21 Nisan'da Merkez Komite kararlar ald1 ve bu kararlar parti orgutleri arac1hg1yla derhal proletar­yaya aktanldi. l�<;:iler yoksul, daha k1y1da kalm1� il<;:elerden akm akm geldiler ve ardmdan gruplar halinde N evski'ye do­lu�tular. Bu gosteriler kitleselligi ve dayam�mac1 niteligi bak1-mmdan burjuvazininkinden <;:ok farkhydi. Bir<;:ok bayrakta 'Tum lktidar l�<;:i ve Asker Temsilcileri Sovyeti'ne ! " yaz1yordu.

Nevski'de <;:atl�malar ya�andi. 'Has1m' gostericiler birbirle­rinin bayraklanm par<;:alad1lar. Yurutme Komitesi'ne <;:e�itli yerlerden gel en telefonlarda, her iki taraf m da silahh <;:atl�ma­ya girdigi, olenler ve yaralananlar oldugu bildiriliyordu; ama bilgiler son derece <;:eli�kiliydi ve dogrulanmam1�tl.

Burjuvazi 'i<;: sava� heyulas1'yla yaygara kopard1 ve boylece ger<;:ek kitlelerin, ulkenin gen;:ek <;:ogunlugunun iktidan ele ge<;:irebileceginden duydugu korkuyu ifade ediyordu. Sov­yet'in ku<;:uk burjuva onderliklerinin genel olarak devrim ba�­lad1gmdan beri, ozelde de kriz s1rasmda kesin bir parti politi­kas1 bulunmayan Men�eviklerin ve Narodniklerin gozu kork­tu . Yurutme Komitesi'nde krizin arif esinde oylann neredeyse yans1 Ge<;:ici Hukumet aleyhindeyken, �imdi on dokuz aleyh­te oya kar�1 otuz dort oyla kapitalistlere guven ve kapitalistler­le anla�ma politikasma geri donu� savunulmaktadzr

1 03

Boylece 'olay hallolmu�' kabul edildi. Bu s1mf miicadelesinin ozu nedir? Kapitalistler ho� laflar

ve sahte vaatlerle sava�1 siirdiirmeyi savunuyorlar. Rus, lngi­liz-Frans1z ve Amerikan banka sermayesinin cenderesinde s1k1�m1� durumdalar. S1mf bilirn;li onciisuniin temsil et tigi �ekliyle proletarya ise iktidarm devrimci s1mfa, proletarya ve yan proleterlere devrini savunu yor, diinya i�<;:i devrimi­nin, Almanya'da da a<;:1k<;:a geli�mekte olan devrimin geli�i­mini savunu yor ve sava�1 bu ti:i.r bir devrimle sonlandirmay1 savunuyor

Halen Men�evik ve Narodnik onderlere inanan ve burju­vazinin tehdidinden feci gozii korkmu� olup, <;:ekinceleri ol­makla birlikte onun politikalanm uygulayan halkm ezici <;:o­gunlugu, esasen de kii<;:iik burjuvazi kah saga kah sola sav­rulmaktadir.

Sava� korkun<;:tur; en <;:ok da geni� halk kitlelerini vurmu�­tur; bugiin <;:ok muglak bir �ekilde olsa da, bu insanlar sava�m su<;: oldugunu, kapitalistler arasmdaki rekabet ve <;:eki�meden otiirii yuriitiildiigiinii, onlann yagma payla�1m1 oldugunu an­lamaya ba�hyorlar. Dlinyadaki durum gun ge<;:tik<;:e girift bir hal ahyor. Buradan tek c;:1k1� yolu proleter diinya devrimidir. Bu devrim bugi:in Rusya'da diger iilkelerden daha ileridedir, ama Almanya'da da ilerledigi a<;:1kllr (grevler, karde�le�me) . V e halk yalpalamaktadir: Eski efendilerine, kapitalistlere gii­ven ile ofke arasmda yalpalamaktadir; yeni sm1fa , biitiin emek<;:iler i<;:in parlak bir gelecek vaat eden yegane devrimci sm1fa (proletaryaya) giiven ile diinya tarihindeki rohine <lair muglak bir farkmdahk arasmda yalpalamaktadir.

Kii<;:iik burjuvazi ve yan proleterlerin bu ne ilk yalpalama­s1dir, ne de son olacaktir!

1 04

l?<;:i yolda?lar, ders a<;:1ktu! Kaybedecek zaman yok. llk kri­zin ardmdan ba?ka krizler gelecektir. ButUn <;:abalanmz1 geri kesimleri bilin<;:lendirmeye, henuz gozu a<;:ilmam1? olan her bolukle ve her emek<;:i kesimiyle yaygm, yolda?<;:a ve dogrudan temas kurmaya (yalmzca toplantilar yetmez) ayumahs1mz ! ButUn <;:abalanmz kendi saflanmz1 s1kla?tumaya, en a?ag1dan yukanya dogru, her il<;:e, her fabrika, ba?kentin her bir mahal­lesi ve banliyoleri dahil olmak uzere i?<;:ileri orgutlemeye yo­nelmelidir ! Ku<;:uk burjuvazinin kapitalistlerle 'uzla?an' ke­simleri, savunmacilar ve 'destek<;:iler' sizi aldatmastn, keza tez­canhhklanndan oturu, halkm <;:ogunlugu saglam bir birlik olu?turmadan "Kahrolsun Ge<;:ici Hukumet ! " diye baguan bi­reyler de sizi yamltmasm. Kriz bireylerin bireylere ?iddet uy­gulamas1yla, ku<;:uk silahh gruplann yerel eylemleriyle, Blan­kist yollardan 'iktidan alma' giri?imleriyle, Ge<;:ici Hukumet'in 'tutuklanmas1'yla, vb. a?ilamaz.

Bugunun gorevi proletaryanm politikalanm, sava?I onun na­sil sonlanduabilecegini daha a<;:1k, daha kesin olarak ve daha ge­ni? kesimlere ula?acak ?ekilde a<;:1klamaktu. Mumkun olan her yerde daha kararh, daha geni? kesimleri kapsayacak ?ekilde proleter saflan s1kla?tmn! Sovyetleriniz etrafmda birle?in ve Sovyetler i<;:inde yolda?<;:a ikna ve bireysel uyelerin yeniden se­<;:ilmesi yoluyla <;:ogunlugu yammza <;:ekmeye <;:abalaym!

22 Nisan (5 May1s) 1 9 1 7'de yaz1ld1; 6 May1s (23 Nisan) 1 9 1 7'de Pravda'mn 39. say1smda yaymland1; Collected Worhs, C. 24, s. 2 14-2 1 6 .

1 05

YOLDASLARIN DlKKATlNE! 23 Nisan 1 9 1 7

�

La�evii;, Krimov ve Mavrin yolda�lar l�i;i ve Asker Temsil­cileri Sovyeti'ndeki Bol�evik grubunun verdigi yetkiyle, biz­den, 20-2 1 Nisan gosterilerine kalllm1� ve "Kahrolsun Gei;ici Hukumet !" pankartlan ta�1m1� olan i�i;ilerin ezici i;ogunlugu­nun bu slogam yalmzca ama yalmzca, tlim iktidarm Sovyetle­re devredilmesi gerektigi ve i�i;ilerin ancak l�i;i ve Asker Tem­silcileri Sovyetleri'nde i;ogunluga eri�tikten sonra iktidan dev­ralmak istedikleri �eklinde anlad1klanm beyan etmemizi isti­yorlar. Sovyet'in mevcut bile�imi i�i;i ve asker kitlelerin i;o­gunlugunun iradesini pek de yansllmamaktadir. l�te bu yuz­den Bol�evik grubu , 22 Nisan tarihli MK karanmn mevcut du­rumun kesin bir tablosunu sunmad1gma inanmaktadir.

106

Editorlerden. MK kararmm hi�bir �ekilde kitle gosterilerini orgutleyenleri hedef almad1gm1 ve boyle bir yorumun her tur­lu du�uncesizlik ya da macerac1hk fikrini d1�lad1gm1 soyleme­ye bile gerek yok. Her halukarda, bu gosterilerin ban��il ve et­kileyici ol�ude kitlesel niteligi gosterileri duzenleyenlerin temsilcileri s1fanyla bu yolda�lann hanesine yazilm1� buyiik bir arnd1r. Kendi Ge�ici Hukumet'i lehinde gosteri yapan bur­juvaziye hak ettigi cevab1 bir tek onlar verdiler.

22 Nisan (5 May1s) 1 9 1 Tde yaz1ld1; 23 Nisan 1 9 1 Tde Pravda'nm 39. say1smda yaymland1; Collected W orhs, C. 4 1 , s. 407

1 07

OH OLSUNCU APTALLAR 25 Nisan (8 May1s) 1 9 1 7

�

Rabo(aya Gazeta partimizde belli goru� aynhklan (belirt­mekte yarar var, Sovyet'teki Bol�evik grubunun temsilcileri­nin �imdi yaymlanm1� olan beyamyla baglannh olarak goru� aynhklan) oldugunu ortaya koyan Merkez Komite'nin son karan kar�1smda oh olsun diyerek sevinc;: nidalan anyor.

Men�evikler istedikleri kadar oh olsun deyip sevinc;: nidala­n atsmlar. Bu bizi hie;: ama hie;: rahats1z etmiyor. Men�evikle­rin orgutlulugu yok. Koltuksuz bakanlar olan <;eidze ve <;ere­teli aynd1r; politikas1z sosyal-demokratlar olan Orgutlenme Komitesi aynd1r; Plehanov'u destekleyen 'savunmacilar' ayn­d1r. Sava� kredisine kar�1 c;:1kan Martov ise apaynd1r. Tevekke­li degil, ne orgutu ne de partisi olan insanlar ba�kasmm orgu-

1 08

tunde bir hata gorduklerinde sevirn;; nidalan at1p havalara s1<;:­nyorlar.

Hakikatten korkmam1z i<;:in hi<;:bir sebep yok. Evet, i�<;:i yolda�lar, kriz, orgutumuzde baz1 kusurlar oldugunu goster­mi�tir. Hemen i�e koyulup bunlan duzeltmek zorunday1z.

Kriz, partimizde Merkez Komitemizin 'biraz solu'na sapma yonunde <;:ok zay1f bir giri�im oldugunu gosterdi. Merkez Ko­mitemiz buna teslim olmad1 ve partimizde uyumun -gonullu, akla dayah ve tam bir uyumun- �imdiden sagland1gma en ufak bir �uphemiz yok.

Her ge<;:en gun <;:izgimizin dogrulugunu daha da kamthyor. Bu politikalan etkin �ekilde hayata ge<;:irmek i<;:in proleter kit­leler �imdikinden ui; hat daha orgutlu olmahd1rlar. Her il<;:e, her mahalle, her fabrika, her askeri boluk teh yumruh gibi ha­reket edebilecek �ekilde gu<;:lu , s1k1 s1k1ya birbirine bagh bir orgutlenmeye sahip olmahd1r. Bu orgutlerin her biri merkez­le, Merkez Komite'yle dogrudan baglara sahip olmahdu ve bu baglar gu<;:lu olmahdu ki, du�man bunlan ilk darbede kopar­t1p atamasm; bu baglar kahc1 olmah, her gun, her saat gu<;:len­dirilmeli ve smanmahdu ki, du�man bizi gafil avlayamasrn.

l�<;:i yolda�lar! Her yerde, en a�ag1dan en yukanya kadar, hem i�<;:i sm1f1 i<;:inde hem de orduda gu<;:lu bir proleter kitle orgutu kurahm ve bu i�e hemen koyulahm. Du�manlanm1zm artniyetli smtmalan bizi rahats1z e tmesin, munf erit hatalan­m1z ve kusurlanm1zdan korkuya kap1lmayahm. Bunlan duzel­telim. Gelecek bizimdir.

25 Nisan 1 9 1 ?'de Pravda'mn 40. say1smda yaymland1; Collected Works , C. 24, s . 223-224.

1 09

RSDlP (B) YEDlNCl (NlSAN) TUM RUSYA KONFERANSI

24-29 Nisan (7- 1 2 May1s) 1 9 1 7

�

KONFERANSIN A(:ILISINDA YAPILAN KONUSMA 24 Nisan (7 May1s)

Yolda�lar, burada hem Rusya devriminin ilerledigi hem de dunya devriminin geli�tigi ko�ullar altmda proleter partisinin birinci konferans1 ic;in toplanm1� bulunuyoruz. Bilimsel sos­yalizmin kuruculannm iddialannm ve Basel Kongresi'nde ha­zu bulunan istisnas1z butun sosyalistlerin ongorulerinin, yani dunya sava�mm kac;milmaz olarak devrime yol ac;acag1 du�un­cesinin her yerde dogrulanacag1 gun yakla�1yor.

On dokuzuncu yuzyilda Marx ve Engels c;e�itli ulkelerde­ki proleter hareketleri izleyerek ve toplumsal devrim ic;in

1 10

mumkun olan ihtimalleri tahlil ederek, ulkeler arasmdaki rol dag1hmmm, genel olarak konu�mak gerekirse , tarihsel a<;1dan belirlenmi� ulusal ozelliklerle orant1h ve uyumlu bir �ekilde olacag1m tekrar tekrar vurgulam1�lardi. Goru�lerini k1saca �oyle if ade ediyorlard1: Frans1z i�<;ileri ba�layacak, Al­manlar bitirecek.

Devrimi ba�latma �erefi Rusya proletaryasma nail oldu . Fa­kat Rusya proletaryasmm unutmamas1 gereken bir �ey var: Rusya'daki hareket ve devrim, ornegin Almanya'da her ge<;en gun daha da ilerleyen dunya <;apmdaki proleter devrimci ha­reketin yalmzca bir par<;as1d1r. Meseleye ancak bu a<;1dan ba­karak go rev lerimizi belirleye biliriz.

Tum-Rusya Konferans1'm a<;1yorum. Lutfen Divan Kurulu i<;in adaylanmz1 belirleyiniz.

1 2 May1s ( 29 Nisan) 1 9 1 Tde Sotsi.al-Demohrat'm 43. say1smda yaymlanan k1sa haber;

tam metin olarak ilk kez 19 21 'de Lenin'in Rus<;a

Toplu Eserler'inde yaymland1; Collected W orhs, C. 24, s. 227

1 1 1

[ . . . )

MEVCUT DURUMA lLlSKlN RAPOR �

Kararm Gec;ici Hukumet'e <lair sm1fsal bir tamm sunan ilk k1sm1m okudum. * Bu karar ile Moskovah yolda�lann karan arasmda, salt metin uzerinden degerlendirmek mumkun ol­dugu kadanyla soylersem, temel bir fark yoktur. Arna genel bir tamm olarak, hukumeti kar�1-devrimci diye nitelendir­mek dogru degildir. Eger genel terimlerle konu�acaksak, hangi devrimden bahsettigimizi belirtmemiz gerekir. Burjuva devrimi soz konusu oldugu kadanyla, bunu soyleyemeyiz, zi­ra bu devrim zaten tamamlanm1�t1r. Proleter ve koylu devri-

*) Karar metninin buradaki ve a�agtdaki k1s1mlan i.;:in bkz. Nisan Tezleri, <_:ev Ferit Burak Aydar, Agora Kitaphgt, 201 1 , s. 1 20- 1 2 2. (<_:.n.)

1 1 2

mi ir;inse boyle bir ifade henuz erkendir, zira koylulerin ke­sinlikle burjuvaziden daha ileri gidecegine emin olamay1z. Koylulere olan guvenimizi ifade e tmenin, ozellikle de �imdi emperyalizme ve savunmac1hga, yani sava� destekr;iligine kayd1klarma gore saghks1z oldugu kanaatindeyim. Koyluler �u anda Kadetlerle baz1 antla�malar yaplllar. l�te bu yuzden Moskova kararmdaki bu maddeyi siyasal ar;1dan yanh� bulu­yorum. Biz koylulerin burjuvaziden daha ileri gitmelerini is­tiyoruz, biz koylulerin toprak sahiplerinin elindeki topraga el koymalanm istiyoruz, ama �imdilik ilerideki tutumlarma <la­ir kesin bir �ey soylenemez.

'Devrimci demokrasi' tabirinden titizlikle kar;m1yoruz. Hukumetin bir saldms1 soz konusu oldugunda bu tabiri kul­lanabiliriz, ama an itibariyle son derece aldallc1dir, zira bu ke�meke�te birbirine kan�m1� olan sm1flan ayirmak r;ok zor­dur. Bize du�en gorev arkadan gelenleri r;ekip kurtarmaktir. Bizim ar;1m1zdan Sovyetler bir bir;im olarak onemli degil; hangi sm1flan temsil e ttigi noktasmda onem ta�1yor. Bu yuz­den proletaryanm sm1f bilincini ilerletmek ir;in r;ok r;ah�ma­m1z gerekiyor. . .

(Karar metnini 6 . maddeden itibaren okumaya devam eder.)

