ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.)

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Σ.Υ.Π. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Υπεβλήθη στις 17/1/2001

Επόπτρια καθηγήτρια: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Κατάλογος Πινάκων...........................................................................................................5

Κατάλογος Γραφημάτων...................................................................................................6

ΠΡΟΛΟΓΟΣ...........................................................................................................................7

Κεφάλαιο Πρώτο...................................................................................................................9

Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ...............................................................................................................9

Α. Η εξέλιξη της Συμβουλευτικής............................................................................9

Β. Περιεχόμενο της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας.......................................14

Γ. Θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και λήψης απόφασης......................15

1. Μη ψυχολογικές θεωρίες.................................................................................16

2. Ψυχολογικές θεωρίες........................................................................................16

α. Θεωρία των χαρακτηριστικών του Parsons...........................................17

β. Ψυχοδυναμικές θεωρίες................................................................................17

γ. Εξελικτικές θεωρίες......................................................................................19

δ. Θεωρίες μάθησης και επαγγελματική ανάπτυξη...................................20

ε. Θεωρίες λήψης απόφασης............................................................................20

3. Γενικές θεωρίες.................................................................................................21

Δ. Ο Σύμβουλος Σταδιοδρομίας..............................................................................21

Κεφάλαιο Δεύτερο...............................................................................................................24

Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ............................24

Α. Φορείς του Επαγγελματικού Προσανατολισμού..........................................24

Β. Ο Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού.......................................25

Γ. Επαγγελματικός Προσανατολισμός στο Υπουργείο Εργασίας και στον

ΟΑΕΔ................................................................................................................................27

1. Ιστορικά...............................................................................................................27

2. Οργάνωση, αρμοδιότητες, στόχοι, δράση...................................................27

3. Δυσλειτουργίες του συστήματος Ε.Π. στον Ο.Α.Ε.Δ................................29

Δ. Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

..........................................................................................................................................30

2

1. Ιστορικά...............................................................................................................30

2. Οργάνωση και λειτουργία του ΣΕΠ..............................................................31

3. Δυσλειτουργίες στην εφαρμογή του ΣΕΠ....................................................32

Ε. Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση..........34

ΣΤ. Άλλοι φορείς Επαγγελματικού Προσανατολισμού....................................34

Κεφάλαιο Τρίτο...................................................................................................................36

ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.....................36

Α. Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας στην Αγγλία............................................36

1. Γενικά...................................................................................................................36

2. Τι είναι το CSU...................................................................................................37

3. Το έργο του CSU.................................................................................................38

4. Υπηρεσίες που προσφέρει ένα Γραφείο Σταδιοδρομίας στην

Αγγλία..........................................................................................................................40

5. Άλλες πηγές για Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας.......................................43

Β. Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στη Γερμανία..........................................44

1. Γενικά...................................................................................................................44

2. Το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Münster..............45

α. Πώς αυτοπαρουσιάζεται το Γραφείο Σταδιοδρομίας του

Πανεπιστημίου του Münster:.............................................................................46

β. Δραστηριότητες του Γραφείου Σταδιοδρομίας......................................47

γ. Άλλες υπηρεσίες του Γραφείου Σταδιοδρομίας......................................49

Κεφάλαιο Τέταρτο...............................................................................................................50

ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΕΙ ΚΑΙ ΤΕΙ..........................................50

Α. Γενικά......................................................................................................................50

Β. Οριζόντια Δικτύωση των Γ.Δ. των Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.....................................52

Γ. Υπηρεσίες που προσφέρουν τα Γραφεία Διασύνδεσης...............................55

1. Το Γραφείο Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. .55

2. Τo Γραφείο Διασύνδεσης του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης..................................57

Κεφάλαιο Πέμπτο................................................................................................................61

ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ............................................................................61

3

Α. Γενικά......................................................................................................................61

Β. Οργάνωση, Πλαίσιο λειτουργίας, Προσωπικό...........................................63

Γ. Κώδικας Δεοντολογίας........................................................................................66

Δ. Δραστηριότητες - Υπηρεσίες.............................................................................67

1. Συμβουλευτική....................................................................................................67

2. Τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας.......................................68

3. Ενημερωτικά Σεμινάρια..................................................................................69

4. Πληροφόρηση......................................................................................................70

5. Εκδόσεις - Έντυπα.............................................................................................71

6. Περιοδικό.............................................................................................................73

7. Βιβλιοθήκη..........................................................................................................74

8. Ιστοσελίδα............................................................................................................75

9. Εκδηλώσεις.........................................................................................................77

10. Μελέτες - Έρευνες..........................................................................................78

11. Συνεργασίες......................................................................................................79

12. Άλλες δραστηριότητες...................................................................................82

Ε. Σχεδιασμοί, Προοπτικές για το μέλλον..........................................................82

Κεφάλαιο Έκτο....................................................................................................................84

ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ...........................................................................................84

Α. Παρουσίαση των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο..................................85

Β. Συμπεράσματα.....................................................................................................105

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.......................................................................................................................108

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ...................................................................................109

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ..................................................................................114

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ....................................115

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ....................................................................................................................117

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ -

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ..........118

ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ..................................122

4

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ Γ.Δ. ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΜΕ «ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΗΘΕΙΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ»..................................................................................................................123

Η πρώτη και η δεύτερη σελίδα του 1ου τεύχους του περιοδικού "Σπουδές και

Σταδιοδρομία"................................................................................................................133

5

Κατάλογος Πινάκων

Πίνακας 1. Σύνθεση του δείγματος με βάση την απασχόλησή τους...............................85

Πίνακας 2. Πηγές πληροφόρησης για το Γ.Δ....................................................................90

Πίνακας 3. Σύνθεση του δείγματος με βάση το χρόνο που γνώριζαν το Γ.Δ..................91

Πίνακας 4. Προβλήματα που αντιμετώπισαν οι χρήστες................................................94

Πίνακας 5. Γενικός χαρακτηρισμός της ποιότητας των υπηρεσιών του Γραφείου από

τις διάφορες κατηγορίες χρηστών...............................................................................96

Πίνακας 6. Σχέση μεταξύ φύλου και γνώσης και δυνατότητας πρόσβασης στο

διαδίκτυο.......................................................................................................................98

Πίνακας 7. Σχέση μεταξύ φύλου και λόγων επίσκεψης στο Γ.Δ.....................................99

Πίνακας 8. Κατανομή φύλου σε προπτυχιακούς - αποφοίτους......................................100

Πίνακας 9. Κατανομή φύλου στις ηλικιακές κλάσεις...................................................101

Πίνακας 10. Κατανομή φύλου - Σχολές προέλευσης......................................................101

Πίνακας 11. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και σχολής προέλευσης..........102

Πίνακας 12. Σχολή προέλευσης - Λόγοι επίσκεψης........................................................103

6

Κατάλογος Γραφημάτων

Γράφημα 1. Σύνθεση δείγματος ανάλογα με την απασχόλησή τους...............................85

Γράφημα 2. Ηλικιακές ομάδες του δείγματος..................................................................86

Γράφημα 3. Σχολή προέλευσης ατόμων του δείγματος....................................................87

Γράφημα 4. Κατανομή δείγματος στη βάση του αριθμού των επισκέψεων που

πραγματοποίησανα.......................................................................................................87

Γράφημα 5. Παρουσίαση των λόγων για τους οποίους επισκέφθηκαν το Γ.Δ................88

Γράφημα 6. Πηγές πληροφόρησης των χρηστών για το Γ.Δ.............................................90

Γράφημα 7. Σύνθεση του δείγματος με βάση το χρόνο που γνώριζαν την ύπαρξη του

Γ.Δ.................................................................................................................................91

Γράφημα 8. Επιθυμητοί από τους χρήστες τρόποι εξυπηρέτησης....................................92

Γράφημα 9. Ταξινόμηση χρηστών σε σχέση με γνώσεις και ευκολία πρόσβασης στο

διαδίκτυο.......................................................................................................................93

Γράφημα 10. Προβλήματα στη λειτουργία του Γ.Δ..........................................................95

Γράφημα 11. Βαθμός ικανοποίησης από τις υπηρεσίες του Γ.Δ......................................97

Γράφημα 12. Σχέση μεταξύ φύλου και γνώσης και δυνατότητας πρόσβασης στο

διαδίκτυο.......................................................................................................................98

Γράφημα 13. Σχέση μεταξύ φύλου και λόγων επίσκεψης στο Γ.Δ..................................99

Γράφημα 14. Σχέση μεταξύ φύλου και επιθυμητών τρόπων εξυπηρέτησης....................99

Γράφημα 15. Κατανομή φύλου σε προπτυχιακούς – αποφοίτους...................................100

Γράφημα 16. Κατανομή φύλου στις ηλικιακές κλάσεις.................................................100

Γράφημα 17. Κατανομή φύλου - Σχολές προέλευσης.....................................................101

Γράφημα 18. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και σχολής προέλευσης..........102

Γράφημα 19. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και τρόπου πληροφόρησης για το

Γ.Δ...............................................................................................................................102

Γράφημα 20. Σχέση μεταξύ Σχολής προέλευσης και ανάγνωσης του περιοδικού

"Σπουδές και Σταδιοδρομία"......................................................................................104

Γράφημα 21. Σχέση μεταξύ ηλικίας χρηστών και βαθμού ικανοποίησης από τις

υπηρεσίες του Γ.Δ.......................................................................................................104

7

Γράφημα 22. Σχέση μεταξύ γραφείων εξυπηρέτησης και εμφανιζομένων προβλημάτων

.....................................................................................................................................105

8

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στα πλαίσια του τμήματος Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού της ΠΑ.ΤΕ.Σ / Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. ως πτυχιακή εργασία. Ανέλαβα το θέμα αυτό που αφορά την συμβουλευτική σταδιοδρομίας στο χώρο της εκπαίδευσης διότι και εγώ προέρχομαι από τον χώρο αυτό. Εργάζομαι ήδη επί δεκατρία χρόνια ως καθηγητής, ειδικότητας Πολιτικού Μηχανικού, στην Δευτεροβάθμια Τεχνική Εκπαίδευση.

Η εργασία μου χωρίζεται σε έξι κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο διεξέρχομαι με συντομία την εξέλιξη της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, το περιεχόμενό της, τις θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και λήψης απόφασης και τα χαρακτηριστικά και τον ρόλο του συμβούλου σταδιοδρομίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφω την κατάσταση του επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα, τους φορείς του και τους επαγγελματίες συμβούλους, με έμφαση στον ΟΑΕΔ και στο Υπουργείο Παιδείας. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφω την Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στην Αγγλία και τη Γερμανία και τις υπηρεσίες που προσφέρει ένα γραφείο σταδιοδρομίας σ' αυτές τις χώρες. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναφέρομαι στα γραφεία διασύνδεσης σπουδών και σταδιοδρομίας της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με ένα παράδειγμα από τα Α.Ε.Ι. και ένα από τα Τ.Ε.Ι. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφω την οργάνωση, λειτουργία και τις υπηρεσίες που παρέχει το Γραφείο Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Τέλος στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζω τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγα δίνοντας ένα ερωτηματολόγιο στους χρήστες του Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. για την αξιολόγηση των υπηρεσιών του Γραφείου. Στο παράρτημα της εργασίας μου παραθέτω τον κώδικα δεοντολογίας της λειτουργίας του Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. και ένα κείμενο του γραφείου με "Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις".

9

Για την εκπόνηση της εργασίας συνεργάστηκα με την επόπτρια καθηγήτρια κ. Χριστίνα Αθανασιάδου την οποία και ευχαριστώ ιδιαίτερα για την υποστήριξη που μου παρείχε με προθυμία και υπομονή σε όλα τα στάδιά της. Ευχαριστώ επίσης το προσωπικό του Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. το οποίο ανέλαβε να συγκεντρώσει τα ερωτηματολόγια της έρευνάς μου. Για την βοήθεια στην στατιστική επεξεργασία και ερμηνεία των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο ευχαριστώ τον καθηγητή κ. Ανδρέα Οικονόμου. Τέλος ευχαριστώ τη σύζυγό μου Έλσα για την ηθική της συμπαράσταση και τα παιδιά μου Κύνθια και Φοίβο για την υπομονή τους τις ώρες της εργασίας μου.

10

Κεφάλαιο Πρώτο Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ

Α. Η εξέλιξη της Συμβουλευτικής

Στις πρωτόγονες κοινωνίες το ρόλο του συμβούλου και καθοδηγητή είχαν συνήθως οι αρχηγοί των φυλών και οι γεροντότεροι της κοινωνίας. Οι βασικές επαγγελματικές δραστηριότητες τις οποίες είχαν να κατανείμουν ήταν το κυνήγι, το ψάρεμα και η γεωργία. Οι δραστηριότητες καθορίζονταν με κύρια κριτήρια την ηλικία και το φύλο. Αργότερα, όταν οι επαγγελματικές επιδεξιότητες εξειδικεύτηκαν και απέκτησαν μεγαλύτερη κοινωνική αξία, οι επαγγελματικές γνώσεις, τα επαγγελματικά μυστικά, οι δεξιότητες και το επάγγελμα κληρονομούνταν. Στους πρώτους πολιτισμούς οι εκπρόσωποι των θρησκειών (π.χ. ιερείς) έπαιζαν τον ρόλο του συμβούλου (Gibson-Mitchell, 1990).

Στις πρώτες ελληνικές κοινωνίες χρησιμοποιήθηκε η έκφραση «ανάπτυξη των δυνατοτήτων του ατόμου» και μάλιστα θεωρήθηκε ότι η εκπαίδευση είναι εκείνη που μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη του ατόμου ώστε να ωφεληθούν και το ίδιο το άτομο και η κοινωνία. Ο Πλάτων αναγνωρίζεται ως ο πρώτος που συστηματοποίησε την ψυχολογική παρατήρηση και λειτούργησε σαν «σύμβουλος». Στην Πολιτεία του, (Platonis Opera, 1962), προτείνει ένα σύστημα οργάνωσης της κοινωνίας στο οποίο οι ρόλοι αναλαμβάνονται ανάλογα με τις ικανότητες των ατόμων και τις ανάγκες της κοινωνίας, ανεξαρτήτως φύλου (Δημητρόπουλος,1998).

Στην συνέχεια ο Αριστοτέλης, μαθητής του Πλάτωνα, συνεισέφερε στον τομέα που αποτέλεσε αργότερα το πεδίο της ψυχολογίας. O Ιπποκράτης και άλλοι έλληνες γιατροί συνεισέφεραν επίσης με τις απόψεις τους ότι οι ψυχικές ασθένειες έχουν φυσικές αιτίες. Οι πρώτες χριστιανικές

11

κοινωνίες τόνισαν - στην θεωρία τουλάχιστον - εκείνα τα ουμανιστικά ιδεώδη που χρησιμοποιήθηκαν στην Συμβουλευτική.

Ο Zytowski μας δίνει πληροφορίες για την συμβουλευτική στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και μετά την αναγέννηση (Zytowski 1972): Κατά τον Μεσαίωνα η συμβουλευτική των νέων, όπως και η εκπαίδευση πέρασε στην εκκλησία και μάλιστα στην ενορία (για τις Δυτικές κοινωνίες). Προσπάθειες για την τοποθέτηση των νέων σε κατάλληλα επαγγέλματα έγινε με την ανάπτυξη των κρατών-βασιλείων και με την επέκταση των αποικιών. Φιλόσοφοι, όπως ο Lui Vives (1492-1540) αναγνώρισαν την ανάγκη να καθοδηγηθούν οι άνθρωποι σύμφωνα με τις κλίσεις τους. Ο Vives στο βιβλίο του De subventione pauperum (Bruges 1526) γράφει ότι και οι γυναίκες πρέπει να προετοιμάζονται για χρήσιμα επαγγέλματα . Κατά τον 17ο αιώνα άρχισαν να εμφανίζονται βιβλία στα οποία δηλωνόταν η πρόθεση των συγγραφέων να βοηθήσουν τους νέους στην επιλογή επαγγέλματος. Ως παραδείγματα αναφέρει τον Tomasco Garzoni με το βιβλίο του La Riazza Universale ai Tutti le Professioni del Mundo που ανέλυε με λεπτομέρειες πολλά επαγγέλματα, και τον Powell με το βιβλίο του Tom of All Trades; Or the Plain Pathway to Preferment (1631) στο οποίο δίνονται πληροφορίες για επαγγέλματα και για πως να προσεγγιστούν, τα κατάλληλα σχολεία για εκπαίδευση και ακόμη πηγές χρηματοδότησης .

Από τους Gibson-Mitchell δανειζόμαστε τις πληροφορίες για τις ιδέες που διατυπώθηκαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα για την συμβουλευτική στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (Gibson-Mitchell, 1990): Τον 18ο αιώνα ο Jean Jacques Rousseau (1712-1778) διατύπωσε τη άποψη της ελεύθερης ανάπτυξης του ατόμου σύμφωνα με τις κλίσεις του, και την μάθηση μέσα από την πράξη. Ο ελβετός Johann Pestalozzi (1746-1827) είχε την πίστη ότι η κοινωνία θα μπορούσε να μεταρρυθμιστεί και να αναπτυχθεί μόνον στον βαθμό που τα άτομα θα βοηθούνταν να αναπτυχθούν. Για τον 19ο

αιώνα αναφέρεται ο Thomas Jefferson ο οποίος ζήτησε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για την νεολαία την οποία θεωρούσε ως μελλοντική ηγεσία του τόπου. Αναφέρονται και άλλοι επίσης, όπως οι Horace Mann, ο A. D. Mayo, ο Herbert Spencer (1820-1903), αλλά το σημαντικότερο γεγονός

12

είναι η θεμελίωση της Ψυχολογίας ως αυτοτελούς επιστήμης. Το 1879 ο Wilhelm Wundt άνοιξε στο Πανεπιστήμιο του Leipzig το πρώτο Ψυχολογικό Ινστιτούτο. Αυτό αποτέλεσε την αρχή μιας συστηματικής προσπάθειας μελέτης της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η Ψυχολογία καθιερώθηκε σαν μια αυτοτελής επιστήμη με τη δική της περιοχή εξειδίκευσης, έρευνας και εφαρμογής. Το γεγονός αυτό είχε μεγάλη σημασία στην εξέλιξη της Συμβουλευτικής η οποία στηρίζεται στην επιστήμη της Ψυχολογίας. Με το τέλος του 19ου αιώνα η δυτική κοινωνία γίνεται ολοένα και πιο πολύπλοκη και το να προσδιορίσει κανείς την θέση του μέσα σ’ αυτήν γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο, και ίσως αυτό να σημαίνει ότι χρειάζεται βοήθεια. Η Συμβουλευτική και ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός υλοποιούνται στην αρχή του αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1908 από τον Frank Parsons ο οποίος ίδρυσε στην Βοστώνη το πρώτο Γραφείο Επαγγελματικού Προσανατολισμού με σκοπό να προσφέρει επαγγελματική βοήθεια στους νέους και να εκπαιδεύσει δασκάλους που θα εργαστούν σαν σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού. Αυτοί οι δάσκαλοι θα βοηθούσαν στην επιλογή των σπουδαστών για τα επαγγελματικά σχολεία και θα βοηθούσαν τους σπουδαστές να επιλέξουν με σωστό τρόπο ένα επάγγελμα που θα τους ταίριαζε. Ο Parsons το 1909 δημοσίευσε το βιβλίο του Choosing a Vocation στο οποίο παρουσίασε τον ρόλο του συμβούλου και τις τεχνικές που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στην συμβουλευτική επαγγέλματος. O Parsons θεώρησε ότι για μια επιτυχημένη επιλογή επαγγέλματος είναι απαραίτητοι τρεις παράγοντες: α) μια ολοκληρωμένη κατανόηση του εαυτού, των δυνατοτήτων, των κλίσεων, των ενδιαφερόντων, των ορίων κλπ β) γνώση των απαιτήσεων, των χαρακτηριστικών, πλεονεκτημάτων, μειονεκτημάτων ευκαιριών κλπ στην εργασία και γ) την διαλεκτική σχέση μεταξύ των προηγούμενων δύο παραγόντων. Διατύπωσε επίσης την ανάγκη εκπαίδευσης επαγγελματικών συμβούλων. Τα χαρακτηριστικά τα οποία κατά τον Parsons πρέπει να έχει ο επαγγελματικός σύμβουλος είναι τα εξής: 1) Να έχει πρακτική γνώση των αρχών και μεθόδων της ψυχολογίας 2) Να έχει εμπειρία στις ανθρώπινες σχέσεις έτσι ώστε να κατανοεί τα βασικά χαρακτηριστικά

13

του και να αναγνωρίζει την παρουσία ή απουσία των κυριότερων στοιχείων του χαρακτήρα. 3) Να έχει την ικανότητα να επικοινωνεί με νέους ανθρώπους με τρόπο γνήσιο, ελκυστικό και αποτελεσματικό 4) Να έχει γνώση των απαιτήσεων και συνθηκών που επικρατούν στην αγορά εργασίας 5) Να διαθέτει πληροφορίες για τις ευκαιρίες κατάρτισης 6) Να χρησιμοποιεί επιστημονικές μεθόδους ανάλυσης των δεδομένων του (Parsons, 1909).

Οι εργασίες και δημοσιεύσεις του Parsons έγιναν δημοφιλείς, συνετέλεσαν στην εμφάνιση στις ΗΠΑ ενός νέου επαγγέλματος, του Συμβούλου Προσανατολισμού, και στην εμφάνιση ενός «κινήματος Συμβουλευτικής». Το 1913 το «κίνημα Συμβουλευτικής» είχε ανδρωθεί τόσο πολύ ώστε να ιδρυθεί η National Vocational Guidance Association (Εθνική Ένωση Επαγγελματικού Προσανατολισμού) και δύο χρόνια αργότερα να κυκλοφορήσει και το περιοδικό με τον τίτλο Vocational Guidance (Επαγγελματικός Προσανατολισμός) (Gibson-Mitchell, 1990).

Άλλοι πρωτεργάτες της Συμβουλευτικής ήταν οι Jessie Davis, Anna Reed, Eli Weaver, και David Hill. Ο Davis ασχολήθηκε με την μελέτη του εαυτού και την μελέτη των επαγγελμάτων. Ήταν υποστηρικτής της άποψης περί ηθικής αξίας της σκληρής εργασίας. Η Reed ήταν θαυμάστρια του κόσμου των επιχειρήσεων και οπαδός του συστήματος της ελεύθερης οικονομίας. Έθετε τις ανάγκες του συστήματος πάνω από τις ανάγκες του ατόμου. Έτσι στα προγράμματά της για επαγγελματικό προσανατολισμό καθόριζε την αξία του ατόμου από την δυνατότητα απασχόλησής του στην αγορά εργασίας. Ο Eli Weaver επέτυχε την καθιέρωση επιτροπών επαγγελματικού προσανατολισμού στα Γυμνάσια της Νέας Υόρκης. Αυτές οι επιτροπές εργάστηκαν για να βοηθήσουν τους νέους στην ανακάλυψη των δυνατοτήτων τους και που θα τους βοηθούσαν να επιλέξουν το πιο κατάλληλο επάγγελμα. Ο David Hill ήταν μελετητής του σχολικού συστήματος της Νέας Ορλεάνης και μελετούσε τους μαθητές με επιστημονικές μεθόδους. Διαπίστωσε την διαφορετικότητα μεταξύ των μαθητών και πρότεινε την ύπαρξη διαφοροποιημένων προγραμμάτων επαγγελματικού προσανατολισμού. Μεγάλη επίδραση στην συμβουλευτική είχε η εισαγωγή από τους Alfred

14

Binet και Theodor Simon το 1905 των πρώτων τεστ ευφυίας. Το 1916 εισήχθησαν και στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Lewis Terman του Πανεπιστημίου Stanford και γνώρισαν μεγάλη δημοσιότητα στα σχολεία. Στην συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν από τον αμερικανικό στρατό για την επιλογή του προσωπικού του. Μετά τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο υπήρξε ραγδαία ανάπτυξη τυπικών τεστ για την εκπαίδευση. (Gibson-Mitchell, 1990).

Στην δεκαετία του 20 παρατηρήθηκε μεγάλη ανάπτυξη των προγραμμάτων επαγγελματικού προσανατολισμού στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στα μέσα της δεκαετίας του 20 και στην αρχή της δεκαετίας του 30 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για την εισαγωγή του επαγγελματικού προσανατολισμού και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στην Winnetka του Illinois ιδρύθηκε ένα κέντρο Συμβουλευτικής για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Μερικά πανεπιστημιακά κολέγια άρχισαν να χρησιμοποιούν τεστ στους φοιτητές για την τοποθέτησή τους σε εργασία και μερικά Ινστιτούτα προσέφεραν επαγγελματικό προσανατολισμό. Ήδη θεωρήθηκε αναγκαία η ίδρυση υπηρεσιών συμβουλευτικής. Στην δεκαετία του 30 ο Προσανατολισμός ήταν ένα θέμα που συζητούνταν στους εκπαιδευτικούς κύκλους (Gibson-Mitchell, 1990).

Μεγάλη ώθηση στην Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό έδωσε ο Carl Rogers που ανέπτυξε μια νέα θεωρία συμβουλευτικής με τα βιβλία του Counseling and Psychotherapy (Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία) 1942, και Client-Centered Therapy (Ατομοκεντρική Θεραπεία) 1951. Ο Rogers προσέφερε μία υποστηρικτική συμβουλευτική σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Προέβαλε την ατομική ευθύνη του συμβουλευόμενου και ήταν ατομοκεντρική διότι ζητούσε από τον σύμβουλο να βοηθήσει τον συμβουλευόμενο να πάρει μόνος του τις αποφάσεις ενώ παραδοσιακά ο σύμβουλος καθόριζε τις λύσεις για τον συμβουλευόμενο (συμβουλοκεντρική συμβουλευτική). Η άποψη του Rogers (Rogers, 1981) για την ισοτιμία του πελάτη με τον σύμβουλο και η πίστη του στις δυνατότητες του ατόμου ήταν πιο προσαρμοσμένη στα δημοκρατικά ιδεώδη. Μία άλλη διάσταση στην συμβουλευτική έδωσε η μέθοδος του Rogers της ομαδικής συμβουλευτικής. Τέθηκε, μετά από

15

έρευνες σε ομάδες και στην δυναμική τους, το θεωρητικό πλαίσιο για την ομαδική συμβουλευτική στα σχολεία.

Το 1947 ο Feingold με το βιβλίο του School Review θεωρεί ότι οι σύμβουλοι προσανατολισμού πρέπει να ασχολούνται με όλους όσους έχουν ανάγκη συμβουλευτικής και όχι μόνον με εκείνους που την ζητούν. Το 1950 ο Traxler περιγράφει τις τάσεις που επικρατούν στον Προσανατολισμό. Οι Donovan (1069) και Klopf (1960) αναφέρονται στον προσανατολισμό μέσα στο σχολείο. Το 1964 δημοσιεύτηκε η δήλωση για την πολιτική για τους συμβούλους στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση από την Ένωση των Συμβούλων των Αμερικάνικων Σχολείων. Πρέπει επίσης να αναφερθεί η συμβολή των Brewer 1942, Borow 1964, Williamson 1965, Patterson 1972, Poppen and Thomson 1974, Patterson 1972 κ.ά (Gibson-Mitchell, 1990).

Η εξάπλωση της πρακτικής του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και η θεσμοθέτηση κανόνων εφαρμογής της έγινε μία παγκόσμια πραγματικότητα. Σ’ όλες τις αναπτυγμένες χώρες λειτουργεί σήμερα κάποιο σύστημα παροχής υπηρεσιών «Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού» και μάλιστα η ύπαρξη αυξημένου ποσοστού ανεργίας σήμερα κάνει τις προσπάθειες παροχής τέτοιων υπηρεσιών πιο έντονες. Παρόμοιες προσπάθειες καταβάλλονται και από τις αναπτυσσόμενες χώρες (Δημητρόπουλος, 1994).

Β. Περιεχόμενο της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας.

Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας αποτελεί κλάδο ή λειτουργία της Συμβουλευτικής η οποία με τη σειρά της είναι κλάδος της Ψυχολογίας. Σχετίζεται άμεσα με την επαγγελματική ανάπτυξη (career development) δηλ. την εξελικτική πορεία του ατόμου όσον αφορά τον προσανατολισμό του στο χώρο της εργασίας και τις αποφάσεις του για το επάγγελμα, ή τα επαγγέλματα, που επιθυμεί και επιδιώκει να ακολουθήσει. Η είσοδος σε ένα επάγγελμα δεν είναι αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας απόφασης αλλά μιας μακροχρόνιας αναπτυξιακής διαδικασίας που συμβαδίζει με την ψυχολογική εξέλιξη του ατόμου (Καντάς-Χαντζή, 1991).

16

Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας, δηλαδή, βοηθάει το άτομο να ανακαλύψει τις προσωπικές του κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του και να τα συνδυάσει με τις υπάρχουσες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας. Σε αρκετές περιπτώσεις βοηθά στη βελτίωση προσωπικών ικανοτήτων αναζήτησης εργασίας. Δεν αποτελεί καθοδήγηση, αλλά μια διαδικασία κατά την οποία το άτομο διευκολύνεται να πάρει προσωπικές αποφάσεις. Αυτός είναι και ο ρόλος των ψυχολόγων που από τη φύση της επιστήμης τους είναι οι μόνοι κατάλληλοι να τον αναλάβουν (Γραφείο Διασύνδεσης Α.Π.Θ., 1999)

Ο Hoyt όρισε το 1974 την «Εκπαίδευση Σταδιοδρομίας» ως «την συνδυασμένη προσπάθεια της εκπαίδευσης και της κοινωνίας να βοηθήσουν όλα τα άτομα να γνωρίσουν τις επαγγελματικές αξίες της κοινωνίας, να ενσωματώσουν αυτές τις αξίες στο αξιολογικό τους σύστημα και να τις χρησιμοποιήσουν στη ζωή τους κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η εργασία να είναι δυνατή για το άτομο, να έχει νόημα και να αποφέρει ικανοποίηση στο κάθε άτομο» (Δημητρόπουλος, 1994 : 21).

Τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει πρόσθετοι λόγοι, εξαιτίας κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών, για την ανάγκη εφαρμογής της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας. Ενώ παλαιότερα το επάγγελμα που επέλεγε κάποιος τον συνόδευε σε όλη του την ζωή, σήμερα λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών αναμένεται ότι ο κάθε εργαζόμενος θα αλλάξει επτά επαγγέλματα κατά την διάρκεια της επαγγελματικής του ζωής. Αυτό σημαίνει ότι προκύπτει ένας μεγάλος αριθμός ενηλίκων οι οποίοι, είτε από επιλογή τους, είτε από ανάγκη θα πρέπει να πάρουν επαγγελματικές αποφάσεις. Οι τεχνολογικές αλλαγές δεν επιτρέπουν πλέον το επαγγελματικό μέλλον ενός ατόμου να σχεδιαστεί με βάση την υπάρχουσα κατάσταση, διότι το μελλοντικό επαγγελματικό περιβάλλον δύσκολα προβλέπεται. Το μόνο που μπορεί να προβλεφθεί με σιγουριά είναι ότι το μέλλον θα είναι διαφορετικό. Οι τεχνολογικές αλλαγές έχουν επίσης ως συνέπεια το ότι η αγορά εργασίας και οι ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης δεν είναι πλέον τόσο συνδεδεμένα με την κατοχή κάποιου πτυχίου διότι οι γνώσεις που αυτό πιστοποιεί

17

απαξιώνονται με γρήγορους ρυθμούς. Λόγω των τεχνολογικών και κοινωνικών αλλαγών δεν ισχύει πλέον ο διαχωρισμός σε ανδρικά και γυναικεία επαγγέλματα ώστε να υπάρχει και ξεχωριστός - ως εκ τούτου και πιο απλός - σχεδιασμός επαγγελματικού προσανατολισμού. Η κοινωνία έγινε πολύ πολύπλοκη και υπάρχουν πολλοί παράγοντες αρκετοί εκ των οποίων είναι αδύνατον να ελεγχθούν από το άτομο το οποίο δύσκολα μπορεί να προσδιορίσει την τύχη του από μόνος του. (Gibson-Mitchell, 1990)

Μία νέα αντίληψη της συμβουλευτική σταδιοδρομίας, είναι ή άποψη ότι αυτή δεν πρέπει να περιορίζεται στην επαγγελματική συμβουλευτική και στη λήψη αποφάσεων. Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας θα πρέπει να ασχολείται ταυτόχρονα και με τους άλλους ρόλους που αναλαμβάνει κανείς στην ζωή του σε συνδυασμό με τους επαγγελματικούς ρόλους πχ οικογενειακούς, ελεύθερου χρόνου κλπ, δηλ. πρέπει να γίνεται συμβουλευτική σταδιοδρομίας ολιστική (‘‘whole people’’ career counseling), διότι δεν είναι δυνατόν να γίνεται επαγγελματική επιλογή που άρχεται σε σύγκρουση με οικογενειακούς ρόλους και με ανάγκες ελεύθερου χρόνου. Η ύπαρξη αξιόλογου ποσοστού ανθρώπων οι οποίοι έχουν και ψυχολογικά προβλήματα και δεν είναι δυνατόν να βοηθηθούν μόνον με την κλασσική συμβουλευτική σταδιοδρομίας είναι μία άλλη αιτία που οδηγεί στην λύση της ολιστικής συμβουλευτικής σταδιοδρομίας. (Brown-Brooks, 1991)

Γ. Θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και λήψης απόφασης

Υπάρχουν πολλές θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξης του ατόμου και θεωρίες λήψης απόφασης. Θα ήταν ενδιαφέρον να αναφερθούν όλες αυτές οι θεωρίες, έστω και συνοπτικά αλλά αυτό ξεφεύγει από τον σκοπό αυτής της εργασίας. Θα παρουσιαστούν μόνον αυτές που περισσότερο χρησιμοποιούνται από τους συμβούλους σταδιοδρομίας. Για τις υπόλοιπες θα γίνει μόνον επιγραμματική αναφορά.

Η ονομαστική αναφορά των θεωριών γίνεται σύμφωνα μα την ταξινόμηση που πρότεινε ο Crites και χρησιμοποιεί ο Δημητρόπουλος

18

(1994), δηλ. οι θεωρίες ταξινομούνται σε τρεις ευρείες κατηγορίες (μη ψυχολογικές θεωρίες, ψυχολογικές θεωρίες και γενικές θεωρίες) οι οποίες έχουν περαιτέρω υποδιαιρέσεις. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι ταξινόμησης, όπως του Hilton, του Herr, του Osipow, του Super (Καντάς-Χανζή, 1991).

1. Μη ψυχολογικές θεωρίες

Αποδίδουν την επαγγελματική ανάπτυξη και την εκλογή επαγγέλματος σε παράγοντες που βρίσκονται έξω από το άτομο γι’ αυτό και χαρακτηρίζονται ως μη ψυχολογικές. Η προσωπικότητα, η νοημοσύνη, τα ενδιαφέροντα, οι κλίσεις ενός ανθρώπου δεν αποτελούν παράγοντες καθοριστικούς. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή επαγγέλματος είναι κυρίως η τύχη, οι οικονομικοί παράγοντες και οι κοινωνικοί παράγοντες. Σημαντικότερες μη ψυχολογικές θεωρίες είναι : Η θεωρία της τύχης με θεωρητικούς της τους Miller, Form, Caplow κ.ά. Κατ’ αυτούς η επιλογή επαγγέλματος γίνεται όχι από προσωπική επιλογή του ατόμου. Τυχαίοι παράγοντες τους οποίους ελέγχει το άτομο συγκλίνουν συγκυριακά έτσι ώστε να βρεθεί σε κάποια επαγγελματική κατάσταση. Οι οικονομικές θεωρίες με θεωρητικούς της τους Herr, Clark, Parnes, Rottemberg, Thomas. Σύμφωνα με αυτές η επαγγελματική επιλογή καθορίζεται από οικονομικούς παράγοντες, με στόχο το μέγιστο δυνατό κέρδος. Κοινωνικές - Πολιτιστικές θεωρίες με βασικό θεωρητικό τον Lipsett. Θεωρεί ότι η εκλογή επαγγέλματος καθορίζεται κυρίως από τις επιδράσεις που δέχεται το άτομο από το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον του (Δημητρόπουλος, 1994).

2. Ψυχολογικές θεωρίες

Δίνουν έμφαση στα ατομικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου και δέχονται την ελευθερία του ατόμου να εξελίσσεται και να επιλέγει ανάμεσα στα διάφορα επαγγέλματα. Η επιλογή επαγγέλματος επηρεάζεται βέβαια έμμεσα από εξωτερικούς παράγοντες αλλά είναι άμεσο αποτέλεσμα των λειτουργιών του ατόμου. Υπάρχουν πολλές ψυχολογικές θεωρίες. Η κατάταξη γίνεται σε πέντε ομάδες: Θεωρία των χαρακτηριστικών,

19

Ψυχοδυναμικές θεωρίες, Εξελικτικές θεωρίες, θεωρίες Μάθησης, θεωρίες Λήψης Αποφάσεων.

α. Θεωρία των χαρακτηριστικών του Parsons

Διατυπώθηκε από τον Parsons το 1909 και είναι ιστορικά η πρώτη θεωρία επαγγελματικής ανάπτυξης. Στηρίζεται στην ψυχολογία των ατομικών διαφορών, την ανάλυση των επαγγελμάτων και την αντιστοίχηση χαρακτηριστικών του ατόμου και χαρακτηριστικών του επαγγέλματος.Τα στάδια που ακολουθεί το άτομο για την επιλογή επαγγέλματος είναι:

Η αυτογνωσία δηλ. η κατανόηση από το άτομο του εαυτού του (ικανοτήτων, ενδιαφερόντων, αξιών, φιλοδοξιών, μέσων, περιορισμών κλπ)

Επαρκής γνώση των επαγγελμάτων και της αγοράς εργασίας γενικά (προϋποθέσεων και απαιτήσεων εισόδου στο επάγγελμα, πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων, δυνατοτήτων απασχόλησης, εξέλιξης στο επάγγελμα, συνθηκών εργασίας κλπ)

Λήψη λογικής απόφασης που θα προσαρμόζει τα χαρακτηριστικά του ατόμου με τα δεδομένα των επαγγελμάτων (Δημητρόπουλος, 1994).

β. Ψυχοδυναμικές θεωρίες

Δίνουν έμφαση στα κίνητρα που ωθούν το άτομο στην επιλογή επαγγέλματος. Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται η ψυχαναλυτική θεωρία, η θεωρία αναγκών, η θεωρία αυτοαντίληψης και η τυπολογική θεωρία. Η Ψυχαναλυτική θεωρία, όπως φαίνεται και από το όνομά της, στηρίζεται στις αρχές της ψυχανάλυσης. Η επιλογή του επαγγέλματος είναι η εξωτερίκευση των εσωτερικών παρορμήσεων και των απωθημένων επιθυμιών και ενστίκτων του ατόμου. Οι θεωρίες αναγκών τονίζουν την σχέση μεταξύ ικανοποίησης ατομικών αναγκών και επαγγελματικής εκλογής. Γνωστότερες θεωρίες αναγκών είναι η θεωρία της Roe σύμφωνα με την οποία η επαγγελματική επιλογή έχει σχέση με τις εμπειρίες του ατόμου μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον και η

20

θεωρία του Hoppock που έχει σαν άξονα την σχέση μεταξύ ικανοποίησης αναγκών και επαγγελματικής συμπεριφοράς και επιλογής. Οι θεωρίες αυτοαντίληψης πρεσβεύουν ότι η επαγγελματική ανάπτυξη και επιλογή εξαρτάται από την αντίληψη που έχει κανείς για τον εαυτό του (αυτοαντίληψη). Η θεωρία του Super μπορεί να υπαχθεί και σε αυτήν την κατηγορία. (Δημητρόπουλος, 1994).

Η τυπολογική θεωρία του Holland είναι από τις πιο διαδεδομένες και ευρέως χρησιμοποιούμενες θεωρίες . Είναι θεωρία προσωπικότητας και η οριστική της μορφή διατυπώθηκε το 1973.Κατά τον ίδιο τον Holland: «η παρούσα θεωρία δέχεται ότι τη στιγμή της επαγγελματικής επιλογής το άτομο είναι το προϊόν της αλληλεπίδρασης της γενετικής του κληρονομιάς με μια σειρά από πολιτιστικές και προσωπικές δυνάμεις στις οποίες περιλαμβάνονται οι φίλοι, οι γονείς και άλλοι σημαντικοί ενήλικοι, η κοινωνική του τάξη, η κουλτούρα και το φιλικό περιβάλλον. Μέσα από αυτή την εμπειρία το άτομο δημιουργεί μια ιεραρχία από συνήθειες ή προτιμώμενες μεθόδους με τις οποίες εκτελεί τα καθήκοντά του μέσα στο περιβάλλον του. Από οικολογική οπτική, οι συνήθεις αυτές μέθοδοι συνδέονται με διαφορετικά είδη φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, καθώς και με διαφορετικά πρότυπα ικανοτήτων. Το άτομο που κάνει μια επαγγελματική επιλογή κατά μία έννοια ‘‘ψάχνει’’ για καταστάσεις που ικανοποιούν την ιεραρχία προσαρμοστικών προσανατολισμών που ήδη έχει» (Καντάς-Χαντζή, 1991).

Η θεωρία του στηρίχτηκε σε έξι βασικές αρχές: 1. Η επιλογή ενός επαγγέλματος αποτελεί έκφραση της προσωπικότητας 2. Τα τεστ ενδιαφερόντων είναι στην ουσία τεστ προσωπικότητας 3. Τα επαγγελματικά στερεότυπα εμπεριέχουν έγκυρες ψυχολογικές και κοινωνιολογικές έννοιες 4. Όσοι βρίσκονται στο ίδιο επάγγελμα έχουν παρόμοιες προσωπικότητες και παρόμοια προσωπική ανάπτυξη

21

5. Επειδή οι άνθρωποι του ίδιου επαγγελματικού περιβάλλοντος έχουν όμοιες προσωπικότητες αντιδρούν σε πολλές καταστάσεις με παρόμοιο τρόπο 6. Η επαγγελματική ικανοποίηση, η σταθερότητα και η επιτυχία εξαρτώνται από τον βαθμό σύμπτωσης τύπου προσωπικότητας και τύπου επαγγελματικού περιβάλλοντος. (Καντάς-Χαντζή 1991).

