263

چكیدهسازند سروك )آلبین - تورونین( دومین سازند مخزنی مهم در مخازن جنوب و جنوب باختری ایران است و به طور چیره از سنگ های كربناتی تشكیل شده است. در این پژوهش بخش باالیی سازند سروك در میادین نفتی سیری برای تعیین ریزرخساره ها، محیط رسوبی، فرایندهای دیاژنزی و چینه نگاری سكانسی مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی های رخساره ای منجر به شناسایی 12 ریزرخساره شد كه در 5 مجموعه رخساره ای قرار می گیرند و در یك محیط رسوبی رمپ كربناتی هموكلینال برجای گذاشته شده اند. بیشتر فرایندهای دیاژنزی كه این سازند را تحت تأثیر قرار داده اند شامل آشفتگی زیستی، میكرایتی شدن، سیمانی شدن، انحالل، دولومیتی شدن، استیلولیتی شدن، پیریتی شدن و ایجاد شكستگی ها است. مهم ترین سیمان های مشاهده شده در این سازند شامل سیمان كلسیتی هم بعد ریزبلور، سیمان كلسیتی دروزی، سیمان كلسیت اسپاری بلوكی درشت بلور و سیمان سین تكسیال است. بررسی های چینه نگاری سكانسی به شناسایی 3 سكانس رسوبی رده سوم در بخش باالیی سازند سروك انجامید و رخساره ها و فرایندهای دیاژنزی در

چهارچوب چینه شناسی سكانسی مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدواژه ها: سازند سروك، میادین نفتی سیری، مدل رسوبی، دیاژنز، چینه نگاری سكانسی. E-mail: drkhanjani@Gmail.com نویسنده مسئول: مجید خانجانی*

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك )معادل میشریف( در میادین نفتی سیری

مجید خانجانی 1* ، سیدرضا موسوی حرمی 2 ، حسین رحیم پور بناب 3 و محمدرضا کمالی 41 دکترا، گروه زمین شناسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسالمی، تهران، ایران

2 استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران3 استاد، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 دانشیار، پژوهشکده اکتشافات و تولید، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 19/ 10/ 1391 تاریخ پذیرش: 06/ 03/ 1392

زمستان 93، سال بیست و چهارم، شماره 94، صفحه 263 تا 274   )چینه شناسی و رسوب شناسی(

1- پیش گفتاربرای مطالعات را با شناسایی و تحلیل رخساره ها زمینه درك صحیح محیط رسوبی دیاژنز، یك عامل كنترل كننده مهم فراهم می كند. دیاژنزی وچینه نگاری سكانسی (Shano et al., 1993) در بسیاری از مخازن هیدروكربنی به ویژه در خاورمیانه استمرتبط دریا آب سطح نوسان های با عموماً كربناتی رسوبات دیاژنزی تاریخچه و است (Sarg, 1988; Emery & Meyers, 1996). تركیبی از اطالعات رخساره ای، با بررسی های جامع دیاژنزی در چهارچوب چینه نگاری سكانسی می تواند در كسب درك درستی از سامانه های هیدروكربنی موجود در مخازن كربناتی و چگونگی تغییرات .)Moore, 2001; Beiranvand et al., 2007; Murris, 1980( باشند مفید بسیار آن

در زاگرس حوضه و عربی سكوی در كرتاسه سن به رسوبات ستبر تجمع هستند اقتصادی دید از مهم بسیار و عظیم فوق هیدروكربن ذخایر برگیرنده Setudehnia, 1978; Alsharhan & Nairn, 1986 & 1988;( Ghabeishavi et al., 2009 & 2010; Hollis, 2011; Lapponi et al., 2011(. بخش

مهمی از این منابع هیدروكربنی در سازند سروك و معادل های آن در سكوی عربی از سنگ مخزن های به سن آلبین- تورونین یكی جای گرفته است. سازند سروك آهكی سنگ های از بیشتر و )1372 )مطیعی، است ایران باختری جنوب در مهم تشكیل شده است. این سازند بخشی از گروه بنگستان است كه در سكوی كربناتی سروك سازند نمونه برش است. شده نهشته نوتتیس جنوبی حاشیه در گسترده ای باختری شمال در و بنگستان كوه تاقدیس جنوبی یال در واقع سروك تنگ در سازند این ستبرای .)James & Wynd, 1965( است شده معرفی بهبهان شهرستان این .)Ghazban, 2007( است متغیر متر 223 تا متر 41 از مختلف میادین در وكستونی و مادستونی سنگ آهك شامل فارس خلیج خاوری جنوب در سازند و پكستونی و سنگ آهك پیشین سنومانین به سن خاتیا( )سازند آلی مواد از غنی گرینستونی غنی از رودیست )معادل میشریف( به سن سنومانین پسین- تورونین است جدا الفان سازند شیل های از را سازند این ناپیوستگی یك .)Farzadi, 2006(

ناپیوستگـی یك سـازند این رأس ناپیوستگـی .)James & Wynd, 1965( می كند صفحه و زاگرس سراسر در كه است میانی تورونین زمـان به مربوط ناحیه ای Rahimpour-Bonab et al., 2012; نمونـه )برای است تشخیص قابل عربی Videtich et al., 1988; Sharland et al., 2001; Razin et al., 2010;

Sharp et al., 2010; Van Buchem et al., 2011(. در این مطالعه رخساره ها، محیط

رسوبی و فرایندهای دیاژنزی در چهارچوب چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند قرار مطالعه مورد پژوهش این در میادینی كه می گیرد. قرار بررسی مورد سروك جنوب و جنوب در كه هستند دنا و سیوند اسفند، سیری میادین شامل گرفته اند باختری جزیره سیری )حدود 72 كیلومتری خط ساحلی ایران در جنوب بندر لنگه و 40 كیلومتری باختر جزیره ابوموسی( در جنوب خاوری خلیج فارس واقع شده اند

)شكل 1(.

2 - روش مطالعه ،(Siri E) اسفند میدان سیری 3 در باالیی ســازند سـروك پژوهش بخش این در قرار گرفت. بررسی میدان یك چاه( مورد (Siri C) )در هر (Siri D) و سیوند دنا ستبرای سازند سروك در هریك از چاهای باال به ترتیب 108، 158و 185 متر است )خانجانی، 1392(. از بخش باالیی سازند سروك )معادل میشریف( كه بخش مخزنی در میادین باال و هدف مورد مطالعه است، مغزه تهیه شده است. این بخش در میادین سیری اسفند، دنا و سیوند به ترتیب 85 ، 109 و 50 متر است. در این پژوهش افزون بر استفاده از الگ گاما و گزارشات مغزه ها، از 437 مقطع نازك تهیه شده از مغزه ها برای تشخیص اجزای سازنده ریزرخساره ها استفاده شده است. برای جدایش كلسیت Dickson (1965) از دولومیت، از محلول فری سیانید پتاسیم و آلیزارین سرخ به روشاستفاده شد. هدف از بررسی موارد فوق، تعیین اندازه و نوع ذرات سازنده و عوارض فرایندهــای رسوبی، محیط ریزرخساره ها، تعیین رسوب گذاری، زمان به مربوط

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

264

سنگ هــای نام گذاری است. رسوبی سكانس های قرارگیری ترتیب و دیاژنزی Embry & Klovan (1971) صورت و Dunham (1962) پایه رده بندی بر كربناتی Flugel (2010) استاندارد ریزرخساره های با شده تعین ریزرخساره های و گرفت

مطابقت داده شد.

