Để Trẻ Em Có Giấc Ngủ Tốt -...
Transcript of Để Trẻ Em Có Giấc Ngủ Tốt -...
ĐểTrẻEmCóGiấcNgủTốt
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfree
CộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach
TableofContentsCHƯƠNG1:GIẤCNGỦTạisaogiấcngủngonlạiquantrọng?ChứcnăngcủagiấcngủGiấcngủtrẻemRốiloạngiấcngủCHƯƠNG2:GIẤCNGỦNGONThếnàolàgiấcngủngon?ThờilượngngủGiườngngủTưthếngủẢnhhưởngcủarốiloạngiấcngủCHƯƠNG3:RỐILOẠNGIẤCNGỦTìnhtrạngquátỉnhtáoCầnphảichữangayThứcđêmởtrẻ4-8thángtuổiThứcđêmởtrẻtừ1đến5tuổiCHƯƠNG4:TRẺHAYKHÓCẢNHHƯỞNGĐẾNGIẤCNGỦNHƯTHẾNÀOTrẻhaykhócHậuquảcủachứnghaykhócXửlý“hộichứngtrẻkhóc”CHAMẸCHĂMSÓCGIẤCNGỦCONCÁICHƯƠNG5:TRẺTỪTHÁNGĐẦUĐẾNTHÁNGTHỨ4TuầnđầuTừ2-4tuầntuổiThángthứ2Trẻtừ3đến4thángtuổiCHƯƠNG6:TRẺTỪ4ĐẾN12THÁNGTUỔITừ4đến8thángtuôiTừ9đến12thángtuổiNguyênnhânrốiloạngiấcngủởtrẻ4-12thángtuổiGiảiquyếtnhữngrốiloạngiấcngủởtrẻ4-12thángtuổiCHƯƠNG7:TRẺTỪ12ĐẾN36THÁNGTUỔIGiảiquyếtrốiloạngiấcngủởtrẻ12-36thángtuổiCHƯƠNG8:TRẺ3-6TUỔIGiảiquyếtrốiloạngiấcngủởtrẻ3-6tuổiCHƯƠNG9:TRẺLỚN7-12TUỔIVÀVỊTHÀNHNIÊNTừ7đến12tuổiTuổivịthànhniênHộichứngphangủmuộn:HộichứngKleine-Levin:Cácvấnđềbấtthường1.Mộngdu2.Mơngủ3.Hoảngsợkhingủ4.Bóngđè(hayácmộng)5.Ngủnghiếnrăng6.Cơnngủthoángqua7.KhóthởkhingủCHƯƠNG11:NHỮNGVẤNĐỀCẦNCHÚÝ1.Chuyểnnhà
CHƯƠNG1:GIẤCNGỦ
Tạisaogiấcngủngonlạiquantrọng? Giấcngủngonlàgiấcngủđúnggiờ,ngủđủ,ngủsâu.Mỗingườiphảitựrènluyệnchomình
thóiquenđặtmìnhxuốnglàngủđượcngay.Thóiquennàyphảiđượchuấnluyệntừbé.Nhiềungười,nhấtlàtrẻem,vìkhôngcóthóiquennàymàbịrốiloạngiấcngủ,thiếungủ,mấtngủ,hoặcmắccácbệnhtâm-thể,vớibaođiềuphiềntoái.
Trướckia,ngườitachỉchúýđếnsựthứcmàítnóitớisựngủ.Mãivàichụcnămgầnđây,khi
điệnnãovàđakýrađời,sựngủmớiđượcnghiêncứutươngđốiđầyđủ.Thựcraôngchatađãnóitừlâu:“Ănđượcngủđượclàtiên.Khôngăn,khôngngủ,mấttiềnthêmlo”.Quảthật,giấcngủđãđượccoitrọngtừxaxưa.
Đốivớitrẻem,giấcngủcàngquantrọngvìnóảnhhưởngđếnsứclớn,tríthôngminhvà
tínhtìnhcủachúng.Hơnaihết,trẻphảicóthóiquenngủngonvàphảiđượchuấnluyệntừlúccònthơđểcóđượcthóiquenấy.
Chứcnăngcủagiấcngủ Cóhaikiểungủ: -Kiểungủsóngchậm(đồngthì). -Kiểungủđảongược(độngmắtnhanh).Trongthờigiannàyngườingủcóthểmơ,
mộng. Ngủ,mơ-mộnglàsựứcchếlantỏavỏnão,cốtđểbảovệthầnkinhkhỏibịkíchđộngquá
nhiều,giúpgiảitỏanhữngấmứcxungđộngtrongcơthể.TheoFreud,mơ-mộngthườnglàdụcvọngbịdồnnén.Khiđangnằmmơmàbịđánhthứchoặckhimấtngủ,ngườitacảmthấymệt.Đólàdochứcnănggiấcngủbịsuyyếu.
Ngượclạihiệntượngngủquánhiều(tăngnănggiấcngủ)cũngcóthểdobệnhtật. Ngủ làmhạchuyểnhóacơ thể, trongđóquá trìnhđồnghóachiếmưuthế.Ngoàicáccơ
quansốngnhưhệhôhấp,hệtuầnhoànvẫntựđộnglàmviệc,cáccơquankhácđềuhoạtđộngởmứcthấphoặckhônghoạtđộng.Ngườitathườngdùnggiấcngủngắnhaygiấcngủdàiđểđiềutrịmộtsốbệnh,nhấtlàbệnhtâm-thể.
Giấcngủtrẻem Vềcơbản,giấcngủtrẻemgiốnggiấcngủngườilớn,cảvềcấutrúcvàthờigianngủ.Chỉcó
điềugiấcngủtrẻemhìnhthànhdầndầntheosựpháttriểnhệthầnkinhcủatrẻ: -Trẻsơsinh:Khimớirađời,trẻchuyểnsangmộtmôitrườnghoàntoànkhácvớibuồngối
vàphảitìmcáchthíchứngdần,banđầulàvớimôitrườngtựnhiên,sauđólàmôitrườngxãhội.Tấtcảnhữngyếutốnàyđềuứcchếvỏnão,làmtrẻngủnhiều(16-20giờ/ngày).Trẻchưacónhịpngủ-thứcriêng,điệnnãochưacósónganpha.Saukhoảng1nămnhữngtínhchấtnàymớihoànthiện.Vìvậy,lúcnàytrẻhaythổnthức,loâu(khóc).
-Từ1đến12tháng: Tháng2-4:Trẻlớnnhanh,ngủíthơn.Hayđaubụng (colic). Tháng4-8:Hayquấykhóc,haycóhộichứngsauđaubụng(postcolic). Tháng9-12:Biếtnóinhưnghệthầnkinhchưathậttrưởngthành,ngủgiảmhơn
trước. Trẻcònhoàntoànbấtlực,sốngdựavàomẹ.Bévớimẹhòalàmmột,táchmẹlàcháulosợ
vàquấykhóc.Thờikỳnàyphảixamẹlàmấtngủ. -Từ12đến36tháng:Trẻlớnchậmhơn.Thờigianthứcvàchơităngdần.Bébắtđầucótính
độclập,thíchtựdo,biếtđi,biếtnói,muốntáchmẹđểkhôngbịcấmđoán.Khiđó,ngườimẹlạihaykhépconvàokỷluật,sợtainạnxảyra.Mâuthuẫnnàynếukhôngkhéogiảiquyếtcũngcóthểlàmchotrẻmấtngủ.
-Từ3đến6tuổi:Giấcngủcủabéngắnhơntrước.Béđãkiểmsoátđượcviệctiểutiện.Hệ
thầnkinhtrungươngvàngoạibiênđãbiệthóa.Trẻcónhiềubiếnđộngvềmặtvậnđộng,tríkhôn,tínhtình,quanhệxãhội.Békhôngchỉnghĩvềmình(duykỷ)nhưtrướcmàbắtđầunghĩcảvềngườikhácvàbắtchướcbốmẹ.
-Từ7đến12tuổi:Trẻlớnchậm,pháttriểntríthôngminh,tựlậpnhưngtâmthầnchưaổn
định. -Từ12đến15tuổi:Trẻlớnnhanh,biếtyêughét,tựlập,tưduy.Tínhtựdovàtráchnhiệm
pháttriển.Trẻhaythổnthức,phântánvàcónhữngnhiễuloạntâmlý,tuykhôngảnhhưởngnhiềuđếngiấcngủnhưkhicònnhỏ.
Songsongvớisựthayđổithểchất,tâmthần-vậnđộngcũngpháttriển,đặcbiệtlàtrong
thờigiantừthángthứnhấtđếnthángthứ3.Ởnãotrẻsơsinhnếpnhăncònít,chuyểnhóanãochậmvìmớichuyểntừchếđộyếmkhí(trongbụngmẹ)sanghiếukhí(rađời),trongkhimenchuyểnhóachưapháttriển.Bêncạnhđó,trẻdễbịcácbệnhnhiễmkhuẩnvànhiễmtrùngthầnkinhvìthànhmạchvàhàngràomáu-nãocóđộthấmcao.
Dohệthầnkinhcònchưahoànthiệnnênthángthứ3saukhirađời,trẻhaybịđaubụng
(colic)vàthángthứ8haybịhộichứngsauđaubụng(postcolic),nghĩalàtrẻhaycáugắt,quấykhócvàthứcđêm.Khoảng3tuổithìnãomớipháttriểntươngđốihoànthiện,giấcngủcủatrẻmớibắtđầuổnđịnhbìnhthường.
Rốiloạngiấcngủ Rốiloạngiấcngủcóthểxảyraởbấtcứgiaiđoạnnàonhưngnhiềunhấtlàthờikỳ1-3tuổi.
Ngườitaphânbiệtcácloạirốiloạngiấcngủ:
-Thựctổn:Cótổnthươngthựcthể. -Khôngthựctổn:Khôngcótổnthương. -Thểchất(somatique):Cónguyênnhânlàbệnhởmộtbộphậnnàođótrongcơthể. -Tinhthần(psychique):Cónguyênnhântừcảmxúc,tâmlý,cácstresstinhthầnkinh. Sựmấtngủcủacácemphầnnhiềulàloạikhôngthựctổnvàtinhthần.Rối loạngiấcngủkhôngthựctổnbaogồmcáctrạngtháimấtngủ,ngủnhiềuvàrối loạn
nhịpthức-ngủ. Mấtngủ:Sựkhôngthỏamãnvềsốlượngvà/hoặcchấtlượnggiấcngủ,tồntạitrongthời
giandài.Rốiloạngiấcngủquá3lần/tuần,kéodàitrongmộtthángtrởlạilàmấtngủ.Mấtngủcóthểlàkhóngủ,khóduytrìgiấcngủ,hoặcthứcdậyquásớm.Mấtngủcũngcóthểlàtriệuchứngcủamộtbệnh.Cầnlưuýlàtrẻhaybịgánchohộichứng“khóngủ”,nhưngthựcrađólàsựkhóquảnlýthờigianngủnhiềuhơnlàbảnthângiấcngủ.
Ngủnhiều:Trạngtháingủngàyquámứcvànhữnggiấcngủkéodàisangphatỉnhtáolúc
thứctỉnh.Ngủnhiềucóthểdobệnhhoặckhôngrõnguyênnhân. Rốiloạnnhịpthức-ngủ:Thiếutínhđồngbộ(desynchronisation)giữanhịpthức-ngủcủacánhânvànhịpthức-ngủmongmuốncủa
nhiềungười,dẫnđếnmấtngủhoặcngủnhiều.Cóthểmấtngủtrongthờigianchính(làthờigiancầnngủ)vàngủnhiềutrongthờigianthức.
Tómlại:Cómộtgiấcngủbìnhthườnglàrấtquý.Muốnvậy,phảiluyệntậpđểcóthóiquen
ngủngon.Rốiloạngiấcngủsẽảnhhưởngtớisứckhỏe,tớisựlớnvàpháttriển,tớitríthôngminhsaunàycủacácem.
CHƯƠNG2:GIẤCNGỦNGON
Thếnàolàgiấcngủngon? Mộtgiấcngủngonphảicó4yếutố: -Thờilượngngủphảiđủ,tínhcảngủđêmvàngủngày. -Cócácgiấcngủngắnxenlẫn. -Duytrìgiấcngủtốt. -Cóthờigianbiểungủđểbảođảmhoặcđiềuchỉnhgiấcngủkhicầnvàtạothànhthóiquen
tốtchongủ,nghỉ.
Thờilượngngủ
Thờilượngngủlàlượngthờigiancủagiấcngủcóđượctrong24 giờ.Ngườitaphânbiệt: -Thờilượngngủngắn:Lượngthờigiancủacácgiấcngủngắn. -Thờilượngngủdài:Lượngthờigiancủacácgiấcngủdài. -Tổngthờilượngngủ:Lượngthờigiancủacảgiấcngủngắnvàdàitrong24giờ. Thờilượngngủphảiđủđểhồiphụcsứckhỏe,đểtrẻđủtỉnhtáovàtiếptụcchơi,vàđểbố
mẹyêntâmlàmviệc. Vậyngủbaonhiêulàvừa?Thậtkhónói.Điềunàytùythuộcvàolứatuổicủatrẻ: 1.Lứatuổidưới3-4tháng:Trẻngủtheoyêucầu,vìcháuchưacónhịpthức-ngủtựnhiên,
chưacókiểungủ tựnhiên,còn lẫn lộnngàyvàđêm(ngủdàibanngày, thứcdàibanđêm),khôngchịuảnhhưởngcủacáctiếngđộngmôitrường.
Nhữngngàyđầusơsinh:Trẻngủ16-17,thậmchí20giờ/ngàynhưnggiấcdàinhấtchỉkéodài4-5giờ. Từ1tuầnđến4tháng:Thờilượngngủgiảmxuốngtừ15-16,5giờ,giấcdàinhất trongđó tăng lên thành4-9giờ.Thờigiannàynóichung trẻngủ
nhiều,thahồẵmbếđikhắpnơi.Xungquanhcóthểồnào,trẻvẫnkhôngbịthứcdậy.Chamẹkhônglongạivìlúcnàycháungủtheonhucầubảnthân.
Thựctế,cócháu1-2tuầntuổilạithứckhálâu,sauđómớiyêntĩnhlại.Đólàdohệthần
kinhcủacháuchưapháttriển. 2.Lứatuổi trên3-4tháng:Trẻvẫnngủnhiềunhưngchịutácđộngcủamôitrườngxung
quanh(hànhvicủabốmẹvàngườithân,mứcđộyêntĩnh,ánhsáng,sựcăngthẳngcủamôitrường).Giữgìnsựyêntĩnhxungquanh,hànhviâuyếmcủabốmẹlúcnàylàrấtcần.
Sau6 tháng, trẻ bắt đầu chú ýđến xungquanh: cái tủ, chiếc xemáy, tấmảnh treo trên
tường,đồchơibàyxungquanhchỗnằm.Cácthứnàyđôikhilàmtrẻmấttậptrung.Tấtnhiêncũngcómộtvàitrườnghợpđặcbiệt,nhịpthức-ngủhìnhthànhsớm.
3.Trẻđangbúvàtuổirăngsữa Trẻcànglớn,thờilượngngủcànggiảmdần.Nghiêncứutiếnhànhtrênhơn2.000trẻem
củabácsĩWeissbluth(Mỹ)vàonăm1980chothấy: -Tuổicànglớn,thờilượngngủcànggiảm(cảsốgiờngủđêm,ngủngàyvàtổngthờilượng
ngủ). -90%trẻemởđộtuổinàyngủdưới16giờ,trongđó10%trẻngủtừ11giờtrởxuống. KếtquảnàyhoàntoàntrùnghợpvớicácnghiêncứutrướcđócủaAnh(1910),củaNhật
(1925),củaMỹởMinnesota(1927)vàởCalifornia(1941).Điềunàychứngtỏ,bấtchấpsựkhácbiệtvềvănhóa,dântộc,lốisống,xãhội...,sựthayđổithờilượngngủcủatrẻemtạicácnướcđềugiốngnhauvìđượcquyđịnhbởicácyếutốsinhhọc.
KhảosátmớiđâycủabácsĩWeissbluthtrên60emkhỏemạnh,lúc5thángtuổivàlúc36
thángtuổichokếtquả: Trẻ5thángtuổi:Khiđốichiếuthờilượngngủvớikhảnăngchúýcủatrẻ,tácgiảnhận
thấynhữngtrẻhaychơiđùa,haymỉmcườivớibốmẹ,cótínhthíchứngbìnhthường,nhìnngườilạmộtcáchchămchú,đềucóthờilượngngủdài.
Tùytheothờilượngngủ,cáccháuđượcchialàm2nhóm: ThờilượngngủNhóm1Nhóm2Thờigianngủngày3giờ30phút3giờThờigianngủđêm12giờ9giờ30phútTổngthờilượngngủ15giờ30phút12giờ30phút Thờigianngủcủanhóm1lớnhơnnhóm2là3giờ(gần20%)vàkhoảngchúýcủanhóm1
cũngdàihơn.Trẻcóthờilượngngủđủthìtỉnhtáo,tiếpthuhếtcácthôngtinxungquanh,nhưmiếngbọtbiểnkhôkiệtngấmnhiềunước.Ngoàira,khảnăngchúýcònliênquantớigiấcngủngàyhoặcgiấcngủngắnbanngày.Trẻngủngàynhiềuhơncókhoảngchúýdàihơn.
Kếtluận:Thờilượngngủcóảnhhưởngđếnkhoảngchúýcủatrẻ,nhưngthờilượngcủagiấc
ngủngắnbanngàycũnggópphầnrấtquantrọngđếnsựtỉnhtáocủacáccháu. Trẻ3tuổi:Tùytheokhíchất,trẻđượcchialàm2nhóm: -Nhóm1:Khíchấtdịudàng,dễthíchứngvớingoạicảnh,dễgần,dễquảnlý. -Nhóm2:Khíchấtbướngbỉnh,haycáukỉnh,khóthíchứngkhigặpkhókhăn,tiếpxúcthì
rụtrè,khóquảnlý. Đốichiếutổngthời lượngngủvớikhíchấtcủatrẻthấycácemnhómdễquảnlýcóthời
lượngngủlớnhơncácemnhómkhóquảnlýlà1giờ30phút,tươngđươngmộtgiấcngủngắnbanngày,trongkhigiấcngủđêmcóthểcoinhưbằngnhau.Vậygiấcngủngắncóliênquanđếnkhíchất.
Thời lượngngủngắnbanngàykhônghềảnhhưởng tới thời lượngngủđêmnhư tavẫn
tưởng.Quanniệmnếungủngắnítthìsẽngủđêmnhiềulàkhôngđúng.Trênthựctế,giấcngủquađikhôngcầnđượcđềnbù.Vìvậy,cầnkhuyếnkhíchtrẻngủngày.
Kếtluận:Trẻcótổngthờilượngngủnhiều,đủ,thìdễquảnlý.Trẻcóthêmgiấcngủngắn
banngàysẽcótổngthờilượngngủlớnhơn,dễthíchứngvớixungquanh,tươicười,hoàmìnhvàítđòihỏihơncácemkhác.
