YAKIN ooGu iJNiVERSiTESi FEN EDEBiYAT FAKULTESi

TURK DiLi VE EDEBiYATI BOLUMU

TUR413 MEZUNiYET PROJESi

FAiKAKKAR 4A

950088

LEFKOSA

ONSOZ

Konusma dilinin biitiin sadelik ve a~1khgm1 eselerinde yansrtan Giintekin, hikaye,

roman, tiyatro ve am tiirlerinde basarth ornekler vermistir. Yaznns oldugu romanlai ve

hikayeleri ile genis balk kitlelerine ulasan yazar hakh bir ~ohret kazannusnr, 0 yurdun

~e~itli bolgelerinde gtizel-eirkin goriinii~leri, toreden gelen dogru-yanhs inanelari, aci­

tath kisisel duygularla birlestirerek goz oniine sermeyi basarnusnr,

Resat N uri' nin iizerinde inceleme yapt1g1m bu romanm ana temi medrese ile yeni

mektep kavgasma dayanmaktadu-, Ben once esei biiyiik bir zevkle okudum ve maddi

unsurlarr ~1kard1ktan sonra gerekli arasnrmalari yaptnn, Daha sonra yazar hakkmda,

eser hakkmda bilgi topladun, Biitiin bu cahsmalarr yaparken bana yardrmci olan,

kiitiiphanesini acan sevgili arkadasrm Hiiseyin'e minnetdarhgnm bildirmek istiyorum.

Yine Re~at Nuri Giintekin'in bu romamm incelemem i~in beni gorevlendiren degerli

boliim baskannnz, sevgili hocam Biilent Yorulmaz'a sonsuz sevgi ve saygilarmn

sunuyorum.

Elimde bulunan bu roman inkilap Kitabevi tarafmdan Resat Nuri'nin Biitiin

Eserleri 6 adr altmda yaymlanan 23. baskidrr,

I

if;iNDEKiLER

Resat Nori Giintekin'in

Hayatt •....••.......................••....•.................•.......•......•.•.•....••.....•...•...•..•..

Eserleri ....•................•..••..•....•......•.•.......•.•.•..•..................••.•.••.....•....•...

Romanlarr ..•....•••..•.....•.......•.....••.....•...•..•..•....•.•.....................•.•..........•

Y esil Gece Hakkmda K1sa Bilgi ............••......•......•.....•..................•................

Romandaki Maddi U nsurlar ve A~Iklamalar1 •.•...•••.•.....................•..•.•..•....•.

Kaynakca ..................••..........•...........................................................................

Gene) Indeks •.......•.•..•...............................•..................•.............•.•....................

2

• RESAT NURi GUNTEKiN

(1889-1956)

HAYATI:

Resat Nori Giintekin, istanbul'da dogdu(25.ll.1889}1. Askeri doktor Nori Beyin

ogludur. Ilk ogrenimini Canakkale mekteb-i ibtidaisinde gordii; sonra bir bucuk yd

Canakkale Idadisinde, bir siire de Izmir Frere'ler okulunda okudu; orayr bitirmeden

tasdikname ile ayrildr; yarisma ile girdigi istanbul Dariilitinunu(U niversitesi) edebiyat

fakiiltesini bitirdi(1912). Memur olarak ilkin Bursa Sultanisi orta kisnn Fransizca

ogretmenligine atand1(1913), daha sonra istanbul' da eesitli okullarda miidiirliik

yapt1(1916-1919). Birinci Diinya Savasr'nm sonlarma rastlayan bu ddnemde yaz1

hayatma ilkin Zaman (1918-1919) gazetesinde tiyatro elestirileri yazarak baslayan, daha

sonra birkac da oyun yazrp Dariilbedayi'de oynatan iHancer, 1920; Eski Rilya, 1921;

TO§ Parcast 1923, vb.); ayrica $air (1918-1919). Nedim (1919), Buyilk Mecmua (1919),