3- ریزرخساره هامطالعه مقاطع نازك بخش باالیی سازند سروك در میادین مورد مطالعه به شناسایی این برجای گذاشته شده اند. مجموعه رخساره ای 5 در كه انجامید ریزرخساره 12

ریزرخساره ها به شرح زیر خالصه شده اند:(Mudstone) 3- 1. مادستون

تیره و 5 درصد آلوكم تشكیل شده است. آلوكم ها زمینه گلی از این ریزرخساره كه به طور بسیار پراكنده در ماتریكس قرار گرفته اند شامل روزن بران پالنكتونیك، زیای حضور گل پشتیبان، بافت هستند. اسفنج سوزن و رادیوالریا الیگوستژینید، كه تیره رنگ و گاما الگ زیاد مقادیر دادن نشان زیای كف زی، نبود پالژیك، احتماالً در نتیجه شرایط انوكسیك و حفظ مواد آلی ایجاد شده است، نشانگر محیط معادل می توان را ریزرخساره این است )شكل 2-الف(. ژرف و كم انرژی حوضه Flugel (2010) RMF5 )مادستون پالژیك( درنظر گرفت و در كمربند رخساره ای

شماره Wilson (1975) 1 )حوضه( قرار می گیرد.الیگوستژینید و پالنكتونیك روزن بران دارای پكستون تا وکستون .2 -3(Planktonic foraminifera Oligosteginids wackstone to packstone)

آلوكم فراوان ترین الیگوستژینیدها و پالنكتونیك روزن بران ریزرخساره این در هستند كه به میزان 25 تا 35 درصد در مقاطع نازك وجود دارند. خردهای اكینویید، را ریزرخساره درصد 15 هم با فرعی به صورت پلویید و استراكدا اسفنج، سوزن زیای حضور عدم پالنكتونیك، زیای حضور گل پشتیبان، بافت می دهند. تشكیل كف زی، نشان دادن مقادیر زیاد الگ گاما و نبود بایوكالست هـای درشت نشـانگـر محیط ژرف و كم انرژی حوضـه است )شكل 2- ب(. این ریزرخسـاره را می توان (Argillaceous burrowed mudstone/wackestone) Flugel (2010) RMF2 معادلقرار )حوضه( Wilson (1975) 1 شماره رخساره ای كمربند در و گرفت نظر در می گیرد. ریزرخساره های حوضه در توالی های مورد مطالعه با بخش خاتیا )شیلیف(

در بخش جنوبی خلیج فارس (Burchette & Britton, 1985) مطابقت دارند.سـیـلتـی انـدازه در اسـكلتی وکـسـتـون تـا پـكـسـتـون .3 -3

(Silt Size–grained Skeletal Packstone to wackstone)

این ریزرخساره از پكستون ها و وكستون های بیوكالستی تشكیل شده است. آلوكم ها در این ریزرخساره بیشتر خرده های رودیستی با اندازه در حد سیلت )كوچك تر از از می دهند. تشكیل را ریزرخساره تا 50 درصد بین 30 هستند كه 0/064میلی متر( آنجایی كه رودیست ها در بخش های كم ژرفاتر حوضه رسوبی گسترش داشته اند، بر اثر عملكرد امواج و جریان ها قطعاتی از آنها خرد و به این محیط منتقل شده اند. این ریزرخساره در محدوده رمپ بیرونی قرارگرفته و قابل مقایسه با ریزرخساره شماره 1

Peloidal Calcisiltite with Spicules( Flugel (2010)) است )شكل 2- پ(.

(Fine–grained Skeletal Packstone) 3- 4. پكستون بایوکالستی ریزدانه 50 میزان به رودیستـــی خردشـده قطعـــات ریــزرخســاره این اصلــی اجــزای این فرعــی سـازنــدگــان پلوییدهـا و اكینودرم خــرده هـای هستنــد. درصــد می دهنــد. تشكیــل را ریــزرخســاره درصد 13 هم با كه هستنــد ریزرخســاره و 0/25میلی متر( )0/064تا ریز و ریز خیلی ماســه حــد در ذرات انــدازه جــورشـــدگی متــوسط است )شكل 2- ت(. این ریزرخســاره را می تــــوان معـــادل

Burrowed Multigrain Packstone/Wackestone( Flugel (2010)(، واقع RMF8 در رمپ میانی در نظر گرفت.

ریـزدانــه کـورتـویـیــدی بـایـوکالستــی گـرینستــون .5 -3 (Fine–grained Skeletal Cortoid Grainstone)

این اجزای درصد 55 حدود وكورتوییدها رودیستی بیشتر اسكلتی خرده های )بیشتر كف زی روزن بران و اكینودرم خرده های پلوییدها، و هستند ریزرخساره می دهند. تشكیل را ریزرخساره فرعی 10 درصد به طور آلوئولینید( و تكستوالرید این است. متوسط ذرات جورشدگی و میلی متر 0/25 0/125تا بین ذرات اندازه

ریزرخساره را می توان مربوط به رمپ میانی نزدیك به شول دانست )شكل 2- ث(. (rudist grainstone) 3- 6. گرینستون رودیستی

مهم ترین اجزای این ریزرخســاره خرده هــای رودیستی است كه به میزان40 درصــد در مقطع نازك وجــود دارند. كورتویید، پلویید و قطعات اكینودرم با هم به میزان 20 درصــد اجزای فرعی این ریزرخســاره هستنــد. اندازه ذرات در حد ماســه متوســط )بین 0/25 تا 1 میلی متر( و جــورشدگــی متوسط است )شكل 2- ج(. گردشــدگــی ذرات و نبــود ماتریكس گلی نشــان می دهــد این ریزرخســاره مربوط به پشته هــای Flugel (2010) RMF27 كم ژرفــای پرانرژی است. این ریزرخســاره قابل مقایســه با )Bioclastic Grainstone/Packstone with a few Dominant Skeletal Grains(

است.(Rudist Cortoid Rudstone) 3- 7. رودستون رودیستی کورتوییدی

به میزان 60 درصد این ریزرخساره قطعات رودیست ها وكورتوییدها اجزای اصلی ریزرخساره این درصد 15 فرعی به طور اكینودرم قطعات و پلوییدها و هستند این ذرات جورشدگی و است میلی متر چند تا ذرات اندازه می دهند. تشكیل را ماتریكس گلی نبود و ریزرخساره ضعیف است )شكل 2- چ(. گردشدگی ذرات در و )شول( پرانرژی كم ژرفای پشته های به مربوط ریزرخساره این می دهد نشان مقایسه با ریزرخساره های پیشین و بعدی، نشان دهنده قله پشته زیرآبی و قابل مقایسه با Bioclastic Grainstone/Packstone with a( Flugel (2010) 27 ریزرخساره شماره

few Dominant Skeletal Grains( است.

(Rudist Packstone to Floutone) 3- 8. پكستون تا فلوتستون رودیستیاین ریزرخساره از پكستون ها و فلوتستون های رودیستی تشكیل شده است. قطعات اجزای درصد 35 تا 25 میزان به اكینودرم ها و رودیست ها سالم عمدتاً و بزرگ اصلی این ریزرخساره هستند. روزن بران كف زی كوچك، كورتوییدها، استراكدا و پلوییدها به میزان 7 درصد سازندگان فرعی این ریزرخساره هستند )شكل 2- ح(. این ریزرخساره نسبت به ریزرخساره های مربوط به شول موجودات دست نخورده بیشتری دارد. حالت میان الیه ای رسوبات این گروه ریزرخساره با رسوبات الگون، نشان دهنده

ریف های كومه ای (Patch Reefs) درون محیط الگون است.کــف زی روزن بــران دارای بایــوکالستیكــی وکستــون .9 -3

(Bioclastic Benthic Foraminifera Wackestone)

و اكینودرم و پلویید دارای خرده های دوكفه ای، بافت وكستون با این ریزرخساره میزان به هم با نزازاتا( و تكستوالرید میلیولید، )بیشتر روزن بران كف زی كوچك استراكدا، این ریزرخساره شامل اجزای فرعی تا 30 درصد تشكیل شده است. 20گاستروپودها و روزن بران كف زی بزرگ به میزان 6 درصد هستند )شكل 2- خ(. Geel (2000) آهك های دارای میلیولید را به محیط الگون نسبت داده است. فراوان

بودن روزن بران كف زی با پوسته پورسالنوز از جمله میلیولید و نزازاتا و بافت گلی معرف محیط الگون برای این ریزرخساره است.