Tómlại,thờilượngngủ,kểcảgiấcngủngắnbanngày,ảnhhưởngrấtnhiềuđếnsựthông
minhnhanhnhẹnvàtínhkhícủatrẻem.
Giườngngủ Giườngngủcủagiađình,trongđócócháubé,phụthuộcvàonhiềuyếutố:phongtục,trình
độ,kinhtếvàvănhóa,lốisốngcủagiađìnhvàcộngđồng.ỞMỹ,đốivới1/3ngườidatrắng,khitrẻmớirađời,bốmẹvàcháubéngủchungmộtgiường.CònởViệtNamthìhaimẹconngủriêng.
Vềmặttâmlý,nămđầuđờilàtuổibếbồng,conkhôngxamẹ,convàmẹhòalàmmột.Thời
giannàynênđểbéngủchungvớimẹ. Khi1-3tuổi,bécókhuynhhướngtáchmẹđểđượctựdo.Nếumẹcứkhépconvàokỷluật
thìrấtdễnảysinhmâuthuẫn.Thờikỳnàycóthểđểbéngủriêng,nhưngkhôngđượcdọanạtbé,vìbéhayhoảngsợ.
Khitrẻlớnhơnnữa,càngkhôngnênchotrẻngủchungvìtrẻsẽnghe,nhìnthấynhữngđiều
màconchưađủhiểu.Choconnằmriêngtốthơn,nhưngnêncómộtgiườngvừavớicon,khôngquátolàmtrẻsợvìtrốngvắng.
Nóichungkhitrẻcònnhỏ,dưới12tháng,nênchonằmchung(khôngtáchmẹ),vềsaunênngủriêng(táchmẹ).Nếucóphòngriêngvàconchịungủthì
càngtốt,nhưngphảitậpchotrẻthóiquenngủriêngngaytừđầu.
Tưthếngủ Nhiềubàmẹkhôngthíchchoconnằmsấpvìsợtưthếnàykhôngđúng.Khithấyconnằmở
tưthếnàyhọsẽlậtbéngửarangay.Theohọ,ởtưthếngửa,trẻngủngonhơnvàítcáukỉnhhơn.Nhưngcómộtsốtrẻkháclạithíchngủsấp.Nếutalậtngửarathìtrẻsẽtựđộngnằmsấplại.Nằmsấpđốivớichúnglàthóiquen.Mộtsốtrẻkhác,lúcngủsấp,lúcngủngửa.Nếulậttrẻngượclạithìcháusẽlậtúpvềtưthếbanđầu.Đólàthiênhướngcủacháu.Nhìnchung,tưthếngủlàdothóiquen,nhưngnằmngửavẫndễthởhơn,tựnhiênhơn,dạdàykhôngbịđèép,lồngngựctựdothở.Đasốbàmẹchọncáchnằmnàychoconmình.Lâungày,tưthếđósẽtrởthànhthóiquen.
Ảnhhưởngcủarốiloạngiấcngủ Nhiềunghiêncứuởcáclứatuổitrẻemkhácnhauđềucôngnhậnrằngrốilọangiấcngủcó
ảnhhưởngnhiềuđếncáckiểungủ;tưchấtthôngminh;đếnsựrènluyệnvàhọctập;vàđếncảhiệusuấtởnhàtrườngcủacácem.
1.Lứatuổinhỏ Tínhtìnhvàkhảnăngtậptrungcủatrẻchịuảnhhưởngrấtnhiềucủagiấcngủ: -Rốiloạngiấcngủkhiếntrẻtrởnênmấtkiêntrì,khóquảnlý MộtnghiêncứumớiđâyởĐạihọcConnecticut(Mỹ)chothấy,cósựliênquanrấtchặtchẽ
giữalượngthờigianmàtrẻởtronggiấcngủREMvớilượngthờigianmàchúngởtrạngthái“thức-tỉnh”(trẻmởmắt,tròngmắtđảomạnh,mặtthưgiãn,khôngcười,khôngchaumày,toànthân
lặng yênbất động, nhưng trongđầu tỉnh táo, trôngnhưmộtngười đangnhìn và suynghĩ,khôngbỏsótmộthiệntượnggìxungquanh).
RốiloạngiấcngủREMsẽkhiếntrẻmấtđithờigian“thức-tỉnh”vàkếtquảlàcókhíchất
đaubụng,khóquảnlý.Hànhvicaucócủacháucóthểdosựmấtthăngbằngcáchoócmônnộitại(nhưprogesteron,cortisol)gâyra.Sựmấtcânbằngđócũnglàmkhoảngchúýcủatrẻngắnlại,tínhkhíbấtthường.
Mộtnghiêncứuởtrẻ2-3thángchothấytrẻcàngmấtkiêntrìvàcàngbấtthườngthìhọc
hànhcàngkém.Trẻcókhíchấtđaubụng,khóquảnlýthườngcóthờilượngngủngắn,tínhkhíbấtthường,khảnăngchúýgiảm,họchaybuồnngủ.Chúngdễmấtngủ,mệtmỏi,vàsaunàysẽtrởthànhtrẻquáhiếuđộng.
-Thờilượngngủngắnkhôngđủkhiếntrẻkhôngchúýđược Trẻcó thời lượngngủngắndài thìkhoảngchúýdài.Chúng thứcnhiều trong trạng thái
thức-tỉnhvàdođóhọcnhanhhơn.Trẻkhôngcógiấcngủngắntốtthìtínhtìnhcaucóhơn,vàhọckhôngtốtbằng.
2.Lứatuổitiềnhọcđường Đối với trẻở tuổi tiền học đường, giấc ngủngắn là rất quan trọng. Trong thựcnghiệm,
nhữngtrẻcógiấcngủngắntốtthườngđápứngtốt.Tínhđápứnglàđiềuduynhấtquantrọngchohọctậpcókếtquả.Trẻthiếugiấcngủngắnthườngđápứngkém,họckém.Nghiêncứucủachúngtôichothấynhiềutrẻkhicòn5thángtuổirấtngoanngoãn,nhưngđến3tuổilạitrởnêncáubẳn,bướngbỉnh.Nguyênnhânchủyếulàdocáctrẻnàythiếugiấcngủngắn.Trongkhiđó,nhữngtrẻcótốchấtngượclạithườngcókiểungủdài.
Tómlại, từ5thángđến3tuổi,chamẹcầnchúýtậpchoconcókiểungủdài, tăngthêm
nhiềugiấcngủngắnbanngày.Nhưvậy,khihọctrẻsẽdễtiếpthuhơn. 3.Lứatuổiđihọc Trong cuốn sáchbất hủ “Nghiên cứudi truyền các thiên tài” củamình, tiến sĩ LiwisM.
Termanđãtrìnhbàymộtphươngphápthửtríthôngminhdochínhôngtìmravàonăm1925. Khisosánh600trẻcóchỉsốIQ>140và2.700trẻkhácvớiIQ<140ôngnhậnthấytrẻthiêntàicógiấcngủdàihơn.Mộtkhảosátkháccủaôngtiếnhành
trên5.500emngườiNhậtvào2nămsaucũngchokếtquảtươngtự.Tuynhiên,mộtsốnghiêncứukhácvàođầunhữngnăm30lạikhôngủnghộkếtquảnày.
Saunày,nhữngnghiêncứuriêngbiệtvềgiấcngủcủaTermancũngchothấythôngminhđi
đôivớigiấcngủ.Năm1983,phòngthínghiệmgiấcngủởCanadađãkhẳngđịnhnghiêncứucủaTermanlàđúng:TrẻemcóchỉsốIQlớnthìtổngthờilượngngủcủachúngdài.CácnghiêncứucủaCanadavàMỹđềuthốngnhấtrằngtrẻthôngminhcóthờigianngủdàihơncáctrẻcùnglứatuổi,trungbình30-40phút/đêm.
Mớiđây,mộtnghiêncứukháccủaĐạihọcLousvillevềgiấcngủđốivớitrẻsinhđôicho
thấytrẻcókiểungủdàicóđiểmsốcaohơnvềtậpđọc,từvựng,đọchiểu...sovớitrẻcókiểungủngắn.
Tómlại,giấcngủđốivớitrẻemlàrấtquantrọng.Cácnghiêncứuđềuchứngminhcósựliên
quanchặtchẽgiữagiấcngủvàkhảnănghọctập.Đểconthứcquákhuya,choconbỏngủđểđichơi,dùchỉ30phút,làrấttaihại.Consẽbịmấtngủmạntính,thậmchímấtcảgiấcngủngắn,ảnhhưởngnhiềuđếnhọctập.
CHƯƠNG3:RỐILOẠNGIẤCNGỦ
Tìnhtrạngquátỉnhtáo
Ởtrẻ4thángtuổitrởlên,việcphảichốngđỡvớigiấcngủkhithứckhuyachơiđùacóthể
gâyrốiloạngiấcngủ.Docơthểphảiđốiphóvớitìnhtrạngtăngcácchấtsinhhóabêntrongnêntrẻsinhraquátỉnhtáo,haythứcgiấc.Cáckiểumấtngủ(mấtngủtoànphần,mấtngủdolịchngủkhôngđúng,dothiếugiấcngủngonhaydogiấcngủgiánđoạn)gâyranhiềukiểumấtthăngbằngcácchấtsinhhóabêntrong.Tìnhtrạngquátỉnhtáocủatrẻcónhữngmứcđộsau:
-Tănghoạtđộngsinhlý. -Thứcgiấcluôndothầnkinh. -Thaothứcquámức. -Tăngphảnứngdocảmxúc. -Tăngnhạycảmgiácquan. Khisựrốiloạngiấcngủởtrẻđãđếnmức“quátỉnhtáo”thìrấtlâumớibìnhphục,đểlạihậu
quảnặngnềchocáctuổisau,nhấtlàvớitrẻtừ4đến12thángtuổi.Nếutìnhtrạngnàykéodài,trẻcóthểbịmấtngủmạntínhmàchamẹkhôngbiết.
Rốiloạngiấcngủcònảnhhưởngđếntínhtìnhvànăngsuấthọctậpcủatrẻngaycảkhitình
trạngnàyđãchấmdứt.Theomộtnghiêncứu,cótới13%trẻemthuộclứatuổilên10phảingủngàynhiềuvàhơitrầmcảmdorốiloạngiấcngủ.Chúngphảitrằntrọctrungbình45phútmớingủđượcvàhaythứcdậytrongđêm.
Rốiloạngiấcngủcóliênquanđếncácrốiloạnvềtrítuệvàngônngữ,đặcbiệtlàcácrốiloạn
tâmlý.Trongcácrốiloạntâmlý,phảikểđếnrốiloạnvềýthức,vềsựchúývàvềkhísắc. -Rốiloạnýthứcvàtỉnhthức:Trẻsẽquantâmđếnchukỳngủ-thức,sốlượng,chấtlượngvà
kiểungủ-thức,quantâmđếncácrốiloạnkhóngủ. -Rốiloạnchúý:Trẻlơđãng,thiếutậptrung,khoảngchúýhẹp. -Rốiloạnkhísắc:Trẻcócácbiểuhiệnnhưloâu,trầmcảm,dễbịkíchthích. Tómlại,dobịrối loạngiấcngủ,tâmlýcủatrẻsẽthayđổi,haycáubẳn,dễbịkíchthích,
thậmchítrầmcảm.Vìvậy,bốmẹrấtdễhiểunhầmvềbệnhcủacon.
Cầnphảichữangay Trẻlúc3thángtuổicóthểbịrốiloạngiấcngủ.Đangkhỏemạnh,ngủđều,bỗngnhiênbé
khôngngủđượcvàkhócsuốtđêm.Ngaycảbanngày,bécũnglahét.Ngườimẹtưởngconthứcdậyvìđóinênchobú,nhưngbúxongbélạikhóc.Cónhữngtrẻkhôngkhócnhưnglạithíchchơikhuyavớibốmẹ.
Đểtránhtìnhtrạngnày,cầnlậpchobémộtthờigianbiểungủngắnđầyđủvàobanngàyđể
khiđượcđặtvàonôilàngủngay.Đặcbiệt,nếutránhđượcchobénhữngkíchthíchquámứcvàobanngàythìtìnhtrạngthứcđêmcũngnhưtínhcáukỉnh,dễbịkíchthíchsẽhết.
Khôngnênđểbéchơivớibốmẹquálâuvìtrẻbịkíchthíchbởiđộdàithờigiannhiềuhơnlà
bởicườngđộ.Càngđượcnghỉnhiều,bécàngdễngủvàgiấcngủcàngêmái.
Thứcđêmởtrẻ4-8thángtuổi Trongnhữngtrẻmắcchứngthứcđêmthuộclứatuổinày,chúngtôitạmchiathành2nhóm: -Nhóm1:Nhómnàychiếmkhoảng20%sốtrẻ,chủyếulà4-5thángtuổi,thứcđêmdođau
bụng(colic).Chúngkhôngnhữngthứcđêmthườngxuyênmàtổngthờilượngngủcũngít.Cáccháutraihaygiãyđạpbấtthườngvàobanđêmhơncáccháugái.Nếutrướcđó,cáccháuđượcđiềutrịchứngđaubụngbằngđủloạithuốchữuhiệuthìđếngiaiđoạnnày,chúngvẫnhaythứcđêm.Nhữngtrẻnàythườngquátỉnhtáo,tínhkhíbấtthường,haythứcgiấcbanđêm,khócliêntục,đặcbiệtlàlúcchậptốivàđầuhômdođaubụng(colic).Việcchămsócquánhiềuđếngiấcngủđêmvàgiấcngủngàycũngkhôngthểgiúptrẻhếtthứcđêm.
Tuyvấnđềkhôngnghiêmtrọngnhưngnếutrẻthứcđêmnhiềuvàliêntục,sứckhỏevềsau
sẽbịảnhhưởng. -Nhóm2:Nhómnàychiếmkhoảng10%sốtrẻ,haythứcđêmdongáynhiềuvàthởbằng
miệngkhingủ. Phầnlớnsốtrẻnàykhóthởdocóbệnhdịứng.Dotrẻkhôngđaubụng,khôngkhócthétkhi
thứcdậynênđasốchamẹkhôngcoiđâylàvấnđềnghiêmtrọng.Kếtquảlàchúngngàycàngngáyto,giấcngủngắnhơncáctrẻkhác.
Lịchbiểungủkhôngđúng Việcđingủquámuộnhaythứcdậyquásớmcũnglànhữngnguyênnhângâyrachứng
thứcđêmởtrẻ.Cócháuphảiđượcdỗdành,đuđưa2-3giờliềnmớithiếpđi,rồisauđólạithứcdậy.Nhữngtrẻnàythườngthứcgiấc3-4lầntrongđêm,thậmchícóđêm10lần.Tìnhtrạngnàynếukéodàisẽlàmtăngthờikỳtiềmẩnđivàogiấcngủđốivớitrẻ,làmcháutỉnhgiấcluôn,rốiloạngiấcngủ,dễthứcdậybanđêm,dễbịkíchthíchhoặctrởthànhtrẻquáhiếuđộng.
Biểuhiệnthườngthấyởcáctrẻnàylàhaygiãygiụakhingủ.Nhữngtrẻkhỏemạnhvẫnhay
giãyđạpkhingủnhưngkhôngnhiềuvàchỉtrongthờigianngắn.Cònnhữngtrẻthứcđêmdolịchbiểungủkhôngđúngthườnggiãyđạplâucả4chidoquámệtvìkhôngđượcnghỉđủ.Việccơquanvậnđộngluônhoạtđộngởtốcđộcaokhithứccũngnhưkhingủnhưvậylàdấuhiệugiấcngủbịrốiloạn.
Cácnguyênnhângâyrốiloạngiấcngủ -Lịchngủbấtthường(ngủmuộn,thứcdậymuộn,ngủtrưasaigiờ...) -Thờilượngngủquángắn(tổngthờilượngngủkhôngđủ). -Giấcngủbịgiánđoạn(haythứcdậy) -Thiếugiấcngủngày(khôngngủngàyhayngủngàyquáítthờigian). -Thờigianchuẩnbịngủkéodài(lâungủ). -Giãygiụaquánhiềutrongkhingủ(ngoẹođầu,lậtngườinhiềulần).
Nhữnglầmtưởngvềnguyênnhânthứcđêm Hiện tượng thứcđêmở trẻemkhôngphảidoănquánhiềuđường,hạđườnghuyếtban
đêm,thiếukẽmhaynhiềugiun(đặcbiệtlàgiunkim). Thứcđêmcũngkhôngphảidomọcrăng,mặcdùvấnđềmọcrăngcủatrẻemnướctađang
cầnđượcnghiêncứuthêm.Lâunay,nhiềungườivẫnnghĩcósựliênquangiữachuyệnmọcrăngvớichứngthứcđêmởtrẻ.ĐầuthếkỷXX,ởAnhcóđến5%trẻemchếtvìnhữngvấnđềliênquanđếnrăng.Tuynhiên,gầnđây,cácnhàkhoahọcPhầnLanđãtiếnhànhnghiêncứuvềvấnđềmọcrăngtrên230trẻem(từ4đến30thángtuổi)vànhậnthấy,đaurăng,mọcrăngkhông gây sốt, bạch cầu không cao, không viêm. Quan trọng hơn là đau răng không phảinguyênnhângâythứcđêm.Họkhẳngđịnhrằngtìnhtrạngthứcđêmởtrẻrấtcóthểdothiếugiấcngủngày,bịkíchthíchquámứchoặclịchbiểungủkhôngbìnhthường,chứkhôngphảidomọcrăng.Tuynhiên,chamẹcũngcầnbảovệrăngchotrẻ.
Sựđauđớntănglêntrongđêmcũngkhônglàmchotrẻthứcđêm.Mộtnghiêncứutrêngần
2.200emtừ6đến19thángtuổichothấy,16%cháubịđauởchân,đùi,gối,vàthườngđauvàochiềuhoặctối.Nhưngsovớinhữngtrẻ
khôngđau,nhữngcháunàykhôngcógìkhácbiệtvềthứcđêm.Nóicáchkhác,đaukhôngliênquanđếnthờigianpháttriểncủađứatrẻ.Việcxoabóp,đắpnóng…vềđêmcóthểlàmđauthêmchocáccháuchứkhônggiảmđượccáiđaudothựctổngâyra.
Thứcđêmởtrẻtừ1đến5tuổi Theomộtnghiêncứu,có20%trẻtừ1đến2tuổithứcdậytrên5lần/tuần,trongkhiđốivới
trẻtrên3tuổi,có26%trẻthứcdậyítnhất3lần/tuần.Muốntrẻngủlạidễdàng,phảicókỹthuật.Bốmẹphảigiúpconngủlạithìcácconmớidễngủ.
Cácnhàkhoahọccũngtiếnhànhnghiêncứunhữngtrẻem1-2tuổihaythứcđêmvìchấn
thươngnhưgãyxương,ráchda,cầnđượcchămsócytếhơnlàngủ.Kếtquảlàchỉ17%sốtrẻcóchấnthươnglàngủtốt,còn40%sốtrẻbịthứcđêm.
Banđêm,đasốcáccháutừ1đến5tuổicầntới30phút(saukhitắthếtđèn)mớingủđược.