Politikam1zm ozu budur. Bugun kur;uk burjuvazinin tama­m1 yalpahyor ve bu tutumunu devrimci demokrasi hakkmda­ki ho� laflara s1gmarak gizlemeye r;ah�1yor. Bu yalpalamalara proleter r;izgisiyle kar�1 r;1kmahy1z. Kar�1-devrimciler zaman­s1z eylemlerle bu r;izgiyi baltalamak istiyorlar. Bize du�en go­rev Sovyetlerin say1sm1 ve gucunu artlrmak ve partimizin bir­ligini saglamla�tlrmakllr.

Moskovah yolda�lar 3. maddeye denetim talebini ekledi­ler. Bu denetimi (:eidze, Steklov, (:ereteli ve kur;uk burjuva

1 13

guc,:birliginin diger onderleri temsil e tmektedir. Denetim, ik­tidar senin elinde olmad1g1 surece lafi guzafllr. lngiltere'yi nasil denetim altmda tutabilirim? Denetim altmda tutmam ic,:in filolanm ele gec,:irmem gerekir. Egitimsiz i�c,:i ve asker kitlelerin naif, bilinc,:siz bir �ekilde denetime inanmalanm anlayabilirim. Fakat bu inancm sm1[ mucadelesinin temel il­kelerinden bir kopu� oldugunu anlamak ic,:in denetimin te­mel vec,:heleri hakkmda du�unmeniz yeterli olacaktu. N edir denetim? Ben bir karar metni ya da benzeri bir �ey kaleme ahrsam, onlar da bir kar�1-metin kaleme ahrlar. Denetim ic,:in iktidara sahip olmamz gerekir. Eger kur;uk burjuva guc,:­birliginin geni� kitleleri bunu anlam1yorlarsa sabula ac,:1kla­mam1z gerekir, ama hic,:bir ko�ulda yalan soylememeliyiz. Eger denetimden bahsederek bu temel ko�ulu muglakla�ll­nrsam, o zaman yalan soyluyorum ve kapitalistler ile emper­yalistlerin elini guc;lendiriyorum demektir. "Siz buyrun de­netleyedurun, biz silahlan alahm. Alm, denetiminizin hayn­m gorun" diyeceklerdir. $u anda halkm talebinin geri c,:evri­lemeyecegini biliyorlar. lktidar olmadan denetim Rusya dev­riminin ilerleyi�ini engelleyen ic,:i ho� bir kuc,:uk burjuva laf­tu. l�te bu yuzden Moskovah yolda�lann uc,:uncu maddesine kar�1 c,:1k1yorum.

lki iktidann boyle ozgul �ekilde ic,: ic,:e gec,:i�ine gelince; ik­tidardan, silahtan, askerlerden ve silahh halk toplulugundan mahrum olan Gec,:ici Hukumet'in, bu zamana kadar yalmzca vaatlerle beslenen ve bu vaatlerin gerc,:ekle�tirilmesini bekle­me politikas1 izleyen Sovyetlere yasland1g1 bu oyunu oyna­mak istiyorsamz, ba�ans1z olmaya mahkumsunuz. Bize du­�en gorev bu oyundan uzak durmaktu. Biz proletaryaya bu politikanm manllks1zhgm1 ac,:1klama c,:ah�mam1za devam ede-

1 14

cegiz ve olaylar her donemec,:te tutumumuzun dogrulugunu kamtlayacakt1r. Henuz azmhktay1z; kitleler halen bize inan­m1yorlar. Bekleyebiliriz; hukumet yuzunu gosterdiginde bi­zimle birlikte saf tutacaklar. Hukumetin yalpalamalan onlan bezdirebilir ve bu durumda bizim taraf1m1za gec,:eceklerdir; i�te o zaman guc,:ler dengesini dikkate alarak, "�imdi bizim s1-ram1z geldi" diyecegiz.

$imdi sava� sorununa gec,:iyorum. Ashnda biz sava� kredi­sine kar�1 c,:1kmca bu sorun bizi birle�tirdi, zira sava� kredisi­ne kar�1 tutum siyasal guc,:ler arasmdaki safla�may1 hemen ve ac,:1kc,:a gosterdi. Rcc,:'in belirttigi gibi, Y cdinstvo haricinde her­kes yalpahyor; kuc,:uk burjuvazinin tamam1 birtak1m c,:ekince­leri olmakla birlikte krediyi destekliyor. Kapitalistler pis pis smt1yor ve karan cebe indirerek �oyle diyorlar: "Siz konu�un, biz icraat yapahm. Krediye oy veren herkes bugun butun dunyada sosyal-�ovenist olarak bilinmektedir.

$imdi sava�a ili�kin karan okuyacag1m. De; k1s1mdan olu­�uyor: 1) Sava�m sm1fsal niteligi bak1mmdan tammlanmas1; 2) yalmzca Rusya'ya ozgu bir durum olarak, kitlelerin devrim­ci savunmac1hg1; 3) sava�m nasil sonlandmlacagi.

Ben de dahil olmak uzere c,:ogumuz halka, ozellikle de as­kerlere seslenme imkam bulduk ve kitlelere her �eyi sm1f perspektifiyle ac,:1klad1g1m1zda, tutumumuzda kitleler ic,:in f ev­kalade anla�ilmaz olan tek bir �ey oldugunu du�unuyorum, o da sava�1 nasil sonlandiracag1m1z, sava�1 durdurmamn nasil mumkun olacagm1 du�undugumuzdur. Kitleler bu konuda her �eyi birbirine kan�l1rm1� durumdalar, goru�umuz hakkm­da hic,:bir �ey bilmiyorlar; bu yuzden kendimizi bu konuda en ac,:1k �ekilde if ade etmemiz gerekiyor.

(Sava�a i li�kin karar taslag1m okur.)

1 15

Mevcut sava�. muharip gui;lerden iki grup ii;in de emperya­

list bir sava�nr. yani kapitalistlerin dunya iizerinde egemenligi

ele gei;irmek ii;in, kapitalistlerin ganimet payla�1m1 ii;in, finans

ve banka sermayesine karh pazarlar bulmak ii;in ve zay1f milli­

yetleri boyunduruk aluna almak ii;in yuriittiikleri bir sava�ur.

Rusya'da devlet iktidannm II. Nikola'dan Gui;kov, Lvov ve

digerlerinin hukiimetine, toprak sahipleri ve kapitalistlerin hii­

kiimetine gei;mi� olmas1 Rusya ai;1smdan sava�m sm1fsal niteli­

gini ve anlamm1 degi�tirmemi�tir, degi�tiremez.

Yeni hukiimetin aym emperyalist sava�1 devam ettirdigi, ya­

ni sald1rgan bir fetih sava�1 yun1nugu, hukiimet sab1k i;ar II. Ni­

kola ile lngiliz, Frans1z, vb. kapitalist hukiimetler arasmdaki giz­

li antla�malan yaymlamay1 reddetmekle kalmay1p, bu antla�ma­

lan resmen onaylad1gmda apai;1k ortaya i;1ku. Bu karar halkm

iradesini dikkate almadan ve ai;1ki;a onlan aldatmak amac1yla

ahnd1, zira sab1k i;ann imzalad1g1 gizli antla�malann Rus kapita­

listlerine <;:in'i, lran\ Tiirkiye'y i, Avusturya'y1, vb. soymak ii;in

ai;1k i;ek veren korkuni; yagmac1 antla�malar oldugu i;ok iy i bi­

linmektedir.

Bu nedenle enternasyonalizmden, yani biitiin ulkelerin i�i;i­

lerinin sermayenin boyunduruguna kar�1 miicadelelerinde kar­

de�i;e dayam�malanndan tamamen kopmak istemeyen bir prole­

ter partisi, bu hukiimeti ya da hangi parlak lallarla siislenirse

siislensin onun sava� kredilerini destekleyemez.

Keza, mevcut hukiimetin ilhaklardan, yani yabanc1 ulkelerin

fethinden ya da bir milliyeti zorla Rusya'nm sm1rlan ii;inde tut­

maktan vazgei;ecegine dair vaatlerine de katiyen guvenilemez. Zi­

ra oncelikle, Rus ve lngiliz-Frans1z banka sermayesinin binbir ba­

g1yla birbirine baglanm1� ve sennayenin i;1karlanm korumaya ka­

rarh olan kapitalistler kapitalist olmaktan vazgei;medikleri tak­

dirde; kredilere, imtiyazlara, sava� sanayilerine, vb. yatmlm1�

milyarlardan gelecek karlardan vazgei;medikleri takdirde, bu sa-

1 16

va�ta ilhaklardan da vazgei;emezler. lkincisi, yeni hukiimet, hal­

k1 kand1rmak adma ilhaklardan vazgei;mesinin ardmdan, Milyu­

kov'un agzmdan (Moskova, 9 Nisan 19 17) ilhaklardan vazgei;­

mek gibi bir niyeti olmad1g1m beyan etti. Son olarak, bakan Ke­

renski'nin de katk1 sundugu Dyelo Naroda tarafmdan ai;1kland1g1

iizere, Milyukov ilhaklardan vazgei;ildigine dair beyamm diger

ulkelere yollamam1�ur bile.

Dolay1s1yla, halk1 kapitalistlerin bo� vaatlerine kar�1 uya­

ran konf erans1m1z, ilhaklardan lafta vazgei;ilmesi ile geri;ekte

vazgei;ilmesi arasmda ai;1k bir aynm yapmak gerektigini beyan

eder, yani biitiin gizli yagmac1 antla�malar yaymlanmah, d1�

politikadaki icraatlar derhal ai;1klanmah ve sab1k i;ar I I . Niko­

la'nm politikalanna ulusumuz (ii;in yuz karas1 olan politikala­

ra) bagh kalmay1 siirdiiren kapitalist sm1f tarafmdan boyun­

duruk altma ahnm1�, zor yoluyla Rusya sm1rlan ii;inde tutulan

ya da ezilen biitiin halklan tiimuyle ozgurle�tirmek ii;in derhal

ad1mlar aulmahd1r.

Karann bu k1smmm ikinci yansmda hukiimetin savurdu­gu vaatler ele ahmyor. Bir Marksist ic;:in bu k1s1m belki luzum­suzdur; halk ic;:inse onemlidir. l�te bu yuzden bu vaatlere ne­den inanmad1g1m1z1, hukumete neden guvenmedigimizi de ac;:1klamak zorundayiz. Mevcut hukumetin emperyalist politi­kalanndan vazgec;:ecegine <lair vaatlerine guven duyulamaz. Bu ac;:1dan, politikam1z hukumetten antla�malanm yayinlama­sm1 talep et tigimizi soylemekten ibaret olmamahdir. Bu bey­hude bir beklenti olur. Kapitalist hukumetten bunu talep et­mek ticari duzenbazhg1 te�hir e tmelerini talep etmeye benzer. tlhaklardan ve sava� tazminatlanndan vazgec;:mek gerektigini soylerken, bunun nas1l yap1labilecegini gostermek gerekir; bunu kimin yapabilecegini sorduklanndaysa, cevab1m1z bu

1 1 7

ad1mm dogas1 geregi devrimci bir ad1m oldugu ve dolay1s1yla ancak devrimci proletaryanm atabilecegi olmahdir. Aksi tak­dirde vaatler, kapitalistlerin halk1 surekli kontrol altmda tut­mak ic.;inkulland1klan ho� vaatler ve dilekler olarak kalacaktir.

(Karar taslagm1 okumaya de:vam e:de:r.)

Rusya'da �u an biitiin Narodnik partilere (Halki;1 Sosyalist­

ler, Trudovikler, Sosyalist-Devrimciler) , Men�evik Sosyal-De­

mokratlann oportunist partisine (Orgutlenme Komitesi, (:eid­

ze, (:ereteli, vb . ) ve partisiz devrimcilerin i;ogunluguna sirayet

etmi� olan 'devrimci savunmanhk', sm1fsal mahiyeti bak1mm­

dan kui;iik burjuvazinin, kil<;iik mulk sahiplerinin ve upk1 ka­

pitalistler gibi, zay1f halklan ezerek kar elde eden hali vakti ye­

rinde koylulerin i;1karlanm ve bak1� ai;1s1m yans!lmaktad1r. Di­

ger yandan, gizli antla�malan yaymlamak yerine vaatlerle ve

�a�ah laflarla yetinen kapitalistler tarafmdan kitlelerin aldaul­

masmm bir sonucudur bu.

'Devrimci savunmac1lar'm olu�turdugu buyiik kitlenin dii­

riist oldugu, yani gen;ekte ilhaklara, f etihlere, zay1f halklan ez­

meye kar�1 oldugu kabul edilmelidir; kitleler gen;ekte butun muharip ulkeler arasmda demokratik, dayatmac1 olmayan bir

ban� antla�masmdan yanad1r. KIT ve kent proleterlerinin ve ya­

n proleterlerin (yani, hayatlanm tamamen ya da k1smen i�gui;­

lerini kapitalistlere satarak ge<;iren insanlann) sm1fsal konu­

munun bu sm1flan kapitalist karlara ilgisiz hale getirdigi kabul

edilmelidir.

Bu nedenle, konferans1m1z 'devrimci savunmac1hga' her

tiirlu tavizin kesinlikle kabul edilemez oldugunu ve ashnda

enternasyonalizmden ve sosyalizmden tam bir kopu�u ifade et­

tigini kabul etmekle birlikte, Rus kapitalistleri ve onlann Ge­

<;ici Hlikumet'i halka kar�1 �iddet tehditleriyle smlfh kald1g1

siirece (ornegin, Gui;kov'un ustlerine keyfi davram�lar sergile­

yen askerlere �iddet tehdidi savuran me�um kararnamesi) , oz-

1 18

gur bir �ekilde orgutlenen ve butUn kamu gorevlilerini ozgiir

bir �ekilde sei;ip azleden l�i; i , Asker, Koylu , Tanm Emeki;isi ve

digerlerinin Temsilciler Sovyeti'ne kar�1 �iddete ba�vurmaya

ba�lamad1g1 siirece panimizin �iddete ba�vurmaktan imtina

edecegini beyan eder. Panimiz ciddi ve olumciil bir hata olan

'devrimci savunmac1hga' kar�1 yalmzca ama yalmzca yolda�i;a

ikna yontemleriyle sava�acak, geni� kitlelerin ban� ve sosyaliz­

min en buyuk dii�manlan olan kapitalistler hukiimetine korii

koriine guven duyuyor olmalannm guniimiiz Rusya'smda sa­

va�In h1zla sonlandmlmasmm oniindeki en ciddi engel oldu­

gunun anla�1lmas1 ii;in ugra�acakllr.

Kapitalistlerin bu politikas1 baz1 kiii;uk burjuvalarm i�ine gelmektedir, buna hii; �uphe yok. Tam da bu yuzden proleter partisinin �u an proletarya ile koylulugun i;1karlarmm ortak olduguna <lair umut beslemesi tamamen yanh� olacaktir. Biz koylulugu yamm1za i;ekmeye i;;abahyoruz, ama onlar belli bir oli;ude bilini;li olarak kapitalistlerin tarafmda yer ahyorlar.

Bir sm1f olarak proletaryanm ve yan proleterlerin sava�la ilgilenmediklerine en ufak bir �uphe yoktur. Gelenegin ve aldatmacalarm etkisinde kahyorlar. Halen siyasal deneyim­den yoksunlar. Bu yuzden gorevimiz sab1rla anlatmaktir. Onlara ilkesel duzeyde herhangi bir taviz vermiyoruz, ama onlan sosyal-�ovenist olarak da goremeyiz . Nufusun bu ke­simi hic;bir zaman sosyalist olmam1�tir, hatta sosyalizm hak­kmda en ufak bir fikri bile yoktur, siyasal hayata daha yeni yeni gozlerini ai;maktadir. Gelgelelim, sm1f bilinci olaganus­tu h1zla geli�mekte ve guc;lenmektedir. Goru�lerimizi anla­malanm saglamam1z gerekiyor; ozellikle de daha dune kadar yeraltmda faaliyet yuruten bir parti olarak �u an en zor go­revimiz budur.

1 19

Bazilan �u soruyu sorabilir: " tlkelerimizden geri ad1m at­m1� olmuyor muyuz? Emperyalist sava�m ic;: sava�a c;:evrilme­sini savunuyorduk, ama �imdi kendimizle c;:eli�iyoruz . " Ha­yu. Rusya'da ic;: sava� sona ermi�tir; biz �imdi ikinci sava�a dogru ilerliyoruz: emperyalizm ile silahh halk arasmdaki sa­va�a. Bu gec;:i� doneminde, silahh guc;: askerlerin elinde oldu­gu surece, Milyukov ve Guc;:kov henuz �iddete ba�vurmad1k­lan surece, bu ic;: sava�, bizim cephemizden, ban�c;:il, uzun sureli ve sabuh bir sm1f propagandasma donu�mu�tur. Halk ic;: sava�m gerekli oldugunu henuz anlamam1�ken ic;: sava�tan bahsetmek hi<; ku�ku yok ki Blankizme kaymak olur. Biz ic;: sava�tan yanay1z, ama sadece siyasal ac;:1dan bilinc;:li sm1fm yurutecegi ic;: sava�tan. Halkm ezen olarak gordugu biri dev­rilebilir. Rusya'da �u an ezen yoktur. $u an silahlar ve tufek­ler kapitalistlerin degil, askerlerin elindedir; kapitalistler is­tediklerini zor yoluyla degil, aldatarak elde ediyorlar ve �u an �iddet diye yaygara koparmak sac;:madu. Emperyalist sa­va�m ic;: sava�a c;:evrilmesinin oznel degil , nesnel ko�ullara dayah olmas1 gerektigini soyleyen Marksist bak1� ac;:1sma bagh kalmak gerekir. $imdilik bu slogam geri c;:ekiyoruz , ama yalmzca �imdilik. $u an silahlar kapitalistlerin degil, i�­c;:ilerin elinde. Hukumet sava� ba�latmad1g1 surece, ban�c;:il propaganda yuruturuz.