(Chrysalinid Wackestone) 3- 10. وکستون حاوی کریسالینیدمیزان به میلیولید( و نزازاتا جمله )از كوچك كف زی روزن بران و كریسالینید گاستروپودها استراكدا، جلبك، هستند. ریزرخساره این اصلی اجزای درصد 20هستند ریزرخساره این فرعی سازندگان درصد 5 میزان به هم با اكینودرم ها و Flugel (2010) RMF20 شكل 2- د(. ریزرخساره های شماره 9 و 10 قابل مقایسه با(

مجید خانجانی و همكاران

265

)وكستون تا پكستون بایوكالستی دارای جلبك و فرامینیفر كف زی( است كه بیانگر محیط الگون در رمپ درونی هستند.

کــف زی روزن بــران دارای وکـسـتـون تـا مـادسـتـون .11 -3 (Benthic Foraminifera Mudstone to Wackestone)

روزن بران كف زی كوچك میلیولید، نزازاتا و تكستوالرید و پلوییدها با هم به میزان 8 تا 18 درصد سازندگان اصلی این ریزرخساره اند. بیشتر این ریزرخساره گل آهكی است كه زمینه سنگ را تشكیل می دهد )شكل های 2- ذ و ر(. این ریزرخساره قابل مقایسه با Flugel (2010) MF19 (Non-burrowed lime mudstone) است كه بیانگر

محیط الگون در رمپ درونی است.

4- محیط رسوب گذاریبا مقایسه و آنها عمودی تغییرات و سازنده اجزای ریزرخساره ها، بررسی باالیی بخش كه می دهد نشان Flugel (2010) توسط شده ارائه ریزرخساره های شده تشكیل كربناتی رمپ محیط یك در مطالعه مورد میادین در سروك سازند پیچیـده، رمپ همـوكلینال نبود رسوبات ریزشی و المیناسیـون و چینـه هـای است. را بـرای منطقــه مورد مطالعه پیشنهـاد می كنـد. در این رمپ، چیـرگی آب وهــوای Murris, 1980;) خـاورمیـانـه در میانی كـرتـاسـه زمـان در مرطــوب حـاره ای Beydoun, 1991; Beydoun et al., 1992; Fluteau et al., 2007;

Keller et al., 2008; Hollis, 2011) باعث گسترش رودیست ها در یك مجموعه

فتوزوآن شده است. زیرمحیط های این رمپ كربناتی شامل رمپ درونی، رمپ میانی، رمپ بیرونی و حوضه است. در رمپ درونی بخش های الگون، ریف های كومه ای و شول تشخیص داده شده اند و رخساره های ساحلی و پهنه كشندی دیده نشده است. میدان، توالی مورد مطالعه در هر 3 مقاطع میكروسكوپی در به با توجه به طوركلی سیری میادین در می شوند. درشت باال به سوی ریزرخساره ها سازنده ذرات اندازه توالی مورد پایین ترین بخش با زیای پالژیك، اسفند و سیوند رخساره گل پشتیبان مطالعه است، كه بیانگر محیط حوضه است و توسط رسوبات پكستونی رمپ بیرونی پوشیده می شود. رخساره های مربوط به رمپ میانی بیشترین ستبرا را در هر سه میدان تشكیل می دهند كه از پكستون )در بخش های ژرف تر( تا گرینستون )در بخش های به رمپ دنا و سیوند رخساره های مربوط میدان متغیر است. در به شول( نزدیك تر درونی دیده نمی شود. در میدان سیری اسفند، رمپ درونی، با رخساره های گرینستونی توالی درشت شونده اوج رسیدن به به شول شروع می شود كه و رودستونی مربوط به سوی باال را نشان می دهد و توسط رسوبات ریف های كومه ای با رخساره فلوتستون باالترین الگون وكستونی و مادستونی رخساره می شود. پوشیده رودیست دارای را تشكیل می دهد. شكل 3 محیط اسفند میدان سیری مطالعه شده در توالی بخش می دهد. نشان نمادین به صورت را مطالعه مورد منطقه در سروك سازند رسوبی

5- فرایندهای دیاژنزیتشكیـل را هیدروكربنی مخـازن درصد 30 تا 20 ناپیوستگـی زیر مخازن تحت رخنمون تأثیر تحت كه (Harris et al., 1984; Weidlich, 2010) می دهنـد هستند تخلخل تخریب یا در گسترش فرایندها مهم ترین كه دیاژنز جوی و جوی

)Harris et al., 1984; Weidlich, 2010( قرار گرفته اند. تأثیر فرایندهای جوی قابل تورونین ناپیوستگی به و رسیده اثبات به سروك سازند كربنات های بر مالحظه Hajikazemi et al., 2010; Razin et al., 2010;( است شده داده نست میانی

ناپیوستگی این .)Taghavi et al., 2006; Rahimpour-Bonab et al., 2012

Alsharhan & Nairn,( است شناسایی قابل خاورمیانه سراسر در و بوده منطقه ای بخش در رسیده ثبت به ناپیوستگـی دیگر .)1997; Sharland et al., 2001

اسـت تورونین سنومانین- ناپیوستگی آن، معادل هـای و سـروك سـازنـد باالیی

Alsharhan & Nairn, 1997; Sharland et al., 2001; Ziegler, 2001;( این تأثیر Rahimpour-Bonab et al. (2012) .)Rahimpour-Bonab et al., 2012

كرده اند. بررسی سروك سازند مخزنی ویژگی های و دیاژنز بر را ناپیوستگی ها شرح به سیری میادین در سروك سازند مخزنی بخش دیاژنزی اصلی فرایندهای

زیر است:5- 1. آشفتگی زیستی

آشفتگی زیستـی در توالی های مورد مطالعه به صورت ظاهر لكه ای، آثار حفـاری و به هم ریختگی رسوبـات توسط مـوجـودات، در رسوبات بخش هایی از رمپ بیرونی، رمپ میانی و در زیر محیط های الگون و ریف های كومه ای از رمپ درونی دیده شد

)شكل 4- الف(.5- 2. میكرایتی شدن

میكرایتی شدن فرایندی است كه طی آن حاشیه های دانه های كربناتی یا همه حجم دانه توسط بلورهای كربناتی ریزبلور یا نهان بلور جایگزین می شوند. میكریتی شدن ناقص (Flugel, 2010). این فرایند بیشتر در ریزرخساره های به ایجاد كورتویید می انجامد مربوط به بخش های كم ژرفاتر محیط رسوبی سازند سروك باالیی )الگون، ریف و بخش های كم ژرفاتر رمپ میانی( وجود دارد. ولی در بخش های ژرف تر )بخش های