Κέντρο της θεωρίας αποτελούν τέσσερις προτάσεις: Α. Ταξινομούνται οι άνθρωποι σε έναν από τους έξι τύπους προσωπικότητας, τον Ρεαλιστικό - Πρακτικό, τον Ερευνητικό, τον Καλλιτεχνικό, τον Κοινωνικό, τον Επιχειρηματικό και τον Συμβατικό. Για την κατάταξη των ανθρώπων σε κάποιο τύπο χρησιμοποιούνται ποσοτικές μετρήσεις (πχ σταθμισμένα τεστ) και ποιοτικές μετρήσεις (ερωτηματολόγια προτιμήσεων, δραστηριοτήτων κλπ). Β. Ταξινομούνται αντίστοιχα και τα περιβάλλοντα μέσα στα οποία ζει το άτομο. Τα περιβάλλονται αντιστοιχούν στους έξι τύπους προσωπικότητας. Γ. Το άτομο προτιμά το περιβάλλον στο οποίο διευκολύνεται η έκφραση της προσωπικότητάς του. Δ. Η συμπεριφορά του ατόμου εξαρτάται από την προσωπικότητας και περιβάλλοντος. Το ταίριασμα ατόμων και περιβαλλόντων οδηγεί σε κατανοητά αποτελέσματα επαγγελματικής επιλογής, επιτυχίας και αποδοτικότητας στο επάγγελμα, κοινωνικής συμπεριφοράς κλπ.

γ. Εξελικτικές θεωρίες

Στηρίζονται θεωρητικά στην Εξελικτική Ψυχολογία και θεωρούν ότι η επαγγελματική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μακροχρόνια διαδικασία που αρχίζει από την παιδική ηλικία και συμπληρώνεται και μετά την επαγγελματική αποκατάσταση. Η επαγγελματική επιλογή είναι συνέπεια αυτής της ανάπτυξης και όχι απλή επιλογή συγκεκριμένης χρονικής στιγμής. Αναφέρονται (Καντάς-Χαντζή 1991) οι θεωρίες των Ginzberg, Super και Tiedeman. Η θεωρία του Ginzberg δέχεται ότι η διαδικασία επαγγελματικής ανάπτυξης πραγματοποιείται σε τρεις εξελικτικές

22

περιόδους : 1. Την περίοδο της φαντασίας (6-11 ετών) κατά την οποία δοκιμάζει «φανταστικές επιλογές» 2. Την δοκιμαστική περίοδο (11-17 ετών) κατά την οποία ενδιαφέρεται και προσεγγίζει σταδιακά την πραγματικότητα και 3. Την Ρεαλιστική περίοδο (18 ετών και πέρα) κατά την οποία δοκιμάζει και αποκρυσταλλώνει τις σκέψεις του με τελικό αποτέλεσμα την απόφαση (συμβιβασμός με την πραγματικότητα). Η θεωρία του Super στηρίχτηκε στην Διαφορική Ψυχολογία, στην Εξελικτική Ψυχολογία και στην θεωρία της Αυτοαντίληψης και υποστήριξε ότι οι ικανότητες και τα χαρακτηριστικά του ατόμου τον βοηθούν να επιτύχει μόνον σε μία επαγγελματική κατεύθυνση. Διέκρινε πέντε στάδια στην εξέλιξη της επαγγελματικής ανάπτυξης, 1. Ανάπτυξης 2. Διερεύνησης 3. Κατασταλάγματος 4. Συντήρησης 5. Παρακμής. Η θεωρία του Tiedeman ο οποίος διατύπωσε μια εξελικτική θεωρία με δύο εξελικτικά στάδια.

δ. Θεωρίες μάθησης και επαγγελματική ανάπτυξη

Σημαντικότερες οι θεωρίες των O’ Hara, Miller και Krumboltz. Η θεωρία του O ’ Hara υποστηρίζει ότι η επαγγελματική ανάπτυξη πραγματοποιείται μέσα στο σχολείο μέσα από την διαδικασία της μάθησης, η θεωρία του Miller στηρίζεται στη θεωρία μάθησης της ψυχολογίας της συμπεριφοράς ενώ η θεωρία του Krumboltz στηρίζεται στην «θεωρία κοινωνικής μάθησης» του Bandura, ότι η εξέλιξη της προσωπικότητας είναι αποτέλεσμα κοινωνικής μάθησης. (Δημητρόπουλος, 1994).

ε. Θεωρίες λήψης απόφασης

Υπάρχουν διάφορα μοντέλα λήψης απόφασης αναφορικά με την σταδιοδρομία και το επάγγελμα. Πριν την λήψη μιας απόφασης προϋποτίθεται ότι υπάρχουν: α) ένα άτομο που πρόκειται να πάρει μία απόφαση, β) μία κατάσταση που απαιτεί την λήψη απόφασης και γ) σχετικές πληροφορίες επί του θέματος που θα αξιοποιηθούν για την λήψη της απόφασης. Το άτομο επεξεργάζεται τις πληροφορίες, ελέγχει τις εναλλακτικές λύσεις και αποφασίζει με βάση την μέγιστη ωφέλεια και

23

την δυνατότητα. Όλες οι αποφάσεις παρουσιάζουν κάποια κοινά σημεία: α) Το άτομο που παίρνει μια απόφαση αντιμετωπίζει έναν αριθμό εναλλακτικών επιλογών σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, β) Ενδέχεται να προκύψουν διάφορα αποτελέσματα, ανάλογα με την ενέργεια που θα επιλεγεί, γ) Το κάθε αποτέλεσμα παρουσιάζει κάποια πιθανότητα ή δυνατότητα να εμφανιστεί, αλλά οι πιθανότητες μπορεί να μην είναι ίδιες για το κάθε αποτέλεσμα, δ) Το άτομο που παίρνει μια απόφαση, μπορεί να καθορίσει την αξία, τη χρησιμότητα ή τη σπουδαιότητα, που θα αποδοθεί στον κάθε συνδυασμό ενέργειας - αποτελέσματος (Κωτσίκης, 1998).

Μερικά μοντέλα λήψης απόφασης αποτελούν οι θεωρίες του Hilton, του Gellat, του Katz, των Kaldor και Zytowski, του Vroom. Σύμφωνα με την θεωρία του Hilton καθοριστικός παράγων στη λήψη μιας επαγγελματικής απόφασης είναι η αποκατάσταση νοητικής ισορροπίας, δηλ. οι πεποιθήσεις και η πραγματική του συμπεριφορά να βρίσκονται σε συμφωνία. Η θεωρία του Gellat προτείνει μια διαδικασία λήψης απόφασης όταν υπάρχουν τουλάχιστον δύο εναλλακτικές λύσεις. Σύμφωνα μα την θεωρία του Katz υπάρχουν τρία συστήματα που αξιοποιούνται για την λήψη μιας επαγγελματικής απόφασης: σύστημα αξιών του ατόμου, ένα σύστημα πληροφοριών και ένα σύστημα πρόβλεψης. Οι σχέσεις μεταξύ των τριών συστημάτων καθορίζονται από την θεωρία με μαθηματικό τρόπο έτσι ώστε να είναι δυνατόν να γίνει η επεξεργασία τους με ηλεκτρονικό υπολογιστή και να χρησιμοποιείται στα σχολεία (System for Interactive Guidance Information). Για κάθε εναλλακτική λύση επαγγελματικής απόφασης υπολογίζεται, με την μέθοδο του Katz, η πιθανότητα εισόδου στο επάγγελμα και η αναμενόμενη αξία της (υποκειμενική αξία) για το άτομο. Η θεωρία των Kaldor και Zytowski εξετάζει «ποιες κατηγορίες καθοριστικών παραγόντων επιδρούν στην επιλογή ενός επαγγέλματος και με ποιο τρόπο κάθε ένας από αυτούς τους προσδιοριστικούς παράγοντες σχετίζεται με τους άλλους για να γίνει μια τελική επιλογή» (Καντάς-Χαντζή 1991). Η θεωρία του Vroom ανήκει στη θεωρία των κινήτρων συμπεριφοράς. Κατά τον Vroom τα κίνητρα είναι εκείνα που κατευθύνουν την επιλογή όταν υπάρχουν δυνατότητες επιλογής.

24

3. Γενικές θεωρίες

Υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παραγόντων που επηρεάζουν την επαγγελματική ανάπτυξη του ατόμου σε αντίθεση με τις προηγούμενες θεωρίες που περιορίζονταν σε συγκεκριμένη κατηγορία παραγόντων η κάθε μία. Αναφέρονται οι θεωρίες των Blau και συνεργατών του και των Super και Bachrach. Η θεωρία του Blau εκπονήθηκε από ομάδα οικονομολόγων, ψυχολόγων και κοινωνιολόγων και η άποψή τους αποτέλεσε το Διεπιστημονικό Πλαίσιο Επαγγελματικής Εκλογής. Θεωρούν ότι η είσοδος στο επάγγελμα εξαρτάται από το άτομο και από την εργοδοσία. Στη θεωρία των Super και Bachrach είναι διατυπωμένη η Γενική Ερμηνεία της Επαγγελματικής Εκλογής υπό μορφή δώδεκα προτάσεων που εμπεριέχουν απόψεις από την εξελικτική θεωρία του Super και την θεωρία του για την αυτοαντίληψη. (Δημητρόπουλος, 1994).

Δ. Ο Σύμβουλος Σταδιοδρομίας

Ο Σύμβουλος προκειμένου να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του και να είναι αποτελεσματικός στον ρόλο του είναι απαραίτητο να έχει ένα ελάχιστο βασικών ικανοτήτων. Η Εθνική Ένωση Συμβούλων Απασχόλησης(The National Employment Counselors Association) στις ΗΠΑ καθόρισε το 1975 τις βασικές ικανότητες του Συμβούλου (Gibson-Mitchell, 1990) αλλά προκύπτουν σχεδόν αυτονόητα και από μία ανάλυση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του Συμβούλου και των απαιτουμένων ικανοτήτων για κάθε δραστηριότητα ώστε αυτός να είναι αποτελεσματικός. Οι ικανότητες λοιπόν που απαιτούνται είναι: Ικανότητα επικοινωνίας: Η ικανότητα να δημιουργεί μια ανοιχτή

σχέση εμπιστοσύνης με τον συμβουλευόμενο, να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματά του συμβουλευόμενου και να του δίνει τις πληροφορίες και την βοήθεια που χρειάζεται.

Ικανότητα αξιολόγησης ατόμων και ομάδων: Να μπορεί να καταγράψει τις ανάγκες, τις δυνατότητες, τα χαρακτηριστικά, τις ατομικές διαφορές και την αυτοεικόνα των συμβουλευόμενων.

25

Ικανότητα ομαδικής συμβουλευτικής: Να γνωρίζει τις βασικές αρχές της δυναμικής και της καθοδήγησης των ομάδων ώστε να βοηθήσει τα μέλη να κατανοήσουν τα προβλήματά τους και να κάνουν θετικά βήματα προς την επίλυσή τους.

Ικανότητα διαχείρισης επαγγελματικών πληροφοριών: Να συγκεντρώνει και να χρησιμοποιεί πληροφορίες σχετικές με εκπαίδευση - σπουδές, επαγγέλματα και αγορά εργασίας και να βοηθάει τα άτομα να οργανώσουν επαγγελματικά σχέδια και να πάρουν αποφάσεις.

Ικανότητα ανάπτυξης επαγγελματικού προγραμματισμού και εφαρμογής του: Να βοηθάει τους συμβουλευόμενους να οργανώνουν και να εφαρμόζουν τον επαγγελματικό προγραμματισμό τους με την κατάλληλη εκπαίδευση και άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες.

Ικανότητα τοποθέτησης: Να πληροφορείται και να εξακριβώνει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις σε προσωπικό των εργοδοτών και να βοηθάει τους συμβουλευόμενους να αυτοπαρουσιάζονται στους εργοδότες ανάλογα.

Ικανότητα ανάπτυξης σχέσεων με την κοινότητα: Να έχει πλήρη γνώση των υπηρεσιών που προσφέρει η κοινότητα ώστε να βοηθήσει τους συμβουλευόμενους να τις χρησιμοποιήσουν.

Ικανότητα οργάνωσης της εργασίας και συνεργασίας μέσα στο γραφείο: Να μπορεί να συνεργάζεται με τους συμβουλευόμενους, το υπόλοιπο προσωπικό και την κοινότητα για την διεκπεραίωση όλων των φάσεων της συμβουλευτικής διαδικασίας.

Ικανότητα επαγγελματικής ανάπτυξης: Να έχει ικανότητα και ενδιαφέρον για περαιτέρω προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη (Gibson-Mitchell, 1990).

Ικανότητα να βοηθάει τους συμβουλευόμενους να αναγνωρίζουν και υπερβαίνουν τα επαγγελματικά στερεότυπα, να αναπτύξουν την δυνατότητα λήψης αποφάσεων.

Γνώση της αγοράς εργασίας, των επαγγελμάτων, των τάσεων και εξελίξεων, των θεωριών και τεχνικών λήψης απόφασης, των θεωριών επαγγελματικής ανάπτυξης, των μεταβολών των κοινωνικών ρόλων των δύο φύλων. (Brown-Brooks, 1991)

26

Τα προσόντα και οι ικανότητες του Συμβούλου Σταδιοδρομίας είναι όλα εκείνα που πρέπει να έχει ο κάθε Σύμβουλος, που έχουν περιγραφεί από πολλούς και προστιθέμενα θα σχημάτιζαν ένα μακρύ κατάλογο, συν όλες τις απαραίτητες γνώσεις της αγοράς εργασίας, των επαγγελμάτων, των εργοδοτών, των προγραμμάτων κατάρτισης κλπ. Σε μία παράγραφο θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής: Είναι επαγγελματικά καταρτισμένος θεωρητικά και πρακτικά, με ικανότητα συνεχούς εξέλιξης και αναπροσαρμογής, έχει ικανότητα και θέληση να βοηθήσει τον άνθρωπο, έχει ικανοποιητική νοημοσύνη, είναι αυθόρμητος, ευέλικτος και ευπροσάρμοστος, δείχνει ενδιαφέρον για τον άνθρωπο αποδεχόμενος τις αδυναμίες του και κατανοώντας τα προβλήματά του, είναι ειλικρινής στη σχέση του και στο ενδιαφέρον του με ανυπόκριτη συμπεριφορά, τηρεί ουδέτερη και μη αξιολογική στάση, είναι ανεκτικός με κατανόηση και δημοκρατική συμπεριφορά, βλέπει τη συμβουλευτική σχέση ως σχέση ισότητας και ισοτιμίας, συμπεριφέρεται με φιλικότητα και ζεστασιά, αφήνει στο άτομο ελευθερία επιλογής κλπ. (Δημητρόπουλος, 1998).

27

Κεφάλαιο ΔεύτεροΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ

ΕΛΛΑΔΑ

Α. Φορείς του Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Η ευθύνη και η αρμοδιότητα για τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό στην Ελλάδα βρίσκεται κυρίως στα Υπουργεία Εργασίας και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, τα οποία αποτελούν τους μόνους φορείς θεσμοθετημένης εφαρμογής συστημάτων επαγγελματικού προσανατολισμού. Ευκαιριακά, μέσα στα πλαίσια συμμετοχής σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ασχολούνται με την Συμβουλευτική και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό και άλλοι φορείς. Υπάρχει επίσης, σε μικρή κλίμακα, συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα.

Το Υπουργείο Εργασίας αναπτύσσει τις δραστηριότητές του μέσω του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ). Ο επαγγελματικός προσανατολισμός του εργατικού δυναμικού αποτελεί βασικό σκοπό της αποστολής του ΟΑΕΔ και αποτελεί λειτουργικό στοιχείο της εφαρμογής των πολιτικών του για την ανεργία, την απασχόληση, την κατάρτιση και την μαθητεία. Είναι η πρώτη του δραστηριότητα, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του (Ο.Α.Ε.Δ., 1999), με δεύτερη δραστηριότητα την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού.

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων αναπτύσσει τις δραστηριότητές του σε δύο κατευθύνσεις:α) Στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση όπου έχει θεσμοθετήσει τον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό, τον ΣΕΠ, ο οποίος λειτουργεί ως μάθημα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Επίσης μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με χρηματοδότηση από το 2ο Κ.Π.Σ. και από εθνικούς πόρους προχωρεί σε ενέργεια με έντεκα έργα με σκοπό «Την ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία Κέντρων

28

ΚΕ.ΣΥ.Π. σε όλους τους νομούς της χώρας και Γραφείων Σ.Ε.Π. σε 200 σχολεία των νομών της χώρας, καθώς και τη δημιουργία στο Π.Ι. και στην περιφέρεια της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής για τη στήριξη των δραστηριοτήτων εφαρμογής του Σ.Ε.Π. στην Α΄/θμια και στη Β΄/θμια Εκπαίδευση», όπως αναφέρεται στη ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου στο διαδίκτυο (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2000). Με τον όρο ΚΕ.ΣΥ.Π. εννοεί Κέντρα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, με τον όρο Σ.Ε.Π. εννοεί Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό και με το Π.Ι. εννοείται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. β) Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχει αρχίσει να αναπτύσσεται η συμβουλευτική και ο επαγγελματικός προσανατολισμός με τα Γραφεία Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας.

Διάφοροι φορείς όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι ένοπλες δυνάμεις, διάφορες υπηρεσίες του τομέα Υγείας και Πρόνοιας, φορείς όπως το ΕΛΚΕΠΑ (Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας) και η Λαϊκή Επιμόρφωση δραστηριοποιούνται σε μικρή κλίμακα και ευκαιριακά, κυρίως αξιοποιώντας συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα.

Λειτουργούν επίσης μερικά ιδιωτικά γραφεία παροχής υπηρεσιών προσανατολισμού και συμβουλευτικής.

Β. Ο Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Το επάγγελμα του Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σταδιοδρομίας δεν είναι καθορισμένο και κατοχυρωμένο στην Ελλάδα. Η κατάσταση ίσως να ξεκινάει από το γεγονός ότι αντίστοιχες ειδικές σπουδές ξεκίνησαν μόνον τα τελευταία χρόνια. Οι εκπαιδευμένοι Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού με εξειδίκευση πανεπιστημιακού επιπέδου πραγματοποίησαν τις σπουδές τους στο εξωτερικό.

Στο Υπουργείο Παιδείας η πλειοψηφία των καθηγητών που ασχολούνται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό απλώς παρακολούθησε ολιγοήμερα σεμινάρια. Σε έρευνα (1988) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

29

που έγινε σε 192 Γυμνάσια βρέθηκε ότι μόνο το 16% των καθηγητών που είχαν αναλάβει την εφαρμογή του ΣΕΠ είχαν επιμορφωθεί σε σεμινάρια 5μηνης διάρκειας τα οποία διεξήχθησαν τα έτη 1983-1986 (Ζαννή - Τελλιοπούλου, 1994). Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι δεν έγιναν έκτοτε ανάλογα σεμινάρια, ότι κάποιοι επιμορφωμένοι καθηγητές εξελίχθηκαν έκτοτε ιεραρχικά, κάποιοι μετακινήθηκαν σε άλλες θέσεις κάποιοι συνταξιοδοτήθηκαν κλπ, το σημερινό ποσοστό θα είναι πολύ μικρότερο.

Στον ΟΑΕΔ οι Σύμβουλοι έχουν εκπαιδευτεί σε προγράμματα που σχεδίασε, οργάνωσε και διηύθυνε η Διεύθυνση ΕΠ του ΑΟΕΔ. Πραγματοποιήθηκαν τρία τέτοια προγράμματα με τελευταίο εξ αυτών το 1987. Το πρόγραμμα προέβλεπε 900 ώρες εκπαίδευσης (600 θεωρητικές και 300 πρακτικής άσκησης). Οι εκπαιδευόμενοι (30 κάθε φορά) ήταν πτυχιούχοι κοινωνικών επιστημών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εξ’ αυτών προσλήφθηκαν στον ΟΑΕΔ περίπου οι μισοί. Έκτοτε δεν έγινε άλλο πρόγραμμα (Ζαννή - Τελλιοπούλου, 1994).

Στον ιδιωτικό τομέα οι Σύμβουλοι έχουν κατά κανόνα βασικές σπουδές στην ψυχολογία με μεταπτυχιακά Μ.Α. ή Ph.D. στην Ψυχολογία-Συμβουλευτική, στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό ή και στην Ειδική Εκπαίδευση. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα Γραφεία Διασύνδεσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Π.χ. στο Γραφείο Διασύνδεσης του Παντείου Πανεπιστημίου από τους πέντε απασχολούμενους μία έχει κάνει σπουδές Ψυχολογίας (συμβουλευτική) Ph.D. και οι υπόλοιποι σπουδές Ψυχολογίας και Παιδαγωγικών (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998).

Προγράμματα εκπαίδευσης στην Συμβουλευτική και Προσανατολισμό υπάρχουν: (1) Στο τμήμα ΦΠΨ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών με τίτλο «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός» με σπουδές διάρκειας 800 ωρών (400 θεωρητικά, 400 πρακτική άσκηση) και πτυχιακή εργασία (2) στην Παιδαγωγική Σχολή της ΣΕΛΕΤΕ (σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) τμήμα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (Νόμος 2640/1998, άρθρο 19) με σπουδές ειδίκευσης με διάρκεια 1200

30

ωρών (900 θεωρητικά, 300 πρακτική άσκηση) και πτυχιακή εργασία (Δημητρόπουλος, 1999).

Το Υπουργείο Παιδείας, τον Ιούνιο του 1998, με έγγραφό του ανακοίνωσε ότι κατά το σχολικό έτος 1998-99 θα πραγματοποιούνταν σεμινάρια στην Συμβουλευτική και Επαγγελματικό Προσανατολισμό για καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και για υπευθύνους ΣΕΠ ,και στην Τεκμηρίωση Πληροφοριακού Υλικού για καθηγητές, ώστε να στελεχώσει τα Κέντρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Τα σεμινάρια θα ήταν εξαμηνιαίας διάρκειας(600 ωρών) με τέσσερις μήνες (340 ώρες) θεωρητική κατάρτιση και δύο μήνες (170 ώρες) πρακτική εξάσκηση. Εξ αυτών πραγματοποιήθηκε στον προγραμματισμένο χρόνο μόνον το σεμινάριο για τους υπευθύνους ΣΕΠ. Τα υπόλοιπα πραγματοποιήθηκαν με καθυστέρηση ενός έτους.

Γ. Επαγγελματικός Προσανατολισμός στο Υπουργείο Εργασίας και στον ΟΑΕΔ 1. Ιστορικά

Το 1953 πρωτοεισάγεται ο επαγγελματικός προσανατολισμός στην Ελλάδα με την αποδοχή της απόφασης 87 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. Ιδρύεται σχολή για την εκπαίδευση επαγγελματικών συμβούλων που λειτούργησε μόνο δύο χρόνια. Ιδρύεται Κέντρο Ψυχοτεχνικών Ερευνών.To 1954 ιδρύεται ο Οργανισμός Απασχολήσεως και Ασφαλίσεως Ανεργίας (ΟΑΑΑ) και το 1969 μετονομάζεται σε ΟΑΕΔ.Το 1971 καθορίζονται με νόμο οι δραστηριότητες επαγγελματικού προσανατολισμού του ΟΑΕΔ. Το Βασιλικό Διάταγμα 405/1971 καθορίζει τη συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία των Υπηρεσιών του Ο.Α.Ε.Δ.Το 1989 γίνεται με νόμο υποχρεωτική η παρακολούθηση προγραμμάτων εξωσχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού για κάθε ανήλικο που αναζητά εργασία.Το 1994 ιδρύθηκε με νόμο (2224/94) από το Υπουργείο Εργασίας το Ε.Κ.Ε.Π. (Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού) στα

31

πλαίσια του κοινοτικού προγράμματος Leonardo. (Κολύβα - Κουτσάφτη, 1998)

2. Οργάνωση, αρμοδιότητες, στόχοι, δράση

Ο Ο.Α.Ε.Δ. είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.Ως προς τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό είναι οργανωμένο ως εξής: 1. Στην Διοίκηση του ΟΑΕΔ υπάρχει Διεύθυνση Ε.Π. με τέσσερα τμήματα: α) Τμήμα ανάλυσης επαγγελμάτων και πληροφοριών β) Τμήμα ψυχοτεχνικών μελετών και ερευνών γ) Τμήμα εφαρμογών Ε.Π. δ) Τμήμα επαγγελματικής επιλογής.2. Δημιουργήθηκε Πρότυπο κέντρο Ε.Π. στην Αθήνα με τα εξής τμήματα: μελετών και ερευνών, επιλογής, Ε.Π. και απασχολήσεως νέων, και Γραμματείας. Παρόμοια κέντρα δημιουργήθηκαν στην Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο.3. Για τις άλλες περιφέρειες προβλέπεται η ύπαρξη τμημάτων ΕΠ στις Υπηρεσίες εργατικού δυναμικού.4. Στο επίπεδο νομού δεν προβλέπεται τμήμα ΕΠ αλλά το Γραφείο Απασχόλησης έχει την σχετική αρμοδιότητα. (Ο.Α.Ε.Δ., 2000)

Οι υπηρεσίες που παρέχει σήμερα ο ΟΑΕΔ είναι οι ακόλουθες (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998), (Ο.Α.Ε.Δ., 2000): Α. Επαγγελματικό Προσανατολισμό του εργατικού δυναμικού (όπως έχει καθιερωθεί πρόσφατα συμβουλευτική απασχόληση). Απευθύνεται στα άτομα - κυρίως ενήλικες ανέργους - που ζητούν εργασία και ο χώρος που εφαρμόζεται είναι οι ειδικές υπηρεσίες του ΟΑΕΔ. Οι άνεργοι αυτοί, που ζητούν εργασία, αλλά δεν έχουν καταρτιστεί σ’ ένα επάγγελμα ή έχουν επαγγελματικά προσόντα αλλά δεν ζητούνται στην αγορά εργασίας, ή δεν έχουν επιλέξει καθόλου τομέα απασχόλησης, χρειάζονται ειδική βοήθεια και καθοδήγηση από τον σύμβουλο Ε.Π. για να επιλέξουν επάγγελμα ή να επαναπροσανατολιστούν σε νέους κλάδους. Β. Βοήθεια σε νέους που έχουν τελειώσει οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευσης και δεν έχουν επιλέξει τον επαγγελματικό τους δρόμο. Τους

32

δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουν τις δυνατότητες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και πληροφορούμενοι για τον χώρο των επαγγελμάτων να κάνουν τις σωστές επιλογές.Γ. Πρακτικές προσανατολισμού για τη φοίτηση στις σχολές του Ο.Α.Ε.Δ.Δ. Σχεδίαση και εφαρμογή προγραμμάτων Ε.Π., χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με άλλους φορείς:- για άτομα με ειδικές ανάγκες- για στρατευμένους- για φυλακισμένουςΤα προγράμματα αυτά αποσκοπούν στο ν’ ανταποκριθούν στις ανάγκες Ε.Π. ειδικών ομάδων πληθυσμού.Ε. Εκπόνηση πληροφοριακού και παιδαγωγικού υλικού που χρησιμοποιείται στον Ε.Π. του Ο.Α.Ε.Δ. αλλά και σου Σ.Ε.Π., σε συνεργασία με το Υ.Π.Ε.Π.Θ. (ασκήσεις Ε.Π., μονογραφίες επαγγελμάτων, οδηγοί σπουδών κ.λ.π.)

Ο ίδιος ο ΟΑΕΔ για την δραστηριότητά του στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό γράφει στην σελίδα του στο διαδίκτυο: «Εφαρμόζεται στις Ειδικές Υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. Απευθύνεται σε ανθρώπους όλων των ηλικιών που ζητούν εργασία αλλά δεν έχουν καταρτισθεί, έτσι ώστε να ασκήσουν ένα επάγγελμα, ή το επάγγελμά τους δεν έχει ζήτηση στην Αγορά Εργασίας και χρειάζονται επανακατάρτιση. Οι άνεργοι επαναπροσανατολίζονται επαγγελματικά σε νέους κλάδους από τον Σύμβουλο Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Ο ενεργός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, απευθύνεται σε νέους ηλικίας 15-18 ετών. Συνίσταται στην επιλογή επαγγέλματος μέσω της απόκτησης στοιχειώδους επαγγελματικής εμπειρίας. Οι Σύμβουλοι Ε.Π. βοηθούν στην επιλογή αυτών που θα φοιτήσουν στις Σχολές Μαθητείας και Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης. ΕΙΔΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ε.Π.: Ο ΟΑΕΔ διαθέτει τρία Κέντρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού και πληροφόρησης νέων (Αθήνα, Θεσ/νίκη, Ηράκλειο).

33

Επίσης τα Γραφεία Εργασίας και τα Γραφεία Εργασίας Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων, σε διάφορες πόλεις, διαθέτουν Συμβούλους Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Ψυχολόγους».

Ο τομέας της απασχόλησης του Ο.Α.Ε.Δ. δεν θα αναφερθεί σ’ αυτήν την εργασία. Στον τομέα της εκπαίδευσης αναφέρουμε μόνο τα προγράμματά του: « Προγράμματα αρχικής κατάρτισης» και «Προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης» στα πλαίσια του κοινοτικού προγράμματος «Συνεχιζόμενης κατάρτισης και προώθησης της απασχόλησης».

3. Δυσλειτουργίες του συστήματος Ε.Π. στον Ο.Α.Ε.Δ.

Παρατηρήθηκαν οι εξής αδυναμίες στην λειτουργία του Ε.Π. Υπολειτουργία των πρότυπων κέντρων (Δημητρόπουλος, 1994) Ανεπαρκής στελέχωση των υπηρεσιών και έλλειψη ειδικευμένου

προσωπικού (Ζαννή - Τελλιοπούλου, 1994) Ανυπαρξία μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης του

θεσμού και έλλειψη έγκυρων στατιστικών στοιχείων των δραστηριοτήτων (Βρετάκου 1990)

Αρνητική εικόνα και περιορισμένη χρήση των υπηρεσιών του από τους νέους (Βρετάκου 1990)

Το πληροφοριακό υλικό χρειάζεται διεύρυνση και ανανέωση, ως προς το περιεχόμενο και ως προς την μέθοδο ανάλυσης των επαγγελμάτων. Χρήση πολυμέσων στην πληροφόρηση. (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998)

Περιορισμένη συνεργασία με το ΥΠΕΠΘ και μόνο στην παραγωγή πληροφοριακού υλικού. (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998)

Δ. Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

1. Ιστορικά

34

Η ιστορία του επαγγελματικού προσανατολισμού στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση ξεκινάει το 1953 όταν εισάγεται μάθημα Επαγγελματικού Προσανατολισμού στις σχολές μετεκπαίδευσης δασκάλων και καθηγητών με προοπτική να καθιερωθεί και στα σχολεία. Το 1966 εισάγεται σαν μάθημα στα σχολεία με τίτλο «πρακτικαί γνώσεις περί τα κύρια επαγγέλματα». Το 1969 και μέχρι τι 1973 με τον τίτλο «επαγγελματική εξερεύνησις και επαγγελματικός προσανατολισμός» διδάσκεται στην Β΄ και Γ΄ τάξεις των Γυμνασίων. Το 1976, με τον νόμο 309/76 θεσμοθετήθηκε ο Σ.Ε.Π. και άρχισε να διδάσκεται στην Γ΄ τάξη του Γυμνασίου. Με τον νόμο 1566/85 για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επαναδιατυπώθηκε ο Σ.Ε.Π. και επεκτάθηκε και στο Λύκειο. Το 1993 ιδρύθηκε το Ε.ΚΕ.ΣΥ.Π. (Εθνικό Κέντρο Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού) σε συνεργασία ΥΠΕΠΘ (Ο.Ε.Ε.Κ.) και Υπουργείου Εργασίας (Ο.Α.Ε.Δ.). (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998)Το 1997 Με το αρ. 10 του νόμου 2525/97, ιδρύονται 68 Κέντρα Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού (ΚΕΣΥΠ) στις έδρες Νομών, 1 ΚΕΣΥΠ στο ΥΠΕΠΘ και 1 ΚΕΣΥΠ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, καθώς και 200 Γραφείων ΣΕΠ σε ισάριθμες σχολικές μονάδες της χώρας (ΥΠΕΠΘ, 2000). Η λειτουργία του όμως γίνεται σταδιακά.Το 2000 με την Υ.Α Γ2/455/7-2-00 (ΦΕΚ 161 τ. Β' 16-2-00) ορίστηκε η Αγωγή Σταδιοδρομίας ως διακριτή κατηγορία, στο πλαίσιο των Σχολικών Δραστηριοτήτων, με κύριο σκοπό τη στήριξη των μαθητών, στα διάφορα στάδια ανάπτυξής τους, στη προσπάθειά τους να διερευνήσουν θέματα που σχετίζονται με τη σταδιοδρομία τους (την εκπαιδευτική, επαγγελματική, κοινωνική κ.α) και να πάρουν σχετικές αποφάσεις οι οποίες θα τους ικανοποιούν και θα είναι κάθε φορά ανάλογες με τα προσωπικά τους κριτήρια, προτεραιότητες και ιεραρχήσεις. (ΥΠΕΠΘ, 2000)

2. Οργάνωση και λειτουργία του ΣΕΠ

35

Το νομικό πλαίσιο που καθόριζε την λειτουργία και την οργάνωση του ΣΕΠ ήταν τα άρθρα 37, 38 και 39 του νόμου 1566/85 (Τράπεζα πληροφοριών "Νόμος") τα οποία όριζαν ότι: Ο ΣΕΠ στοχεύει ιδίως στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των

μαθητών, στην πληροφόρησή τους για τις επαγγελματικές διεξόδους, στην ενημέρωσή τους για τα μεταβατικά στάδια προς την επαγγελματική αποκατάσταση και στην αρμονική ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο.

Ο ΣΕΠ εφαρμόζεται σε σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης:

1. με συζητήσεις και ομαδικές ασκήσεις, με πληροφόρηση μέσα στην τάξη, με εφαρμογή μεθόδων σύγχρονης τεχνολογίας, με επαφές με επαγγελματίες και με επισκέψεις σε χώρους εργασίας και εκπαίδευσης, όπως προβλέπεται από τα αναλυτικά προγράμματα.

2. με την ενημέρωση των εκπαιδευτικών λειτουργών.3. με εκδόσεις σχετικών εντύπων για μαθητές, καθηγητές και γονείς. Η εφαρμογή του ΣΕΠ γίνεται στα σχολεία, σύμφωνα με τα ωρολόγια

και αναλυτικά προγράμματα, κατά προτεραιότητα από καθηγητές που έχουν τύχει ανάλογης επιμόρφωσης στα ΠΕΚ (Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα).

Σε κάθε σχολείο τηρείται αρχείο εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πληρότητας με ευθύνη των καθηγητών που έχουν αναλάβει την εφαρμογή του ΣΕΠ.

Σε κάθε διεύθυνση ή γραφείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποσπάται ένας εκπαιδευτικός, με απόφαση του νομάρχη, ύστερα από πρόταση του περιφερειακού υπηρεσιακού συμβουλίου, ως υπεύθυνος ΣΕΠ. Έργο του είναι ιδίως ο σχεδιασμός της εφαρμογής του ΣΕΠ στα σχολεία της περιοχής. Τα ειδικότερα καθήκοντα και αρμοδιότητές του καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από γνώμη του οικείου τμήματος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Ο ΣΕΠ εφαρμόζεται από καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όλων των ειδικοτήτων, που έχουν τύχει ειδικής επιμόρφωσης στα ΠΕΚ ή σε ειδικά σεμινάρια που οργανώνονται κατά περιοχές.

36

Τα προγράμματα επιμόρφωσης καθηγητών σε θέματα εφαρμογής του ΣΕΠ καταρτίζονται από το οικείο τμήμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Με τον νόμο 2525/97 σε κάθε Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει ιδρυθεί Κέντρο Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού (ΚΕΣΥΠ) και έχουν τοποθετηθεί επιμορφωμένοι με ετήσια επιμόρφωση καθηγητές Σύμβουλοι Επαγγελματικού Προσανατολισμού και σε 200 σχολεία έχει ιδρυθεί Γραφείο ΣΕΠ με υπεύθυνους επιμορφωμένους καθηγητές με τετραετή θητεία. Στα Γραφεία ΣΕΠ υπάρχει βιβλιοθήκη και αρχείο πληροφόρησης, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, οι δε καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να μην αφιερώνουν περισσότερο από πέντε διδακτικές ώρες εβδομαδιαία σε άλλα αντικείμενα. Στα υπόλοιπα σχολεία ισχύει το παλαιό σύστημα γι αυτό και το αναφέρουμε αναλυτικά. (ΥΠΕΠΘ, 2000)

Ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός ΣΕΠ είναι οργανωμένος σε τρεις βαθμίδες, όπως προκύπτει από τον προαναφερόμενο νόμο. α) Η πρώτη βαθμίδα είναι όλα τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου ο ΣΕΠ εφαρμόζεται σύμφωνα μα τα προγράμματα που εκπονούνται από επιστημονική ομάδα (ομάδα ΣΕΠ) στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Σε 200 σχολεία υπάρχει ΓραΣΕΠ (Γραφείο ΣΕΠ). β) Η δεύτερη βαθμίδα είναι οι διευθύνσεις ή τα γραφεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπου υπάρχει αρμόδιο τμήμα ΚΕΣΥΠ με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς ως υπευθύνους ΣΕΠ.γ) Η Τρίτη βαθμίδα είναι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο οποίο έχει προβλεφθεί τομέας με αρμοδιότητες ΣΕΠ.

3. Δυσλειτουργίες στην εφαρμογή του ΣΕΠ

Απόδειξη της δυσλειτουργίας του ΣΕΠ στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι μία γενική «αίσθηση» που υπάρχει μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών ότι το σύστημα δεν είναι ικανό να βοηθήσει τους νέους να αποκτήσουν τις απαραίτητες πληροφορίες και τις μεθόδους για να κατευθύνουν και να προσανατολίσουν τον εαυτό τους. Είναι

37

χαρακτηριστικό ότι καθηγητές επιφορτισμένοι να συμπληρώσουν το ωράριό τους με ΣΕΠ, διδάσκουν στην τάξη τα βασικά τους μαθήματα και στην ώρα του ΣΕΠ και αυτό είναι γνωστό σε όσους εργαζόμαστε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εξαιρούνται τα 200 σχολεία στα οποία άρχισε να λειτουργεί το νέο σύστημα, αλλά με εμπειρία μικρότερη από ένα έτος δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα.

Ένα τεράστιο πρόβλημα στην εφαρμογή του ΣΕΠ είναι η έλλειψη επιμορφωμένου προσωπικού. Υπολογίζεται ότι απαιτούνται περίπου 4.000 επιμορφωμένοι στον ΣΕΠ καθηγητές για να καλυφθούν όλες οι σχολικές μονάδες. Υπάρχουν 30 περίπου επιμορφωμένοι στο εξωτερικό καθηγητές και 450 σε πεντάμηνα σεμινάρια που πραγματοποιήθηκαν στην περίοδο 1983-86. Οι υπόλοιποι καθηγητές που «επιμορφώθηκαν» απλώς παρακολούθησαν ολιγοήμερα σεμινάρια. Εκ των επιμορφωμένων πολλοί ήδη, με την παρέλευση πολλών ετών από την επιμόρφωσή τους, δεν ασχολούνται με τον ΣΕΠ είτε διότι μετακινήθηκαν στην ιεραρχία, είτε διότι καλύπτουν το ωράριό τους με τα μαθήματα της βασικής τους ειδικότητας και τις ώρες του ΣΕΠ τις αναλαμβάνουν άλλοι μη επιμορφωμένοι, για συμπλήρωση του υποχρεωτικού τους ωραρίου διδασκαλίας. Δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για να αναλάβουν καθηγητές με αυξημένα προσόντα την θέση του υπεύθυνου ΣΕΠ διότι αυτό συνεπάγεται μόνον ανάληψη αυξημένων υποχρεώσεων.Η διάθεση μιας διδακτικής ώρας δεν επιτρέπει να μετακινούνται οι μαθητές σε εργασιακούς και άλλους χώρους. Χρησιμοποιείται λοιπόν η ώρα για «μάθημα» ΣΕΠ. Η επίσκεψη των μαθητών σε εργασιακούς χώρους εμποδίζεται και από άλλες αιτίες: οι γραφειοκρατικές διατυπώσεις που απαιτούνται, η δυσκαμψία του ημερησίου προγράμματος του σχολείου, η έλλειψη κινήτρων προς τους καθηγητές να εργαστούν πέραν του υποχρεωτικού ωραρίου τους, η δυσκολία προσέγγισης των κατάλληλων χώρων για πολλά σχολεία.Οι μη επιμορφωμένοι καθηγητές, όταν διδάσκουν και άλλο μάθημα στην τάξη, χρησιμοποιούν την ώρα του ΣΕΠ για το άλλο μάθημα.Δεν τηρείται σε πολλά σχολεία αρχείο πληροφόρησης είτε διότι δεν υπάρχει επιμορφωμένος καθηγητής είτε λόγω έλλειψης χώρου, είτε λόγω έλλειψης κινήτρων για μια τόσο επίπονη εργασία.

38

Τα αναλυτικά προγράμματα δεν έχουν εκσυγχρονιστεί. Έχουν συνταχθεί εδώ και αρκετά χρόνια και ορισμένα δεδομένα έχουν αλλάξει, τα δε βιβλία θεωρούνται σήμερα αναχρονιστικά.Αναφέρεται ακόμη ότι ο σχεδιασμός του ΣΕΠ γίνεται συγκεντρωτικά, χωρίς συμμετοχή άλλων φορέων και εκπροσώπων των εργασιακών χώρων, χωρίς συνεργασία με τον ΟΑΕΔ . (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998)

Ακόμη και μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την Ιστοσελίδα του ΥΠΕΠΘ, σε εφαρμογή των ρυθμίσεων του νόμου 2525/97, επιμορφώθηκαν 110 άτομα για στελέχη με επιμόρφωση ετήσιας διάρκειας και 200 άτομα ως καθηγητές ΣΕΠ με επιμόρφωση 520 ωρών και προγραμματίζεται η επιμόρφωση άλλων 500. Η συμπλήρωση του απαιτούμενου αριθμού καθηγητών και των Γραφείων ΣΕΠ στα σχολεία υστερεί ακόμη πολύ.

