Fascination of Plants Day

Boeiend Groeiend Nablik op een manifestatie over de innovatieve en internationale planten- en zadensectorPlein, Den Haag, Mei 2017

Nederland zet de bloemetjes buiten!Denk eens even terug aan wat u vandaag allemaal heeft gedronken en gegeten. Kijk eens naar de kleding die u nu draagt en de bloemen in huis. Staat u er wel eens bij stil hoe afhankelijk u bent van planten? Zelfs de lucht die we inademen komt van planten.Boeiend toch, wat planten doen? En dan te bedenken dat het allemaal begint met een piepklein zaadje. Een zaadje waar een wereld achter schuilgaat met mensen die er dagelijks mee bezig zijn. Op zoek naar sterkere, mooiere, lekkerdere, gezondere, grotere, betere versies van dat allereerste begin van een plantje. En Nederland is een van de belangrijkste landen op dit gebied. Wij zijn hierin echt een topspeler!

Planten kweken is wetenschapDagelijks zijn vele bedrijven en onderzoekers bezig met het kruisen en selecteren van planten. Door de beste planten met de gewenste eigenschappen te kruisen, ontstaat een nieuw, beter gewas. Zo hebben wij als consument uiteindelijk een ruime keuze bij de groenteboer of bloemist bijvoor-beeld! Maar wist u dat het jaren kan duren voordat een nieuwe soort in de schappen ligt?

Boeiend GroeiendPlantum is de branchevereniging van bedrijven werkzaam in zaden en jonge planten. We brachten deze innovatieve en internationale sector onder de aandacht samen met onder-zoekers van Nederlandse universiteiten. Op de internationale Fascination of Plants Day op 18 mei 2017 vond ons evenement Boeiend Groeiend plaats in een enorme kas op het Plein in Den Haag. Met dit mini-magazine nodigen we u uit om weer even terug te komen in de kas en u te verwonderen over planten. Want planten zijn fascinerend, boeiend en betoverend!

Wat is plantenveredeling?

Een plant heeft allerlei eigenschappen. De ene plant groeit net wat harder,

krijgt mooiere vruchten of neemt makkelijker water op dan de andere.

Bij plantenveredeling probeert de kweker zo veel mogelijk gewenste

eigenschappen in één plant te verenigen door de juiste planten te kruisen.

Robuuste planten leveren een hogere opbrengst voor de telers en gezond

en lekker voedsel of aantrekkelijke sierplanten voor de consument.

Al duizenden jaren selecteren boeren hun planten. Dat is de laatste 200 jaar

steeds professioneler geworden.

Wel even geduld hebben…Het kan wel acht tot vijftien jaar duren om van kruising tot de introductie

van een nieuw ras te komen. Een belangrijk doel van veredelaars is dan

ook om deze selectietijd te verkorten en nog gerichter te werken.

Daarom zoeken zij voortdurend naar nieuwe, slimme veredelingsmethoden.

Ze baseren zich daarbij op de steeds betere kennis van de natuurlijke

processen in de plant. BOEIENDGROEIEND

FASCINATION OF PLANTS DAY

BOEIENDOF PLANTS DAY

Ode aan de plant en Van Dam

Staatssecretaris van Dam onderteken-

de met een glimlach de Ode aan de

plant tijdens zijn bezoek aan

onze kas.

32

Plantenverhalen uit de praktijk

Wereldse bloemenNiet overal ter wereld worden dezelfde bloemen gegeven

bij speciale gelegenheden. Een logische verklaring zou zijn

dat niet in elk land dezelfde bloemen voorhanden zijn.

Maar dat is niet de belangrijkste reden. Het heeft meer te

maken met het feit dat ieder land zijn eigen cultuur

(of culturen) heeft die in de vorm en kleur van een bos

bloemen tot uiting komt. Zo geven ze in Rusland altijd

een oneven aantal bloemen, behalve bij een begrafenis.

Een bloemetje sturen naar iemand in het buitenland?

Geen probleem, het aanbod van Nederlandse veredelaars

is enorm divers. Maar houd wel rekening met de

verschillende culturen!

De vlasbakGrondsto�en uit de mijnbouw raken een keer op.