Inci (1919), vb. Dergileriyle Diken (1918-1919) mizah dergisinde ve Dersaadet (1920)

gazetesinde kendi adiyla ve "Hayrettin Rii~tii" takma adsyla hikayeler; bunlardan

baska, Zaman gazetesinde "Cemil Nimet" takma adiyla, Dersaadet gazetesinde de kendi

adiyla birer roman yayunlayan Resat Nori, Kurtulus Savasr sonlarmda Vakit

' gazetesinde tefrika edilen (1922) f;al1ku1u romamyla eok genis bir iine ulasn, Mizah

dergileriyle magazinlerde "Yddizbocegi", "Ate~bocegi", "Agustosbocegi" takma adlarun

kullandi, Cumhuriyetin ilk ydlarmda, Mahmut Y esari ile birlikte Kelebek adh bir mizah

1 Resat Nuri'nin degum tarihi, baskih kaynaklarda son zamanlara kadar hep 1892 olarak gosterilmis; kendisi de, bir "millakat"ta, "1893'te istanbul'da, Uskudar'm Selimiye semtinde diinyaya geldigini", soylemis (U. Deniz: "Cocukluk Hairalan", Milli yet 16.1.1955) ise de, "Milli Egitim Bakanligmdaki kayitlarda dogumu 1305- 1307(1889) olarak gecmektedir" (T. Poyraz-M. Alpbek: "Resat Nuri Giintekin", Yeni Yaytnlan, 1957, c. II, sayi 3, s. 53); Resat Nuri'nin olnmunden sonra, yegeni Rusen Esref'Unaydm, sanatcmm kizr Ela'ya seslenir yolda yazdigr amlarda, Resat Nuri ile birlikte cekilmis bir cocukluk resminden soz ederken ~oyle der:

Her ikimizin de resminin arkasinda, dogdugumuz tarihler yaztlt. Bu tarihler, benim amcam, babamn da enistesi Tevfik Pasamn/;). Bu kayda gore baban "Resat Bey bin Nuri, tarih-I veladet 13 Tesrinisani 305". Yani bugunku anlamda 26 Kastm 1889. (R.E. Unaydin: "Resat Nuri Icin", Vatan, 18.2.1957).

Unaydm, rumi tarihi miladi'ye cevirirken kucuk bir yanhshk yapnus, rumi gune 13 degil 12 gun eklemek gerekir; bu baknndan Resat Nuri'nin degum gununun 25 Kasim 1889 oldugu anlasilmaktadir.

3

• dergisi ~1kard1 (1923-1924). Vefa, Kabatas, Galatasaray ve istanbul Erkek liseleriyle,

Camhca ve Erenkdy Kiz liselerinde Tiirkee, edebiyat, felsefe, fenn-i terbiye(egitbilim)

dersleri okuttu (1919-1931), Milli Egitim mufettis! oldu (1931-1939), bir ara Canakkale

milletvekilligine seeildi (1939-1943), daha sonra yine Milli Egitim basmiifettisi oldu

(1947), bu gorevde iken Paris kiiltiir ate~eliginde bulundu, altnns bes yasnu doldurunca

emekliye ayrildr (1954). Akciger kanserine yakalandi, sag1t1m i~in gittigi Londra' da old ii

(7.12.1956). istanbul'da Karacaahmet mezarhgma gomiildii.

ESERLEJU:

Roman:

L-Harabelerin <;iregi (Zaman gazetesinde tefrikasr 1922 "Cemil Nimet" takma

adiyla; kitap halinde bas. 1953, "Eski Ahbap ve Boyundurluk hikayeleriyle bir

arada" ,1968).

2-Gizli El (Dersaadet gazetesinde tefrikas! 1336 "1920"; kitap halinde bas.

1924).

3-<;alikuiu (1338"1922", yeni bir bicimde 1939).

4-Damga (1924).

5-Dudaktan Kalbe (1923).

7-Bir Katlin Duimam (1927).

8-Ye~l Gece (1928).

9-Acimak (1928).

10-Yaprak Diikilmil (1930).

12-Gokyuzu (1935).

13-Eski Hastalik (1938).

14-Atei Gecesi (1942).

4

•

15-Degirmen (1944).

16-Miskinler Tekkesi (1946).

17-Kan Davasi (1960).

18-Kavak Yel/eri (1961).

19-Son Sigmak (1961).

Uzun Hikaye:

20-Boyundurluk (1960 "Harabelerin (:ifegi romam ve Eski Ahbap hikayesiyle bir arada" 1968)

Hikaye:

21-Recm (1335 "1919" "tek hikaye").