Τέλος φαίνεται να υπάρχει μία δυσκολία υλοποίησης των προγραμμάτων ΣΕΠ. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε ότι ενώ από τον Ιούνιο του 1998 έγινε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για εξαμηνιαίες επιμορφώσεις στην Συμβουλευτική και υποβλήθηκαν οι αιτήσεις από τους εκπαιδευτικούς μέσα στον Ιούλιο, η απάντηση του Υπουργείου δόθηκε μετά από ένα χρόνο. Ε. Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Η επαγγελματική συμβουλευτική στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται από τα Γραφεία Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας των Πανεπιστημίων (ΑΕΙ) και των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ).

Είναι ένας νέος θεσμός που εφαρμόζεται από το 1993 στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης).

Στα Γραφεία Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας θα αναφερθούμε αναλυτικά σε ειδικό κεφάλαιο της εργασίας.

39

ΣΤ. Άλλοι φορείς Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Δραστηριότητες επαγγελματικού προσανατολισμού έχει αναλάβει και η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Με το Π.Δ. 274/1989 που αναδιοργανώνει τις υπηρεσίες της, υπάρχει πρόβλεψη για τον Ε.Π. Η Διεύθυνση Αναπτυξιακών Πρωτοβουλιών Απασχόλησης «ασχολείται με θέματα που αφορούν την ένταξη της νέας γενιάς στην παραγωγική και αναπτυξιακή διαδικασία του τόπου» και μία από τις αρμοδιότητές της είναι «η προώθηση προγραμμάτων και επιμόρφωσης». Επίσης, υπάρχει ένα ειδικό τμήμα Πληροφόρησης Νεότητας που ασχολείται «με συλλογή πληροφοριών στα θέματα Νεολαίας από φορείς της Ελλάδας και εξωτερικού, με την επεξεργασία αυτών, καθώς και με την παροχή τους στους νέους με όλα τα απαραίτητα μέσα». Για τον σκοπό αυτό λειτουργούν Κέντρα Πληροφόρησης Νεότητας. Σκοπός των κέντρων αυτών είναι να ενημερώνουν τους νέους για θέματα εκπαίδευσης-επιμόρφωσης, πολιτιστικές δραστηριότητες, ειδικά προγράμματα νεολαίας (ελληνικά και ευρωπαϊκά). Για θέματα Ε.Π. παραπέμπουν στον ΟΑΕΔ. Η Χ.Ε.Ν. (Χριστιανική Ένωση Νεανίδων) εφαρμόζει κατά διαστήματα ειδικά προγράμματα ομαδικής πληροφόρησης και καθοδήγησης για ειδικές κατηγορίες γυναικών π.χ. για γυναίκες οι οποίες επιθυμούν να εργαστούν και είτε δεν έχουν εργαστεί ποτέ είτε έχουν αφήσει την εργασία τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μερικοί φορείς επαγγελματικής κατάρτισης, όπως το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας (ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ.) εντάσσουν στα προγράμματά τους επαγγελματικής κατάρτισης και ένα πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Μερικοί Δήμοι αναπτύσσουν επίσης προγράμματα συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού, συμμετέχοντας σε ευρωπαϊκά προγράμματα και συνήθως με την συνεργασία ιδιωτικών γραφείων. (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998)

Υπάρχουν επίσης και διάσπαρτες πρωτοβουλίες και προγράμματα κατάρτισης, εκπαίδευσης και επαγγελματικού προσανατολισμού με συνεργασία διαφόρων φορέων, στα πλαίσια ευρωπαϊκών προγραμμάτων π.χ. η δραστηριότητα «Ρότα» που προέκυψε από συνεργασία του Α.Π.Θ. (Τομέας Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του τμήματος

40

Νομικής), της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Θεσ/νίκης, της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και της Γενικής Γραμματείας Λαϊκής Επιμόρφωσης με χρηματοδότηση της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας «Απασχόληση», που μεταξύ άλλων ασχολείται με την επαγγελματική κατάρτιση και τοποθέτηση σε εργασία των νέων (‘‘Ρότα’’, Ενημερωτικό φυλλάδιο).

Στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει ένας μικρός αριθμός γραφείων που παρέχουν και υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού σε νέους. Βρίσκονται στα μεγάλα αστικά κέντρα και στελεχώνονται κυρίως με Ψυχολόγους.

41

Κεφάλαιο ΤρίτοΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ

ΕΥΡΩΠΗ

Γραφεία διασύνδεσης και σταδιοδρομίας υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια στα περισσότερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Μάλιστα στην Αγγλία ο θεσμός λειτουργεί εδώ και τρεις δεκαετίες, έχει αποκτήσει μεγάλη έκταση και λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο. Στην Γερμανία είναι αναπτυγμένος ο θεσμός των Γραφείων Εργασίας τα οποία επιτελούν και το έργο των γραφείων διασύνδεσης. Παρουσιάζουμε στη συνέχεια το σύστημα παροχής συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στη Μεγάλη Βρετανία και στη Γερμανία και τις υπηρεσίες που προσφέρει ένα γραφείο διασύνδεσης στις χώρες αυτές. Παρουσιάζονται τα συστήματα των δύο αυτών χωρών διότι της μεν Αγγλίας είναι από τα πρώτα Ευρωπαϊκά και ανεπτυγμένο σε εθνικό επίπεδο, όπως αναφέρεται παραπάνω, της δε Γερμανίας επειδή είναι ακριβώς το αντίθετο, δηλ. ελάχιστα αναπτυγμένο στα πανεπιστήμια μια και η υπηρεσία αυτή θεωρείται ότι καλύπτεται από το Γραφείο Εργασίας (Arbeitsamt). Ένας άλλος λόγος είναι η γνώση των γλωσσών των χωρών αυτών και επομένως η δυνατότητα προσφυγής στις πηγές, όσον αφορά την Γερμανία μάλιστα υπάρχει και προσωπική εμπειρία λόγω παραμονής στην χώρα αυτή επί τριετία.

Α. Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας στην Αγγλία

1. Γενικά

Ο κύριος φορέας επαγγελματικού προσανατολισμού στη Μ. Βρετανία είναι το NICEC (Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού), ένα ειδικό κέντρο εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης σε εθνική και διεθνή βάση με στόχους την ανάπτυξη θεωριών, πρακτικών και πολιτικής στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού. Οι υπηρεσίες του απευθύνονται σε μεμονωμένα άτομα, στην εκπαιδευτική κοινότητα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (εκπαιδευτικούς και συμβούλους), σε

42

επιχειρήσεις, στην κυβέρνηση, σε διεθνείς οργανισμούς. Όσον αφορά όμως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια και τα ανώτατα ιδρύματα έχουν δικές τους υπηρεσίες επαγγελματικής πληροφόρησης και συμβουλευτικής για τους σπουδαστές και τους αποφοίτους τους (Κολύβα-Κουτσαύτη, 1998).

Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ανεπτυγμένη στην Αγγλία εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου. Υπάρχει Γραφείο Σταδιοδρομίας (Careers Service) σε κάθε πανεπιστήμιο ή κολέγιο. Όλα τα Γραφεία Σταδιοδρομίας συντονίζονται και υποστηρίζονται από μία κεντρική υπηρεσία, το CSU (The Higher Education Careers Services Unit) στην οποία θα γίνει αναφορά παρακάτω αναλυτικά. Τα Γραφεία Σταδιοδρομίας έχουν συγκροτήσει μία ένωση την AGCAS (Association of Graduate Careers Advisory Services - Ένωση των Γραφείων Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας), με σκοπό τον συντονισμό της δράσης τους, την συνεργασία τους, την παραγωγή πληροφοριακού υλικού, έντυπου και ηλεκτρονικού, την εκπόνηση μελετών και προγραμμάτων κλπ.

Τα τελευταία χρόνια πολλά πανεπιστήμια της Βρετανίας έχουν εισαγάγει στο αναλυτικό τους πρόγραμμα την Εκπαίδευση Σταδιοδρομίας (Careers Education). Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για ένα μάθημα που απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές ανεξαρτήτως ειδικότητας, και διδάσκεται από Συμβούλους Σταδιοδρομίας. Το μάθημα είναι προαιρετικό προς το παρόν με απώτερο στόχο να γίνει υποχρεωτικό. Για την οργάνωση και προώθηση του νέου μαθήματος έχει δημιουργηθεί ειδική επιτροπή στα πλαίσια του AGCAS (Ένωση των Γραφείων Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας). (Έκθεση της ομάδας Συμβουλευτικής του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. για το εκπαιδευτικό ταξίδι 14-24 Μαΐου 1998).

2. Τι είναι το CSU

Το CSU (Υπηρεσία Γραφείων Σταδιοδρομίας για την Ανωτάτη Εκπαίδευση - The Higher Education Careers Services Unit), όπως

43

φαίνεται από την ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο, είναι ένας οργανισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του Ηνωμένου Βασίλειου. Αποστολή του είναι να βρίσκεται επί κεφαλής όλων των δράσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο για την ανάπτυξη, διάδοση και προώθηση των υπηρεσιών συγκέντρωσης και παροχής πληροφόρησης για υψηλού επιπέδου Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ιδρύθηκε το 1972 για να στηρίξει στο έργο τους τα Γραφεία Σταδιοδρομίας των πανεπιστημίων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας. Σε συνεργασία με την Ένωση των Γραφείων Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας (Association of Graduate Careers Advisory Services), καταγράφει το προφίλ των ακαδημαϊκών επαγγελμάτων, προωθεί έντυπα με πληροφορίες ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας και Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας, και ανάλογο υλικό για χρήση σε υπολογιστές καθώς και λογισμικό.

Το CSU στο έργο του έχει τη στήριξη του Συμβουλίου των αντιπρυτάνεων και των πρυτάνεων των πανεπιστημίων (The Committee of Vice Chancellors and Principals of the UK Universities - CVCP), της μόνιμης Συνόδου των πρυτάνεων των κολεγίων και των ινστιτούτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (The Standing Conference of Principals of Colleges and Institutions of Higher Education in the UK - SCOP) και της Συνόδου της κεντρικής ένωσης κολεγίων της Σκωτίας (The Conference of Centrally Funded Scottish Colleges - CSCFC).

3. Το έργο του CSU

Το CSU παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες σε όλα τα πανεπιστήμια και στα περισσότερα κολέγια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας και συνεργάζεται με την κυβέρνηση, εκπαιδευτικά ιδρύματα και επαγγελματικές ενώσεις για παραγωγή υψηλού επιπέδου πληροφοριακού υλικού για τη Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας.

Οι κυριότερες δραστηριότητές του (CSU, 1999) είναι:

Α. Μέσα στην Αγγλία:

44

Κάθε χρόνο εκτυπώνει περισσότερα από ένα εκατομμύριο πληροφοριακά φυλλάδια και τα διανέμει δωρεάν στα Γραφεία Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας.

Εκδίδει καταλόγους εργοδοτών και θέσεων εργασίας και καταλόγους για μεταπτυχιακές σπουδές σε έντυπη μορφή και σε ηλεκτρονική που παρουσιάζεται στο διαδίκτυο.

Σχεδιάζει και υποστηρίζει την παραγωγή λογισμικού για τη Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας και για την παρουσίασή της στο διαδίκτυο.

Προσφέρει έγκυρα στατιστικά και πληροφοριακά στοιχεία. Προσφέρει μία σειρά υποστηρικτικών υπηρεσιών π.χ. εβδομαδιαία

ταχυδρομική εξυπηρέτηση των Γραφείων Σταδιοδρομίας, έκδοση ετήσιου καταλόγου των Γραφείων Σταδιοδρομίας κλπ.

Στηρίζει οικονομικά την Ένωση των Γραφείων Σταδιοδρομίας (AGCAS) και σε συνεργασία με αυτήν εκπονεί προγράμματα και κάνει εκδόσεις.

Αναπτύσσει, σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια, βάση δεδομένων μεταπτυχιακών προγραμμάτων που παρουσιάζεται στο διαδίκτυο στο PROSPECTS WEB.

Οργανώνει προγράμματα για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας από τους φοιτητές.

Μέσω του PROSPECTS DIRECT φέρνει σε επαφή με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο γραφεία διασύνδεσης, φοιτητές και εργοδότες.

Βασικό του έργο είναι η ανάπτυξη του εργαλείου «THE PROSPECTS SERIES» για όλες τις δραστηριότητες που έχουν σχέση με την Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας. Το «THE PROSPECTS SERIES» είναι μία σειρά από εκδόσεις με πληροφορίες για φοιτητές και αποφοίτους για ποικίλα θέματα σταδιοδρομίας : μεταπτυχιακά, θέσεις εργασίας διακοπών, οδηγοί για συγκεκριμένες ειδικότητες κλπ. Όλα αυτά υπάρχουν και σε ηλεκτρονική μορφή στο διαδίκτυο.

Β. Στην Ευρώπη: Βοηθάει ώστε να αναπτυχθεί συνεργασία με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες

Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας και δυνατότητα κινητικότητας των φοιτητών μέσα στην Ευρώπη.

45

Συνεργάζεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα EURES για ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ Γραφείων Σταδιοδρομίας και Γραφείων Εύρεσης Εργασίας.

Εκπροσωπεί το Ηνωμένο Βασίλειο σε ευρωπαϊκά φόρα για την επαγγελματική πληροφόρηση και είναι μέλος του FEDORA, μια ευρωπαϊκής ένωσης Συμβούλων Σπουδών.

Γ. Παγκόσμια:• Προβάλλει και ενισχύει το προφίλ των αγγλικών μεταπτυχιακών σπουδών διεθνώς.

• Μέσω του PROSPECTS POSTGRADUATE DIRECTORY αλλά και σε συνεργασία με το Βρετανικό Συμβούλιο προβάλλει την τριτοβάθμια εκπαίδευση. (CSU, 1999)

4. Υπηρεσίες που προσφέρει ένα Γραφείο Σταδιοδρομίας στην Αγγλία.

Όλα τα Γραφεία Σταδιοδρομίας δεν παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες στους φοιτητές τους και στους αποφοίτους, όμως οι διαφορές δεν είναι τόσο σημαντικές. Οι εξυπηρετήσεις που παρέχονται από αυτά είναι σε γενικές γραμμές οι ακόλουθες (έκθεση της ομάδας Συμβουλευτικής του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. για το εκπαιδευτικό ταξίδι 14-24 Μαΐου 1998) και (University of London Careers Service, 1999) : Ατομική συμβουλευτική από τους Συμβούλους Σταδιοδρομίας που

προσδιορίζεται σε συγκεκριμένες ώρες της εβδομάδας. Η ατομική συμβουλευτική περιλαμβάνει είτε ωριαίες είτε ημίωρες συνεντεύξεις - συζητήσεις που κλείνονται με ραντεβού είτε ακόμη και δεκάλεπτες συναντήσεις μετά από ραντεβού (Drop-Ins) που γίνονται σε διάφορους χώρους του πανεπιστημίου. Κατά τις συναντήσεις προσδιορίζονται οι αναζητήσεις του ατόμου και συνήθως συστήνεται στα άτομα να

46

συνεχίσουν τις αναζητήσεις τους στο PROSPECT, το ηλεκτρονικό εργαλείο Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας του CSU. Επίσης συζητούνται τα αποτελέσματα της έρευνας στο PROSPECT.

Συμβουλευτική μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, με το πρόγραμμα Prospects HE που βοηθάει στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας ή με το Gradscope. Το Prospects HE αποτελεί, σύμφωνα με το ίδιο το CSU, το πιο ολοκληρωμένο εργαλείο συμβουλευτικής μέσω Η/Υ στην Ευρώπη και πιθανώς παγκοσμίως. Είναι ένα διαδραστικό σύστημα εξερεύνησης της σταδιοδρομίας που ενσωματώνει την προσωπική ανάπτυξη με τα ακαδημαϊκά επαγγέλματα.

Ομαδική συμβουλευτική, δηλαδή εργαστήρια συμβουλευτικής και σεμινάρια που αφορούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, την αναζήτηση εργασίας (περιγραφή της αγοράς εργασίας, μεθόδους πρόσληψης των εταιρειών, απαιτούμενα προσόντα κλπ), τη γραπτή αίτηση (σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και συνοδευτικής επιστολής, συμπλήρωση αιτήσεων), την αυτοπαρουσίαση σε συνέντευξη, την ανάπτυξη δεξιοτήτων με ιδιαίτερη έμφαση στις μεταφερόμενες δεξιότητες (transferable skills) όπως διαπροσωπική επικοινωνία, ομαδική δουλειά, ευελιξία και προσαρμοστικότητα κλπ, τις μεταπτυχιακές σπουδές καθώς και σεμινάρια εξάσκησης σε τεστ ικανοτήτων. Τα εργαστήρια είτε αφορούν όλους τους φοιτητές είτε απευθύνονται σε συγκεκριμένες ειδικότητες.

Πληροφόρηση σχετικά με μεταπτυχιακές σπουδές, διαθέσιμες υποτροφίες, κενές θέσεις εργασίας, προφίλ επαγγελμάτων και εργοδοτών. Οι πληροφορίες αυτές είναι διαθέσιμες και σε έντυπα και σε ηλεκτρονική μορφή. Για την πληροφόρησή τους οι φοιτητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις βιβλιοθήκες και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των γραφείων διασύνδεσης. Τα έντυπα που μπορεί να βρει κανείς σε ένα γραφείο διασύνδεσης είναι : Βιβλία γενικού ενδιαφέροντος και πληροφόρησης για διάφορα επαγγέλματα, έντυπα με πληροφορίες κατά επάγγελμα (περιγραφή, εκπαίδευση, προσόντα κλπ), οδηγοί προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών για το Ηνωμένο Βασίλειο και το εξωτερικό, κατάλογοι εργοδοτών, φάκελοι με ανακοινώσεις θέσεων εργασίας, φάκελοι για αναζήτηση εργασίας (πληροφόρηση για σύνταξη αίτησης, βιογραφικού κλπ), φάκελοι για

47

εργασία στο εξωτερικό, πληροφορίες για τρόπους χρηματοδότησης, εφημερίδες κλπ.

Πίνακες ανακοινώσεων σε διάφορους χώρους του πανεπιστημίου με πληροφορίες για θέσεις εργασίας, παρουσιάσεις εργοδοτών, σεμινάρια και εκδηλώσεις του γραφείου σταδιοδρομίας.

Εκδηλώσεις σταδιοδρομίας όπως career fairs, milkround κλπ κατά τις οποίες γίνεται παρουσίαση επιχειρήσεων και εταιρειών και οι φοιτητές και οι απόφοιτοι έρχονται σε επαφή με εργοδότες. Συνήθως οι εκδηλώσεις αυτές γίνονται χωριστά για τους τελειόφοιτους και χωριστά για πρωτοετείς και δευτεροετείς.

Εκδίδουν περιοδικά ή εφημερίδες με ενημέρωση για τις εκδηλώσεις του γραφείου σταδιοδρομίας, θέσεις εργασίας, θέσεις απασχόλησης στις διακοπές, υποτροφίες κ.ά.

Ηλεκτρονικοί υπολογιστές για αναζήτηση πληροφοριών στο Internet, για την χρήση του ψυχομετρικού εργαλείου Prospect HE ή του προγράμματος προσανατολισμού Gradscope ή κάποιου άλλου προγράμματος, για την σύνταξη βιογραφικού κλπ.

Βιβλιοθήκη με ειδικά βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, φακέλους με ποικίλο ενημερωτικό υλικό, έντυπα κλπ.

Έρευνα της επαγγελματικής κατάστασης των αποφοίτων μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι απόφοιτοι αναζητούνται τηλεφωνικά από το Γραφείο Σταδιοδρομίας και ερωτώνται για την εργασία τους. Με αυτόν τον τρόπο αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των προσφερομένων υπηρεσιών.

Συλλέγουν βιογραφικά αποφοίτων και τα εισάγουν σε βάση δεδομένων που είναι διαθέσιμη στους εργοδότες. Κάποια Γραφεία Σταδιοδρομίας προωθούν τα βιογραφικά στους εργοδότες.

Κρατούν για κάποιο χρονικό διάστημα (πχ πέντε χρόνια) τις συστατικές επιστολές που συντάσσουν οι καθηγητές για τους αποφοίτους προκειμένου οι απόφοιτοι να μπορέσουν να τις χρησιμοποιήσουν όταν τις χρειαστούν.

Ιστοσελίδα στο διαδίκτυο (Internet) που συνήθως περιλαμβάνει πληροφορίες καθώς και χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις για ειδικότερες πληροφορίες και συμβουλευτική. Για παράδειγμα η ιστοσελίδα του κεντρικού Γραφείου Σταδιοδρομίας του

48

Πανεπιστημίου του Λονδίνου, (University of London Careers Service, 1999), περιλαμβάνει οδηγίες για την χρησιμοποίηση του διαδίκτυου για εύρεση εργασίας, συμβουλές για σωστή διαχείριση του χρόνου κατά τις πανεπιστημιακές σπουδές και για τη λήψη απόφασης για τη μετά το πτυχίο σταδιοδρομία του, πληροφορίες για μεταπτυχιακές σπουδές (πλεονέκτημα ή μειονέκτημα στην αναζήτηση δουλειάς - επιχειρήματα υπέρ και κατά, παράγοντες που πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του ο φοιτητής στο σχεδιασμό των μεταπτυχιακών σπουδών), οδηγίες και πηγές πληροφοριών για αποτελεσματική έρευνα για εύρεση της κατάλληλης εργασίας, οδηγίες για συμπλήρωση αίτησης εργασίας, οδηγίες για το γράψιμο κατάλληλου κατά περίπτωση βιογραφικού, οδηγίες για τη σωστή δόμηση μιας συνοδευτικής επιστολής και υπόδειγμα, οδηγίες για μια καλή παρουσίαση σε συνέντευξη, πληροφορίες και οδηγίες για τις ομαδικές εξετάσεις που διενεργούν οι εργοδότες (ομαδικές εξετάσεις αξιολόγησης προσωπικότητας και ικανοτήτων), συμβουλές για καλή προφορική παρουσίαση στα κέντρα αξιολόγησης (σύντομη προφορική ανάπτυξη ενός θέματος ενώπιον ακροατηρίου), συμβουλές για την αντιμετώπιση των ψυχομετρικών τεστ (τεστ ικανοτήτων και προσωπικότητας), οδηγίες που αφορούν γραπτές εξετάσεις για πρόσληψη (μελέτη μιας κατάστασης με ανάλυση των προβλημάτων, εύρεση σημαντικών πληροφοριών, λήψη απόφασης και επιχειρηματολογία γι’ αυτήν), πληροφορίες και οδηγίες για θερινή εργασία (για τη σημασία της, τις διαθέσιμες μορφές της και τον τρόπο εύρεσης). (University of London Careers Service, 1999)

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι υπηρεσίες των Γραφείων Διασύνδεσης δεν προσφέρονται δωρεάν, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, και σε κάθε Γραφείο υπάρχει κατάλογος τιμών των προσφερομένων υπηρεσιών1.

1 Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί ότι στα Γραφεία Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (University of London) η κάρτα εισόδου πέντε ημερών που προσφέρει πρόσβαση στη βιβλιοθήκη, στο αρχείο των εργοδοτών, στην πληροφόρηση για μεταπτυχιακές σπουδές, στον κατάλογο των θέσεων εργασίας, στα ηλεκτρονικά αρχεία (για μισή ώρα), στις βάσεις δεδομένων, σε συζήτηση με το Σύμβουλο (μιας ώρας) κοστίζει 16 λίρες (8 λίρες για τους άνεργους), ενώ το εργαστήριο έρευνας προσωπικότητας (διάρκεια 2,5 ώρες συν ενημέρωση για τα αποτελέσματα) τιμάται 55 λίρες (27 για τους αποδεδειγμένα άνεργους) και οι οδηγίες για το γράψιμο βιογραφικού κοστίζουν 5 λίρες. (University of London Careers Service, 1999)

49

5. Άλλες πηγές για Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας

Υπάρχει κεντρική υπηρεσία σε εθνικό επίπεδο (Graduate Careerline) που παρέχει Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας τηλεφωνικά σε αποφοίτους των τριών τελευταίων ετών με μοναδικό κόστος το κόστος του τηλεφωνήματος2.

Άλλες πληροφορίες που αφορούν τη Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας και μπορούν να βρεθούν στο διαδίκτυο είναι οδηγίες για χρησιμοποίηση του διαδικτύου με αποτελεσματικό τρόπο για ψάξιμο εργασίας, μεγάλος κατάλογος από χρήσιμες διευθύνσεις στο Virtual Careers Library, οδηγίες για το πώς να βρει κανείς στο δίκτυο συνδέσεις (links) που οδηγούν σε ιστοσελίδες εργοδοτών για εργασία ή εργασία διακοπών, On-line πρακτορεία εύρεσης εργασίας, οδηγίες για το πώς να στείλει ο υποψήφιος το βιογραφικό του με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) ή πώς να βάλει το βιογραφικό του στην ιστοσελίδα του, οδηγίες για συμπλήρωση αίτησης σε οθόνη υπολογιστή (ηλεκτρονικό έντυπο).

Αξίζει να αναφερθεί ιδιαίτερα, ότι υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για την Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας των φοιτητών και αποφοίτων ατόμων με ειδικές ανάγκες. Βέβαια και γι’ αυτούς η βασική συμβουλευτική σταδιοδρομίας παρέχεται από τα συνηθισμένα γραφεία σταδιοδρομίας, τα οποία όμως ενισχύονται για τον σκοπό αυτό από μια ειδική υπηρεσία, την Υπηρεσία Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας για Πτυχιούχους με Ειδικές Ανάγκες (The Disabled Graduates Careers Information Service) που έχει έδρα το Λονδίνο. Η παραπάνω υπηρεσία αποτελεί τμήμα του Εθνικού Γραφείου για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (The National Bureau for Students with Disabilities). Επιπρόσθετα, υπάρχει ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «CanDo» ο οποίος αφορά και αυτός τους φοιτητές και αποφοίτους με ειδικές ανάγκες και το συνεργαζόμενο πανεπιστημιακό προσωπικό. Ο οργανισμός αυτός που λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο

2 Η υπηρεσία παρέχεται τρία απογεύματα την εβδομάδα, από τις 3οο - 8οο . Τηλέφωνα: 0117 928 8149, 0141 553 4177 και 0171 554 4515. (University of London Careers Service, 1999)

50

ξεκίνησε αρχικά από το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Lancaster. Σκοπός του είναι να βοηθάει τους φοιτητές και αποφοίτους με ειδικές ανάγκες στην εξεύρεση εργασίας, σε συνεργασία με το PROSPECTS SERIES του CSU και να παρέχει στα Γραφεία Σταδιοδρομίας την απαραίτητη «τεχνογνωσία» για την εξυπηρέτησή τους. Έχει οργανώσει ένα ειδικό δίκτυο πληροφόρησης στο Internet για τα άτομα αυτά. (CanDo 1999)

Β. Η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας στη Γερμανία.

1. Γενικά

Στην Γερμανία είναι ήδη από δεκαετίες ιδιαίτερα αναπτυγμένος ο θεσμός των Γραφείων Εργασίας (Arbeitsamt), το αντίστοιχο κατά κάποιο τρόπο του ελληνικού Ο.Α.Ε.Δ.. Υπάρχουν Γραφεία Εργασίας σε κάθε πόλη της Γερμανίας με κύρος και αξιοπιστία στη γερμανική κοινωνία, στα οποία απευθύνονται εργοδότες και εργαζόμενοι. Η ύπαρξη αυτών των επιτυχημένων Γραφείων Εργασίας δεν ευνόησε την ανάπτυξη σε ευρεία κλίμακα Γραφείων Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι ανάγκες καλύπτονται ικανοποιητικά και έτσι δεν υπήρξε πίεση για κάτι νέο. Στις τριάντα πέντε πόλεις της Γερμανίας όμως, όπου υπάρχουν Πανεπιστήμια, τα Γραφεία Εργασίας διαθέτουν ειδική υπηρεσία (Hochschulteams) για την εξυπηρέτηση φοιτητών και πτυχιούχων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι υπηρεσίες αυτές (Hochschulteams) συνεργάζονται με τους Συμβούλους Σπουδών των πανεπιστημίων, με τους καθηγητές των πανεπιστημίων, με τους φοιτητικούς συλλόγους, με εργοδότες, επιχειρήσεις, συνδικάτα και προσφέρουν (Arbeitsamt, 1999): Πληροφορίες και συμβουλευτική - ατομικά ή ομαδικά - για

προσανατολισμό ή και επαναπροσανατολισμό για πανεπιστημιακές σπουδές, για πιθανή διακοπή των σπουδών, για αγορά εργασίας, για επαγγέλματα και καθήκοντα σε κάθε επάγγελμα, για προοπτικές απασχόλησης, για σπουδές στο εξωτερικό και την αγορά εργασίας στο εξωτερικό.

51

Σεμινάρια και εργαστήρια (workshops) με θεματολογία: στρατηγική αναζήτησης εργασίας, μεθοδολογία για υποβολή αίτησης-βιογραφικού για πρόσληψη σε εργασία, τεχνικές αυτοπαρουσίασης.

Επαφές με εταιρείες και εργοδότες, συζητήσεις με στελέχη επιχειρήσεων, παρουσίαση εμπορικών εκθέσεων.

Βοήθεια - συμβουλευτική για την προετοιμασία της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών και διαμεσολάβηση σε εταιρείες για θέσεις πρακτικής άσκησης.

Συμβουλευτική - διαμεσολάβηση για μετεκπαιδεύσεις. Σε πόλεις όπου δεν υπάρχουν πανεπιστημιακά ιδρύματα δεν υπάρχουν και οι ειδικές αυτές υπηρεσίες (Hochschulteams) των Γραφείων Εργασίας, αλλά οι Σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού προσφέρουν σε φοιτητές και αποφοίτους αντίστοιχη συμβουλευτική και πληροφόρηση.

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι τα Γραφεία Εργασίας προσφέρουν σε γενικές γραμμές αυτά τα οποία προσφέρουν τα Γραφεία Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας και ίσως αυτό αποτελεί και την εξήγηση γιατί δεν αναπτύχθηκαν Γραφεία Σταδιοδρομίας στα Πανεπιστήμια, ιδίως με μια κεντρική οργανωτικά δομή όπως στην Αγγλία. Πάντως σε μερικά πανεπιστήμια ιδρύθηκαν τέτοια Γραφεία Διασύνδεσης με πρωτοβουλία των τοπικών αρχών (οι τοπικές πρωτοβουλίες και διαφοροποιήσεις στη Γερμανία ευνοούνται από το υπάρχον διοικητικό σύστημα της χώρας, των ομόσπονδων κρατιδίων). Το Γραφείο Σταδιοδρομίας (Career Service) του Πανεπιστημίου του Münster είναι μία τέτοια περίπτωση.

2. Το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Münster.

Το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Münster ιδρύθηκε το 1993 αρχικά σαν εργατική ένωση (Arbeitsgemeinschaft). Ιδρυτικά μέλη του είναι το Πανεπιστήμιο, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο και Γραφείο Εργασίας (Arbeitsamt) της πόλης. Η ίδρυση του Γραφείου είχε το πλεονέκτημα να συγκεντρωθούν σε μια υπηρεσία όλες οι αρμοδιότητες που εξυπηρετούν το πέρασμα των νέων από τις σπουδές στον χώρο της

52

εργασίας, και έτσι να εξοικονομηθεί χρόνος και δαπάνες. Όπως και οι ίδιοι αναφέρουν στην ιστοσελίδα τους παρακολουθούν την από μακρού χρόνου προηγηθείσα πορεία των Γραφείων Διασύνδεσης των αγγλικών πανεπιστημίων. (Münster Universität Career Service, 1999)

α. Πώς αυτοπαρουσιάζεται το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Münster:

Το Γραφείο Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Münster αυτοπαρουσιάζεται μέσω της ιστοσελίδας του: Δηλώνει ότι είναι μία υπηρεσία προς τους φοιτητές και τους αποφοίτους για να τους διευκολύνει στην έναρξη της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας, αλλά ότι οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ανακαλύψουν μόνοι τους τους επαγγελματικούς τους στόχους. Υπόσχεται ότι θα βρίσκεται στο πλευρό τους για βοήθεια προσφέροντας πληροφορίες, συζήτηση, δράση. Απευθύνεται στους φοιτητές και αποφοίτους όλων των ειδικοτήτων και όλων των επιπέδων και τους βοηθάει στην έγκαιρη ανάλυση και αντιμετώπιση των επαγγελματικών προοπτικών, στη σύνδεση επιστήμης και πράξης και στον προσανατολισμό των σπουδών με στόχο το επάγγελμα, αλλά και για να βοηθήσει για ανωτέρου επιπέδου σπουδές

Σύμφωνα με το Γραφείο Σταδιοδρομίας (από την ιστοσελίδα του) υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες για την μετάβαση από τις σπουδές στο επάγγελμα διότι η απόκτηση ενός πτυχίου δεν αποτελεί πλέον εγγύηση για την είσοδο στον αντίστοιχο επαγγελματικό χώρο, διότι διαρκώς αυξάνονται οι απαιτήσεις για περισσότερα προσόντα, διότι οι εργοδότες δίνουν μεγάλη σημασία στην πρακτική εμπειρία και σε προσόντα «κλειδιά» όπως ικανότητα επικοινωνίας, τεχνικές αυτοπαρουσίασης και ανάλυσης και ικανότητα κριτικής (μεταφερόμενες ικανότητες). Σ’ αυτούς λοιπόν τους τομείς, το Γραφείο Σταδιοδρομίας με την δραστηριότητά του και τις εκδηλώσεις του προσπαθεί να συμπληρώσει το έργο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επιδιώκοντας επαφές και δημιουργική συνεργασία με τους εργοδότες της περιοχής του Münster και όχι μόνον, για να γνωρίζει τις τάσεις και τις απαιτήσεις της αγοράς Το Γραφείο Σταδιοδρομίας προσφέρει επίσης βοήθεια στον επαγγελματικό

53

προσανατολισμό κατά τη διάρκεια των σπουδών διότι η έγκαιρη ευαισθητοποίηση των φοιτητών για την κατάσταση στην αγορά εργασίας - ήδη από την αρχή των σπουδών τους - βοηθάει στην ορθολογική οργάνωση των σπουδών (επιλογή μαθημάτων, επιλογή πρακτικής άσκησης), στην απόφαση για μετάβαση στο εξωτερικό, στη γνωριμία με τους χώρους εργασίας και με τους επιχειρηματίες. Διότι οι επαφές με τους χώρους εργασίας βοηθούν στον καθορισμό στόχων στις σπουδές. Διότι οι επαφές με επιχειρηματίες κατά την διάρκεια των σπουδών μερικές φορές οδηγούν είτε σε πρακτική άσκηση είτε σε διπλωματική εργασία σ’ αυτές τις επιχειρήσεις, είτε ακόμη και σε πρόσληψη μετά τις σπουδές.

β. Δραστηριότητες του Γραφείου Σταδιοδρομίας

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό το Γραφείο Σταδιοδρομίας διαμορφώνει τις υπηρεσίες του και τις δραστηριότητές. Για να δοθεί μία εικόνα του έργου του Γραφείου Σταδιοδρομίας παρατίθενται με συντομία οι δραστηριότητές του. Επειδή η λίστα όλων των δραστηριοτήτων είναι πολύ μεγάλη, αναφέρονται τα πεδία των δραστηριοτήτων με επιγραμματική αναφορά του περιεχομένου τους. Συμβουλευτική ατομική και ομαδική Διάφορα εργαστήρια (workshops) για συμβουλευτική σταδιοδρομίας

και λήψης αποφάσεων, για αιτήσεις- βιογραφικά για πρόσληψη, για τεχνικές επικοινωνίας, για μεταφερόμενες ικανότητες, όπως ικανότητα επικοινωνίας, τεχνικές ανάλυσης και ικανότητα κριτικής. Μερικές φορές οργανώνονται συναντήσεις σε συνεργασία με το Γραφείο Εργασίας (arbeitsamt) σε χώρους μέσα στο Πανεπιστήμιο κοντινούς στους φοιτητές.

Εργαστήρια για τις φοιτήτριες σε σχέση με το φύλο τους, πχ για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των γυναικών στην εργασία, με περιεχόμενο τις επαγγελματικές επιθυμίες των γυναικών και τις προϋποθέσεις εισόδου τους σε υψηλού επιπέδου επαγγέλματα, τους τρόπους υπερνίκησης των εμποδίων για την εξίσωση με τους άνδρες, την κρατική πολιτική στην ισότητα των θέσεων, τον συνδυασμό εργασία-οικογένεια. Υπάρχει επίσης εργαστήριο για συμβουλευτική

54

σταδιοδρομίας και λήψης αποφάσεων που απευθύνεται μόνον σε γυναίκες.

Διοργάνωση σεμιναρίων - εργαστηρίων με αντικείμενο την εξάσκηση του επαγγέλματος ή και μόνον της Πρακτικής Άσκησης. Προσφέρονται πολλά σεμινάρια και συμβουλευτική για εργασία στη Γαλλία και λιγότερα για άλλες χώρες όπως Αγγλία, Αυστρία, ΗΠΑ κ.ά. Οι πληροφορίες δίνονται και μέσω του διαδικτύου3.

Παρουσίαση διαφόρων τομέων εργασίας με οργάνωση συναντήσεων και σεμιναρίων-εργαστηρίων για φοιτητές και αποφοίτους συγκεκριμένων ειδικοτήτων, όπως μαθηματικών, κοινωνικών λειτουργών, νηπιαγωγών, γιατρών, παιδαγωγών, σχεδιαστών, διαιτολόγων, νομικών, ψυχολόγων και άλλων πολλών. Στις συναντήσεις αυτές αναπτύσσονται θέματα που έχουν σχέση με τον επαγγελματικό χώρο της κάθε ειδικότητας, δηλ. αγορά εργασίας και δυνατότητα απασχόλησης, είσοδος στο επάγγελμα, ιδιαίτερες πτυχές του επαγγέλματος κ.ά.

Παροχή πληροφοριών: για σπουδές, για πρακτική άσκηση, για εργασία στο εξωτερικό, για δυνατότητες μετεκπαίδευσης, για δυνατότητες εξέλιξης αλλά και για τις εκδηλώσεις του Γραφείου.

Εκδηλώσεις για επαφές με επιχειρήσεις και εκδρομές / επισκέψεις σε χώρους επιχειρήσεων και σε διάφορες εκθέσεις όπου υπάρχει η ευκαιρία για συζητήσεις με το προσωπικό, γνωριμία με τους χώρους εργασίας και λεπτομερειακή πληροφόρηση για τα απαιτούμενα προσόντα των υπαλλήλων.

Ενίσχυση φοιτητικών πρωτοβουλιών που έχουν σχέση με την επαγγελματική καριέρα των φοιτητών.

Δυνατότητα των φοιτητών κοινωνικών επιστημών ή ψυχολογίας να αναλάβουν ως θέμα τους για την πτυχιακή εργασία έρευνες σχετικές με το Γραφείο Σταδιοδρομίας (π.χ. «Τι προσδοκίες έχουν οι φοιτητές από ένα θεσμό σαν το Γραφείο Σταδιοδρομίας» κ.ά.) έχοντας ανάλογη στήριξη έτσι ώστε να προωθείται η πληροφόρηση γύρω από το Γραφείο Σταδιοδρομίας.

Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων υπάρχει στην ιστοσελίδα του Γραφείου Σταδιοδρομίας στο διαδίκτυο.

3 Στη διεύθυνση: http://www.uni-muenster.de/Auslandsamt/d7d.htm.

55

Το Γραφείο Σταδιοδρομίας έχει δύο γραφεία εξυπηρέτησης εκ των οποίων το ένα βρίσκεται εκτός του χώρου του Πανεπιστημίου και το άλλο στη φοιτητική λέσχη. Η εξυπηρέτηση γίνεται είτε με προσωπική επαφή είτε τηλεφωνικά είτε με φαξ είτε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο4. Τα έντυπα για τις εκδηλώσεις-δραστηριότητες του Γραφείου Σταδιοδρομίας μπορεί να προμηθευτεί κανείς και από τα γραφεία των υπηρεσιών που το στηρίζουν (Γραμματείες πανεπιστημιακών σχολών και Γραφείο Εργασίας)

γ. Άλλες υπηρεσίες του Γραφείου Σταδιοδρομίας

Η Πρακτική Άσκηση των φοιτητών είναι μια πολύ σημαντική δραστηριότητα του Γραφείου Διασύνδεσης διότι είναι μία δραστηριότητα που εξ ορισμού συνδέει τις σπουδές με τον χώρο εργασίας και διότι είναι θεσμοποιημένο κομμάτι των σπουδών στα γερμανικά πανεπιστήμια.Για το θέμα της Πρακτικής Άσκησης το Γραφείο Σταδιοδρομίας υποστηρίζει τους φοιτητές με σεμινάρια που βοηθούν στη σχεδίασή της και με πληροφορίες για την εξεύρεση θέσεων. Οι πληροφορίες αυτές δίνονται μέσα από την ιστοσελίδα του Γραφείου στο διαδίκτυο, καθώς και με έντυπο υλικό που διατίθεται από το Γραφείο και αφορούν την αναγκαιότητα της Πρακτικής Άσκησης, την οργάνωσή της (πότε, πού, πώς, πριν και μετά από αυτήν), οδηγίες για αίτηση για την Πρακτική Άσκηση • Προσφερόμενες θέσεις Πρακτικής Άσκησης σε εταιρείες και

οργανισμούς

Το Γραφείο Σταδιοδρομίας παρέχει επίσης έναν κατάλογο από χρήσιμες διευθύνσεις στο διαδίκτυο, ταξινομημένες κατά περιοχή και κατά θέμα, έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να εντοπίσουν μόνοι τους τις σχετικές πληροφορίες μέσω του υπολογιστή.Οι πληροφορίες και υπηρεσίες που προσφέρονται από τις διευθύνσεις αυτές έχουν σχέση με υποβολή αιτήσεων για πρόσληψη σε εργασία, την

4 Πάντως οι ώρες εξυπηρέτησης είναι λίγες: πέντε ημέρες την εβδομάδα, 12.oo - 14.3o. Υπάρχουν όμως πολλές άλλες ώρες που διατίθενται για ειδικά θέματα και φαίνονται μερικές από αυτές ενδεικτικά στο πρόγραμμα των δραστηριοτήτων του θερινού εξαμήνου.