ژرف تر رمپ میانی و رمپ بیرونی( هم دیده می شوند )شكل 4- ب(.5- 3. سیمانی شدن

4 نوع سیمان در سازند سروك باالیی در میادین مورد مطالعه شناسایی شد كه بدین شرح است: 1( سیمان كلسیتی هم بعد ریز بلور كه در توالی مورد مطالعه، بخشی از تخلخل میان دانه ای )در گرینستون ها( و درون دانه ای )درون حجرات رودیست ها و نزدیك بخش های به مربوط در رخساره های بیشتر و است پر كرده را روزن بران( همانند Hajikazemi et al. (2010) می شـود. دیده شول و میانی رمپ در شول به این سیمـان را در سازند سروك در جنوب باختری ایـران دیده و تشكیـل آن را به محیط جوی نسبت داده اند. در شكل 4- پ این سیمان در میان دانه های گرینستون دیده می شود؛ 2( سیمان كلسیتی دروزی كه با تشكیل در تخلخل های اولیه و ثانویه موجب كاهش كیفیت مخزنی شده است. به علت فراوانی این سیمان در زیر مرزهای به نظر می رسد طی دیاژنز جوی تشكیل شده انحاللی پر كردن حفرات سكانسی و در )1390( آدابی و را غالمی زاده سازند سروك در سیمان نوع این مشابه باشند. نواحی تنگستان )در جنوب ایران( و Hajikazemi et al. (2010) در جنوب باختری به محیط جوی نسبت داده اند. در توالی سازند سروك ایران دیده و تشكیل آن را در میادین سیری، این نوع سیمان به فراوانی در رخساره های شول و رمپ میانی و به میزان كمتر در رخساره های ریف و الگون و به طور خیلی كم در رخساره های رمپ بیرونی گسترش دارد )شكل 4- ت(؛ 3( سیمان كلسیت اسپاری بلوكی درشت بلور نشانگر كه شكستگی هاست و حفره ای قالبی، تخلخل های از بخشی پركننده كه بلوكی درشت در همه گروه های ریزرخساره تشكیل در محیط دفنی است. سیمان ث(. -4 )شكل دارد گسترش شول رخساره های در به ویژه میشریف بخش

Hajikazemi et al. (2010) این سیمان را در سازند سروك در جنوب باختری ایران

دیده و تشكیل آن را به محیط دفنی نسبت داده اند؛ 4( سیمان سین تكسیال كه نوع شفاف آن در محیط دیاژنز جوی و همراه با سیمان دروزی (Flugel, 2010) و نوع (Kaufman et al., 1988) غبارآلود آن در محیط دریایی و همراه با سیمان شعاعیگسترش سروك سازند مطالعه مورد رخساره های در سیمان این می شود. تشكیل چندانی ندارد و به طور كمیاب در اطراف دانه های اكینویید به صورت شفاف دیده

می شود كه به نظر می رسد در محیط جوی تشكیل شده است )شكل 4- ج(.5- 4. انحالل

و باشد تعادل از خارج )سیال( آب سنگ- سامانه كه می دهد رخ زمانی انحالل ادامه با كه می شود كوچك مقیاس در حفره ای و قالبی تخلخل ایجاد باعث

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

266

.)Lucia, 2007; Ahr, 2008( وگسترش انحالل به تشكیل كانال و كارست می انجامد می شود ایجاد آب آمیختگی منطقه یا جوی محیط در بیشتر شرایطی چنین

(Ahr, 2008). عملكرد انحالل به ویژه در زیر مرزهای سكانسی باعث ایجاد تخلخل قالبی

است. شده مطالعه مورد توالی در ح( -4 )شكل حفره ای و چ( -4 )شكل باختری جنوب در سروك سازند بررسی با Rahimpour-Bonab et al. (2012)

ایران، عامل گسترش تخلخل قالبی و حفره ای مجزا را تأثیر انحالل دانه های ناپایدار به صورت انتخاب كننده فابریك تحت تأثیر آب های جوی در مرحله ائوژنتیك كه رسوبات هنوز كاماًل سخت نشده اند می دانند. در مرحله دوم این رسوبات پس از دفن در این بار جوی، آب های تأثیر تحت دوباره و می شوند سخت شدن، سیمانی و سیمان و دانه ها از جمله اجزا همه این شرایط در می گیرند. قرار تلوژنتیك مرحله و قالبی مرتبط، حفره ای تخلخل و می گیرند قرار انحالل تأثیر تحت ماتریكس و توالی های در .(Rahimpour-Bonab et al., 2012) می یابد مجزا گسترش حفره ای مورد مطالعه گسترش تخلخل حفره ای در سكانس میانی نشانگر تأثیرپذیری دوباره

رسوبات سخت شده این بخش از آب های جوی در مرحله تلوژنز است.5- 5. دولومیتی شدن

شود مخزنی كیفیت بهبود سـبب است ممكن خاص شرایط در شـدن دولومیتی شكل دار، به صورت دولومیت بلورهای .(Morrow, 1982; Machel, 2004)

بیشتر افزایش باعث شكل دار بلورهای می شوند. دیده بی شكل و نیمه شكل دار می شوند بی شكل و نیمه شكل دار بلورهای به نسبت مخزن تراوایی و تخلخل است. توجه قابل استیلولیت ها در دولومیت ها )Gregg & Sibley, 1984(. حضور آنها درون و حاشیه در و بوده بندی الیه سطوح موازات به استیلولیت ها این هستند دفنی دیاژنز ویژگی های از كه شده اند تشكیل دولومیت بلورهای شكل دار مهاجرت از احتماالً متوسط، تا ریز بلورهای با دولومیت ها این .)Morrow, 1982(سیال ها عبور برای فعال مجرایی استیلولیت ها كه زمانی هیدروكربوری، سیال های بوده اند، ته نشست كرده اند )Kamali et al.,1995(. در نمونه های مورد مطالعه سازند سروك این نوع دولومیت در رخساره های ژرف تر رمپ بیرونی كه حضور گل و به فراوانی كمتر در رخساره های با و فراوان تر است استیلولیت ها و طبع آن فشردگی غرقابی سطح بیشترین با مرتبط عمدتاً سكانسی توالی در و الگون و میانی رمپ (MFS) دیده می شود )شكل 4- خ(. نوع دیگر دولومیت دیده شده در نمونه های

مورد مطالعه دولومیت های شكل دار و رمبوهدری درشت و شفاف و به صورت منفرد )شكل دارد گسترش میانی رمپ رخساره های در بیشتر كه است كم فراوانی با و 4- د(. این نوع دولومیت را در سازند سروك، غالمی زاده و آدابی )1390( در نواحی تنگستان )در جنوب ایران( و Rahimpour-Bonab et al. (2012) در جنوب باختری

ایران دیده و تشكیل آن را به منطقه آمیختگی آب شور و شیرین نسبت داده اند.5- 6. استیلولیتی شدن

هستند. استیلولیت ها كربناتی، رسوبات در شیمیایی فشردگی محصول مهم ترین استیلولیت ها در توالی های مورد مطالعه در رخساره های گل پشتیبان به مراتب بیشتر از دانه پشتیبان دیده می شود. تعداد استیلولیت ها در افق های غنی از مواد آلی در حوضه،

بخش های ژرف تر رمپ بیرونی و الگون افزایش می یابد )شكل 4- ذ(. 5- 7. شكستگی ها

شكستگی ها در هردو رخساره گل پشتیبان و دانه پشتیبان دیده می شود. این شكستگی ها عرض كمتر از 1 میلی متر دارند و به سه صورت باز)شكل 4- ر(، نیمه پرشده یا كامل

پرشده توسط سیمان دفنی )شكل 4- ز( دیده می شوند. 5- 8. پیریتی شدن

دو نوع پیریتی شدن در توالی های مورد مطاله دیده شد. نوع اول پیریت ریزبلور كه در طی دیاژنز اولیه و شرایط احیایی ایجاد می شود )Butler & Rickard, 2000(. این نوع پیریت در رخساره های ژرف تر با مواد آلی بیشتر )حوضه، بخش های ژرف رمپ

پیریت شكل دار بلورهای دوم نوع ژ(. -4 )شكل دارد گسترش الگون( و بیرونی درشت است كه به صورت اكتاهدرال یا كوبیك و در طی دیاژنز دفنی ایجاد شده