Hukumet kendisine yarar saglayacagm1 bildiginden, basi­retsizce giri�ilmi� ilk devrimci eylemin bizden gelmesini gormek istiyor. Partimiz ban�c;:1l gosteri slogamm att1g1 ic;:in ofkeden kudurmu�tur. tlkelerimizin tek birini bile �u an za­man kollamakta olan kuc;:uk burjuvaziye b1rakmamahy1z. Proleter partisi orgutlulugun gerekli oldugu yerde taktikleri-

1 20

ni oznel arzulara dayandmrsa, tehlikeli bir yanh� yapm1� olacaktu. <;ogunlugun bizimle oldugunu soyleyemeyiz; �u an ihtiyac1m1z olan �ey ihtiya t , ihtiyat, ihtiyat. Proleter tak­tikleri oznel isteklere dayandumak ba�ans1zhga mahkum e t­mek demektir.

Di;:uncu madde sava�m nasil sonlandmlacagm1 ele ahyor. Marksist bak1� ai;:1s1m biliyoruz, ama zorluk kitlelerin bunu mumkun olan en ai;:1k bii;:imde anlamalanm saglamaktadir. Biz pasifist degiliz ve devrimci sava�1 reddedemeyiz. Peki, devrimci sava� ile kapitalist sava� arasmdaki fark nedir? Her �eyden once, sm1fsal farktu: Sava� hangi sm1fm i;:1karmadu? <;1kan olan sm1f o sava�ta hangi politikalann pe�inden git­mektedir? Halka seslenirken sorulanna somut cevaplar ver­meliyiz. tlk soru, devrimci sava�m kapitalist sava�tan nasil ayirt edilebilecegidir. Sokaktaki suadan adam aynm1 gormu­yor, bunun bir sm1fsal aynm meselesi oldugunu anlam1yor. Kendimizi yalmzca teoriyle sm1rlamamahy1z, ancak proletar­ya iktidarda oldugunda geri;:ekten devrimci bir sava� verecegi­mizi pratikte gostermeliyiz. Sanmm sorunu bu �ekilde ortaya koymakla bu sava�m ne ii;:in verildigi ve kimin sava�1 oldugu sorulanna mumkun olan en net cevab1 vermi� oluyoruz.

Pravda sava�an butiin ulkelerin askerlerine i;:agnnm tas­lak metnini yaymladi. * Cephede karde�le�melerin ya�and1g1 bilgisini ald1k, ama bu karde�le�me henuz siyasal ai;:1dan ya­

n bilini;:lidir. Eksik olan k1s1m net bir siyasal fikirdir. Asker­ler eylemin tabandan geli�mesi gerektigini ii;:gudusel olarak

hissetmeye ba�ladilar. Bu devrimci insanlann sm1fsal ii;:gu­dusu onlara yegane dogru yolun bu oldugunu gosterdi. Fa-

*) Bkz. "Sava�an BU.tun Oikelerin Askerlerine <;:agn" bkz. s. 7 1-74. (<;: .n) .

1 2 1

kat devrim i<;in bu kadan yetmez. Biz a<;1k ve net bir siyasal cevap vermek istiyoruz. Bu sava�a son vermek i<;in, devlet iktidannm devrimci sm1fm eline ge<;mesi �arttu. Konferans adma, sava�an butun ulkelerin askerlerine bir <;agrmm ha­zulanmasm1 ve uygun butun dillerde yaymlanmasm1 teklif

ediyorum. Eger kallhmcilannm yans1 emperyalist hukumet­

lerin gizli ya da a<;1ktan ajam olan ban� konferanslan hak­kmda butun bu beylik laflar yerine bu <;agny1 yollarsak, amac1m1za bu tun bu ban� konf eranslanndan bin kat daha

<;abuk ula�mz. Alman Plehanov'lanyla asla i�imiz olmaz . [ Rusya'ya donu�te ) Almanya'dan ge<;erken, bu baylar, sos­yal-�ovenistler, Alman Plehanov'lan arabam1za binmeye <;a­

h�lllar, ama biz tekinin bile binmesine izin vermeyecegimizi ve i<;lerinden biri bindigi takdirde, buyuk bir hugur ya�ama­dan d1�an <;1kamayacaklanm soyledik. Karl Liebknecht gibi bir adamm bizi gormeye gelmesine izin verilseydi, kendisiy­

le kesinlikle geli�meleri masaya yatmrd1k. Sava�m nasil son­land1nlacag1 sorusuna cevap veren <;agnm1z1 butun ulkelerin

emek<;ilerine hitaben yaymlad1g1m1zda ve askerler sava�tan bir <;1k1� yolu gosteren siyasal cevab1m1z1 okuduklannda,

karde�le�me muazzam ilerlemeler kaydedecektir. Karde�le�­meyi sava�a kar�1 i<;gudusel bir nefretten sava�m nasil son­landmlacagma <lair net bir siyasal cevap duzeyine yukselt­

mek i<;in yapmam1z gereken budur. Simdi de u<;uncu soruna, yani mevcut durumun uluslara­

ras1 i�<;i hareketi ve uluslararas1 kapitalizmle baglanllh anali­

zine ge<;iyorum. Marksizm a<;1smdan bakild1gmda, emperya­

lizmi ele ahrken tek bir ulkedeki ko�ullarla smuh kalmak sa<;­madu, zira butun kapitalist ulkeler birbirine s1k1 s1k1ya bagh-

1 22

du. $imdi, sava� zamanmda, bu bag k1yaslanamaz derecede guc;lenmi�tir. Bullin insanhk kanh bir kordugume suruklen­

mi�tir ve hic;bir ulus buradan kendi ba�ma kurtulamaz. Daha ileri ya da geri ulkeler olmakla birlikte , bu sava� onlan oyle c;ok bagla birbirine baglam1�tu ki, tek bir ulkenin bu kordu­

gumden kendi ba�ma kurtulmas1 tasavvur edilemez. Hepimiz iktidann l�c;i ve Asker T emsilcileri Sovyetle­

ri'nin elinde olmas1 gerektigini kabul ediyoruz. Peki, iktidar onlann, yani proleterler ile yan proleterlerin eline gec;erse,

ne yapabilirler ve ne yapmalan gerekir? Bu girif t ve guc; bir durumdur. lktidann devrinden bahsediyorsak, ortada bir tehlike vardu ve bu tehlike onceki devrimlerde de buyuk bir

rol oynam1�tu: Devrimci s1mf m devlet iktidanm ele gec;ir­dikten soma bu iktidan nasil kullanacag1m bilmemesi. Dev­rimler tarihinde bu sebepten oturu ba�ans1z olmu� birc;ok devrim vard1r. Butun Rusya'y1 aglanyla kaplam1� olan l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri �u an devrimin merkezinde durmaktadu; ama kanaatimce , bunlann rolunu yeterince in­

celemi� ya da anlam1� degiliz. l�c;i ve Asker Temsilcileri Sov­yetleri iktidan ele gec;irdigi takdirde, arllk kelimenin ah�il­d1k anlam1yla devlet olmaktan c;1kacakllr. Dunya tarihinde

henuz boyle bir devlet iktidanmn az1msanmayacak bir sure boyunca iktidarda kald1g1 gorulmemi�tir, ama butun dunya­daki i�c;i hareketi bu yonde ilerliyor. Bu devlet Paris Komu­nu turunde bir devlet olacaktu. Bu tur bir iktidar diktator­luktur, yani dayanag1m yasalardan, c;ogunlugun bic;imsel ira­desinden degil, dolays1z, ac;1k cebirden ahr. Cebir, iktidar ay­

gll1du. 0 halde, Sovyetler bu iktidan nasil uygulayacak? Po­lis arac1hg1yla eski yonetme tarzma geri donecekler mi? Es-

1 23

ki iktidar organlan arac1hg1yla yonetecekler mi? Kanaatimce bunu yapamazlar. Her halukarda, hemen burjuva olmayan bir devlet kurma goreviyle kar�1 kar�1ya gelecekler. Bol�evik­ler arasmdayken, bu devleti eski yonetim organlanm yok et­

mi� ve bunlarm yerine i�c,;ilerin dogrudan yonetim organlan

olan yeni organlar koymu� olmas1 anlammda Paris Komu­nu'yle kar�ila�llrd1m. Kapitalistlerin en c,;ok korktuklan keli­meyi kullanm1� olmakla suc;lamyorum, zira bunu dogrudan sosyalizmi getirme istegi olarak yorumlamaya ba�lam1�lar­

dir. Oysa hen bunu yalmzca eski organlarm yerine yeni, pro­le ter organlan koyma anlammda kulland1m. Marx bunu bu­tun dunya proleter hareketinin en buyuk s1c;ray1�1 olarak gormu�tu. Proletaryanm toplumsal gorevleri sorunu, bizim

ac,;1m1zdan son derece pratik oneme sahiptir, zira birincisi Rusya diger butun ulkelerle ic,; ic,;e gec,;mi�tir ve kendimizi ko­parmam1z mumkun degildir: Proletarya ya tamamen baglan­

m koparacak, ya da ezilecektir; ikincisi, l�c,;i ve Asker Tem­

silcileri Sovyetleri bir vakiadir. l�c,;i ve Asker Temsilcileri

Sovyetleri'nin butun Rusya'y1 kucaklad1gma, bir devlet ikti­

dan olduguna ve ba�ka bir devlet iktidan olamayacagma kimsenin �uphesi yoktur. Eger boyleyse, bu iktidardan nasil yararlanabileceklerine dair net bir goru� ortaya koymam1z gerekir. Bazilan Fransa ya da Amerika'dakiyle aym tur bir iktidar oldugunu soyluyor, oysa bu ulkelerde boyle bir ikti­

dar yok; orada boyle dogrudan bir iktidar yoktur. Mevcut durum uzerine karar uc,; bolumdur. llk bolum em­

peryalist sava�m yol ac,;llg1 nesnel durumu, dun ya kapitalizmi­nin ic,;inde bulundugu durumu tammlamaktadir; ikinci bo­

lum, uluslararas1 proleter hareketin durumunu; uc,;uncu ho-

1 24

him ise Rusya i�r;:i sm1f mm iktidan ele ger;:irdikten sonraki go­revlerini ele almaktad1r. llk bohimde, sava� suasmda kapita­lizmin sava� oncesinden bile daha fazla geli�tigi sonucunu for­mule ediyorum. Kapitalizm �imdiden butun uretim alanlanm ele ger;:irmi�tir. Yirmi yil once, Almanlann Erfurt Program1'm

kaleme ald1klan 1 89l 'de Engels kapitalizmi plans1z bir uretim sistemi olarak tammlamaya devam etmenin mumkun olmaya­cag1m soylemi�ti. Bu tamm arllk ger;:erliligini yitirmi�tir; trost­ler ortaya r;:1kllktan soma planlamamn olmay1�mdan bahsedi­

lemez. Kapitalizm ozellikle de yirminci yuzyilda devasa ad1m­lar atm1�tu ve sava� yirmi be� yilda yapilanlardan daha r;:ogu­nu yapm1�llr. Sanayide devlet denetimi Almanya'da oldugu gi­bi lngiltere'de de ilerleme kaydetmi�tir. Butun bunlar sosyalist devrimi daha da yakmla�tum1� ve sosyalizmin nesnel ko�ulla­nm yaratm1�llr. Dolay1s1yla, sosyalist devrim sava�m bir sonu­cu olarak daha da yakmla�m1�t1r.

Sava� oncesinde lngiltere'de ozgurluk dunyamn diger bu­tun ulkelerinde oldugundan daha fazlayd1; Kadet turu siyaset­

r;:iler bu gerr;:egi her zaman vurgulam1�lard1r. lngiltere'de oz­gurluk vard1, r;:unku bir devrimci hareket yoktu . Sava�, amn­da degi�ime yol ar;:tL Ony1llar boyunca sosyalist basmm ozgur­

lugunu r;:igneyecek tek bir giri�imin olmad1g1 ulkede , hemen tipik bir r;:arhk sansuru kuruldu ve butun hapishaneler sosya­listlerle doldu. lngiltere'de kapitalistler yuzy1llardu halk1 zor kullanmadan yonetmeyi ogrenmi�lerdir ve zora ba�vurdukla­nna gore, demek ki devrimci hareket buyuyor ve ba�ka turlu hareket etmeleri mumkun degildir. 1 00 Alman Plehanov'una

kar�1 tek ba�ma olmasma kar�m Liebknecht'in kitleleri temsil ettigini soyledigimizde, utopyac1, hayalci olmakla itham edil-

1 2 5

dik. Arna yurtd1�mda i�c,;i toplanlllanna bir kez olsun kalllm1� biri, kitlelerin Liebknecht'e duyduklan sevginin reddedilemez bir gerc,;ek oldugunu bilir. Liebknecht'in en az1h muanzlan

halk kar�1smda manevra yapmak zorunda kaldilar ve onu des­tekliyor numaras1 yapmayanlar bile, onun kar�1sma c,;1kmaya

cesaret edemediler. Simdi i�ler daha da ilerledi. Arllk kitle grevleri ya�amyor, cephede karde�le�meler goruluyor. Bu ac,;1-dan kehanette bulunmaya c,;ah�mak buyuk bir yanh� olacaktu, ama Entemasyonal'e duyulan sevginin artmakta oldugu, Al­

man ordusunda devrimci k1pudanmalann gorunmeye ba�la­

d1g1 gerc,;eginden de kac,;amay1z . Almanya'da devrimin guc,;len­digini gosteren bir olgudur bu.

0 halde, devrimci proletaryanm gorevleri nelerdir? Bullin

sosyalistlerin goru�lerindeki ba�hca kusur, temel hata bu so­runun, llpk1 sosyalizme gec,;i� sorunu gibi, c,;ok genel bir bic,;i­

me burundurulmesidir. Oysa bizim somut ad1mlardan ve on­lemlerden bahsetmemiz gerekiyor. Bunlardan bazilan ic,;in ko­�ullar olgunla�m1�, bazilan ic,;in olgunla�mam1�llr. Su an bir

gec,;i� a�amasmday1z. Burjuva devletlerdekinden farkh olarak, yeni bic,;imleri one c,;ikard1g1m1z ac,;1kllr. l�c,;i ve Asker Temsil­cileri Sovyetleri ba�ka hic,;bir ulkede var olmayan ve hic,;bir za­man gorulmemi� bir devlet bic,;imidir. Bu bic,;im sosyalizme dogru ilk ad1mlan if ade eder ve sosyalist toplumun ba�lang1-

cmda kac,;1mlmazd1r. Bu gerc,;ek belirleyici onemdedir. Rusya devrimi Sovyetleri yaratm1�llr. Dunyada hic,;bir burjuva ulke bu tur devlet kurumlanna sahip degildir, olamaz da. Sosyalist

devrim bundan ba�ka bir devlet iktidanyla i�leyemez. Sovyet­ler devlet iktidanm s1radan bir burjuva cumhuriyet kurmak ya da dogrudan sosyalizme gec,;mek amac1yla ele gec,;irmemeli-

1 26

dir. Bu olamaz. 0 halde, amac; nedir? Sovyetler bu gec;i� yo­

lunda ilk somut ad1mlan atmak ic;in, atilabilecek ve atilmas1 gereken ad1mlan atmak ic;in iktidan ele gec;irmelidir. Bu ac;1-dan en buyuk du�man korkudur. Kitleleri bu, ad1mlan derhal

atmaya te�vik etmeliyiz, aksi takdirde Sovyetlerin iktidannm hic;bir anlam1 kalmayacak ve halka hic;bir �ey vermeyecektir.

�imdi de halka Marksist goru�lere ters du�meyen hangi so­m ut ad1mlan onerebilecegimiz sorusunu cevaplamaya c;ah�ay1m.