22-Rofild Bey (1335 "1919" "tek hikaye")

23-Eski Ahbap (1335 "1919" "tek hikaye"); "Harabelerin <;ifegi romam ve

Boyunduruk hikayesiyle bir arada" 1968).

24-Sonmii§ Y1/dizlar (1927).

25-Tanr, Misafiri (1927).

26- Leyla ile Mecnun (1928).

27-0/agan i1ler (1930) "yeli ve ceviri hikayeler".

Biitiin eserleri, oliimiinden sonra, Resa: Nuri Giintekin Kiilliyat, ba~hg1 altmda

yayimlanm1~tJr (1957'den bu yana).

ROMANLAR:

1-Rqat Nori Giintekin'in romanlari da, ragda~lar1 Halide Edip'in ve Yakup Kadri'nin

manlar1 gibi, sanat anlay1~1 bak1mmdan iki kiimeye ayrdabilir:

a.Duygusa/ Romanlar: Yazar, hayatmm ilk doneminde yazd1g1 eserlerde

lerin duygusal ili~kileri iizerinde durmus ( <;al,ku§u, Dudaktan Ka/be, Ak1am

5

• Giine§i, vb.), toplumsal ili$kilere ya deginmemi$, ya da bu iliskileri uzak bir fon olarak

alnusnr ((:al1ku1u). Ilk biiyiik eseri olan (:al1ku1u'nun gordiigii genis ilgi, yazarm uzun

bir siire o yola bagh kalmasma, aym duygusal havayi siirdiirmesine, hatta aym tipi bir

baska cevre icinde tekrarlanmasma ((:aliku1u'nun hasan "Feride"sine karsshk Aksam

Giine1i'nin hasari "Jiilide"si gibi) yol acnusnr, Resat Nuri'nin iiniinii kuran ve

siirdiiren; yukarida adlarun verdigimiz ilk biiyiik eserlerindeki asm duygusalbk, bir

siire sonra kimi sanat cevrelerinde onun "gen~ kiz romancrsr" diye amhp hafifsenmesine

yol acnnssa da, bu, sanateuun daha sonraki tutumunu izlememekten dogan hafif bir

davramsnr, ((:al1ku1u'nu incelerken bu konuya yine donecegiz.)

b. Toplumsal Romanlar: Sanat hayatmm ikinci ddneminde (1928' den sonra),

eserlerinde toplumsal olaylarr on plana alnus (Ye1il Gece, Yaprak Dokiimii, Miskin/er

Tekkesi, vb.), hatta kimi eserlerinde daha da ileriye giderek "sav"h (tezli) roman

denemesine giri$mi$, roman arac1bg1yla belli bir goriinii$iin savunuculugunu

yapm1$tir(Yefil Gece). Yazarm, Zola'dan Hakikat romamm ~evirdigi siralarda (1929) bu

yola giri$i dikkati eekmektedir,

2-Sanat~mm eserlerini kalm bir ~izgi ile iki kiimeye ay1r1$1miz, incelemeye kolayhk

saglamak icindir, Yoksa bu ayrihs, bicakla kesilmis gibi, kesin bir bolilnme degildir.

Onun ilk eserlerinde gordiigiimiiz birtaknn ozellikler, daha sonraki eserlerinde de, bazi

bieim degi$iklikleri ieinde, birtaknn keskinlikler, sivrilikler kazanarak ve daha belirgin

bir hal alarak, siiriip gitmistir, Soz gelimi cocuk sevgisi ( Calikusu, Actmak, Miskin/er

• .1. 1 Tekkesi vb.), kusaklar arasmdaki anlasmazhk ((:al,ku§u, Yaprak Dokiimii), kurtulus iein

egitimin onemi ((:alikufu, Ye1il Gece) gibi temalar, baska baska ydntemlerle de olsa, her

iki donemdeki eserlerinde ssk sik ele ahnnustrr,

3-Genel tutumuyla Batt ekinine (kiiltiiriine) ve edebiyatma bagb olan yazar, kendi

roman gelenegimize de ilgisiz kalmanns; sozgelimi, Tanzimat'tan bu yana cesitli roman

6

• ve hikayelerimizde ikide bir ele alman "Banhlasmayr yanhs anlama" tema'smi bir

romanma temel olarak alnus (Yaprak Dokumu), bir baska romanmm (Damga) temelini

de Ahmet Mithat'm Hasan Mellah romanmdaki bir olaym-kadmm evine giren asikm,

yakalamnca, sevgilisinin namusunu kurtarmak icin kendisini hazirnns gibi gdsrermesl

olaymm-iizerine kurmustur.