است. این نوع پیریت در سراسر توالی كم و بیش دیده می شود )شكل 4- س(. 5- 9. توالی پاراژنتیكی

فرایندهای دیاژنزی در طی 3 مرحله ائوژنز، مزوژنز و تلوژنز رسوبات سروك باالیی را تحت تأثیر قرار داده اند. ائوژنز اولین مرحله از تأثیر فرایندهای دیاژنزی بر رسوبات مورد مطالعه است كه بی درنگ پس از ته نشست و گاه در هنگام ته نشست و پیش از مرحله دفن ژرف بر رسوبات اثر كرده و به دو صورت دیاژنز در محیط دریایی فرایندهای آشفتگی این مرحله در محیط دریایی و جوی صورت گرفته است. در زیستی و میكریتی شدن دانه ها و تشكیل پیریت ریزبلور مهم ترین فرایندهای دیاژنزی دیده شده در توالی مورد مطالعه هستند. در محیط جوی رسوبات تحت تأثیر آب های سیمان های تشكیل و آراگونیتی دانه های قالبی انحالل باعث كه گرفته قرار جوی كلسیتی هم بعد، دروزی و سین تكسیال و نیز تشكیل دولومیت های شكل دار در این

محیط شده است. پس از مرحله دیاژنز اولیه )ائوژنز( رسوبات سازند سروك باالیی تحت تأثیر دیاژنز میانی )مزوژنز( قرار گرفته اند. فرایندهای دیاژنزی در این مرحله در هنگام دفن و در دما، فشار و ژرفاهای مختلف رسوبات را تحت تأثیر قرار می دهد. فرایند اصلی در این مرحله شامل استیلولیتی شدن، دولومیتی شدن مرتبط با استیلولیت ها، تشكیل سیمان بلوكی و تشكیل بلورهای پیریت شكل دار هستند. آخرین مرحله از تأثیر فرایندهای دیاژنزی بر روی سنگ های آهكی سازند سروك باالیی در مرحله تلوژنز صورت باالیی، سروك سازند سنگ های باالآمدگی هنگام در مرحله این در می گیرد. شكستگی هایی ایجاد می شود. تأثیر دوباره آب های جوی روی رسوبات سخت شده سازند سروك باالیی باعث انحالل دانه ها، سیمان و ماتریكس، و گسترش تخلخل حفره ای )شكل های 5- الف و ب( شده است. انحالل سیمان های دفنی )شكل 5- پ( و انحالل بلورهای دولومیت ایجادشده در محیط دفنی )شكل های 5- ت و ث( نیز از شواهد دیاژنز در مرحله تلوژنز است. شكل 6 انواع فرایندهای دیاژنزی در محیط های

مختلف را نشان می دهد.

6- چینه نگاری سكانسیاست، رسوبی محیط به مربوط رسوبی رخساه های جانبی پراكندگی كلی به طور تعین دریا آب سطح نوسان های توسط رخساره ها قائم انبارش برهم كه حالی در Schlager, 2005;) است سكانسی چینه نگاری چهارچوب از بازتابی و می شود

در سروك سازند باالیی بخش برای سوم رده رسوبی سكانس 3 .(Roger, 2006

مربوط با سكانس های شناسایی شده به خوبی مطالعه شناسایی شد كه میادین مورد Taghavi et al., 2006; Razin et al., 2010;( به این سازند در جنوب باختری ایران Wagner, 1990;( عـربـی سـكـوی و (Rahimpour-Bonab et al., 2012

Rahimpour-Bonab et al. (2012) .قابل مقایسه است )Van Buchem et al., 1996

این انطباق را در پهنه گسترده ای از جنوب باختری ایران تا سكوی عربی، مرتبط با در در شكل گیری سكانس های رسوبی دریا نوسان های سطح آب ائوستازی نقش

طول این زمان می دانند. در زیر هر یك از سكانس ها مورد بررسی قرار می گیرند.6- 1. سكانس 1

این سكانس با ستبرای در حدود 40 متر در میدان سیری اسفند و با كاهش به سوی باختر به 35 متر در سیری دنا و 19 متر در سیری سیوند می رسد. دسته رخساره پیشرونده )TST( در این سكانس كم ستبرا )5 تا 8 متر( است و با رخساره ژرف حوضه )مادستون و وكستون با فسیل های پالژیك( و به سوی باختر )سیری دنا( با رخساره رمپ بیرونی )وكستون و پكستون اسكلتی در اندازه سیلتی( دنبال می شود. بیشترین سطح غرقابی )mfs( مطابق با ریزرخساره 1 )مادستون مربوط به حوضه( در میدان های سیوند و اسفند

مجید خانجانی و همكاران

267

و ریزرخساره 3 )وكستون و پكستون اسكلتی در اندازه سیلتی مربوط به رمپ بیرونی( در میدان دنا و بیشترین میزان الگ گاما در هر توالی است. دسته رخساره تراز باال (HST)از رخساره های حوضه و رمپ بیرونی تا رخساره پكستونی )در سیری اسفند(

)SB( رمپ میانی دنبال می شود. مرز سكانسی )و گرینستونی )در سیری سیوند و دنادر هر 3 میدان نوع دوم است. این مرز با ریزرخساره 4 )پكستون بایوكالستی ریزدانه( در ریزدانه( كورتوییدی بایوكالستی )گرینستون 5 ریزرخساره و اسفند میدان در رخساره دسته این در بیشترین كم ژرفاشوندگی نشان دهنده دنا و سیوند میدان های است. آشفتگی زیستی در سرتاسر این سكانس كم وبیش به صورت یكنواخت دیده تراز رخساره دسته باالیی بخش های در محدود به صورت شدن سیمانی می شود. باال دیده می شود. انحالل به صورت گسترده در این سكانس وجود ندارد و تنها در دسته رخساره تراز باال با انحالل بخشی از خرده های رودیستی، تخلخل قالبی ایجاد با آن در سرتاسر این سكانس شده است. استیلولیتی شدن و دولومیتی شدن مرتبط با با رخساره ژرف تر دیده می شود. این سكانس به ویژه در دسته رخساره پیشرونده داشتن فسیل هـای الیگوستیژینا به طورگستـرده در ریزرخساره هـای مربوط به حوضه، )Oligostegina interval zone( Wynd (1965) 26 دربرگیرنـده زیست زون شمـارهسكـانس این در (mfs) غرقـابـی سطـح بیشتـریـن است. پیشیـن سنـومانین سن به معـادل بیشترین سطح غرقـابـی K130 تعیین شده توسط Sharland et al. (2001) در

صفحه عربی است. 6- 2. سكانس2

این سكانس دارای ستبرای 37 متر در میدان سیری اسفند، 29 متر در میدان سیری دنا و 16 متر در میدان سیوند است. دسته رخساره پیشرونده در این سكانس هم كم ستبرا )5/5 تا 9 متر( و نمایانگر باال آمدن سریع آب دریاست و در هر 3 میدان با رخساره پكستونی یا گرینستونی رمپ میانی آغاز و در بیشترین سطح سیالبی مطابق با بیشترین میزان الگ گاما به ریزرخساره شماره3 مربوط به رمپ بیرونی )پكستون تا وكستون اسكلتی در اندازه سیلتی( می رسد. دسته رخساره تراز باال در برگیرنــده رخساره هــای دنا( و سیوند سیری )در میانی رمپ تا رخساره گرینستونی بیرونی رمپ پكستونی به مرز و رخســاره گرینستونی و رودستونی شول )در میدان سیری اسفند( است و سكانسی نوع اول می رسد )شكل 8(. انحالل گسترده بدون وابستگی به فابریك و ایجاد تخلخل حفره ای )شكل های 5- الف و ب(، انحالل بلورهای دولومیت مرتبط با استیلولیت )شكل های 5- ت و ث( و انحالل سیمان های دفنی )شكل 5- پ( در زیر مرز سكانسی به ویژه در رخساره های گرینستونی و رودستونی مربوط به شول در میدان سیری اسفند نشان دهنده قرارگیری دوباره رسوبات در محیط دیاژنزی جوی در مرحله تلوژنز پس از مرحله دفن ژرف است. گسترش نیافتن عوارض باال در سكانس چنین است. دوم سكانس رأس در اول نوع سكانسی مرز وجود نشان دهنده سوم باختری Rahimpour-Bonab et al. (2012) در سازند سروك در جنوب را حالتی تورونین سنومانین- مرز به را سروك سازند درون ناپیوستگـی این و دیده ایران نسبت داده اند. برخی این ناپیوستگـی را محلی دانسـته انـد كه تنها در باالآمدگی های Alsharhan & Nairn, 1997; Ziegler, 2001;قدیمی به ثبت رسیده است )برای نمونه