Neden iktidann l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyetlerine

gec;mesini istiyoruz? Sovyetlerin hayata gec;irmesi gereken ilk onlem topragm

devletle�tirilmesidir. Herkes devletle�tirmeden bahsediyor. Bazilan bunun en iitopyac1 onlemlerden biri oldugunu soy­luyorlar; yine de, herkes bunu kabul edecektir, zira Rusya'da toprak sahipligi o kadar karma�1ktu ki , tek c;1k1� yolu topra­

g1 bolen butiin smu c;izgilerini kaldumak ve devlet mulkiye­ti haline getirmektir. Toprakta ozel mulkiyet kaldmlmahd1r. Bizi bekleyen gorev budur, c;u nku halkm c;ogunlugu bu ad1-m1 desteklemektedir. Bunu ba�armak ic;in Sovyetlere ihtiya­

c1m1z var. Bu onlem eski devlel gorevlilerinin yard1m1yla gerc;ekle�tirilemez.

lkinci onlem. Sosyalizmi 'getirmek' gibi bir gorft�iimuz ola­maz; bu, sac;mahgm daniskas1 olur. Biz sosyalizmin propagan­dasm1 yapmahy1z. Rusya'da nuf usun c;ogunlugu koyludur, sosyalizm konusunda bir fikri olmayan kuc;uk c;if tc;ilerdir. Arna her koyde c;if tliklerini geli�tirmelerini saglayacak bir banka kurulmasma ne itirazlan olabilir ki? Hic;bir itirazlan ol­maz. Propagandam1zda bu pratik onlemleri koylulere gotur­meli ve bunlann gerekli oldugunu anlamalanm saglamahy1z.

1 2 7

�eker Dreticileri Sendikas1 ise apayn bir konudur. Bu bariz bir gerc;:ektir. Burada onerimiz dogrudan ve icraat donuk ol­mahdir: Zaten t\1muyle geli�mi� olan bu sendikalara devlet el koymahd1r. Sovyetler iktidan almak istiyorlarsa, ancak bu amac;:lar ic;:in olmahd1r. lktidan almalan ic;:in ba�ka bir sebep olamaz. lki sec;:enek var: Ya Sovyetler daha da ilerler, ya da Pa­ris Komunu orneginde oldugu gibi yl!z k1zarllc1 bir olume ra­z1 olur. Eger ihtiyac;: duyulan bir burjuva cumhuriyetse, bu i� pekala Kadetlere de birakilabilir.

Sozlerimi beni en c;:ok etkileyen konu�madan bahsederek bitirmek istiyorum. Bir komur madencisi kayda deger bir ko­nu�ma yapti. Tek bir kitabi laf etmeden, bize devrimi nasil yapllklanm anlatti. Bu madenciler ba�larmda birinin olup ol­mayacag1 sorunuyla ilgilenmiyorlardi. Madeni ele gec;:irdiler ve onlar ic;:in onemli olan uretimin kesintiye ugramamas1 ad1-na kablolarm zarar gormesini engellemekti. Soma ekmek so­runu ele ahnd1 ve madenciler az bulunan ekmegin nasil elde edilecegi konusunda da anla�tdar. Arllk elimizde kitaplardan c;:1kartilmam1�. gerc;:ek bir devrim program1 var. lktidan yerel bolgelerde ele gec;:irmek derken kastettigim budur.

Burjuvazi ba�ka hic;:bir yerde Petrograd'da oldugu kadar guc;:lu degil. Burada iktidar kapitalistlerin elinde. Arna butun ulkede, koyluler herhangi bir sosyalist gorev ic;:in hareket et­memelerine kar�m salt pratik onlemleri hayata gec;:iriyorlar. Kammca devrimci hareketin yalmzca bu program1 devrimin dogru yoluna i�aret etmektedir. Biz bu onlemlerin fevkalade ihtiyath ve titiz bir �ekilde hayata gec;:irilmesini savunuyo­ruz. Yalmzca bu onlemler hayata gec;:irilmelidir; yalmzca bu yonde ilerlemeliyiz. Ba�ka c;:1k1� yolu yak. Bu yapilmad1g1 takdirde , Sovyetler dagilacak ve yuz k1zartic1 bir olumle ta-

1 28

m�acaktu. Arna eger devrimci proletarya iktidan gen;ekten ele ger;irirse, bunu yalmzca daha da ileri gitmek ir;in yapa­caktu. Ve ileri gitmek sava�tan kurtulmak ir;in kesin ad1mlar atmak demektir; yalmzca laflar yetmez. Bu ad1mlarm tam ba­�ans1 ancak dunya devrimiyle mumkundur, devrimin sava�1 oldurmesiyle, but-Un dunya i�r;ilerinin devrimi destekleme­siyle mumkundur. Bu yuzden iktidan almak yegane pratik onlemdir ve yegane r;1k1� yoludur.

K1sa haber halinde 25 Nisan 1 9 1 Tde Pravda'nm 40. say1smda yaymland1;

tam metin halinde ilk kez 192l 'de N. Lenin (V Ulyanov) , Eserler, Cilt XIV, 2. K1s1m'da yaymland1;

Collected Worhs, C. 24, s. 228-243.

1 29

MEVCUT DURUMA lLlSKlN RAPOR HAKKINDA TARTISMAYI SONLANDIRAN KONUSMA

24 Nisan (7 May1s) 1 9 1 7

�

Kamenev yolda� macerac1hk lafmm uzerinc bahklama at­ladl. Buna deginmem gerekiyor. Kamenev yolda� "Kahrol­sun Gec;ici Hukumet ! " sloganma kar�1 c;1karken yalpalama sergiledigimizi iddia ediyor, bu konuda krndinden emindir. Kendisine kallhyorum; devrimci poli tikalardan uzakla�ma anlammda bir yalpalama olmu�tur ve bu yalpalamadan ka­c;mmak gerekir. Kamenev yolda�la aram1zdaki farklarm c;ok buyuk olmad1g1m du�unuyorum , c;unku bizimle anla�arak goru�unu degi�tirdi. Macerac1hg1m1z nereden kaynaklan­maktadir? Zorlama onlemlere ba�vurmaya c;ah�mam1zdan. 0 endi�eli anda kitlelerin ne olc; ude bizim tarahm1za gec;tikle­rini bilmiyorduk. Eger guc;lu bir kay1� ya�ansayd1, i�ler fark-

130

h olurdu. Ban�c;;il gosteri c;;agnsmda bulunduk, fakat Petrog­rad Komitesi'nden birkac;; yolda� farkh bir slogan attilar. Bu slogam geri c;;ektik c;;ekmesine, ama kitlelerin Petrograd Ko­mitesi'nin slogamm atmalanm engellemek ic;; in c;;ok gec;;t i . "Kahrolsun Gec;; ici Hukumet ! " slogamnm macerac1 bir slo­gan oldugunu, hukumetin �u an devrilemeyecegini soyluyo­ruz. l�te bu yuzden ban�c;;il gosteri slogamm att1k. Tek iste­digimiz du�man guc;;lerini ban�c;;il bir �ekilde yoklamakll; sa­va�a girmeye niyetimiz yoktu. Petrograd Komitesi ise biraz­c1k daha sola kayd1, ama o durumda ciddi bir yanh�ll bu. Or­gutsel aygll1m1zm zay1f oldugu anla�ild1; kararlanm1z1 her­kese dinlettiremiyoruz. Dogru bir slogan olan "Ya�asm l�c;;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri ! " ile birlikte "Kahrolsun Ge­c;; ici Hukumet ! " slogamm da a tt1k. Eylem Siras1 geldiginde, 'birazc1k sola kaymak' yanh�tl . Biz bunu ciddi bir sue;; ve ba­�1bozukluk olarak goruyoruz. Boyle bir davram�a bilerek izin vermi� olsayd1k, Merkez Komite'de bir saniye kalmama­m1z gerekirdi. Bu yanh�, orgutsel aygll1m1zm zay1CT1gmdan kaynaklandi. Evet, orgutumuzde kusurlar vardi. Orgutumu­zu geli�tirme sorununu gundeme getirdik.

Men�evikler ve �urekas1 'macerac1hk' kelimesini alabildigi­ne kullamyorlar. Oysa ne bir orgutu ne de bir poli tikas1 olan bir siyaset varsa onlardir. Halbuki bizim hem bir orgutumuz hem de politikam1z var.

0 Sira burjuvazi butl'm guc;;lerini sef erber etti; merkez sak­land1 ve ban�c;;il bir gosteri tertip ettik. Bizden ba�ka politika ureten kimse yoktu. Yanh� yapllk m1? Evet, yaptlk. Arna an­cak hic;;bir �ey yapmayanlar hata yapmazlar. Kusursuz orgut zor bir �eydir.

Denetime gelirsek.

1 3 1

Kamenev yolda�la denetim mevzuu haricinde aym du�u­nuyoruz. Kendisi denetimi siyasal bir faaliyet olarak goru­yor. Arna oznel ar;1dan, bu kelimeyi (:eidze ve digerlerinden daha iyi anhyor. Biz denetimi kabul e tmeyecegiz. lnsanlar komunizm hakkmda bir suru korkunr; laf ederek kendimizi yahtt1g1m1z1, belki de burjuvaziyi urkutup z1vanadan r;1kart­llg1mm soyluyorlar. . . Kimbilir, belki de ! Arna bizi yahtan bu degil. Yahlllmam1za yol ar;an sava� kredisi sorunu oldu . Tam da bu sorunda azmhkta oldugumuzu gorduk. Evet , azmhk­

tay1z. Eee , ne olmu� yani? �ovenizm r;ilgmhg1 ahp ba�1m git­mi�ken sosyalist olmak azmhkta olmaktu. (:ogunlukta ol­maksa �ovenist olmaktu. �u anda koyluluk Milyukov'la el ele vermi�. kredi arac1hg1yla sosyalizme saldmyor. Koyluler Gur;kov ve Milyukov'un pe�inden gidiyorlar. Bu bir gerr;ek­tir. Koylulugun burjuva demokratik diktatorlugu eskimi� bir formuldur.

Koylulugu devrime r;ekmek istiyorsak, proletaryay1 koylu­lukten ayn bir proleter partisinde tutmak zorunday1z, r;unku

koyluluk �ovenisttir. Koyluleri �imdi r;ekmek demek Milyu­kov'un insaf ma kalmak demektir.

Ger;ici Hukumet devrilmelidir, ama �imdi ve ah�ild1k tarz­da degil. Kamenev yolda�a kallhyoruz. Arna ar;1klamak zorun­day1z. Kamenev yolda� bu kelimeyi dilindcn du�urmuyor. Ne var ki yapabilecegimiz yegane �ey bu.

Rikov yolda� sosyalizmin sanayisi daha geli�kin olan ba�ka ulkelerden gelmesi gerektigini soyluyor. Dogru degil bu . Kimin ba�lay1p kimin bitirecegini soy lemek kimsenin harc1 degildir. Boyle Marksizm olmaz; bu, Marksizmin ayaga du�urulmesidir.

Marx Fransa'mn ba�layacag1m, Almanya'mn bitirecegini soy­lemi�ti. Arna Rusya proletaryas1 herkesten daha r;ok i� ba�ardi.

1 3 2

Eger, "(:ar'a hayir, ya�asm proletarya diktatorlugu" diyor olsayd1k, pekala, bu, ku"uk burjuvaziyi es ge"mek olurdu. Arna biz ba�ka bir �ey diyoruz: Sovyetler arac1hg1yla devrime yard1m edin. Reformizme kaymamam1z gerekiyor. Biz kaybet­mek i"in degil, kazanmak i"in sava�1yoruz. En kotu ihtimalle k1smi ba�an bekliyoruz. Yenilgi ya�asak bile, k1smi ba�an el­de edecegiz. Reformlar elde edecegiz. Reformlar sm1f mucade­lesinin yard1mc1 aletidir.

Dahas1, Rikov yolda� kapitalizmden sosyalizme bir ge"i� donemi olmad1gm1 soyluyor. Dogru degil. Bu, Marksizmden kopmakllr.

Belirledigimiz "izgi dogrudur ve ileride Merkez Komite'nin sozunu dinlemeyen Petrograd Komitecilerinin olmad1g1 bir orgut yaratmak i"in elimizden geleni yapacag1z. Buyl'1yoruz ve zaten ger"ek bir parti de boyle olur.

llk kez 1921 'de N. Lenin (V Ulyanov) , Eserler, Cilt XIV,

2. K1s1m'da yaymland1;

Collected Works, C. 24, s. 244-246.

133

BlR ENTERNASYONAL SOSY ALlST KONFERANS (AGRISI YAPMA ONERlSl

HAKKINDA KONUSMA 25 Nisan (8 May1s) 1 9 1 7

�

Nogin yolda�a kalllamayacag1m. Burada siyasal ac;1dan mu­azzam oneme sahip oldugunu du�undugum bir olgu var ve Borgbjerg'in konf erans davetini reddeden Rus ve lngiliz-Fran­s1z �ovenistlerine kar�1 hummah bir kampanya ba�latmak boynumuzun borcudur. Gerc;ek meseleyi, buti'm bu i�in altm­da yatan saikleri unutmamahy1z. Size Borgbjerg'in onerisini Raboc;:aya Gazeta'da yaymland1g1 haliyle eksiksiz olarak oku­yacag1m. Size bu sozde sosyalist kongre komedisinin arkasm­

da Alman emperyalizminin c;ok gerc;ek siyasal manevralanmn oldugunu gosterecegim. Alman kapitalistleri, Alman sosyal­�ovenistleri arac1hg1yla butun ulkelerin sosyal-�ovenistlerini

134

konferansa davet ediyorlar. l�te bu yt1zden buyuk bir kampan­ya yiirutmeliyiz.

Neden bu i�i sosyalistlere gorduruyorlar? (:unku emekc;i kitleleri aldatmak istiyorlar. Bu diplomatlar kurnaz adamlar; bunu ac;1kc;a soylemek para etmeyeceginden, kendileri adma yapmas1 ic;in bir Danimarkah Plehanov'u yolluyorlar. Alman sosyal-�ovenistlerini yurtd1�mda yuzlerce kez gorduk; bunlan te�hir etmek gerekiyor. [ . . . ]

Bu teklifin Alman hukumetinden geldigine en ufak bir ku�ku yoktur. Alman hukumeti dogrudan hareket etmek ye­rine , Danimarkah Plehanov'lan kullamyor, zira Alman ajanla­rmm bu ugurda hic;bir i�e yaramayacaklan ac;1ktu. Sosyal-�o­venistlerse bu i�e yararlar: Bu tur i�leri gorurler. Bize du�en

gorevse, bu konferansta temsil edilen proletarya partisinin 70 bin i�c;isi adma, onlan butun dunyaya afi�e etmek ve saklama­ya c;ah�llklan gerc;ek niyetlerini ortaya sermektir. Aynnllh bir

karar yaymlamam1z, yabanc1 dillere c;evirtmemiz ve boylece bu baylara bir sosyalist partiye yakla�maya cesaret ettikleri ic;in hak ettikleri tokad1 atmam1z gerekiyor. [ . . . ]

Bir �ey daha eklemeliyim. 'Merkez'in Alman temsilcilerinin (Kautsky, Haase ve Ledebour) bu konferansa kalllmay1 kabul ettiklerinden bahsetmeyi unuttum. Bundan daha utan<; verici bir �ey olamaz. lngiliz ve Frans1z sosyalistleri konf eransa ka­lllmay1 reddettiler. Bu da gosteriyor ki, kendilerine sosyalist ad1m veren lngiliz-Frans1z �ovenistleri gerc;ekte burjuvazinin ajanlandu, c;unku Borgjberg arac1hg1yla Alman sosyalist c;o­gunlugunun sergiledigi muazzam c;abalara kar�m emperyalist sava�m surdurulmesinde onemli role sahipler; zira Alman hu­kumetinin Borgjberg'in agzmdan konu�tuguna �uphe yoktur. �oyle diyor bu zat: "Durum icab1 ganimetlerinizi size iade et-

135

mek zorunday1m (yani Afrika'daki Alman somurgeleri) . " Al­manya'daki durumun kotu olmas1 bunu dogrulamaktadir; ul­ke y1k1mm e�igindedir; arnk sava�1 surdurmek umitsiz bir go­revdir. l�te bu yiizden neredeyse butun ganimeti hirakmaya hazir olduklanm soyluyorlar, zira hala birkac; parc;a kopanp alabileceklerini umuyorlar. Diplomatlar birbirleriyle istedikle­ri gibi ileti�im kuruyorlar ve burjuva gazeteler d1� siyaset hak­kmda yazarken halk1 lafazanhkla kandmyorlar. [ . . . )

K1sa haber halinde 9 May1s (26 N isan) 1 9 1 Tde Pravda'nm 4 1 . say1smda yaymland1;

tam metin halinde ilk kez 192l'de N. Lenin (V Ulyanov), Eserler, Cilt XIV, 2 . K1s1m'da yaymland1;

Collected Worhs, C. 24, s . 24 7-250 (parc;a) .