4-Romanlarmm bashca ozelliklerinden biri de, kisilerin ~ogu zaman tek yonlii

oluslaruhr, Y azarm, insan yarauhsma uzaktan bakmayismm-ya da bakmak

lstemeyisinin-sonucu olarak, eserlerinde "iyilik" ile "kdtiiliik" ~ogu zaman kiside

birlesmez; bunlar ayri ayri kisilerle temsil edilir. Yiiregi derin bir acima ve insan sevgisi

ile earpan yazar icin sakmcah sayilabilecek bu tutumdan ayrild1g1, yani kisilerini gozden

~1karabildigi zaman (Yaprak Dokumu, Tann Misafiri) sanat alanmda iistiin basariya

5-Ahmet Hamdi Tanpmar'm deyisiyle "temiz ve musaffa bir insanhgm pesinde" olan

("Re~at Nuri ve Eserleri", Cumhuriyet, 24.1.1957), okuyucuyu buna yoneltmek iein de

eserlerini "acnna" ve "sevme" temelleri iizerine kuran-hele ilk romanlarmda bunu

duygusalhga kadar gotiiren-yazarm bu tutumunu, "acnna" ve "korku" yoluyla insanlari

diizeltme amaci giiden eski Yunan tragedya sairlerinin tutumuna benzetebiliriz.

6-Re~at Nuri, genel tutumuyla, realist bir yazardir, Eserlerindeki bas kisiler ~ogu zaman

filkfllestirilmis insanlar (Feride, Sahin.vb.) olmakla birlikte, bunlarm eevrelerindeki

kisiler, hirer gozlem sonunda, hayattan almnus kimselerdir. Kendisiyle yapilan kimi

konusmalarda, "detaylarm ve tiplerin gereek" oldugunu, onlarm "pek ~ogunu yakmdan

gormii~ oldugu kimseler" arasmdan se~tigini soylemi~tir (S.S. Uysal:"Hadiye Giintekin

Resat Nuri'yi Anlatiyor", Cumhuriyet, 30.5.1954 M. Baydar: Edebiyatr1lanm1z Ne

Diyorlar, 1960, s. 89). Bir konusmasmda da, bir romancmm en iyi eserini, ya~• ilerleyip

7

• ", 1 hayatta gorgiisii ~ogald1ktan sonra yazabilecegini soyleyerek, konua baska bir acrdan

deginmi~tir:

••. Bir romanci, ~air gibi degildir. Sairin en kuvvetli zamani genrlik

zamanidir: 0, y~landikra hizin: kaybeder. Halbuki romanct bilakis en iyi

yazisim yazmak icin rok gormege, insan ve sosyete hakktndaki goru~lerini

genisletmege, okumaga ve teknigini ilerletmege muhtactir. r;unku romanci,

insantn i07uzunu gormege, hayaun i07uzunu anlamaga mecburdur. Buna da

tabii senelerin tecrilbesi lazimdir. (N. Sadullah. "Resat N uri Anlanyor",

Yedigun, 1935, c. V, say1126).

Yazar, bu gorii$te, Halide Edip ve Yakup Kadri ile birlesmektedir,

7-Me~rutiyet'e kadar istanbul snurlari icinde kapab duran, Mesrutiyet devrinde ise

ancak kii~iik hikayelerde istanbul dismdaki hayati ele alabilen Tiirk Edebiyan, roman

alanmda ilk kez Resat Nuri'nin eserleriyle Anadelu'nuncesitli bolge ve insanlarma sere

serpe a~alabilmi$tir.