.(Sharland et al., 2001

6- 3. سكانس 3 این سكانس دارای ستبرای 18 متری در سیری اسفند است و دسته رخساره پیشرونده با و می شود آغاز الگون )10 و 9 شماره )ریزرخساره های وكستونی رخساره با سطح بیشترین در )8 شماره )ریزرخساره تكه ای ریف های فلوتستونی رخساره سیالبی پایان می یابد. در دسته رخساره تراز باال تناوب رخساره های باال به رخساره

مادستونی الگون )ریزرخساره شماره 11( در مرز سكانسی پایان می یابد. همراه بودن آب نوسان های كومه ای( )ریف‎های رودیست ها تجمع با الگونی ستبر رسوبات ستبرای دارای سكانس، این .(Alsharhan & Nairn, 1988) می دهد نشان را دریا 39 متر در میدان سیری دنا و 24 متر در میدان سیری سیوند است و دسته رخساره پیشرونده با رخساره گرینستونی رمپ میانی نزدیك به شول )ریزرخساره شماره 5( در سیری دنا و پكستونی دور از شول )ریزرخساره شماره 4( در سیری سیوند آغاز و به رخساره وكستونی و پكستونی رمپ بیرونی )ریزرخساره شماره 3( در بیشترین توسط تعین شده K140 غرقابی سطح بیشترین معادل كه می رسد سیالبی سطح

این دو باال در تراز Sharland et al. (2001) در صفحه عربی است. دسته رخساره

اسكلتی وكستون تا )پكستون بیرونی رمپ رخساره شامل باال، به پایین از میدان كورتوییدی بایوكالستی گرینستون و )پكستون میانی رمپ و سیلتی( اندازه در ریزدانه( تشكیل شده است. در این دو میدان اثری از رخساره های الگون و ریف های رأس در تورونین ناپیوستگی از ناشی فرسایش اثر در احتماالً كه نیست، كومه ای سروك باالیی )میشریف( از بین رفته اند. مرز سكانسی كه در این سكانس باالترین از نوع اول است و آثار از سازند شیلی الفان جدا می كند بخش سازند سروك را رخنمون تحت جوی و فرسایش به خوبی در آن دیده می شود. این سطح فرسایشی در میدان سیوند با فراوانی پیزوییدهای كالیچی و تشكیل میكروكنگلومرای پیزوییدی )شكل های 7- الف، ب، پ و ت( به خوبی مشخص است. برشی شدن )شكل 7- ث( در بخش هایی در زیر این مرز به ویژه در میدان سیری اسفند نمایانگر گسترش تخلخل

غاری و كارستی شدن و ریزش های ناشی از آن است. در سكانس های 2 و 3 كه با مرز سكانسی نوع اول )ناپیوستگی( پایان می یابند، در اثر نفوذ آب های جوی در زیر مرزهای سكانسی، تأثیر انحالل باعث گسترش تخلخل حفره ای و قالبی شده است كه می تواند باعث باال رفتن كیفیت مخزنی شود. افزون بر این به طوركلی توالی های مورد مطالعه به سوی باال كم ژرفاشونده هستند. كم ژرفا با رودیستی قطعات انحالل و می شود رودیست ها افزایش باعث رخساره ها شدن باال باعث می تواند می شود كه تخلخل افزایش موجب آراگونیتی ناپایدار اسكلت چینه شناسی، ستون های شود. توالی ها باالیی بخش های در مخزنی كیفیت رفتن عوارض دیاژنزی مهم و سكانس های شناسایی شده در میادین مورد مطالعه در شكل

8 نشان داده شده است.

7- نتیجه گیریبررسی و گاما الگ و مغزه اطالعات نازك، مقاطع روی شده انجام مطالعات با رخساره های بخش باالیی سازند سروك در میادین نفتی سیری می توان نتیجه گرفت شده انـد. نهشتـه هموكلینال كربناتی رمپ در یك سازند سروك كربنات های كه مطالعه شامل آشفتگـی مورد توالی دیاژنزی شناسایی شـده در فرایندهای مهم ترین شدن، استیلولیتی شدن، دولومیتی انحالل، شدن، سیمانی شدن، میكرایتی زیستی، توالی این در سوم رده رسوبی سكانس 3 شكستگی هاست. ایجاد و شدن پیریتی شناسایی شد كه سكانس اول با مرز سكانسی نوع دوم و دو سكانس باالیی با مرزهای سكانسی نوع اول پایان می یابند. سكانس اول در برگیرنده بخش های ژرف تر محیط استیلولیتی رسوبی است و فرایندهای دیاژنزی چیره در آن شامل آشفتگی زیستی، فرایندهای بیشترین شدن سیمانی و گسترده انحالل است؛ شدن دولومیتی و شدن مرز است. سكانسی مرزهای زیر در به ویژه سوم و دوم سكانس های در دیاژنزی جدا ناپیوستگی سطح در كالیچی پیزوییدهای گسترش با سوم سكانس سكانسی

كننده سازند سروك باالیی )میشریف( از سنگ های باالیی )سازند الفان( است.

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

268

شكل 1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه.

شكل 2- ریزرخساره های سازند سروك باالیی در میادین مورد مطالعه: الف( مادستون با فسیل روزن بران پالنكتونیك، مربوط به محیط ژرف و كم انرژی حوضه؛ ب( وكستون تا پكستون دارای روزن بران پالنكتونیك و الیگوستژینید مربوط به حوضه؛ پ( پكستون تا وكستون اسكلتی در اندازه سیلتی مربوط به محدوده رمپ بیرونی؛ ت( پكستون بایوكالستی ریزدانه، كه بیشتر دانه ها خرده های رودیستی هستند، مربوط به رمپ میانی؛ ث( گرینستون بایوكالستی كورتوییدی ریزدانه مربوط به رمپ میانی نزدیك به شول؛ ج( گرینستون رودیستی گردشده و بدون ماتریكس گلی مربوط به پشته های كم ژرفای پرانرژی )شول(؛ چ( رودستون رودیستی كورتوییدی مربوط به پشته های كم ژرفای پرانرژی )شول(؛ ح( پكستون بایوكالستیكی دارای روزن بران كف زی مانند میلیولید و تكستوالرید، مربوط تا فلوتستون رودیستی مربوط به ریف های كومه ای؛ خ( وكستون به محیط كوالب؛ د( وكستون حاوی كریسالینید، مربوط به محیط كوالب؛ ذ، ر( مادستون تا وكستون دارای روزن بران كف زی از جمله نزازاتا و

میلیولید، مربوط به محیط كوالب از رمپ داخلی.