56

πρακτική άσκηση είτε στη Γερμανία είτε στο εξωτερικό, για μετεκπαιδεύσεις, δια δυνατότητες σπουδών για όλες τις πανεπιστημιακές σχολές της Γερμανίας (υπάρχουν στο Γραφείο και έντυποι Οδηγοί Σπουδών), για την αγορά εργασίας, για θέσεις εργασίας, για διάφορες εκθέσεις κλπ.Τέλος από τη σελίδα του Γραφείου στο διαδίκτυο μπορεί κανείς να πάρει πληροφορίες για τις δραστηριότητες του Γραφείου, να δηλώσει συμμετοχή και να πάρει πληροφορίες μέσω συνδέσεων για θέσεις πρακτικής άσκησης και θέσεις εργασίας . (Münster Universität CareerService, 1999)

57

Κεφάλαιο Τέταρτο ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΕΙ ΚΑΙ ΤΕΙ

Α. Γενικά

Τα Γραφεία Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας (Γ.Δ.Σ.Σ.) είναι η ελληνική εκδοχή των Career Service ή Counselling Service ή Career Office της Αγγλίας και της Γερμανίας που περιγράφτηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο. Ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) καθηγητής Μιχάλης Παπαδόπουλος γράφει γι αυτά ότι «. . . αποτελούν ένα νέο θεσμό για τα ελληνικά πανεπιστήμια, ένα θεσμό που απουσίαζε από την ελληνική πραγματικότητα, ενώ έχει να επιδείξει ένα πλούσιο παρελθόν σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού» (χαιρετισμός του στο πρώτο τεύχος του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία" του Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ.). Ήδη από τον τίτλο τους, αλλά και από την αναλογία τους προς τα αντίστοιχα του εξωτερικού, όπως διατυπώθηκε από τον πρύτανη του Α.Π.Θ. γίνεται φανερός ο στόχος τους : να βοηθήσουν φοιτητές και αποφοίτους να συνδέσουν τις σπουδές τους με το επαγγελματικό μέλλον τους. Το Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ. δηλώνει στην ιστοσελίδα του ως στόχο του «να τους (φοιτητές) βοηθήσει να προσεγγίσουν τη μελλοντική τους σταδιοδρομία και να αναζητήσουν εργασία ανάλογη με τις γνώσεις που αποκόμισαν από τις σπουδές τους», ενώ το Γραφείο Διασύνδεσης του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης (Γ.Δ. του Τ.Ε.Ι.Θ.) γράφει στην ιστοσελίδα του ως στόχο . . . τη σύνδεση του Ιδρύματος με τους οικονομικούς και παραγωγικούς φορείς της χώρας, στα πλαίσια της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την παραγωγή» και «την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων». Το Γ.Δ. του Πάντειου Πανεπιστημίου έχει στην ιστοσελίδα του ως στόχο « την ομαλή ένταξή τους στην Πανεπιστημιακή κοινότητα, καθώς και στην εκπαιδευτική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία». Ανάλογες διατυπώσεις διαπιστώνει κανείς στις ιστοσελίδες και άλλων ελληνικών Γ.Δ.

58

Ενώ ο θεσμός αυτός έχει ξεκινήσει στο εξωτερικό εδώ και περισσότερο από τριάντα χρόνια π.χ. στην Αγγλία το CSU (The Higher Education Careers Services Unit) ιδρύθηκε το 1972, (CSU, 1999), το πρώτο ελληνικό Γραφείο Διασύνδεσης λειτούργησε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας μόλις το 1994 , (Γραφείο Διασύνδεσης Πάντειου Πανεπιστημίου, 2000). Βέβαια στην ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης αναφέρεται ότι το πιλοτικό Γραφείο Σταδιοδρομίας του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης άρχισε να λειτουργεί την 1-10-1993, με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ταμείου (Ιo Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης). Αλλά και το Γ.Δ. του Πανεπιστημίου Αιγαίου άρχισε τη λειτουργία του από το Φεβρουάριο του 1994 (Γραφείο Διασύνδεσης Πανεπιστημίου Αιγαίου, 2000). Στο Α.Π.Θ. αν και είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας το Γ.Δ. άρχισε να λειτουργεί μόλις το 1998. Σήμερα λειτουργούν Γ.Δ. σε όλο το φάσμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Βασική αιτία αυτής της ξαφνικής ανάπτυξής τους είναι η χρηματοδότησή τους από το ‘‘Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.)’’ του Υπουργείο Παιδείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του 2ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Η απόφαση για την ίδρυση των Γραφείων Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας ανήκει στις διοικήσεις των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα ήταν προαιρετική. Όλα όμως τα πανεπιστήμια ίδρυσαν Γραφεία Διασύνδεσης. Η εξάρτησή τους από το πρόγραμμα Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. είναι φανερή από τις ιστοσελίδες όλων των Γ.Δ., άλλωστε αποτελεί συμβατική υποχρέωσή τους να προβάλλουν αυτήν την χρηματοδότηση.

Ανατρέχοντας στις ιστοσελίδες διαφόρων ελληνικών Γραφείων Διασύνδεσης,(Γ.Δ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 2000), (Γ.Δ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 2000), (Γ.Δ. Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης), (Γ.Δ. Πανεπιστημίου Πειραιά, 2000), διαπιστώνει κανείς ότι όλα τα Γ.Δ. έχουν παρόμοιους επί μέρους στόχους, όπως το να αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και αγοράς ώστε να υπάρχει αμοιβαία ενημέρωση και καταγραφή των αναγκών της αγοράς και των δυνατοτήτων των σπουδαστών. Να παρέχουν στους φοιτητές / απόφοιτους συμβουλευτική και επαγγελματικό προσανατολισμό δηλαδή

59

υποστήριξη στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας και της μετάβασης από τις σπουδές στην αγορά εργασίας και να τους πληροφορούν για διαθέσιμες θέσεις εργασίας, να τους ενημερώνουν για οικονομικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις, για την οικονομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για προγράμματα κινητικότητας φοιτητών και αποφοίτων στην Ευρώπη και άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα, υποτροφίες και κληροδοτήματα και επαγγελματική κατάρτιση για πρακτική άσκηση και για ό,τι άλλο ζητήσουν οι φοιτητές και απόφοιτοι που αφορά σπουδές και σταδιοδρομία. Να πληροφορούν τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς για τους διαθέσιμους αποφοίτους. Το Γ.Δ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει ως επί μέρους στόχο και την αναζήτηση πηγών οικονομικής ενίσχυσης για τις σπουδές των φοιτητών.Οι υπηρεσίες των Γραφείων Διασύνδεσης δεν είναι υποχρεωτικές για τους φοιτητές και προσφέρονται δωρεάν.

Ένα μεγάλο ερώτημα είναι η αποτελεσματικότητα των Γ.Δ. η οποία πρέπει να ερευνηθεί για να αξιολογηθεί το έργο τους. Ο καθηγητής Γ. Μπήτρος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε άρθρο του με τίτλο "Εκπαίδευση και ανεργία" στη εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ" στις 13-8-2000 γράφει: «Στη διαδικασία εύρεσης απασχόλησης ο ρόλος των πανεπιστημίων (Γραφεία Σταδιοδρομίας) εκτιμάται ως ασήμαντος. Αυτό φανερώνει την έλλειψη συνεργασίας ανάμεσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα και στις επιχειρήσεις . . . ». Ενισχυτικό της παραπάνω άποψης είναι το ολοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ" με τίτλο "Ποιοι πτυχιούχοι βρίσκουν δουλειά" (Κυριακή 6 Αυγούστου 2000) της Π. Μπίστικα. Σ' αυτό παρατίθενται μερικά από τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από τους Ν. Γεωργαλά, επιστημονικό υπεύθυνο του Γ.Δ. και Κ. Ευθυμίου υπεύθυνο Συμβουλευτικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης στους αποφοίτους του πανεπιστημίου Θράκης. Η έρευνα που ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2000 δείχνει ότι από τους αποφοίτους που βρήκαν μία θέση απασχόλησης μόνον το 0,6% την βρήκε μέσω του Γ.Δ. του πανεπιστημίου και το υπόλοιπο 99,4% με άλλους τρόπους, οι οποίοι αναλύονται στο άρθρο. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί και τα σχόλια περιττεύουν για

60

την επίδραση του Γ.Δ. στην επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων.

Β. Οριζόντια Δικτύωση των Γ.Δ. των Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.

Ο όρος οριζόντια δικτύωση των Γ.Δ. σημαίνει μια προσπάθεια των Γ.Δ. των Α.Ε.Ι. ή των Τ.Ε.Ι. αντίστοιχα, να δημιουργήσουν ένα κοινό φορέα, μια κοινοπραξία, που θα συντονίζει τη μεταξύ τους συνεργασία διότι σε πολλά θέματα, όπως ανάπτυξη, συντήρηση και τροφοδοσία κοινών βάσεων δεδομένων, επιμόρφωση προσωπικού, έρευνες σε θέματα εργασίας σε εθνική κλίμακα, συνεργασία για την προβολή του θεσμού, εκδόσεις, ανάπτυξη εργαλείων συμβουλευτικής κλπ.

Ο φορέας αυτός (η οριζόντια δικτύωση των Γ.Δ.) θα μπορούσε να ελαττώσει σημαντικά το κόστος συντήρησης και θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα του κάθε γραφείου και να αποτελέσει εργαλείο για την ανάπτυξη συνεργασιών με εξωτερικούς φορείς, όπως ο Σύλλογος Βιομηχάνων, Εμπορικά Επιμελητήρια κλπ δηλαδή με την αγορά. Τα Γ.Δ. στα 14 Τ.Ε.Ι. της χώρας έχουν δημιουργήσει τη δική τους κοινοπραξία η οποία μάλλον θα αντιμετωπίσει πολλά όμοια προβλήματα με τα Γ.Δ. των Α.Ε.Ι. (επιμόρφωση προσωπικού, εκδόσεις, βάσεις δεδομένων, κλπ). Στο μέλλον οι δύο κοινοπραξίες των Γ.Δ., των Α.Ε.Ι. και των Τ.Ε.Ι., φαίνεται να έχουν πεδίο συνεργασίας σε θέματα που θα έχουν αμοιβαία οφέλη. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση χρημάτων και πόρων. (Βλάχος Λ. 1998).

Στην ιστοσελίδα της Οριζόντιας Δράσης Δικτύωσης (Ο.Δ.Δ.) των Γ.Δ. των Τ.Ε.Ι. (Οριζόντια Δικτύωση Γραφείων Διασύνδεσης ελληνικών ΤΕΙ, 2000), αναφέρεται ότι « είναι προφανές ότι τα περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν τα Γ.Δ. ταυτίζονται ή ελάχιστα διαφοροποιούνται από Ίδρυμα σε Ίδρυμα. Έτσι προέρχονται σημαντικά οικονομικά οφέλη με την παραγωγή των προϊόντων αυτών από την Οριζόντια Δράση Δικτύωσης των ΤΕΙ. »

61

Η Οριζόντια Δράση Δικτύωσης (Ο.Δ.Δ.) των Γ.Δ. των Τ.Ε.Ι λειτουργεί και οι κύριοι στόχοι της, όπως φαίνονται στην ιστοσελίδα τους είναι η ανάπτυξη και επέκταση του θεσμού των Γ.Δ. στα ΤΕΙ μέσω της υποστήριξης που θα παρέχει η Ο.Δ.Δ., η εξοικονόμηση ανθρώπινων και χρηματικών πόρων με τον κοινό σχεδιασμό, παραγωγή και χρήση προϊόντων και υπηρεσιών που αφορούν σε όλα τα Γ.Δ. και η μελέτη, οργάνωση και ο συντονισμός της λειτουργίας ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για τη διάχυση πληροφοριών κοινού ενδιαφέροντος που συλλέγουν και επεξεργάζονται τα Γ.Δ. Υπάρχουν όμως και δευτερεύοντες στόχοι όπως η προώθηση της συνεργασίας των Ιδρυμάτων και σε άλλα επίπεδα, η παροχή συμβουλών και η γενικότερη ενίσχυση των ΤΕΙ που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα σε θέματα σύνδεσης εκπαίδευσης-παραγωγής, η δημιουργία ενός μηχανισμού έγκυρης και αξιόπιστης αξιολόγησης του έργου των Γ.Δ., και άλλα.

Για την προώθηση της οριζόντιας δράσης των γραφείων διασύνδεσης των Τ.Ε.Ι. υπάρχει συντονιστική επιτροπή η οποία μάλιστα φαίνεται ότι επιθυμεί την συνεργασία με την αντίστοιχη οριζόντια δράση των Α.Ε.Ι. Στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης φαίνεται ότι όταν, τον Νοέμβριο του 1998 στο Τ.Ε.Ι Μεσολογγίου, συνεδρίασε η συντονιστικής επιτροπή του έργου της Οριζόντιας Δράσης Δικτύωσης των Γραφείων Διασύνδεσης των Ελληνικών Τ.Ε.Ι, συζητήθηκε και η προοπτική σύγκλισης με την αντίστοιχη Οριζόντια Δράση των ΑΕΙ. Άλλα θέματα που απασχόλησαν την επιτροπή στην παραπάνω συνεδρίαση ήταν η σύσταση "Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου", η έκδοση εντύπων προβολής της Οριζόντιας Δράσης και στην εγκατάσταση του νέου λογισμικού Βάσεων Δεδομένων. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα που απασχόλησε τη Συντονιστική Επιτροπή ήταν ο "Κώδικας Δεοντολογίας". Ήδη η οριζόντια δράση των Τ.Ε.Ι. έχει την δική της ιστοσελίδα στο διαδίκτυο για την παροχή στους ενδιαφερομένους των βασικών πληροφοριών: Μεταπτυχιακά, Υποτροφίες, Αναζήτηση επιχειρήσεων, Αναζήτηση αποφοίτων, Επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ΤΕΙ και ποικίλες ανακοινώσεις. Εάν κάποιος συγκρίνει με τις πληροφορίες αυτές με εκείνες που παρέχονται στην ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. θα βγάλει αβίαστα το συμπέρασμα ότι

62

δεν είναι επαρκείς, εάν όμως συγκρίνει με τις ιστοσελίδες των γραφείων διασύνδεσης του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης ή του Πάντειου Πανεπιστημίου θα την θεωρήσει ικανοποιητική.Τελευταία η Οριζόντια Δράση των Τ.Ε.Ι. (Ιούνιος 2000) ασχολείται με την μετάβαση στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και ετοιμάζει το Τεχνικό Δελτίο για την χρηματοδότησή της από αυτό. (Περιοδικό "Ενημέρωση" 13ο Τεύχος Μάιος-Ιούνιος 2000)

Η οριζόντια δικτύωση των γραφείων διασύνδεσης των πανεπιστημίων δεν έχει προχωρήσει ικανοποιητικά και αυτή ή έλλειψη συντονισμού έχει σαν αποτέλεσμα μερικές φορές την επανάληψη της ίδιας εργασίας. Για παράδειγμα τα γραφεία διασύνδεσης του Α.Π.Θ. και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης κατασκευάζουν και συντηρούν ξεχωριστές βάσεις δεδομένων για μεταπτυχιακές σπουδές και για υποτροφίες. Έχει εκδώσει πάντως ενημερωτικά φυλλάδια για θέματα συμβουλευτική σταδιοδρομίας. Τέλος, τον Νοέμβριο του 1999, με τη συμμετοχή της Οριζόντιας Δικτύωσης των Γραφείων Διασύνδεσης των Ελληνικών ΑΕΙ και συντονισμό το Γ.Δ. του ΑΠΘ, το Γ.Δ. του Πανεπιστημίου Μακεδονίας διοργάνωσε Έκθεση των Γραφείων Διασύνδεσης - Σταδιοδρομίας των Ελληνικών Πανεπιστημίων στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Στην έκθεση παρουσιάστηκαν οι υπηρεσίες των Γραφείων Διασύνδεσης και τα Προγράμματα Σπουδών όλων των ελληνικών Πανεπιστημίων. Παράλληλα με την έκθεση οργανώθηκε ενημερωτική ημερίδα με θέμα "Ανάπτυξη Συνεργασιών Γραφείων Διασύνδεσης και επαγγελματικών φορέων". (Γραφείο Διασύνδεσης Α.Π.Θ., 1999)

Γ. Υπηρεσίες που προσφέρουν τα Γραφεία Διασύνδεσης

Οι υπηρεσίες που προσφέρουν τα διάφορα ελληνικά Γ.Δ. πανεπιστημίων ή τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν διαφέρουν σημαντικά από τις υπηρεσίες που προσφέρουν τα αντίστοιχα γραφεία διασύνδεσης των αγγλικών ή γερμανικών πανεπιστημίων. Για να το διαπιστώσει κανείς αρκεί να διαβάσει τις ιστοσελίδες τους. Η μεγάλη ομοιότητα οφείλεται στο ότι η φιλοσοφία της ύπαρξής τους, οι σκοποί και οι στόχοι τους

63

αλλά και τα μέσα τους είναι η ίδια και λειτουργούν μέσα σε σχεδόν όμοια περιβάλλοντα. Οι σημαντικότερες διαφορές οφείλονται στο μέγεθος, την οργάνωση και την χρηματοδότηση. Επειδή στο επόμενο κεφάλαιο εξετάζονται αναλυτικά οι υπηρεσίες που προσφέρει το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ., αμέσως μετά παρατίθεται για λόγους σύγκρισης μια περιγραφή των δραστηριοτήτων του Γραφείου Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης5 και των δραστηριοτήτων του Γραφείου Διασύνδεσης του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης5.

1. Το Γραφείο Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) που ιδρύθηκε το 1973 και άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1974-1975 έχει σήμερα δύο Σχολές με δεκαοκτώ τμήματα σε τέσσερις πόλεις της Θράκης, Κομοτηνή, Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα και 11.000 φοιτητές περίπου. (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 2000)

Σε ένα διασπασμένο σε τέσσερις πόλεις πανεπιστήμιο, το Γ.Δ. εξυπηρετεί το κοινό του με τρία γραφεία, ένα στην Αλεξανδρούπολη, ένα στην Κομοτηνή και ένα στην Ξάνθη (σε σχετική αντιστοιχία με την διασπορά των σχολών του πανεπιστημίου) με συνολικό προσωπικό 10 άτομα (4 στην Ξάνθη κααι από 3 σε Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη).

Χαρακτηριστικά στοιχεία της λειτουργίας του Γ.Δ.:Κατά την είσοδο στο Γραφείο ο χρήστης των υπηρεσιών του συμπληρώνει έντυπο αίτησης στην οποία γράφει και το είδος της εξυπηρέτησης που ζητά. Οι αιτήσεις αυτές με τα στοιχεία που περιλαμβάνουν καταχωρούνται σε βάση δεδομένων. Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της παραπάνω βάσης συντάσσεται κάθε μήνα πληροφοριακό δελτίο με στατιστικά στοιχεία για την κίνηση του γραφείου πχ πόσοι

5 Συνέντευξη με τις συμβούλους του Γραφείου Εμμανουηλίδου Ελένης και Οργαντζίδου Αναστασίας. Ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Πανεπιστημίου Θράκης (Γ.Δ. Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, 2000).5 Όπως προκύπτουν από την ιστοσελίδα του (http://www.teithe.gr/career), το περιοδικό του "Ενημέρωση" και διάφορα μικροέντυπά του.

64

ζήτησαν πληροφορίες για μεταπτυχιακά, για θέσεις εργασίας, πόσοι ζήτησαν συμβουλευτική βοήθεια κλπ.Λειτουργεί με βάση τους περιορισμούς που ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας. Προσφέρει Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας αλλά και ψυχοκοινωνική στήριξη.Η επιτροπή υλοποίησης του προγράμματος αφήνει μεγάλη πρωτοβουλία δράσης στο προσωπικό του γραφείου καθορίζοντας ευρύ πλαίσιο δράσης.Δεν υπάρχει οργανωμένο τμήμα συλλογής πληροφοριών πχ για θέσεις εργασίας.Υπάρχει ειδικό γραφείο του πανεπιστημίου το οποίο λειτουργεί εκτός των πλαισίων του Γ.Δ. και ασχολείται με την πρακτική άσκηση των φοιτητών. Το Γραφείο Διασύνδεσης ασχολείται με την πρακτική άσκηση μόνον όταν μία επιχείρηση προσφέρει αμειβόμενη θέση πρακτικής άσκησης.Το Γραφείο Διασύνδεσης διαθέτει τα στοιχεία όλων των αποφοίτων του πανεπιστημίου από τις γραμματείες των τμημάτων. Δέχεται βιογραφικά σημειώματα φοιτητών και αποφοίτων και τα καταγράφει σε βάση δεδομένων η οποία είναι προσιτή μόνο στο προσωπικό του γραφείου. Όταν κάποιος εργοδότης ζητήσει άτομα για πρόσληψη το προσωπικό του γραφείου ειδοποιεί τηλεφωνικά εκείνους που σύμφωνα με το βιογραφικό τους πληρούν τις προϋποθέσεις να έρθουν σε επαφή με τον εργοδότη.Συντηρεί ιστοσελίδα με πληροφορίες για το ίδιο το Γραφείο και το προσωπικό του και για το πανεπιστήμιο, για αγορά εργασίας - θέσεις εργασίας, για μεταπτυχιακά και υποτροφίες, για συμβουλευτική, οδηγίες συμβουλευτικής, για εκδηλώσεις, για ευρωπαϊκά προγράμματα Δεν διοργανώνονται ημέρες σταδιοδρομίας.

Έχει δημιουργηθεί βάση δεδομένων με τα στοιχεία μεταπτυχιακών σπουδών και υποτροφιών μόνον για --χρήση του προσωπικού - διευκόλυνση στην έρευνά τους. Είναι στο τεχνικό δελτίο του προγράμματος.Σε μερικές σχολές του πανεπιστημίου λειτουργεί ο θεσμός των ακαδημαϊκών συμβούλων. Ως ακαδημαϊκοί σύμβουλοι λειτουργούν μέλη του ΔΕΠ του πανεπιστημίου. Ο ρόλος του Γ.Δ. στην προκειμένη

65

περίπτωση είναι μόνον διαμεσολαβητικός δηλαδή κλείνει τα ραντεβού των φοιτητών με τους συμβούλους τα οποία υλοποιούνται στο χώρο του Γ.Δ.

Το άρθρο της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ", το οποίο αναφέρθηκε στα "Γενικά" του παρόντος κεφαλαίου, αφορά ειδικότερα το Γ.Δ. του ΔΠΘ και δείχνει την ασήμαντη συνεισφορά του στην επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων του (Μπίστικα 2000). Στο άρθρο δεν αναφέρονται μέτρα που προτείνονται για την ανατροπή αυτής της κατάστασης.

2. Τo Γραφείο Διασύνδεσης του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης

Το Τ.Ε.Ι. της Θεσσαλονίκης που βρίσκεται σε μία απόσταση περίπου 17 χιλιομέτρων από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, κοντά στη Βιομηχανική περιοχή (χωριό Σίνδος), ιδρύθηκε το 1983 και έχει σήμερα πέντε Σχολές με 21 Τμήματα, 430 μόνιμους εκπαιδευτικούς και 18.000 περίπου εγγεγραμμένους φοιτητές. (Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, 2000)

Το Γ.Δ. του Τ.Ε.Ι.Θ. άρχισε να λειτουργεί τον Ιούνιο του 1997. Αποτελεί επέκταση και ολοκλήρωση του πιλοτικού Γραφείου Σταδιοδρομίας (Γ.Σ) του Τ.Ε.Ι.Θ., του οποίου η λειτουργία άρχισε την 1-10-1993, με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ταμείου (Ιo Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης). Οι στόχοι του όπως τους προσδιορίζει στην ιστοσελίδα του είναι«. . . η σύνδεση του Ιδρύματος με τους οικονομικούς και παραγωγικούς φορείς της χώρας, στα πλαίσια της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την παραγωγή και της ανάπτυξης κοινής γλώσσας επικοινωνίας με την ενεργό συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας στην ανάπτυξη του παραγωγικού τομέα και της οικονομίας της χώρας» και η επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων και άλλων Τ.Ε.Ι της χώρας όταν ο τόπος διαμονής τους βρίσκεται στην περιοχή κάλυψής του (περιοχή νομού Θεσσαλονίκης και γειτονικών νομών όπου δεν λειτουργεί κάποιο άλλο Τ.Ε.Ι). Ως εκ τούτου δέχεται τα βιογραφικά των αποφοίτων και τα προωθεί στους εργοδότες.

66

Οι άξονες γύρω από τους οποίους κινείται η λειτουργία του είναι η παροχή συμβουλών προς τους αποφοίτους, η επικοινωνία με τους οικονομικοπαραγωγικούς φορείς και η εξασφάλιση μόνιμης απασχόλησης στα μέλη του. Οι επιμέρους σκοποί του Γ.Δ. είναι : Η διαρκής ενημέρωση σχετικά με την αγορά εργασίας και η

καταγραφή των αναγκών της οικονομίας καθώς και των δυνατοτήτων και ειδικεύσεων των φοιτητών και των πτυχιούχων με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση τους επαγγελματικά.

Η ενημέρωση των τελειοφοίτων / αποφοίτων για τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας και για την οικονομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων.

Η τήρηση αρχείου και η ενημέρωση των τελειοφοίτων / αποφοίτων για τα επαγγελματικά δικαιώματα και τις επαγγελματικές διεξόδους του.

Η τήρηση αρχείου και η ενημέρωση των φοιτητών  / αποφοίτων για ευκαιρίες μεταπτυχιακών φοιτητών στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. Οι επαφές με τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ενημέρωση σχετικά με τις διαθέσιμες υποτροφίες.

Η συνεχής πληροφόρηση προς τους αποφοίτους για ευκαιρίες επαγγελματικής κατάρτισης και εξειδίκευσης.

Οι επαφές με επιχειρήσεις του νομού Θεσσαλονίκης και γειτονικών νομών με στόχο την ενημέρωση τους σχετικά με τις διαθέσιμες ειδικότητες του Τ.Ε.Ι - Θεσσαλονίκης και η διαρκής συνεργασία για την κάλυψη αναγκών τους σε ανθρώπινο δυναμικό.

Όπως φαίνεται από την ιστοσελίδα του, το περιοδικό του "Ενημέρωση" και διάφορα έντυπά του οι υπηρεσίες προσφέρει το Γ.Δ. του Τ.Ε.Ι.Θ. είναι:  Υπηρεσίες συμβουλευτικής σταδιοδρομίας δηλ. ατομική και ομαδική

συμβουλευτική για σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και συνοδευτικών επιστολών, για συνέντευξη επιλογής προσωπικού, για σχεδιασμό σταδιοδρομίας, για λήψη αποφάσεων, για τεχνικές αναζήτησης εργασίας και για σύνταξη συστατικών επιστολών. Οι παραπάνω υπηρεσίες προσφέρονται από τον Σύμβουλο Σταδιοδρομίας του Γ.Δ. με την μορφή είτε σύντομων ραντεβού (μέγιστης διάρκειας 15΄λεπτών) χωρίς να προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία, είτε

67

ατομικών συνεδριών συμβουλευτικής (μέγιστης διάρκειας 50΄λεπτών) κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Σύμβουλο, είτε εργαστηρίων συμβουλευτικής σταδιοδρομίας (διάρκειας 2 ωρών) σε καθορισμένες ημέρες και ώρες. Η ομαδική συμβουλευτική πραγματοποιείται σε εργαστήρια (workshops). Υπάρχει πάντως δυσκολία καθορισμού των workshops λόγω υποχρεώσεων σπουδαστών σε μαθήματα, εργαστήρια κλπ

Πληροφόρηση σχετικά με τα διαθέσιμα επαγγέλματα, θέσεις εργασίας και εργοδότες, τις δυνατότητες για σπουδές, μεταπτυχιακά προγράμματα και τις παρεχόμενες υποτροφίες.

Εκδίδει το τριμηνιαίο ενημερωτικό περιοδικό "ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ" με θέματα σχετικά με τις δραστηριότητες του Γραφείου καθώς και θέματα που αφορούν τους φοιτητές και αποφοίτους (Σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, αγορά εργασίας, κλπ). Αποδέκτες της εφημερίδας είναι τόσο η κοινότητα του Ιδρύματος, όσο και εκπρόσωποι της οικονομικής ζωής της Θεσσαλονίκης.

Διοργανώνει διάφορες ενημερωτικές συναντήσεις, ημερίδες κλπ. Διαθέτει στο κοινό του βιβλιοθήκη με συλλογή ενημερωτικού υλικού

από 300 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Μεγάλης Βρετανίας και 200 της Γερμανίας και αποδελτίωση των αγγελιών εργασίας, υποτροφιών, άρθρων κλπ, από τον ημερήσιο τύπο.

Συντηρεί ιστοσελίδα στο διαδίκτυο με σημαντικές πληροφορίες ενημερωτικής και συμβουλευτικής φύσης.

Ενημερώνει για τα επαγγελματικά δικαιώματα κατά Σχολή και κατά Ειδικότητα των πτυχιούχων των Τ.Ε.Ι., όπως αυτά έχουν θεσμοθετηθεί από νόμους και προεδρικά διατάγματα. Η πληροφόρηση αυτή παρέχεται και από την ιστοσελίδα του γραφείου στο διαδίκτυο. 

Επικοινωνεί με αποφοίτους με στόχο την ενημέρωση τους για τον τρόπο λειτουργίας του Γραφείου και τη συλλογή Βιογραφικών Σημειωμάτων.

Συγκεντρώνει από κάθε απόφοιτο-μέλος του γραφείου Απογραφικό Δελτίο (είναι υποχρεωτική η παρουσίαση των σπουδαστών στο Γ.Δ. πριν από την ορκωμοσία τους) το οποίο προορίζεται μόνο για εσωτερική χρήση του γραφείου και το Βιογραφικό του Σημείωμα με ταυτόχρονη προαιρετική εξουσιοδότηση προς το Γραφείο

68

Διασύνδεσης για να το κοινοποιήσει στους υποψήφιους εργοδότες. Έτσι, κάθε φορά που προκύπτει μία θέση εργασίας, το προσωπικό του γραφείου αναζητά τα κατατιθέμενα Βιογραφικά Σημειώματα των μελών του και όσα πληρούν τις απαιτήσεις του εργοδότη, χωρίς εξαίρεση, του τα αποστέλλει για να κάνει ο ίδιος την τηλεφωνική επικοινωνία μαζί τους. 

Επικοινωνεί με επιχειρήσεις του νομού Θεσσαλονίκης και γειτονικών νομών με στόχο την ενημέρωση τους σχετικά με τις διαθέσιμες ειδικότητες του Τ.Ε.Ι - Θεσσαλονίκης και διαρκής συνεργασία για την κάλυψη αναγκών τους σε ανθρώπινο δυναμικό.

Το προσωπικό του Γ.Δ. απαρτίζεται από :  την Επιστημονική Επιτροπή του Έργου, τον Υπεύθυνο Λειτουργίας του Γ.Δ., Υπεύθυνο Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων, Σύμβουλο Σταδιοδρομίας, Υπεύθυνο Συλλογής στοιχείων, Υπεύθυνους Πληροφορικής και Γραμματέα. Η εκπαίδευση του προσωπικού που αποτελεί σημαντικό στοιχείο βελτίωσης της λειτουργίας του Γραφείου με τη μορφή σεμιναρίων, συμμετοχής σε συνέδρια καθώς και επισκέψεων σε άλλα Γραφεία του εσωτερικού και εξωτερικού με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών. Στα άμεσα σχέδια του Γραφείου είναι η πρόσληψη περισσότερων εξιδεικευμένων στελεχών, η επέκταση των χώρων του Γραφείου Διασύνδεσης, η υλοποίηση νέων Βάσεων Δεδομένων, η παροχή υπηρεσιών μέσω του Internet, ο προγραμματισμός νέων εκδηλώσεων και εκπόνηση στατιστικών μελετών - ερευνών σχετικά με τα κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά, την επαγγελματική κατάσταση και τις προσδοκίες των σπουδαστών και αποφοίτων του ιδρύματος.  (Γ.Δ. Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, 2000)

69

Κεφάλαιο Πέμπτο ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ

ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Α. Γενικά

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) ιδρύθηκε το 1925 και σήμερα με 10 Σχολές και 41 Τμήματα είναι το μεγαλύτερο από πλευράς προσωπικού, φοιτητών και εγκαταστάσεων πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας. Μερικά από τα τμήματά του βρίσκονται σε άλλες πόλεις (Φλώρινα, Σέρρες, Κοζάνη). (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2000) Το Γραφείο Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας (Γ.Δ.Σ.Σ.) του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας άρχισε να λειτουργεί μόλις το 19986, αξιοποιώντας το 2ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης - ‘‘Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.)’’. Το Γραφείο Διασύνδεσης είναι λειτουργία του Πανεπιστημίου και έτσι οι δραστηριότητές του ελέγχονται από τις πανεπιστημιακές αρχές.

Στόχος του Γ.Δ.Σ.Σ. όπως και όλων των Γ.Δ. είναι η σύνδεση των σπουδών με την εργασία και με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Βέβαια διαβάζοντας το άρθρο της κ. Κορμπή στην ιστοσελίδα του Γ.Δ.Σ.Σ. από την ημερίδα της 3/12/98 διαβάζουμε να εκφράζεται ένας υπερβολικά φιλόδοξος στόχος: « . . . άμεση συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας στην ανάπτυξη του παραγωγικού τομέα και της οικονομίας της χώρας». Έχοντας υπ' όψη τα άρθρα της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ" που αναφέραμε στη σελίδα 47 του παρόντος, η παραπάνω δήλωση ακούγεται τουλάχιστον όχι πολύ ρεαλιστική. Θα έπρεπε ίσως να γίνει και από το Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ. μία έρευνα ανάλογη εκείνης του Γ.Σ. του Δ.Π.Θ. για 6 Οι εργασίες για την ίδρυσή του άρχισαν το 1996.

70

να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητά του και να αξιολογηθούν οι στόχοι του και το εφικτό τους.

Θεωρώ ότι είναι ενδεικτικό και το αναφέρω σ' αυτό το σημείο ένα από τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγα μεταξύ των χρηστών του Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ.: Το 61,9% των χρηστών του Γραφείου πληροφορήθηκε για την ύπαρξή του από φίλους ή συμφοιτητές και μόνον το 28% από τις δραστηριότητες ή τις ανακοινώσεις του Γραφείου, δηλαδή από επίσημη πληροφόρηση. (βλέπε πίνακα 2, σελ. 87). Θεωρώ αυτονόητο ότι ίσως μπορούν εύκολα να διακινηθούν οι πληροφορίες "από στόμα σε στόμα" μεταξύ των φοιτητών (και μεταπτυχιακών) που βρίσκονται καθημερινά στους ίδιους χώρους, αλλά πολύ δύσκολα μεταξύ των αποφοίτων που δεν έχουν τέτοιες επαφές. Αυτοί χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση ώστε να πληροφορηθούν τουλάχιστον την δυνατότητα να απευθύνονται στο Γ.Δ.Σ.Σ.. Όλα αυτά σημαίνουν ότι ούτε η πληροφόρηση για το Γραφείο δεν είναι ικανοποιητική η οποία φυσικά προηγείται και προαπαιτείται των αποτελεσμάτων της δραστηριοποίησης. Βέβαια δεν έγινε έρευνα στους απόφοιτους για να διαπιστωθεί εάν γνωρίζουν για το Γ.Δ.Σ.Σ. και τις υπηρεσίες που προσφέρει, αλλά νομίζω ότι θα ήταν ενδιαφέροντα τα αποτελέσματα μιας τέτοιας έρευνας.

Επί μέρους στόχοι του Γ.Δ.Σ.Σ. σύμφωνα με την ιστοσελίδα του είναι η σύνδεση πανεπιστημίου και παραγωγής, η ανάπτυξη μηχανισμών καταγραφής των αναγκών της οικονομίας και των δυνατοτήτων των φοιτητών και αποφοίτων, η συμβουλευτική βοήθεια σε φοιτητές και αποφοίτους, η συμμετοχή στην διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και στην υλοποίηση της Πρακτικής Άσκησης, η ενημέρωση των φοιτητών και αποφοίτων για μεταπτυχιακές σπουδές, υποτροφίες, επαγγελματική κατάρτιση, διαθέσιμες θέσεις εργασίας, δραστηριότητα επιχειρήσεων και η ενημέρωση των επιχειρήσεων για διαθέσιμους αποφοίτους. (Κορμπή, 1998) . Στο ίδιο άρθρο - απολογισμό για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Γ.Δ.Σ.Σ. αναφέρεται ότι «οι περισσότεροι από τους παραπάνω στόχους έχουν ήδη επιτευχθεί ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται στην φάση υλοποίησης»!

71

Ρητά αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Γραφείου ότι δεν στοχεύει στην εύρεση εργασίας για τους αποφοίτους του διότι αυτός ο ρόλος ανήκει σε άλλους.

Ο προϋπολογισμός του όλου έργου του Γραφείου Διασύνδεσης ανέρχεται στο ποσό των 685.000.000 δραχμών και μέχρι το 31/10/99 έχει καλύψει το 89%. Πρόσφατα όμως προστέθηκαν συμπληρωματικά 155,1 εκατομμύρια δραχμές για την υλοποίηση συμπληρωματικών ενεργειών και 125 εκατομμύρια δραχμές στο πλαίσιο της συνεργασίας του με την Οριζόντια Δικτύωση των Γραφείων Διασύνδεσης των ελληνικών Α.Ε.Ι. Τα οικονομικά αυτά στοιχεία βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Γραφείου και αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για λόγους διαφάνειας. Υπάρχει επίσης η εκτίμηση ότι για την πέραν του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. λειτουργία του απαιτούνται 90 εκατομμύρια δραχμές ετησίως για λειτουργικά έξοδα τα οποία θα πρέπει να καλύπτονται από πανεπιστημιακούς πόρους, εάν δεν επιτευχθεί χρηματοδότηση από άλλο πρόγραμμα.

Οι υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης προσφέρονται δωρεάν και είναι προαιρετικές για τους χρήστες του.

Β. Οργάνωση, Πλαίσιο λειτουργίας, Προσωπικό

Τα άτομα τα οποία ασχολούνται και απασχολούνται στο Γραφείο Διασύνδεσης μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες: τα μέλη της επιτροπής υλοποίησης, οι επιστημονικοί συνεργάτες, το προσωπικό υποστήριξης και οι εξωτερικοί συνεργάτες. Τα μέλη της επιτροπής υλοποίησης είναι τα μέλη εκείνα του διδακτικού προσωπικού του Α.Π.Θ. που είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή και υλοποίηση του έργου της οργάνωσης και λειτουργίας του Γραφείου Διασύνδεσης. Η επιτροπή αποτελείται από επτά άτομα, πρόεδρο, αναπληρωτή πρόεδρο και πέντε μέλη. Οι επιστημονικοί συνεργάτες είναι και αυτοί μέλη του διδακτικού προσωπικού του Α.Π.Θ.. Υπάρχουν πέντε επιστημονικοί συνεργάτες οι οποίοι λειτουργούν ως επιστημονικοί σύμβουλοι των επί μέρους δραστηριοτήτων του Γραφείου όπως για τις εκδόσεις για τον σχεδιασμό

72

και την διαμόρφωση των χώρων, για την στατιστική έρευνα, για την μηχανοργάνωση.

Το προσωπικό υποστήριξης είναι τα άτομα τα οποία υλοποιούν την λειτουργία του Γραφείου, δηλαδή εργάζονται στο χώρο των γραφείων παρέχοντας πληροφορίες και συμβουλευτική, διδάσκουν στα σεμινάρια, οργανώνουν τις εκδηλώσεις, συγκεντρώνουν και ταξινομούν το πληροφοριακό υλικό και γενικά εκτελούν με την βοήθεια εξωτερικών συνεργατών όλες τις υποστηρικτικές εργασίες που απαιτούνται για την εκπλήρωση του κύριου στόχου του Γραφείου Διασύνδεσης. Σήμερα εργάζονται οκτώ άτομα, τα οποία έχουν σπουδές μεταπτυχιακού επιπέδου ή διδακτορικό, και κάθε ένα έχει ξεχωριστή αρμοδιότητα. Οι αρμοδιότητες στις οποίες έχει κατανεμηθεί το έργο του Γ.Δ. είναι ο συντονισμός και η οικονομική διαχείριση, η συμβουλευτική, οι εκδόσεις και η επικοινωνία με τελειοφοίτους και αποφοίτους, οι επαφές με εργοδότες, η συλλογή και ταξινόμηση πληροφοριακού υλικού, οι στατιστικές έρευνες, η μηχανοργάνωση και η ιστοσελίδα και τέλος η εξυπηρέτηση φοιτητών - αποφοίτων.

Οι εξωτερικοί συνεργάτες είναι άτομα στα οποία ανατίθεται η εκτέλεση ενός συγκεκριμένου έργου, συνήθως κάποια υποστηρικτική εργασία, και εργάζονται υπό την επίβλεψη κάποιου επιστημονικού συνεργάτη ή κάποιου από το προσωπικό υποστήριξης. Ως εξωτερικοί συνεργάτες μπορούν να απασχοληθούν και φοιτητές. Σήμερα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Γ.Δ. φέρονται να απασχολούνται ως εξωτερικοί συνεργάτες επτά άτομα για την διεκπεραίωση εργασιών σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, για την επικοινωνία με τελειόφοιτους και απόφοιτους και την εξυπηρέτηση των φοιτητών, για την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, για την μηχανοργάνωση, για την διαχείριση των οικονομικών του έργου και για την οργάνωση και συντήρηση των ιστοσελίδων του Γραφείου.