136

SOVYETLERE KARSI TUTUM HAKKINDA KONUSMA

25 Nisan (8 May1s) 1 9 1 7

�

KISA GAZETE HABER!: Lenin yolda� Frans1z devriminin bir belediye devrimi a�a­

masmdan ge<;:tigine, gucunu temel dayanag1 haline gelmi� olan yerel ozyonetim organlarmdan ald1gma dikkat i;:ekti. Rusya devriminde merkezlerde belli bir burokratizm goru­yoruz; yerel bolgelerde, ta�radaysa Sovyetlerin elinde daha buyuk bir gu<;: var Ta�raya k1yasla buyuk �ehirlerde Sovyet­ler siyasal ai;:1dan burjuva merkezi o toritelere daha bag1mh­lar. Merkezlerde uretimin kontrolunu ele almak o kadar ko­lay degil; ta�rada bu �imdiden belli bir oli;:ude geri;:ekle�mi�

1 3 7

durumda. Buradan "1kanm1m1z: Yerel Sovyetleri gu"lendir­mek olmah. Bu a"1dan, esasen ta�radan gelmek uzere, ilerle­me mumkundur.

Pravda, Say1 42, 27 Nisan 1 9 1 7; Collected Worhs, C. 24, s. 254.

1 38

SOVYETLER UZERlNE KARARIN TASLAK TEZLERl

�

Birtak1m yerel merkezlerde, 6zellikle de i�c;i sm1h merkez­lerinde Sovyetlerin rolunun 6zellikle 6nemli oldugu kamtlan­di. Sovyetler butun iktidan elinde bulunduruyor. Burjuvazi si­lahs1zlandmlm1� ve tamamen boyun egdirilmi�tir; ucretler yukseltilmi� vc uretimde du�u�e yol ac;madan c;ah�ma saatleri a�ag1ya c;ekilmi�tir; ia�e tedariki sorunsuzdur; uretim ve dag1-t1mda denetim kurulmu�tur; eski otoritelerin hepsi gorevden ahnm1�tu; koylulerin devrimci inisiyatifi hem iktidar soru­nunda (eski otoritelerin kovulmas1 ve yenilerin i�ba�1 yapma­s1) hem de toprak sorununda cesaretlendirilmektedir.

Ba�kentte ve belli buyuk merkezlerdeyse tersi bir egilim goze c;arp1yor. Sovyetler bile�imi bak1mmdan daha az prole-

1 39

terdir, yurutme komitelerinde kuc;uk burjuva unsurlarm nu­fuzu kar�ila�tmlamaz derecede fazladir ve ozellikle de komis­yonlarda, kitlelerin devrimci inisiyatifine gem vuran, kitlele­rin devrimci hareketini ve devrimci amac;lanm burokratiklq­

tiren ve kapitalistlere etki edebilecek butun onlemlere ta� ko­yan 'burjuvaziyle i�birligi' vard1r.

Halkm, ozellikle de i�c;ilerin c;arhg1 devirirken muazzam fedakarhklar yapllg1 ba�kentte -merkezi devlet iktidarmm devrildigi ve sermayenin en merkeziyetc;i iktidarmm kapita­listlere azami guc; tevdi ettigi ba�kentte- devrimci enerji en tam �ekilde geli�tikten soma Sov yetlerin gucunun (ve prole­taryamn gucunun) zay1f oldugunun anla�ilmas1, devrimi ge­li�tirme sorununun c;ok zor olmas1, devrimin yeni bir a�ama­sma gec;i�in son derece zor olmas1 ve burjuvaziye direni�in hic;bir yerde olmad1g1 kadar guc;lu olmas1 gayet dogaldir ve kac;1mlmazdir.

Sonuc;: Buyuk �ehirlerde ve buyuk merkezlerde esas c;aba­larm hala devrimin ikinci a�amasm1 tamamlamak ic;in gerekli guc;lerin in�asma yonelmesi gerekirken, yerel holgelerde dev­rim dogrudan eylemle, l�c;i Temsilcileri Sovyetleri'nin mutlak iktidanm uygulamas1yla, i�c;i ve koylu kitlelcrin devrimci c;a­balanm geli�tirerek, urunlerin uretim ve dag1llm ag1 uzerinde denetim kurarak, vb. ilerletilebilir ve ilerletilmelidir.

Devrimin �oyle bir egilim sergilcdigini soyleyebiliriz: 1) Merkezdeki eski hukumetin ortadan kaldmlmas1; 2 ) proletar­

yamn ulke c;apmda oneme sahip devasa gorevlerle ba�a c;1kma­ya hazirhks1z olmasmdan oturu burjuvazinin iktidan ele ge­

c;irmesi; 3) devrimin yerel bolgelerde geli�mesi; 4) yerel bol­gelerde ve ozellikle de proleter merkezlerinde, komunler ve kitlelerin devrimci c.;abalanmn geli�mesi; 5) toprak-topraga el

140

koyma vb. ; 6) fabrikalar; fabrikalar uzerinde denetim; 7) mut­lak iktidar; 8) yerel bolgelerde, belediye devriminin ilerleyi�i; 9) burokratikle�me, merkezde burjuvaziye boyun egme.

Sonw;: lar: a) 1: merkezde gui;:leri toparlama (yeni bir dev­rim ii;:in gui;:lerin haz1rlanmas1) ; jl) 2: yerel bolgelerde devrimi i lerletmek (iktidar? toprak? fabrikalar?) ; ../) 3: yerel bolgelerde komunler, yani: aa) yerel bolgelere tam ozerklik; kendi kendi­ne kurma; fifi) polissiz, burokrats1z, silahh i�<;:i ve koylu kitle­lerin tam iktidan; o) 4: burokratikle�meyle ve kui;:uk burjuva unsurlarm burjuva-pasifle�tirici etkisiyle sava�; £) 5: merkezi

durtmek ii;:in yerel bolgelerde deneyim toplama: yerel bolgeler

omek olmah. (6) 6: devrimin yerel bolgelerdeki ba�ansmm mutlak ikti­

dardan ve proletarya diktatorlugunden kaynakland1g1m i�<;:i, koylu ve asker kitlelere ai;:1klamak.

(7t) 7: merkezde elbette daha zordur, daha i;:ok zaman ahr. + (1) 8: buyuk �ehirlerdeki varo�lardan ve mahallelerden

dogan komunler arac1hg1yla devrimin ilerletilmesi . . . (X) 9 : (buyuk �ehirlerde, vb.) 'burjuvazinin hizme tkarlan'

haline donu�me.

25-26 Nisan (8-9 May1s) l 9 l 7'de yazild1;

ilk kez l 925'te Lenin Miscellany /V'te yaymland1; Collected Worl1s , C. 24, s. 255-256.

1 4 1

SAVAS UZERlNE KARARI DESTEKLEYlCl BlR KONUSMA

27 Nisan ( 10 May1s) 1 9 1 7

�

[ . . . ) Bir kez daha vurgulayay1m, sava�m niteligini ortaya seren

bilhassa c;arp1c1 bir ozellige dikkat c;ekiyoruz. Hie; antla�ma ol­

masayd1 bile sava�m niteligi degi�mezdi, c;unku kapitalist

gruplar c;ogu zaman ortada bir antla�ma olmadan da anla�ma­

ya varabilirler. Arna ortada imzalanm1� antla�malar var ve bu

antla�malarm anlam1 ac;1kllr. Ajitasyon ve propagandacilan­

m1zm c;ah�malanmn e�gudumunu saglamak amac1yla, bu ger­

c;egin ozellikle vurgulanmas1 gerektigini du�unuyoruz ve bu

yuzden bunu ozel bir madde yaptlk. Halkm dikkati bu gerc;e­

ge c;ekilmi�tir ve c;ekilmelidir, ozellikle de antla�malar devrik

c;ar tarafmdan imzalanm1� oldugu ic;in. Halka mevcut huku-

1 42

metlerin sava�1 eski hukumetler arasmda imzalanan antla�ma­

lar temehnde yuruttuklerini anlatmak gerekiyor. Zanmmca, kapitahstlerin c;1karlan ile halkm iradesi arasmdaki c;eh�kile­

rin en c;arp1c1 �ekilde goruldugu yer buras1dir ve bu c;eh�kile­ri te�hir etmek, halkm dikkatini bu c;eh�kilere c;ekmek, kitle­

lerin sm1f bihncine seslenerek ac;1klamaya c;ah�mak propagan­

dacilarm gorevidir. Bu antla�malarm ic;erigi, kapitahstlere di­

ger ulkelerin soyulmasmdan elde edilecek muazzam karlar va­

at ettigine hic;bir �uphe birakm1yor. Tam da bu yuzden hep

gizh kalm1�llr. Dunyada d1� pohtikasm1 �eff af bir �ekilde yu­

ruten tek bir cumhuriyet yoktur. Kapitahst sistem varhgm1

surdururken kapitahstlerin def terlerini ac;malanm beklemek

budalahkllr. Oretim arac;larmda ozel mulkiyet var oldugu su­

rece, hisseler ve mah i�lemlerde de ozel mulkiyet olacakllr.

Gunumuz diplomasisinin temel ta�1 zay1f milliyetleri soymak

ve bogazlamak anlamma gelen mah i�lemlerdir. Sava�1 deger­

lendirirken kalk1� noktam1z olmas1 gerektigine inand1g1m te­

mel ilkeler bunlard1r. [. .. ) Hukumetin vaatleri Sovyetlerin uzun sureh bir kampan­

yasmm hedefidir. Sovyetlerin bu vaatler kar�1smda kafas1

kan�m1�llr ve halkm sabnm smamaktadir. Bu yuzden sm1f

ih�kilerine dair salt nesnel a nahzimize bu vaatlere ili�kin

anahzimizi de eklemek zorunday1z. Elbette bir Marksist ac;1-

smdan bu vaatlerin tek ba�ma hic;bir anlam1 yak, ama halk

ic;in c;ok �ey if ade ediyor, hatta siyasette daha da c;ok anlam ifade ediyor. [ . . . ]

Butun partiler ban�m alternatif olacagm1 ve ilhakh bir

ban�m butun ulkeler ic;in e�i gorulmedik bir felakete yol

ac;acagm1 kabul ediyorlar. Siyasal ozgurlugun oldugu bir ul-

1 43

kede ban� sorunu halkm kar�1sma ancak ilhaks1z ban� ola­

rak getirilebilir. Bu yuzden ilhaks1z ban� beyanmda bulun­

malan zorunludur ve tek yapabilecekleri �ey ilhak kavram1-nm anlamm1 c;arpllmak ya da konuyu tamamen hasiralll et­

mektir. Sozgelimi Rei;, Kurland'm geri ahnmasmm ilhaklar­

dan vazgec;me anlamma geldigini haykmyor. l�c;i ve Asker

Temsilcileri Sovyetleri'nde konu�urken, bir asker bana uzat­

llg1 kagllla �u soruyu sordu: "Kurland'1 geri almak ic;in sa­va�mam1z gerekiyor. Kurland'1 geri kazanmak ilhaklan sa­

vundugumuz anlamma gelir mi? " Evet cevab1 vermek zo­

runda kald1m . Biz Almanya'mn Kurland'1 ilhak e tmesine

kar�1y1z, ama Rusya'mn Kurland'1 zor yoluyla tutmasma da

kar�1y1z. Ornegin, hukumetimiz Polonya'nm bag1ms1zhgm1

ilan eden bir bildirge yaymladi. Ba�tan sona anlams1z laflar­la dolu olan bu bildirge Polonya'nm Rusya'yla birlikte ozgur

bir askeri ittifak olu�turmas1 gerektigini soyluyor. Bu ii<; ke­

lime butiin hakikati ifade ediyor. Kii<;iik Polonya ile devasa

Rusya'nm ozgur askeri ittifak1, ashna bakilacak olursa Po­

lonya'mn askeri ac;1dan tamamen boyun egdirilmesi demek­

tir. Polonya'ya siyasal ozgurluk verilebilir, ama smirlanm

askeri ittifak belirleyecektir.

Eger Rus kapitalistlerinin eskiden ilhak ettikleri Kurland

ve Polonya'y1 ellerinde tutmalan ic;in sava�irsak, o zaman Al­

man kapitalistlerinin de Kurland'1 soyma hakk1 olur. 5u �ekil­

de akil yurutebilirler: Biz Polonya'y1 birlikte yagmalad1k. On sekizinci yuzy1hn sonunda Polonya'y1 paramparc;a etmeye

ba�lad1g1m1zda, Prusya c;ok kii<;iik ve zay1f bir ulkeydi, oysa

Rusya dev bir ulkeydi ve bu yuzden o daha fazlas1m kapti.

5imdi de biz buyuduk ve musaade buyurursamz, daha buyuk

144

pan;ay1 biz kapmak istiyoruz. Bu kapitalist manllga hir;bir ce­vap veremezsiniz. [ . . . ) llhaklardan vazger;memek, zay1f milli­

yetlerin fethi ir;in yun1tulen sonu gelmez sava�lan me�rula�­

llrmak demektir. llhaklardan vazger;mekse her ulusun ayn

m1, yoksa ba�kalanyla birlikte mi ya�ayacagma 6zgurce ken­

disinin karar vermesi demektir. Elbette bunun ir;in ordulann

geri r;ekilmesi gerekir. llhaklar sorununda en ufak bir tered­dut gostermek sonu gelmez sava�lan me�rula�llrmak anlam1-

na gelecektir. Demek ki bu sorunda en ufak bir tereddude izin

veremeyiz. llhaklar konusunda, cevab1m1z her ulusun kendi

karanm 6zgurce vermesidir. Peki, bu siyasal 6zgurlugun yam

s1ra ekonomik 6zgurlugu nasil saglayabiliriz? Bunu ba�armak ir;in, iktidar proletaryamn eline ger;meli ve sermayenin boyun­

d urugu a tilmahd1r. [ . . . ) Ancak bir ulkede politikalar gerr;ekten degi�irse, guvenler

yerine gelecek ve ayaklanma giri�imleri olacakllr. 'Ayaklan­malar'dan bahsediyoruz, r;unku �u an butun ulkeleri ele ah­

yoruz. "Bir ulkede devrim oldu , o halde �imdi Almanya'da da

devrim olmah" demek yanh� bir akil yurutmedir. Devrimle­

rin s1rayla olacag1m du�unme egilimi var, oysa boyle olmaz.

Hepimiz 1905 Devrimi'ni ya�ad1k. Bu devrimin butun dun­

yada nasil devrimci fikirler dogurdugunu hepimiz duyduk

ya da Marx'm surekli dikkat c;:ektigi bu gerr;ege bizzat �ahit

olduk. Devrim yapilan bir �ey degildir, devrimin suas1 ol­

maz. Devrim sipari�le olmaz, devrim geli�ir. Bu �arlatanhk Rusya'da bugun r;ok s1k goruluyor. "Siz Rusya'da devrim

yapllmz, �imdi s1ra Almanlarda," deniyor. Eger nesnel ko­

�ullar degi�irse , o zaman bir ayaklanma olmas1 kar;1mlmaz­

du, ama s1rada kimin oldugunu, devrimin ne zaman gerr;ek-

145

le�ecegini ve ne olc;ude ba�anh olacagm1 bilemeyiz. Diyorlar

ki , eger Rusya'da devrimci sm1f iktidan ele gec;irirse ve diger

ulkelerde ayaklanmalar ya�anmazsa, devrimci parti ne yapa­

caktu? 0 zaman ne olacak? Bu sorun karanm1zm son parag­

rafmda cevaplanmaktad1r. [ . . . ]

K1sa haber halinde 29 Nisan l 9 l 7'de Pravda'mn 44. say1smda yaymland1 ;

tam metin halinde ilk kez l 92l'de N. Lenin (V Ulyanov) , Eserler, Cilt XIV, 2. K1s1m'da yaymland1;

Collected Worhs, C. 24, s. 257-269 (pan;a).

1 46

[ . . . )

GE(:lCl HUKUMET'E KARSI TUTUMA 1L1SK1N KARAR*

2 1 Nisan 1 9 1 7

�

4) 19-21 Nisan'da Ger;:ici Hukumet'in notasmm tetikledigi siyasal kriz, hem orduda hem de sokaklarda kar�1-devrimci unsurlan orgutlemekte olan hukumet partisi Me�rutiyetr;:i De­mokratlar'm arllk i�r;:ilere kur�un yagdirmak ir;:in giri�imlerde bulundugunu gostermi�tir. lkili iktidardan kaynaklanan istik­rars1z durum dikkate ahnd1gmda, bu tur giri�imlerin tekran kar;:1mlmazdir ve 1 848 Haziran gunlerinde Paris'te goruldugu gibi proletaryamn kitlesel olarak kur�una dizilmesi gibi ciddi tehdit arz eden olaylardan kar;:mmak ir;:in, proletaryay1 orgut-

*) Karar metni buraya alman k1s1m haricinde Petrograd �ehir Konferans1'ndaki karann ayms1d1r, bkz. Nisan Tezleri, c;ev Ferit Burak Aydar, Agora Kitaphg1, 201 1 , s. 1 20-1 22. (c; n )

147

leyip silahlandirmak, proletarya ile devrimci ordu arasmda c;:ok s1k1 bir ittifak kurmak, Gec;:ici Hukumet'e guven politika­smdan vazgec;:mek gerektigini halka, deyim yerindeyse, dove dove anlatmak proletarya partisinin gorevidir.

Pravda, Say1 4 2, 27 Nisan 1 9 1 7 ;

Collected Worhs, Cilt 24, s . 274-276.