مجید خانجانی و همكاران

269

شكل 3- محیط رسوبی سازند سروك باالیی در منطقه مورد مطالعه.

شده مشاهده مهم دیاژنزی فرایندهای -4 شكل زیستی الف( آشفتگی باالیی: سازند سروك در میكریتی ب( دریایی؛ دیاژنز محیط به مربوط به مربوط میكریتی پوشش ایجاد و دانه ها شدن محیط دیاژنز دریایی؛ پ( سیمان كلسیتی هم بعد ریزبلور میان دانه ها مربوط به محیط دیاژنز جوی؛

تخلخل پركننده دروزی كلسیتی سیمان ت( جوی؛ دیاژنز محیط به مربوط حفره ای،

درشت بلور، بلوكی اسپاری كلسیت سیمان ث( سیمان ج( دفنی؛ دیاژنز محیط به مربوط پیرامون دانه های اكینویید سین تكسیال شفاف در مربوط به محیط دیاژنز جوی؛ چ( انحالل انتخاب انحالل ح( جوی(؛ )بیشتر فابریك، كننده شدن دولومیتی خ( تلوژنتیك(؛ )بیشتر حفره ای مرتبط با استیلولیت مربوط به محیط دیاژنز دفنی؛

محیط به مربوط درشت شكل دار دولومیت د( جوی؛ ذ( استیلولیت مربوط به محیط دیاژتز دفنی؛ تلوژنتیك؛ مرحله به مربوط باز شكستگی ر( دفنی؛ سیمان توسط پرشده شكستگی ز(

مربوط میلیولید، حجرات در بلور ریز پیریت ژ( پیریت بلورهای س( دریایی؛ دیاژنز محیط به ایجاد دفنی دیاژنز طی در كه درشت شكل دار

شده است.

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

270

شكل 5- انحالل در مرحله تلوژنز : الف( تخلخل حفره ای )تصویر مغزه(؛ ب( تخلخل حفره ای )تصویر مقطع میكروسكوپی(؛ پ( انحالل سیمان تدفینی؛ ت و ث( انحالل بلورهای دولومیت.

شكل 6- انواع فرایندهای دیاژنز در سازند سروك در مقاطع مورد مطالعه.

مجید خانجانی و همكاران

271

شكل 7- الف و ب( میكروكنگلومرای پیزوییدی در سطح فرسایشی رأس سازند سروك )تصویر مغزه(؛ پ و ت( تصویر میكروسكوپی پیزوییدهای كالیچی؛ ث( برشی شدن در زیر ناپیوستگی رأس سازند سروك )تصویر مغزه(.

شكل 8- ستون چینه شناسی و سكانس های مشاهده شده در چاه های مورد مطالعه.

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

272

کتابنگاریخانجاني، م.، 1392- چینه نگاري سكانسي سازندهاي سروك و ایالم در میادین نفتي منطقه سیري واقع در خلیج فارس و ارتباط آن با خصوصیات مخزني، دانشگاه آزاد اسالمي

واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشكده علوم پایه ، رساله دكتري، 168صفحه.غالمی زاده، پ. و آدابی، م، ح.، 1390- مطالعه فرایندهای دیاژنتیكی و تغییرات ژئوشیمیایی عناصر فرعی سازند سروك در جنوب ایران، پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی،

سال 27، شماره 42، صفحات 53 تا72.مطیعی، ه.، 1372- زمین شناسی ایران، چینه شناسی زاگرس، انتشارات سازمان زمین شناسی كشور، 536 صفحه.

ReferencesAhr, W. M., 2008- Geology of carbonate reservoirs. John Wiley and Sons, Chichester, 296 p.Alsharhan, A. S. & Nairn, A. E. M., 1986- A review of the Cretaceous formations in the Arabian Peninsula and Gulf: part I, Lower Cretaceous

(Thamama Group), stratigraphy and paleogeography, Journal of Petroleum Geology 9: 365-392.Alsharhan, A. S. & Nairn, A. E. M., 1988- A review of the Cretaceous formations in the Arabian Peninsula and gulf: part II, mid-Cretaceous

(Wasia Group), stratigraphyand paleontology. Journal of Petroleum Geology 11: 89-112.Alsharhan, A. S. & Nairn, A. E. M., 1997- Sedimentary basins and petroleum geology of the Middle East. Elsevier, Amsterdam, 843 p.Beiranvand, B., Ahmadi, A. & Sharafodin, M., 2007- Mapping and classifying flow units in the upper part of the middle Cretaceous Sarvak

formation (Western Dezful Embayment, SW Iran) based on a determination of the reservoir types. Journal of Petroleum Geology 30: 357-373.

Beydoun, Z. R., 1991- Arabian plate hydrocarbon geology and potential - a plate tectonic approach. American Association of Petroleum Geologists, Studies in Geology, 33-77.

Beydoun, Z. R., Hughes Clarke, M. W. & Stoneley, R., 1992- Petroleum in the Zagros Basin: a late Tertiary foreland basin overprinted onto the outer edge of a vast hydrocarbon-rich PaleozoiceMesozoic passive margin shelf. In: Macqeen, R., Leckie, D.A. (Eds.), Foreland Basins and Fold Belts. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 55: 309-339.

Burchette, T. P. & Britton, S., 1985- Carbonate facies analysis in the exploration for hydrocarbons: a case study from the cretaceous, Geological Society of London, Oxford, Black wells, p. 311-388.

Butler, I. B. & Rickard, D., 2000- Framboidal pyrite formation via the oxidation of iron (II) monosulfide by hydrogen sulphide. Geochimica et Cosmochimica Acta, 64: 2665–2672.

Dickson, J. A. D., 1965- A modified staining technique for carbonate in thin section, Nature, 205: 587.Dunhum, R. J., 1962- Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W.E. (ed.), Classification of carbonate rocks.

American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1: 108-121.Embry, A. F. & Klovan, J. E., 1971- A Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, NWT, Bulletin of Canadian Petroleum Geology,

19 : 730 – 781.Emery, D. & Meyers, K. J., 1996- Sequence Stratigraphy. Blackwell, Oxford. Jordan, C.F., Connaly, T.C. & Vest, H.A. 1985. Middle Cretaceous

carbonate of Mishrif Formation, Fateh Field, offshore Dubai, U.A.E. In: Roehl, P.O. & Choquette, P.W. (eds) Carbonate petroleum reservoirs. Springer Verlag, NewYork, 426–442.

Farzadi, P., 2006- The development of Middle Cretaceous carbonate platforms, Persian Gulf, Iran: Constraints from seismic stratigraphy, well and biostratigraphy. Petroleum Geoscience, 12: 59-68.

Flugel, E., 2010- Microfacies of Carbonate Rocks: analysis, interpretation and application. Springer, Berlin Heidelberg, New York, 984 p.Fluteau, F., Ramstein, G., Besse, J., Guiraud, R. & Masse, J. P., 2007- Impacts of palaeogeography and sea level changes on mid-Cretaceous

climate. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 247: 357-381.Geel, T., 2000- Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies

analysis of Palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155: 211–238.Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghaddam, H. & Taheri, A., 2009- Facies distribution and sequence stratigraphy of the ConiacianeSantonian

succession of the Bangestan palaeo-high in the Bangestan Anticline, SW Iran. Facies 55: 243-257.Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A. & Taati, F., 2010- Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the

Bangestan anticline, SW Iran. Journal of Asian Earth Sciences 37: 275-285.Ghazban, F., 2007- Petroleum geology of the Persian Gulf, Joint publication, Tehran University Press and National Iranian Oil Company,

Tehran, 707p.

مجید خانجانی و همكاران

273

Gregg, J. M. & Sibley, D. F., 1984- Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic dolomite texture: Journal of Sedimentary Petrology, v. 53, p. 908-931.

