- 71 - Piotr Wietrzykowski

F

fabryka fábrica,-ae f.; officīna,-ae f. industrialis; t˙ ™rgast‰rion./oz

fabuła fábula,-ae f.; argumentum,-i n.; å m≤qo|./oz

fachowiec expertus,-i m.; alicuius rei perītus,-i m.; å Ìdri|./io|Faeton Phaĕthon,-ontis m.; Fa£qwn./onto|

Syn Heliosa i Okeanidy Klymene. Na prośbę ojca spróbował

powozić rydwanem słonecznych rumaków. Skończyło się to dla

niego tragicznie.

fajka *fumisugium,-ii n.; infumíbulum,-i n.; pipa,-ae f.

fakt factum,-i n.; factus,-us m.; opus,-ĕris n.; t˙ ∞rgon./oz\ t˙ pr·gma./ato|

fakultet facultas,-ātis f.; ordo,-ĭnis m.; Œ t‹xi|./ew|

fala fluctus,-us m.; unda,-ae f.; t˙ k≤ma./ato|\ å kl≈dwn./wno|\ å s‹lo|./oz

falanga phalanx,-ngis f.; agmen,-ĭnis n.; Œ f‹lagx./aggo|

falbana ínstita,-ae f.; å k∂lpo|./ozfalsyfikat falsificatum,-i n.; falsificatio,-ōnisf.; t˙ ve≤sma. /ato|\ Œ met‹plasi|./ew|

fałda plica,-ae f.; plicatūra,-ae f.; ruga,-ae f.; sinus,-us m.; Œ œztÎ|./Îdo|\ dipl∂h./h|\pt≈gma./ato|\ å k∂lpo|./oz

fałsz falsum,-i n.; fallacia,-ae f.; mendacium,-ii n.; å d∂lo|./oz\ t˙ ve≤do|./eo|\ t˙ve≤sma./ato|\ Œ pl‹nh./h|

fałszerz falsificātor,-ōris m.; falsarius,-ii m.; adulterātor,-ōris m.; å ve≈sth|./oz\ åk‹phlo|./oz~ pieniędzy adulterātor,-ōris m. nummorum

~ tekstów corruptor,-ōris m.; interpolātor,-ōris m.

~ testamentu testamentarius,-ii m.

fałszować adúltero, 1, -avi, -atum; falsífico, 1, -avi, -atum; falso, 1, -avi,-atum;

corrumpo, 3,-rūpi,-uptum; fuco, 1,-āvi,-ātum; mentior, 4,-itus sum; vitio, 1, -avi,-

atum; kaphle≈w\ dol∂w\ ve≈domai\ kakozrg£w\ kibdhle≈w

fałszywy adulteratus, 3; falsus, 3; fictus, 3; vezd‰|./£|\ d∂lio|. 3\ skoli∂|. 3

fama fama,-ae f.; rumor,-ōris m.; Œ f‰mh./h|Me tamen extincto fama superstes erit.

fanatyk fanáticus,-i m.; zélotes,-ae m.; å yhlot‰|./o≤

fantazja imaginatio,-ōnis f.; fictio,-ōnis f.; phantasia,-ae f. Œ fantasÎa./a|

farba color,-ōris m.; pigmentum,-i n.; tinctūra,-ae f.; t˙ crwm‹tion./oz\ Œ baf‰./Ø|farbować coloro, 1,-āvi,-ātum; fuco, 1,-āvi,-ātum; tingo, 3, tinxi, tinctum; colorem

alicui rei induco, 3,-xi,-ctum; b‹ptw. crwmatÎyw

farbowanie infectus,-us m.; infectio,-ōnis f.; tinctūra,-ae f.; Œ baf‰./h|

- 72 - Piotr Wietrzykowski

fartuch subligáculum,-i n.; praecinctorium,-ii n.; succinctorium,-ii n.; t˙periyÙstra./a|

farsz farsura,-ae f.; t˙ ÍsÎkon./oz

faryzeusz pharisaeus,-i m.; å farisaÒo|./oz

fasada facies,-ei f.; frons,-ntis f.; frontispicium,-ii n.; t˙ m£twpon./oz

fascynacja fascinatio,-ōnis f.; å qazmasi∂th|. /hto|

fasola phasēlus,-i m.; å f‹shlo|./oz

faszerować farcio, 4, farsi, fartum; ßnqzlm£w\ gemÎyw

fatum fatum,-i n.; destinatio,-ōnis f.; Œ t≈ch./h|

fauna animalia,-ium n.pl.; tfl y«a./wnFaunus Faunus,-i m. (bóg rzymski)