1 48

PARTl PROGRAMININ DEGlSTlRlLMESl SORUNUNA lLlSKlN RAPOR

28 Nisan ( 1 1 May1s) 1 9 1 7

�

Yolda�lar! Parti programmm degi�tirilmesi sorununda du­rum budur. Program1m1zm ogreti k1smmda ve siyasal k1smm­daki birkai; maddede onerilen degi�ikliklerin ilk taslag1 komi­teye sunuldu . Butun program1 tamamen eskimi� kabul edip degi�tirmek gerekiyor; sava�tan i;ok once parti i;evrelerinde bu geri;ege dikkat i;ekilmi�ti. Fakat butun programdaki degi­�iklik onerilerini tarll�mak ii;in en ufak bir iimit olmad1g1 go­runuyor. Diger yandan, komite programm degi�tirilmesinin mutlak bir zorunluluk oldugu ve baz1 konularda bu tur degi­�ikliklerin hangi dogrultuda yapilmas1 gerektigini gosterme­nin mumkun ve zorunlu oldugu sonucuna oybirligiyle var­m1�tu. Bu nedenle, birazdan k1sa yorumlar e�liginde size oku-

1 49

yacag1m a�ag1daki karar taslag1 uzerinde anla�m1� bulunuyo­ruz. �imdilik kesin olarak formule edilmi� tezler sunmamaya, yalmzca degi�ikligin hangi yonde grn;:ekle�tirilmesi gerektigi­ne i�aret etmeye karar verdik.

(Karar metnini okur.)

"Konferans, parti program1m a�ag1daki �ekilde degi�tirme­nin zorunlu oldugu kanaatindedir:

"1) Emperyalizmi ve emperyalist sava�lar c;:agmt yakla�an

sosyalist devrimle baglant1h olarak degerlendirmek; Marx'm '1�­

c;:i lerin vatant yoktur' sloganmt unutmu� olan 'savunmacilar'm

Marksizm tahrifatlanna kar�1 sava�mak. "

Bu madde o kadar a<;:1k ki a<;:1klama yapmaya luzum yak. Ashna bakilacak olursa, partimizin politikas1 onemli ol<;:ude geli�mi� ve pratik olarak konu�acak olursak, bu formulasyon­da onerilen tutumu �imdiden benimsemi�tir.

"2) Devlet sorununu cle alan tezleri vc maddcleri duzcltmek;

bu duzcltme bir burjuva parlamenter cumhuriyet degi l, dcmokra­

tik bir proleter-koylu cumhuriyeti (yani polisi, duzenli ordusu ve

ayncahklt bir memurlar zumresi olmayan bir devlet) talebine

uygun olmahd1r. "

Bu madde i<;:in ba�ka formulasyonlar da onerildi. Bunlardan birinde Paris Komunu deneyiminden vc l870'ler ile 1880'ler aras1 donemin deneyiminden bahsediliyordu, ama bu tur bir

formulasyon tatmin edici degildir ve <;:ok geneldir; bir digerin­de l�<;:i, Asker ve Koylu Temsilcileri Sovyctleri cumhuriyetinden bahsediliyordu, ama bu formulasyon da bir<;:ok yolda� tarafm­dan tatmin edici bulunmadi. Fakat bir formulasyona ihtiya<;: var; mesele bir kuruma ne ad verildigi degil, siyasal niteliginin ve yap1smm ne olacag1d1r. 'Proleter-koylu cumhuriyeti' diyerek toplumsal i<;:erigini ve siyasal niteligini belirtmi� oluyoruz.

1 50

"3) Siyasal program1m1zda guncelligini yitirmi� olan �eyleri

1;1 karmak ya da duzeltmek.

Pratik olarak konu�mak gerekirse, Sovyetlerdeki genel si­yasal faaliyetlerimiz bu r;:izgide seyretmi�tir; bu yt1zden, prog­ramm bu maddesindeki degi�ikligin ve devrimin partimizi ya­kalad1g1 ana ili�kin tahminimizin kesin formulasyonunun go­ru� aynhgma yol ac;:mayacagma en ufak bir �uphe olamaz.

"4) Daha tutarli demokratik talepleri <;oh daha kesin bir �e­

ki lde if ade etmek amac1 yla asgari si yasal programdaki birka<;

maddeyi degi� tirmek. "

"5) Bir<;ok a1;1dan guncelligini yitirmi� olan asgari programm

iktisadi k1smm1 ve kamusal egi timle i lgili maddeleri tamamen

degi�tirmek. "

Burada aslolan bu maddelerin guncelligini yitirmi� olmas1-dir; sendikal hareket bunlan geride birakm1�llr.

"6) Tarim program1m tanm sorununda benimsenen karara

uygun �ekilde degi�tirmek. "

" 7) Bugun boyle bir ad1m i<;in olgunla�m1� olan birtak1m ure­

tici sendikalanmn, vb. devletle�t iri lmesi talebini eklemek.

Burada dikkatli bir formulasyon sec;:ildi ve hangi taslagm bask1ya verilecegine bagh olarak geni�letilebilir ya da k1sal­nla bilir.

"8) Modem sosyalizmdcki ba�lica egilimlcrin bir analizini

eklemek.

Komunist Manifesto'ya da benzer bir ek yapilm1�t1. "Konferans, Merkez Komite'yi iki ay i<;inde yukandaki oneriler

temelinde parti kongrcsine onaylanmak uzere sunulacak bir parti

program1 taslag1 haz1rlamakla gorevlendinni�tir. Konfcrans, butUn

orgutlere vc butUn parti uyelerine program taslaklanm degerlendir­

me, duzeltme ve kar�1-taslaklar hazirlama 1;agns1 yapar. "

1 5 1

Bilimsel bir organ kurup, bu konuyla ilgili yaymlar haz1r­lamanm iyi olacagma dikkat c;ekilmi�tir, ama bunun ic;in eli­mizde ne adam ne de arac; var. Program1m1zm h1zla degi�tiril­mesine yard1mc1 olmas1 gereken karar budur. Bu karar, parti­mizin dun ya sava�1 deneyimleri temelinde giri�tigi programm degi�ikligine yabanc1 yolda�lanm1zm da yard1mc1 olmalanm saglamak ic;in yurtd1�ma da yollanacakllr.

K1sa haber halinde 30 Nisan 1 9 1 Tde

Pravda'nm 45. say1smda yaymland1;

tam metin halinde ilk kez 192l 'de N. Lenin (V Ulyanov) ,

Eserler, Cilt XIV, 2. K1s1m'da yaymland1;

Collected Worhs , C. 24, s. 277-279

1 52

TARIM SORUNUNA lLlSKlN KARAR 28 Nisan ( 1 1 May1s) 1 9 1 7

�

Rusya'da buyt1k toprak mulklerinin varhg1 feodal toprak sahiplerinin iktidanmn ba�hca dayanak noktas1 ve monar�i­nin yeniden kurulabilmesinin teminat1d1r. Bu toprak sahipligi sistemi Rusya nufusunun en buyuk kitlesi olan koylulugu fa­kirlige, esarete ve sefil bir hayata, butun ulkeyi de hayatm bu­t-Un alanlarmda gerilige mahkum etmektedir.

Rusya'da toprakta koylu mulkiyeti, hem ifraz edilmi� top­raklar (komun ve c;iftlik evi) hem de bireysel topraklar (ki­ralanm1� ya da satm ahnm1�) ic;in konu�acak olursak, eski yan feodal baglar ve ili�kiler nedeniyle, koylulerin serflik za­mamndan kalma kategorilere bolunmesi nedeniyle, ac;1k tar­la sistemi nedeniyle vb . her yonden, tepeden t1rnaga zincire

1 53

vurulmu�tur. Butun bu kohnemi� ve zararh k1slllamalan kaldirmak, toprag1 ' temizlemek' ve butun toprak sahipligi ve tanm ili�kilerini Rusya ve dunya ekonomisinin yeni ko�ulla­rma uyarlayacak �ekilde yeniden in�a etmek, koylulerin ul­kedeki butUn toprag1 devletle�tirme durtusunun maddi te­melini olu�turmaktadir.

Butun Narodnik partilerin ve gruplarm koylu kitlelerin f eodal bu yuk toprak sahipligine ve Rusya'da butun toprak sa­hipligi ve kirac1hg1 sisteminin f eodal prangalarma kar�1 muca­delesine yamad1klan kuc;uk burjuva utopyalar ne olursa ol­sun, bu mucadele butun o prangalan kararhhkla parc;alamak ic;in tamamen burjuva-demokratik, ilerici oldugu su gotur­mez, ekonomik ac;1dan asli nitelikteki c;abamn bir ifadesidir.

Topragm devletle�tirilmesi bir burjuva onlem olmasma kar�m, sm1f mucadelesi ic;in ozgurluk ve toprak kirac1hgmm butun burjuva-olmayan eklentilerinden kapitalist toplum c;er­c;evesinde tasavvur edilebilecek en ileri duzeyde kurtulmas1 demektir. Aynca topragm devletle�tirilmesi, toprakta ozel mulkiyetin kaldmlmas1 anlamma geldiginden, genel olarak butun uretim arac;larmda ozel mulkiyete oyle guc;lu bir darbe vurur ki, proletarya partisi boyle bir reformu mumkun olan her yolla kolayla�llrmahd1r.

Diger yandan, Rusya'daki hali vakti yerinde koyluler uzun zaman once bir koylu burjuvazisinin unsurlanm yaratm1�tir ve Stolipin tanm reformu ku�kusuz bu unsurlan guc;lendirmi�, ar­tirm1� ve saglamla�llrm1�llr. Kir nufusunun diger kutbunda, ta­nmdaki ucretli i�c;iler, proleterler ve proleterlere yakm duran yan proleter koylu kitleleri de guc;lenmi� ve sayica artm1�t1r.

Malikanelerin parc;alanmas1 ve dagllilmas1 ne kadar karar­h ve istikrarh olursa ve genel olarak Rusya'da burjuva-demok-

1 54

ratik tanm reformu ne kadar kararh ve istikrarh olursa, tanm prole taryasmm hali vakti yerinde koylulere (koylu burjuvazi­sine) kar�1 yuruttugu sm1f mucadelesinin geli�imi o kadar sag­lam ve h1zh olacaktu.

Rusya devriminin kaderi ve sonucu -Avrupa'da yeni ba�­

layan proleter devrimi ulkemize dogrudan ve guc;lu bir etki­

de bulunmad1g1 takdirde- kent proletaryasmm kir proletar­

yas1 ile kudaki yan proleter kitleleri arkasma kallp katama­

d1gma ya da bu kitlenin Guc;kov ve Milyukov'la, kapitalistler

ve toprak sahipleriyle ittifaka ve genel olarak kar�1-devrime

meyleden koylu burjuvazisinin onderligini takip edip etme­

digine bagh olacakllr.

Bu sm1f sal durum ve guc;ler dengesini dikkate alan konf e­

rans1m1z �u kararlan alm1�llr:

1) Proletarya partisi Rusya'da butun buyuk topraklara (ay­

nca kraliyet topraklarma, kilise topraklarma, vb .) derhal ve

tumuyle el koyulmas1 ic;in var gucuyle mucadele edecektir.

2) Partimiz butun topraklann Koylu Temsilcileri Sovyetle­

ri'nde ya da gerc;ekten demokratik bir tarzda sec;ilmi� ve top­

rak sahipleriyle burokratlardan tamamen bag1ms1z olan diger

organlarda orgutlu koylulere derhal devredilmesinin yilmaz

savunucusu olacaktu.

3) Proletarya partisi ulkedeki butun topraklarm devletle�­

tirilmesini talep eder; butun topraktaki mulkiyet hakkmm

devlete devrini ifade eden devletle�tirme, toprag1 i�letme hak­

km1 yerel demokratik kurumlara verir.

4) Partimiz bir yandan hem �ingaryov'un agzmdan hem de

ortak ac;1klamalarda koyluleri 'toprak sahipleriyle gonullu an­

la�malara' zorlamaya c;ah�an, yani toprak sahiplerinin c;1karla-

1 55

rma uyan bir reform dayatmaya c;:ah�an ve koyluleri 'keyfi ey­

lemler'den oturu cezayla, yani nufusun azmhg1m (toprak sa­

hipleri ve kapitalistler) c;:ogunluga kar�1 �iddete ba�vurmakla

tehdit eden Gec;:ici Hukumet'e kar�1, diger yandan koylulere

Kurucu Meclis'in toplanmasm1 bekleyerek butun topraga el

koymamalanm ogutleyen Narodniklerin ve Men�evik sosyal­

demokratlarm c;:ogunlugunun kuc;:uk burjuva yalpalamalarma

kar�1 kararh bir mucadele yurutmelidir.

5) Partimiz koylulere butun topraga orgutlu bir �ekilde el

koymas1m, mulkiyete en ufak bir zarar gelmesine bile izin

vermemesini ve uretimi artirmak ic;:in onlemler almas1m tav­

siye eder.

6) Tanm reformlan, genel anlamda, ancak buti1n devlet

demokratikle�tirildigi takdirde , yani polis, duzenli ordu ve

ayncahkh memurlar zumresi kaldmld1g1 takdirde ve yukan­

dan denetim ve vesayetten tamamen vareste olan geni� bir

yerel ozyonetim sistemi var oldugu takdirde ba�anh ve kah­

c1 olabilir.

7) Tanm proletaryasmm ayn ve bag1ms1z orgutlenmesi

hem Tanm Emekc;:isi Temsilcileri Sovyetleri (ve yan proleter

koylulerin temsilcilerinin ayn Sovyetleri) bic;:iminde, hem de

genel Koylu Temsilcileri Sovyetleri ic;:inde, buti1n yerel ve be­

lediye yonetim organlan ic;:indeki proleter gruplan ya da hi­

zipleri bic;:iminde derhal ve her yerde gerc;:ekle�tirilmelidir.

8) Partimiz Rusya'daki koylu komitelerinin inisiyatifini,

yani birtak1m yerel bolgelerde toprak sahiplerinin hayvanlan­

m ve tanm aletlerini butun topragm i�lenmesi ic;:in toplumsal

olarak duzenlenmi� bir tarzda kullamlmak amac1yla bu komi­

telerinde orgutlu koylulere devrini desteklemelidir.

1 56

9) Proletarya partisi kir proleterlerine ve yan-proleterlere butun buyuk topraklan tanm uzmanlanmn yonetiminde ve en son teknolojiden yararlanarak Tanm Emekr;isi Temsilcile­ri Sovyetleri tarafmdan kamusal olarak i�letilecek yeterli bu­yiiklukte ornek r;iftliklere donu�turmek ir;in r;abalamas1m tav­siye eder.

Pravda, Say1 45, 20 Nisan 1 9 1 7; Collected Worhs, C. 24, s. 290-293.

1 5 7

K0(0K BURJUV A SA VUNMACI G0(B1RL1G1NE KARSI

ENTERNASYONALlSTLERl BlRLESTlRME 0ZER1NE KARAR

�

1) Sosyalist-Devrimciler, Men�evik Sosyal-Demokratlar, vb. partilerin, c;:ogunluk itibariyle, 'devrimci savunmac1hk', yani emperyalist sava�a destek (kredi lehinde oy kullanma ve sermayenin c;:1karlanm temsil eden Gec;:ici Hukumet'i destek­leme) tutumunu benimsediklerini;

2) Bu partilerin butun poli tikalanyla kuc;:uk burjuvazinin c;:1karlanm ve bak1� ac;:1sm1 savunduklanm ve proletaryay1 an­la�malar, 'denetim', hukumette yer alma, vb. yoluyla hukume­tin emperyalist politikalanm degi�tirmenin ve onu ozgurluge yonelik kar�1-devrimci saldmlar yolundan ayirmanm mum­kun olduguna ikna e tmeye c;:ah�arak burjuva goru�lerle yoz­la�tlrd1gm1;

1 58

3) Bu politikanm kitlelerin kapitalistlere duyduklan koru korune guveni -devrimin daha da ilerlemesinin onundeki ba�­hca engel olan ve devrimin toprak sahibi ve burjuva kar�1-dev­

rim eliyle yenilgiye ugralllmas1 ihtimalini yaratan bir tutumu­cesaretlendirdigi ve artlrd1gm1,

Dihhate alan konferans �u sonw;lara varm1�llr: 1) Bu tur bir siyasal "izgiyi savunan partiler ve gruplarla

birlik kesinlikle kabul edilemez; 2) Ger"ek bir enternasyonalist tutum alan gruplar ve egi­

limlerle yakm ili�kiler ve birlik, sosyalizme ku"uk burjuva "izgide ihanet politikasmdan kesin bir kopu� temelinde zo­runludur.

Pravda, Say1 46, 2 May1s 1 9 1 7 ; Collected Works, C. 24, s. 294.

1 59

ULUSAL SORUN UZERlNE KARAR �

lstibdat ve monar�i doneminden miras kalan ulusal bask1 politikas1 toprak sahipleri, kapitalistler ve ku"uk burjuvazi ta­raf mdan kendi sm1f ayncahklanm korumak ve "e�itli milliyet­lerden i�"iler arasmda bolunmeye yol a"mak amac1yla surdu­rulmektedir. Zay1f uluslan boyunduruk altma alma egilimini

arllran modern emperyalizm, ulusal bask1y1 �iddetlendiren ye­ni bir e tkendir.