Hajikazemi, E., Al-Aasm, I. S. & Coniglio, M., 2010- Subaerial exposure and meteoric diagenesis of the Cenomanian-Turonian upper Sarvak Formation, southwestern Iran. Geological Society, London, Special Publication 330: 253-272.

Harris, P. M., Frost, S. H., Seiglie, G. A. & Schneidermann, N., 1984- Regional unconformities and depositional cycles, Cretaceous of the Arabian Peninsula. In: Schlee, J.S. (Ed.), Interregional unconformities and hydrocarbon accumulation. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 36: 67-80.

Hollis, C., 2011- Diagenetic controls on reservoir properties of carbonate successions within the Albian-Turonian of the Arabian Plate. Petroleum Geoscience 17: 223-241.

James, G. A. & Wynd, J. G., 1965- Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area. American Association of Petroleum Geologists, Bulletin 49: 2182-2245.

Kamali, M. R., Lemon, N. M. & Apark, S. N., 1995- Porosity generation and reservoir potential of Ouldburra Formation carbonates, Officer Basin, South Australia, Australian Petroleum Exploration Association (APEA) Journal, 35: 106-120.

Kaufman, J., Cander, H. S., Daniels, L. D. & Mayers, W. J., 1988- Calcite cement stratigraphy and cementation history of the Burlington-Keokuk Formation (Mississippian), Illinois and Missouri: Journal of Sedimentary Petrology, 58: 312-326.

Keller, G., Adatte, T., Berner, Z., Chellai, E. H. & Stueben, D., 2008- Oceanic events and biotic effects of the Cenomanian-Turonian anoxic event, Tarfaya Basin, Morocco. Cretaceous Research 29: 976-994.

Lapponi, F., Casini, G., Sharp, I., Blendinger, W., Fernández, N., Romaire, I. & Hunt, D., 2011- From outcrop to 3D modelling: a case study of a dolomitized carbonate reservoir, Zagros Mountains, Iran. Petroleum Geoscience 17: 223-241.

Lucia, F. J., 2007- Carbonate reservoir characterization. Springer-Verlag, Berlin, 341 p.Machel, H. M., 2004- Concepts and models of dolomitization: a critical reappraisal. In: Braithwaite, C.J.R., Rizzi, G., Darke, G. (Eds), The

Geometry and petrogenesis of dolomite hydrocarbon reservoirs, Geological Society, London, Special Publication, 235: 7-63.Moore, C. H., 2001- Carbonate reservoir porosity evolution and diagenesis in a sequence stratigraphic framework. Elsevier, Amsterdam, 444 p.Morrow, D. W., 1982- Diagenesis, dolomites, part two: dolomitization models and ancient dolostones. Geoscience Canada 9: 95-107.Murris, R. J., 1980- Middle East: stratigraphic evolution and oil habitat. American Association of Petroleum Geologists, Bulletin 64: 597-618Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Enayati-Bidgoli, A. H. & Omidvar, M., 2012- Coupled imprints of tropical climate and recurring emergence

on reservoir evolution of a mid Cretaceous carbonate ramp, Zagros Basin, southwest Iran.,Cretaceous Research, 37: 15-34Razin, P., Taati, F. & Van Buchem, F. S. P., 2010- Sequence stratigraphy of Cenomanian-Turonian carbonate platform margins (Sarvak

Formation) in the High Zagros, SW Iran: an outcrop reference model for the Arabian Plate. In: van Buchem, F.S.P., Gerdes, K.D., Esteban, M. (Eds.), Mesozoic and Cenozoic carbonate systems of the Mediterranean and the Middle East: Stratigraphic and diagenetic reference models. Geological Society, London, Special Publication, 329: 1-7.

Roger, M. S., 2006- Stratigraphic reservoir characterization for petroleum geologists, geophysicists and engineers, Elsevier, Amsterdam, 492 p.Sarg, J. F., 1988- Carbonate sequence stratigraphy. In: Wilgus, C.K., Hastings, B.S., Kendall, C.G.St.C., Posamentier, H.W., Ross, C.A. & Van

Wagoner, J.C. (eds) Sea-Level Changes: an Integrated Approach. SEPM Special Publication, 42: 155-181.Schlager, W., 2005- Carbonate sedimentology and sequence stratigraphy. SEPM Concepts in Sedimentology and Paleontology Series 8: 200 p.Setudehnia, A., 1978- The Mesozoic sequence in southwest Iran and adjacent areas. Journal of Petroleum Geology 1: 3-42.Shano, G. G., Samimi, B. & Bagherpour, H., 1993- An integrated reservoir characterization study of a giant Middle East oil field: Part I;

Geological modelling. Society of Petroleum Engineers (SPE), Middle East Oil Technical Conference and Exhibition, Bahrain, 3-6 April,14 p.

Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D. M., Davies, R. B., Hall, S. H., Heyward, A. P., Horbury, A. D. & Simmons, M. D., 2001- Arabian plate sequence stratigraphy. GeoArabia, Special Publication 2: 371 p.

Sharp, I., Gillespie, P., Morsalnezhad, D., Taberner, C., Karpuz, R., Verge´S, J., Horbury, A., Pickard, N., Garland, J. & Hunt, D., 2010- Stratigraphic architecture and fracture-controlled dolomitization of the Cretaceous Khami and Bangestan Groups: an outcrop case study, Zagros Mountains, Iran. In: van Buchem, F.S.P., Gerdes, K.D., Esteban, M. (Eds.), Mesozoic and Cenozoic carbonate systems of the Mediterranean and the Middle East: Stratigraphic and diagenetic reference models. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 329, 343-396.

Taghavi, A. A., Mork, A. & Emadi, M. A., 2006- Sequence stratigraphically controlled diagenesis governs reservoir quality in the carbonate Dehluran field, SW Iran. Petroleum Geoscience 12: 115-126.

Van Buchem, F. S. P., Razin, P., Homewood, P. W., Oterdoom, W. H. & Philip, J., 1996- High-resolution sequence stratigraphy of the Natih Formation (Cenomanian-Turonian) in northern Oman: distribution of source rocks and reservoir facies. GeoArabia 1: 65-91.

محیط رسوبی، دیاژنز و چینه نگاری سكانسی بخش باالیی سازند سروك  )معادل میشریف(  ...

274

Van Buchem, F. S. P., Simmons, M. D., Droste, H. J. & Davies, R. B., 2011- Late Aptian to Turonian stratigraphy of the eastern Arabian Plate – depositional sequences and lithostratigraphic nomenclature. Petroleum Geoscience, 17(3), 211-222.

Videtich, P. E., Mclimans, R. K., Watson, H. K. S. & Nagy, R. M., 1988- Depositional, diagenitical, thermal and maturation histories of cretaceous Mishrif formation, Fateh field, Dubai. AAPG. Bull., V. 72, No 10, P. 1143- 1159.

Wagner, P. D., 1990- Geochemical stratigraphy and porosity controls in Cretaceous carbonates near the Oman Mountains. In: Robertson, A.H.F., Searle, M.P., Ries, A.C. (Eds.), The geology and tectonics of the Oman Region. Geological Society London, Special Publication, 49: 127-138.

Weidlich, O., 2010- Meteoric diagenesis in carbonates below karst unconformities: heterogeneity and control factors. Geological Society London, Special Publication 329, 291-315.

Wilson, J. L., 1975- Carbonate facies in geologic history. Springer-Verlag, New York, 471 p.Wynd, A. G., 1965- Biofacies of the Iranian oil consortium a greement area (I.O.O.C). Report No. 1082, (Unpublished paper).Ziegler, M., 2001- Late Permian to Holocene paleofacies evolution of the Arabian plate and its hydrocarbon occurrences. GeoArabia 6: 445-

504.