Για την εκτέλεση των υποστηρικτικών εργασιών συγκροτούνται ομάδες εργασίας. Σ’ αυτές υπάρχει ένας επιστημονικός υπεύθυνος, τον συντονιστικό ρόλο αναλαμβάνει ένα μέλος του προσωπικού υποστήριξης ενώ τα μέλη που διεκπεραιώνουν την εργασία είναι μέλη του προσωπικού

73

υποστήριξης ή και εξωτερικοί συνεργάτες. Οι ομάδες εργασίας που υπάρχουν αφορούν: Το πληροφοριακό υλικό (συλλογή και οργάνωση πληροφορίας σε βάσεις δεδομένων, έντυπα και οπτικοακουστικό υλικό), την Συμβουλευτική (παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και ανάπτυξη συμβουλευτικών εργαλείων), την προβολή του Γ.Δ. με έντυπα και στο διαδίκτυο (έκδοση και διανομή εντύπων και ενημέρωση ιστοσελίδας), την προβολή του Γ.Δ. στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις εκδηλώσεις (συλλογή και οργάνωση στοιχείων του προγράμματος εκδηλώσεων, οργάνωση και διεξαγωγή εκδηλώσεων), την σύνδεση με τα τμήματα και τη διοίκηση του Α.Π.Θ. (παροχή πληροφοριών, υποστήριξη εκδηλώσεων, ημερίδων και σεμιναρίων, υποστήριξη Socrates και υποστήριξη ερευνών τμημάτων), την σύνδεση με το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον (οργάνωση πρακτικής άσκησης, ανάπτυξη επαφών και έρευνα αγοράς εργασίας), την εκπόνηση στατιστικών μελετών (παρατηρητήριο εργασίας), την επιμόρφωση (σχεδιασμός προγράμματος επιμόρφωσης, υλοποίηση σεμιναρίων, παραγωγή και έκδοση εκπαιδευτικού υλικού και αξιολόγηση προγράμματος εκπαίδευσης), την μηχανοργάνωση (τεχνική υποστήριξη και βάσεις δεδομένων), την διαχείριση (βιωσιμότητα, χρηματοοικονομική διαχείριση και μηνιαία-τριμηνιαία δελτία). (Ε. Καρασαββίδου, Λ. Βλάχος, Χ. Κορμπή, Ε. Αργυροπούλου, Πρόταση σχεδιασμού της οργανωτικής δομής του Γραφείου Διασύνδεσης).

Για την επιμόρφωση του προσωπικού έχουν οργανωθεί προγράμματα επιμόρφωσης όπως σεμινάριο μιας εβδομάδας στην Χαλκιδική (απευθύνονταν και στους συμβούλους των Γ.Δ. των άλλων πανεπιστημίων και ΤΕΙ), σεμινάριο επιμόρφωσης στην συμβουλευτική διάρκειας ενός μήνα με 7ωρο ημερήσιο πρόγραμμα διδασκαλίας για το προσωπικό που δεν έχει σπουδές ψυχολογίας, ενημερωτικές-επιμορφωτικές επισκέψεις μελών του προσωπικού σε Γραφεία Διασύνδεσης άλλων πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού, σεμινάρια μικρής διάρκειας σε προγράμματα υπολογιστών, συμμετοχή σε ημερίδες και προγράμματα που οργανώνονται από άλλους φορείς7.

7 Συνέντευξη με κ. Χριστίνα Αθανασιάδου

74

Το Γραφείο Διασύνδεσης είναι αναπτυγμένο σε πέντε χώρους μέσα στην πανεπιστημιούπολη. Με την αποκεντρωμένη αυτή λειτουργία βρίσκεται πιο κοντά στους φοιτητές, στους χώρους όπου αυτοί κινούνται καθημερινά8. Το Κεντρικό Γραφείο Διασύνδεσης έχει οργανωτικό χαρακτήρα και δεν εξυπηρετεί φοιτητές. Το Περιφερειακό Γραφείο I ασχολείται κυρίως με θέματα που αφορούν φοιτητές και αποφοίτους της Ιατρικής Σχολής (ιατρικές ειδικότητες, θέσεις ειδίκευσης σε νοσοκομεία, θέσεις σε αγροτικά ιατρεία κλπ). Το Περιφερειακό Γραφείο IΙ παρέχει πληροφόρηση για τα προγράμματα σπουδών επιλογής, για υποτροφίες, μεταπτυχιακά σε Αγγλία και Αμερική, για πρακτική άσκηση, για θερινή απασχόληση, για θέσεις εργασίας, για δυνατότητες κατάρτισης, για ευρωπαϊκά προγράμματα και κυρίων το Erasmus. Το Περιφερειακό Γραφείο ΙΙΙ παρέχει όλες τις εξυπηρετήσεις με έμφαση στη συμβουλευτική σταδιοδρομίας και στις μεταπτυχιακές σπουδές σε Γερμανία, Γαλλία και Βέλγιο. Το Περιφερειακό Γραφείο IV άρχισε την λειτουργία του από τον Φεβρουάριο του 2000 και είναι "εξειδικευμένο" σε θέματα σύνδεσης με τον χώρο εργασίας, ασχολούμενο με την συγκέντρωση των προγραμμάτων απασχόλησης, των θέσεων εργασίας σε επιχειρήσεις, των προφίλ επαγγελματικών ενώσεων και εταιρειών και στην βιβλιοθήκη του συγκεντρώνει κυρίως βιβλία που έχουν σχέση με την αγορά εργασίας (πχ για εργατική νομοθεσία)9.

Γ. Κώδικας Δεοντολογίας

Τα Γραφεία Διασύνδεσης των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ δεν έχουν καταρτίσει έναν κοινό κώδικα δεοντολογίας για την λειτουργία τους, αν και όπως φαίνεται από την ιστοσελίδα πχ του πανεπιστημίου Πειραιώς

8 Το Κεντρικό Γραφείο Διασύνδεσης βρίσκεται στον 1ο όροφο του κτιρίου διοίκησης του πανεπιστημίου, το Περιφερειακό Γραφείο I βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου Τμήματος Ιατρικής (απέναντι από το ΑΧΕΠΑ), το Περιφερειακό Γραφείο IΙ βρίσκεται στον 1ο όροφο της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών (πάνω από τη Γραμματεία του Οικονομικού Τμήματος), το Περιφερειακό Γραφείο ΙΙΙ βρίσκεται στο ισόγειο της Φοιτητικής Λέσχης και το Περιφερειακό Γραφείο IV βρίσκεται στο ισόγειο της Φυσικομαθηματικής Σχολής. Στην ιστοσελίδα του Γ.Δ. υπάρχει διάγραμμα στο οποίο φαίνεται η Πανεπιστημιούπολη και η θέση των Γραφείων Διασύνδεσης σ' αυτήν. Το διάγραμμα υπάρχει και στο Παράρτημα της παρούσας εργασίας.9 Τα Περιφερειακά Γραφεία που εξυπηρετούν φοιτητές λειτουργούν καθημερινά 10.00 π.μ. - 15.00 μ.μ.

75

γίνονται προτάσεις για την θεσμοθέτησή του. Μέχρι πάντως να καθοριστεί ένας κοινός κώδικας το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. λειτουργεί με βάση δικό του κώδικα δεοντολογίας, ο οποίος διασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια στις δραστηριότητες του γραφείου, καθώς και τη συμμετοχή των θεσμοθετημένων φοιτητικών οργάνων. Η ορθή εφαρμογή του ελέγχεται από την Επιτροπή Δεοντολογίας, η οποία ορίζεται από τη Σύγκλητο, είναι επταμελής και έχει τριετή θητεία. Η Επιτροπή Δεοντολογίας αποτελείται από έναν αντιπρύτανη, τρεις κοσμήτορες και τρεις εκπροσώπους προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, και συνεδριάζει είτε τακτικά είτε όποτε ανακύπτει κάποιο θέμα.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας καθορίζει τις υπηρεσίες που παρέχει το Γ.Δ. που είναι η πληροφόρηση για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές και για θέσεις επαγγελματικής απασχόλησης, η διοργάνωση και συνδιοργάνωση εκδηλώσεων, η πραγματοποίηση μελετών επαγγελματικής αποκατάστασης πτυχιούχων χωρίς όμως να αποκλείει την παροχή και άλλων υπηρεσιών. Καθορίζει επίσης και τον τρόπο με τον οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες δηλαδή με διαφάνεια, αντικειμενικότητα, αξιοκρατία, ισότητα χωρίς διακρίσεις οιουδήποτε είδους, κοινωνική ευαισθησία και απόλυτη εχεμύθεια.Στο Παράρτημα της εργασίας παρατίθεται το πλήρες κείμενο του Κώδικα Δεοντολογίας.

Δ. Δραστηριότητες - Υπηρεσίες Οι υπηρεσίες που προσφέρει στο κοινό το Γραφείο Διασύνδεσης και οι δραστηριότητές του είναι η συμβουλευτική σταδιοδρομίας και τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, διάφορα ενημερωτικά σεμινάρια, η πληροφόρηση για προγράμματα σπουδών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, για υποτροφίες και κληροδοτήματα, για πρακτική άσκηση για αγορά εργασίας και θέσεις απασχόλησης, η έκδοση διαφόρων εντύπων, πληροφοριακών και άλλων, η έκδοση και κυκλοφορία ενημερωτικού περιοδικού, η διάθεση στο κοινό βιβλιοθήκης, η συντήρηση

76

ιστοσελίδας στο διαδίκτυο με πάρα πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, υπολογιστές για να τους χρησιμοποιούν οι ενδιαφερόμενοι, εκπόνηση ερευνών και μελετών, συνεργασίες με διάφορους άλλους φορείς με στόχο την προώθηση του έργου του, η διοργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων αλλά και άλλες δραστηριότητες μικρότερης ίσως έκτασης. Στην συνέχεια αναφερόμαστε αναλυτικότερα στις δραστηριότητες αυτές.

1. Συμβουλευτική

Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας ασκείται από την ομάδα των συμβούλων σταδιοδρομίας, που τα μέλη της είναι ψυχολόγοι με σχετικές μεταπτυχιακές σπουδές και εμπειρία. Κάθε περιφερειακό γραφείο έχει μια σύμβουλο σταδιοδρομίας. Όπως αναφέρθηκε στο υποκεφάλαιο Β αυτού του κεφαλαίου, ένα από τα μέλη του προσωπικού υποστήριξης είναι υπεύθυνο για τον συντονισμό της συμβουλευτικής διαδικασίας. Στο πλαίσιο της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας οι σύμβουλοι βοηθούν τους ενδιαφερομένους για θέματα σχεδιασμού σταδιοδρομίας ή καλύτερης προετοιμασίας για την επαγγελματική ζωή. Εξυπηρετούν και πληροφορούν επίσης για οποιαδήποτε από τις υπηρεσίες του ΓΔ, όπως και τα υπόλοιπα μέλη του προσωπικού υποστήριξης. Η έμφαση δίνεται στην ομαδική συμβουλευτική σταδιοδρομίας η οποία πραγματοποιείται με ομαδικά εργαστήρια κυρίως λόγω του μεγάλου φοιτητικού πληθυσμού του ΑΠΘ. Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων προτρέπονται οι συμμετέχοντες να συμμετέχουν ενεργά στην προετοιμασία και στο σχεδιασμό της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας.Η συμβουλευτική αφορά και την διαδικασία αναζήτησης εργασίας, όσο και τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων για μεταπτυχιακές σπουδές. Η βοήθεια αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συμβουλές για τη σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, συστατικής επιστολής, αίτησης και συνοδευτικής επιστολής, για την παρουσία σε συνέντευξη πρόσληψης και για το σχεδιασμό της σταδιοδρομίας. Για την παροχή της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας είτε καθορίζονται ατομικές συναντήσεις του ενδιαφερόμενου με τον σύμβουλο διάρκειας περίπου μισής ώρας, είτε πραγματοποιούνται σύντομες συναντήσεις μικρής διάρκειας χωρίς

77

ραντεβού, είτε συμμετέχει ο ενδιαφερόμενος σε κάποιο σχετικό εργαστήριο. (Δερμιτζάκη, 1998).

2. Τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας βοηθούν τους συμμετέχοντες στην προετοιμασία και στο σχεδιασμό της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Τους βοηθούν στις μεθόδους αναζήτησης εργασίας, στον τρόπο αυτοπαρουσίασής τους στους εργοδότες και στην αναζήτηση θέσης σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Τα περισσότερα εργαστήρια ολοκληρώνονται σε δύο συναντήσεις έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να έχουν στο ενδιάμεσο διάστημα την ευκαιρία να προετοιμαστούν και να δουλέψουν προσωπικά πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την είσοδό τους στην επαγγελματική ζωή. Τα θέματα των εργαστηρίων που πραγματοποιούνται αφορούν:1. Τη σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος. Το εργαστήριο αυτό έχει

μεγάλη απήχηση στους φοιτητές, είτε για αίτηση σε κάποιο μεταπτυχιακό είτε για κάποια θέση εργασίας είτε γιατί απλώς θέλουν να μάθουν για τη σύνταξη βιογραφικού ώστε να το χρησιμοποιήσουν στο μέλλον. Οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα, μετά την πρώτη συνάντηση, να ετοιμάσουν τα βιογραφικά τους έτσι ώστε στη δεύτερη συνάντηση να λάβουν προσωπική επανατροφοδότηση από το σύμβουλο.

2. Την αυτοπαρουσίαση σε επαγγελματική συνέντευξη. Εδώ αναλύονται οι τεχνικές λεπτομέρειες της διαδικασίας μιας συνέντευξης, στοιχεία επικοινωνίας, λεκτικής και μη λεκτικής συμπεριφοράς κ.ά.

3. Τη διαδικασία λήψης απόφασης κατά την εκπαιδευτική και επαγγελματική σταδιοδρομία. Μέσα από τον κύκλο αυτό επιχειρείται η ενίσχυση της αυτογνωσίας των συμμετεχόντων σχετικά με τις ικανότητες, τα ενδιαφέροντα, τα κίνητρά τους, η γνωριμία με τεχνικές αναζήτησης πληροφοριών, η γνωριμία με τα βήματα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και με το σχεδιασμό της δράσης.

Στα εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν στα δύο πρώτα εξάμηνα, συνολικά συμμετείχαν περίπου 180 άτομα. Σύμφωνα με την αποτίμηση που έγινε για το πρώτο έτος λειτουργίας του Γ.Δ.Σ.Σ. (Ιστοσελίδα

78

Γραφείου, Δερμιτζάκη,1998) η αποδοχή των εργαστηρίων αυτών από τους συμμετέχοντες είναι εξαιρετικά θετική. Κατά την αξιολόγηση των εργαστηρίων από τους συμμετέχοντες, στις προτάσεις τους αναφέρουν κυρίως ότι: θα ήθελαν τα εργαστήρια αυτά να εξειδικευτούν κατά Σχολή ή Τμήμα ώστε να επωφελούνται όσο το δυνατόν περισσότερο από αυτά και να υπάρχουν περισσότερες συναντήσεις έτσι ώστε να μπορούν να επιλέξουν την ώρα που τους βολεύει. Η άποψη της θετικής αξιολόγησης από τους συμμετέχοντες φαίνεται ότι συμφωνεί με την αξιολόγηση των υπηρεσιών του Γ.Δ.Σ.Σ. που έκαναν οι χρήστες του, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησα και παρουσιάζω στις επόμενες σελίδες της εργασίας.

3. Ενημερωτικά Σεμινάρια

Διοργανώνονται ενημερωτικά σεμινάρια για την αυτοπαρουσίαση του Γ.Δ.Σ.Σ., δηλ. σεμινάρια για να πληροφορηθούν φοιτητές και απόφοιτοι για τα είδη των υπηρεσιών που προσφέρει το Γραφείο Διασύνδεσης, καθώς επίσης και για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες μέσα από τη βιβλιοθήκη του Γραφείου και από την ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο (Internet). Υπάρχουν επίσης σεμινάρια και σε άλλα θέματα που ενδιαφέρουν τους φοιτητές. Οι εκδηλώσεις αυτές γίνονται με τη μορφή εργαστηρίων σε ομάδες 8 έως 10 ατόμων. Αναφέρουμε ενδεικτικά θέματα των σεμιναρίων αυτών: Υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης, Χρήση της βιβλιοθήκης, Χρήση του Διαδικτύου (Internet), Ειδική πληροφόρηση για φοιτητές και αποφοίτους του Τμήματος Ιατρικής (αγροτικά, τρίμηνη άσκηση, κλπ), Ενημέρωση φοιτητών σε θέματα πρώτων βοηθειών, Σπουδές σε Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ, Μεταπτυχιακές σπουδές σε Γαλλία και Γερμανία, Ενημέρωση για σπουδές στη Γερμανία από εκπροσώπους του DAAD στο Α.Π.Θ. (Ιστοσελίδα του Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ.)

4. Πληροφόρηση

Η πληροφόρηση που μπορεί να βρει κανείς στο Γραφείο Διασύνδεσης αφορά τους εξής τομείς:

79

Προγράμματα Σπουδών Παρέχονται πληροφορίες για τα προγράμματα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών των ελληνικών και πολλών ξένων πανεπιστημίων, καθώς και για τις προϋποθέσεις εισαγωγής στα διάφορα πανεπιστήμια. Παρέχονται επίσης πληροφορίες για προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και κατάλογος των φορέων επαγγελματικής κατάρτισης και πληροφορίες για εκπαιδευτικά σεμινάρια, συνέδρια και ημερίδες για νέους επιστήμονες.

Υποτροφίες και Κληροδοτήματα Συντηρείται βάση δεδομένων με τις προκηρύξεις υποτροφιών και κληροδοτημάτων που αφορούν σπουδές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Αγορά Εργασίας Συγκεντρώνονται πληροφορίες σχετικές με τους εργοδοτικούς οργανισμούς της χώρας μας και του εξωτερικού (προφίλ, οργανωτική δομή, δραστηριότητες, ειδικότητες που απασχολούν), τους επαγγελματικούς φορείς και συλλόγους, καθώς και αρθρογραφία σχετική με την απασχόληση και την ανεργία. Ετοιμάζεται μάλιστα και σχετική βάση δεδομένων (Χατζηαντωνίου, 1998). Παρέχεται επίσης πληροφόρηση για το εργατικό και ασφαλιστικό δίκαιο.

Θέσεις Εργασίας Το Γ.Δ. συγκεντρώνει τις αγγελίες για θέσεις εργασίας που αφορούν πτυχιούχους, ταξινομημένες κατά ειδικότητα, όλες τις προκηρύξεις θέσεων Διδακτικού Επιστημονικού Προσωπικού (ΔΕΠ) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και τις προκηρύξεις θέσεων εργασίας Δημοσίου Οι αγγελίες λαμβάνονται και από τις αντίστοιχες στήλες των εφημερίδων. Υπάρχει ιδιαίτερη φροντίδα για συγκέντρωση πληροφοριών για θέσεις εργασίας των ιατρικών ειδικοτήτων, όπως αγροτικά ιατρεία και θέσεις των ιατρικών ειδικοτήτων στα νοσοκομεία.

Διαρκής ενημέρωση

80

Το Γ.Δ. παρέχει στους αποφοίτους την δυνατότητα να έχουν μια συνεχή ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για τις νέες θέσεις εργασίας που περιέρχονται σε γνώση του. Προς τούτο ο απόφοιτος πρέπει να γίνει μέλος του "club" ενημέρωσης αποκτώντας την σχετική κάρτα μέλους. Για την εγγραφή του στο "club" πρέπει να υποβάλλει αίτηση μαζί με το βιογραφικό του συμπληρώνοντας την έτοιμη φόρμα. Η εγγραφή ισχύει για ένα έτος αλλά μπορεί κανείς να την ανανεώσει. Με την κατάθεση των βιογραφικών δημιουργείται στο Γ.Δ. μια βάση δεδομένων βιογραφικών. Εκείνους που δεν έχουν δυνατότητα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, το Γ.Δ. τους βοηθάει να αποκτήσουν ηλεκτρονική διεύθυνση σε κάποιον από τους φορείς που προσφέρουν ηλεκτρονικές ταχυδρομικές θυρίδες. (Γραφείο Διασύνδεσης Α.Π.Θ., 1999)10

5. Εκδόσεις - Έντυπα

Το Γ.Δ. χρησιμοποιεί άφθονο έντυπο υλικό για την εξυπηρέτηση και για την πληροφόρηση των χρηστών των υπηρεσιών του. Όπως έχει προαναφερθεί ένας από το προσωπικό υποστήριξης είναι υπεύθυνος για τις εκδόσεις (πλην του περιοδικού για το οποίο υπάρχει άλλος υπεύθυνος) και παράλληλα υπάρχει επιστημονικός συνεργάτης - σύμβουλος εκδόσεων.

Στο χώρο των περιφερειακών γραφείων υπάρχει stand με έντυπο πληροφοριακό υλικό που αφορά όλους τους τομείς πληροφόρησης. Τα έντυπα που υπήρχαν στα stand των γραφείων τον Ιούνιο του 1999 ήταν : Κατάλογος με τα έντυπα του Γραφείου Διασύνδεσης, Οδηγίες για τη συνέντευξη επιλογής, Οδηγίες για τη σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και της συνοδευτικής επιστολής, Διευθύνσεις Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης, Διάφορες προκηρύξεις και διαγωνισμοί, Κατατακτήριες Εξετάσεις πτυχιούχων Α.Ε.Ι., Κοινοτική Πρωτοβουλία «Απασχόληση», Πρακτική Άσκηση Φοιτητών του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Διευθύνσεις στην Ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης, Ερευνητικά Κέντρα, Υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. Φορείς Παροχής Υποτροφιών,

10 Και συνέντευξη με κ. Βογιατζή

81

Πληροφορίες για τα Γραφεία Διασύνδεσης των Ελληνικών Πανεπιστημίων, Σπουδές στη Γαλλία, Μεταπτυχιακά Προγράμματα Ελληνικών Πανεπιστημίων, Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία, Επιδοτούμενα Προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.), Απόκτηση Εργασιακής Εμπειρίας Πτυχιούχων (STAGE), Δικαιολογητικά για την εγγραφή στην Επετηρίδα των Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών, Οδηγίες για τις μετεγγραφές φοιτητών από τα Α.Ε.Ι. του εξωτερικού σε αντίστοιχα τμήματα Ελληνικών Α.Ε.Ι., Κατατακτήριες εξετάσεις πτυχιούχων Τ.Ε.Ι., Δικαιολογητικά για διδασκαλία σε φροντιστήριο, Εκπαιδευτικές Μεταρρυθμίσεις, Δικαιολογητικά Έναρξης Δραστηριότητας, Δικαιολογητικά για τη χορήγηση επάρκειας ξένης γλώσσας, Αλλοδαποί φοιτητές: Ποιο νομικό καθεστώς ισχύει; Ερωτήσεις και Απαντήσεις.

Ειδικότερα στο 1ο Περιφερειακό Γραφείο που στεγάζεται στο κτίριο του Τμήματος Ιατρικής υπάρχουν επί πλέον έντυπα που αφορούν φοιτητές και απόφοιτους των σχολών επιστημών υγείας. Αυτά είναι: Κατάλογος με χρήσιμες πληροφορίες για φοιτητές και απόφοιτους της Ιατρικής Σχολής. Πληροφορίες διορισμού κυπρίων ομογενών και αλλοδαπών σε Αγροτικά Ιατρεία. Ερωτήσεις - απαντήσεις για την προκήρυξη των Αγροτικών Ιατρείων. Δικαιολογητικά για τη άδεια άσκησης επαγγέλματος Ιατρού, Νοσοκόμου, Φυσιοθεραπευτού. Δικαιολογητικά για την άδεια λειτουργίας Οδοντιατρείου, Οδοντοτεχνικού Εργαστηρίου και άδεια άσκησης επαγγέλματος Οδοντοτεχνίτη. Δικαιολογητικά για την άδεια άσκησης επαγγέλματος Ψυχολόγου, επαγγέλματος Δημόσιας Υγιεινής, Μαίας. Δικαιολογητικά συμμετοχής στις εξετάσεις άδειας άσκησης επαγγέλματος Φαρμακοποιού, ίδρυση Φαρμακείου - Φαρμακαποθήκης, έκδοση άδειας άσκησης επαγγέλματος Αισθητικού. Καταλληλότητα μονάδων για ειδίκευση των Ιατρών και κατάσταση θέσεων όλων των ειδικοτήτων στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Αναλυτικός Κατάλογος Ειδικοτήτων (χρόνος και τόπος άσκησης). Πληροφορίες για ειδικότητες στην Αμερική. Πληροφορίες για τα Αγροτικά Ιατρεία: Εβδομαδιαία προκήρυξη Περιφερειακών Ιατρείων και Κέντρων Υγείας. Κατάλογος Περιφερειακών Ιατρείων. Κατάλογος Άγονων Αγροτικών Ιατρείων.

82

Δικαιολογητικά για το διορισμό Αγροτικών Ιατρών. Αιτήσεις για το διορισμό Αγροτικών Ιατρών. Δικαιολογητικά για την Τρίμηνη Εκπαίδευση. Αιτήσεις για την Τρίμηνη Εκπαίδευση. Προηγούμενες προκηρύξεις.

Αυτό που θα συμπλήρωνε τις σειρές των εντύπων είναι ένας οδηγός επαγγελμάτων και επιχειρήσεων, βασικό εργαλείο για την καθοδήγηση των νέων στην επαγγελματική επιλογή τους, απουσιάζει διότι δεν έχει συνταχθεί από τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ. Ελπίζεται ότι θα υπάρξει στο μέλλον με την συνεργασία του Εθνικού Παρατηρητήριου Απασχόλησης.

6. Περιοδικό11

Από τον Ιανουάριο του 1999 το Γραφείο Διασύνδεσης εκδίδει περιοδικό με τίτλο «Σπουδές και Σταδιοδρομία». Σύμφωνα με το σημείωμα της συντακτικής επιτροπής (1ο τεύχος) στόχοι του είναι αφ’ ενός «ένας ακόμη τρόπος διάχυσης των πληροφοριών» του Γραφείου Διασύνδεσης, αφ’ ετέρου «η ανάπτυξη μιας κοινής γλώσσας επικοινωνίας και η ενίσχυση της σύνδεσης του Γραφείου με τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και με τον ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό περίγυρο». Ένας σημαντικός λόγος για την έκδοσή του αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Γραφείου: «το Γραφείο Διασύνδεσης, θέλοντας να αποφύγει τη συνεχή έκδοση διαφορετικών ενημερωτικών εντύπων αποφάσισε την έκδοση ενός διμηνιαίου περιοδικού εντύπου που θα καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των αναγκών του Γραφείου για πληροφόρηση των χρηστών του». Σύμφωνα με το σημείωμα της συντακτικής επιτροπής, αλλά και σύμφωνα με όσα περιλαμβάνονται στα τέσσερα τεύχη του που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα (τέσσερα τεύχη εμφανίζονται στην ιστοσελίδα του Γραφείου), το περιοδικό ενημερώνει για τις υπηρεσίες που προσφέρει, παρέχει μερικές 11 Στο παράρτημα δίνονται η πρώτη και η δεύτερη σελίδα του 1ου τεύχους του περιοδικού, έτσι ώστε να φαίνονται το πρώτο σημείωμα της συντακτικής επιτροπής, η σύνθεση της συντακτικής επιτροπής και όλοι οι συνεργάτες του περιοδικού και τα περιεχόμενα του πρώτου τεύχους.Ήδη έχει εκδοθεί το Ιανουάριο του 2000 και το τέταρτο τεύχος του περιοδικού.

83

από τις πληροφορίες που δίνει το ίδιο το γραφείο ή η ιστοσελίδα του, παρουσιάζει άρθρα, μελέτες, έρευνες και ρεπορτάζ γύρω από την απασχόληση και την αγορά εργασίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη, φιλοξενεί απόψεις πανεπιστημιακών για θέματα σπουδών και επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Στην συντακτική του επιτροπή συμμετέχουν μέλη της επιτροπής υλοποίησης, επιστημονικοί συνεργάτες και άτομα από το προσωπικό υποστήριξης, δημοσιογραφικά δε υποστηρίζεται από ομάδα τριών δημοσιογράφων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων του.

Το περιοδικό, όπως φαίνεται από τα δύο πρώτα τεύχη, εκδίδεται κάθε τρίμηνο αλλά φιλοδοξεί να εκδίδεται στο μέλλον κάθε δύο μήνες, σύμφωνα με πληροφορίες από την ιστοσελίδα. Τυπώνεται σε 5.000 τεύχη και διανέμεται δωρεάν από τα γραφεία διασύνδεσης αλλά βρίσκεται και σε άλλους χώρους του πανεπιστημίου. Ολόκληρο το περιοδικό παρουσιάζεται ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης. Η ηλεκτρονική παρουσίαση του περιοδικού γίνεται διότι, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα «κρίθηκε σκόπιμο το περιοδικό αυτό, όπως και η πλειονότητα των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του το Γραφείο, να υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή στο Διαδίκτυο, ώστε να μην είναι απαραίτητη η επίσκεψη των χρηστών στους χώρους των περιφερειακών γραφείων».

7. Βιβλιοθήκη

Οι βιβλιοθήκες των περιφερειακών Γ.Δ. περιέχουν πέρα από βιβλία, οδηγούς σπουδών οπτικούς δίσκους και βιντεοκασέτες. Η καταχώρησή του πληροφοριακού υλικού έχει γίνει μέσω του συστήματος καταχώρησης της κεντρικής βιβλιοθήκης του ΑΠΘ. Με αυτόν τον τρόπο η αναζήτησή των εντύπων, τα οποία βρίσκονται στην βιβλιοθήκη των ΠΓΔ, μπορεί να γίνεται μέσω του Διαδικτύου. Στην βιβλιοθήκη ο ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει πληροφορίες για μεταπτυχιακά προγράμματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όπως επίσης και πληροφορίες για υποτροφίες και κληροδοτήματα, βιβλία για σύνταξη βιογραφικού σημειώματος (ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά), βιβλία ελληνικά και αγγλικά για την

84

σύνταξη συνοδευτικής επιστολής, ελληνική, αγγλική, γαλλική βιβλιογραφία για την συνέντευξη επιλογής κ.ά.Αναφορικά με τις μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, στην βιβλιοθήκη κάθε περιφερειακού γραφείου υπάρχουν οδηγοί σπουδών διαφορετικών χωρών και έτσι ο ενδιαφερόμενος ανάλογα με τη χώρα που τον ενδιαφέρει πρέπει να απευθυνθεί και στο κατάλληλο περιφερειακό γραφείο, π.χ. οι οδηγοί σπουδών για μεταπτυχιακές σπουδές σε Αγγλία και Αμερική βρίσκονται στο Γραφείο στη Νομική, οι οδηγοί για μεταπτυχιακές σπουδές στην Γερμανία, Γαλλία και Βέλγιο στο Γραφείο στην Λέσχη. Ειδικά για τα βιβλία του αφορούν την αγορά εργασίας αρμόδιο είναι το Γραφείο στην Φυσικομαθηματική.

8. Ιστοσελίδα12

Η ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης αποτελεί μία ιδιαίτερα αξιοσημείωτη δραστηριότητά του και παροχή υπηρεσίας προς τους φοιτητές και αποφοίτους. Ο σκοπός δημιουργίας της ιστοσελίδας παρουσιάζεται στην πρώτη σελίδα της: η ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας «φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα μηχανισμό διαρκούς ενημέρωσης και πληροφόρησης των φοιτητών και των αποφοίτων σε θέματα που σχετίζονται με την αναζήτηση μιας πετυχημένης σταδιοδρομίας, σε μια εποχή που το πρόβλημα της επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων των Α.Ε.Ι. παρουσιάζεται ιδιαίτερα οξύ». Είναι εκτεταμένη και παρέχει μεγάλο φάσμα πληροφοριών διότι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο των Βαλκανίων με 55.000 φοιτητές και ακόμη μεγαλύτερο αριθμό αποφοίτων που είναι πολύ δύσκολο να τους εξυπηρετήσει με προσωπική τους παρουσία στο χώρο των γραφείων. Στην ίδια την ιστοσελίδα αναφέρεται ότι «κρίθηκε σκόπιμο ... , όπως και η πλειονότητα των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του το Γραφείο, να υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή στο Διαδίκτυο, ώστε να μην είναι απαραίτητη η επίσκεψη των χρηστών στους χώρους των περιφερειακών γραφείων». Για τη βελτίωσή της ζητά την βοήθεια των επισκεπτών με τα σχόλια και τις παρατηρήσεις τους, που θεωρεί ότι θα συνεισφέρουν στην

12 http://www.cso.auth.gr

85

βελτίωση αυτής της προσπάθειας. Η ιστοσελίδα προσφέρεται στα Αγγλικά και Γαλλικά.

Στην πρώτη σελίδα φαίνεται ο αριθμός των επισκεπτών της ιστοσελίδας. Στο χρονικό διάστημα από 7 Μαρτίου 1999 μέχρι 11 Ιουνίου 1999 δέχτηκε 16.069 επισκέψεις και με αναγωγή προκύπτουν 5.130 επισκέψεις τον μήνα ή 170 επισκέψεις την ημέρα (υπολογίζοντας 30 ημέρες τον μήνα), ενώ από 7 Μαρτίου 1999 μέχρι 3 Ιανουαρίου 2001 δέχτηκε 136.384 επισκέψεις, δηλ. 6200 επισκέψεις τον μήνα ή 205 την ημέρα. Υπάρχει μια μικρή αύξηση στον αριθμό των επισκέψεων το τελευταίο χρονικό διάστημα. Βέβαια δεν υπάρχουν στοιχεία για το ποια θέματα αναζητήθηκαν και πόσο χρόνο διήρκεσαν οι επισκέψεις σε κάθε θέμα αλλά και ο παραπάνω αριθμός είναι αρκετά ενδεικτικός. Στο περιοδικό του Γ.Δ., στο 1ο τεύχος , στη σελίδα 7 αναφέρεται ότι κατά το Νοέμβριο του 1998 δέχτηκε 28.000 επισκέψεις, η δε κ. Χριστιάνα Κορμπή στην εισήγησή της στην ημερίδα της 3-12-1998 γράφει ότι «οι επισκέψεις στην ιστοσελίδα του ΓΔ του ΑΠΘ έχουν ξεπεράσει κατά το μήνα Σεπτέμβριο τις 28.000». Οι αριθμοί αυτοί φαίνονται πολύ μεγάλοι σε σχέση με αυτούς που μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας από την ανάγνωση της ιστοσελίδας.

Παρακάτω δίνεται μια εικόνα των θεμάτων και πληροφοριών που υπάρχουν στις επί μέρους σελίδες της ιστοσελίδας. Η παρακάτω εικόνα αφορά την κατάσταση της ιστοσελίδας κατά τον Ιούνιο του 1999 διότι ενημερώνεται συνεχώς και επομένως μονίμως εξελίσσεται. Σελίδα με απαντήσεις στις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις σχετικά με

την λειτουργία του Γραφείου. Από πολλές από αυτές τις απαντήσεις προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία για το Γραφείο, έτσι η σελίδα αυτή παρουσιάζεται στο Παράρτημα της εργασίας αυτής.

Πληροφόρηση : προγράμματα σπουδών, υποτροφίες και κληροδοτήματα, αγορά εργασίας, θέσεις εργασίας, ακαδημαϊκοί σύμβουλοι του Α.Π.Θ., το Γραφείο Διαμεσολάβησης του Α.Π.Θ., Πρακτική Άσκηση, Οδηγός επαγγελμάτων.

86

Συμβουλευτική : οδηγίες για την σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και συνοδευτικής επιστολής, για την συνέντευξη επιλογής και σχετική βιβλιογραφία.

Βάσεις δεδομένων για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για υποτροφίες, για αγροτικά ιατρεία, για θέσεις των ιατρικών ειδικοτήτων στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης και τον πιθανό χρόνο αναμονής για κάθε θέση. Οι βάσεις δεδομένων ανανεώνονται συνεχώς και φαίνεται να είναι το μεγάλο πλεονέκτημα της ιστοσελίδας και του Γραφείου γενικότερα. Προγραμματίζεται ΒΔ για τις επιχειρήσεις και το χώρο της προσφοράς εργασίας. (Χατζηαντωνίου, 1998).

Ευρωπαϊκά προγράμματα : Σωκράτης, Έρασμος, Κινητικότητας, STAGE με όλες τις σχετικές πληροφορίες για εύκολη συμμετοχή των φοιτητών και αποφοίτων.

Χρήσιμες διευθύνσεις : Ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ, ξένα πανεπιστήμια, άλλα Γραφεία Διασύνδεσης ελληνικά και ξένα, Οργανισμοί και Ινστιτούτα που σχετίζονται με την εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, Υπουργεία, πληροφορίες για σπουδές σε ορισμένες χώρες, Ευρωπαϊκή Ένωση και προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πρεσβείες, Ελληνικά Επιμελητήρια, μηχανές αναζήτησης στο Internet, διάφορες διευθύνσεις γενικού ενδιαφέροντος. Γενικώς τα links που δίνονται είναι πολύ ενδιαφέροντα.

Προκηρύξεις και αγγελίες για θέσεις εργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Κατάλογος των ιατρικών ειδικοτήτων και τρόπος και χρόνος άσκησης της καθεμίας.

Ανακοινώσεις και προκηρύξεις διαφόρων προγραμμάτων, ηλεκτρονική αναζήτησή τους και πρότυπες φόρμες προς συμπλήρωση αιτήσεων συμμετοχής.

Τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) με τις διευθύνσεις τους.

Γενική επετηρίδα του Α.Π.Θ. και σύνδεσμοι που οδηγούν στους οδηγούς σπουδών των τμημάτων.

Προγράμματα ενημερωτικών σεμιναρίων και εκδηλώσεων του Γραφείου.

87

Οδηγίες για τη χρήση του καταλόγου των βιβλιοθηκών του Α.Π.Θ. και φόρμα αναζήτησης.

Συνεργασίες με πανεπιστημιακούς φορείς και πρόσκληση για περαιτέρω συνεργασίες.

Οικονομικά στοιχεία της λειτουργίας του Γ.Δ. Εισηγήσεις της ημερίδας " Το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ.: ένας

χρόνος μετά " που έγινε στις 3 Δεκεμβρίου 1998. Όλες οι ανανεώσεις της ιστοσελίδας κατά ημερομηνία με συνοπτικές

πληροφορίες για το περιεχόμενο. Φοιτητική σελίδα με θέματα ελεύθερου χρόνου και πολλά

ενδιαφέροντα links.

9. Εκδηλώσεις

Οι εκδηλώσεις που διοργανώνει το ΓΔ αφορούν κυρίως την συνέχιση των σπουδών, όπου μορφωτικοί ακόλουθοι ξένων χωρών καθώς και διευθυντές μεταπτυχιακών προγραμμάτων αναλύουν τις δυνατότητες μετεκπαίδευσης και τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων φοιτητών.Δεν έχουν οργανωθεί ακόμη συναντήσεις φοιτητών και αποφοίτων με επιχειρήσεις και γενικά με το περιβάλλον της αγοράς εργασίας. Ιδιαιτέρως αναφέρουμε για "ιστορικούς λόγους" την ημερίδα που οργανώθηκε από το Γραφείο Διασύνδεσης στις 3-12-1998 στην αίθουσα τελετών του Α.Π.Θ. με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός έτους λειτουργίας, με θέμα «Το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ.: ένας χρόνος μετά» με στόχο την ενημέρωση της πανεπιστημιακής κοινότητας για το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. (Ιστοσελίδα του Γ.Δ.)Τέλος, από την αρχή του 1998 (μέχρι την διοργάνωση της ημερίδας) έχουν διοργανωθεί συνολικά 54 εκδηλώσεις τις οποίες έχουν παρακολουθήσει συνολικά 4.000. Πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι από τις 54 εκδηλώσεις οι 25 ήταν κλειστά ενημερωτικά εργαστήρια με όριο συμμετοχής τα 15 άτομα. (Κορμπή, 1998).

10. Μελέτες - Έρευνες

88

Από την έναρξη υλοποίησης του έργου συγκροτήθηκε ομάδα ερευνών. Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε το 1997 και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν σε ημερίδα τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου. Πραγματοποιήθηκε με ερωτηματολόγιο που μοιράστηκε στους φοιτητές και τα αποτελέσματά της χρησιμοποιήθηκαν για την οργάνωση του Γραφείου και στην συνέχεια στην κατασκευή των βάσεων δεδομένων.Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκαν διάφορες έρευνες σε συνεργασία με διάφορα τμήματα του Α.Π.Θ. Μέχρι τον Ιούνιο του 1999 υλοποιήθηκαν 15 έρευνες σε συνεργασία με 13 πανεπιστημιακά τμήματα. Οι περισσότερες έρευνες αφορούν την επαγγελματική απασχόληση των πτυχιούχων και την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών. Φιλοδοξία του Γ.Δ. είναι να ερευνάται η επαγγελματική κατάσταση των αποφοίτων όλων των τμημάτων ένα χρόνο μετά την αποφοίτησή τους13.

Στην ιστοσελίδα του Γραφείου παρουσιάζονται τα αποτελέσματα τέτοιων ερευνών. Π.χ. Μπορεί να διαβάσει κανείς τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε στους φοιτητές και αποφοίτους του Γεωλογικού τμήματος και αφορά από την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο, οικογενειακή και οικονομική κατάσταση, σπουδές, αποφοίτηση, μελλοντικά σχέδια, μεταπτυχιακές σπουδές μέχρι εργασία.