Starorzymski bóg życzliwości (favēre – sprzyjać) utożsamiany w

późniejszych czasem z greckim -> Panem.

fatyga conatus,-us m.; contentio,-ōnis f.; fatigatio,-ōnis f.; Œk∂pwsi|./ew|

faworyt favōre prosperātus,-i m.; å protÎmio|. /oz

faza stadium,-ii n.; phasis,-is f.; Œ f‹si|./ew|\ ŒperÎodo|./oz

febra febris,-is f.; febrícǔla,-ae f.; å ka≤so|. /ozfechmistrz battuendi magister,-tri m.; battuātor,-ōris m.;

lanista,-ae m.; å ¤gwnist‰|./o≤

federacja foederatio,-ōnis f.; Œ szmmacÎa./a|Fedra Phaedra,-ae f.; FaÎdra./a|

Córka Minosa i Pasifae, siostra Ariadny.

Feniks Phoenix,-icis m.; FoÒnix./iko|Feniks był bajecznym ptakiem, który miał się

ukazywać co pięćset lat w egipskim Heliopolis odradzając się z

popiołów, które pozostawały po każdorazowym spłonięciu.

fenomen ostentum,-i n.; monstrum,-i n.; prodigium,-ii n.; t˙faÎnoma./ato|

ferie feriae,-arum f.pl.; vacationes,-um f.pl.; Œ scol‰./Ø|

figa ficus,-us m.f.; cárica,-ae f.; Œ szkØ./Ø|\ t˙ s≤kon./oz

figiel lusum,-i n.; facetia,-ae f.; iocus,-i m.; t˙ eΩtr‹pelon./ozfiglarny facetus, 3; iocōsus, 3; ioculāris,-e; lascivibundus, 3;

scurrĭlis,-e; eΩtr‹pelo|. /on

figlarz scurra,-ae m.; å eΩtrapelÎth|./ozfigura figūra,-ae f.; forma,-ae f.; effigies,-ei f.; statūra,-ae f.; species,-

ei f.; simulacrum,-i n.; schema,-atis n.; å t≈po|./oz\ å carakt‰r./Øro|\ Œmorf‰./Ø|\ t˙ scØma./ato|

figurować 1. (kształtować) figūro, 1,-āvi,-ātum; formo, 1,-āvi,-ātum; morf£w\pl‹ttw\ 2. (być obecnym) adsum,-esse, affui; eÍmÎ ]eÆnai

- 73 - Piotr Wietrzykowski

fikcja (con)fictio,-ōnis f.; t˙ pl‹sma./ato|fikcyjny ficticius, 3; fictitius, 3; plasmatÙdh|./e|

filantropia philantropia,-ae.; humánĭtas,-ātis f.; Œ filanqrwpÎa./a|filar columna,-ae f.; colūmen,-ĭnis n.; pilaster,-i m.; antae,-arum f.pl.;

pila,-ae f.; å st≤lo|./oz\ Œ sto‹./·|\ Œ parast‹|./‹do|

filiżanka pocillum,-i n.; scutella,-ae f.; t˙ pot‰rion./oz

film *pellícǔla,-ae f. cinematográphica; Œ tainÎa kinhmatografik‰Filoktet Philoctetes,-ae m.; Filokt‰th|./oz

Przyjaciel Heraklesa, od którego otrzymał cudowny łuk.

filolog philólogus,-i m.; å fil∂logo|./oz

filologia philologia,-ae f.; Œ filologÎa./a|Filomela Philomele,-es f. ; Philomela,-ae f.; Filom‰lh./h|

Córka Pandiona, króla Aten, siostra Prokne. Prokne została

zamieniona przez bogów w słowika, Filomele w jaskółkę.

filozof philósophus,-i m.; å fil∂sofo|./oz

filozofia philosophia,-ae f.; sapientiae studium,-ii n.; Œ filosofÎa./a|

Philosophia est quasi parens omnium artium. Medicīna soror

philosophiae. Philosophia ancilla theologiae. Philiosophia,

omnium mater artium, quid est aliud nisi, ut Plato dixit, domus

deorum. Est profecto ánimi medicīna philosophia.