Ulusal baskmm sonlandmlmas1, eger kapitalist toplumda mumkunse, ancak butun uluslara ve dillere tam e�itlik sagla­yan tutarh bir demokratik cumhuriyet"i sistem ve devlet yo­netimiy le ger"ekle�e bilir.

160

Rusya'nm hirer pan;;as1m olu�turan butun uluslann ay.nl­ma ve bag1ms1z devlet kunna hakk1 kabul edilmelidi�. Bu hak­k1 reddetmek ya da pratikte gen;;ekle�mesini saglayacak 6n­lemler almamak ilhak ya da el koyma politikas1m desteklemek anlamma gelir. Ancak proletaryanm uluslarm aynlma hakk1-m kabul etmesi farkh uluslardan i�<;:iler arasmda tam dayam�­ma saglayabilir ve uluslarm gen;;ekten demokratik temelde bi­raraya gelmelerine yard1mc1 olabilir.

$u an Finlandiya ile Rus Ge<;:ici Hukumeti arasmda patlak vermi� olan <;:all�ma, ozgurce aynlma hakk1m reddetmenin <;:arhk politikalarmm dogrudan devamma yol a<;:llgm1 <;:arpic1 bir �ekilde kamtlamaktadir.

L Ulus.lann ozgurce ayn�ma hakk1 bir ulusa belli bir zarnaP.:

da aynlma tavsiye e tmekle kan�tmlmamahd1r. Proletarya par­tisi bu sorunu her somut durumda c;ok bag1ms1z bir �ekilde kararla�llrmah, bunu yaparken butun toplumsal geli�imin <;:--;:. karlanm ve proletaryanm so3'alizm ir;in sm1f mucadelesinin <;:1karlanm dikkate almahdir. -------

Partimiz geni� bolgesel 6zerklik, yukandan denetimin kal-dmlmas1m, zorunlu resmi dilin kaldmlmas1m, kendi kendini yoneten ve ozerk bolgelerin sm1rlarmm bizatihi yerel nufusun saptad1g1 �ekliyle, ekonomik ve toplumsal ko�ullara, nufusun ulusal bile�imine , vb. uygun olarak belirlenmesini talep eder.

Proletarya partisi,\,:ulusal kulturel 6zerklik' plarak bilinen ve egitimin, vb. devletin denetiminden <;:1kartihp birtak1m ulu­sal meclislerin denetimine sokuldugu projeyi kesinlikle red­deder. Ulusal kulturel ozerklik, bir yerel bolgede ya�ayan, hat­ta aym smai i�letmede <;:ah�an i�<;:ileri yapay bir �ekilde, farkh 'ulusal kulturler'ine gore baler; ba�ka bir deyi�le, i�<;:iler ile uluslarmm burjuva kulturu arasmdaki baglan gui;lendirir, oy-

1 6 1

sa sosyal-demokratlarm gorevi dunya proletaryasmm enter­nasyonal kulturunu geli�tirmektir.

Partimiz anayasaya bir ulusun sahip oldugu butiin aynca­hklan ve ulusal azmhklann haklarma yonelik butun ihlalleri kaldiran bir yasamn koyulmasm1 talep eder.

l�"i sm1fmm "1karlan Rusya'da butiin milliyetlerden i�"ile­rin ortak proleter orgutlerinin olmas1m talep eder: Siyasal or­gutler, sendikal orgutler, kooperatif egitim kurumlan, vb. An­cak "e�itli milliyetlerden i�"ileri bu tiir ortak orgutlerde birle�­tirip kayna�llrarak proletaryanm uluslararas1 sermayeye ve burjuva milliyet"iligine kar�1 ba�anh bir miicadele yilrutmesi mumkun hale gelecektir

Soldatshaya Pravda'nm 13 . say1smm eki olarak

yaymland1, 3 May1s 19 17 ;

Collected Works, C. 24, s. 302-303.

MEVCUT DURUM UZERlNE KARARI DESTEKLEYlCl KONUSMA

29 Nisan ( 1 2 May1s) 1917 �

Mevcut durum uzerine kararda yalmzca Rusya ko�mllarm­dan bahsetmek yanh� olur. Sava� bizi oyle kopmaz baglarla birbirimize baglad1 ki, uluslararas1 ili�kiler agmm butununu gormezden gelmek bizim apm1zdan buyuk hata olur.

Kararda ele ahnan temel soru �udur: Dunya i,;apmdaki ha­reket bir toplumsal devrim meselesini gundeme getirdiginde Rusya proletaryas1 hangi gorevlerle kar�1 kar�1ya gelecektir?

"Daha geli�mi� ve ileri ulkelerde sava� oncesinde bile ku�­kusuz var olan sosyalist devrimin nesnel ko�ullan, sava�m bir sonucu olarak muazzam h1zla olgunla�1yor Kui,;uk ve orta boy i�letmeler hit,; olmad1g1 kadar h1zla tasfiye oluyor. Sermaye te­merkuzu ve uluslararasila�mas1 devasa s11,;ramalar kaydediyor;

1 63

tekelci kapitalizm tekelci devlet kapitalizmine donu�uyor. Ba­z1 ulkelerde ko�ullar uretim ve dagll1mda toplumsal duzenle­meye gec;meye zorluyor. Baz1 ulkeler herkes ic;in mecburi c;a­h�ma uygulamasma gec;iyorlar. "

Sava�tan once trost ve sendikalann tekeli vard1; sava�tan bu yanaysa devlet tekeli var. Herkes ic;in mecburi c;ah�ma uy­gulamas1 yeni bir �ey, bir sosyalist butunun parc;as1m olu�tu­ran bir �ey; somut durumu incelemekten korkanlar c;ogu za­man bunu goz ard1 ediyorlar.

Karann ilk k1sm1 butun dunyada kapitalist ekonominin ko�ullanmn analizine yogunla�1yor. Engels'in bundan 72 yil once kapitalizmi 'alameti farikas1 plans1zhk olan' bir �ey ola­rak tammlamamn ve trostlerin oynad1g1 rolu goz ard1 etmenin

yetersizligine dikkat c;ekmi� olmas1 kayda degerdir. Engels �oyle diyordu: 'Trost devreye girdi mi , plans1zhk ortadan kal­kar" oysa kapitalizm halen surmektedir. Bu soz bugun daha

da degerlidir, zira artik kar�1m1zda bir askeri devlet var, tekel­ci devlet kapitalizmi var. Planlama i�c;iyi daha az kale yapmaz, ama kapitaliste karlanm 'bir plan dogrultusunda' elde etme imkam sunar. Kapitalizm �u an dogrudan daha yuksek, du­zenlenmi� bic;imine ilerliyor.

Karann ikinci k1sm1 ic;in bir izaha gerek yak. Dc;uncu k1s1m ise daha aynnllh yorum gerektiriyor. (Karar

metnini okur.)

"Rusya proletaryas1 Avrupa'mn en geri ulkelerinden birin­de, engin bir kuc;uk koyluler kitlesinin ortasmda faaliyet yli­ruttugunden, sosyalist degi�iklikleri derhal hayata gec;irmeyi amac;layamaz.

"Fakat buradan hareketle, i�c;i sm1hmn burjuvaziyi destek­lemesi, faaliyetlerini kuc;uk burjuvazi ic;in kabul edilebilir s1-

1 64

mrlar ic;:inde tutmas1 ya da proletaryamn halka sosyalizme dogru c;:oktan zamam gelmi;; o lan birtak1m pratik ad1mlar at­mamn yak1c1hgm1 ac;:1klama noktasmdaki oncu rolunu buak­mas1 gerektigi sonucunu c;:1karmak ciddi bir hata, hatta tu­muyle burjuvazinin safma gec;:mek olur."

llk onermeden hareketle, " Rusya geri bir ulkedir, bir koy­lu ulkesi, kuc;:uk burjuvalar diyandu, bu yti.zden toplumsal devrim soz konusu olamaz" sonucu c;:1karmak adettendir. Oy­sa insanlar sava;;m bi zi olaganustu ko;;ullarla kar;;1 kar;;1ya ge­tirdigini ve kuc;:uk burjuvaziyle yan yana buyiik sermayenin var oldugunu unutuyorlar. Peki, l;;c;:i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri iktidan ele gec;:irdiginde ne yapmahdu? Burjuvazi­ye "al hen yemeyeyim, sen ye" mi demelidir? Bizim cevab1m1z, "l;;c;:i sm1h sm1f mucadelesini surdurecektir" olmahdu.

Sovyet iktidarmda neler mumkundur, neler zorunludur? Oncelikle, topragm devletle;;tirilmesi. Topragm devletle;;­

tirilmesi burjuva bir onlemdir, kapitalizmi d1;;lamaz, kapita­lizm de bu onlemi d1;;lamaz, ama topragm devletle;;tirilmesi ozel mulkiyete agu bir darbe vuracakur. Devam ( ohumay1

surdurur) :

"Butun bankalarda devlet denetiminin kurulmas1 ve ban­kalarm birle;;tirilerek tek bir merkez bankas1 haline getiril­mesi; keza sigorta ;;irketlerinin ve buyuk kapitalist sendika­larm (ornegin 5eker Dreticileri Sendikas1, Korn-Ur Sendikas1, Metal Sendikas1, vb. ) , uzerinde denetim ve daha adil bir ar­tan oranh gelir ve mulk vergisine tedricen gec;:ilmesi. Ekono­mik ac;:1dan, bu onlemlerin vaktidir; teknik ac;:1dan hemen uygulanabilir; siyasal ac;:1dansa bu reformlardan kazanacak c;:ok ;;eyi o lan koylulerin c;:ogunlugunun ezici destegini alma­s1 muhtemeldir "

1 65

Bu husus tartl�ma yaratti. Prnvda'da Plehanov'un makalele­riyle baglanllh olarak bundan bahsetme imkam bulmu�tum. "Sosyalizmin imkans1z oldugunu soylerlerken, diye yazm1�­llm, "sosyalizmden kendilerine en c;ok yarar saglayacak �ekil­de bahsetmeye c;ah�1yorlar, sosyalizmi muglak, belirsiz bir �e­kilde, bir tur s1c;rama olarak gosteriyorlar" Kautsky bizzat �oy­le yazm1�tl: "Koyluler soz konusu oldugunda hic;bir sosyalist ozel mulkiyetin kaldmlmasmdan bahsetmez. " Peki, buradan hareketle, var olan buyi1k sermayenin l�c;i ve Asker Temsilcile­ri Sovyetleri ac;1smdan uretimi denetlemeyi, �eker ve diger ure­tici sendikalanm denetlemeyi gereksiz kild1g1 sonucu c;1kanla­bilir mi? Bu onlem sosyalizm degildir; bu bir gec;i� onlemidir, ama bu ti1r onlemlerin hayata gec;irilmesi, Sovyetlerin varhg1y­la birle�tiginde Rusya'mn tek ayagmm sosyalizmde olacag1 bir durum doguracakllr -tek ayag1 diyoruz, c;i1nku ulke ekonomi­sinin diger k1smm1 koylu c;ogunluk denetlemektedir. Ekono­

mik ac;1dan degi�im ic;in olgunla�ng1m1z reddedilemez. Bu de­gi�ikligi siyasal ac;idan gerc;ekle�tirmek ic;inse, c;ogunluga sahip olmam1z gerekiyor ve c;ogunlugu bu degi�ikliklerden yana do­

gal c;ikarlan olan koyluluk te�kil ediyor. Yeterince orgutlu olup olmayacaklan ayn bir konudur; biz onlar adma konu�amay1z.

Eskiden beri sosyalizme en c;ok yoneltilen itirazlardan biri, sosyalizmin 'kitleleri kulubelerde ya�amaya mahkum olmala­n' ve 'kitlesel burokrasi' demek oldugudur. Bizim bugun sos­yalizm meselesini farkh bir �ekilde ortaya koymam1z gereki­yor; bu meseleyi soyut duzlemden somut duzleme c;ikarmah­y1z, yani topragm devletle�tirilmesi, uretici sendikalan uzerin­de denetim, vb. (karan okur) .

"Bu ve benzeri butun onlemler butun iktidann proleter ve yan-proleterlere gec;mesi durumunda ulusal olc;ekte tarll�ilabi-

166

lecek ve uygulanmas1 ii;:in hazirhk yapilabilecek ve yapilmas1 gereken degil, aym zamanda hrsat dogdugunda butun halkm yerel devrimci organlannca hayata gei;:irilebilecek onlemlerdir.

"Yukandaki onlemleri hayata gei;:irirken son derece dikkat­li ve sagduyulu olunmahdir; nufusun saglam bir i;:ogunlugu davaya kazamlmah ve bu i;:ogunluk ulkenin bu tur onlemlere pratikte hazir olduguna ai;:1ki;:a ikna olmahd1r. l�i;:ilerin sm1f bilini;:li oncusunun dikkatini ve i;:abalanm yoneltmesi gereken yer buras1dir, i;:unku koylulere mevcut i;:oku�ten pratik bir kurtulu� yolu bulmalarmda yard1mc1 olmak bu i�i;:ilerin boy­nunun borcudur."

Bu son sozler butun kararm ozudur; biz sosyalizm mesele­sini bir s1i;:rama olarak degil, mevcut i;:oku�ten pratik bir i;:1k1� yolu olarak ortaya koyuyoruz.

"Bu bir burjuva devrimidir, bu yuzden sosyalizmden bah­setmek gereksizdir," diyor muanzlanm1z. Oysa biz tam tersi­ni soyluyoruz: "Burjuvazi mevcut durumdan bir i;:1k1� yolu bu­

lamad1gmdan, devrim ilerlemek mecburiyetindedir. " Kendi­mizi demokratik laflarla sm1rlayamay1z; kitlelerin durumu ai;:1ki;:a kavramalanm saglamah ve onlara birtak1m pratik on­lemler gostermeliyiz, yani uretici sendikalarma el koyulmah, bunlar Sovyetlerin denetimine verilmelidir, vb . Bu tur onlem­ler hayata gei;:irildiginde, Rusya'mn bir ayag1 sosyalizmde ola­

caktir. lktisadi program1m1z bu i;:oku�ten bir i;:1k1� yolu sun­mahdir, eylemlerimize kilavuzluk eden bu olmahd1r.

llk kez l 925'te The Petrograd City and the Al l-Russia Conferences of the R.S.D.L.P. (B) 'de yaymland1;

Collected Worhs, C. 24, s. 305-308.

167

GE(:lCl H0K0MET'lN KARSI-DEVRlMCl HAMLELERlNlN SONU(:LARI

28 Nisan 1 9 1 7

�

[ . . . ] Gec;ici Hukumet Yeniseysk l�c;i ve Asker Temsilcileri Sov­

yeti'nin ya da Yeniseysk ozytmetim organmm faaliyetlerini 'yonetmek' uzere Petrograd'dan komiserler atlyor. Dahas1 bu atamay1 Yeniseysk Sovyeti'nin 'yeniden bir burokrasi yaranld1-g1' tepkisine yol ac;acak bic;imde yap1yor.

Gec;ici Hukumet'in hal ve hareketleri, Sibirya'daki bu ucra ilc;eyi, halk taraf mdan sec;ilmi� yonetici organmm �ahsmda, Gec;ici Hukumet'e kar�1 dogrudan silahlt direni:; tehdidinde bulunacak noktaya getirmi�tir.

Sec;ilmi� bir yerel organm faaliyetlerini 'yonetmek' uzere Petrograd'dan ya da ba�ka bir merkezden 'komiserler' atama-

1 68

nm amac1 nedir? D1�andan gelen bir adamm yerelin ihtiyac;la­nm daha iyi bildigine, yerel halk1 daha iyi 'yonetebilecegine'

inanabilir miyiz? Yeniseysk halk1 boyle sac;ma bir onlemi hak edecek ne yapll? Yeniseysk halk1 diger yerel bolgelerdeki c;o­gunlugun kararlarma aykm davranm1� olsa bile, 'burokrasi'den bahsedilmesine firsat vermek ve yerel nufusun hakh rahats1zh­g1m ve tepkisini uyandirmak yerine bir ba�lang1c; ad1m1 olarak biraz bilgi edinmeye c;ah�mak daha iyi olmaz m1yd1?

Bu c;ok ciddi bir meseledir. Kendimizi kandirmayahm. Ge­c;ici Hukumet bu tur onlemlerle, kendi niyetlerinden bag1ms1z olarak, Rusya'da monar�inin yeniden kurulmas1 ic;in zemin ha­

zirlamaktadir

Yeniseysk Sovyeti hem pratik hem de ilkesel ac;1dan sonu­

na kadar hakhd1r. Koylulerin kovduklan yerel gorevlilerin ge­ri donu�une izin verilmemelidir. 'Atanm1�' memurlar sistemi­ne gec;ilmesine musamaha gosterilmemelidir.