Στον τομέα της έρευνας το Γ.Δ., όπως φαίνεται και από την ιστοσελίδα του, απευθύνει πρόσκληση προς τα πανεπιστημιακά τμήματα του Α.Π.Θ. να συνεργαστούν μαζί του ώστε να αναλάβει να μελετήσει και να διερευνήσει ορισμένα θέματα που το τμήμα κρίνει ότι είναι σημαντικά για να διαμορφώσει τη στρατηγική του προγράμματος σπουδών του ή να αναλάβει την οικονομική και τεχνική υποστήριξη ερευνών που συνδέονται με τη σταδιοδρομία των αποφοίτων (π.χ. επαγγελματικές προοπτικές κατά ειδικότητα). Το Γραφείο Διασύνδεσης παρέχει τις πληροφορίες και δεν παρεμβαίνει στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος, για το οποίο είναι αρμόδιο μόνον το τμήμα. Για παράδειγμα, ένα τμήμα μπορεί να θέλει να μάθει πώς αξιολογούν οι φορείς που απασχολούν απόφοιτους του τμήματος την επιστημονική τους κατάρτιση ή πώς οι απόφοιτοί του κατανέμονται στην αγορά εργασίας. Τα στοιχεία αυτά τα

13 συνέντευξη με κ. Αλέκα Παπαδοπούλου

89

συγκεντρώνει το Γραφείο Διασύνδεσης σε συνεργασία με το τμήμα και ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου. Η αξιολόγηση και συνεκτίμησή τους γίνεται αποκλειστικά από το τμήμα και μόνον αυτό αποφασίζει αν θέλει να επιφέρει τροποποιήσεις στο πρόγραμμα σπουδών και προς ποια κατεύθυνση. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε την έρευνα που δημοσιεύτηκε στο τέταρτο τεύχος του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία" με τίτλο " Αναβάθμιση των Κτηνιατρικών Σπουδών …κλπ".

Η ομάδα συμβουλευτικής, για την όσο καλύτερη εφαρμογή της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στο χώρο του Πανεπιστημίου έχει αναπτύξει ερευνητική δραστηριότητα με δύο βασικούς στόχους:1. Να αντλήσει στοιχεία σχετικά με το προφίλ του πληθυσμού στον οποίο απευθύνεται, δηλ. στους φοιτητές και αποφοίτους του ΑΠΘ, έτσι ώστε να προσαρμοστούν κατάλληλα και οι υπηρεσίες της. Η λογική είναι να προσδιοριστούν κοινωνικοί, ατομικοί και ακαδημαϊκοί παράγοντες που σχετίζονται με την επαγγελματική σταδιοδρομία και να διερευνηθεί η επίδρασή τους στην επαγγελματική αποκατάσταση. 2. Να προσαρμόσει, δοκιμασμένα στο εξωτερικό, εργαλεία επαγγελματικών ενδιαφερόντων και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας ή μακροπρόθεσμα να δημιουργηθούν δικά μας εργαλεία. (Δερμιτζάκη, 1998)

11. Συνεργασίες

Το Γ.Δ. προσπαθεί να συνεργαστεί με άλλους φορείς που το αντικείμενό τους σχετίζεται με τους στόχους του. Φορείς με τους οποίους έχει αναπτύξει σχέσεις συνεργασίας το Γ.Δ.Σ.Σ. είναι οι εξής: 1. Η Οριζόντια Δικτύωση (Ο.Δ.) των Γ.Δ. των ελληνικών Α.Ε.Ι. 2. Η Ο.Δ. των Γ.Δ. των ελληνικών Τ.Ε.Ι. 3. Ο τομέας Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) του

Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.). Στα πλαίσια της συνεργασίας αυτής, εκτός από την εκπαίδευση των συμβούλων ΣΕΠ της Β' βάθμιας εκπαίδευσης, πραγματοποιήθηκε μιας διημερίδα όπου παρουσιάστηκαν όλα τα εργαλεία επαγγελματικού προσανατολισμού

90

που υπάρχουν και χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα έτσι ώστε να επιλεχθούν τα καταλληλότερα προς χρήση στην εκπαίδευση. (Δερμιτζάκη 1998)

4. Ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.). Στα σχέδια του Ο.Α.Ε.Δ. είναι και η δημιουργία των Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης (Κ.Π.Α.), ενός δικτύου 200 κέντρων διάσπαρτων σε όλους τους νομούς της χώρας. Τα Κ.Π.Α., εφ' όσον υλοποιηθούν θα έχουν πολλά κοινά σημεία με τα Γ.Δ. Ίσως στο άμεσο μέλλον τα Γ.Δ. θα μπορούσαν να είναι τα Κ.Π.Α. του Ο.Α.Ε.Δ. στο χώρο των Α.Ε.Ι. και να ασχολούνται και με την προώθηση των προγραμμάτων του Ο.Α.Ε.Δ., που έχουν ως αποδέκτες απόφοιτους Α.Ε.Ι. (πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το νέο πρόγραμμα Stage). Η συνεργασία επίσης αφορά την διοργάνωση εκδηλώσεων για ενημέρωση φοιτητών-αποφοίτων για επαγγελματικές προοπτικές και δυνατότητες που προσφέρονται από τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, την δημιουργία έντυπου υλικού για τις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, την αμοιβαία προβολή των ιστοσελίδων, την οργάνωση του 2ου Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου Συμβούλων Σταδιοδρομίας.

5. Το Εθνικό Παρατηρητήριο Απασχόλησης (Ε.Π.Α.). Η δημιουργία, σε συνεργασία και με το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας, ενός Παρατηρητηρίου Απασχόλησης στο Α.Π.Θ., αποτελεί ένα στόχο για το Γ.Δ. και συγχρόνως ένα πεδίο συνεργασίας με τον φορέα αυτό στους τομείς όπου υπάρχει μεγάλη έλλειψη πληροφοριών ( θέματα ανεργίας, απασχόλησης και ετεροαπασχόλησης αποφοίτων Α.Ε.Ι). Τα στοιχεία που προκύπτουν από τις λίγες και αποσπασματικές μελέτες δεν μπορούν να καλύψουν το εύρος όλων των τμημάτων των Α.Ε.Ι. της χώρας. Απουσιάζουν επίσης ο οδηγός επαγγελμάτων και επιχειρήσεων, δύο βασικά εργαλεία για τη σωστή καθοδήγηση των νέων φοιτητών αλλά και αποφοίτων.

6. Το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας (Ε.Ι.Ε.). 7. Το Ινστιτούτο Εργασίας της Γ.Σ.Ε.Ε. (ΙΝ.Ε./Γ.Σ.Ε.Ε.). Επειδή

απουσιάζουν στοιχεία για τη διαχρονική εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα για τους απόφοιτους των Α.Ε.Ι. και είναι ανύπαρκτες και οι προβλέψεις για το μέλλον των επαγγελμάτων αλλά και για τα επαγγέλματα του μέλλοντος και χρειάζεται να χαραχθεί μια

91

ερευνητική στρατηγική από τα εθνικά ή κλαδικά ινστιτούτα στα παραπάνω θέματα, και επειδή τα Γ.Δ. διαισθάνονται την ανάγκη για τέτοιες έρευνες, αλλά αδυνατούν να τις στηρίξουν μόνα τους θεωρούν ότι θα βρούνε μηχανισμούς για να συνεργαστούνε στο άμεσο μέλλον με το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας αλλά και το Ινστιτούτο Εργασίας της Γ.Σ.Ε.Ε. πάνω στα θέματα αυτά.

8. Η Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση η οποία άρχισε επίσης να ασχολείται με την ανεργία των αποφοίτων και να αναζητά μηχανισμούς για να παρέμβει στο θέμα της προώθησης της απασχόλησης και του επαγγελματικού προσανατολισμού.

9. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Απασχόλησης European Employment Services (EUR.E.S.) το οποίο έχει ως στόχο την καταγραφή των θέσεων εργασίας σε ενιαία βάση δεδομένων, την εκπαίδευση ευρωσυμβούλων, που θα ασχολούνται με τη διευκόλυνση και τοποθέτηση αποφοίτων στις θέσεις αυτές και τέλος την ενημέρωση σε θέματα εργασιακών δικαιωμάτων και μεταφοράς ασφαλιστικών δικαιωμάτων και τη δημιουργία, στο άμεσο μέλλον, ενός δικτύου πανεπιστημίων για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των αποφοίτων Α.Ε.Ι. Το Γ.Δ. του Α.Π.Θ. παρακολουθεί τις εξελίξεις και είναι έτοιμο να συμμετάσχει στη δημιουργία και διεύρυνση του δικτύου των Α.Ε.Ι. (Βλάχος, 1998)

10. Το Γ.Δ. συνεργάζεται επίσης με την Ένωση των Συμβούλων Σταδιοδρομίας τη Μεγάλης Βρεττανίας (A.g.C.A.S.) πάνω σε θέματα εκπαίδευσης, με την Κεντρική Μονάδα Επαγγελματικού Προσανατολισμού Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Μεγάλης Βρεττανίας (Central Services Unit) με την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειρίας, με το C.E.DE.FO.P. (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Απασχόληση) στον τομέα ανάλυσης των απαραίτητων δεξιοτήτων των νέων στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας και στην διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων. (Έντυπο του Γ.Δ. "Γραφείο Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας", Α.Π.Θ. 2000).

11. Συνεργασία με τα πανεπιστημιακά τμήματα. Εκτός από την συνεργασία στον τομέα των ερευνών, που αναφέρθηκε προηγουμένως, το Γ.Δ. βοηθάει τα τμήματα στην οργάνωση ημερίδων και σεμιναρίων που θα έχουν ως στόχο την ενημέρωση των φοιτητών και αποφοίτων πάνω σε θέματα που σχετίζονται με τη σταδιοδρομία τους. Επιπλέον,

92

το Γ.Δ. βοηθάει τα τμήματα στην οργάνωση ημερών σταδιοδρομίας, οι οποίες θα φέρνουν σε επαφή τους φοιτητές με εργοδοτικούς οργανισμούς με σκοπό την ενημέρωση. Η οργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων θα πραγματοποιείται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου. Συνεργασία υπάρχει και σε θέματα Πρακτικής Άσκησης. Σε πολλά τμήματα του Α.Π.Θ. η πρακτική άσκηση έχει ενσωματωθεί στο πρόγραμμα σπουδών και συχνά χρηματοδοτείται από το Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ., ενώ σε άλλα είναι προαιρετική και εφαρμόζεται μόνο αν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τους φοιτητές. Και στις δύο περιπτώσεις το Γ.Δ. προσφέρει, εφόσον του ζητηθεί, υπηρεσίες με βάση τις ανάγκες κάθε τμήματος. Τέλος αναφέρουμε την συνεργασία στην προβολή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Υποστηρίζονται πρωτοβουλίες των τμημάτων που θα έχουν ως στόχο την παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού, το οποίο θα προβάλλει τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των τμημάτων αλλά και τα προσόντα των αποφοίτων τους.

12. Άλλες δραστηριότητες Οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας της ομάδας συμβουλευτικής του ΓΔ εμπλέκονται στην εκπαίδευση, επιμόρφωση και πρακτική άσκηση άλλων ομάδων:1. Στην Πρακτική Άσκηση των φοιτητών του μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών σχολικής / εξελικτικής ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ. οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τη δουλειά που γίνεται από τους συμβούλους σταδιοδρομίας στο ΓΔ. 2. Στην εκπαίδευση των μετεκπαιδευόμενων συμβούλων Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού της Β'βάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της αναβάθμισης που επιχειρεί το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο θεσμό του ΣΕΠ. 3. Στην πρακτική άσκηση σπουδαστών του τμήματος Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. Ε. Σχεδιασμοί, Προοπτικές για το μέλλον

93

Τα κύρια σημεία του σχεδιασμού του Γραφείου Διασύνδεσης για το μέλλον είναι: Άνοιγμα προς την αγορά εργασίας Η στροφή προς την πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου για τις

δυνατότητες των Τμημάτων του Αριστοτελείου και των αποφοίτων τους μέσα από το ΓΔ.

Συνεργασία με τα προγράμματα πρακτικής άσκησης, για την καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών στον τομέα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.

Η δημιουργία δικτύου ακαδημαϊκών συμβούλων, οι οποίοι θα παρέχουν εξειδικευμένες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές συμβουλές στους φοιτητές και αποφοίτους του Τμήματός τους. (Κορμπή, 1998)

Η ομάδα πληροφοριακού υλικού ήδη έχει εστιάσει τις ενέργειες της στη συγκέντρωση σύντομων μονογραφιών επαγγελματικών χώρων, καθώς και πληροφοριών σχετικά με προγράμματα για αποφοίτους που επιδοτεί ο ΟΑΕΔ, ενώ προγραμματίζεται και η αγορά βάσης δεδομένων με προφίλ επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο της ευρύτερης δραστηριότητας της ομάδας συμβουλευτικής έχουν ξεκινήσει επαφές με Τμήματα ΑΠΘ. Ήδη έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια από το Τμήμα Ψυχολογίας, που υποστηρίζεται από το ΓΔ, για τον εντοπισμό και τη δημιουργία υποστηρικτικού δικτύου για φοιτητές / τριες με ειδικές ανάγκες.

94

Κεφάλαιο Έκτο ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ

ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

Προκειμένου να αποκτηθεί μία εποπτεία της εικόνας που σχηματίζουν οι χρήστες του Γραφείου Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας Α.Π.Θ. για το Γραφείο και τις υπηρεσίες που τους προσφέρει, πραγματοποιήσαμε μια έρευνα μεταξύ των χρηστών των υπηρεσιών του. Για την διεξαγωγή της έρευνας καταρτίστηκε ένα ερωτηματολόγιο που δόθηκε προς συμπλήρωση στους επισκέπτες του Γραφείου. Το ερωτηματολόγιο συντίθεται από δεκαπέντε ερωτήσεις οι περισσότερες των οποίων περιέχουν λίστα κλειστών απαντήσεων αλλά και με δυνατότητες ανοικτής απάντησης, όταν το είδος της ερώτησης προσφέρεται . Το ερωτηματολόγιο παρατίθεται στο Παράρτημα της εργασίας.

Το ερωτηματολόγιο δόθηκε προς συμπλήρωση σε όλους τους χρήστες των υπηρεσιών του Γ.Δ.Σ.Σ που το επισκέφθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από 15 Ιουνίου μέχρι και 10 Σεπτεμβρίου 1999. Μοιράστηκε και από τα τρία γραφεία εξυπηρέτησης του Γ.Δ., της Λέσχης, της Νομικής και της Ιατρικής. Για να είναι σαφής η προέλευση του κάθε συμπληρωμένου ερωτηματολογίου, τα ερωτηματολόγια του κάθε γραφείου είχαν και διαφορετικό χρώμα. Συνολικά απαντήθηκε από 108 άτομα (35 από το γραφείο της Φοιτητικής Λέσχης, 45 από το γραφείο της Νομικής και 28 από το Γραφείο της Ιατρικής). Από αυτά ήταν πλήρως ή σχεδόν πλήρως συμπληρωμένα και θεωρήθηκαν έγκυρα τα 97 (32 από το γραφείο της Φοιτητικής Λέσχης, 40 από το γραφείο της Νομικής και 25 από το Γραφείο της Ιατρικής). Τα υπόλοιπα 11 (3 από το γραφείο της Φοιτητικής Λέσχης, 5 από το γραφείο της Νομικής και 3 από το Γραφείο της Ιατρικής) θεωρήθηκαν άκυρα διότι είχαν βασικές ελλείψεις στις απαντήσεις τους.

Οι ειδικότεροι στόχοι της έρευνας ήταν η διερεύνηση:α) του προφίλ των χρηστών των υπηρεσιών του Γραφείου Διασύνδεσης

95

Ιδιότητα Ποσοστό Αρ. Ατόμων

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤ 53,60% 52ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ 4,10% 4

ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ 38,10% 37ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ 5.2 % 5

β) των προσδοκιών τους από το Γ.Δ.γ) των προβλημάτων που αντιμετώπισαν κατά την εξυπηρέτησή τουςδ) του τρόπου αξιολόγησης από μέρους τους των υπηρεσιών του Γ.Δ.Οι απαντήσεις που δόθηκαν ταξινομήθηκαν και παρουσιάζονται στην συνέχεια σε πίνακες και γραφήματα για να γίνει κατά το δυνατόν ευκρινέστερη η εικόνα που έχουν οι χρήστες για το Γραφείο.

Α. Παρουσίαση των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο

Το δείγμα το οποίο μελετάται στην συνέχεια περιλαμβάνει 97 άτομα. Η σύνθεση του δείγματος και τα χαρακτηριστικά του έχουν ως εξής:

Το δείγμα αποτελείται κατά 36,08% από άνδρες (35 άτομα) και κατά 63,92% από γυναίκες (62 άτομα). Θα ήταν ενδιαφέρουσα η σύγκριση των ποσοστών αυτών με τα ποσοστά των δύο φύλων στο Πανεπιστήμιο ώστε να φανεί εάν ισοδύναμα χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του Γ.Δ.

Η σύνθεση του δείγματος ως προς την σπουδαστική κατάσταση των ατόμων φαίνονται στον παρακάτω πίνακα και στο γράφημα.

Το άθροισμα των ποσοστών υπερβαίνει το 100% διότι κάποιοι δήλωσαν ταυτόχρονα απόφοιτοι και εργαζόμενοι.

Πίνακας 1. Σύνθεση του δείγματος με βάση την απασχόλησή τους

38,10%ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ

4,10%ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ

ΦΟΙΤΗΤΗΣ

53,60%ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΣ

ΦΟΙΤΗΤ

5.2 %ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ

Γράφημα 1. Σύνθεση δείγματος ανάλογα με την απασχόλησή τους

96

Το 43,3% του δείγματος (42 άτομα) είναι στην ηλικιακή ομάδα 18-23 ετών, το 51,55% (50 άτομα είναι στην ηλικιακή ομάδα 24-28 ετών και το 5,15% (5 άτομα) είναι μεγαλύτερα των 28 ετών. Η κατανομή των ηλικιακών ομάδων φαίνεται στο παρακάτω γράφημα. Η πρώτη ηλικιακή ομάδα αντιστοιχεί περίπου στους προπτυχιακούς φοιτητές. Είναι φανερό ότι οι περισσότεροι επισκέπτες είναι είτε τελειόφοιτοι είτε απόφοιτοι, όπως και θα περίμενε κανείς, διότι αυτοί αντιμετωπίζουν άμεσα το ζήτημα της σταδιοδρομίας τους.

43,30%

5,15%

51,55%

18-23 ετών

24-28 ετών

> 28 ετών

Γράφημα 2. Ηλικιακές ομάδες του δείγματος

Η κατανομή του δείγματος σε σχέση με την σχολή προέλευσης φαίνεται στο παρακάτω γράφημα. Από τις Θεολογική και Καλών Τεχνών δεν υπήρξαν άτομα. Το δείγμα των 97 ατόμων δεν είναι αρκετά μεγάλο σε σχέση με τον αριθμό των Σχολών του Α.Π.Θ. έστω να μπορούν να γίνουν συγκρίσεις με τα ποσοστά των φοιτητών και αποφοίτων των διαφόρων πανεπιστημιακών σχολών. Με μια πρόχειρη πρώτη ματιά φαίνεται μικρή η συμμετοχή της Πολυτεχνικής και της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών παρά το μέγεθός τους. Προφανώς ο βαθμός συμμετοχής από μία Σχολή εξαρτάται από πολλές παραμέτρους πχ από την ανεργία που αντιμετωπίζει κάποια ειδικότητα, από την ανάγκη περαιτέρω εξειδίκευσης μέσω μεταπτυχιακών σπουδών κ.ά.

97

22.68%15.46%

16.49%24.74%

1.03%6.19%

3.09%6.19%

4.12%

0%

0% Δημοσιογραφίας ΜΜΕΦυσικής ΑγωγήςΠαιδαγωγικήΓεωτεχνικών Επ ιστ.ΠολυτεχνικήΚαλών ΤεχνώνΘεολογικήΕπ ιστ. ΥγείαςΝομικ-Οικον Επ ιστΘετικών Επ ιστ.Φιλοσοφική

Γράφημα 3. Σχολή προέλευσης ατόμων του δείγματος

Στην ερώτηση "Πόσες φορές έχετε επισκεφθεί το Γραφείο Διασύνδεσης;" οι απαντήσεις ταξινομήθηκαν σε τρεις ομάδες: η πρώτη περιλαμβάνει εκείνους που το επισκέφτηκαν από μία έως τέσσερις φορές, η δεύτερη εκείνους που το επισκέφτηκαν από πέντε έως οκτώ φορές και η τρίτη εκείνους που το επισκέφτηκαν περισσότερες από οκτώ φορές. Η κατανομή των επισκεπτών σύμφωνα με τις τρεις αυτές κατηγορίες φαίνονται στο ακόλουθο γράφημα. Η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων πραγματοποίησε 1 έως 4 επισκέψεις.

> 8 επ ισκέψεις14,43%

δεν απ άντησαν7,22%

1-4 επ ισκέψεις63,92%5-8 επ ισκέψεις

14,43%

Γράφημα 4. Κατανομή δείγματος στη βάση του αριθμού των επισκέψεων που πραγματοποίησανα

98

Στο ερωτηματολόγιο υπήρχαν οκτώ λόγοι για τους οποίους θα ήθελε κάποιος να επισκεφθεί το Γ.Δ. ώστε να επιλέξουν οι ερωτώμενοι εκείνους που τους ταίριαζαν. Επί πλέον υπήρχε και η δυνατότητα ανοικτής απάντησης για την περίπτωση που κάποιοι δεν καλύπτονταν από τις οκτώ. Οι οκτώ λόγοι ήταν οι παρακάτω :

1. Πληροφορίες για προπτυχιακές σπουδές 2. Πληροφορίες για μεταπτυχιακές σπουδές 3. Πληροφορίες για προγράμματα κατάρτισης – σεμινάρια 4. Πληροφορίες για υποτροφίες5. Πληροφορίες για πρακτική άσκηση6. Πληροφορίες για αγορά εργασίας - θέσεις εργασίας, προοπτικές

επαγγελματικής αποκατάστασης7. Πληροφορίες για αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες8. Παροχή συμβουλευτικής σε θέματα σταδιοδρομίας - συμμετοχή σε ομαδικά

εργαστήρια σύνταξης βιογραφικού, προετοιμασίας για συνέντευξη, λήψης επαγγελματικών αποφάσεων και στρατηγικών αναζήτησης εργασίας

Στο συνολικό δείγμα των ερωτηθέντων οι απαντήσεις κατανέμονται όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα:

9.28%

57.76%

14.43%

13.40%

31.95%

16.49%

26.80%

4.12%

30.93%

Ανοικτή απάντηση

Παροχή συμβουλευτικής σε θέματα σταδιοδρομίας

Πληροφορίες για αγροτικά ιατρεία ή ιατρικέςειδικότητες

Πληροφορίες για αγορά εργασίας - θέσεις εργασίας,προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης

Πληροφορίες για πρακτική άσκηση

Πληροφορίες για υποτροφίες

Πληροφορίες για προγράμματα κατάρτισης –σεμινάρια

Πληροφορίες για μεταπτυχιακές σπουδές

Πληροφορίες για προπτυχιακές σπουδές

Γράφημα 5. Παρουσίαση των λόγων για τους οποίους επισκέφθηκαν το Γ.Δ.

99

Πολύ μεγάλο είναι το ποσοστό εκείνων που ενδιαφέρεται για μεταπτυχιακές σπουδές αν και πάρα πολλές πληροφορίες γι αυτές βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Γραφείου στο διαδίκτυο. Συναφές με τις μεταπτυχιακές σπουδές είναι και το θέμα των υποτροφιών για το οποίο υπάρχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Από τις ανοικτές απαντήσεις , εκτός από μία που ήταν ασαφής, όλες αφορούσαν το πρόγραμμα Erasmus. Να σημειωθεί ότι οι ερωτώμενοι μπορούσαν να συμπληρώσουν περισσότερες από μία απαντήσεις εφ’ όσον είχαν περισσότερους λόγους για τους οποίους επισκέφτηκαν το Γ.Δ.. Αυτός είναι και ο λόγος που το άθροισμα των ποσοστών υπερβαίνει αρκετά το 100%. Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι ζητείται από το Γ.Δ. να εξυπηρετεί κυρίως σε θέματα μεταπτυχιακών σπουδών, υποτροφιών, αγοράς εργασίας και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας. Ο λόγος "Πληροφορίες για αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες" θα μπορούσε να συνυπολογιστεί στο "Πληροφορίες για αγορά εργασίας - θέσεις εργασίας,

προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης" διότι είναι ο ίδιος στόχος, πιο εξειδικευμένος στην πρώτη περίπτωση, οπότε και το σχετικό ποσοστό θα ήταν το μεγαλύτερο (58,75%). Τα " αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες" είναι μια εξειδικευμένη υπηρεσία που παρέχει το Γ.Δ. και αφορά φυσικά μόνον τους προερχόμενους από την Σχολή Επιστημών Υγείας. Εκ των προερχομένων από την Σχολή Υγείας η υπηρεσία αυτή έχει ζήτηση σε ποσοστό 63%.

Προκειμένου να αξιολογηθεί η επάρκεια της προβολής του ΓΔ στο κοινό που απευθύνεται, κλήθηκαν οι επισκέπτες να απαντήσουν σε μία σειρά ερωτήσεων σχετικά με τον τρόπο που πληροφορήθηκαν την ύπαρξη του ΓΔ καθώς επίσης και σχετικά με το πόσο χρόνο πριν από την πρώτη τους επίσκεψη που γνώριζαν την ύπαρξη του Γ.Δ.. Θα ήταν πιο ενδιαφέρον, ο έλεγχος της προβολής του Γραφείου, να γινόταν με ερωτηματολόγιο που θα δινόταν εκτός των χώρων του Γραφείου, ώστε να ελεγχθεί εάν γνωρίζουν την ύπαρξη και τις υπηρεσίες του Γραφείου αυτοί που δεν το επισκέπτονται. Μία τέτοια έρευνα θα ήταν αρκετά δύσκολη ιδίως για να βρεθούν και να απαντήσουν οι απόφοιτοι και οι εργαζόμενοι. Αυτό βέβαια είναι εκτός του αντικειμένου της έρευνάς μας. Στο σύνολο του δείγματος (97) άτομα

100

οι απαντήσεις που δόθηκαν για το πώς πληροφορήθηκαν την ύπαρξη του Γ.Δ. φαίνονται στον παρακάτω πίνακα και το αντίστοιχο γράφημα.

101

Πίνακας 2. Πηγές πληροφόρησης για το Γ.Δ.

61.90%

3.10%

10.30%

5.20%

9.30%

5.20%

6.20%

Με άλλο τρόπο

Από τα ενημερωτικά εργαστήρια των υπηρεσιών του Γ. Δ.

Από άλλες εκδηλώσεις του Γ. Δ.

Από το περιοδικό «Σπουδές & Σταδιοδρομία»

Από το διαδίκτυο (Internet) - ιστοσελίδα Γ. Δ.

Από φίλους ή συμφοιτητές

Από τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Γράφημα 6. Πηγές πληροφόρησης των χρηστών για το Γ.Δ.

Από τις 10 ανοικτές απαντήσεις: τέσσερα άτομα πληροφορήθηκαν για το Γ.Δ. από κάποιον καθηγητή τους, οι 3 από διάφορα έντυπα - εφημερίδες και 3 από διάφορα μορφωτικά ινστιτούτα.Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι το 61,9% το πληροφορήθηκε από φίλους και συμφοιτητές και μόνον το 28% το πληροφορήθηκε από επίσημες πηγές πληροφόρησης του Γραφείου Διασύνδεσης. Κατά την άποψή μας αυτό δείχνει ανεπάρκεια της επίσημης πληροφόρησης, ότι δεν υπάρχει ικανή προβολή του Γραφείου με τους γνωστούς τρόπους προβολής προς το ευρύ κοινό. Η μέθοδος της γνωστοποίησης και διάδοσης "από στόμα σε στόμα" χρειάζεται πολύ χρόνο, δεν ενδείκνυται για άτομα που δεν βρίσκονται συχνά μεταξύ τους ( πχ απόφοιτοι) ενώ

102

Πηγές Πληροφόρησης Αριθ ατόμων Ποσοστό %

Από τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας Από τα ενημερωτικά εργαστήρια των υπηρεσιών του Γ. Δ. Από άλλες εκδηλώσεις του Γ. Δ. Από το περιοδικό «Σπουδές & Σταδιοδρομία» Από το διαδίκτυο (Internet) - ιστοσελίδα Γ. Δ. Από φίλους ή συμφοιτητές Με άλλο τρόπο (ανοικτή απάντηση)

35956

6010

3,15,29,35,26,2

61,910,4

πολλές φορές η πληροφορία διαστρεβλώνεται. Σε καμιά περίπτωση δεν αρμόζει σε μια νέα υπηρεσία που πρέπει γρήγορα να γίνει γνωστή.

Ως προς το πόσο καιρό πριν την επίσκεψή τους στο Γραφείο Διασύνδεσης πληροφορήθηκαν για την λειτουργία του οι απαντήσεις κατανέμονταν όπως φαίνεται παρακάτω στον πίνακα και το γράφημα.

Πίνακας 3. Σύνθεση του δείγματος με βάση το χρόνο που γνώριζαν το Γ.Δ.

9,30%

15,50%

24,70%

47,40%

Περισσότερο

Μέχρι ένα χρόνο

Μέχρι ένα εξάμηνο

Μέχρι ένα μήνα

Γράφημα 7. Σύνθεση του δείγματος με βάση το χρόνο που γνώριζαν την ύπαρξη του Γ.Δ.

Το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί επισκέπτες είχαν λιγότερο από ένα μήνα που πληροφορήθηκαν την ύπαρξη του Γ.Δ. δείχνει, κατά την γνώμη μας, ότι πολλοί έχουν την ανάγκη των υπηρεσιών του Γ.Δ. αλλά δεν γνωρίζουν την ύπαρξή του και μόλις την πληροφορηθούν σπεύδουν σ' αυτό. Το σημείο αυτό σε συνδυασμό με το ότι η μεγάλη πλειοψηφία πληροφορήθηκε για το Γ.Δ. από φίλους και συμφοιτητές νομίζουμε ότι

103

Χρόνος Αριθ ατόμων Ποσοστό %Μέχρι ένα μήνα

Μέχρι ένα εξάμηνο

Μέχρι ένα χρόνοΠερισσότερο

4624159

47,424,715,59,3

ενισχύει την άποψή μας για ανεπαρκή επίσημη προβολή του Γραφείου. Βεβαίως υπάρχει το ελαφρυντικό ότι μέχρι την χρονική στιγμή της έρευνας το Γ.Δ. λειτούργησε επί ενάμιση μόνον χρόνο, όμως η προετοιμασία του ξεκίνησε από το 1996.

104

Αναφορικά με τον τρόπο εξυπηρέτησης που προτιμούν οι χρήστες, οι απαντήσεις τους φαίνονται γράφημα που παρουσιάζεται αμέσως παρακάτω. Στο ερωτηματολόγιο υπήρχαν οκτώ ερωτήσεις που αντιστοιχούσαν στους τρόπους εξυπηρέτησης που προσφέρει το ΓΔ. Επί πλέον υπήρχε και η δυνατότητα ανοικτής απάντησης για την περίπτωση που κάποιοι δεν καλύπτονταν από τις οκτώ. Οι οκτώ ερωτήσεις-τρόποι φαίνονται στο συνημμένο στο παράρτημα ερωτηματολόγιο αλλά υπάρχουν και στο γράφημα των απαντήσεων.

5.15%

14.43%

20.61%

16.49%

25.77%

19.95%

56.70%

88.66%Εξυπηρέτηση από το προσωπικό του ΓραφείουΔιασύνδεσης

Ομαδικά ενημερωτικά εργαστήρια για τις υπηρεσίες τουΓραφείου Διασύνδεσης

Ομαδικά εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Ατομική συμβουλευτική σταδιοδρομίας με ραντεβού

Σύντομες ατομικές συναντήσεις με συμβούλουςσταδιοδρομίας

Χρήση βιβλιοθήκης

Έντυπο υλικό – συνδρομή στο περιοδικό «Σπουδές &Σταδιοδρομία»

Χρήση υπολογιστών – αναζήτηση πληροφοριών στηνιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης

Γράφημα 8. Επιθυμητοί από τους χρήστες τρόποι εξυπηρέτησης

Το άθροισμα των ποσοστών υπερβαίνει κατά πολύ το 100% (περίπου 250%) διότι μπορούσε κανείς να επιλέξει περισσότερους από έναν επιθυμητούς τρόπους εξυπηρέτησης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών (88,66%) επιθυμεί (και) την άμεση εξυπηρέτηση από το προσωπικό. Πολύ μεγάλο είναι και το ποσοστό εκείνων που θέλουν να εξυπηρετηθούν μέσω υπολογιστή και της ιστοσελίδας του Γραφείου. Από τις ανοικτές απαντήσεις (ποσοστό 3,1%) προκύπτει και ένας άλλος επιθυμητός τρόπος εξυπηρέτησης, η υπηρεσία e-mail. Αυτή η επιθυμία έχει ήδη καλυφθεί, διότι το Γ.Δ. πληροφορεί τους ενδιαφερομένους για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αποκτήσουν λογαριασμό

105

ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε κάποιον φορέα που παρέχει δωρεάν αυτή την υπηρεσία.

Στην ερώτηση "Πιστεύετε ότι διαθέτετε τις γνώσεις για να αναζητήσετε τις πληροφορίες που παρέχει το Γραφείο Διασύνδεσης στην ιστοσελίδα του;" ποσοστό 68,04% απάντησε θετικά, ότι δηλαδή έχει τις γνώσεις, και ποσοστό 28,87% απάντησε αρνητικά. Με αναγωγή στο 100 εκείνων που απάντησαν προκύπτει ότι το 70,21% απάντησε θετικά και το 29,79% απάντησε αρνητικά.

Στην ερώτηση " Έχετε εύκολη πρόσβαση (σπίτι, φίλους, πανεπιστήμιο κλπ.) στο διαδίκτυο (internet);" ποσοστό 41,24% απάντησε θετικά, ποσοστό 52,58% απάντησε αρνητικά και ποσοστό 6,18% δεν απάντησε καθόλου. Με αναγωγή στο 100 εκείνων που έδωσαν απάντηση προκύπτει ότι το 43,96% έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και το 56,04% δεν έχει.

Τα υψηλά ποσοστά εκείνων που έχουν γνώσεις Internet αλλά και πρόσβαση σ΄ αυτό δείχνουν την μεγάλη δυνατότητα αξιοποίησης της ιστοσελίδας του Γραφείου και την ορθότητα της τάσης των υπευθύνων του Γραφείου να παρέχονται οι πληροφορίες στους ενδιαφερόμενους κυρίως μέσω της ιστοσελίδας αν και αυτό έρχεται σε αντίθεση των χρηστών του Γραφείου να θέλουν να εξυπηρετούνται κυρίων από το προσωπικό (ποσοστό 88,67%). Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των απαντήσεων σε σχέση με την δυνατότητα χρήσης του internet.

70.21%

43.96%

29.79%

56.04%Πρόσβαση ΟΧΙ

Γνώση Internet ΌΧΙ

Πρόσβαση ΝΑΙ

Γνώση Internet ΝΑΙ

106

Γράφημα 9. Ταξινόμηση χρηστών σε σχέση με γνώσεις και ευκολία πρόσβασης στο διαδίκτυο

107

ΠροβλήματαΑριθ

ατόμων

Ποσοστό %

Ανεπάρκεια προσωπικούΜη πλήρως ενημερωμένο προσωπικόΛίγοι υπολογιστές - δυσκολία πρόσβασης στο διαδίκτυοΜικρή και ανεπαρκής βιβλιοθήκηΠεριορισμένος χώρος λειτουργίαςΑκατάλληλο ωράριο λειτουργίαςΑνοικτή απάντηση

Θέλησαν να συμμετάσχουν σε κάποιο εργαστήριο και δεν βρήκαν θέσηΠερίμεναν να βρουν έντυπα και δεν τα βρήκαν

11

183440

69

1,031,03

18,563,094,124,12

0

6,199,28

Στην ερώτηση, εάν οι χρήστες βρίσκουν ενδιαφέρουσες και επαρκείς τις πληροφορίες που παρέχει το Γ.Δ. στην ιστοσελίδα του, απάντησε το 90,72% του δείγματος. Εξ αυτών το συντριπτικό ποσοστό του 97,7% απάντησε ότι βρίσκει επαρκείς τις πληροφορίες και το υπόλοιπο 2,3% απάντησε αρνητικά. Στην ανοικτή ερώτηση, τι άλλο θα ήθελαν να περιλαμβάνει η ιστοσελίδα, ένα άτομο ζήτησε "πληρέστερη ενημέρωση για προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών πχ ημερομηνίες", άλλος ζήτησε πληροφορίες για ιατρικές ειδικότητες σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό" και ένας τρίτος θέλει πληροφορίες για "τομείς γενικά που μπορεί να απασχοληθεί κανείς ανάλογα με την ειδικότητά του".

Η επόμενη ερώτηση του ερωτηματολογίου αφορούσε τα πιθανά προβλήματα που αντιμετώπισαν στο Γραφείο Διασύνδεσης οι χρήστες του. Δόθηκε μια λίστα από προβλήματα που πιθανόν να αντιμετώπισαν αλλά και η ευκαιρία να συμπληρώσουν και άλλα που αντιμετώπισαν αλλά δεν υπήρχαν στην λίστα. Τα προβλήματα αυτά φαίνονται στον παρακάτω πίνακα που παρουσιάζει και τις απαντήσεις. Οι απαντήσεις φαίνονται και στο αντίστοιχο γράφημα.

Πίνακας 4. Προβλήματα που αντιμετώπισαν οι χρήστες

108

6.19%

9.28%

1.03%

1.03%

4.12%

3.09%

4.12%

0%

18.56%

Δεν βρήκαν θέση σε κάποιο εργαστήριο

Δεν υπήρχαν ζητούμενα έντυπα

Ανοικτή απάντηση

Ανεπαρκές προσωπικό

Μη πλήρως ενημερωμένο προσωπικό

Ακατάλληλο ωράριο λειτουργίας

Μικρή και ανεπαρκής βιβλιοθήκη

Περιορισμένος χώρος λειτουργίας

Λίγοι υπολογιστές - δυσκολία πρόσβασης στο διαδίκτυο

Γράφημα 10. Προβλήματα στη λειτουργία του Γ.Δ.

Στην ανοικτή απάντηση τι είδους έντυπα επιθυμούσαν δόθηκαν 5 απαντήσεις εκ των οποίων τρεις αφορούσαν οδηγούς σπουδών για ξένα πανεπιστήμια, μία αφορούσε αναλυτικές πληροφορίες ανά γνωστικό αντικείμενο και μία ζητούσε δημοσιογραφικά έντυπα. Να προσθέσουμε εδώ και το έντυπο της επίσημης εφημερίδας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και τις προκηρύξεις διαγωνισμών στα Ευρωπαϊκά Όργανα που ζητήθηκε ως απάντηση σε άλλη ερώτηση.

Μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι ως μεγαλύτερο πρόβλημα θεωρούν την ύπαρξη λίγων διαθέσιμων υπολογιστών για πρόσβαση στο διαδίκτυο. Και τούτο παρά το ότι δηλώθηκε σε ποσοστό 44% ότι υπάρχει εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό το πρόβλημα μάλλον θα αμβλυνθεί καθώς ραγδαία αυξάνεται η διείσδυση του Internet στον γενικό πληθυσμό αλλά και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ως δεύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται η

109

έλλειψη κάποιων εντύπων· βέβαια το ποσοστό του είναι το μισό από το ποσοστό του πρώτου προβλήματος. Αξιοσημείωτο είναι το ότι δεν υπάρχει πρακτικά κανένα πρόβλημα σε σχέση με το προσωπικό.

110

Προέ

λευσ

η ατ

όμων

Γραφ

είου

Λέσ

χης

Γραφ

είου

Νο

μική

ς Γρ

αφεί

ου

Ιατρ

ικής

Άνδρ

ες

Γυνα

ίκες

Πρ

οπτυ

χιακ

οί

Απόφ

οιτο

ι 18

-23

ετών

24

-28

ετών

Φι

λοσο

φική

ς Σχ

ολής

Σχολ

ής Θ

ετικ

ών

Επσ

Σχολ

ής Ν

ομικ

ών

Επ Σχολ

ή Υγ

είας

με 1

-4

επισ

κέψε

ις

με 5

-8

επισ

κέψε

ιςμε

>8

επισ

κέψε

ιςγν

ώση

ΓΔ 1

μή

νας

γνώσ

η ΓΔ

6

μήνε

ς γν

ώση

ΓΔ 1

χρ

όνο

Πολύ ικανοπ % 50 70 64 57 65 60 62 64 60 55 73 75 58 60 64 64 57 71 67Ικανοποιη

τ % 50 30 36 42 35 40 38 36 40 45 27 25 42 40 36 36 43 29 33

Ζητήθηκε να απαντήσουν οι ερωτηθέντες εάν διάβασαν το περιοδικό "Σπουδές και Σταδιοδρομία" που εκδίδει το Γραφείο Διασύνδεσης. Εξ αυτών μόνο το 29,9% διάβασε το περιοδικό και το έκρινε ως προς την θεματολογία του το 75,86% από αυτούς. Από τις ανοικτές απαντήσεις προκύπτει ότι η θεματολογία του περιοδικού κρίνεται από πολύ ικανοποιητική έως ικανοποιητική και μόνον από μία απάντηση προκύπτει ανάγκη για πληρέστερη θεματολογία. Λαμβάνοντας υπ' όψιν το γεγονός ότι έχουν εκδοθεί μόνον δύο τεύχη του περιοδικού το ποσοστό αυτών που το έχουν διαβάσει δεν είναι μικρό.

Σε ένα ερώτημα ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να εκφράσουν άμεσα τον βαθμό ικανοποίησης από τις υπηρεσίες του ΓΔ. Το ερώτημα τέθηκε ως εξής :

" Πώς θα αξιολογούσατε τις υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης;Πολύ ικανοποιητικές ΙκανοποιητικέςΚάπως ικανοποιητικές Μη ικανοποιητικές "

Από το σύνολο του δείγματος 60 άτομα ή ποσοστό 61,68% απάντησαν "πολύ ικανοποιητικές", 37 άτομα ή ποσοστό 38,14% απάντησαν "ικανοποιητικές" και κανείς δεν απάντησε στα "κάπως ικανοποιητικές" και "μη ικανοποιητικές".Παρατίθενται στην συνέχεια ο πίνακας και το αντίστοιχο γράφημα στα οποία φαίνονται τα ποσοστά των απαντήσεων "πολύ ικανοποιητικές" και "ικανοποιητικές" υπηρεσίες σε διάφορες ομάδες δείγματος. Είναι φανερό ότι δεν παρατηρούνται ουσιαστικές αποκλίσεις σε καμιά ομάδα από τον γενικό μέσο.