filozofować philósophor, 1,-ātus sum; dísputo, 1,-āvi,-ātum;

ratiócinor, 1,-ātus sum; filosof£w\ (ironicznie) sophístico, 1,-

āvi,-ātum; sofiste≈w

filtr filtrum,-i n.; colatorium,-ii n.; å diºlist‰r./Øro|filtrować colo, 1,-āvi,-ātum; filtro, 1,-āvi,-ātum; sacco, 1,-āvi,-ātum; diºlÎyw

finał finis,-is m.; fināle,-is n.; t˙ t£lo|./eo|\ t˙ ™x∂dion./ozfinanse pecuniae,-arum f.pl.; facultātes,-um f.pl.; copiae,-arum f.pl.; tfl crhmatik‹./¯n

fiolet violáceum,-i n.; violettum,-i n.; Œ Íon∂th|./hto|fioletowy violáceus, 3; Íoeid‰|./£|

fiołek viola,-ae f.; t˙ Ìon./oz

fiołek alpejski cyclamen,-ĭnis n.; å kzkl‹mino|./oz

firanka tenda,-ae f.; téndina,-ae f.; plágula,-ae f.; velum,-i n.; t˙ kal≈mma./ato|

firma socíetas,-ātis f. mercatoria; mercatorum firma,-ae f.; Œ ¡taÎreia./a|

firmament firmamentum,-i n.; caelum,-i n.; caeli palātum,-i n.; t˙ ¡draÎwma./ato|

fizyczny physicus, 3; fzsik∂|. 3

fizyka physica,-ae f.; natūra,-ae f.; tfl fzsik‹./¯n

flaga vexillum,-i n.; signum,-i n.; Œ painÎa./a|\ Œ shmeÎa./a|

flak intestinum,-i n.; t˙ ∞nteron./oz

flakon florum testa,-ae f.; å ¤mfore≈|./£w|

- 74 - Piotr Wietrzykowski

flaszka lagaena,-ae f.; lagoena,-ae f.; ampulla,-ae f.; úrceus,-i m.; vitrum,-i n.; ål‹gzno|./oz

flecista tibicen,-ĭnis m.; å aΩlht‰|./o≤

flegma phlegma,-atis n.; pitúita,-ae f.; t˙ fl£gma./ato|

flegmatyczny phlegmáticus, 3; flegmatik∂|. 3

flek (zelówka) fulmentum,-i n.; t˙ k‹sszrma./ato|

flet aulus,-i m.; fístula,-ae f.; tibia,-ae f.; å aΩl∂|./o≤

flirt lusus,-us m. amatorius; ars,-tis f. amandi; t˙ ™rwtopaÎgnion./ozflirtować arte amandi utor, 3, usus sum; palpo, 1,-āvi,-ātum; ™rwtopaÎyw

flora flora,-ae f.; plantae,-arum f.pl.; tfl botanik‹./¯n

flota classis,-is f.; Œ nazarcÎa./a|\ t˙ naztik∂n./o≤\ t˙strat∂pedon./oz

Fobos Phobus,-i m.; Metus,-us m.; F∂bo|./ozUosobienie strachu. Wraz ze swym bratem Dejmosem

(Przerażenie) towarzyszył Aresowi na polu walki.

Fojbe Phoebe,-es f.; FoÎbh./h|"Jaśniejąca" - córka Uranosa i Gai. Podobno założyła wyrocznię

w Delfach, którą później ofiarowała swojemu wnukowi

Apollonowi (stąd jego przydomek "Fojbos").