8-Biitiin eserlerini giinliik konusma diliyle ve siissiiz, yapmacsksiz bir uslupla yazan

Resat Nuri, Nurullah Atac'm deyisiyle, "kcnusma dilimizle uzun uzun yazalar, oykiiler

yazslabilecegini gdstermis" ("Atafm Giincesi", Ulus, 23.12.1956); Yakup Kadri'nin

deyisiyle de, "Tfirkce tahkiye dilini bugiinkii sadelige dogru ydneltmisnr."

("Edebiyat1m1zm Biiyiik Kaybi", Tercuman, 14.12.1956).

Sanatemm geniJ balk topluluklarma seslenebilmesinin bashca nedenlerinden biri

de, dilinin bu durulugudur,

8

• YE$iL GECE HAKKINDA

Ye~il Gece, Resat Nuri'nin toplumsal sorunlarr ele alan eserlerinden birisidir. Bir

siire medresede okudugu icin sarikhlam i~yiiziinii ogrenen ve memleketi yalmz yeni

mektebin kurtaracagma inanan ogretmen Sahin'in kendi istegiyle gittigi en geri

kasabalardan birinde medreselilere giri~tigi sava~1 anlatan bu eser, <;ahku~u'nun bir

baska aeidan benzeri saydabilir. Feride gibi Sahin de, Tiirkiye'nin egitim savasmda

tiirlii gii~liiklere ve slkmtllara gogiis geren idealist bir ki~idir. Denilebilir ki, Sahin

Feride'nin bu aeidaa erkek kardesidir,

Atatiirk Devrimi'nin o coskulu havasi ieinde, cok gii~lii sezgi ve gozlemlerle

kaleme ahnnns bu kitapta, toplumumuzun o giinkii biitiin biiyiik sorunlan, yiirekli bir

bieimde tarnsihyor. Romanm en dnemli kahramam Sahin Hoca'mn ki~iligini olusturan

nitelikler, miicadelesi ve ugrad1g1 yenilgilerin oykiisii saydabilir.

Eserde, ele alman tez, olaylarm ieinde eritilememis, ~ogu yerde, olay dismda

brrakdarak makale yazan gibi anlanlnusnr, Bu ise, roman sanan bakmnndan onemli bir

kusurdur.

9

• YE$iL GECE ROMANINDA MADDi UNSURLAR

YiYECEK VE i~ECEKLER

A

Alillk: Sekerin kaynatilip koyulastmlmasmdan sonra kesilerek yapdan degi~ik renkli,

kokulu bir tiir seker,

Armut:

Ayran:

B

!!!!!!Ii:

Bugday:

~

Corba:

D Dolma:

Dom~

E Ekmek:

Elma:

Et:

H

He_lva:

IO

• K

Kabak:

Kahve:

Kaymak:

Kaymakh Ekmek Kadaylf1:

Koyun Kebab1:

Kuru Fasulye:

L

Limon:

Lokma: Mayah hamuru kii~iik kiirecikler halinde kesip sonra da yagda klzartarak serbete koymak ~ekliyle yapdan bir tath,

M

Maydanoz:

Meyve:

Meze: i~ki ile yenilen cerez,

MISlr:

p

Paca Corbas1: Kasaphk hayvanlarm kesilip temizlenmis ayag1 ve bu ayaktan yapilan yemek.

Palamut: Otuz kirk santim boyunda eti esmer, pulu olmayan bir tiirlii babk.

Pathcan:

Pathcan D0lmas1:

Peynir:

R

11

E

Elbise:

Enfiye Mendili: Keyif icm buruna eekilen ~iiriitiilmii~ ve ieine bazi kokulu maddeler karistmlnns tiitiin tozu, burun otu. Bu tozu buruna eektikten sonra kullamlan mendil.

F

Ferace: Eskiden Tiirk kadmlarmm sokakta giydigi, bol ve yakasmm arka kisnu ~ogu kez eteklere kadar uzanan bir eesit iistliik. Genellikle koyu renkte euha, sof ve fantezi kumaslardan yapihrdr, Bazslarram cep ve yakalari i~lemeli olurdu. Giiniimiizde yerini daha eok carsafa birakan ferace Anadolu kbylerinde hala giyilmektedir.