Πίνακας 5. Γενικός χαρακτηρισμός της ποιότητας των υπηρεσιών του Γραφείου από τις διάφορες κατηγορίες χρηστών

111

50%

70%

64%

57%

65%

60%

62%

64%

60%

55%

73%

75%

58%

60%

64%

64%

50%

30%

36%

42%

35%

40%

38%

36%

40%

45%

27%

25%

42%

40%

36%

36%

Γραφείου Λέσχης

Γραφείου Νομικής

Γραφείου Ιατρικής

Άνδρες

Γυναίκες

Προπτυχιακοί

Απόφοιτοι

18-23 ετών

24-28 ετών

Φιλοσοφικής Σχολής

Σχολής Θετικών Επσ

Σχολής Νομικών Επ

Σχολή Υγείας

με 1-4 επ ισκέψεις

με 5-8 επ ισκέψεις

με >8 επ ισκέψεις

Πολύ ικανοποιητικές Ικανοποιητικές

Γράφημα 11. Βαθμός ικανοποίησης από τις υπηρεσίες του Γ.Δ.

Στην τελευταία ερώτηση ζητήθηκε να εκφράσουν επιθυμία για κάποια άλλη υπηρεσία που θα επιθυμούσαν να προσφέρει το Γραφείο Διασύνδεσης.

Στην παραπάνω ανοικτή ερώτηση δόθηκαν οκτώ απαντήσεις, ποσοστό 8,25% επί του συνόλου του δείγματος. Εξ αυτών : Δυο άτομα ήθελαν υπηρεσία αποστολής - λήψης e-mail. Ένα άτομο ήθελε να γίνεται πληροφόρηση μέσω των Σχολών (μάλλον

το αίτημα αφορά στις Σχολές)

112

Ένα άτομο ζητά και απογευματινή λειτουργία του ΓΔ (υπήρχε κλειστή ερώτηση εάν κρίνουν ακατάλληλο το ωράριο λειτουργίας του ΓΔ η οποία απαντήθηκε από ποσοστό 4,12% του δείγματος)

Ένα άτομο ζητούσε να υπάρχει η επίσημη εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και οι προκηρύξεις διαγωνισμών στα Ευρωπαϊκά Όργανα (Υπήρχε ερώτηση τι άλλου είδους έντυπο ήθελαν, η οποία απαντήθηκε από ποσοστό 5,15% του δείγματος).

Σε μία απάντηση ζητούνταν τακτικότερη έκδοση του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία"

Μία υπηρεσία που ζητήθηκε από ένα άτομο ήταν η παραλαβή και διατήρηση βιογραφικών από το ΓΔ ώστε να τα βρίσκουν οι εργοδότες.

Τέλος μία ακόμη υπηρεσία που ζητήθηκε από ένα άτομο ήταν η επαφή με επαγγελματίες μέσω του ΓΔ.

Στο γράφημα παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ φύλου και γνώσης για αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο αλλά και πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Γράφημα 12. Σχέση μεταξύ φύλου και γνώσης και δυνατότητας πρόσβασης στο διαδίκτυο

76,50%

58,80%

66,70%

35,90%

Με γνώσεις γιααναζήτηση

πληροφοριών στοδιαδίκτυο

Με δυνατότηταπρόσβασης στο

διαδίκτυο

Γυναίκες 66,70% 35,90%

Άνδρες 76,50% 58,80%

Με γνώσεις για αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο

Με δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο

Πίνακας 6. Σχέση μεταξύ φύλου και γνώσης και δυνατότητας πρόσβασης

στο διαδίκτυο

Παρατηρούμε ότι τα ποσοστά των γυναικών με γνώσεις για αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο και με δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο είναι σημαντικά κατώτερα από εκείνα των ανδρών αν και η παρουσία των γυναικών στο δείγμα είναι μεγαλύτερη. Ο έλεγχος με x2 έδειξε ότι

113

υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο δείγμα (x2=6,00 p=0,05) όσον αφορά τον συνδυασμό φύλου και εύκολης πρόσβασης στο διαδίκτυο. Ίσως αιτία να είναι η μεγαλύτερη εξοικείωση των ανδρών με τις τεχνολογίες αν και αυτό είναι μία υπόθεση μόνον.

Η σχέση μεταξύ φύλου και προτιμώμενου τρόπου εξυπηρέτησης και φύλου με λόγους επίσκεψης φαίνονται στα παρακάτω δύο γραφήματα και στον πίνακα. Ως προς τους επιθυμητούς τρόπους εξυπηρέτησης τα δύο φύλα σχεδόν ταυτίζονται. Ως προς τους λόγους επίσκεψης φαίνεται μια "κορυφή" των γυναικών στις μεταπτυχιακές σπουδές ενώ οι άνδρες έχουν "κορυφή" στην πρακτική άσκηση.

Γράφημα 13. Σχέση μεταξύ φύλου και λόγων επίσκεψης στο Γ.Δ.

8%

58%

15%

27%

15%

31%

13%

26%

11%

60%

14%

37%

11%

34%

23%

29%

Προπ τυχιακές σπ ουδές

Μεταπ τυχιακές σπ ουδές

Προγράμματα κατάρτισης – σεμινάρια

Υπ οτροφίες

Πρακτική άσκηση

Αγορά εργασίας

Αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες

Παροχή συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Άνδρες 11% 60% 14% 37% 11% 34% 23% 29%Γυναίκες 8% 58% 15% 27% 15% 31% 13% 26%

Προπ τυχιακές

σπ ουδές

Μεταπ τυχιακές

σπ ουδές

Προγράμματα

κατάρτισηΥπ οτροφί

εςΠρακτική άσκηση

Αγορά εργασίας

Αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές

Παροχή συμβουλε

υτικής

Πίνακας 7. Σχέση μεταξύ φύλου και λόγων επίσκεψης στο Γ.Δ.

114

89%

6%

14%

23%

14%

26%

17%

54%

89%

5%

15%

19%

18%

26%

21%

58%

Εξυπηρέτηση από το προσωπικό

Ομαδικά ενημερωτικά εργαστήρια

Ομαδικά εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Ατομική συμβουλευτική σταδιοδρομίας με ραντεβού

Σύντομες ατομικές συναντήσεις με συμβούλους

Χρήση βιβλιοθήκης

Έντυπο υλικό – περιοδικό «Σπουδές & Σταδιοδρομία»

Χρήση υπολογιστών – Ιστοσελίδα του Γραφείου

Άνδρες Γυναίκες

Γράφημα 14. Σχέση μεταξύ φύλου και επιθυμητών τρόπων εξυπηρέτησης

Η κατανομή των δύο φύλων που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο σε συνδυασμό με άλλες μεταβλητές φαίνονται στα παρακάτω γραφήματα και αντίστοιχους πίνακες:

Γράφημα 15. Κατανομή φύλου σε προπτυχιακούς – αποφοίτους

Πίνακας 8. Κατανομή φύλου σε προπτυχιακούς - αποφοίτουςΕίναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι το ποσοστό των γυναικών μειώνεται κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες κατά την μετάβαση από τους προπτυχιακούς φοιτητές στους απόφοιτους που είναι ταυτόχρονα, σε κάποιο βαθμό και ηλικιακή μετάβαση. Πολύ πιο έντονα διαγράφεται αυτή η μείωση στο γράφημα που δείχνει την παρουσία των δύο φύλων στο Γ.Δ. ανάλογα με την ηλικία.

67%

59%

33%

41%

Προπτυχιακοί

Απόφοιτοι

Άνδρες 33% 41%

Γυναίκες 67% 59%

Προπτυχιακοί Απόφοιτοι

115

Αναλύοντας στατιστικά την κατανομή του φύλου με τον έλεγχο x2

διαπιστώνουμε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο δείγμα (x2=7,68, p=0,021). Υπάρχει δηλαδή μια μεγάλη διαφοροποίηση στην συμμετοχή των δύο φύλων στο δείγμα με την εξέλιξη της ηλικίας η οποία χρειάζεται μια διερεύνηση για να διαπιστωθούν οι αιτίες για τις οποίες εδώ μόνον εικασίες θα μπορούσαμε να κάνουμε.

Γράφημα 16. Κατανομή φύλου στις ηλικιακές κλάσεις

67%

58%

20%

24%

42%

80%

Ηλικία 18-23

Ηλικία 24-28

Ηλικία >28

Άνδρες 24% 42% 80%

Γυναίκες 67% 58% 20%

Ηλικία 18-23 Ηλικία 24-28 Ηλικία >28

Πίνακας 9. Κατανομή φύλου στις ηλικιακές κλάσεις

Στο παρακάτω γράφημα εμφανίζεται η κατανομή των δύο φύλων σε συνδυασμό με σχέση με την Σχολή προέλευσης. Οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε όλες τις Σχολές πλην τις Ιατρικής όπου υπάρχει ίση παρουσία. Στις Φιλοσοφική και Παιδαγωγική μάλιστα η διαφορά είναι συντριπτική.

Γράφημα 17. Κατανομή φύλου - Σχολές προέλευσης

116

91%

53%

56%

50%

67%

83%

9%

47%

44%

50%

33%

17%

Φιλοσοφική Σχολή

Σχολή Θετικών Επ

Σχολή Νομικών Επ

Σχολή Επιστ Υγείας

Πολυτεχνική Σχολή

Παιδαγωγική Σχολή

Άνδρες 9% 47% 44% 50% 33% 17%

Γυναίκες 91% 53% 56% 50% 67% 83%

Φιλοσοφική Σχολή

Σχολή Θετικών Επ

Σχολή Νομικών Επ

Σχολή Επιστ Υγείας

Πολυτεχνική Σχολή

Παιδαγωγική Σχολή

Πίνακας 10. Κατανομή φύλου - Σχολές προέλευσης

Στο γράφημα και στον πίνακα παρακάτω φαίνεται η σχέση μεταξύ Σχολής προέλευσης και φοιτητών - αποφοίτων. Η παρουσία μεταπτυχιακών και εργαζόμενων είναι μικρή και δεν μπορούν εξαχθούν στατιστικά συμπεράσματα. Παρατηρούμε πολύ μεγάλη συμμετοχή από την Ιατρική, πιθανόν επειδή υπάρχει εξειδικευμένο Γ.Δ. στον χώρο τους, ίσως και οι επαγγελματικές τους συνθήκες (ειδικότητες, αγροτικά ιατρεία) να απαιτούν περισσότερη πληροφόρηση. Υπάρχει μικρή συμμετοχή από Πολυτεχνείο, Γεωπονία, Παιδαγωγική Σχολή. Ίσως να οφείλεται στον βαθμό ανεργίας κάθε ειδικότητας, ίσως και ο σχεδόν μονόδρομος της επαγγελματικής απασχόλησης (Παιδαγωγική). Από την Φιλοσοφική Σχολή υπάρχουν περισσότεροι φοιτητές ενώ από Ιατρική και Παιδαγωγική είναι μεγαλύτερη η συμμετοχή των αποφοίτων.

117

27%

17%

17%

21%

6%

2%

2%

6%

19%

14%

14%

32%

8%

3%

11%

0%

Φιλοσοφική Σχολή

Σχολή Θετικών Επ

Σχολή Νομικών Επ

Σχολή Υγείας

Πολυτεχνική Σχολή

Σχολή Γεωτεχνικών Επ

Παιδαγωγική Σχολή

Σχολή Φυσικής Αγωγής

Προπτυχιακοί φοιτ 27%17%17%21%6%2%2%6%

Απόφοιτοι 19%14%14%32%8%3%11%0%

Φιλοσοφική Σχολή

Σχολή Θετικών Επ

Σχολή Νομικών Επ

Σχολή Υγείας

Πολυτεχνική Σχολή

Σχολή Γεωτεχνικών

Επ

Παιδαγωγική Σχολή

Σχολή Φυσικής Αγωγής

Γράφημα 18. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και σχολής προέλευσης

Πίνακας 11. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και σχολής προέλευσης

Στο παρακάτω γράφημα απεικονίζεται η σχέση μεταξύ τρόπου πληροφόρησης για το Γ.Δ. και της σπουδαστικής κατάστασης του δείγματος (προπτυχιακοί - απόφοιτοι). Οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο ομάδων του δείγματος δεν είναι σημαντικές.

19%

3%

8%

5%

0%

73%

3%

4%

8%

12%

6%

10%

81%

2%

Με άλλο τρόπ ο

Απ ό τα ενημερωτικά εργαστήρια των υπ ηρεσιών του Γ. Δ.

Απ ό άλλες εκδηλώσεις του Γ. Δ.

Απ ό το π εριοδικό «Σπ ουδές & Σταδιοδρομία»

Απ ό το διαδίκτυο (Internet) - ιστοσελίδα Γ. Δ.

Απ ό φίλους ή συμφοιτητές

Απ ό τα εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας

Απ όφοιτοι Προπ τυχιακοί φοιτ

`

Γράφημα 19. Σχέση μεταξύ προπτυχιακών-αποφοίτων και τρόπου πληροφόρησης για το Γ.Δ.

118

Οι σχέσεις μεταξύ σχολής προέλευσης (για τις σχολές εκείνες από τις οποίες υπήρχαν αρκετές απαντήσεις) και λόγων επίσκεψης φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Πίνακας 12. Σχολή προέλευσης - Λόγοι επίσκεψης

Παρατηρούμε ότι από τις σημαντικότερες αιτίες επίσκεψης είναι οι μεταπτυχιακές σπουδές και αυτό αφορά όλες τις Σχολές, πλην της Ιατρικής, με αποκορύφωμα την Παιδαγωγική. Όταν υπάρχει ανεργία, οι μεταπτυχιακές σπουδές δίνουν αυξημένα προσόντα για αναζήτηση εργασίας και ταυτόχρονα "καλύπτουν" και τον χρόνο της ανεργίας. Οι μεταπτυχιακές σπουδές συνοδεύονται, όπως φαίνεται και από τον πίνακα και από αυξημένη ζήτηση υποτροφιών. Πολύ σημαντική θέση ως αιτία επίσκεψης κατέχει και η συμβουλευτική, με πολύ μεγάλη ζήτηση από την Νομική Σχολή που κλιμακώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα στις άλλες Σχολές. Ελάχιστη η ζήτηση της συμβουλευτικής από την Ιατρική. Οι της Ιατρικής ενδιαφέρονται πρώτιστα για ιατρικές ειδικότητες και αγροτικά ιατρεία και με το μισό ποσοστό για μεταπτυχιακές σπουδές και ακόμη λιγότερο για αγορά εργασίας και υποτροφίες.

Η σχέση μεταξύ σχολής προέλευσης και ανάγνωσης του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία" φαίνεται στο παρακάτω γράφημα. Πολύ υψηλό το ποσοστό στην Φιλοσοφική Σχολή (45%) και πολύ μικρό σε Πολυτεχνική και Παιδαγωγική. Ενδέχεται να υπάρχει μια πηγή

119

Φιλοσοφική

Θετικών Επ

Νομικών Επ Υγείας Πολυτεχνικ

ήΠαιδαγωγικ

ήΠροπτυχιακές σπουδές 5% 7% 6% 8% 17% 0%Μεταπτυχιακές σπουδές 73% 67% 56% 33% 67% 100%Προγράμματα κατάρτισης – σεμινάρια 18% 20% 0% 4% 17% 17%Υποτροφίες 41% 20% 38% 25% 0% 50%Πρακτική άσκηση 9% 0% 19% 21% 0% 17%Αγορά εργασίας 27% 53% 25% 25% 33% 33%Αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες 0% 0% 0% 63% 0% 0%Παροχή συμβουλευτικής σταδιοδρομίας 32% 40% 50% 2% 33% 17%

προμήθειας του περιοδικού στην Φιλοσοφική που το κάνει πολύ προσιτό στους φοιτητές της.

17%

27%

31%

21%

17%

45%

Παιδαγωγική

Θετικών Επ

Νομικών Επ

Σχολή Υγείας

Πολυτεχνική

Φιλοσοφική

Γράφημα 20. Σχέση μεταξύ Σχολής προέλευσης και ανάγνωσης του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία"

Εξετάζοντας τις ηλικιακές κλάσεις των χρηστών σε σχέση με τον βαθμό ικανοποίησης που εκφράσανε από τις υπηρεσίες του Γ.Δ. διαπιστώνουμε μία ταυτότητα απόψεων. Η εικόνα αυτή φαίνεται με σαφήνεια στο παρακάτω γράφημα.

64%

36%

60%

40%

60%

40%

Πολύικανοπ οιητικές

Ικανοπ οιητικές

18-23 ετών 24-28 ετών > 28 ετών

Γράφημα 21. Σχέση μεταξύ ηλικίας χρηστών και βαθμού ικανοποίησης από τις υπηρεσίες του Γ.Δ.

Η συσχέτιση μεταξύ των προβλημάτων εξυπηρέτησης που συνάντησαν οι ερωτώμενοι και του Γραφείου από το οποίο εξυπηρετήθηκαν φαίνεται στο παρακάτω γράφημα.

120

13%

3%

3%

6%

3%

22%

10%

7,50%

7,50%

4%

4%

4%

8%

0%

0%

0%

0%

22,50%

0%

0%

0%

Δεν υπ ήρχαν ζητούμενα έντυπ α

Ανεπ αρκές π ροσωπ ικό

Μη π λήρως ενημερωμένο π ροσωπ ικό

Ακατάλληλο ωράριο λειτουργίας

Μικρή και ανεπ αρκής βιβλιοθήκη

Περιορισμένος χώρος λειτουργίας

Λίγοι υπ ολογιστές - δυσκολία π ρόσβασηςστο διαδίκτυο

Γραφείο Λέσχης Γραφείο Νομικής Γραφείο Ιατρικής

Γράφημα 22. Σχέση μεταξύ γραφείων εξυπηρέτησης και εμφανιζομένων προβλημάτων

Παρατηρούμε ότι διαφορές υπάρχουν κυρίως στο θέμα της ανεπάρκειας ικανού αριθμού υπολογιστών (22,5% και 22% στα γραφεία Νομικής και Λέσχης αντίστοιχα και μόνον 8% στο γραφείο Ιατρικής) και στο θέμα της έλλειψης εντύπων (10% και 13% στα γραφεία Νομικής και Λέσχης αντίστοιχα και μόνον 4% στο γραφείο Ιατρικής). Φαίνεται γενικά να εμφανίζονται συστηματικά λιγότερα προβλήματα στο Γραφείο της Ιατρικής. Η συστηματικότηατα αυτή ίσως δείχνει τον καλύτερο εξοπλισμό του Γραφείου. Εκεί όμως εμφανίζονται και τα περισσότερα προβλήματα με την ενημέρωση του προσωπικού που ίσως έχει να κάνει και με τις πολύ εξειδικευμένες Ιατρικής φύσης) ερωτήσεις των χρηστών.

Το περιοδικό "Σπουδές και Σταδιοδρομία" κρίθηκε θετικά σε ποσοστό 75,86% από εκείνους που το διάβασαν (30% του συνολικού δείγματος). Μέχρι την διεξαγωγή της έρευνας είχαν εκδοθεί δύο μόνον τεύχη.

Β. Συμπεράσματα

121

Παρατηρώντας το σύνολο των απαντήσεων, γενική διαπίστωση είναι η ικανοποίηση των χρηστών από τις υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας του Α.Π.Θ.. Δεν βρέθηκε κανείς που να χαρακτήρισε τις υπηρεσίες "μη ικανοποιητικές" ή και "κάπως ικανοποιητικές". Όλοι ήταν πολύ ικανοποιημένοι ή ικανοποιημένοι. Ακόμη και στην ανάλυση των διαφόρων κατηγοριών χρηστών (κατά ηλικία, φύλο, ιδιότητα, Σχολή κλπ) δεν βρέθηκε αξιόλογη διαφοροποίηση μεταξύ του " πολύ ικανοποιητικές" και " ικανοποιητικές".

Τα δύο κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι χρήστες ήταν οι λίγοι υπολογιστές και η έλλειψη κάποιου εντύπου . Με πολύ μικρά ποσοστά βρέθηκαν η μη δυνατότητα παρακολούθησης κάποιου εργαστηρίου , το ωράριο λειτουργίας και ο περιορισμένος χώρος του γραφείου. Όλα τα παραπάνω προβλήματα έχουν σχέση με τις οικονομικές δυνατότητες του Γραφείου. Δεν διατυπώθηκαν παράπονα σε σχέση με το προσωπικό και δεν διατυπώθηκε κανένα πρόσθετο πρόβλημα.

Αυτό που φαίνεται σαν πρόβλημα είναι η έλλειψη προβολής του Γραφείου. Οι περισσότεροι πληροφορήθηκαν για την ύπαρξη του Γραφείου από φίλους και συμφοιτητές, λίγοι μόνον από την επίσημη προβολή και τις δραστηριότητες του Γραφείου. Αυτό φαίνεται και έμμεσα, δηλαδή από το ότι πάρα πολλοί χρήστες πληροφορήθηκαν την ύπαρξη του Γ.Δ. λίγο πριν το επισκεφτούν. Χρειάζεται κατά την γνώμη μας μεγαλύτερη διαφήμισή του. Ακόμη και η ιστοσελίδα του δεν δέχεται αρκετές επισκέψεις όταν πρόκειται για το Γ.Δ. του πολυπληθέστερου πανεπιστημίου της χώρας και ενώ πρόθεση της Επιτροπής Υλοποίησης του Γ.Δ. είναι να εξυπηρετούνται οι χρήστες κυρίως μέσω της ιστοσελίδας.

Η έρευνα αφήνει βέβαια αρκετά αναπάντητα θέματα λόγω της μικρής έκτασής της. Μια μεγάλη αδυναμία της είναι ότι πήρε απαντήσεις από εκείνους που επισκέπτονται το γραφείο και όχι γενικά από φοιτητές και αποφοίτους. Μια τέτοια κίνηση όμως ξεφεύγει από τις δυνατότητες μια μικρής έρευνας. Μερικά από τα αποτελέσματα της, κυρίως εκείνα τα οποία δημιουργούν κάποια ερωτηματικά, θα μπορούσαν να διερευνηθούν

122

αναλυτικότερα ή να συνδυαστούν με στοιχεία από άλλες έρευνες ώστε να προκύψουν βελτιωτικές προτάσεις για την αποδοτικότερη λειτουργία του Γραφείου.

Πρότασή μας γενική, που αφορά και κάθε υπηρεσία, είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της, δηλαδή εάν και σε ποιο βαθμό εκπληρώνονται οι στόχοι που έχει θέσει ώστε να αιτιολογείται η ύπαρξή της με την υπάρχουσα δομή. Υπάρχουν βέβαια ποσοτικοί στόχοι που είναι μετρήσιμοι και ποιοτικοί που δύσκολα υπολογίζονται, υπάρχουν όμως τρόποι να εκτιμηθούν και αυτοί. Σε κάθε περίπτωση πάντως η μέτρηση της αποτελεσματικότητας πρέπει να είναι οδηγός για την προσαρμογή της. Αυτό λοιπό θα πρέπει να γίνει και για το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ.

123

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ανοίγοντας ένα οποιοδήποτε βιβλίο που αφορά τη συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό αντιμετωπίζει κανείς μια κοινή διαπίστωση: Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας και ο επαγγελματικός προσανατολισμός προέκυψαν σαν μια ανάγκη λόγω της πολύπλοκης οργάνωσης της κοινωνίας και του λεπτομερούς καταμερισμού εργασίας. Η ανάγκη αυτή εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο, μελετήθηκε το περιεχόμενό της από θεωρητικούς, αναπτύχθηκαν θεωρίες και μέθοδοι εφαρμογής, καθιερώθηκαν υπηρεσίες, φορείς και επαγγέλματα για την εξυπηρέτησή της. Στην Ελλάδα, με μια χρονική υστέρηση σε σχέση με τα δυτικά κράτη, αναπτύχθηκαν επίσης αντίστοιχοι φορείς κυρίως από τα Υπουργεία Εργασίας και Παιδείας, αλλά όχι μόνον. Στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ο φορέας που ξεπήδησε για την κάλυψη αυτής της ανάγκης είναι τα Γραφεία Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας. Στον χώρο της Ευρώπης το ξεκίνημα έγινε στην Αγγλία. Συγκρίνοντας τις υπηρεσίες που προσφέρει ένα Γραφείο Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας στην Αγγλία ή στην Γερμανία ή στην Ελλάδα από Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι. δεν παρατηρούμε σοβαρές διαφορές διότι εξυπηρετούν την ίδια ανάγκη σε παρόμοια κοινωνία και έχουν το ίδιο θεωρητικό υπόβαθρο. Το Γ.Δ.Σ.Σ. του Α.Π.Θ. είναι σχετικά νέο αλλά αναπτύσσει τις υπηρεσίες του με γρήγορους ρυθμούς. Δεν παρέχει βέβαια όλες τις υπηρεσίες που παρέχονται στην Αγγλία αλλά τις προγραμματίζει για το μέλλον. Οι χρήστες των υπηρεσιών του είναι ικανοποιημένοι ή πολύ ικανοποιημένοι από αυτό και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν είναι μάλλον λίγα και του είδους που επιλύονται με ικανοποιητικότερη χρηματοδότηση. Δεν ζητήθηκαν από τους από αρκετούς χρήστες άλλες υπηρεσίας, μη γνωρίζοντας ίσως τι θα άλλο θα μπορούσαν να έχουν. Η εξέλιξη της κοινωνίας και η δυναμική παρέμβαση των φορέων συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού σηματοδοτούν περαιτέρω ανάπτυξη και του Γραφείου Διασύνδεσης του Α.Π.Θ.

124

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2000), Ιστοσελίδα http://www.auth.gr

Arbeitsamt (Γερμανικός ΟΑΕΔ), (1999), Ιστοσελίδα http://www.arbeitsamt.de/

Βλάχος, Λ. (1998). "Η στρατηγική των συνεργασιών και το μέλλoν του Γ.Δ. του Α.Π.Θ.",

Βλάχος, Λ. και Παπαναστασίου, Γ. (1998) "Πανεπιστημιακά γραφεία διασύνδεσης σπουδών και σταδιοδρομίας", Ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Α.Π.Θ. στο διαδίκτυο.

Βρετάκου, Β. (1990) "Ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός στην Ελλάδα", Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

Brown, D. & Brooks, L. (1991). Career Counseling Techniques, Needham Heights: Allyn and Bacon.

CanDo (1999), Ιστοσελίδα http://cando.lancs.ac.uk/

Γ.Δ. Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2000), Ιστοσελίδα http://www.duth.gr/

Γ.Δ. Πανεπιστημίου Αθηνών (2000), Ιστοσελίδα http://glaykos.mm.di.uoa.gr/gd/

Γ.Δ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2000), Ιστοσελίδα http://career.admin.uoi.gr

125

Γ.Δ. Πανεπιστημίου Πειραιά (2000), Ιστοσελίδα http://www.career.unipi gr/main.html

Γ.Δ. Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης (2000), Ιστοσελίδα http://www.teithe.gr/career

Γραφείο Διασύνδεσης Α.Π.Θ. (1999), Ιστοσελίδα http://www.cso.auth.gr

Γραφείο Διασύνδεσης Πανεπιστημίου Αιγαίου (2000), Ιστοσελίδα http://career.aegean.gr

Γραφείο Διασύνδεσης Πάντειου Πανεπιστημίου (2000), Ιστοσελίδα http://www.panteion.gr/gr/ipiresies/diasindesis/simvouleytiki.htm

CSU - (The Higher Education Careers Services Unit) (1999), Ιστοσελίδα http://www.csu.ac.uk/

Gibson, R.L. & Mitchell, M.M. (1990). Introduction to Counseling and Guidance, New York: Macmillan Publishing Company.

Δερμιτζάκη, Ε. (1998). "Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας στο Γ.Δ. Α.Π.Θ." , Ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Α.Π.Θ. στο διαδίκτυο.

Δημητρόπουλος, Ε.Γ. (1994). Σχολικός Εκπαιδευτικός και Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική (6η έκδοση), Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Δημητρόπουλος, Ε.Γ. (1998). Συμβουλευτική και Συμβουλευτική Ψυχολογία (2η έκδοση), Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Δημητρόπουλος, Ε.Γ. (1999). Καιρός για έναν ξεχωριστό «Κλάδο Λειτουργών Συμβουλευτικής» στην Εκπαίδευση, Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τ. 48-49, Μάρτιος & Ιούνιος 1999.

126

"Ενημέρωση" , Περιοδικό του Γ.Δ. Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, τεύχος 6, Μάρτιος - Απρίλιος 1999

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (2000), Ιστοσελίδα http://www.duth.gr/about/

Ζαννή-Τελιοπούλου, Κ. & Σταθακοπούλου, Π. (1994). Το επαγγελματικό «προφίλ» των Λειτουργών του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην Ελλάδα, Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τ. 30-31, Οκτώβριος & Δεκέμβριος 1994

Ηλεκτρονική Τράπεζα Πληροφοριών "Νόμος"

Holland, T.L. (1973). Making Vocational Choices, N.J.: Prentice-Hall.

Καντάς, Α. & Χαντζή, Α. (1991). Θεωρίες Επαγγελματικής Ανάπτυξης, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Καρασαββίδου, Ε. και Βλάχος, Λ. και Κορμπή, Χ. και Αργυροπούλου, Ε. (1999). Πρόταση σχεδιασμού της οργανωτικής δομής του Γραφείου Διασύνδεσης, Γραφείο Διασύνδεσης Α.Π.Θ. (ανέκδοτη αναφορά).

Κολύβα, Β. & Κουτσαύτη, Μ. (1998). Μελέτη Εφαρμογής για τη Δημιουργία Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ), Αθήνα: Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας.

Κορμπή, Χ. (1998). "Υπηρεσίες που προσφέρει το γραφείο διασύνδεσης σπουδών και σταδιοδρομίας", , Ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Α.Π.Θ. στο διαδίκτυο.

Κωτσίκη, Β. (1998). Εκπαιδευτικά συστήματα, Αθήνα: Εκδόσεις Έλλην.

Μαρούδα-Χατζούλη, Α. (1996). Η «λήψη αποφάσεων» στην εκλογή επαγγέλματος, περιοδικό "Η λέσχη των Εκπαιδευτικών", τεύχος 14, Ιούνιος-Αύγουστος 1996, Αθήνα.

127

Μπήτρος, Γ. (2000). "Εκπαίδευση και ανεργία". Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 13 Αυγούστου 2000, Αθήνα

Μπίστικα, Π. (2000). "Ποιοι πτυχιούχοι βρίσκουν δουλειά", Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 6 Αυγούστου 2000, Αθήνα

Münster Universität CareerService (1999), Ιστοσελίδα http://www.uni-muenster.de/CareerService/

Ο.Α.Ε.Δ. - Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού, (1999), Ιστοσελίδα http://www.oaed.gr/drasthriothtes.htm

Ο.Α.Ε.Δ. - Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού, (2000), Ιστοσελίδα http://www.oaed.gr/

Ομάδα Συμβουλευτικής του Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ. (1998). Έκθεση της ομάδας για το εκπαιδευτικό ταξίδι 14-24 Μαΐου 1998 (ανέκδοτη αναφορά).

Οριζόντια δικτύωση Γραφείων Διασύνδεσης Ελληνικών ΑΕΙ, (1999). Συμβουλευτικός οδηγός, Αθήνα: Οριζ. δικτύωση

Οριζόντια Δικτύωση Γραφείων Διασύνδεσης ελληνικών ΤΕΙ (2000), Ιστοσελίδα http://orizontia.career.teiath.gr/

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2000), Ιστοσελίδα http://www.pi-schools.gr/

Parsons, F. (1909). Choosing a Vocation, Boston: Mifflin.

Platonis opera, Tomus IV, έκδοση 1962, Oxford Classical Texts

"Σπουδές και Σταδιοδρομία", περιοδικό του Γ.Δ. του Α.Π.Θ. τεύχη 1, 2, 3 και 4.

128

‘‘Ρότα’’, Κέντρο Υποστήριξης Νέων, Ενημερωτικό φυλλάδιο.

Rogers, C. (1981). Client-Centered Therapy, London: Constable.

Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης (2000), Ιστοσελίδα http://www.teithe.gr

Τζέπογλου, Σ. (1996). "Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγή και ο ρόλος του επαγγελματικού προσανατολισμού", περιοδικό "Η λέσχη των Εκπαιδευτικών", τεύχος 14, Ιούνιος-Αύγουστος 1996, Αθήνα

ΥΠΕΠΘ -Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (2000), Ιστοσελίδα (http://www.ypepth.gr)

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ομάδα εργασίας ΣΕΠ, (1998). Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Α΄ τάξη Τεχνικού Επαγγελματικού Λυκείου, Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ομάδα εργασίας ΣΕΠ, (1998). Βιβλίο Καθηγητή Τεχνικού Επαγγελματικού Λυκείου Α΄ τάξη, Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

University of London Careers Service (1999), Ιστοσελίδα http://www.careers.lon.ac.uk/

Zytowski, D. G. (1972). Four hundred years before Parsons, Personnel and Guidance Journal, 50.

Χατζηαντωνίου, Τ. (1998). "Οι βάσεις δεδομένων του Γ.Δ.", Ιστοσελίδα του Γ.Δ. του Α.Π.Θ. στο διαδίκτυο.

129

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

Γ.Δ.Γ.Δ.Σ.Σ.Α.Π.Θ.ΟΑΕΔΣΕΠΚΕΣΥΠΕΛΚΕΠΑΟΑΑΑΕΚΕΠΕΠΥΠΕΠΘΕΚΕΣΥΠΟΕΕΚΦΕΚΠΕΚΑΕΙΤΕΙΕΠΕΑΕΚ

CSUAGCASΟ.Δ.Δ.ΔΠΘΔΕΠΚ.Ε.Κ. Ο.Δ.Κ.Π.Α.Ε.Π.Α.Γ.Σ.Ε.Ε.

Γραφείο ΔιασύνδεσηςΓραφείο Διασύνδεσης Σπουδών και ΣταδιοδρομίαςΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΟργανισμός Απασχόλησης Εργατικού ΔυναμικούΣχολικός Επαγγελματικός ΠροσανατολισμόςΚέντρο Συμβουλευτικής ΠροσανατολισμούΕλληνικό Κέντρο ΠαραγωγικότηταςΟργανισμός Απασχολήσεως και Ασφαλίσεως ΑνεργίαςΕθνικό Κέντρο Επαγγελματικού ΠροσανατολισμούΕπαγγελματικός ΠροσανατολισμόςΥπουργείο Εθνικής Παιδείας & ΘρησκευμάτωνΕθνικό Κέντρο Συμβουλευτικής και ΠροσανατολισμούΟργανισμός Επαγγελματική Εκπαίδευσης και ΚατάρτισηςΦύλλο Εφημερίδας ΚυβερνήσεωςΠεριφερειακά Επιμορφωτικά ΚέντραΑνώτατα Εκπαιδευτικά ΙδρύματαΤεχνολογικά Εκπαιδευτικά ΙδρύματαΕπιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής

Επαγγελματικής ΚατάρτισηςCareers Services UnitAssociation of Graduate Careers Advisory ServicesΟριζόντιας Δράσης ΔικτύωσηςΔημοκρίτειο Πανεπιστήμιο ΘράκηςΔιδακτικό Επιστημονικό ΠροσωπικόΚέντρο Επαγγελματικής ΚατάρτισηςΟριζόντια ΔικτύωσηΚέντρο Προώθησης ΑπασχόλησηςΕθνικό Παρατηρητήριο ΑπασχόλησηςΓενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας

130

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ

Το παρόν ερωτηματολόγιο αποτελεί μέρος της διπλωματικής μου εργασίας με θέμα τα Γραφεία Διασύνδεσης. Το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο. Παρακαλώ απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνεργασία. Αρβανιτίδης Γεώργιος Μεταπτυχιακός σπουδαστής της ΣΕΛΕΤΕ

1. Στοιχεία επισκέπτη:

Φύλο: Άνδρας Γυναίκα Ηλικία: …………………….. ετώνΙδιότητα: Προπτυχιακός φοιτητής/τρια Σχολή: ………………………………… Μεταπτυχιακός φοιτητής/τρια Τμήμα: ………………………………… Απόφοιτος/η Εργαζόμενος/η

2. Πόσες φορές έχετε επισκεφθεί το Γραφείο Διασύνδεσης; ……………………………

3. Λόγοι επίσκεψης: Πληροφορίες για προπτυχιακές σπουδές Πληροφορίες για μεταπτυχιακές σπουδές Πληροφορίες για προγράμματα κατάρτισης – σεμινάρια Πληροφορίες για υποτροφίες Πληροφορίες για πρακτική άσκηση Πληροφορίες για αγορά εργασίας - θέσεις εργασίας, προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης Πληροφορίες για αγροτικά ιατρεία ή ιατρικές ειδικότητες Παροχή συμβουλευτικής σε θέματα σταδιοδρομίας - συμμετοχή σε ομαδικά εργαστήρια σύνταξης βιογραφικού, προετοιμασίας για συνέντευξη, λήψης επαγγελματικών αποφάσεων και στρατηγικών αναζήτησης εργασίας Άλλος λόγος ….……………………………………………………………………………………..

4. Μάθατε την ύπαρξη του Γραφείου Διασύνδεσης από: Εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας (π.χ. βιογραφικό, συνέντευξη, κ.α.) Ενημερωτικά εργαστήρια των υπηρεσιών του Γραφείου Διασύνδεσης Άλλες εκδηλώσεις του Γραφείου Διασύνδεσης Περιοδικό «Σπουδές & Σταδιοδρομία» Διαδίκτυο (Internet) – ιστοσελίδα Γραφείου Διασύνδεσης Φίλους ή συμφοιτητές Άλλο τρόπο … … … ………………………………………………………………………………

5. Πόσο καιρό πριν την επίσκεψή σας στο Γραφείο Διασύνδεσης πληροφορηθήκατε για την λειτουργία του; Ένα μήνα

131

Ένα εξάμηνο Ένα χρόνο Περισσότερο

συνέχεια στην πίσω σελίδα

6. Ποιους από τους παρακάτω τρόπους προτιμάτε για την καλύτερη εξυπηρέτησή σας; Εξυπηρέτηση από το προσωπικό του Γραφείου Διασύνδεσης Ομαδικά ενημερωτικά εργαστήρια για τις υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης Ομαδικά εργαστήρια συμβουλευτικής σταδιοδρομίας (π.χ. βιογραφικό, συνέντευξη, κ.α.) Ατομική συμβουλευτική σταδιοδρομίας με ραντεβού Σύντομες ατομικές συναντήσεις με συμβούλους σταδιοδρομίας Χρήση βιβλιοθήκης Έντυπο υλικό – συνδρομή στο περιοδικό «Σπουδές & Σταδιοδρομία» Χρήση υπολογιστών – αναζήτηση πληροφοριών στην ιστοσελίδα του Γραφείου Διασύνδεσης Άλλο τρόπο ………………………………………………………………………………………..

7. Πιστεύετε ότι διαθέτετε τις γνώσεις για να αναζητήσετε τις πληροφορίες που παρέχει το Γραφείο Διασύνδεσης στην ιστοσελίδα του; Ναι Όχι

8. Βρίσκετε ενδιαφέρουσες και επαρκείς τις πληροφορίες που παρέχει το Γραφείο Διασύνδεσης στην ιστοσελίδα του; Ναι Όχι Εάν όχι, τι άλλο θα θέλατε να περιλαμβάνει: …. … … … … … … …. … …. … …

… …. … .

9. Έχετε εύκολη πρόσβαση (σπίτι, φίλους, πανεπιστήμιο κλπ.) στο διαδίκτυο (internet);

Ναι Όχι 10. Αντιμετωπίσατε ποτέ στο Γραφείο Διασύνδεσης κάποιο από τα παρακάτω προβλήματα; Ανεπάρκεια προσωπικού για την εξυπηρέτησή σας Μη πλήρως ενημερωμένο προσωπικό Λίγοι υπολογιστές - δυσκολία πρόσβασης στο διαδίκτυο Μικρή και ανεπαρκής βιβλιοθήκη Περιορισμένος χώρος λειτουργίας Ακατάλληλο ωράριο λειτουργίας του ΓΔ Κάποιο άλλο …………………………………………………………………………………………

11. Θελήσατε να συμμετάσχετε σε κάποιο εργαστήριο και δεν βρήκατε θέση; Ναι Όχι 12. Υπάρχουν έντυπα που περιμένατε να βρείτε στο Γραφείο Διασύνδεσης και δεν τα βρήκατε;

Ναι Όχι Εάν ναι, τι είδους έντυπο θα

θέλατε; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

132

13. Διαβάσατε το περιοδικό που εκδίδει το Γραφείο Διασύνδεσης; Ναι Όχι

Εάν ναι, πως κρίνετε τη θεματολογία του .... .... .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

14. Πώς θα αξιολογούσατε τις υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης; Πολύ ικανοποιητικές Ικανοποιητικές Κάπως ικανοποιητικές Μη ικανοποιητικές15. Ποια άλλη υπηρεσία θα θέλατε να προσφέρει το Γραφείο Διασύνδεσης; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

133

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

134

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ - ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Άρθρο 1.Η υπηρεσία του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με την επωνυμία «Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης» έχει ως αποκλειστικό προορισμό - στόχο την πληροφόρηση των φοιτητών - φοιτητριών και αποφοίτων του ΑΠΘ σε θέματα που αφορούν την σταδιοδρομία τους μετά την αποφοίτησή τους. Στόχος επίσης του Γραφείου είναι και η πληροφόρηση των φοιτητών και των φοιτητριών του ΑΠΘ πάνω σε διάφορες δραστηριότητες, όπως εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, κοινωνικές, ψυχαγωγικές ή άλλες που ενδιαφέρουν εν γένει τους νέους ανθρώπους. Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης (ΓΣ) οφείλει: να ενεργεί με διαφάνεια, αντικειμενικότητα και υπευθυνότητα,

να λειτουργεί αξιοκρατικά, να παρέχει ίσες ευκαιρίες πληροφόρησης σε όλους τους φοιτητές - φοιτήτριες / αποφοίτους χωρίς φυλετικές, θρησκευτικές ή άλλες προκαταλήψεις και ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα ή τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, να επιδεικνύει ιδιαίτερη φροντίδα στην εξυπηρέτηση φοιτητών - φοιτητριών με ειδικές ανάγκες, να είναι ευαίσθητο τόσο στις ανάγκες της κοινωνίας, όσο και στα προβλήματα που απασχολούν τους νέους ανθρώπους.