Chúngthứcdậymộtlầntrongtuần,chỉmộtsốítlàthứcmỗiđêmmộtlần.Nếukiểungủcủaconbạn(ởlứatuổinày)làhoàntoànkhácthìkhảnăngconbạncórốiloạngiấcngủlà20%.Vànếuđiềuđóđúng,thìlýdocóthểlàngủngàyquánhiều.Cókhoảng5%-10%trẻemởkhoảng4-14tuổimắcphảitìnhtrạngnày.
Giấcngủkhôngphảilàquátrìnhtựđiềuhoànhưcơthểtựđiềuhoànhiệtđộ.Giấcngủgiống
nhưviệcnuôicon.Cónhiềucáchnuôicon,nhưngtrẻchỉcầnmộtcáchnàođógiúpcónhiềucalođểchónglớn.Chếđộănnàokhôngcungcấpđủdinhdưỡnghoặcgâymấtcânbằngdinhdưỡngthìchếđộănđókhôngtốt,cóảnhhưởngxấuđếnsứclớnvàpháttriểncủatrẻem.Điềunàycũngđúngvớicáckiểungủkhôngngongiấc.
Trẻlớnhaytrẻnhỏkhibuồnngủđềukhôngdiễntảđượclàchúngcảmthấynhưthếnào?
Nhưngtacóthểbiếtđượcquađặcđiểmhànhvicủachúng(linhhoạt,nhạybén,năngđộng,tỉnhtáo,lềmề,chậmchạp)đểnhậnbiếtvàcósựchămsóchợplý.
CHƯƠNG4:TRẺHAYKHÓCẢNHHƯỞNG
ĐẾNGIẤCNGỦNHƯTHẾNÀO
Trẻhaykhóc Trẻ3thángtuổithườnghaykhócdođaubụng,cótrẻkhócít,cótrẻkhócnhiều.Nếukhông
đượcđiềutrị,đến4-8thángtuổi,bévẫnsẽquấykhóc,cáukỉnh.Nếuđãkiểmtrathấynguyênnhântrẻkhóckhôngphảilàtãướt,đói,nôntrớ,lạnhhaynóng,tưthếnằmkhôngthuậnlợi...thìphảinghĩngayđếnhộichứngđaubụng(colic).Đólàmộtkiểuđaubụngkhôngdotiêuhoámàdothóiquenxấu,khóngủ,hoặcdo
bốmẹquảnlýsaigiờngủcủacon.Cóđến20%trẻ3-4thángtuổibịhộichứngnày. Nếuđãloạitrừcácnguyênnhânthựcthểnhưbệnhđườngruột,dạdày,bệnhdịứng,thiếu
chấydosựloâuvàkiêngkhemquámứccủamẹsaukhisinh...,trẻđượccoilàmắchộichứngcolicnếucómộttrongnhữngtriệuchứngdướiđây:
-Kêukhócomsòmtừ2tuầntuổichođến6tuầntuổimàkhônggiảm. -Kêukhóctrên3giờ/ngày.Tìnhtrạngnàyxảyratrên3ngày/tuần,kéodàitrên3tuần. -Thờiđiểmxảyracơnkhóctừ5giờchiềuđến8giờtốivàkếtthúcvàogiữađêm. -Kêukhócnặnglênvàolúc3-4thángtuổi. Trẻkêukhóccóthểlàdokhóthởkhingủ,cáckiểungủkhôngđồngbộ,docácchấthoóc
môn(nhưprostaglandin,progesteron)bắtđầutăng.Phầnlớntrườnghợpđaubụngđêmởtrẻđềuliênquanđếncácyếutốsinhlýnàyvàliênquanđếncảkhíchấtcủachúng.
Mộtvàinghiêncứuchorằngnguyênnhâncủahộichứngđaubụngnàylàdochamẹhút
thuốc,nhưngthựctếkhôngphảinhưvậy.Đâylàmộtloạiđaubụngvônguyêncớ,thườnghayxảyraởtrẻđangbúmẹthuộctầnglớptrunglưutrongxãhội.
Nhữngnghiêncứugầnđâyđều thốngnhất rằng,việc trẻđaubụng,khócđêm làdo thói
quenngủkhôngtốtcủacháugâyra.Thóiquennàyđượchìnhthànhdohệthốngthầnkinhtuỷ-nãochưahoànthiện.
Đểđiềutrịchotrẻ,chamẹkhôngcầndùngthuốcmàphảikiêntrìvàtếnhị.Phảitỏraâu
yếmcháu,khôngquátmắng,gắtgỏng.Hãyđuđưahoặcrucháu,tìmcáchdỗdànhchocháungủ.Điềuquantrọngnhấtlàphảitậpchocháungủđúngphươngpháp.Cháuđượcngủngonsẽthôikhóc.
Hậuquảcủachứnghaykhóc Nếuchamẹkhôngsớmbiếtnguyênnhângâymấtngủcủaconvàkhôngtìmrabiệnpháp
khắcphụcphùhợp,đứatrẻvềsaudễcókhíchấtbấtthường,khótính.Trẻsẽngủítđivàhaythứcđêm.Đólàhộichứngtrẻsauđaubụng.
TheobácsĩAlexanderThomas,trẻemcó4đặcđiểmkhíchấtsau: -Tínhbựcbội. -Tínhcăngthẳng. -Tínhđápứng. -Tínhdễtiếpcậnhoặcrụtrè Ngoài4đặcđiểmtrên,Thomascònnhậnthấycácđặcđiểmphụ: -Tínhkiêntrì -Tínhhoạtđộng -Tínhlơđãng -Ngưỡngnhạycảm:Nhạycảmvớiánhsángvàtiếngđộngthayđổi. Nhữngtrẻhayđaubụngvềsauthườngcáukỉnh,căngthẳng,đápứngchậmvàrụtrèkhi
tiếpxúc.Trẻkhôngđaubụngthườngcókhíchấtngượclại.Ởtrẻđaubụng,hoạtđộngcủacácchứcnăngcơthểdễbấtthường,bốmẹkhóquảnlývàđiềukhiểncon.Thomasgọinhómnàylànhómkhóquảnlývànhómkialànhómdễquảnlý.
Nhữngbé4-8thángtuổihaykhótínhdohộichứngđaubụngthuộcloạikhíchấtkhóquản
lý.Trướcđây,nhữngtrẻnàythườngđượcđiềutrịbằngdicyclominehydrochloride.Tuynhiên,ngaycảkhitrẻkhôngcònhoặcđãgiảmkêukhócthìkhíchấtkhóquảnlývẫntồntại.Thựctrạngnàykhiếnnhiềungườiđặtcâuhỏi:Liệucóyếutốbẩmsinhtrongvấnđềnàykhông?
Yếutốbẩmsinhlànhữngyếutốkhisinhrađãcónhưmàuda,sứtmôi,hởhàmếch...do
ngườimẹdùngthuốckhimangthai.Cácnghiêncứutrêntrẻsinhđôichothấycácyếutốnàycóảnhhưởngphầnnàođếntínhcáchcủabénhưtínhdễbịkíchthích,tínhxãhộihoá,tínhcảmxúc.Nócũngảnhhưởngđếncáckiểungủcủatrẻ.
Mộtyếutốbẩmsinhmớiđượcpháthiệngầnđâylànồngđộprogesterontronghuyết
tương.Đólàmộthoócmôndorauthaitiếtra,cótínhchấtứcchếhệthầnkinh,anthần,làmdịusựcăngthẳngcủacơthể.Đếnngàythứ5saukhibérađời,nồngđộhoócmônnàythấpdầnvàhếthẳn,thayvàođólàprogesterondochínhtuyếnthượngthậncủabétiếtra.Cógiảthiếtchorằng,rấtcó thểsựthiếuhụtprogesteronvào lúcgiaothờinày lànguyênnhâncủahộichứngcolic.
KhinghiêncứuchứngđaubụngởtrẻemchâuPhi,nơiđóikémvànghèokhổnhấtthếgiới,
cácnhàkhoahọcnhậnthấynhữngemcònsốngđượcsauđaubụngthườngítbịđộttử,ítrốiloạnthởkhingủ.Nguyênnhâncóthểlàdotrươnglựccơtăngkhiđaubụngvànhiềugiấcngủchợpmắt.Nhưvậy,ởnhữngtrẻnàycósựbảovệsinhhọcbằngcáchthíchứng.TuynhiênđốivớitrẻemphươngTâythuộctầnglớptrunglưu,sauthờigianbịđaubụng,chúngthườngbịrốiloạngiấcngủvàhaycáukỉnh.
Tómlại,nếukhi3thángtuổi,trẻbịđaubụngmàkhôngđượcchữatrịthìsau6tháng,nórất
dễtrởthànhđứatrẻcáukỉnh.
Xửlý“hộichứngtrẻkhóc”
Dĩnhiên,nguyênnhânkhiếntrẻkhócnhiềutrongnhữngthángđầucóthểkhôngphảido
đaubụngtiêuhoámàlàdomấtcânbằngsinhhọckhimớirađời.Tuynhiên,nếucứđểkhócmãi,trẻsẽrấtmệtvàsinhracáukỉnhvềsau,ảnhhưởngtớihọctậpvàpháttriển,ảnhhưởngtớisựyêntâmvàcânbằngcủabốmẹvànhữngngườitronggiađình.Đểkhắcphục,cầntìmcáchchốnglại“hộichứngkhóc”.Nguyênnhânchủyếucủatìnhtrạngkhócnhiềuởtrẻdướibathángtuổi
làdongủkhôngđúnggiờ.Nếubạntheodõiđượcthờigianngủcủacon,conbạnsẽngủngon.Đốivớinhữngtrẻbìnhthường,điềunàytươngđốidễ;nhưngđốivớitrẻsauđaubụng(4-8thángtuổi)thìchamẹphảihếtsứccốgắng.Trẻphảiđượcngủ,nghỉtốt.Cónhưvậykhíchấtcủatrẻmớiđượctốtvàbạnmớiđượchưởngsựyênlặng.Nếukhông,giấcngủcủacháusẽthấtthường,cháusẽquấykhóc,đòihỏi,giãygiụa,khiếnbốmẹvấtvảvàlolắnghơn.
Nguyênnhângâyrahộichứngsauđaubụngcủatrẻkhôngphảilàdorốiloạnsinhhọc,mất
điềuhoàthức-ngủnguyênphátmàlàdotìnhtrạngngủkhôngđủ,khôngsâukhitrẻvừahếttuổiđaubụng(4thángtuổi).Chínhnhữngcơnđaubụngđãlàmtrẻthiếungủ.Vềphíabốmẹ,mộtphầndoquámệtmỏi,chánnản,lolắngsau3thángchămtrẻkhóc,mộtphầndokhônghiểuđượcđâylàthờikỳquáđộtừgiaiđoạnkhócdođaubụng(hộichứngcolic)nênđãnuôngchiều,lolắngquámứcchocon(chẳnghạnnhưchoănđêm),làmchoconcàngmấtngủ.
Chốnglạihộichứngtrẻkhócchínhlàdạychotrẻ,nhấtlàtrẻsauđaubụng,cókiểungủtốt,
ngủnhanh,vàduytrìđượcgiấcngủ.Đâylàphươngphápchữabệnhhữuhiệumàngườimẹđóngvaitròrấtquantrọng(chẳnghạnngườimẹcóthểchotrẻbúnúmvúgiảđểđỡphảichobúđêm).TheotiếnsĩOgden(mộtnhàtâmlýtrẻem)vaitròcủangườimẹtrongvấnđềnàyrấtlớnvìvàothờiđiểmnày,đứaconrấtthíchsựcómặtcủamẹ.
Nênnhớrằngtrẻkhóckhôngchỉdođaubụngmàcòncóthểvìquámệthayđauđớn.Ở
nhữngnướcchưapháttriển,concáiđượcchamẹđịuđilàmnươngrẫy,dùmôitrườngítkíchthíchnhưngtrẻđôikhivẫnkhócdoquámệthoặcquáđói.Vìvậy,việctránhtìnhtrạngnàycũnggópphầntạochotrẻthóiquenngủtốt.
CHAMẸCHĂMSÓCGIẤCNGỦCONCÁICHƯƠNG5:TRẺTỪTHÁNGĐẦUĐẾNTHÁNGTHỨ4
Tuầnđầu Ngaykhisinhxong,vềnhà,bạncầnchămsóc,đừnglơlàgiờgiấcchocháubú.Nênchúý
thaytã,chămsóccháu,nhấtlàphảiđểchocháungủđẫykhicháucần.Trẻlúcnàybúrấtít,hơitụtcân.Đólàlẽđươngnhiên,đừngchorằngcháuquádịudànghayyếuđuối.
Lúcnày,trẻchưacónhịpngàyđêmhayđồnghồsinhhọc.Trongtuầnđầu,trẻngủnhiều,
15-18giờ/ngày,nhưngthườngngủtừnggiấcngắn2-4giờ.Giấcngủcủatrẻkhôngtheonhịpngàyđêm.Vìthế,bạnnêntranhthủnghỉngơiđểphụchồisứckhoẻ.Hãytháođiệnthoạirakhichămsóccháu,khibạnngủvớicháu,khicóchồngởbên,vàhãyđểsẵnmộtchaisữabêncạnh(hoặcchainước)phòngkhicháuthứcdậymàbạnphảichobú.
Từ2-4tuầntuổi Trongthờigiannày,hoạtđộngcủatrẻkhóbiếttrướcđược.Bạnphảichuẩnbịchobú,thay
tã,hátru...bấtcứlúcnàovìtrẻchưacókếhoạch,cácyêucầuđềukhôngcógiờgiấc.Chocháungủlàtạođiềukiệnyêntĩnhđểcháungủsay.Phầnlớntrẻkhôngngủmộtgiấcdàibanđêm.
Mộtvàinghiêncứuvềtrẻconởlứatuổinàychobiết,trẻchỉcómộtgiấcngủđơn,dàinhất
khoảng3-4giờ,vàngủbấtcứkhinào.Trẻđaubụngkhôngcógiấcngủđơnvàdàinhưvậy.Trẻđẻnoncóthểcógiấcngủdàihơn.Ánhsángvàcáctácđộnglúcnàynhưthayđổicáchvuốtve,cáchchobú,đềukhôngảnhhưởngnhiềuđếnkiểungủ.Lúcnày,bạnđừngnghĩphảilàmgìchocháumànênvuichơivớicháu.Hãybế,ru,đuđưa,đilại.
Vàothờigiannày,lúcsắpngủhayvừangủdậy,cháucóthểđộtnhiêngiậtmình,đôikhimắt
lơmơnhìnngượclênkhichuyểntừngủnôngsangngủsâu.Đólàhànhvibìnhthườngtrongnhịpthức-ngủ.Donãopháttriển,trẻcóthểtỉnhtáo,dễthứcdậybanđêmhoặcgiãyđạp,ưỡnlưng,nấc.Cháucũngcóthểnuốthơi,bịđầybụng,đaubụnghoặckhócvôcớ(cácbàmẹdễnhầmlàcháukhócdođói).Cháukhócnhiềuhơn,ngủíthơntrước,đôikhinôntrớvìmẹquênquấntãlót.Tấtcảđềulàcáchànhvibìnhthườngcủatrẻsơsinh.
Vìvậy,bạncầnchúý: -Tranhthủchợpmắtkhiconngủ. -Tháođiệnthoạira. -Đirangoàithưgiãn,vệsinhcánhânnếucần. -Tìmmọicáchđểrutrẻ,khôngsợvìthếmàlàmhưhaytạothóixấuchotrẻ. -Cóthểdùngvúgiả,nôi,võng,hoặcchobúđểtrẻthôikhóc. -Nếuthấytrẻngủngon,bạncóthểyêntâmlàmviệc
Thángthứ2 Khoảng6tuầnlàtrẻbiếtmỉmcườivớichamẹ,gọilàmỉmcườigiaotiếp.Nếuđứatrẻbình
thường,hiềndịu,thìlúcnàysựchínmuồixãhộicủabétănglên.Sựmỉmcườilàbiểuhiệnsựpháttriểnnhậnthứcđốivớixãhội.
Giấcngủcủabéđượctổchứclạiđểchogiấcdàinhấtrơivàobuổitối,thờilượngngủcũng
vàokhoảng4-6giờ(ởtrẻđaubụng,giấcngủnàycóthểngắnhơn).Lúcnày,trẻcũnghiếuđộnghơn,quantâmnhiềuhơnđếncácđồchơidiđộngnhưxe,máybay,quâncờ,cácbiểuhiệncảmxúctăng.
Tuynhiên,trẻlạiđangởđỉnhcaocủasựcáugắt,thứctỉnh.Trẻbịkíchthích,làmbạnrất
mệt.Cháuthức,khôngchịungủngày,quấykhócngàycàngnhiềuhơn.Nhưngkhôngsaocả,đólàdohệthầnkinhcủatrẻchưatrưởngthành.Nãosẽpháttriểndần,đủmạnhđểứcchếhànhđộngquámức,nhưngcầncóthờigian.
Trẻtừ3đến4thángtuổi Hànhvicựckỳ“khổtâm”củacáccháuởlứa3-4thángtuổilà“đaubụng”.Cáccháunàyluôn
ởtìnhtrạngcăngthẳng,khóquảnlý,thứctỉnhvàkêukhócsuốtngày,nếungủthìgiờngủthấtthườngvàrấtnhạycảmvớicáckíchthích.
Tìnhtrạngnàythườngkéodàitừ3đến5tháng.Bốmẹthườngrấtlúngtúng,khônghiểutrẻ
quấykhócdođói,mệthaydocáukỉnhmàdỗcáchnàocũngkhôngnín.Hãybình tĩnh, trẻkhôngsaocả,tốtnhấtlàbạncứchămsóccháunhưthườnglệ.Sauđâylàmộtvàicáchgiảiquyết:
-Gácviệcnhàvàviệcgiaotiếpvớibạnbèlại. -Tháođiệnthoạira. -Chợpmắtngaykhiconngủ. -Thuêngườigiúpviệcnộitrợgiađìnhkhitrẻquấykhócnhiều. -Thưgiãnkhikhôngvướngconbêncạnh(xemtivi,đibơi,đichợ). -Làmchocháuđỡkhócbằngcáchđuđưahaychobúvúgiả. -Nếucóthểthìđặtcháutrênchănấm,đặtchainướcấmlênbụng,cấtnhữngđồchơicháu
khôngthích,đặtđầuvàcổtaycháuquamộtlầnlótmềm. -Nếuvặnđài,phảivặnrấtnhỏ. Cứlàmnhưvậychođếnkhicháungủyên.Bạncóthểđiềutrị“hộichứngđaubụng”bằng
cáchmỉmcườivớicháu.Thấymẹcườito,mắtmởrộng,nhìnâuyếm,nựngcon,cháusẽbớtkhóc.