Daarom moet de industrie steeds meer gaan doen met

grondsto�en uit planten. Vlas is een oud gewas, waar we

prachtige nieuwe dingen mee kunnen doen. De vezels

zijn niet alleen geschikt om linnen kleding van te maken,

maar worden nu ook gebruikt in de auto-industrie.

Staal kan vervangen worden door vlas, een natuurlijke

grondstof die we in Nederland produceren!

Rondrijden in vlas of in ijzer? Welke grondsto�en kunnen

we straks nog gebruiken? Planten zijn een oplossing!

De Planten PeepshowPlanten kunnen geen kant op, maar moeten zich wel

voortplanten. De lelijke eendjes zoals gras maken

slim gebruik van de wind. Maar de mooie jongens en

meisjes? Die hangen hun geslachtsdelen - liefst groot,

geurend en fel van kleur - in de etalage zodat bijen,

hommels en vlinders eropaf komen. Eigenlijk zijn die

bijen, hommels en vlinders dus de echte genieters als

de bloemetjes buiten worden gezet.

De bloem is het geslachtsorgaan van een plant.

Denk daar eens aan als je je neus in een bos rozen steekt!

54

Latijns-Amerika Nederland Rusland China

In ‘The Green Machine’ doken bezoekers dieper in de wereld van planten. Een aantal van de inspirerende verhalen die we daar vertelden, leest u hier terug. In de toekomst blijven we dit soort ervaringen van, over en uit onze sector verzamelen en vertellen. Want wij zijn gepassioneerd over planten en willen ons enthousiasme graag met u delen.

THE GREEN MACHINE

Veredelen van plantenBoeren selecteren de beste planten met gewenste eigenschappen.

Plantenveredeling door te kruisen Verbeterde plantenrassen kweken door goede eigenschappen van twee ouders te combineren.

Veredelen van tarwe

Mendels wettenGregor Mendel beschrijft het

doorgeven van eigenschappen in planten. Zijn erfelijkheidswetten

vormen de wetenschappelijke basis voor plantenveredeling.

10.000v. Chr

1926

1865

1953

1940

1994

2000

now future

Feiten

Plantenverdeling gebaseerd op genetische informatieVerbeterde planten ontwikkelen door direct met het DNA te werken.

Al 12.000 jaar selecteren en verbeteren boeren

en veredelaars betere en sterkere planten.

Al 150 jaar jaar werken plantenwetenschappers en

veredelaars op wetenschappe-lijke basis aan verbetering van

de plantenveredeling.

Vandaag de dag voeden boeren 10 keer zoveel mensen met dezelfde

hoeveelheid landbouwgrond als 100 jaar geleden.

Rond 2050 hebben we 50% meer voedsel nodig om de 11 miljard mensen die

dan leven te voeden.

Een sterkere hybride mais

Hybride plantenveredelingKruisen van twee genetisch verschillende planten voor een beter presterende hybride plant.

Ontdekking DNAstructuur

James Watson en Francis Crick identi-ficeren de dubbele

helix van DNA

Mutagenese Genetische diversiteit ontwikkelen door planten bloot te stellen aan bepaalde sto�en of straling.

Ziekteresistente rijst

GGOSoortvreemde eigenschappen toevoegen aan het DNA van een plant

Insectresistent katoen

Merker gestuurdeselectieGewenste eigenschappen in een plant lokaliseren voor snellere selectie en kruising.

Vergelingsvirus-resistente gerst

Moderne veredelingsmethodenGerichte veredeling dankzij gene-editing.

Waxy mais met een hoog gehalte aan koolhydraten

Duizenden jaren ervaring met veredelingPlantenveredeling is een zoektocht naar planten die nuttig, lekker of mooi zijn. Zoals aardbeien die lekker smaken,

mooi rood zijn en ook nog makkelijk te plukken zijn. We hebben als mensheid al duizenden jaren ervaring met het

principe van veredeling. Maar plantenveredeling heeft zich in de loop der tijd behoorlijk ontwikkeld.

Grote impactHet begon met het beste kiezen uit wat in de natuur voorkomt aan variatie tussen planten. Later zijn we ook

zelf planten met goede eigenschappen gaan kruisen. Door steeds betere kennis van de plant zijn we daarin steeds

slimmer geworden. De opkomst van veredeling heeft een grote impact gehad op onze samenleving. Het zorgde

ervoor dat we ons ontwikkelden tot de moderne mens.