Fojbos Phoebus,-i m.; FoÒbo|./oz"Jaśniejący" - przydomek Apollona.

foka phoca,-ae f.; Œ fÙkh./h|folwark factoria,-ae f.; allodium,-ii n.; ager,-i m.; praedium,-ii n.; villa,-ae f.;

villarium,-ii n.; fundus,-i m.; latifundium,-ii n.; å ¤gr∂|./o≤\ t˙ cwrÎon./oz\ t˙pro‹stion./oz

fonetyczny phonéticus, 3; fwnhtik∂|. 3fontanna fontāna,-ae f.; aqua,-ae f. saliens; salientes,-ium f.pl.;

silānus,-i m.; Œ pÒdax./ako|foremny formōsus, 3; speciōsus, 3; morf‰ei|./essa./en

forma forma,-ae f.; figūra,-ae f.; species,-ei f.; Œ morf‰./Ø|\ t˙m∂rfwma./ato|\ t˙ scØma./ato|\ å t≈po|./oz

forminga (lira Apollona) forminx,-ngis f.; Œ f∂rmigx./ggo|formować formo, 1, -avi, -atum; figūro, 1,-āvi,-ātum; fingo, 3,-nxi,-ctum; creo, 1,-

avi, -atum; morf∂w\ pl‹ttw

formularz formularium,-ii n.; scíd(ul)a,-ae f.; t˙ diagr‹mma./ato|

formuła forma,-ae f.; fórmula,-ae f.; ratio,-ōnis f.; régula,-ae f.; modus,-i m.; åkan˛n./∂no|\ Œ m£qodo|./oz

fort castra,-ōrum n.pl.; castrum,-i n.; castellum,-i n.; munitio,-ōnis f.; óppidum,-i n.; Œparembol‰./Ø|

forteca bastio,-ōnis f.; arx,-rcis f.; castellum,-i n.; castrum,-tri n.; t˙ ßc≈rwma./ato|\t˙ fro≈rion./oz\ Œ ¤kr∂poli|./ew|\ Œ fikra./a|

- 75 - Piotr Wietrzykowski

fortel astus,-us m.; astutia,-ae f.; dolus,-i m.; fraus,-dis f.; Œ panozrgÎa./a|\ t˙ k£rdo|./eo|

fortepian *clavichordium,-ii n.; claviarium,-ii n.;

fortuna 1. (los) fortūna,-ae f.; fors, (tylko w nom. i abl.) f.; Œ t≈ch./h|\ Œ moÒra./a|\2. (majątek) beneficium,-ii n.; fortūna,-ae f.; possessio,-ōnis f.; patrimonium,-ii

n.; substantia,-ae f.; facultātes,-um f.pl.; t˙ ktØma./ato|\ å bÎo|./oz\ 3. (bogini

losu) Fortūna,-ae f.; Œ T≈ch./h|Semper magnae fortūnae comes adest adulatio. Fortes Fortūna ádiuvat. Deus

mirábilis, fortūna variábilis.

fortyfikacja fortificatio,-ōnis f.; (com)munitio,-ōnis f.; castra,-ōrum n.pl.;

munimenta,-ōrum n.pl.; Œ parembol‰./Ø|

forum forum,-i n.; Œ ¤gor‹./·|

fosa fossa,-ae f.; t˙ b‹qzsma./ato|\ Œ t‹fro|./oz\ t˙ ©rzgma./ato|

fosfor phósphorus,-i m.; å fwsf∂ro|./ozFosforos Phósphorus,-i m.; Lúcifer,-i m.; Fwsf∂ro|./oz

"Niosący światło" - personifikacja gwiazdy zapowiadającej Jutrzenkę.

fotel cáthedra,-ae f.; sella,-ae f.; subsellium,-ii n.; Œ kaq£dra./a|

fotograf *photógraphus,-i m.; å fwtogr‹fo|./oz

fotografia *photographia,-ae f.; Œ fwtografÎa./a|\ (zdjęcie) *photographēma,-atis

n.; t˙ fwtogr‹fhma./ato|

fotograficzny *photográphicus, 3; fwtografik∂|. 3~ aparat *machina,-ae f. (camera) photográphica

fragment fragmentum,-i n.; pars,-rtis s.; segmentum,-i n.; t˙ morÎon./oz\ t˙¤pospasm‹tion./oz

frakcja 1. (polit.) fractio,-ōnis f.; factio,-ōnis f.; pars,-rtis; Œ merÎ|./Îdo|\ 2. (fiz.)

fractio,-ōnis f.; Œ œØxi|./ew|

fraszka nugae,-arum f.pl.; t˙ skalaqzrm‹tion./oz

fraza sententia,-ae f.; locutio,-ōnis f.; phrasis,-is f.; Œ fr‹si|./ew|

frekwencja frequentia,-ae f.; Œ pzkn∂th|./hto|

frędzla frangia,-ae f.; fimbria,-ae f.; patagium,-ii n.; cirrus,-i m.; oÅ krossoÎ./¯n\ t˙kr‹spedon. /oz