Sựđaubụngcủacháu,xinnhắclại,khôngphảilàđaubụngdođườngruột,dođói,hayđau
thựcsự,màlàdohệthầnkinhcủacháuchưapháttriểnđủsovớiyêucầu. Trongthờigiannày,trẻbắtđầucóvàithayđổinhưgiữđầuthẳngđược,mỉmcườinhiều
hơn,cóthểcườitohoặckêuthethé,thựcsựlàmộtđứabétrongxãhội.Cháuthíchchơivớibốmẹnhiềuhơnnằmmộtmìnhnênconcóthểquênngủđểchơi.Mặtkhác,khichơivớinhiềuđồchơikíchthích,cháuthấynhưmộtthếgiớimớiđầyhấpdẫnvàquênngủ.Lúcnày,trẻthíchnhìntrời,mây,câycối,nghetiếngchósủa,hoặclờihátrunhịpnhàng.
Cháucũngnhạycảmvớichấtlượnggiấcngủ.Giấcngủngàythườngngắn,giánđoạn.
Việcbếđichơikhôngdễnhưtrước.Nhịpsinhhọcbắtđầuxuấthiệnkhingủngàynênviệcchămsóccủachamẹphảiđồngbộvớicácnhucầusinhhọccủacháu.Khicháuđòingủ,hãyđưacháuvàochỗmátyêntĩnh,khiăncũngvậy.
Cầnphânbiệttrẻkhóclàdođói,docáugắthaydomệtmỏi.Tácgiảđãtừngkhámchomột
sốemkhócrấtdữ,cườngđộvàthờigiankhócdàiđếnnỗimẹcháutưởnglàcháuốmđau.Trongkhikhóc,trẻđầybụngvànuốthơi, làmbốmẹtưởngsữabúkhônghợphoặcphasaicôngthức.Đâythựcrakhôngphảibệnhmàchỉdocháuquámệt.Khôngnhữngcháuchỉkhóctovàlâukhithứcmàcònkhóccảkhichuyểntừthứcsangngủ.
Trẻmệtphầnlớnlàdokhôngđượcngủngàytốtvìcóquánhiềukíchthíchbấtthườngởbên
ngoàimàcháuphảiđốiphó.Vìvậy,ởlứatuổinày,muốnngủtốt,trẻphảiđượcđặtởmộtnơitĩnhlặnghoặcởmộtnơimàsaukhithức(khoảng2giờ),cháucóthểchợpmắtlạiđượcngay.Sau2giờthức,cháuthấmmệtnêndễrơivàogiấcngủ.Nếusauđómàcháuvẫnkhôngngủđượcthìsẽbịkíchthíchnhiều,trởnênquátỉnhtáovàkhóngủ.Vìvậy,bạnhãy“cầmchịch”thờigianchotrẻ,cứthức2giờthìchongủlại.Đểcháungủlạiđược,phảiđểnhiệtđộphòngvừađủ,khôngquánónghoặcquálạnh.Đểbiếtgiấcngủngàycủaconkhinàolàtốtnhất,hãydựatrên:
-Hànhvicủacháu. -Thờigianngủtrongngày. -Thờigianthức. Saukhicháungủđượckhoảng5-10phút,thậmchí20phútthìmẹcóthểrờicon. Tuynhiên,khôngnêncóquyđịnhcứngnhắcmànêntuỳtìnhtrạngcủacháumàquyếtđịnh,
vìhệthầnkinhcủacháulúcnàychưahoànthiện.Làmnhưvậylàtạođiềukiệnđểcháupháttriểnkhảnăngtựrungủcủamình.Khicháubuồnngủthìmẹphảigiúpcháungủ,khôngđểcháukhócvìtìnhtrạngnàydễkhiếnmẹphânvânlànênvàohaykhôngnênvàovớicon.
CHƯƠNG6:TRẺTỪ4ĐẾN12THÁNGTUỔI
Từ4đến8thángtuôi Vàothờigiannày,trẻchưathayđổinhiều.Khoảng5-6thángtuổi,cháubiếtlẫyvàbiếttự
cầmlấyđồvậtởgầnmộtcáchvụngvề.Trẻnhanhnhẹnhơn,taychânbắtđầucónhữngvậnđộnghữuý.Khinghetiếnggọi,trẻđãbiếtquaylại.
Đến7-8tháng,trẻđãbiếtbòvàngồithẳnglưng,giấcngủchuyểndầnvềđêm.Tínhxãhội
tănglàmchonóthíchchơiđùavớibốmẹ,quantâmđếnđồchơi,nhặtmộtđồchơirồilạibỏxuốngđểnhặtđồchơikhác.Cháurấtthíchđùavớibốmẹ,ngừngchơithìcháusẽphảnứng,màchơinhiềuthìbốmẹkhôngcóthìgiờ.Vảlạinếuchơinhiều,cháusẽmệthoặcquênngủ.Vìvậy,bốmẹphảiđồngbộhoásựchămsóccủamìnhvớinhucầucủaconnhưnhucầuăn,giữấmchocơthể,nhucầuchơivàngủ.
Hãyhướngdẫnchotrẻngủtheolịchbiểudướiđây: Thờiđiểmthứcdậy Mộtsốtrẻthườngthứcdậysớmvàolúc5-6giờ,saukhiđượcthaytãvàchobúthìngủlại.
Đâyvẫnkhôngphảigiấcngủngàymàlàmộtgiấcngủđêmkéodài. Mộtsốtrẻcó thể thứcmuộnhơn,nhưnggiờthứcdậycủachúnggầnnhưkhôngđổi.Dù
bằngcáchnào,chamẹcũngkhôngthểthayđổigiờgiấccủacon.Chẳnghạnnhưkhôngthểbắtcháudậymuộnhơnbằngcáchchotrẻănxamnặngtrướckhiđingủđêm.Cũngkhôngthểđánhthứccháudậyđểbúkhicháuđangngủ.Làmnhưvậychẳngkhácgìtrườnghợpbạnđangngủsaythìcóngườiđánhthứcdậyđểchoăntrongkhibạnkhôngđói.
Thờigianthứcbuổisáng:
Thờigiannàydàikhoảng2-3giờ(2giờđốivớitrẻ4tháng,3giờđốivớitrẻ8tháng).Sau
thờigiannày,bạnhãyđặttrẻvàonôichotrẻngủtiếp. Khitrẻthức,bạncóthểchơi,nóichuyệnvớicháu,chobú,xoabóphoặctắmchocháu.Nên
nhớrằngdùcóbếcháuthìcháucũngchỉcóthểngủlơmơ,chấtlượngngủkhôngtốt.Khihếtthờigianthức,bạnnênđặttrẻxuốngnôi,dùcháukhóchaykhông,thứchayngủ.Trẻcókhíchấtdễquảnlýthìkhócít,nhưngtrẻkhóquảnlýthìkhócnhiềuhơn,nhấtlàtrẻđaubụnghoặcthiếutháng.Nhưngbạnphảikiênquyếtlàm,khôngđượcbịnrịn.
Giấcngủngắnthứnhất Sau2-3giờthứcnóitrên,cháurơivàogiấcngủngắnvàogiữabuổisáng.Giấcngủngắnlà
thờikỳkhôiphụcsứckhoẻnếuthờigianngủkéodàitừ1giờtrởlên.Cócháuchỉcần40-45phútlàđủ,nhưngđasốtrẻởlứatuổinàycầnngủ1giờ.Thờigianngủdưới30phútkhôngnêncoilàgiấcngủngắn. Khiconbạncógiấcngủngắn,bạnnênđặtcháuxuốnggiườngđểcháungủmộtmình,còn
bạnđilàmviệckhác.Đểcháungủmộtmìnhcó2điềulợi. -Cháuhọctậpđượccáchtựngủ. -Cháubiếtngủlạikhigiấcngủbịgiánđoạn. Vảlại,tuyrấtnhạycảmvớinhucầungủcủaconnhưngbạnkhôngnênquáchúývềgiấcngủ
này.Tháiđộcủabạnphảibìnhtĩnhnhưngkiênquyết,kiêntrìdỗcon.Sựkiêntrìcủabạnsẽgiúpconhọccáchngủnhanh.Cháucóthểkhócvàchốnglại,cókhikhócđến1giờ,thậmchí2giờhoặchơn,nhưngbạnphảikiênquyết.
Giấcngủngắnthứhai Trướcgiấcngủngắnthứ2,trẻcókhoảngthờigianthứcgiữatrưa,kéodàikhoảng2-3giờ. Giấcngủngắnnàythườngbắtđầutrước3giờchiều.Đâylàkiểungủtốt,thoảimái,hợplý
chứkhôngtheoquyđịnhbắtbuộcnàocả.Thờiđiểmtrướchaysau3giờlàtuỳlốisốngvàsựsắpxếptronggiađìnhbạn,khôngnhấtthiếtlàphảicốđịnh.
Nếuconbạnkhócquálâuhoặckhóckéodàitừtrước3giờđếnsau 3giờmớihếtthìđànhbỏquagiấcngủnàyvàchongủđêmsớm(từ5,6,7giờchiều),miễnlàluônchúýbảovệgiấcngủđêm. Nếugiấcngủđầubuổichiềucủaconbạntốt,dàithêm1giờhoặchơntheothườnglệ,thì
sauđótrẻkhôngcầnngủtiếpvàthờigianthứctiếptheosẽkéodàihơnsovớimọingày. Thờigianthứcbuổichiều Đâylàthờigiantrẻthứclâunênngườimẹcóthểtranhthủlàmnhiềuviệcnhưđidạo,đi
chơi,đichợmuasắm,chuẩnbịchobữaănxamhoặcthamgiacáclớphọcthẩmmỹ. Khiđược4-8thángtuổi,mộtsốtrẻcóthêmgiấcngủngắnthứ3vàocuốichiềuhoặcđầu
tối,nhưngthườngđến9thángtuổithìgiấcngủnàykhôngcònnữa. Nếucháuquámệtvàochậptốithìcóthểdongủngắnkhôngđủ.Trongtrườnghợpnàynên
chotrẻngủđêmsớmhơnmọingày.Nếucháutrên6thángtuổi,cóthểcógiấcngủngắnthứba.Nhưnggiấcngủnàylạilàmchogiấcngủđêmbắtđầumuộn,hoặclàmrốiloạnlịchngủ,gâynhữnghậuquảnhưthiếungủ.Vìvậyngườimẹphảicânnhắccónênchotrẻngủgiấcnàyhaykhông.
Thờigiannằmngủ Đâylàthờigiancủagiấcngủđêm.Nhấtthiếtphảibuộccháutuântheogiờngủ.Khicháu
mệt,cầnngủ,phảichuẩnbịchocháuđingủdùchúngmuốnhoặckhông,cònbạnthìkhôngbắtbuộc.Sauvàilầnchốngđốibằngcáchkhóc,chúngsẽquen,lúcnàycóthểhuấnluyệnthêmvàithủtụckhácnhưrửataysạch.
Đểtránhtainạn,quanhgiườngvàtrongtầmvớicủacháu,khôngnênđểđồđạcnguyhiểm,
cóthểrơi,đổ. Đây cũng là thời gian cháu học cách ngủđêm, biết tự ngủ lại, biết ngủmộtmình trong
phòngvắngmàkhôngnguyhiểm.Ngườibốphảigiúpconlúcnày.Khithấyconnằmxuốnggiườngthìdùcókhóccũngkhôngvàonữa.Saukhikhócmộtlúc,cháusẽngủyên.
Trongđêm Ởtuổinày,nhiềutrẻchấpnhậnngủngàyvàngủđêmkhôngmấykhókhăn.Nhữngtrẻdễ
quảnlýcóthểmỗiđêmthứcdậymộtlần,nhưngđólàmộtđiềubìnhthường.Bạnnênchọnmộtgiờnàođóđểchoconbúvàthaytã,cácgiờkháckhôngvàobuồngngủcủaconnữa.Nếubạntỏrabốirốithìconbạnhaythứcdậygiữađêm.Cácbàmẹphảiđồngbộhoáviệcchoconbúvàgiấcngủcủachúng.Cóthểchobúvàolúccháuthứcdậy,trướcvàsaugiấcngủngày,hoặctrướcvàsaugiấcngủđêm.Nóicáchkhác,cóthểthaymớichaisữa4-5lầntrong24giờ.
Khoảng6thángtuổi,mộtsốcháucóbiểuhiệnloâu,kiểuloâuxamẹ,táchmẹ.Cácbàmẹ
phảichúýdỗdành,giữchoconbìnhtĩnh,khôngsợ.Nênnhớthờilượngngủngàyvàngủđêmkhôngquantrọngbằnghànhviđứatrẻ.
Việcthựchiệnlịchngủnàycóthểkhôngthuậnlợi.Mộtsốbàmẹbựcmìnhvìbâygiờcháu
khôngthíchđểbốmẹbếđichơi,vìphảimỗingày2lầnởnhàđểchoconngủ.Nhưngnếuchamẹkhắcphụcđượcthìgiấcngủcủaconsẽbảođảm,khôngbịrốiloạn.Nếuchamẹkhôngchịuthayđổilốisốngthìconphảitrảgiá,tínhtình,bệnhtậtvàthờigianphụchồicácrốiloạntrênsẽkéodài.Cầnchúý:
-Trongbấtcứtrườnghợpnàocũngkhôngđánhthứctrẻdậykhinóđangngủ. -Đểchotrẻcókiểungủkhôngngongiấclàkhôngnênvàcóhại.Giốngnhưviệcănuống
thiếuchấtsắt,tìnhtrạngthiếungủcũngrấtcólợichosứckhoẻ.
Từ9đến12thángtuổi Đâylàgiaiđoạnđầynămcủatrẻ.Khoảng9-10thángtuổi,trẻbiếtbò,11-12tháng,trẻtập
đi.Trẻđãbiếttậpnóivàhiểumộtsốlờinói,cóthểsửdụngngóntaydễdàng,cầmđượcvậttrònbằngngóncáivàngóntrỏ.Ởtuổinày,trẻđộclậpvà“bướngbỉnh”hơn.Tathườnggọihiệntượngnàylàtrẻíthợptác,nhưngcácnhàtâmlýnhikhoagọilàtrẻthiếumềmmỏng.Tháiđộbướngbỉnh,chốngđốinàythểhiệntrongbữaăn,khimặcquầnáo,biểuhiệntínhđộclập,biếtxấuhổ,sợngườilạcủacháu.Trẻcũngcótâmtrạngloâuvềnhữngđiềukỳlạsẽxảyrachomình,lophảixamẹ,táchmẹ,sợphảinằmriêngmộtmìnhvàvìthếdễsinhmấtngủ.
Ởđộtuổinày,trẻthườngthiếungủ,dogiấcngủngàykhôngđủ,dohamchơivàcócácrối
loạngiấcngủkhác(thứcdậynhiềulầntrongđêm,khóngủtrongđêm)...Vìvậy,cầnphảigiữđúnglịchngủ,kiêntrìvàkhéoléodỗcháungủkhicháuthứcđêm.
Thiếungủ Giấcngủcủatrẻbịgiánđoạncóthểdoốmđau,nghỉcuốituần,tiệcđêm,đidulịchdàingày.
Tuynhiên,đóchỉ làthiếungủtrongthờigianngắn,chỉcầnngủthêmlàsứckhoẻphụchồi.Nhưngnếuchamẹkhôngbiếtsửachữanhữngnhượcđiểmđó,sựthiếungủsẽchấtchồngthànhmạntính,thìchỉmộtthiếuhụtnhỏcũngtạonênbệnhlâudài.
Thiếungủlàthủphạmchínhpháhoạikiểungủngoncủacháu.Trongnhiềutrườnghợp,bố
mẹđểchocháubỏquagiấcngủtrưa.Chẳnghạnnhưkhithờitiếtquáđẹp,trờitrongxanh,biểnđầysóngkhiếncháuthấythíchthúvàkhôngđànhlòngbắtcháuởtrongnhà.
Mộtkhiđãtrượtrakhỏigiấcngủtrưa,trẻrấtmệtmỏi.Thoạttiênlàtrẻdễcáukỉnh,dễbị
kíchthích,gắtgỏng(thườnglàlúcvềchiềuhoặcchậptối).Sauđó,trẻcóthểbịthứcđêmvôcớ.Cuốicùng,nhânmộtdịpnàođónhưđithămôngbàchẳnghạn,cháuchốnglạiviệcngủđêm.Đólàdothiếungủngày.
Khicácgiấcngủngàyđềuđặnthìthờilượngngủđêmsẽđượccơthểtrẻtựđiềuchỉnh,mặc
dùcháuvẫn“thiếumềmmỏng”vẫn“loâuxamẹ”.Nhưngkhingủngàykhôngđủ,tìnhtrạngmệtmỏisẽtănglên,cháutỉnhtáovàrấtdễthứcgiấc,dođósẽthiếungủ.
Giấcngủngắn Trongđasốtrườnghợp,tìnhtrạngthiếungủcủatrẻởlứatuổinàylàdongủngắnkhôngđủ.
Cóbàmẹphànnànrằngvúnuôicóthểchoconngủtrưađược2giấc,cònmẹthìchỉchoconngủ trưa được 1 giấc, dỗmấy cũng không được. Thực ra giấc ngủ trưa của cháu vẫn bìnhthường.Chỉkháclàvúnuôiphảithựchiệnmộtcáchcóýthức2giấcngủtheolịchmàmẹcháuđãdặn;cònmẹcháuthìlinhđộnghơnvìcháuthíchthứcđểchơivớimẹ,thậmchíkhóctolênsợmẹđi,hoặckhócđòimẹđến.Vìvậy,cácbàmẹphảihếtsứckiênquyết,làmđầyđủcácviệccầnthiếtđểdỗchoconngủ(đuđưa,vỗvề,nựngnịu),kiêntrìdỗdànhvàđắpấm,tắtđènchoconngủ.
Nguyênnhânrốiloạngiấcngủởtrẻ4-12thángtuổi Nguyênnhâncủarốiloạngiấcngủlàlịchngủbấtthườngvàthiếungủ.Điềunàythườngxảy
ratronggiađìnhmàbốmẹđilàmvềmuộn,muốnchơikhuyavớicon,hoặccốgiữconchơikhuyađểtránhdậysớm.
1.Lịchngủbấtthường Đểtrẻkhôngthứcdậysớm,cácbàmẹthườngthựchiệnmộtsốbiệnphápnhư: -Chocháuđingủmuộn. -Khibạnsắpđingủthìđánhthứccondậychoănrồimớichoconđingủ. -Choănxamchậmvềđêmđểcháuphảithứcmuộnvàhômsaukhỏidậysớm.
Tuynhiên,cả3biệnpháptrênthườngkhôngthànhcông. Đểtrẻngủngonvàthứcdậyđúnggiờ,chamẹcầnthiếtlậpchocáccháumộtlịchngủbình
thường: -Thứcdậylúc6-7giờsáng. -Giấcngủngắnthứhaivàođầubuổichiều. -Giấcngủđêmbắtđầulúc7-9giờtối. Dầndầntrẻsẽquenvớilịchnày.Nếuvàothờiđiểmngủngắnmàcháukhôngngủngay,hãy
đặtcháunằmmộtmìnhrồiđira.Giấcngủngắnbuổichiềucóthểbịchậmlạinếubuổisángcháukhóc,ngủnhiều.