Άρθρο 2.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης βρίσκεται υπό την άμεση εποπτεία της Συγκλήτου, η οποία με αποφάσεις της χαράζει την πολιτική του Γραφείου και εποπτεύει η ίδια, ή μέσω επιτροπής την οποία ορίζει, τη λειτουργία του. Τις αποφάσεις της Συγκλήτου υλοποιεί πενταμελής Επιτροπή, η οποία ορίζεται από τη Σύγκλητο και αποτελείται από πέντε

135

(5) μέλη ΔΕΠ του ΑΠΘ. Η θητεία των μελών της Επιτροπής αυτής είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί μία (1) μόνο φορά.

Άρθρο 3.Η Σύγκλητος ορίζει μία επταμελή Επιτροπή, την Επιτροπή Δεοντολογίας του Γραφείου Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης, η οποία έχει ως αρμοδιότητα την εξέταση διαφόρων δεοντολογικών θεμάτων, όταν αυτά ανακύπτουν, ώστε να εισηγείται σχετικά στη Σύγκλητο. Η Επιτροπή αυτή αποτελείται: Από τον αντιπρύτανη ακαδημαϊκών υποθέσεων του ΑΠΘ, ο οποίος είναι και Πρόεδρος της Επιτροπής. Από τρεις (3) Κοσμήτορες Σχολών του ΑΠΘ ως τακτικά μέλη. Από δύο (2) εκπροσώπους προπτυχιακών φοιτητών - φοιτητριών και έναν (1) εκπρόσωπο των μεταπτυχιακών φοιτητών - φοιτητριών του ΑΠΘ, ως τακτικά μέλη.

Γραμματέας της Επιτροπής Δεοντολογίας ορίζεται από τον Πρόεδρο αυτής, Διοικητικός Υπάλληλος, κλάδου ΠΕ, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας με τα αναπληρωματικά τους ορίζονται από τη Σύγκλητο με την έναρξη κάθε ακαδημαϊκής περιόδου. Η θητεία των μελών της Επιτροπής αυτής είναι ετήσια και παρατείνεται αυτοδίκαια μέχρι την εγκατάσταση των νέων μελών. Τα αναπληρωματικά μέλη αναπληρώνουν τα τακτικά, όταν αυτά κωλύονται.Η Επιτροπή Δεοντολογίας συνεδριάζει σε τακτά διαστήματα που δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερα των δύο (2) μηνών. Συνεδριάζει επίσης εκτάκτως όταν ανακύπτουν θέματα της αρμοδιότητάς της ή όταν το ζητήσουν γραπτώς δύο (2) τουλάχιστον από τα μέλη της.

Άρθρο 4.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης οφείλει να ενημερώνεται σχετικά με τα γνωστικά αντικείμενα όλων των παρεχομένων από το ΑΠΘ ακαδημαϊκών τίτλων (προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών) και να διερευνά με βάση αυτά, τις δυνατότητες για μεταπτυχιακές σπουδές των πτυχιούχων του, τις διαθέσιμες υποτροφίες καθώς και τις ανάγκες ή τάσεις της αγοράς εργασίας. Τις όποιες πληροφορίες συλλέγει, σχετικές με τους τομείς αυτούς, οφείλει έγκαιρα να τις ανακοινώνει προς την πανεπιστημιακή κοινότητα.

136

Άρθρο 5.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης δεν αποτελεί γραφείο εξεύρεσης εργασίας. Απλά πληροφορεί τους φοιτητές - φοιτήτριες του ΑΠΘ, εφόσον το επιθυμούν, για τις ευκαιρίες επαγγελματικής τους απασχόλησης.

Άρθρο 6.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης οφείλει άμεσα να ανακοινώνει προς την πανεπιστημιακή κοινότητα τις όποιες πληροφορίες διαθέτει σχετικά με ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης. Η επιλεκτική παροχή των διαθεσίμων πληροφοριών συνιστά σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα.

Άρθρο 7.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης οφείλει να παρέχει προς τους φοιτητές - φοιτήτριες συμβουλευτικές υπηρεσίες, εφόσον το επιθυμούν, σχετικές με τη σταδιοδρομία τους (ακαδημαϊκή ή επαγγελματική) μετά τη λήψη του πτυχίου τους. Οι υπηρεσίες αυτές μπορεί να παρέχονται και με τη μορφή συνέντευξης των ενδιαφερομένων με ειδικά καταρτισμένο Επιστημονικό Προσωπικό και έχουν ως στόχο τη διευκόλυνση των φοιτητών - φοιτητριών στην επιλογή της επιστημονικής ή επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Το περιεχόμενο των συνεντεύξεων αυτών είναι αυστηρά απόρρητο και η δημοσιοποίησή του συνιστά σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα.

Άρθρο 8.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης μπορεί να βοηθά τα Τμήματα ή τους φοιτητικούς συλλόγους στην οργάνωση ανοικτών εκδηλώσεων που θα φέρουν σε επαφή εργοδοτικούς οργανισμούς με φοιτητές - φοιτήτριες με σκοπό την αμοιβαία ενημέρωση. Η συμμετοχή στην οργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων μπορεί να πραγματοποιείται μόνο μετά από εισήγηση της Επιτροπής Δεοντολογίας και τη σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου.

Άρθρο 9.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης μπορεί να πραγματοποιεί μελέτες σχετικές με την επιστημονική ή επαγγελματική αποκατάσταση

137

των πτυχιούχων των διαφόρων Τμημάτων του ΑΠΘ. Τα δεδομένα τέτοιων μελετών, τα οποία θα δημοσιοποιούνται, οφείλουν να είναι αντικειμενικά, απαλλαγμένα από προσωπικές απόψεις και διαθέσιμα προς αξιοποίηση από τα ενδιαφερόμενα Τμήματα.

Άρθρο 10.Το Γραφείο Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης υποχρεούται να τηρεί αυστηρά το απόρρητο των πληροφοριών που αφορούν στα ατομικά στοιχεία φοιτητών - φοιτητριών, ανεξάρτητα αν αυτές προέρχονται από πανεπιστημιακά αρχεία, από μελέτες, από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων ή άλλες πηγές. Η Σύγκλητος αποφασίζει, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Δεοντολογίας, ποια ατομικά στοιχεία φοιτητών - φοιτητριών, που έχουν εγγράφως συγκατατεθεί στην παροχή τους, μπορούν να ανακοινώνονται προς τρίτους. Η δημοσιοποίηση ή παροχή προς τρίτους ατομικών στοιχείων φοιτητή - φοιτήτριας, χωρίς την έγγραφη συγκατάθεσή τους, συνιστά σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα.

Άρθρο 11.Γενικά, ενέργειες του Γραφείου Σταδιοδρομίας - Διασύνδεσης, που δεν αναφέρονται στον παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας, δεν μπορούν να έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων που αναφέρονται στα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών.

138

ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

1. Φιλοσοφική Σχολή2. Τμήμα Χημείας3. Σχολή Θετικών Επιστημών4. Τμήματα Γεωπονίας και Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος5. Τμήμα Κτηνιατρικής6. Τμήμα Ιατρικής7. Μετεωροσκοπείο8. Αστεροσκοπείο9. Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ10. Τμήμα Οδοντιατρικής

11. Ψυχιατρική Νευρολογική Κλινική 12. Θεολογική σχολή13. Κτίριο Διοίκησης14. Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών15. Αίθουσα Τελετών16. Κεντρική Βιβλιοθήκη17. Πολυτεχνική Σχολή 18. ΤΕΦΑΑ, παιδαγωγική Σχολή, Σχολή Καλών Τεχνών19. Φοιτητική Λέσχη20. Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο21. Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

139

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ Γ.Δ. ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΜΕ «ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ»

ΕΡ. Τι είναι το Γραφείο Διασύνδεσης και σε τι αποσκοπεί η ίδρυσή του; ΑΠ. Είναι μια νέα υπηρεσία που απευθύνεται στους φοιτητές και στους απόφοιτους των ελληνικών πανεπιστημίων και έχει στόχο να τους βοηθήσει να προσεγγίσουν τη μελλοντική τους σταδιοδρομία και να αναζητήσουν εργασία ανάλογη με τις γνώσεις που αποκόμισαν από τις σπουδές τους. Με το θεσμό αυτόν το πανεπιστήμιο εκδηλώνει την επιθυμία του να βοηθήσει το φοιτητή αλλά και τον απόφοιτο στη δύσκολη προσπάθειά του να τακτοποιηθεί επαγγελματικά.

ΕΡ. Υπάρχουν Γραφεία Διασύνδεσης σε άλλες χώρες; ΑΠ. Σε πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι ένας θεσμός με μακρά παράδοση που έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Σε ορισμένα ελληνικά πανεπιστήμια (Πάντειο, Μακεδονίας, κλπ.) τα δύο - τρία τελευταία χρόνια λειτουργούσαν μεμονωμένα γραφεία διασύνδεσης, που αναπτύχθηκαν με πρωτοβουλία των διοικήσεών τους και συνήθως αποκαλούνταν 'Γραφεία Σταδιοδρομίας'.

ΕΡ. Γιατί αποφασίστηκε τώρα η ίδρυση Γραφείων Διασύνδεσης σ' όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια; ΑΠ. Ο θεσμός οργανωμένα θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει και στη χώρα μας πριν από πολλά χρόνια. Κάνει την εμφάνισή του όμως αυτή τη χρονική στιγμή, διότι απλούστατα τώρα δημιουργήθηκαν οι οικονομικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν την οργάνωσή τους. Η χρηματοδότησή τους γίνεται από το Υπουργείο Παιδείας μέσω του ‘‘Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.)’’ και την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια του 2ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.

ΕΡ. Επέβαλε το Υπουργείο Παιδείας την ίδρυση Γραφείων Διασύνδεσης σ' όλα τα ελληνικά Α.Ε.Ι.;

140

ΑΠ. Όχι, το Υπουργείο Παιδείας διέθεσε τα χρήματα μέσω του προγράμματος. Την απόφαση για την ίδρυση των Γραφείων Διασύνδεσης Σπουδών και Σταδιοδρομίας έλαβαν οι διοικήσεις των αντίστοιχων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Ένα πανεπιστήμιο, αν δεν το ήθελε, μπορούσε να μην συμμετάσχει στο πρόγραμμα και να μην ιδρύσει Γραφείο Διασύνδεσης. Όμως όλα τα πανεπιστήμια επέλεξαν τη συμμετοχή τους σ' αυτό. Την απόφαση για τη συμμετοχή του Α.Π.Θ. έλαβε η Σύγκλητος και ανέθεσε την υλοποίηση του έργου σε επιτροπή πανεπιστημιακών.

ΕΡ. Με ποιο τρόπο το Γραφείο μπορεί να βοηθήσει ή να στηρίξει το φοιτητή ή απόφοιτο στη σταδιοδρομία του;ΑΠ. Το πιο σημαντικό έργο του Γραφείο Διασύνδεσης είναι η προσφορά συγκεντρωμένης πληροφόρησης για: μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, οικονομικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, διαθέσιμες υποτροφίες και κληροδοτήματα, θέσεις εργασίας για απόφοιτους, νέα επαγγέλματα και ειδικότητες, προγράμματα κινητικότητας φοιτητών και αποφοίτων στην Ευρώπη, πρακτική άσκηση, και ό,τι άλλο πληροφοριακό υλικό ζητήσουν οι φοιτητές και τα τμήματα του Α.Π.Θ.Επιπλέον, το Γραφείο Διασύνδεσης μπορεί να παρέχει σε κάθε ενδιαφερόμενο συμβουλές σχετικά με τον τρόπο σύνταξης ενός βιογραφικού σημειώματος ή μιας αίτησης, καθώς και για την παρουσία του σε μια συνέντευξη ή να τον ενημερώνει για τα εργασιακά του δικαιώματα.

ΕΡ. Και γιατί όλα αυτά δε μπορεί να τα βρει ένας φοιτητής ή ένας απόφοιτος μόνος του και πρέπει να αποταθεί στο Γραφείο Διασύνδεσης;ΑΠ. Ορισμένα από αυτά μπορεί να τα βρει, άλλα όχι. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κουραστεί πολύ και θα σπαταλήσει αρκετό χρόνο, που πολλές φορές είναι ιδιαίτερα πολύτιμος, διότι οι πηγές όλων αυτών των πληροφοριών είναι διασκορπισμένες και είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν από ένα άτομο. Τώρα πλέον όλες αυτές τις πληροφορίες θα τις αναζητά και θα τις συγκεντρώνει το Γραφείο Διασύνδεσης και στο σύνολό τους θα είναι διαθέσιμες σε όποιον τις ζητήσει.

141

Για παράδειγμα, πολλοί ενδιαφερόμενοι μπορεί να μην πληροφορηθούν ποτέ για κάποια θέση που προκηρύσσεται σε κάποια άλλη πόλη στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, απλά και μόνο επειδή το έντυπο στο οποίο δημοσιεύτηκε η προκήρυξη της θέσης δεν έτυχε να φτάσει στα χέρια τους. Άλλοτε πάλι η πληροφόρηση για κάποια θέση φτάνει στον ενδιαφερόμενο με καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να καθίσταται μάταιη κάθε προσπάθεια διεκδίκησής της. Τώρα το Γραφείο Διασύνδεσης θα μπορεί να προσφέρει έγκαιρα και στο σύνολό τους όλες αυτές τις πληροφορίες.

ΕΡ. Ένας φοιτητής ή απόφοιτος πρέπει να πληρώσει για να αποκτήσει αυτές τις πληροφορίες;ΑΠ. Σε καμιά απολύτως περίπτωση. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται από το Γραφείο Διασύνδεσης εντελώς δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο.

ΕΡ. Υπάρχει κάποια υπηρεσία του Γραφείου που να είναι υποχρεωτική για τους φοιτητές ή τα τμήματα;ΑΠ. Καμία απολύτως! Το Γραφείο δεν αυτενεργεί σε κανένα θέμα. Όλες του οι δραστηριότητες υπόκεινται στον έλεγχο των πανεπιστημιακών φορέων. Ό,τι αναλαμβάνει, το αναλαμβάνει επειδή του το ζήτησε κάποιος φοιτητής ή διδάσκων, κάποιο τμήμα ή κάποιο όργανο του Α.Π.Θ. Επιπλέον, οι υπηρεσίες που θα προσφέρονται θα διαμορφώνονται συνεχώς ανάλογα με τις ανάγκες των φοιτητών.

ΕΡ. Πότε άρχισε να λειτουργεί το Γραφείο Διασύνδεσης; Η πανεπιστημιακή κοινότητα είναι ενημερωμένη για τις δραστηριότητές του;ΑΠ. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, η υλοποίηση του έργου άρχισε στις αρχές του 1997. Η παροχή του πληροφοριακού υλικού όμως άρχισε ουσιαστικά το 1998. Στο διάστημα του ενός έτους που μεσολάβησε το Γραφείο δημιούργησε όλη την απαραίτητη υποδομή (διαμόρφωση χώρων εργασίας, αγορά εξοπλισμού, πρόσληψη προσωπικού υποστήριξης και εκπαίδευσή του, συγκέντρωση πληροφοριών, δημιουργία βάσης δεδομένων, έκδοση πληροφοριακού υλικού κτλ.) που θα του επιτρέψει να λειτουργεί σε πλήρη ανάπτυξη. Την πρώτη δημόσια εμφάνισή του στο

142

πανεπιστήμιο την έκανε στις 5 Νοεμβρίου με τη διοργάνωση ημερίδας μέσω της οποίας πληροφόρησε την πανεπιστημιακή κοινότητα για την ύπαρξή του, τους στόχους του και τις δραστηριότητές του. Παράλληλα, άκουσε τις απόψεις των συμμετασχόντων για την καλύτερη δυνατή οργάνωση και λειτουργία του.Επιπλέον, έχει προγραμματίσει σειρά εκδηλώσεων, στις οποίες θα κληθούν να συμμετάσχουν όλα τα τμήματα του Α.Π.Θ. προκειμένου να αποφασισθεί ένα πρόγραμμα κοινής δράσης.

ΕΡ. Στην ημερίδα που διοργανώσατε έγινε αναφορά για την δημιουργία δικτύου "ακαδημαϊκών συμβούλων". Τι ακριβώς θα κάνουν οι ακαδημαϊκοί σύμβουλοι; ΑΠ. Οι ακαδημαϊκοί σύμβουλοι, που θα είναι μέλη Δ.Ε.Π., θα παρέχουν στους φοιτητές εξειδικευμένες πληροφορίες για εκπαιδευτικά θέματα. Το Γραφείο Διασύνδεσης, αναγνωρίζοντας τη σχέση μεταξύ φοιτητών - καθηγητών, την οποία δεν μπορεί να υποκαταστήσει, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα δίκτυο ακαδημαϊκών συμβούλων. Έτσι, ο φοιτητής, ανάλογα με τις ανάγκες του, θα παραπέμπεται μέσω του Γραφείου στον αρμόδιο κάθε φορά καθηγητή, χωρίς ο ίδιος να χρειάζεται να κάνει κάποια διερεύνηση.

ΕΡ. Ειπώθηκε ακόμη ότι το Γραφείο θα απασχολεί και ψυχολόγους. Ποιος θα είναι ο ρόλος τους; Μήπως έτσι ακολουθούμε αμερικάνικα πρότυπα περί ψυχανάλυσης και ψυχιάτρων, που καμία σχέση δεν έχουν με την ελληνική πραγματικότητα;ΑΠ. Κατ' αρχήν οι ψυχολόγοι δεν είναι ψυχίατροι και κατά δεύτερον ο ρόλος τους δεν είναι να ψυχαναλύουν τους φοιτητές. Είναι γνωστό ότι η ψυχολογία είναι μια επιστήμη με πολλούς κλάδους. Ένας από αυτούς τους κλάδους είναι και η συμβουλευτική σταδιοδρομίας, η οποία βοηθάει το άτομο να ανακαλύψει τις προσωπικές του κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του και να τα συνδυάσει με τις υπάρχουσες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας. Σε αρκετές περιπτώσεις βοηθά στη βελτίωση προσωπικών ικανοτήτων αναζήτησης εργασίας. Δεν αποτελεί καθοδήγηση, αλλά μια διαδικασία κατά την οποία το άτομο διευκολύνεται να πάρει προσωπικές αποφάσεις. Αυτός είναι και ο ρόλος των ψυχολόγων

143

που από τη φύση της επιστήμης τους είναι οι μόνοι κατάλληλοι να τον αναλάβουν. Και είναι σαφές ότι ένα Γραφείο Διασύνδεσης χρειάζεται αυτού του είδους τους συμβούλους, τους συμβούλους σταδιοδρομίας.Οι υπηρεσίες που θα παρέχουν οι ψυχολόγοι σύμβουλοι σταδιοδρομίας μπορούν να ταξινομηθούν σε τρία επίπεδα ανάλογα με τις ανάγκες των ενδιαφερομένων:1ο επίπεδο Προσδιορισμός επιλογής σταδιοδρομίας.Σε πολλούς φοιτητές υπάρχει μία σύγχυση σχετικά με το τι θέλουν να κάνουν μετά την απόκτηση του πτυχίου τους. Θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους; Θέλουν να εργαστούν; Στο σημείο αυτό μπορούν αρχικά να βοηθήσουν οι σύμβουλοι. Οι φοιτητές, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να τους συμβουλευτούν σχετικά με τον προσδιορισμό της επιλογής σταδιοδρομίας τους.2ο επίπεδο Συνέχιση σπουδών. Αναζήτηση εργασίας.Εφόσον ο ενδιαφερόμενος έχει επιλέξει τι θα κάνει μετά την απόκτηση του πτυχίου του μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια του συμβούλου είτε στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων για μεταπτυχιακές σπουδές είτε στη διαδικασία αναζήτησης δουλειάς, που μπορεί να συμπεριλάβει τη σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, τη σύνταξη αίτησης ή τη στήριξή του σε μια συνέντευξη που θα δώσει στο μελλοντικό εργοδότη του.3ο επίπεδο Επαγγελματική σταδιοδρομία.Ο ρόλος του συμβούλου δε σταματά τη στιγμή που ο ενδιαφερόμενος βρει μια δουλειά, αλλά συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας. Ο απόφοιτος και πλέον εργαζόμενος μπορεί να επισκεφθεί το σύμβουλο προκειμένου να βρει απάντηση σε ερωτήματα τα οποία έχουν προκύψει κατά τη διάρκεια της εργασίας του, όπως για παράδειγμα εργασιακά δικαιώματα, κοινωνική ασφάλιση, κ.ά.Οι συμβουλές που χρειάζεται, αν και όποτε τις χρειάζεται ένας φοιτητής για να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του, δεν είναι απλή υπόθεση. Το ότι στην Ελλάδα δεν έχει καθιερωθεί ο θεσμός του συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία μας, δε σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητος και ότι δεν πρέπει ποτέ να καθιερωθεί.

ΕΡ. Αν ένας φοιτητής δε θέλει αυτή τη συνεργασία με το σύμβουλο σταδιοδρομίας τι θα πρέπει να κάνει για να την αποφύγει;

144

ΑΠ. Δε χρειάζεται να κάνει τίποτα απολύτως. Κανένας δεν τον υποχρεώνει να συνεργαστεί με τον ψυχολόγο. Μπορεί να ζητήσει τις πληροφορίες που θέλει από το Γραφείο και να περιορισθεί αποκλειστικά σ' αυτές. Η συμβουλευτική θα είναι πάντα μια υπηρεσία αυστηρά προαιρετική για όποιον και όποτε τη χρειαστεί.

ΕΡ. Μπορεί επομένως κανείς να πει ότι το Γραφείο Διασύνδεσης βρίσκει δουλειά στους απόφοιτους; Είναι, δηλαδή, ένα πανεπιστημιακό γραφείο ευρέσεως εργασίας, που φιλοδοξεί να χτυπήσει την ανεργία; ΑΠ. Όχι, σε καμιά περίπτωση. Μια τέτοια λογική υποβαθμίζει αμέσως το αυτονόητο. Το Γραφείο Διασύνδεσης ούτε θέσεις εργασίας δημιουργεί ούτε διορίζει άτομα σε προσφερόμενες θέσεις. Αντίθετα, παρέχει μόνο πληροφόρηση και βοηθά τον ενδιαφερόμενο να τη βρει συγκεντρωμένη. Είναι σαφές ότι η πληροφόρηση ούτε το πρόβλημα της ανεργίας μπορεί να λύσει, ούτε κανένα άλλο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. Το μόνο, πιθανόν, που επιτυγχάνει το Γραφείο είναι να βοηθάει, στο μέτρο του δυνατού, να έχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι ίσες ευκαιρίες στην απόκτηση αυτής της πληροφόρησης.

ΕΡ. Και δε θα πρέπει το Γραφείο Διασύνδεσης να ευαισθητοποιηθεί στο θέμα της ανεργίας, μιας και είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων του Α.Π.Θ. παραμένουν άνεργοι; ΑΠ. Το πρόγραμμα με το οποίο δημιουργήθηκε το Γραφείο Διασύνδεσης δεν προβλέπει καμία τέτοια δραστηριότητα. Η εύρεση εργασίας δεν αποτελεί στόχο του Γραφείου και συνεπώς δεν πρόκειται να αναλάβει κανένα τέτοιο ρόλο. Άλλωστε, υπάρχουν άλλοι δημόσιοι φορείς που έχουν τέτοια υποχρέωση και δραστηριοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση.

ΕΡ. Αν μια εταιρία ζητήσει άτομα για να καλύψει κάποιες θέσεις της δε θα είναι διακριτική μεταχείριση η υπόδειξη συγκεκριμένων ατόμων για την κάλυψη αυτών των θέσεων; ΑΠ. Το Γραφείο Διασύνδεσης δεν εξυπηρετεί ανάγκες εταιριών αλλά ανάγκες της πανεπιστημιακής κοινότητας και κυρίως των φοιτητών και των αποφοίτων του Α.Π.Θ. Η σχέση σε καμιά περίπτωση δεν είναι αμφίδρομη. Κατά συνέπεια, δεν προβλέπεται διαδικασία που να καλύπτει

145

τις ανάγκες της εταιρίας. Αν μια εταιρία ζητά να προσλάβει προσωπικό, το Γραφείο Διασύνδεσης το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να συμπεριλάβει το αίτημα της εταιρίας σε μια οργανωμένη κατάσταση προσφερομένων θέσεων εργασίας που συντάσσει το ίδιο το Γραφείο και η οποία διαρκώς ενημερώνεται. Η κατάσταση αυτή είναι διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο είτε μέσω των εντύπων που συντάσσει το Γραφείο, είτε μέσω της ιστοσελίδας του στο Διαδίκτυο (Internet).Αντίθετα, ένας ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει πληροφορίες από το Γραφείο Διασύνδεσης για κάποια θέση που τον ενδιαφέρει ή - εφόσον το επιθυμεί - την παροχή συμβουλών από το σύμβουλο σταδιοδρομίας σχετικά με τη διαδικασία που θα πρέπει να επιλέξει για να διεκδικήσει τη θέση.Σε καμιά περίπτωση πάντως δεν επιτρέπεται να παρέχει το Γραφείο Διασύνδεσης πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες και τα προσόντα των φοιτητών ή των απόφοιτων σε εταιρίες, φορείς ή οργανισμούς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Η παροχή τέτοιων πληροφοριών αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα.

ΕΡ. Τέτοιες πληροφορίες δε θα παρέχει ούτε ακόμη και αν ζητηθεί η διεξαγωγή μιας έρευνας ή η διοργάνωση μιας εκδήλωσης στην οποία συμμετέχει κάποια εταιρία; ΑΠ. Την απόφαση για τη διεξαγωγή έρευνας ή για διοργάνωση εκδήλωσης λαμβάνει η Σύγκλητος ύστερα από εισήγηση του συνόλου των φορέων που θα την αναλάβουν. Αυτή αποφασίζει για τη φύση του αναλαμβανόμενου έργου, την παραγωγή του υλικού και τη διάθεσή του.Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το Γραφείο Διασύνδεσης σε καμιά περίπτωση δεν αυτενεργεί σε τίποτα πέρα από τα αυτονόητα και γενικώς παραδεκτά. Συνεργάζεται με εταιρίες μόνο για να προωθήσει τα συμφέροντα των αποφοίτων και εκτελεί εντολές γενικών συνελεύσεων και πανεπιστημιακών οργάνων σύμφωνα με όσα ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας του.

ΕΡ. Ούτε ακόμη και αν μία εταιρία ζητήσει να αγοράσει αυτές τις πληροφορίες ή προτείνει να χρηματοδοτεί και να ενισχύει οικονομικά το Γραφείο Διασύνδεσης;

146

ΑΠ. Ούτε και σ' αυτή την περίπτωση, διότι απλούστατα το Γραφείο Διασύνδεσης είναι πανεπιστημιακός ακαδημαϊκός θεσμός και όχι κερδοσκοπικός οργανισμός.

ΕΡ. Ποιος εξασφαλίζει ότι με αυτού του τύπου τις λειτουργίες το Γραφείο Διασύνδεσης δε θα παρεκτραπεί στην πορεία από τους αρχικούς του στόχους και δε θα μετατραπεί σ' ένα γραφείο συγκέντρωσης βιογραφικών στοιχείων τα οποία θα χρησιμοποιεί εν είδη τράπεζας δεδομένων προωθώντας μάλιστα κατ' επιλογή αποφοίτους σε θέσεις εργασίας; Μια τέτοια εξέλιξη σε τι θα διαφέρει από ένα φακέλωμα των αποφοίτων; ΑΠ. Πρέπει να γίνει σαφές ότι το Γραφείο Διασύνδεσης θα είναι και θα παραμείνει προαιρετικό και συμβουλευτικό για όλους τους φορείς του Α.Π.Θ. και η δραστηριότητά του θα βρίσκεται πάντα υπό το συνεχή έλεγχο και την παρακολούθηση της Συγκλήτου. Σε καμία περίπτωση ο Γραφείο δε θα μπορεί να εξαναγκάσει κάποιον να κάνει κάτι που δεν το επιθυμεί. Έτσι κανένας φοιτητής ή απόφοιτος δε θα υποχρεώνεται να αφήνει το βιογραφικό του σημείωμα στο Γραφείο. Αυτό θα μπορεί να συμβεί μόνον ύστερα από έγγραφη αίτηση και υπογεγραμμένη δήλωση των ενδιαφερόμενων, που θα δηλώνει σαφώς τον τρόπο χρήσης των στοιχείων. Οι φοιτητές και οι απόφοιτοι θα γνωρίζουν επακριβώς τον τρόπο με τον θα χρησιμοποιηθούν τα βιογραφικά τους σημειώματα και μόνο μετά από δική τους απόφαση θα μπορούν να γίνουν διορθώσεις, προσθήκες ή αλλαγές σ' αυτά.Το Γραφείο Διασύνδεσης δε θα μπορεί να αυθαιρετεί ούτε τώρα ούτε στο μέλλον. Όλες του οι δράσεις θα διέπονται από έναν αυστηρό κώδικα δεοντολογίας που σύντομα θα δοθεί προς συζήτηση στην πανεπιστημιακή κοινότητα και στην τελική του μορφή θα εγκριθεί από τη Σύγκλητο του Α.Π.Θ. Η τήρησή του θα παρακολουθείται από Επιτροπή Δεοντολογίας, στην οποία θα συμμετέχουν καθηγητές και φοιτητές. Η θητεία της Επιτροπής θα είναι ετήσια και τα μέλη της θα ορίζονται κάθε χρόνο από τη Σύγκλητο. Η Επιτροπή, για κάθε θέμα της αρμοδιότητάς της, θα εισηγείται στη Σύγκλητο και μόνον αυτή θα αποφασίζει σχετικά.Η μεμονωμένη παροχή πληροφόρησης, η παραβίαση του απορρήτου μιας συνεργασίας με το σύμβουλο σταδιοδρομίας, καθώς και κάθε παρεκτροπή

147

από όσα ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας θα στοιχειοθετούν βαριά πειθαρχικά παραπτώματα, που θα έχουν όλες τις προβλεπόμενες κυρώσεις. Κατά συνέπεια, με όλες αυτές τις ασφαλιστικές δικλείδες δεν πρέπει να υπάρχει κανένας φόβος φακελώματος.

ΕΡ. Το πρόγραμμα, όμως, με το οποίο χρηματοδοτείται το Γραφείο Διασύνδεσης έχει ημερομηνία λήξης. Στη συνέχεια από ποιες πηγές θα βρει χρήματα για να συντηρηθεί και να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του; ΑΠ. Κατ' αρχήν, τα βασικά και μεγαλύτερα έξοδα του Γραφείου (εξοπλισμός, διαμόρφωση χώρων, επιμόρφωση προσωπικού) θα έχουν καλυφθεί μέχρι το τέλος του έργου και θα μένει το κόστος συντήρησης. Αν το Γραφείο Διασύνδεσης πετύχει τους στόχους του και αποδείξει ότι είναι μια χρήσιμη υπηρεσία, τότε το κόστος της συντήρησης θα το αναλάβει, με παρότρυνση των φοιτητών, το πανεπιστήμιο. Μέρος των εξόδων όμως μπορεί να διασφαλισθεί και από τη διάθεση των εκδόσεών του σε χώρους εκτός των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

ΕΡ. Μήπως το Γραφείο, με πρόσχημα την απορροφητικότητα των αποφοίτων στην αγορά εργασίας, παρεμβαίνει και αλλάζει το πρόγραμμα σπουδών και τη φυσιογνωμία του πανεπιστημίου προσαρμόζοντάς το στις ανάγκες της αγοράς; ΑΠ. Το Γραφείο Διασύνδεσης δεν έχει καμία άλλη θέση αλλά και καμία αρμοδιότητα να παρεμβαίνει σε διαδικασίες που από το νόμο πλαίσιο για τη δομή και τη λειτουργία των Α.Ε.Ι. έχουν ανατεθεί στη γενική συνέλευση των τμημάτων και στα καθ' ύλην αρμόδια πανεπιστημιακά όργανα.Το μόνο που μπορεί να κάνει το Γραφείο Διασύνδεσης είναι να ανταποκριθεί στην πρόσκληση ενός πανεπιστημιακού τμήματος να μελετήσει και να διερευνήσει ορισμένα θέματα που το τμήμα κρίνει ότι είναι σημαντικά για να διαμορφώσει τη στρατηγική του προγράμματος σπουδών του. Στην περίπτωση αυτή το Γραφείο Διασύνδεσης παρέχει τις πληροφορίες που του ζητήθηκαν και σε καμία περίπτωση δεν παρεμβαίνει στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος, για τη διαμόρφωση ή αναδιαμόρφωση του οποίου μπορεί να πάρει απόφαση άλλωστε μόνο η γενική του συνέλευση.

148

Για παράδειγμα, ένα τμήμα μπορεί να θέλει να μάθει πώς αξιολογούν οι φορείς που απασχολούν απόφοιτους του τμήματος την επιστημονική τους κατάρτιση ή πώς οι απόφοιτοί του κατανέμονται στην αγορά εργασίας. Τα στοιχεία αυτά τα συγκεντρώνει το Γραφείο Διασύνδεσης σε συνεργασία με το τμήμα και ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου. Η αξιολόγηση και συνεκτίμησή τους γίνεται αποκλειστικά από το τμήμα και μόνον αυτό αποφασίζει αν θέλει να επιφέρει τροποποιήσεις στο πρόγραμμα σπουδών και προς ποια κατεύθυνση.

ΕΡ. Με την ανάπτυξη του θεσμού του Γραφείου Διασύνδεσης όμως δεν εισάγεται στα πανεπιστήμια η επιχειρηματική λογική, η οποία προωθεί την παραγωγή απασχολήσιμων αποφοίτων και όχι επιστημόνων; ΑΠ. Ο προβληματισμός των τμημάτων για το αν οι απόφοιτοί τους βρίσκουν εύκολα δουλειά δεν έρχεται σε αντίθεση με την προσπάθειά τους να ετοιμάσουν ικανούς επιστήμονες και δεν έχει καμία σχέση με την "επιχειρηματική λογική". Η επιστήμη και η παιδεία δεν αναπτύσσονται μέσα σε ένα δωμάτιο αποκομμένες από την παραγωγή και την οικονομία της χώρας. Συνδέονται με τις ανάγκες που έχει η κοινωνία, τις ανάγκες που έχει η χώρα, τις επηρεάζουν και επηρεάζονται απ' αυτές.Ο κίνδυνος δημιουργείται όταν η σχέση αυτή λειτουργεί προς τη μία κατεύθυνση. Αντίθετα, όταν αυτό το σχήμα διατηρεί την αμφίδρομη μορφή του, τότε η κοινωνία δεν αναπαράγεται μέσα από στεγανές κατευθύνσεις αλλά αποκτά μια δυναμική μορφή σύμφωνα με τις αναδεικνυόμενες κάθε φορά αξίες. Η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα είναι αυτή που θα προσδιορίσει τα πλαίσια ανάπτυξης της γνώσης και προώθησης της επιστήμης και οφείλει να είναι αυτή που θα αντισταθεί σθεναρά σε κάθε προσπάθεια ενσωμάτωσής της.

ΕΡ. Πώς μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ότι στο μέλλον σ' ένα περισσότερο εξαρτημένο πανεπιστήμιο όλα αυτά δε θα στραφούν σαν μπούμερανγκ σε βάρος του, οπότε οι σχέσεις εξάρτησης πιθανόν τότε να είναι μη αναστρέψιμες;ΑΠ. Τον τρόπο δράσης και λειτουργίας του Γραφείου Διασύνδεσης θα καθορίζει ο κώδικας δεοντολογίας, το τελικό κείμενο του οποίου θα έχει την αποδοχή του συνόλου της πανεπιστημιακής κοινότητας.

149

Θεματοφύλακας οφείλει να είναι η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα μέσα από τις διαδικασίες που η ίδια θα έχει ορίσει. Τα μέλη της, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, στηρίζουν την αυτονομία και το δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου και κατά συνέπεια δεν υφίσταται κανένας κίνδυνος εκτροπής. Μέσα σε καθεστώς δημοκρατικών και συλλογικών διαδικασιών ο κίνδυνος αυτός είναι τόσο υπαρκτός όσο και σε όλη την υπόλοιπη κοινωνία.

Ακολουθούν:Η πρώτη και η δεύτερη σελίδα του 1ου τεύχους του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία"

150

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Σ’ αυτό το τεύχος Το Γραφείο Διασύνδεσης και οι δραστηριότητές του

Σελ. 4-7 Το πρόβλημα της επαγγελματικής αποκατάστασης Γιατροί, βιολόγοι και δικηγόροι παρουσιάζουν το πρόβλημα της ανεργίας στον κλάδο τους και προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή του

Σελ. 14-17 Σπουδές χωρίς σύνορα

Σελ. 18-20

151

Περιεχόμενα Σημείωμα της σύνταξης ....... 2 Χαιρετισμός του πρύτανη του Α.Π.Θ. …..3 Γιατί χρειαζόμαστε πανεπιστημιακά γραφεία σταδιοδρομίας ……4 Συμβουλευτική σταδιοδρομίας ………….….6 Το Γραφείο Διασύνδεσης σας ενημερώνει μέσα από το Διαδίκτυο ……………...7 Επειδή η γνώμη σας μετράει …………………...8 Τι γνωρίζουμε και τι όχι για τον Ο.Α.Ε.Δ. …………10 Ο κορεσμός στα επαγγέλματα δημιούργησε αβεβαιότητα ..14 Σπουδές χωρίς σύνορα ….18 Όταν η απόσταση δεν αποτελεί εμπόδιο ….…21 Αποδελτίωση τύπου: Αυτό το ξέρατε; …………..22 Πρόγραμμα εκδηλώσεων Γραφείου Διασύνδεσης …..24

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Μέχρι σήμερα το Γραφείο Διασύνδεσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης χρησιμοποιεί για την ενημέρωση των φοιτητών, των αποφοίτων και των πανεπιστημιακών δασκάλων, σε θέματα σπουδών, σταδιοδρομίας και απασχόλησης, τα γενικά και ειδικά έντυπα, το Διαδίκτυο, τις "ημέρες σταδιοδρομίας", τα εργαστήρια και τις ημερίδες.

Μία ακόμη προσπάθεια στην κοινωνία

της πληροφόρησης...

Με την έκδοση του περιοδικού "Σπουδές και Σταδιοδρομία" το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. εγκαινιάζει έναν ακόμη τρόπο για τη διάχυση αυτών των πληροφοριών, επιδιώκοντας παράλληλα την ανάπτυξη μιας κοινής γλώσσας επικοινωνίας και την ενίσχυση της σύνδεςής του τόσο με τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, όσο και με τον ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό περίγυρο. Το περιοδικό θα φιλοξενεί άρθρα, ενημερωτικά ρεπορτάζ, αποτελέσματα ερευνών και προβληματισμούς μελών του Α.Π.Θ. σε θέματα που αφορούν τις σπουδές, την επαγγελματική σταδιοδρομία και την απασχόληση στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Έχουμε συνείδηση των δυσκολιών που θα προκύψουν και της προσπάθειας που απαιτεί ένα τέτοιο εγχείρημα σε έναν κόσμο που βομβαρδίζεται κυριολεκτικά από πληροφορίες. Πιστεύουμε όμως, ότι η έκδοση του περιοδικού θα συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση των μέσων επικοινωνίας του Γραφείου Διασύνδεσης και του πανεπιστημίου με την κοινωνία και θα ανοίξει θετικές προοπτικές στο μέλλον για τους αποφοίτους μας. Ο χρόνος θα δείξει αν η προσπάθεια αυτή ήταν πραγματική ανάγκη ή μια ακόμη ρομαντική σκέψη. Αξίζει όμως να δοκιμάσουμε...

Η συντακτική επιτροπή

Τεύχος 1, Ιανουάριος 1999

Τεύχος 1, Ιανουάριος 1999

Περιοδική έκδοση του Γραφείου Διασύνδεσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Συντακτική επιτροπή: Λουκάς Βλάχος, αναπλ. καθ. Τμήματος Φυσικής, πρόεδρος Επιτροπής Υλοποίησης Έργου,

Νόρα Καρασαββίδου, λέκτορας Τμήματος Οικονομικών, μέλος Επιτροπής Υλοποίησης Έργου, Δημήτρης Αραβαντινός, επίκ. καθ. Τμήμ. Πολιτ. Μηχαν., επιστημ. συνεργ. σε θέματα εκδόσεων του Γ.Δ., Γιάννης Παντής, επίκ. καθ. Τμήματος Βιολογίας, Χριστιάνα Κορμπή, συντονίστρια του Γ.Δ., Ελένη Αντωνοπούλου, υπεύθυνη εκδόσεων και ιστοσελίδας.

Ομάδα Γραφείου Τύπου: Γιάννης Νέγρης, δημοσιογράφος, Γιώτα Σωτηροπούλου, φοιτήτρια Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε., Μαρία Μιχαλοπούλου, φοιτήτρια Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε.

Διεύθυνση επικοινωνίας: Κεντρικό Γραφείο Διασύνδεσης, Κτίριο Διοίκησης Α.Π.Θ., Πανεπιστημιούπολη, 54006 Θεσσαλονίκη τηλ. 995833, fax: 995831, ηλεκτρ. ταχ.: ymedia@cso.auth.gr.

Ηλεκτρονική σελιδοποίηση-φιλμ: thema, Κερασούντος 68, Καλαμαριά, τηλ. 421405. Εκτύπωση: Β. Μπούρης, Τραπεζούντος 67, Καλαμαριά, τηλ. 414980.

Τα ενυπόγραφα κείμενα συνεργατών δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του Γραφείου Διασύνδεσης.

Επιτρέπεται κάθε αναδημοσίευση, με υποχρέωση αναφοράς του περιοδικού ως πηγής. Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε Τ Α Ι Δ Ω Ρ Ε Α Ν

152