Fes: Eskiden yurdumuzda da kullamlan, silindir seklinde, tepesinin ortasmda siyah piiskiilii sallanan, kirnnzr, visne ~iiriigii renginde bir cesit bashk,

Fitilli Mintan:

G

Gecelik Entarisi:

Gomlek:

H

Hamam Havlusu:

i ipek Cevre:

K

Kasket:

Kavuk: Sank sarilan biiyiik bashk

Kolah Gomlek:

Kundura:

Kiilah: Eskiden basa giyilen ucu sivri yiiksek bashk,

16

"

T

Tashk: Eskiden evlerin oniinde tasla di:i~eli olarak bulunan ve orada oturulan k1S1m. Oda.

Tavan Aras1:

y

Y atak Odas1:

Yaz1hane: Yaz1 i~lerinin yapthp yiiriitiildiigii yer. Oda. Biiro.

GiYiM KU$AM VE AKSESUAR

A

Aha: Kahn kumastan yapilnns bir cins biiyiik~e ceket, veya bu ceketin yapdd1g1 kumas.

Amele Gi:imlegi:

A vc1 Elbisesi:

B

Baston:

C

Canta:

Carlk:

D

Dokuma Carsaf:

Diigme:

15

• Su tesnsi;

Siirahi:

T

Tabak:

Tahta kastk;

IA!:.

Tencere:

y

Yiyecek sepeii;

Yumurta sepeti:

i(MEKANLAR

B

Balk.on:

Bod rum:

E

Esik: Giri~ kapr bo~lugunun alt bolomiinde bulunan basamak.

K

Kalem odas1: Resmi dairelerde yazi islerinin goriildiigii yer.

Koridor:

s Sofa: Genellikle eski evlerde oda kapdarmm a~dd1g1 genisee yer. Hol. Eskiden buralar d6$eli olurdu ve ev halkmm giiniiniin biiyiik bir kismr sofada gecerdi,

14

•

YiYECEK VE i9ECEKLERE tiatu E$YALAR

B

Bardak:

B1cak:

) Bohca

~anak:

G

Gaz ocag1:

Giimiis tepsi:

H

Hnbe: . I

Iskemle:

K

Kaidc:

Kt.lW:: _

M

Mas a

s - Sandall'..,e:

13

• s

Sigara:

Sim it:

Su:

Siit:

Siidii Kahve:

Sarap:

Seker:

Serbet: Meyve iizii, su ve seker karistmlarak yapdan icecek,

T

Tarhana:

Tiitiin:

u Uskumru dolmas1: lhk denizlerde yasayan orta biiyilkliikte, tekir ~izgili bir bahk, Bu

bahktan yapdan dolma.

y

Yag:

Yemis:

Yumurta:

z Zemzem suyu: Kabe yakmlarmda miisliimanlarca kutsal sayilan bir kuyu ve bu

kuyunun kutsal saydan suyu.

12

ipe:

"irk:

.irk Yaka:

M

vi Atlas Gomlek:

_._don Sapka: Yuvarlak ve bombeli erkek sapkasi,

_._endil:

~ •• gin asker kunduras1:

_._evlevi sikkesi: Mevlevi dervislerinin baslarma giydikleri kiilah veya sapka.

_._usamba: 1. su geeirmez duruma getirilmi, bez 2. su geeirmeyen bezden yapslnns • agmurluk.

_._iicevher:

p Pabuc:

Pardesii:

Parlak cezme:

Patiska entari: Pamuk ipliginden dokunmus ince diizgiin beyaz bez. Bu bezden yapdm1, dbise.

~ Yiiz ortiisii.

Peskir: Pamuk ipligmden dounmus havlu.

'estemal: 1. Hamamlarda ortiinme ve kurulanmak icin kullamlan ince ortii. 2. Bazi • irelerde basa ortiilen dokuma. 3. Bir i, yaparken bele baglanan genis ortii.

R Redingut: Resim bir erkek ceketi. Arkasr yrrtmaeh, uzun ve ~ift sira diigmeleri bulunur.

17

s Sar• mesin potin: Kullamlacak duruma getirilmi$ koyun derisinden yapdm•$ ayakkabi.

Sank: Miisliiman din adamlannm bashk iizerine sard1klar1 uzun tiilbent.

Sedef: Deniz hayvanlarmm bazilarmm kabugunda bulunan sert beyaz pmlnh madde.

S1rma islemeli ipek ortii:

S1rmah sar1k:

Siyah carsaf:

Siyah till:

Sal:

Salvar:

Sal yelek:

Sapka:

Sayak elbise: Kaba bir sekilde ~aprazlama dokunmus yiin kumas ve bu kumastan

yapdan elbise.

T

Takunya: Nalm iistii tasmah, tahtadan yapslnus aln yiiksekce, bir eesit ayakbk.

Tente: Bir yeri gunesten, yagmurdan korumak iein o yerin iistiine gerilen bez. Ortii.

Terlik:

Tozluk: Tozdan korunmak icin giyilen, dizden a$ag1ya uzanan ayakkabdarm iistiinii i

iirten dar pacahk. Getir.

Tiilbent: Pamuk ipliginden ince ve seyrek olarak dokunmus, yumusak hafif bez.

Tiiylii pazen: Dokumasr sik, kalm ve yumu$ak bir ~e$it pamuklu, tiiylii bez.

18

•

y

Yemeni: KadmJann baslanna bagladtklan tiilbent. Eskiden ba~ortiiniin altma

bag.lamrd1. Bask1 kahplari ile iistiine ~ekiller desenler bas1hr.

Y esll min tan: Y akas1 olmayan erkek gomlegi.

Yiiziik:

YERADLARJ

Mrika: A

tam:

B ar:

C

e:

• E

Edirne:

Emir Dede:

F

Fransa:

Fr.ink;_

G

Galata:

Gala.ta_sarn:

H

Hicaz:

Hindistan:

i ingiltere:

Istanbul;

italya:

izmir:

K

Kadiri Tekkesi:

Kafkma:

Kanbca:

Kelami Baba Tiirbesi:

20

• M

MahmutPasa:

Makedonya:

N

N ur!lsmaniye:

0

Okyanusya:

R

Ro_lllJ!.:.

Rumeli:

s ~va:

Sirbistan:

Sll!ahizad~dresesi:

Somuncuzade Medresesi:

T

Tikve.s.:

0

Uskiim

y

Yenima_halk:

Y unanistan:

21

• KAYNAKCA

- Banarh, Nihad Sarni, Resimli Tiirk Edebiyatl Tarihi, Cilt II, Milli

Egitim Basnnevi, Istanbul 1998.

- Biiyiik Larousse Sozliik ve Ansiklopedisi, Milliyet, istanbul 1992.

- Devellioglu, Ferit, Osmanbca-Tiirk~e Ansiklopedik Lugat, Aydm Kitabevi

Y aymlan, 13. Baski, 1996.

Kudret, Cevdet, Tiirk Edebiyatmda Bikaye ve Roman, Cilt I, inkilap Kitabevi, 5.

Basks, 1998.

22

iNDEKS

Aha: 201-219

Afrika: 56-60

Akide: 140

Alaeam: 189-196

Amele Gomlegi: 80

Anadolu: 28-187-190-218

Armut: 93

Asya: 56-60

A vcr Elbisesi: 55- 72-94

Avrupa: 56-77-93-95-148-184-203

Ayran: 43-188

Bal: 123

Balik: 5-7

Balkanlar: 56-93-96-185-192

Balkon: 65-66

Bardak: 50-131

Baston: 148-197

Bayram Cavus Cesmesi: 161

Beykoz: 32-35

Break: 5

Bodrum: 70

Bohea: 188-217-220-223

•

Bulgaristan: 66

Cava: 94

Cep: 148

Ciippe: 12-20-80-92-217

Canak: 196

Canakkale; 184

Canta: 148

Carik. 145

Cay: 71

Cin: 94

Corba: 85

Dokuma <;ar~af: 135-144

Dolma: 116

Domates: 24-154-155

Diigme: 6-8

Edirne: 119

Ekmek: 13-140-147-194-195-210

Elbise: 41-92-147

Elma: 9

Emir Dede: 50-62-67-220-221-222 !'

Enfiye Mendili: 34

24

E~ik: 75-135

Et: 50-147

Etek: 8-23-80

Ferace: 20

Fes: 6-14-41-58-65-89-116-197

Fitilli Mintan: 80

Fransa: 95

Frenk: 96

Galata: 12

Galatasaray: 50-52-54-95

Gazocag1: 20-71

Gecelik Entarisi: 33-69-120-138-143

Gomlek: 26

Giimii~ Tepsi: 182

Hamam Havlusu: 187

Belva: 81-85

Heybe: 12-13-188-189-217

Hicaz: 108

Hindistan: 94

ingiltere: 191

Ipek Cevre: 55

25

&

,. Iskemle: 7-15

istanbul: 131-135-184-218

italya: 218

izmir: 11

Kabak: 5-7-87

Kadiri Tekkesi: 66

Kafkasya: 174-185

Kahve: 120-139-141

Kalem Odasn 6

Kanbca: 33

Kasket: 221

Ka~1k: 53-167-195

Kavuk: 199

Kaymak: 26

Kaymakh Ekmek Kadayifu 25

Kelami Baba Tiirbesi: 142-144-145-148-152-153-155-161-162-165-173-178-184

Kepee: 81

Kolah Gomlek: 12

Koridor: 6-15-16-149

Koyun Kebabu 56

Kundura: 194

Kuru Fasulye: 24

Kiilah: 154-184

Kiipe: 210

26

Kiirk: 55

Kiirk Yaka: 72

Limon: 99

Lokma: 101

Mahmutpasa: 12

Makedonya:66

Masa: 6-163-214

Mavi Atlas Gomlek: 6

Maydanoz:85

Melon Sapka: 221

Mendil: 104-158-223

Me~in Asker Kundurasn 133

Mevlevi Sikkesi: 33

Meyve: 146

Meze: 147

M1sir: 26

Musamba: 197

Milcevher:62-144

Nurosmaniye: 14

Okyanusya: 60

'{ ,_,

27

• Pabu~:41

Pa~a Corbasu 35

Palamut: 32

Palto: 138-147-153

Pardesii: 69-148-223

Parlak Cizme: 55- 72

Patiska Entari: 211

Patbcan: 121

Patbcan Dolmasu 53

Pe~e: 115-130-131-134

Peskir: 187

Pestemal: 34-46

Peynir: 195

Pilav: 20

Raku 120-123-147-154-160

Redingot: 6-8

Roma: 56

Rumeli: 28-210

Sandalye: 104-131-214

Sari Mesin Potin: 6 '

Sank: 11-14-16-l 7-37-41-49-58-89-94-217

Saieva: 10-45-47-60-82-86-196-124-127-163-181-187-195-219-222-223

Sedef: 144-184

28 t

Srrbistan: 66

Sirma i~lemeli Ipek Ortii: 100-144

Sirmah Sarsk: 96-100-106

Sigara: 158-188

Simit: 15-25

Sipahizade Medresesi: 86

Siyah Car~af: 114-175

Siyah Sayaktan Elbise: 12

Siyah Tiil: 131

Sofa: 39-49

Somuncuzade Medresesi: 14-15-24-29-39

Su: 50-75-131

Su Testisi: 201-217-220-223

Siirahi: 131

Siit: 43-147-172

Siitlii Kahve: 121

Sal: 100

Salvar: 80-94-141-185

Sal Y elek: 50

Sapka: 14-219

Sarap: 14

Sayak Elbise: 39

Seker:26

Serbet: 63-75-105

29

Tabak: 50-51

Tahta Ka~1k: 81

Takunya:201

Tarhana:26

Tas: 172-206

Tashk: 49-72-139-205

Tavanarasu 208

Tencere: 24

Tente: 190

Terlik: 211

Tikve~: 51-87

Tozluk: 189

Tiilbent: 89

Tiitiin: 158

Tiiylii Pazen: 69

U skumru Dolmasu 5

Uskiip: 94-95

Yag: 26

Y atak Odasu 22

Y azthane: 5-6

Yemeni: 219

Yemis: 75

30~

Y enimahalle: 216

Y e~il Mintan: 76

Yiyecek Sepeti: 188

Yumurta: 48-129-154-155

Yumurta Sepeti: 129

Yunanistan: 187-191-195-197-201-218

Y iiziik: 210

Zemzem Suyu: 181

31