2.Thiếungủ Mộtnguyênnhângâyrốiloạngiấcngủhaygặpởlứatuổitừ9-12thánglàthiếungủ.Trẻở
tuổinàychưabiếtsợnhưnghiếuđộng,nghịchngợm,bịmôitrườngxungquanhquyếnrũgâythiếungủ,mệtmỏi,tăngtỉnhthức,gâykhóngủ,khóduytrìgiấcngủhoặccảhai.Trongtrườnghợpnày,chỉcầndịchgiấcngủđêmsớmlêntừ30phútđến1giờthìhết.
Thiếungủcũngcóthểdotrẻhaydậysớm.Trẻlứatuổinàythườngngủkhoảng7-9giờ,dậy
lúc5-7giờsáng.Nửađêm,cháuthứcgiấcmộtlầnvàcầnđượcchobú.Việcthứcdậycủacháunhưcáiđồnghồbáothức.Nhữngtrẻđượcngủnghỉtốtthìkhôngcóvấnđềgìnhưngnhữngtrẻquámệthaydậysớm.Cáchkhắcphụclàgiúpcháulấylạithờigianngủhoặcrútngắnthờigianthứccủacháulúcbanchiều.
Lýdotrẻthứcđêm -Rốiloạngiấcngủsauđaubụng. -Tắcnghẽnmộtphầnđườngthởtrongkhingủ. -Rốiloạntổchứcgiấcngủkếthợpvớimệtmạntính. -Bốmẹhaythứcđêm. Nếuđứatrẻngủngàytốt,cólịchngủbìnhthường, lạikhôngquámệt,chỉđơnthuầnhay
thứcdậyhoặcmảichơitrongđêm,chamẹphảigiúpcháubiếttựrumìnhngủlạikhitỉnhgiấc.Kỹnăngnàycũnggiúpchúngdễrơivàogiấcngủđêm.
Giảiquyếtnhữngrốiloạngiấcngủởtrẻ4-12thángtuổi
Phươngphápgiảmthứcđêm -Làmgiảmdầnthứcđêm: Nộidungphươngphápnàygiốngnhưgiúpmộtngườitậpxemáy:Đầutiêngiữthăngbằng,
saubuôngtayra,đểngườitậptựđimộtmình.Đốivớitrẻhaythứcđêmcũngvậy,đầutiênlà
thứccùngvớicháu(khôngchămsócgìcả),chocháuuốngsữa,sauthứcngắndầnđồngthờichaisữacũngphaloãngdầnrồichỉchobúnước.Cuốicùnglàgiảmthờigiantiếpxúcvàkhôngđáplạiyêucầucủacháu,đểcháungủtheoýmuốn.
-Dứtđiểm: Cầnlậpmộtchươngtrìnhcaithứcđêmchocháu.Thoạtđầu,bácsĩnhikhoagiảithíchtầm
quantrọngcủagiấcngủđêmvàgiấcngủngàyđiềuhoàđốivớibốmẹcháu,sauđóđếngiờngủ,cảngủngàyvàngủđêm,đặtcháuxuốnggiườngchocháungủmộtmình.Trongvàihômđầu,cháusẽkhócnhiềunhưngmẹkhôngđượcvào,đểtừtừcháusẽngủ.Vàihômsaucháuquendần,tựngủđượcvàhếtkhóc.
Tómlại: -3thángtuổi:Trẻngủtheonhucầu. -Từ4đến8thángtuổi:Trẻngủtheonhịpsinhhọcbảnthân,gồm1giấcngủđêm(từ7-9giờtốiđến5-7giờsáng)và2giấcngủngày(giữasángvàđầuchiều). -Từ9đến12thángtuổi:Thờilượngngủíthơntrướcdotrẻtrưởngthànhlên,nghịchngợm
nhiều.Trẻítngủngàydobênngoàinhiềukíchthích,loâuxamẹ,lịchngủbấtthường...dẫnđếnthiếungủ.Phảibảovệgiấcngủngàyvàđêmcủatrẻ.Nhữngtrẻtrướcđócóhộichứngđaubụngthườnghaythứcđêm,phảichữabằngcácphươngpháp“làmgiảmdần”và“dứtđiểm”.
CHƯƠNG7:TRẺTỪ12ĐẾN36THÁNGTUỔI
Giảiquyếtrốiloạngiấcngủởtrẻ12-36thángtuổi Khiđược2,3tuổi,nhâncáchvànhậnthứccánhâncủatrẻpháttriển.Đólàthờigianxuất
hiệncácdấuhiệunhưkhángcự,khônghợptác,bướngbỉnh...doởtrẻđãhìnhthànhtínhđộclập.Điềunàydẫnđếnnhữngvấnđềsau:
-Đirakhỏigiườngtrongđêm. -Khôngchịungủtrưa. -Dậyquásớmđểchơi. -Khôngchịungủ(haythứcđêm). Rakhỏigiườngtrongđêm Vấnđềnàythườnggặpởtrẻlên2,3tuổi.Tronggiấcngủđêm,cháutỉnhdậy(cóthểlàtỉnh
giấcmộtphần).Sauđó,đánglẽnằmngủtiếpthìcháulạithứchoàntoànvàđirakhỏigiường,kếtquảlàmấtngủ.
Đểchữarốiloạnnày,cầntiếnhành5bước:
-Lậpbiểuđồ,ghirõsốlầnthức,lầnkhóc,lầnkhôngchịungủvàthứcđêm,từđóvạchra
mộtchiếnlượcxửtrí. -Tìmnguyênnhân,hỏixemcháucómệtvàochậptốikhông.Nếucó,thìnguyênnhânlàdo
thiếugiấcngủngàyhaydongủđêmquá ít.Phảixembanđêmcháucóngáyhay thởbằngmiệngkhông.Hãydựavàogiờđau(nếucóđau),giờngủ,thờigianngủ,thờigiankhócđểtìmnguyênnhân.
-Lậpmộtquychếngủchocon,khôngchorakhỏigiường.Nóinhẹnhàng,âuyếm,khuyên
rănconcầnngủ,tựngủ,khôngrakhỏigiường. -Chọnmộtnơigầnconđểtheodõi.Nếuthấyconrakhỏigiườngthìnhẹnhàngbảocháutrở
lại.Làmnhưvậynhiềuđêm,cháusẽhiểurằngrakhỏigiườnglàkhôngcólợivàsẽnằmimngủ. -Sángdậy,dặndòvàđộngviêncon.Nếuconnghelờithìkhenthưởng,vàphầnthưởngngày
càngnhiều. KhôngchịungủtrưaNếuconkhôngchịungủtrưathìphảitìmhiểulýdo.Có2trườnghợp: -Khôngchịungủmộtgiấcngủngày:Trẻđộ2tuổithườngcó2giấcngủngàynhưngởđâycháubỏquamộtgiấc. Nếulýdocháukhôngngủlàquámệt,lịchngủbấtthườnghoặcgiấcngủgiánđoạn,chamẹ
phảilàmlạilịchngủ.Nếugiấcngủtrưangắn(khoảng1giờ)thìdễ,nhưngnếunókéodàithìthậtkhóchogiấcngủngàysau.Phảikiểmtragiờngủ,bắtcháuphảingủ,dùcháuchốngcự,khóclóc.Nếuđượcnghỉngơiđầydủ,cháuchỉkhóc1-2giờ,nếuquámệt,cháukhócdàihơn,nhưngkhôngsaocả.
-Khôngngủgiấcngủngàynàocả: Cóthểlàdotrẻcóthóiquenxấukhiđingủ.Chamẹphảisắpxếplạilịchngủ. Dậyquásớmđểchơi Dậyquásớmđốivớitrẻcũnglàmộtvấnđề.Nếucháuthứcdậylúc5-6giờsángtrongkhicả
nhàđangngủtrêncùngmộtgiường,thìnênchocháubúmộtchainướchoặcsữa.Cháutựbú,rồitựngủlại,tiệnchocảnhà.Tuynhiên,việcbúsữasẽdễkhiếncháuhỏngrăngnêncóthểthaysữabằngdịchđỗhoặcnước.Nhiềubậcchamẹchoconmộtchaisữavàolúc4-5giờrồiđểnótựbúkhithứcdậy.
Nếucháuđượcnghỉtốt,nêntạochocháuphảnxạ“chainước-thứcdậy”.Lúcđầu,hãycho
bésữa,saulàdịch,cuốicùngthaydịchbằngnước.Saukhiđạtkếtquả,hãychothêmchainàyvàonôihoặcgiườngngủ.
Nếucháukhôngđượcnghỉtốt,phảicốgắnglậplạimộtkiểungủngongiấc.Buổisáng,bố
mẹkhôngvàobuồngcháuvàđếncạnhcháu,trướckhicháuthức. Nênkiểmsoátgiờthứcbằngcáckíchthích,vídụnhưđồnghồbáothức.Hãyđặtchuông
đồnghồreovàogiờmàmìnhmuốn,khôngđểcháuthứcquásớm. Phảnứngkhôngngủhaythứcđêm
Đốivớitrẻkhôngchịungủ,phảikhuyếnkhíchcháuđingủbằnglờinóihoặctạomộtphảnxạchodễngủ(tắm,đọctruyện,hôn,từbiệt)rồiđặtcháulêngiườngngủ.Mọingườikhôngđếnchơi,thăm.Cháuthấymìnhởriêng,khôngaiđếnchơicả,thìtựrơivàogiấcngủdễdàng.
Nếucháucótiềnsửkhóngủvàthứcđêm,phảiápdụngkiểuchốngthứcđêm(dứtđiểm)
nhưđãnóiởtrên.Cầntậpcácthóiquenngủtốt,nhấtlàvớicháumệtmỏimạntínhvàcórốiloạngiấcngủlâudài.
Trongthựctế,mộtsốgiađìnhhaycótrẻthứcđêmdođaubụng(0-6 tháng), domọc răng (6-12 tháng), do lo xamẹ (12-24 tháng), và dohoảng sợ (36-48
tháng).Cầnxemkỹtừngtrườnghợp. Tómlại:Thờigiannày,cháupháttriểntínhhaysợ,hoặchoảngsợbanđêm.Khigiấcngủ
ngàyđãrútxuốngtừhaicònmột,việcítngủngàyhaydậyquásớmsẽdẫnđếnthiếungủ.Cầnbảovệgiấcngủchocon,làmđủcácthủtụckhingủ,cólịchbiểuđànghoàng,giườngkhôngquárộng,vàmôitrườngphảiyêntĩnh.
CHƯƠNG8:TRẺ3-6TUỔI Ởlứatuổinày,trẻthườngđingủvàokhoảng7-9giờtối,tới6h30-8giờsángthìthứcdậy.Thờilượngcácgiấcngủngàygiảmdần,mộtsốítcháuvẫnngủngắn
sau5tuổi.Cácvấnđềvềgiấcngủvàrốiloạngiấcngủthườngkhôngpháttriểnnếutrướcđócháungủ tốt.Nguyênnhânchínhgâyrối loạngiấcngủở lứa tuổinày làbốmẹépconđếntrườngmẫugiáohoặcvàocáchoạtđộngcóquycủkhácquásớm.Trẻbị rối loạngiấcngủchínhlàdothiếugiấcngủngàyvàhoạtđộngnhiều.
Thiếugiấcngủngàylàmãimãikhôngthèmngủtrưa.Vìthế,vàobuổichiềutrẻrấtmệt.Cha
mẹnênchoconngủđêmsớm.Nếuconđãđihọc,hãyđềnbùnhữngngàythiếungủdohoạtđộngnhiềucủacháubằngcáchchongủnhiềuvàocácngàynghỉ lễhaynghỉcuốituần.Mỗituần,nênchocháungủcảngàymộtvàilần.
Giảiquyếtrốiloạngiấcngủởtrẻ3-6tuổi Nhữngtrẻ3tuổithườngkhôngcócáchànhvithểhiệnsựgiậndữnữa.Trẻhaysợbóngtối,
muốntáchkhỏimẹnhưngkhôngxamẹ.Chúngthườnggọichamẹlạinhiềulầnđểthểhiệntìnhyêuthươngcủamình.Sauđâylàmộtsốvấnđềtronggiấcngủđêmvàngủngàycùngvớilờikhuyêncủathầythuốc:
Giấcngủđêm Ởlứatuổinày,trẻđãbiếtđi,biếtnói,bướcđầutáchkhỏimẹ,khẳngđịnhbảnthân.Trong
khimẹépconvàokỷluậtthìconlạimuốnđộclập.Nếukhôngkhéodunghoàmâuthuẫnnàythìtrẻrấtdễmấtngủđêm.
Sựchúý,quantâmquámứccủachamẹkhiconsắpngủcũnggâyphảntácdụng.Chamẹ
càng“phớtlờ”đithìconcàngdễngủ.Nếuchamẹquásănsóccon,sợconngã,sợconchưahiểuthìtrẻcàngkhóngủ.Giườngngủquátocũnglàmộtvấndề.Nếuđặtconxuốnggiườngrộngquá,trẻsẽthấychốngchếnh,vắngvẻ,hoảngsợkhisắpđingủvàlúcthứcdậy,sẽlolắng,sợhãivôcớ,kêukhócvàkhôngdámngủ.
Trẻởtuổinàythườngthíchcácđồchơiđộng.Chúngnhâncáchhoáđồchơi,dạyđồchơinhữnglờibốmẹđãdạymình,thíchbắtchướcvàbắtchướcrấtnhanh.Chẳnghạn,trẻcóthểlậtcáixelàmconngựa,đặtconbúpbêlàmhọctrò,cònmìnhlàmbốmẹhoặccôgiáovớinhữnglờicăndặnnhưngườilớn.Đólàtrẻbắtchướcnhữnglờicủabốmẹ.Nếutrongnhữnglờicủabốmẹcónhiềuđiềulàmcháusợhãithìgiấcngủcủacháuthườngbịảnhhưởng.
Trongmộtnghiêncứuvềtrẻem3tuổiởAnh,cácnhàtâmlýhọcnhậnthấyởlứatuổinày
trẻthường: -Khóngủ,hayđòichamẹphảicómặtlâuvớimìnhtrêngiườngtrướckhingủ. -Haythứcđêm,ítnhất3lần/tuần,mỗilầnhơnmộtgiờ.Trẻcũngcóthểthứcrồilạingủ
tiếpởgiườngbốmẹ. Tómlại,đâylàlứatuổimởđầugiaiđoạntíchcựctìmhiểuvềthếgiớixungquanh.Trẻbiết
nóivàsuynghĩ,nghĩalàcóthếgiớibêntrong,cóhammuốntựlập.Vìvậy,trẻsẽtáchrờimẹvàthườngxảyramấtngủđêm.
Đểkhắcphục,phảicólịchbiểungủhằngtuần.Chamẹnênvạchmụctiêurõràng,địnhkỳ
chocon,chẳnghạntuầnnàyconphảingủởgiườngcon,khônglàmphiềnchamẹbanđêm. Sauđó,phảitìmvàxácđịnhnguyênnhângâyrốiloạngiấcngủloạitrừhoặcthaythếtạm
thờitheophươngpháp“làmgiảmdần”.Vídụ:Đầutiên,vàomỗitối,chađọcchuyệnchoconnghe15phúttrướcgiờconngủ.Hãyđọcđềuchođếnkhiconlơmơthìđặtnóvàogiường.Nhữngngàysau,hãyrútngắnthờigianthựchiệnthủtụctrênchođếnkhitrẻcóthểngủngon.
TheomộtnghiêncứukhácởAnh,nhữngtrẻphảithứcítnhấtmộtgiờmớingủđượcthường
thứcdậyítnhất3lần/đêm,mỗilần20phút,hoặcbanđêmhayđilangthangvàophòngbốmẹ.Đểkhắcphục,cầnphảivừađiềutrịconvừauốnnắnbốmẹtheonguyêntắcsau:
-Giảmdầnsựchúýcủabốmẹđốivớicon. -Tăngdầnhànhvitốtcủacon. -Choconđingủsớmhơnmọingày. -Làmđủcácthủtụcngủ. Sauđó,thầythuốcghilạikếtquảđểxácđịnhhànhvivànguyênnhâncủatừngtrẻ,điềutrị
riêngtừngemcótriệuchứngtâmlý.Emnàohưởngứngthìhômsauphảiđượckhenthưởngngay.Tiếpđó,ngườimẹxemlạicáctiếnbộđãđạtđượcvàchỉracáchđiềutrịnàolàthíchhợp.Việcđiềutrịthườngphảilặplại4-5lần,kếtquảthànhcônglênđến90%.
Giấcngủngày Nếuconbạnkhôngchịungủngày,bạnphảidựavàolịchbiểungủ,thốngkênhữnggiaiđoạn
conthứcđêm,chốngngủđểcóbiệnphápkhắcphục.Phươngphápđónhưsau: Bếconvàogiườngcủamình,mặcquầnáovàlàmthủtụcngủ(cóthểkểchuyệnđềuđều,
dôngdàichoconngheđếnkhingủ)rồingủcùngvớicon.Việcnàyphảilàmmộtcáchêmdịu,nhẹnhàng.Khiconngủthậtsự,hãybếconlạigiườngcủanó.Trườnghợpconkhôngngủ,thậmchíchồmdậyhoặcđi loanhquanhthìphảiđưabévào.Nếucháuhưởngứng,phảikịp thờikhenthưởng.
Trẻởtuổitiềnhọcđườngthườngngủtốt,chỉbịrốiloạngiấcngủkhihoạtđộngngoạikhoáquánhiều,hoặcdocótácđộngcủabệnhdịứng.Vìvậy,phảitổchứccáchoạtđộngbanngàychophùhợpvớilứatuổi.Đốivớitrẻkhôngngủtốt(thườnglàdotrướckiacónhiềuthóiquenngủxấu),khóthayđổi,cầnphảihuấnluyệnlạicôngphu.Bốmẹcầnnghiêmchỉnhsửachữagiấcngủnàychoconvìnóảnhhưởngđếnhọctập.
CHƯƠNG9:TRẺLỚN7-12TUỔIVÀVỊTHÀNHNIÊN
Ởlứa tuổinày, trẻđihọcvàhọcnhiều,hay thamgiacáchoạtđộngngoạikhóa,họcbài
khuya,dạhội,làmviệcnhà.Ởtuổivịthànhniên,trẻcòncóthêmcácvấnđềnhưgiớitính,hútthuốc,uốngrượu...Đốivớichamẹ,thóiquenngủtốtvàgiữgìnsứckhỏelạiítquantrọnghơnviệchọchànhvàtraudồitàinăngchocon.Nhữngđiềunàycóthểảnhhưởngxấuđếngiấcngủ.