Plantenveredeling staat aan de basis van alle groene ketens. Het is niet alleen

bepalend voor ons eten, maar ook voor onze kleding en onze gezondheid.

76

Zo zout hebben planten het nog nooit gegetenDoor klimaatverandering stijgt het zeewaterniveau.

Op het land bij de zee duwt het water ondergronds

het zoete water terug en stroomt zout water onder de

landbouwgrond. Naar verwachting heeft Nederland in

2030 circa 125.000 hectare (dat staat gelijk aan 200.000

voetbalvelden) verzilte grond waardoor reguliere

landbouw hier niet meer mogelijk is.

Verzilte landbouwgrond is een wereldwijd probleem.

Alleen al in Afrika is 70 miljoen hectare grond (21 keer

het landoppervlak van Nederland) verzilt.

Leren van de natuurOm deze landbouwgronden te behouden, hebben

we planten nodig die tegen het zoute water kunnen.

Door goed te kijken naar wilde planten die bijvoorbeeld

in duinen groeien, leren we waar we op moeten letten.

Op deze manier ontwikkelen we gewassen die boeren

toch kunnen verbouwen op al die verzilte hectares

landbouwgrond.

We leren van wilde planten hoe ze overleven op

zilte grond.

98

Van waterbom naar smaakkanonIn de jaren ’90 werden tomaten geselecteerd op

opbrengst en uiterlijk. Daardoor kwamen er heel veel

schitterende én goedkope ‘waterbommen’ op de markt.

Enorme, rode tomaten. Maar de smaak… Tja, die liet

te wensen over.

Dankzij plantenveredeling is er inmiddels voor elke

wens een tomaat te vinden: cherrytomaat, trostomaat,

honingtomaat, snoeptomaat, vleestomaat, pruimtomaat

en zelfs een anti-kliedertomaat. Zo heeft de tomaten-

veredelaar de waarde voor de consument verhoogd.

Door al dat werk zijn tomatenzaden niet goedkoop,

maar de opbrengst van tomaten is nog altijd vele

malen hoger.

Een tomatenzaadje is aan het eind van de keten maar liefst

tweehonderd keer zoveel waard!

€ 36.226,-

200 x

€ 50.000,-

€ 7000,-

zaad/ha

€ 3.500.000,-

Voor 1 kilo tomatenzaad betaalt een tuinder ongeveer

50.000 euro. Dat is duurder dan 1 kilo goud.

Uit 1 kilo tomatenzaad teelt hij ijna 8 hectare kastomaten.

Per hectare oogst de teler 600.000 kilo tomaten. Verkoopwaarde circa 450.000 euro.

1 kilo zaad is dan 3,5 miljoen euro waard (ca. 8 hectare x 450.000 euro)

De winkelwaarde verdriedubbelt: 10 miljoen euro, wat het tweehonderd-voudige is van de waarde van het zaad.

€ 36.226,-

200 x

€ 50.000,-

€ 7000,-

zaad/ha

€ 3.500.000,-

€ 36.226,-

200 x

€ 50.000,-

€ 7000,-

zaad/ha

€ 3.500.000,-

€ 36.226,-

200 x

€ 50.000,-

€ 7000,-

zaad/ha

€ 3.500.000,-

Old MacRonald had a farmVan 1845 tot 1850 heerste in Ierland een hongersnood.

90% van de aardappeloogst was mislukt door besmet-

ting met de aardappelziekte Phytophtora infestans.

Veel Ieren vluchtten in krakkemikkige bootjes naar

onder andere de Verenigde Staten. Een van de bekend-

ste rechtstreekse nazaten van deze Ierse vluchtelingen,

is Ronald Reagan die van 1981 tot 1989 president was.

Hadden we toen meer plantenkennis gehad, dan had

de geschiedenis van de Verenigde Staten er wellicht

anders uitgezien!

Plantenkennis maakt verschilDe aardappelziekte is nog steeds een groot probleem.

Er zijn genen ontdekt die de plant weerbaar maken

tegen de ziekte, maar de veredeling van aardappel

verloopt heel traag. In het onderzoeksprogramma

Groene Veredeling werken onderzoekers en veredelaars

samen. Ze kruisen en selecteren om die resistentie-

genen bruikbaar te maken voor veredelaars om nieuwe

aardappelrassen te maken, ook voor de biologische

teelt. Zo dragen zij bij aan verduurzaming.

• A. De Nijs & Zn BV • A. Doppenberg • A. Jansen • A.C. Mosselman BV • A.J.M. van der Linden • Aardappelveredelingsbedrijf

Jalving BV • Aardbei Extra BV • Aardbeiculturen Van de Werf V.O.F. • ABZ Seeds BV • Agr. Handelsbedr. P. Cevaal • Agrico B.V. • Agrico

Research BV • Agrifirm Plant BV • Agriom BV • Agroplant Holland BV • Altro Nova B.V. • Anthé BV • Anthura BV • Armada Young Plants

BV • Artisst Plants • ASP Quality Support • Averis Seeds BV • Axia Vegetable Seeds BV • Bakker Brothers • Barenbrug Holland BV •

Bayer CropScience • Beekenkamp Groep • Beekers Berries Breeding BV • Beeren Plantproducts BV • Bejo Zaden BV • Berbee Beheer

BV • Betaseed GmbH • Bionext • Bolier Herb & Flowerseeds BV • Broer BV • Bruno Nebelung Holland BV • Burpee NL B.V. • C. Meijer

BV • Caithness Potatoes • Caussade Zaden Nederland BV • CAV Agrotheek BV • Corn Bak BV • Corthogreen Aalten-Gaanderen •

CZAV u.a.• D. Biemond BV • D. Vrij • Danespo Holland BV • De Bolster Biologische Zaden • De Groot en Slot BV • De heer T.N. Jippes •

De Jong Beheer BV • De Kemp BV • De Ruiter Innovations BV • De Westerbouwing • Dekker Chrysanten • Den Hartigh BV •

Dieleman’s Graanhandel • DLF BV • Dr. R.J. Mansholts’ Veredelingsbedrijf BV • Driscoll’s of Europe • DSV zaden Nederland B.V. •

Dümmen Orange • East-West International BV • Econseeds BV • Eden’s Creations • Eminent Seeds B.V. • Enza Zaden Beheer BV •

Erauw Holland BV • Ergon International NV • Europlant Aardappel BV • Euro-Tiss BV • Evanthia BV • Everris International BV (h.o.d.n.

ICL Specialty Fertilizers) • Evers Europa BV • F.J. Vos • Fa. G. Weishut • Fa. Henselmans • Fa. J. Wever • Fa. Termont en Thomaes

• Familie Wiskerke • Firma L. Gitzels & Zn. • Flevo Berry B.V. • Flevoplant BV • Florensis BV • Florist Holland BV • Floritec Trading

BV • Fobek BV • ForFarmers Hendrix BV • Fortaplant BV • Fresh Forward Holding BV • Frisian Seeds • G.A.M. Zuidgeest Selectie

Veredeling BV • Gebr. Vletter en Den Haan • Genson BV • George Pars Graanhandel BV • Germains Seed Technology • Germicopa S.A. •

Gipmans Productie BV • Globe Plant BV • Goertz Plantproducts BV • GP Plants • Green Works International BV • Grow Group BV •

Grünewald Jonge Planten BV • Handelskwekerij Verheijen • Hazera Seeds B.V. • Hem Genetics BV • Hendriks Young Plants • Het Broek

Softfruitplants BV • HilverdaKooij • Hkw Van der Velden BV • Hogenboom Hortensia Cultures BV • Holland - Select BV • Horteve

Breeding B.V. • Hybris BV • HZPC Holland BV • IBN Kwekerijen • Incotec Group BV • Inti-Tray BV • Iribov Holding • J&H Baltussen BV

• J. Darwinkel • J.P. van Loon • Joordens Zaadhandel BV • Kapiteyn breeding BV • Kees Broersen Zaden • Könst Alstroemeria BV •

Könst Research BV • Koppe Beheer BV • Kordes Roses International BV • KP Holland • Kweekbedrijf Smeenge • Kwekerij Aardam

Planten BV • Kwekerij De Stadsweiden • Kwekerij Sidaco • KWS Benelux • KWS Potato BV • L.H.J. Barenbrug BV • L.V. Plant BV •

Lantmannen SW Seed BV • Lekoplant BV • Lenders BV • Leo Ammerlaan BV • Limagrain Nederland BV • Limgroup BV • Louis Bolk

Instituut • M. van Veen BV • Maas Tissue Culture • Maatschap J. en H. Duijf • Maatschap Sattler • Mak Breeding BV • Mak-Leek inc.

• Meijers Planten BV • Mencke Landbouw BV • Meo Voto Zaden BV • Microp Orchids • Monsanto Holland BV • Mooij Vegetables •

MOVO Zaden B.V. • Mts Boerhave Aardappelkweekbedrijf • Muller Bloemzaden BV • Natural Power Seed BV • Neessen Aardbei- en

Aspergeplanten VOF • Noordam Plants • Noordhoek Agro B.V. • Novisem BV • O. Spriensma • Olij Breeding BV • Oriëntal Plants BV

• Oriëntal Seeds BV • Ornamentex BV • P + S Plantlab. BV • P. Hofland BV • P. van der Haak Handelskwekerij BV • P.M.M. Zwinkels

Jonge Planten BV (h.o.d.n. African Roots) • PanAmerican Seed Europe BV • Penning Beheer BV • Pieterpikzonen BV • Pioneer Hi-Bred

Northern Europe Sales Div. GmbH • Plantenkwekerij Biemans BV • Plantenkwekerij Brabant Plant BV • Plantenkwekerij Gitzels BV

• Plantenkwekerij Jongerius Houten BV • Plantenkwekerij Kapteijns BV • Plantenkwekerij P. van Geest Maasland BV • Plantenkwe-

kerij Valstar BV • Plantenkwekerij Van der Lugt BV • Plantenkwekerij Vestjens BV • Plantenkwekerij Vreugdenhil BV • Plas Potatoes •

Plkw. TEBOZA Productions BV • Pop Vriend BV • Pothos Plant Nederland BV • R. Krebaum • Rabarberkwekerij Mies BV •

Radboud Universiteit Nijmegen • RAGT Benelux BV • Rapo BV • Rezo BV • Rijk Zwaan Zaadteelt en Zaadhandel BV • Rijksuniversiteit

Groningen • Roath BV • Rosaflor BV • Rossen Seeds BV • Royal Van Zanten/Van Zanten Holding BV • ROYALTY Administration

International CV • Sakata Holland BV • Sande Breeding BV • SchaapHolland BV • Schilt • Schoneveld breeding • Schreurs Holland BV • Selecta

Holland B.V. • Selectiebedrijf Kooi BV • Semagri Holland BV • Semundo BV • SesVanderHave Nederland BV • SION • Sjaak van Schie BV •

Slijkerman Young Plants BV • Sloots Solanum BV • Songrow BV • Stet Holland BV • Strube Nederland BV • Suelmann Aardappel-

kweekbedrijf • Sunny Holland BV • Syngenta Seeds BV • T. Krijthe • Takii Europe BV • Temmerman Handels- en Kweekbedrijf BV •

Ten Have Seeds • Testcentrum voor Siergewassen BV • The Potato Company BV • Theo Ruys Management & Holding BV • Thwan van

Gennip BV • TS Royalty BV • • Tuinderij van den Bighelaar Van Doorn VOF • United Selections B.V. • Universiteit Leiden • Universiteit

Utrecht • Universiteit van Amsterdam • Van Alphen Aardbeienplanten BV • Van Binsbergen V.O.F. • Van de Bilt Zaden en Vlas BV •

Van den Elzen Plantenkwekerij Erp BV • Van Den Wijngaart BV • Van der Avoird Trayplant BV • Van der Voort Young Plants BV • Van Egmond

Lisianthus BV • Van Klaveren Plant BV • VANDINTER SEMO BV • Varinova BV • VCI Nederland BV • Verdi B.V. • Verpaalen Plantenverkoop

BV • Vertuco BV • Vitro Plus B.V. • Vitro Westland BV • Vreugdenhil-Klugt Vastgoed BV • Vrije Universiteit Amsterdam • W.M. van der Haak

BV • Wageningen University & Research • Wayland Holding BV • Westland Seeds BV • Wiersum Plantbreeding • WPA-Robertus, Zeker &

Vast • WPK BV • Wülfingho� Holding BV • Y.P. van de Wer� • ZAP Zaaizaad- en Pootgoedtelersver. • Zegra - Spargel - Spargelpflanzen

PartnersDe volgende bedrijven en instellingen dragen bij aan uw verwondering over planten:

1110

Boeiend voor onderwijsVerschillende basisschoolklassen hebben tijdens

Boeiend Groeiend enthousiast gebruik gemaakt van

de kas. De leerlingen deden spannende proe´es met

microscopen in het DNA-lab ‘CSI met planten’.

Ze kregen lekkere snackgroenten en aardbeien.

Het was een geweldig leuke dag voor de kinderen

(ook voor de begeleiders trouwens) en het gaf ze

een heel nieuwe kijk op planten.

In de middag konden biologiedocenten een lezing

volgen over de veredelingsmethode CRISPRCas.

Daar was veel animo voor en de docenten vonden

het erg interessant om meer te horen over deze

nieuwe methode. De sprekers, echte ambassadeurs

van de plant, zoeken voortdurend naar manieren

om hun verhaal in de klas te krijgen. Daar heeft

Boeiend Groeiend een positieve bijdrage

aan geleverd!

DossieronderwerpenBinnen Plantum werken wij onder andere aan de volgende thema’s. Wilt u hier meer over weten dan kunt u altijd contact met ons opnemen.

Biodiversiteit

Biodiversiteit vormt de basis voor plan-

tenveredeling. Het is essentieel voor de

continue verbetering van rassen om

toegang tot alle genetische bronnen te

hebben, onder redelijke voorwaarden.

Biologisch uitgangsmateriaal

Biologisch uitgangsmateriaal biedt mooie

kansen voor de sector. Om biologische

zaden en jonge planten te produceren

is extra zorg en duidelijke regelgeving

nodig.

Exportbevordering en handelsbelem-

meringen

Wij richten ons op het wegnemen van

knelpunten in de afzet van Nederlands

plantaardig uitgangsmateriaal.

Gewasbescherming en milieu

Een werkbaar beleid voor gewasbescher-

ming en milieu is ons doel. We laten zien

welke bijdrage onze sector levert aan

duurzame gewasbescherming en vermin-

dering van de milieubelasting.

Imago

Het communiceren van juiste, duidelijke,

eerlijke en herkenbare verhalen is belang-

rijk om een reëel beeld van de sector uit

te dragen.

Intellectueel eigendom

Intellectueel eigendomsrecht stelt bedrij-

ven in staat te investeren in onderzoek en

ontwikkeling. In onze sector zijn vooral

kwekersrecht, octrooirecht en merken-

recht van belang.

Onderzoek

Onderzoek om producten te vernieuwen

of te verbeteren is noodzakelijk om aan

de steeds hogere eisen die de maatschap-

pij stelt te voldoen. We hebben onderzoek

nodig voor het vergroten van onze kennis

en het opleiden van deskundige mensen.

Sociale zaken

Samen met de vakbonden werken wij

aan goede arbeidsvoorwaarden bij het

afsluiten van cao’s en het realiseren van

de pensioenregeling voor de sector.

Veredelingsmethoden

Innovatie in de plantenveredeling is

blijvend nodig om te zorgen dat het

ontwikkelen van nieuwe rassen sneller en

e�ectiever gaat. Daarom stimuleren wij

een helder beleid over nieuwe verede-

lingsmethoden.

BOEIENDGROEIEND

FASCINATION OF PLANTS DAY

BOEIENDOF PLANTS DAY

Meer weten? Bezoek boeiendgroeiend.nlOp de website boeiendgroeiend.nl vindt u onder meer

achtergronden, verhalen en foto’s bij het succesvol-

le event. Als u lid wilt worden van branchevereniging

Plantum of hierover meer informatie wilt lezen, kijk dan

op plantum.nl.

Plantum

Vossenburchkade 68 | 2805 PC Gouda | telefoon: +31 (0) 182 68 86 68 | fax: +31 (0) 182 68 86 67 | info@plantum.nl