Friksos Phrixus,-i m.; FrÎxo|./ozSyn Atamasa i Nefele, brat Helle, z którą uciekał na grzbiecie

baranka o złotym runie.

front pars,-rtis f. anterior; frons,-ntis f.; t˙ m£twpon./oz\ tfl™nÙpia./wn

fronton frontispicium,-ii n.; t˙ m£twpon./oz

frustracja frustratio,-ōnis f.; Œ matai∂th|./hto|fruwać,-nąć volo, 1,-āvi,-ātum; vólito, 1,-āvi,-ātum; p£tomai

frykas deliciae,-arum f.pl.; Œ glzk≈th|./hto|

- 76 - Piotr Wietrzykowski

frywolny frívolus, 3; levis,-e; inconsultus, 3; ™lafr∂|. 3

fryz caelatura,-ae f.; zophorus, 3; t˙ t∂rezma./ato|

fryzjer tonsor,-ōris m.; å ktenist‰|./o≤

fryzura tonsus,-us m.; å ktenism∂|./o≤

fujarka avēna,-ae f.; calamellus,-i m.; cálamus,-i m.; fístula,-ae f.; syringa,-ae f.; Œs≤rigx./iggo|\ Œ aΩlÎsko|./oz

fundacja fundatio,-ōnis f.; conditio,-ōnis f.; t˙ Ïdrzma./ato|

fundament fundamentum,-i n.; fundámen,-ĭnis n.; substructio,-ōnis f.; basis,-is f.; Œb‹si|./ew|\ t˙ qem£lion./oz

fundator fundātor,-ōris m.; cónditor,-ōris m.; auctor,-ōris m.; å ktÎsth|./oz\ å d∂th|./oz

fundować 1. (czynić fundację) fundo, 1,-āvi,-ātum; condo, 3,-dĭdi,-dĭtum; ktÎyw\ 2.

(ofiarować za darmo) largior, 4,-itus sum; dono, 1,-āvi,-ātum; dwr£omai.carit∂w\ carÎyw

funkcja munus,-ĕris n.; officium,-ii n.; functio,-ōnis f.; ópera,-ae f.; Œ creÎa./a|\ ŒleitozrgÎa./a|

funkcjonować múnere fungor, 3, functus sum; óperor, 1,-ātus sum; móvĕor, 2, motus

sum; cr£omai

funt pondo n. (nieodm.); libra,-ae f.; Œ lÎtra./a|

fura carrus,-us m.; currus,-us m.; plaustrum,-i n.; vehes,-is f.; t˙ ›rma./ato|\ t˙©chma./ato|

furia furia,-ae f.; furor,-ōris m.; rabies,-ei f.; insania,-ae f.; saevitia,-ae f.; å qzm∂|./o≤\Œ manÎa./a|

Furie Furiae,-arum f.pl.; @Erin≈e|./≈wnRzymskie boginie zemsty utożsamiane z greckimi -> Eryniami.

furman plaustarius,-ii m.; aurīga,-ae m.; carpentarius,-ii m.; vector,-ōris m.;

vecturarius,-ii m.; å ⁄maxe≈|./£w|\ å trochl‹th|./oz

furta porta,-ae f.; ianua,-ae f.; Œ q≈ra./a|\ å pzlÙn./¯no|

furtka portícǔla,-ae f.; pórtula,-ae f.; t˙ q≈rion./oz\ Œ p≈li|./ido|

furtianin iánitor,-ōris m.; iáneus,-i m.; ostiarius,-ii m.; å qzraÒo|./ozfusy crássamen,-ĭnis n.; crassamentum,-i n.; subsidentia,-ium n.pl.; sodimentum,-i n.;

Œ f£lkh./h|futerał involūcrum,-i n.; vágina,-ae f.; velamentum,-i n.; velum,-i n.; receptáculum,-i

n.; t˙ ∞lztron./oz\ Œ q£kh./h|

futro pellis,-is f.; palla,-ae f. pellícea; scortĕa,-ae f.; Œ sis≈ra./a|futrzany pellicius, 3; pellíceus, 3; péllitus, 3; siszr˛dh|./e|