Từ7đến12tuổi TheocáccuộcđiềutracủatiếnsĩWeissbluthvàcủaĐạihọcStanford(Mỹ),ởlứatuổinày,
trẻthườngngủmuộnhơnvàíthơncáclứatuổitrước.Phầnlớntrẻ12tuổiđingủtrướchoặcsau9giờtối(thườnglàtrongkhoảngtừ7,30đến10giờ).Tổngthờigianngủkhoảng9-12giờ.Nhìnchung,lứatuổitrướcdậythìcần9h30-10giờngủđểduytrìsựtỉnhtáotrongngày.Chúngcầnngủđủđểđỡngủgậtbanngàyvì
hoạtđộngnhiều. Nhiềubậcchamẹthanphiềnrằngconcủahọbịđaunhức liên tụcmàkhôngrõnguyên
nhân,hoặcdonhữngnguyênnhânnhưloxamẹ,lochamẹbỏnhau,sợbịphạthaybịtừchốivìmộtviệcgìđó,donhữngchuyệnxảyratronglớphọcvàngoàixãhội…Tuynhiên,nỗiđauthựcsựcủalứatuổinàylàcăngthẳngđầuóc(nhứcđầu)dohọcnhiều,làmnhiều,ngủíthayngủthiếu. Mọi xét nghiệm kiểm tra đều không tìm ra thương tổn. Tốt nhất là không nên xétnghiệmđểtránhtốnkémvàgâylolắngthêmchocáccháu.Phươngánđiềutrịlàchotrẻngủvànghỉngơichođủ,nhấtlàtrongcáckỳthi.
Tuổivịthànhniên Cáccuộcđiềutravềcácthóiquenngủởlứatuổi13-14chothấy,trẻcànglớn,tổnglượng
ngủcàngkém.Nhiềutrẻ14-16tuổirấtcầnngủvàcónhucầungủđểduytrìsựtỉnhtáongàyhômsau.Việcmấtngủnhiềusẽgâytìnhtrạngmệtmỏiquámức,mấttỉnhtáo,thiếusứckhỏelàm
việc.Chamẹcầnnhớrằngkhôngphảinhucầungủcủatrẻtănglênmàchínháplựccủaxãhộivànhàtrườngđãlàmconthiếungủ.
Theomộtnghiêncứutrên600sinhviêntuổivịthànhniênởĐạihọcStanford,có13%sinh
viênbịthiếungủmạntínhdololắng,căngthẳng,dogặpcácvấnđềxãhội,giađìnhvàcánhân.Tìnhtrạngthiếungủmạntínhcóthểdorốiloạngiấcngủvàsựthayđổitínhtìnhchưahiểucáinàođếntrước.Hainguyênnhânnàyđềubắtnguồntừsựthayđổinộitiếtởtuổitrưởngthành.TheocácnhàkhoahọcthuộcĐạihọcStanford,tìnhtrạngrốiloạngiấcngủnghiêmtrọngvàmạntínhđượcxácđịnhdựatrênmộttrongnhữngtiêuchuẩnsau:
-Phảimấtítnhất45phútmớingủđượctrongítnhất3đêm/tuần. -Thứcdậyítnhấtmộtlầntrongđêm,mỗilầnítnhất30phúttrongítnhất3đêm/tuần. -Thứcdậyítnhất3lầntrongmộtđêm,ítnhất3đêm/tuần.Đốivớitrẻemtrêndưới10tuổi,bakiểungủnóitrênlànhữngkiểungủkhôngbìnhthường.
Hộichứngphangủmuộn: Giấcngủconngườiphùhợpvớinhịpsinhhọcbảnthânvàcuộcsốngcủaxãhộibênngoài.
Đólàsựđồngpha.Nhưngcómộtsốtrẻvịthànhniênđingủrấtmuộn.Trẻcóthểcoimìnhlàngườicủađêm,ngherõtừngtiếngchósủa,lợnkêu.Trẻcóthểcoisựngủmuộncủamìnhlà“bìnhthường”,vìhọcđượcnhiều,thứckhuyamàkhôngphảidùngthuốc.Kếtquảlàcháumấtkhảnăngngủởthờiđiểmbìnhthường.Trẻkhóngủvàkhóduytrìgiấcngủtrừkhingủthậtmuộn,cóthểlà1,2,hay3giờsáng.Cháumuốnngủsớmcũngkhôngngủđược.Đólàhộichứnglệchpha,hayphangủmuộn.
Vàonhữngngàynghỉcuốituần,nghỉlễ,nghỉhè,cháuthườngngủmuộn,vàđượcphépdậy
muộnđểtổngthờilượngngủvẫnđảmbảobìnhthường.Nhưngnhữngngàyđihọc,cháuluônphảitựđấutranhđểdậysớmvàđihọcđúnggiờ.Việcđihọclạitrởthànhmộtgánhnặngvớicháu,khiếntínhtìnhcháutrởnênphóngtúng,caucóvìsuốtthờigianđihọc,cháuphảingủítvàtrởthànhngườithiếungủmạntính.
TheotiếnsĩCharlesCzeisler,chuyêngiathầnkinhhọcởBoston(Mỹ),cóhaichếvàhaiđộnglựcđiềukhiểnnhucầungủ: -Độnglực1:Đồnghồsinhhọccơthể.Cơchếnàylàmtabuồnngủlúcgiữatrưa,tỉnhtáo
nhấttrướcgiờtối,ngủsaynhấtlúc5giờsáng.-Độnglực2:Cơchếtĩnh,nghĩalàkhithứccànglâu,tacàngbuồnngủ. Phangủmuộnthườngsinhrakhihaicơchếnàykhôngtheonhịp.
HộichứngKleine-Levin: Đâylàmộthộichứngmàcácbácsĩtâmthầnhaythầnkinhrấtdễbịnhầm.Nhữngnétchính
củahộichứnglà: -Ngủnhiều. -Ănnhiều. -Ứcchếtìnhdục. Nguyênnhâncủabệnhchưarõràngnhưngcóthểdorốiloạngiấcngủ,doănuốngvàmột
sốhànhvikhác. Giảiquyếtrốiloạngiấcngủởlứatuổi7-12vàvịthànhniên. Haivấnđềhaygặpởlứatuổinàylàvàogiấcngủvàduytrìlịchngủ.
Vàogiấcngủ Muốnvàogiấcngủtốt,cầncộngtácvớicácnhànộikhoađểhọccáchthưgiãnchodễngủ.
Phươngphápnàytươngtựnhưởngườilớn.Sauđâylàmộtsốđiểmchính: 1.Thưgiãn:Thưgiãnlàlàmmềmcơbắp,đểchothầnkinhvàtâmhồnthưthái,thoảimái,
đuổihếtnhữngloâuámảnhchodễngủ. 2.Phảnhồisinhhọc:Làcơchếtựphảnhồicủacơthểsinhvật.Phảnhồisinhhọcởđâytập
trungvàonhữngkíchthíchnghe,nhìn(nghenhạc,đài,xemtivi...)làmchocơbắpchùngra,dễngủ.
3.Tựkỷámthị:Làbảnthântựgợilênmộtýnghĩvàmongmuốnthựchiệnmộthànhvinào
đó,trongtrườnghợpnàylàlàmchodễngủ.Ámthịlàmộtthaotáctâmlýbìnhthường.Ngườiápdụngdocảmxúcmạnhhoặctheogươngngườikhácmàthiuthiungủ.Tựkỷámthịsinhrathưgiãn,làmmấtđicảmgiácnặngvàấmcủachi,dễngủ.
4.Tạoýđồđảongược:Khicốgắngđểngủ,conngườicóthểtạoramộtvòngluẩnquẩnngủ
-thức,thức-ngủ.Cóthểphávỡvòngluẩnquẩnnàybằngcáchtậptrungsuynghĩvềmộtđiềugìđó.Nhưvậy,ngườibệnhquênđicáiámảnhtừđầuđểvàogiấcngủmộtcáchdễdàng.
5.Thưgiãntâmniệm:Khinằmngủ,đểdễngủ,nêntậptrungtâmniệmvàomộtđiềunàođó,
nhưquyếttâmnằmngủ,thởđều,lẩmbẩmmộtcâuchữnhằmlàmcơbắpthưgiãn,thởđều,tậptrungvàogiấcngủ.
6.Kiểmsoátkíchthích:Việctạoramộtkíchthíchnàođólâusẽkhiếncơthểkhôngchúý
nữa,nhờđógiấcngủđếndễdànghơn.Chẳnghạnnhưnằmlâutrêngiườngxemtivi,đọcsáchrồingủ.
7.Kiểmsoátthờigian:Xâydựngmộtlịchngủlànhmạnhvàđiềuhòa,đánhgiáthờigianngủ
đểnhanhchóngđivàogiấcngủ.RichardR.Bootzin(ĐạihọcNorthwestern,Mỹ)đãphốihợpcácyếutốvềkiểmsoátkíchthíchvàkiểmsoátthờigiantheocáchsau:
Kiểmsoát-kíchthích: 1.Chỉđểchotrẻnằmtrêngiườngđểngủ. 2.Chỉdùnggiườngchoviệcngủ,khôngdùngchoviệckhácnhưđọcsách,xemtivi,ăn. 3.Nếukhôngngủđượcthìchotrẻđứngdậysangphòngkhác.Nhưngtrẻchỉởđâynếubạn
muốnvàphảiquaylạiphòngcógiườngđểngủngay.Nếukhôngngủđược,phảirakhỏigiường.Nênnhớmụcđíchcủatácgiảlàliênkết“giường”với“ngủmộtcáchnhanhchóng”.Nếunằmtrong10phútmàkhôngngủđượcthìkhôngtheohướngdẫnnày.
4.Nếuvẫnkhôngngủ,làmlạibước3.Làmlạinhiềulầnnếucầnthiết. 5.Mỗibuổisáng,đánhthứctrẻvàbắtđứngdậy,bấtkểtrongđêmcháungủđượcbaolâu. 6.Khôngchongủtrưa. Nếuhướngdẫnnàykhônggiúpđượcgì,bạnnênchocháutheomộtchươngtrìnhluyệntập
thểthao,tăngcườngsứckhỏe.Nếuvẫnconbạnvẫnkhóngủ,quámệtmỏi,khônghamthíchhoạtđộngngoạikhóa,hãytựhỏixemcháucóbịứcchế,trầmcảmkhông(vìmộtsốtrẻemhay
bịhộichứngnày),nếucó,phảithamkhảoýkiếncủathầythuốcvàcáctrungtâmytế. Duytrìlịchngủ Mộtsốtrẻemhaybịphangủmuộn,mộtchứngthườnggặpởlứatuổinày.Cácemkhóngủ
theogiờthôngthường,nhưngdễngủvàokhoảnggiữađêm.Ngàynghỉthìkhôngsao,nhưngngàyđihọcthìtrẻsẽthiếungủ,mệtmỏi.
Đểkhắcphục,phảidùngphươngpháp“thờiđiềutrị”.Vídụ,nếutrẻdễngủvào2giờsáng,
thầythuốcbắtcháungủtrước5giờsáng,nếutrẻthứcdậylạichophépngủtiếptheogiấcngủtựnhiên.Hômsau,chogiấcngủbắtđầu8giờsáng.Hômtiếptheo,giấcngủbắtđầu11giờsáng.Sauđó,giấcngủlạibắtđầulúc2giờchiều,5giờchiều,8giờtối,11giờđêm.Lúcnày,hãyvặnlạiđồnghồ,bắtcháungủvào11giờđêmnhưmọingười.Tómlại,hãychocháungủchậmlại3giờmỗichukỳ.Nênápdụngphươngphápnàykhitrẻnghỉhè.
Thuốcvàchếđộănđốivớigiấcngủ -Thuốc:Thuốckhônggiảiquyếtđượcrối loạngiấcngủ.Cácthuốcthường dùng như
Diphenylhydramin(biệtdượclàBenylin,Benadryl)vàmộtsốthuốckhánghistaminchỉgâyngủngắnhạn,tạmthời.Mặtkhác,chúnglạilàmtrẻkémtỉnhtáovànếudùngnhiềusẽgâymấtngủthêm.Thuốcgâyngủphenobarbitalgâyrốiloạngiấcngủ,làmtrẻtrởnêncáukỉnh,dễbịkíchthích.
Tốtnhất làhãytậpngủmàkhôngdùngthuốc.Nếucó,hãydùng loạirấtnhẹ,ngắnngày,
hoặcdùngthuốcdịứngtrongtrườnghợpcódịứng,vàphải thamkhảoýkiếncủacácnhàchuyênmôn.
-Chếđộăn:Việcthayđổichếđộăn,ănnhiềuchấtbột,axitamin,tryptophancũnggiúpcho
ngủtốt.Mộtnghiêncứuchothấytrẻemdùngnhiềutryptophanthìgiấcngủêmdịu(đồngthì)đếnsớmhơn20phút, giấcngủhoạtđộng (đảongược) sớmhơn14phút, nhưng tổng thời lượngngủ
khôngthayđổi.Nênchocontrẻănnhiềutryptophanđểchúngkhôngbịngủdàihơn.Chấtbộtvàaxitaminởngườilớncókhácnhauvềgiớivàtuổinhưngởtrẻemchưacótàiliệunàonêurõ.Khôngnêndùngnhiềuđườngvìchấtnàysẽlàmtrẻemquáhiếuđộng.
Nênnhớởtuổiđếntrường,trẻhaymấtngủvìlođiểm,lothànhtíchcácmặttronglớp.Nếu
quálo,khôngngủngon,trẻcũngdễbịmấtngủ. Tómlại,việctrẻbịrốiloạngiấcngủởtuổitiềnhọcđườngthườnglàdobịéphọcsớm,thiếu
giấcngủngắnbanngày,hoặcdobốmẹquáquantâm.Ởtuổiđihọc,rốiloạngiấcngủthườnglàdothiếungủmạntính.Thuốcchỉcótácdụngngắnhạnvàtạmthời.Vềlâudài,cầnxâydựngchoconthóiquenngủtốt.
Cácvấnđềbấtthường Nhữnghiệntượngbấtthườngcủagiấcngủ Nhữnghiệntượngbấtthườngcủagiấcngủ(thườnggặpnhấtlàmộngdu,mơngủ,hoảngsợ
banđêm)cóthểxảyraởbấtcứlứatuổinào,nhưnghayxuấthiệnởnhữngtrẻkhôngcólịchbiểungủđiềuđộ.Tuynhiên,chúngsẽquakhỏi,khôngđểlạidichứnghaytaihạichobảnthânvàgiađình.Nhưngnếutrẻbịngáymạntínhvàtrầmtrọng,hoặcmắccácbệnhdịứnglâungàyvàkhôngđượcchữachạykịpthờithìsứckhỏesẽbịảnhhưởng.
Sauđâyxinnóivềmộtsốhiệntượngbấtthường:
1.Mộngdu Chứngnàycòngọilàmiênhành,nghĩalàđikhiđangngủ.Mộngduthườngxuấthiệnởtrẻ6-
16tuổi,khoảng3-12lầnmỗinăm.Theomộtthốngkê,khoảng5-10%trẻcómộngdutronggiấcngủmộthoặchai lần trongnăm.Mộngdubắtđầucóởdưới10 tuổivàchấmdứtvàokhoảng15tuổi,thườngkhôngkhôngcótínhbệnhlý.
Mộngduthườngxuấthiệntrong2-3giờđầucủagiấcngủđêm.Bảnthânmộngducóthể
kéodàiđến30phút.Đâylàmộttrạngtháiýthứcbiếnđổi,trongđóhiệntượngngủvàthứckếthợpnhau.Khiđangngủ,trẻngồidậyrakhỏigiườngvàđilại.Nhậnthức,tínhphảnứngvàkỹnăngvậnđộngđượcthểhiệnởmứcđộthấp.Cháukhôngnhữngđilạitrongphòngmàcòncóthểđirakhỏinhà,rồiimlặngtựmình(hoặcbốmẹđưadẫn)trởlạigiường,sauđónằmvậtrangủtiếp.Sánghômsauthứcdậy,cháukhôngnhớlạisựkiệnấy.Mộngducũngcóthểxảyrađồngthờivớisốt,làmbốmẹlosợ.Tronglúcmộngdu,cháucóbộmặtngâydại,lơđãng,cóthểvui,cửđộngkhôngmụcđích,khóđápứngvớingườikhácnênphảirấtkhókhănmớithứctỉnhcháuđược.Cháucóthểvừađivừaăn,vừamặcáoquần,hoặcmởcửa,nhưngnhưngườilúlẫn,mấtđịnhhướng,khônghiểuviệcmìnhlàm.
Vềđiềutrị,chỉcầngiữchoantoànlàđủ,đềphòngviệccháubịvấpngãkhirakhỏigiường,
khỏinhà,xuốngcầuthang.Trongkhicháungủ,khôngnênđểdụngcụnguyhiểmdọcđườngđi,khôngnênđểđồchơi,dụngcụăn...trênhoặcquanhgiường.Khicháubịmộngdu,nênkhéoléo,nhẹnhàngđánhthứccháu,hoặcdẫncháuvềgiườngngủlại,khônggâychấnđộngmạnhlàmcháugiậtmình.
2.Mơngủ Mơngủrấtthườnggặpởtrẻem.NgườichâuÂuchorằngđókhôngphảilàhiệntượngtốt
đẹp,vìngườimơngủsẽ“phun”rahếtnhữngđiềuđãgặpbanngày.Hìnhnhưngườimơngủtựnóivớichínhmình,trảlờinhátgừngnhữngcâuhỏi.Trẻemthườngchỉlặplạivàichữgiảnđơnnhư“đixuống”,“khôngcònnữa”...nhưđangnhớlạinhữngviệcquantrọnggặpbanngày.
Mơngủhayxảyraởlứatuổi3-10tuổi.Theomộtthốngkê,cóđến50%trẻmơngủmộtlầntrongnăm.Mơngủhaykếthợpvớimộngduvàthườnggặpởtrẻ
nam.Tuynhiên,mộtsốítnghiêncứukháckhôngthấycósựkếthợpnày.
3.Hoảngsợkhingủ Chứngnàycòngọilàhoảngsợbanđêm.Đâylànhữngcơnhoảngsợ,lohãitộtđộvềban
đêm,kếthợpvớikêuthét,giãyđạp,vậnđộngmạnh,hoạtđộngcủathầnkinhtựđộngtăngcao. Đứatrẻđangngủ,bỗngvùngdậykêukhóc,làmbốmẹphảiđổxôlạingay.Cháumởmắtto,
nhìntrừngtrừngmộtlúcmớiđịnhhìnhđược,mồhôiđầmđìa,timđậpthìnhthịch.Sau5đến10phút,sựsợhãimớidầndầndịuđi.
Hoảngsợbanđêmhayxảyraở1/3đầugiấcngủ.Nócũnglàhiệntượngcủagiấcngủliênquanđếnmộngdu,mơngủ,khôngphảilàgiấcmơ,càngkhôngphảilàácmộng.Hoảngsợbanđêmvàmộngducóchungtínhchấtsinhlý,bệnhlývàlâmsàng,thườngbịởlứatuổi4-12,khôngkếthợpvớicảmxúcvànhâncách.Nhưnghiệntượngnàythườngxảyrakhikiểungủbịgiánđoạn,nghĩalàkhiđidulịchđườngdài,nghỉhè,nghỉđông,khiđithămviếngngườithânnhiều.Hoảngsợbanđêmthườngtáidiễn,haykếthợpvớilịchbiểungủthấtthường,chỉcầnđiềutrịbằngngủđủlàkhỏibệnh.