Yukandan 'atanm1�' memurlarm 'yonetmesi' fikri ozunde yanh�llr ve demokrasiye ayk1nd1r. Bu Sezarc1hkllr, Blankist macerac1hktir. Engels 189 1 'de bogazma kadar burokratizme batm1� olan Alman sosyal-demokratlarmm program taslagm1 ele�tirirken yerel ozyonetim uzerinde her turlu denetlemenin reddedilmesi talebinde israrc1 olmakta gayet hakhydi. Engels 1 792-1 798 arasmda yukandan herhangi bir denetleme olma­dan sec;ilmi� yerel organlarm yonettigi ve 'dagilmam1�', 'parc;a­lanmam1�', aksine guc;lenmi�, demokratik olarak yerini sag­lamla�llrm1� ve orgutlenmi� olan Fransa deneyimini zikret­mekte hakhydi.

Pravda, Say1 43 , 28 Nisan 19 1 7 ; Collected Works, C . 24, s . 32 1-323 (par\'.a ) .

169

lKTlDAR KRlZl 2 ( 1 5) May1s 1 9 1 7

�

Butun Rusya, Petrograd sokaklarmda ic; sava�m patlak ver­mek uzere oldugu 19-21 Nisan gunlerini hallrhyor.

2 1 Nisan'da Gec;ici Hukumet 18 Nisan tarihli yagmac1 nota­s1m guya 'ac;1klayan' yeni ve teskin edici bir pusula kaleme aldi.

Bunun ardmdan, l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyeti Yurutme Komitesi'nin c;ogunlugu 'olay1 hallolmu�' sayma karan aldi.

Birkac; gun daha gec;ti ve koalisyon kabinesi sorunu patlak

verdi. Yurutme Komitesi hemen hemen e�it bir �ekilde bolun­mu�tu: 23 ki�i koalisyon hukumetine kar�1 c;1karken, 22 ki�i destekliyordu. Olay yalmzca kag1t uzerinde 'hallolmu�tu'

lki gun daha gec;ti ve �imdi bir 'olay' daha c;1kti. Gec;ici Hu­kumet'in liderlerinden sava� bakam Guc;kov istifa etti. Butun

1 70

Gec;ici Hukumct'in istifa etme karan ald1g1 soyleniyor. (Bu sa­llrlarm yazild1g1 s1rada, hukumetin istifa edip etmedigi halen tam olarak bilinmiyor.) Yeni bir 'olay' patlak verdi, hem de onceki butun 'olaylan' golgede birakacak cinsten.

Bu 'olaylar" saganagmm sebebi nedir? 'Olay' ustune 'olay' ya­�anmasm1 kac;milmaz hale getiren bir kokensel sebep yak mu?

Boyle bir sebep var. Bu sebep, bizim ikili iktidar olarak bil­digimiz, Sovyet ile Gec;ici Hukumet arasmdaki anla�madan kaynaklanan istikrars1z denge durumudur.

Gec;ici Hukumet bir kapitalistler hukumetidir. Bu huku­

met f etih (ilhak) hayallerinden vazgec;emez, yagmac1 sava�1 demokratik bir ban�la sonlandiramaz, ken di sm1f mm (kapita­list sm1f m) karlanm korumaktan, toprak sahiplerinin mulkle­rini korumaktan ba�ka bir �ey yapamaz.

Sovyet ise diger sm1flan temsil etmektedir. Sovyet'teki i�c;i ve askerlerin c;ogu bu yagmac1 sava�1 istemiyor, kapitalistlerin karlanyla ya da toprak sahiplerinin ayncahklanm korumakla ilgilenmiyorlar. Arna aym zamanda, hala daha kapitalistlerin Gec;ici Hukumet'ine guven duyuyorlar, onunla anla�malar yapmay1, temasta olmay1 savunuyorlar.

l�c;i ve Asker Temsilcileri Sovyetleri'nin kendisi bizatihi ru­�eym halinde bir hukumettir. Baz1 konularda Gec;ici Huku­met'e paralel olarak iktidar uygulamaya c;ah�maktad1r. Boyle­

ce ortaya iktidarlarm c;ak1�mas1, ya da bugun verildigi adla bir 'iktidar krizi' c;ikmaktad1r.

Bu boyle uzun sure devam edemez. Boyle bir durumun her gun yeni 'olaylar'a ve yeni puruzlere yol ac;mas1 kac;milmazd1r. Bir kagll parc;asmm uzerine ' olay hallolmu�tur' yazmak c;ok kolayd1r. Arna gerc;ek hayatta bu olaylar ortadan kalkm1yor.

Bunun c;ok basil bir sebebi var: Bunlar hie; de 'olay' molay, te-

1 7 1

sadufi hadiseler, onemsiz vakalar degildir. Bunlar derin kok­lere sahip bir ic;: krizin d1� emareleridir. Bunlar insanhgm ic;:in­de bulundugu c;:ikmazm bir sanucudur. Enternasyanalist sas­yalistlerin onerdikleri onlemleri kabul etmedigimiz takdirde bu yagmac1 sava�tan kurtulu� alamaz.

Rusya halkma bu 'iktidar krizi'ni sanlandirmak ic;:in uc;: yal oneriliyar. Bir kesim diyar ki: Her �eyi aldugu gibi birakm, Gec;:ici Hukumet'e daha fazla guven a�ilaym. lstifa tehdidi Sav­yet'e, "Size daha c;:ak guveniyaruz" dedirtmek ic;:in bir ayun alabilir. Gec;:ici Hukumet, Savyet'in yalvarmas1m istiyar: "Ne alur gel beni yon et , biz sensiz n e yapanz . . .

Ba�ka bir kesim kaalisyan hukumeti oneriyar. "Bakan kal­tuklanm Milyukav ve �urekas1yla payla�ahm; kabineye bizden de birini sakahm, farkh bir ses, yeni bir saluk alur" diyarlar.

Bizse t1c;:t1ncu bir yal oneriyaruz: Savyetlerin palitikas1 tama­men degi�meli, kapitalistlere guven yak, butun iktidar l�c;:i ve Asker T emsilcileri Savyetlerine devredilsin. Ki�ileri degi�tirmek hic;:bir �ey getirmez; butun palitikay1 degi�tirmek gerekiyar. lk­tidan ba�ka bir sm1f m almas1 gerekiyar. 1�c;:i ve askerlerin huku­metine butun dunya guvenecektir, zira bir i�c;:inin ve yaksul bir koylunun kimseyi saymakta gozu almayacag1m herkes bilir. Sa­va� ancak bu yalla h1zh bir �ekilde sanlandmlabilir, ancak bu ad1m ekanamik c;:oku�ten kurtulmam1za yard1mc1 alabilir.

Butun iktidar l�c;:i ve Asker Temsilcileri Savyetlerine ! Kapi­talistlerin hukumetine guven yak!

Her 'alay' her gun, her saat bu slagamn dagrulugunu ka­mtlayacakt1r.

Pravda, Say1 46, 2 May1s 1 9 1 7; Collected Worhs, C. 24, s. 332-334.

1 72

FlNLANDlYA VE RUSYA 2 ( 1 5) M ay1s 1 9 1 7

�

Finlandiya'mn Rusya'ya kar;;1 tuturnu gunun konusu ol­rnu;; dururnda. Gec;ici Hukurnet bu zamana hadar aynhk degil, sadece geni;; ozerklikten yana olan Fin halkmm talebini kar;;1-

larnay1 ba�aramam1�tir.

Gec;ici Hukurnet'in dernokratik olrnayan, ilhakc;1 politika­

lan gec;tigirniz gun Raboi;:aya Gazeta tarafmdan forrnule edildi ve savunuldu.

"Orgutlenrne Kornitesi," diye yaz1yor Raboi;:aya Gazeta 42. say1smda, "Fin-Rus ili;;kileri genel sorununun ancak Finlandi­ya Diyeti ile Kurucu Meclis arasmdaki bir anla;;rnayla c;ozule­bilecegine inanrnaktad1r. 0 an gelene kadar, Finlandiyah yol­da;;lar [ Orgutlenrne Kornitesi Finlandiyah sosyal-dernokrat-

1 73

larla goru�meler yapm1�llr] Finlandiya'da ayn egilimler artt1g1 takdirde, bunun Rus burjuvazisinin merkeziyet"i egilimlerini gu"lendirebilecegini hallrda tu tmahd1rlar. "

Bu bak1� a"1s1 kapitalistlerin, burjuvazinin, Kadetlerin ba­k1� a"1s1dir, proletaryamn degil. Sosyal-Demokrat Parti'nin program1, yani butun uluslarm kaderlerini kendilerinin tayin etmeleri hakk1m kabul eden dokuzuncu madde, Men�evik sosyal-demokratlar tarafmdan camdan d1�an alllm1�llr. Men­�evikler fiilen bu program1 reddetmi� ve burjuvazinin yamnda saf tutmu�lardir, llpk1 duzenli ordunun yerini butun halkm silahlandmlmasmm almas1 sorununda, vb. yapllklan gibi.

Orgutlenme Komitesi Finlandiyah sosyal-demokratlara Finlandiya Diyeti ile Kurucu Meclis arasmda bir 'anla�ma tek­lif etmek'le , bu sorunda burjuvazinin yanmda yer alm1�llr. Bu­nun dogrulugunu anlamak i"in ba�hca sm1CTarm ve partilerin tamammm ald1klan tutumlan kar�ila�llrmak yeterli olacakllr.

<;=ar, sagcilar, monar�istler Diyet ile Kurucu Meclis ara­smda anla�maya kar�ilar; onlar Finlandiya'nm Rus ulusuna tabi k1hnmasm1 savunuyorlar. Cumhuriyetc.;i burjuvazi Fin Diyeti ile Kurucu Meclis arasmda bir anla�ma olmas1m savu­nuyor. S1mf bilin"li proletarya ve sosyal-dcmokratlarsa prog­ramlanna sad1k kalarak, haklan ellerinden ahnm1� diger bu­t-Un uluslann oldugu gibi Finlandiya ulusunun da Rusya'dan aynlma hakkm1 savunuyor. Burada a"1k, kesin ve tarll�ilmaz bir tabla vardir. Hi"bir �ey "6zemeyecek olan bir 'anla�ma'

kisvesi altmda (oyle ya , anla�maya vanlamazsa ne yapacak­sm1z?) , burjuvazi eski "arhk politikalanm aynen devam etti­

riyor: tabi kilma ve ilhak. Finlandiya Frans1z devrimini basllranlar, Napoleon vb. ile

yapilan bir anla�ma sonucu Rus "arlan tarafmdan ilhak edil-

1 74

di. Eger gerc;ekten ilhaklara kar�1 c;1k1yorsak, "Finlandiya'ya

aynlma hakktnt tan1ym ! " demeliyiz. Bunu soyleyip gerc;ekle�­

tirmeden, Finlandiya'yla yapilacak hic;bir 'anla�ma' gerc;ekten ozgur ve gonullu bir anla�ma, gerc;ek bir anla�ma olamaz.

Anla�ma ancak e�itler arasmda olur. Eger anla�ma tabiiyeti gizleyecek bir laf perdesi degil, gerc;ek bir anla�ma olacaksa, her iki taraf da gerc;ek e�itlik statusune sahip olmah, yani hem Rus­ya hem de Finlandiya kabul etmeme hakkma sahip olmahd1r.

Orgutlenme Komitesi Finlere yahn bir �ekilde aynlma hakk1-m kabul edip etmedigini soylemeliydi. Oysa onlar npk1 Kadetler gibi meseleyi karartm1� ve boylece aynlma hakk1m reddetmi�ler­dir. Rus burjuvazisine ezilen halklann aynlma hakk1m reddetti­gi ic;in, i lhak anlamma gclen bu tutumundan oturu saldirmahy­d1 . Arna Orgutlenme Komitesi bunu yapacagma Finlere saldm­yor ve 'ayn' (aynhkc;i denmesi gerekirdi) egilimlerin merkeziyet­c;i temayiilleri guc;lendirecegi konusunda uyanda bulunuyor! Ba�ka bir deyi�le , Orgutlenme Komitesi Finleri ilhakc;1 Buyiik Rus burjuvazisinin guc;lenmesiyle tehdit ediyor -zaten Kadetle­

rin de her zaman yapnklan budur: Rodi<,:ev ve �urekasmm kcn­

di ilhakc;1 politikalanm savunurken burundukleri �al budur. Yolda�lar, i�c;i ve koyluler! Rus kapitalistlerinin, Guc;kov,

Milyukov ve Gec;ici Hukumet'in Finlandiya, Kurland, Ukrayna ve digerlerine kar�1 ilhakc;i politikalanmn etkisinde kalmaym!

Butun bu uluslarm aynlma hakk1m kabul etmekten korkma­ym ! Uluslar Buyuk Ruslarla birlik fikrine zor yoluyla degil, ger­c;ekten gonullu ve gerc;ekten ozgur bir anla�mayla kazamlmah­dir ve bu da ancak aynlma hakkmm kabuluyle mumkundur

Pravda, Say1 46, 2 May1s 1 9 1 7 ; Collected Worhs , C . 24 , s. 335-338.

1 75

GE(lCl H0K0MET'1N A(IKLAMASINA 1L1SK1N TEZLER

May1s 1 9 1 7

�

Tezler 1 ) llhaks1z ban� = sermayeye kar�1 dun ya devrimi. 2) Antla�manm gozden gec;irilmesi = ya bir komedidir, ya

da sermayeye kar�1 bir dun ya devrimi. 'Muttefiklerle anla�ma yonunde ad1mlar.'

2 yine) Kapitalistlerin pohpohlanmas1: 'Muttefik ulke de­mokrasileri': Sm1f miicadelesinin tevil edilmesi.

3) Biitiin toprak koylulere: Bu talep sermayeye kar�1 bir devrim olmadan, kapitalistlerle zengin koyluler arasmda bir gui;birl igi , bir i ttifak yoluyla da gerc;ekle�tirilebilir.

4) Biitiin toprak emeki;i halka: Bu talep sermayeye kar�1 bir devrim yapmadan gerc;ekle�tirilemez.

1 76

S) Oretimin orgutlenmesi - Ya bir aldatmacadu (ve kapita­listler ic;:in daha fazla zenginle�medir) ya da sermayeye kar�1 bir devrim yapmadan i1topyadu.

6) 'Askeri saldm': Kitlelerin sergileyecegi muazzam dev­rimci �evk olmadan i1topyadu, bunun ic;:in de muazzam bir devrim, sermayeye kar�1 bir devrim gerekir.

7) Sovyetlerden c;:1kmak, Sovyetlere ihanet, burokrasiye ge­

c;:i�: 'Devlet denetimi', biz bunu savunuyoruz. Arna kimin tara­

findan? Denetimi uygulayan him olacak? Burokratlar m1? Yok­

sa Sovyetler mi? 8) Toprak sorununda Kurucu Meclis: �imdiden guncelligini

yitirmi�tir.

9) S1hr guven, s1fir destek ! 1 0) Daha da guc;:h1 bir �ekilde : Proleter c;:izgisinin ac;:1klanma­

s1, bu c;:izgi ile kui;uk burjuva c;:izgi arasmda aynm yapilmah. II=Kui;uk burjuva yanilsamalar ve kui;uk burjuva uzla�ma

bakanl 1g1.

4 ( 1 7) May1s 1 9 1 ?'den soma yazild1;

ilk kez l 92S'te Lenin Miscellany IVte yaymland1;

Co llected Works, C. 36, s. 446-447

177

ARlFESlNDEYlZ 5 ( 18) May1s 1 9 1 7

�

'Uzla�mac1hk' makinesi son stirat c;ah�1yor. Narodnikler ve Men�evikler ahnteri dokerek didiniyorlar, yeni bakan listeleri hazirhyorlar. 'Yeni' bir kabinenin arif esindeyiz . . .

Heyhat ! Bu kabine c;ok da yeni olmayacak. Kapitalistlerin

huktimetine, emperyalist sava�1 destekleme rtizgarma kapil­m1� olan Narodniklerin ve Men�eviklerin �ahsmda birkac; kti­c;tik bur juva bakan eklenmi� o lacak.

Arllk daha fazla lafazanhk, daha fazla havai fi�ek, 'ilhaks1z ban�' konusundaki stishi laflarda ve bol keseden vaatlerde ar­ll� olacak, ama sozgelimi �u uc; ulkenin, Almanya, Rusya ve lngiltere'nin gerc;ekle�tirdigi gen;ek ilhaklan dtirtistc;e, eksik-

178

sizce ve hakikatten aynlmadan s1ralama konusunda bile en ufak bir arzu gorulmeyecek.

Eski ve yeni kabinede yer alan baylar, soruyoruz size: Bir insan koylulerin kapitalistleri destekleyecegi u topyas1yla (koylulugun tamam1 hali vakti yerinde koylulerden olu�mu­yor) , cephede bir 'saldm' ('ilhaks1z ban�' adma) u topyas1yla kendisini daha ne kadar kanduabilir?

Pravda, Say1 49, 5 Mayi.s 1 9 1 7 ; Collected Worhs, C . 24, s. 349.

1 79