Khichẩnđoánhoảngsợbanđêm,cầnphânbiệtvớiácmộng.Hoảngsợbanđêmlàsợhãi,
kêuthét,xảyraở1/3đầugiấcngủ,khôngcầnngườingoàitácđộngvào,cógiãygiụavàtăngkích thíchcủa thầnkinh thựcvật.Vềđiều trị thìkhôngcầndùng thuốchaynhữngphươngpháptâmlý,khôngcầnlàmxétnghiệmphứctạp,chỉcầnngủđủ,ngủđúnggiờ,đảmbảolịchbiểungủlàkhỏi.
4.Bóngđè(hayácmộng) Ácmộnglànhữnggiấcmơđầyloâuvàsợhãi,cácemnhớlạirấtchitiếtnộidunggiấcmơ.
Nhữnggiấcmơthườngcựckỳphongphúvàliênquantớisựđedọacuộcsống,đếnsựantoànhoặcgiá trịbản thân.Trongcơnđiểnhình, trẻ có rối loạn thầnkinh thựcvậtmứcđộvừa,nhưngkhôngkêuthéthoặcvậnđộngcơthể.Vàolúcthứcgiấc,cácemnhanhchóngtrởnênnhanhnhẹnvàđịnhhướngđược.Trẻcóthểtiếpxúcvớinhữngngườikhác,kểlạichitiếtcảmnhậngiấcmơngaylúcđóvàsánghômsau.
Ácmộngởtrẻemthườngkhôngcórốiloạntâmlýkếthợp.Tráilại,ởngườilớn,ácmộng
thườngcórối loạntâmlýrõrệt,hoặcdướidạngmộtrối loạnnhâncáchdosửdụngthuốchướngthần(nhưbenzodiazepin,thuốcchốngtrầmcảm3vòng…),caithuốcđộtngộthoặcdùngthuốc
anthần. Trongdângian,ởAnhcũngnhưởViệtNam,ácmộngthườngđượcgọilàbóngđèvìtrong
mơ,ngườita“thấymộtconmaquỷnàođấyđuổingười,rồiđèlênngườikhiđangngủ,gâynghẹtthở,giãygiụa”.Gọilàbóngđèvìngườingủcảmthấybịnghẹtthở,tắccổ,bịbópcổ,sabẫy,dìmxuốngnước,chônsống…dẫnđếnkêuúớ,giãygiụa.Hiệntượngnàythườngxảyrakhinằmngửa,cóngườivỗvaiđánhthứcmớidậy.Khidậy,ngườiđónhớlạichitiếtgiấcmơ.
Đặcđiểmcủaácmộnglàhayxảyraở1/3cuốigiấcngủđêm,khiđangsâu,nêndễphânbiệt
vớimộngduvàhoảngsợbanđêm(hayở1/3đầugiấcngủ).Nếucóácmộngthìkhithứcdậysẽnhớlạiđượcchitiết,cònkhicómộngduhayhoảngsợbanđêmthìkhôngthểnhớđượcgìcảvìđólàrốiloạncảnhgiới.Đốivớiácmộng,phảiđánhthứcmớitỉnh,cònngườimộngduvàhoảngsợbanđêmthìtựtỉnh.
Theomộtthốngkê,sốhọcsinhcóbóngđèmộtlầntrongthánglà30%.Người lớnbịbóngđènhiều lần(trên2 lần/tuần)sẽcórối loạngiấcngủgồmthức
đêm,khóngủ,thờilượngngủít,mệtmỏi,loâu.Trẻemcũngvậy.Đốivớitrẻhaybịbóngđè,chamẹnênđánhthứccháudậy,ômhônvàâuyếmcháu,điềuđótốthơnlàchỉđánhthứcđơnthuần.Khôngcầndùngthuốc.
Tómlại,ácmộnglàgiấcmơđầysợhãi.Saugiấcmơấy,trẻcóthểnhớlạichitiếtvàkhông
kêuthétnhưhoảngsợbanđêm,khôngtựđinhưmộngdu.Trẻcócảmgiácnhưbịđèngạtthở,cànggiãygiụacàngbịđè,đượcđánhthứclàtỉnhngay.Trẻembịbóngđèthườngdocảmxúc,ngườilớncóthểcórốiloạntâmlý.
5.Ngủnghiếnrăng Nghiếnrăngkhingủlàhiệntượnghaygặpởtrẻcon.TheosốliệucủaĐạihọcChicago(Mỹ),
có15%sốhọcsinhChicagocónghiếnrăngkhingủ.Ởlứatuổi3-7,tỷlệnàylà11%,lứatuổi8-12 là6%,còn lứatuổi13-17 là:2%.Trẻkhôngcónghiếnrăngtronggiấcmơhayácmộng.Nghiếnrăngcũngkhôngđiđôivớirối loạncảmxúchaynhâncáchnênkhôngcầnđiềutrị.Nghiếnrănglàmộttậtlànhtính,thườngsẽhếtkhitrẻlớnlên.
6.Cơnngủthoángqua Đâylàmộtbệnh,đượcGelineau(Pháp)môtảlầnđầutiênvàonăm1880,baogồmcáctriệu
chứngsau:Ngườibệnhđang làmviệc,đọc sách, xem tivi, ăn..., bỗngnhiêncơnngủậpđếnkhiếnhọkhôngcưỡngđược.Ngườibệnhphảingủthiếpđitrongvàichụcphút,rồitựtỉnhdậythoảimái.Ngườibịnặngcóthểbịvàicơn/ngày,nhẹthìvàingàymộtcơn.Điệnnãođồkhôngthểhiệnmộtbiếnđổinào.Đốivớitrẻem,nếuởthểnhẹ,trẻchỉrơivàotrạngtháimơmàngquámức;ởthểnặng,trẻcóthểngủkhiđangnóichuyện.
Cơnngủthoángquaítgặpởtrẻdưới10tuổi.Ởtrẻlớn,bệnhnàythườngbịnhầmvớisự
“mấttậptrung”,“thiếuchúý”.Cầnphânbiệtcơnngủthoángquavớicáchiệntượngsau: -Cơnmấttrươnglực:Thườngcótrong60%cơnngủthoángqua.Trẻbỗngnhiênmấtkiểm
soáttrươnglựctrongphútchốc(đangđứngthìkhuỵuhaichân,đangănrơiđũa,đangviếtrơibút…)rồilạibìnhthườngngay.Điệnnãođồbìnhthường.Đểđiềutrị,chỉnêndùngcácthuốckíchthíchhệthầnkinhnhưephédrinevàamphétamin.
-Liệtkhingủ:Làcảmgiáckhôngcửđộngđượctaychânkhiđangngủ.Cơnliệtxảyratrong
thờigianrấtngắn(khoảngvàiphút),khimớiđingủhoặcmớithứcdậy.Bệnhnhânkhôngnóiđược,loâu,hoảngsợ,càngvùngdậycàngvôhiệu.Nếucóngườivỗnhẹvàongười,bệnhnhânsẽthìtỉnhdậyvàtrởlạibìnhthường.Nếukhông,cơncũngtựhết.Đâylàhiệntượnghaygặptrongcơnngủthoángqua,cóngườibịvàicơn/năm.
-Ảogiáckhingủ:Cơnthườngxảyđếnkhimớingủhoặcđangngủ.Ngườibệnhcónhữngảo
giáccómàusắc,âmthanh,dễchịuhoặckhóchịu,thấyhìnhảoquálớnhoặcnhỏtíxíu.Nếucómộtkíchthích,ngườibệnhtỉnhlạingay.
7.Khóthởkhingủ Chứngnàycó2hiệntượngđiểnhìnhlàngáyvàdịứng. Ngáy MộtnghiêncứucủaMỹvềtậtngáyởtrẻ,đượctiếnhànhtrên8 bệnhnhichothấy: -5/8emcógiấcngủkhôngtốt,dẫnđếnbuồnngủquámứcbanngày. -7/8emhaybịđáidầm,mặcdùgiađìnhđãhướngdẫnđiđáitrướckhingủ.
-5/8emcóhiệusuấthọctậpthấp,đauđầubuổisáng. Ngoàira,cácemcòncómộtsốbiểuhiệnkhácnhưtínhtìnhvàhiệusuấtlàmviệcthayđổi,
sụtcân,rốiloạncảmxúc,rốiloạngiấcngủ,trốntránhgiờngủ,khángcựlạikhiđếngiờngủ. Chứngngáylàdoviêmhạnhnhânmạntínhgâyra.Đólàcáctuyếnbạchhuyếtnằmrảirácở
nhữngvịtrínhấtđịnhtronghọngcủachúngta.HạnhnhânhầuchínhlàV.A,nằmởhầumũi,hạnhnhânvôinằmquanhlỗvòiEustachethôngratai,hạnhnhânkhẩucáinằmtronghọng(amiđan),vàhạnhnhânđáylưỡinằmsauchữVlưỡi.
Bốnhạnhnhânnày làmthànhmộtvànhđaingănchặnsựnhiễmkhuẩnvàohọng,gọi là
vòngVandaye.HaihạnhnhânhaybịviêmnhấtlàV.Avàamiđan.Chúngsưngto,đèvàohầuhọng,làmcácemngáy,lâungàydẫnđếnrốiloạngiấcngủ.NếuamiđanvàVAquáto,ngoàingáyracòngâykhóthởkhingủ,viêmphếquản,viêmtai,viêmxoang...cầnphảichữasớm.
Nếutậtngáytrởthànhmạntính,trẻsẽkhôngngủđượcnhiềuvàbịthiếungủ.Mộtnghiên
cứuởMỹvềtrẻem4tuổingủngáychothấy,thờilượngngủđêmcủachúngchỉcó8h30,trongkhiởtrẻbìnhthườnglà10h15.Đốivớitrẻ6tuổi,thờilượngngủcủatrẻngáychỉgiảmnửagiờ,nhưngchúngkhóngủvàngủmuộnhơn.Trẻhaythởbằngmiệng,quáhiếuđộng,khoảngchúýngắn,họckém.
Dịứng Trẻbịdịứngcóthểcónhữngbiểuhiệnsau: -Ngừngthởkhingủ -Ngủgiãyđạpnhiều. -Chảymũimạntính. -Thởbằngmiệngkhithức. -Haycảmlạnhhơncácemkhác -Haynônvàbuồnnôn. -Khónuốt,nuốtvướng. -Ramồhôikhingủ. -Nghekém. -Ngủngàynhiều. -Ănkémngon. -Mắcbệnhviêmtaigiữathườngxuyên. Xácđịnh,tìmnguyênnhânvàgiảiquyếtrốiloạngiấcngủ Trướchết,phảichẩnđoánlàembécórốiloạngiấcngủ,sauđótìmnguyênnhângâyravà
cáchgiảiquyếtnguyênnhânđó.
Trẻđượcxácđịnhlàcórốiloạngiấcngủkhikhôngđủ4yếutố:Thờilượngngủ,giấcngủ
ngắn,cácyếutốduytrìvàlịchbiểungủ.Rốiloạngiấcngủcóthểkếthợpvớicáctriệuchứngnhư:khótậptrung,họckém,ngủngàynhiều,hànhviquáhiếuđộng.
Nguyênnhân: -Cơnmấttrươnglực:Chamẹcầnchúýxemcácemcóbéophìkhông,cócơnngủthoáng
quahaycơnmấttrươnglựckhông.Khicần,phảiđochứcnăngphổi,X-quang,chụpcắtlớp. -Dịứng:Cầnloạibỏdịnguyên. -Cácnguyênnhânngoạikhoa:ViêmV.A,amiđan(phảicắtbỏ),lệchváchngănmũi(phải
phẫuthuật),cơnkhóthởcấp(cókhiphảimởkhíquản). Đểđềphòngrốiloạngiấcngủ,hãythựchiệncácbiệnphápphòngbệnhnhư:chốngnhiễm
trùng,chốngẩm,chốngdịnguyêntrongthứcănvàkhíthở,hoặcdùngthuốcphònglâudài,giảmtrọnglượngcơthể...
Kếtquảchữabệnh Nếuđườngthởkhingủđượcphụchồi,cáchiệntượngngáyto,ngủngáynhiều,đauđầu
buổisángvàcácvấnđềkhácsẽgiảm.Kiểungủvàđiệnnãođồsẽtrởlạibìnhthường.Cónhữngem13thángtuổichỉbébằngembé11tháng,nhưngsaukhimổđược5thángđãpháttriểnbằngnhữngemcùngtuổi.Ngoàira,saukhikhỏibệnh,cácrốiloạndothiếungủ(ảnhhưởngtrựctiếpđếnhọctập,pháttriểnvàhànhvi)sẽhết.
Ngượclại,nếucáctriệuchứngkéodài,cầnphảixemxétcácyếutốditruyền,thóiquenxấu
củagiađìnhvàxãhội,cácstress;cầnnhờcácnhàchuyênmôntheodõi.
CHƯƠNG11:NHỮNGVẤNĐỀCẦNCHÚÝ Cómộtsốvấnđềcóthểảnhhưởngđếngiấcngủcủatrẻnhưchuyểnnhà,đinghỉhaydulịch
dàingày,conốmhaybịchấnthương...Nếukhônghiểuvàchủđộnggiảiquyết,sựrốiloạngiấcngủcóthểtrởthànhmạntính,rấtkhóchữa.
1.Chuyểnnhà Khimớichuyểnnhà,dolạchỗ,trẻthườnglolắng,khôngngủyên,mỏimệt,huyếtáptăng,
sợsệt.Cầnphảiđộngviên,làmtrẻquendầnvớimôitrườngđểngủyên. Nếutrẻdưới1tuổi,chúngcóthểthayđổikiểungủvàthứcđêm.Nhưngnếutrướcđócháu
ngủbìnhthườngthìchỉsauvàingàylàổn,cháulạingủlạinhưcũ. Nếutrẻđãđượcvàituổi,sựhồiphụcgiấcngủsẽchậmhơn.Cháukhóngủ,haythứcđêm,
banngàykhôngchợpmắt.Cầnđộngviên,làmchocháukhônghoảngsợnơiởmớibằngcáchđưasanghàngxómlàmquen,dẫnđidạoxungquanh,xemnhữngcảnhđẹpnhằmgiúpcháu
yêuthíchnhàmới.Banđêm,trướckhiđingủ,nêncóngườibêncạnh,hoặcmởcửa,bậtđènchocháuđỡsợ.Khicháuđãngủyênmớinêntắtđèn,buôngrèm,hayđóngcửa.Nhữngngườilớnphảitỏrayêuthíchnhàmới,bìnhtĩnhnhưkhôngcógìxảyrađểchocháuyêntâm.
2.Đinghỉ Đốivớitrẻem,chỉnênđinghỉngắnngày.Nếuphảiđiđếnnơicáchnhiềumúigiờtrongmột
thờigiandài,bạnphảiđiềuchỉnhgiấcngủchocháu.Tốtnhấtlàlấylạiđồnghồnhưgiờđịaphương,ngủvàhoạtđộngnhưngườibảnxứ,cốgiữchosinhhoạtkhôngđảolộn.Lâungàycháusẽquen.
Nếunghỉhè,đibiển,nênchơitrongchỗmát,códùche,tôntrọngnhữngthúvuimớilạcủa
cháunhưnhặtsò,ốc,tìmcua,cáy,làmđụnxâycát...Cóthểchấpnhậnviệcđảolộnthóiquenngủcủacháutrongvàingày,cốtđểthưgiãnđầuóc.Khitrởvềnhà,chamẹlạiđưadầncháuvàolịchbiểucũ.Việcnàysẽloạcchoạctrongvàingàyđầu,nhưngbốmẹphảinóirõlàđãhếtngàynghỉđểcácconđưamọisinhhoạtvàonềnnếpcũ.Vàingàyđầu,trẻcóthểkhôngchịungủtrưa,đêmthứckhuya,ngủmuộn,nhưngsausẽquendần.Đừngđưavàoquycủnhanhvàkhắtkhequá;cứtừtừ,mọiviệcsẽổn.
3.Trẻốmyếu Mộtđứatrẻốmyếu,quặtquẹosẽhaythứcđêm,quấykhócvìgiấcngủkhôngsâu.Trẻem
khỏecũngcóthứcđêm,nhưngsauvàingàytrẻsẽlạicógiấcngủngon.Tấtnhiên,trẻcòncóthểthứcđêmvìđauvàsốtkhibịviêmnhiễm(nhưviêmtaigiữachẳnghạn)hoặcquábậnrộn,mêmảivớiviệchọctập.
Khảnăngtựngủlạicủatrẻốmyếulàrấtkémnênmộtkhiđãthức,cháukhóngủlại.Cóthể
xảyrabatìnhhuống: -Khiốmđau,trẻđượcnuôngchiềunhiều.Saukhikhỏi,trẻđãquenthứcđêmđểchơiđùa
vớibốmẹ,đểởbênmẹđượclâu.Trườnghợpnày,taphảikhéoléodỗcháuđingủ,tạođịađiểmvàkhôngkhídễngủnhưtắtđèn,giữyênlặng.Việcbốmẹmệtmỏi,cáukỉnhvìconthứcđêmnhiềucũnglàmchocontỉnhngủ,thứcdậyluôn.Đólàđiềuchamẹphảichúý.
-Khiconốm,bốmẹhayvàophòngconđểchămsóc,đếnlúcconkhỏe,bốmẹíthoặckhông
vào.Vìmongbốmẹvàophòng,trẻthườngkhócthậttođểđòi.Nhiềubốmẹthườngcảmthấykhóxửvìkhôngbiếtconkhócdolàmnũnghayđauyếu.Cầntỉnhtáođểphânbiệtchorõ.
Thôngthường,nếuốmnhẹ,cháuvẫnchịuchơi,ănngủbìnhthường.Trẻcóthểsẽthức
đêmđôichútnhưngbốmẹvẫncóthểyêntâmđểtrẻngủmộtmình.Tuynhiên,khitrẻốmyếunhiều,đaucấptính,haythứcđêm,quấykhóc,giãyđạp...thìbốmẹphảiởcùngvớiconchođếnkhilànhhẳnbệnh.
4.Chấnthương Cácnhàkhoahọcđãnghiêncứutrên200trẻem4-8 thángtuổi, trongđócómộtsốem
thuộcdiệnkhóquảnlý(tínhkhíbấtthường,chậmthíchứng,rụtrè,căngthẳng).Họnhậnthấy
sau2năm,nhữngemnàyhaybịchấnthương(chẳnghạnnhưráchdađầu)hơncácemthuộcdiệndễquảnlý.Cáctácgiảkếtluận:Tronghainămđầuđời,khoảng1/3sốtrẻkhóquảnlýhaybịchấnthươngnghiêmtrọng,trongkhiởnhómtrẻdễquảnlý,tỷlệnàychỉcó5%.Mộtnghiêncứukháccũngởlứatuổi4-8thángchothấy,thờilượngngủởnhómkhóquảnlýíthơn3giờsovớinhómkia.Khitrẻlên3tuổi,sựchênhlệchnàycòn1h30nhưngdogiấcngủngắn,khíchấtquáhiếuđộng,dễbịkíchthích,thiếuchúýnênnhữngtrẻnàyhaybịchấnthương.
Theomộtnghiêncứutrên7.000đứatrẻ1-2tuổi,cósựliênquanchặtchẽgiữamỏimệtvà
chấnthương.Mỏimệtởđâyđượcđánhgiábằngthứcđêm.Thứcđêmđượctiêuchuẩnhóalàthứctừ5đêm/tuầntrởlên,cùngvớimộttrongcácđiềukiệnsau:
-Thứctrên3lần/đêm. -Thứctừ20phút/đêmtrởlên. -Contựđivàophòngbốmẹ. Tácgiảnhậnthấy,40%sốtrẻthứcđêmbịchấnthương,trongkhitỷlệnàyởtrẻkhôngthức
đêmlà17%.Giađìnhcàngcónhiềusựcốthìtầnsốthứcđêmcàngcao.Chamẹkhôngkiểmsoátđược lượngngủ/yêucầungủcủacon,cũngkhôngkiểmsoátđượchànhđộngcủacon,khiếnchúngbịchấnthương.
Tácgiảnhấnmạnhrằngtrẻbịchấnthươnglàdoquámệtmỏi,vìvậykhiconbịvấpngãdo
vụngvềvàthiếucẩnthận,chamẹkhôngphảicuốngquýtlênmàngượclại,phảitừtốn,kiêntrì,chămsócgiấcngủchoconđểconkhỏimỏimệt.
5.Trẻbéophì Trẻbéophìcóthểdodinhdưỡnghoặcnhữngnguyênnhânkhác.Mộtsốtrẻkhóquảnlý,
hayquấykhócthườngđượcbốmẹdỗbằngcáchchobúhoặcchoăn.Kếtquảlànhữngtrẻnàyrấtdễbịbéophìvềsau.ĐólàkếtquảđiềutraởtầnglớptrunglưubangPennsylvania(Mỹ)năm1974.NhữngcuộcđiềutratạiMasai,ĐôngPhi(nhữngnơiđanghạnhánvàđóikém)cũngchokếtquảtươngtự.
TheotiếnsĩWeissbuth,ởtrẻem,sựbéophìcóliênquanchặtchẽvớisựmệtmỏi.Trẻmệt
nênkhóc.Thấyconkhóc,mẹchobú.Cứthế,vềsauconcóthểbéophì.Chobútùytiệnlàmộttácphongxấukhidỗcon,nhấtlàlúctrẻđược3-4thángtuổi.Việcchoănnêntheogiờgiấc.Nếutrẻkhócmàchưatớigiờăn thìhãychongậmvúgiả.Cóngườiđềxuất làchobúdịchkhôngdinhdưỡnghoặcnướcngọt,nhưngđiềunàysẽảnhhưởngđếnviệcănxamvềsau.
CHƯƠNG12:BẢOVỆGIẤCNGỦTRẺTHƠ
Cácyếutốảnhhưởngđếngiấcngủ Thếnàolàrốiloạngiấcngủtrẻthơ?Điềunàythậtkhóxácđịnh,chỉcóchamẹmớirõ.Có
thểcháukhóngủ,quấykhóc,thứcđêmhoặclophảixamẹ.Cũngcóthểcháubịrốiloạndothóiquenxấukhingủ,dobúđêmnhiềuhoặcdosinhthiếutháng,phảitruyềntĩnhmạchlâu.
Đâykhôngphảivấnđềcủacháumàlàcủachamẹ.Chínhcácbàmẹđãvìquáthươngyêu,
saysưaconmà làmchúngdễtỉnhthức, làmchậmpháttriểnkhảnăngtựrungủtrongcon
ngườicháu.Sauđâylàmộtvàivídụ: Nhữngrắcrốivềhônnhân Khicóbấthòa(vợchồngtotiếng, lythân, lyhôn),ngườimẹkhôngnằmvớibốmàsang
nằmvớicon,làmchoconkhóc.Cókhimẹchomìnhlàđúngnênsangvớicon,lấyconlàmniềmanủimình,vôtìnhđãgieovàođầuóctrẻnhữngniềmbănkhoăn,thắcmắc,khóngủ.
Giậnhờn Đôikhingườimẹgiậnhờnvìmộtviệcgìđó,nhưngkhôngthểhiệnvớichồngmàthểhiện
vớicon,hyvọngquacon,nỗibựctứcsẽđếnchồng.Nhưngsựthểhiệnnàyđãđếnvớiconkhôngđúnglúc,làmcháuthức,hoặcsựthiếuâuyếmlàmchoconlonghĩ,giấcngủmấtbìnhthường.
Mẹítđượcyêuchiều Ngườimẹlàtrungtâmcủagiađình,làhìnhmẫucủacon.Nhưngvềmặttâmlý,ngườimẹ
cầnđượcchiềuchuộng,yêuthương.Mộtsốphụnữhayphụthuộctìnhcảmvàongườichồng,anhchịemtrongnhà.Sốkháclạisợxachồng,sợsốngcôđơntronglúcsónggióhaynhữngkhiconốmđau.Nếungườichồnghaycáukỉnh,ítquantâmyêuchiềuvợ(nhấtlàkhiconbịốm)thìngườivợcàngthêmsuynghĩ,làmảnhhưởngđếncon.
Trongmộtgiađìnhítngười,nếuvắngbóngmộtaiđó(nhấtlàngườichồng),ngườivợsẽ
cảmthấytrốngtrải,thiếuantoàn,đêmhômkhôngyêntâm.Họsẽcókhuynhhướngdồntìnhcảmchocon,khiếncondễbịrốiloạngiấcngủ.
Tâmsinhlýcủatrẻ Ngàynay,khoahọcđãghinhậnđượcnhữngbiếnđổivềtâmsinhlýcủatrẻngaytừkhicòn
làbàothai.Trong3thángđầu,cáccơquanthainhihìnhthành. Thángthứ5,cơquanthínhgiáchoànchỉnhvàđếnthángthứ7thìhoạtđộng.Thaisốngvới
mộtnềnâmthanhkhoảng90decibeltrongbụngmẹ,quenvớitiếngmẹvàbốbênngoàitửcung.Thờigiannày,cơquanvịgiáccũnghoànchỉnh,thainhinhậnbiếtđượcbốnvịcơbản:ngọt,mặn,đắng,chua,nhấtlàngọt.Cáibọcdabaoquanhtoànthânbécũngtiếpnhậncáccảmgiácđuđưa,giúpconvàmẹlàmquenvớinhaubằngnhịpđiệu.
Nhưvậy,thainhiởtrongmộtmôitrườngrấtđặcbiệt,cóthểhiểuđượcbốmẹtronggiới
hạnbằngâmđiệu. Saukhirađời,môitrườngbênngoàihoàntoànmớilạvớicháu.Muốntồntại,cháuphải
thíchnghidần.Sựthíchnghinhiềuhayítphụthuộcvàosựtrưởngthànhcủahệthầnkinh. Nhữngtuầnđầu Hệthầnkinhcủatrẻchưatrưởngthành.Cháuchưacónhịpsángtối,bịcácyếutốtrongmôi
trườngmớiứcchếnênngủnhiều,khôngchịuđượctiếngđộngquámạnh,haykhóc.Cơquannhậncảmlúcnàylàmôi,miệng.Trẻcónhiềuphảnứngsinhlý:múttay,bỏăn,đáidầm,nôntrớ,ỉađùn.
Lúcnày,trẻchỉbúmẹ,thểhiệnmọicảmgiácthôngquabú.Cuộcsốngmẹconlúcnàylàbất
phân.Mẹhòavàoconlàmmộttheomộtkiểudaápda.Thôngquabúmút,mẹconhiểunhau,kiểuhiểunhautiềnngônngữ.
Bathángđầu Cháungủnhiều,thườngthứclúc6giờsángrồilạingủsaukhiđượcbúvàchămsóc.Đến8
giờsáng,cháuthức,10-12giờlạingủlại.Sauđó,cháuthứcrồilạingủtừ2đến4giờchiều,sauđólạithức,đến7giờtốilạingủ.Nóitómlại,cháuchỉănvàngủ.
Thờigiannày,cháusốngdựavàomẹ,thầnkinhcóthểchưahoànthiện.Nhưngvềsau,số
lầnngủvàthờilượngngủbớtđi,cháuchơinhiềuhơn.Cháudầndầnphânbiệtđượcsángtối.Tínhtòmòcủatrẻpháttriểndần,thờikỳtìmhiểuthếgiớibênngoàibắtđầu.Trẻchuyểntừchỗđượcbếẵmsangnằmnôi,cátínhhìnhthành,đủtínhchấtcủamộtconngườivàchuẩnbịtáchkhỏimẹ.
Thángthứ4-9 Nhiềungườichorằngtrẻsốngphụthuộcvàomẹchođếntrênmộttuổi,nhưngtheocácnhà
nghiêncứu,chúngđãcótínhđộclậpsớmhơn.Vìthế,cầncólịchbiểungủsớmhơnchocháu. Khidưới4tháng,trẻthấyngàylàvôtậnvìhệthầnkinhchưapháttriển,cuộcsốngcònphụ
thuộc.Nhưngsau4tháng,trẻbiếtphânbiệtăn,ngủ,chơi,đêm,ngàyvàthấyngàygiờhữuhạnhơn.Hãyđặtlịchngủlúc6tháng.Lúcđầu,trẻcóthểchốnglại,nhưng3thángsau,cháuđápứngngay.Dưới4tháng,trẻdễngủ,bếđiđâucũngđược.Nhưngtừ4
đến9tháng,cháukhóngủhơntrongmôitrườngđôngvàồn.Docháudễthiếungủ,dễmệtmỏihơntrướcnênphảicólịchngủsớm.
Tìnhyêuthếgiới Thườngtừ1tuổitrởlên,trẻthôibú,rờimẹ.Dothầnkinhpháttriển,cháumuốnkhámphá
thếgiớibênngoài.Cơquanvậnđộngcũngbắtđầupháttriển,cháubiếtđi,hayquờquạng,giãyđạp,chuyểntừcáimàtagọilàgiác-động(nhậnbiếtsựvậtbằngcảmgiácvàvậnđộngchântay)sangsuynghĩ.GiáosưNhikhoaMahlergọiđiềunàylàtìnhyêuthếgiớibênngoài,bắtđầuxuấthiệnởlứatuổi10-15tháng.
Cũngvìthếmàởthờikỳnày,tưtưởngcháuphântán,thêmkhóngủ,chỉkhiquámệtcháu
mớichịungủ.Cácnghiêncứuchothấyởthờikỳnàytổnglượngngủngàyvàđêmcủatrẻđềuít.Cháuchốnglạigiấcngủdoquásaymêvớinhữngkhámphámớilạ.Vìvậy,ngườimẹphảiuốnnắnđểcháudễngủ.
Táchkhỏimẹ Từ1-2tuổitrởlên,dogiácquanpháttriển,trẻnhậnthứcđượcxãhộivàvũtrụxungquanh,
thấymình lớnvàđộc lập,muốn táchkhỏimẹnhưngkhôngxamẹ.Trẻbiếtđi,biếtnghịch,muốnkhámpháthếgiớixungquanh.Cònngườimẹthấycon“vôkỷluật”quáthìvừamừngvừaloconbị“tainạn”,muốnkhépconvàokhuônphép.Vìvậy,vềtâmlý,mẹconkhôngdễhiểunhau.
TiếnsĩDonaldWinicott,mộtnhàphântâmnhikhoađãnói:“Thờikỳnàytrẻcómộtýthích
khócảntrởlàtựtìmhiểuthếgiớixungquanh.Đólàhiệntượngquátựtinởtrẻ". Sợhãi Từ2tuổitrởlên,cháubiếtsợ.Thầnkinhđãpháttriển,cátínhđãhìnhthành,đãcónhững
khámphávề thếgiớixungquanhnêncháuthấymìnhquánhỏbésovớikhônggianmênhmôngxungquanh.Đầutiên,cháucảmthấysợhãivôcớ,sauđólàsợmấtmẹ,xamẹ,sợkhôngcònaiđểnươngtựa(khácvớilúcdưới1tuổilàhòamìnhvớimẹ).Nỗilosợnàychẳngkhácgìcảmgiáckhiranướcngoài,ngônngữkhôngbiết,tiềncũngkhôngmàngườiphiêndịchlạiđiđâumất.
Đâycũnglàlúccháuđượcchuyểntừnôisanggiường.Nếugiườngquáto,trốngtrải,yên
lặngvàtối,nỗikhiếpsợcàngtăng.Vìvậy,chamẹnênởcùngconkhiconcònthức,vàđếnngaykhibévừatỉnhdậy.Xungquanhgiường,tườngnêntreovàbàynhiềuthứ(đồchơi,búpbê...)đểtăngsựấmcúng,giảmnỗilosợtựnhiêncủacháu.
Cácphươngpháptậpngủ Cónhiềuphươngphápđểlàmchotrẻngủ.Tuynhiên,mỗiphươngphápchỉthíchhợpvới
mộtlứatuổi,vàkhôngphảiđốivớicháunàocũnghữuhiệu. Vềviệcdỗtrẻngủ,cácbàmẹViệtNamcónhiềukinhnghiệmnhưngchưađượctổngkếtđể
phổbiếnchung.CácnướcchâuÂucũngcónhiềuphươngpháp,nhưngkhôngphảiphươngphápnàocũngđượcthừanhận.
Mộtphươngpháptậpngủtốtphảiđơngiản,dễthựchiện,vàphảidựavàotâmsinhlýcác
cháumớivữngchắc.Việchiểurõtâmsinh lýcủatrẻkhôngnhữnggiúptachủđộngphòngchốngrốiloạngiấcngủchoconmàcònđiềuchỉnhđượcrốiloạnđó.Sauđâylàmộtsốphươngphápcụthể:
Tạogiấcngủbằngkiểmtra Nếuconhaythứcdậyvàquấykhócbanđêm,bạnhãytậpchoconngủyênbằngcáchvào
thămconnhiềulầnnhưngchỉđểkiểmtra.Tháiđộcủabạnphảikiênquyết,khôngbế,khôngru,nhưnglàmconyêntâm.Bạnđứngmộtlúc,nếukhôngkhôngthấygìtrụctrặcthìdùconcònkhóccũngphảiđirakhỏiphòng.Nămphútsaubạnlạivàokiểmtra,khôngthấygìbạnlạiđira.Làmnhưvậy3-4lầntrongđêm,trẻsẽngủvìkhôngmongđượcgìởbốmẹ.
ĐâylàphươngphápcủaJoDouglasvàNaomiRichman,chỉthíchhợpchotrẻtrên1tuổi.
Tạogiấcngủdài ĐâylàphươngphápcủaRitaJ.McGarrvàMelbourneF.Hovel.Mụcđíchcủaphươngpháp
nàylàtăngđộdàigiấcngủ,loạibỏthóiquenkhócđêm. Cáchlàm:Đốivớinhữngtrẻhaythứcdậyquásớm,chamẹhãychủđộngđánhthứccon
sớmhơnthườnglệ15phút.Chẳnghạnnếutrẻthườngthứcdậylúc4giờsáng,bạnhãyđánhthứccháudậylúc3h45.Khicháuthứcdậy,mẹhãyômvàâuyếm,hôncháu,vuốtvecháu,sauđóđặtcháungủlại(theotácgiả,vớisựâuyếmcủamẹ,trẻsẽdễngủvàkhôngkhóc).Tiếpđến,talạichủđộngđánhthứccháudậy,nhưngchậm15-30phútsovớitrước.Sauđó,mứcchậmtăngdần tới lịchngủmongmuốn.Nếu trẻ vẫn thứcdậy sớm thì làm lại phươngphápnàynhưngđánhthứccháusớmhơntrước15-30phút.Phươngphápnàychỉthíchhợpvớitrẻ3
thángtuổi.
Tạogiấcngủbằngcáchchobúsữavànước Phươngphápcóthểtiếnhànhtừngàythứ3sauđẻ,nhưngtốtnhấtlàtừsau6tuần(khi
hìnhthànhgiấcngủđêm) Cáchlàm:Chobúmẹdồnmộtlúc,tậptrungtừ10-12giờđêm,sauđóchobúnướcvàâu
yếmcháu.Hãythựchiệnqua6bướcnhưsau: -Bước1:Chuẩnbịsẵnchainước. -Bước2:Chobúdồn,đánhthứccháudậyđểbútừ10-12giờđêm.Sauđó,đặtcháungủlại. -Bước3:Nếulầnđầucháutựthức,ngườichahãyvàoquấntãvàdỗdành(khôngchomẹ
vào).Nhấtthiếtkhôngbế,khôngru,hãyđặtcháuxuốnggiườnghoặcchongậmvúngủ. -Bước4:Nếucháuđãngủvàbâygiờthứcdậy,bạnhãycốgắngchơivớicháuđể“kéodài
thờigian”(cóthểbếcháuhoặcđidạo).Nếucháukhôngngủ,saukhiđặt10-20phút,phảibếcháudậy,chơivớicháu.
-Bước5:Kéodài thờigianchơivớicháucàngnhiềucàng tốt,nhưngphảichobúnước,
khôngbúsữamẹ.Theotácgiả,cháusẽbỏkhócđêmngaylậptứcnếuđượcchobúnướcvàâuyếmnhiều.
-Bước6:Thaytã,đặtcháungủlại,rồisauđóchocháubú(theocôngthứcđịnhsẵn).
Tạogiấcngủbằngkhảnăngtựrungủcủacháu ĐâylàphươngphápkếthợpngủvớimộtđiềukiệnthíchhợpcủaRichardFerber.Thường
đứatrẻkhingủhaykếthợpvớimộtđiềukiệnnàođónhưbếẵm,nằmtrênđivăng,đuđưatrênvõng.Khiđiềukiệnnàymấtđithìgiấcngủkhóthựchiện.Phươngphápnàynhằmtìmramộtđiềukiệnkếthợp.
Cáchlàm: -Đêmthứnhất:Khitrẻthứcdậy,cứđểtrẻkhóc5phútrồimớivào.Chỉởtrongphòng2-3
phút(cótínhchấtkiểmtrachoyêntâm),khôngbế,khôngru,rồiđira,bấtkểcháukhóchaynín,ngủhaythức.Mườiphútsau,đivàovàlàmlạicácđộngtácnhưcũ,xonglạiđira.Mườilămphútsautrởlại,làmnhưtrên.
Sauđó,cứ15phútbạnlạivàomộtlầnchođếnkhiconngủ.Nếuconcònkhóc,hãyvàora
mộtlầnnữavớicáckhoảngcáchthờigian:5,10,15,15,15phút.Nếucháuđãngủthìkhôngvàonữa.
-Đêmthứ2:Nếutrẻthứcdậythìcũnglàmnhưtrênnhưngkhoảngthờigianchậmhơn:10,
15,20,20,20phút.-Đêmthứ3:Khitrẻthức,cũnglàmnhưtrên,nhưngkhoảngthờigianchậmhơnnữa:15,20,
25,25,25.
Nếulàmnhưtrên, trẻsẽbiếtkếthợpviệcđivàogiấcngủvớiviệcngủ lại trongnôicủamình.Vìthế,phươngphápnàycòncótênlà“luyệnkhảnăngtựrungủ”.
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/
Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach