То­ра­ти­Ки­та­бу­(Да­тур­шон,­Җе­фон,­Ле­вит,­

исраил­жын­му­ди­фур,­Чун­фә­фа­лү)­

На хуэй зў йү ян фан ха ди

Ба зы җи ди пин лүн җо чў җы гә җў хо да фа ди лэ: ibt_inform@ibt.org.ru

ISBN 978-5-93943-176-7© Фан йи Ки та бу ди Ян җю йүан, 2011

Му­лў­Щү ян . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Да тур шон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Җе фон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Ле вит . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218Исраил жын му ди фур . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285Чун фә фа лү . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376

Хуа дян . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

Гуй­җун­Ки­та­бу­шон­зан­дё­ди­мин­зы­ди­цый­зы­

Да тур – Да тур шон Җе фон – Җе фон Ле вит – Ле вит Фур – Исраил жын му ди фур Фа лү – Чун фә фа лү

7

Щү­ян­Гуй­җун­нян­җя­му!­

Ни му ди мян чян на хуэй зў йү ян ту йихуэй фан ха ди То-ра ти Ки та бу. Та сы Гуй җун Ки та бу ди йи гә бу фын. Хў да ги жын му ба дин ёҗин ди Фу ги ги ли – җы сы Гуй җун Ки та бу. Та сы зэ йи че шы җе шон дин нян ди дэ зун хў ди, йин цы сы до дун-я ди сан гә дин да ди җё мын шон – җы сы яхў ти, хри-стиан дэ ислам – йи че Гуй җун Ки та бу хуэй җә сы та ди юди бу фын сы гуй җун ди.

Мый йи гә жын, бу лүн та зэ на тар җў, та сы на йигә мин-зў ди дэ щин фу на гә җё мын еба, ё зо йи гә нын гу ба җы гә фу на зы җи ди фу му йү ян нян шон ни. Гуй җун Ки та бу ги йи че сы хур шон җў ди жын му ди за ён вын ти ги хуэй да ди ни: за му да на тар лэди, ви са за му хуә ди ни, ви са зэ шы җе шон җы му ще зы ха сы юр, жын ву чон ли ди йи ху са ба та дынди ни.

Гуй җун Ки та бу ли ту ю 60 дуә бын фу ни, ба та му гә ён Хў да ди шын жын му хын дуә ди бый нян шон ще ли. Та ба зо ха шы җе до за му шы дэ ди ту йи гә бый нян шон ди сы чин ли бян ти фә ди ни.

Ба Гуй җун Ки та бу нын фын чын лён гә да бу фын. Зэ ту йи гә бу фын ли ту ю То ра ти, Зэ бур, шын жын му ди фу дэ ли-сы фу ни. Ди эр гә бу фын сы Ин җил (ба Ин җил кә җя фан до хуэй зў йү ян шон ли). То ра ти Ки та бу – җы сы Хў да ги Му са шын жын ги ха ди ву бын фа лү фу: Да тур шон, Җе фон, Ле-вит, Исраил жын му ди фур дэ Чун фә фа лү (ги мый йи бын фу вә му ще ли гә ба йир щү ян).

Җы ву бын фу гуон бусы кэ тур ди, та му хан сы йи че Гуй җун Ки та бу ди җун-ё фу. Зэ та му ли ту ти фә ди сы: за му җя Хў да ба

Щү ян

дун-я дэ жын му зо ха ли, за му җя жын му зэ дун-яшон сан кэ-ли, за му җя та му ган туә гў на хар ли, за му җя Хў да ба Гә җя ди мин жын җян чўлэ, лян та му дин ли хә тун ли зэ му сы ги та му ба Та ди фа лү ги ги ли.

То ра ти Ки та бу сы на гў дэ яхў ти йү ян ще ха ди. На хуэй зў йү ян фан җы гә фу ди сы хур, сы йүн гў дэ яхў ти ди бын вын-ли. Нян җя му дан ба за му җя ди хуа ди йи сы бу җы до ли, та му нын зэ җы йи бын фу ди йир ди хуа дян шон ба та му зо җян.

Фан йи Ки та бу ди Ян җю йүан ги фанйи жын му, бян җи-жын му зэ му сы ги ше лү ха чў бан җы бын фу ди сы хур бон ли мон ди жын му чын щин до щеди ни.

Хуэй зў жын му ба җы йи бын фу на до шу ни дан сы нян, җы гә до вә му шон сы да щи хуан.

Фан­йи­Ки­та­бу­ди­Ян­җю­йүан.­

9

Да­Тур­ШоН­

Да­тур­шон­фу­ди­щү­ян­

То ра ти Ки та бу лян Да тур шон фу кэ сы ди ни. Җы сы Му са фа лү ли ту ди ту йи бын фу (на яхў ти хуа «То ра сы» җё тё хуэй җә сы фа лү).

Да тур шон фу на яхў ти йү ян ю гә җя ди мин зы ни – җы сы «Бе ре шит» (зу сы «Да тур шон»), на грек йү ян «Ге несис» (зу сы «Фа сын»). Зэ җы йи бын фу ли ту фәди сы шы җе, ди мян, жын зў, Исраил мин жын чў шы ли бян сы чин.

Фу ди тур шон (1-11 бу фын) ти фә ди сы за му җя Хў да лян Та ди хуа ба чүан шы җе зо ха ли. Кә сы Хў да ди ви-да гуон бусы зэ җы гә шон. Суй жан жын му ба гў на хар ган ха да Та гын чян ли йүан ли еба, кә сы Хў да ба та зо ха ди жын му мә лё ха ди, хан цо щин ди ни. Вон чян чи ди шы җе ди йи че ли сы – җы сы Хў да дэ жын му җун-җян ни ди лян щи.

Йи ху зэ җён фә ли ту (12-50 бу фын) ти фә ди сы нэ ще жын, ба сый Хў да җян чў лэ ли, җё та му ди ху бый чын ха Та ди мин жын ни. Зэ Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ Ягў бэ ди шы эр гә эр зы сын хуә ли бян щё фә ли ту фәди сы Хў да ги та му ги ха ди щү ян: та му ди ху бый чын ха фур дуә ди ни, ба Хў да ги та му щү ха ди нэ гә ди мян җан шон ни, та му ги йи че жын зў чын ха бэ рэ кэ ти ни. Суй жан та му бусы дин хо ди жын му еба, зэ Да тур шон фу ли ту за му ба та-му ди ван җён дэ бу хо ган бан е нян ди ни, – кә сы та му ги Хў да ди җё хо ги ли хуэй да ли, зун хў Та ли.

10

Да тур 1

Зэ Да тур шон фу ли ту нын кан җян гә шы-гў ён ди ти цэ дэ ще фу ди ён зы ни, – җы есы да щи хуан ди щү фә, есы җүн мый щё фә, есы мин зў дэ жын му ди мин дан, есы сы вын ён зы ди пан вон. До вә му шон бу гуан ван, йин-цы сы йи че бын вын лян хуа гын зы ди фа шу тян ман ди-ни. Би лүн, зо жын ди сы хур (жын на яхў ти хуа фәди сы «Адам»), Хў да ба та лян тў зў шон ли (на яхў ти хуа тў сы «Адама»; Да тур 2:7). Ди эр лэ, жын ё ву ло җы гә тў ди ни (2:5, 3:23), ди сан лэ, ву чон ли ди йи ху, та йүан хуэй до тў ди ли ту ни (3:19). Җы му җя ди хуа гын зы ди фа шу ба щү фә вон хо ни да бан ди ни, хан ба зуә зо җя фә ди вон щён е җё вон хо ни дун ни. Юди сы хур хуа гын зы ди фа шу бё фә мин зы ди хуэй җә сы ди ли щүә мин зы ди чў шы ди ни. Би-лүн, Ва ви лон чын пу ди мин зы на яхў ти хуа сы «Ба вел» да «ба лал» («хуә дё» дун цы шон чў лэ ли) нын бё фә за му-җя Хў да зэ нэ тар ба ди мян шон җў ди йи че жын ди йү ян хуә дё ли зэ му сы вон на тар ба ди мян шон ди йи че жын са кэ ли (11:9). Кә сы ба җы гә хуа гын зы ди фа шу дан сы фан чи, дуә ди сы хур фан бу гуә лэ. Зэ җы гә фанйи шон ба җы му җя ди җун-ё чин куон е зы ги ди ни.

За­му­җя­Хў­да­ба­тян,­ди­мян­дэ­та­му­ли­ту­ди­йи­че­дун­щи­зо­ха­ли­

1­Да тур Хў да ба тян дэ ди мян зо ха ли. 2­Ди мян сы луан-дун дун ди зэ му сы кун ди, йи куэ зы хи нан зэ мә йир кын

го ту ни, Хў да ди Лин зэ фи мян шон фи ди ни. 3­Хў да фә сы: – Җё гуон лён юха. Гуон лён зу юли. 4­Хў да кан җян гуон лён сы хо ди, ба гуон-

лён лян хи нан фын кэ ли, 5­ба гуон лён җё чын бый тян ли, ба хи нан – еван ли.

Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ту йи тян. 6­Хў да фә сы: – Җё тян дин зы зэ фи ди дон җун ни юха, җё та ба фи ди

шон ха фын кэ.

11

Да тур 1

Зу җы му җя чын ли. 7­Хў да ба тян дин зы зо ха ли зэ му сы ба ди ха ди фи да тян дин зы го ту ди фи фын кэ ли. Зу җы-му җя чын ли. 8­Хў да ба тян дин зы нан чын «тян ли». Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди эр тян. 9­Хў да фә сы:

– Җё тян ди ха ди фи шудо йи чур, җё ган ди чў лэ. Зу җы му җя чын ли. 10­Хў да ги ган ди нан ли гә мин зы

«ди мян», ба шу цуан ди фи җё чын «хэ ли». Хў да кан җян ли, жы гә дуә му хо.

11­Йи ху Хў да фә сы: – Җё зэ ди мян шон за ён ди цо му җон чў лэ: ги зыр ди цо-

мё зэ му сы җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди за ён фу. Та ди зыр зэ та ди го тян ли ту ни.

Зу җы му җя чын ли. 12­Ди мян ба цо му сын чў лэ ли: җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди цо мё зэ му сы җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди за ён фу. Та ди зыр зэ та ди го тян ли ту ни. Хў да кан җян ли, жы гә дуә му хо. 13­Ху шон до лэ ли, ган зо е до-лэ ли – җы сы ди сан тян.

14­Хў да фә сы: – Җё тян дин зы шон ю гуон лён, ба бый тян дэ еван фын-

щё кэ, ба жы зы, сы җи дэ нян щян зы ги. 15­Җё гуон лён зэ тян дин зы шон, зу щён дын йи ён, ба ди мян жо лён.

Зу жы му жя чын ли. 16­Хў да ба лён гә да гуон лён зо ха ли: да ди – җё пый бый тян ни, щё ди – жё гуан еван ни* зэ му-сы ба щин щю зо ха ли. 17­Хў да ба та му гә до тян го ту ли, җё та му җо ди мян ни, 18­гуан бый тян дэ еван ни зэ му сы җё ба гуон лён лян хи нан фын щё кэ ни. Хў да кан җян ли, җы гә дуә-му хо. 19­Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди сы тян.

20­Хў да фә сы: – Җё фи ли ту ди за ён хуә вар фан дан дан. Җё чёр да ди-

мян го ту вон тян шон фи. 21­Зэ му сы Хў да хан ба хэ ли ту ди хын да ди есын, зэ фи

ли ту фан дан дан ди гә ён хуә вар дэ за ён чёр зо ха ли. Хў да кан җян җы гә дуә му хо, 22­зу ги та му ги ли ку хуан ли:

* 1:16 Җы зу сы жә ту дэ йүә лён.

12

Да тур 2

– Ни му вон дуә ни йин, ба хэ ни ди фи җан ман, җё чёр зэ ди мян шон е вон дуә ни йин.

23­Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди ву тян. 24­Хў да фә сы: – Җё ди мян ба за ён хуә вар сын чў лэ: сын лин, па чун

дэ за ён есын. Зу җы му җя чын ли. 25­Хў да зэ ди шон ба за ён есын, сын лин,

па чун дэ хуә вар ду зо ха ли. Хў да кан җян ли, җы гә дуә му хо. 26­Хў да фә сы: – Җё За му җо чў За му ди ён зы дэ щён фа ба жын му зо ха,

җё та му гуан йи че хэ ни ди йү, тян шон ди чёр, йи че ди мян-ди сын лин, есын дэ па чун.

27­Зу җы му җя Хў да җо чў Гә җя ди ён зы ба та му зо ха ли, ба нан жын дэ нү жын зо ха ли. 28­Хў да ги та му пан вонли хо ли зэ му сы фә ди:

– Ни му сын-ён чи, вон дуә ни йин чи, ба ди мян җан-ман зэ му сы гуан та; гуан хэ ни ди йү, тян шо ди чёр дэ йи че ди мян ди хуә вар.

29­Хў да фә сы: – Вә ги ни му ба йи че ги зыр ди цо мё, йи че ги зыр ди

фу ди го тян ги ди ни, җё ни му чы ни. 30­Ги ди мян ди есын, тян шон ди чёр, йи че па чун дэ ю мин ди хуә вар, – Вә ба чин цо дэ цэ фи ги ди ни, җё та му чы ни.

Зу җы му җя чын ли. 31­Хў да ба Гә җя зо ха ди йи че дун щи кан ли – са ду тэ хо ли. Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди лю тян.

2­Зу җы му җя ба тян дэ ди мян, йи че тян шон ди дэ ди-мян ди дун щи ду зо ха ли. 2­Ди чи тян Хў да ба Гә җя ди

гун кў зў ван ли. Ди чи тян Та ба гун ван чынли ди йи мяр, хуан ха ли. 3­Хў да ги ди чи тян ди нэ йи тян пан вонли хо ли, ба та зў чын гуй җун жы зы ли, йин цы сы нэ йи тян Та ба зо ха ди гун кў ван чын лиди йи мяр, хуан ха ли. 4­Җы зу сы зуә зо тян дэ ди мян ди ли сы.

13

Да тур 2

Зэ­Эдем­фу­йүан­ни­

Анла хў Тор ля зо тян дэ ди мян ди сы хур, 5­ди шон мәю йи-гә дун зы, мәю цо мё, йин цы сы Анла хў Тор ля ги ди мян шон мә да фа йү зэ му сы мәю ву ло та ди жын. 6­Гуон сы да ди ли ту тон чў лэ ди йи гў зы фи ба ди мян вон шы ни мын ли. 7­Нэ хур Анла хў Тор ля на ди шон ди тў зо ли гә жын, ги та ди би зы ли ту ба хуә чи чуй ги ли, жын зу хуә ли. 8­Йи ху Анла хў Тор ля зэ дун фон ни, Эдем ли ту зэ ли гә фу йүан зы, зу нэ тар Та ба зо-ха ди жын нан дун ха ли. 9­Анла хў Тор ля ги йүан зы ни ба за ён хо кан дэ хо чы ди го тян фу зэ шон ли. Йүан зы ди дон җун ни җон ди йи гә ги мин ди фу зэ му сы хан ю йи гә фу ни, җы гә фу нын җё жын җы до, – са сы ха ди, са сы хо ди. 10­Да Эдем ли ту тон ди йи гә хә; та җё йүан зы ди ни, йи ху та фын чын сы гў зы ли. 11­Ту йи гә хә җё ди сы Фи сон: та җо чў Ха ви ла җу ви ди фон тон ди ни – җы сы ю җин зы ди вәр. 12­(Нэ гә ди фон ди җин зы сы хо ди, нэ тар хан ю бдолах щён дэ оникс шы ту ни.) 13­Ди эр гә хә җё ди сы Ги хон: та җо чў йи че Куш ди фон тон-ди ни*. 14­Ди сан гә хә җё ди сы Тигр: та да Ас си рия дун бон гә тон ди ни. Ди сы гә хә сы Евфрат. 15­Анла хў Тор ля ба жын нан дун до Эдем йүан зы ни җё та ву ло дэ җо кан җы гә йүан-зы ни. 16­Анла хў Тор ля ги жын ги ли гә фын фу:

– Ба йүан зы ли ту ди йи че фу шон ди го тян ни ду нын чы, 17­гуон сы ба йи гә фу шон ди го тян ни бу нын чы (җы гә фу нын җё ни җы до – са сы хо ди, са сы ха ди), йин цы сы сый чы нэ гә фу шон ди го тян, нэ йи тян та ян дин ву чон дё ни.

18­Йи ху Анла хў Тор ля фә сы: – Жын йи гәр хуә ди ни, җы му бу хо. Вә ги та зо йи гә

бон бан, лян та йи ён ди. 19­Анла хў Тор ля лян ди шон ди тў зў ли за ён есын дэ чёр-

ли. Йи ху ба та му лин до жын гын чян, щён кан йихар, ба са мин зы жын ги та му нан ги ни. Жын ба за му җя ди мин зы ги

* 2:13 Куш ди фон зо чян зэ Аф ри ка ди дун-бый бон гә ни лэ, җы зу сы зэ җы хур ди Еги пет, Су дан дэ Эфио пия сан гә гуй җя ди дон җун ни.

14

Да тур 3

та му нан ги ли, йи че хуә вар зу ба нэ му җя ди мин зы дый-шон ли. 20­Жын ги йи че җя ни ди сын лин, чёр дэ йи ман ди есын ба мин зы нан ги ли, кә сы та му ли ту ги гә җя мә дый зо шон зу щён та йи ён ди бон бан. 21­Нэ хур Анла хў Тор ля җё жын фи ли шы җё ли, та фи ди нэ гә кур ни ба та ди йи гын зы лый ба дынчў лэ ли, ба нэ гә вәр на жу ти бя чў ли. 22­Анла хў Тор ля на нэ йи гын зы лый ба зо ли гә нү жын, йи ху ба та лин до нэ гә жын гын чян ли. 23­Жын фә сы:

– Җы гә гў дў сы вә ди гў дў ли ту ди, жу ти сы вә ди жу ти ли ту ди. Ба та җё чын нү жын ни, йин цы сы та да жын ди шын зы шон наха ди.

24­Йин ви җы гә мый йи гә жын да нён-ло зы гын чян зу-дё, лян та ди нү жын чын фон пый дуй ди ни, лён гәр чын ха йи гә шын зы ди ни.

25­Та му лён гәр: нан жын дэ нү жын сы җин шын зы, та му е җы бу до, щю – җы сы са.

3­Анла хў Тор ля зо ха ди чун сын ли ту дин җян ди сы чон-чун. Чон чун вын ли нү жын ли:

– Хў да җын шы бу җё ни му чы йүан зы ни ди мый йи гә фу шон ди го тянма? 2­Нү жын хуэй да ди:

– Йүан зы ни ди йи че фу шон ди го тян вә му ду нын чы, 3­гуон ба дон җун нэ гә фу шон ди го тян бу нын чы. Хў да фә сы бу җё вә му чы нэ гә фу шон ди го тян, ба та бу җё ду, йин цы сы ян дин ву чон ни!

4­Чон чун фә сы: – Ни му бу ву чон, 5­йин цы сы Хў да җы до ни, дан сы чы-

ли нэ гә го тян, ни му ди нян җин зу зын кэ ни; ни му гә җя, зу щён Хў да йи ён, нын җы до ха-хо ни.

6­Нү жын кан җян ли, нэ гә фу шон ди го тян хо кан, щён зэ му сы нын ги эр ги ли. Та җю ли гә го тян зу чы шон ли. Ги та ди нан жын е ги ли гә го тян – нан жын лян та йи дар ни чы ли. 7­Та му ди нян җин дон вәр зын кэ ли, дун ли – та му ди шын зы җин ди ни. Йин ви нэ гә ги гә җя на ин жирфу ди еер

15

Да тур 3

бян лигә гэ куа зы ди лян лян зы. 8­Ху шон хан лён ди сы хур та му тин жян ли, за му җя Анла хў Тор ля зэ йүан зы ни зу-ди ни, зу чён до фу бый ху ли.

– 9­Ни зэ на тар ни? – Анла хў Тор ля җё ли жын ли. 10­Нэ гә жын хуэй да ди: – Вә тин җян ли, за му җя Ни зэ йүан зы ни зу ди ни. Вә

зу хэ ли па ли, йин цы сы вә ди шын зы җин ди ни, йин ви нэ гә чён ха ли.

– 11­Сый ги ни фә ли ни сы җин шын зы ди? – Җў вын-ли. – Ни ба Вә бу җё чы нэ гә фу шон ди го тян чы ли ма?

12­Жын хуэй да ди: – Ни ги вә ги ха ди нэ гә нү жын, – та ги вә ги ли нэ гә

фу шон ди го тян ли, вә зу чы ли. – 13­Ни ви са җы му җя ган ли? – Анла хў Тор ля вын ли

нү жын ли. Та хуэй да ди: – Чон чун ба вә хун дё ли, йин ви нэ гә вә чы ли. 14­Анла хў Тор ля ги нэ гә чон чун фә сы:

– Ви ни ган хади җы гә сы чин, Вә ба ни зуй ни: йи че сын лин дэ есын ли ту зыю ни сы җуха ди, ни зэ дў зы шон па ни, йи бый зы чы тў ни. 15­Вә җё ни дэ нү жын лён гәр чын ха дуй ту ни, Ни му ди ху бый йи җя лян йи җя е чын ха дуй ту ни: Та ди эр зы да ни ди ту ни, ни ба та да җүә ху гын шон дин ни.

16­Җў ги нү жын фә сы: – Ни хуэ ва ва ди сы хур ян дин чы ли ни, ён ва ва ди сы хур шу тын дун ни. Ни вон щён ни ди нан жын ни: та ги ни дон җон гуй ди ни.

16

Да тур 4

17­Җў ги нан жын фә сы: – Тин ли ни ди чи жын хуа ди йи мяр, ни ба Вә бу җё чы ди го тян чы ли! Зу ви ни – ди мян сы җуха ди: Ни да ди мян шон шу кў ди дый лён шы ни. 18­Ба цы язы дун зы та ги ни җон чў лэ ни, ни чы тан до ни ди ецо ни. 19­Хан тон шон ни зын гә җя ди ку лён ни. Йи ху йүан хуэй до тў ли ту ни, йин цы сы ба ни да тў ли ту наха ди, йин ви ни сы тў, ни йүан хуэй чын ха тў ни.

20­Ту йи гә жын, Адан, ги гә җя ди нү жын нан ли гә Хэ ва мин зы, йин цы сы та чын ха дун-яшон ди йи че жын ди ма ма ли*. 21­Анла хў Тор ля на пи зы зў ли гә йи шон ги жын дэ та ди щи фу зы чуан ги ли. 22­Йи ху Анла хў Тор ля фә сы:

– Ба ха-хо җы до ли ди йи мяр, жын җы хур чын ха зу лян За му ли ту ди йи гә ли. Кан, бә җё та ба ги мин ди фу ди го-тян чы, чын ха йи на вар хуә ди!

23­Анла хў Тор ля ба жын да Эдем йүан зы ни ган чў чи ли, җё ву ло ди ни (да на тар ба та наха ди.). 24­Ба жын ган чў чи, Та ги Эдем йүан зы ди дун бон гә гә ли гә Хе ру вим**, шу ни на ди да сы мян җуан ди хуә до, җё та кан шу ги минди фу гын чян чи ди лў ни.

Каин­дэ­Авель­

4­Адан лян та ди щи фу зы Хэ ва тун ли чуон ли. Та ба ва ва хуэ шон ли, йи ху сын-ён лигә эр зы – Каин. Хэ ва фә сы:

– Че чў Җў ди бон цу вә дый лигә эр зы!***

* 3:20 «Хэ­ва»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «ги сын хуә ди», «ги мин ди». ** 3:24 «Хе­ру­вим» – җы сы фу сы Хў да ди йи гә тян щян. *** 4:1 «Каин»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «дый шон ди».

17

Да тур 4

2­Йи ху та ба Каин ди щүн ди Авель сын-ён ха ли. Авель чын ха фон-ён ди жын ли, Каин сы җуон җя хан. 3‑5­Гуә ли-ще зы жы зы Каин ба ди шон ди лён шы ги Җў на лэ җү чын гўр ба ни ли. Авель е да та ди ту шур ён чүн ли ту җян чў лэ ли җигә ён го зы, ба та му ди ю ги Җў жү ги ли.

Җў щи хуан ди җе шу ли Авель ди гўр ба ни ли, кә сы ба Каин ди гўр ба ни мә жын, йин ви нэ гә та чи шон лэ ли, та ди лян фа ли юцу ли. 6­Җў вын ли Каин ли:

– Ви са ни чи шон лэ ли? Ви са ни фон лян ди ни? 7­Ни дан-сы ган хо сы чин, ба ту тэ че лэ. Дан сы бу ган ли, гў на хар зэ мын гын чян дынди ни. Гў на хар щён гуан ни ни, кә сы ни ё ги та дон җон гуй ди ни.

8­Каин ги гә җя ди щүн ди Авель фә сы: – За му зу тан до ни. Та му до ли тан до ни ли. Нэ тар Каин ги щүн ди Авель

щя ли шу ли, ба та да сы ли. 9­Җў вын ли Каин ли: – Ни ди щүн ди зэ на ни ни? Каин хуэй да ди: – Бу җы до. Нан дый вә сы җо кан щүн ди ди жын ма? 10­Җў фә сы: – Ни ган лигә са сы чин? Ни ди щүн ди ди ще зэ ди мян-

шон ни: ще ги Вә чў шын ди ни. 11­Ни сы җу дё ди; йин ви ни лян щүн ди ди ще ба ди ян дё ли, ди мян бу җе шу ни ли. 12­За му җя ни ву ло җуон җя еба, кә сы та ги ни бу ги шу-чын. Да җы гә сы хур ни чын ха юван жын дэ ли щён жын ни.

13­Каин ги Җў фә сы: – Җы гә зуй до вә шон җун ди хын, вә шу бу чў. 14­Ни ба

вә да ди мян шон җуй ди ни, вә да Ни ди мян чян цон ха ни. Вә чын ха юван жын дэ ли щён жын ли – мый йи гә жын ба вә нын да сы.

15­Кә сы Җў фә сы: – Сый дан ба Каин да сы ли, ги та ба чи лэ зы ди чу бо ги ни. Җў зу ги Каин ди шын шон зў ли йи гә җи хо, бә җё пын-

җян та ди жын ба та да сы ли. 16­Каин да Җў гын чян зу дё ли, җў до Нод ди фон ни ли, зэ Эдем йүанзынниди дун бон гә.

18

Да тур 5

17­Каин лян та ди щи фу зы тун ли чуон ли, та ба ва ва хуэ шон-ли, йи ху сын-ён лигә эр зы Енох. Каин зу нэ гә сы хур шон щю гэ ли чын пу ли, ба та нан чын Енох ли, лян гә җя эр зы ди мин зы йи ён. 18­Енох чын ха Ирад ди да да ли, Ирад чын ха Мехи аель ди да да ли, Мехи аель чын ха Ма фу сал ди да да-ли, Ма фу сал чын ха Ла мех ди да да ли. 19­Ла мех чү ли лён гә щи фу зы: ту йи гә җё ди сы Ада, ди эр гә – Цил ла. 20­Ада сын-ён лигә эр зы Ца вал. Та чын ха зэ җон фон ли ту җў ди жын му дэ фон-ён ди жын му ди да да ли. 21­Та ди щүн ди ди мин зы сы Цу вал. Та чын ха йи че на лира дэ суә на зы фа ди жын му ди да да ли. 22­Цил ла сын-ён лигә эр зы Ту вал каин, та сы зў те җя сы ди дэ тун пын пын зы ди те җён. Ту вал каин-ди мый мый сы Ное ма. 23­Ла мех ги гә җя ди ло пә му фә сы:

– Ада дэ Цил ла, ни му ба вә тин! Ло пә му, ни му тин, вә фә са ни! Дан сы нан жын шон ли вә – вә да сы нэ гә жын ни! Дан сы эр ва зы да ли вә – вә да сы нэ гә эр вазы ни! 24­Ги да сы Каин ди жын ба чи лэ зы ди чу бо ги ни, кә сы ги да сы Ла мех ди – чи бян җя чи шы хуэй.

25­Адан кә лян та ди щи фу зы тун ли чуон ли. Та сын-ён-лигә эр зы, нан ли гә Сиф мин зы, йин цы сы Хэ ва фә ли: «Хў да ги вә цы мин ли гә щин эр зы, җё ти хуан щян чян Каин да сы ди Авель ни»*. 26­Сиф гын чян сын-ён лигә эр зы, мин зы җё ди сы Енос; зу да нэ хур да шон жын му бэ вон туә Җў ли.

Адан­ди­ху­бый­

5­Җы сы Адан ди ху бый. Хў да ба жын зо ха ди сы хур, җо-чў гә җя ди ён зы зо ли та ли. 2­Та ба нан жын дэ нү жын

зо ха ли, ги та му пан вон ли хо ли. Зо ха ди сы хур, Хў да ги та му ба мин зы е нан ги ли – «жын».

3­Адан йи бый сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы, лян та йи ён ди. Адан ги та нан ли гә мин зы Сиф. 4­Ба Сиф сын-ён-

* 4:25 «Сиф»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «цы мин ги ди».

19

Да тур 5

ха ди йи ху, Адан хуә ли ба бый суй; та хан дый ли эр нү ли. 5­Хуә до җю бый сан шы суй шон, Адан ву чон ли.

6­Сиф йи бый лин ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Енос. 7­Ба Енос сын-ён ха ди йи ху, Сиф хуә ли ба бый лин чи суй; та хан ю эр нү лэ. 8­Хуә до җю бый шы эр суй шон, Сиф ву чон ли.

9­Енос җю шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Каинан. 10­Ба Каинан сын-ён ха ди йи ху, Енос хуә ли ба бый шы ву суй; та хан ю эр нү лэ. 11­Хуә до җю бый лин ву суй шон, Енос ву чон ли.

12­Каинан чи шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Ма ле леил. 13­Ба Ма ле леил сын-ён ха ди йи ху, Каинан хуә ли ба бый сы шы суй; та хан ю эр нү лэ. 14­Хуә до җю бый шы суй шон, Каинан ву чон ли.

15­Ма ле леил лю шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Иа ред. 16­Ба Иа ред сын-ён ха ди йи ху, Ма ле леил хуә ли ба бый сан-шы суй; та хан ю эр нү лэ. 17­Хуә до ба бый җю шы ву суй шон, Ма ле леил ву чон ли.

18­Иа ред йи бый лю шы эр суй шон ди сы хур дый лигә эр зы Енох. 19­Ба Енох сын-ён ха ди сы хур, Иа ред хуә ли ба бый суй; та хан ю эр нү лэ. 20­Хуә до җю бый лю шы эр суй шон, Иа ред ву чон ли.

21­Енох лю шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Ма фу сал. 22­Ма фу сал сын-ён ха ди йи ху, Енох хуә ли сан бый суй, та җо чў Хў да ди лў фу зу ли, та хан ю эр нү лэ. 23­Енох хуә ли сан бый лю шы ву суй. 24­Та җо чў Хў да ди лў фу зу ли. Йи ху Енох бу җян ли, Хў да ба та җе шу ха ли.

25­Ма фу сал йи бый ба шы чи суй ди сы хур дый лигә эр зы Ла мех. 26­Ла мех сын-ён ха ди йи ху, Ма фу сал хуә ли чи бый ба шы эр суй; та хан ю эр нү лэ. 27­Хуә до жю бый лю шы җю суй шон, Ма фу сал ву чон ли.

28­Ла мех йи бый ба шы эр суй ди сы хур дый лигә эр зы. 29­Ла мех ги та нан ли гә Нух мин зы зэ му сы фә сы: «Зэ Җў җу дё ди ди шон, җы гә ва ва ги за му зэ ди мян шон ган ди гун кў шон куан щин ни*.

* 5:29 «Нух»­(Ну­хар,­яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «куан щин».

20

Да тур 6

30­Нух сын-ён ха ди йи ху, Ла мех хуә ли ву бый җю шы ву суй; та хан ю эр нү лэ. 31­Хуә до чи бый чи шы чи суй шон, Ла мех ву чон ли.

32­Нух ву бый суй ди сы хур дый ли сан гә эр зы: Сим, Хам, Иа фет.

Нух­ди­ли­сы­

6­Жын му зэ ди мян шон йүә щин дуә ха ли. Та му е сын-ён нү зы му ли. 2­Ба жын му ди нү зы му ди җүн мый кан җян,

Хў да ди эр зы му, ба сый кан шон, зу ба та ги гә җя чү шон ли. 3­Йин ви нэ гә Җў фә сы:

– Вә ди Лин лян жын му йи на вар бу зын җон, йин цы та му-сы жу ти; җё та му ди гуон йин жы зы чын ха йи бый эр шы суй.

4­Зу нэ гә сы хур дэ вон ху ди жы зы шон ди мян шон хан ю да хан зы ди жын ни, йин цы сы Хў да ди эр зы му* до жын му-ди нү зы му гын чян лэ ди ни, нү зы му да та му шон сын-ён эр нү ди ни. Та му чын ха шон вон нян ди чў ли мин ди ба тыр-ли. 5­Җў кан җян ли, жын му зэ ди мян шон ган ли дуә шо ха сы чин; та му щин ни ди не ти есы ха ди. 6­Ба жын му зэ ди мян шон зо ха ди йи мяр, Хў да ху хуэй ли, щин ни е пә-фан ли. 7­Җў зу фә сы:

– Вә ба зо ха ди жын му да ди мян шон щё ме дё ни, лян та-му ба йи че ди есын, па чун дэ чёр. Ба та му зо ха ди йи мяр, Вә ху хуэй ди ни. 8­Җў гуон ба йи гә жын кан шон ли, та ди мин зы җё ди Нух.

9‑10­Җы сы Нух ди ли сы. Нух ю сан гә эр зы ни: Сим, Хам дэ Иа фет. Зэ җў ди йи че жын ли ту гуон Нух сы гун до ди дэ мә цуә ди жын. Та җо чў Хў да ди лў фу зу ди ни.

11­Ди мян зэ Хў да ди нян җин ни чын ха сы бу дый ди ли: та ди го ту ха сы чин ман дё ли. 12­Хў да кан җян ли, ди мян чын ха сы бу дый ди ли: жын му ду зэ җя лў шон зу ди ни. 13­Хў да ги Нух фә сы:

* 6:4 «Хў­да­ди­эр­зы­му» – җы гә хуа нын зы фә ви да ди лин шу жын му хуэй җә сы Хў да ди тян щян му.

21

Да тур 7

– Вә ба ди мян шон җў ди жын ду щё ме дё ни: зэ ди мян-шон та му ди ха сы чин ман ди ни. Вә ба та му лян ди мян йи дар ни щё ме дё ни. 14­Кә сы ни на го фер му ту бан ги гә-җя зў йи гә чуан, ги ли ту щён җи җян фон зы, ба ли-вэ на сун җё җан чў. 15­Чон чи сы йи бый ву шы гә метр, куан ди сы эр шы ву гә метр, го ди сы шы ву гә метр, 16­ба дин зы зэ вон го ни зў бан гә метр, да бон ни зў йи гә мын. Ба чуан ли-ту зў чын сан цын зы. 17­Вә ба ди мян на хун фи ян дё ни, ба йи че юмин ди щё ме дё ни. Зэ ди мян го ту җў ди ду шә дё ни. 18‑19­Кә сы лян ни вә щён дин хә тун ни. Ни лян ни ди эр зы-му, щи фу зы, эр зы ди щи фур му җин до чуан ли ту чи зэ му сы ба лён гә фон сын лин, гун ди дэ му ди, на до чуан ли ту, җё та му, зу лян ни йи ён, ба мин җю ха. 20­Җё мый йи дуй дур ди чёр, сын лин дэ ди мян шон ди за ён хуә вар лян ни йи дар ни җин до чуан ли ту, җё ба мин җю ха. 21­Ни ги гә җя дэ сын лин ба за ён чы ди на шон, – ги гә җя дэ та му ба лён шы ше лү ха. 22­Нух зу җо чў Хў да ги ха ди фын фу ган ли.

7­Хў да ги Нух фә сы: – Ни лян ни ди җя щя йи дар ни җин до чуан ли ту. Вә

кан җян ди ни, йи че җў ди жын ли ту гуон сы ни до Вә шон гун до ди. 2­Ни да йи че ган җин сын лин ли ту ба чи дуй дур му ди дэ гун ди, да йи че бу ган җин ди ли ту ба йи дуй дур му ди дэ гун ди 3­зэ му сы да йи че тян шон ди чёр ли ту ба чи дуй дур му ди дэ гун ди на шон. Җё та му йи ху зэ ди мян шон вон дуә ни йин чи. 4­Чи тян ди йи ху Вә ги ди мян шон ба йү да фа чи ни (та щя сы шы тян дэ сы шы вэ щи ни). Вә ба Вә зо ха ди йи че хуә вар да ди мян шон щё ме дё ни.

5­Нух зу җо чў Хў да ги ха ди фын фу ган ли. 6­Нух лю бый суй ди сы хур, хун фи фа туә ли. 7­Нух лян та ди эр зы му, та ди щи фу зы лян эр зы ди щи фур му йи дар ни җин ли чуан ли-ту ли, дуә ли хун фи ли. 8­Да йи ман сын лин ли ту, ган җин-ди дэ бу ган җин ди, чёр дэ за ён ди мян шон ди па чун, 9­ги чуан ли ту лэ ли йи дуй дур, му ди дэ гун ди, – җо чў Хў да фә ха ди. 10­Чи тян ди йи ху хун фи фа туә ли. 11­Нух лю бый

22

Да тур 8

суй ди нэ йи нян, эр йүә шы чи ди нэ йи тян, ди ха ди мә йир кын ди фи чүан ду кэ кэ ли, тян шон ди шан зы е кэ кэ ли; 12­йү вон ди мян шон щя ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи. 13­Зу нэ йи тян Нух лян та ди эр зы му Сим, Хам дэ Иа фет, лян щи фу зы дэ эр зы му ди щи фур ду җин до чуан ли ту ли, 14­лян та му йи дар ни йи че есын дэ сын лин җо чў гә җя ди ён зы зэ му сы йи ман ди мян шон ди па чун җо чў гә җя ди ён зы дэ йи че чёр (ю мо ди дэ ю бон зы ди) җо чў гә җя ди ён зы е ду җин чи ли. 15­Та му ли ту сый ю хуә чи йи дуй дур җя җин до Нух ди чуан ли ту ли, 16­мый йи гә ён зы ди гун ди дэ му ди, – за му җя Хў да ги Нух фә ли. Җў да Нух ди ху ту ба чуан ди мын гуан чў ли. 17­Хун фи фа ли сы шы тян. Фи шон лэ ди сы хур, ба чуан гон челэ ли, чуан зу фу туә ли. 18­Фи зы сы вон че че ди ни, ба ди мян ян дё ли. Чуан зэ фи го ту фу ди-ни. 19­Фи йүә щин го ли, ба йи че зэ тян ди ха ди го сан ду гэ чў ли. 20­Фи ли го сан на чи гә метр че лэ ли, сан ду зэ фи ли ту бу җян ли. 21­Зу нэ хур ди мян шон җў ди йи че хуә вар ду шә дё ли: чёр, сын лин, есын дэ ди мян шон ди йи че па-чун зэ му сы йи ман жын. 22­Ди мян шон сый ю хуә чи, ду ву чон ли. 23­Йи че ди мян шон ди жын, сын лин, за ён хуә вар дэ тян шон ди чёр – та му ду да ди мян шон щё ме дё ди ни. Гуон сы Нух лян та зэ чуан ли ту ди хуә вар ба мин җю ха ли. 24­Хун фи фа ли йи бый ву шы тян.

8­Хў да ба Нух дэ лян та зэ чуан ли ту йи дар ни ди есын дэ сын лин җи че лэ ли. Хў да вон ди мян шон ба фын

да фа чи ли, фи тун ху ли, 2­ди ха ди мә йир кын ди фи чүан гуан чў ли, тян шон ди шан зы ду гуан чў ли, йү җў ха ли. 3‑4­Фи ман мар да ди мян шон ха чи ли, йи бый ву шы тян ди йи ху фи тун туә ли: чи йүә шы чи ди нэ йи тян чуан зан до Ара-рат ди сан шон ли. 5­Фи ман мар тун ди йи чыр до шы йүә ли. Шы йүә ди ту йи тян шон сан ди дин дир чў лэ ли. 6­Гуә ли сы шы тян. Нух ба зў ха ди чуон зы кэ кэ, 7­зу да чуан ли ту ба йи гә ло ва фон чў чи ли. Ди мян хан мә ган ли ди йи мяр, җы гә ло ва зэ тян шон фи ди лэ. 8­Йи ху Нух ба йи гә гә зы

23

Да тур 9

фон чў чи ли, щён кан йихар, фи тун ли мәю; 9­кә сы гә зы ба луә ди вәр мә зо җуә, та йүан фи хуэй лэ ли, йин цы сы йи че ди хан зэ фи ли ту ни. Нух чын кэ шу ба гә зы на до чуан ли ту ли. 10­Гуә ли чи тян, та кә ба гә зы фон чў чи ли. 11­Нэ гә гә зы ху бар фи хуэй лэ ли – зуй ту зы ли ту че ди мас лина-фу ди еер, Нух ба хун фи җў ха ди дун ли. 12­Та кә дын ли чи тян, йүан хуэй ба гә зы фон чў чи ли, кә сы нэ гә гә зы зэ мә фи ди лэ. 13­Нух лю бый лин йи суй ди нэ йи нян, җын йүә чў йи фи сын ха чи ли. Нух ба чуан кэ кэ кан җян ли: ди мян ган дё ли. 14‑15­Эр йүә эр шы чи тян ди нэ йи тян, ди мян ган-ли ди йи мяр, Хў да ги Нух фә ди:

– 16­Ни лян щи фу зы, эр зы му лян та му ди щи фур да чуан ли ту ду чў лэ. 17­Ба йи че хуә вар, чёр, ту гў дэ ди мян шон-ди па чун лин чў лэ: җё та му вон дуә ни йин чи, ба ди мян җан ман.

18­Нух лян та ди эр зы му, щи фу зы лян эр зы му ди щи фур да чуан ли ту чў лэ ли; 19­йи че ди мян шон ди есын, чёр, па-чун җо чў гә җя ди ён зы е чў лэ ли.

20­Нух ги Җў гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы; та да мый йи-гә ён зы ди ган җин сын лин дэ чёр ли ту җян чў лэ ли җигә, жү ли шо ди гўр ба ни ли. 21­Җў ба шо гўр ба ни ди щён ви до щи шон ра зы ли, ги Гә җя фә сы:

– Вә ви жын му ди ган бан ба ди мян зэ бу җу ли. Да нян-чин ди сы хур жын му ди вон щён ха еба, кә сы Вә зэ бу щё-ме йи че юмин ди ли. 22­Че ди мян юди сы хур, та ди го ту са җун зы, шу шу чын, дун дэ жә, щя тян дэ дун тян, бый тян дэ еван зэ бу җў ли.

9­Хў да ги Нух дэ та ди эр зы му ги ли ку хуан ли: – Ни му дуә йү сын-ён, ба ди мян җан шон. 2­Җё ди-

мян шон ди йи че есын, тян шон ди йи че чёр, ди мян шон ди йи че па чун, хэ ни ди йи че йүр зун хў ни му: Вә ба та му ги ни му ди шу ни җё ги ди ни. 3­Ба йи че юмин ди сын лин Вә ги ди җё ни му чы ни, зу щён сы зо чян Вә ба чин цо дэ цэ фи ги ха ди йи ён. 4­Кә сы ни му йи дяр ду бу нын чы ю ще ди

24

Да тур 9

жу, йин цы сы мин зэ ще ли ту ни. 5­Ви ни му ди ще, сый ёли ни му ди минли (бу фә җы сы сын лин хуэй җә сы жын), Вә е ё та ди мин ни. 6­Сый дан сы са дё жын, дан лин жын ба та е са дё ни, йин цы сы жын җо чў Хў да ди ён зы зо ха ди. 7­Ни му дуә йү сын-ён, ба ди мян җан шон.

8­Хў да ги Нух дэ та ди эр зы му фә сы: – 9‑11­Вә лян ни му дэ ни му ди ху бый зэ му сы да чуан ли ту

чў лэ ди йи че хуә вар (чёр, сын лин дэ есын) дин хә тун ни. Да җы гә сы хур хун фи ба йи че хуә вар зэ бу щё ме ли, ба ди мян зэ бу зў гуон ли.

12­Хў да фә сы: – Җы зу сы Вә лян ни му дэ йи че хуә вар дин ха йи на вар ди

хә тун ди җи хо: 13­Вә зэ йүн цэ ли ту щян чў лэ ли гә гон – җы зу сы Вә лян ди мян шон җў ди жын му дэ хуә вар дин ха хә-тун ди җи хо. 14­Вә дан җи сы да ди мян го ту ба йүн цэ шудо йи дар ни, йүн цэ ли ту чў лэ гә гон ни. 15­Нэ хур Вә зу ба Вә лян ни му дэ лян йи че хуә вар дин ха ди хә тун щён че лэ ни; хун фи зэ бу щё ме йи че хуә вар ли. 16­Вә дан ба йүн цэ ли ту ди гон кан җян, зу ба гә җя лян ди мян шон җў ди жын му дэ йи че хуә вар дин ха ди йи на вар ди хә тун җи че лэ ни.

17­Хў да ги Нух хан фә сы: – Җы сы хә тун ди җи хо. Вә ба та лян йи че зэ ди мян шон

җў ди хуә вар дин шон ли. 18­Да чуан ли ту чў лэ ди Нух ди эр-зы му сы Сим, Хам (та сы Ха наан ди да да) дэ Иа фет. 19­Та му сан гәр сы Нух ди эр зы , зу да та му шон йи че ди мян шон ди жын сын-ён ха ди. 20­Нух ву ло ди ди ни; та сы ту йи гә жын, сый ба пу то йүан зы җун шон ли. 21­Йи хуэй Нух ба пу то-җю хә шон зуй дё ли, йин ви нэ гә та җин шын зы зэ гә җя ди җон фон ли ту тон ха ли. 22­Ха наан ди да да Хам ба та ди щю кан җян ли, зу ба җы гә ги лён гә ди щүн фә ли. 23­Сим дэ Иа фет ги гә җя ди шын шон пый ли гә по зы, вон ху тун ди җин ли җон фон ли ту, ба да да ди щю лян по зы шан чў ли. Та му ба лян вон гуә мә җуан, йин ви нэ гә ба да да ди җин-шын зы мә кан җян. 24­Нух зуй гуә лэ ди йи ху, җин щин лэ, ба щё эр зы ган хади җы до ха, 25­фә сы:

25

Да тур 10

– Ха наан сы җу дё ди. Җё та чын ха ди щүн му ди лин-йир ди нў!

26­Та хан фә ли: – Җё вә му куа җён Сим бэ вон ди Анла хў Тор ля! Җё Ха-

наан чын ха Сим ди нў чи. 27­Хў да пан вон ди җё Иа фет ди ху бый җў до сы җу-ба хани! Җё Иа фет ху бый җў до Сим ху-бый ди җон фон ди дон җун ни ни! Җё Ха наан чын ха та ди нў.

28­Хун фи гуә ли ди йи ху, Нух хуә ли сан бый ву шы суй. 29­Хуә до җю бый ву шы суй шон, Нух ву чон ли.

10­Җы сы Нух ди эр зы му ди Сим, Хам дэ Иа фет ди ху-бый. Хун фи гуә ли ди йи ху, Сим, Хам дэ Иа фет юли

эр нү ли. 2­Иа фет ди эр зы му: Го мер, Ма гог, Ма дай, Иа ван, Фу-

вал, Ме шех дэ Фи рас. 3­Го мер ди эр зы му: Ас кеназ, Ри фат дэ Фо гар ма. 4‑5­Иа ван ди эр зы му: Эли са дэ Фар сис зэ му сы киттей жын му дэ ро даней жын му (та му ба хэ ян зы ди ди фон дэ хэ до җан шон ли). Җы зу сы Иа фет ди ху бый, та му җў ди ди фон, та му ди җя щя дэ мин зў: та му ди мый йи гә мин зў ю гә җя ди йү ян ни.

6­Хам ди эр зы му: Хуш, Миц раим, Фут дэ Ха наан. 7­Хуш ди эр зы му: Се ва, Ха ви ла, Са фта, Раа ма дэ Сав те ха. Раам ди эр зы му: Ше ва дэ Де дан. 8‑9­Хуш ю йи гә эр зы Ним род ни; та сы дун-яшон ди ту йи гә ба тыр зэ му сы до Җў мян чян та сы йи гә ви да ди да ви жын. (Зу да җы тар чў лэ ли гә ку гәр: «Зэ Җўди мян чян ни зу щён сы Ним род йи ёнди ви да да ви-жын!») 10­Да тур та ди хуон шон ди гуй җя сы Ва ви лон, Урук дэ Аккад (та му ду зэ Сен наар гуй җя ни ни). 11­Ним род да җы гә гуй җя зу до Ас сирия ли, зэ нэ тар та гэ лигә Ни не вия чын пу, Ре хо вот-Ир дэ Ка лах чын пу, 12­зэ Ни не вия дэ Ка лах чын пу ди (җы сы җин чын) дон җун ни гэ лигә Ре сен чын пу.

13­Миц раим ди ху бый сы лудэй жын му, анамей жынму, ле хавей жын му, наф тухей жын му, 14­пат русей жын му, каслухей жын му дэ кафторей жын му (та му ди ху бый сы фи листим жын му).

26

Да тур 11

15­Ха наан ди эр зы сы Си дон (җы сы та ди ту шур) дэ Хет, 16­та му ди ху бый сы евусей жын му, аморей жын му, гер-гесей жын му, 17­хиввей жын му, аркей жынму, синей жын му, 18‑19­ар вадей жын му, це марей жын му дэ ха ма тей жын му. Йи ху ха нан ей жын му ди җя щя куан куан ди ба җы му җя ди ди фон җан шон ли: да Си дон та му ди гуй җя до ли Ге рар бон гәр ли, йи ху до ли Га зы ди фон ли, да Со дом, Го мор ра, Ад ма дэ Це-воим чын пу до Ла ша ди фон ли. 20­Җы зу сы Хам ди ху бый; та му ди җя щя, мин зў дэ җў ди ди фон. Та му ди гә зў фәди сы гә җя ди хуа.

21­Сим е ю эр нү ли. Та сы йи че Евер ди эр зы му ди ху бый, Иа фет ди да гә гә. 22­Сим ди эр зы му сы Елам, Аш шур, Ар-фак сад, Луд дэ Арам. 23­Арам ди эр зы му сы Уц, Хул, Ге фер дэ Маш. 24­Ар фак сат ю йи гә эр зы Са ла ни, Са ла ди эр зы сы Евер. 25­Евер гын чян сын-ён ха ди лён гә эр зы: ту йи гә җё ди сы Фа лек, йин цы сы зу нэ гә сы хур ди мян фын щё кэ ди ни, ди эр гә сы Йок тан. 26­Йок тан е ю эр зы му ни: Алмо дад, Ша леф, Ха цар ма веф, Ие рах, 27­Га до рам, Узал, Ди кла, 28­Овал, Ави-маил, Ше ва, 29­Офир, Ха ви ла дэ Ио вав. Җы ду зу сы Иок тан ди эр зы му, 30­та му җў ди ди фон да Ме ша вон дун бон гә, до Се-фар сан шон ди ни. 31­Җы зу сы Сим ди ху бый; та му ди җя щя, мин зў дэ җў ди ди фон, та муди гә зў фәдисы гә җя ди хуа.

32­Җы зу сы Нух эр зы му ди җя щя, та му ди щин мин дэ да та му гын чян чў лэ ди йи че мин зў – хун фи гуә ли ди йи ху, ди мян шон ди йиче мин зў зу да та му гын чян чў лэ ди.

Ва­ви­лон­ди­го­лу­

11­Нэ гә сы хур чүан дун-я ю йи гә йү ян ни, йи мур-йи-ён ди хуа ни. 2­Да дун бон гә зу туә, жын му до ли Сен-

наар ди пин тан ни ли, зу нэ тар та му җў ха ли. 3­Та му йи җя ги йи җя фә сы:

– Лян бый тў за му зў ще зы җуан ту зэ му сы ба та зэ хуә ли ту шо йихар.

Зу җы му җя та му шы ту ди ви фын шон сы йүн туә җуан-ту ли, шы хуэй ди ви фын шон – хию.

27

Да тур 11

– 4­За му гэ йи гә чын пу, лян тян йи ён го ди йи гә лу, – жын му фә сы. – Зу җы му җя за му ба мин шын дый шон ни, зэ бә җё дун-яшон мә йин щён ди са кэ ли.

5­Җў ха лэ щён кан йихар жын му гэ ха ди чын пу дэ лу ни. 6­Җў фә сы:

– Та му сы йи гә мин зў, та му йүн ди сы йи гә йү ян. Җы цэ сы та му ди да тур сы чин! Зў са – са ду да та му ди шу шон лэ ни. 7­За му ха чи ба та му ди йү ян хуә дё, җё та му йи җя ба йи җя зэ бә дун ли!

8­Җў ба та му да нэ тар ги йи че дун-яшон са кэ ли; зу җы му җя та му ба гә җя ди чын пу мә гэ чў лэ. 9­Йин ви нэ гә җы гә чын пу җё ди сы Ва ви лон*; Җў зэ нэ тар ба ди мян шон җў ди йи че жын ди йү ян хуә дё ли, да нэ тар ги дун-яшон ба йи че жын са кэ ли.

Сим­ди­ху­бый­10­Җы сы Сим ди ху бый: хун фи эр нян гуә ли ди йи ху, Сим

йи бый суй ди сы хур дый лигә эр зы Ар фак сад. 11­Ар фак сад сын-ён ха ди йи ху, Сим хуә ли ву бый суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 12­Ар фак сад сан шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Са ла. 13­Са ла сын-ён ха ди йи ху, Ар фак сад хуә ли сы бый лин сан нян; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 14­Са ла сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Евер. 15­Евер сын-ён ха ди йи ху, Са ла хуә ли сы бый лин сан нян; та хан ю эр зы му дэ нү зы-му ни. 16­Евер сан шы сы суй ди сы хур дый лигә эр зы Фа лек. 17­Фа лек сын-ён ха ди йи ху, Евер хуә ли сы бый сан шы суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 18­Фа лек сан шы суй ди сы-хур дый лигә эр зы Ра гав. 19­Ра гав сын-ён ха ди йи ху, Пе лег хуә ли эр бый лин җю суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 20­Ра гав сан шы эр суй ди сы хур дый лигә эр зы Се рух. 21­Се-рух сын-ён ха ди йи ху, Ра гав хуә ли эр бый лин чи суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 22­Се рух сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы На хор. 23­На хор сын-ён ха ди йи ху, Се рух

* 11:9 «Ва­ви­лон»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «хуә ха ди».

28

Да тур 12

хуә ли эр бый суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 24­На-хор эр шы җю суй ди сы хур дый лигә эр зы Фар ра. 25­Фар ра сын-ён ха ди йи ху, На хор хуә ли йи бый шы җю суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 26­Фар ра чи шы суй ди сы хур, та гын чян сын-ён ха ди эр зы му сы Ибра мэ, На хор дэ Аран.

Фар­ра­ди­ху­бый­27­Җы сы Фар ра дэ та ди ху бый: Фар ра гын чян сын-ён-

ха ди эр зы му сы Ибра мэ, На хор дэ Аран. Аран гын чян ю йи гә эр зы ни, мин зы җё ди сы Лут. 28­Та ди да да Фар ра хуә-ди сы хур, Аран зэ гә җя ди зў гуй, халдей жын му ди фон ди Ур чын пу ни ву чон ли. 29­Ибра мэ дэ На хор чү ли щи фур-ли: Са ра чын ха Ибра мэ ди щи фур ли, На хор ди щи фур сы Ма ли ка, Аран ди нү зы (Аран сы Ма ли ка дэ Иска ди да да). 30­Са ра бу нын сын-ён, та мәю эр нү. 31­Фар ра лян гә җя ди эр зы Ибра мэ, сун зы Лут (Аран ди эр зы) дэ щи фур Са ра, Ибра мэ ди щи фу зы, да халдей жын му ди ди фон ди Ур чын пу йи дар ни зу дё, щён вон Ха наан ди фон шон чи; кә сы та му до ли Хар ран чын пу ни ли, зу зэ нэ тар җў ха ли. 32­Нэ тар эр бый лин ву суй шон Фар ра ву чон ли.

Хў­да­хан­ли­Ибра­мэ­ли­

12­Җў ги Ибра мэ фә сы: – Ни ба гә җя ди зў гуй, чин чин-лў җян дэ да да ди

фон зы лё ха, до Вә ги ни зы ги ди ди фон шон чи. 2­Вә ба ни зў чын ви да мин зў ди да да ни, ги ни ги Вә ди бэ рэ кэ ти ни зэ му сы җё ни дый мин шын ни: зу җы му җя ни гә җя чын-ха бэ рэ кэ ти ни! 3­Сый ба ни куа җён, Вә е ба та куа җён ни зэ му сы ги та ги бэ рэ кэ ти ни! Сый җу ни ли, Вә е җу та ни! Йин ви җы гә ди мян шон җў ди йи че жын че чў ни зу юха Вә ди бэ рэ кэ ти ни!

4­Ибра мэ зу җо чў Җў ги та фә ха ди хуа шон ли лў ли; Лут лян Ибра мэ йи дар ни зу дё ли. Ибра мэ чи шы ву суй ди сы хур, та да Хар ран чын пу ни зу дё ли. 5­Та ба гә җя ди щи-фу зы Са ра, җы эр зы Лут, зын ха ди йи че цэ бый дэ та му зэ

29

Да тур 12

Хар ран чын пу юди йи че жын лин шон, лян та му йи дар ни зу ли Ха наан ди фон ли. Та му до ли Ха наан ли, 6­йи ху до ли ли Си хем бу йүан ди йи куә Мо ре җў чы лё фу гын чян ли. Нэ гә сы хур зэ җы гә ди фон ни ха нан ей жын му җў ди ни.

7­Җў до Ибра мэ гын чян фә сы: – Вә ба җы гә ди фон ги ни ди ху бый ги ги ни! Ибра мэ зу зэ нэ тар ви ги та гын чян лэ ди Җў гэ лигә шо

гўр ба ни ди җуә зы. 8­Йи ху та зу ли сан ни ли. Җы гә сан ко Ве филь чын пу ди дун бон гә зан ди ни. Зу зэ нэ тар Ибра мэ за ли гә йин пан (Ве филь ли та зэ щи бонгә ни, Гай – зэ дун бон гә ни). Зэ нэ тар Ибра мэ ги Җў гэ лигә шо гўр ба-ни ди җуә зы, бэ вон ли Җў ли. 9­Йи ху Ибра мэ вон Ха наан ди фон ди нан бон гә зу ли.

Ибра­мэ­до­ли­Еги­пет­ли­10­Нэ гә ди фон шон вә нян долэли. Ибра мэ зу ли Еги пет,

нэ тар зо туә җў ди вәр ли. 11­До Еги пет гын чян, та ги Са ра фә сы:

– Вә җы до ни, ни тэ җүн ди хын. 12­Еги пет жын му кан-җян ни зу дун ни, ни сы вә ди щи фу зы, йин ви нэ гә ба ни ди мин лю ха ни, ба вә да сы ни. 13­Ни ги та му фә, ни сы вә ди мый мый, җы гә до вә шон ю хо ни: җы му җя ни ба вә ди мин җю ха ни!

14­Ибра мэ до ли Еги пет ли. Зэ нэ тар жын му ба Са ра-ди җүн мый кан җян ли. 15­Хуон шон җя ни ди гуан жын му кан җян та, зэ хуон шон мян чян куа туә та ди җүн мый ли, йин ви җы гә ба Са ра линдо нэ гә гуй җя ди хуон шон ди җя-ни ли. 16­Че чў Са ра ди йин йир, Ибра мэ ди сы чин хо ли: та гын чян юли хо шо ён, ню, лү лү зы, луә туә, нан-нү нў ли. 17­Нэ гә гуй җя ди хуон шон ба Ибра мэ ди щи фу зы лин до гә-җя ди фон зы ни ди йи мяр, Җў җё нэ гә гуй җя ди хуон шон лян та ди җя щя шу ли да бэ ля ли. 18­Гуй җя ди хуон шон ба Ибра мэ хан до гын чян фә сы:

– Ни ган лигә са? Ви са ги вә мә фә, та сы ни ди щи фу-зы? 19­Ви са ни ба та җё чын мый мый ли? Вә зу ви җы гә

30

Да тур 13

вон щён ди ба та чү шон ни! Ни ба ни ди щи фу зы лин шон куэ да җы тар зу!

20­Та ги ди фын фу җё ба Ибра мэ лян щи фу зы дэ та ди йи че цэ бый сун шон зу ни.

Ибра­мэ­лян­Лут­йи­җя­лин­кэ­йи­җя­ли­

13­Ибра мэ ба та ди йи че цэ бый на шон, лян щи фу зы дэ Лут йи дар ни да Еги пет зу дё, йүан до ли Не гев

ди фон ли. 2­Җы гә ди йи ху Ибра мэ фа ли цэ ли – ю ту гў ли, җин зы лян йин зы ли. 3‑4­Да Не гев та йүан до ли Ве филь ли, до Гай дэ Ве филь дон җун ни ди вәр шон ли (зо чян зэ җы-тар та за йин пан ли зэ му сы гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы). Нэ тар Ибра мэ бэ вон ли Җў ли. 5­Лян Ибра мэ зу җуан ди Лут гын чян е юли гә җя ди ту гў дэ җон фон ли. 6­Ди фон кә җя ги та му лён гәр бу гу ли: та му ди цэ бый дуә ди йи-мяр, йи дар ни җў чи тэ зый чя ли. 7­Зу ви җы гә Ибра мэ ди дэ Лут ди фон-ён жын му зын җон кэ ли (Зу нэ гә сы хур зэ җы гә ди фон шон җў ди ха нан ей жын му дэ периззей жын-му). 8­Ибра мэ зу ги Лут фә сы:

– За му сы чин чин-лў җян, йин ви җы гә за му дэ за му-ди фон-ён жын му бу нын зын җон. 9­Җы йи че ди фон зэ ни ди мян чян ни – за му ба та фын кэ. Ни дан җян чўлэ зуә бон гә, – вә зу ба юбон гә җян шон ни. Ни дан җян чўлэ юбон гә, – вә зу ба зуә бон гә җян шон ни.

10­Лут кан жян ли, йи ман ди Иор дан хә ди чуан до йи-чыр до Си гор гын чян ю хо шо фи ни, зу щён сы Җў зэ ха ди йүан зы хуэй җә сы Еги пет ди фу җү ди мян (Нэ гә сы хур Җў ба Со дом дэ Го мор ра чын пу хан мә щё ме дё). 11­Лут ба Иор дан хә ди чуан до җян шон, да дун бон гә зу ли. Зу җы му җя та му ди лў фын кэ ли: 12­Ибра мэ җў до Ха наан ди фон ли, Лут – зэ чуан до ди чын пу бон гәр ни ли. Та зэ Со дом чын пу гын чян за ли йин пан ли. 13­Со дом чын пу ни җў ди жын му ду сы щин ха ди жын му. Та му зэ Җў мян чян ган ли хо шо гў на хар.

31

Да тур 14

Ибра­мэ­бан­до­Хев­рон­ли­14­Лут да Ибра мэ гын чян зу дё ди йи ху, Җў ги Ибра мэ фә ди: – Җуан гуә чи! Да җы тар ни ба бый бон гә дэ нан бон гә,

дун бон гә дэ щи бон гә кан йихар. 15­Ба ни кан җян ди җы йи че ди фон зу щён йи на вар ди цэ бый Вә ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни. 16­Вә ба ни ди ху бый, зу щён са зы йи ён, вон дуә ни йин ни: зу щён фу бу чў лэ ди са зы йи ён, зу нэ му җя ба ни ди ху бый е фу бу чў лэ. 17­Ни чи, ба Вә ги ни щён ги ди нэ гә ди фон җуан йигуәр, да җы бон гә до нэ бон гә.

18­Ибра мэ ба та ди йин пан шу шон до ли Хев рон ди фон гын чян ди Мам ре җў чы лё фу ди фу лин ни ли, зу зэ нэ тар та җў ха ли зэ му сы ги Җў гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы.

Ибра­мэ­ба­Лут­ди­мин­да­җю­ха­ли­

14­­1‑2­Нэ гә сы хур сы гә хуон шон: Сен наар гуй җя ди хуон шон Амра фел, Ел ласар гуй җя ди хуон шон

Ари ох, Елам гуй җя ди хуон шон Ке дар лао мер дэ Го им гуй җя ди хуон шон Фи дал лян дан лин ди ву гә хуон шон: Со дом чын пу ди хуон шон Бара, Го мор ра чын пу ди хуон шон Бир ша, Ад ма чын пу ди хуон шон Ши нав, Се воим чын пу ди хуон шон Ше ме вер дэ Бе ла (җы хур җё ди Си гор) чын пу ди хуон шон да туә җон ли. 3­Җы ву гә хуон шон ба та му ди җүн-дуй шудо Сид дим чуан до ни ли (җы хур сы Сы хэ). 4­Шы эр нян та му шу ли Кедор лао мер хуон шон ди япый ли, шы сан нян шон фан че лэ ли. 5­Ди шы сы нян шон Кедор лао мер лян та ди лян бон җя лэ ли. Та му зэ Аш те роф-Кар наим чын-пу ни ба ре фаим жын му, зэ Гам ди фон шон ба зузей жын-му, зэ Кири афаим ди фон ни ба эмей жын му 6­дэ зэ Сеир сан ди фон шон ба хоррей жын му да бэ ли; ба та му йи чыр җуй дё са вә бян ни ди Эл-Фа ран ди фон ли. 7­Да нэ тар та му җуан до Миш пат фи чүан (җы хур җё ди сы Ка дес), зу ба зэ Ха цэ цон-Та ма ра җў ди ама лик жынму дэ аморей жынму ди ди мян зў гуон ли.

32

Да тур 14

8­Со дом ди хуон шон, Го мор ра ди хуон шон, Ад ма ди хуон-шон, Се воим ди хуон шон, Бе ла ди (җы хур җё ди сы Си гор) хуон шон до та му ди мян чян лэ зэ Сид дим чуан до ни лян та му да туә ли: 9­лян Кедор лао мер, Элам ди хуон шон, Фи дал, Го им ди хуон шон, Амра фел, Сен наар ди хуон шон дэ Ари-ох, Ел ласар ди хуон шон. Сы гә хуон шон лян ву гә хуон шон фан дуй ли. 10­Сид дим чуан до ни ю хо шо ди кын ни, кын ли ту хи-ю ман дё ди ни. Го мор ра дэ Со дом ди хуон шон ди җүн дуй да нэ тар вон ху по ди сы хур, хо шо жын де до кын ли ту ли. Шын ха ди жын му вон сан ни по дё ли. 11­Дый шын жын му ба Го мор ра дэ Со дом ди зан ха ди йи че лён шы дэ цэ бый чён шон зу дё ли. 12­Та му ба Со дом җў ди Ибра мэ ди җы эр зы Лут е лин шон зу ли зэ му сы ба та ди йи че цэ бый на шон ли.

13­Йи гә по дё ди жын до Ибра мэ яхў ти жын гын чян лэ, ба жы ще зы сы чин ги та ду фә ли. Нэ хур Ибра мэ зэ йи гә җў чы лё фу лин гын чян җў ди ни (җы гә җў чы лё фу лин ди җў жын сы йи гә амор рей жын, мин зы җё ди Мам ре; та, та-ди ди щүн му Эш кол дэ Анер ду сы Ибра мэ ди лян бон җя). 14­Тин җян та ди җы эр зы Лут зэ дўш ман ди шу ни ни, Ибра мэ да гә җя ди җя ни шу ли сан бый шы багә нын да җон ди жын (та му ду сы зэ Ибра мэ ди җя ни сын-ён ха ди), зу лян та му ба сы гә хуон шон җуй до Дан чын пу ли. 15­Хи ли ба та ди жын му фын чын җигә дуй ву, ба дўш ман чүан чў, да бэ ли, йи ху йи чыр җуй до Хо ва чын пу гын чян ли, зэ Да маск ди бый бон гә. 16­Та да дўш ман гын чян ба йи че цэ бый, ба Лут дэ та ди йи че цэ бый, нү жын дэ гуә гуә чи ди жын му йүан-хуэй ду дё шон ли.

Мел­хи­се­дек­ги­Ибра­мэ­пан­вонли­хо­ли­17­Ибра мэ ба Кедор лао мер дэ та ди лян бон җя да бэ хуэй-

лэ ди сы хур, зэ Ша ве чуан до ни (җы хур җё ди сы Хуон шон ди чуан до) Со дом чын пу ди хуон шон до ли та ди мян чян ли. 18­Мел хи се дек, Са лим ди хуон шон*, Ви да Хў да ди ахун ги

* 14:18 «Са­лим» – дан лин җя фә ди «Иер усалим».

33

Да тур 15

Ибра мэ ба мә мә дэ пу то җю на лэ, 19­лян җы му җя ди хуа ги та пан вонли хо ли:

– Җё Ви да ди Хў да, тян дэ ди мян ди Зуә зо җя ги Ибра-мэ ги бэ рэ кэ ти! 20­Җы ган Ви да ди Хў да! Та ба дўш ман ги ни ди шу ни җё ги ли!

Ибра мэ ги Мел хи се дек да та юди йи че дун щи шон ба шы чир фын ги ли.

21­Со дом ди хуон шон ги Ибра мэ фә сы: – Ни гуон ба вә ди мин жын му ги вә ги ги, ба цэ бый ги

гә җя лю ха. 22­Ибра мэ ги Со дом ди хуон шон фә сы: – Вә ба шу за че лэ дуй чў Ви да ди Анла хў Тор ля, тян дэ

ди мян ди Зуә зо җя дў җу ни: 23­Да ни ди дун щи ли ту вә сы са ду бу на – зу сы йи гыр щян бу лүн хэ шон ди хэ дэ зы. Йи ху ни зэ бә фә ли: «Җы сы вә ба Ибра мэ зў чын ючян хан ли». 24­Вә сы са ду бу на, чў гуә вә ди жын му чы дё ди чы ди. Хан лян вә зэ җон шон чи ха ди жын му Анер, Эш кол дэ Мам ре җё ба гә җя ди фын зы лин шон.

Хў­да­лян­Ибра­мэ­дин­ли­хә­тун­ли­

15­Җы гә сы чин гуә ли ди йи ху, Ибра мэ җян ли йи гә гуэ сы чин: та ба Җў ди хуа тин җян ли:

– Ибра мэ, бә хэ па ли! Вә сы ни ди Дон пан. Ни дый хын да ди шон хо ни.

2­Ибра мэ фә сы: – Ви да ди Җў! Мәю эр нү ди йи мяр, вә ёшон ни ди шон-

хо зў са ни? Вә ди җи чын жын сы да Да маск чын пу ни лэ ди Ели езер.

– 3­Йин цы сы Ни ги вә мә ги эр нү, – Ибра мэ фә сы, – зу ви җы гә вә җя ни ди йи гә нў чын ха вә ди җи чын жын ни!

4­Ибра мэ ба Җў ди хуа тин җян ли: – Бә, та бу нын дон ни ди җи чын жын: ни ди эр зы ё

чын ха ни ди җи чын жын ни. 5­Җў ба Ибра мэ да җон фон лин чў лэ фә сы:

34

Да тур 15

– Ни ба тян кан йихар, ба тян шон ди щин щю фу йихар: нын фу гуә лэ ма? Зу җы му җя ни ди ху бый, лян щин щю йи ён, дуә ни.

6­Ибра мэ щин фу ли Җў ли, Җў ба җы гә сы чин жын чын гун до ди ли. 7­Җў ги Ибра мэ фә сы:

– Вә сы ба ни да халдей жын му ди фон ди Ур чын пу ни вон җы тар лин лэ ди Җў. Вә щён ба җы йи куэ зы ди фон ги ни ги ги, җё сы хуан ни.

– 8­Ви да ди Җў-я! – Ибра мэ фә сы. – Вә да на ни нын җы до, җы йи куэ зы ди фон вон ху чын ха вә ди ни?

9­Җў фә сы: – Ни ги Вә ла лэ йи гә сан суй ди ву ню, сан суй ди му җү-

лү, сан суй ди гун-ён, на лэ йи гә бан гәзы дэ йи гә гә ва зы. 10­Ибра мэ ба җы ще зы сын лин на лэ кан чын лён бан-

гәр ли, ба та му йи гә дуй чу йи гә бэ ха ли. Ба чёр та мә кан. 11­Ңә лойин ду фи ха лэ, луә до сы шу го ту ли, кә сы Ибра мэ ба та му ган дё ли. 12­Жә ту луә ди сы хур, Ибра мэ фи җуә ли, хэ па ла ла ди хи нан ба та ня чў ли. 13­Җў фә сы:

– Ни җы до ха, ни ди ху бый вон ху зэ пон жын ди гуй җя ни сы бый нян дон нў ни, шу япый ни. 14­Кә сы Вә ги җә мә та-му ди мин зў ян дин дин зуй ни, – җы гә ди йи ху ни ди ху бый да нэ тар ба да фу гуй дый шон зу дё ни. 15­Ни пин нан-ву сы ди зу дё нэ гә дун-яшон ни. Ни тэ ло ди сы хур ба ни цэ сун дё ни. 16­Гуон сы ни ди ху бый ди ди сы бый зы цэ нын хуэй до җы тар, йин цы сы аморей жын му ган хади гў на хар хан мә ман ни.

17­Жә ту луә дё ли, хи нан до лэ ли. Зу нэ гә сы хур лэ ли гә гон ян ди хуә лу дэ хуә бон, та му зу да кан кэ ди сын лин дон җун ни гуә ли. 18‑21­Зу нэ йи тян на җы му җя ди ён зы Җў лян Ибра мэ дин ли хә тун ли:

– Вә ба җы йи куэ зы ди фон ги ни ди ху бый ги ни: җы йи куэ зы ди фон да Еги пет ди хә гын чян йи чыр до ви да-ди Евфрат хә ни, зу сы ба кеней жын му, кенезей жын му, кедмоней жын му, хеттей жын му, фе резей жын му, ре фаим-жын му, амор рей жынму, ха нан ей жын му, гер гесей жын му дэ евусей жын му ди ди фон ду ги ни.

35

Да тур 16

Агарь­дэ­Исмаил­

16­Са ра, Ибра мэ ди щи фу зы, мәю эр нү. Та ю йи гә нү-нў ни, та сы еги пет ди нү жын, мин зы җё ди сы Агарь.

2­Са ра ги Ибра мэ фә сы: – Җў ги вә бу ги эр нү. Ни лян вә ди нў фи җё чи, дан па

та ги вә сын-ён гә эр зы ни. Ибра мэ тин ли Са ра ди хуа ли, 3­Са ра зу ба та ди нү нў,

еги пет ди нү жын Агарь, ги гә җя ди нан жын ги ги, җё та му лён гәр фи җёчи ли. Нэ хур йи да Ибра мэ җў до Ха наан ди-фон шон, гуә ли кә җя шы нян ли. 4­Ибра мэ лян Агарь тун ли чуон ли. Агарь зу хуэ шон ва ва ли, йин ви нэ гә та кан бу че та ди җў жын Са ра ли. 5­Са ра ги Ибра мэ фә сы:

– Ви вә ди ди җян ни ги хуэй да ни. Вә ги ни ба вә ди нў ги ги җё лян та фи җё ни, кә сы та ба ва ва хуэ шон, кан бу че вә ли. Җё Җў ги за му лён гәр пин гун до!

– 6­Ни ди нў зэ ни ди шу ни ни, – Ибра мэ хуэй да ди, – щён за му җя ган ли, зу нэ му җя ган чи.

Са ра хын хын ди ба Агарь җә мә туә ли. Агарь мә шучў да та гын чян по дё ли. 7­Җў да фа лэ ди йи гә тян щян зэ кун тан-ни, вон Сур зу ди лў шон ди йи гә фи чүан гын чян ба Агарь зо җуә, 8­зу вын ли:

– Агарь, Са ра ди нў, ни да нан и лэ? Вон на ни зу ди ни? Та хуэй да ди: – Вә да вә ди нүҗў жын Са ра гын чян по ди ни. 9­Тян щян фә сы: – Ни хуэй чи, ги ни ди нүҗў жын ди гә ту. 10­Тян щян кә фә сы: – Вә ба ни ди ху бый ди фур зў чын зу нэ му дуә ди ни, сый

ду фу бу гуә лэ та му. 11­Ни ди шын шон юни, – тян щян фә-сы, – ни сын-ён гә эр зы ни. Ги та нан йи гә мин зы Исмаил*, йин цы сы ви нан ди сы хур Җў тин җян ни ли. 12­Ни ди эр зы вон ху, зу щён йи гә е лү лү зы, гуә жы зы ни; та фан дуй йи че

* 16:11 «Исмаил»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Хў да тин җян ли».

36

Да тур 17

жын ни, йи че жын е фан дуй та ни; та лян та ди ди щүн му зын җон ни.

13­Ги лян та фә ли хуа ди Җў Агарь нан ли гә мин зы: «Ни-сы җян ха вә ди Хў да», йин цы сы Агарь фә ди:

– Сый ба вә кан җян ли, вә е җян ли Та ли! 14­(Йин ви җы гә жын му ба нэ гә фи җин нан чын Бе эр-Ла-

хай-Рои ли*. Та зэ Ка дес дэ Ба ред дон җун ни ни.) 15­Агарь ги Ибра мэ сын-ён лигә эр зы, Ибра мэ ба сын-ён ха ди эр зы җё ли гә Исмаил. 16­Зу нэ гә сы хур Ибра мэ кә җя ба шы лю суй ли.

Сун­нэ­ти­–­җы­сы­хә­тун­ди­җи­хо­

17­Ибра мэ җю шы җю суй ди сы хур, Җў до ли та гын-чян фә сы:

– Вә сы Ви да Хў да. Җё ни зэ Вә ди мян чян җў, чын ха йи гә мә цуә ди жын. 2­Вә щён лян ни дин хә тун, ги ни дуан хо шо ху бый.

3­Ибра мэ гуй до ди ха ли; Хў да кә фә сы: – 4­Да җы гә сы хур шон Вә лян ни дин хә тун ни. Ни чын-

ха хо шо мин зў ди да да ни. 5­Да җы хур да шон ни ди мин зы бусы Ибра мэ, ни ди мин зы сы – Ибра щи мэ, йин цы сы Вә ба ни зў чын хо шо мин зў ди да да ни**. 6­Вә ба ни ди ху бый зў чын дуә йү ди ни: да ни гын чян чў лэ хо шо мин зў ни, ни ди ху бый ли ту ди юще зы жын чын ха хуон шон ни! 7­Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин йи гә хә тун ни – йи на вар ди хә тун, ги ни дэ ни ди ху бый: Вә чын ха ни ди Хў да дэ ни ди ху бый ди Хў да ни. 8­Вә ги ни дэ ни ди ху бый ба ни зэ җы тар щүан-җин җў ди җы йи куэ зы ди фон ги ни, – ба йи ман Ха наан ди фон Вә ги ни ди ху бый ги ги ни. Җы гә ди фон йи на вар чын ха ни дэ ни ди ху бый ди ни. Вә зу дон та му ди Хў да ни.

9­Хў да ги Ибра щи мэ фә сы:

* 16:14 «Бе­эр‑Ла­хай‑Рои»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә ди йи сы сы: «Ба вә кан-җян ли ди хуә Хў да ди фи җин». ** 17:5 «Ибра­щи­мэ» – җы гә хуа щён «Хо шо мин зў ди да да».

37

Да тур 17

– Кә сы ни е ё зун хў лян Вә дин ха ди җы гә хә тун ни; йи ху ни ди ху бый, йи бый зы гын йи бый зы е ё зун хў ни. 10­Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин лигә хә тун, йин ви җы гә ни му ду ё зун хў та ни: ги ни му ди нан жын му ду ян дин ё зў сун нэ ти ни. 11­Ни му ги гә җя зў сун нэ ти, җы зу сы лян Вә дин ха хә тун ди җи хо. 12‑13­Ги мый йи гә сын-ён ха ди эр ва зы ди ба тян ди нэ йи тян ё ба сун нэ ти зў дё ни – зу җы му җя йи бый зы гын йи быйзы ди. Бу фә зэ ни ди җя-ни сын-ён ха ди эр ва зы хуэй җә сы бусы да ни ди зыр шон хуэ ха ди, ги вэ гуй жынму гын чян мэ ха ди эр ва зы, ги та му ду ян дин ё зў сун нэ ти ни: зэ җя ни сын-ён ха ди дэ гэ шон мэ ха ди. Шын до ни му шын зы шон ди җы йи гә җи хо зы-фә ди Вә лян ни му дин ли йи на вар ди хә тун ли. 14­Кә сы на гә нан жын мә зў сун нэ ти, ба та ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни, йин цы сы та мә зун хў лян Вә дин ха ди хә тун.

15­Хў да ги Ибра щи мэ хан фә сы: – Да җы гә сы хур ни ба щи фу зы зэ бә җё Са ра ли, ба та

җё Сарэ ни. 16­Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни зэ му сы җё та ги ни сын-ён гә эр зы ни. Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни, җё та чын ха хо шо мин зў ди ма ма ни; та ди ху бый ли ту ди юще зы жын вон ху чын ха хуон шон ни.

17­Ибра щи мэ па до ди ха, шы мир-лэ щё ди сы лён ли: «Йи-бый суй ди ло жын нын ю ва ванима? Җю шы суй ди Са рэ хан нын сын-ён ва вама?» 18­Та ги Хў да фә сы:

– Дан сы Исмаил хуә са, дый Ни ди йи гә пан вон! 19­Кә сы Хў да фә сы: – Ни ди щи фу зы Са рэ ги ни сын-ён гә эр зы ни, ни ги та

нан йи гә мин зы Ис хар. Вә лян та дэ та ди ху бый дин йи гә йи на вар ди хә тун ни. 20­Вә ба ни че Исмаил ли бян фә ха ди чи то е тин ли: Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни, җё та ди ху бый дуә-йү ни зэ му сы ги та ги хо шо ху бый ни. Да Исмаил гын чян чў лэ шы эр гә вон зы ни: та чын ха ви да мин зў ди да да ни. 21­Мин нян зу җы гә сы хур шон Са рэ ба эр зы сын-ён ха ни. Лян та ди эр зы Ис хар Вә дин хә тун ни.

38

Да тур 18

22­Хў да ги Ибра щи мэ ба җы ще зы хуа фә ван, зу дё ли. 23­Зу нэ йи тян Ибра щи мэ җо чў Хў да ди фын фу ги гә җя ди эр зы Исмаил дэ зэ та ди җя ни сын-ён ха ди йи че нан жын, мэ ха ди нў – ги йи ман җян ни ди нан жын ду ба сун нэ ти зў дё ли. 24­Ибра щи мэ ги гә җя зў сун нэ ти ди сы хур, та җю шы җю суй ли; 25­та ди эр зы Исмаил зў сун нэ ти ди сы хур, та шы сан суй ли. 26­Зу нэ йи тян ги Ибра щи мэ дэ та ди эр зы Исмаил ба сун нэ ти зў дё ли 27­зэ му сы ги йи ман зэ Ибра щи мэ җя-ни сын-ён ха җў ди нан жын дэ йи че зэ вэ гуй жын гын чян мэ ха ди нў ду ба сун нэ ти зў дё ли.

Хў­да­ги­Ибра­щи­мэ­щү­ли­эр­зы­ли­

18­Шон ву җын жә ди сы хур, зэ Мам ре җў чы лё фу ди фу-лин ни, Ибра щи мэ зэ гә җя җон фон ди мын гын чян

зуә ди сы хур, Җў до ли та гын чян ли. 2‑3­Ибра щи мэ ба ту тэ че лэ кан җян ли, та ди мян чян зан ди сан гә Жын. Та да җон фон мын ни по до та му гын чян, чон чон бэ лиха фә сы:

– Вә ди Җў! Ни да вә, Ни ди нў гын чян бә гуә ли, җё вә дэ чын Ни! 4­Ги Ни му ба щи җүә ди фи на лэ, щи җүә чи. Зэ фу ди ха Ни му ще хуан, 5­вә ги Ни му дуан лэ щер мә мә, җё Ни му зан щер шон лў ди җин, йин цы сы Ни му да вә, Ни му ди нў гын чян гуә ди ни.

Та му хуэй да ди: – Тэ хо ли, ни зу нэ му җя ган чи! 6­Ибра щи мэ хуон хуон-мон мон ди по до җон фон ли ту ги

Са рэ фә сы: – Ни куэ на сан гә ки ло дин хо ди мян, ба мян хуә ха

луә щер мә мә. 7­Йи ху та по до ню чүн ли ту, җян ли гә дин хо ди җуон

ню ва зы ги нў ги ги ли, җё та ган җин ба ню ва зы зэ ха зў бян йи ни. 8­Ибра щи мэ гә җя ги Ки жын му ба нэ пи зы, нэ зы, ню ва зы ди җу дуан ди чи ли, гә җя зэ фу ди ха зан ха дын ли, җи сы та му чы ба ни. 9­Та му вын ли Ибра щи мэ ли:

– Ни ди щи фу зы Са рэ зэ на ни ни? Та хуэй да ди:

39

Да тур 18

– Зэ җон фон ли ту ни. 10­Ки жын кә фә сы: – Мин нян зу җы гә сы хур Вә йүан хуэй до ни гын чян

лэ ни, зу нэ гә сы хур Са рэ сын-ён гә эр зы ни. Са рэ зэ җон фон мын гын чян, зэ нэ гә Ки жын ди җи-

бый ху ту ба са ду тин ха ли. 11­Та му лён гәр, Ибра щи мэ дэ Са рэ, нэ хур кә җя сы ло жын зэ му сы Сарэ ди мый йи-гә йүә хэ нү жын ди бин е җў ха ли. 12­Та шы мир-лэ щё ди сы лён ли: «Вә ди сы хур гуә ли зэ му сы вә ди җон гуй ди е ло ли; вә да на ни ю җы гә щи хуан ни?» 13­Кә сы Җў ги Ибра щи мэ фә сы:

– Ви са Са рэ щё ди ни: «Вә ло ли, нан дый хан нын сын-ён ва вама?» 14­Нан дый ю Җў ган бу чын ди сы чин ни ма? Вә мин нян фә ха ди нэ гә сы хур шон йүан хуэй до ни гын чян лэ ни, Са рэ зу сын-ён гә эр зы ни.

15­Са рэ хэ па ди йи мяр, чә хуон ди фә сы: – Вә мә щё! Кә сы Та хуэй да ли: – Бә, ни щё ли.

Ибра­щи­мэ­ви­Со­дом­чын­пу­ди­жын­му­чи­то­Хў­да­ли­16­Ви шон лў, Ки жын му че лэ ли. Та му дуй чў ди ха ди

чуан до, Со дом чын пу ди нэ бон гә кан ли хар. Ибра щи мэ сун Та му чи ли. 17­Җў ги Ибра щи мэ фә сы:

– Вә да ни гын чян бу ман Вә ган ди сы чин. 18­Йин цы сы да ни шон чў лэ ви да ди дэ ли лён да ди мин зў ни, че чў ни ди мян ди йи че жын дый бэ рэ кэ ти ни. 19­Ви нэ гә Вә ба ни тё җян ли, җё ни ги эр нү дэ йи че гә җя ди ху бый фә ги, җё та му да Вә ди лў шон зу, ган гун до сы чин. Зу җы му җя, Вә, Җў, ба ги ни щү ха ди са ду җё чын ни.

20­Җў фә сы: – Со дом дэ Го мор ра чын пу ди жын му ган хади гў на хар

дуә ди хын, та му ди зуй җун ди хын. 21­Вә ха чи щён кан йихар, йи ман ду ю зуй ни ма? Дан па бусы йи ман? Ё ца йихар ни.

40

Да тур 18

22­Лён гә Ки жын җуан гуә чи вон Со дом чын пу ни зу туә ли, кә сы Ибра щи мэ шын до Җў мян чян ли. 23­До ли Та гын чян Ибра щи мэ фә сы:

– Нан дый Ни лян ха жын му йи дар ни ба гун до жын му е щё ме дё ни ма? 24­Дан сы җы гә чын ни ю ву шы гә гун до-жын, нан дый Ни ба та щё ме дё ни ма, ви җы ву шы гә жын бу фон шә та ма? 25­Җы му җя бу щин! Ни җы му җя бу нын ган! Ни ба гун дожын му лян ха жын му йи дар ни бу нын щё ме дё. Җы му җя бу щин! Ни ги чүан дун-я дин зуй ни. Нан дый Ни нын дин бу гун до ди зуй ни ма?

26­Җў хуэй да ди: – Вә дан сы зэ Со дом чын пу ли ту зо чў лэ ву шы гә гун-

до жын, ви та му Вә ба җы гә чын пу фон шә ни. 27­Ибра щи мэ кә фә сы: – Вә сы хуэй дэ тў, кә сы вә дан зы фон да щён ги вә ди Җў

фә: 28­дан сы ву шы гә гун до жын ли ту бу гу ву гә – нан дый ви ву гә бу гу ди жын Ни ба хў лун чын пу да лан сан дёни ма?

Җў хуэй да ди: – Бу да лан сан дё, дан сы зэ та ли ту зо җуә сы шы ву гә

гун до жын. 29­Ибра щи мэ бу тын ди вын ли: – Дан сы нэ тар цэ зо җуә сы шы гә на? Җў хуэй да ди: – Дан сы нын зо җуә сы шы гә, Вә е бу да лан сан дё җы гә

чын пу. 30­Ибра щи мэ фә сы: – Җё вә ди Җў ги вә фә ха ди хуа шон бә чи шон лэ ли.

Дан сы нэ тар гуон ю сан шы гә гун до жын на? Җў хуэй да ди: – Вә ба чын пу фон шә ни, дан сы зэ ли ту зо җуә сан шы-

гә гун до жын. 31­Ибра щи мэ фә сы: – Вә дан зы фон да щён вын йихар вә ди Җў: дан сы нэ тар

цэ эр шы гә на? Җў хуэй да ди:

41

Да тур 19

– Ви эр шы гә е фон шә ни. 32­Ибра щи мэ фә сы: – Бә җё вә ди Җў чи шон лэ ли, җы сы вә ди лин йир вын-

ти: дан сы нэ тар цэ шы гә на? Җў хуэй да ди: – Ви шы гә е фон шә ни. 33­Ба хуа фә ба, Җў зу дё ли. Ибра щи мэ е хуэ йли җя ли.

Со­дом­чын­пу­ди­жын­му­ган­хади­гў­на­хар­

19­­1‑2­Нэ лён гә тян щян до ли Со дом чын пу ли. Кә җя хи туә ли. Лут зэ чын пу ди гэ мын гын чян зуә ди ни.

Ба юҗуан җя кан җян, та зан че лэ, до ли та му гын чян бэ-лиха, фә сы:

– Чин ни му, вә ди Җў, до ни му ди нў ди җя ни. Ни му нын ба җүә щи, зэ вә ди җя ни зан йи вэ щи, ган зо йи зор зэ шон лў.

– Бу, – Та му хуэй да ди. Вә му зэ хон зын ни гуә йи вэ щи ни. 3­Кә сы Лут нин нин җё ли, та му дайин ха ли. Та ба юҗуан-

җя лин до гә җя ди җян ни ли, ба ху шон ди фан шә лү ха ли, луә ли ще зы мә мә, та му зу чы ли. 4­Та му хан мә дый фи ни, чын пу ди жын му – Со дом ди йи че нан жын, ло-шо ду ба Лут ди фон зы ви чў ли.

– 5­Зэ ни ди җя ни зан ди нэ ще зы Жын зэ на ни ни? – та му ги Лут хан ди. – Ба та му лин чў лэ, вә му гў та му ни.

6‑7­Лут да мын ни чў лэ, ба мын гуан чў фә сы: – Вә ди ди щүн му, ни му бә ган ха сы чин ли! 8­Вә ю лён гә

нү зы ни, та му хан сы гў нён, – вә ба та му ги ни му ги ги ни, щён зў са зў чи, гуон сы ба вә ди җя ни ни Ки жын му бә ду ли!

– 9­Гун! – та му фә сы. Ни сы ли щён жын, ни зэ жы тар хан гуан нима? Вә му җы хур ги ни ган би ги та му ган ди хан ха ди сы чин ни!

Та му ба Лут сон ди щён ба мын да лан ни, 10­кә сы Лут ди Ки жын му йүан хуэй ба Лут ла до фон зы ни, ба мын суә чў ли; 11­хан җё йи ман зэ мын кан гын чян зан ди ло-шо жын ди нян җин ха ли, йин ви нэ гә та му за му җя зо еба, кә сы ба вон фон зы ни җин ди мын зо бу җуә ли.

42

Да тур 19

Лут­да­Со­дом­чын­пу­ни­зу­дё­ли­12­Ки жын му ги Лут фә сы: – Зэ җы гә чын пу ни ни хан ю сый ни? Щин нү щү, эр-

зы му, нү зы му, зэ ю сый ни? Ба йи ман да җы тар лин чў-чи: 13­Вә му ба җы гә чын щё ме дё ни! Җы тар ди жын му ди гў на хар тэ да ли, Җў ба вә му да фа лэ җё щё ме та му лэ ли.

14­Лут чў чи ги нү зы му ди щин нү щү му фә сы: – Куэ да җы гә чын пу ни зу! Җў ба та җы хур зу щё ме дё ни. Кә сы та му дон чын Лут фа щё ди ни. 15­Кә җя тян лён туә-

ли. Тян щян му цуй туә Лут ли: – Куэ да җы тар ба ни ди щи фу зы дэ лён гә нү зы лин-

шон зу! Бу ли ни гә җя лян ю гў на хар ди чын пу йи дар ни шә дё ни!

16­Кә сы Лут бу хуон-бу мон. Зу нэ гә сы хур тян щян му ба Лут, та ди щи фу зы дэ лён гә нү зы да шу ни лин шон гә җя ба та му да чын пу ни лин чў чи ли, йин цы сы Җў щи тын Лут ли. 17­Нэ хур йи гә тян щян ги Лут фә сы:

– Ни по! Ба мин җю ха! Вон ху бә вон ли! Зэ җы гә чуан-до ни бә зан ли, вон сан ни по, бу ли ву чон ни!

18­Лут хуэй да ди: – Бу, вә ди Җў! 19­Ни до вә шон, ни ди нў шон тэ хо ли!

Ни ди щин до вә шон ван ди хын: ни ба вә ди мин җю ха ли! Кә сы до сан шон вә по бу чи – бэ ля нян вә ди ни, вә зу вў-чон ни. 20­Нэ гә щё чын пу ли җы тар бу йүан, вә нын по до нэ тар чи. Вон нэ тар вә по ди чи ни, нэ гә чын пу щё, зэ нэ тар вә ба мин нын җю ха!

21­Тян щян фә сы: – Хо, ви ни вә ба җы гә ё зў шон ни: вә ба ни фә ха ди

җы гә щё чын пу хў шан ха ни. 22­Кә сы вон нэ тар куэ по: ни дан сы бу до нэ тар, вә бу нын ха шу (йин ви нэ гә җы гә чын пу җё ди сы Си гор*).

* 19:22 «Си­гор»­(яхў­ти­йү­ян:­«Цо­ар») – җы гә щё чын пу ди мин зы щён дан лин ди йи гә хуа «Цаар» (яхў ти йү ян: «щё ди», «суй ди»).

43

Да тур 19

Ба­Со­дом­дэ­Го­мор­ра­да­лан­сан­дё­ли­23­Жә ту чў лэ ди сы хур Лут до ли Си гор ли. 24­Җў да тян-

шон ба җуә ди сун җё, зу щён йү йи ён, щядо Со дом дэ Го мор ра чын пу ни ли. 25­Зу нэ му җя ба лён гә чын пу, йи че чуан до, йи ман жын дэ йи че зэ ди шон җон ди щё ме дё ли. 26­Лут ди щи фу зы мә жын чў вон ху кан лиха – та зу бян-чын ян җў зы ли.

27­Чин ба ган зо Ибра щи мэ до ли зо чян зэ Җў гын чян зан ди вәр шон ли, 28­ба Со дом, Го мор ра дэ чуан до вон ли-ха, та кан җян ли: зу щён сы хуә лу ди ян да ди мян шон вон шон шон чи ди ни.

29­Зу җы му җя щё ме чуан до ни ди чын пу ди сы хур, Хў да ба Ибра щи мэ җи че лэ ли. Хў да щё ме Лут җў ха ди чын пу ди сы хур, ба та да нэ тар лин чў чи ли.

Ба­Моав­дэ­Бен‑Ам­ми­сын‑ён­ха­ли­30­Да Си гор Лут лян лён гә нү зы зу ли сан шон ли: зэ Си-

гор ли ту та мә ган шын, хэ па ли. Та му җў до сан ни ди йи гә ёдун ни ли.

31­Лут ди да нүр ги мый мый фә сы: – Да да ло ли. Дун-яшон җо чў жын му ди куй чын лян

за му йи дар ни фи ди нан жын е мә ю ди. 32­За му ба пу то җю ги да да гуан ги лян та фи җё лэ. На па да гә җя ди да да шон еба, кә сы за му дый эр нү ни!

33­Хи ли та му ги да да ба пу то җю гуан ги ли. Да нү зы лэ лян та фи ли җё ли, да да е мә дун, йү са сы чин ли, – нүр за му җя лян та фи ха ли, за му җя зу дё ли. 34­Ди эр тян та ги мый мый фә сы:

– Зуәр гә хи ли вә лян да да фи ли. Җир гә ди хи ли за му йүан хуэй ги та ба пу то җю гуан ги, ни лэ лян та фи ха. На па да гә җя ди да да шон еба, кә сы за му дый эр нү ни!

35­Та му хи ли кә ги да да ба пу то җю гуан ги ли. Щё нүр лян та фи ли җё ли, да да е мә дун, йү са сы чин ли, – нүр за му җя лян та фи ха ли, зу нэ му җя зу дё ли. 36­Зу җы му җя

44

Да тур 20

Лут ди лён гә нүр ба ва ва да гә җя ди да да шон хуэ шон ли. 37­Да нүр сын-ён ли йи гә эр зы, ги та нан ли гә мин зы Моав. Та зу сы җир гә ди моав жын му ди да да. 38­Щё нүр е сын-ён-ли йи гә эр зы, ги та нан ли гә Бен-Ам ми мин зы. Та зу сы җир гә ди аммон жынму ди да да.

Ибра­щи­мэ­дэ­Ави­мелех­

20­Да җы гә ди фон ни зу дё нан бон гә, Не гев ди фон-шон, Ибра щи мэ щян җў до Ка дес дэ Сур ди дон-

җун ни ли, йи ху җў до Ге рар ли. 2­Та ба Са рэ җё ди гә җя ди мый мый, йин ви нэ гә Ге рар ди хуон шон Ави мелех ба жын да фа чи җё җе йин Са рэ чи ли, Ави мелех зу ба та ги гә җя на шон ли. 3­Кә сы хи ли фи мын ди ни Хў да до ли Ави мелех гын чян фә сы:

– Йин ви ни ба җы гә нү жын ги гә җя на шон ли, ни вў чон-ни. Та сы чў ли мын ди. 4­Кә сы Ави мелех ба Са рэ хан мә ду.

– Вә ди Җў-я! – та го ли жо ли. Нан дый Ни ба мә цуә ди мин жын щё ме дё ни ма? 5­Нэ гә жын гә җя ги вә фә ли, нэ гә нү жын сы та ди мый мый! Нү жын гә җя е ги вә фә ли, нэ гә жын сы та ди гә гә! Вә ди лён щин ган җин, шу е мә зуй ди!

– 6­Дуй ди ни, Хў да фи мын ди ни ги та хуэй да ди. Вә җы до ни, ни ди лён щин ган җин ди ни. Йин ви нэ гә Вә мә җё ни ба нэ гә нү жын чү шон, дон ли ни зэ Вә ди мян чян бә ган гў на хар ли. 7­Җы хур ни ба җы гә нү жын ги ги та ди нан жын. Та сы шын жын, та чи то ди җё ни хуә ха ни. Кә-сы җи ха: дан сы ни ба та ги нан жын бу ги ги, ни дэ ни ди чин чин ду ву чон дё ни!

8­Ди эр тян чин ба ган зо Ави мелех ба гә җя ди жын му шу шон, ба җы ще хуа ги та му ду фә ли, – та му ду хэ па ли. 9­Ави мелех ба Ибра щи мэ җё до гын чян ги та фә ли:

– Ни ги вә му зў ли са ли? Вә ба ни за му җя дый зуй ли? Ви са ни ба вә дэ вә ди гуй җя ги җы му да ди гў на хар шон сон җин чи ли? Җы му җя мә ган ди! 10­Ви са ни җы му җя ган ли?

11­Ибра щи мэ хуэй да ди:

45

Да тур 21

– Вә сы лён ли, зэ җы гә ди фон шон жын му бу па щён Хў да, ви вә ди щи фу зы нын да сы вә. 12­Зэ му сы та сы вә ди җын шы ди мый мый – вә да да ди нү зы, гуон ма ма сы дан-лин ди. Та чын ха вә ди щи фу зы ли, 13­кә сы Хў да җё вә ба нён-ло зы ди җя лё ха вон йүан ни юҗуан ди сы хур, вә ги та фә ли: «Чин ни, за му до на ни еба, ни фә вә сы ни ди гә гә».

14‑15­Ави мелех ги Ибра щи мэ ба ён, ню, нан-нү нў ду дуан ги ли, ба Са рэ йүан хуэй ги та ги ги, фә сы:

– Вә ди йи че ди фон зэ ни ди лян мян чян ни: на тар ни щён җў, нэ тар зу җў чи.

16­Ги Са рэ та фә сы: – Вә ги ни ди гә гә ги йи чян йин чян ни. Җы гә зэ ни ди

чин чин ди нян чян ту ба ни ди ви чү шан чў ни зэ му сы ни кә юха мин шын ни.

17‑18­Ви Са рэ, Ибра щи мэ ди щи фу зы, Җў ба Ави мелех җя ни ди йи че нү жын зў чын бу нын сын-ён ди ли. Кә сы Ибра щи мэ чи толи Хў да ли, Хў да зу ба Ави мелех дэ та-ди щи фу зы, нү нў ду кан хо ли, йин ви нэ гә та му ду кә сын-ён туә ли.

Ба­Ис­хар­сын‑ён­ха­ли­

21­Җў җо чў гә җя щү ха ди хуа ба Са рэ җи че лэ ли: Җў ван чын гә җя щү ха ди хуа ли. 2­Са рэ ба ва ва хуэ шон-

ли; Хў да дин ха ди нэ гә сы хур, та ги суй фу да ди Ибра щи мэ сын-ён лигә эр зы. 3­Ибра щи мэ ба Са рэ сын-ён ха ди эр зы җё ли гә Ис хар, 4­ди ба тян ди нэ йи тян, җо чў Хў да ди фын фу, ги та зў ли сун нэ ти ли. 5­Ис хар сын-ён ха ди сы хур, Ибра-щи мэ йи бый суй ли. 6­Са рэ фә сы:

– Хў да ги вә зў ли гә шы щё сы чин: сый тин җян җы гә ду щё ни*.

7­Та кә фә сы: – Сый ги Ибра щи мэ нын фә, та ди Са рэ нэ ва ва ни?

Җы сы ма, та ло ли ди сы хур вә ги та сын-ён лигә эр зы!

* 21:6 «Ис­хар»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә мин зы щён «Та щё ди ни».

46

Да тур 21

8­Ва ва е җон ли. Ба нэ ги до ди нэ йи тян, Ибра щи мэ гуә-ли гә да ян щи.

Ибра­щи­мэ­ба­Агарь­дэ­Исмаил­да­фа­зу­дё­ли­9‑10­Са рэ кан җян ли, за му җя еги пет нү жын Агарь сын-ён-

ха ди эр зы Исмаил кан Ис хар ди щё шур ди ни, зу ги Ибра-щи мэ фә сы:

– Ни ба җы гә нү нў лян та ди эр зы ган чў чи! Җы гә нү-жын ди эр зы бу нын лян вә ди Ис хар йи дар ни җи чын ни ди фу гуй.

11­Ибра щи мэ ба җы му җя ди хуа тин җян, тэ пә фан ли. 12­Кә сы Хў да фә сы:

– Ви эр зы дэ нү нў ни зэ бә пә фан ли. За му җя Са рэ ги ни фәли, ни зу нэ му җя зў, йин цы сы да Ис хар шон ни дый Вә щү ха ди ху бый ни. 13­Ги нү нў ди эр зы Исмаил Вә е ги хо шо эр нү ни, җё та му чын ха йи гә да мин зў ни, йин цы сы та есы ни ди эр зы.

14­Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ги Агарь ги ли ще-зы мә мә дэ йи пи дэ фи – ба йи ман гә до та ди җя гуә зы-шон, лян ва ва йи дар ни да фа зу ли. Агарь зу дё ли, кә сы зэ Вир са вия са вә ни ми ли лў ли. 15­Пи дэ ли ту ди фи е ван ли. Та ба ва ва гә до йи гә фу дун зы ди ха, 16­гә җя гуә чи ли, бу щён кан ва ва ди ву чон. Зуә до ли ва ва бу йүан ди вәр шон, кў туә ли. 17­Кә сы Хў да ба ва ва кў ди шын чи тин җян ли; Хў да ди тян щян да тян шон хан ли йи шын:

– Ни за ли Агарь? Бә хэ па ли! Хў да ба ни лё дё ди ва ва кў ди шын чи тин җян ли. 18­Че лэ, ва ва гын чян чи, ба та ди шу җуа чў! Вә ба та ди ху бый зў чын да мин зў ни.

19­Йи ху Хў да ба Агарь ди нян җин зын кэ ли, Агарь зу кан җян фи җин ли. Та до ли җин гын чян, ба пи дэ гуан-ман җё ва ва е хә ли. 20­Зу да нэ гә сы хур Хў да зэ ба ва ва мә лё. Та җон да, җў до са вә ни ли, чын ха да җян ди чён шу ли. 21­Та зэ Фа ран са вә ни җў ли, та ди ма ма ги та ба щи фур да Еги пет чү лэ ли.

47

Да тур 22

Ибра­щи­мэ­лян­Ави­мелех­дин­ли­хә­тун­ли­22­Зу нэ гә сы хур Ави мелех лян та ди җүн дуй ди ту зы Фи-

хол до ли Ибра щи мэ гын чян ли. Ави мелех фә сы: – Зэ ни ган ди йи че сы чин шон Хў да ги ни ги бон цу-

ди ни. 23­Йин ви җы гә вә щён җё ни зэ Хў да ди мян чян ни дў йи гә җу, йүн зун ни бу нын хун вә, вә ди эр нү дэ вә ди сун зы: за му җя вә ги ни ган хо ли, ни зу нэ му җя ги вә дэ ги ни җў ди гуй җя ган хо ни!

24­Ибра щи мэ дў ли җу ли, 25­кә сы бу чин йүан ди вын ли, ви са Ави мелех ди жын му ба та ди фи җин чён до ли.

– 26­Вә бу җы до, сый ба җы гә зў ли, – Ави мелех хуэй-да ди. – Ни ги вә сы са ду мә фә. Вә ту йи бян ба җы гә хуа тин ди ни.

27­Ибра щи мэ ги Ави мелех дуан ли ще зы ён, ню зэ му сы лян та дин лигә хә тун. 28­Ибра щи мэ ба чи гә му ён го зы да ён чүн ли ту фын кэ ли, 29­Ави мелех вын ли:

– Ви са ни ба җы чи гә му ён го зы да ён чүн ли ту фын кэ ли? – 30­Чин ни ба җы чи гә му ён го зы да вә гын чян җе шу-

ха, – Ибра щи мэ хуэй да ди, – йин ви фи җин сы вә ди, вә ва ли та ли, җё та му чын ха җы гә ди җи хо.

31­(Нэ гә вәр җё ди сы Вир са вия, йин цы сы та му лён гәр зэ нэ тар дў ли җу ли*). 32­Зэ Вир са вия лян Ибра щи мэ ба хә тун дин ха, Ави мелех дэ та ди җүн дуй ди ту зы Фи хол хуэ йли фи листим жын му ди ди шон ли. 33­Ибра щи мэ зэ Вир са вия зэ ли йи куә та ма риск фу, зу зэ нэ тар бэ вон ли йи на вар хуә ди Анла хў Тор ля ли. 34­Йи ху Ибра щи мэ зэ фи листим-жын му ди ди фон шон җў ли хын дуә ди жы зы.

Ибра­щи­мэ­ди­гўр­ба­ни­

22­Җы гә сы чин йү ли ди йи ху, гуә ли бу дуә ди сы хур, Хў да зы ян Ибра щи мэ ли.

* 21:31 «Вир­са­вия» – җы гә хуа ди йи сы сы «Чи гә (му ён го зы ди) фи җин» хуэй җә сы «Дў ли җу ди фи җин».

48

Да тур 22

– Ибра щи мэ! – Хў да ханли. – Вә тин ди ни, – Ибра щи мэ хуэй да ди. 2­Хў да фә сы: – Ни ба ни ди эр зы – луә мур йи гә щи нэ ди эр зы Ис хар

лин шон зэ Мо риа ди фон ни чи. Нэ тар, зэ Вә ги ни зы ги ди сан шон, ни ба та ги Вә җү чын шо ди гўр ба ни.

3­Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ги җү гўр ба ни ди сы чин шон кан ли ще зы цэ хуә, туә до лү лү зы шон, ба Ис хар дэ лён гә хуә җи лин шон шон ли лў ли, вон Хў да фә ха ди нэ-гә ди фон шон чи ли. 4­Ди сан тян ди нэ йи тян, та ло йүан ни кан җян нэ гә ди фон ли.

– 5­Ни му шын до җы тар, ба лү лү зы кан чў щер, – Ибра-щи мэ ги хуә җи му фә сы. – Вә лин шон ва ва бэ вон Хў да-чи ни, йи ху йүан хуэй до ни му гын чян ни.

6­Та ба җү гўр ба ни ди цэ хуә гә до Ис хар ди җя гуэ зы шон ли. Йи ху ба җуә ди тан дэ до зы на шон, та му лён гәр вон чян зу ли. 7­Ис хар ба Ибра щи мэ хан ли йи шын:

– Ада! – За ли, вә ди ва? – Ибра щи мэ хуэй да ди. Ис хар вын ли: – За му ю җуә ди тан дэ цэ хуә ни, кә сы на сы шо гўр ба-

ни ди ён го зы? – 8­Вә ди ва, – Ибра щи мэ ги та фә сы, – Хў да җы до ни,

шо гўр ба ни ди ён гор зэ на ни ни! Та му лён гәр кә вон чян зу туә ли. 9­До ли Хў да ги та му

фә ха ди нэ гә вәр шон, Ибра щи мэ гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, ба цэ хуә луә до го ту ли. Та ба Ис хар бон чў, гә до шо гўр ба ни җуә зы шон ди цэ хуә го ту, 10­ба до зы на чў лэ җён-мур зэ эр зы ни. 11­Кә сы зу нэ гә сы хур Җў да фа лэ ди йи гә тян щян да тян шон хан ли йи шын:

– Ибра щи мэ, Ибра щи мэ! – Вә тин ди ни, – Ибра щи мэ хуэй да ди. – 12­Ни ги ва ва бә щя шу ли, – тян щян фә сы. Ни ба та

бә зў сы са! Җы хур Вә җы до ни, ни па щён Хў да ни: ни ба гә җя ди эр зы – луә мур йи гә эр зы мә щи тын ги Вә ги ли!

49

Да тур 23

13­Нэ гә кур ни Ибра щи мэ ба цо вәни ди йи гә гун-ён кан-җян ли, та ди гә зэ цо вә шон чан ди ни. Та гуә чи, ба гун-ён ла шон, зэ җү ха эр зы ди ви фын шон ба гун-ён җү шон, шо-дё ли. 14­Ба йү ха җы гә сы чин ди ди фон Ибра щи мэ нан ли гә Ях ве-Ирэ (да жы тар чў лэ ли гә ку гәр: «Зэ Ях веди сан шон цэ нын җы до»*). 15­Җў ди нэ гә тян щян кә да тян шон хан-ли Ибра щи мэ ли:

– 16­Җў җы му җя фә дини: «Ви ни ган хади җы гә сы-чин – ба гә җя ди эр зы, луә мур йи гә эр зы мә щи тын ги Вә ги ли, Вә на Вә гә җя ди мин зы дў җу ни: 17­Вә ян дин ги ни ги бэ рэ кэ ти ни! Вә ян дин ги ни дуан ху бый ни, та му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю дэ хэ ян шон ди са зы йи ён, дуә ни. Ни ди ху бый ба дўш ман ди чын пу ду җан шон ни! 18­Йин ви ни тин ли Вә ди хуа ли, ди мян шон ди йи че мин зў че чў ни ди ху бый ба бэ рэ кэ ти дый шон ни».

19­Йи ху Ибра щи мэ до та ди хуә җи ди нэ тар, лян та му йи дар ни хуэй до Вир са ви яли – җў до нэ тар ли.

На­хор­ди­ху­бый­20­Җы гә сы чин йү ли ди йи ху, гуә ли бу дуә ди сы хур ги

Ибра щи мэ фә ли, та ди шүн ди На хор ди щи фу зы Ма ли ка сын-ён ли эр зы му ли: 21­Уц (җы сы ту шу зы ва ва), Вуз, Ке-муил (җы сы Арам ди да да), 22­Ке сед, Ха зо, Пил даш, Ид лаф дэ Ва фуил. 23­Ва фуил гын чян сын-ён лигә нү зы Ре век ка. Җы сы Ма ли ка ги Ибра щи мэ ди щүн ди На хор сын-ён ха-ди багә эр зы. 24­Чў гуә җы гә На хор ди нү нў Реу ма ги та ба Те вах, Га хам, Та хаш дэ Маах сын-ён ха ли.

Са­ра­ди­ву­чон­

23­Са рэ хуә ли йи бый эр шы чи суй. 2­Та зэ Ха наан ди ди фон шон, Кири аф – Ар ба (җы хур җё ди сы Хев-

рон) ву чон ли. Ибра щи мэ ви пә фан Сарэ ди ву чон кў ли, 3­йи ху да вон жын гын чян гуә чи, та ги хеттей жын му фә сы:

* 22:14 «Ях­ве‑Ирэ»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Җў җы до ни».

50

Да тур 23

– 4­Вә бусы җы тар ди, вә сы ли щён жын. Ни му ги вә ги йи гә щя мэ ти ди вәр, җё вә ба вә ди ву чон ли ди щи фу зы сун дё.

– 5‑6­Вә му ди җон гуй ди! Ни ба вә му тин йихар! – хеттей-жын му хуэй да ди. Вә му ди җун җян ни ни сы Хў да щи нэ ди, гуй җун ди вон зы. Ни ба ни ди щи фу зы сун до вә му ди дин хо ди фын йүан шон: вә му ду ги ни ба гә җя ди зў бый ди фын йүан шон ди вәр ги ни.

7­Ибра щи мэ че лэ ги җы гә ди фон ди мин зў – хеттей-жын му бэ лиха, 8‑9­фә сы:

– Ни му дан сы дайин җё вә ба мэ ти сун дё җы тар, чин ни му щин йи гә хо: ни му ба Цо хар ди эр зы Еф рон чи то ди җё та ба та ди ди бян ни ди Мах пела ёдун мэ ги вә. Та җы дуә шо, вә зэ ни му ди мян чян ба чян йи ман ду чў ги, мэ-шон ни, җё та чын ха сун мэ ти ди вәр.

10­Зэ хеттей жын му дон җун ни зуә ди Еф рон ги Ибра-щи мэ ги ли хуэй да ли (ба җы гә хуа чын пу гэ мын гын чян шу цуан ди йи че хеттей жын ду тин җян ли):

– 11­Җы му җя бу дуй, вә ди җон гуй ди! Ни ба вә тин-йихар: вә щён ба җы йи куэ ди лян ёдун дуан ги ни ни. Вә ди мин жын сы вә ди гў ва: вә ба җы йи куэ ди дуан ги ни, җё ни ба мэ ти сун дё!

12­Ги җы тар җў ди жын му бэ лиха, 13­Ибра щи мэ ги Еф-рон фә ли (ба та фә ха ди хуа йи ман шу цуан ди жын ду тин җян ли):

– Чин ни тин вә ди хуа: ни да вә гын чян ба җы йи куэ ди ди җя чян җе шу ха, вә зу ба мэ ти сун до нэ тар ни!

14­Еф рон хуэй да ди: – 15­Хо, вә ди җон гуй ди! Чин ни тин вә ди хуа! Җы йи куэ

ди ди җя чян сы сы бый йин чян – җы до за му лён гәр шон щён да сы дуә ма? Чин ни зэ нэ тар ба мэ ти сун дё!

16­Ибра щи мэ ги Еф рон дин ха ди җя чян дайин ха ли, зу ги та зэ гў ва-хеттей жын му мян чян фә чў лэ ди җя чян, сы бый куэ йин зы ги ги ли. (Мый йи гә йин чян ди фын лён ду сы җо чў мэ мэ жын ди куй чын суан ха ди.) 17‑18­Зу җы му җя зэ

51

Да тур 24

Мам ре бон гәр ни ди, Мах пела ёдун гын чян ди Еф рон ди ди чын ха Ибра щи мэ гә җя ди ли; лян ёдун дэ зэ ди ни җон ди йи че фу. Җы гә ди гў ва сы зэ чын пу гэ мын шон шу цуан ди йи че хеттей жын. 19­Җы гә ди йи ху Ибра щи мэ ба гә җя ди щи фу зы Са рэ сун до ёдун ли ту ли. Җы гә ёдун зэ Ха наан ди фон шон ди, Мам ре бон гәр ни ди (җы хур җё ди сы Хев-рон), Мах пела ди ни ни. 20­Хеттей жын му ди зо чян ди нэ йи куэ ди дэ ёдун до ли Ибра щи мэ ди шу ни ли, та чын ха сун мэ ти ди вәр ли.

Ис­хар­чү­ли­щи­фур­ли­

24­Нэ гә сы хур шон Ибра щи мэ кә җя чын ха суй фу да ди ло жын ли. Зэ мый йи гә ган ди сы чин шон Җў ги та

ги бон цу ди ни. 2‑3­Ибра щи мэ ги гуан та җя ни ди дин ло ди хуә җи фә сы:

– Ни ба шу гә до вә ди куа зы шон, дуй чў Анла хў Тор ля, тян дэ ди ди Хўда, дў җу, ни бу нын ги вә ди эр зы чү Ха наан бын ди ди нү зы. 4­Ни ё до вә ди зў гуй ни, вә ди чин чин җя-ни, – зу да нэ тар ни ё ги вә ди эр зы Ис хар чү лэ гә щи фур ни.

5­Хуә җи вын ди: – Дан сы нэ гә нү зы лян вә йи дар ни вон җы гә ди фон шон

бу щён лэ на? Вә җё ни ди эр зы хуэй до нэ гә зў гуй ни ма да на тар ни лэ ли?

– 6­Йүн зун җы му җя бә ган ли, – Ибра щи мэ хуэй да ди. Ба вә ди эр зы вон нэ тар бә да фа ли! 7­Хў да, тян ди Җў, ба вә да нён-ло зы ди җя ни, да вә ди зў гуй вон чў лин ди сы хур, ги вә фә ли зэ му сы дў ли җу ли, Та ба җы гә ди фон ги ги вә ди ху бый ни. Та гә җя ё ба йи гә тян щян да фа до ни ди мян чян, җё ни ги вә ди эр зы чү лэ гә щи фур ни. 8­Дан сы нү зы лян ни бу щён лэ, җы гә дў ха җу ди хуа лян ни мәю лян щи ли, кә сы ни бу нын ба вә ди эр зы вон нэ тар да фа!

9­Хуә җи ба шу гә до җон гуй ди куа зы шон, дў ли җу ли. 10­Йи ху нэ гә хуә җи зэ җў жын гын чян на ли шы гә луә туә, за ён җы чян ди дун щи шон ли лў ли. Та ё до Ме со по та мия ди фон шон На хор җў ди чын пу ни ни.

52

Да тур 24

11­До ли нэ тар, та ба луә туә бон до чын пу вэ ту ди фи җин бон гәр ни ли. Кә җя ху бар ли. Зу нэ гә сы хур нү зы му да чын пу ни чў лэ да фи лэ ди ни. 12­Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:

– Вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў Тор ля! Җир гә Ни ги вә да фа лэгә хо йүн чи, ба вә ди җў жын бә вон дё ли! 13­Җы сы ма, вә зэ фи җин бон гәр ни зан ди ни, зэ җы тар чын пу ни ди нү зы му да фи ди ни. 14­Вә щён ги та му ли ту ди йи гә фә: «Чин ни, җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә-щёр фи». Та дан сы фә: «Чин ни хә. Ба ни ди луә туә вә е йин ни», – та зу сы Ни ги Ни ди нў Ис хар зо ха ди щи фур. Җё җы гә сы чин чын ха йи гә җи хо: Ни ба вә ди җў жын мә вон дё.

15­Та ба җы гә хуа хан мә фә ван ни, йи гә гў нён кә җя до ли та гын чян ли, та ди җя гуэ зы шон дан ди гуан зы. Җы гә гў нён-ди мин зы җё ди Ре век ка, та сы Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы Ма ли ка дэ Ибра щи мэ щүн ди ди На хор ди эр зы). 16­Ре век ка җон ди тэ хо кан, хан сы гў нён – нан жын му лян та мә фи җё. Та до ли җин гын чян ба гуан зы гуан ман ли. Та вон ху зу ди сы хур, 17­Ибра щи мэ ди хуә җи по до та гын чян, фә сы:

– Чин ни, җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә щер фи! – 18­Чин ни хә, вә ди җон гуй ди, – та хуэй да ди. Ган җин

зу да җя гуэ зы шон ба гуан зы чү ха лэ, җё Ибра щи мэ ди хуә-җи хә ли. 19­Йи ху та фә сы:

– Җы хур вә ги ни ди луә туә ду ба фи е да лэ ни, җё та-му хә гу.

20­Та куэ куэ ди ба фи до до йин ту гў ди цо ли ту, йүан-хуэй по до җин гын чян ли – зу җы му җя та да ли фи ли, ба луә туә ду йин бо ли. 21­Нэ гә хуә җи йи шын ду мә чў, кан та ли, щён җы до, Җў ги та ди лў шон ги ли хо йүн чи ли му. 22­Луә туә хә гу ли ди йи ху, та ги нэ гә гў нён ги ли гә вон би-зы шон дэ ди җин хуан зы (та ди фын лён бон җер сы 5 грамм), хан ги ли лён гә җин җуә зы (та ди фын лён бон җер сы 100 грамм). 23­Йи ху та зу вын ли:

– Чин ни ги вә фә, ни сы сый ди нү зы? Ни да да ди җя ни нын зо шон зан ди вәр ма?

53

Да тур 24

24‑25­Та хуэй да ди: – Вә сы Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы Ма ли ка дэ На хор-

ди эр зы). Вә му ю хо шо мый цо дэ ту гў ди цо лё ни. Зан ди вәр е зо шон ни.

26‑27­Ибра щи мэ ди хуә җи гуй ха бэ вонли Җў ли, та зу фә сы: – Вә куа җён вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў

Тор ля! Та ба ги вә ди җў жын ги ха ди щү ян шы щин-шы-йи ди ван чын ли. Җў дуан дуар ба вә лин до вә ди җў жын ди чин чин җя ни ли!

28­Ре век ка по до ма ма ди җя ни, ба җы ще сы чин ду фә ли. 29‑30­Ре век ка ди гә гә Ла ван ба мый мый ди хуан зы дэ җин җуә зы кан җян зэ му сы җы до, нэ гә жын фә ли са ли, та ган җин вон җин нэ тар зу ли, до ли Ибра щи мэ ди хуә җи гын чян ли. Нэ гә хуә җи лян та ди луә туә хан зэ җин гын-чян зан ди ни. 31­Ла ван фә сы:

– Җў ги ха бэ рэ кэ ти ди жын! Чин ни до вә ди җя ни. Ви-са ни зэ җы тар зан ди ни? Вә кә җя ги ни ба фон зы ше лү бян йи ли, ба луә туә ди вәр е шә лү ха ли.

32­Ибра щи мэ ди хуә җи җин до фон зы ни ли. Ба луә туә ду гэ кэ, ги та му ба мый цо дэ цо лё на лэ ли, ги ки жын дэ лян та йи тун лэ ди жын му ба щи җүә ди фи на лэ ли. 33­Ба чы ди е дуан дилэ ли, кә сы Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:

– Ба вә вон җы тар да фа лэ ди сы чин фә ба, вә нэ хур цэ чы ни.

– Ни фә, – та му хуэй да ди. 34­Та зу фә туә ли: – Вә сы Ибра щи мэ ди хуә җи. 35­Җў ги вә ди җў жын ги ли

бэ рэ кэ ти ли, ги та цы минли фу гуй ли: ён дэ ню, җин-йин, нан-нү нў, луә туә дэ лү лү зы. 36­Вә ди җў жын ди щи фу зы Са рэ ло ли ди сы хур, ги та сын-ён лигә эр зы; җў жын ба йи че цэ бый ги та гуә ги ли. 37­Вә ди җў жын җё вә дў ли җу ли, бу җё ги та ди эр зы чү Ха наан ди фон ди бын ди ди нү зы, 38­җё вә до та ди зў гуй ни, чин чин җя ни, зу да нэ тар ги та ди эр зы чү лэ гә щи фур ни. 39­Вә ба җў жын вын ли: «Дан сы нэ гә нү зы лян вә бу щён лэ на?» 40­Та ги вә җы-

54

Да тур 24

му җя хуэй да ли: «Җў, ба вә ди гуон йин жы зы җы до ди йи мяр, – Та гә җя ба йи гә тян щян лян ни да фа чи ни, зэ ни ди лў шон ги хо йүн чи ни, җё ни ги вә ди эр зы да вә ди зў ли ту, да вә ди җя щя ни чү лэ гә щи фур ни. 41­Ни дан до вә ди чин чин җя, дан сы та му ги ни бу ги нү зы, нэ хур ни дў ха ди җу лян ни мәю лян щи ли». 42­Җир гә до җин гын-чян вә фә ли: «Җў, вә ди җў жын Ибра щи мэ ди Хў да! Ни дан сы щён ги вә ди лў шон ги хо йүн чи ли», 43­җы сы ма, вә җы хур зэ җин гын чян зан ди ни. Ги ти фи лэ ди на гә нү зы вә дан фә: «Чин ни җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә йи дяр фи». 44­Та дан сы хуэй да: «Чин ни хә, ги ни ди луә туә вә е да лэ фи ни», – нэ зу сы Җў ги вә ди җў жын ди эр зы җян-ха ди щи фур». 45­Вә хан мә дый сы лён җы гә ни, Ре век ка кә җя зэ җя гуэ зы шон дан ди гуан зы до ли җин бон гәр ни, гуан туә фи ли. Вә вын та ёли фи ли. 46­Та суй бяр ги вә ба гуан зы ги ги, фә сы: «Чин ни хә. Ба ни ди луә туә вә е йин бо ни». Вә хә бо ли, йи ху та ги луә туә ба фи е на лэ ли. 47­Вә вын ли: «Ни сы сый ди нү зы?» Та хуэй да ли: «Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы На хор дэ Ма ли ка ди эр зы)». Вә зу ги та ба би зы шон дэ ди хуан зы дэ җуә зы ги ги ли, 48­гә җя гуй ха бэ вонли Җў ли. Вә куа җён ли вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў Тор ля ли, йин цы сы Та ба вә дуан дуар лин до җы тар ли, җё ги вә ди җў жын ди эр зы ба та щүн ди-ди сун нүр чү шон ни. 49­Җы хур хуа зэ ни му шон ни: ни му щён җё вә ди җў жын ди чи то чын ма бу чын? Ни му ги гә хуэй да, җё вә җы до ха, ё зў са ни.

50­Ла ван дэ Ва фуил хуэй да ди: – Ба җы гә сы чин Җў дин ли, йин ви нэ гә вә му бу нын

фә «дуй» хан сы «бу дуй». 51­Җы сы ма, Ре век ка, – ни ба та лин шон чи. Җё ни ди җў жын ди эр зы җо чў Җў фә ха ди хуа ба та чү шон.

52­Ба җы гә хуа тин җян, Ибра щи мэ ди хуә җи йүан хуэй гуй ха бэ вонли Җў ли. 53­Йи ху та ги Ре век ка ба йи шон, җин-йин зы ди бэ шы на чў лэ ли, ги та ди гә гә дэ ма ма е дуан ли гуй җун ли щин ли. 54­Җы гә ди йи ху та лян лэ ди

55

Да тур 24

жын му ба фан чы ба, фи җё чи ли. Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:

– Чин ни му, җё вә хуэй до вә ди җў жын нэ тар чи. 55­Ре век ка ди ма ма дэ гә гә хуэй да ди: – Җё та зэ вә му ди җя ни хан зан шы тян! – 56­Ни му бә дон вә ли, – Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы.

Җў ги вә ди лў ги ли хо йүн чи ди йи мяр, чин ни му җё вә хуэй до вә ди җў жын гын чян!

– 57­За му ба Ре век ка хан дилэ, – та му фә сы, җё та гә җя дин җўйи.

58­Та му ба Ре век ка хан ди лэ вын ли: – Ни лян җы гә жын чи бу чи? Та хуэй да ди: – Чи ни. 59­Та му ба Ре век ка, нэ ха та ди нү жын, Ибра щи мэ ди хуә җи

дэ лян та тун лў ди жын му да фа ди сы хур, 60­лян җы му җя ди хуа ги Ре век ка пан вонли хо ли:

– Вә му ди мый мый! Җё ни ди ху бый ди фур чын ха чян-чян-ван ван ди! Җё ни ди эр нү му ба дўш ман ди чын пу ду җан шон!

61­Ре век ка лян та ди нү хуә җи му чи до луә туә го ту, гын-шон Ибра щи мэ ди нэ гә хуә җи зу туә ли. Та ла ди Ре век ка вон җя ни хуэй ди ни. 62­Ис хар цэ да Бе эр-Ла хай-Рои хуэй-лэ ли (та нэ хур зэ Не гев ди фон шон җў ли). 63­Ху шон ди сы-хур та до ли тан до ни йи кан са, – ба до гын чян ди луә туә кан җян ли. 64­Ре век ка ба Ис хар е кан җян ли. Та да луә туә го ту ха лэ, 65­вын ли Ибра щи мэ ди хуә җи ли:

– Вон за му җы бон гә лэ ди нэ гә жын сы сый? – Нэ сы вә ди җў жын, – хуә җи хуэй да ди. Ре век ка ба гэ ту на шон, ба гә җя шан чў ли. 66­Ибра щи-

мэ ди хуә җи ги Ис хар ба гә җя ди юҗуан фә ба ли ди йи ху, 67­Ис хар ба Ре век ка лин до та ди ма ма зо чян җў ди нэ гә җон фонни ли, Ре век ка чын ха та ди щи фур ли. Ис хар щи нэ Ре век ка ли, йин ви нэ гә та ди пә фан до ву чон дё ди ма ма шон е гуә ли.

56

Да тур 25

Ибра­щи­мэ­ди­дан­лин­ху­бый­

25­Ибра щи мэ кә бан лигә җя, та ди щин ло пә, мин зы җё ди сы Хет ту ра, 2­ги та сын-ён ли эр зы ли: Зим ран,

Иок шан, Ме дан, Ма диан, Иш бак дэ Шуах. 3­Иок шан гын чян сын-ён ха ди Ше ва дэ Де дан. Де дан ди ху бый сы ашурей жын му, ле тушей жын му дэ леумей жын му. 4­Ма-диан ди эр зы му: Ефа, Ефер, Хан ох, Ави да дэ Ел дага. Та му ду сы Хет ту ра ди ху бый. 5­Ба юди йи че цэ бый Ибра щи мэ гуә ги Ис хар ли. 6­Ба нүнўмуди эр зы му Ибра щи мэ хуә ди сы хур зу да фа до дун бон гә ли – дун бон гә ди ди фон ли Ис-хар йүан. Ги та му е ги ли ще зы цэ бый.

Ибра­щи­мэ­ди­ву­чон­7­Ибра щи мэ хуә ли йи бый чи шы ву суй. 8­Та зэ җы гә

дун-яшон хуә гу, хын да ди суй фу шон ву чон ли, зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 9­Та ди эр зы му Ис хар дэ Исмаил ба Ибра щи мэ сун до ли Мам ре бу йүан ди Еф рон – хеттей-жын Цо хар эр зы ди ди ни ли – Мах пела ёдун ни ли. 10­Җы йи куэ ди сы Ибра щи мэ да хеттей жын гын чян мэ гуә лэ ди: ба Ибра щи мэ дэ Са рэ зу сун до нэ тар ли.

11­Ибра щи мэ ву чон ли ди йи ху, Җў ги та ди эр зы Ис хар ги ли бэ рэ кэ ти ли. Ис хар зэ Бе эр-Ла хай-Рои фи җин гын-чян җў ли.

Исмаил­ди­ху­бый­12­Җы сы Сарэ ди нү нў, еги пет нү жын Агарь ги Ибра щи мэ

сын-ён ха ди эр зы Исмаил ди ху бый. 13­Исмаил эр зы му ди мин зы, җо суй фу да ди: На ваиоф (Исмаил ди ту шу зы), Ке дар, Адбе ел, Мив сам, 14­Миш ма, Ду ма, Мас са, 15­Ха дад, Фе ма, Ие тур, На фиш дэ Кед ма. 16­Җы сы Исмаил ди эр зы-му, шы эр гә мин зў ди шы эр гә вон зы, – та му ди мин зы, щён җуон дэ йин пан. 17­Исмаил хуә до йи бый сан шы чи суй шон ву чон ли, – зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 18­Та ди ху бый зэ Еги пет бян ни (зу Ашур чи ди лў шон), да

57

Да тур 25

Ха ви ла вон Сура ди нэ гә ди фон ни җў ли. Та му лян зы җи ди чин чин ду мә лэ вон ди.

Ба­Исав­дэ­Ягў­бэ­сын‑ён­ха­ли­19­Җы сы Ибра щи мэ ди эр зы Ис хар дэ та ди ху бый ди ли сы,

(Ибра щи мэ сы Ис хар ди да да). 20­Ис хар сы шы суй ди сы хур ба Ре век ка чү шон ли. Ре век ка сы Ме со по та мия ди фон шон җў ди ара мей жын Ва фуил ди нү зы, ара мей жын Ла ван ди мый мый. 21­Ис хар ди щи фу зы мәю эр нү. Ис хар ви гә җя-ди щи фу зы чи толи Җў ли. Җў ба та ди чи то тин җян ли: Ре век ка хуэ шон ли. 22­Зэ дў зы ли ту ди эр зы му йи җя лян йи җя да туә чуй ли.

– Җы ма, – Ре век ка фә сы, са сы чин дын вә ди ни? Та зу вын Җў чи ли. 23­Җў ги та фә сы: – Лён гә мин зў да ни ди дў зы ни чў лэ ни. Йи гә ди ли чи

би ди эр гә ди да. Да ди чын ха щё ди ди хуә җи ни. 24­Зуә йүә сы хур до ли, җы сы ма, Ре век ка ди дў зы ни югә

фон фор ни. 25­Ту йи гә ён ха ди йүә ва зы сы хун хун ди, хун-шын го ту җон ди мо, зу щён есын ди пи зы; ба та җё чын Исав ли*. 26­Ху ту, на шу шур җуа ди Исав ди җүә ху гын, ди эр гә ён ха ли; ба та нан чын Ягў бэ ли**. Та му сын-ён ха ди сы хур Ис хар лю шы суй ли.

Исав­ба­гә­җя­ди­ту­шу­зы­ди­чүан­шы­мэ­дё­ли­27­Эр ва зы му җон да ли. Исав чын ха тан до ни ди жын ли;

та ли суә да ви ди ни. Ягў бэ сы мян шан ди җя ни ди жын. 28­Та му ди да да Ис хар нэ чы ечёр ди жу, йин ви нэ гә та ба Исав кан ди хо; кә сы ма ма Ре век ка щи нэ Ягў бэ.

29­Йи хуэй, Ягў бэ но бан тон ди сы хур, Исав фа та та ди да да ви ди шон хуэй лэ ли.

– 30­Ни ги вә ба җы гә хун янсый ди ги щер җё вә хә! Вә фа ли! – та ги Ягў бэ фә сы.

* 25:25 «Исав»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «Җон мо ди (жын)». ** 25:26 «Ягў­бэ»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «Җуа җүә ху гын ди (жын)».

58

Да тур 26

(Йин ви җы гә ба та җё чын Едом ли*.) – 31­Ни ги вә ба ту шу зы ди чүан шы мэ ги, – Ягў бэ хуэй-

да ди. – 32­Лян ту шу зы ди чүан шы вә нын зў йи гә са? – Исав

фә сы, – вә җы хур ву чон ни! – 33­Щян ту ни дў йи гә җу! – Ягу бэ фә сы. Исав ги Ягў бэ

ба ту шу зы ди чүан шы мэ ги ди йи мяр, дў ли җу ли. 34­Нэ хур Ягў бэ цэ ги та ги ли щер мә мә дэ хун ду ди бан тон. Чы ба, хә ба, че лэ, зу ли, Исав е ба нэ гә ту шу зы ди чүан шы мә гуан щян.

Ис­хар­зэ­Ге­рар­ди­фон­шон­җў­ди­ни­

26­Гуй җя ни вә нян кә до лэ ли (зу щён зо чян, Ибра щи-мэ ди сы хур шон), Ис хар зу ли Ге рар чын пу ни ли,

фи листим жын му ди хуон шон Ави мелех гын чян ли. 2­Җў до Ис хар гын чян фә сы:

– Ни вон Еги пет бә чи, җў до Вә ги ни зы ги ди нэ гә ди фон ни. 3­Ни зэ нэ гә ди фон шон зан ха, Вә лян ни зэ йи дар ни ни, ги ни ги бэ рэ кэ ти ни. Вә ба ги ни да да Ибра-щи мэ дў ха ди җу ван чын ни: ба җы гә ди фон ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни. 4­Вә ба ни ди ху бый зў чын дуә йү ди ни, зу лян тян шон ди щин щю йи ён, зу нэ му дуә зэ му сы ги та му ба җы ще зы ди фон ду ги ги ни. Че чў ни ди ху бый ди мян шон ди йи че мин зў ба бэ рэ кэ ти дый шон ни, 5­йин цы сы Ибра щи мэ тин Вә ли, зун хў Вә ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү ли.

6­Ис хар җў до Ге рар чын пу ни ли. 7­Дан сы бын ди жынму да та шон вын кэ Ре век ка ли, та хуэй да ди:

– Җы сы вә ди мый мый. Ба «щи фу зы» та мә ган фә: зэ хэ па ви Ре век ка та му ба

та да сы ни, йин цы сы Ре век ка җон ди тэ хо кан. 8­Гуә ли бу шо ди жы зы ли. Йи хуэй Ави мелех, фи листим жын му ди хуон шон, да чуон зы шон кан җян ли, за му җя Ис хар ба Ре-век ка щи хан ди ни. 9­Та ба Ис хар хан ди лэ вын ли:

* 25:30 «Едом»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа щён «Хун ди».

59

Да тур 26

– Та сы ни ди щи фу зы ма?! Ви са ни фә ли та сы ни ди мый мый?

Ис хар хуэй да ди: – Вә дан сы жын чын та сы вә ди щи фу зы, вә хэ па ви та

ба вә да сы ни. – 10­Ни ги вә му зў ли гә са? – Ави мелех фә сы. Дан сы

вә му ли ту ди йи гә жын лян та тун ли чуон, до вә му шон җы сы дуә му да ди гў на хар!

11­Ави мелех ги та ди мин жын ги ли гә фын фу: – Сый дан сы ба җы гә жын дэ та ди щи фу зы ду, ги та

дин сы зуй ни. 12­Җў до нэ гә гуй җя ни, Ис хар җун туә мый зы ли. Җў ги

та ги ли бэ рэ кэ ти ли: зу нэ йи нян та ди шу чын чын ха йи-бый лэ зы ли. 13­Та ди фу гуй йүә дуә ли. Та чын ха хын да ди ючян хан ли: 14­җы хур та гын чян ю хо шо ён чүн, ню чүн дэ хуә җи ни. Фи листим жын му нян жә туә та ли. 15­Та му ба йи че фи җин лян тў мэ чў ли; җы ще җин сы Ибра щи-мэ хуә ди сы хур та ди нў му ва ха ди. 16­Нэ хур Ави мелех ги Ис хар фә ли:

– Зу туә. Ни до вә му шон чын ха ли лён да ди ли. 17­Ис хар зу до Ге рар чуан до ни ли, зэ нэ тар за ли йин пан ли.

18­Зэ нэ тар та цун ва ли җин ли; җы ще җин сы Ибра щи мэ хуә ди сы хур ва ха ди, кә сы Ибра щи мэ ву чон ли ди йи ху, фи листим жын му ба та му ду мэ дё ли. Ис хар ги нэ ще җин ба зо чян та да да Ибра щи мэ нанха ди мин зы йүан хуэй нан ги ли. 19­Йи хуэй та ди нў му зэ чуан до ни ва ди ди сы хур, ба йи ку фи чүан зо җуә ли, 20­кә сы ге рар ди фон-ён жын му лян Ис хар ди фон-ён жын му зын җон че лэ ли, та му фә сы:

– Җы сы вә му ди фи! Ви җы гә җин зын җон ли ди йи мяр, ба та зу нан чын

Есек ли*. 21­Дан лин ва чў лэ ли йи ку җин; ви та кә зын-җон ли, ба та җё чын Сит на ли**. 22­Нэ хур Ис хар зэ йүан чўр

* 26:20 «Есек»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «зын җон». ** 26:21 «Сит­на»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «да чуй».

60

Да тур 26

кә ва ли йи ку җин, нан ли гә мин зы Ре хо воф*, йин цы-сы та фә ли: «Җў лин йир ни ги вә му ги ли гә куан да ди ди фон, җё вә му зэ җы гә ди фон шон дуә йү ха ни». 23­Йи ху Ис хар хуэй до Вир са ви яли. 24­Зэ нэ тар, ту йи вэ щи Җў до та гын чян фә сы:

– Вә сы ни да да Ибра щи мэ ди Хў да. Бә хэ па ли: Вә лян ни зэ йи дар ни ни. Вә ги ни ги бэ рэ кэ ти ни зэ му сы ба ни-ди ху бый зў чын дуә йү ди ни. Вә ба җы гә ви Ибра щи мэ, Вә ди нў, зў ни.

25­Ис хар зу зэ нэ тар гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, бэ-вонли Җў ли, йи ху зэ нэ тар за ли йин пан ли. Та ди нў ва туә җин ли.

Ис­хар­лян­Ави­мелех­дин­ли­хә­тун­ли­26­Зу нэ гә сы хур да Ге рар чын пу ни Ави мелех лян та ди

гуан жын Аху заф, җүн дуй ди ту зы Фи хол до Ис хар гын-чян ли.

– 27­Ви са ни му зэ вә гын чян лэ ли? – Ис хар вын ли. Зо-чян ни му җян бу дый вә зэ му сы ба вә ган чў чи ли.

– 28­Вә му кан җян ди ни, Җў лян ни зэ йи дар ни ни, – та-му хуэй да ди. Йин ви нэ гә вә му щён җё дў ха ди җу ба за му бон чў. За му дин йи гә хә тун! 29­Ни дў гә җу: ни ги вә му бу ган ха; вә му ги ни е мә ган сы са ха сы чин, гуон сы хо, җё ни пин нан да вә му гын чян зу дё. Җы хур Җў ги ни ги ли Та ди бэ рэ кэ ти ли!

30­Ис хар ги та му гуә ли гә ян щи: та му чы ли, хә ли. 31­Ди эр тян ди ган зо йи зор та му йи җя ги йи җя дў ли җу ли. Ис хар ба ки жын му сун ли, та му пин нан-ву сы ди йүан хуэй зу ли. 32­Зу нэ йи тян, ва җин ди нў му ба фи зо җуә ли ди йи мяр, ги Ис хар ги ли щин ли. 33­Ис хар ги нэ гә җин нан ли гә мин зы Ши ва**. (Йин ви нэ гә йи чыр до җы хур җы гә чын ди мин-зы сы: «Бэ ер-Ши ва»).

* 26:22 «Ре­хо­воф»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «куан да ди ди фон». ** 26:33 «Ши­ва»­(яхў­ти­йү­ян) – йи сы сы «дў ха ди җу».

61

Да тур 27

Исав­ди­щи­фур­му­34­Исав сы шы суй ди сы хур ба хеттей жын ди Бе эр ди нүр

Иегу дифь чү шон ли, хан ба хеттей жын ди Елон ди нүр Васе мафа чү шон ли. 35­Ис хар дэ Ре век ка лян та му йи дар-ни җў ди нан ди хын.

Ис­хар­ги­Ягў­бэ­пан­вон­ли­хо­ли­

27­Җы хур Ис хар кә җя ло ли, нян җин е ма ли. Йи хуэй та ба да эр зы хан до гын чян ли:

– Вә ди эр зы! – та ги Исав фә сы. – Вә тин ди ни, да да! – нэ гә хуэй да ди. 2­Ис хар фә сы: – Вә кә җя ло ли, е бу җы до, зэ хуә дуә му щер ни. 3­Ни

ба гун лян җян на шон зэ тан до ни да еҗи чи. 4­На ди лэ, ги вә ба вә щи нэ ди чы ди зў щён, вә чы ба, ву чон ли ди зы чян ги ни пан вон гә хо ни.

5­Кә сы Ре век ка ба та му ди хуа тин ха ли. Исав зу дё да еҗи чи ди нэ гә сы хур, 6‑7­та зу ги Ягў бэ фә сы:

– Вә тин җян ли, ни ди да да ги ни ди гә гә Исав фә ди, җё та ба еҗи на лэ зў щён ни. Да да чы ба ли ди йи ху, зэ Җў ди мян чян ги Исав ги гә җя ди зы чян ву чон ли ди пан вон ни. 8­Җы сы ма, вә ди эр зы, ни тин, вә ги ни фә, ни ё зў са ни. 9­Ни чүн ли ту чи, җян чўлэ лён гә җү лү. Вә ба та му, да да за му җя нэ чы, ба чы ди зу нэ му җя зў щён ни; 10­ни зу дуан ди чи, җё та чы ба ба гә җя ди зы чян ву чон ли ди пан вон ги ни ги ги.

– 11­Вә ди гә гә Исав хун шын го ту җон ди мо, – Ягў бэ хуэй да ди, кә сы вә ди жу пи зы гуон ди ни. 12­Дан сы да да мын мын ди ба вә дуйи ха на? Та дан сы җы до вә хун та ди ни, нэ хур та ги вә бу пан вон хо, до зэ сы та җу вә ни.

13­Кә сы ма ма фә ди: – Җё җы гә җу шын до вә шон, вә ди эр зы. Ни гуон тин

вә. Ни чи на лэ. 14­Ягў бэ ба җү лү на лэ ли. За му җя Ис хар нэ чы, Ре век ка

зу нэ му җя ба чы ди зў щён ли. 15­Йи ху та ба да эр зы Исав-

62

Да тур 27

ди дин хо ди йи шон на шон, ги щё эр зы Ягў бэ чуан ги ли. 16­Ба Ягў бэ ди шу лян бә зы на җү лү пи зы бо чў ли ди 17­йи ху, ги Ягў бэ ба зў ха ди жу дэ мә мә ги ги ли. 18­Та җин до да да гын чян фә сы:

– Ада! – За ли, вә ди ва! – Ис хар хуэй да ди. Ни сы на гә? – 19­Вә сы Исав, ни ди ту шу зы, – Ягў бэ хуэй да ди. Вә

ба ни фә ха ди йи че ду зў шон ли. Ни че лэ, зуә ха, чы еҗи, йи ху ги вә пан вон гә хо.

– 20­Вә ди эр зы, – Ис хар вын ли, – ни за ба еҗи җуа ди җы му куэ?

Нэ гә хуэй да ди: – Ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги вә ба хо йүн чи да фа лэ ли. – 21­Вә ди эр зы, ни до вә гын чян. Вә щён ба ни дуйи хар:

ни җын шы сы вә ди эр зы Исав ма? 22­Ягў бэ до ли да да гын чян ли, Ис хар ба та ду ли хар фә сы: – Шын чи сы Ягў бэ ди, шу сы Исав ди. 23­Йин ви Ягў бэ ди шу го ту, зу щён Исав ди йи ён, ю мо ни,

Ис хар ба та мә җын дый, зу ги та пан вонли хо ли. – 24­Ни зу сы вә ди эр зы Исав ма? – да да вынли Ягў бэ ли. Ягў бэ фә сы: – Зу сы ди, ада. 25‑26­Ис хар зу фә ли: – Ни җё вә ба ни ди еҗи чы щер, вә ди эр зы, вә зу ги ни

пан вон хо ни. Ягў бэ ги да да ба чы ди дэ пу то җю дуан лэ ли. Хә ба, чы-

ба, Ис хар фә сы: – Ни до вә гын чян лэ, вә ди эр зы, ба вә щин тын йихар. 27­Ягў бэ до ли да да гын чян, ба та щин тын ли. Ба та ди

йи шон ви до вын җян, Ис хар на җы му җя ди хуа ги та пан-вонли хо ли:

– Вә ди эр зы ди ви до – җы сы Җў ги ха бэ рэ кэ ти ди тан-до ди ви до. 28­Пан вон ди җё Хў да ги ни ба тян шон ди лу фи ги ги, ди мян ди го тян, җё мә мә дэ пу то җю дуә йү ди. 29­Җё дан лин мин зў фу сы ни, җё җын му ги ни ди ту. Ги ди щүн му

63

Да тур 27

ни дон җон гуй ди: ни ма ма ди эр зы му ги ни ди ту ни. Сый ба ни җу, та гә җя чын ха җу дё ди ни, сый ги ни пан вон хо, нэ гә е хо ни!

Исав­чи­то­ди­җё­Ис­хар­ги­та­пан­вон­хо­ни­30­Ис хар ги Ягў бэ пан вон ли хо ли. Ягў бэ җён да Ис хар

гын чян чў лэ, Исав да да ви ди шон хуэй лэ ли. 31­Та е ба чы ди зў щён, ги да да на лэ фә сы:

– Ада! Ни че лэ, ба вә на лэ ди еҗи чы щер зэ му сы ни ги вә пан вон гә хо.

– 32­Ни сы сый? – Ис хар вын ли. Нэ гә хуэй да ди: – Вә сы ни ди эр зы, ни ди ту шу зы, Исав. 33­Ис хар хэ па ли ди йи мяр, җан җан-чи чи ди фә сы: – На му сый, ган ни лэ ди нэ гә сы хур, ба еҗи на лэ җё

вә чы ли? Вә ги та пан вон ли хо ли, нэ гә пан вон зу лян та шын ха ни!

34­Ба җы гә хуа тин җян, Исав да шын дэ пә фан ди хан туә ли: – Ада, ни ги вә е пан вон гә хо! 35­Җы сы ни ди щүн ди до вә гын чян лэ ли, – Ис хар фә сы.

Та чә хуон ди ба ни ди пан вон дё дё ли. 36­Исав фә сы: – Ягў бэ, ба та җы му җя җё ди мә цуә: та кә җя лён бян ба

вә хун дё ли. Щян ту ни ба вә ди ту шу зы ди чүан шы дё дё ли, җы хур ба вә ди пан вон! Нан дый, – Исав вынли да да ли, – ги вә йи гә пан вон ду мә шын ма?

37­Ис хар хуэй да ди: – Вә ба та зў чын ни ди җон гуй ди ли, ба йи че ди щүн

зў чын та ди нў ли, ги та ба мә мә дэ пу то җю пан вон ги ли. Вә ги ни хан нын зў йи гә са, вә ди эр зы?

– 38­Нан дый, – Исав кә вынли Ис хар ли, – ни гын чян, вә ди ада-я, цэ ю йи гә пан вон ни ма? Ни ги вә е пан вон гә хо, вә ди ада!

Исав зу да шын кў туә ли. 39­Ис хар ги та фә сы:

64

Да тур 28

– Ни ди җя ли фу җү ди ди фон дэ тян шон ди лу фи йүан-ни. 40­Ни на ни ди до гуә жы зы ни, ни фу сы щүн ди ни. Кә сы сы хур до ли – ни фан че лэ ни, ба җя гуэ зы шон бый ди җун дан зы лё ха лэ ни.

41­Йин ви Ягў бэ да да да гын чян ба пан вон на шон ли, Исав ги Ягў бэ җи ли чу ли. «Да да ву чон ли ди йи ху, – Исав сы лён ди, – вә ба вә ди щүн ди Ягў бэ да сы ни!» 42­Ба да эр-зы му щён ха ди җы гә сы чин ги Ре век ка сун ги ли. Та ба щё эр зы Ягў бэ җё лэ, фә ди:

– Ни ди гә гә Исав щён ба ни да сы ни. 43­Вә ди эр зы, ни тин, вә ги ни фә са ни: ни вон Хар ран ди фон, вә ди гә гә Ла ван ди җя ни по. 44­Ни зэ нэ тар җў ще зы сы хур, дын ди җё ни гә гә ди чи щё. 45­Та ди чи щё ли ди зэ му сы ба ни ган-хади нэ гә сы чин вон дёли ди йи ху, зу нэ гә сы хур вә да фа чи жын ни, җё ба ни да нэ тар лин хуэй лэ ни. Вә мә щин йи тян ба лён гәр ду дю дё!

46­Ре век ка ги Ис хар фә сы: – Ви Исав ди щи фур му, хеттей нү жын му, вә ди гуон йин

жы зы чын ха бу хо ди ли. Дан сы Ягў бэ ба бын ди, хеттей-жын му ди нү зы, зу щён җы ще гә му, чү шон, нэ хур вә мәю хуә ди лў ли!

Исав­хан­чү­ли­йи­гә­щи­фур­

28­Ис хар ба Ягў бэ хан ди лэ ги та пан вон ли хо ли, ги ли җы му җя ди фын фу ли:

– Ни бә лян ха нан ей жын ди нү зы җе хун ли. 2­Ни вон Ме со по та мия ди фон, ни ма ма ди да да Ва фуил җя ни чи, зу нэ тар ба та гә гә Ла ван ди йи гә нү зы чү шон. 3­Җё Ви-да Хў да ги ни ги бэ рэ кэ ти ! Җё ни ди ху бый сын-ён ди, йин дуә, җё хо шо мин зў да ни гын чян чў лэ! 4­Җё Хў да ги ни дэ ни ди ху бый ба ги Ибра щи мэ ги ха ди бэ рэ кэ ти ги ги, җё ни ди, зу лян ли щён жын йи ён, җы хур җў ди ди-фон (җы зу сы Хў да ги Ибра щи мэ дуан ха ди нэ гә ди фон) чын ха ни ди!

65

Да тур 28

5­Ис хар лян эр зы ли бе ли ди йи ху, Ягў бэ зу ли Ме со-по та мия ли, Ла ван ди җя ни ли (Ла ван сы ара мей жын, Ва фуил ди эр зы, Исав дэ Ягў бэ ди ма ма, Ре век ка ди гә гә).

6‑7­Исав җы до ли: та ди да да Ис хар ги Ягў бэ ги ди ку хуан җё зэ Ме со по та мия чү щи фур чи ни; лян ку хуан йи тун, да да ги Ягў бэ ги ди фын фу, бу җё чү ха нан ей жын ди нү зы; Ягў бэ зўн ху да да дэ ма ма ди йи мяр, кә җя зу ли Ме со-по та мия ли. 8‑9­Нэ хур Исав ба та да да бу щи хуан ха нан-ей жын му ди щи фур дун ли ди йи мяр, зу до исмаил җя ли, зу ги гә җя кә чү ли гә щи фур – Ма ха лафь, На ваиоф ди мый мый, Ибра щи мэ эр зы ди Исмаил ди нү зы.

Ягў­бэ­зэ­Ве­филь­җян­ха­ди­фи­мын­10­Ягў бэ да Вер савия чўлэ, зули Хар ран ли. 11­До ли

йи чўр хи ли ди йи мяр, та зан ха ли, ба шы ту җын до ту ди ха, фи ха ли. 12­Фи мын ди ни Ягў бэ мын җян ли гә ба тян дэ ди мян лян ди йи гә ти җя: Хў да ди тян щян му зэ җы гә ти җя шон шон лэ-ха чи зу ди ни. 13­Җў зэ го ту зан ди ги та фә сы:

– Вә сы ни ди ба ба Ибра щи мэ дэ да да Ис хар бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә щён ба җы йи куэ ди, зэ на тар ни җы-хур фи ди ни, ги ги ни дэ ни ди ху бый ни. 14­Ни ди ху бый, зу щён са зы йи ён, дуә ха ни, та му зэ дун щи-нан бый ду җў ни. Че чў ни дэ ни ди ху бый, ди мян шон ди йи че мин зў ба Вә ди бэ рэ кэ ти дый шон ни. 15­Вә лян ни зэ йи дар ни ни: бу лүн ни до на ни, Вә кан шу ни ни, ба ни йүан да фа до нэ гә гуй җя ни ни. Вә ба ни бу лё ха: Вә щү ха ди ду чын ни.

16­Ягў бэ щин лэ хуэй да ди: – Җў җын шы зэ җы гә вәр шон ни, кә сы вә мә җы до! – 17­Җы гә вәр дуә му хэ па! – та ха ди фә сы. – Җы сы Хў-

да ди җя, тян ди гэ мын! 18­Ди эр тян ди ган зо йи зор Ягў бэ ба та җын ди нэ гә шы-

ту на шон, дуан дуар, зу щён гуй җун шы ту, җё зан ха ли; ги шы ту го ту до ли ще зы чин-ю. 19­Ба җы гә вәр та җё чын Ве-

66

Да тур 29

филь ли* (зо чян нэ гә чын пу җё ди сы Луз). 20­Ягў бэ ги ли гә җы му җя ди вар дэ:

– Хў да-я, дан сы Ни лян вә зэ йи дар ни, зэ лў шон кан шу вә, ги вә ги чы ди, чуан ди; 21­вә дан сы пин нан-ву сы хуэй до нён-ло зы ди җя ни, нэ хур Ни чын ха вә бэ вон ди Хў да ни. 22­Зэ җы тар вә гәха ди да шы ту чын ха Хў да ди җя ни; да Ни ги вә ги ха ди йи че дун щи шон, вә ги Ни ба шы чир ги ги ни.

Ягў­бэ­до­ли­Ла­ван­ди­җя­ни­ли­

29­Ягў бэ вон йүан ни зу ли. До дун фон жын му җў ди ди фон шон, 2­та зэ тан до ни кан җян ли йи ку җин,

зэ та ди бон гәр ни сан чүн ён тон ди ни (зэ җы тар сў чон йин ту гў ди ни). Җин ди ку лян да шы ту ня чў ди ни: 3­йи че чүн шудо җы тар ди сы хур, фон-ён жын му ба җы гә шы ту нуә гуә чи, йин ён ди ни, йи ху кә ба җин ня чў ди ни.

– 4­Ди щүн му, ни му сы на ни ди? – Ягў бэ вынли фон-ён-жын му ли.

– Да Хар ран лэ ди, – нэ ще му хуэй да ди. 5­Та вын ли: – Ни му ба На хор ди эр зы, Ла ван җы до ни ма бу җы до? Та му хуэй да ди: – Җы до ни. – 6­Та җў ди за му гә? – Ягў бэ вын ли. – Җў ди хо, – ги та хуэй да ди. Нэ ма, та ди нү зы Ра хиль

ёди ён чүн вон җы тар лэ ди ни. – 7­Жә ту хан го ди ни, – Ягў бэ ги фон-ён жын му фә-

сы, – шу сын ли чи хан зо щер. Ни му ба ён ду йин йихар, вон цо чон ни ёди чи.

8­Кә сы та му хуэй да ди: – Чүн бу шу цуан ди йи тун, вә му бу нын да җы тар зу. Ё ба

җин го ту ди шы ту гун гуә чи ни, нэ хур вә му цэ нын йин ён. 9­Та му щүан хуон ди сы хур, Ра хиль ёди да да ди ён чүн

до лэ ли, та сы нү фон-ён җя. 10­Кан җян та лян ён чүн, Ягў-

* 28:19 «Ве­филь»­(яхў­ти­йү­ян) – йи сы сы «Хў да ди җя».

67

Да тур 29

бэ до ли җин гын чян, ба шы ту гун гуә чи, йин туә ён ли. 11‑12­Йи ху та ба Ра хиль щин тын ли хар, да шын кў ди фә ди, та сы та да да ди чин чин, Ре век ка ди эр зы. Ра хиль по хуэй чи ги да да фә чи ли. 13­Ба вон та му җя ни лэ ди Ягў бэ вэ сын тин җян, Ла ван зу почў чи җе йин ки жын чи ли, ба та бо чў щин тын ли, лин до гә җя ди җя ни ли. Ягў бэ ба йү ха ди җы-ще зы сы чин ги та ду фә ли. 14­Ла ван фә сы:

– Җын шы ни сы вә ди чин чин, вә ди гў ду дэ шын зы! Йи да Ягў бэ зэ Ла ван җя җў ха, гуә ли кә җя йи гә йүә ли.

Ягў­бэ­ви­Ра­хиль­дэ­Лия­ги­Ла­ван­зў­хуә­ди­ни­15­Йи хуэй Ла ван ги та фә сы: – Ни сы вә ди чин чин еба, ни бый кар ги вә зў хуә ни ма?

Ни ги вә фә, ни щён ё за му җя ди гун чян ни? 16­Ла ван ю лён гә нү зы ни: да ди җё ди сы Лия, щё ди сы –

Ра хиль. 17­Ли я ди нян җин хо кан, кә сы Ра хиль җон ди тэ җүн мый. 18­Ягў бэ щи нэ Ра хиль ли, та зу ги Ла ван фә сы:

– Ви ни ди щё нү зы Ра хиль, вә ги ни зў чи нян ди хуә ни. – 19­Нын чын, – Ла ван ги та хуэй да ди, – җя пон жын ди

гун ту, җё та лян ни җе хун. Ни шын до җы тар. 20­Ви Ра хиль Ягў бэ ги Ла ван зў ли чи нян хуә, кә сы нэ

чи нян до та шон зу щён сы җи тян, – та зу нэ му щи нэ Ра-хиль. 21­Җы сы ма, лин йир та ги Ла ван фә сы:

– Вә ди щи фур зэ на ни ни? Сы хур до лэ ли, вә ё чү та ни. 22­Ла ван ба йи ман лин җү хан ди лэ гуә ли гә щи сы. 23­Хи-

ли та ги Ягў бэ ба гә җя ди нү зы Лия лин лэ ли, Ягў бэ лян та фи ли җё ли. 24­Ла ван ба гә җя ди нү нў Зел фа ги Лия ги-ги җё цы ху та ни. 25­До ли ди эр тян ди ган зо ли – Ягў бэ ди мян чян сы Лия!

– Ни лян вә зў ли гә са? – Ягў бэ ги Ла ван фә сы. Щён да сы вә ви Ра хиль ги ни мә зў хуә ма? Ви са ни ба вә хун ха ли?

– 26­Вә му җы тар ди куй чын сы, – Ла ван хуэй да ди, – щян-ту ни ё чў җя да нү зы ни, йи ху цэ ба щё ди. 27­Җы ма, дан сы Ли я ди щи сы ди йи чи гуә, вә ба щё нү зы ги ни е ги ги ни, зу ви җы гә ни ё ги вә хан зў чи нян хуә ни.

68

Да тур 30

28­Ягў бэ дайин ли. Щи сы ди нэ йи чи гуә ли ди йи ху, Ла-ван ги та ба щё нү зы Ра хиль чў җя ги ли, 29­ба гә җя ди нү нў Вал ла ги нү зы ги ги җё цы ху та ни. 30­Ягў бэ лян Ра хиль е тун ли чуон ли. Та ба Ра хиль би Лия нэ ди дуә, зу ви та ги Ла ван хан зў ли чи нян хуә.

Ягў­бэ­ди­эр­нү­му­31­Җў кан җян ли, Лия бусы щи нэ ди, йин ви җы гә җё та

дуә йү сын-ён ни, Ра хиль чын ха бу ён ди ли. 32­Лия хуэ шон-ли, сын-ён лигә эр зы, ба та җё чын Ру вим ли*.

– Җў ба вә ди пә фан кан җян ли, – та фә сы. Җы хур, ха ба, вә ди нан жын нэ вә ни.

33­Йи ху та йүан хуэ шон ли, кә сын-ён лигә эр зы. – Җў тин җян ли, вә бусы щи нэ ди, – та фә сы, – ги вә

кә цы мин ли гә эр зы! Ба эр ва зы нан чын Щи мэ ли**. 34­Йи ху кә хуэ шон ли, цун

сын-ён лигә эр зы. – Җы хур вә ди нан жын ян дин җан дё вә шон ни, – та

фә сы, йин цы сы вә ги та сын-ён ли сан гә эр зы! Ги ва ва нан ли гә Ле вий*** мин зы. 35­Та йүан хуэй хуэ

ва ва ли, кә сын-ён лигә эр зы. – Җы хур вә куа җён Җў ни! – та фә сы. Ба ва ва нан чын Яхў ти ли****. Җы гә ди йи ху та зэ мә сын-ён.

30­Ра хиль кан ди та бу нын ги Ягў бэ сын-ён ва ва ди йи мяр, нян жә туә җе җе ли.

– Ги вә ги йи гә ва ва, – та ги Ягў бэ фә сы, – бу ли вә ву чон ни!

2­Кә сы Ягў бэ чи шон лэ ги та хуэй да ди: – Щён да вә сы Хў да ма, ги ни бу ги эр нү?

* 29:32 «Ру­вим» – җы гә мин зы щён «Та ба вә ди пә фан кан җян ли». ** 29:33 «Щи­мэ» – җы гә мин зы щён «Та тин җян ли». *** 29:34 «Ле­вий» – җы гә мин зы щён «Җан дё ди (жын)». **** 29:35 «Яхў­ти» – җы гә мин зы щён «Куа җён».

69

Да тур 30

3­Җы сы ма, Вал ла, вә ди нү нў, – Ра хиль фә сы. – Лян та ни фи җё чи, җё та ги вә ди кә ще го ту сын-ён гә ва ва. Да та гын чян еба, кә сы вә ю эр нү ни!

4­Ра хиль ба гә җя ди нү нў ги ги нан жын ли, җё лян та фи җё ни. Ягў бэ лян Вал ла фи ли җё ли, 5­та хуэ шон ли, ги Ягў бэ сын-ён лигә эр зы.

– 6­Хў да ги вә ган лигә гун до, – Ра хиль фә сы. Та ба вә ди чи то тин җян ли, ги вә ги ли гә эр зы.

Та ба эр ва зы нан чын Дан ли*. 7­Вал ла кә хуэ шон ли, ги Ягў бэ йүан сын-ён лигә эр зы.

– 8­Вә лян җе җе хын хын ди пин ли, – Ра хиль фә сы, – ба та вә пин гуә ли!

Та зу ба эр зы нан чын Неф фа лим ли**. 9­Нэ гә сы хур Лия, кан җян та зэ бу нын сын-ён ди йи мяр, ба гә җя ди нү нў Зел фа ги ги Ягў бэ җё лян та фи җё ни. 10­Зел фа ги Ягў бэ сын-ён лигә эр зы.

– 11­Чын гун! – Лия фә сы. Ги ва ва нан ли гә Гад*** мин зы. 12­Зел фа ги Ягў бэ сын-ён-

ли ди эр гә эр зы. – 13­Йүн чи! – Лия фә сы. Нү жын му ба вә җё чын ю йүн-

чи ди ни! Ги ва ва нан ли гә Асир**** мин зы. 14­Йи хуэй, шу мый зы ди сы хур, Ру вим зэ тан до ни зо-

ли щер ман дра гор го тян***** ги гә җя ди ма ма Лия на лэ ли. Ра хиль ги Лия фә сы:

– Чин ни, җё ба ни эр зы зо җуә ди нэ ще зы ман дра гор го тян ги ги вә.

– 15­Ни ба вә ди нан жын җё дё ди хан бу гу ма? – Лия фә сы. Җы хур хан щён ё вә эр зы зо җуә ди ман дра гор ма?

* 30:6 «Дан» – җы гә мин зы щён «Ган гун до ди (жын)». ** 30:8 «Неф­фа­лим» – җы гә мин зы щён «Хын хын ди пин». *** 30:11 «Гад» – җы гә мин зы щён «Чын гун». **** 30:13 «Асир» – җы гә мин зы щён «Йүн чи». ***** 30:14 «Ман­дра­гор­го­тян» – жын му фә ди, дан сы ба җы гә го тян чы шон, нан жын нэ нү жын ни.

70

Да тур 30

– Җы гә ван щи, – Ра хиль щү ги ли, – нан жын лян ни фи ни, вә лян ман дра гор хуан ни.

16­Ху шон Ягў бэ хуэй до җя ни ли. Лия до та гын чян фә сы: – Ни до вә ди фон зы ни. Вә ба ни да мый мый гын чян

лян вә эр зы зо җуә ди ман дра гор го тян хуан шон ли! 17­Җў ба Ли я ди чи то тин җян ли: та кә хуэ шон ли, ги

Ягў бэ сын-ён ли ди ву гә эр зы. – 18­Җы сы, Лия фә ди, – йин ви вә ба нан жын лян гә-

җя ди нү нў фын ли, Хў да ги вә ги ха ди шон хо. Та ги эр зы ги ли гә Исса хар* мин зы. 19­Лия кә хуэ шон ли,

ги Ягў бэ сын-ён ли ди люгә эр зы. – 20­Хў да ги вә дуан лигә гуй җун ли щин! – та фә сы.

Җы хур, ха ба, вә ди нан жын куа вә ни, йин цы сы вә ги та сын-ён ли люгә эр зы!

Ба эр зы нан чын За ву лон ли**. 21­Йи ху Лия сын-ён лигә нү зы, ба та нан чын Ди на ли. 22­Кә сы ба Ра хиль Хў да е җи че лэ ли, ба та ди чи то тин җян ли, ба та зў чын нын сын-ён ва ва ди ли. 23­Ра хиль хуэ шон ли; сын-ён лигә эр-зы, зу фә ди:

– Хў да ба вә да щю шон дуә дё ли. 24­Та ги эр зы нан ли гә Юсуф*** мин зы зэ му сы чи то ли: – Җё Җў ги вә зэ тян йи гә эр зы!

Ягў­бэ­чи­то­ди­җё­Ла­ван­ба­та­фон­кэ­ни­25‑26­Юсуф сын-ён ха ди йи ху, Ягў бэ ги Ла ван фә сы: – Чин ни, җё вә лян эр нү дэ щи фу зы му хуэй до җя ни,

вон зў гуй чи. Ви та му вә ги ни зў ли хуә ли. Ни гә җя җы-до ни, ги ни вә фи ли дуә му ще зы гун кў!

– 27­Чин ни, тин йихар вә! – Ла ван ги та фә сы. Вә суан гуа ли, җы до ли: че чў ни Хў да ги вә е ги ли Та ди бэ рэ кэ ти-ли. 28­Ни ги вә фә, ни ё за му җя ди гун чян ни?

* 30:18 «Исса­хар» – җы гә мин зы щён «Шон хо». ** 30:20 «За­ву­лон» – җы гә мин зы щён «Тэ нэ». *** 30:24 «Юсуф» – җы гә мин зы щён «Җў тян ги ли».

71

Да тур 30

– 29­Ни гә җя җы до ни, – Ягў бэ хуэй да ди, – за му җя вә ги ни зў ли хуә ли, йи да вә лэ ни ди чүн чын ха за му җя ди ли. 30­Вә до лэ ди сы хур, ни ди сын лин бу дуә, җы хур дуә шо! Зу җы му җя Җў, вә до лэ ди йи мяр, ги ни е ги ли бэ рэ кэ ти ли! Җи сы вә ви вә ди җя щя зў хуә ни?

– 31­Ни фә, ни ё за му җя ди гун чян ни? – Ла ван вын ди. – Вә да ни гын чян бу ё сы са, – Ягў бэ хуэй да ди, – вә

вон чян чи е нын ги ни фон дэ җо кан ни ди ту гў, кә сы лян йи гә тё җян. 32­Җир гә за му ба йи че чүн җуан гуә лэ, җё ни да нэ тар ба йи че ю дян дян зы, ю пян пян зы ди хи ён, ю пян пян зы ди дэ ю дян дян зы ди җү лү җян чўлэ, ги гә җя лю ха. Кә сы вон ху җы му җя ди сын лин чын ха вә ди гун чян ни. 33­Зу җы му җя ни бу нан ди ба вә ди шы щин нын ца җуә: да җы гә сы хур да шон, ни дан щён ба вә ди гун чян кан йихар, ни дан зэ вә ди чүн ли ту зо чў лэ йи гә мәю дян дяр, пян пяр ди җү лү хуэй җә сы бусы хи ён, ни зу җы до ни, нэ сы вә да ни ди чүн ли ту ту ха ди.

– 34­Вә дайин ни, – Ла ван фә сы. Зу җо чў ни ди хуа ган. 35­Зу нэ йи тян Ла ван ба йи че хуа ди, ю пян пяр ди гун җү лү,

йи че ю дян дяр дэ пян пяр ди лян бый йин зы ди му җү лү, ба йи че хи ён җян чўлэ, ги ги гә җя ди эр зы му ли, 36­та му ли Ягў бэ вон йүан ни зу ли сан тян лў.

Ягў бэ фон ли Ла ван ди шын ха ди ту гў ли. 37­Та ба пла тан, ба дан дэ бый ён фу ди лю җы җы зы на шон, да та му го ту ба җи лю зы пи зы бә доли, җё нэ тар бый цэ хуә чын ха гуон ди ли. 38­Ба җы му җя ди җы җы зы та гә до фи цо ли ту ли (сын лин да на тар хә ди ни), җё җү лү дэ ён ду хә фи ди сы хур, кан җы ще зы җы җы зы ни – зу нэ гә сы хур та му пый дуй ни. 39­Җү лү дэ ён пый дуй ди сы хур, кан ли ю до дор җы җы зы-ди йи мяр, та му щяха ди җү лү го зы дэ ён го зы ду сы хуа ди, ю дян дяр дэ ю пян пяр ди. 40­Ягў бэ ба ён го зы фын чў лэ, җё та му кан Ла ван чүн ни ди хуа-хи сын лин ни. Җы хур Ягў-бэ ю гә җя ди чүн ни, ба та му та ли Ла ван ди чүн дан лин фон ли. 41­Җин да ди сын лин пый дуй ди сы хур, Ягў бэ ги цо ли ту, зэ та му ди нян мян чян гә җы җы зы ди ни, җё та му

72

Да тур 31

зэ җы ще җы җы зы гын чян пый дуй ни. 42­Су чя чяр сын лин пый дуй ди сы хур, та ба җы җы зы мә гә ди. Зу җы му җя су-чя чяр сын лин шын до Ла ван гын чян ли, ю җин ди – Ягў бэ гын чян ли. 43­Ягў бэ чын ха җын шы ючян хан ли, та гын чян ю хо шо ён чүн дэ җү лү чүн ни, нан-нү нў, луә туә дэ лү лү зы.

Ягў­бэ­да­Ла­ван­гын­чян­по­дё­ли­

31­Ягў бэ җы до ли, Ла ван ди эр зы му ба та җы му җя фәди ни:

– Ягў бэ ба за му да да ди йи че дун щи ду на шон ли! Че чў за му да да ди цэ бый та дый ли фу гуй ли!

2­Ягў бэ гә җя канлэ ли, Ла ван бу щён зо чян йи ён, лян та хо. 3­Җў ги Ягў бэ фә сы:

– Ни хуэй җя, чин чин нэ тар чи. Вә лян ни зэ йи дар ни ни. 4­Ягў бэ да фа ди жын җё ба Ра хиль дэ Лия җё до та фон-ён-

ди нэ гә тан до ни ни, 5­ги та му фә ли: – Вә кан ди ни му ди да да бу щён зо чян йи ён, лян вә хо.

Кә сы вә да да ди Хў да лян вә зэ йи дар ни ни. 6­Ни му гә җя җы до ни: вә ба йи че җин зан шон, ги ни му ди да да фи ли гун кў ли, 7­кә сы та ба вә хун ли зэ му сы ба дин ха ди гун чян зы сы гэ бянди ни. Гуон сы Җў мә җё та ги вә ган ха. 8­Дан-сы ни му ди да да ги вә фә: «Ни ди гун чян сы ю дян дяр ди сын лин», – йи че сын лин ду щя ди ю дян дяр ди. Дан фә: «Ни ди гун чян сы хуа сын лин», – йи че сын лин щя ди хуа-ди. 9­Зу җы му җя Хў да ги вә ба ни му да да ди чүн ги ги ли. 10­Йи хуэй, сын лин пый дуй ди сы хур, фи мын ди ни вә җян ли, йи че па до му җү лү шон ди гун җү лү ду сы хуа ди, ю дян дяр дэ ю пян пяр ди. 11­«Ягў бэ!» – Хў да ди йи гә тян щян ба вә фи мын ди ни хан ли. Вә хуэй да ли: «Вә тин ди ни!» 12­Та ги вә фә сы: «Ни кан, йи че пый му җү лү ди гун җү лү ду сы хуа ди, ю дян дяр хуэй җә сы ю пян пяр ди. Вә ба Ла ван ги ни зў са ди ду кан җян ди ни. 13­Вә сы ни ди Хў да; зэ Ве филь Вә до ни гын чян ли; нэ тар ни ба чин-ю до до йи куэ да шы ту шон ди йи ху, ги Вә ги ли вар дэ ли. Ни че лэ, да җы гә гуй җя зу, вон гә җя ди зў гуй ни чи».

73

Да тур 31

14­Ра хиль дэ Лия ги Ягў бэ хуэй да ди: – Нан дый вә му да да да ди цэ бый литу хан дый фын зы-

ни ма? 15­Та ба вә му суан ди сы пон жын: ба вә му мэ дё ли, ба йи че ви вә му наха ди чян та чы дё ли. 16­Дан сы җы му җя ли, Хў да да вә му ди да да гын чян җё дё ди йи че цэ бый – җы сы вә му ди дэ вә му эр зы ди. За му җя Хў да ги ни фәди ни, ни зу нэ му җя ган.

17­Ягў бэ ба та ди ва му дэ щи фу зы му нан дун до луә туә шон, 18­ба зын ха ди йи че фу гуй шу шон, ба зэ Ме со по та мия та дый ха ди сын лин на шон, вон Ха наан ди фон, ги гә җя ди да да Ис хар җў ди нэ бон гә зу туә ли.

19­Ла ван зу нэ гә сы хур җё ён мо чи ли, Ра хиль ба да да җя ни ди җигә кан шу җя ди хў да му ди ён зы ту ли.

20‑21­Зу җы му җя Ягў бэ ба ара мей жын Ла ван хун дё ли: ги та сы са мә фә, ту ту-мә мә лян гә җя ди йи че цэ бый да та гын чян зу дё ли. Да Евфрат хә гуә чи, Ягў бэ вон Га ла ад сан нэ бон гә зу туә ли.

Ла­ван­нян­ли­Ягў­бэ­ли­22­Ди сан тян ди нэ йи тян ба Ягў бэ зу дё ди ги Ла ван сун-

ги ли. 23­Нэ хур Ла ван ба чин чин-лян шу му шу цуан, нян туә Ягў бэ ли. Чи тян ди йи ху ба та му зэ Га ла ад сан шон нян-шон ли. 24­Зу нэ ван щи фи мын ди ни Хў да до ара мей жын Ла ван гын чян фә сы:

– Ни кан, ги Ягў бэ бу нын ган ха! 25­Ла ван кә җя ли Ягў бэ бу йүан ли: Ягў бэ зэ Га ла ад сан-

шон за ли йин пан ли, зу зэ нэ тар, Га ла ад сан шон Ла ван лян чин чин му е ба йин пан за шон ли. 26­Ла ван ги Ягў бэ фә сы:

– Ни зў са ди ни? Ни ба вә хун ха ли! Ба вә ди нү зы му, зу щён җон шон дый ха ди гуә гуә чи ди жын му йи ён, ган-шон зу ли! 27­Ви са ни да вә гын чян ту ту-мә мә зу ли, ба вә хун ха ли, ги вә сы са ду мә фә? Вә ба ни нын лян го щин ди чү зы, щён чин ди йин сун, 28­кә сы ни зу ди сы хур мә җё вә ба нү зы му дэ сун зы му ду щин тын йихар! Ни ган ли, щён мын ту йи ён, ган ди сы чин ли. 29­Вә нын ги ни му ви ган хади

74

Да тур 31

җы гә сы чин хо хор җя хуан ги, кә сы җир гә ди ван щи ни да-да ди Хў да ги вә фә ли: «Ни кан, ги Ягў бэ бу нын ган ха!» 30­Дуй ли, ни да вә гын чян зу дё ли, йин цы сы щён ли гә җя-ди чин җя ли. Кә сы ви са ни ту ли вә ди хў да му ди ён зы ли?

– 31­Вә хэ па ли, – Ягў бэ ги Ла ван хуэй да ди, – сы лён-ди, ни ба ни ди нү зы му йүан на гуә чи ни. 32­Кә сы ба ни ди хў да му ди ён зы дан сы да сый гын чян зо җуә, нэ гә бу хуә! Җё за му ди чин чин дон гў ва жын му: ба вә юди йи че ни му ца, дан сы ю ни му ди ли – на ди чи!

(Ягў бэ мә җы до Ра хиль ту ли хў да му ди ён зы ли). 33­Ла ван ба Ягў бэ ди, Ли я ди дэ лён гә нү нў ди җон фон

ца гуә лэ ли, кә сы сы са ду мә зо җуә. Да Ли я ди җон фон чў-лэ, та җин до Ра хиль ди җон фон ли ту ли. 34­Ра хиль зу нэ гә сы хур ба хў да му ди ён зы сый до луә туә ди нан зы ли ту ли, гә җя зуә до го ту ли. Да да ца туә та ди җон фон ли, кә сы сы са е мә зо җуә, 35­Ра хиль ги та фә сы:

– Җё вә ди җон гуй ди бә хэ чи ли, вә бу нын зан до та ди мян чян: вә хэ нү жын бин ди ни.

36­Кә сы җы хур Ягў бэ чи шон лэ ли, ги Ла ван җён зуй ли: – Вә ю са цуә ни, ганли са зуй ли, ни ба вә нян шон ди?

37­Ни ба вә ди йи че дун щи ца гуә лэ ли – ни до ди сы ба гә җя ди са зо җуә ли? Ги вә зы ги, җё чин чин му пин гун до! 38­Эр-шы нян вә ги ни зў ли хуә ли. Зу нэ гә сы хур ни ди му ён дэ му җү лү ду мә лю дё гуә. Вә ба ни ди чүн ни ди ён мә чы гуә. 39­Дан сы, ю йи бян, ба сын лин җё есын чә ли, вә ба та му ги ни мә на лэ ди, вә гә җя ги ни хуан җон ли. Бу лүн бый тян хуэй җә сы еван – ни җё вә ви нэ гә ту дё ди сын лин пый ли. 40­Бый тян жә ту сэ вә ди ни, хи ли вә нэ дун ди ни, йи няр ду мә за ди. 41­Вә зэ ни җя ни гу әли эр шы нян. Шы сы нян ви ни ди нү зы му ги ни фи ли гун кў ли, лю нян – ви сын лин, кә сы ни зы сы гэ бян ги вә дин ха ди гун чян ли. 42­Дан сы лян вә йи дар ни мәю вә да да му ди Хў да, зу сы Ибра щи мэ дэ Ис-хар ди Хў да (Ибра щи мэ ба Та тэ нэ ли, Ис хар па щён Та ли), ни ба вә лян кун шу да фа зу дё ни. Кә сы Хў да кан җян вә-ди ви чү дэ гун кў ди ни: зуәр гә ди хи ли Та гә җя хў ли вә ли!

75

Да тур 31

Ягў­бэ­лян­Ла­ван­дин­ли­хә­тун­ли­43­Ла ван ги Ягў бэ хуэй да ди: – Җы сы вә ди нү зы му, вә ди сун зы му, вә ди сын лин.

Ни ди нян мян чян йи че ду сы вә ди. Нан дый вә ба гә җя ди нү зы му дэ сун зы му дый зуйни ма? 44­За му дин йи гә хә тун, җё за му дон җун ни югә гў ва.

45­Ягў бэ зу на ли йи куэ да шы ту, дуан дуар ба та гә ха ли, зу щён гуй җўн шы ту йи ён, 46­йи ху ги гә җя ди чин чин му фә сы:

– Ни му шы шы ту. Та му шы ли йи дуй шы ту, зэ та ди бон гәр ни чы ли, хә ли.

47­Ла ван ба җы гә дуй нан чын Ие гар-Са га ду фа ли, Ягў бэ җё чын Га ла ад ли*. 48­Ла ван фә сы:

– Җир гә җы йи дуй шы ту сы за му ди хә тун ди гў ва. Йин ви нэ гә ба җы гә ди фон җё ди Га ла ад. 49­Хан җё ди

Миц па**, йин цы сы Ла ван кә фә ли: – Вә му йи җя ба йи җя кан бу җян ли ди йи ху, җё Җў ца кан

за му. 50­Ни дан сы дый зуй вә ди нү зы му хуэй җә сы чў гуә та му зэ чү щи фу зы , җи ха: бусы жын, Хў да сы за му ди гў ва!

– 51‑52­Ни кан, – Ла ван ги Ягў бэ кә фә сы, – җы сы йи дуй шы ту зэ му сы зэ та му дон җун ни вә гәха ди җы гә гуй җун шы ту – та му ду сы за му ди гў ва. Вә лян ха щин бу нын гуә ни ди шы ту дуй ди мян, ни лян ха щин е бә гуә вә ди шы ту дуй ди мян дэ гуй җун шы ту. 53­Җё Ибра щи мэ ди Хў да дэ На хор ди Хў да (зу сы та му ди да да му бэ вон ди Хў да) ги за му пин гун до!

Ягў бэ на гә җя ди да да Ис хар па щён ди Хў да дў ли җу ли. 54­Йи ху Ягў бэ зэ җы гә сан шон җү ли гә гўр ба ни, ба чин-чин му чин ди җё чы фан ли. Чы ба ли ди йи ху, та му шын до сан ни зан ли йи вэ щи. 55­Ди эр тян ди ган зо йи зор Ла ван

* 31:47 «Ие­гар‑Са­га­ду­фа»­(ара­мей­йү­ян),­«Га­ла­ад»­(яхў­ти­йү­ян) – җы лён гә мин зы ди йи сы сы йи ён ди: «Гў ва ди йи дуй шы ту». ** 31:49 «Миц­па»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Җо кан ди лў».

76

Да тур 32

че лэ, ба сун зы му дэ нү зы му щин тын ли, ги та му пан вон ли хо ли, йи ху дуй чў җя ни шон ли лў ли.

Ягў­бэ­шә­лү­ди­йин­Исав­ни­

32­Ягў бэ зу лў ди сы хур, та ба Хў да ди тян щян му пын-җян ли. 2­Кан җян та му, Ягў бэ фә сы:

– Җы сы Хў да ди йин пан. Зу ба җы гә вәр нан чын Ма ха наим ли*. 3­Ягў бэ ба гә җя ди сун щин жын му да фа до та ди гә гә Исав

гын чян ли, Сеир ди фон ли, Едом гуй җя ни ли, 4­җё та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни:

«Ги вә ди җў жын, Исав. Ни ди нў, Ягў бэ җы му җя фәди ни: „Вә хын дуә ди сы хур зэ вэ гуй, Ла ван җя җў ли. 5­Җы хур вә ю по ню дэ лү лү зы ни, ён чүн, нан-нү нў ни. Вә ги ни, вә ди җў жын, да фа җы гә щин ди ни, вон щён ди җё ни ди щин до вә шон хо ни“».

6­Сун щин жын му хуэй лэ, ги Ягў бэ фә сы: – Вә му зэ ни ди гә гә Исав җя чи ли. Та вон ни гын чян

лэ ди ни, лян та йи дар ни сы бый жын. 7­Ягў бэ хэ па за ли. Та ба гә җя ди жын му, ён чүн, ту гў,

луә туә фын чын лён гә йин пан ли. 8­«Дан сы, – Ягў бэ сы-лён ди, – Исав пу ди чи ба йи гә йин пан да ван, ди эр гә йин пан ни ди жын му нын по дё». 9­Ягў бэ го ли жо ли:

– Җў-я! Вә ди да да му ди Ибра щи мэ дэ Ис хар ди Хў да! Ни зо чян ги вә ги ха ди фын фу җё вә хуэй җя ни, зў гуй чи ни; Ни щү ди хў вә ни! 10­Вә бу җы гў җе шу Ни ги ни ди хуә җи фан чон ги ди нэ чин дэ хо йи. Зо чян вә гуә Иор дан хә ди сы хур, Вә шу ни гуон на ди йи гә җў гун зы, җы хур вә юли лён гә йин пан ли. 11­Ни ба вә да вә ди гә гә Исав ди шу ни җю ха! Вә хэ па ни: та лэ ба вә му йи ман лян нү жын му дэ ва ваму йи дар ни да сы ни! 12­Ни ги вә щү ли гә җя ди хў чў ли, Ни щү ли: вә ди ху бый чын ха мәю фур ди ни, зу щён хэ ян-шон ди са зы йи ён!

* 32:2 «Ма­ха­наим»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә ди йи сы сы «Лён гә йин пан».

77

Да тур 32

13­Ягў бэ зэ нэ тар гуә ли йи ван щи, ди эр тян ди ган зо йи-зор да гә җя ди чүн ни ги Исав җян ли ли щин ли: 14‑15­эр бый му җү лү, эр шы гә гун җү лү, эр бый му ён, эр шы гә гун-ён, сан шы гә җи нэ зы ди луә туә лян луә туә гозы, сы шы гә ву-ню, шы гә по ню, эр шы гә му цо лү лү зы дэ шы гә җё лү лү зы. 16­Та зу ба җы ще сын лин йи ба зы җя фын кэ, ги мый йи ба зы гә ли гә ё сын лин ди жын, ги та му ба сын лин җё ги, фә сы:

– Ни му вон чян чи, йи җя гын йи җя ди. 17­Җи сы ба вә ди гә гә Исав пын җян, – Ягў бэ ги ё чүн ди ту йи гә жын фә-сы, – Та вын ни ни: «Ни сы сый ди нў? Вон на ни чи ди ни? Ёди сый ди сын лин?» 18­Ни фә: «Җы сы ни ди нў ди – Ягў-бэ ди сын лин, ги та ди җў жын Исав да фа чи ди ли щин. Ягў бэ гә җя зэ вә му ху ту зу ди ни».

19­Ги ди эр гә ё чүн ди жын, ди сан гә дэ ги йи че дан лин ди Ягў бэ ги ди фын фу җё лян Исав йү мян ди сы хур зу җы му җя фә ни 20­зэ му сы ян дин ё фә ни: «Ни ди нў – Ягў бэ зэ вә му ху ту зу ди ни». Зу җы му җя, че чў щян ту ни да фа чи ди нэ ще зы ли щин, Ягў бэ щён җё Исав ди щин ван. «Йи ху, – Ягў бэ сы лён ди, – вә гә җя лян та җян мян ни. Дан па, нэ хур та ба вә лян хо щин җе йин ни». 21­Ба ли щин чян ту да фа зу дё, Ягў бэ шын до йин пан гуә ли йи ван щи.

Ягў­бэ­зэ­Пе­нуэл­лян­дый­до­Сый­бан­ли­җё­ли­22­Кә сы нэ йивэ щи Ягў бэ че лэ, ба та ди лён гә щи фу зы,

лён гә нү хуә җи, шы йи гә эр зы цу че лэ гуә ли Иа вок хә ли. 23­Та ба йи ман ду нуә до дан лин хә ян зы шон ли, ба йи че гын чян юди, на гуә чи ли, 24­гә җя йи гәр шын до зо чян зан-ха ди нэ гә вәр шон ли. Җы сы ма, дый до Сый до тян лён ди сы хур лян та бан ли җё ли. 25­Кан сы ба Ягў бэ да бу гуә ди йи мяр, дый до Сый ба та да куа зы шон да ли ха – гў ду ду да гў җе зы шон чў лэ ли, 26­– зу ги Ягў бэ фә сы:

– Ни ба Вә лё кэ. Кә җя тян лён ли. – Бу лё кэ, Ни ги вә пан вон гә хо, – Ягў бэ хуэй да ди. – 27­Ни ди мин зы җё ди са? – дый до Сый вын ли. Та хуэй да ди:

78

Да тур 33

– Ягў бэ. 28­Дый до Сый зу фә сы: – Да җы гә сы хур да шон ба ни бу җё Ягў бэ, ба ни җё

Исраил ни*, йин цы сы ни лян Хў да дэ жын му бан ли җё-ли – ба та му йин шон ли.

– 29­Чин Ни ги вә фә, Ни ди мин зы сы са? – Ягў бэ вын ли. Кә сы дый до Сый хуэй да ди: – Бә вын Вә ди мин зы ли. Та зу ги Ягў бэ пан вон ли хо ли. 30­Ба йү ха сы чин ди нэ гә

вәр Ягў бэ нан чын Пе нуэл ли**, йин цы сы та фә ди: «Зэ җы тар вә мян дуй мян җян ли Хў да ли, хан хуә ха ли». 31­Жә-ту чў лэ ли. Ягў бэ да Пе нуэл зу дё ли. Та чүә ди зу кэ лў ли. 32­(Йин ви җы гә Исраил ди ху бый йи чыр до җир гә бу чы куа зы шон ди җин җин зы – йин цы сы зу да куа зы ди җы гә җин җин зы шон дый до Сый ба Ягў бэ да ли).

Ягў­бэ­лян­Исав­йү­ли­мян­ли­

33­Ягў бэ кан җян ли: Исав вон та гын чян лэ ди ни, лян та йи дар ни сы бый жын. Ягў бэ ги Лия, Ра хиль дэ

лён гә нү хуә җи ди ва ва ги ди фын фу, җё зан до ма ма ди бон гәр ни ни. 2­Та җё та му җы му җя зан ха ли: ту ни – та-му ди ва му, та му ди ху ту – Лия дэ та ди ва му, та му ди ху-ту – Ра хиль дэ Юсуф. 3­Ягў бэ гә җя до ли чян ту ли; ган ту до гә гә ди мян чян, та җи ли чи бян ди гун. 4­Кә сы Исав по до та гын чян, ба та бо чў, җү до кон зы шон ли, щин тын ли – та му лён гәр кў ли. 5­Ба нү жын му дэ ва му кан җян, Исав вын ли:

– Та му сы ни ди сый? Ягў бэ хуэй да ди: – Җы сы Хў да ги ни ди нў цы мин ха ди эр нү. 6­Нү хуә җи лян гә җя ди ва му до ли Исав гын чян, ги та

бэ лиха. 7­Йи ху Лия дэ та ди ва му до чи бэ лиха, лин йир ни Юсуф лян Ра хиль е бэ лиха. 8­Исав вын ли:

* 32:28 «Исраил» – җы гә мин зы щён «Лян Хў да бан ха җё ди жын». ** 32:30 «Пе­нуэл»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә ди йи сы сы «Хў да ди лян мян».

79

Да тур 33

– Вә зэ лў шон пын җян ди нэ гә сы са чүн? – Нэ сы вә вон щён ди җё ни ди щин до вә шон хо ни,

вә ди җў жын. – 9­Вә ди са ду гуди ни, щүн ди, – Исав фә сы. Ни ба ни ди

цэ бый ги гә җя лю ха. – 10­Бу, – Ягў бэ хуэй да ди, – ни ди щин дан до вә шон хо,

ба вә ди ли щин җе шу ха! Лян ни вә йү мян, зу щён сы лян Хў да мян дуй мян зэ му сы ни ди щин до вә шон зу җы му ван! 11­Ни ба вә ди ли щин җе шу ха, йин цы сы Хў да ги вә ба са ду ги ли ли, вә са ду юни.

Ягў бэ чи то ди җё Исав җе шу ли щин ни, Исав дайин ха ли. – 12­За му ё шон лў ни, – Исав ги Ягў бэ фә сы. Вә лян

ни йи дар ни чи ни. 13­Кә сы Ягў бэ хуэй да ди: – Ни җы до жы будо, вә ди җў жын, вә ди ва му фа до ли.

Вә ди му ён дэ ву ню ду сы җи нэ зы ди: дан сы ба та му ган-туә, та му йи ман йи тян ли ту сы дё ни. 14­Вә чин ди, җё ни, вә ди җў жын, щян туни зу, вә – ни ди нў, ху ту ман мар, за му җя сын лин дэ ва му зу ди ни, зу ни. Зу җы му җя до ни гын чян ни, вә ди җў жын, до Сеир ни.

– 15­Дан сы нэ гә ли, вә ба вә ди йи ба зы жын ги ни лю ха-ни, – Исав фә ли.

Кә сы Ягў бэ хуэй да ди: – Бу ё! Гуон җё ни ди щин, вә ди җў жын, до вә шон ван! 16­Зу нэ йи тян Исав шон ли эр җә зы ди лў ли, вон Сеир зу-

туә ли. 17­Кә сы Ягў бэ вон Сок хоф зу туә ли. Зу зэ нэ тар та ги гә җя гэ лигә фон зы, ги сын лин да лигә вә пын зы. (Йин ви нэ гә җы гә вәр җё ди Сок хоф*.) 18­Да Ме со по та мия хуэй-лэ, Ягў бэ пин нан-ву сы до ли Ха наан ди фон шон ди Си хем чын пу ни ли, ли чын пу бу йүан за ли гә йин пан. 19­Та за ха йин пан ди нэ йи куэ ди фон Ягў бэ да Ем мор ди эр зы му на йи бый йин чян мэ шон ли. (Ем мор сы Си хем ди да да.) 20­Зу

* 33:17 «Сок­хоф»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Вә пын зы».

80

Да тур 34

зэ нэ тар та гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, ба та нан чын Эл-Эло хе-Исраил ли*.

Лян­Ди­на­нин­гў­ди­фи­ли­җё­ли­

34­Йи хуэй Лия ги Ягў бэ сын-ён ха ди нү зы Ди на чў чи, щён кан йихар бын ди гў нён му ни. 2­Нэ гә гуй җя ни ди

вон зы евей жын Ем мор ди эр зы Си хем ба та кан җян, җуа-чў нин гў ди лян та фи ли җё ли. 3­Та ба Ягў бэ ди нү зы Ди на кан шон ли, лян та гуан ван ли, ги та фә ли чин жә хуа ли. 4­Си хем ги гә җя ди да да Ем мор фә сы:

– Ни ги вә ба җы гә гў нён чү ги. 5­Ягў бэ җы до ли, Си хем ба та ди нү зы Ди на зў чын бу-

ган җин ди ли. Зу нэ гә сы хур та ди эр зы му зэ тан до ни фон сын лин ди ни; Ягў бэ ган та му хуэй лэ, сы са ду мә зў. 6­Ем мор, Си хем ди да да до ли Ягў бэ җя щён лян та щүан йихар ни. 7­Зу нэ гә сы хур Ягў бэ ди эр зы му ба йү ха ли ди җы до, да тан до-ни хуэй лэ ли. Та му пә фан ди дэ чи хын хын ди, йин цы сы гў Ягў бэ ди нү зы, лян та фи җё – җы до Исраил шон сы дин да лян ди сон дый: җы му җя бу нын ган!

8­Ем мор фә сы: – Си хем, вә ди эр зы нэ ли ни му ди нү зы ли. Чин ни му,

җё вә ди эр зы лян та җе хун! 9­Җё за му чын ха чин чин; ни-му ди җя чү вә му ди нү зы му, вә му ди җя чү ни му ди нү зы-му. 10­Ни му лян вә му йи дар ни җў, вә му ди гуй җя зэ ни му мян чян ни – ни му нын зэ җы тар җў ха, сунсун-дун дун ди юҗуан, җан ди мян.

11­Си хем гә җя ги Ди на ди да да дэ ди щүн му фә ли җы-му җя ди хуа ли:

– Ни му щин йи гә хо, ба ни му фә ха ди са ду вә ги ни му ги ни! 12­Ни му дин йи гә дин да ди җя чян дэ дин фу гуй ди ли щин – вә ба ни му фә ха ди са ду ги ни, гуон сы ни му ба җы гә нү зы ги вә чү ги.

* 33:20 «Эл-Эло хе-Исраил» (яхў ти йү ян) – җы гә ди йи сы сы «Исраил ди Хў да сы Ви да ди».

81

Да тур 34

13­Ягў бэ ди эр зы му, йин ви ба та му ди мый мый зў ли бу ган җин ли ди йи мяр, ги Си хем дэ та ди да да сы гуэ ди хуэй да ли:

– 14­Вә му бу нын җы му җя ган, – та му фә сы. Ба мый мый ги ги мэ зў ха сун нэ ти ди нан жын – җы до вә му шон сы хэ-щю. 15­Ни му дан җе шу йи гә тё җян, вә му зу дайин ни: ни му ё чын ха лян вә му йи ён ди ни, ги ни му ди нан жын йи ман ё ба сун нэ ти зў шон ни. 16­Зу нэ гә сы хур вә му ба гә җя ди нү зы му җё ни му чү ни, ба ни му ди нү зы му вә му е чү ни, вә му зу лян ни му җў до йи дар ни ни, чын ха йи гә мин зў-ни. 17­Дан сы ни му бу тин вә му ди хуа, е бу зў сун нэ ти ли, нэ хур вә му ба мый мый на шон зу ни.

18­Ем мор дэ Си хем лян җы му җя ди тё җян дайин ха ли. 19­Си хем зу нэ гә кур ни ги гә җя ба сун нэ ти зў ли – та зу нэ му нэ Ягў бэ ди нү зы. Си хем зэ да да ди җя щя ли ту сы дин тэ нэ ди жын. 20­Зу җы му җя, зан до гә җя ди чын ни ди гэ мын мян чян, Ем мор дэ Си хем ги та му чын ни җў ди жын му фә ли:

– 21­Җы ще жын ду сы за му ди лян шу. Җё та му зэ за му ди ди фон ни җў, сунсун-дун дун ди юҗуан. Вәр ги та му шон е дуә. Вә му чү та му ди нү зы, ба вә му ди нү зы е җё та му чү. 22­Кә сы вәё лян за му җў дэ чын ха йи гә мин зў, та му ю йи гә тё җян ни: җё ги за му ди йи че нан жын ян дин, зу щён та му ди нан жын йи ён, зў сун нэ ти ни. 23­Та му ди чүн, та му ди цэ бый дэ та му ди ту гў – җы ду чын ха за му ди ни, дан сы за му ба та му ди тё җян җе шу ха, та му зу лян за му йи дар ни җў ни!

24­Чын пу ди жын му ги Ем мор дэ Си хем дайин ли, йи че чын пу ди нан жын ги гә җя ба сун нэ ти зў дё ли. 25­Ди сан тян ди нэ йи тян, та му бу щин ди нэ гә сы хур, Ди на ди гә гә му, Ягў бэ ди эр зы Щи мэ дэ Ле вий ба до на шон, мәю нан ви җин ли чын ли ту, ба йи че зэ ли ту җў ди нан жын да сы ли. 26­Ба Ем мор дэ Си хем е кан сы ли, да Си хем ди җя ни ба Ди на лин шон зу дё ли. 27­Ягў бэ ди эр зы му ба жын му са дё ди йи ху, хуэй до нэ гә вәр шон ли, йин цы сы зэ нэ тар ба та му ди мый мый зў чын бу ган җин ди ли, та му ба чын пу ди йи че

82

Да тур 35

фу гуй дё чён шон ли. 28­Та му ба ён, ню, лү лү зы ёшон зу ли, ба йи че зэ тан до ни дэ чын пу ни зо җуә ди ду на шон ли, 29­ба йи че жын ди фу гуй на шон ли, ба ва му дэ нү жын му лин шон зу ли, ба фон зы ни ди йи че ду чён шон ли.

30­Ягў бэ ги Щи мэ дэ Ле вий фә сы: – Ни му ги вә ба бэ ля дэ лэ ли! Ни му ба вә җё бын ди ди

жын му – ха нан ей жын му дэ фе резей жын му җян бу дый ни. За му ди жын шо, та му дан сы шудо йи дар ни ба вә да сы ни, нэ хур за му ди зў е зу мә ю дё ни!

31­Кә сы Щи мэ дэ Ле вий ги та хуэй да ди: – Лян вә му ди мый мый, зу щён лян мэ гә җя шын зы ди

нү жын, җы му җя бу нын ган!

Хў­да­ги­Ягў­бэ­пан­вон­ли­хо­ли­

35­Хў да ги Ягў бэ фә сы: – Ни че лэ, вон Ве филь чи. Зу нэ тар җў ха, ги ни

гын чян лэ ха ди Хў да (ни да Исав гә гә гын чян по ди нэ гә сы хур) гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы.

2­Ягў бэ ги гә җя ди җя щя дэ йи че жын фә ли: – Ба ни му гын чян юди йи че пон жын хў да му ди ён зы

эр дё, ба гә җя зў ган җин, ба йи шон хуан шон. 3­За му вон Ве филь чи ни. Зэ нэ тар ги вә йү бэ ля ди сы хур ги ха бон-цу ди дэ лян вә зэ ман гә чўр йи дар ни юҗуан ха ди Хў да гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы.

4­Та му ги Ягў бэ ба пон жын хў да му ди ён зы ду ги ги ли, да эр дуә нян зы шон ба хуан зы ма ха лэ е ги ги Ягў бэ ли. Ба җы-ще дун щи Ягў бэ мэдо Си хем чын пу гын чян ди җў чы лё фу ди ха ли. 5­Та му шон ли лў ли. Хў да ба җу ви ди чын пу ни җў ди жын му ха хў ди, мә җё та му нян Ягў бэ ди эр зы му. 6­Ягў бэ лян гә җя ди жын му до ли Ха наан ди мян ди Луз чын пу ни ли (җы хур сы Ве филь). 7­Зу зэ нэ тар та гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы. Та ба җы гә вәр нан чын «Эл-Ве филь»ли, йин цы сы зу зэ җы тар Ягў бэ да гә гә гын чян по ди нэ гә сы хур, Хў да до та гын чян ли.

83

Да тур 35

8­Нэ ха Ре век ка ди нү жын Де во ра ву чон ли. Ба та мэдо Ве филь бон гәр ни ли, җў чы лё фу ди ха ли, ба җы гә җў чы-лё фу нан чын Аллон-Ба хутли*.

9­Ягў бэ да Ме со по та мия хуэй лэ ди йи ху, Хў да кә зэ та гын чян лэ ли, ги та пан вон ли хо ли. 10­Та фә сы:

– Ни ди мин зы сы Ягў бэ, кә сы җир гә да шон ба ни бу җё Ягў бэ. Җы хур ни ди мин зы сы Исраил!

Зу җы му җя Та ги Ягў бэ ба Исраил мин зы нан ги ли. 11­Хў да хан ги та фә ли:

– Вә сы Ви да Хў да. Җё ни сын-ён дэ вон дуә ни йин: мин зў да ни шон чў лэ ни, хо шо ди мин зў! Да ни шон хуон-шон му чў лэ ни! 12­Ги Ибра щи мэ дэ Ис хар ги ги ли ди нэ гә ди фон, Вә ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни.

13­Хў да да Ягў бэ гын чян зу дё ди йи ху, 14­Ягў бэ зэ Хў да лян та фә ха ди нэ гә вәр шон гә ли йи гә да шы ту, ги шы ту шон ба пу то җю дэ чин-ю до ги ли. 15­Та ба җы гә вәр нан чын Ве филь ли.

Ра­хиль­ди­ву­чон­16­Та му ба Ве филь гуә ли ди йи ху, ли Еф ра фа бу йүан ди

нэ гә вәр шон, Ра хиль зуә йүә ди сы хур до ли. Та зуә нан за-ли, 17­Ра хиль шу ли тын дун ли.

– Бә хэ па ли, – ло-нён пә фә сы. – Ни кан, ни кә дый-лигә эр зы!

18­Лин йир дуан чи ди Ра хиль ги эр зы нан ли гә Бе но ни** мин зы. Кә сы да да ба та нан чын Вениа мин ли***. 19­Зу җы-му җя Ра хиль ву чон ли. Ба та мэдо вон Еф ра фа зу ди нэ гә лў бя нили. (Ба Еф ра фа җы хур җё ди сы Виф леем.) 20­Ягў бэ ги та ди фын кын го ту гә ли гә да шы ту. Та до җы гә сы хур хан зэ нэ тар зан ди ни – зэ Ра хиль фын кын го ту ди да шы ту.

* 35:8 «Аллон‑Ба­хут»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Кў шын ди җў чы лё фу». ** 35:18 «Бе­но­ни» – җы гә мин зы ди йи сы сы «Вә шу ха тын дун ди эр зы». *** 35:18 «Вениа­мин» – җы гә мин зы ди йи сы сы «Юшу ди эр зы».

84

Да тур 36

21­Исраил кә шон ли лў ли. Миг дал-Га дер нэ бон гә та за ли гә йин пан.

Ягў­бэ­ди­эр­зы­му­22­Зэ нэ тар зан ди сы хур, Ягў бэ ди ту шур Ру вим лян да да

тун чуон ди нү нў Вал ла фи ли җё ли. Да да ба җы гә җы до ли. Ягў бэ ю шы эр гә эр зы ни: 23­Ли я ди эр зы му: Ру вим (Ягў-

бэ ди ту шу зы), Щи мэ, Ле вий, Яхў ти, Исса хар дэ За ву лон. 24­Ра хиль ди эр зы му: Юсуф дэ Вениа мин. 25­Ра хиль ди нү нў Вал ла ди эр зы му: Дан дэ Неф фа лим. 26­Ли я ди нү нў Зел фа-ди эр зы му: Гад дэ Асир. Җы сы зэ Ме со по та мия ди фон ни сын-ён ха ди Ягў бэ ди эр зы му.

Ис­хар­ди­ву­чон­27­Ягў бэ до ли гә җя ди да да Ис хар җў ди нэ гә Мам ре,

Кири аф-Ар ба ди фон ни ли (җы хур җё ди сы Хев рон). Зэ нэ-тар щян ту ни Ибра щи мэ җў ли, йи ху Ис хар. 28­Ис хар хуә ли йи бый ба шы суй. 29­Та зэ җы гә дун-яшон хуә гу, хын да ди суй фу шон ву чон ли, зу ли зў зў-бый бый гын чян ли. Та ди эр зы му Исав дэ Ягў бэ ба та сун дё ли.

Исав­ди­ху­бый­

36­Җы сы Исав ди (та есы Едом) ху бый. 2­Исав лян лён гә Ха наан ди нү зы җе ли хун ли: Ада, хеттей жын

Елон ди нү зы дэ Оливе ма, Ана ди нү зы (Анасы евей жын Ци веон ди эр зы). 3­Хан чү ли Васе мафь, Исмаил ди нү зыли, тасы На ва цоф ди мый мый. 4‑5­Ада ги Исав сын-ён лигә Ели-фаз, Васе мафь сын-ён ли Ра гуил, Ие ус, Иег лом дэ Ко рей. Җы сы зэ Ха наан сын-ён ха ди Исав ди эр зы му.

6­Исав ба гә җя ди щи фу зы му, эр зы му, нү зы му, йи че жын дэ зэ Ха наан дый ха ди чүн, йи че ту гў, йи че цэ бый шу шон, зу ли дан лин гуй җя ни ли, да та ди щүн ди Ягў бэ гын чян вон йүан ни зу ли. 7­Та му ди цэ бый дуә ди йи мяр, лён гәр җў до йи дар ни тэ зый чя ли: та му җў ди нэ гә ди фон

85

Да тур 36

ги лён гәр дэ ту гў ди чүн бу гу ли. 8­Исав җў до Сеир сан ди фон ни ли. (Исав – та сы Едом).

9­Җы сы зэ Сеир сан ди фон ни җў ди Исав ди ху бый (Исав сы идумей жын му ди да да). 10­Исав ди эр зы му: Ели фаз – җы-сы Ада ги та сын-ён ха ди эр зы. Ра гуил – җы сы Васе мафь сын-ён ха ди эр зы. 11­Ели фаз ди эр зы му: Фе ман, Омар, Це фо, Га там дэ Ке наз. 12­(Лян Ели фаз тун чуон ди нү нў Тим на ги та сын-ён лигә Ама лик). Җы сы Исав щи фу зы ди Ада ди сун-зы му. 13­Ра гуил ди эр зы му: На хаф, Зе рах, Шам ма дэ Ми за. Җы сы Исав щи фу зы ди Васе мафь ди сун зы му. 14­Оливе ма, Ана ди нү зы (Анасы Ци веон ди эр зы) ги Исав сын-ён ли Ие ус, Иег лом дэ Ко рей. 15­Җы сы Исав эр зы му ди җя щя. Исав ту шу зы ди Ели фаз ди ху бый: Фе ман ди җя щя, Омар-ди, 16­Ко рей ди җя щя, Га фам дэ Ама лик ди җя щя. Җы сы Ели фаз ди җя щя, Ада ди ху бый, та му зэ Едом ди мян шон җў ди ни. 17­Исав эр зы ди Ра гуил ди ху бый: На хаф ди җя щя, Зе рах ди җя щя, Шамм дэ Миз ди җя щя. Җы сы Ра гуил ди җя щя, Исав щи фу зы ди Ба семат ди ху бый, та му зэ Едом ди мян шон җў ди ни. 18­Исав щи фу зы ди Оливе ма ди ху бый: Ие ус ди җя щя, Иег лом дэ Ко рей ди җя щя. Җы сы Ана нү-зы ди, Исав щи фу зы ди Оливе ма ди җя щя. 19­Җы сы Исав ди ху бый (та есы Едом) дэ та му ди җя щя.

Сеир­хоррей­жын­ди­ху­бый­20­Зэ җы гә гуй җя ни җў ди ди Сеир хоррей жын ди эр зы му:

Ло тан, Шо вал, Ци веон, Ана, 21­Ди шон, Эцер дэ Ди шан. Җы сы зэ Едом гуй җя ни җў ди хоррей жын му ди җя щя, Сеир ди ху бый. 22­Ло тан ди эр зы му: Хо ри дэ Ге ман. Ло тан ди мый мый сы Фам на. 23­Шо вал ди эр зы му: Алван, Ма на хаф, Эвал, Ше фо дэ Онам. 24­Ци веон ди эр зы му: Аиа дэ Ана (зу нэ гә Ана, фон Ци веон да да ди лү лү зы ди, зу сы та зэ са вә ни ба жә фи чүан зо җуә ли) 25­Ана ди эр нү му: Ди шон дэ Оливе ма, Ана ди нү зы, 26­Ди шон ди эр зы му: Хем дан, Эш бан, Иф ран дэ Хе ран. 27­Эцер ди эр зы му: Бил ган, Заа-ван дэ Акан. 28­Ди шан ди эр зы му: Уц дэ Аран. 29‑30­Җы сы

86

Да тур 37

хоррей жын му ди җя щя: Ло тан ди җя щя, Шо вал ди җя щя, Ци веон ди җя щя, Ана ди җя щя, Ди шон ди җя щя, Эцер дэ Ди шан ди җя щя. Җы сы зэ Сеир ди мян шон җў ди хоррей-жын му ди җя щя.

Едом­ди­хуон­шон­му­31­Исраил жын му хан мәю хуон шон ди сы хур, җы ще жын

зэ Едом ви ли вон ли: 32­щян ту ни Веор ди эр зы Бе ла ви ли вон ли, та ди җин чын сы Дин га ва. 33­Бе ла ву чон ли ди йи ху, да Во сор лэ ди Зе рах ди эр зы, Ио вав ви ли вон ли. 34­Ио вав ву чон ли ди йи ху, да фе ман жын му ди гуй җя ни лэ ди Ху-шам ви ли вон ли. 35­Ху шам ву чон ли ди йи ху, Бед да ди эр зы (Бе дад зэ Моав ди фон ни ба Ма диан ди фон шон ди жын му да бэ ли) Га дад ви ли вон ли, та ди җин чын җё ди сы Авиф. 36­Га дад ву чон ли ди йи ху, да Мас река лэ ди Сам ла ви ли вон ли. 37­Сам ла ву чон ли ди йи ху, да хә бон гәни ди Ре хо воф чын пу ни лэ ди Саул ви ли вон ли. 38­Саул ву чон ли ди йи-ху, Ах бор ди эр зы Ба ал-Ха нан ви ли вон ли. 39­Ба ал-Ха нан, Ах бор ди эр зы ву чон ли ди йи ху, Га дар чын ха хуон шон ли, та ди җин чын җё ди сы Пау. Га дар ди щи фу зы сы Ме гета-веель, Ма тред ди нү зы, Ме за гав ди сун нүр.

40­Җы сы Исав ди җя щя, та му җў ди ди фон дэ та му ди мин зы: Фимна ди җя щя, Алва ди җя щя, Ие теф ди җя щя, 41­Оливе ма ди җя щя, Эла ди җя щя, Пин он ди җя щя, 42­Ке-наз ди җя щя, Фе ман ди җя щя, Мив цар ди җя щя, 43­Маг диил дэ Ирам ди җя щя. Җы зу сы Едом ди җя щя дэ зэ нэ гә гуй-җя ни та му җў ди ди фон. Идумей жын му ди да да сы Исав.

Юсуф­дэ­та­ди­ди­щүн­му­

37­Ягў бэ жў до Ха наан ли – зэ та ди да да зо чян җў ха ди нэ гә гуй җя ни ли.

2­Җы сы Ягў бэ җя щя ди ли сы. Юсуф шы чи суй ли. Та лян ди щүн му фон ён ди ни, ги

Вал ла дэ Зел фа ди эр зы му бон ли мон ли зэ му сы ба та му ган ди бу хо сы чин та ги да да сун ди ни. 3­Ягў бэ шон ли суй-

87

Да тур 37

фу ди сы хур, ба Юсуф сын-ён ха ли, йин ви нэ гә Ягў бэ ба та би дан лин эр зы му щи нэ ди дуә, – ги та хан дуан лигә хуа хан сан зы. 4­Ди щүн му кан җян та му ди да да ба Юсуф би та му щи нэ ди дуә, зу нэ му хын туә Юсуф ли, йи гә хо хуа ги та ду мә щин фә ли.

5­Йи хуэй Юсуф зў ли гә фи мын. Та ба фи мын ги ди щүн-му фә ги ли – та му йүә щин җян бу дый та ли.

– 6­Ни му тин йихар, – та фә сы, – вә мын җян са ли! 7­Зу щён сы зэ тан до ни за му кун кун зы ди ни, вә ди кун зы дуан дуар зан ха ли, ни му ди кун зы ба та ви чў ли зэ му сы ба ё гу ха ги та бэ ли!

8­Ди щүн му хуэй да ди: – Ни вон щён ди ги вә му дон хуон шон ни ма? Щён дон

вә му ди ту зыни ма? Та му йүә щин җян бу дый та ли – ви та ди фи мын дэ фә-

ха ди нэ гә хуа. 9­Юсуф кә зў ли гә фи мын, та йүан хуэй ба фи мын ги ди щүн му фә ли:

– Вә мын җян ли, зу щён сы жә ту, йүә лён дэ шы йи гә щин щю ги вә бэ лиха!

10­Та ба җы гә фи мын ги да да дэ ди щүн му фә ли ди йи ху, да да ма ли та ли:

– Ни мын җян са фи мын ди ни? Нан дый вә, ни ди ма ма дэ ни ди ди щүн му ду до ни гын чян лэ, гуй до ди ха ги ни бэ ни ма?

11­Ди щүн му чи шон лэ ли, кә сы да да ба та фә ха ди хуа җи ха ли.

Ба­Юсуф­мэ­дё,­лин­до­Еги­пет­ли­12­Йи хуэй Юсуф ди гә гә му зу до Си хем бон гәр ни фон

да да ди ён чи ли. 13­Исраил ги Юсуф фә сы: – Ни ди ди щүн му зэ Си хем бон гәр ни фон ён ди ни. Вә

щён ба ни вон нэ тар е да фа чи ни. – Вә бян йиди ни, – Юсуф ги да да хуэй да ди. – 14­Ни чи, – да да фә сы, – кан йихар, та му ди сы чин

за му гә, сын лин пин нан ди ни ма. Хуэй лэ ги вә фә ги.

88

Да тур 37

Да да лян Юсуф ли мян ли, гуә ли Хев рон ди чуан до, Юсуф до Си хем ли. 15­Зэ нэ тар та пын җян ли гә жын.

– Ни зэ җы тар зо са ди ни? – та ба тан до ни җуан ди Юсуф вын ли.

– 16­Вә зо вә ди ди щүн му ди ни, – Юсуф хуэй да ди. Ни ги вә фә йихар, та му зэ на тар фон ён ди ни?

– 17­Та му да җы тар зу дё ли, – нэ гә жын ги та фә ди, – вә тин җян ли, та му фә сы вон До фан чи ни.

Юсуф нян шон ди щүн му чи ли, – ба та му зэ До фан зо-җуә ли. 18­Нэ ще му ло йүан ни зу кан җян Юсуф ли, ган ту та до лэ, шон лён ди да сы та ни.

– 19­Җы сы ма, нэ гә зў фи мын ди жын лэ ди ни! – та му йи җя ги йи җя фә сы. 20­За му ба та да сы, эр дё фи җин ли-ту, йи ху фә, есын ба та нё сы ли. Нэ хур кан, за му җя та ди фи мын чын ни!

21­Ру вим тин җян җы гә, ба Юсуф җю ха ли. – За му ба та бә да сы ли, – Ру вим фә сы. 22­Бә җё ще тон-

ли! Ба та лян гә җя ди шу да сы ди гун ту, за му ба та эр дё нэ гә кун тан ди фи җин ли ту.

(Җын шы ди, та вон щён ди ба Юсуф ди мин җю ха, ги да да сун хуэй чи ни).

23­Җён Юсуф до ди щүн му гын чян, та му да та ди шын-зы шон ба хуа хан сан зы ма ха лэ, 24­ба та җуа чў эр дё фи җин ли ту ли. Фи җин кун ди ни, ли ту мәю фи.

25­Җён мыр ди щүн му зуә ха чы ни, та му кан җян ли, да Га ла ад нэ бон гә исмаил җя ди жын му ди луә туә лян зы лэ-ди ни – та му ди луә туә вон Еги пет ба щён сун җё, бальзам йүә дэ ла дан щён ла шон чи ди ни. 26­Яхў ти фә сы:

– За му да сы щүн ди ю са хо чў ни? Хан ё ба да сы та ди зуй цон ха ни. 27­За му ба та ги исмаил җя ди жын му мэ ги, за му-ди шу е ган җин ха ни. Та есы за му ди щүн ди, за му ди ще.

Ди щүн му дайин ха ли. 28­Ма диан ди фон шон ди мэ мэ-жын му до гын чян ди сы хур, ди щүн му ба Юсуф да фи-җин ли ту дын чўлэ, ги исмаил җя ди жын му на эр шы куэ йин зы ди җя чян мэ ги ли, нэ ще му ба та да Еги пет лин шон

89

Да тур 38

зу ли. 29­Ру вим хуэй лэ, до фи җин гын чян йи кан са – Юсуф мә ю ли! Пә фан ди йи мяр, та ба гә җя ди йи шон чә лан ли.

– 30­Эр ва зы мә ю ди! – Ру вим до ди щүн му гын чян фә сы. Зў са ни? Вә җы хур вон на ни чи ни?

31­Нэ хур ди щүн му ба Юсуф ди хан сан зы на шон, зэ ли гә гун җү лү, зэ нэ гә ще ли ту ба хан сан зы хў зон ли. 32­Йи ху ги да да на лэ фә сы:

– Җы сы ма, вә му ба са зо җуә ли! Ни кан – җы сы ни эр зы ди хан сан зы ма?

33­Ягў бэ йи кан зу хан туә ли: – Вә эр зы ди хан сан зы! Ба та җё есын нё сы ли! Ба вә ди

Юсуф чә сы ли! 34­Ба гә җя ди йи шон чә лан, ба йи куэ зы цў ма бу бон до

куа зы шон, Ягў бэ ви гә җя ди эр зы кў ли хо шо жы зы. 35­Эр-зы му дэ нү зы му ду лэ чүан фә та ли, кә сы Ягў бэ мә щин шу чүан фә.

– Бу! – та фә сы. Вә кў вә ди эр зы ни! Лян кў шыр вә зу вә ди эр зы гын чян ни, вон нэ гә дун-я чи ни!

Та хан ви Юсуф кў ли. 36­Ма диан ди фон шон ди жын му нэ гә сы хур ба Юсуф

лин до Еги пет ги По ти фар, хуон шон ди йи гә гуан жын, щя е бин ди ту зы, мэ ги ли.

Яхў­ти­дэ­Фа­марь­

38­Зу нэ гә сы хур Яхў ти ба ди щүн му лё ха, лян йи гә одоллами жын, мин зы җё ди сы Хи ра, җў до йи бин-

чир ли. 2­Зэ нэ тар та ба йи гә ха нан ей жын ди Шуа ди нү зы кан шон ли. Яхў ти лян та җе ли хун, йи дар ни фи ха ли, 3­та хуэ шон ли, сын-ён лигә эр зы – ги та нан ли гә Ир мин зы. 4­Та кә хуэ шон ли, сын-ён ли ди эр гә эр зы, ги та нан ли гә Онан мин зы. 5­Йи ху цун сын-ён лигә, ба та җё чын Ше-ла ли (җы гә сы чин зэ Ке зив йү ха ди). 6­Ги гә җя ди ту шу зы Ир Яхў ти чү ли гә щи фур, та ди мин зы җё ди сы Фа марь. 7­Кә сы Ир ди ган бан дый зуй Җў ли, йин ви нэ гә Җў ба та-ди мин ёдё ли.

90

Да тур 38

8­Яхў ти ги Онан фә сы: – Ни лян ни гә гә ди гуа фу җў чи. Ни ба ни гә гә ти-

хуан шон, ги та ба ху бый лю ха. 9­Кә сы Онан җы до ди ни, Фа марь сын-ён ха ди ва му бу суан та ди ва ва, йин ви нэ гә мый йи бян, лян та фи җё ди сы хур, Онан ба зыр са до ди-шон ди ни, бу җё ти гә гә хуэ ва ва. 10­Та ди җы гә ган бан е дый зуйли Җў ли, йин ви нэ гә Җў ба та ди мин е ёли.

11­Нэ хур Яхў ти ги Фа марь фә сы: – Вә ди эр зы Ше ла мә җон да ди йи мяр, ни чи, зу щён

гуа фу йи ён, зэ ни ди нён-ло зы ди җя ни җў чи. Та фә җы гә хуа ди сы хур сы лён ли: «Зэ бә җё щё ди, лян

да ди йи ён, ву чон дё». Фа марь зу хуэй до нён-ло зы ди җя ни ли. 12­Гуә ли хо шо-

ди сы хур, Шуа ди нү зы, Яхў ти ди щи фу зы ву чон ли. Зун щё ди жы зы ван ли ди йи ху, Яхў ти лян гә җя ди лян шу одоллами жын Хи ра зу ли Фам на җё ён мо чи ли. 13­Фа марь ба та ди гун гун зу ли Фам на җё ён мо чи ди җы до ли ди йи-ху, 14­та ба гуа фу ди йи шон хуан дё, ба лян на гэ ту шан чў, зуә до вон Фам на зу лў ди Енаим чын пу ди гэ мын чян ту-ли. (Та җы до ли, Ше ла җон да ли еба, кә сы ба та ги Ше ла бу чү ди ни). 15­Кан җян Фа марь, Яхў ти ба та мә жын дый, дон чын хў лон ди нү жын ли, йин цы сы та ди лян на гэ ту шан чўди ни. 16­До нэ гә нү жын гын чян, та зуә до лў бон-гәр ни фә сы:

– Вә лян ни фи ни. Кә сы та зун мә җы до нэ сы та ди щи фур! Нү жын вын ли: – Ни ги вә ги са ни, дан сы ни лян вә фи? – 17­Вә ги ни да фа лэ йи гә җү лү ни, – та хуэй да ди. Кә сы нү жын фә сы: – Бә да фа ли, ба дин чян лю ха. – 18­Ни ё за му җя ди дин чян ни? – Яхў ти вын ли. Та

хуэй да ди: – Ё ни ди ю чуә зы ди гэ җы зы, ёшон ди дэ зы дэ шу ни ди

җў гун зы ни.

91

Да тур 38

Яхў ти ба ёха ди дун щи ду ги ги, лян та фи ли җё ли. Фа-марь да та шон хуэ шон ли, 19­йи ху че лэ, зу дё ли, да лян шон ба гэ ту ма дё, кә ба гуа фу ди йи шон чуан шон ли. 20­Яхў ти щён ба гә җя ди гэ җы зы, дэ зы дэ җў гун зы йүан хуэй на шон, зу ба гә җя ди лян шу одоллами жын лян җү лү ги нэ гә нү жын да фа чи ли, кә сы нэ гә зо лэ-зо чи, мә зо җуә та. 21­Нэ хур та ба бын ди ди жын му вын ли:

– Зэ Енаим лў бон ни зуә ди хў лон ди нү жын зэ на ни ни? Кә сы та му ги та хуэй да ди: – Нэ тар мәю хў лон ди нү жын. 22­Та до Яхў ти гын чян фә сы: – Вә мә зо җуә та. Бын ди ди жын му фәди ни, нэ тар мәю

хў лон ди нү жын. 23­Яхў ти хуэй да ди: – Нэ ще дун щи җё зэ та гын чян шын ха чи. За му бә

сон дый гә җя ли. Вә ги та ба җү лү да фа чи ли, кә сы ни ба та мә зо җуә!

24­Сан йүә йи ху ги Яхў ти фә ли: – Фа марь, ни ди щи фур хў лон ди ба лян да ха ли, җы хур

та хуэ ва ва ди ни. – Ни му ба та зэ хуә дуй шон шо дё, – Яхў ти ги ли фын фу ли. 25­Ба Фа марь вон шу зуй ди вәр шон на шон чи ди сы хур,

та чи то ди җё ги гун гун фә ги ни: – Сый сы җы гә дун щи ди җў жын, зу да нэ гә жын шон

вә хуэ шон ли. Ни кан, ба җы гә гэ җы зы, ёшон ди дэ зы дэ җў гун зы жын дый ли му?

26­Яхў ти жын дый ли. – Та фә дуй ди ни, вә мә дуй ди, – Яхў ти фә сы. Вә ба та

ги вә ди эр зы Ше ла мә чү ги ди йи мяр, зу җы му җя йү ли. Яхў ти лян та зэ мә фи җё. 27­Фа марь зуә йүә ди сы хур

до лэ ли, та җы до ли, та хуэ ди сы фон фор. 28­Та ён ди сы хур, ва ва ди шу шур чў лэ ли, ло-нён пә ги та го ту бон лигә хун щян, фә сы: «Та сы ту ни ён ха ди». 29­Кә сы йүә ва зы ба шу шур йүан дын җин чи ли, та ди щүн ди ту ни чў лэ ли. «Ни за му җя ба лў да кэ ли?» – ло-нён пә вын ли; ги йүә ва зы нан ли гә

92

Да тур 39

Фа рес* мин зы. 30­Та ди ху ту ён ха ди ди эр гә ди ва ва шу шон бон ди хун щян щяр. Ба та җё чын Зара ли**.

Юсуф­дэ­По­ти­фар­ди­щи­фу­зы­

39­Ба Юсуф лин до Еги пет лэ ли. Зэ нэ тар йи гә еги-пет жын, мин зы җё ди сы По ти фар, – хуон шон ди

гуан жын, щя е бин ди ту зы, – ба Юсуф да исмаил җя ди жын му гын чян мэ шон ли. 2­Җў лян Юсуф зэ йи дар ни-ни, йин ви нэ гә та ю хо йүн чи ни. Юсуф зэ та ди еги пет җў жын ди җя ни җў ха ли. 3­Та ди җў жын ба Җў лян Юсуф зэ йи дар ни ди кан җян ли, йин цы сы зэ йи че Юсуф ган ди сы чин шон, Җў ги та ги бон цу ди ни. 4­Еги пет жын По ти-фар ба Юсуф кан шон ли, та чын ха нэ гә жын ди хуә җи ли, йи ху җў жын җё Юсуф гуан та ди җя дэ йи че дун щи ли. 5­Зу да нэ гә сы хур, че чў Юсуф Җў ги еги пет жын ги ли бэ-рэ кэ ти ли; та ди җя дэ тан до юли бэ рэ кэ ти ли. 6­Ба гә җя ди йи че дун щи җў жын ги Юсуф җё дэ ги ли, җё та гуан ни; да җы хур да шон җў жын ди цо щин сы чы дэ хә.

Юсуф җон ди тэ хо кан. 7­Җў жын ди щи фу зы ба та кан-шон ли, фә сы:

– Ни лян вә фи ха. 8­Кә сы Юсуф мә дайин, ги та хуэй да ди: – Җў жын ба та гуан ди йи че дун щи ги вә җё ги ли, та җы-

хур зэ җя ни мә гуан сы са ди. 9­Зэ җы гә җя ни мәю йи гә би вә ви да ди жын. Җы тар ги вә мәю сы са җин чў ди, – чў гуә ни: ни сы та ди щи фу зы. За му җя вә нын ган җы му җя ди ха сы чин, җо чў Хў да ган гў на хар?!

10­Мый йи тян җў жын ди щи фу зы чүан фәли Юсуф ли, кә сы Юсуф мә дайин лян та фи җё. 11­Йи хуэй ви зў гә җя ди хуә, Юсуф җин до җў жын ди фон зы ни ли. Нэ хур фон зы ни сый ду мә ю ди, 12­нэ гә нү жын ба та да йи шон шон җуа чў кә фә ли:

* 38:29 «Фа­рес» – җы гә мин зы щён «ба лў да кэ ли». ** 38:30 «За­ра» – җы гә мин зы нын ю җы му җя ди йи сы ни «Хун хур ди, зу щён ган зо ди шо чи йи ён».

93

Да тур 40

– Ни лян вә фи ха. Ба гә җя ди йи шон шын до та ди шу ни, Юсуф да фон зы ни

по чў чи ли. 13­Нү жын кан җян ли, Юсуф по чў чи ли, кә сы йи-шон шын до та ди шу ни ли, 14­та ба хуә җи му хан ди лэ фә сы:

– Ни му кан: ба җы гә яхў ти жын лин до җы тар җё та чуа-щё за му ни ма! Та лэ вон щён ди лян вә фи җё ни! Вә да шын хан туә ли. 15­Та ба вә хан ди зылулу ди шын тин җян – ба йи шон ду шын ха ли, да фон зы ни по дё ли!

16­Нү жын ба Юсуф ди йи шон шын до та гын чян ли, дын ди җи сы та ди нан жын хуэй лэ ни. 17­Йи ху та ги нан жын фә ли:

– Ни лин лэ ди нў, нэ гә яхў ти жын, зэ вә гын чян лэ ли, щён чуа щё вә ни! 18­Вә зылулу ди хан туә ли. Та ба гә җя ди йи шон ду шын ха, по ли!

19­Тин җян щи фу зы ди хуа: «Җы сы ма, ни ди нў җён мыр лян вә зў са ни», – Юсуф җў жын ди чи шон лэ ли. 20­Та ги-ди фын фу җё ба Юсуф җуа чў, ядо хуон шон я жын му ди бан фон зы ли ту ни.

Зу җы му җя Юсуф до бан фон зыни ли. 21­Кә сы Җў лян та зэ йи дар ни ни, ги та ги ли гә хо йи: бан фон зыни ди ту-зы ди щин до Юсуф шон ван ли. 22­Ба бан фонзы ни зуә ди йи че жын та ги ги җё Юсуф җо кан ни. Бан фонзы ни йү са сы чин, Юсуф ду ги хуэй да ди ни. 23­Зу җы му җя бан фон-зыни ди ту зы сы са ду бу гуан ли, – йин цы сы Җў лян Юсуф зэ йи дар ни ни, ги та ди йи че сы чин шон ги бон цу ди ни.

Юсуф­ги­бан­фон­зы­зуә­ди­лён­гә­жын­пә­щёли­фи­мын­ли­

40­Җы гә сы чин гуә ли ди йи ху, хуон шон ди гуан пу-то җю ди ту зы дэ хуон шон ди дуан мә мә ди ту зы зэ

еги пет хуон шон ди мян чян ба цуә сы чин ган ха ли. 2­Хуон-шон ги та ди гуан жын му – гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан мә мә ди ту зы чи шон лэ ли, 3‑4­ги ди фын фу җё ба та му ядо хуон шон я жын му ди бан фон зыни ни, зу зэ Юсуф зуә ди нэ гә бан фон зы ли ту. Бан фонзы ди ту зы җё Юсуф фу сы нэ лён гә гуан жын ни. Гуә ли бу да ди гун фу, 5­йи бян хи ли лён гә зуә бан фонзы ди жын – гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан

94

Да тур 40

мә мә ди ту зы зў ли гә фи мынли. Мый йи гә мын җян ли гә җя ди, ю йи сы ди фи мынли. 6­Ди эр тян ди ган зо йи зор Юсуф до ли та му гын чян канлэ ли, кә сы та му лён гәр ди щин ни бу нан вын.

– 7‑8­Ни му цу са ди ни? – Юсуф вын ли. Хуон шон ди гуан жын му ги лян та му йи дар ни, зэ та ди

җў жын фон зы ни яха ди Юсуф, хуэй да ди: – Вә му зў ли гә фи мын, кә сы мәю пә щё та ди жын. Юсуф фә сы: – Пә щё – җы сы да Хў да шон ди. Ни му ги вә ба фи мын

фә йихар. 9­Гуан пу то җю ди ту зы фә сы: – Вә мын җян ли, зу щён сы вә ди мян чян – пу то ён зы.

10­Та го ту сан гә җы зы. Та му җон туә ли, хуар чў лэ ли, пу то җе шон ли, фу ли. 11­Вә ди шу ни на ди хуон шон хә пу то җю ди гуан гуар. Вә ба пу то җю шон, ня чын пу то фи, до до гуан-гуар ли ту ги хуон шон дуандичи ли.

– 12­Җы ма ни ди фи мын ди пә щё, – Юсуф ги та фә сы. Сан гә җы зы – җы сы сан тян. 13­Сан тян гуә ли ди йи ху, хуон шон кә ба ни тэ че лэ ни: ба ни йүан гә до зо чян ви-фын шон ни, ни кә, зу щён нэ хур йи ён, ги та дуан пу то җю гуан гуар ни. 14­Кә сы ни ган йи гә хо сы чин: дан сы йүн чи суй ни, ни бә вон дё ли; лян хуон шон фә хуа ди нэ гә сы хур җи че лэ вә, ба вә да җы тар фон чў чи! 15­Йин цы сы ба вә да яхў ти жын му ди ди фон ни ту шон лэ ли! Зэ җы тар вә е мә ган сы са ха, кә сы ба вә ядо бан фон зыни ли.

16­Дуан мә мә ди ту зы кан җян пә щё сы хо ди, ги Юсуф фә сы:

– Вә мын җян ли, зу щён сы вә ди ту шон сан гә куон зы; 17­го ту ди куон зы ли ту – ги хуон шон шо ха ди за ён мә мә; кә сы чёр да җы гә куон куон зы ли ту до ди чы ди ни.

– 18­Җы ма ни ди фи мын ди пә щё, – Юсуф ги та фә сы. Сан гә куон зы – җы сы сан тян. 19­Гуә ли сан тян ди йи ху, хуон шон ба ни е тэ че лэ ни: ба ни дё до фу шон, чёр фи ди лэ до ни ди шын зы ни.

95

Да тур 41

20­Сан тян ди йи ху сы хуон шон ди сын жы; та ги гә җя ди гуан жын му гуә ли гә ян щи. Ба нэ лён гә жын та зу нэ йи-тян зэ жын му ди нян мян чян тэ че лэ ли: ба гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан мә мә ди ту зы. 21­Ба гуан пу то җю ди ту зы йүан гә до зо чян ви фын шон ли, җё та кә ги хуон шон дуан хә пу то җю ди гуан гуар ни. 22­Ба дуан мә мә ди ту зы – дё ха ли: йи ман, за му җя Юсуф пә щё ли, зу нэ му җя чын ли. 23­Кә-сы гуан пу то җю ди ту зы ба Юсуф дэ та ди чи то вон дё ли.

Юсуф­ги­Еги­пет­ди­хуон­шон­пә­щёли­фи­мын­ли­

41­Эр нян гуә ли ди йи ху, хуон шон зў ли гә фи мын: зу щён сы та зэ Нил хә бон гәр ни зан ди ни. 2­Да Нил

ли ту чў лэ ли чи гә ню. Хо кан ди, җуон ди, та му зэ хә ян зы-шон ди ви зы ли ту фон ди ни. 3­Та му ху ту да Нил ли ту чў лэ ли чи гә дан лин ню, бин тэзы ди, су чя чя ди, лян та му зан до йи дар ни ли. 4­Җы сы ма, нэ ще бин тэзы дэ су чя чя ди ню ба хо кан дэ җуон ню ду чы шон ли! Хуон шон җин щин лэ ли. 5­Та фи җуә ли ди йи ху, кә мын җян ли гә дан лин фи мын: чи гә мый суй зы да йи гә ган гар шон җон чў лэ ли, хо кан ди, бо бо рди. 6­Та му ху ту җон чў лэ ли чи гә кун ди, жә фын да-ха ди мый суй зы. 7­Җы сы ма, нэ ще кун мый суй зы ба чи гә бо бо рди, ли ту ю мый зы ди мый суй зы чы шон ли! Хуон шон җин щин лэ ли. Җы зу сы та ди фи мын. 8­Ди эр тян ди ган зо йи зор хуон шон җин ди, ба йи че еги пет ди суан гуа ди жын дэ ю эр ги ли ди жын хан ди лэ, ги та му ба фи мын фә ги ли, кә сы сы сый ба та мэ дый пә щё кэ. 9­Зу нэ гә сы хур гуан пу-то җю ди ту зы ги хуон шон фә ли:

– Вә ба гә җя ди ту ни ди гў на хар сы лён че лэ ли! 10­Йи хуэй хуон шон ги гә җя ди нў му чи шон лэ ли, ба вә дэ дуан мә-мә ди ту зы ядо щя е бин ту зы ди бан фон зы ли ту ли. 11­Йи бян хи ли вә му лён гәр мын җян ли гә фи мын, ю йи сы ди фи-мын. 12­Вә му гын чян ю йи гә хуә җи ни, яхў ти жын, щя е-бин ту зы ди нў. Вә му ги та ба зў ха ди фи мын фә ги ли, та ги вә му ба фи мын пә щё кэ ли – ги мый йи гә фә ли, та ди фи мын ди йи сы сы са. 13­Та за му җя фә ли, зу нэ му җя чын-

96

Да тур 41

ли: ба вә йүан хуэй да фа до зо чян ви фын шон ли, ба нэ гә, дан лин ди, дё ха ли.

14­Хуон шон да фа ди жын җё хан Юсуф чи ли. Ба та ган җин да бан фонзы ни на чў лэ, ба хў зы гуа җин, йи шон хуан дё, та зу зан до хуон шон мян чян ли.

Хуон шон фә сы: – 15­Вә зў ли гә фи мын, кә сы сы сый ду бу нын ги вә ба

та пә щё кэ. Вә тин җян ли, ни, дан сы ба фи мын тин җян, нын пә щё кэ та.

– 16­Җы гә сы чин мә зэ вә шон, – Юсуф хуэй да ди. Хў да ви хуон шон ди пин нан ги пә щё ни.

17­Хуон шон ги Юсуф фә сы: – Вә мын җян ли, зу щён сы вә зэ Нил хә ян зы шон зан ди-

ни, 18­да Нил хә ли ту чў лэ ли чи гә ню. Җуон ди, хо кан ди, та му зэ хә ян зы шон ди ви зы ли ту фон ди ни. 19­Та му ху ту да Нил ли ту чў лэ ли чи гә дан лин ню, бин тэзы ди, су чя чя ди: жу лян гў ду, – зэ Еги пет вә мә җян гуә җы му су ди ню. 20­Нэ ще, бин тэзы дэ су чя чя ди ню ба чи гә җуон ню чы шон-ли! 21­Җуон ню шын до та му ди дў зы ни ли, кә сы ба та му ди бо дў зы кан бу лэ: ню, зу щён зо чян йи ён, хан зу сы нэмугә су чя чя ди. Вә зу җин щин лэ ли. 22­Йи ху вә зў ли гә дан лин фи мын: чи гә мый суй зы да йи гә ган гар шон җон чў лэ ли, хо кан ди, ли ту ди мый зы бо бо рди. 23­Та му ху ту җон чў лэ ли чи гә щи щир ди, кун ди, жә фын да ха ди мый суй зы, 24­– зу нэ ще щи щир мый суй зы ба чи гә хо кан мый суй зы мә шын чы шон ли! Вә ба гә җя ди фи мын ги суан гуа ди жын му фә-ли, кә сы та му ги вә мә ги шон сы са ди хуэй да.

25­Юсуф ги хуон шон хуэй да ди: – Җы лён гә фи мын тун йи ди ни. Хў да ги ни фә ли, Та

щён ган са ни. 26­Чи гә хо ню – җы сы чи нян, чи гә хо мый-суй зы – җы есы чи нян. Йин ви нэ гә, җы лён гә фи мын тун йи ди ни. 27­Та му ху ту чў лэ ди нэ ще су чя чя ди дэ бу хо ди ню – җы сы зэ лэ ди чи нян. Зэ му сы чи гә лян жә фын да-ха ди кун мый суй зы, җы е зу сы та – чи нян ди вә нян. 28­Зу җы му җя вә ги хуон шон фәди ни: Хў да ги ни фәди ни, Та

97

Да тур 41

щён ган са ни. 29­Чи нян ди фу җү нян вон Еги пет ди мян-шон до лэди ни, 30­кә сы та му ху ту, чи нян ди вә нян до лэ ни, җин җон ди йи мяр, зо чян ди фу гуй ди йин зы ду бу шын. Вә нян ба гуй җя зў кун ни, 31­да ту ни ди фу гуй шон йин зы ду бу шын – зу җы му җин җон да ди нэ гә вә нян. 32­Җы гә фи мын лён бян мын җян ли ди йин йир сы Хў да ба җы гә сы-чин кә җя дин ха ли, Хў да щүан җин җё та чын ни. 33­Йин ви җы гә хуон шон ё җян чў лэ гә ю эр ги ли ди, цун мин жын ни, зу җё та гуан Еги пет гуй җя ни. 34­Җё хуон шон зэ Еги пет гуй җя ни хан ба ца гуан жын му җян чўлэ, җё та му җы хур лэ ди нэ гә фу гуй ди чи нян шон да мин жын гын чян ба ву фын зы ди җуон җя шу шон, 35­җё вон чын пу ди хуон шон ди цон фон ли ту шу лён шы. 36­Нэ хур зэ Еги пет гуй җя ни ги нэ чи нян ди вә нян зан ха ди лён шы зу юни, – гуй җя ба вә нян нын шу гуә!

Юсуф­гуан­Еги­пет­гуй­җя­ди­ни­37­Юсуф ди хуа до хуо шон дэ та ди гуан жынму ди щин ни ли. – 38­Ба дан лин җы му җя ди жын зо бу шон, – хуон шон

ги гуан жын му фә сы, – йин цы сы Хў да ди Шын Лин лян та зэ йи дар ни ни!

39­Йи ху та ги Юсуф фә ди: – Йин ви Хў да ги ни ба җы йи че сы чин кэ кэ ли, мәю

би ни эр ги ли да ди цун мин жын. 40­Да җы гә сы хур да шон ни гуан вә ди гуй җя ни, вә ди мин жын тин ни ди хуа ни. Гуон сы на хуон шон ди ви фын вә би ни го. 41­Вә ба ни зў-чын йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли!

42­Та ба гә җя ди ю чуә зы ди гэ җы зы ма дё ги Юсуф дэ ги-ли. Та ги Юсуф чуан ли йи шын бә ма бу ди гуй җун йи шон, ги та ди бә зы шон гуа лигә җин лян лян зы. 43­Та ги Юсуф ги ли гә зэ гуй җя ни ди эр гә жын зуә ди ма чә. Юсуф зу ди сы хур, та ди хуә җи йи лў хан ди ни: «Тын лў, тын лў!». Зу җы му җя хуон шон ба Юсуф зў чын йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли.

44­Еги пет ди хуон шон ги Юсуф фә сы:

98

Да тур 41

– Вә на вә ди хуон шон ди чүан шы ги фын фу ди ни: да җы гә сы хур да шон зэ Еги пет ди ди мян шон сый ду бу нын зу йи бу, шу е бу нын дун тан, дан сы бу вын ни!

45­Хуон шон ги Юсуф нан ли гә щин мин зы, Цаф наф-Пан-еах, ги та ба Илио поль чын пу ди ахун ди По ти фе ра ди нү зы Асе не фа чү ги ли. Зу җы му җя хуон шон ба Юсуф да фа чи җё гуан Еги пет ни. 46­Юсуф сан шы суй ди сы хур зан до Еги пет ди хуон шон ди мян чян ли. Та да хуон шон гын чян зу дё, ба йи че Еги пет гуй җя зу җуан ли. 47­Чи гә фу җү нян ли ту ди ди ги ли хо шо шу чын. 48­Ба җы нян щян зэ Еги-пет шу ха ди йи че лён шы Юсуф ги чын пу ни фын ги ли: ги мый йи гә чын пу – да бон гәр тан до ни шу ха ди җуон җя. 49­Та шу ха ди лён шы, зу щён хэ ян зы шон ди са зы йи ён, дуә, фу чи ду фу бу гуә лэ ли.

50­Вә нян хан мә до ди нэ гә сы хур, Асе не фа, Илио поль чын пу ди ахун ди По ти фе ра ди нү зы ги Юсуф сын-ён ли лён гә эр зы. 51­Ги ту шу зы Юсуф нан ли гә Ма нас сия* мин-зы, йин цы сы та фә ди: «Хў да җё вә ба вә ди йи че бэ ля дэ нён-ло зы ди җя вон дё ли». 52­Ба ди эр гә нан чын Еф рем-ли**, йин цы сы та фә ди: «Хў да зэ зуә нан ха ди ди фон шон ги вә ги ли ва му ли». 53­Лин йир шу чын ди нэ чи нян до ли йир шон ли. 54­Зу щён Юсуф зо зор фә ха ди нэ чи гә вә нян до лэ ли. Нэ гә вә до ли йи че гуй җя ли, кә сы Еги пет гуй-җя ни ман гә чўр ду ю зан ха ди лён шы ни. 55­Кә сы йи че еги пет жын е нэли вә дў зы ли, та му вын хуон шон ётуә мә мә ли, хуон шон фә сы:

– Ни му зэ Юсуф гын чян чи, та фә са, ни му зу зў са. 56­Чүан дун-яшон ду сы вә нян. Юсуф ба цон фон кэ кэ

ги еги пет жын му мэ туә лён шы ли. (Зэ Еги пет гуй җя ни вә нян ди җин җон йүә щин да ли.) 57­Да лин җя ди гуй ни жын му ду е зэ Еги пет, Юсуф гын чян лэ мэ лён шы ди ни, йин цы сы йи че жын зэ ди мян шон шу вә ди ни.

* 41:51 «Ма­нас­сия» – җы гә мин зы щён «Җё вон дё ни». ** 41:52 «Еф­рем» – җы гә мин зы щён «Ги ли ва му ли».

99

Да тур 42

Юсуф­ди­ди­щүн­му­зэ­Еги­пет­мэ­мый­зы­лэ­ли­

42­­1‑2­Ягў бэ тин җян Еги пет ю лён шы ни, зу ги эр зы-му фә ди:

– Ни му йи җя ба йи җя вон са ди ни? Вә тин җян ли, Еги-пет ю лён шы ни. Ни му зэ нэ тар чи, мэ ще зы лён шы, җё ба за му бә вә сы ли.

3­Юсуф ди шы гә ди щүн зу ли Еги пет мэ лён шы чи ли. 4­Гуон ба Вениа мин, Юсуф ди чин щүн ди, Ягў бэ да гын-чян мә фон кэ: зэ хэ па лян та йү бэ ля. 5­Ягў бэ ди эр зы му, лян дан лин жын му йи ён, до ли Еги пет мэ лён шы лэ ли, йин цы сы йи че Ха наан ди фон е шу вә ди ни. 6­Та му до лэ ди нэ гә гуй җя ди гуан жын сы Юсуф, – та гуан мэ лён шы ди сы чин ди ни. Ди щүн му до ли та гын чян, чон чон ди ги та бэ лиха. 7­Та ба лэ ли ди жын му вон ли ха, зу жын дый ли, кә сы җуон чын пон жын, нин ни ди вын ли:

– Ни му да на ни лэ ли? – Вә му да Ха наан ди фон мэ лён шы лэ ли, – та му хуэй да ди. 8­(Юсуф ба гә җя ди ди щүн му жын дый ли, кә сы та му ба

та мә жын дый!) 9­Юсуф ба зо чян гә җя зў ха ди фи мын сы лён че лэ фә сы: – Ни му сы ца гуан жын му. Ни му лэ щён ца йихар, вә му

гуй җя ни ди мә хў чў ди вәр зэ на ни ни. – 10­Мәю, вә му ди җон гуй ди! – та му хуэй да ди. Вә му, ни-

ди нў, мэ лён шы лэ ли. 11­Вә му ду сы ди щүн му, йи гә да да ди эр зы му, вә му сы шы щинжын му! Вә му, ни ди нў, йүн зун мә дон гуә ца гуан жын му!

– 12­Бу, – Юсуф фә сы, – ни му ца лэ ли, вә му гуй җя ди мәю хў чў ди вәр зэ на ни ни.

– 13­Вә му сы, ни ди нў му, шы эр гә ди щүн, – та му хуэй-да ди. Вә му сы йи гә да да ди эр зы му, да Ха наан ди фон шон лэ ди. Дин щё ди щүн ди лян да да шын ха ли. Йи гә ди щүн кә җя мә ю ли.

– 14­Җы сы ма, – Юсуф фә ди, – вә фә ли: ни му сы ца гуан-жын му. 15­Кә сы вә му щён зы ян ни му. Вә на хуон шон ди

100

Да тур 42

мин дў җу ни: дан сы ни му ди дин щё ди щүн ди җы тар бу лэ, ба ни му да җы тар бу фон кэ. 16­Ни му да фа йи гә жын җё лин ни му ди щүн ди чи, дан лин жын шын до бан фон-зыни ни – нэ хур за му кан ни, ни му ди хуа сы шыди ма бусы шы ди. Дан сы бу сыди ли – ни му зу сы ца гуан жын му! Вә на хуон шон ди мин дў җу ни!

17­Зу җы му җя Юсуф ба та му на сан тян ядо бан фон-зыни ли. 18­Ди сан тян ди нэ йи тян та ги та му фә ли:

– Вә за му җя фә, ни му зу нэ му җя зў, йин цы вә сы па щён Хў да ди жын. 19­Ни му дан сы шы щинжын му ли, җё ни му ли ту ди бу лүн сый шын до бан фонзы ни, җё шын ха ди жын-му ба лён шы ги нэ вә ди жын му на хуэй чи, 20­йи ху лян дин щё ди щүн ди до вә гын чян лэ. Дан сы ни му ди хуа йи че сы шы ди, нэ хур ба ни му ди мин җю ха ни.

Та му зу җы му җя ган ли. – 21­Җы сы за му ви щүн ди шу зуй ди ни! – та му йи җя ги

йи җя фә сы. Вә му кан җян та ди пә фан ли, кә сы за му җя та ба за му чи то ли еба, зун мә щи тын та. Җы хур пә фан до ли за му шон ли!

22­Ру вим фә сы: – Вә ги ни му зо чян мә фә гуә ма: «Ги җы гә эр ва зы бә

ган ха ли»? Кә сы ни му мә тин. Җы хур за му ви та ди ще хуан җон ди ни.

23­Ба Юсуф дун та му ди хуа ди, ди щүн му бу җы до, – йин-цы сы Юсуф че чў фанйи жын ги та му фә ли хуа ли. 24­Юсуф зу гуә чи, кў туә ли. Йи ху кә лэ, лян та му кә фә ли хуа ли, йи ху ба Щи мэ җян чўлэ, ги ди фын фу, җё ди щүн му ди мян чян ба та бон чў ни.

Юсуф­ди­ди­щүн­му­хуэй­до­Ха­наан­ди­фон­ли­25­Йи ху Юсуф ги ди фын фу, җё ба та му ди ку дэ на лён шы

җуон ман ни, ба мый йи гә жын ди йин зы йүан хуэй гә до та ди ку дэ ни ни зэ му сы җё ги ще зы шон лў ди чы ди ни. Зу җы му җя ган ли. 26­Ди щүн му ба лён шы туә до лү лү зы шон, да нэ тар зу дё ли. 27­Хи ли, ще хуан ди сы хур, та му ли ту ди

101

Да тур 42

йи гә ба ку дэ гэ кэ щён ви лү лү зы ни, кә сы го ту ба гә җя ди йин зы кан җян ли.

– 28­Вә ди йин зы йүан до вә гын чян ли! – та ги ди щүн му фә сы. Җы сы ма, зэ го ту ни!

Та му ди щин кә тын ли йи ха. Да лигә лын жан, та му йи-җя вын туә йи җя ли:

– Хў да ги за му зў ли са ли? 29­До ли Ха наан ди фон, да да гын чян, эр зы му ги та ба

лян та му йи че йү ха ди фә ли: – 30­Гуан нэ гә гуй җя ди жын лян вә му нин нин ди фә ли,

ба вә му дон чын ца гуан та му гуй җя ди жын му ли. 31­Вә му фә ли, вә му сы шы щинжын му, бусы ца гуан жын му. 32­Вә-му йи ман сы шы эр гә ди щүн, ду сы йи гә да да ди эр зы му, йи гә ди щүн кә җя мә ю ли, дин щё ди җы хур зэ Ха наан лян да да йи дар ни ни. 33­Кә сы гуан нэ гә гуй җя ди жын ги вә му хуэй да ди: «Вә зы ян ни, ни му фә ди шы хуа ма бусы шы хуа: ба ни му ли ту ди йи гә вә җё шын ха ни, дан лин ба лён шы ги җя ни ди нэ вә ди жын му на хуэй чи, 34­лян дин щё ди щүн ди йүан хуэй до вә җы тар. Нэ хур вә цэ щин фу-ни, ни му бусы ца гуан жын му, ни му сы шы щинжын – вә зу ба ни му ди гә гә е лё кэ ни зэ му сы җё ни му зэ вә му ди гуй җя ни сунсун дун дун юҗуан ни».

35­Та му да ку дэ ли ту чү туә дун щи ли, мый йи гә ди щүн му да ку дэ ли ту ба гә җя ди җя бо зы лян йин зы зо җуә ли. Ба җы гә кан җян, ди щүн му дэ да да хэ ли па ли.

– 36­Ни му ба вә ди эр зы му йи җя лян йи җя дё дёди ни, – Ягў бэ ги та му фә сы. – Юсуф мә ю ли. Щи мэ мә ю ли. Җы-хур щён ба Вениа мин лин шон зу. Йи че бэ ля до вә шон ли!

37­Ру вим ги да да хуэй да ди: – Ни ба вә ди лён гә эр зы да сы, дан сы вә ба Вениа мин

йүан хуэй бу лин хуэй лэ. Ни ба та җё фу ги вә, – вә ян дин җё та хуэй лэ ни.

– 38­Бу, – Ягў бэ фә сы, – вә ди эр зы лян ни му бу чи. Та-ди гә гә ву чон ли, Вениа мин йи гәр шын до вә гын чян ли.

102

Да тур 43

Дан сы зэ лў шон лян та йү гә бэ ля на? Ви ни му ди цуә, вә, суй фу да ди ло хан, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни!

Юсуф­ди­ди­щүн­му­лян­Вениа­мин­хуэй­до­Еги­пет­ли­

43­Кә сы вә нян ди җин җон йүә щин да ли. 2­Да Еги пет на лэ ди лён шы ван ли ди йи ху, да да ги та му фә сы:

– Ни му чи зэ мэ щәр лён шы! 3­Яхў ти хуэй да ди: – Нэ гә жын ги вә му ги ди нин нин ди фын фу, дан сы вә-

му лян дин щё ди щүн ди йи дар ни бу лэ, бу җун до та ди мян чян. 4­Ни дан сы ба та лян вә му лё кэ, вә му ги ни мэ лён шы чи ни. 5­Дан сы бу лё кэ ли, вә му е бу нын чи, йин-цы сы нэ гә жын фә ли, дан сы мәю щё щүн ди ли, вә му бу җун до та ди мян чян.

– 6­Ни му ви са җы му җя нан ви вә ни? – Исраил фә сы. Ви са фә ли, ни му хан ю йи гә щүн ди ни?

7­Та му хуэй да ди: – Нэ гә жын ба йи ман ду вын ли: ба вә му ди җя, ба чин-

чин, да да гон чён дини ма, хан ю ди щүн му. Та вын ли, вә му хуэй да ли. Вә му да на ни җы до ни, та ги ди фын фу, җё ба дин щё ди щүн ди лин до та гын чян ни?

8­Яхў ти зу ги гә җя ди да да Исраил фә ли: – Ни ба та лян вә лё кэ, вә му зу чи ни. Нэ хур йи ман ду

хуә ха ни – вә му, ни дэ за му ди эр нү да нэ вә дў зы шон ба мин җю ха ни. 9­Вә сы та ди бо жын, та ян дин хуэй лэ ни. Да вә гын чян ни вын: дан сы вә ба та йүан хуэй ги ни бу лин-ди лэ, нэ хур до ван ди сы хур вә до ни шон ю зуй ни. 10­Дан сы вә му бу мә ян, вә му кә җя лён бян лэ-чи ли!

– 11­Нэ хур, – Исраил фә сы, – җы му җя зў: ба гә җя ди ку-дэ на йи че, за му гуй җя ни фу җү ди, зу щён сы бальзам йүә, фын ми, щён сун җё, ла дан щён, хә ту, ба дан ду җуон ман, ги нэ гә жын, зу щён ли щин йи ён, сун ги. 12­Ба йин зы на лён лэ зы дуә – ба ги ни му гә до ку дэ ли ту ди нэ гә йин зы хуан ги; нэ тар, дан па, та му цуә ли. 13­Ба Вениа мин лин шон, ни му йүан вон нэ гә жын гын чян чи. 14­Җё Ви да Хў да ба

103

Да тур 43

нэ гә жын ди щин до ни му шон зў ван, җё та ба ни му ди гә гә дэ Вениа мин фон кэ! Кә сы до вә шон – дан сы вә ё дю дё эр нү, зу нэ му җя йү ни.

15­Ди щүн му ба ли щин на шон, ба лён лэ зы ди йин зы е на шон, до ли Еги пет, зан до Юсуф ди мян чян ли – җы йи-бян лян Вениа мин йи дар ни. 16­Юсуф кан җян Вениа мин лян та му зэ йи дар ни ни, ги та ди гуан җя хў ди жын фә сы:

– Ба җы ще жын ни лин до вә ди җя ни. Йүн на му ще зы сын лин, зу ба нэ му ще зы зэ дё, ба чы ди зў бян йи – җир-гә ди шон ву та му лян вә чы фан ни.

17­Гуан җя хў ди жын җо чў Юсуф ди хуа ган ли, ба ди щүн-му лин до та ди җя ни ли. 18­Ди щүн му җин Юсуф җя ни ди йи мяр, хэ ли па ли, йи җя ги йи җя фә туә ли:

– Ба за му вон нэ тар ви ту ни ди ку дэ ли ту ди йин зы лин-шон чи ди ни! Та му, ха ба, мын мын ди пу шон лэ, ба за му ня чў, нин гў ди зў чын нў, ба за му ди лү лү зы ду чён шон ни!

19­Йин ви нэ гә до җя ни ди мын кан шон та му ги гуан җя-хў ди жын фә ли:

– 20­Чин ни, вә му ди җў жын, җё вә му фә лён җү хуа! Вә му кә җя зэ җы тар лэ ли йи бян мэ ли лён шы ли. 21­Йи ху хуэ йли җя ли, кә сы хи ли, ще хуан ди сы хур, вә му ба ку дэ гэ кэ кан җян ли: мый йи гә жын ди ку дэ го ту ю та ди йин-зы ни, та на му щер чў ги ли, зу нэ му щер гә ди ни. Вә му ба җы гә йин зы йүан хуэй на лэ ли. 22­Вә му хан на лэ ще зы мэ лён шы ди йин зы. Вә му е бу җы до, сый нэ хур ба йин зы гә до вә му ди ку дэ ни ли.

– 23­Ни му фон щин, – гуан җя хў ди жын ги та му фә сы, – бә хэ па ли. Дан па, ни му ди Хў да, зу сы ни му да да му ди Хў да, чёчёр ги ни му ба җы гә фу гуй гә до ку дэ ни ли. Ба ни му ди йин зы вә нэ хур ман ли җе шу ха ли!

Ба Щи мэ ги та му лин чў лэ, 24­нэ гә жын чин ди җё йи ман ду җин Юсуф ди җя ни ли. Йи ху та ба щи җүә ди фи на лэ-ли, ги лү лү зы ба цо лё е ги ги ли. 25­Шон ву җе йин Юсуф ди йи мяр, ди щүн му ба ли щин бэ кэ ли: ги та му кә җя фә ги-ли, нэ тар та му йи дар ни чы фан ни. 26­Юсуф до ли җя ни ди

104

Да тур 44

сы хур, та му ги та чон чон ди бэ лиха, ба ли щин дуан ги ли. 27­Юсуф ба та му вын ху ли ди йи ху, кә вын ли:

– Ни му ги вә ти фә ха ди ни му ло да да ди сы чин за му гә? Та гон чён дини ма?

– 28­Вә му ди да да, ни ди нў, хуә ди ни дэ гон чён ди ни, – ди щүн му хуэй да ди, йи ху чон чон ги Юсуф бэ лиха.

29­Юсуф ба гә җя ди чин щүн ди Вениа мин кан лиха. – Җы сы, – та фә сы, – ни му ди, ги вә фә ха ди дин щё ди

щүн ди ма? Та кә фә сы: – Җё Хў да ди щин до ни шон ван, вә ди ва! 30­Юсуф ди щин до щүн ди шон зу нэ му чин жә ли, та дуан

йи дяр мә кў ха. Та мон мон ди зу ли дан лин фон зы ни, зэ нэ тар кў ли. 31­Йи ху ба лян щи дё, кә до ли ки жын му гын-чян ли, ба гә җя җуа до шу ни, ги ди фын фу җё ба чы ди на лэ ни. 32­Ги Юсуф дан лин дуан чы ди ли, ги ки жын му дан лин, ги еги пет жын му е дан лин. (Еги пет жын му дан лян яхў ти жын му йи дар ни чы фан, зу чын ха бу ган җин ди ни.) 33­Ди щүн му җо чў суй фу ди зуә до Юсуф ди мян чян ли, чё чи-ди йи җя вон йи җя ди ни. 34­Юсуф да гә җя ди җуә зы шон ги та му да фа ли чы ди ли – ги Вениа мин, зэ ха лэ, би дан лин на ву лэ зы дуә. Та му лян Юсуф йи дар ни хун чы да хә ли.

Юсуф­ба­та­ди­йин­ван­ван­зы­чён­ха­ли­

44­Юсуф ги гуан та ди җя хў ди жын фә сы: – Та му нын на дуә му щер зу ги нэ му ще зы, ку дэ

ли ту ба лён шы җуон ман. Ги мый йи гә ку дэ ди го ту ба та ди йин зы гә шон. 2­Ги дин щё щүн ди ди ку дэ ни, лян йин зы йи дар ни, ба вә ди йин ван ван зы е гә ги.

За му җя Юсуф фә ли, гуан җя хў ди жын зу нэ му җя зў ли. 3­Ди эр тян ди ган зо йи зор, ба ки жын му лян та му ди лү лү зы йи дар ни да фа шон хуэй чи ли. 4­Ди щүн му да чын ни чў лэ, хан мә дый зу йүан ни, Юсуф зу ги гуан җя хў ди жын фә сы:

– Ни куэ нян та му чи! Нян шон, зу фә: «Ви са ни му ги ган хади хо сы чин хуан ха сы чин ди ни? 5­Ви са ни му ту ли

105

Да тур 44

вә ди җў жын ди йин ван ван зы ли? Вә ди җў жын да нэ гә ван ван зы ли ту хә ди ни, зэ му сы на та суан гуа ди ни. Ни му ган лигә ха сы чин!»

6­Гуан җя хў ди жын ба та му нян шон, за му җя җё та фә-ни, та зу нэ му җя фә ли. 7­Ди щүн му хуэй да ди:

– Вә му ди җў жын, ви са ни җы му җя фә ни? Вә му, ни ди нў му, бу нын җы му җя ган. 8­Ба вә му ку дэ ли ту ди йин зы ду вә му йүан хуэй ги ни му да Ха наан на ди лэ ли! Нан дый вә му да ни ди җў жын ди җя ни нын ту йин зы хуэй җә сы җин зы ма? 9­Дан сы вә му ли ту ди сый гын чян ба ту дё ди зо җуә, җё ги та дин сы зуй чи, вә му ду ги ни ди җў жын дон нў ни.

– 10­Ни му за му җя фә ли, зу нэ му җя җё чын ха, – гуан җя хў ди жын хуэй да ди. Дан сы сый гын чян ба ту дё ди зо җуә, нэ гә зу чын ха вә ди нў ни, дан лин ду пин нан ди хуэй җя ни.

11­Ди щүн му мон мон ди ба ку дэ на ха лэ зу гэ кэ ли. 12­Гуан җя хў ди жын җо чў суй фу – да ло да до дин щё ди – ду ца-кан та му ли, зэ Вениа мин ди ку дэ ни ба ван ван зы зо җуә ли. 13­Ди щүн му пә фан ди йи мяр, ба йи шон ду чә лан ли, кә ба лү лү зы то шон вон чын пу ни зу туә ли. 14­Яхў ти дэ ди щүн му до лэ ди сы хур, Юсуф зэ җя ни ни. Та му гуй до та ди мян-чян ли, 15­кә сы Юсуф ги та му фә сы:

– Ви са ни му зў ли җы гә ли? Нан дый бу җы до ма, зу щён вә йи ён ди җы му җя ди жын нын суан гуа ни?

– 16­Вә му ги ни, вә му ди җў жын, нын фә са ни? – Яхў ти фә сы. – За му җя ба гә җя щи бый ни? Хў да ба вә му ди цуә җе кэди ни. Да җы хур да шон вә му ду сы вә му ди җон гуй-ди нў – нэ гә, зэ сый гын чян ба ван ван зы зо җуә ли, дэ дан лин ди.

– 17­Бу дуй, – Юсуф фә сы. – Вә җы му җя бу зў! Да сый гын чян ба ван ван зы зо җуә ли, нэ гә зу чын ха вә ди нў ни, дан лин ду пин нан-ву сы вон да да гын чян чи.

Яхў­ти­ви­Вениа­мин­чи­то­ли­Юсуф­ли­18­Нэ хур Яхў ти до Юсуф гын чян фә ли:

106

Да тур 44

– Вә ди җў жын! Вә чи то ни җё ни ди нў лян ни фә хуа. Ни ги ни ди нў шон бә чи шон лэ ли, йин цы сы ни зу щён хуон шон йи ён! 19­Ни, вә ди җў жын, вын ли ни ди нў му ли, вә му ю да да дэ дан лин ди щүн му. 20­Вә му ги ни, вә му ди җў жын, хуэй да ли, вә му ди да да хуә ди ни, кә сы ло ли, та хан ю йи гә дин щё ди эр зы ни. Җы сы та ди ло ли ди сы хур шон-ди ва ва. Да ма ма ди эр нү му ли ту, та йи гәр хуә ха ли – та ди гә гә ву чон ли. Да да ба та щи нэ ди хын. 21­Ни ги ди фын фу, җё вә му ни ди нў му, ба дин щё ди щүн ди лин до ни гын-чян лэ ни. 22­Вә му ги ни, вә му ди җў жын, фә ли, та бу нын лё да да: та дан ли кэ да да, да да зу ву чон дё ни. 23­Кә сы ни ги вә му, ни ди нў му, фә ли, дан сы лян щё щүн ди йи дар ни бу лэ, нэ хур бу җун зэ ни ди мян чян зан. 24­Вә му хуэй до җя ни, до да да, ни ди нў, гын чян ба ни ди хуа, вә ди җў-жын, ги та сун ги ли. 25­Йи ху вә му ди да да ги ди фын фу, җё вә му кә мэ щер лён шы ни. 26­Вә му ги та хуэй да ли, мәю щё щүн ди вә му бу нын чи, йин цы сы мәю та вә му бу җун зэ ни ди мян чян зан. 27­Вә му ди да да, ни ди нў, ги вә му җы-му җя фә ли: «Ни му гә җя җы до ни: вә ди щи фу зы ги вә сын-ён ли лён гә эр зы. 28­Йи гә мә ю ли. Вә дун ли: ба та җё есын нё сы ли. Зэ вә мә җян та. 29­Җы хур ни му щён ба ди эр гә лин шон зу ни. Дан сы лян та йү гә бэ ля на? Ви ни му ди цуә, вә, суй фу да ди ло хан, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни!» 30‑31­Вә дан мәю вә да да ди эр зы (та щи нэ ди эр зы), хуэй до ни ди нў, вә ди да да гын чян, да да дан сы кан җян мәю та ди эр зы, та зу ву чон ни. Нэ хур вә му ди да да, ни-ди нў, бый ту ло хан, ви вә му ди цуә, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни! 32­Вә сы бо жын, вә ги да да щү ха ли: та ди эр зы ян дин хуэй чи ни. Дан сы вә ба та бу лин до җя ни, до ван ди сы хур вә до та шон ю зуй ни. 33­Вә ди җў жын! Йин ви җы гә, җё вә, ни ди хуә җи, зэ вә ди щүн ди ди ви фын шон чын ха ни ди нў, шын до җы тар! Җё та лян ди щүн му йи-дар ни хуэй чи. 34­Мәю та вә бу нын хуэй чи зэ му сы бу нын кан да да ди пә фан!

107

Да тур 45

Юсуф­ги­гә­җя­ди­ди­щүн­му­фә­ли,­та­сы­сый­

45­Юсуф зэ пон жын ди мян чян кә җя жын бу чў ли. – Ни му ду чў чи! – Юсуф хан ли йи шын.

Сый ду мә зэ гын чян ди сы хур, Юсуф ги ди щүн му фә ли, та сы сый. 2­Кә сы та зу нэ му да шын җя кў ли, еги пет жын-му ду тин җян ли, шын чи до ли хуон шон ди фон зы ни ли.

– 3­Вә сы Юсуф, – та ги ди щүн му фә сы, – Вә ди да да хан хуә ди ни ма?

Кә сы ба та му ха җин ли ди йи мяр, ди щүн му хуа ду фә-бу чў лэ ли.

– 4­Ни му гын чян лэ, – Юсуф фә сы. Ди щүн му до ли та гын чян ли. – Җы сы вә, Юсуф, – та ги та му фә сы, – ни му вон Еги-

пет мэ чў чи ди щүн ди. 5­Кә сы ни му бә зуә нан ли, ви җы гә бә нан ви гә җя ли, йин цы сы Хў да ба вә да фа до җы тар җё ба ни му ди мин җю ха ни. 6­Җы сы ма, кә җя эр нян жын му нэ вә дў зы ди ни зэ му сы хан ву нян жын му бу нын шу җуон җя. 7­Хў да ба вә зэ ни му ди ту ни да фа до җы тар ли, җё ни му дэ ни му ди ху бый зэ җы гә ди мян шон хуә ха ни – хуә ха ни дэ дуә йү ха ни. 8­Бусы ни му – җы сы Хў да ба вә да фа до җы тар ли; Та зў ди җё вә ги хуон шон чын ха зу щён да да йи ён ли, зў-чын йи че та ди җя ни ди җон гуй ди ли, йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли. 9­Ни му җин куэ вон вә ди да да гын чян чи, ги та фә: «Зу җы му җя ни ди эр зы Юсуф фәди ни: Хў да ба вә зў чын йи че Еги пет ди гуан жын ли. Бә мә ян ли, җё вон вә гын чян лэ. 10­Ни лян ни ди эр зы му дэ сун зы му йи дар ни, лян йи че ён чүн, сын лин, ту гў дэ цэ бый лэ, җў до ли вә бу йүан ди нэ гә Ге сем ди фон ни. 11­Зэ нэ тар вә ба ни ди гуон йин жы зы зў ди җё ни, ни ди җя щя, ни ди сын лин ду бу зуә нан, йин цы сы чян ту хан ю ву нян ди вә нян ни».

– 12­Ни му кан! – Юсуф хан ли йи шын. – Вениа мин, вә ди щүн ди, ни кан! Җы сы вә, вә лян ни му фә хуа ди ни! 13­Ни му ги вә ди да да фә ги, зэ Еги пет вә дуә му ви да дэ ю

108

Да тур 45

мин шын. Ни му ба җы тар җян ха ди ду фә ги, ган җин ба да да вон җы тар лин шон лэ!

14­Та ба та ди щүн ди Вениа мин бо чў, да шын кў туә ли. Вениа мин бо чў та е хан ди кў ли. 15­Йи ху да шын кў ди, Юсуф ба дан лин ди щүн му бо чў щин тын ли; җы гә ди йи ху та ди ди щүн му лян та фә туә хуа ли.

16­Юсуф ди ди щүн му до ли та гын чян ди нэ гә щин вын е са до хуон шон ди җин лу-бо дян ли. Хуон шон дэ та ди гуан-жын му го щин за ли. 17­Хуон шон ги Юсуф фә сы:

– Ни ги ди щүн му фә ги, җё та му ба лү лү зы то шон вон Ха наан ди фон шон чи, 18­җё да нэ тар ба да да дэ гә җя ди җя щя лин ди лэ. Вә ги та му зэ Еги пет ба дин хо ди ди фон ги ги ни, – җё та му зэ җы гә ди фон фон куэ җў чи! 19­Ни ги та му ги гә фын фу, җё та му зэ Еги пет ба ла ва му дэ нү-жын му ди ма чә на шон; җё та му ба гә җя лян да да ла шон лэ. 20­Җё ни му бә шә дый шын ха ди дун щи ли: Еги пет ди дин хо ди чын ха ни муди ни!

21­Исраил ди эр зы му зу җы му җя зў ли. Юсуф җо чў хуон-шон ди фын фу ги та му ба ма чә дэ лў шон ди чы хә ги ги ли 22­зэ му сы ги мый йи гә жын ги ли щин йи шон ли. Ги Вениа-мин ги ли сан бый йин чян дэ ву то щин йи шон. 23­Ги та ди да да зэ шы гә то ха ди гун лү лү зы шон ба йи че еги пет ди дин хо ди дун щи да фа чи ли, зэ шы гә му лү лү зы шон – лён шы, мә мә дэ дан лин зэ лў шон чы ди чы хә.

– 24­Ни му чи, лў шон бә зын җон ли, – ли кэ ди сы хур та ги ди щүн му фә ли.

25­Та му да Еги пет зу дё, хуэй до Ха наан ди фон шон ли, да да ди нэ тар ли.

– 26­Юсуф хуә ди ни, – та му ги Ягў бэ фә ли, та җы хур гуан йи че Еги пет гуй җя ди ни.

Ягў бэ ди щин кә тын ли йи ха: та мә щин фу. 27­Кә сы эр-зы му ги та ба Юсуф ди йи че хуа фә ги ли, та лян гә җя ди нян җин ба Юсуф ги та да фа лэ ди, җё ба та ла шон зу ди нэ-ще зы ма чә җян ли, – та ди щин йи ха го ли. 28­Исраил фә сы:

109

Да тур 46

– Гу ли! Юсуф, вә ди эр зы хуә ди ни?! Мә ву чон ди зы чян, вә ян дин чи лян та йү мян ни!

Ягў­бэ­дэ­та­ди­җя­щя­бан­до­Еги­пет­ли­

46­Исраил ба йи че гә җя ди цэ бый шу шон, шон ли лў ли. До Вир са вия нэ тар, та ги Хў да, – та да да Ис хар ди

Хў да, – җү ли гә гўр ба ни. 2­Хў да хи ли фи мын ди ни хан ли та ли:

– Ягў бэ, Ягў бэ! – Вә тин ди ни! – Исраил хуэй да ди. 3­Хў да фә сы: – Вә сы ни да да ди Хў да. Бә хэ па ли, вон Еги пет чи: зэ

нэ тар Вә җё ни ди ху бый чын ха йи гә да мин зў ни. 4­Вә гә җя лян ни вон Еги пет чи ни; йи ху Вә гә җя да нэ тар ба ни ди ху бый кә лин чў лэ ни. Юсуф лян гә җя ди шу ба ни ди нян җин шан чў ни.

5­Зу җы му җя Ягў бэ ба Вир са вия лё ха ли. Зэ хуон шон ги та му ги ха ди ма чә шон, Исраил ди эр зы му ла ли Ягў бэ, ва му дэ нү жын му ли; 6­та му ди чян ту ёли гә җя ди чүн ли, ла ли зэ Ха наан дый ха ди цэ бый ли. Зу җы му җя Ягў бэ лян гә җя ди ху бый йи дар ни бан до Еги пет ли. 7­Ба йи че гә җя ди ху бый: эр зы, сун зы, нү зы дэ сун нүр та лин до Еги пет ли.

8­Җы сы бан до Еги пет ди Исраил эр зы му ди мин зы: Ягў бэ дэ та ди эр зы му. Ягў бэ ди ту шу зы – Ру вим. 9­Ру вим ди эр-зы му: Хан ох, Фал лу, Хец рон дэ Хар ми. 10­Щи мэ ди эр зы му: Ие муил, Иа мин, Огад, Иа хин, Цо хар дэ ха нан ей нү жын ди эр зы Саул. 11­Ле вий ди эр зы му: Гир сон, Кааф дэ Ме ра ри. 12­Яхў ти ди эр зы му: Ир, Онан, Ше ла, Фа рес дэ За ра. Ир дэ Онан зэ Ха наан ди фон ни ву чон ли, Фа рес ди эр зы му сы Ес ром дэ Ха мул. 13­Исса хар ди эр зы му: Фо ла, Фу ва, Иов дэ Шим рон. 14­За ву лон ди эр зы му: Се ред, Елон дэ Иах леил. 15­Җы сы Лия ги Ягў бэ зэ Ме со по та мия сын-ён ха ди эр зы му, та хан сын-ён ли йи гә нү зы Ди на. Эр зы дэ нү зы – йи ман сан шы сан гә жын.

110

Да тур 46

16­Гад ди эр зы му: Ци фион, Хаг ги, Шу ни, Эц бон, Ери, Аро ди дэ Аре ли. 17­Асир ди эр зы му: Им на, Иш ва, Иш ви дэ Бриа. Та му ди мый мый сы Се рах. Бриа ди эр зы му: Хе вер дэ Мал хиил. 18­Җы сы Ягў бэ да Зел фа гын чян дый ха ди ху бый – шы люгә жын. Зел фа сы Ла ван ги гә җя ди нү зы Лия ги ха ди нү нў.

19­Ягў бэ ди щи фу зы Ра хиль сын-ён ха ди эр зы му: Юсуф дэ Вениа мин. 20­Зэ Еги пет Илио поль чын пу ни ахун ди По-ти фе ра ди нү зы, Асе не фа ги Юсуф сын-ён ха ди эр зы му сы Ма нас сия дэ Еф рем. 21­Вениа мин ди эр зы му: Бе ла, Бе хер, Аш бел, Ге ра, Наа ман, Эхи, Рош, Муп пим, Хуп пим дэ Ард. 22­Җы сы Ягў бэ да Ра хиль гын чян дый ха ди шы сы гә ху бый.

23­Дан ди эр зы: Ху шим. 24­Неф фа лим ди эр зы му: Иах цеил, Гу ни, Ие цер дэ Шил лем. 25­Җы сы Ягў бэ да Вал ла гын чян дый ха ди ху бый – чи гә жын. Вал ласы Ла ван ги та ди нү зы Ра хиль ги ха ди нү нў.

26­Лян Ягў бэ йи дар ни до Еги пет ди җы җыр ди ху бый, бу суан щи фур му, йи ман лю шы люгә жын. 27­Лян зэ Еги пет Юсуф гын чян сын-ён ха ди лён гә эр зы йи дар ни суан чў лэ, бан до Еги пет ди Ягў бэ ди җя щя йи ман ю чи шы гә жын ни.

Ягў­бэ­дэ­та­ди­җя­щя­зэ­Еги­пет­җў­ди­ни­28­Ягў бэ ба Яхў ти да фа до чян ту ли, ги Юсуф гын чян,

җё Юсуф ба та му зэ Ге сем ди фон ни җе йин ни. Та му до ли Ге сем ли. 29­Юсуф ги ди фын фу җё ба та ди ма чә то шон ни, йи ху зу до Ге сем җе йин да да Исраил чи ли. Та зан до да-да ди мян чян, ба та бо чў, зэ та ди хуэ вә ни чон чон ди кў ли. 30­Исраил фә сы:

– Җы хур, вә ба ни ди хуә мян зы җян ли ди йи мяр, вә нын ву чон.

31­Юсуф ги гә җя ди ди щүн му дэ да да ди җя щя фә сы: – Вә ги хуон шон фә чи ни, да Ха наан вә ди ди щүн му дэ

да да ди җя щя до җы тар лэ ли, 32­та му сы фон-ён ди жын, фон сын лин ди ни, ба сын лин дэ ту гў, суй ди дэ да ди, йи че цэ-бый лян гә җя йи дар ни на шон лэ ли. 33­Дан сы хуон шон ба

111

Да тур 47

ни му җё дилэ, вын ни му ди гун зуә хуә, 34­ни му ги җы му җя-ди хуэй да: «Вә му, ни ди нў му, зу щён вә му ди зў зў-бый бый йи ён, да суй ди сы хур зу сы фон-ён ди жын му». Нэ хур ба ни му зу шын до Ге сем ди фон ни ни, йин цы сы ба йи ман, сый фон ён ди ни, еги пет жын му суан ди сы бу ган җин ди.

Вә­нян­до­лэ­ли­

47­До ли хуон шон гын чян, Юсуф фә сы: – Вә ди да да дэ ди щүн му лян сын лин чүн, щё ди

дэ да ди, гә җя ди цэ бый да Ха наан до лэ ли. Җы хур та му зэ Ге сем ди фон ни ни.

2­Юсуф ба ву гә ди щүн лин до хуон шон гын чян ли. 3­Хуон-шон вын ли, та му ган са ди ни, нэ ще му хуэй да ди:

– Вә му, ни ди нў му, зу щён вә му ди зў зў-бый бый йи ён, фон ён ди ни.

4­Хан фә ли: – Вә му до ли җы гә ди фон шон щён җў йи кур ни. Ги вә му,

ни ди нў му, мәю фон-ён ди вәр, йин цы сы җы хур Ха наан ди фон ди жын му нэ вә ди ни. Вә му чин ни, җё вә му, ни ди нў му, җў до Ге сем ди фон ни.

5­Хуон шон ги Юсуф фә сы: – Ни ди да да дэ ди щүн му до ли ни гын чян ли, 6­йи че

еги пет ди ди мян зэ ни ди мян чян ни: ни ба та му бан до за му гуй җя ни ди дин хо ди вәр шон. Җё та му җў до Ге сем ди фон шон. Ни дан сы зэ та му ли ту ба йүн ди жын нын зо шон, җё та му җо кан вә ди сын лин чүн.

7­Йи ху Юсуф ба хуон шон лян гә җя ди да да Ягў бэ жын-шы ли. Ягў бэ ги хуон шон пан вон ли хо ли, 8­нэ гә зу вын ли:

– Ни җи суй ли? – 9­Зэ җы гә дун-яшон вә хуә ли йи бый сан шы суй, –

Ягў бэ хуэй да ди. Җы гә би вә ди зў зў-бый бый хуә ха ди шо еба, кә сы җы ще юҗуан ха ди нян щян сы нан ди.

10­Ги хуон шон кә пан вон ли гә хо, Ягў бэ зу дё ли. 11­Юсуф, җо чў хуон шон ди фын фу, ба да да дэ ди щүн му бан до Еги-пет ди дин хо ди ди фон ни ли, Раам сес чын пу жу ви ди ди-

112

Да тур 47

фон ни. 12­Ги да да, ди щүн му дэ йи че да да ди җя щя, Юсуф җо чў җя ни ди ва му фынли лён шы ли.

13­Еги пет дэ Ха наан вә нян ди җин җон зу нэ му да ди йи-мяр, гуй җя ни кә җя мәю лён шы ли. 14­Ги жын му мэ лён-шы ди сы хур, Юсуф ба йи че еги пет ди мян шон дэ Ха наан ди мян шон ди йин зы шудо хуон шон ди җин лу-бо дян ни ли. 15­Еги пет дэ Ха наан мәю йин зы ди йи мяр, еги пет жын му до ли Юсуф гын чян фә сы:

– Ги вә му ги щер лён шы! Нан дый җё вә му зэ ни ди мян чян ву чон ни ма? Йин зы мә ю ли.

– 16­Дан сы йин зы мә ю ли, – Юсуф хуэй да ди, – ни му ба сын лин ёди лэ, вә ба лён шы на сын лин хуан ни.

17­Та му ба гә җя ди сын лин чүн ёди лэ ли, Юсуф ба лён шы лян сын лин хуан ли: на ма, ён, ню дэ лү лү зы. Зу нэ йин ян ли ту та ги та му на лён шы хуан ли сын лин ли.

18­Ди эр нян еги пет жын му лэ җы му җя фә ли: – Вә му бу ман хў ни, вә му ди җон гуй ди, вә му ди йин зы

дэ вә му ди сын лин – йи че ду до ли ни ди шу ни ли. Җы хур, чў гуә вә му ди шын зы дэ ди фон, вә му ги ни сы са ги бу шон-ли. 19­Нан дый ни җё вә му зэ ни ди мян чян ву чон ни ма, җё вә му ди ди фон кун дёни ма? Ни ба вә му дэ вә му ди ди фон хуан чын лён шы, вә му зу чын ха хуон шон ди нў ни, вә му ди ди фон чын ха та ди цэ бый ни. Гуон сы ни ги вә му ги щер җун зы, җё вә му ба мин җю ха, җё ди фон бә кун дё ли.

20­Зу җы му җя Юсуф ба йи че Еги пет ди фон ги хуон шон мэ шон ли. Вә нян тэ җин җон да ди йи мяр, еги пет жын му, йи ман ду ба гә җя ди ди фон мэ ги та ли. Йи че ди фон чын ха хуон шон гә җя ди ли, 21­ба еги пет жын му зэ йи че гуй җя-ни – да җы бон гә до нэ бон гә – Юсуф зў чын хуон шон ди нў ли. 22­Гуон сы ба Еги пет ахун му ди ди фон Юсуф мә дый мэ шон, йин цы сы та му да хуон шон җе шу ха ди ди фон шон ён хуә гә җя ди ни, йин ви нэ гә та му мә мэ та му ди ди фон. 23­Юсуф ги еги пет жын му фә сы:

– Җы хур вә ба ни му ди ди фон дэ ни му гә җя ги хуон шон мэ шон ли ди йи мяр, ни му ба җун зы на шон җун ди чи. 24­Да

113

Да тур 48

җы гә сы хур да шон ба ву фын ди йи лэ зы ди җуон җя ни му ё ги ги хуон шон ни, ба дан лин ву фын ди сы лэ зы ги гә җя, җя ни дэ эр нү ё шын ха ни: ги чы ди дэ җун ди ди.

25­Еги пет жын му хуэй да ди: – Ни ба вә му ди мин җю ха ли! Ни ди щин до вә му шон

ван ди хын, вә му ди җон гуй ди. Да җы гә сы хур да шон вә-му сы хуон шон ди нў.

26­Ба Юсуф дин ха ди фа лү ву җин зэ Еги пет хан зун хў-ди ни: ги хуон шон ба ву фын ди йи лэ зы җў он җя ги ди ни. Гуон сы Еги пет ахун му ди ди фон мә чын ха хуон шон ди.

Ягў­бэ­ди­лин­йир­ди­чи­то­27­Исраил жын му җў до Еги пет ди Ге сем ди фон ни ли. Зу

зэ нэ тар та му җанли ди фон ли, сын-ён та му ди ва му ли, жын фур е дуә ха ли. 28­Ягў бэ зэ Еги пет җў ли шы чи нян; та хуә ли йи бый сы шы чи суй. 29­Ву чон до ли ди йи мяр, та ба Юсуф хан ди лэ фә сы:

– Ни щин йи гә хо, ба шу гә до вә ди куа зы шон ги вә дў җу, ни ба вә ди чи то бу нын вон дё, җё та ван чын: ба вә ди мэ ти зэ Еги пет бә сун ли! 30­Вә ву чон ли ди йи ху, ни ба вә да Еги пет на чў лэ, ба вә сун до зў зў-бый бый ди фын йүан шон.

– Ни за му җя фә ли, вә зу нэ му җя зў ни, – Юсуф хуэй да ди. – 31­Ни ги вә дў җу, – Ягў бэ фә сы. Юсуф дў ли җу ли; зэ чуон шон фи ди Ягў бэ ман мар че лэ,

ги та бэ лийихар, до ли гә ще.

Ягў­бэ­ги­Еф­рем­дэ­Ма­нас­сия­пан­вон­ли­хо­ли­

48­Гуә ли бу дуә ди сы хур, җы до ха та ди да да бу щин ди, Юсуф ги та гын чян ба лён гә эр зы, Ма нас сия дэ

Еф рем лин ди лэ ли. – 2­Ни ди эр зы Юсуф лэ ли, – жын му ги Ягў бэ фә ли. Ягў бэ ба йи че җин зан шон, зуә до чуон шон, 3­ги Юсуф

фә сы: – Йи хуэй, зэ Луза, Ха наан ди фон ни, Ви да Хў да до ли

вә гын чян ли. Та ги вә ги ли бэ рэ кэ ти ли 4­зэ му сы фә ли:

114

Да тур 48

«Вә җё ни ди ху бый сын-ён ди йин дуә ни, җё хо шо мин зў да ни гын чян чў лэ, ба җы гә ди фон, зу щён йи на вар ди цэ-бый, ги ни ди ху бый ги ги ни». 5­Җы сы ма, җы хур, – Ягў бэ ги Юсуф фә сы, – вә ба ни ди лён гә, вә хан мә до Еги пет-ди сы хур, сын-ён ха ди эр зы суан чын гә җя ди ни. Җы хур Еф рем дэ Ма нас сия, зу лян Ру вим дэ Щи мэ йи ён, чын ха вә ди ни. 6­Йи ху ни дан ю дан лин эр зы му, – нэ сы ни ди; та му че чў Еф рем дэ Ма нас сия да та му җи чын ди цэ бый ли ту ба гә җя ди фын зы лин шон ни. 7­Вә ди Ра хиль, – Ягў-бэ фә сы, – шон лў ди сы хур, ли Еф ра фа бу йүан ву чон ли. Нэ хур вә да Ме со по та мия вон Ха наан хуэй лэ ди ни. Вә зу ба та сун до нэ тар ли – вон Еф ра фа чи ди нэ гә лў бян ни ли (ба Еф ра фа җы хур җё ди сы Виф леем).

8­Ба Юсуф ди ва му кан лиха, Исраил вынли та ли: – Җы сы сый? – 9­Җы сы зэ җы тар Хў да ги вә цы мин ха ди эр зы му, –

Юсуф хуэй да ди. – Ни ба та му лин до вә гын чян лэ, – Исраил фә сы, – җё

вә ги та му пан вон гә хо. 10­Ло ли ди йи мяр, Исраил ди нян җин е ма ли, шын кан-

бу җян ли. Юсуф ба ва му лин до да да гын чян ли; Исраил ба та му бо чў, щин тын ли, 11­ги Юсуф фә сы:

– Вә е мә вон щён җян ни ди хуә мян, кә сы җы хур Хў да җё вә ба ни ди эр зы му җян ли.

12­Юсуф ба гә җя ди ва му да Исраил ди туй шон на ха-лэ, – чон чон ги да да бэ лиха. 13­Юсуф ба гә җя ди эр зы му лин до Исраил гын чян ди сы хур, җё Еф рем зан до та ди юбон гә ли (ли Исраил – зэ зуә мян ни), җё Ма нас сия зан до зуә бон гә ли (ли Исраил – зэ юмян ни). 14­Кә сы Исраил ба ю шу гә до дин щё ди эр зы, Еф рем ди ту шон ли, ба зуә шу гә до ту шур, Ма нас сия ди ту шон ли; та ди шу зу да чын шы зы ли. 15‑16­Исраил ги Юсуф на җы му җя ди хуа пан вонли хо ли:

– Хў да-я! Зэ Ни ди лян мян чян вә ди да да му, Ибра щи мэ дэ Ис хар җў ли! Йи чыр до җы хур Ни сы вә ди йи на вар ди

115

Да тур 49

Фон-ён җя! Ни сы ба вә да йи че бэ ля шон җю ха мин ди Тян щян! Җё Ни ги җы лён гә эр ва зы пан вон гә хо! Җё вә ди мин зы дэ вә да да му ди – Ибра щи мэ дэ Ис хар ди – мин зы че чў җы лён гә эр ва зы шын ха! Җё та му зэ ди мян шон дый хо шо эр нү дэ ху бый!

17­Юсуф кан җян ли, та ди да да ба ю шу гә до Еф рем ди ту шон ли, сы лён ди җы сы мә дуй ди, ба да да ди шу на шон, вон щён ди ба та ди шу да Еф рем ди ту шон гә до Ма нас сия-ди ту го ту ни.

– 18­Бусы җы му җя, да да, – Юсуф фә сы. – Җы сы ту шу зы, ни ба ю шу гә до та шон. 19­Кә сы Исраил мә дайин, зу фә ди:

– Вә җы до ни, вә ди эр зы. Да Ма нас сия гын чян е чў лэ йи гә ви да мин зў ни. Кә сы щё ди ба да ди пин гуә ни; да та гын чян чў лэ хо шо мин зў ни.

20­Җы сы Исраил ги җы лён гә эр ва зы нэ йи тян пан вон-ха ди хуа:

– Ни му ги исраил жын му чын ха бэ рэ кэ ти ни. Та му йи-җя ги йи җя пан вон ди фә ни: «Җё Хў да ба ни зў чын зу щён Еф рем дэ Ма нас сия!»

Зу җы му җя та ба Еф рем гә до Ма нас сия ди чян ту ли. 21­Йи ху Исраил ги Юсуф фә сы:

– Вә щүан җин ву чон ни. Кә сы Хў да лян ни му зэ йи дар-ни ни, та ба ни му йүан хуэй лин до ни му ди зў зў-бый бый җў ди ди фон шон ни. 22­Вә ги ни – бусы ги ни ди ди щүн му – ба йи гә фу җү ди фон, Си хем ги ги ни. Вә ба җы гә ди фон на до дэ гун җян да аморей жын му гын чян да гуә лэ ли.

Ягў­бэ­ди­шу­кур­ди­хуа­

49­Ягў бэ ба гә җя ди эр зы му хан ди лэ ли: – Ни му шу цуан: вә ги ни му фә ни, за му җя ди сы-

чин вон чян дын ни муди ни. 2­Ни му йи дар ни лэ, Ягў бэ ди эр зы му, ни му тин, – ба гә җя ди да да, Исраил тин!

3­Ру вим, вә ди ту шур! Ни сы вә ди ли лён, Ни сы вә чын нан жын ди йи ху сын-ён ха ди ту йи гә эр зы, Ни би йи че вә ди эр зы му ди дин тэ нэ ди, ли лён дин да ди! 4­Ни зу щён

116

Да тур 49

сан ни ха лэ ди фа фи йи ён; кә сы ни бу нын дон ту йи гә, ни лян да да ди нү жын фи ли җё ли – ба вә ди би вә зў зон ли!

5­Щи мэ дэ Ле вий, ди щүн му! Ни му ди до зы сы дэ дў ди җүн-чи! 6­Вә бу цан җя ни му ди хуэй, зэ ни му ди базы ли ту вә бу зуан ган. Дан сы ни му чи шон лэ ли – да сы жын ни; хун хуә-кэ ли – ба по ню зў чын бан нян хан ни. 7­Ни му сы ди чи сы җуха ди, йин цы та му сы дэ дў ди. Вә ба ни му зэ Исраил гуй-җя ни фын кэ ни! Җё ни му зэ гә җя ди мин жын ли ту са кэ ни!

8­Яхў ти, ни ди ди щүн му куа җён ни ни! Ни ди шу зэ ни ди дўш ман ди бә зы шон ни. Ни ди ди щүн му зэ ни ди мян чян ди ту ни. 9­Яхў ти, вә ди эр зы, ни зу щён нян чин сы зы, ба нё сы ди сын лин ян ха чи ди йи ху, зу дё ди ни. Зу щён цон ха ди сы зы тон до ди шон ни – сый нын җин дун сы зы ни? 10­Яхў ти ба хуон шон ди җў гун зы җуа ди ни; та ди ху бый йи на вар гуан гуй җя ни. Мин жын вон ху ги та чў фи ни, ги та ди ту ни. 11­Та ба лү лү зы зэ пу то тё шон бон ди ни, пу то ён зы шон бон суй лү ва зы ди ни. Ба йи шон та зэ хун пу то җю ли ту щи-ди ни. 12­Та ди нян җин би пу то җю хи; та ди я би нэ зы бый.

13­За ву лон зэ хэ ян зы шон җў ни, нэ тар чуан ду зан ди ни. Та ди бян җе до Си дон чын пу ни ни.

14­Исса хар зу щён җин да ди лү, зэ туә зы дон җун ни тон ди ни. 15­Та кан җян ли, нан вын сы хо ди, җы гә ди мян е җүн мый, зу ба гә җя ди җи бый сый до җун дан зы ди ха ли, зу җы му җя чын ха хуә җи ли.

16­Дан гуан гә җя ди мин зў ни; та есы Исраил ди йи гә зў. 17­Дан чын ха, зу щён лў шон ди чон чун ни, зэ лў шон па ди ю дў ди чон чун. Ба ма диндо туй шон ни, чи ма ди жын е зу па ха ни.

18­Җў, Ни ба вә хў шан ха! Вә зы вон Ни ни! 19­Ба Гад дан җё йи ба зы зый ку пу шон – та зу җуан гуә лэ

җуй та му ни. 20­Асир гын чян фу җү чы ди, ба хуон шон ди чы хә та гун-

ди ни. 21­Неф фа лим зу щён зы ю ди юлў гор, та сын-ён хо кан

ва ва зы ни.

117

Да тур 50

22­Юсуф зу щён фу җү пу то ён зы, фи чүан гын чян ди пу то ён зы. Та ди җы җыр жо чў чён шон пу ди ни. 23­Дўш ман пу шон та лэ ли, ги та бо ли чу ли, шуйи го ди чён шу лян та да ли җон ли. 24­Кә сы та ди гун фан чон сы нин ди, йин цы сы ги та ги җин ди сы Ягў бэ ди Хў да ди да ли лён зэ му сы Фон-ён-җя ди мин зы, Исраил ди Да Шы ту! 25­Та сы ни ди да да ди Хў да, Та ги ни ги бон цу ди ни; Та сы ли лён да ди Хў да, Та ги ни ги бэ рэ кэ ти ни. Та ги ни ги тян шон ди йү ни, ди ха ди фи чүан ни, ню, ма кә чүн ди, ва му дуә, 26­җё ни ди лён шы чын ни, хуар чин чир кэ ни; җё шон вон нян ди сан ги ни ги бэ рэ кэ ти ни, җё йи на вар ди сан пә пәр ги фу җү ли щин ни! Вә пан вон ди җё ба йи че бэ рэ кэ ти ги Юсуф ги ги ни; та сы ди щүн му ли ту җян чў лэ ди жын.

27­Вениа мин зу щён сы елон: ган зо йи зор кын җуа ха ди сын лин ди ни; ху шон чә зо ха ди чы ди ди ни.

28­Җы зу сы шы эр гә Исраил ди зў дэ да да ги та му пан-вон ха ди хо. Ги мый йи гә зў – гә җя ди пан вон.

Ягў­бэ­ди­ву­чон­29­Ягў бэ ги эр зы му фә сы: – Вә щүан җин ву чон ни. Ни му ба вә мэдо вә ди зў-

зў-бый бый бон гәр ни, хеттей жын Еф рон ди тан до ни ди ёдун ни. 30­Җы гә ёдун зэ Ха наан ди фон шон ни, Мам ре бон гәр ни ни, Мах пела тан до ни ни. Ба җы гә тан до Ибра-щи мэ да хеттей жын Еф рон гын чян, зу щён сун мэ ти ди вәр, мэ шон ли. 31­Зэ нэ тар ба Ибра щи мэ дэ та ди щи фу зы Са рэ, Ис хар дэ та ди щи фу зы Ре век ка мэ дё ди ни, нэ тар вә ба Лия е сун дё ли. 32­Җы гә тан до дэ ёдун зэ хеттей жын му гын чян мэ ха ди.

33­Ги эр зы му ба җы му җя ди йи туә ги ги, Ягў бэ фи до чуон шон ву чон ли, зу ли зў зў-бый бый гын чян ли.

50­Юсуф па до да да ди шын зы го ту, да шын кў ди, щин-тын вон жын ди лян ли. 2­Ги гә җя ди хуә җи-дэ фу му та

ги ди фын фу, җё ба Исраил ди мэ ти лян бальзам йүә мә до ни.

118

Да тур 50

3­Сы шы тян, җо чў куй чын, дэ фу му ба шын зы лян бальзам мә ли, чи шы тян еги пет жын му ви та пә фан ли. 4­Зун щё ди сы хур гуә ли ди йи ху, Юсуф ги хуон шон ди гуан жын му фә ли:

– Җё ни му ди щин до вә шон ван, ни му ги хуон шон фә йихар, 5­вә ди да да хуә ди сы хур җё вә дў ли җу ли: ву-чон ли ди йи ху, вә ба та ё сун до Ха наан ни, мэдо та зо чян ги гә җя ше лү ха ди нэ гә фын ли ту ни. Чин ни җё вә чи ба да да сун дё, йи ху вә хуэй лэ ни.

6­Хуон шон дайин ха ли: – Ни чи, ба да да сун дё. Ба дў ха ди җу ван чын. 7­Юсуф шон ли лў сун да да чи ли, лян та йи дар ни йи че

хуон шон ди гуан жын, хуон шон гын чян ди йи че жын, Еги-пет гуй җя ни ди йи че да жын, 8­йи че Юсуф ди җя щя, та ди ди щүн му дэ йи че та му да да ди җя щя йи дар ни ду чи ли; Ге сем ди фон ни гуон сы та му ди ва ва дэ сын лин шын ха ли. 9­Ба та лян ма чә сун ли, чи ма ди бин дэ хо шо жын. 10­До до Гор ен-Гаа тад, Иор дан хә нэ бон гә, та му пә фан ди да шын кў туә ли – чи тян та му кў ли Юсуф ди да да ли. 11­Зэ җы тар җў ди ха нан ей жын му тин җян Гор ен-Гаа тади кў шын, фә ди:

– Ни му тин, еги пет жын му пә фан ди за му җя кў ди ни! (Йин ви нэ гә Иор дан хә нэ бон гә ди җы гә вәр җё ди сы

Авел-Миц раим*). 12­Эр зы му ба да да ди вон щён ван чын ли: 13­ба та на до

Ха наан, сун дё Мах пела тан до ни ди ёдун ли ту ли. Ба җы гә ли Мам ре бу йүан ди вәр зо чян Ибра щи мэ да хеттей жын Еф рон гын чян, зу щён сун мэ ти ди вәр, мэ шон ли. 14­Ба мэ-ти сун дё лиди йи ху, Юсуф ди ди щүн му дэ йи дар ни лэ ди йи че жын ду хуэ йли Еги пет ли.

Юсуф­җё­та­ди­ди­щүн­му­ди­щин­нан­вын­ха­ли­15­Җы хур, да да ву чон ли ди йи ху, Юсуф ди ди щүн му сы-

лён туә ли: «Дан сы Юсуф, зу щён ту ни йи ён, ги вә му ю чи,

* 50:11 «Авел‑Миц­раим»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә ди йи сы сы «Еги пет жын-му ди кў шын».

Да тур 50

ви вә му ги та ган хади нэ гә ха дан бо чу на?» 16­Та му чин ди жын җё ги Юсуф фә ни:

– Да да ван ди зо чян ги вә му йи туә ди, 17­җё ги ни фә ни: «Чин ни фон шә ни ди ди щүн му ди гў на хар, та му ди цуә дэ ги ни ган хади нэ гә хэ». Ни ба вә му фон шә, йин цы вә му сы ни да да ди Хў да ди нў му!

Юсуф кў ли, тин җян җы му җя ди хуа. 18­Ди щүн му лэ, гуй до та мян чян фә ли: – Вә му сы ни ди нў! – 19­Бә хэ па ли, – Юсуф хуэй да ди. Нан дый вә сы Хў да-

ма? 20­Ни му ги вә ган ли ха ли, кә сы Хў да ба җы гә ха зў чын хо ли: ба дуә му ще зы жын ди мин зэ җы гә ди йин йир шон җю ха ли! 21­Бә хэ па ли. Вә ян дин ба ни му дэ ни му ди ва му җо кан ни.

Җы щер хуа җё та му ди щин нан вын ха ли.

Юсуф­ди­ву­чон­22­Зу җы му җя Юсуф лян та да да ди җя щя җў до Еги пет ли.

Та хуә ли йи бый шы суй; 23­та ба гә җя ди чун сун зы, зу сы Еф рем ди сун зы му, ду җян ли; хан ба Махир ди йүә ва зы му гә до кә ще го ту ли. (Махир сы Ма нас сия ди эр зы.)

– 24­Вә щүан җин ву чон ни, – Юсуф ги гә җя ди ди щүн му фә ли. Кә сы жы зы до лэ ни, Хў да җи че лэ ни му, ба ни му да җы тар лин до Та ги Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди нэ гә ди фон шон ни.

25­Юсуф җё Исраил ди эр зы му дў ли җу ли, җи сы Хў да ба та му җи че лэ, җё та му зу ди сы хур ян дин ба та ди мэ ти да Еги пет е на шон зу ни. 26­Юсуф йи бый шы суй шон зэ Еги пет ву чон ли. Ба та ди мэ ти лян бальзам йүә мә до, гә до гуан цэ ли ту ли.

120

ҖЕ­ФоН­

Җе­фон­фу­ди­щү­ян­

То ра ти Ки та бу ди ди эр бын фу лян җы му җя ди хуа да тур ди ни: «Җы сы ма, җы сы Ягў бэ эр зы му ди мин зы...» – зу да җы тар та ди яхў ти ди мин тон «Мин зы» чў лэ ли. Йи ху зэ грек ди фанйи шон фу дый ли «Эк со дос» мин-зы ли (җы сы «Зу дё»). Зэ җы йи бын фу шон ба Исраил мин жын сын хуә ли ту ди йи гә җун-ё сы чин бё ди ще ди-ни – җы сы да нў цэ шон чў лэ ди җе фон. Йин ви нэ гә зэ хуэй зў фанйи шон ба җы йи бын фу җё ди сы «Җе фон». Бу шо ди нян та му зэ ли лён да ди Еги пет гуй җя, зу щён нў йи ён, җў ли. Җы гә сы чин сы зэ за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 1500 нян шон йү ха ди.

Зэ фу ди ту йи гә бан ни (1-19 бу фын) ти фә ди сы Му са шын жын ди сын хуә. Хў да ба та җян чўлэ, җё та ба исраил-жын му да еги пет ди япый шон җе фон чў лэ ни. Зэ фу ди ди эр гә бан ни зы фә ди сы за му җя (20-40 бу фын) Хў да лян исраил мин жын зэ Синай сан шон дин ли хә тун ли зэ му сы ги та му ба дин ёҗин ди фа лү ги ли. Җы тар хан ще ди за му җя мин жын лян Та ба хә тун пә лан ли зэ му сы щён щи ди ба Хў да ди гуй жун җон фон ще ди ни. Җы ще фа лү ди җун-ё бу фын сы юмин ди шы гә Да тян мин.

Зу җы му җя че чў Зы җи ди ви да ди сы юр, че чў Зы җи ди фа лү, Хў да ги Му са шын жын дэ исраил жын му ба Зы-җи ди җын шы ди мин зы дэ Та ди щин кэ кэ ди ни. Бусы дан лин ди, гуон сы луә мур йи гә Хў да фә гуан дун-я дэ

121

Җе фон 1

жын му ди чүан шыди ни. Йин ви нэ гә Хў да ёчю ди җё жын му гуон бэ вон Та ни.

Зэ җы йи бын фу ли ту Анла хў Тор ля хан ди җё жын му па щён дэ щи нэ Та ни, зун хў Та ди фын фу ни, ба дан лин жын, зу лян гә җя йи ён, шан щин кан ни. Йи ху Эр са Мә сих фә ги ни, Гуй җун Ки та бу ди җун-ё йи сы зу зэ җы лён гә фын фу ли ту ни.

Исраил­жын­му­зэ­Еги­пет­шу­ли­япый­ли­

1­Ягў бэ ди эр зы му ба гә җя ди җя щя лин шон, лян Ягў-бэ йи дар ни до ли Еги пет ли. Ягў бэ эр зы му ди мин зы

җё ди сы: 2­Ру вим, Щи мэ, Ле вий, Яхў ти, 3­Исса хар, За ву-лон, Вениа мин, 4­Дан, Неф фа лим, Гад дэ Асир*. 5­Ягў бэ ху бый ди фур йи ман ю чи шы гә жын ни. Та ди йи гә эр зы Юсуф зо чян зу зэ Еги пет ни. 6­Йи ху Юсуф ву чон ли. Та ди мин жын лян та му ди нэ йи дэ жын е ву чон ли. 7­Исраил-жын му** сын-ён ли хо шо ва му, йин ви җы гә та му ди фур дуә ха ли, чын ха ви да мин зў ли, ба чүан Еги пет җў ман ли.

8­Йи ху ба Еги пет хуон шон ди ви фын йи гә щин хуон-шон җан шон ли, та жын бу дый Юсуф. 9­Җы гә хуон шон ги еги пет жын му фә ди:

– Ни му кан, исраил жын ди фур дуә ха ли, та му ди ли-лён би за му ди да ли. 10­Мын мын ди җон дан че лэ, та му лян дуй ту му йи дар ни нын пу шон лэ, да за му ни, йи ху да җы тар по дё ни. За му ян дин ё сы йи гә җян чё, җё та му ди фур зэ бә җон ли.

11­Зу җы му җя еги пет жын му ба ца кан нў му ди гуан жын му да фа чи, нин гў ди җё исраил жын му шу кў ни, зў җун хуә ни, зу на җы му җя ди фон фа ба та му җә мә ли. Исраил жын му ги хуон шон щю гэ ли лён гә чын пу, мин зы җё ди Пи фом дэ

* 1:4 Җы сы Ягў бэ ди шы эр гә эр зы. Та му зу сы исраил жын му ди зў-зў-бый бый. Вон чян да та му шон чў лэ ли шы эр гә зў. ** 1:7 «Исраил жын му» зу сы Ягў бэ ди ху бый, та ди дан лин мин зы җё ди «Исраил».

Җе фон 2

Раам сес, җё ги хуон шон чын ха зан лён шы ди ди фон ни. 12­Еги пет жын му ба исраил жын му за му җя җә мә еба, кә сы исраил жын му йүә щин дуә ха ли; та му сандо сы җу-ба хали, йин ви җы гә еги пет жын му хэ патуә исраил жын му ли. 13‑14­Еги пет жын му дэ дў ди җё исраил жын му шу җин кў ни, ба та му ди гуон йин жы зы зў ди тэ нан ли; җё та му туә тў-кэ ни, зэ ди ни зў хуә ни, та му ди мин кў ди хын.

15­Еги пет хуон шон ба яхў ти ди лён гә ло-нён пә җё лэ (йи гә мин зы җё ди Шиф ра, ди эр гә ди мин зы җё ди Фуа), ги та му фә ди:

– 16­Ни му ги яхў ти нү жын му җе шу йүә вазы ди сы хур хо хор кан, та му дан сын-ён эр ва зы, ни му зу ба йүә ва зы да сы; дан сын-ён нү зы, шын ха, җё хуә чи.

17­Кә сы җы лён гә ло-нён пә па щён Хў да ни, җо чў хуон шон-ди фын фу мә ган, та му ба ва му ди мин лю ха ли. 18­Хуон шон ба та му җё лэ, вын ли:

– Ни му ви са җы му җя ган ди ни? Ви са ба эр ва зы му ду шын ха ли?

19­Нү жын му хуэй да ли: – Яхў ти ди нү жын му бу щён еги пет нү жын му: та му ди

гон чён хо ди хын, вә му хан мә до гын чян, та му кә җя ён ха ли. 20‑21­Җы лён гә нү жын па щён Хў да ди йи мяр, Хў да хо хор

җо кан та му ли, ги та му ди җя ги ли бэ рэ кэ ти ли. Исраил-жын му йүә щин дуә ха ли, та му чын ха ви да ди мин зў ли.

22­Лин йир Еги пет ди хуон шон ги та ди йи че мин жын ги ли гә фын фу:

– Ба яхў ти ди эр ва зы му җы ни сын-ён ха, ян дин эр дё Нил хә ни, ба нү зы му шын ха җё хуә чи.

Ба­Му­са­сын‑ён­ха­ли­

2­Зу нэ гә сы хур Ле вий ди йи гә ху бый лян йи гә гў нён җе ли хун ли. Җы гә гў нён лян та сы йи гә зў ди ху бый.

2­Та ди щи фур сын-ён ли йи гә эр зы. Ма ма кан ди җы гә ва ва тэ хо кан ди хын, ба та цон ли сан гә йүә. 3­Ма ма ба җы гә ва ва вон ху зэ бу нын цон ди йи мяр, на ви зы бян ли йи-

123

Җе фон 2

гә куон зы, ба ли ту на сун җё җан чў, бә җё фи җин чи, ба ва ва гә до куон зы ли ту ли. Йи ху та ба куон зы цон дё Нил хә бон гәр ни ди ви зы ли ту ли. 4­Җы гә ва ва ди җе җе зан до ло йүан ни лю шын кан ли, йи ху йү са ни.

5­Еги пет хуон шон ди нүр зэ хә ни щи зорлэ ли. Та ди нү хуә-җи му зэ хә ян зы шон лэ-чи лон ди ни. Мын мын хуон шон ди нүр ба ви зы ли ту ди йи гә куон зы кан җян, зу җё хуә җи ги та на лэ ли. 6­Хуон шон ди нүр ба куон зы кэ кэ йи кан са: куон-зы ли ту фи ди йи гә эр ва зы. Кан җян җы гә ва ва кў ди ни, хуон шон нүр ди щин до та шон ван ли, зу фә ди:

– Җы сы яхў ти жын му ди ва ва. 7­Нэ гә җе кур ни ва ва ди җе җе чў лэ, ги хуон шон ди нүр

фә ди: – Җё вә чи, зо йи гә яхў ти нү жын, җё та лэ ги ни ба

җы гә ва ва нэ да, нын чын ма? 8­Хуон шон ди нүр фә ди: – Хо, ни чи! Нэ гә нүр зу по ди чи, ба ва ва ди ма ма җё дилэ ли. 9­Хуон-

шон ди нүр ги нэ гә нү жын фә ди: – Ба җы гә ва ва на шон чи, ги вә нэ да; вә ги ни чў гун-

чян ни. Нэ гә нү жын ба ва ва на хуэй чи нэ чи ли. 10­Гуә ли ще жы-

зы, җы гә ва ва җон да ли, ма ма ба та ги хуон шон ди нүр лин дилэ ли. Җы гә ва ва ги хуон шон ди нүр чын ха зу щён эр зы йи ён ли. Хуон шон ди нүр фә ди:

– Вә да фи ли ту ба җы гә ва ва ло чўлэ ди йи мяр, ба та ди мин зы җё чын Му са!*

Му­са­җо­чў­Ма­диан­ди­фон­по­дё­ли­11­Гуә ли ще жы зы Му са җон да ли. Йи хуэй та чў чи щён ба

та ди мин жын яхў ти жын му да ло йихар ни. Ба та му за му җя шу кў ди, зў җун хуә ди Му са кан җян ли. Йи бян та кан җян-ли, за му җя йи гә еги пет жын ба та ди ди щүн ли ту ди йи гә

* 2:10 «Му­са» – җы гә мин зы щён яхў ти ди хуа «Да фи ли ту ло чўлэ ди».

124

Җе фон 2

яхў ти жын да ди ни. 12­Му са ба җу ви кан ли хар, ба сы сый зэ мә кан җян, та ба нэ гә еги пет жын да сы, ба мэ ти цон дё са зы ли ту ли. 13­Ди эр тян Му са кә до ли нэ тар ли. Та ба лён гә да чуй ди яхў ти жын кан җян, зу ги ю цуә ди жын фә ди:

– Ви са ни чи фу ни гә җя мин зў ди жын ди ни? 14­Нэ гә жын хуэй да ди: – Сый җё ни ги вә му дон лин шу дэ вын гуан сы ди жын ни?

Ни щён ба вә, зу щён нэ гә еги пет жын йи ён, е да сы ни ма? Му са тин җян җы гә хуа щин ни хэ ли па ли, зу сы лён ди: – Да җя кә җя җы до ли, вә ган лигә са сы чин! 15‑16­Еги пет гуй җя ди хуон шон тин җян җы гә сы чин, щён

ба Му са да сы ни. Йин ви җы гә Му са по дё ли, до ли Ма диан ди фон, җў до нэ тар ли. Йи тян, Му са зэ да фи ди җин бон гәр ни зуә ди сы хур, Ма диан ди фон шон ди йи гә ахун ди чи гә нүр да фи лэ ли. Та му ба хә фи ди ён цо на фи гуан ман, щён йин та му да да ди ён ни, 17­кә сы җигә фон-ён жын му лэ, ба та му да нэ тар җуй дё ли. Нэ хур Му са че лэ, ба гў нён му хў ха ли, хан ги та му бон мон да ли фи ли, ба та му ди ён ду йин бо ли. 18­Гў нён му хуэй лэ, та му ди да да Ра гуил вынли та му ли:

– Ви са ни му җир гә хуэй лэ ди җы му зо? 19­Та му хуэй да ди: – Йи гә еги пет жын ги вә му бон ли мон ли, ба чи фу вә-

му ди фон-ён жын му җуй дё ли, хан ги вә му бон мон да ли фи ли, ба ён ду йин бо ли.

20­Да да ба та му кә вын ли: – Нэ гә жын зэ на ни ни? Ни му ви са ба та шын до нэ тар-

ли? Куэ чи, ба та чин ди лэ, җё лян за му йи дар ни чы фан лэ! 21­Му са дайин ха, җў до җы тар ли; Ра гуил ба гә җя ди нүр,

мин зы җё ди Сеп фора ги Му са ги ги ли, җё Сеп фора җя ли та ли. 22­Сеп фора сын-ён лигә эр зы. Му са фә ди:

– Вә сы зэ вэ гуй җў ди ли щён жын, йин ви нэ гә вә ги җы гә ва ва нан йи гә Гир сам* мин зы ни!

* 2:22 «Гир­сам» – җы гә мин зы щён яхў ти ди хуа «ли щён жын», «вэ-гуй жын».

125

Җе фон 3

23­Гуә ли җи нян, Еги пет ди хуон шон ву чон ли. Исраил-жын му зў ди хуә җун ди хын, та му ду шын хуан ди ни. Та му чи то ди җё Хў да ба та му җю ха ни, ги та му бон мон ди җё ба та му да за кў ни җе фон чў лэ ни. 24­Хў да ба та му ди шын-хуан тин җян, ба Та лян та му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ зо чян дин ха ди хә тун җи че лэ ли. 25­Хў да ба исраил жын му шу япый ди гуон йин жы зы кан җян, цо-щин ли та му ли.

Хў­да­ба­Му­са­җян­чў­лэ­ли­

3­Му са фон та вэ фу Ио фор ди* ён ди ни (Ио фор сы Ма-диан ди фон шон ди йи гә ахун). Йи тян Му са ба ён чүн

ёдо са вә ни, до ли Хо рив сан гын чян ли. Җы сы Хў да ди гуй җун сан. 2­Мын мын ди Му са зэ җы тар ба Җў да фа-лэ ди тян щян зэ хуә җуә ди цы язы ли ту кан җян ли. Му са кан ди: цы язы ли ту хуә җуә ди ни, кә сы цы язы мә җуә дё. 3­Та сы лён ли:

– Җы сы йи гә чи гуэ сы чин: ви са цы язы җуә ди ни, кә сы җуә бу дё? Җё вә вон чян чи кан йихар!

4­Җў кан җян Му са до ли гын чян ли, зу да цы язы ли ту хан ли:

– Му са! Му са! Му са хуэй да ди: – Вә зэ җы тар ни! 5­Хў да фә ди: – Ни зан до ло йүан ни! Ба җүә шон ди хэ туә дё, йин цы сы

ни зэ йи гә гуй җун ди вәр шон зан ди ни. 6­Вә сы ни ди зў-зў-бый бый ди Хў да; зу сы Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ ди Хў да.

Му са хэ па ди йи мяр, ба лян мын чў ли, бу ган вон Хў да. 7­Җў хан ги та фә ди:

– Вә кан җян ли, за му җя Вә ди мин жын зэ Еги пет шу җә мәди ни. Вә е тин җян ли, за му җя та му да шын хан ди, җё Вә ба та му да за кў ни җе фон чў лэ ни. Вә ба та му ди

* 3:1 Ио­фор – җы сы Ра гуил ди дан лин ди гә мин зы.

126

Җе фон 3

тын кў җы до ли. 8­Йин ви җы гә Вә ха лэ, щён ба та му да еги пет жын му ди шу ни җе фон чў лэ ни, ба та му да җы тар лин чў чи, лин до куан да хо ди фон шон ни. Нэ гә ди фон фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Зэ нэ тар ха нан ей жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, фе резей-жын му, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди ни. 9­Җын шы Вә ба Вә ди мин жын ди шын хуан тин җян ли, е кан җян ли, за му җя еги пет жын му ба та му чи фу ди ни. 10­Щүан зэ Вә ба ни да фа до Еги пет ди хуон шон гын чян чи ни. Ни чи, ба Вә ди мин жын да Еги пет лин чў лэ.

11­Кә сы Му са ги Хў да фә ди: – Вә сы сыйса? Вә за му җя нын до Еги пет ди хуон шон

гын чян ни, за му җя ба исраил жын му лин чў лэ ни? 12­Хў да фә сы: – Вә лян ни зэ йи дар ни ни. Ни ба исраил жын му да

Еги пет лин чў лэ ди йи ху, ни му зэ җы гә сан шон бэ вон Вә лэни: җы зу сы Вә ги ни ги ха ди җи хо.

13­Му са фә ди: – Вә до исраил жын му гын чян ги та му дан фә: «Ни му ди

зў зў-бый бый ди Хў да ба вә да фа до ни му гын чян ли», та му нын вын вә: «Та ди мин зы җё ди са?», нэ хур җё вә фә са ни?

14­Хў да ги Му са фә ди: – ВӘ СЫ ВӘ. Ни чи, ги та му фә: «Ба вә ги ни му да фа-

лэ ди нэ гә Хў да ди мин зы җё ди „ВӘ СЫ ВӘ“*». 15­Хў да ги Му са хан фә ди: – Ни ги исраил жын му фә: «Анла хў Тор ля ба вә да фа лэ-

ли. Та сы ни му ди зў зў-бый бый, зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ бэ вон ди Анла хў Тор ля». Жын му йи бый зы гын шон йи бый зы йи на вар на җы гә мин зы хан Вә ни. 16­Ни чи, җё исраил жын му ди ло жын му шудо йи дар ни, ги та му фә ги: «Ни му ди зў зў-бый бый, зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ

* 3:14 «ВӘ­СЫ­ВӘ»­(яхў­ти­йү­ян:­«ЭХЬЕ­АШЕР­ЭХЬЕ») – җы гә хуа хан ю дан лин йи гә йи сы ни: «Вә сы йи на вар юди». Җы гә хуа щён дан лин йи гә хуа: «Җў» (яхў ти йү ян: «ЯХ ВЕ»).

127

Җе фон 4

бэ вон ди Анла хў Тор ля, до ли вә ди мян чян лэ, фә ди: „Вә щян щяр кан җян ни му ли, е кан җян еги пет жын му ги ни му ган ли са ли. 17­Вә щү ли: Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ ни, бә җё ни му зэ шу җә мә ли. Вә ба ни му лин до ха нан ей-жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди фу җү ди мян шон ни, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни“».

18­Исраил жын му тин ни ди хуа ни. Йи ху ни лян Исраил-ди ло жын му ё до Еги пет хуон шон ди мян чян, ги та фә ни: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля до ли вә му мян-чян ли. Җы хур ни ги йи гә ку хуан, җё вә му зу са вә ни, зу сан тян ди лў, ги вә му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги». 19­Вә җы до ни, Вә дан нин гў ди бу җё Еги пет ди хуон шон ба ни му фон кэ, та ба ни му йүн зун бу фон кэ. 20­Кә сы Вә на Вә ди да ли лён ба еги пет жын му җә мә ни, на гә ён ди кэ ра мэ ти ба та му зуй ни. Лин йир Еги пет ди хуон шон ба ни му фон кэ ни. 21­Вә җё еги пет жын му тэ нэ ни му ни, йин ви җы гә ни му да нэ тар чў лэ ди сы хур кун шу бу чў лэ. 22­Мый йи гә исраил нү жын до лин җү җя чи, ба та җя ни җў ди еги пет нү жын дэ лин җү ди еги пет нү жын-ди җин-йин дун щи лян йи шон ёшон ни. Ни му ба нэ ще дун щи ги ни му ди эр нү чуан ги дэ дэ шон, зу җы му җя ба еги пет жын му ди фу гуй на шон зу ни.

Хў­да­ги­Му­са­ба­щян­кэ­ра­мэ­ти­ди­ли­лён­ги­ги­ли­

4­Му са ги Җў хуэй да ди: – Исраил жын му дан бу щин фу вә ли, бу тин вә ди

хуа ли, дан фә: «Хў да йүн зун зэ ни ди мян чян мә лэ гуә!», нэ хур җё вә за му җя бан ни?

2­Җў вын та ди ни: – Ни ди шу ни на ди са? Му са хуэй да ди: – Җы сы җў гун зы. 3­Җў фә ди: – Ни ба та пе до ди ха.

128

Җе фон 4

Му са ба җў гун зы җы ни пе до ди ха, җў гун зы дон вәр зу бян чын чон чун ли; Му са да та гын чян по дё ли. 4­Җў ги Му са фә ди:

– Ни ба шу чын кэ, ба чон чун ди йи ба җуа чў. Му са ба шу чын кэ, ба чон чун ди йи ба җуа чў, чон чун

йүан хуэй бян чын җў гун зы ли. 5­Җў хан фә ди: – Ни дан җы му җя зў, исраил жын му зу щин фу ни: та му ди

зў зў-бый бый, – зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ бэ вон ди Анла хў Тор ля җын шы до ли ни ди мян чян ли.

6­Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ба шу чуә до хуэ вә ни. Му са зу ба шу чуә до хуэ вә ни ли. Та ба шу йүан хуэй да

хуэ вә ни чү чў лэ йи кан са: та ди шу шон ма фын бин куә куә зы җон ман ли, зу щён щүә йи ён, бый быр ха ли.

7­Җў фә ди: – Җы хур ни ба шу йүан хуэй чуә до хуэ вә ни. Му са зу җы му җя зў ли, йи ху ба шу чү чў лэ йи кан са: шу

кә хо ли, кә лян хун шын йи ён ли. 8­Җў хан фә ди: – Та му дан бу щин фу ни, хуэй җә сы бу щин фу ту йи гә

кэ ра мэ ти, җы гә кэ ра мэ ти җё та му ян дин щин фу ни. 9­Та-му хан дан бу щин фу җы лён гә кэ ра мэ ти зэ му сы бу тин ни ди хуа, ни чи, зэ Нил хә ни ёщер фи, до дё ди ха, фи зу бян чын ще ни.

10­Кә сы Му са чи то Хў да ди фә сы: – Җў! Ни ба вә бә да фа ли: вә йүн зун мә дон гуә фә җя-

зы, зо чян е бусы җы му җя ди жынлэ. Щян зэ Ни лян вә, Ни ди нў, фә хуа ди сы хур вә е бусы йи гә фә җя зы. Вә сы йи гә фә бу лэ хуа ди, шә ту нин ди жын.

11­Җў ги та фә ди: – Сый ги жын ба зуй ба зы ги ги ли? Сый җё жын чын

яба хуэй җә сы җё жын ди эр дуә лун ни? Сый җё жын кан-җян ни хуэй җә сы җё нян җин ха ни? Җы зу сы Вә, Җў! 12­Ни щян зэ зу чи! Вә ги ни бон мон фә хуа ни; Вә гә җя ги ни җё ги ни, җё ни ё фә са ни.

129

Җе фон 4

13­Кә сы Му са йүан хуэй хуэй да ди: – Бу, Җў! Чин Ни ба дан лин сый да фа чи! 14­Ви Му са ди җы гә хуа Җў ди чи шон лэ, зу фә ди: – Нан дый ни мәю гә гә ма, мин зы җё ди Ха ру нэ, та есы

Ле вий ди йи гә ху бый? Вә җы до ни, та сы йи гә фә җя зы. Щян зэ та чў лэ җе йин ни ни; ба ни кан җян, та ян дин го-щин ни. 15­Ни ги та фә ги, та ё фә са ни; Вә ги ни лян та бон мон фә хуа ни. Вә гә җя ги ни му җё ги ни, җё ни му ё зў са ни. 16­Ха ру нэ зу щён ни ди зуй йи ён, та ги исраил жын му ти ни фә хуа ни. Ни ги Ха ру нэ, зу щён Хў да йи ён, пә щё ги, җё та ё фә са ни. 17­Ни ба җы гә җў гун зы на шон, йин цы сы ни вон ху на җы гә дун щи щян кэ ра мэ ти ни.

Му­са­хуэ­йли­Еги­пет­ли­18­Му са хуэй лэ, до та вэ фу Ио фор ди мян чян фә ди: – Чин ни ба вә фон кэ, җё вә хуэй Еги пет чи, ба вә ди

чин чин му да ло йихар, та му хан ду хуә ди ни ма хан сы мә хуә ди.

Ио фор дайин ли, зу ги Му са фә ди: – Хо, ни пин нан-ву сы ди чи! 19­Му са хан зэ Ма диан ди фон шон ди сы хур, Җў ги та

фә ди: – Ни хуэй Еги пет чи, йин цы сы щён ба ни да сы ди нэ ще

жын кә җя ву чон ли. 20­Му са җё та ди щи фу зы лян лён гә эр зы чи до лү шон,

гә җя җо чў Хў да ди фын фу ба җў гун зы на шон, вон Еги пет зу ли. 21­Җў ги Му са кә фә ди:

– Вә ги ни ба щян гә ён кэ ра мэ ти ди бын сы ги ги ли. Ни до ли Еги пет, ян дин ё зэ Еги пет хуон шон ди мян чян ба җы ще кэ ра ме ти ду щян ги ни. Кә сы Вә җё та ди щин нин ни, зу җы му җя та ба Вә ди мин жын бу фон кэ. 22­Нэ хур ни ё ги Еги пет ди хуон шон фә ни: «Җў җы му җя фәди ни: „Исраил сы Вә ди ту шу зы! 23­Вә җё ни ба Вә ди эр зы фон-кэ бэ вон Вә чи ни, кә сы ни бу дайин. Йин ви җы гә Вә ба ни ди ту йи гә эр зы да сы ни!“»

130

Җе фон 5

24­Хи ли зэ лў шон Му са зэ җон фон ни хуан ха ли. Зэ нэ тар Җў до ли та гын чян, щён ба та да сы ни. 25‑26­Йин ви җы гә Му са ди щи фу зы Сеп фора на ли йи гә шы ту до зы, ги гә-җя ди эр зы зў ли сўн нэ ти ли, йи ху на ва ва ди ба ба зы шон гә ха лэ ди пи пи зы ба Му са ди җүә нэ ги ли хар, зу ги та фә ди:

– Ни зу сы вә на ще хуан гуә лэ ди нү щү! Йин ви җы гә Җў ба Му са мә да сы. «На ще хуан гуә лэ ди

нү щү», – җы сы та фә ди зў ха сун нэ ти ди ще. 27­Нэ гә сы хур Җў ги Ха ру нэ фә ди:

– Ни чў чи, до са вә ни җе йин Му са чи. Ха ру нэ до ли Хў да ди сан гын чян, ба Му са йү җян ли.

Ха ру нэ ба Му са кан җян, зу ба та щин тын ли. 28­Му са ги Ха ру нэ фә ли, Җў за му җя ба та да фа лэ ли, ги ди фын фу, җё та фә са ни, щян чў лэ са кэ ра мэ ти ни. 29­Зу җы му җя Му са лян Ха ру нэ до ли Еги пет, җё Исраил ло жын му ду шудо йи дар ни ли. 30­Ха ру нэ ба Җў ги Му са фә ха ди хуа ги та му ду җён ли. Йи ху Му са зэ исраил жын му ди мян чян ба нэ җигә кэ ра мэ ти щян ли. 31­Жын му ду щин фу ли. Та му тин-җян Җў җо кан та му лэ ли, ба та му шу җә мә ди кан җян ли, та му зу гуй ха бэ вонли Җў ли.

Му­са­лян­Ха­ру­нэ­зэ­Еги­пет­хуон­шон­ди­мян­чян­ни­

5­Йи ху Му са лян Ха ру нэ до ли Еги пет хуон шон ди мян-чян фә ди:

– Исраил жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди-ни: «Ни ба Вә ди жын му фон кэ, җё та му до са вә ни гуә җе чи, бэ вон Вә чи».

2­Еги пет ди хуон шон фә ди: – Җў сы Сыйса? Ви са вә ё тин Та ди хуа ни зэ му сы ба

исраил жын му фон кэ ни? Вә жын бу дый Җў; вә е ба исраил-жын му бу фон кэ!

3­Му са лян Ха ру нэ кә фә ди: – Яхў ти жын му бэ вон ди Хў да до ли вә му ди мян чян-

ли. Щүан зэ ни ги йи гә ку хуан, җё вә му зэ са вә ни зу сан тян ди лў, зэ нэ тар ги Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги. Вә-

131

Җе фон 5

му җы му җя дан бу ган, нэ хур Та җё вә му хэ җун бин ни хуэй җә сы җё дўш ман ба вә му щё ме дё ни.

4­Еги пет ди хуон шон ги та му лён гәр фә ди: – Ви са ни му дон гуа нэ ще мин жынди ни, бу җё та му зў

хуә? Бә җё да та му ли; ни му гә җя е ган ни му ди хуә чи! 5­Ни-му кан: исраил жын му ди фур кә җя би Еги пет ди жын фур дуә ха ли. Җы хур ни му хан щён җё та му ба хуә лё ха ни ма?

6­Зу нэ йи тян Еги пет ди хуон шон ги гуан жын му дэ исраил-жын му ди бан зы ди ту зы му ги ди фын фу фә ди:

– 7­Да җир гә да шон, исраил жын му туә тў кэ ди сы хур, ни му ги та му бә ги мый цо ли. Җы хур җё та му гә җя зо мый цо чи, 8­кә сы ба җуан ту ди фур, зу щён зо чян, җё та-му ду зў гу, йи куэ җуан ду бә җё шо. Та му щян ди йи мяр, зу чи то вә ди ни, җё ба та му фон кэ ни, ги та му ди Хў да җү гўр ба ни чи ни. 9­Җё та му ё зў хан җун ди хуә ни. Та му дан мон ли, зу мәю тин щян хуа ди гун фу ли.

10­Еги пет ди гуан жын му лян исраил жын му бан зы ди ту зы му чи, ги исраил жын му фә ди:

– Хуон шон фә ди, та ги ни му зэ бу гун йүн мый цо ли. 11­Җы хур ни му гә җя бу лүн зэ на тар зо мый цо чи, кә сы ни му ба җуан ту ди фур, зу щён зо чян, ё зў гу ни, йи куэ ду бу нын шо.

12­Зу җы му җя исраил жын му чў чи зэ Еги пет ди сы җу-ба-хани мый цо ди ви фын шон шу мый ца зы ди ни. 13­Еги пет ди гуан жын му нин гў ди, җё та му мый йи тян ба җуан ту ди фур зў гу ни, зу щён та му ю мый цо ди сы хур зў ли ди йи ён. 14­Җы хур хуон шон ди гуан жын му ба зо чян да исраил жын-му ди җун җян ни җян чў лэ ди ту зы му на бян зы да ди, вын та му ди ни:

– Ви са зў хуә ди жын му ба җуан ту, зу щён зо чян йи ён, мә зў гу ди?

15­Нэ ще исраил жын ди ту зы му до Еги пет хуон шон ди мян чян, чи то ди фә ди:

– Хуон шон! Ви са ни ги ни ди нў му җы му җя ган ди-ни?! 16­Гуан жын му ги вә му бу ги мый цо еба, җё вә му туә

132

Җе фон 6

җуан ту ни! Щүан зэ хан да вә му ди ни! Ни кан, ни ди еги-пет жын му ган ди җы гә сы гў на хар.

17­Хуон шон фә ди: – Ни му щян ди йи мяр, зу чи тоди ни, җё вә ба ни му

фон кә, ги ни му ди Җў җү гўр ба ни чи ни. 18­Чи, куэ куэ ди зў хуә чи! Вә му ги ни му бу ги мый цо, кә сы ни му, лян зо чян йи ён, ба җуан ту ё зў гу ни.

19­Исраил жын му ди ту зы му тин җян ба җуан ту ди фур, лян зо чян йи ён ё зў гу ни, та му мин бый ли: да бэ ля до ли та му ди ту шон ли! 20­Та му да Еги пет хуон шон гын чян зу дё, ба вэ ту дын ди Му са лян Ха ру нэ кан җян ли. 21­Та му зу ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:

– Җё Җў ян дин җы до ха, ни му ги вә му ган лигә са сы-чин! Ни му җё Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жын му хэ хын вә му ни, җё та му юли да сы вә му ди йин йир ли. Җў ян дин зуй щин ни му ни!

22­Му са чи то Җў ди фә сы: – Җў! Ни ви са җы му җя җә мә Ни ди мин жынди ни? Ви са

Ни ба вә да фа до җы тар лэ ли? 23­Да вә до Еги пет хуон шон ди мян чян ви Ни ди мин зы фә хуа ди сы хур да шон, хуон шон ба Ни ди мин жын йүә щин дэ дў ди җә мә кэ ли, кә сы Ни ба та му мә җе фон чў лэ!

6­Җў ги Му са фә ди: – Җы хур ни кан, Вә ги Еги пет ди хуон шон зў са ни.

Вә ба та би җян ди, җё та гә җя ба Вә ди мин жын фон кэ ни. Вә җын шы би җян ди, җё та ба исраил жын му да гә җя ди гуй җя ни ган чў чи ни.

Хў­да­щү­ха­ди­хуа­2­Хў да ги Му са фә ди: – Вә сы Җў! 3­Вә сы Чүан нын ди Хў да. Зо чян Вә зэ Ибра-

щи мэ, Ис хар, Ягў бэ мян чян лэ гуә. Кә сы ба Вә ди гуй җун мин зы «Җў» Вә йүн зун ги та му мә щян гуә. 4­Зо чян Вә лян та му дин ли хә тун ли, щү ди ба та му бан до Ха наан

133

Җе фон 6

ди фон шон ни. Нэ гә сы хур шон та му зэ нэ гә ди фон шон, лян ли щён жын му йи ён, җў гуә. 5­Җы хур Вә тин җян ли, исраил жын му за му җя шын хуан ди ни, йин цы сы еги-пет жын му ба та му, зу щён нў йи ён, җә мәди ни. Вә зу ба дин ха ди нэ гә хә тун җи че лэ ли. 6­Йин ви җы гә ни чи, ги исраил жын му җы му җя фә: «Хў да фә ди: „Вә сы Җў! Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ ни, да еги пет жын му ди япый ба ни му җе фон чў лэ ни, бу җё ни му, зу щён нў йи ён, зэ шу җә мә ли. Вә ба Вә ди ю да ли лён ди шу чын кэ, ги еги-пет жын му дин сын за зуй ни. Вә ба ни му ди мин җю ха ни. 7­Ни му чын ха Вә ди мин жын ни, Вә сы ни му ди Хў да. Вә ба ни му да еги пет жын му ди шу ни җе фон чў лэ ни, нэ хур ни му зу җы до ни, Вә, Анла хў Тор ля, – зу сы ни му ди Җў. 8­Зо чян Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дў ли җу ли, ба Ха наан ди-фон ги та му ги ги ни. Вә ба ни му ян дин лин до нэ тар ни, җё нэ гә ди фон йи ху чын ха ни муди ни. Вә сы Җў!“»

9­Му са ба җы ще хуа ги исраил жын му фә ли, кә сы та му бу тин та ди хуа, йин цы сы та му ди хуә тэ җун ди хын зэ му сы щин ни кә җя мәю зы вон ли. 10­Җў ги Му са фә ди:

– 11­Ни чи, ги Еги пет ди хуон шон фә: «Ни ян дин ба исраил жын му да Еги пет ё фон кэ ни».

12­Му са ги Җў фә ди: – Исраил жын му бу тин вә, нан дый Еги пет ди хуон шон

тин вә ни ма? Вә сы йи гә фә бу лэ хуа ди жын. 13­Җў ги Му са лян Ха ру нэ ги ди фын фу фә ди: – Ни му чи, ги исраил жын му дэ Еги пет ди хуон шон

фә: Вә, Җў, ги ни му ги ди фын фу, җё ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ни.

Му­са­лян­Ха­ру­нэ­ди­зў­14­Җы ду сы исраил жын му мый йи гә җя щя ди зў зў-бый-

бый: Ягў бэ ди ту шу зы ди мин зы җё ди Ру вим. Ру вим ди сы гә эр зы сы: Хан ох, Фа лу, Хец рон дэ Хар ми – җы сы Ру вим ди ху дэ. 15­Щи мэ ди люгә эр зы сы: Ие муил, Иа мин, Огад, Иа хин, Цо хар дэ Саул (Саул ди ма ма сы ха нан ей нү жын) – җы сы

134

Җе фон 7

Щи мэ ди ху дэ. 16­Ле вий ди сан гә эр зы сы: Гир сон, Кааф дэ Ме ра ри. Ле вий хуә ли йи бый сан шы чи суй. 17­Гир сон ди лён гә эр зы сы: Лив ни дэ Ши меи; та му гә җя ю хо шо ху-бый ни. 18­Кааф ди сы гә эр зы сы: Ам рам, Иц гар, Хев рон дэ Узи ил. Кааф хуә ли йи бый сан шы сан суй. 19­Ме ра ри ди лён гә эр зы сы: Мах ли дэ Му ши. Җы зу сы Ле вий ди зў дэ та ди ху бый. 20­Ам рам ба гә җя ди гў гў Ио ха вед чү шон ли; та ба Ха ру нэ лян Му са сын-ён ха ли. Ам рам хуә ли йи бый сан шы чи суй. 21­Иц гар ди сан гә эр зы сы: Ко ра, Не фег дэ Зих ри. 22­Узи ил ди сан гә эр зы сы: Ми саил, Ел ца фан дэ Сиф ри. 23­Ха ру нэ ба Ели са ве та чү шон ли (Ели са ве та сы Ами надав ди нүр, есы Наа ссон ди мый мый). Ели са ве та ги Ха ру нэ сын-ён ли сы гә эр зы: На дав, Авиуд, Елиа зар дэ Ифа мар. 24­Ко ра ди сан гә эр зы сы: Асир, Ел кана дэ Авиа саф – җы сы Ко ра ди зў. 25­Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ба Фу тиил ди йи гә нүр чү шон ли. Елеазар ди щи фур ги та сын-ён ли йи гә эр зы, мин зы җё ди Фи не ес. Җы зу сы Ле-вий ху бый ди ту зы му дэ та му ди җя щя.

Ха­ру­нэ­зу­щён­Му­са­ди­фә­җя­зы­26­Җў ги Ха ру нэ лян Му са зо чян ги ди фын фу, җё та му ба

исраил жын му җо чў мый йи гә җя щя йи ба зы лян йи ба зы да Еги пет лин чў лэ ни. 27­Җы лён гә жын зо чян чи то ли, җё Еги пет хуон шон ба исраил жын му фон кэ ни. 28­Зо чян Җў зэ Еги пет ги Му са фә гуә:

– 29­Вә сы Җў! Ни ё ба Вә ги ни фә ха ди йи че хуа ги Еги-пет ди хуон шон фә ги ни.

30­Кә сы Му са фә ди: – Хў да-я! Ни җы до ни, вә бусы йи гә фә җя зы, Еги пет ди

хуон шон тин вә ди хуани ма?

7­Җў фә ди: – Вә җё ни ги Еги пет ди хуон шон чын ха зу щён Хў да

йи ён ни, җё ни ди гә гә Ха ру нэ ги та, зу щён ни ди фә җя-зы йи ён, фә хуа ни. 2­Ни ба Вә ги ни ги ха ди йи че фын фу

135

Җе фон 7

ги Ха ру нэ фә ги, җё та ги хуон шон фә, җё хуон шон ба исраил жын му да та ди гуй җя ни фон кэ. 3‑4­Кә сы Вә җё хуон шон ди щин нин ни. Вә ги Еги пет щян чў лэ ли хо шо кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин еба, кә сы хуон шон хан мә тин ни ди хуа. Нэ хур Вә ги Еги пет дин сын за зуй ни. Вә ба Вә ди мин жын – Исраил ди эр нү, йи ба зы лян йи ба зы да нэ гә ди фон лин чў лэ ни. 5­Вә ба Вә ди шу чын кэ, зуй та-му ни, ба исраил жын му да нэ гә гуй җя лин чў лэ ни, нэ хур еги пет жын му зу җы до ни – Вә сы Җў!

6­Му са лян Ха ру нэ җо чў Җў ди фын фу ган ли. 7­Та му лян Еги пет ди хуон шон фә хуа ди сы хур, Му са нэ хур кә җя ба-шы суй ли, Ха ру нэ ба шы сан суй.

Ха­ру­нэ­ди­җў­гун­зы­8­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 9­Хуон шон дан җё ни му щян йи гә кэ ра мэ ти, ни ги

Ха ру нэ фә ги, җё ба җў гун зы эр дё хуон шон мян чян, нэ гә җў гун зы зу бян чын чон чун ни.

10­Му са лян Ха ру нэ до хуон шон мян чян, җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли: Ха ру нэ ба җў гун зы на шон, эр дё Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жынму ди мян чян ли, нэ гә җў гун-зы зу бян чын чон чун ли. 11­Хуон шон дон вәр ба та ди суан щин щю ди дэ суан гуа жын му җё дилэ, җё та му е на гә җя ди фа чи җы му җя ган ли. 12­Та му ба шу ни ди җў гун зы эр дё ди ха, нэ ще җў гун зы е бян чын чон чун ли; кә сы Ха ру нэ ди җў гун зы ба та му ди җў гун зы ду щи шон ли. 13­За му җя Җў фә ли, Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли, та мә тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.

Зэ­Еги­пет­йү­ли­ту­йи­гә­бэ­ля­ли­–­ще­14­Җў ги Му са фә ди: – Еги пет хуон шон ди щин нин ди хын, та мэ щин фон кэ

Вә ди мин жын. 15­Мир гә ган зо хуон шон җо чў Нил хә зу ди сы хур, ни до та ди мян чян. Зэ шу ни ба нын бян чон чун ди нэ гә җў гун зы на шон, до хә ян зы шон, ба хуон шон дын ди.

136

Җе фон 8

16­Ни ги хуон шон җы му җя фә: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба вә да фа лэ җё вә ги ни фә ни: ни ги йи гә ку хуан, ба Җў ди мин жын фон кэ, җё та му зэ са вә ни бэ вон Та чи, кә сы ни йи чыр до щян зэ бу тин хуа. 17­Җў җы му җя фәди ни: „Щян зэ ни җы ха: Вә зу сы Җў“! Ни кан, вә на җы гә җў гун зы ба Нил хә ни ди фи дайихар, фи дон вәр зу бян чын ще ни. 18­Йү ду сы дё ни, хә ди фи чу дё ди йи мяр, еги пет жын му бу нын хә җы гә фи»!

19­Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фә ги, җё та ба җы гә җў гун зы на шон,

ба та ди шу җо чў Еги пет йи че ди хә, фи чү, ло ба дэ җин чын кэ йихар, фи зу бян чын ще ни. Чүан Еги пет ди гуй җя ни сы җу-ба хани ду ю ще ни: фи тун зы ни дэ шы ту гон зы ни ду сы ще.

20­Му са лян Ха ру нэ җо чў Җў ди фын фу ган ли. Ха ру нэ зэ Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жынму ди мян чян ба җў гун зы чын кэ, ба Нил хә ни ди фи да ли йихар, хә ни ди фи дон вәр зу бян чын ще ли. 21­Хә ни ди йү ду сы дё ли, фи чу дё ди йи мяр, еги пет жын му бу нын хә җы гә фи ли. Чүан Еги пет ман гә чўр ду сы ще. 22­Йи ху хуон шон ди суан щин щю ди дэ суан гуа жын му на гә җя ди фа чи е җы му җя ган ли, җё фи бян чын ще ли. Зу щён Җў фә ха ди йи ён, Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа. 23­Еги пет хуон шон хуэ йли гә җя ди җин лу-бо дян ни ли, щин ни йи-дяр ду бу цо щин җы гә сы чин. 24­Еги пет ди йи че жын бу нын хә Нил хә ни ди фи йи мяр, та му зэ хә ди җу ви ни ва кын ди ни, щён да ди ли ту ба хә ди фи ва чў лэ ни. 25­Да Җў җё Нил хә ни ди фи бян чын ще ди нэ йи тян да шон, кә җя гуә ли чи тян ли.

Ди­эр­гә­бэ­ля­–­лэ­гуа­зы­­

8­Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, ги Еги пет ди хуон шон фә: «Җў җы му җя

фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә-чи. 2­Ни дан ба та му бу фон кэ, Вә зуй щин ни ди гуй җя ни.

137

Җе фон 8

Вә ба лэ гуа зы да фа до Еги пет ди йи че ди фон шон ни. 3­Нил хә ли ту ди лэ гуа зы фан дан дан ни; та му да хә ли ту чў лэ, җин ни ди җя ни дэ фи җё ди фон зы ни, тёдо ни фи җё ди чуоншонни, ни ди гуан жынму ди дэ мин жын ди җя ни ни, җин хуә лу ли ту ни, тёдо хуә мян ди пын ли ту ни. 4­Лэ гуа зы тёдо ни ди мин жын дэ гуан жынму ди шын шон ни!“»

5­Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фә, җё та ба җў гун зы на шон, ба шу җо чў

Еги пет ди фон ди йи че хә, фи чү дэ ло ба чын кэ йихар, җё лэ гуа зы ду чў лэ, ба чүан Еги пет гуй җя пу ман.

6­Ха ру нэ ба җў гун зы на шон, ба шу җо чў Еги пет ди йи-че ю фи ди ди фон шон чын кэ ли хар, лэ гуа зы дон вәр зу да фи ли ту тё чў лэ, ба чүан Еги пет гуй җя пу ман ли. 7­Кә сы суан гуа жын му ба гә җя ди фа чи сы шон, җё лэ гуа зы ба чүан гуй җя е пу дё ли. 8­Еги пет ди хуон шон ба Му са лян Ха ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:

– Чин ни му чи то Җў ба җы ще лэ гуа зы да вә дэ вә ди мин жын гын чян җуй чў чи, нэ хур вә зу ба ни му ди жын му фон кэ ни, җё та му чи ги Җў ба гўр ба ни җү ги ни.

9­Му са хуэй да ди: – Вә щён ви ни чи то Җў ни. Ни гә җя ба сы хур дин ха,

вә лэ ви ни, ви ни ди гуан жын му дэ мин жын чи то Хў да ни. Нэ хур Хў да ба йи че лэ гуа зы да ни гын чян, да ни ди фон зы ни ган чў чи ни; та му ду сы дё ни, гуон шын до Нил хә ли ту ни.

10­Еги пет хуон шон фә сы: – Ни мир гә ви вә чи то. Му са фә ди: – Вә җо чў ни ди хуа ган ни, җё ни җы ха: чүан дун-яшон

мәю дан лин ди, зу щён вә му ди Анла хў Тор ля йи ён ди! 11­Лэ-гуа зы да ни гын чян, да ни ди җя ни, ни ди гуан жын му дэ ни ди мин жын гын чян зу дё ни, та му гуон шын до Нил хә ли ту ни.

12­Му са лян Ха ру нэ да Еги пет хуон шон гын чян зу дё, Му-са чи то ли Җў ли, җё Та ба зо чян да фа дё Еги пет хуон шон гын чян ди лэ гуа зы на шон зу дё ни. 13­Җў җо чў Му са ди чи то

138

Җе фон 8

ган ли: мый йи гә фон зы ни ди, йүан зы ни ди лян ди ни ди лэ гуа зы ду сы дё ли. 14­Еги пет жын му ба сы дё ди лэ гуа зы шу чын дуй ли, сы дё ди лэ гуа зы ди чу ви до ба чүан гуй җя гуан ман ли. 15­Хуон шон йи кан са: бэ ля гуә ли, лэ гуа зы ду сы дё ли, та ди щин йүан хуэй нин дё ли, зу щён Җў фә ха ди йи ён, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.

Ди­сан­гә­бэ­ля­–­цон­йин­16­Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фәги, җё та на җў гун зы ба ди шон ди

тў дайихар: Еги пет ди йи че ди фон шон ди тў зу бян чын цон йин ни.

17­Та му зу җы му җя ган ли. Ха ру нэ на җў гун зы ба ди шон ди тў да ли хар, Еги пет йи че ди фон шон ди тў ду бян чын цон-йин ли, та му ба жын му лян ту гў ви нян ли. 18­Суан гуа жын-му е щён җё тў бян чын цон йин ни, кә сы та му мәю җы гә бын сы. Нэ хур цон йин ба жын му лян ту гў ду ви нян ли. 19­Суан гуа жын му ги Еги пет ди хуон шон фә ди:

– Җы сы Хў да ган хади сы чин! Кә сы хуон шон ди щин кә нин дё ли, зу щён Җў фә ха ди

йи ён, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.

Ди­сы­гә­бэ­ля­–­ха­вын­20­Җў ги Му са фә ди: – Мир гә ган зо йи зор Еги пет ди хуон шон җо чў хә зу ди

сы хур, ни до та ди мян чян, ги та фә: «Җў җы му җя фәди-ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 21­Ни дан йүан хуэй ба та му бу фон кэ, нэ хур Вә лян ха-вын зуйщинни, ни ди гуан жын му дэ йи че мин жын ни; еги пет жын му ди җя ни дэ Еги пет ди йи че ди фон шон ду юха ха вын ни. 22­Кә сы нэ йи тян Вә ди мин жын җў ди Ге сем ди фон шон йи гә ха вын ду бу фидичи. Вә җы му җя ган ди йин цы сы щён җё ни җы ха: Вә, Җў, – зу сы чүан ди мян-шон ди Җў! 23­Вә ба Вә ди мин жын лян ни ди мин жын фын кэ ни. Җы гә кэ ра мэ ти мир гә зу йү ни!“»

139

Җе фон 9

24­Җў зу җы му җя ган ли: кә чүн ди ха вын фи до Еги пет хуон шон ди җин лу-бо дян ли, та ди гуан жынму ди фон зы ни дэ чүан Еги пет ди ди фон шон ли. Еги пет ман гә чўр шу ли ха вын ди чи фу ли. 25­Еги пет ди хуон шон ба Му са лян Ха-ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:

– Чи, зэ вә ди гуй җя ни ги ни му ди Хў да ба гўр ба ни җү ги! 26­Му са фә ди: – Җы му җя ган бу чын, йин цы сы вә му дан зэ җы тар

ги Анла хў Тор ля җү гўр ба ни, еги пет жын му чи шон лэ-ни. Еги пет жын му дан кан җян вә му җү ди гўр ба ни дэ цэ та му ди ни, та му на шы ту ба вә му да сы ни! 27­Вә му ян дин ё җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу ган ни: зэ са вә ни, зу сан тян ди лў, ги Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги ни.

28­Еги пет ди хуон шон фә ди: – Вә ги ни му ги кухуанни, җё ни му до са вә ги ни му

бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги; кә сы ни му тэ бә зу ди йүан ли. Ни му ви вә чи то Хў да.

29­Му са хуэй да ди: – Җы сы ма, вә да ни ди мян чян зу дё, чи то Җў чи ни,

мир гә ха вын зу да ни, ни ди гуан жын му дэ ни ди йи че мин жын гын чян фи дё ни. Кә сы ни зэ бә хун вә му ли, бә дон гуа вә му ги Җў җү гўр ба ни чи.

30­Му са да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё, чи то ли Җў ли. 31­Җў зу җо чў Му са ди чи то ган ли. Йи че ха вын да Еги пет хуон шон ди, та ди гуан жын му дэ мин жын ди гын чян йи гә ду мә шын ха, фи дё ли. 32­Кә сы җы йи хуэй Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та ба исраил жын-му мә фон кэ.

Ди­ву­гә­бэ­ля­–­сын­лин­ди­вын­бин­

9­Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, до Еги пет хуон шон ди мян чян, ги та фә:

«Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 2‑3­Ни дан ба та му бу фон кэ, Вә җё ни ди ма, лү, луә туә, ню, ён

140

Җе фон 9

лян җү лү – йи че сын лин хэ вын бин ни. 4­Вә ба исраил-жын му ди йи че сын лин дэ еги пет жын му ди йи че сын лин фын кэ ни. Исраил жын му ди сын лин йи гә ду бу сы. 5­Вә, Җў, кә җя ба жы зы дин ха ли: мир гә җы гә сы чин зу зэ җы тар йү ни!“»

6­Җў ди эр тян җо чў Та фә ха ди ган ли: еги пет жын му ди йи че сын лин хэ ли вын бин, сы дё ли, кә сы исраил жын-му ди йи гә сын лин ду мә сы. 7­Еги пет ди хуон шон да фа ди хуә җи му ца кан исраил жын му ди сын лин чи ли. Җы сы ма, исраил жын му ди йи гә сын лин ду мә сы дё! Кә сы Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, та ба исраил жын му мә фон кэ.

Ди­люгә­бэ­ля­–­куә­куә­зы­8­Йи ху Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Ни му да хуә лу ни ман мар җуа йи ба хуэй; йи ху җё

Му са ба җы гә хуэй зэ Еги пет хуон шон ди мян чян җо чў тян са до кун җун ни. 9­Җы ще хуэй, зу щён тў, са до Еги пет ди фон шон ди гә ли-гә лор ни, йи ху жын му дэ сын лин ди шын шон чў куә куә зы ни.

10­Му са лян Ха ру нэ шу ни ба хуэй җуа шон, до ли хуон-шон мян чян ли. Му са ба хуэй са до кун җун ни ли. Җы гә хуэй дон вәр зу җё жын му лян сын лин ди шын шон чў-ли куә куә зы ли. 11­Суан гуа жын му зэ бу нын до Му са ди мян чян лэ ли, йин цы сы та му, лян йи че еги пет жын йи ён, хун шын шон е чў ли куә куә зы ли. 12­За му җя Җў ги Му са фә ли, Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.

Ди­чи­гә­бэ­ля­–­лын­зы­13­Җў ги Му са кә фә ди: – Мир гә ган зо йи зор ни до Еги пет хуон шон ди мян чян,

ги та фә: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 14­Йин цы сы җы йи хуэй ни кә дан бу тин Вә ди хуа, Вә гуон бусы зуй щин ни ди гуан жын му дэ мин жын ни,

141

Җе фон 9

Вә лян та му йи дар ни ян дин е зуй щин ни ни. Җы му җя җё ни җы ха: чүан дун-яшон мәю дан лин ди, зу щён Вә йи-ён ди Хў да! 15­Вә дан ба ни лян ни ди мин жын на вын бин зуй ли, ни му да зо ду ву чон ли. 16­Вә ба ни ди мин хў ха ли, йин цы сы Вә щён ги ни щян чў лэ Вә ди ли лён ни, җё Вә ди мин шын сан дё чүан дун-яшон ни. 17­Кә сы ни хан фан-дуй Вә ди мин жынди ни, бу щён ба та му фон кэ. 18­Мир гә зу җы гә сы хур Вә җё щя да лын зы ни. Да Еги пет гуй җя ли че лэ ди нэ йи тян да шон, йүн зун мә щя гуә җы му сын-за ди лын зы. 19­Щян зэ ни ба жын му да фа чи, җё та му ба Еги пет ди ни ди йи че сын лин лян нэ тар юди йи че дун щи ду шудо фон зы ни. На гә жын лян сын лин дан шын до тан до ни, та му бу җиндо фон зы ли ту, щя ха лэ ди лын зы ба та му ду да сы ни!“»

20­Җў ди җы ще хуа ба Еги пет хуон шон ди юще зы жын ха-ди йи мяр, та му зу ба гә җя ди нў дэ сын лин ган җин линдо фон зы ни ли. 21­Дан лин ди жын мә тин Җў ди хуа, щин ни йи дяр ду мә цо щин гә җя ди нў дэ сын лин, ба та му шын до ди ни ли. 22­Җў ги Му са фә ди:

– Ни ба шу җо чў тян чын кэ, лын зы зу щядо Еги пет ди йи че мин жын, сын лин дэ ди ни җон ди цо шон ни.

23­Му са ба җў гун зы җо чў тян чын кэ ли хар, Җў зу ба за-луй, лын зы дэ дян да фа до чүан Еги пет ди ди җе шон ли. 24­Лян щя лын зы дэ шан дян; да Еги пет гуй җя ли че лэ ди нэ йи тян да шон, йүн зун мә щя гуә җы му да ди сын за лын-зы. 25­Лын зы ба Еги пет ди ни ди йи че дун щи щё ме дё ли: ба жын му дэ сын лин, ди ни җон ди цо дэ фу ду да дё ли. 26­Гуон исраил жын му җў ди Ге сем ди фон шон мә щя лын-зы. 27­Еги пет хуон шон ба Му са лян Ха ру нэ кә җё ди лэ, ги та му фә ди:

– Җы йи хуэй вә ган ли гў на хар ли. Вә лян вә ди мин-жын ду цуә ли, Җў сы Гун до ди. 28­Чин ни му чи то Җў, җё җы гә за луй лян лын зы җў ха! Вә дайин ни, чи, вә ба ни му фон кэ ли, ни му зэ җы тар бә шын ли.

29­Му са ги та фә ди:

142

Җе фон 10

– Вә җы ни да җы гә чын пу ни чў чи, ба шу чын кэ, чи то Җў ни: нэ хур за луй лян лын зы дон вәр җўха ни. Җы му җя җё ни җы ха, – Хў да сы чүан дун-я ди Җў. 30­Кә сы вә җы до-ни, ни лян ни ди гуан жын му хан бу па щён Анла хў Тор ля!

31­Лын зы ба хў ма лян да мый ду да дё ли, йин цы сы нэ-хур хў ма җён кэ ли хуар ли, да мый е юли мый суй зы ли. 32­Лын зы ба мый зы мә да сы, йин цы сы мый суй зы хан мә чў лэ ни. 33­Му са да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё, да чын пу ни чў чи, ба шу чын кэ чи толи Җў ли. За луй лян лын зы дон вәр җў ха ли, йү е бу щя ли. 34­Кә сы Еги пет ди хуон шон йи кан са: йү, лын зы лян за луй мә ю ли, та цун ган туә гў на хар ли. Хуон шон лян гуан жынму ди щин кә нин дё ли. 35­Зу щён Җў зо чян ги Му са фә ха ди йи ён, Еги-пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мә щин ба исраил-жын му фон кэ.

Ди­багә­бэ­ля­–­хуон­чун­

10­Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, до Еги пет хуон шон ди мян чян. Вә җё та

лян та ди гуа жын му ди щин нин дё ли, Вә щён зэ та му җун-җян ни щян Вә ди кэ ра мэ ти ни. 2­Вә щён җё ни ги ни ди эр зы, ни эр зы ди эр зы му фә ни: Вә ги еги пет жын му ган ли са ли, щян за му гә кэ ра мэ ти ли. Ба җы ще сы чин ни му ё җи ха ни: Вә сы Җў!

3­Му са лян Ха ру нэ до Еги пет хуон шон ди мян чян фә ди: – Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди-

ни: «Ни хан вон җи сы бу тин Вә ди хуа ни? Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 4­Ни дан ба та му бу фон кэ, җы сы ма, мир гә Вә ба хуон чун да фа до ни ди гуй җя ни ни. 5­Чян-ван ди хуон чун ба Еги пет йи че ди фон зо-нян ни, жын му ба ди мян ду кан бу җян ни. Зо чян лын-зы ба са мә да сы, җы хур хуон чун ба шын ха ди чы дё ни, ба ди ни җон ди фу ду чы дё ни. 6­Хуон чун до ни ди җя ни ни, до ни ди йи че гуан жын дэ мин жын ди җя ни ни, ба йи че фон зы җан ман ни. Ни ди зў зў-бый бый ба җы му гә бэ ля да

143

Җе фон 10

та му җў до җы тар ди нэ йи тян да шон, йи чыр до җир гә ди жы зы, йүн зун мә җян гуә».

Му са ба хуа фә ван, җуан гуә чи, да Еги пет хуон шон-ди мян чян чў чи ли. 7­Еги пет хуон шон ди гуан жын му ги хуон шон фә ди:

– Җы гә жын хан вон җи сы җә мә за му ни? Ни ба нэ ще исраил жын фон кэ, җё та му бэ вон та му ди Анла хў Тор-ля чи. Нан дый ни хан кан бу җян ма, Еги пет гуй нян кәр лан бо дый ли?

8­Еги пет ди хуон шон җё Му са лян Ха ру нэ йүан хуэй до та ди мян чян, ги та му фә ди:

– Хо, ни му чи, бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи. Сый лян ни му ё чи ни?

9­Му са хуэй да ди: – Вә му ди ло-шо, эр нү ду чи ни, лян йи че ён дэ ню, йин-

цы сы вә му ян дин зэ нэ тар ё гуә җе чи, бэ вон вә му ди Җў ни. 10­Еги пет ди хуон шон фә ди: – Вә на ни му ди Җў дў җу ди ни: вә бу җё ни му ба ни му ди

щи фу зы лян ва му лин шон зу! Ни му ян дин ю ха вон щён-ни. 11­Бу, бу дый чын! Ни му дан щён бэ вон ни му ди Җў чи, вә гуон җё ни му ди нан жын чи ни.

Хуон шон ба җы гә хуа фә ба, зу ба Му са лян Ха ру нэ җуй чўчи ли. 12­Йи ху Җў ги Му са фә ди:

– Ни ба шу җо чў Еги пет чын кэ йихар, җё хуон чун ба чүан гуй җя җан ман. Та му лэ, ба ди шон җон ди йи че цо чы дё ни; зо чян лын зы ба са мә да сы, хуон чун ба шын ха-ди ду чы дё ни.

13­Му са ба җў гун зы җо чў Еги пет ди фон шон чын кэ ли-хар. Җў җё дун фын гуа че лэ, гуа до Еги пет гуй җя ни ли. Җы гә дун фын җын җыр гуа ли йи тян дэ йи ван щи; ган до ган зо, фын ба хо шо хуон чун гуа ди лэ ли. 14­Хуон чун до-ли Еги пет ди йи че ди фон шон ли. Чян-ван ди хуон чун ба ди пи зы пу ман ли. Җы му дуә ди хуон чун зэ җы гә ди фон-шон зочян мә йү гуә, йи ху е мә йү гуә. 15­Хуон чун зу нэ му дуә ди йи мяр, та му ба чүан ди мян гэ чў ли, сы җу-ба ха ду

144

Җе фон 10

хи дё ли! Та му ба тан до ни ди лын зы мә да сы ди йи че цо лян фу шон ди го тян ду чы дё ли. Еги пет ди йи че ди фон шон лян йи гә лю цоцор дэ йи гә фу еер ду мә шын ха. 16­Еги пет-ди хуон шон хуон хуон-мон мон ди ба Му са лян Ха ру нэ кә җё ди лэ, ги та му фә ди:

– Вә ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля дэ ги ни му ган ли гў на хар ли! 17­Щүан зэ чин ни му ба вә ди гў на хар җы йи хуэй е фон шә! Ни му чи то ди җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба җы гә бэ ля да вә гын чян җә гуә чи.

18­Му са да Еги пет хуон шон гын чян чў чи, чи то ли Җў ли. 19­Җў җё щи фын гуа че лэ ли; җы гә да фын ба йи че хуон чун гуа до Хун хэ ли ту ли. Зу җы му җя Еги пет ди фон шон йи гә хуон чун ду мә ю ли. 20­Кә сы Җў җё Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мэ щин ба исраил жын му фон кэ.

Ди­җю­гә­бэ­ля­–­хи­нан­21­Йи ху Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ба шу җо чў тян чын кэ йихар, да хи нан ба чүан

Еги пет зон ян ни. 22­Му са ба шу җо чў тян чын кэ ли хар, да хи нан ба чүан

Еги пет зон ян ли сан тян. 23­Еги пет жын му йи гә ба йи гә кан бу җян ли, сан тян та му зэ зан ди вәр шон мә дун тан. Кә сы исраил жын му җў ди ди фон шон ю гуон лён ни. 24­Еги-пет ди хуон шон ба Му са җё лэ, фә ди:

– Чи, бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи! Ба ни му ди нү жын лян ва му ду лин шон чи; кә сы җё ни му ди ню, ён ян дин шын до җы тар.

25­Му са хуэй да ди фә сы: – Бу, бу дый чын! Ни ян дин ги вә му ё ба җү гўр ба ни-

ди дэ шо гўр ба ни ди сын лин ги ги ни, җё вә му ги Анла хў Тор ля хо хор ба гўр ба ни җү ги. 26­Вә му ба йи че сын лин ё на шон зу ни, йи гә ду бу нын шын ха. Вә му ян дин гә җя ги Анла хў Тор ля ба җү гўр ба ни ди сын лин ё җян ги ни. Хан мә до нэ тар ди зы чян, вә му бу җы до, ба на гә сын лин ё ги Анла хў Тор ля җү ги ни.

145

Җе фон 11

27­Кә сы Җў җё Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мэ щин ба исраил жын му фон кэ. 28­Хуон шон ги Му са фә ди:

– Ни да җы тар гун! Бә җё вә зэ җян ни ли. Вә зэ йи хуэй ба ни дан кан җян, ни ву чон ни!

29­Му са фә ди: – Ни фә дуй ди ни: җын шы ни зэ бу җян вә ли.

Ди­шы­гә­бэ­ля­–­ту­шу­зы­му­ди­ву­чон­

11­Җў ги Му са кә фә ди: – Вә ги Еги пет ди хуон шон лян та ди мин жын да фа

лин йир ди йи гә бэ ля ни. Йи ху та ян дин ба ни му фон кэ ни, хан ба ни му ду да җы тар ган чў чи ни. 2­Ни чи, ги исраил-жын му фә ги, җё та му да лин җү гын чян ба җин-йин дун щи ёшон.

3­Җў җё еги пет жын му тэ нэ исраил жын му ни. Еги пет ди гуан жын му лян мин жын е тэ нэ Му са ди ни, сы лён ди та сы йи гә ви да жын. 4­Му са ги Еги пет ди хуон шон фә ди:

– Җў җы му җя фәди ни: «Җир гә бан-ени Вә да Еги пет ди җун җян ни зу гуә чи ни. 5­Еги пет ди мый йи җя зы ди ту йи гә эр зы ду ву чон ни: да щян зэ ди хуон шон ди ту йи гә эр зы шон да тур, йи чыр до зэ мә фон ни мә мян ди нў нү ди ту йи гә эр зы шон. Йи че сын лин ди ту шу зы е сы дё ни. 6­Еги пет ди ди фон шон ман гә чўр нын тин җян да кў-луан ху ди шын-чи; җы му гә сын за юцу Еги пет хан мә йү гуә ни, вон ху е бу йү ли. 7­Кә сы исраил жын му җя ни ди гу ва зы җо чў жын дэ сын лин ду бу чў шын ли! Нэ хур ни зу җы до ни: Вә сы Җў! Вә ба еги пет жын му лян исраил жын му фын кэ ни».

8­Лин йир Му са фә ди: – Дан сы ни ди гуан жын му до вә ди мян чян лэ, гуй ха,

чи то ди җё вә лян вә ди мин жын да җы тар зу дё, нэ хур вә цэ да җы тар зу дё ни.

Му са чи хын хын ди да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё-ли. 9­Җў зо чян ги Му са фә гуә:

146

Җе фон 12

– Еги пет ди хуон шон бу тин ни ди хуа, зу җы му җя Вә зэ Еги пет хан нын щян дуә йү ди кэ ра мэ ти.

10­Му са лян Ха ру нэ зэ Еги пет хуон шон ди мян чян щян ли җы ще зы кэ ра мэ ти, кә сы Җў җё хуон шон ди щин нин дё ли, хуон шон ба исраил жын му да та ди гуй җя ни мә фон кэ.

Исраил­жын­му­ди­Пас­ха­җе­чи­

12­Җў зэ Еги пет ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2­Ба җы гә йүә суан чын ни му ди җын йүә*. Да җы гә

йүә да шон щин нян кэ тур ни. 3­Ни му ги исраил жын му ду фә ги: җы йүә ди ди шы тян җё мый йи җя зы ди җон гуй ди ян дин ви та ди җя щя җян йи гә ён го зы хуэй җә сы җү лү го-зы. 4­Та ди җя щя ди жын ку зы дан шо, ба йи гә ён го зы йи ха чы бу шон, нэ хур җё та лян та ди дин җин ди лин җү җо чў җя ни ю җи ку жын, зу ба ён го зы фын кэ. Җя ни җигә жын нын чы шон, зу җо чў нэ җигә жын фур фын кэ. 5­Сын лин ли ту ни му ян дин ё җян чўлэ йи гә йи суй ди, мәю дуан-бян ди гун-ён го зы хуэй җә сы гун җү лү гозы ни. 6­Җё җы гә сын лин зэ ни му ди җя ни шын до җы гә йүә ди ди шы сы тян ди хи ли. Йи ху җё йи че исраил жын ба гә җя щү ха ди сын лин зэ дё. 7­Зэ сый җя ди җя ни чы жу, мин жын зу ба нэ гә фон зы ди лён ха ни ди мын куон лян мын куон го ту на зэ ха ён ди ще ё мә дё ни. 8­Нэ йи ван щи та му ба ён жу зэ хуә шон ё ко фу, чы дё ни; лян кў цо дэ мәю җё мян ди мә мә ё чы ни. 9­Ба ён жу ян дин ё ко фу ни, бу нын чы сын жу, е бу нын чы зэ фи ли ту җў ха ди жу. Ни му ян дин ё чы хў лун ко ха ди ён го зы ни, лян ту, туй ба зы дэ йи че чон чон-дўдў. 10­Ни му бу нын ба шын ха ди жу гә до ди эр тян. Жу дан мә чы шон шын ха ли, хи ли ба та ян дин ё зэ хуә ли ту шо дё ни. 11­Ни му чы кэ ли, ёни ба дэ зы лый шон, җүә шон ба хэ чуан-шон, шу ни ба җў гун зы на шон, куэ куэ ди ё чы ни – җы сы Җў ди Пас ха җе чи.

* 12:2 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.

147

Җе фон 12

12­Нэ йи ван щи Вә зу гуә Еги пет, ба йи че ту шу зы – эр ва зы дэ сын лин ди гун ту шу зы ду са дё ни. Вә ги та му зы ги ни: Еги пет ди йи че хў да му бу җы сыса. Вә сы Җў! 13­Мын-куон шон ди ще зу сы ни му зэ на ни җў ди җи хо. Вә кан җян җы гә ще, зу да ни му ди фон зы гын чян зу гуә чи ни. Вә зуй еги пет жын му ди сы хур, ба ни му йи дяр ду бу хэ. 14­Ни му нян нян ян дин ё гуә җы гә җе чи ни, ви Җў зун хў та ни. Ни му ди ху бый е ян дин ё зун хў җы гә җе чи ни – жы сы Вә ги ни му ги ха йи на вар ди фа лү.

Мәю­җё­мян­мә­мә­ди­җе­чи­15­Җў хан фә ди: – Җы чи тян ли ту ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә,

гуон ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. Да ту йи тян да шон, ни-му зу ба җя ни ди йи че җё мян чү дё. Сый җы чи тян ли ту дан чы ю җё мян ди мә мә, ба та ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ди җун җян ни чү дё ни. 16­Ту йи тян дэ ди чи тян ни му шудо йи дар ни бэ вон Хў да. Җы лён тян, чў гуә шә лү чы ди, ни му са хуә ду бу нын ган. 17­Ни му ё зун хў җы гә мәю җё мян ди мә мә җе чи ни, йин цы сы зу җы йи тян Вә ба ни му ди йи че зў да Еги пет лин чў лэ ли. Ни му лян ни му ди ху бый ян дин ё зун хў җы гә җе чи ни – җы сы Вә ги ни му ги ха йи на вар ди фа лү. 18­Да ту йи гә йүә ди ди шы сы тян ху шон да шон, до ди эр шы йи тян ди ху шон, ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. 19­Җы чи тян ли ту ни му җя ни бу нын гә җё мян. Чы ю җё мян чы ди ди жын бу лүн бын гуй җя сын-ён ха ди хуэй җә сы вэ гуй жын еба, ба та му ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ди җун җян ни чү дё ни. 20­Ни му бу нын чы ю җё мян ди чы ди; ни му җў ди йи че ди фон шон ду ё чы мәю җё мян ди мә мә ни.

Исраил­жын­му­ту­йи­хуэй­гуә­ли­Пас­ха­җе­чи­ли­21­Му са ба исраил жын ди йи че ло жын җё ди лэ, ги та му

фә ди:

148

Җе фон 12

– Җё мый йи җя зы ди җў жын җян чўлэ йи гә ён го зы, ба та зэ дё, ни му гуә Пас ха җе чи чи. 22­Ни му ба зэ дё ди ён го зы ди ще до дё пын пын зы ни, на йи ба ис соп цо, ба та зэ җы гә ще ли ту мын шы, йи ху ба мын лян мын куон го ту на ще мә дё. Йи чыр до ди эр тян ган зо сый ду бә чў мын. 23­Җў са еги пет жын му ди сы хур, ба мын куон шон лян мын го ту мәха ди ще кан җян, да җы тар зу гуә чи ни. Җў җё хэ мин-ди тян щян бу җин ни му ди җя, ба ни му бу да сы. 24­Ни му лян ни му ди эр зы му ян дин ба җы ще фын фу, зу щён фа лү йи ён, ё зун хў ни. 25­Җи сы ни му до Җў ги ни му щү ха ди ди фон шон ли, ни му ё зун хў җы гә җе чи ди ган бан ни. 26­Ни-му ди эр нү дан вын ни му: «Җы гә куй чын ю са йи сы ни?» 27­Ни му ё хуэй да ни: «Җы сы ги Җў җү ди Пас ха* җе чи ди гўр ба ни, йин цы сы Та зэ Еги пет да исраил жын му ди җя гын чян зу гуә чи ли. Җў ба еги пет жын му да сы ли, кә сы ба за му ди мин җю ха ли».

Исраил жын му гуй ха бэ вонли Җў ли. 28­Та му зу җо чў Җў ги Му са лян Ха ру нэ ги ха ди фын фу ган ли.

Ба­Еги­пет­ди­ту­шу­зы‑эр­ва­зы­ду­са­дё­ли­29­Бан-ени Җў ба еги пет жын му ди йи че ту шу зы-эр ва-

зы са дё ли: да щян зэ ди хуон шон ди ту йи гә эр зы да шон йи чыр до бан фонзы ни зуә ди фан жын му ди ту шу зы шон. Ба йи че сын лин ди ту шу зы е да сы ли. 30­Хи ли Еги пет ди хуон шон дэ та ди гуан жын му лян чүан гуй җя ди мин жын ду җин щин лэ ли. Еги пет ди сы җу-ба хани нын тин җян да-кў-луан ху ди шын чи, йин цы сы мый йи җя зы ву чон жын ли. 31­Еги пет ди хуон шон хи ли зу ба Му са лян Ха ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:

– Куэ да җы тар зу! Ни му лян ни му ди исраил жын му куэ куэ ди да вә ди гуй җя ни чў чи. Җо чў ни му ди йи че чи-то бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи! 32­Ба ни му ди ён чүн дэ ню чүн ду ёшон чи. Ни му ги вә е пан вон гә хо.

* 12:17 Пас­ха – җы гә хуа щён яхў ти ди хуа «Да гын чян зу гуә чи ди».

149

Җе фон 12

33­Еги пет жын му ба исраил жын му цуй ди, җё куэ куэ ди да та му ди гуй җя ни зу дё ни, та му фә ди:

– Ни му дан бу зу, нэ хур вә му ду ву чон ни. 34­Исраил жын му ба мәю җё мян ди мян гә до хуә мян

пын ни, на йи шон гуә чў (нэ гә сы хур та му хан ги җы гә мян ли ту мә гә җё мян), бый до җя гуэ зы шон ли. 35­Та му җо чў Му са ги ха ди фын фу зэ еги пет жын му гын чян ёли җин-йин дун щи дэ йи шон ли. 36­Җў җё еги пет жын му тэ нэ Та ди мин жын ни. Исраил жын му ё са, еги пет жын му зу ги ли са ли. Зу җы му җя исраил жын му ба еги пет жын му ди фу гуй на шон зу ли.

Исраил­жын­му­да­Еги­пет­чў­лэ­ли­37­Исраил жын му да Раам сес чын пу ни чў лэ, бу щин йи-

чыр зу до Сок хоф ди фон ни ли. Бу суан нү жын му лян ва му, гуон нан жын ю лю бый чян жынни. 38­Исраил жын му ёди ню дэ ён да Еги пет зу ли. Лян та му йи дар ни хо шо дан-лин мин зў ди жын е чў лэ ли. 39­Зэ лў шон та му да Еги пет на чў лэ ди мәю җё мян ди мян луә ли мә мә ли, йин цы сы еги пет жын му ба та му куэ куэ ди да нэ тар ган чў чи ли, та му ба дан лин чы ди ду мә ше лү бян йи.

40­Исраил жын му зэ Еги пет җў ли сы бый сан шы нян. 41­Сы бый сан шы нян гуә ли ди нэ йи тян, Җў ди мин жын-ди зў йи ман да Еги пет чў лэ ли. 42­Җы йи ван щи Җў гә җя бо хў ли исраил жын му ли, ба та му да Еги пет лин чў лэ ли. Җы сы Җў ди йи ван щи! Исраил жын му ди йи бый зы гын йи бый зы җы йи ван щи ё бу фи җё.

За­му­җя­ё­гуә­Пас­ха­җе­чи­ни­43­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Җы сы Вә ги ни му ги ха ди Пас ха җе чи ди фа лү: дан лин

мин зў ди жын му бу нын чы җы гә Пас ха җе чи ди ён го зы. 44­Ни му ги мэ ха ди нў ян дин ё зў сун нэ ти ни, йи ху та цэ нын чы җы гә ён го зы ди жу ни. 45­Зэ ни му җя ни дон ки ди дан лин мин зў ди жын лян гўха зў хуә ди жын е бу нын чы

150

Җе фон 13

җы гә Пас ха җе чи ди жу. 46­Ни му ба җы гә жу ян дин ё зэ җя ни чы ни, вон вэ ту бә на чў чи. Ба ён го зы ди гў дў йи гә ду бә җә хуэ. 47­Йи че исраил жын ё зун хў җы гә җе чи ни. 48­Мә зў сун нэ ти ди жын бу нын чы җы гә жу. Зэ ни му җун җян ни җў ди на гә вэ гуй жын дан щён зун хў Пас ха җе чи ди куй чын, ни му ян дин щян ту ни ги та ди җя ни ди йи че нан жын ба сун нэ ти ё зў дё ни. Зу җы му җя та му чын ха зу щён сын-ён ха ди исраил жын ни, нэ хур та му цэ нын чы Пас ха җе чи ди ён го зы. 49­Мый йи гә сын-ён ха ди исраил-жын лян ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын йи мур-йи ён ё зун хў җы гә фа лү ни.

50­Исраил жын му ду зун ли Җў че чў Му са лян Ха ру нэ ги ха ди фын фу ли. 51­Җў зу нэ йи тян ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ли.

«Ни­му­ба­җы­йи­тян­җи­ха»­

13­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни му ба йи че ту шу зы ги Вә ё ги ги ни, йин цы-

сы исраил жын му ди ту йи гә эр зы лян сын лин ди ту шу зы ду сы Вә ди.

3­Му са ги исраил жын му фә ди: – Ни му ду ба җы йи тян ё җи ха ни. Җир гә ни му да Еги пет

зу дё ли – җы сы ни му дон ли нў ди ди фон. Җир гә сы Җў на Та ди да ли лён ба ни му лин чў лэ ди жы зы. Ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. 4­Ни му да Еги пет чў чи ди җы йи тян сы җын йүә*, – җы зу сы ту йи гә йүә. 5­Җў зо чян ги ни му ди зў зў-бый бый дў ли җу ба ха нан ей жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди ди фон ги ни му ги ги ни. Җи сы Җў ба ни му лин до тон ню нэ зы дэ фын ми ди фу җү ди фон шон, ни му ё нян нян гуә җы гә җе-чи ни. 6­Чи тян ли ту чў гуә мәю җё мян ди мә мә ни му бә чы дан лин мә мә, йи ху ди чи тян ди нэ йи тян ни му ё гуә җы гә

* 13:4 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.

151

Җе фон 13

җе чи ни, җин ян Җў ни. 7­Җы чи тян ли ту ни му ян дин ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. Ни му җў ди ди фон шон бу нын гә җё мян хуэй җә сы ю җё мян ди мә мә. 8­Җе чи да тур ди нэ йи тян ни ё ги эр зы пә щё ни: «За му гуә җы гә җе чи ди йин йир сы Җў ба за му да Еги пет җе фон чў лэ ди сы хур, щян ли ви да кэ ра мэ ти ли». 9­Ни гуә җы гә җе чи ди сы хур, җы гә ги ни зу щён зэ ни ди шу шон дэ бын лу шон дэ ди йи гә җи хо йи ён, җё ни йи на вар нян дэ щи щүә Җў ди фа лү ни, йин цы сы Җў на Гә җя ди да ли лён ба за му да Еги пет лин чў лэ ли. 10­Ни му ё нян нян зэ дин ха ди җы гә сы хур шон гуә җы гә җе чи ни.

Ту­шу­зы­му­ли­бян­ди­фын­фу­

– 11­Җў зо чян ги за му лян за му ди зў зў-бый бый дў ли җу ли, Та ба за му лин до Ха наан ди фон шон ни. 12­Йин ви нэ гә ни ба йи че ту шу зы ян дин ги Җў ё җү ги ни. Мый йи гә сын лин ди гун ту шу зы есы Җў ди. 13­Кә сы ба лү ди гун ту шу зы ни на ён го зы ё хуан гуә лэ ни. Ни дан на ён-го зы ба та бу хуан гуә лэ, нэ хур ян дин ба лү ва зы ди бә зы ё җә хуэй ни. Ни ян дин ё ба ни ди ту йи гә эр зы е хуан-гуә лэ ни. 14­Вон ху ни му ди эр зы вын ни му ни: «Җы гә ю са йи сы ни?» Ни җы му җя хуэй да: «Җў ба вә му на да ли лён да Еги пет – вә му дон нў ди ди фон шон – лин чў лэ ли. 15­Нэ хур Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли, ба вә му бу фон кэ, Җў ба Еги пет ди ту шу зы му – да жын ди ту йи гә эр зы дашон йи чыр до сын лин ди ту шу зы – йи че ду да сы ли. Йин ви җы гә вә му ба йи че сын лин ди гун ту шу зы ги Җў җү гиди-ни, ба ту йи гә эр зы ду хуан гуә лэ ди ни». 16­Ни зун хў җы гә фын фу, йин цы сы җы гә ги ни, зу щён зэ ни ди шу шон лян бын лу шон дэ ди йи гә җи хо йи ён, җё ни җи ха: Җў на Гә-җя ди да ли лён ба за му да Еги пет лин чў лэ ли.

Йүн­цэ­җў­зы­дэ­хуә­җў­зы­17­Еги пет ди хуон шон ба исраил жын му фон кэ ди сы хур,

Хў да ба та му да фи листим жын му ди ди фон, да нэ гә җе-лў шон мә лин. Хў да фә ди:

152

Җе фон 14

– Дан сы па щён Вә ди мин жын пын җян да җон ди сы чин, таму щин ни ху хуэй ни, йүан хуэй щён хуэй Еги пет чи ни.

18­Йин ви җы гә Хў да ба та му да йүан лў шон, зу гуә са-вә вон Хун хэ лин шон зу ли. Исраил жын му на ди җүн-чи да Еги пет чў лэ, кә җя шә лү ди да җон ни. 19­Му са ба ву чон ли ди Юсуф ди гў дў на шон зу ли, йин цы сы Юсуф ву чон ди зо чян җё исраил жын му зэ та ди мян чян дў ли җу ли, фә сы:

– Хў да җю ни му мин ди сы хур, ни му ян дин ба вә ди гў дў да җы гә вәр шон лян ни му йи дар ни на шон зу .

20­Исраил жын му да Сок хоф ди фон шон зу дё, до ли Ефам ди фон шон ли, зэ нэ тар та му за ли йи гә йин пан. Җы гә вәр зэ са вә ди бян җе ни. 21­Бый тян Җў зэ йүн цэ җў зы ни зэ та му ту ни зу ди, зы лў ди ни; хи ли Җў зэ хуә җў зы ни зэ та му ди ту ни зу ди, на хуә ги та му җо лёнди ни. Зу җы му җя җё та му йи тян, йи ван щи нын зу лў. 22­Бый тян йүн цэ җў зы, хи ли хуә җў зы бу тын ди зэ та му ту ни зу ди ни.

Исраил­жын­му­гуә­ли­Хун­хэ­ли­

14­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни чи, ги исраил жын му фә ги, җё та му җә гуә лэ,

зан до Пи-Гахи роф ди фон ди дуй мян зы, Миг дол ди фон лян Хун хэ ди дон җун ни, ко Ва ал-Це фон гын чян. Ба йин-пан за до Хун хэ гын чян. 3­Еги пет ди хуон шон сы лён ди, исраил жын му ми ли лў ли, са вә ба та му дон чў ли. 4­Вә җё хуон шон ди щин нин дё ни, та чў лэ, җуй ни му ни. Вә ба Еги пет ди хуон шон лян та ди җүн дуй да бэ ни. Нэ хур та му зу тэ нэ Вә ни, җы ха ни – Вә сы Җў!

Исраил жын му зу җы му җя ган ли. 5­Еги пет ди хуон шон тин җян исраил жын му кә җя по дё ли, та лян та ди гуан-жын му щин ни ху ли хуэй, фә ди:

– За му ган ли йи гә са сы чин?! За му җё исраил жын му по дё ли, җы хур за му ба җы ще зы нў дю дё ли!

6‑7­Еги пет ди хуон шон шон ли ма чә, ба лин җүн дуй ди җүн гуан дэ җүн дуй җё ди лэ, лян лю бый дин хо ди ма чә

153

Җе фон 14

дэ Еги пет ди йи че дан лин ди ма чә йи дар ни да Еги пет чў-лэ ли. 8­Җў җё Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли; хуон шон чў лэ, җуй исраил жын муди ни еба, исраил жын му ту на ди го гор ди, йи дяр ду мә хэ па да Еги пет зу дё ли. 9­Еги пет ди җүн дуй, йи че ма, ма чә лян ма шон чи ди җүн жын му ба исраил жын му зэ Хун хэ бон гәр ни нян шон ли. Та му ди йин пан зэ җы тар зади ни; нэ гә вәр ко Пи-Гахи роф ди фон гын чян ни, зэ Ва ал-Це фон ди фон ди дуй мян ни. 10­Исраил-жын му йи кан са: Еги пет ди хуон шон лян җүн дуй ба та му җуй шон ли, тэ хэ ли па ли, зу чи то ди җё Җў ба та му ди мин җю ха ни. 11­Та му ги Му са фә ди:

– Нан дый зэ Еги пет мәю сун вә му ди вәр ма? Ни ви са ба вә му лин до җы гә са вә ни ву чон лэ ли? Ни ба вә му да Еги пет лин чў лэ, ни кан, ни ган лигә са сы чин! 12­Нан-дый вә му чў лэ ди сы хур ги ни зо чян ба җы гә нын йү ди сы чин мә фә гуә ма? Вә му ги ни фә ли: «Ни бә гуан вә-му ди сы чин, җё вә му зэ Еги пет дон нў чи до вә му шон хо ди хын». Зэ Еги пет йи на вар дон нў би зэ са вә ни ву-чон ди чён щёр!

13­Му са хуэй да ди: – Ни му бә хэ па ли! Зан ди вын выр ди. Җир гә ни му

кан җян ни, за му җя Җў җю ни му ни! Ни му ба җы ще еги-пет жын йүн зун зэ бу җян. 14­Җў ви ни му җын җан ди ни; ни му гуон ё нан вын ха ни.

15­Җў ги Му са фә ди: – Ни ви са ла ди кў шыр чи то Вә ди ни? Ни җё исраил-

жын му вон чян зу. 16­Ни ба ни ди җў гун зы на че лэ, җо чў хэ зы чын кэ йихар. Хэ ни ди фи фын кэ ни, исраил жын му да ган нан ди шон нын зу гуә чи. 17­Вә җё еги пет жын му ди щин чон нин дё ни, йин ви җы гә та му җин до хэ ли ту җуй ни му ни. Кә сы Вә ба Еги пет ди хуон шон, ба та ди җүн дуй, ма чә лян чи ма ди җүн жын ду да бэ ни. Та му тэ нэ Вә ни! 18­Вә ба та му да бэ ди йи ху, та му зу җы дони – Вә сы Җў!

19­Хў да ди тян щян зо чян зэ Исраил дуй ву ди ту ни зу ди-лэ, щүан зэ зан до Исраил дуй ву ди ху ту ли. Йүн цэ җў зы

154

Җе фон 14

е зан до Исраил дуй ву ди ху ту ли, 20­зан до еги пет жын му лян исраил жын му ди җун җян ни ли. Ги еги пет жын му йүн цэ чын ха хи нан ли, кә сы ба исраил жын му җо лён ли. Йин ви җы гә җын җыр йи ван щи Еги пет ди җүн дуй мә-дый до исраил жын му гын чян. 21‑22­Му са җо чў хэ ба шу чын кэ ли хар, Җў зу на дун фын ба хэ ни ди фи гуа туә ли. Дун фын гуа ли җын җыр йи ван щи, фи фын кэ ли, зу щён лён тў чён йи ён, зан ха ли, хэ ди зы ган ли. Исраил жын-му да ган ди зы шон гуә ли хэ ли. 23­Еги пет жын му җуй исраил жын муди ни, та му лян ма, ма чә дэ ма шон чи ди җүн жын му е ду җин ли хэ зы ли ту ли. 24­Тян лён ди зы чян, Җў да хуә җў зы лян йүн цэ җў зы ли ту ба Еги пет җүн дуй вон ли хар, җё та му йи ха ду луан хуон ли. 25­Җў җё Еги пет ма чә ди гў лў нон дё ни ли ту ли, гў лў бу җуан ли. Еги пет-жын му фә ди:

– Җў ги исраил жын му бон мон да за му ди ни. За му куэ-куэ ди да та му ди мян чян ё по ни!

26­Җў ги Му са фә ди: – Ни ба шу җо чў хэ зы чын кэ, җё фи йүан хуэй хәдо йи-

дар ни, ба еги пет жын му лян та му ди ма чә дэ ма шон чи ди җүн жын му ду ян сы чи.

27­Му са ба шу җо чў хэ чын кэ ли, ган зо хэ ни ди фи йүан-хуэй хәдо йи дар ни ли, зу щён зо чян йи ён ли. Еги пет жын му җо чў да фи лон по ди ни, Җў ба та му ду зэ хэ ли ту ян сы ли. 28­Хэ ни ди фи, зу щён зо чян йи ён, до йи дар ни ли, ба йи че җуй исраил жын му ди ма чә, чи ма ди җүн жын му лян Еги пет-ди җүн дуй ян сы ли – йи гә ду мә шын ха. 29­Исраил жын му да хэ ди ган ди зы шон зу ди сы хур, фи фын кэ ди ни, зу щён лён тў чён йи ён. 30­Нэ йи тян Җў ба исраил жын му ди мин да еги пет жын му ди шу ни җю ха ли. Исраил жын му җян-ли: еги пет жын му ди мэ ти зэ хэ ян шон ни. 31­Исраил жын му кан җян за му җя Җў на гә җя ди да ли лён ба еги пет жын му да бэ ли, та му хэ па ди тэ нэли Җў ли, ба Та дэ Та ди хуә җи Му са щин фу ли.

155

Җе фон 15

Му­са­дэ­Ма­риам­ди­чү­зы­

15­Му са лян исраил жын му ги Җў чон ли гә чү зы:

Вә куа җён Җў ни, йин цы сы Та ба ви да дый шын на лэ ли!

Та ба Еги пет ди ма дэ ма шон чи ди җүн жын му эр дё хэ ли ту ли!

2­Җў сы вә ди Бо хў җя; Та ба вә ди мин җю ха ли! Та сы вә ди Хў да, вә щён куа җён Та ни! Та сы вә ди да да ди Хў да, вә щён куа җён Та ни! 3­Җў сы Җүн жын; «Җў» – зу сы Та ди мин зы! 4­Та җё Еги пет ди җүн дуй дэ та му ди ма чә де до хэ

ли ту ли, ба дин хо ди җүн гуан му зэ Хун хэ ли ту ян сы ли! 5­Шын хэ ба та му гэ чў ли, зу щён шы ту йи ён, ба та му ян дё хэ ди зы ни ли! 6­Җў! Ни ди юшу ю би бу чын ди да ли лён ни! Җў! Ни ди юшу ба дуй ту му да суй ли! 7­Ни на ви да ли лён ба фан че лэ ди жын му да бэ ли! Ни ди чи ба та му, зу щён хуә шо мый цо ди йи ён,

шо дё ли! 8­Ни җо чў хэ зы чуй ли йи ку чи, фи дуй до

йи дар ни, зу щён чён йи ён, зан ха ли! Хэ ди зы ган дё ли. 9­Дуй ту фә ди: «Вә щён ба та му нян шон җуа чў ни. Ба та му ди фу гуй суй бяр чён шон, фын кэ ни. Вә ба до на чў лэ, ба та му ду са дё ни». 10­Җў! Ни гуон чуй ли йи ку чи, хэ зу ба еги пет жын му ян сы ли! Та му, зу щён щи ла йи ён, ян дё шын фи ли ту ли!

156

Җе фон 15

11­Җў! Зу щён лян Ни йи ёнди, хан ю Ви да диХў да ни ма?!

Сый хан, зу щён Ни йи ён, гуй җун дэ сын за? Сый хан, зу щён Ни йи ён, нын щян кэ ра мэ ти? 12­Ни ба Ни ди юшу чын кэ ли, ди тў ба дуй ту му мэ чў ли! 13­Ни ба Ни җю ха ди җы гә мин жын на йүн зун

гэ будё ди нэ чин лин ди ни! Ни на Ни ди да ли лён ба та му вон Ни ди гуй җун

ди фон шон лин ди ни. 14­Мин зў тин җян, зу хэ ли па, луан хуон ли. Фи листим жын му да ли лын җан ли. 15­Ба Едом ди фон шон ди вон зы му ха җин ли; сын за ба Моав ди фон шон ди лин шу жын му

җуа чў ли; Ха наан ди фон шон җў ди жын му пә фан ха ли. 16­Сын за дэ хэ па ба та му җуа чў ли! Җў! Та му кан җян Ни ди да ли лён хэ па ди, зу щён шы ту йи ён, зан ди ни, дын ди, җи сы чын ха Ни ди мин жын да та му ди мян чян зу гуә чи ни! 17­Ни ба Ни ди мин жын лин до Ни ди го сан шон, ба

та му, зу щён фу йи ён, зэ до нэ тар! Нэ сы Ни, Җў, ги Ни Гә җя җян чў лэ ди

җў ди вәр, зу сы Ни Гә җя щю гэ ха ди гуй җун Сы! 18­Җў! Ни йи на вар сы Хуон шон, Ни ди Хуон шон ди чүан ли йүн зун бу ван.

19­Исраил жын му да ган ди шон гуә ли хэ зы ли, кә сы Еги пет ди ма чә, ма дэ ма шон чи ди җүн жын му җин ли хэ ли ту ди сы хур, Җў җё фи хә чў ба та му ду ян сы ли.

20­Ха ру нэ ди җе җе Ма риам нү шын жын шу ни ба ба ла гўр на шон, дан лин нү жын лян та йи дар ни йи ха ни да ба ла гўр-ди ни, йи ха ни тё тё ву ди ни. 21­Ма риам ги та му чон туә ли:

– За му ё куа җён Җў ни,

157

Җе фон 16

йин цы сы Та ба ви да дый шын на лэ ли! Та ба Еги пет ди ма дэ ма шон чи ди җүн жын му ду

эр дё хэ ли ту ли!

Мер­ра­ди­фон­шон­ди­кў­фи­22­Йи ху Му са ба исраил жын му да Хун хэ гын чян лин шон

зу дё, до ли Сур са вә ни ли. Зэ җы гә са вә ни та му зу ли сан тян, зо бу җуә хә ди фи. 23­Та му до ли Мер ра ди фон шонли, кә сы нэ тар ди фи е хә бу чын, йин цы сы фи кў ди хын. Йин-ви җы гә ба нэ гә ди фон җё ди Мер ра*. 24­Исраил жын му гон до Му са ди вын ли та ли:

– Җё вә му хә са ни? 25­Му са чи то туә Җў ли, Җў зу ба йи куэ зы му ту ги та зы-

ги ли. Му са ба му ту на шон, эр дё фи ли ту, фи дон вәр кә җя нын хә ли. Җў зэ нэ тар ба Та ди фа лү дэ мин лин ги та му ги ги ли, хан зэ нэ тар ба та му зы ян ли. 26­Анла хў Тор ля фә сы:

– Ни дан тин Вә ди хуа, зэ Вә ди мян чян ган гун до, зун хў Вә ди мин лин, нэ хур Вә на еги пет жын му шу ха ди йи гә бэ ля ду бу зуй щин ни, йин цы Вә сы канхо ни ди бинди Җў!

27­Йи ху исраил жын му до ли Елим ди фон шон ли; нэ тар ю шы эр гә фи чүан лян чи шы гә ми зор фу ни. Та му зэ фи бон гәр ни ба йин пан за ха ли.

Ман­на­лён­шы­лян­нан­чун­чёр­

16­Исраил ди йи че мин жын да Елим ди фон шон чи шын зу дё ли. Та му да Еги пет чў лэ ди эр гә йүә ди шы ву

тян ди нэ йи тян до ли Син са вә ни ли. Та му зан ди җы гә вәр зэ Елим лян Син са вә ди дон җун нини. 2­Исраил жын му зэ җы гә са вә ни гон до Му са дэ Ха ру нэ ли, 3­ги та му лён-гәр фә ди:

– Җў зо чян дан ба вә му зэ Еги пет да сы – җы гә до вә му-шон дуә му хо! Зэ Еги пет вә му зэ жу гуә гын чян зуә ди лэ,

* 15:23 «Мер­ра»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Кў ви до».

158

Җе фон 16

дў зы йи на вар чы боди ни. Кә сы ни му ба вә му лин до җы гә са вә ни, щён җё вә му зэ җы тар вә сы ни ма?

4­Җў ги Му са фә ди: – Вә ги ни му да тян шон ги чы ди ни. Җё мин жын мый

йи тян чў чи, нэ йи тян сы йүн дуә шо лён шы, зу шу дуә шо. Җы му җя Вә нын зы ян та му, кан та му ба Вә ди фын фу зун хў ни ма бу зун хў. 5­Ди лю тян ди нэ йи тян җё та му ба лён тян ди лён шы шу ха, ба чы ди шә лү ха.

6­Му са лян Ха ру нэ ги исраил жын му фә ди: – Җў ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли – ни му ба җы гә

җир гә ху шон зу җы до ха ни. 7­Мир гә ган зо йи зор ни му ба Җў ди ли лён дэ гуон лён кан җян ни. Та ба ни му ди гон до кә җя тин җян ли. Сый дан сы гон до вә му, та гон до Җў ди ни!

8­Му са кә фә ди: – Җў ху шон ги ни му ги жу ни, ган зо ги ни му ги чы бо ди

лён шы ни, җё ни му ра зы ни, йин цы сы Та кә җя тин җян-ли, за му җя ни му гон до Та ди ни. Ни му дан гон до вә му, шы да шы җы зу сы ни му гон до Җў ди ни!

9­Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни чи, җё йи че исраил жын шудо йи дар ни, зан до

Җў ди мян чян, йин цы сы Та кә җя ба та му ди гон до ди хуа тин җян ли.

10­Ха ру нэ ги Исраил ди йи че жын фә хуа ди сы хур, та му ба ту җуан гуә чи җо чў са вә ни йи кан са, мын мын ди ба Җў ди гуон лён зэ йүн цэ ли ту кан җян ли. 11­Җў ги Му са фә ди:

– 12­Вә кә җя ба исраил жын му ди гон до хуа тин җян ли. Ни ги та му фә ги: ху шон та му чы жу ни, ган зо чы чы бо ди лён шы ни. Җы му җя та му зу җы до ни, Вә, Анла хў Тор ля-сы, та му ди Җў!

13­Ху шон йи да чүн нан чун чёр фи ди лэ, луә до ди пи зы-шон, ба йин пан ду пу дё ли. Ган зо лў фи луә до йин пан ди сы җу-ба ханили. 14­Лў фи ган дё ди йи ху, са вә ни ди ди мян-шон пу ли йи цын зы, зу щён хи ли луә ха ди фон йи ён ди, бә пян пяр дун щи. 15­Исраил жын му ба җы гә дун щи кан җян, бу җы до җы гә сы са, зу йи гә вын йи гәди ни:

159

Җе фон 16

– Җы сы са-я? Му са ги та му фә ди: – Җы зу сы Җў ги ни му ги ха ди лён шы. 16­Җў зо чян ги-

ди фын фу: ни му ду ё шу җы гә дун щи ни; мый йи гә жын гә җя нын чы дуә шо, та зу ё шу дуә шо ни. Мый йи җя зы ди йи ку зы жын гуон нын шу лён гә ки ло.

17­Исраил жын му җо чў ги ха ди фын фу ган ли: юще зы жын шу ди дуә, юще зы жын шу ди шо. 18­Жын му лён җы гә дун щи ди сы хур йи кан са: сый шу ди дуә, та мәю дуә йү ди; сый шу ди шо, ги та гу ли. Мый йи гә жын нын чы дуә шо, та зу шу ли нэ му щер. 19­Му са ги та му фә ди:

– Бу җун җё сый ба җы гә лён шы шын до ди эр тян. 20­Кә сы юще зы жын мә тин Му са ди хуа, лю ха ли щер

лён шы. До ли ди эр тян ган зо йи зор, лю ха ди нэ ще зы лён-шы ли ту сын ли чун ли, юли чу ви до ли. Җы му җя ган ди жын му җё Му са чи шон лэ ли. 21­Мый йи тян ган зо йи зор жын му җо чў гә җя ди чы шу шу лён шы ди ни. Жә ту сэ ди сы хур, җы гә лён шы зу щё дё ли.

22­Ди лю тян та му дуә йү шу ли лён лэзы ди лён шы, мый йи гә жын шу ли сы гә ки ло. Мин жын ди йи че лин шу ги Му са ба җы гә сы чин фә ги ли. 23­Му са ги та му хуэй да ди:

– Җў кә җя ги ли фын фу ли: мир гә сы за му хуан ди жы-зы. Мир гә сы бэ вон Җў ди гуй җун шан бэ. Җир гә ни му ё цо са ни, зу цо ха, ё җў са ни, зу җў ха, ба шын ха ди лён шы ги мир гә лю ха.

24­Та му җо чў Му са ги ха ди фын фу ган ли: ба шын ха ди лён шы ги ди эр тян лю ха ли, җы ще лён шы ли ту е мә сын чун, е мәю са чу ви до. 25­Му са фә ди:

– Җир гә ни му чы лю ха ди лён шы! Йин цы сы җир гә сы бэ вон Җў ди гуй җун шан бэ жы зы. Ни му зэ йин пан вэ ту җир гә зо бу җуә лён шы. 26­Ни му ё лю тян шу лён шы ни, ди чи тян сы шан бэ, нэ йи тян йин пан вэ ту са ду мәю.

27­До ли ди чи тян ди нэ йи тян, юще зы жын йүан хуэй чў чи зо лён шы чи ли, кә сы та му ба са ду мә зо җуә. 28­Җў ги Му са фә ди:

160

Җе фон 17

– Ни му до жи сы хан бу щён зун хў Вә ди фын фу? 29­Ни-му җи ха, Вә сы Җў! Вә ё җё ни му хуан йи тян ни, йин ви җы гә ди лю тян Вә ги ни му ги лён тян ди лён шы ни; до ди чи тян, мый йи гә жын ё шын до җя ни ни, бә чў чи ли.

30­Йин ви җы гә исраил жын му ди чи тян ду хуан ха ли. 31­Исраил жын му ба җы гә лён шы җё ди «ман на», та зу щён ко риандр ди җун зы, ян сый бый быр ди, ви до зу щён лян фын ми луә ха ди бин зы йи ён. 32­Му са фә ди:

– Җў ги за му ги ди җы му җя ди фын фу: ба лён гә ки ло ман на ги за му ди ху бый лю ха, җё та му кан: Җў ба за му да Еги пет лин чў лэ ди сы хур, зэ са вә ни ги за му ги ли лён шы ли.

33­Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни на йи гә гуан зы, ги ли ту до лён гә ки ло ман на, гә до

Җў ди мян чян. Җы сы ги за му ди ху бый лю ха ди. 34­Ха ру нэ җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. Та

ба җы гә гуан зы гә до хә тун щён зы гын чян цон ха ли. 35‑36­Исраил жын му ба ман на чы ли сы шы нян, йи чыр до та му җў до Ха наан ди фон шон ди нэ гә сы хур. 36­(Нэ хур жын му лён лён шы ди фын лён ю эр шы гә литр.)

Да­шы­ту­ли­ту­тон­чў­лэ­ди­фи­(Фур­20:1‑13)­

17­Исраил ди йи че жын җо чў Җў ди фын фу да Син са-вә ни чи шын зу дё ли. До ли Ре фи дим ди фон шон, та му

ба йин пан за ха ли; нэ тар мәю хә ди фи. 2­Исраил жын му кә гон до туә Му са ли, та му фә ди:

– Вә му кон ли, ни ги вә му ба фи ги ги! Му са хуэй да ди: – Ни му ви са гон до вә ди ни? Ви са ни му зы ян Җў ди ни? 3­Кә сы мин жын кон ли, хан гон до Му са ли. Та му фә ди: – Ни ви са ба вә му да Еги пет лин чў лэ ли? Ни щён җё

вә му лян вә му ди эр нү дэ сын лин кон сы ни ма? 4­Му са чи то туә Җў ли: – Хў да-я! Җё вә лян җы гә мин жын за му җя бан ни? Та му

куэ зу на шы ту ба вә да сы ни.

161

Җе фон 17

5­Җў ги Му са фә ди: – Ни лян җигә исраил жын му ди ло жын йи дар ни зу до

мин жын ту ни. Ни шу ни ба зо чян да ли Нил хә фи ди нэ гә җў гун зы на шон. 6­Зэ Хо рив сан ди йи куэ да шы ту шон Вә зан до ни ди мян чян ни. Ни ба нэ йи куэ да шы ту на җў-гун зы дайихар, фи зу тон чў лэ ни, җё жын му хә чи.

Му са зэ Исраил ло жын му ди мян чян зу җы му җя ган-ли. 7­Ба нэ гә ди фон җё ли гә Мас са дэ Ме ри ва*, йин цы сы исраил жын му зэ нэ тар зын җон дэ зы ян Җў ли:

– Җў хан лян за му зэ йи дар ни ма, мә зэ?

Исраил­жын­му­лян­ама­лик­жынму­да­ли­җон­ли­8­Ама лик жынму лэ, до ли Ре фи дим ди фон ни лян исраил-

жын му да кэ җон ли. 9­Му са ги На вин ди эр зы Иса фә ди: – Ни җян чўлэ җигә жын, шә лү ди мир гә лян ама лик-

жынму да җон чи. Мир гә вә ба Хў да ди җў гун зы на до шу ни, зан до сан дин зы шон ни.

10­На вин ди эр зы Иса җо чў Му са ги ха ди фын фу ган-ли: чў чи лян ама лик жынму да ли җон ли. Нэ гә сы хур Му са, Ха ру нэ лян Ор шон ли сан дин зы шон ли. 11­Му са дан ба шу за че лэ, исраил жын му ба җон йин ди ни; та ба шу дан лё ха чи, ама лик жынму йин ди ни. 12­Кә сы йи ху Му са ди шу фа ли, Ха ру нэ лян Ор на лэ ли йи куэ зы шы-ту, җё Му са зуә до го ту ли. Та му лён гәр зан до лён ха ни йи чыр до жә ту луә ди сы хур, фу ли Му са ди шу ли. 13­Зу җы му җя На вин ди эр зы Иса ба ама лик жынму да бэ ли. 14­Җў ги Му са фә ди:

– Ни ба җы гә дый шын ще ха, бә җё ху бый вон дё ли, хан ги На вин ди эр зы Иса фә ги: Вә ба йи че ама лик жын ван чүан щё ме дё ни!

15­Му са ги Җў щю гэ ли гә җү гўр ба ни ди җуә зы, ги та нан ли йи гә мин зы, җё чын «Җў сы вә ди Чи». 16­Та фә ди:

* 17:7 «Мас­са»­дэ­«Ме­ри­ва» – җы лён гә хуа щён яхў ти ди хуа: «Зын җон» дэ «Зы ян».

162

Җе фон 18

– Җў дў җу ди ни, Та йи на вар лян ама лик жынму җын-җан ни.

Ио­фор­да­ло­Му­са­лэ­ли­

18­Му са ди вэ фу Ио фор – та сы Ма диан ди фон шон ди ахун – тин җян ли, Хў да ба исраил жын му да Еги-

пет лин чў лэ ди сы хур, ги Му са лян Та ди мин жын ган ли са сы чин ли. 2‑3­Ио фор зу лэ, ба Му са да ло ли, хан лин ди Му са ди щи фу зы Сеп фора (зо чян Му са ба та ди щи фу зы шын до вэ фу ди җя ни ли) лян лён гә эр зы. Сеп фора ди йи гә эр зы ди мин зы җё ди Гир сам, йин цы сы Му са зо чян фә гуә: «Вә сы зэ вэ гуй җў ди ли щён жын». 4­Дан лин йи гә эр зы ди мин зы җё ди Ели езер*, йин цы сы Му са зо чян фә гуә: «Вә да да ди Хў да сы вә ди Бон бан, ба вә ди мин җю ха ли, мә җё Еги пет ди хуон шон ба вә да сы». 5­Ио фор лин ди Му са ди щи фу зы лян лён гә эр зы до ли са вә ни ли. Нэ тар Му са ба йин пан за до Хў да ди гуй җун ди сан гын чян ли. 6­Ио фор җё жын му ги Му са фә ли: «Ни ди вэ фу, ни ди щи фу зы лян лён гә эр зы лэ ли». 7­Му са тин җян җы гә хуа, чў чи җе йин вэ фу чи ли, ба Ио фор лў чў щин тын ли. Та му йи гә ба йи гә вын ху ли, йи ху җин ли Му са ди җон фонни ли. 8­Му са ба Җў за му җя җю ли исраил жын му ди мин, ги Еги пет ди хуон-шон лян та ди мин жын ган хади йи че сы чин ду ги Ио фор фә ли. Та хан ги вэ фу ба исраил жын му зэ лў шон йү ха ди йи че кў нан ли бян фә ли зэ му сы за му җя Җў ба та му ди мин җю ха ли. 9­Ио фор тин җян җы йи че сы чин го щин за-ли. 10­Та фә ди:

– Җы ган Хў да! Җў да Еги пет ди хуон шон лян та ди мин-жын ди шу ни ба ни му җе фон чў лэ ли! Җы ган Хў да! Җў да дон нў ди япый шон ба ни му җе фон чў лэ ли! 11­Җир гә вә җы до ли: Җў би дан лин йи че хў да му ви да, йин цы сы еги-пет жын му ба исраил жын му җә мә ди сы хур, Җў ба җы ще ви да сы чин ган ли!

* 18:4 «Ели­езер»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Хў да сы вә ди Бон бан».

163

Җе фон 18

12­Ио фор ги Хў да ба шо ди гўр ба ни лян дан лин гўр ба-ни җү ги ли. Ха ру нэ лян Исраил ди ло жын му лэ, лян та йи дар ни зэ Хў да ди мян чян чы ли җы гә гуй җун чы ди ли.

Му­са­ба­лин­шу­жын­му­җян­чў­лэ­ли­(Чун­фә­фа­лү­1:9‑18)­

13­Ди эр тян Му са вын ли мин жын ди гуан сы ли, жын му зэ та ди мян чян да ган зо йи чыр зан до ху шон ли. 14­Ио фор ба җы гә кан җян, вынли Му са ли:

– Ни ги җы ще жын ган са ди ни? Ви са ни йи гәр зуә ди ни, җё жын му да ган зо йи чыр до ху шон зэ ни ди туан йүар ни зан ди ни?

15­Му са хуэй да ди: – Вә ян дин ё җы му җя ган ни, йин цы сы мин жын до вә

гын чян лэ, чи то ди җё вә вын Хў да ди вон щён ни. 16­Лён гә жын юли са сы чин, зу лэ зо вә ди ни, җё вә вын та му ди гуан сы ни, сый ди дуй ди ни, сый ди цуә ди ни. Вә хан ги та му пә щё Хў да ди фа лү дэ мин лин ди ни.

17­Ио фор фә ди: – Ни җы му җя мә ган дуй ди. 18­Ни кан, ни лян ни ди

мин жын фа дё ли. Ни йи гәр ба җы ще сы чин ган бу лё. 19­Ни тин йихар вә ди хуа, вә ги ни ги йи гә йи җян, пан вон ди җё Хў да лян ни зэ йи дар ни. Ни ё чын ха мин жын ди бё-фәни, ба та му ди сы чин ги Хў да фә ни. 20­Ни ба Хў да ди фа лү дэ фын фу ги та му җё тё ди пә щё хо, җё та му җы до, ё ган са ни, за му җя гуә гуон йин жы зы ни. 21­Чў гуә җы гә ни да мин жын ди җун җян ни җян чўлэ җигә ю бын сы ди жын, җё та му ги исраил жын му дон лин шу: мый йи чян жын ли ту – йи гә лин шу; йи бый жын, ву шы гә жын, шы гә жын ду җё ю та му ди лин шу. Ни ё па щён Хў да ди, ба нын ко чў ди, бу чы чян ди жын му җян чў лэ ни. 22­Нэ ще лин шу-жын са сы хур ду нын вын мин жын ди гуан сы. Ёҗин ди сы чин ли бян та му нын вын ни, ба щё сы чин гә җя нын ган дё. Зу җы му җя та му ба ни дан ди дан зы лян ни нын фын кэ, җё ги ни чин чёрха. 23­Ни дан җо чў Җў ди фын фу

164

Җе фон 19

җы му җя ган, нэ хур ни бу фа, ба мин жын ди гуан сы куэ-куэ ди е нын вын дё.

24­Му са ба вэ фу ди җуйи тинли, 25­зэ исраил жын му җун-җян ни ба ю бын сы ди, нын ган сы чин ди жын му җян чўлэ, җё та му ги мый йи чян жын, йи бый жын, ву шы гә дэ шы гә жын дон ли лин шу ли. 26­Та му са сы хур ду вын жын му ди гуан сыди ни, са ёҗин ди сы ли бян вын Му са ди ни, ба щё сы чин гә җя ган ди ни. 27­Йи ху Му са ба Ио фор сун шон зу ли, Ио фор зу хуэ йли та гә җя җў ди ди фон ли.

Исраил­жын­му­зэ­Синай­сан­гын­чян­ни­

19­­1‑2­Исраил жын му да Ре фи дим ди фон ни зу дё ли. Та му да Еги пет зу дё, сан йүә чў йи до ли Синай са вә ни ли.

Зэ йи гә сан гын чян та му ба йин пан за ха ли. 3­Му са шон ли сан лян Хў да йү мян чи ли. Җў да сан шон ба Му са хан ди, җё та ги Ягў бэ ди ху бый, исраил жын му фә ги ни:

– 4­Ни му кә җя җян ли: Вә, Җў, ги еги пет жын му ган ли са ли. Вә ба ни му за му җя кан шу ди ни, зу щён му йин ба гә җя ди йин ва зы зэ бон зы шон бый ди, ба ни му на до Вә гын чян ли. 5‑6­Ни му дан тин Вә ди хуа, зун хў Вә ди хә тун, нэ хур ни му чын ха Вә ди мин жын ни. Чүан дун-я ду сы Вә-ди, кә сы гуон ни му сы Вә җян чў лэ ди гуй җун мин жын, ни му сы бэ вон Вә ди ахун му.

7­Му са да сан шон ха лэ, ба Исраил ди ло жын му җё ди лэ, ба Җў ди фын фу йи җү лян йи җү ги та му фә ли. 8­Исраил-жын му йи щин-йи җи ди хуэй да ли:

– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни. Му са ба та му ди хуэй да ги Җў фә ги ли. 9­Җў ги Му са фә ди: – Вә зэ йүн цэ ли ту до ни гын чян лэ ни, җё Вә ди мин-

жын тин җян, Вә лян ни за му җя фә хуа ди ни, да җы гә шон җё та му йи на вар щин фу ни ни.

Му са ба исраил жын му ди хуа ги Җў фә ги ли. 10­Җў ги та хуэй да ди:

– Ни чи, ги мин жын фә ги: җир лян мир та му ба гә җя ё зў ган җин ни, ба йи шон щи җин ни, 11­до хур гә шә лү бян-

165

Җе фон 19

йи, йин цы сы нэ йи тян Вә, Җў, ха лэ до Синай сан шон, җё йи че исраил жын ду нын кан җян Вә ни. 12­Ни ё зэ сан ди җу ви ни хуа йи гә лў лў зы ни, ги мин жын фә ги: та му бу нын гуә җы гә лў лў зы, бу нын шон сан, е бу нын зэ җы гә сан гын чян зан. Сый ба җы гә сан на җүә та шон, ба та ян дин ё да сы ни. 13­На шы ту ба та да сы хуэй җә сы на җян чуә сы, сый ду бу нын ду та ди мэ ти. Жын хуэй җә сы сын лин дан мә зун хў җы гә фын фу, ба чуй ла ба ди шын йин тин җян дан шон сан, ба та ян дин ё да сы ни.

14­Му са да сан шон ха лэ, ги мин жын ги ди фын фу, җё та му ба гә җя зў ган җин ни, шә лү бян йи бэ вон Җў ни. Мин жын ба гә җя ди йи шон щи җин ли. 15­Му са ги та му фә ди:

– До хур гә ни му ду ё шә лү бян йи ни; ни му бу нын җин щи фу зы ди фон зы.

16­Ди сан тян ди ган зо йи зор за луй ди шын щён туә ли, шан туә дян ли, йи куэ йүн цэ до сан шон ли, ба зу щён чуй ла ба ди да шын йин ди щён шын тин җян ни. Йин пан ни ди жын му тин җян җы гә сын за за ди щён шын, хэ па ди ду да-кэ лын җан ли. 17­Му са ба жын му да йин пан ни лин чў лэ, та му ду җе йин Хў да чи ли. Та му зан до сан гын зы ди ха ли. 18­Синай сан шон мо ян ди ни, йин цы сы Җў зэ хуә ли ту зан до сан шон ли. Җы гә ян лян хуә лу ли ту чў лэ ди ян йи ён. Сан ду җан туә ли. 19­Җы гә сы хур ла ба ди шын чи йүә щин да ли. Му са лян Хў да фә ли хуа ли, Хў да на за луй ги Му са ги ли хуэй да ли. 20­Җў зан до Синай сан ди дин зы шон, җё Му са шон лэ ни. Му са зу шон ли сан ли. 21­Җў ги та фә ди:

– Ни ха чи, ги жын му ги йи гә нин нин ди фын фу: та му бу нын ба ни хуа ха ди лў лў зы зу гуә чи кан Вә лэ, бә җё жын-му ву чон ли. 22­Ахун му ё щян ту ни ба гә җя зў ган җин ни, йи ху цэ нын до Вә гын чян. Та му җы му җя дан бу ган, Вә зуй щин та му ни.

23­Му са ги Җў фә ди: – Ни ди мин жын бу нын шон лэ, йин цы сы Ни фә ли:

җы гә сан сы Ни җян чў лэ ди, Ни хан ги ди фын фу, җё зэ сан ди җу ви ни хуа йи гә лў лў зы ни.

166

Җе фон 20

24­Җў ги Му са фә ди: – Ни ха чи, ба Ха ру нэ лин шон лэ, кә сы ахун му дэ мин-

жын бу нын зу гуә лў лў зы, до Вә җы тар, бә җё Вә ба та му зуй дё ли.

25­Му са да сан шон ха лэ, до ли мин жын гын чян, зу ба Җў ди хуа ги та му йи ман фә ли.

Шы­гә­Да­тян­мин­(Чун­фә­фа­лү­5:1‑21)­

20­Җы сы Хў да фә ха ди хуа: – 2­Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә зо чян ба

ни да Еги пет, ни дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли. 3­Чў гуә Вә ни ба дан лин ди хў да му бә бэ вон!

4­Ни җо чў тян шон го ту ди, ди шон хуэй җә сы фи ди ни-ди хуә вар ги гә җя са ён зы ду бә зў, 5­бә бэ вон, е бә фу сы та му, йин цы Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә, зу щён чы цў ди нан жын йи ён, сый хэ хын Вә, Вә зуй щин та ни, е зуй щин та ди сан бый зы, сы бый зы ди ху бый ни. 6­Кә сы сый нэ Вә, зун хў Вә ди мин лин, Вә ди щин до нэ гә жын шон дэ та ди ху бый шон ван ди хын, йи чыр до та ди ди йи чян ди бый зы шон ван ни.

7­Бый кар бә ти фә Вә ди мин зы. Сый дан бый кар ти фә Вә ди мин зы, Вә ян дин зуй щин та ни.

8­Ни ба шан бэ ди нэ йи тян бә вон дё зэ му сы ё ба җы гә гуй җун ди йи тян зун хў ни. 9­Лю тян ни зў хуә, са сы чин ду нын ган, 10­кә сы ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди шан бэ. Җы йи тян на па сый: ни, ни ди эр нү, нан-нү нў, сын лин хуэй жә сы ни ди җя ни җў ди вэ гуй жын – сы сый са хуә ду бу нын ган. 11­Вә, Җў, лю тян ди сы хур ба тян, ди, хэ лян ли ту ди йи че ду зо ха ли, ди чи тян ди нэ йи тян Вә хуан ха-ли. Йин ви җы гә Вә, Җў, ги шан бэ ди җы йи тян пан вонли бэ рэ кэ ти ли зэ му сы ба җы йи тян җян чў лэ ли.

12­Тэ нэ ни ди нён-ло зы, җё ни ди гуон йин жы зы зэ Вә ги ни ги ха ди ди фон шон чын ха чон йүан ди.

13­Бә да сы жын.

167

Җе фон 20

14­Бә ган хў лон ди гў на хар. 15­Бә ту сы са. 16­Ги жын бә дон җя гў ва. 17­Бә нян жә дан лин жын ди фон зы, щи фу зы, нан-нү нў,

ню, лү хуэй җә сы дан лин ди са.

Мин­жын­хэ­ли­па­ли­(Чун­фә­фа­лү­5:22‑23)­

18­Мин жын тин җян за луй ди щён шын дэ чуй ла ба ди да шын йин, кан җян шан ди дян, сан шон җуә ди хуә, мо ди ян – та му хэ па за ли; зан до ло йүан ни 19­ги Му са фә ди:

– Чин ни ги вә му фә хуа, вә му ян дин тин ни. Хў да дан ги вә му фә хуа, вә му хэ па ву чон ни!

20­Му са ги та му хуэй да ди: – Ни му бә хэ па, Хў да щён ба ни му зы ян йихар ни, җё

ни му па щён ди тэ нэ Та ни, тин Та ди хуа ни, бу ган гў на-хар ни.

21­Кә сы мин жын хан зэ ло йүан ни зан ди ни, гуон Му са йи гәр вон чян зу ли, җин ли Хў да зан ди хи йүн цэ ли ту ли.

Шо­гўр­ба­ни­ди­җуә­зы­ли­бян­ди­фа­лү­22­Җў ги Му са ги ди фын фу: – Ни ги исраил жын му җы му җя фә: «Ни му кан җян-

ли: Вә, Җў, за му җя да тян шон лян ни му фә ли хуа ли. 23­Чў гуә Вә, ни ги гә җя на җин зы хуэй җә сы йин зы бә зў дан лин ди хў да му, е бә бэ вон та му. 24­Ни му на тў ги Вә ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў шон, зэ җы гә гўр ба ни ди җуә зы-шон ни му ба ню, ён ги Вә җү чын шо дё ди дэ пин нан ди гўр ба ни. Зэ Вә ги ни му дин ха ди бэ вон Вә ди мый йи гә вәр шон Вә до лэ, ги ни му пан вон хо ни. 25­Ни му дан на шы ту ги Вә зў шо гўр ба ни ди җуә зы, ба шы ту вон пин ни бә кан. Йин цы сы на кан пин ди шы ту ба шо гўр ба ни ди җуә зы хў зон ни. 26­Ги Вә бә зў ю тэ тэ зы ди шо гўр ба ни ди җуә зы, йин цы сы ни му шон тэ тэ зы ди сы хур, бә җё ба ни му ди щю ти кан җян ли».

168

Җе фон 21

Сы­йүн­нў­ди­фа­лү­(Чун­фә­фа­лү­15:12‑18)­

21­Ни ба җы ще фа лү ги исраил жын му фә ги: 2­«Ни дан мэ йи гә яхў ти ди нў, җё та лю нян фу сы ни. До ли

ди чи нян ни ги та йүан хуэй ба зыю ги ги, та ги ни са чян ду бу гэ. 3­Та ги ни дон нў ди зы чян дан мә җе хун, зу кэ ли җё та йи гәр чи. Ги ни дон нў ди зы чян та дан кә җя җе ли хун ли, да ни гын чян зу ди сы хур җё та ба гә җя ди щи фу-зы лин шон чи. 4­Дан сы җў жын ги та ба щи фу зы чү ги ли, йи ху щи фу зы ги та сын-ён ли эр нү ли, та ди щи фу зы лян эр нү ду сы та ди җў жын ди, нэ хур та йи гәр ё зу дё ни. 5­Кә-сы нэ гә нў дан фә: «Вә нэ вә ди җў жын лян вә ди щи фу зы дэ эр нү ни. Вә бу щён ё зыю, да җы тар бу зу», 6­нэ хур җё та ди җў жын ба та лин до бэ вон Хў да ди вәр шон, йи ху җў-жын на җуй зы ба та ди эр дуә дан дан зы зэ мын хуэй җә сы мын куон шон нон тун. Зу җы му җя та йи бый зы чын ха та җў жын ди нў ни.

7­Сый дан ба гә җя ди нүр мэ дё, җё дон нү нў, җы гә нү нў бу нын, зу щён наннў йи ён, дый зыю. 8­Ба та мэ шон ди нэ-гә җў жын зо чян дан щён чү та ни, кә сы йи ху бу нэ та ли, җў жын ё җё нү нў ди да да ба нүр мэ хуэй чи ни. Җў жын бу нын ба нү нў ги дан лин мин зў ди жын мэ дё, йин цы сы та ба гә җя ги нэ гә нү нў щү ха ди хуа пә хуэ ли. 9­Сый дан ба мэ ха ди нү нў ги гә җя ди эр зы чү ги, җё җы гә нү нў ги та дон чын зу щён гә җя ди нүр йи ён. 10­Сый дан ба ди эр гә щи фу зы бан шон ли, җё та ги да пәзы, зу щён зы чян йи ён, ба чы ди, йи шон гун йүн шон зэ му сы та лян щи фу зы хан ё лэ вон ни. 11­Та ги да пәзы ба җы сан гә сы чин дан бу ган, нэ хур җё та ян дин ги та ба зыю ги ги, зэ щи фу зы гын чян бу нын ё лин ган ди чян.

Ги­да­ха­жын­ди­жын­ё­дин­са­зуй­ни­12­Сый дан ба жын да ли, йи ху нэ гә жын ву чон ли, ги да-

ли ди жын ян дин ё дин сы зуй ни. 13­Сый дан бусы байир ,

169

Җе фон 21

мә фон чў ди ба жын да сы, та нын по дё Вә дин ха ди ди фон-шон, шын до нэ тар. 14­Кә сы сый дан сы ба байир ба жын да сы, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. На па та по дё Вә ди шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, вон щён ди ба сы зуй дуә дё ни еба, ба та ё да сы ни.

15­Сый ба гә җя ди нён-ло зы да ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни.

16­Сый дан ба жын ту шон, йи ху мэ дё ли хуэй җә сы ги гә җя шын ха җё ги та дон нў ни, ги ту ха ди нэ гә жын ян-дин ё дин сы зуй ни.

17­Сый дуә щян ли нён-ло зы ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 18‑19­Лён гә жын да чуй ди сы хур, дан сы йи гә ба ди эр гә

на шы ту хуэй җә сы чуй ту да ли, кә сы ба та мә да сы (дэ ли шон ли, фи до чуон шон ли), йи ху че лэ, җў ди җў гун зы чў-мын нын зу лў, нэ хур да ха та ди нэ гә жын ян дин җо чў та бу щин ха ди жы зы ги та ё пый чян ни зэ му сы ба та кан ха бин ди чян е ё пый ги ни.

20­Сый дан ба гә җя ди нан нў хуэй җә сы нү нў на бон бон зы да ли, нў дон вәр ву чон ли, ги җў жын ё дин зуй ни. 21­Кә сы дан гуә ли йи-лён тян нў ву чон ли, ги җў жын бу дин зуй, йин цы сы та ба гә җя ди цэ бый дю дё ли – җы гә зу сы ги та дин ха ди зуй.

22­Лён гә жын да чуй ди сы хур дан ба хуэй ва ва ди нү жын шон ли, ви җы гә нү жын ба ва ва щё йүә дё ли, кә сы та мә дэ дан лин ди са шон, нэ хур шонха нү жын ди нэ гә жын ян дин ё пый чян ни. Нү жын ди нан жын фә дуә шо чян, та зу ё зэ вын гуан сы ди жын му ди мян чян ба нэ ще зы чян пый ги ни. 23‑25­Кә сы нэ гә нү жын дэ ха ди шон дан тэ җун ли, нэ хур ги нэ гә жын ё дин җы му җя ди зуй ни: мин хуан мин, нян җин хуан нян җин, я хуан я, шу хуан шу, җүә хуан җүә, шо ха ди шон хуан шо ха ди шон, да ха ди шон хуан да ха ди шон, на бян зы да ха ди шон хуан бян зы да ха ди шон.

26­Сый дан ба гә җя ди нан нў хуэй җә сы нү нў ди нян җин да ли йи чуй, ви җы гә нў ди нян җин ха дё ли, җў жын ян дин ё ба нэ гә нў фон кэ ни – җы сы та ви нян җин пый ха ди.

170

Җе фон 22

27­Җў жын дан ба нў ди я да дё ли, та ба нэ гә нў ё фон кэ-ни, – җы сы та ви я пый ха ди зыю.

Сы йүн сын лин ди фа лү. 28­Ню дан ба нан жын хуэй җә сы нү жын ди сы, ба нэ гә ню ё на шы ту да сы ни, ба та ди жу бә чы. Ню ди җў жын мәю зуй. 29­Кә сы на йигә ню дан зо чян чин чир шон гуә жын, ги ню ди җў жын ба җы гә ли бян фә-гуә, кә сы та мә тин, ба ню хо хор мә бон, йин ви җы гә ню ба жын ди сы ли, нэ хур ба нэ гә ню ё на шы ту да сы ни, ги ню ди җў жын дин сы зуй ни. 30­Ги ню ди җў жын дан ви ню ди сы ди жын ди мин фа чян, та ян дин ба ги та дин ха ди йи че ди чян ё пый ги ни. 31­Ню дан ба эр ва зы хуэй җә сы яту ди сы, ба җы гә сы чин е ё җо чў җы гә фа лү вон кэ суан ни. 32­Ню дан ба нан нў хуэй җә сы нү нў ди сы, ню ди җў жын ян дин ё ги нў ди җў жын пый сан шы гә йин чян ни; ба ню ё на шы ту да сы ни.

33­Сый дан ба фи җин мә гэ чў хуэй җә сы ва ли йи гә щин җин, кә сы ба та ди гэ зы кэ кэ лё ха ли, йин ви җы гә ню хуэй-җә сы лү де до җин ли ту, 34­нэ гә жын ян дин ё ги сын лин ди җў жын пый чян ни, ба сы шу ги гә җя шын хани. 35­Ню ба лин җү ди ню дан ди сы, нэ хур җё лён гә җў жын ба җы гә ню мэ дё, ба чян лян жу тин тир фын кэ. 36­На йигә ню дан зо чян чин чир лян дан лин ди ню ди ли җон ли, кә сы нэ гә ню ди җў жын мә тин, ба ню йүан хуэй хо хор мә бон, нэ хур та ян дин ба хуә ню ги лин җү ё пый ги ни, ба ди сы ди ню ги гә җя шын ха ни.

Пый­чян­ли­бян­ди­фа­лү­

22­Сый дан ба ту ха ди йи гә ню хуэй җә сы ён зэ дё ли хуэй җә сы мэ дё ли, та ян дин ё ви йи гә ню пый ву гә

ню ни, ви йи гә ён пый сы гә ён ни. 2‑4­Зый ва зы ян дин ё ба йи че ту ха ди дун щи пый ги ни. Та дан мәю пый ди са ли, нэ хур зу ба та мэ дё, җё дон нў чи – җы сы та ви гә җя ту ха-ди дун щи пый ха ди. Ба та ту ха ди сын лин, бу гуан ню, лү хуэй җә сы ён (сын лин хан хуә ди сы хур) дан зэ та гын чян зо җуә ли, нэ хур та ё ви йи гә сын лин пый лён гә ни.

171

Җе фон 22

Сый дан хи ли ту ту-мә мә ди җин дан лин жын ди җя ни, җў жын ба та зо җуә да сы ли, да сы та ди нэ гә җў жын мәю зуй. Дан сы җы му җя ди сы чин жә ту чў лэ ди хуэй жә сы тян-чи лён ди сы хур йү ли, нэ хур да сы та ди җў жын ю зуй ни.

5­Сый зэ ди ни хуэй җә сы пу то йүан зы ни фон гә җя ди ню, ён ди сы хур, та ди сын лин дан ба жын җя ди ни җон ди җун зы чы ли, нэ хур та ян дин ба гә җя ди ди ни җон ди дин хо ди җун зы хуэй җә сы пу то ги жын җя ё пый ги ни.

6­Сый зэ гә җя ди ди ни шо цы язы ди сы хур, хуә дян зы дан де дё дан лин жын ди ди ни, хуә ба нэ гә жын ди мә шу-ха ди хуэй җә сы гә ха лэ ди мый зы шо дё, нэ хур дян ха хуә ди жын ян дин ги жын җя ё пый ги ни.

7­Сый дан ги ли чин йүан ба дан лин жын ди чян хуэй-җә сы гуй җун ди дун щи бо хў чў ни, йи ху зый ва зы дан ба җы ще дун щи да та ди җя ни ту дё, ба зый ва зы җуа чў ли, нэ хур зый ва зы ян дин ё пый лён лэ зы ни. 8­Ба зый ва зы дан мә җуа чў, нэ хур нэ гә җя ни ди җў жын ян дин до бэ вон Хў да ди вәр шон ё дў җу ни, йин цы сы та мә на жын җя ги та йи туә ха ди цэ бый.

9­Лён гә жын дан зын җён сый сы ню, ён, лү, йи шонди хуэй җә сы дан лин дю дё дун щи ди җўр, та му ё до бэ вон Хў-да ди вәр шон ни. Хў да ба сый дан суан чын ю зуй ди, нэ гә жын зу ё ги ди эр гә жын пый лён лэ зы ни.

10­Сый дан ба та ди лү, ню, ён хуэй җә сы дан лин сын лин ги дан лин ди жын йи туә ха җё та кан ни, кә сы сын лин дан сы дё, дэ ли шон ли хуэй җә сы җё зый ва зы ту дё ли зэ му сы ги җы гә сы чин мәю гў ва жын, 11­нэ хур җо кан сын лин ди жын ян дин ё до бэ вон Хў да ди вәр шон дў җу ни, фә ни, та ба ги та йи туә ха ди жын җя ди сын лин мә ту. Зу җы му-җя сын лин ди җў жын ё ги җы гә сы чин ги чин йүан ни, җо кан сын лин ди жын са ду бу пый. 12­Ба сын лин дан да җо кан сын лин ди жын гын чян ту дё ли, нэ хур та ян дин ё ги җў жын пый ги ни. 13­Есын дан ба сын лин нё сы, җо кан сын лин ди жын ян дин ба шын ха ди сы шу ё на лэ, ба гә җя щи бый ни, нэ хур та бу пый сы са.

172

Җе фон 22

14­Сый дан ги дан лин ди жын, та ди җў жын мә зэ нэ-тар ди сы хур ба сын лин җе ги, сын лин дан дэ ли шон ли хуэй җә сы сы дё ли, нэ хур җе ха сын лин ди жын ё ги җў жын ян дин пый ги ни. 15­Нэ гә сы хур җў жын дан зэ нэ тар, җе ха сын лин ди нэ гә жын са ду бу пый. Сын лин дан гў хади, ги җў жын ба гўха ди нэ ще зы чян ё ги ги ни.

Жын­ли‑дэ­до­ли­бян­зэ­му­сы­җё­мын­ди­фа­лү­16­Сый дан ба мә җе хун ди гў нён җо шон, лян та йи дар ни

фи ли җё ли, та ян дин ё ви җы гә гў нён чў җе хун ди чян ни, йи ху ба та ё чү шон ни. 17­Гў нён ди да да дан ги дуан җүә-хуа, ба нүр ги та бу ги, нэ гә ди фон ди жын му чү щи фур ди сы хур чў дуә шо җе хун ди чян, та е ё ги гў нён ди да да чў нэ ще зы чян ни.

18­Ги суан гуа ди нү жын ян дин ё дин сы зуй ни. 19­Сый лян сын лин фи җё, ги та ё дин сы зуй ни. 20­Чў гуә ги Вә, Җў, сый дан ги дан лин ди хў да му җү гўр-

ба ни, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 21­Ба ли щён жын бә җә мә, е бә чи фу. Ни му җи ди, ни му

гә җя зо чян зэ Еги пет е дон ли ли щён жын ли. 22­Бә чи фу гуа фу дэ ети му. 23‑24­Ни му дан чи фу та му, Вә, Җў, ба та му да шын хан ди чи то тин җян, Вә чи шон лэ ба ни му са дё ни, нэ хур ни му ди щи фу зы зу чын ха гуа фу ни, эр нү е чын ха ети му ни.

25­Ни дан ба чян ги Вә ди мин жын ли ту ди бу лүн на йигә чүн жын җе ги, ни бу нын, зу щён фон җон жын йи ён, зэ та гын чян дуә йү ё чян. 26­Ни дан дин чян ди вәр шон на жын-җя ди йи шон, жә ту луә ди зы чян ни ян дин ги та хуан ги, 27­йин цы җы сы та ди луә мур йи җян йи шон, на җы гә йи-шон та ба гә җя ди шын зы гэ ди ни. Мәю җы гә ли, та на са ба гә җя гуә чў, фи җё ни? Та чи то ди җё Вә ги та бон мон ни, Вә ян дин тин җян ни, йин цы Вә сы щин ван ди Хў да.

28­Бә дэ цэ Хў да ли, е бә җу ма ни ди мин жын ди лин шу. 29­Ни ба щин шу чын ди ту йи бян шу ха ди лён шы, пу то-

җю лян чин-ю ги Вә ё ги ги ни. Ба ни ди ту шу зы ги Вә е

173

Җе фон 23

ги ги ни. 30­Ба ни ди йи че по ню, гун-ён ди ту шу зы е ги Вә ги ги ни. Та му дан сы щя ха ли, җё та му лян ву ню хуэй җә сы му-ён шын чи тян, до ди ба тян ё ги Вә ги ги ни.

31­Ни му сы Вә ди мин жын, йин ви җы гә ни му бә чы есын нё сы ди сын лин жу, ба нэ гә жу ги гу ва зы ги ги җё чы чи.

«Ни­му­ё­дон­гун­до­дэ­шы­щин­жын­му­ни»­

23­Ни бә сун щян хуа; ги бу гун до жын бә бон мон, ги та бә дон җя гў ва. 2­Дуә йибан зы жын дан ган ха

сы чин, ни гын шон та му бә ган. Зэ вын гуан сы ди вәр шон ги хуэй да ди сы хур, дуә йибан зы жын дан ба гун до зў фан, ни гын шон та му бә зу. 3­Вын гуан сы ди сы хур ви чүн жын-ди чүн бә пян щён та.

4­Ни дан ба ни ди дўш ман ди ми ли лў ди ню хуэй җә сы лү пын җян, ба та ги җў жын ла ди чи ги ги. 5­Дансы ни ди дўш ман ди туә җун дун щиди лу де дё ли, ни вон гуә бә зу, ги лү бон йихар, ба та ла че лэ.

6­Ба чүн жын ди гуан сы вон гун до ни бан. 7­Бә чә хуон, бә хэ гун до жын му дэ мәю цуә ди жын ди мин, йин цы сы Вә ян дин зуй щин ган җы му җя ха сы ди жын ни. 8­Бә чы чян, йин цы сы чы ха ди чян ба жын ди нян җин зў ха дё ни зэ му сы ба гун до жын ди сы чин зў фан ни.

9­Бә чи фу ли щён жын. Ни му җы до ли щён жын ди гуон-йин жы зы ни, йин цы сы ни му гә җя зо чян зэ Еги пет е дон гуә ли щён жын.

Ди­чи­нян­зэ­му­сы­ди­чи­тян­ди­фа­лү­10­Ни ба ни ди ди җун лю нян, шу лю нян ди шу чын, 11­ди

чи нян ни бә җун та, җё ди хуан йи нян, е бә шу ди ни ди сы са, җё чүн жын му чы нэ ще ди шон җон чў лэ ди го тян чи, ба шын ха ди җё есын чы чи. Ни лян ни ди пу то дэ оли ва йүан зы е җы му җя ё бан ни.

12­Лю тян ни ган сы чин, ди чи тян ни ё хуан ха ни, җё ни ди нў лян ни гўха ди вэ гуй жын, ни ди ню, лү лү зы ду хуан йи тян.

174

Җе фон 23

13­Ба Вә, Җў, ги ни му фә ха ди җы ще хуа ни му ян дин ё зун хў ни. Ни му чў гуә Вә бу нын чи то дан лин хў да му, ба та му ди мин зы ду бә ти фә.

Сан­гә­дин­ёҗин­ди­җе­чи­(Җе­фон­34:18‑26;­Чун­фә­фа­лү­16:1‑17)­

14­Нян нян ни му ё ви Вә гуә сан гә җе чи ни. 15­Җын йүә ни (зу җы гә йүә ни ни му да Еги пет чў лэ ли) ни му ё гуә Мәю җё мян мә мә ди җе чи ни. Җо чў Вә ги ни му ги ха ди фын фу, җы гә җе чи ди чи тян ли ту ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. Ни му бу нын кун шу бэ вон Вә лэ.

16­Ни да ни ди ди ни шу ту йи гә шу чын ди сы хур, ё гуә Гә мый зы ди җе чи ни.

Чю тян шу го тян ди сы хур, ни ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни. 17­Ко чў җы сан гә җе чи, ни җя ни ди йи че нан жын йин ян ли ту сан бян ё до Вә ди мян чян бэ вон Вә ни, ни му ди ви-да Җў ни.

18­Ни ги Вә җү гўр ба ни ди сы хур, лян гўр ба ни йи дар ни бә җү ю җё мян ди мә мә.

Гуә җы ще җе чи ди сы хур, ба җү ха гўр ба ни ди сын лин ди ю бу нын шын до ди эр тян ган зо.

19­Нян нян ба щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы на до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни.

Ни ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў.

Хў­да­ди­тян­щян­зэ­исраил­жын­му­ди­ту­ни­зу­ни­20­Вә ба тян щян ги ни да фа до ту ни ни, Та зэ лў шон бо хў

ни ни. Та ба ни лин до Вә ги ни шә лү ха ди ди фон шон ни. 21­Ни ё лю шын тин та ди хуа ни. Ни бу нын фан дуй та, йин-цы сы Вә ба та да фа чи ли, та бу фон шә фан дуй ди ган бан. 22­Ни дан тин та ди хуа, зун хў Вә ди йи че фын фу, нэ хур Вә лян ни ди йи че дўш ман да җон ни. 23­Вә ди тян щян зэ ни ди ту ни зу ди, ба ни лин до амор рей жынму, хеттей жын му, фе резей жын му, ха нан ей жын му, евей жын му дэ иевусей-жын му җў ди ди фон шон ни. Вә ба та му щё ме дё ни. 24­Ни

175

Җе фон 24

бә бэ вон та му ди хў да му, е бә фу сы та му, гын шон та му ди җё мын бә җуан. Ни ба та му ди му ту ва ваму да лан, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы йи ман цый дё. 25­Ни му дан бэ вон Вә, ни му ди Анла хў Тор ля, Вә ги ни му ги чы ди лян фи ни, е бу җё ни му хэ бин. 26­Ни му ди фон шон ди нү жын му бу щё йүә ва ва, сын-ён та му ни. Вә ги ни ги чон шу фу ни.

27­Вә җё ни ди дўш ман па щён Вә ни. Вә җё лян ни да-җон ди жын му луан хуон ни; йи че дўш ман җә гуә чи, да ни ди мян чян по дё ни. 28­Вә ба хуон ми фыр да фа до ни ди мян чян ни, җё та му ба евей жын му, ха нан ей жын му дэ хеттей жын му да ни гын чян ган дё ни. 29­Кә сы Вә ба та-му да ни гын чян йин ян ди жы зы ли ту бу ган, бу җё нэ гә ди фон кун дё, җё есын ба нэ гә ди фон бә җан ман. 30­Вә ба та му ман мар да нэ тар ган ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи-сы ни му ди жын фур дуә ха ни, нэ хур ни му нын ба нэ гә ди фон на до гә җя ди шу ни. 31­Вә җё ни ди бян җе да Хун хэ до Ди җун хэ гын чян ни, да са вә до Евфрат хә гын чян ни. Вә ги ни му ба ли лён ги ги ни, җё ба нэ гә ди фон шон җў ди жын му да бэ ни, ни му ба та му да ни му ди мян чян ган зу ни. 32­Ни лян та му хуэй җә сы лян та му ди хў да му бә дин хә тун! 33­Бә җё та му зэ ни ди гуй җя ни җў, йин цы сы та му җё ни ги Вә ган гў на хар ни. Ни дан бэ вон та му ди хў да му, җы гә вон ху ги ни чын ха хэ мин ди вон ни».

Хў­да­лян­исраил­жын­му­дин­ли­хә­тун­ли­

24­Җў ги Му са фә ди: – Ни лян Ха ру нэ, На дав, Авиуд дэ чи шы гә Исраил ди

лин шу до Вә ди сан шон лэ, зан до йүан йүар бэ йиха. 2­Гуон ни йи гәр до Вә гын чян, бә җё дан лин жын му вон чян зу, е бә җё мин жын лян ни йи дар ни шон сан.

3­Му са да сан шон ха лэ, ги мин жын ба Җў фә ха ди йи-че хуа дэ фын фу фә ги ли. Исраил жын му йи щин-йи җи хуэй да ди:

– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни.

176

Җе фон 24

4­Му са ба Җў ди йи че фын фу ще шон ли. Ди эр тян ган зо йи зор та зэ сан гын зы ди ха щю гэ ли йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, хан гә ли шы эр гә шы ту җў зы – мый йи гә шы ту сы ви Исраил ди шы эр гә зў ди йи җя зы. 5­Йи ху Му са ба җигә Исраил ди щё хуәр да фа чи, җё ги Җў ба ню ва зы ла ди лэ, жү чын шо ди гўр ба ни дэ пин нан ди гўр ба ни ли. 6­Му са ба сын лин ди бан гәзы ще до дё пын ли ту, ба шын ха ди бан-гәзы са дё шо гўр ба ни ди җуә зы шон ли. 7­Йи ху та ба дин ха хә тун ди фу на лэ, ба Җў ди йи че фын фу ги мин жын да шын нян ли. Мин жын фә ди:

– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни, е хо хор тин Та ди хуа ни.

8­Нэ хур Му са на пын ли ту ди ще ба мин жын са ли хар, ги та му фә ди:

– Җы гә ще сы Җў җо чў Та ди фын фу лян ни му дин ха хә тун ди җи хо.

9­Йи ху Му са, Ха ру нэ, На дав, Авиуд лян чи шы гә Исраил-ди лин шу йи дар ни шон ли сан ли. 10­Та му ба исраил жынму бэвонди Хў да кан җян ли; Та ди җүә ди ха, зу щён на гуй җун сап фир бо шы шы ту йи ён, пуха ди лў, лан йин йир ди, зу-щён тян ди ян сый йи ён. 11­Хў да ба җы ще Исраил ди лин шу мә шон. Та му ба Хў да җян ли, йи ху Исраил ди лин шу му чы ли, хә ли.

Му­са­зэ­Синай­сан­шон­ни­12­Җў ги Му са фә ди: – Ни шон ли сан ё до Вә ди җы тар лэ ни. Ни зэ җы тар-

ди сы хур, Вә щён ги ни ги лён пян шы ту ни. Вә ги җы гә шы ту шон ба җё тё Вә ди мин жын ди йи че фа лү дэ фын фу ще шон ли.

13­Му са лян та ди бон бан Иса шә лү бян йи ли. Му са шон-ли Хў да ди сан шон ли. 14­Та ги Исраил ди лин шу му фә ди:

– Ни му зэ җы гә йин пан ни йи чыр до вә му хуэй лэ, дын вә му. Ха ру нэ дэ Ор лян ни му шын ха ни, ни му дан ю са сы чин вын та му лён гәр.

177

Җе фон 25

15­Му са шон ли Синай сан ли, йүн цэ ба сан җә чў ли. 16‑17­Җў ди гуон лён луә до сан шон ли. Исраил жын му ба җы гә гуон лён, зу щён зэ сан дин зы шон җуә ди хуә йи ён, кан җян ли. Йүн цэ ба сан җә чў ли лю тян, ди чи тян Җў да йүн цэ ли ту җё ли Му са ли. 18­Му са шон чи, җин до йүн-цэ ли ту ли. Та зэ нэ тар зан ли сы шы тян дэ сы шы ван щи.

Ги­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­дуан­ха­ди­ли­щин­(Җе­фон­35:4‑9)­

25­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му ба ли щин

ги Вә на лэ. Сый җынщин гә җя щён ги Вә дуан ли щин, ни му җе шу ха. 3‑4­Ни му ба җы му җя ди ли щин җе шу ха: җин зы, йин зы дэ тун; хо ма бу, дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо, 5‑7­гун-ён ди хун ян сый пи зы, җүн мый пи зы, зо җүә фу ди му ту; ги дын зан гуан ди чин-ю, гә ён щён ви до ди цо (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди), ги Исраил ди да ахун чуан ди ефод хан сан зы шон дэ кон зы шон на оникс дэ дан лин гуй җун шы ту зан ха ди кон зы шон дэ ди лян-лян зы. 8­Җё мин жын ги Вә гэ йи гә гуй җун җон фон, Вә җў до та му ди җун җян ни ни. 9­Ба Хў да ди гуй җун җон фон лян та ли ту ди йи че җя хуә ни му җо чў Вә ги ни зы ги ди ён зы зў ха.

Хә­тун­щён­зы­(Җе­фон­37:1‑9)­

10­Ни му на зо җүә фу ди му ту зў йи гә щён зы. Җы гә щён зы ди чон дуан сы йи бый шы гә сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр, го ди сы лю шы люгә сан ти метр. 11­Ба җы гә щён зы на җын шы ди җин езы да ли ту дэ вэ ту бо чў, хан ги җу ви ни ба җин бян бяр да шон. 12­Зў сы гә җин чүан чүан зы, йи ху ба та му нан до щён зы ди сы гә туй туй-зы шон: җы бон гә лён гә, нэ бон гә лён гә. 13­На зо җүә фу ди му ту зў лён гә ган зы, ба та му на җин езы бо чў, 14­йи ху ба

178

Җе фон 25

ган зы щён до щён зы лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту, җё ба хә тун щён зы на җы лён гә ган зы нын гон челэ. 15­Ба җы лён гә ган зы ё шын до җин чүан чүан зы ли ту ни, ба та му вон чў бә чў. 16­Ба Вә ги ни ги ги ди лён пян шы ту (го ту ще ди Вә ди фын фу) гә до җы гә щён зы ли ту.

17­Ни ги хә тун щён зы на җын шы ди җин езы зў йи гә гэ гэ зы, чон дуан сы йи бый шы гә сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр; 18‑19­ги җы гә җин гэ гэ зы го ту е на җин езы да лён гә Хе ру вим*: гэ гэ зы ди җы бон гә лян нэ бон гә ду ю Хе ру вим ни. Зу җы му җя җё лён гә Хе ру вим лян гэ гэ зы хәдо йи дар ни. 20­Лён гә Хе ру вим мян дуй мян-ди ни, на җон кэ ди бон зы ба гэ гэ зы гэ чў ди ни. 21­Ни ба Вә ще ха фын фу ди нэ лён пян шы ту гә до җы гә щён зы ли ту, на гэ гэ зы ба щён зы гэ чў. 22­Вә лян ни йү мян ди сы хур, Вә зэ гэ гэ зы шон зан до лён гә Хе ру вим ди дон җун ни, ба Вә ги исраил жын му ги ди фын фу зэ нэ тар ги ни фә ни.

Бэ­гуй­җун­мә­мә­ди­җуә­зы­(Җе­фон­37:10‑16)­

23­Ни на зо җүә фу ди му ту зў йи гә җуә зы, чон дуан сы җю-шы гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы чи шы гә сан ти метр. 24­Ба җы гә җуә зы на җын шы ди җин езы бо чў, ги та ди җу ви ни ба җин бян бяр да шон. 25­Ги җуә зы ди җу ви ни ни зў чи шы ву гә милли метр куан ди чён чён зы, йи ху ги җы гә чён чён зы ба җин бян бяр да шон. 26­Ги җы гә җуә зы зў сы гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы ди сы гә гуэ зы ди туй туй зы шон. 27­Җё җин чүан чүан зы ба җуә зы ди чён чён зы ко чў; ба җуә зы гон челэ ди сы хур, ги җин чүан чүан зы ли ту ё щён ган зы ни. 28­Ни на зо җүә фу ди му ту ба гон җуә зы ди ган зы зў шон, ба та му на җин езы бо чў. 29­На җын шы ди җин зы ба җуә зы шон гә ди пан зы, де зы зэ му сы гуан пу то җю ди пин дэ ван ван зы зў шон. 30­Ба

* 25:19 «Хе­ру­вим»­(яхў­ти­йү­ян) – тян щян му ди йи ба зы. Мый йи гә Хе-ру вим ю бон зы ни, та му ди лян мян лян жын ди йи ён.

179

Җе фон 26

җуә зы ё гә до хә тун щён зы ди чян ту ни, Вә ди мян чян ди җуә зы шон йи на вар ё бэ гуй җун мә мә ни.

Гуй­җун­­юдын­зан­(Җе­фон­37:17‑24)­

31­Ни на җын шы ди җин зы зў йи гә юдын зан. Ба юдын зан ди гын зы лян җў зы на да ха ди җин зы зў шон. Җё юдын зан-шон ди мый йи гә хуар, хуар ди бо бо зы лян бан бар ду лян юдын зан хәдо йи дар ни. 32­Да юдын зан ди лён бон гә ё чў лэ люгә җы җы зы ни: җы бон гә сан гә, нэ бон гә сан гә. 33­Мый йи гә җы җы зы шон ю сан гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён; хуар ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 34­Юдын зан ди җў зы шон е ю сы гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён, ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 35­Сан фон җы җы зы ди мый йи гә ди ди ха ду ю йи гә хуар бо бо зы ни. 36­Ба хуар бо бо зы, җы җы зы лян юдын зан ду ё на йи куэр җын шы ди җин зы да ха ни. 37­Ни ги юдын зан хан ё зў чи гә дын ни, ба та му нан до юдын зан шон, җё вон чян мян са гуон лён. 38­На җын-шы ди җин зы ги юдын зан ба чян зы лян пан пан зы зў ха. 39­Ба юдын зан лян юдын зан шон ди йи че дун щи на сан шы ву гә ки ло җын шы ди җин зы зў ха. 40­Ни кан, ни ё җо чў Вә зэ сан шон ги ни зы ха ди ён зы ян дин зў ни.

Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­(Җе­фон­36:8‑38)­

26­Ни на хо ма бу, лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Хў да ди гуй җун җон фон ба шы гә

дан зы җы ха. Ги дан зы го ту ба Хе ру вим за шон. 2­Мый йи гә дан зы ди чон дуан ду сы йи мур-йи ён ди: чон ди сы шы эр гә метр, куан ди сы лён гә метр. 3­Ба ву гә дан зы йи гә лян йи гә лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы, лян дан лин ву гә дан зы е җы му җя зў. 4­Ги мый йи куэ зы дан зы ди лён ха ни фын чон ни ди бян бяр шон ба дан чин янсый ди ку ку зы ван шон. 5­Ба ву шы гә ку ку зы лё до йи куэ зы дан зы ди бян бяр шон, ба ву шы гә ку ку зы лё до дан лин дан зы куэ зы бян бяр шон.

180

Җе фон 26

Ку ку зы дуй ку ку зы. 6­Ни на җин зы зў ву шы гә гу да зы, йи ху ба лён куэ зы дан зы лян до йи дар ни, зу җы му җя Хў да ди гуй җун җон фон чын ха йи гә ни.

7­Ни на җү лү мо җы шы йи гә дан зы, ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы на җы ще дан зы зў шон. 8­Мый йи гә дан зы ду сы йи мур-йи ён ди: шы сан гә метр чон, лён гә метр куан. 9­Ни ба ву гә дан зы лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы, ба дан лин ди люгә е лё до йи дар ни, җё чын ха ди эр куэ зы. Ба ди люгә дан зы җә чын лён цын зы, гуа до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян. 10­Ба ву шы гә ку ку зы зан до ту йи куэ зы ди дин ху ту ди дан зы ди бян бяр шон, хан ба ву шы гә ку ку зы зан до дан лин йи куэ зы дан зы ди бян-бяр шон. 11­Ни зў ву шы гә тун гу да зы, на гу да зы ба ку ку зы гўчў, ба лён куэ зы ди дан зы лян до йи дар ни, җё җон фон ди дин зы чын ха йи куэ зы. 12­Җё дуә йү чў лэ ди бан лэзы дан зы зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту да ла ха. 13­Җё лён ха ни дуә йү чў лэ ди бан гә метр дан зы зэ җы гә Хў да ди гуй җун җон фон ди лён бон гә да ла ха.

14­Ги җон фон зў лён гә дин зы: ба йи гә на гун-ён ди хун пи зы зў шон, ба ди эр гә на җүн мый ён пи зы зў шон, җё та му чын ха гэ җон фон вэ ту ди дин зы.

15­Ни на зо җүә фу ди му ту ги Хў да ди гуй җун җон фон ба зан ди куон зы зў шон. 16­Мый йи гә куон сы гә метр го, лю шы люгә сан ти метр куан; 17­мый йи гә куон ю лён гә вон чў чў лэ ди му ту язы ни, на та му ба лён гә куон ё лян до йи дар ни ни. Ба йи че куон ду җы му җя зў ха. 18­Ни ги Хў да-ди гуй җун җон фон ди нан бон гә зў эр шы гә куон, 19­ги җы эр шы гә куон ди ха зў сы шы гә йин гын зы, ги мый йи гә куон ди ха зў лён гә йин гын зы. 20­Ги җон фон ди бый бон гә е зу җы му җя зў эр шы гә куон 21­зэ му сы сы шы гә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха зў лён гә йин гын зы. 22­Ги җон фон ди щи бон гә (җы гә зу сы Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту) зў люгә куон; 23­ги ху ту ди лён гә гуэ зы е зў лён гә куон. 24­Ба җы лён гә куон да ди ха йи чыр до го ту на йи гә чүан зы лян до йи дар ни. Ба лён гә гуэ зы ди лён гә куон ду җы му җя

181

Җе фон 27

зў ха. 25­Йи ман зў багә куон дэ шы люгә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха лён гә йин гын зы.

26­Ни на зо җүә фу ди му ту ба шы ву гә ган зы зў шон: ву гә ган зы ги Хў да ди гуй җун җон фон җы бон гә ди куон, 27­ву гә ган зы ги нэ бон гә ди куон зэ му сы ву гә ган зы ги җон фон-ди ху ту (җы зу сы җон фон ди щи бон гә). 28­Ба му ту ган зы ё нан до куон ди дон җун ни ни, җё та му да җон фон ди җы-бон гә до нэ бон гә. 29­Ни на җин езы ба куон бо чў зэ му сы ба гә ган зы ди чүан зы на җин зы зў шон; ба му ту ган зы е на җин езы бо чў. 30­Ба Хў да ди гуй җун җон фон җо чў Вә ги ни зэ сан шон зы ги ди ён зы да че лэ.

31­Ни ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян зэ му сы җү лү мо җы йи гә мын лян зы. Ги җы гә мын лян зы го ту ба Хе ру вим за шон. 32­Ба җы гә мын-лян зы гуа до на зо җүә фу ди му ту зў ха ди сы гә җў зы шон. Ба җы сы гә җў зы на җин езы бо чў, е на җин зы ги җў зы го ту ба гу да зы зў шон. Ги җў зы ба сы гә йин гын зы зў шон. 33­Ба мын лян зы гуа до гу да зы шон, ба хә тун щён зы гә до җы гә мын лян зы ди бый ху. Җы гә мын лян зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын-кэ ни. 34­Ни ба гэ гэ зы гә до хә тун щён зы шон. Җы гә щён зы зэ Дин гуй җун вәр шон гә ди ни, 35­ба җуә зы гә до Дин гуй-җун вәр ди вэ ту, Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә. Ба дын зан гә до нан бон гә, җуә зы ди дуй мян.

36­Ни ги җон фон ди мын на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы йи гә мын лян зы (го ту ба хуар за шон). 37­Ни ги җы гә мын лян зы на зо җүә фу ди му ту зў ву гә җў зы, ба та му на җин зы бо чў, ги го ту на җин езы ба гу да зы зў шон. Ни ги җы ву гә җў зы на тун е зў ву гә гын зы.

Шо­гўр­ба­ни­ди­җуә­зы­(Җе­фон­38:1‑7)­

27­Ни на зо җүә фу ди му ту ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ха. Ба җы гә шо гўр ба ни ди җуә зы зў чын сы фонзы ди:

182

Җе фон 27

чон дуан сы лён гә бан метр, куан ди сы лён гә бан метр, го ди сы йи гә бан метр. 2­Зэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў сы гә гә*, җё та му лян җуә зы хәдо йи дар ни. Ба җуә зы лян гә йи ман на тун езы бо чў. 3­Ба шу хуэй ди де зы, суй те щян зы, ван ван зы, ца ца зы, но но зы зў шон, ба җы ще дун щи ду на тун да ха. 4­Ги шо гўр ба ни ди җуә зы на тун зў йи гә лу цы зы, ги җы гә лу цы зы ди сы гә гуэ зы на тун зў сы гә чүан чүар. 5­Ба лу цы зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы бян бян зы ди ха, ба та нан до җү гўр ба ни җуә зы ди дон җун ни. 6­На зо җүә фу ди му ту ги шо гўр ба ни ди җуә зы ба ган зы зў шон, йи ху на тун езы ба та му бо чў. 7­Ба ган зы щён до лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту, җё ба шо гўр-ба ни ди җуә зы нын гон челэ. 8­Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на му ту бан бан зы зў шон, җуә зы ди дон җун ни кун ди ни. Ни ян дин ё җо чў Вә зэ сан шон ги ни зы ги ди ён зы зў шон ни.

Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­ди­йүан­зы­(Җе­фон­38:9‑20)­

9­Ни на хо ма бу ба дан зы җы ха, на җы гә дан зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чүан чў. Нан бон гә ди дан зы ё сы шы сы гә метр чон ни. 10­Ги җы гә дан зы зў эр шы гә җў зы, ги җы эр шы гә җў зы зў эр шы гә тун гын зы. Ба җў зы шон-ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў ха. 11­Ба бый бон гә ди дан зы е җы му җя зў шон: дан зы сы шы сы гә метр чон, ги дан зы зў эр шы гә җў зы. Эр шы гә җў зы е зэ эр шы гә тун гын зы шон нан ди ни. Ба җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў шон. 12­Йүан зы щи бонгә ди дан зы сы эр шы эр гә метр куан, ю шы гә җў зы ни, зэ шы гә гын зы шон нан ди ни. 13­Йүан зы дун бон гә ди дан зы есы эр шы эр гә метр куан-ди. 14‑15­Җон фон ди мын лён бон гә ни ю чи гә метр куан ди дан зы ни, хан ю сан гә җў зы ни, ги җў зы зў сан гә гын зы. 16­Ни ги йүан зы ди мын зў җю гә метр ди мын лян зы, ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди

* 27:2 Җы гә җуә зы шон ди сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.

183

Җе фон 28

мо щян ба җы гә мын лян зы җы ги, го ту ба хуар за шон. Ги сы гә җў зы зў сы гә гын зы. 17­Ба гуй җун җон фон ди йүан зы җу ви ни ди җў зы йи ман на йин зы зў ха ди ган зы лян чў. Ба җў зы шон ди гу да зы на йин зы зў ха, ба гын зы на тун да ха. 18­Җё Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чын ха сы шы сы гә метр чон, эр шы эр гә метр куан, лён гә метр го. Ба дан зы на хо ма бу җы ха, ба җў зы ди гын зы на тун да ха. 19­Ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту сы йүн гә ён ди җя жү, җон фон ди дэ йүан зы ди йи че җуон җуон зы ду на тун зў ха.

Дян­дын­зан­ди­фын­фу­(Ле­вит­24:1‑4)­

20­Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му ба оли ва няха ди дин хо ди чин-ю ги ни на лэ, до дё юдын зан ли ту, җё та йи на вар са лён. 21­Җё Ха ру нэ лян та ди ху бый зэ гуй җун җон фон ни ба хә тун щён зы мян чян ди мын лян-зы вэ ту зан ди юдын зан дян җуә. Җы гә юдын зан зэ Вә, Җў ди мян чян да ху шон йи чыр до ган зо ё җуә ни. Йи че исраил жын лян та му ди ху бый ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.

Исраил­ахун­ди­гуй­җун­йи­шон­(Җе­фон­39:1‑7)­

28­Ни ё да исраил жын му ли ту ба ни гә гә Ха ру нэ лян та ди сы гә эр зы На дав, Авиуд, Елеазар лян Ифа-

мар хан чў лэ ни, җё та му дон Исраил ди ахун, җё фу сы Вә. 2­Ни ё ги ни гә гә Ха ру нэ ба Исраил ди ахун чуан ди гуй җун йи шон фын шон ни, җё та ди ён шы чын ха ви да ди зэ му сы хо кан ди. 3­Ни ба Вә зо чян ги ли да бын сы ди йи че җён жын җё ди лэ, ги та му фын фу ди җё ги Ха ру нэ ба дон Исраил ахун ди йи шон фын ги, җё та ги Вә дон җян чў лэ ди Исраил ди ахун. 4­Ни җё та му ба кон зы шон дэ ди лян лян-зы, ефод*, по зы, за ха хуар ди хан сан зы, дэс тар мо зы дэ

* 28:4 «Ефод» – җы сы дуан щю зы ди йи гә чон хан сан зы.

184

Җе фон 28

ёни ди дэ зы фын ги. Ги ни гә гә Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба җы ще гуй җун йи шон фын ги, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә. 5­Җён жын му ба җы ще йи шон ё на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу фын шон ни.

6­Җё та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу ба ефод фын шон, ги го ту ба хуар за шон. 7­Ги ефод ди лён ха ни зў лён гә дэ дэ зы, җё ба дэ дэ зы нын гуа до лён гә җя гуэ зы шон. 8­Ба ефод шон ди дэ зы на фын ха ефод йи ён ди цэ лё фын ги. Җы зу сы на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу фын ха ди. Җё җы гә дэ зы лян ефод хәдо йи-дар ни. 9­Ни ги лён гә оникс шы ту го ту ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы ки ха. 10­Җо чў та му ди ло-шо ба люгә мин зы ки до йи гә шы ту шон, ба люгә мин зы ки до ди эр-гә шы ту шон. 11­Зу щён җён жын зэ шы ту шон ки зы ти ди йи ён, ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы зэ җы лён гә шы ту шон ки ха, йи ху ба җы лён гә шы ту щён до җин вә вә зы ли ту, 12­бон до ефод ди җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы-шон, җё җы лён гә шы ту бё фә Исраил ди шы эр гә зў. Җё Ха ру нэ зэ Җў ди мян чян ба җы гә дэ до гә җя ди җя гуэ зы-шон, та му ди мин зы зу щён йин яр йи ён. 13‑14­Ни зў лён гә ю хуа зы ди җин вә вәр лян лён гә җын шы ди җин лян ляр. Ба җин лян ляр зў чын зу лян нин чў ди шын шын зы йи ён, йи ху лян до җин вә вәр шон.

Кон­зы­шон­дэ­ди­лян­лян­зы­(Җе­фон­39:8‑21)­

15­Ни ги Исраил ди да ахун зў йи гә кон зы шон дэ ди лян лян зы (ни му на җы гә лян лян зы нын җы до Хў да ди вон щён). Ба җы гә лян лян зы ни лян ефод йи ён ди це лё фын ги: на җин щян зэ му сы дан чин, зы хун, хун лон лор янсый ди мо щян фын ги, е ба хуар за шон. 16­Ба та зў чын сы фонзы ди: лён цын зы, эр шы эр гә сан ти метр чон, эр-шы эр гә сан ти метр куан. 17­Ни ги җы гә лян лян зы шон-

185

Җе фон 28

ди вә вә зы ли ту зан сы до до зы гуй җун шы ту: ги ту йи до до зы ба ру бин, то паз дэ изум руд зан шон; 18­ги ди эр до до зы ба кар бункул, сап фир дэ алмаз зан шон; 19­ги ди сан до до зы ба яхонт, ма но шы ту дэ аме тист зан шон; 20­ги ди сы до до зы ба хри солит, оникс дэ яс пис зан шон. Ба җы ще гуй җун шы ту ду зан до җин вә вә зы ли ту. 21­Ги шы эр гә шы ту ли ту, ги мый йи гә шы ту го ту ба Ягў бэ-ди йи гә эр зы ди мин зы ки ха, җё җы шы эр гә шы ту бё-фә Исраил ди шы эр гә зў. 22­Ни на җын шы ди җин зы ги кон зы шон дэ ди лян лян зы шон зў йи гә җин лян ляр, ба та зў чын зу щён нин чў ди шын шын зы йи ён. 23­Хан ё зў лён гә җин чүан чүар ни, йи ху ба та му бон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни, 24­ба нэ лён гә җин лян ляр куан до кон зы шон дэ ди лян лян зы лён ха ни ди лён гә җин чүан чүар шон. 25­Ба җин ляр ляр ди дан лин ди лён гә йир куан до лён гә җин вә вә зы ли ту, җы му җя ба та му лян до ефод ди чян ту ди җя гуэ зы шон ди лён гә дэ зы шон. 26­Ни зў лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до кон зы шон дэ ди лян лян зы ха ту ди лён гә йир шон; та ди ли зы зэ ефод гын-чян ни. 27­Зэ зў лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до ефод ди чян ту, лён гә җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы ди ха ту (җы гә зэ щян фын зы гын чян ни), зэ ефод ди дэ зы ди шон ту. 28­На дан чин янсый ди дэ зы ба кон зы шон дэ ди лян лян зы-ди чүан чүар лян ефод ди чүан чүар бон до йи дар ни, җё кон зы шон дэ ди лян лян зы зэ ефод дэ зы ди шон ту, бә җё кон зы шон дэ ди лян лян зы сун дё ли.

29­Ха ру нэ җин Гуй җун вәр шон ди сы хур, та ба җы гә кон зы шон дэ ди лян лян зы (та ди вә вә зы ни ю Исраил ди шы эр гә зў ди мин зы ни) ё дэ шон ни. Зу җы му җя Вә, Җў, йи на вар җи щён Вә ди мин жын ни. 30­Ба урим дэ тум мим* җуон до җы кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ку дэ зы ли ту, җё Ха ру нэ до Вә мян чян ди сы хур ба та му ян дин на лэ. Та зэ

* 28:30 «Урим»­дэ­«Тум­мим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи. Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.

186

Җе фон 28

Вә мян чян ди сы хур, йи на вар ё зэ гә җя ди шын зы шон дэ җы гә лян лян зы ни, зу җы му җя та цэ нын ба Вә ги исраил-жын му нан суан ха ди вон щён җы до ха.

31­Ни ги ефод ди ха хан ё дан лин фын йи гә по зы ни. Ба җы гә по зы на дан чин янсый ди мо щян фын шон. 32­Ги җы гә по зы ди дон җун ни лю ха йи гә ба ту нын сый җин-чи ди ку зы. Вәё ба по зы ди ку зы бә чә лан, ба җу ви на ху ма бу фын шон. 33‑34­По зы ди ха ди бян бяр шон на дан чин, хун лон лор дэ дан хун янсый ди мо щян ба шы лю за шон, та му ди дон җун ни на җин зы ба лин дор зў шон: йи гә шы-лю, йи ху йи гә лин дор; йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор. 35­Ха ру нэ ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур, ян дин ё чуан җы гә по зы ни. Та җин ли Гуй җун ди вәр, до Вә мян чян ди сы хур хуэй җә сы чў чи ди сы хур, ба лин дор ди щён шын нын тин җян. Зу җы му җя Ха ру нэ ба мин җю ха ни.

36­Ни на җын шы ди җин езы зў йи гә мин мир пэ пэ зы, ги мян зы шон ба «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа ки ха. 37‑38­На дан чин янсый ди дэ зы ба пэ пэ зы бон до дэстармо зы чян ту, җё Ха-ру нэ ба җы гә пэ пэ зы дэ до бын лу шон. Зу җы му җя Вә, Җў, ба исраил жын му ги Вә җү ха ди йи че ли щин җе шу ха ни. Мин жын җү гўр ба ни ди сы хур дан цуә ли, нэ хур Ха ру нэ ви җы гә ги хуэй да ни.

39­На хо ма бу ги Ха ру нэ ба чон хан сан зы фын шон, на хо ма бу фын йи гә дэстармо зы, зў йи гә ю за ха хуар ди дэ зы.

40­Ги Ха ру нэ ди эр зы му ба чон хан сан зы, дэ зы лян дэстармо зы фын шон, җё та му ди ён шы ви да зэ му сы хо кан. 41­Ни ба җы ще йи шон ги ни гә гә Ха ру нэ лян та ди эр зы-му чуан ги, йи ху на щён-ю ба та му мә йихар, зу җы му җя ба та му җян чўлэ, җё та му дон Исраил ди ахун му, фу сы Вә. 42­На ма бу ба йи шон ди ха чуан ди дуан кў зы ги та му фын ги. Җё җы гә кў кў зы да ёни йи чыр до да туй шон, җё ба та му ди щю чи гэ чў. 43­Ха ру нэ лян та ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон хуэй җә сы зэ Гуй җун вәр шон ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур, ян дин ё чуан җы гә кў зы ни, бә җё та му ди щю кэ кэ ли. Зу җы му җя ба та му ди

187

Җе фон 29

мин бу хэ. Җы сы ги Ха ру нэ лян та ди йи че ху бый дин-ха ди йи на вар ди фын фу.

За­му­җя­дон­Исраил­ди­ахун­ни­(Ле­вит­8:1‑36)­

29­Вәё җё та му дон Исраил ди ахун му дэ фу сы Вә, ни лян Ха ру нэ дэ та ди эр зы му җы му җя ган: 2­на дин

хо ди мян ба мәю җё мян ди мә мә, лян чин-ю хуә ха ди нон дэ йи гә на чин-ю мәха ди бин зы луә шон. 3­Ба җы ще зы мә-мә, нон лян бин зы җуон до куон зы ли ту; ни җү пон ю ва зы лян лён гә гун-ён ди сы хур, ба мә мә ги Вә на лэ.

4­Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до Вә ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, йи ху ба та му на фи щиҗин. 5‑6­Йи ху ни ги Ха ру нэ ба чон хан сан зы, по зы дэ ефод чуан шон, ба кон зы шон дэ ди лян лян зы дэ шон, ба дэ зы җи шон, ба дэс тар мо зы ги та дэ до ту шон, ба җин чүан зы (җы гә җин чүан зы шон ки ха ди «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа) чан до мо зы шон – җы ду сы Исраил ди ахун чуан ди гуй-җун йи шон. 7­Йи ху ни ба гуй җун щён-ю до дё Ха ру нэ ди ту шон, ба та мә йихар.

8‑9­Ни ба Ха ру нэ ди эр зы му лин ди лэ, ги та му ба чон хан-сан зы чуан шон, ба дэ зы җи шон, ба дэс тар мо зы дэ шон. Зу җы му җя ё ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги Вә җян чў лэ ни. Җо чў җы гә фа лү та му лян та му ди ху бый йи на вар ё дон Исраил ди ахун ни, фу сы Вә ни.

10­Ни ба пон ю ва зы ла до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон. 11­Зу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, зэ Вә ди мян чян ба җы гә пон ю ва зы зэ дё. 12­Ни на ни ди зы ту зан йи дяр ще, ба җү гўр ба ни җуә зы-ди сы гә гә мә йихар. Ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха. 13­Йи ху ни ба пон ю ва зы ди кә лон ди йи че ю, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы дэ ёзы шон ди ю йи-ман ги Вә җү ги, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё. 14­Ба шын ха ди пон ю ва зы ди ню жу, пи зы дэ дў зы ни ди фын ду ё

188

Җе фон 29

зэ йин пан ди вэ ту шо дё ни. Җы сы вон бый ни щи Исраил ахун ди гў на хар ди гўр ба ни.

15­Ни ла ди лэ йи гә гун-ён, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон. 16­Йи ху ни ба гун-ён зэ дё, ба та ди ще са дё шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни; 17‑18­ба жу че чын куэ куәр, ба чон чон-дўдў лян чян туй зы щи җин, ба җы ще лян гун-ён ди ту зэ му сы дан лин ди куэ куәр йи дар-ни гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, йи ман ду шо дё. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ни.

19­Ни хан ба ди эр гә гун-ён ла ди лэ, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон. 20­Ни ба гун-ён зэ дё, зан йи дяр ще, йи ху на җы гә гун-ён ди ще ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ди ю эр дуә дан дан зы мә йихар, е ба та му-ди ю шу ди да му зы ту лян ю җүә ди да му зы ту мә йихар. Ба шын ха ди ще са дё шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни. 21­Йи ху ни на шо гўр ба ни ди җуә зы шон ди ще дэ гуй җун щён-ю ба Ха ру нэ лян та ди йи шон сайи хар, ба та ди эр зы му лян та му ди йи шон е сайи хар. Зу җы му җя Ха ру нэ лян та ди эр зы му дэ та му ди йи шон зу чын ха ги Вә җян чў лэ ди ни.

22­Ни хан ё ба гун-ён ди кә лон ди ю, йи ба, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю дэ ю да туй на-шон, 23­да ги Вә җү ги ди йи куон зы мә мә ли ту на йи гә мәю җё мян ди мә мә, йи гә лян чин-ю мян ди нон дэ йи гә бин зы. 24­Ба җы ще чы ди ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги до шу ни, ги Вә дуан чын гуй җун ли щин. 25­Йи ху ни да та му ди шу ни ба чы ди йүан хуэй на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ги Вә җү чын шо ди гўр ба ни, ба та шо дё. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Вә ра зы ни.

26­Ни ба җы гә гун-ён ди щүн ца зы ги Вә дуан чын гуй җун ли щин. Җы сы ги ни фын ги ди йи лэ зы жу.

27­Ни ба гун-ён ди щүн ца зы лян да туй фын чў лэ, ги Вә дуан чын гуй җун ли щин; йи ху ба җы йи лэ зы ян дин ё ги исраил ди ахун му ги ги ни. 28­Җы сы Вә гэ бян бу чын-ди фын фу: Вә ди исраил мин жын җү пин нан гўр ба ни ди сы хур, ба сын лин ди щүн ца зы лян да туй ё ги Исраил ди

189

Җе фон 29

ахун му ги ги ни. Җы сы Вә ди мин жын ги Вә, Җў, җү ха ди ба вэ ли щин.

29­Җи сы Ха ру нэ ву чон ли, ба та ди гуй җун йи шон ё ги та ди ху бый шын ха ни, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә ди сы хур чуан шон. 30­Ха ру нэ ди эр зы му дон Исраил ди ахун ди сы хур, җи сы до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди Гуй җун вәр шон фу сы Вә, та ба җы гә гуй җун йи шон йи-ман ё чуан чи тян ни.

31­Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му зо чян җян чўлэ җё дон ахун му ди сы хур сы хуан ди гун-ён ди жу на шон, зэ гуй-җун вәр шон ба җы гә жу ё җў фу ни. 32­Җё та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ба җы гә ён жу лян куон-зы ли ту ди мә мә чы дё. 33­Җы сы ба та му җян чўлэ җё дон ахун му ди сы хур, ви фон шә та му ди гў на хар сы хуан ха ди җы ще чы ди, йин ви җы гә та му зу ё чы җы гә чы ди ни. Гуон Исраил ди ахун нын чы җы гә чы ди, йин цы җы гә сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун чы ди, дан лин жын бу нын чы та. 34­Ба ён жу хуэй җә сы мә мә дан мә чы ван, шын до ган зо ли, ни ба җы гә ян дин ё шо дё ни; бу нын чы та, йин цы җы гә сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун чы ди.

35­Җо чў Вә ги ни ги ха ди йи че фын фу ни ян дин ги Ха-ру нэ лян та ди эр зы му чи тян ё гуә та му ди гуй җун куй-чын ни. 36­Тян тян мир ни ба йи гә пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, җё шо гўр ба ни ди җуә зы ган җин ди; на чин-ю ба шо гўр ба ни ди җуә зы мә дё, җё та чын ха гуй җун ди. 37­Җын җыр чи тян ни җы му җя ё ган ни, җё шо гўр ба ни ди җуә зы йи ман чын ха гуй җун ди. На па сый хуэй җә сы са ба шо гўр ба ни ди җуә зы дуйи хар, та е зу чын ха гуй җун ди ни.

Тян­тян­мир­ян­дин­ё­җү­ди­гўр­ба­ни­(Фур­28:1‑8)­

38­Тян тян мир зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни йи на вар ё җү лён гә йи суй ди ён го зы ни. 39­Ба йи гә ён го зы ган зо җү шон, ба ди эр гә ху шон җү шон. 40­Җү ту йи гә ён го зы ди сы хур,

190

Җе фон 30

ни ян дин ба йи гә ки ло хо мян лян йи гә литр җын шы ди чин-ю ё хуә до йи дар ни ги Җў җү шон ни. Ги җү гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни са йи гә литр пу то җю. 41­Ху шон ни җү ди эр гә ён го зы ди сы хур, е зу щён ган зо йи ён, ба мян ди гўр ба-ни җү шон зэ му сы ба пу то җю са шон. Җы гә шо гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў ра зы ни. 42­Ба җы гә шо ди гўр ба ни йи на вар ё зэ Вә ди мян чян, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян җү ни. Җы зу сы Вә лян Вә ди мин жын йү-мян ди дэ фә хуа ди вәр. 43­Вә зэ нэ тар лян исраил жын му йү мян ни. Вә ди гуон лён җё нэ гә вәр чын ха гуй җун вәр ни. 44­Вә җё гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы чын ха гуй җун ди ни, хан ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җян чўлэ, җё та му дон Исраил ди ахун му ни, фу сы Вә ни. 45­Вә ян дин зэ исраил жын му ди җун җян ни җў ни, ги та му дон Хў да ни. 46­Та му зу җы ха ни, Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў. Вә да Еги пет ба та му лин чў лэ ли, җё зэ та му ди дон җун ни җў ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў.

Шо­щён­ди­җуә­зы­(Җе­фон­37:25‑28)­

30­Ни на зо җүә фу ди му ту зў йи гә шо щён ди җуә зы. 2­Ба җы гә шо щён ди җуә зы зў чын сы фонзы ди:

чон дуан сы сы шы ву гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы җю шы гә сан ти метр. Зэ җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи-дар ни. 3­Ни на җын шы ди җин езы ба шо җуә зы ди мян зы, сы ха ни дэ сы гә гә бо чў, ги туан йүар ни ба җин бян бяр да шон. 4­Ги шо щён ди җуә зы зў лён гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы лён ха ни ди җин бян бяр ди ха. Ни му ба җы гә шо щён ди җуә зы вон че гон ди сы хур, нын ба ган зы щён до җин чүан чүан зы ли ту. 5­Ба ган зы ду на зо җүә фу ди му ту зў шон, йи ху на җин зы ба та му бо чў. 6­Ба шо щён ди җуә зы ё гә до мын лян зы вэ ту ни. Җы гә мын лян зы ху ту гә ди хә тун щён зы, зэ нэ тар Вә лян ни му йү мян ни. 7‑8­Тян-тян мир ган зо йи зор Ха ру нэ лэ, да җә дын зан ди сы хур, та ё

191

Җе фон 30

зэ шо щён ди җуә зы шон шо щён ни. Ху шон дян дын зан ди сы хур, е ё шо щён ни. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ги Җў җы му җя ё шо щён ни. 9­Ни му бу нын зэ җы гә шо щён ди җуә зы шон шо дан лин щён, е бу нын җү шо дё ди хуэй җә сы мян ди гўр ба ни, бу нын ба пу то җю до дё җы гә җуә зы шон. 10­Нян нян йи хуэй Ха ру нэ ба җы гә шо щён ди җуә зы ё зў ган җин ни: ба җуә зы ди сы гә гә на вон бый ни щи гў на хар гўр ба ни ди ще сайи хар. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы гә гуй җун куй чын ни. Җё җы-гә шо щён ди җуә зы чын ха Вә, зу сы Җў, җян чў лэ ди дин гуй җун дун щи.

«Ба­гә­җя­ди­мин­мэ­хуэй­лэ­ди­фа­лү»­11‑12­Җў ги Му са фә ди: – Ни суан исраил жын му фур ди сы хур, мый йи гә жын

ё ги Вә ги мэ хуэй лэ та ди мин ди җя чян ни. Зу җы му җя суан жын му ди фур ди сы хур, та му ба хэ та му мин ди бэ ля нын дуә дё. 13­Суан щин мин ди сы хур нэ гә жын ян дин ги Җў пин гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён, ё чў бан гә ше кель йин чян ни (йи гә ше кель йин чян ю эр шы гә ге ра ни)*. 14­Суан щин мин ди сы хур, да эр шы суй да шон нэ гә жын ё ги Җў чў җы гә чян ни. 15­Ни му чў мэ хуэй лэ ни му мин ди җы гә йин чян ди сы хур, ючян хан дуә йү бә чў, чүн жын шо бә чў, ду йи мур-йи ён ё чў бан гә ше кель йин чян ни. 16­На исраил жын му шу ха ди җы ще йин чян ни ба Хў да ди гуй җун җон фон бо хў чў. Җы сы та му ви гә җя ди мин чў ха ди чян. Йин ви җы гә Вә җи щён дэ бо хў та му ни.

Тун­пын­17‑18­Җў ги Му са фә ди: – Ни на тун зў йи гә щи абдэ зы ди пын. Ги җы гә тун

пын на тун зў йи гә гын зы. Йи ху ба та гә до Хў да ди гуй-

* 30:13 Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди йи гә ше кель йин чян, ли ту бон җер ю 11 грамм ни; йи гә ге ра ли ту бон җер ю 0,6 грамм ни.

192

Җе фон 30

җун җон фон зэ му сы шо щён ди җуә зы ди дон җун ни, ги пын ли ту ба фи до шон. 19‑21­Ха ру нэ лян та ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон хуэй җә сы до шо щён ди җуә зы гын чян, шо щён ди сы хур та му ян дин ё на җы гә пын ни-ди фи щи шу дэ җүә ни. Та му ян дин ё щи шу дэ җүә ни, та му дан җы му җя ган, бу шон цун гә җя. Җы сы та му лян та му ди хубый йи на вар ё зун хў ди фын фу.

Гуй­җун­щён‑ю­22‑23­Җў ги Му са фә ди: – Ни ба дин хо ди ю дэ щён ви до ди дун щи на шон:

люгә ки ло щи тон тон ди смир на, сан гә ки ло цуан ко рица, сан гә ки ло цуан ви зы, 24­люгә ки ло кас сия зэ му сы сы гә литр оли ва чин-ю (ба җы ще щён дун щи на гуй җун ди җон фон сы йүн ди фын лён лён ди ни). 25­Ба җы йи че цуан дун щи зу щён пый щён фи ди йи ён, хуә до йи дар ни, зў чын гуй җун щён-ю. 26‑28­Ни на җы гә гуй җун щён-ю ба Вә ди гуй җун җон фон, хә тун щён зы, җуә зы лян җуә зы шон-ди йи че җя хуә, дын зан лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, шо щён ди җуә зы, шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы ду мә йихар. 29­Ни ба җы йи че дун щи ги Вә, Җў, ё җян-чў лэ ни, җё та му йи ман чын ха гуй җун ди. Сый хуэй җә-сы са ба җы ще гуй җун дун щи дуйи хар, та му е чын ха гуй җун ди ни. 30­Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му на җы гә гуй җун ю мә йихар, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә. 31­Ни ги исраил жын му фә ги: «Ни му лян ни му ди ху бый бэ вон Хў да ди сы хур ё сы йүн җы гә гуй җун юни. 32­Ни му бу нын на җы гә гуй җун ю мә дан лин жын, е бу нын ги ни му гә җя на цуан дун щи зў җы му җя ди щён-ю. До ни му шон җы гә чин-юсы Хў да җян чў лэ ди гуй җун щён-ю. 33­Сый дан на йи мур-йи ён ди цуан дун щи пый җы му җя ди щён-ю хуэй җә сы на җы гә ю мә дан лин жын (чў гуә Исраил ди ахун), ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни».

193

Җе фон 31

Шо­ди­щён­34­Җў ги Му са фә ди: – Ни ба цуан дун щи: стак ти, они ха, хал ван лян җын-

шы ди щён йи мур-йи ён на шон, 35­ба та му, зу щён пый щён фи ди йи ён, хуә до йи дар ни, зў чын шо ди щён. Ги жы гә щён ли ту гә щер ян, җё та чын ха җын шы ди гуй җун щён. 36­Ни ба та му за мә мәр ди, йи ху на до Вә ди гуй җун җон фон ли ту, гә до хә тун щён зы ди мян чян, Вә лян ни йү мян ди вәр шон. До ни му шон җы гә щён сы Җў җян-чў лэ ди гуй җун ди щён. 37­Ни му бу нын ги гә җя җы му жя пый щён. До ни му шон җы сы Вә җян чў лэ ди гуй җун щён. 38­Сый дан ги гә җя пый җы му җя ди щён зэ му сы шо җы-гә щён, ба нэ гә жын ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни.

Зэ­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­ни­ган­гун­сы­ди­жын­му­(Җе­фон­35:30‑36:1)­

31­­1‑2­Җў ги Му са фә ди: – Вә да Яхў ти ди зў ни ба Ор ди сун зы, Урия ди эр зы

Ве селеил җян чў лэ ли. 3­Вә ба Вә ди Шын Лин ги та ги ги ли, җё та чын ха ю ар ги ли ди, цун мин ди, бын сы да ди дэ җы до гә ён шуйи ди жын ни. 4­Та ю бын сы на җин зы, йин зы, тун да гә ён ди җя хуә; 5­нын кан гуй җун шы ту, нын ки му ту дэ зў гә ён ди щи хуә. 6­Вә да Дан ди зў ни ба Ахи са мах ди эр зы Аголиав е җян чўлэ, җё та ги Ве селеил бон мон ни. Вә ба ар ги ли ги йи че ю бын сы ди жын е ги ги ли, җё та му җо чў Вә ди фын фу ба гә ён ди дун щи зў ха: 7­Хў да ди гуй җун җон-фон, хә тун щён зы, хә тун щён зы ди гэ гэ зы, Хў да ди гуй җун җон фон сы йүн ди йи че җя хуә; 8­җуә зы лян та сы йүн ди йи че җя хуә, на җын шы ди җин зы зў ха ди дын зан лян та ди сы-йүн ди йи че дун щи, шо щён ди җуә зы, 9­җү шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 10­Ха ру нэ лян та ди эр зы му ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон; 11­гуй җун

194

Җе фон 32

щён-ю дэ зэ Гуй җун вәр шон шо ди щён – йи ман дун щи җо чў Вә ги ни ги ха ди фын фу җё та му зў ха.

Зун­хў­шан­бэ­ди­фа­лү­12‑13­Җў ги Му са ги ди фын фу җё ги исраил жын му фә ни: – Ни му ян дин ё зун хў Вә ди шан бэ ни, йин цы җы сы Вә

лян ни му җун җян ни ди йи гә җи хо. Җы гә җи хо зы фә ди сы Вә, Җў, ба ни му җян чўлэ, җё ни му ги Вә дон мин жын ни. 14­Ни му ян дин ё зун хў шан бэ ни, йин цы сы җы йи тян гуй-җун ди хын. Сый дан бу зун хў җы йи тян, дан ган гә җя ди сы чин, ба нэ гә жын ди мин зы ё да та ди мин жын ли ту чү дё ни. 15­Лю тян ни му нын ган сы чин, кә сы ди чи тян ни му ё хуан ха ни, ба җы йи тян ги Вә җү ги ни. На йигә жын шан бэ дан ган сы чин, ги та ё дин сы зуй ни. 16­Исраил жын-му йи на вар ё зун хў шан бэ ни – җы сы Вә лян та му дин ха хә тун ди җи хо. 17­Җы сы Вә лян исраил жын му җун җян-ни ди йи гә җи хо, йин цы сы Вә, Җў, лю тян ба тян дэ ди зо ха ли, ди чи тян ди нэ йи тян Вә ба хуә тын ха, хуан ха ли.

18­Хў да зэ Синай сан шон ги Му са ба җы ще хуа фә ба, йи ху ба лён пян шы ту ги та ги до шу ни ли. Хў да ба Та ди Да тян мин на гә җя ди зы ту щедо җы лён пян шы ту шон ли.

Җин­ню­ва­зы­(Чун­фә­фа­лү­9:6‑29)­

32­Исраил жын му кан ди Му са хан да сан шон мә ха лэ, та му ду шудо Ха ру нэ гын чян фә ди:

– Вә му бу җы до лян нэ гә, ба вә му да Еги пет лин чў лэ-ди Му са йү ли са ли. Йин ви җы гә ни ги вә му зуә зо йи гә дан лин хў да, җё та ба вә му лин шон!

2­Ха ру нэ ги та му фә ди: – Ни му ба ни му ди щи фу зы му лян эр нү ди эр дуә шон

дэ ди җин эр җуй зы ма ха лэ, ги вә на лэ. 3­Жын му ба та му ди җин эр җуй зы шудо йи дар ни, ги Ха-

ру нэ ги ги ли. 4­Ха ру нэ ба эр җуй зы йи ман хуә до йи дар ни шо дё, зў ли гә ню ва зы ди җин ён зы. Мин жын фә ди:

195

Җе фон 32

– Исраил жын му, ни му кан! Җы зу сы ба за му да Еги пет лин чў лэ ди хў да!

5­Ха ру нэ зэ җин ню ва зы ди мян чян зы ли йи гә шо гўр-ба ни ди җуә зы, ги жын му фә ди:

– Мир гә ги Җў гуә җе чи ни. 6­Ди эр тян ган зо мин жын ла лэ ли җигә сын лин, ба

юще зы сын лин җү чын шо ди гўр ба ни ли, ба юще зы җү чын пин нан гўр ба ни ли. Йи ху та му зуә ха, лян чы дэ хә ди, хў ган ди, хун хуә кэ ли. 7­Җў ги Му са фә ди:

– Ни куэ куэ ди да сан шон ха чи, йин цы сы ни да Еги пет лин чў лэ ди жын му ган гў на хар ди ни, чын ха сы бу дый ди ли. 8­Та му кә җя да Вә ги та му фын фу ха ди лў шон зу дё ли. Та му на җин зы зў ли гә ню ва зы, гуй ха бэ вон нэ гә сын лин ди ни, ги та җү ли гўр ба ни ли. Фә ди нэ гә ню ва зы сы ба та му да Еги пет лин чў лэ ди хў да. 9­Вә җы до ни, җы ще мин жын ди пи чи җён ди хын! 10­Җы хур ни бә дон гуа Вә ли: Вә щён ба Вә ди йи че чи ги та му щян чў лэ, ба та му щё ме дё. Вә щён җё ни лян ни ди ху бый чын ха ви да мин зў ни.

11­Кә сы Му са ги та бэ вон ди Анла хў Тор ля чи то ди фә сы: – Анла хў Тор ля! Ви са Ни җы му җя чи шон лэ хэ чи Ни ди

мин жынди ни? Нан дый та му бусы Ни на Ни ди ви да ли-лён да Еги пет җю ха ди жын му ма? 12­Ви са җё еги пет жын му фә ни; Ни ба исраил жын му ба байир да Еги пет лин чў лэ, щён ба та му йи ман ду зэ сан ни да сы, ван чүан щё ме дё ни? Хў да-я, вә чи то Ни, җё Ни ди чи щё дё, җё Ни ди щин ван-йихар, җё Ни ди мин жын бә йү җы гә бэ ля ли. 13­Вә чи то Ни, җё Ни ба Ни ди хуә җи му Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ җи че лэ! Ни җи ди ни, Ни зо чян ги та му дў ли җу ли, җё та му ди ху бый, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, дуә ха ни, хан щү ди, ба җы йи че ди фон ги та му ди ху бый ги ги ни, җё җы гә ди фон йи ху йи на вар чын ха та му ди ни.

14­Җў ди щин ван ли, ги Та ди мин жын мә ган Та зо чян фә ха ди бэ ля. 15­Му са ди шу ни на ди лён пян шы ту, та ха-ли сан ли. Мый йи пян шы ту ди лён мян зы шон ду ще ди Да тян мин. 16­Хў да гә җя ба җы лён пян шы ту зў шон ли,

196

Җе фон 32

мян зы шон ба Та ди Да тян мин ки ха ли. 17­Иса ба жын му ди да шын хан ди шын чи тин җян, ги Му са фә ди:

– Вә зэ йин пан ни тин җян да җон ди шын чи ди ни! 18­Му са фә ди: – Җы гә бу щён дый шын ди шын чи, е бу щён җон да-

бэ дё ди шын чи, җы сы чон чү зы ди шын чи. 19­Му са җы ни җин йин пан ни ба җин ню ва зы лян тё

тё ву ди жын му кан җян, чи шон лэ ли. Та зу зэ сан гын зы ди ха ба на ха лэ ди лён пян шы ту эр дё ди ха, да суй ли. 20­Та ба жын му зў ха ди җин ню ва зы на лэ, эр дё хуә ли ту шо дё-ли, йи ху ба җин зы мә чын тў, лян фи хуә до йи дар ни җё исраил жын му ба җы гә фи хә ли. 21­Та вынли Ха ру нэ ли:

– Җы ще жын ги ни зў ли са ли, ви са ни җё та му ган җы му җун ди гў на хар ни?

22‑23­Ха ру нэ хуэй да ди: – Чин ни ги вә бә сын чи ли, вә ди җонгуйди! Ни җы до-

ни, җы ще жын нэ ган ха сы чин. Та му ги вә фә ди: «Вә му бу җы до лян нэ гә, ба вә му да Еги пет лин чў лэ ди Му са, йү ли са сы чин ли. Йин ви җы гә ни ги вә му зў йи гә дан лин хў да, җё та ба вә му лин шон!» 24­Вә җё та му ба гә җя ди җин зы ги вә на лэ ли. Сый ю җин зы, та му ду шудо йи дар ни, ги вә на лэ ли. Вә ба җы гә җин зы эр дё хуә ли ту, зу җы гә ню ва зы чў лэ ли!

25­Му са кан җян ли, Ха ру нэ ба жын му гуан бучў, жын-му чын ха сы бу дый ди ли, дўш ман ди щё шур ли. 26­Му са зу зан до йин пан ди мын чян ту да шын фә ди:

– Сый сы Җў ди жын – ду до вә ди җы бон гә лэ! Ле вий зў ди йи че жын до ли та гын чян зан ха ли. 27­Му са

ги та му фә ди: – Исраил жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля фын фу ди җё

ни му ли ту ди мый йи гә жын ба до на чў лэ, да җы бон гә до нэ бон гә ба чүан йин пан җуан йи гуар, на па та му сы ди-щүн му, лян шу му хуэй җә сы лин җү му еба, ба та му са дё ни!

28­Ле вий зў ди жын му җо чў Му са ди фын фу ган ли: нэ-йи тян бон җер ба сан чян жын са дё ли. 29­Му са ги Ле вий зў ди жын му фә ди:

197

Җе фон 33

– Җир гә Җў ба ни му җян чўлэ җё ни му ган Исраил ахун му ди гун сы ни. Ни му ба гә җя ди эр зы му лян ди щүн му да сы ли, Җў ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни.

30­Ди эр тян Му са ги жын му фә ди: – Ни му ган хади гў на хар җун ди хын. Җы хур вә йүан хуэй

ё шон сан ни, до Җў гын чян чи то ди җё Та ба ни му фон шә. 31­Му са йүан хуэй до ли Җў гын чян фә ди: – Җы ще жын ган хади гў на хар җун ди хын. Та му ги гә җя на

җин зы зў ли гә дан лин хў да ди ён зы, бэ вонли та ли. 32­Хў да-я! Чи то Ни фон шә та му ди гў на хар, Ни дан бу фон шә та му, вә чи то Ни ди җё ба вә ди мин зы да Ни ще ха ди фу ли ту чү дё.

33­Җў хуэй да ди: – Сый зэ Вә ди мян чян ган ли гў на хар ли, Вә зу ба нэ гә

жын ди мин зы да Вә ще ха ди фу ли ту чү дё ни. 34­Щян зэ ни чи, ба җы гә мин жын лин до Вә ги ни фә ха ди ди фон шон. Вә ба Вә ди тян щян да фа до ни ди мян чян җё та лин ни ни. Кә сы вон ху ди жы зы ви җы ще жын ган хади гў на хар Вә ян дин зуй та му ни.

35­Җў ба мин жын на вын бин зуй ли, йин цы сы та му җё Ха ру нэ ги та му на җин зы зў ли гә ню ва зы.

Исраил­жын­му­да­Синай­сан­гын­чян­зу­дё­ли­

33­Җў ги Му са фә ди: – Ни лян Еги пет лин чў лэ ди мин жын да җы тар

зу дё, до Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ лян та му ди ху бый щү ха ди нэ гә ди фон шон чи. 2­Вә ба Вә ди тян щян да фа-чи җё лин ни ни. Вә ба ха нан ей жын му, амор рей жынму, хеттей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей-жын му ган чў чи ни. 3­Ни чи ди ди фон фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Кә сы Вә лян ни му йи дар ни бу чи, йин цы сы ни му ди пи чи җён ди хын, зу хэ па Вә ба ни му зэ лў шон нын щё ме дё.

4­Мин жын тин җян җы гә хуа пә фан ха ли, та му на җин-йин дун щи зэ бу да бан гә җя ли. 5­Җў ги Му са ги ди фын фу җё ги мин жын фә ни:

198

Җе фон 33

– Ни му ди пи чи җён ди хын, Вә дан лян ни му йи дар ни чи, на па бу дуә ди гун фу еба, Вә ба ни му ду нын щё ме дё. Җы хур ни му ба ни му дэ ди җин-йин йи ман ма ха лэ, җё Вә сы лён йихар, Вә лян ни му зў са ни.

6­Йин ви җы гә исраил жын му да Синай сан гын чян зу-дё ди йи ху, та му ба гә җя ди җин-йин йи ман ма ха лэ, зэ бу да бан гә җя ли.

7­Мый йи хуэй исраил жын му зэ йин пан ни ди сы хур, Му са ли йин пан ни йүан йүар ди да ли йи гә җон фон, ба та җё ли гә «Лян Җў йү мян ди җон фон». Сый щён чи то Җў, щён вын са, нын до нэ тар чи. 8­Мый йи хуэй Му са вон йү мян ди җон фон гын чян зу ди сы хур, мин жын зэ гә җя ди җон фон мын ку ни зан ди вон Му са ди ни, йи чыр дын ди җи сы та җин до йү мян ди җон фон ли ту ни. 9­Му са җин чи ли ди йи ху, йүн цэ луә ха лэ зу зан до йү мян ди җон-фон мын ку гын чян ли. Җў нэ хур да йүн цэ ли ту лян Му са фә ли хуа ли. 10­Мин жын кан ди йүн цэ дан зан до йү мян җон фон ди мын ку ни, та му зу йи ман гуй ха бэ вон туә Җў ли. 11­Җў лян Му са мян дуй мян фә хуа ди ни, зу щён на гә жын лян гә җя ди пын-ю фә хуа ди йи ён. Му са вон йин пан ни хуэй ди сы хур, та ди нян чин бон бан На вин ди эр зы Иса зу шын до йү мян ди җон фон ли ту ди ни.

Му­са­ба­Хў­да­ди­гуон­лён­кан­җян­ли­12­Му са ги Җў фә ди: – Ни зо чян ги вә ги ди фын фу җё вә ба мин жын лин до

нэ гә ди фон шон чи ни, кә сы Ни мә фә, Ни ба сый лян вә йи дар ни да фа чи ни. Ни фә гуә, Ни ба вә җы до ди хо ди-хын, е щи нэ вә ни. 13­Дан сы җы му җя ли, вә чи то ди җё Ни ба Ни ди лўдо ги вә зы ги, Хў да-я, җё вә фу сы Ни, хан зэ Ни гын чян җе шу Ни ди нэ чин. Вә чи то ди җё Ни җи че лэ: җы гә мин зў сы Ни ди мин зў.

14­Җў фә ди: – Вә гә җя лян ни йи дар ни чи ни. Вә ги ни ги пин нан ни. 15­Му са хуэй да ди:

199

Җе фон 34

– Хў да-я, Ни дан лян вә му йи дар ни бу чи, вә чи то Ни-ди, җё вә му да җы тар бә зу. 16­Ни дан лян вә му йи дар ни бу чи, сый нын ба вә лян Ни ди мин жын зэ Ни ди мян-чян җе шу ха ди Ни ди нэ чин җы до ха? Ни дан лян вә му зэ йи дар ни, нэ хур цэ ба вә му лян дун-яшон ди йи че дан лин мин зў ди жын нын фын щё кэ.

17­Җў ги Му са фә ди: – Вә җо чў ни ди йи че чи то ган ни, йин цы сы Вә ба ни

җы до ди хо ди хын, е щи нэ ни ни. 18­Му са фә ди: – Хў да-я! Вә чи то Ни ди җё Ни ба Ни ди ви да гуон лён

ги вә зы йихар. 19­Җў хуэй да ди: – Вә җё Вә ди йи че гуон лён да ни ди мян чян гуә чи ни,

ба Вә ди гуй җун мин зы зэ ни ди мян чян да шын фә ни. Вә сы Җў, Вә ди щин до Вә тё җян ха ди жын му шон ван-ни, Вә ба та му щи тын ни. 20­Вә бу җё ни кан җян Вә ди лян мян, йин цы сы кан җян Вә ди нэ гә жын бу нын хуә. 21­Вә гын чян ю йи гә вәр ни, ни нын зан до нэ тар ди йи гә сан шон. 22­Җи сы Вә ди Ви да гуон лён вон гуә гуә кэ ли, Вә ба ни цон до сан дун ли ту ни, на Вә ди шу дў чў, дын ди, җи сы Вә зу гуә чи ни. 23­Йи ху Вә ба Вә ди шу на гуә чи, ни ба Вә да җи бый ху ту нын кан җян еба, кә сы ни бу нын җян Вә ди лян мян.

34­Җў ги Му са фә ди: – Ни ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди нэ лён пян

йи ён, е туй мин. Вә ба ни да суй ди нэ лён пян шы ту шон ще ха ди хуа йүан хуэй щедо җы лён пян шы ту шон ни. 2­Мир гә ган зо йи зор ни шә лү ди шон Синай сан, зэ сан дин зы шон ни зан до Вә ди мян чян. 3­Сый ду бу нын лян ни йи дар ни шон лэ, е бу нын зэ сан ди туан йүар ни жо; ба ню, ён зэ сан гын чян е бә фон.

4­Му са ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди йи ён, туй мин, ди эр тян ган зо йи зор җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ба шы ту

200

Җе фон 34

на шон, шон ли сан ли. 5­Җў да йүн цэ ли ту до лэ, лян Му са зан до йи дар ни, ба Та ди гуй җун мин зы, – «Җў», – да шын фә ли. 6­Җў да Му са мян чян зу гуә чи, да шын хан ди:

– Вә сы Анла хў Тор ля! Вә ди щин ван ди хын, Вә ба жын щи тын ди ни, Вә ди жын нэ да ди хын, Вә ди щи нэ да ди хын, Вә сы ко чў ди! 7­Вә ба Вә щү ха ди ги йи чян бый зы шон ди жын зун хў ди ни, ба жын му ди зуй, цуә ву дэ гў на хар ду фон шә ди ни, кә сы сый фан зуй ли, Вә ба та ди ху бый йи-чыр до сан, сы бый зы ян дин зуй ни.

8­Му са ган җин па до ди ха бэ вонли Хў да ли. 9­Та зу фә ди: – Җў! Вә дан зэ Ни ди мян чян ба нэ чин җе шу ха ли, вә

чи то ди җё Ни, Җў, лян вә му йи дар ни зу! Җы ще мин-жын ди пи чи җён ди хын, кә сы вә му чи то ди җё Ни фон шә вә му ди цуә ву дэ гў на хар. Ни ба вә му, лян Ни ди мин жын йи ён, җе шу ха.

Хў­да­лян­исраил­жын­му­йүан­хуэй­дин­ли­хә­тун­ли­(Җе­фон­23:14‑19;­Чун­фә­фа­лү­7:1‑5;­16:1‑17)­

10­Җў ги Му са фә ди: – Җы хур Вә лян исраил жын му дин хә тун ни. Вә щён

зэ та му ди мян чян ган ви да сы чин. Җы му җя ди сы чин дун-яшон на ни ду мә йү гуә, на йигә мин зў ди жын ду мә җян гуә; җё ни ди җу ви ни җў ди жын му ду ба Вә, Җў, ган хади ви да сы чин кан җян. Йин цы сы Вә щён ви ни му ган җё жын му хэ па ди сы чин ни. 11­Ба җир гә Вә ги ни му ги ха ди фын фу ни му ё зун хў ни. Вә ба амор рей жынму, ха-нан ей жын му, хеттей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му да ни му ди мян чян ган зу ни. 12­Ни му щё щин ди, лян нэ гә ди фон шон җў ди жын му бә дин хә-тун, йин цы сы җы гә вон ху ги ни чын ха хэ мин ди вон ни. 13­До зэ зы ни му ба та му шо гўр ба ни ди җуә зы ё цый дё ни, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы да лан ни, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё ни. 14­Ни му бу нын бэ вон дан лин хў да му, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля, зу щён чы цў ди нан жын йи ён, бу шу нэ гә, сый ги Вә фан лян ди ни.

201

Җе фон 34

15­Ни му лян нэ гә ди фон шон җў ди жын му бә дин хә тун, йин цы сы та му бэ вон гә җя ди хў да му ди ни, ги та му җү гўр ба ни ди сы хур, ба ни му е чин шон чи ни, нэ тар ни му е чы ги та му ди хў да му җү ги ди жу ни. 16­Ни му ги гә җя ди эр зы му бә чү дан лин мин зў ди щи фур, йин цы сы та му ди щин бян гуәчи бэ вон гә җя хў да му ди сы хур, ба ни му ди эр зы му лин шон е җё бэ вон та му ди хў да му ни. 17­Ни ба дан лин хў да му ди сы са ён зы ги гә җя бә зў.

18­Ни ба Мәю җё мян мә мә ди җе чи зун хў ди. Ни җо чў Вә ги ха ди фын фу җын йүә чи тян ди нэ йи тян ё чы мәю җё-мян ди мә мә ни, йин цы сы ни Авив йүә ни да Еги пет чў лэ ли.

19­Йи ман ди ту йи гә эр зы лян йи че сын лин щяха ди ту йи гә гун ту шу зы, бу гуан ню, ён – ду сы Вә ди. 20­Ба лү лү-зы ди ту шу зы на ён го зы ё хуан гуә лэ ни. Ни дан на ён го зы ба та бу хуан гуә лэ, нэ хур ян дин ба лү ди бә зы җә хуэй ни. Ни ян дин ба ни му ди ту йи гә эр зы хуан гуә лэ.

Ни бу нын кун шу бэ вон Вә лэ. 21­Лю тян ни нын зў хуә, кә сы ди чи тян ди нэ йи тян ни

ян дин ё хуан ха ни. На па җун ди ди сы хур, на па шу шу-чын ди сы хур еба, ни ян дин ё хуан ха ни.

22­Гә мый зы ди сы хур ни ё гуә Гә мый зы ди җе чи ни. Чю тян шу го тян ди сы хур ни ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни.

23­Йи че нан жын нян нян сан бян ё до Вә, Анла хў Тор ля-ди мян чян ни, бэ вон Вә ни, исраил жын му ди Хў дани. 24­Вә ба дан лин мин зў ди жын му да ни ди мян чян ган дё ни, җё ни ди ди фон йүә щин да ни. Нян нян сан бян ни ян дин ё до Вә ди мян чян ни, бэ вон Вә ни. Вә бу җё сы сый вон щён ди ба ни ди тў ди җан шон.

25­Ни ги Вә җү гўр ба ни ди сы хур, лян гўр ба ни йи дар ни бә җү ю җё мян ди мә мә. Ба Пас ха җе чи шон зэ дё ён го зы ди жу бу нын шын до ди эр тян ган зо.

26­Нян нян шу шу чын ди сы хур, ба ту йи гә го тян на лэ, гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни.

Ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў. 27­Җў ги Му са фә ди:

202

Җе фон 35

– Ни ба җы ще хуа ще ха, йин цы сы Вә на җы ще зы хуа лян ни дэ исраил жын му дин хә тун ни.

28­Му са лян Җў зэ нэ тар зан ли сы шы тян, сы шы ван-щи, са ду мә чы, е мә хә. Та ба җы гә хә тун ди хуа, Шы гә Да тян мин щедо лён пян шы ту шон ли.

Му­са­да­сан­шон­ха­лэ­ли­29­Му са ба Шы гә Да тян мин зэ шу ни на шон, да Синай

сан шон ха лэ ли. Та ди лян мян шон гуон лён җо ди ни, йин цы-сы та лян Җў фә ли хуа ли, кә сы та гә җя ба җы гә бу җы до. 30­Ха ру нэ лян исраил жын му кан җян Му са ди лян мян шон гуон лён җо ди ни, ба та му ха ди, бу ган вон Му са гын чян чи. 31­Му са ба та му җё ди лэ ли. Ха ру нэ дэ мин жын ди йи че лин шу до ли гын чян, Му са лян та му фә ли хуа ли. 32­Йи ху шын ха ди мин жын лэ, е до ли Му са гын чян ли. Му са ба Җў зэ Синай сан шон ги та ги ха ди йи че фын фу ги да җя фә ги ли. 33­Му са лян та му ба хуа фә ван, на гэ ту ба гә җя ди лян мян гэ чў ли. 34­Мый йи бян та җин до Хў да ди гуй җун җон фон лян Җў фә кэ хуа ли, зу ба гэ ту чү дё ди ни. Да нэ тар чў лэ, та ба Җў ги ха ди йи че фын фу ги исраил жын му фәди ни. 35­Мин жын ба Му са ди лян мян җо лён ди кан җян ли. Йи ху Му са йүан хуэй ба гә җя ди лян гэ чў ди ни. Мый йи бян зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни лян Җў фә хуа ди сы хур, та зу ба гэ ту чү дё ди ни.

«Ди­чи­тян­сы­Вә­җян­чў­лэ­ди­гуй­җун­жы­зы»­

35­Му са ба Исраил ди йи че жын җё до хуэй шон, ги та му фә ди:

– Җы сы Җў ги ха ди фын фу, җё ни му зун хў ни: 2­ни му ю лю тян ди жы зы ни, җы лю тян ли ту ни му нын ган гә-җя ди сы чин. Ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди гуй җун жы зы. Шан бэ ди җы йи тян ни му ян дин ви Вә, Җў, ё хуан ха ни. Сый шан бэ ди нэ йи тян дан ган са сы чин, ги та ё дин сы зуй ни. 3­Шан бэ ди нэ йи тян ни му зэ гә җя ди җя ни бә дян хуә ли.

203

Җе фон 35

Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­ни­сы­йүн­ди­цэ­лё­(Җе­фон­25:1‑9)­

4­Му са зэ хуэй шон ги йи че исраил жын фә сы: – Җў җы му җя фын фу ди ни: 5‑6­ни му ги Җў ба ли щин

дуан ги. Сый щён җы му җя ган, җё та ба җин зы, йин зы, тун дуан ги; хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо; 7‑8­гун-ён ди хун янсый ди пи зы, җүн мый пи зы, зо җүә фу ди му ту; ги дын зан гуан ди чин-ю, гә ён ди щён ви до ди цо (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди); 9­ги Исраил ди да ахун ба чуан ди ефод хан сан зы дэ на оникс дэ дан лин гуй җун шы ту зан ха ди кон зы шон дэ ди лян лян зы дуан ги.

10­Җё ни му ли ту ди бын сы да ди җён жын му лэ, җо чў Җў ги ха ди йи че фын фу ба йүн ди дун щи зў шон: 11­гуй җун җон фон, та ди дин зы зэ му сы вэ ту ди дин зы, Хў да ди гуй-җун җон фон ди гу да зы, куон, ган зы, җў зы, куон ди гын зы, 12­хә тун щён зы, та ди ган зы, гэ гэ зы зэ му сы мын лян зы; 13­бэ гуй җун мә мә ди җуә зы, та ди ган зы дэ гә ён ди җя хуә зэ му сы жуә зы шон бэ ди гуй җун мә мә; 14­гуй җун юдын зан лян сы йүн ди йи че дун щи; юдын зан ди дын зэ му сы дын ди чин-ю; 15­шо щён ди җуә зы лян та ди ган зы; гуй җун щён-ю зэ му сы шо ди щён; Хў да ди гуй җун җон фон мын ку ди мын-лян зы; 16­шо гўр ба ни ди җуә зы лян тун лу цы зы, та ди ган-зы лян сы йүн ди йи че җя хуә; щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 17­гуй җун җон фон ди йүан зы ди дан зы, та ди җў зы лян җў зы ди гын зы, йүан зы ди мын лян зы; 18­гуй җун җон фон лян йүан зы ди йи че җуон җуон зы зэ му сы шын зы; 19­Исраил ди ахун зэ Гуй җун вәр шон ган гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон, җы зу сы ги Исраил ди ахун Ха ру нэ лян та ди эр зы му фын ха ди гуй җун йи шон.

20­Му са җё хуэ йи сан дё ли, йи че исраил жын хуэ йли җя-ли. 21­Җы гә ди йи ху сый щён җы му җя ган, ба ли щин ги Җў на лэ ли: зў Хў да ди гуй җун җон фон ди цэ лё, бэ вон Хў-да ди сы хур йи че йүн ди дун щи зэ му сы ги Исраил ди ахун

204

Җе фон 35

фын гуй җун йи шон ди дун щи. 22­Нан-нү, сый ди щин ни щён дуан са, го го-щин щин ди ба җин бе җын зы, эр җуй-зы, гэ җы зы, бә зы шон дэ ди җў җў зы лян гә ён дан лин ди җин дун щи ги Җў на лэ ли. 23­Сый гын чян ю хо ма бу, дан-чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо, гун-ён ди хун янсый ди пи зы хуэй жә сы җүн мый пи зы е на лэ ли. 24­Сый ю нын гў ба йин зы хуэй җә сы тун на лэ, ги Җў дуан ги ли; сый ю зо җүә фу ди му ту е на лэ ли. 25­Шуйи го ди нү жын му ба ён мо нян чын дан чин, зы хун дэ хун лон-лор янсый ди мо щян на лэ ли. 26­Та му е на җү лү мо нян ли щян ли. 27­Мин жын ди лин шу му ба ги ефод хан сан зы го ту зэ му сы кон зы шон дэ ди лян лян зы го ту зан ди оникс лян дан лин ди гуй җун шы ту на лэ ли. 28­Та му хан ба ги дын-зан гуан ди чин-ю, гә ён ди щён ви до ди цо дэ ю е на лэ ли (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди). 29­Җў че чў Му са ги ха ди фын фу, җё жын му ган Та фә ха ди сы чин ни, йи че исраил жын, бу фә нан-нү, сый ди щин ни юли вон щён ли, зу ви җы гә сы чин ба ли щин на лэ, ги Җў дуан ги ли.

Ве­селеил­дэ­Аголиав­(Җе­фон­31:1‑11)­

30­Му са ги исраил жын му фә ди: – Җў кә җя да Яхў ти ди зў ни ба Ор ди сун зы, Урия ди

эр зы Ве селеил җян чў лэ ли, 31­Хў да ба Та ди Шын Лин ги та ги ги ли, җё та чын ха ю ар ги ли ди, цун мин ди, бын сы да ди зэ му сы җы до гә җун гә ён шуйи ди жын ни. 32­Та ю бын сы на җин зы, йин зы, тун да гә ён ди җя хуә ни; 33­нын кан гуй-җун шы ту; нын ки му ту зэ му сы зў гә ён ди щи хуә. 34­Җў е ги Ве селеил лян Дан зў ди Ахи са мах ди эр зы Аголиав ба җё щүә дан лин жын му ди ар ги ли ги ги ли. 35­Җў ги та му ба бын сы ги ги, җё та му нын зў гә ён ди щи хуә, би лүн: ки му ту, за хуар, җы бу, на хо ма бу, дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди мо щян фын за ён ди йи шон. Та му ду ю зў гә шы-гә ён дун щи ди шуйи ни.

205

Җе фон 36

36­Ве селеил, Аголиав лян дан лин ю шуйи ди җён жын (Җў ги та му ги ли ар ги ли зэдэ да бын сыли, җё та му

җы до, за му җя ё зў Хў да ди гуй җун җон фон ни), ду ё җо чў Җў ди фын фу ган йи че гун зуә ни.

Мин­жын­на­лэ­ли­хо­шо­ли­щин­2­Му са ба Ве селеил, Аголиав лян дан лин җён жын, ги

сый Җў ги ли бын сы ли, ба гә җя щён ги бон цу ди жын му җё лэ, җё та му зў туә хуә ли. 3­Та му да Му са ди шу ни ба исраил жын му ви зў Хў да ди гуй җун җон фон дуан ги ди йи че ли щин лин шон ли. Кә сы тян тян ган зо мин жын хан на лэ ли щин ди ни, ги Му са җё ди ни. 4­Йин ви җы гә нэ ще бын сы да ди җён жын да гә җя ди зў хуә ди вәр шон лэ, 5­ги Му са фә ди:

– Мин жын ба гун зуә шон сы йүн ди йи че ли щин на лэ ли, кә сы җы гә би Җў фын фу ха ди дуә ли.

6­Йин ви җы гә Му са фын фу ди, җё ги чүан йин пан фә-ни: җё мин жын ви Хў да ди гуй җун җон фон зэ бә на лэ ли щин ли. Жын му зэ бу на лэ ли, 7­йин цы сы йи че җе ха ди кә җя ги хуә шон фу йү гу ли, хан ду шын ха ни.

Ба­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­гэ­шон­ли­(Җе­фон­26:1‑37)­

8­Зў хуәди жын му ли ту нэ ще бын сы да ди җён жын гэ ли Хў да ди гуй җун җон фон ли. Та му на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Хў да ди гуй җун җон фон җы ли шы гә дан зы, хан ги дан зы го ту ба Хе ру вим за шон ли. 9­Мый йи гә дан зы ди чон дуан ду сы йи мур-йи-ён ди: чон ди сы шы эр гә метр, куан ди сы лён гә метр. 10­Та-му ба ву гә дан зы йи гә лян йи гә лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы ли, лян дан лин ву гә дан зы е җы му җя зў ли. 11­Ги мый йи куэ дан зы ди лён ха ни фын чон ни ди бян бяр шон ба дан чин янсый ди ку ку зы зан шон ли. 12­Ба ву шы гә ку ку зы е лё до йи куэ дан зы ди бян бяр шон ли, ба ву шы гә ку ку зы лё до дан лин куэ зы ди дан зы ди бян бяр шон ли. Ку ку зы дуй

206

Җе фон 36

ку ку зы. 13­На җин зы зў ли ву шы гә гу да зы, йи ху ба лён куэ дан зы лян до йи дар ни ли. Зу җы му җя Хў да ди гуй җун җон фон чын ха йи гә ли.

14­Ве селеил, Аголиав дэ дан лин бын сы да ди жын на җү-лү мо җы ли шы йи гә дан зы, ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы на җы ще дан зы шанчў ли. 15­Мый йи гә дан зы ду сы йи мур-йи ён ди: шы сан гә метр чон, лён гә метр куан. 16­Та-му ба ву гә дан зы лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы ли, ба дан лин люгә е лё до йи дар ни, җё чын ха ди эр куэ зы ли. 17­Ба ву шы гә ку ку зы зан до ту йи куэ зы ди дин ху ту ди дан-зы ди бян бяр шон ли, хан ба ву шы гә ку ку зы зан до дан лин йи куэ дан зы ди бян бяр шон ли. 18­Зў ли ву шы гә тун гу да зы, на гу да зы ба ку ку зы гўчў, ба лён куэ дан зы лян до йи дар-ни, җё җон фон ди дин зы чын ха йи куэ зы ли.

19­Та му хан ги җон фон зў ли лён гә дин зы: ба йи гә на гун-ён ди хун пи зы, ба ди эр гә на җүн мый ён пи зы зў-шон ли, җё та му чын ха гэ чў җон фон вэ ту ди дин зы ли. 20­На зо җүә фу ди му ту ги Хў да ди гуй җун җон фон ба зан ди куон зў шон ли. 21­Мый йи гә куон сы гә метр го, лю шы люгә сан ти метр куан; 22­мый йи гә куон ю лён гә вон чў чў лэ ди му ту язы ни, на та му ба лён гә куон лян до йи дар ни ли. Ба йи че куон ду җы му җя зў ха ли. 23­Та му ги Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон гә ни зў ли эр шы гә куон, 24­ги җы эр шы гә куон ди ди ха зў ли сы шы гә йин гын зы, ги мый йи гә куон ди ди ха зў ли лён гә йин гын зы. 25­Ги җон фон ди бый бон гә ни е җы му җя зў ли эр шы гә куон 26­зэ му сы сы шы гә йин гын зы, мый йи гә куон ди ди ха зў ли лён гә йин гын зы. 27­Ги җон-фон ди щи бон гә (җы гә зу сы Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту) зў ли люгә куон; 28­ги ху ту ди лён гә гуэ зы е зў ли лён гә куон. 29­Ба җы лён гә куон да ди ха йи чыр до го ту на йи гә чүан зы лян до йи дар ни ли. Ба лён гә гуэ зы ди лён гә куон ду җы му җя зў ха ли. 30­Та му йи ман зў ли багә куон дэ шы люгә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха ю лён гә йин гын зы ни.

31­Та му на зо җүә фу ди му ту зў ли шы ву гә ган зы: ву гә ган зы ги Хў да ди гуй җун җон фон җы бон гә ди куон, 32­ву гә

207

Җе фон 37

ган зы ги нэ бон гә ди куон зэ му сы ву гә ган зы ги җон фон-ди ху ту (җы зу сы җон фон ди щи бон гә). 33­Ба му ту ган зы нан до куон ди дон җун ни, җё та му да җон фон ди җы бон гә до нэ бон гә ни. 34­Та му на җин езы ба куон бо чў ли зэ му сы ба гә ган зы ди чүан зы на җин зы зў шон ли; ба му ту ган зы е на җин зы бо чў ли.

35­На хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ җү лү мо җы ли гә мын лян зы. Ги җы гә мын лян-зы го ту ба Хе ру вим за шон ли. 36­На зо җүә фу ди му ту зў ли сы гә җў зы, ба җы гә мын лян зы гуа до го ту ли. Ба җы сы гә җў зы на җин езы бо чў ли, на җин зы ги җў зы го ту ба гу-да зы зў шон ли. Хан ги җў зы зў ли сы гә йин гын зы. 37­Ги җон фон ди мын на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди мо щян җы ли йи гә мын лян зы (го ту ба хуар за ги ли). 38­Та му ги җы гә мын лян зы зў ли ву гә җў зы дэ гу да зы, ба җў зы ди шон ту дэ җў зы шон ди ган зы йи ман на җин езы бо чў ли; хан ги җў зы на тун зў ли ву гә гын зы.

Ба­хә­тун­щён­зы­зў­шон­ли­(Җе­фон­25:10‑22)­

37­Ве селеил на зо җүә фу ди му ту ба хә тун щён зы зў-шон ли. Җы гә щён зы ди чон дуан сы йи бый шы гә

сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр, го ди сы лю шы люгә сан ти метр. 2­Та ба җы гә щён зы на җын шы ди җин езы да ли ту дэ вэ ту бо чў ли, хан ги җу ви ни ба җин бян бяр да шон ли. 3­Та зў ли сы гә җин чүан чүан зы, йи ху ба та му нан до щён зы ди сы гә туй туй зы шон ли: җы бон гә лён-гә, нэ бон гә лён гә. 4­На зо җүә фу ди му ту зў ли лён гә ган зы, ба та му на җин зы бо чў ли, 5­йи ху ба ган зы щён до щён зы лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту ли, җё ба хә тун щён зы на җы лён гә ган зы гон челэ ни. 6­Та хан на җын шы ди җин зы зў ли йи гә гэ гэ зы: чон ди сы йи бый шы гә сан ти метр, куан-ди сы лю шы люгә сан ти метр. 7‑8­Ги җы гә җин гэ гэ зы го ту е на җин зы да ли лён гә Хе ру вим: гэ гэ зы ди җы бон гә лян нэ бон гә ду ю Хе ру вим ни. Зу җы му җя лён гә Хе ру вим лян

208

Җе фон 37

гэ гэ зы хәдо йи дар ни ли. 9­Лён гә Хе ру вим мян дуй мян ди-ли, на җон кэ ди бон зы ба гэ гэ зы гэ чў ди ни.

Ба­бэ­гуй­җун­мә­мә­ди­җуә­зы­зў­шон­ли­(Җе­фон­25:23‑30)­

10­Ве селеил на зо җүә фу ди му ту зў ли йи гә җуә зы: чон-дуан сы җю шы гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан-ти метр, го ди сы чи шы гә сан ти метр. 11­Та ба җы гә җуә зы на җын шы ди җин езы бо чў ли, ги та ди җу ви ни ба җин бян бяр да шон ли. 12­Ги җуә зы ди җу ви ни зў ли чи шы ву гә милли метр куан ди чён чён зы, йи ху ги җы гә чён чён зы ба җин бян бяр да шон ли. 13­Ве селеил ги җы гә җуә зы зў ли сы гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы ди сы гә гуэ зы ди туй туй зы шон ли. 14­Җин чүан чүан зы ба җуә зы ди чён чён зы ко чў ли; ба җуә зы гон челэ ди сы хур, ги җин чүан чүан зы ли ту ё щён ган зы ни. 15­На зо җүә фу ди му ту ба гон җуә зы ди ган зы зў шон ли, ба та му на җин езы бо чў ли. 16­Ве селеил на җын шы ди җин зы ба җуә зы шон гә ди пан зы, де зы зэ му сы гуан пу то җю ди пин дэ ван ван зы зў шон ли.

Ба­юдын­зан­зў­шон­ли­(Җе­фон­25:31‑40)­

17­Ве селеил на җын шы ди җин зы зў ли гә юдын зан; ба юдын зан ди гын зы лян җў зы на да ха ди җин зы зў шон ли. Җё юдын зан шон ди мый йи гә хуар, хуар ди бо бо зы лян бан бар ду лян юдын зан хәдо йи дар ни ли. 18­Да юдын зан-ди лён бон гә чў лэ ди люгә җы җы зы: җы бон гә сан гә җы-җы зы, нэ бон гә сан гә. 19­Мый йи гә җы җы зы шон ю сан гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён, ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 20­Юдын зан ди җў зы шон ю сы гә хуар ни, ён-зы зу щён шы лю хуар йи ён; хуар ю бо бо зы дэ бан бар ни. 21­Сан фон җы җы зы ди мый йи гә ди ди ха ду ю йи гә хуар бо бо зы ни. 22­Ба хуар бо бо зы, җы җы зы лян юдын зан ду на йи куэр җын шы ди җин зы да шон ли. 23­Ве селеил хан ги юдын зан на җын шы ди җин зы зў ли чи гә дын, юдын зан

209

Җе фон 38

чян нян зы ди чян зы лян пан пан зы. 24­Та на сан шы ву гә ки ло җын шы ди җин зы ба юдын зан лян юдын зан шон ди йи че дун щи зў шон ли.

Ба­шо­щён­ди­җуә­зы­зў­шон­ли­(Җе­фон­30:1‑5)­

25­Ве селеил на зо җүә фу ди му ту зў ли гә шо щён ди җуә-зы. Та ба җы гә җуә зы зў чын сы фон зыди ли: чон дуан сы сы шы ву гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы җю шы гә сан ти метр. Та зэ җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон хан зў ли сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи-дар ни ли. 26­Та ба шо щён ди җуә зы ди мян зы, сы ха ни дэ сы гә гә на җын шы ди җин езы бо чў ли, ги туан йүар ни ба җин бян бяр да шон ли. 27­Та хан ги шо щён ди җуә зы зў ли лён гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы лён ха ни-ди җин бян бяр ди ха ли. Ба җы гә шо щён ди җуә зы гон ди сы хур, нын ба ган зы щён до җин чүан чүан зы ли ту. 28­Ве-селеил на зо җүә фу ди му ту ба ган зы зў шон, йи ху на җин езы ба та му бо чў ли.

Ба­гуй­җун­щён‑ю­дэ­шо­ди­щён­пый­ха­ли­(Җе­фон­30:22‑38)­

29­Ве селеил, зу щён пый щён фи ди җён жын йи ён, ба гуй-җун щён-ю дэ җын шы шо ди щён пый ха ли.

Ба­шо­гўр­ба­ни­ди­җуә­зы­зў­шон­ли­(Җе­фон­27:1‑8)­

38­Ве селеил на зо җүә фу ди му ту ба шо гўр ба ни ди җуә-зы зў шон ли. Та ба җы гә җуә зы зў чын сы фонзы ди:

чон дуан сы лён гә бан метр, куан ди сы лён гә бан метр, го ди сы йи гә бан метр. 2­Та зэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў ли сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи дар-ни ли. Ба җуә зы лян гә йи ман на тун езы бо чў ли. 3­Та ги шо гўр ба ни ди җуә зы ба йи че сы йүн ди җя хуә зў шон ли: шу хуэй ди де зы, суй те щян зы, ван ван зы, ца ца зы, но но-

210

Җе фон 38

зы. Ба җы йи че дун щи ду на тун да ха ли. 4­Ве селеил хан ги шо гўр ба ни ди җуә зы на тун зў ли гә лу цы зы. Ба җы гә лу цы зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы ди бян бян зы ди ха ли, ба та нан до шо гўр ба ни җуә зы ди җун бу фын ли; 5­на тун зў ли сы гә чүан чүар, йи ху ба та му нан до җы гә лу цы зы ди сы гә гуэ зы шон ли. 6­Та хан на зо җүә фу ди му ту ба ган зы зў шон ли, йи ху на тун езы ба та му бо чў ли; 7­ба ган зы щён до лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту ли, җё ба шо гўр ба ни ди җуә зы нын гон челэ. Та ба шо гўр ба ни ди җуә зы на му ту бан бан зы зў шон ли; җуә зы ди дон җун ни кун ди ни.

Ба­щи­абдэ­зы­ди­тун­пын­зў­шон­ли­(Җе­фон­30:18)­

8­Ве селеил ба щи абдэ зы ди тун пын дэ та ди тун гын зы на нү жын му җо лян ди тун җин җин зы зў шон ли (җы ще нү жын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ган гун сыди ни).

Ба­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­ди­йүан­зы­чүан­чў­ли­(Җе­фон­27:9‑19)­

9­Ве селеил на җүн мый ма бу ба дан зы җы ха ли, на җы-гә дан зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чүан чў ли. Нан бон гә ди дан зы сы шы сы гә метр чон. 10­Ги җы гә дан-зы зў ли эр шы гә җў зы, ги җы эр шы гә җў зы зў ли эр шы гә тун гын зы. Ба җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў шон ли. 11­Ба бый бон гә ди дан зы е җы му җя зў шон ли: дан зы сы шы сы гә метр чон, ю эр шы гә җў зы ни. Эр шы гә җў зы е зэ эр шы гә тун гын зы шон нан ди ни. Җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду сы на йин зы зў ха ди. 12­Йүан зы ди щи-бонгә ди дан зы эр шы эр гә метр куан, ю шы гә җў зы ни, зэ шы гә гын зы шон нан ди ни. Җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду сы на йин зы зў ха ди. 13­Йүан зы дун бон гә ди дан зы е эр шы эр гә метр куан. 14‑15­Җон фон ди мын лён бон гә ни ду ю чи-гә метр куан ди дан зы ни; сан гә җў зы зэ сан гә гын зы шон нан ди ни. 16­Ве селеил ба йүан зы җу ви ди йи че мын лян зы

211

Җе фон 38

на җүн мый ма бу җы ха ли. 17­Ба җў зы ди гын зы ду на тун зў ха ли; ба җў зы шон ди гу да зы, ган зы лян җў зы го ту на йин зы зў шон ли. Ба йүан зы ди җу ви ди җў зы ду на йин зы зў ха ди ган зы лян чў ли. 18­Ба мын лян зы ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы ха ли, ги го ту ба хуар за шон ли. Җы гә мын лян зы ю җю гә метр чон дэ лён гә метр куан, зу щён йүан зы ди дан зы йи ён. 19­Ги җы гә мын лян зы ба сы гә җў зы зў шон ли, җў зы зэ сы гә гын зы шон нан ди ни. Ба лян җў зы ди ган зы, җў зы шон ди гу да зы зэ му сы го ту е на йин зы зў шон ли. 20­Хў да ди гуй җун җон фон ли ту лян йүан зы ни сы йүн ди йи че җуон җуон зы ду сы на тун зў ха ди.

Зў­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­ди­сы­хур­сы­йүн­ли­дуә­шо­гуй­җун­те­гон­

21­Җы сы зў Хў да ди гуй җун җон фон гунзуэ ди сы хур сы-хуан ха ди йи че җин зы, йин зы дэ тун җон суан ди дан дан зы. (Җы гә җон фон ли ту ю лён пян шы ту ни, го ту ще ди Шы гә Да тян мин.) Ба җы гә җон суан ди дан дан зы ле вит жын му җо чў Му са ди фын фу ще ха ли. Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа марь ба та му ди гун зуә җо кан ли.

22­Яхў ти ди зў Оров ди сун зы, Урия ди эр зы Ве селеил ба Җў җо чў Му са ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 23­Ги та бон-мон ди жын сы Дан зў ди Ахи са мах ди эр зы, мин зы җё ди Аголиав. Та сы йи гә ю ар ги ли ди, ю бын сы ди җён жын, та нын ки шы ту, җы бу, за хуар, ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы за ён йи шон.

24­Ви зў Хў да ди гуй җун җон фон, ба жын му ги Җў дуан-ха ди ли щин ли ту ди җин зы йи ман сы йүн ли йи чян ки ло (ба җы йи че җин зы ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). 25­Җо чў исраил жын-му ди фур шу ха ди йин зы йи ман ю 3430 ки ло (ба җы йи-че йин зы ди фын лён ду на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). 26­Җы сы да 603500 жын шон җо чў та му ди фур шу ха ди йин зы. Мый йи гә жын да эр-

212

Җе фон 39

шы суй да шон чў ли бан гә гуй җун ди ше кель йин чян. 27­Та му на 3400 ки ло йин зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы лян җў зы ди йи бый гын зы зў шон ли. Ги мый йи гә җў зы сы йүн ли сан шы сы гә ки ло йин зы. 28­На шын ха ди сан шы гә ки ло йин зы Ве селеил ба җў зы шон ди гу да зы дэ ган зы зў шон ли, хан ба җў зы ди го ту на йин зы бо чў ли. 29­Жын му ги Җў йи ман дуан ли 2425 ки ло тун. 30­Ве селеил на җы гә тун ба Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ди гын зы, шо гўр ба ни ди җуә зы, җуә зы ди тун лу цы зы, җуә зы шон сы йүн ди йи че дун щи ду зў шон ли; 31­хан ги йүан зы ди туан йүар ни лян йүан зы ди мын ку ни ба гын зы на тун зў шон ли зэ му сы ба җон фон лян йүан зы ди йи че җуон-җуон зы е на тун зў шон ли.

Ги­Исраил­ди­ахун­му­ба­гуй­җун­йи­шон­фын­ги­ли­(Җе­фон­28:1‑14)­

39­Та му на дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Исраил ди ахун му зэ Гуй җун вәр шон

ган гун сы ди сы хур ба чуан ди гуй җун дэ хо кан йи шон фын шон ли. Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, та му зу ги Ха ру нэ ба гуй җун йи шон фын ги ли.

2­Та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян лян хо ма бу ба ефод фын шон ли. 3­Та му ба җин зы да чын бә пян пян зы, ба та җё чын щи щян, йи ху лян дан-чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу җы до йи дар ни ли. 4­Та му ги ефод ди лён ха ни зў ли лён гә дэ дэ зы, ба дэ дэ зы нын гуа до лён гә җя гуэ зы шон. 5­Ба ефод шон ди дэ зы на фын ли ефод йи ён ди цэ лё фын шон ли. Җы зу сы та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу зў ха-ди. Йи ху та му җё җы гә дэ зы лян ефод хәдо йи дар ни ли. 6­Та му ба лён гә оникс шы ту зў бян йи, щён до җин вә вәр ли ту ли, зу щён ки зы ти ди йи ён, го ту ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы ки шон ли. 7­Йи ху ба җы лён гә шы ту бон-до ефод җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы шон ли, җё та му бё фә

213

Җе фон 39

Исраил ди шы эр гә зў ни. Та му ба җы ще сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.

8­Та му ба кон зы шон дэ ди лян лян зы лян ефод йи ён ди це лё фын шон ли: на җин щян зэ му сы дан чин, зы хун, хун-лон лор янсый ди мо щян фын шон ли, ба хуар е за шон ли. 9­Җы гә кон зы шон дэ ди лян лян зы сы сы фонзы ди зэ му сы лён цын зы ди: эр шы эр гә сан ти метр чон, эр шы эр гә сан ти метр куан. 10­Та му ги кон зы шон дэ ди лян лян зы шон ди вә вә зы ли ту зан ли сы до до зы гуй җун шы ту: ги ту йи до зы шон ба ру бин, то паз дэ изум руд зан шон ли; 11­ги ди эр до зы шон ба кар бункул, сап фир дэ алмаз зан шон ли; 12­ги ди сан до-до зы шон ба яхонт, ма но шы ту дэ аме тист зан шон ли; 13­ги ди сы до зы шон ба хри солит, оникс дэ яс пис зан шон ли. Ба җы ще зы гуй җун шы ту ду зан до җин вә вә зы ли ту ли. 14­Зэ җы шы эр гә шы ту ли ту ди мый йи гә шы ту шон та му ба Ягў бэ ди йи гә эр зы ди мин зы ки шон ли, җё җы шы эр гә шы ту бё фә Исраил ди шы эр гә зў ни. 15­Та му на җын шы ди җин зы ги кон зы шон дэ ди лян лян зы зў ли йи гә җин лян ляр, ба та зў-чын зу щён нин чў ди шын шын зы йи ён ли. 16­Та му зў ли лён гә җин вә вә зы, хан зў ли лён гә җин чүан чүар, йи ху ба та му бон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни ли. 17­Та му ба нэ лён гә җин лян ляр куан до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни ди лён гә җин чүан чүар шон ли. 18­Ба җин лян ляр-ди дан лин ди лён гә йир куан до лён гә җин вә вә зы ли ту ли, җы му җя ба та му лян до ефод чян ту ди җя гуэ зы шон ди лён гә дэ зы шон ли. 19­Та му зў ли лён гә җин чүан чүар; ба та му гуа-до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ха ту ди лён гә йир шон ли; та ди ли зы зэ ефод гын чян ни. 20­Та му хан зў ли лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до ефод чян ту ли, лён гә җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы ди ха ту (җы гә зэ щян фын зы гын чян ни), зэ ефод дэ зы ди шон ту ни. 21­Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, та му на дан чин янсый ди дэ зы ба кон зы шон дэ ди лян лян зы ди чүан чүар лян ефод ди чүан чүар бон до йи дар ни ли, җё кон-зы шон дэ ди лян лян зы зэ ефод ди дэ зы ди шон ту ни, бә җё кон зы шон дэ ди лян лян зы сун дё ли.

214

Җе фон 39

22­Ги ефод ди ха хан дан лин фын ли йи гә по зы. Ба җы гә по зы на дан чин янсый ди мо щян фын шон ли. 23­Ги җы гә по зы ди дон җун ни лю ха ли йи гә ба ту нын сый җин чи ди ку зы. Вәё җё ба по зы ди ку зы бә чә лан ли, җу ви ни на ху ма бу фын шон ли. 24‑26­Ги по зы ди ди ха ди бян бяр шон на дан чин, хун лон лор дэ дан хун янсый ди мо щян ба шы лю зў шон ли, та му ди дон җун ни на җин зы ба лин дор зў шон ли: йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор; йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу зў шон ли.

27‑28­Ве селеил лян Аголиав ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба чон хан сан зы, дэс тар мо зы, дин мо зы, дуан кў кў зы ду на хо ма бу фын шон ли. 29­Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын-фу, та му е на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян зў ли гә ю за ха хуар ди дэ зы. 30­На җын шы ди җин зы зў ли гә мин мир пэ пэ зы, ги мян зы шон ба «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа ки ха ли. 31­На дан чин янсый ди дэ зы ба пэ пэ зы бон до дэстармозыди чян ту ли. Та му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.

«Му­са­ба­зў­ха­ди­хуә­йи­ман­ца­ли­гә­гуар»­(Җе­фон­35:10‑19)­

32­Зу җы му җя ба гэ Хў да ди гуй җун җон фон ди йи че хуә зў ван ли. Исраил жын му ба җы ще сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. 33­Та му ба гуй җун җон фон дэ ли ту сы йүн ди йи че дун щи на до Му са ди мян чян ли. Ли ту ю гу-да зы, куон, ган зы, җў зы, куон ди гын зы ни; 34­на гун-ён ди хун янсый ди пи зы дэ җүн мый ён пи зы зў ха ди лён гә дин-зы, гэ чў ди мын лян зы, 35­хә тун щён зы, та ди ган зы зэ му сы гэ гэ зы; 36­бэ гуй җун мә мә ди җуә зы лян та ди гә ён җя хуә зэ му сы жуә зы шон бэ ди гуй җун мә мә; 37­на җын шы җин зы зў ха ди гуй җун юдын зан лян сы йүн ди йи че дун щи; юдын-зан ди дын зэ му сы дын ди чин-ю; 38­на җин езы зў ха ди шо щён ди җуә зы, гуй җун щён-ю зэ му сы шо ди щён, Хў да ди гуй җун җон фон ди мын лян зы; 39­шо гўр ба ни ди тун җуә зы лян тун лу цы зы, та ди ган зы лян сы йүн ди йи че җя хуә;

215

Җе фон 40

щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 40­гуй җун җон-фон ди йүан зы ди дан зы, та ди җў зы лян җў зы ди гын зы; йүан зы ди мын лян зы, шын зы дэ җуон җуон зы зэ му сы зэ гуй җун җон фон ли ту сы йүн ди йи че дун щи; 41­Исраил-ди ахун зэ Гуй җун вәр шон ган гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон, җы зу сы ги Исраил ди ахун Ха ру нэ лян та ди эр зы му фын ха ди гуй җун йи шон. 42­Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 43­Му са ба зў ха ди хуә йи ман ца ли гә гуар, җы сы ма: исраил жын му җо чў Җў ги ха ди фын фу ба йи че сы чин ван чын ли. Му са ги та му пан вон ли хо ли.

Ба­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­да­че­лэ­ли­

40­Җў ги Му са ги ди фын фу фә ди: – 2­Ту йи гә йүә ди чў йи ни ба Хў да ди гуй җун җон-

фон ё да че лэ ни, 3­ба хә тун щён зы на до ли ту зэ му сы ба мын лян зы гэ чў. 4­Ни ба җуә зы гон җин чи, ба җуә зы шон ди йи че сы йүн ди дун щи гә до го ту, ба юдын зан е на җин чи, ги го ту ба юдын зан ди дын нан шон. 5­Ба шо щён ди җин җуә зы гә до хә тун щён зы ди мян чян, йи ху ба мын лян зы гуа до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын шон. 6­Ба шо гўр ба-ни ди җуә зы гә до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту, 7­ба щи абдэ зы ди пын гә до Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни җуә зы ди дон җун ни, ги ли ту ба фи гуан ман. 8­Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ба йүан зы чүан чў, ги мын ку ни ба мын лян зы гуа шон.

9­На гуй җун щён-ю ба Хў да ди гуй җун җон фон лян ли ту сы йүн ди йи че дун щи мә йихар, җё та му чын ха Вә, Хў да, җян чў лэ ди гуй җун дун щи. 10­Йи ху на гуй җун щён-ю ба шо гўр ба ни ди җуә зы лян йи че сы йүн ди җя хуә е мә йихар, җё та му ван чүан чын ха Вә, Хў да, җян чў лэ ди гуй җун дун щи. 11­Зу җы му җя ба щи абдэ зы ди пын лян та ди гын зы е на гуй җун щён-ю мә йихар, җё чын ха гуй җун ди.

12­Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, җё та му зэ нэ тар ба абдэ зы щи дё.

216

Җе фон 40

13­Ги Ха ру нэ ба Исраил ахун ди гуй җун йи шон чуан ги, на гуй җун щён-ю ба Ха ру нэ мә йихар, җё та чын ха гуй җун, җян чў лэ ди жын, ги Вә ган ахун ди гун сы. 14­Ба Ха ру нэ ди эр зы му линди лэ, ги та му ба чон хан сан зы чуан шон, 15­на гуй җун щён-ю ба та му мә йихар, зу щён ни ба та му ди да-да на щён-ю мә ли ди йи ён, җё та му чын ха гуй җун ди, ги Вә җян чў лэ ди жын му, җё та му ги Вә ган ахун ди гун сы. Җы гә гуй җун куй чын ба та му ги Вә, Җў, җян чўлэли, җё та му дэ та му ди ху бый йи на вар ги Вә ган ахун ди гун сы ни.

16­Му са җо чў Җў ги та ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 17­Зу җы му жя та му да Еги пет зу дё ди ди эр нян ди ту йи гә йүә ди чў йи ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ли. 18­Му са ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ли: ба гын зы нан шон, ба куон ли че лэ, на му ту ган зы ба куон йи гә лян йи гә лян-чў ли. 19­Му са на дин зы ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, го ту хан на вэ ту ди дин зы шан чў ли, та ба җы йи че җо чў Җў ди фын фу ду ган ли. 20­Му са ба лён пян шы ту (го ту ще ди Хў да ди Да тян мин) гә до хә тун щён зы ли ту, йи ху ба ган зы щён до лён хани ди җин чүан чүан зы ли ту ли зэ му сы ба гэ-гэ зы гэ до хә тун щён зы го ту ли. 21­Йи ху Му са җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ба хә тун щён зы гон до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, ба мын лян зы гуа шон ли.

22­Му са ба җуә зы гә до Дин гуй җун вәр ди мын лян зы ди вэ ту ли (җы сы Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә). 23­Му-са җо чў Хў да ги та ги ха ди фын фу, ба ги Җў җү ги ди мәю җё мян ди мә мә бэдо җуә зы шон ли. 24­Та ба юдын зан гә до Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон гә ли, – җы сы җуә зы ди дуй мян. 25­Му са җо чў Җў ди фын фу ба юдын зан ди дын зэ Җў ди мян чян дян җуә ли. 26­Та ба җин җуә зы гә до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ли, мын лян зы ди чян ту, 27­зэ җы гә җуә зы шон җо чў Җў ги ха ди фын фу шо ли щён ли. 28­Та ги Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ку ни ба мын лян зы гуа-шон ли, 29­зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ку гын чян ба гўр ба ни ди җуә зы фон шон, зэ җы гә җуә зы шон ба шо ди гўр ба ни дэ мян ди гўр ба ни шо ли. Му са ба җы ще сы чин

Җе фон 40

җо чў Җў ги ха ди фын фу ду ган ли. 30­Та ба щи абдэ зы ди пын гә до Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни җуә зы-ди дон җун ни ли, ги пын ли ту ба фи гуан ман ли. 31‑32­Мый йи бян Му са, Ха ру нэ лян Ха ру нэ ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон ди зы чян, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын-фу, зэ щи абдэ зы ди пын ли ту ба шу дэ җүә щи дё, йи ху цэ җин Хў да ди гуй җун җон фонди ни. 33­Му са ги Хў да ди гуй-җун җон фон ди дэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди туан йүар ни ба йүан зы чүан чў ли, ги мын ку шон ба мын лян зы гуа шон ли. Зу җы му җя та ба йи че хуә зў ван ли.

Йүн­цэ­ба­Хў­да­ди­гуй­җун­җон­фон­гэ­чў­ли­(Фур­9:15‑23)­

34­Йүн цэ ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, Җў ди гуон-лён ба җон фон гуан ман ли. 35­Му са мә дый җин Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, йин цы сы йүн цэ ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, Җў ди гуон лён ба җон фон гуан ман ли. 36­Мый йи хуэй җи сы йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ, исраил жын му зу ба йин пан шу дё, кә шон лў ди ни. 37­Йүн цэ да гуй җун җон фо шон дан бу че лэ, та му е бу зу. 38­Исраил жын му зэ са вә ни ю дуә да щер жы зы еба, бый-тян ни та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ба Җў ди йүн цэ йи на вар кан җян ди ни, йи ван щи та му ба йүн цэ дон җун ни җуә ди хуә кан җян ди ни.

218

ЛЕ­ВиТ­Фу­бЫН­

Ле­вит­фу­ди­щү­ян­

Җы гә фу ди мин зы зэ яхў ти ди Ки та бу шон да («Җў ба Му са шын жын җё ли...») бын вын ди ту тур хуа шон чў лэ-ли. «Ле вит» мин зы да Ки та бу ди гў дэ грек ди фанйи шон наха ди; фу ли ту хо шо җё мын фа лү. Та му ги Ле вий зў ли ту чў лэ ди Исраил ахун му ди гун сы шон ю гуан щи ни.

Зэ фу ли ту ще ди, за му җя Хў да ги Му са шын жын зэ Синай сан гын чян ба дан лин ди за ён фа лү ги ги ли. Фу ди тур шон (1-10 бу фын) ба ги ахун му дин ха ди фа лү дэ җү гўр ба ни ди жын ву бё ди ще ди ни. Җү гўр ба ни ди җун-ё йи-сы сы ги Хў да ви Та ди ли щин до йи гә ще, ги Та ба җы гў ди зун җин ги ги зэ му сы ба гә җя ган хади гў на хар щи бый. Йи ху (зэ 11-16 бу фын ли ту) ги исраил жын му ги ди сы җё ба гуй җун да бу гуй җун, ган җин да бу ган җин шон нын фын щё кэ ди фын фу дэ мин лин. Зэ (17-27 бу фын ни) ще ди дан лин фын фу. Җы ще фын фу ги та му гә җын ди, җя хў-ди, шә хуэй ди дэ җин җи ди жын ву ю гуан щи ни. Дан сы исраил жын му ба җы ще жын ву ван чын, нэ хур та му нын чын ха Хў да җян чў лэ ди гуй җун жын му ни.

Зэ фу ли ту бё фә ще ха ди бу шо фа лү лян гў дэ Җин-чўр Дун фон ди дан лин мин жын ди фа лү щён дихын. Зэ җы ще фа лү ли ту фын щё кэ ди ни, ви за му җя ди фан дуй Хў да ди дэ фан дуй жын му ди зуй ян дин ё дин сы зуй ни зэ му сы ви за му җя ди зуй фа чян ни. Чў гуә җы ще зун хў, фа лү жын му зэ йи че сы шон вон щён ди җё Хў да ра зы ни.

219

Ле вит 1

Хў да ба исраил жын му җян чў лэ ди йин йир сы, җё та му ги йи че жын чын ха хо ён зы ни. Исраил мин жын ди щүан җү ги ди нын гу җё чын ха жын ли-до ли ди ён зы ни зэ му сы Хў да да йи че жын гын чян дын нэ му җя ди гуон-йин жы зы ди ён зы ди ни. Йин ви нэ гә йи ху Эр са Мә сих ба Ле вий фу ди 19:18 бу фын зы ги ли – «ба гын чян жын, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён, нэ». Җы сы Хў да ги ха ди йи че фа лү ди лён гә җун-ё фын фу ли ту ди йи гә, лян щи нэ Хў да ди фын фу йи тун.

Ги­Хў­да­җү­ди­шо­ди­гўр­ба­ни­

1­Җў ба Му са җё до Та ди гуй җун җон фон гын чян, ги та фә ди:

– 2­Ни ги исраил жын му ги җы му гә фын фу: ни му ли ту сый ги Җў җү гўр ба ни ди сы хур дан щён җү сын лин, нэ-хур та да ню чүн хуэй җә сы ён чүн ли ту ду нын җү сын лин.

3­Сый дан ба ню җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ба йи-гә мәю дуан бян ди по ню ё җян чўлэ, ла до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ни, зу җы му җя Җў ба нэ гә жын ди гўр ба ни җе шу ха ни. 4­Йи ху нэ гә жын ба шу ё гә до җү гўр-ба ни ди пон юди ту шон ни; Җў зу ба җы гә шо ди гўр ба ни җе шу ха ни зэ му сы ба нэ гә жын ди гў на хар фон шә ни. 5­Зыху нэ гә жын ё зэ Җў ди мян чян ба җы гә по ню зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ё ба җы гә пон юди ще на до Җў гын чян, йи ху ба җы гә ще са до җон фон мын гын чян-ди шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 6­Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ба пон юди пи зы ё бә дё, ба жу че чын куэ куэ зы-ни. 7‑8­Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба цэ хуә ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба хуә дян җуә, ба жу куэ куэ зы, ту лян кә лон ди ю ду гә до шо гўр ба ни җуә зы ди хуә шон шо-дё ни. 9­Ба пон юди чон чон-дўдў лян туй ба зы ё на фи щи ган җин ни. Йи ху Исраил ди йи гә ахун ба җы йи че ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни.

Ле вит 2

10­Сый дан ба ён хуэй җә сы җү лү җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ё җян чўлэ йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ни. 11­Та ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ Җў мян чян ба җы гә гун ён зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба җы гә гун-ён ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 12­Җү гўр ба ни ди нэ гә жын ба жу ё че чын куэ куэ зы ни, йи ху Исраил ди ахун ба җы йи че лян ту дэ кә лон ни ди ю ду ё гә до шо гўр ба ни җуә зы ди хуә шон шо дё ни. 13­Ба гун-ён ди чон чон-дўдў лян туй ба зы на фи ё щи ган җин ни. Йи ху Исраил ди ахун ба җы йи че ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни.

14­Сый дан ги Җў ба чёр җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ё ба йи гә бан гәзы хуэй җә сы гә ва зы җян чў лэ ни. 15­Йи ху Исраил ди ахун ба чёр ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба та ди бә зы нин хуэ, ба ту гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, хан ба чёр ди ще ё до дё шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни. 16­Йи ху та ё ба чёр ди сў зы лян ли ту ди дун щи йи дар ни то чў лэ, эр дё шо гўр ба ни җуә зы ди дун бон гә ни (зэ җы гә вәр шон ба шо дё сын лин ди хуэй эр дё ди ни). 17­Җы гә ахун ё ба чёр ди лён гә бон зы җуа чў, ба чёр җә хуэ, кә сы ба бон зы бу нын фын кэ, йи ху ба чёр гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.

Мян­ди­дэ­лён­шы­ди­гўр­ба­ни­

2­­1‑2­Сый дан ги Җў җү мян ди гўр ба ни, та ё щян ту ни ба лён шы мә чын мян, ги мян ли ту ба чин-ю до шон,

ба шо ди щён гә шон, йи ху ба җы гә мян на до дон Исраил ахун ди Ха ру нэ ди эр зы му мян чян ни. Йи гә ахун ба йи ба мян лян чин-ю дэ за ён шо ди щён ё на шон, гә до шо гўр-ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 3­Ба шын ха ди мян ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ё ги ги ни – җы сы гуй җун ди йи лэ зы, йин цы сы җы гә йи лэ зы сы ги Җў җү ги ди җы гә гўр ба ни ли ту шын ха ди.

221

Ле вит 3

4­Ни дан ба хуә лу ли ту шо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, йи ху зў чын мәю җё мян ди мә мә хуэй җә сы на чин-ю мәха ди мәю җё мян ди нон.

5­Ни дан ба но но зы ли ту цо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, зў чын мәю җё мян ди бин зы ни. 6­Ба җы гә бин зы җү ди сы хур, ни ё ба та бый кэ, ги ли ту ба чин-ю до шон ни. Җы сы мян ди гўр ба ни.

7‑8­Ни дан ба гуә ли ту цо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, на до Җў мян чян, ги Исраил ди ахун җё ги ни. Ахун ба җы гә гўр ба ни ё на до шо гўр ба ни-ди җуә зы гын чян, 9­йи ху ба җы гә мян ди йи лэ зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 10­Ба шын ха ди мян ё ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ги ги ни; җы сы гуй җун ди йи лэ зы, йин цы сы җы гә йи лэ зы сы ги Җў җү ги ди җы гә гўр ба ни ли ту шын ха ди.

11­Ни му ги Җў җү ги ди йи че мян ди гўр ба ни ли ту бу нын гә җё мян. Ни му бу нын ба җё мян хуэй җә сы фын ми ги Җў җү чын гўр ба ни. 12­Ни му ба җы гә мян ди гўр ба ни, зу щён нян нян фу ли ди ту йи гә го тян йи ён, ги Җў ё җү ги ни, кә-сы бу нын ба җы гә гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё; йин цы сы та ди щён ви до җё Җў бу ра зы.

13­Ни ги җү ги ди йи че мян ди гўр ба ни ли ту ё гә ян ни, йин цы сы ян сы Хў да лян ни му дин ха ди хә тун ди җи хо. Ни ги йи че җү гўр ба ни ди дун щи ли ту ё гә ян ни.

14­Ни дан ба ту йи гә чў лэ ди мый суй зы ги Җў җү чын гўр ба ни, ба ко ган ди мый суй зы хуэй җә сы мәха ди мый зы ё җү ги ни. 15­Ги ли ту хан ё до чин-ю зэ му сы гә шо ди щён ни – җы сы лён шы ди гўр ба ни. 16­Йи ху Исраил ди ахун ё ба җы гә мый зы ди йи лэ зы лян чин-ю дэ за ён шо ди щён ду шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён – җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы.

Пин­нан­гўр­ба­ни­

3­Сый дан ба ню җү чын пин нан гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди по ню хуэй җә сы ву ню җян чўлэ, ги Җў

222

Ле вит 3

җү ги ни. 2­Та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди ню ди ту шон, зэ гуй җун ди җон фон мын гын чян ба та зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба җы гә ню ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 3‑4­Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба кә лон ни ди ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 5­Йи ху Исраил ди ахун му ба җы ще-зы дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, лян шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.

6­Сый дан ба ён хуэй җә сы җү лү ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди гун-ён дэ гун җү лү хуэй җә-сы му ён дэ му җү лү җян чўлэ, ги Җў җү ги ни. 7‑8­Та дан ба ён ги Җў җү ги, та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди ён ди ту шон, зэ гуй җун җон фон мын гын чян ба та зэ дё ни. Йи ху Исраил-ди ахун му ба җы гә ён ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 9‑10­Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба ён ди ю, йи ба (ба та ё да җи лён ган зы гын чян гә ха лэ ни), кә лон ди йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 11­Йи ху Исраил ди ахун ба җы ще зы дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы.

12‑13­Сый дан ба җү лү ги Җў җү ги, та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди җү лү ди ту шон, зэ гуй җун ди җон фон мын гын-чян ба та зэ дё ни. Йи ху Исраил ди ахун му ба җы гә җү лү ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 14‑15­Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба кә лон ди йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё ни. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы. 16­Йи ху Исраил ди ахун ба җы ще дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни – җы сы ю щён ви до ди, на хуә шо ди гўр ба ни. Йи че кә лон ди ю ду сы Җў ди. 17­Ни му бу лүн зэ на тар җў еба, йи дяр ду бу нын чы кә лон ди ю дэ ще. Ни му дэ ни му ди ху бый йи на-вар ё зун хў җы гә фа лү ни.

223

Ле вит 4

Жын­му­мә­фончў­ган­ли­гў­на­хар­ди­сы­хур­ё­җү­са­гўр­ба­ни­ни­

4­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә ги: сый дан мә фончў

ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу мә зун хў, та ё җы му-җя ган ни.

3­Исраил ди да ахун дан ган ли гў на хар ли, зу җы му җя ба йи че мин жын зў чын бу ган җин ди ли, та ё ви гә җя ди гў на хар ба йи гә мәю дуан бян ди пон ю ва зы ги Җў җү чын вон бый ни щи та ди гў на хар ди гўр ба ни ни. 4­Та ба поню-ва зы ё ла до Җў ди җон фон ди мын гын чян, ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон, зэ Җў ди мян чян ба та зэ дё ни. 5­Йи ху Исраил ди да ахун ба пон ю ва зы ди йи дяр ще ё на до гуй җун ди җон фон ли ту, 6­на зы ту ба җы гә ще зан йихар, йи ху зэ Гуй җун вәр шон гуа ди мын лян зы мян чян ба ще ё са чи бян ни. 7­Та хан ба йи дяр ще ё мә до гуй җун җон-фон ли ту ди шо щён ди җуә зы ди сы гә гә шон ни*. Йи ху та ба шын ха ди ще ё до дё гуй җун җон фон мын гын чян ди шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 8‑9­Та хан ё да җы гә поню-ва зы ди кә лон ни ба йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, 10­гә до шо гўр-ба ни ди җуә зы шон, на хуә шо дё ни, зу щён мый йи хуэй ба пин нан гўр ба ни ди сын лин кә лон ди ю шо дё ди йи ён. 11‑12­Кә сы та ё ба пон ю ва зы ди пи зы, йи че жу, ту, туй ба зы, чон чон-дўдў дэ фын на до йин пан вэ ту ди ган җин вәр шон (зэ нэ гә вәр шон ба шо ха сын лин ди хуэй эр дё ди ни), зэ нэ тар гә до цэ хуә шон шо дё ни.

13­Исраил ди йи че жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу мә зун хў, 14­та му ба гә җя ган хади гў на хар җы до ли ди йи ху, да җя ё ви гә җя ди гў на хар ба йи гә пон-ю ва зы җү чын вон бый ни щи җы гә гў на хар ди гўр ба ни ни.

* 4:7 Җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни; җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.

224

Ле вит 4

Та му ба пон ю ва зы ё ла до Җў ди җон фон ди мын гын чян ни. 15­Йи ху шә хуэй ди ло жын му ба шу ё гә до нэ гә пон ю ва зы ди ту шон, зэ Җў ди мян чян ба та зэ дё ни. 16­Исраил ди да ахун ба пон ю ва зы ди йи дяр ще ё на до гуй җу н җон фон ли ту, 17­на зы ту ба җы гә ще зан йихар, йи ху зэ Гуй җун вәр шон гуа ди мын лян зы мян чян ба ще ё са чи бян ни. 18­Та хан ба йи дяр ще ё мә до гуй җун җон фон ли ту ди шо щён ди җуә зы ди сы гә гә шон ни. Йи ху та ба шын ха ди ще ё до дё гуй җун җон фон мын гын чян ди шо гўр ба ни ди җуә зы ди-ха ни. 19­Та хан ба пон ю ва зы ди кә лон ди йи че ю гә дё, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. 20­Та ба җы гә пон ю ва зы ё җү шон ни, зу щён вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни йи-ён. Зу җы му җя Исраил ди ахун ё ба йи че жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та му ди гў на хар фон шә ни. 21­Йи ху та ба пон ю ва зы ё на до йин пан вэ ту на хуә шо дё ни, зу щён та ви гә җя ди гў на хар җү ги ди нэ гә пон ю ва зы шо дё-ди йи ён. Җы сы ви йи че жын ди гў на хар җү ги ди гўр ба ни.

22­Исраил ди лин шу жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба та бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу пә лан ли, 23­та ба гә җя ган хади гў на хар җы до ди йи ху, ви җы гә гў на хар ба йи гә мәю дуан бян ди гун җү лү ё җү чын гўр ба ни ни. 24­Та ба шу ё гә до нэ гә гун җү лү ди ту шон, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни-ди сын лин зэ ди ни). Җы сы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 25­Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә гун җү лү ди ще, ба та мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә-шон, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 26­Йи ху та ба нэ гә гун җү лү ди кә лон ди йи че ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён ба пин нан гўр ба ни кә лон ди ю шо дё ди йи ён. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә лин шу жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни.

27­Исраил жын му ли ту ди җян дан жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу пә лан ли, 28­та ба гә җя ган хади гў на хар җы до ди йи ху, ё ви җы гә гў на хар ба йи-

225

Ле вит 5

гә мәю дуан бян ди му җү лү җү чын гўр ба ни ни. 29­Та ба шу ё гә до нэ гә му җү лү ди ту шон, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни), зу җы му җя җү вон бый ни щи гў на хар ди гўр-ба ни ни. 30­Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә му җү лү ди ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ни, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 31­Йи-ху та ба нэ гә му җү лү ди кә лон ди йи че ю ё гә дё ни, зу щён ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю гә дё ди йи ён. Йи ху та ба йи че кә лон ни ди ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, ба җы гә ги Җў җү чын щён ви до ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни. 32­Нэ-гә жын дан ба ён го зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди му-ён го зы җян чўлэ, 33­ба шу гә до нэ гә му-ён го зы ди ту шон, зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни). 34­Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә му-ён го зы ди ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 35­Йи ху та ба нэ гә му-ён го зы ди кә лон ди йи че ю ё гә дё ни, зу щён мый йи хуэй ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю гә дё ди йи ён. Йи ху та ба йи че кә лон ди ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы-шон, лян ги Җў җү ги ди шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни.

Ви­за­му­гә­жын­му­ди­гў­на­хар­ё­җү­гўр­ба­ни­ни­

5­Ба сый дан җё до вын гуан сы ди ви фын шон җё дон гў ва, кә сы та бу щён ба та кан җян ди дэ җы до ди йи че сы-

чин фә чў лэ, нэ хур та ю гў на хар ни, җы гә зуй зэ та шон ни. 2­Сый дан мә фончў ду ли хар бу ган җин ди дун щи, би лүн:

сы ха ди есын, сын лин, па чун, нэ хур нэ гә жын зу чын ха бу ган җин ди ли, җы гә зуй зэ та шон ни.

226

Ле вит 5

3­Сый дан мә фончў ду ли хар зэ жын ди шын шон чў лэ ди бу ган җин ди са дун щи ли, бу лүн нэ гә дун щи сы са, нэ гә жын е зу чын ха бу ган җин ди ли; ба гә җя ган хади сы чин җы до ли ди йи ху, җы гә зуй зэ та шон ни.

4­Сый дан мә фончў ви на па хо сы чин, на па ха сы чин бу гуан щян дў ли җу ли, суй жан та йи ху мин бый ли еба, җы гә зуй зэ та шон ни.

5­Сый дан ган ли гў на хар ли, та ян дин ё жын җы гә гў на хар-ни. 6­Йи ху та ви та ган хади гў на хар ба йи гә му ён хуэй җә сы му җү лү ги Җў ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба-ни ни. Йи ху Исраил ди ахун ё ба та ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 7­Сый дан җү бу че йи гә ён, та ви та ди гў на хар ба лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы ги Җў ё җү ги ни, ба йи гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. 8­Нэ гә жын ба чёр ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; ахун щян ту ни ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ё җү ги ни. Та ё ба чёр ди бә зы нин хуэ ни, кә сы ба ту бу җун фын кэ. 9­Йи ху та ба йи дяр ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди йи хани ни, җё чёр ди ще тон до шо гўр ба ни ди җуә-зы ди ха. Җы сы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 10­Йи ху та ё җо чў фа лү ба ди эр гә чёр җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ё ба җы гә жын ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.

11­Сый дан җү бу че лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы, та нын ви гә җя ган хади гў на хар ба йи гә ки ло мян җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, кә сы ба чин-ю вон ли ту бу җё до, ба шо ди щён е бә гә, йин цы җы сы вон бый-ни щи гў на хар ди гўр ба ни, бусы мян ди гўр ба ни. 12­Нэ гә жын ба мян ги Исраил ди ахун ё ги ги ни; ахун ба йи ба мян на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ё шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы сы ги Җў җү ги ди вон бый ни щи гў-на хар ди гўр ба ни. 13­Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. Ба шын ха ди мян җо чў мян гўр ба ни ди фа лү ги Исраил ди ахун ги ги ни.

227

Ле вит 6

Вон­бый­ни­щи­зуй­ди­гўр­ба­ни­14­Җў ги Му са хан фә ди: 15­Сый дан мә фончў ба ги Җў җү ги дун щи мә җү ги, та

ё ви та ди зуй ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ги Җў җү-чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. Ба җы гә гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун ди суан фа на гуй җун җон фон ни сы-йүн ди ше кель йин чян суан ни. 16­Нэ гә жын ба та ги Җў мә җү ги ди дун щи ё пый шон ни, хан ба җы гә гуй җун дун-щи ди җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё пый шон ни. Та ба җы йи че ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; ахун ви җы гә жын ба гун-ён җү шон, ба та ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.

17­Сый дан мә җы до ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу пә лан ли, та ю гў на хар ни, җы гә зуй зэ та шон ни. 18­Та ян дин ё ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ги Исраил ди ахун ги ги, җё җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. Ба гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун ди суан фа суан ха ни. Йи ху ахун ба җы гә жын мә җы до ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. 19­Та зэ Җў ди мян чян фан ли зуй ли еба, җы гә гўр ба ни ба та ди зуй вон бый ни щи дё ни.

6­Җў ги Му са хан фә ди: – 2‑3­Сый дан зэ Җў мян чян ган ли гў на хар ли – би лүн,

йи гә жын дан ги сый ба чян хуэй җә сы дун щи йи туә ха, җё та хў чў ни, кә сы нэ гә жын йи ху бу щён ба җы ще чян хуэй җә сы дун щи ги жын җя хуан ги; хуэй җә сы сый ту ли жын җя ди дун щи; хуэй җә сы хун ли жын җя; хуэй җә сы чә ли хуон ли, фәди сы ба дун щи дю дё ли, хан дў ли җу ли, бу жын зо җуә ди дю дё ди дун щи – нэ гә жын ян дин ё җү гўр ба ни ни. 4‑5­Та дан ган ли ти фә ха ди җы ще гў на хар, нэ-хур та ян дин ба на бу шы щин фон фа дый ха ди җы ще чян хуэй җә сы дун щи – би лүн, ту ха ди, чён ха ди, йи туә ха ди, зо җуә ди, дў ли җя җу ди – йи че ги жын җя ё хуан ги ни, хан ба җы ще дун щи җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё пый шон ни.

228

Ле вит 6

6­Та дан ба гә җя ган хади йи че гў на хар вон бый ни щи дё, та ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ё ла до Исраил ди ахун гын чян, ба җы гә гун-ён ги Җў җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Ба гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун-ди суан фа суан ха ни. 7­Исраил ди ахун зэ Җў мян чян ё ба җы гә жын ган хади йи че гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.

Тян­тян­мир­шо­ди­гўр­ба­ни­8­Җў ги Му са хан фә ди: – 9­Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му хан ба шо ди гўр ба ни-

ди фа лү ё ги ги ни. Ба шо ди гўр ба ни ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, да ху шон йи чыр до ган зо җын җыр йи ван щи зэ хуә шон шо ни. 10­Исраил ди ахун ба ма бу ди чон по зы лян кў зы ё чуан шон, ба шо гўр ба ни ди җуә зы шон шын-ха ди шо дё гўр ба ни ди хуэй шу че лэ, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни. 11­Йи ху ба йи шон хуан дё, ба хуэй ё на-до йин пан вэ ту ди ган җин вәр шон ни. 12­Җё шо гўр ба ни җуә зы шон ди хуә бу дуан ди җуә ни, бу җё ме дё. Мый йи-тян ган зо Исраил ди ахун ё вон шо гўр ба ни ди җуә зы шон җя цэ хуә ни, ба шо ди гўр ба ни бэдо җуә зы шон, хан ё шо пин нан гўр ба ни ди кә лон юни. 13­Җё шо гўр ба ни җуә зы-шон ди хуә йи тян йи ван щи бу дуан ди җуә ни, бу җё ме дё.

Мян­ди­гўр­ба­ни­14­Җы сы мян ди гўр ба ни ди фа лү. Дон Исраил ахун му-

ди Ха ру нэ ди эр зы му ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ги Җў җү мян ди гўр ба ни ни. 15­Исраил ди ахун ба йи ба мян, чин-ю лян за ён шо ди щён ё на шон, гә до шо гўр ба-ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 16‑17­Ба шын ха ди мян Исраил ди ахун ё зу чын мә мә, чы дё ни. Җы гә мә мә ян дин сы мәю җё мян ди, ба та ё зэ Гуй җун вәр шон чы ни (җы зу сы зэ Җў ди җон фон ди йүан зы ни). Җў ба гўр ба ни ди җы гә йи лэ зы ги Исраил ди ахун му ги ди ни; җы гә зу щён

229

Ле вит 6

вон бый ни щи гў на хар ди зэ му сы щи зуй ди гўр ба ни йи-ён, гуй җун ди хын. 18­Ха ру нэ ди ху бый ли ту ди мый йи гә нан жын нын чы җы гә гўр ба ни; җы сы ги та му дэ та му ди ху бый щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы. Дан лин са дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни шон, та е чын ха гуй җун ди ни.

19‑20­Җў ги Му са хан фә ли: – Ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җян чўлэ, җё та му дон

Исраил ахун ди нэ йи тян, та му ё ги Җў мый йи хуэй ба йи гә ки ло мян җү ги ни: ху шон җү бан гә ки ло, ган зо е җү бан гә ки ло. 21­Ба мян ё лян чин-ю хуә до йи дар ни, зэ но но зы ли ту луә дё, йи ху ба та на чў лэ, да суй, ги Җў җү-чын мян ди гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 22­Ба на гә Ха ру нэ ди эр зы дан сы җян чўлэ, җё та дон Исраил ди щин да ахун ди нэ гә сы хур, та йи на вар ё җү җы му җя ди гўр ба ни ни. Ба җы гә гўр ба ни йи ман ё шо дё, ги Җў җү шон ни. 23­Ба Исраил ди ахун җү ги мян ди гўр ба ни йи ман ё шо дё ни; дан лин жын бу нын чы җы гә гўр ба ни.

Вон­бый­ни­щи­гў­на­хар­ди­гўр­ба­ни­24­Җў ги Му са хан фә ди: – 25­Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә: ба вон бый ни щи

гў на хар ди гўр ба ни ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ дё ни (нэ тар зэ шо гўр ба ни ди сын лин ди ни). Җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 26­На гә Исраил ди ахун дан ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү ди ни, та ё зэ Гуй җун вәр шон, зэ Җў ди җон фон ди йүан зы ли ту чы җы гә гўр ба ни ди жу-ни. 27­Дан лин са дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни шон, та е чын ха гуй җун ди ни. Җы гә гўр ба ни ди ще дан де до йи-шон шон, ба җы гә йи шон ё зэ Гуй җун вәр шон щи җин ни. 28­Ба җў ха җы гә гўр ба ни жу ди ва гуә ё да лан ни, ба тун гуә на фи щи җин ни, хан ё ца җин ни. 29­Исраил ди ахун му ли ту ди мый йи гә нан жын ду нын чы җы гә гўр ба ни ди жу – җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 30­Җи сы ба гўр ба ни ди ще на до Җў ди җон фон ли ту, җё зэ Гуй җун ди вәр шон вон

230

Ле вит 7

бый ни щи жын му ди гў на хар, нэ хур ба җы гә гўр ба ни ди жу бу нын чы, ба та ян дин ё зэ хуә шон шо дё ни.

Вон­бый­ни­щи­зуй­ди­гўр­ба­ни­

7­Җы сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди фа лү; җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 2­Ба җы гә гўр ба ни ё зэ шо гўр-

ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ дё ни (нэ тар зэ шо гўр ба ни ди сын лин ди ни), ба та ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 3‑4­Ба йи че кә лон ди ю, йи ба, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы ду ё гә дё, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни. 5­Исраил ди ахун ё зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ба җы йи че ги Җў шо дё ни; җы сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни. 6­Исраил ди ахун му ли ту ди мый йи гә нан жын нын чы җы гә гўр ба ни ди жу; ба та ё зэ Гуй җун вәр шон чы ни, йин цы җы сы тэ гуй җун гўр ба ни.

7­Вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни лян вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди фа лү сы йи гә: ба гўр ба ни ди жу ё ги Исраил ди ахун ги ги ни, та на җы гә гўр ба ни ба жын му-ди зуй вон бый ни щи ди ни. 8­Исраил ди ахун дан ба на гә жын ди шо ди гўр ба ни җү ги, та ба сын лин ди пи зы ги гә җя ё шын ха ни. 9­Исраил ди ахун дан ба мян ди гўр ба ни җү-ги – бу лүн сы хуә лу ли ту ко ха ди, гуә ли ту цо ха ди хуэй-җә сы но но зы ли ту луә ха ди мян еба, – та ба җы йи че мян ги гә җя ё шын ха ни. 10­Ба йи че мян ди гўр ба ни – бу лүн сы лян чин-ю хуә ха ди хуэй җә сы ган мян еба, – Ха ру нэ ди йи че эр зы ба җы гә мян ги та му гә җя ё шын ха ни; та му ба җы гә гўр ба ни тин тир ги гә җя ё фын кэ ни.

Са­сы­чин­шон­ё­җү­пин­нан­гўр­ба­ни­ни­11­Җы сы ги Җў җү ги ди пин нан гўр ба ни ди фа лү. 12­Сый

дан ги Җў до ще, ги Та җү пин нан гўр ба ни, чў гуә җү гўр-ба ни ди сын лин та хан ба мәю җё мян ди мә мә ё җү шон ни: лян чин-ю хуә ха ди мә мә, на чин-ю мәха ди нон зэ му сы лян чин-ю луә ха ди бин зы. 13­Чў гуә җы ще дун щи та хан ба җигә ю җё мян ди мә мә ё җү шон ни. 14­Та ё да җы ще мә мә

231

Ле вит 7

ли ту ба йи гә мә мә ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. На-гә Исраил ди ахун дан ба пин нан гўр ба ни ди ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди бон гәр ни, та ба җы гә ли щин ги гә җя ё шын ха ни. 15­Ба пин нан гўр ба ни ди жу зэ җү гўр ба ни ди нэ йи тян ё чы ван ни, бә шын до ди эр тян ди ган зо.

16­Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён җү йи гә гўр ба ни, нэ хур та ба гўр ба ни ди жу ё зэ җү гўр ба-ни ди нэ йи тян чы дё ни, шын ха ди жу ди эр тян е нын чы. 17­Ди сан тян гўр ба ни ди жу дан хан шын ха ли, ба җы гә жу ё шо дё ни. 18­Сый дан ди сан тян хан чы җы гә пин нан гўр ба ни ди жу, Хў да ба та җү ха ди гўр ба ни бу җе шу; ба та җү ха ди бу суан гўр ба ни. Җы гә гўр ба ни сы бу ган җин ди; сый чы җы гә гўр ба ни ди жу, та ю зуй ни. 19­Бу лүн са бу ган-җин дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни ди жу шон, ба җы гә жу е бу нын чы, ба та ё шо дё ни.

Мый йи гә ган җин жын нын чы пин нан гўр ба ни ди жу. 20­Кә сы бу ган җин ди жын дан чы ли җы гә жу, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 21­Сый дан ду ли бу ган җин ди са дун щи, йи ху дан чы ги Җў җү ги ди пин нан гўр ба ни ди жу – та ду ха ди бу лүн сы жын, сын лин хуэй җә сы дан лин бу ган җин ди дун щи – ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

22­Җў ги Му са хан фә ди: – 23­Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му бә чы ню ди, ён ди

дэ җү лү ди кә лон ди ю. 24­Сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин кә лон ди ю е бә чы, кә сы ба җы гә ю дан лин нын сы йүн. 25­Сый ба ги Җў җү ги ди шо дё ди сын лин ди кә лон ю дан чы, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 26­Исраил жын му на па зэ на тар җў еба, бу нын чы чёр ди хуэй җә сы сын лин ди ю ще ди жу. 27­Сый бу зун хў җы гә фын фу, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

28­Җў ги Му са хан фә ди: – 29­Ни ги исраил жын му фә ги: сый ги Вә, Җў, җү пин нан

гўр ба ни, та ё ба җы гә гўр ба ни жу ди йи лэ зы ги Җў зў чын

232

Ле вит 8

ли щин ни. 30­Та на гә җя ди шу ба җы гә ли щин ё на лэ, ги Җў җү чын гўр ба ни ни; ба сын лин кә лон ди ю лян щүн ца зы гә дё, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 31­Исраил ди ахун ба кә лон ди ю гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ё шо дё ни; ба щүн ца зы ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё ги ги ни. 32‑33­Дан на гә ахун ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю лян ще җү гиди ни, ни му ба ю да туй дуан чын ли щин ги та ё ги ги ни. 34­Җў ба гўр ба ни ди щүн ца зы лян ю да туй да исраил жын му шон на-шон, зу щён гуй җун ли щин ги Ха ру нэ ахун дэ та ди эр зы му дуан ги ни. Исраил жын му ба җы гә жу ги та му ё ги ги ни. Җы сы йи на вар ё зун хў ди фа лү. 35­Ба Ха ру нэ лян та ди эр-зы му җян чўлэ, җё дон Исраил ахун му ди нэ йи тян да шон, җы сы ги та му щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы.

36­Нэ йи тян Җў ги исраил жын му ги ли фын фу ли, җё ба гўр ба ни ди җы гә жу ги Исраил ди ахун му ги ги ни. Исраил-жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.

37­Җы ще фа лү ти фә шо ди гўр ба ни, мян ди гўр ба ни, вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, вон бый ни щи зуй ди гўр-ба ни, ба Исраил ди ахун җян чў лэ ди гўр ба ни зэ му сы пин-нан гўр ба ни ди ни. 38­Җў зэ кун тан ни, зэ Синай сан шон ба җы ще фа лү ги Му са ги ги ли. Нэ йи тян Та ги исраил жын му ги ли фын фу ли, җё та му ги Җў җү гўр ба ни ни.

Ха­ру­нэ­лян­та­ди­эр­зы­му­чын­ли­Исраил­ди­ахун­мули­(Җе­фон­29:1‑37)­

8­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё лин до Вә ди гуй-

җун җон фон ди мын гын чян ни, хан ё на лэ Исраил ди ахун чуан ди гуй җун йи шон, гуй җун щён-ю, йи гә пон ю ва зы (вон ху ба та ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни-ни), лён гә гун-ён лян йи куон зы мәю җё мян ди мә мә ни, 3­йи ху җё йи че исраил жын шудо нэ тар.

4­Му са җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли. Йи че исраил-жын шудо гуй җун җон фон мын гын чян ли. 5­Йи ху Му са ги та му фә ди:

233

Ле вит 8

– Вә җы хур ган ди сы чин сы җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ди ни.

6­Му са зу ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до гын чян, ба та му на фи щи җин ли. 7­Йи ху Му са ба чон хан сан зы ги Ха ру нэ чуан шон, ба дэ зы җи шон, хан ба по зы лян ефод* чуан шон, ба ефод на гуй җун дэ зы җи до Ха ру нэ ди шын шон ли. 8­Йи ху Му са ба кон зы шон дэ ди лян лян зы ги Ха ру нэ дэ шон ли, ба урим дэ тум мим** җуон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ку дэ зы ли ту ли. 9­Йи ху Му са ба йи гә дэс тар мо зы дэ до Ха ру нэ ди ту шон, ба на җин зы да ха ди чүан зы чан до җы гә мо зы ди туан йүар ли, җы гә зу щён Җў ба Ха ру нэ җян чў лэ ди йи гә җи хо йи ён. Му са ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.

10­Йи ху Му са на гуй җун щён-ю ба Хў да ди гуй җун җон-фон лян ли ту ди йи че дун щи мә ли, зу җы му җя җё җы ще дун щи чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи ни. 11­Та хан ба гуй җун щён-ю ги шо гўр ба ни ди җуә зы шон зэ му сы җы гә җуә зы шон гә ди дун щи шон са ли чи бян, хан ги щи абдэ зы ди пын лян гә җы гә пын ди җя зы шон са ли чи бян, җё җы ще дун щи чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи ни. 12­Йи ху Му са ба гуй җун щён-ю до дё Ха ру нэ ди ту шон, җё та дон Җў ди җян чў лэ ди ахун ни. 13­Му са ба Ха ру нэ ди эр-зы му лин до гын чян, ги та му ба чон хан сан зы чуан шон, ба дэ зы җи шон зэ му сы ба дэс тар мо зы дэ шон ли. Та ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.

14­Йи ху Му са ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди пон ю ва зы ла лэ ли; Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон ли. 15­Му са ба җы гә пон ю ва зы зэ дё, на зы ту зан ли йи дяр ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы-ди сы гә гә шон ли. Зу җы му җя ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин ли. Йи ху та ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди

* 8:7 «Ефод» – җы сы дуан щю зы ди йи гә хан сан зы. ** 8:8 «Урим»­дэ­«Тум­мим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.

234

Ле вит 8

җуә зы ди ха ли. Зу җы му җя Му са ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин, җё та чын ха Җў җян чў лэ ди вәр ни. 16­Йи ху Му са ба пон ю ва зы кә лон ди йи че ю, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы дэ ёзы шон ди ю йи ман гә до шо гўр ба ни ди җуә-зы шон шо дё ли. 17­Ба шын ха ди пон ю ва зы ди пи зы, жу дэ дў зы ни ди фын Му са на до йин пан вэ ту шо дё ли. Ба җы ще сы чин та җо чў Җў ди фын фу ган ли.

18­Йи ху Му са ба шо гўр ба ни ди гун-ён ла лэ ли; Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон ли. 19­Му са ба җы гә гун-ён зэ дё, ба ще са до шо гўр ба ни җуә-зы ди сы ха ни ли. 20‑21­Йи ху та ба ён жу че чын куэ куэр, на фи ба чон чон-дўдў дэ да туй щи җин, ба җы ще лян гун-ён ди ту дэ кә лон ди ю йи дар ни гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон йи ман шо дё ли. Му са ба җы ще сы чин җо чў Җў ди фын фу ган ли. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ли.

22­Йи ху Му са ба дан лин йи гә гун-ён на лэ ли, – җы сы ви җян чўлэ Исраил ди ахун му җү ги ди гўр ба ни. Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон ли. 23­Му са ба җы гә гун-ён зэ дё, зан ли йи дяр ще, на җы гә гун-ён ди ще ба Ха ру нэ ди ю эр дуә дан дан зы, ю шу ди да му зы ту дэ ю җүә ди да му зы ту мә ли хар. 24­Йи ху та ба Ха ру нэ ди эр-зы му лин до гын чян, на җы гә гун-ён ди ще ба та му ди ю эр дуә дан дан зы, ю шу ди да му зы ту дэ ю җүә ди да му зы ту е мә ли хар, ба шын ха ди ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 25­Му са хан ба кә лон ди ю, йи ба, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю дэ ю да туй на-шон ли. 26­Йи ху та да ги Җў җү ги ди йи куон зы мә мә ли ту ба йи гә мәю җё мян ди мә мә, йи гә лян чин-ю хуә ха ди нон дэ йи гә бин зы на чў лэ, гә до җы гә гун-ён кә лон ди ю шон дэ ю да туй шон ли, 27­зу ба җы ще чы ди ги Ха ру нэ лян та-ди эр зы му ги до шу ни ли; та му зу ба җы ще чы ди ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли. 28­Йи ху Му са да та му ди шу ни ба чы ди йүан хуэй на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, шо дё ли. Җы сы ви җян чўлэ Исраил ди ахун ги Җў җү ги-ди гўр ба ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.

235

Ле вит 9

29­Йи ху Му са ба җы гә гун-ён ди щүн ца зы ги Җў е дуан чын гуй җун ли щин ли; җы сы ги Му са ян дин ё фын ги ди жу. Та ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.

30­Му са ба йи дяр гуй җун щён-ю лян шо гўр ба ни ди җуә-зы шон ди ще на шон, са до Ха ру нэ лян та ди эр зы му шон ли, хан са до та му ди йи шон го ту ли. Зу җы му җя җё та му ду чын ха Җў җян чў лэ ди жын му ли; җё та му ди йи шон зэ Җў мян чян е чын ха ган җин ди ли.

31­Йи ху Му са ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә ди: – Ни му ё җо чў Җў ги ха ди фын фу ба жу на до гуй җун

җон фон ди мын гын чян, зэ нэ тар ба жу җў фу ни, йи ху ба җы гә жу зэ му сы куон зы ли ту ди мә мә йи дар ни чы ни (ба җы гә мә мә ви җян чўлэ ахун му ди гуй җун куй чын шә лү-ха ли). 32­Ба шын ха ди жу лян мә мә ё зэ хуә шон шо дё ни. 33­Ни му чи тян ё шын до гуй җун җон фон ли ту ни, бә зу дё, дын ди җё ба җян чўлэ ни му ди йи че гуй җун куй чын зун-хў дё. 34­За му җир гә ган хади сы чин ду сы җо чў Җў ги за му ги ха ди фын фу ган ли ди; Та ба җы гә фын фу ги ги ли, щён ба ни му ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 35­Ни му ян дин чи тян ё шын до гуй җун җон фон ли ту ни, йи тян йи ванщи зэ нэ тар ё зун хў Җў ди фын фу ни. Дан бу зун хў ли, ни му ян-дин ву чон ни. Җы зу сы Җў ги вә ги ха ди фын фу.

36­Ха ру нэ лян та ди эр зы му җо чў Җў ги ха ди фын фу ган-ли. Ба җы ще фын фу Җў че чў Му са ги та му ги ги ли.

Ха­ру­нэ­ги­Җў­җү­ли­гўр­ба­ни­ли­

9­Ди ба тян ди нэ йи тян, Му са ба Ха ру нэ, та ди эр зы му лян Исраил ди ло жын му җё лэ, 2­зу ги Ха ру нэ фә ди:

– Ни ба йи гә мәю дуан бян ди пон ю ва зы ги Җў ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, хан ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 3­Йи ху ни җё исраил жын му ба йи гә гун җү лү ла лэ (ба та ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни), хан ба йи суй ди, мәю дуан бян ди йи гә пон ю ва зы лян ён го зы ла лэ (ба та му ё җү чын шо ди гўр ба ни ни), 4­хан ба йи гә пон ю ва зы лян

236

Ле вит 9

йи гә гун-ён ла лэ (ба та му ё җү чын пин нан гўр ба ни ни). Ни му ба җы ще сын лин лян чин-ю хуә ха ди мян йи дар ни ги Җў ё җү ги ни. Ни му ян дин ба җы ще сы чин ё ган дё ни, йин цы сы җир гә Җў до ни му мян чян лэ ни.

5­Жын му җо чў Му са ди фын фу ба сын лин дэ дун щи на до Җў ди җон фон ди мын гын чян ли. Йи че исраил жын шудо нэ тар щён бэ вон Җў ни. 6­Нэ хур Му са фә ди:

– Җў ги ди фын фу җё ни му ган җы ще сы чин ни, җё ни му ба Та ди гуон лён кан җян ни.

7­Йи ху та ги Ха ру нэ фә ди: – Ни ё до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни, ба вон бый ни

щи гў на хар ди гўр ба ни лян шо ди гўр ба ни җү шон ни, ба ни гә җя ди лян мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. Ни ё җо чў Җў ги ха ди фын фу ба җы ще гўр ба ни җү шон ни, ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни.

8­Ха ру нэ зу до ли шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, ба поню ва зы зэ дё, җү чын гўр ба ни ли, зу җы му җя ба гә җя-ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 9­Ха ру нэ ди эр зы му ба ще на до та мян чян, та зу на зы ту зан ли йи дяр ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ли, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ли. 10­Йи ху Ха ру нэ җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ба кә лон ди ю, лён гә ёзы дэ ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. 11­Та хан ба ню ди пи зы лян жу на до йин пан вэ ту шо дё ли.

12­Йи ху Ха ру нэ ба шо дё гўр ба ни ди сын лин зэ дё ли. Та ди эр зы му ба ще на до та мян чян, та зу ба ще са до шо гўр-ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 13­Та му ба сын лин ди ту лян жу куэ зы ги Ха ру нэ ги ги ли, та зу ба җы ще дун щи гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. 14­Йи ху та ба сын лин ди чон чон-дўдў лян туй ба зы щи ган җин, лян шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ли.

15­Йи ху Ха ру нэ ви мин жын җү ли гўр ба ни ли. Та ба вон бый ни щи мин жын ди гў на хар ди гун җү лү на шон зэ дё ли; йи ху ба нэ гә гун җү лү зу щён зо чян вон бый ни щи та гә-җя гў на хар ди гўр ба ни йи ён җү шон ли. 16­Та хан ба шо дё

237

Ле вит 10

гўр ба ни ди сын лин ла лэ, җо чў фа лү ба та е җү шон ли. 17­Лин ху Ха ру нэ ба мян ди гўр ба ни җү шон ли: ба йи ба мян гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. (Чў гуә мый йи тян ган зо шо ди гўр ба ни, та хан җү ли җы гә гўр ба ни-ли). 18­Зэ му сы Ха ру нэ хан ба по ню лян гун-ён зэ дё, ви мин жын җү ли пин нан гўр ба ни ли. Та ди эр зы му ба сын-лин ди ще на до та мян чян, та зу ба ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 19‑20­Ха ру нэ ба по ню лян гун-ён ди йи че кә лон ди ю, йи ба, лён гә ёзы шон ди ю дэ ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә до җү гўр ба ни ди щүн ца зы шон, на до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зэ нэ тар шо дё ли. 21­Та хан җо чў Му са ди фын фу ба щүн ца зы лян ю да туй ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли.

22­Зу җы му җя Ха ру нэ ба вон бый ни щи гу на хар ди гўр-ба ни, шо ди гўр ба ни дэ пин нан гўр ба ни җү шон ли. Та ба шу за че лэ, ги мин жын пан вон ли хо ли, йи ху да җү гўр ба ни ди ви фын шон ха лэ ли. 23­Му са лян Ха ру нэ җин-ли Җў ди җон фонни ли, йи ху да нэ тар чў лэ, ги мин жын пан вон ли хо ли. Зу җы гә сы хур йи че мин жын ба Җў ди гуон лён кан җян ли: 24­Җў мын мын да фа лэ ди хуә ба шо ди гўр ба ни лян шо гўр ба ни җуә зы шон ди кә лон ди ю шо дё ли. Мин жын ба җы гә сы чин кан җян, го щин ди хан туә ли, гуй до ди шон ли.

На­дав­лян­Авиуд­ган­хади­гў­на­хар­

10­Ха ру нэ ди лён гә эр зы На дав лян Авиуд мый йи гә ба гә җя ди шо щён ди суй хуә лу на шон, дян хуә-

ли, зэ дян җуә ди хуә ли ту шо ли щён ли, йи ху ба җы гә ги Җў җү ги ли. Кә сы Җў ги та му мә ги җё дян җы гә хуә ди фын фу, йин ви нэ гә Хў да ба та му дян ха ди хуә мә җе шу. 2­Зу нэ гә сы хур Җў да фа лэ ди хуә ба та му лён гәр шо сы ли, та му зу зэ Җў мян чян ву чон ли. 3­Нэ хур Му са ги Ха ру нэ фә ди:

– Җў зо чян фә гуә: «Сый ги Вә дон ахун ди ни, Вә ги та му ба Вә ди гуй җун ли лён зы ги ни. Вә җё Вә ди гуон лён

238

Ле вит 10

ба Вә ди мин жын җо лён ни. Да җир гә йү ха ди җы гә сы-чин шон ни зу җы до ли, Хў да ди җы гә хуа ю са йи сы ни.

Ха ру нэ йи шын ду мә чў. 4­Му са ба Ха ру нэ ди ба ба Узи ил ди лён гә эр зы, мин зы

җё ди Ми саил лян Ел ца фан җё лэ, ги та му фә ди: – Ни му ба ни му ди щүн му ди мэ ти да җы гә Гуй җун

вәр шон на чў чи, сун до йин пан вэ ту чи. 5­Та му җо чў Му са ди фын фу ба җы лён гә мэ ти ди йи шон

җуа чў, ба та му на чў чи, сун до йин пан вэ ту ли. 6­Йи ху Му са ги Ха ру нэ лян та ди лён гә дан лин эр зы

Елеазар дэ Ифа мар фә ди: – Ни му бу нын пи ту-сан фа, ба йи шон чә лан да кў-луан-

хў, бә җё ни му гә җя ву чон ли, е бә җё Җў ги йи че исраил-жын чи шон лэ ли. Кә сы ни му ди чин чин, Исраил ди йи че мин жын нын ви Җў шо сы ди җы лён гә жын ла кў шын ни. 7­Ни му да гуй җун җон фон ли ту бә чў чи, бә җё ни му ву-чон ли, йин цы сы Җў ба ни му җян чўлэ, на гуй җун щён-ю мә ли. Җы гә щён-ю зэ ни му шон ни.

Та му җо чў Му са ди хуа ган ли.

Ги­Исраил­ди­ахун­му­ги­ха­ди­дан­лин­ди­фа­лү­8­Җў ги Ха ру нэ фә ди: – 9­Ни дэ ни ди эр зы му дан хә ли са җю ли, нэ хур ни му бу

нын җин Вә ди гуй җун җон фон ли ту, бә җё ни му ву чон ли. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. 10­Ни му ян дин ба Хў да җян чў лэ ди дун щи лян дун-яшон ди дун щи ё фын щё кэ ни, ба ган җин лян бу ган җин дун щи е фын щё кэ ни. 11­Ни му ба Вә че чў Му са ги ха ди йи че фа лү ги исраил жын му ё пә щё ни.

12­Му са ги Ха ру нэ лян та ди шын ха ди лён гә эр зы Елеазар дэ Ифа мар фә ди:

– Ни му ба ги Җў җү гўр ба ни ди сы хур шын ха ди мян на-шон, ё зў чын мәю җё мян мә мә ни, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян чы ни, йин цы җы сы гуй җун гўр ба ни. 13­Ни му ё зэ Гуй җун вәр шон чы җы гә мә мә ни. Җы сы ги Җў җү ги ди

239

Ле вит 11

гўр ба ни ли ту ги ни му лян ни му ди ху бый щү ха ди йи на-вар ди йи лэ зы. Җы сы Җў ги вә ги ха ди фын фу.

14­Ни му лян ни му җя ни ди жын му ду нын чы ги Җў дуан ги ди гуй җун ли щин (җы зу сы щүн ца зы лян да-туй). Ни му зэ ган җин вәр шон ё чы җы гә жу ни. Җы сы да исраил жын му җү ги ди пин нан гўр ба ни ли ту ги ни му лян ни му ди ху бый фын ха ди йи лэ зы. 15­Исраил жын му ба сын лин кә лон ди ю шо дё, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ди сы хур, ба да туй лян щүн ца зы е ё на лэ ни. Җо-чў Җў ги ха ди фын фу, ба җы гә жу йи на вар ги ни му лян ни му ди ху бый ё фын ги ни.

16­Му са ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди гун җү-лү щи щир зо ли, йи кан са: ба та кә җя шо дё ли. Му са ги Елеазар дэ Ифа мар чи шон лэ, зу вын та му ли:

– 17­Ни му ви са зэ Гуй җун вәр шон мә чы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу? Җы сы дин гуй җун гўр ба ни. Җў ба җы гә гўр ба ни ги ни му ги ги ли, җё ба йи че исраил-жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 18­Ни му кан: ба җы гә гўр ба ни ди сын лин ще мә на до Гуй җун вәр ли ту, йин ви җы гә ни му җо чў вә ди фын фу ян дин зэ нэ тар ё чы җы гә гўр ба ни ди жу ни!

19­Ха ру нэ ги Му са фә ди: – Җир гә мин жын ба вон бый ни щи та му ди гў на хар ди

гўр ба ни лян шо ди гўр ба ни ги Җў җү ги ли, кә сы вә йү ли җы гә бэ ля ли. Вә җир гә дан ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу чы, нан дый җы гә нын җё Җў ра зы ни ма?

20­Му са ба җы гә хуа тин җян, хуэй да ли: – Зу сы, ни фә дуй ди ни.

Ган­җин­дэ­бу­ган­җин­ди­сын­лин­(Чун­фә­фа­лү­14:3‑21)­

11­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2‑3­Ни му ги исраил жын му ба җы ще фа лү ё ги ги ни:

На гә сын лин ди ти зы дан сы фын чын лён бан гәди зэ му сы нэ гә сын лин чы цо ди ни, ба нэ му җя ди сын лин жу ни му

240

Ле вит 11

нын чы. 4‑6­Кә сы ни му бә чы луә туә, тё тў зы хуэй җә сы тў-зы, йин цы сы до ни му шон җы ще сын лин сы бу ган җин ди; та му чы цо ди ни еба, кә сы та му бусы фон ти хэ зы. 7­Ни му е бә чы җў жу, йин цы сы җў сы бу ган җин ди сын лин; җў сы фон ти хэ зы еба, кә сы та бу чы цо. 8­Ба җы ще сын лин жу ни му ду бә чы, е бә ду та му ди сы шу; до ни му шон та му сы бу ган җин ди сын лин.

9­Фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан ю йү чы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му нын чы. 10­Кә сы фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан мәю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы. 11­До ни му шон та му сы бу ган җин ди, ба та му ди жу ни му бә чы, е бә ду та му ди сы шу. 12­Фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан мәю йү чы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы.

13‑19­Ба җы му җя ди чёр ни му ду бә чы: йин, мо туйин, хи йин, ңә лойин, хи нә ло йин, ло ва, туә җи, цы җё зы, дё-йүлон, ёзы, щин ху, баклан, ибис, тян ңә, ло гуан, бый йин, цы ло, чин җуон, чу бу бу дэ ебе хўр. 20‑21­Мый йи гә ю бон зы ди чун чун зы (чў гуә нын тё ди чун чун зы), до ни му шон ду сы бу ган җин ди. 22­Кә сы ни му нын чы ма за, ба за хуэй җә сы юма за. 23­Йи че дан лин ю бон зы ди, бу нын тё ди чун чун зы, до ни му шон ду сы бу ган җин ди.

24‑28­Сый ба на гә ю ти зы ди сын лин ди сы шу, ти зы бу фын чын лён бан гәди сын лин ди сы шу, бу чы цо ди сын-лин ди сы шу зэ му сы ю сы гә җуа зы ди сын лин ди сы шу ду ли хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ли. Сый ба җы ще сын лин ди сы шу на до шу ни ли, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди.

29‑30­Ха лючў, ло чў, ха лочў, чон чун, шә чун зы зэ му сы дан-лин зэ ди шон па ди чун до ни му шон ду сы бу ган җин ди. 31­Сый ба та му хуэй җә сы та му ди сы шу ду ли хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 32­Та му ди сы шу дан де до са дун щи шон (бу лүн му ту ди, бу ди, пи зы ди) хуэй җә сы ма бу ди ку дэ шон, на па җы гә дун щи зэ са шон сы йүн ни, та му ду чын ха бу ган җин ди ли. Ба җы ще дун щи ё гә до фи

241

Ле вит 11

ли ту ни; кә сы йи чыр до ху шон та му сы бу ган җин ди. 33­Җы-ще есын ди сы шу дан де до ва гуә ли ту, гуә ли ту ди дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; ни му ё ба җы гә гуә да лан ни. 34­Җы гә гуә ни ди фи дан де до жын му ди чы ди шон, җы гә чы ди зу чын ха бу ган җин ди ли. Жын му хә ди са дун щи дан де до җы гә гуә ли ту, та е чын ха бу ган җин ди ли. 35­Җы ще есын ди сы шу бу лүн де до са дун щи шон, җы гә дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; ба хуә лу дэ нон кын зы ё да лан ни. 36­Җы ще есын ди сы шу дан де до җы щер дун щи шон, та му чын ха бу ган җин ди ли; кә сы җы ще зы есын ди сы шу дан де до фи чүан хуэй җә сы фи җин ли ту еба, та му сы ган җин ди. 37­Җы ще есын ди сы шу дан де до җун зы шон еба, җы щер җун зы сы ган җин ди. 38­Кә сы җы ще җун зы шон дан ю фи-ни зэ му сы җы ще есын ди сы шу дан де до фи ли ту, җы щер җун зы зу чын ха бу ган җин ди ли.

39­Ни му нын чы ди сын лин дан сы дё ли, сый ба та ду ли-хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 40­Сый дан чы ли җы гә сы дё ди сын лин жу, та ян дин ба йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди. Сый дан ба җы гә сы шу на шон, та ба йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди.

41‑42­Ба ди шон па ди чун, бу лүн сы дў зы шон па ди, на сы-гә җүә зу ди хуэй җә сы на хо шо җүә җүә зы зу ди, ни му ду бә чы. 43­Ни му бә чы җы ще ди шон па ди чун, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. 44­Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля; ни му ё чын ха гуй җун дэ ган җин жын му ни, йин цы Вә сы гуй җун ди зэ му сы ган җин ди. Ни му бә чы җы щер зэ ди шон па ди чун, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. 45­Вә сы Җў; Вә ба ни му да Еги пет ди фон ни лин чў лэ ли, щён дон ни му ди Хў да. Ни му ё чын ха гуй җун дэ ган җин жын му ни, йин цы Вә сы гуй җун ди зэ му сы ган җин ди.

46­Җы гә фа лү ти фә сын лин, чёр, фи ли ту фу ди хуә вар дэ зэ ди шон па ди чун чун зы ди ни. 47­Ни му ян дин ба ган-җин лян бу ган җин сын лин ё фын щё кэ ни, ба нын чы ди лян бу нын чы ди сын лин е фын щё кэ ни.

242

Ле вит 12

Ба­сын‑ён­ха­ва­ва­ди­нү­жын­за­му­җя­зў­ган­җин­ни­

12­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә, зуә йүә ди нү жын дан ба

эр ва зы сын-ён ха, йи ху чи тян нэ гә нү жын сы бу ган җин ди, зу щён та мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. 3­Ди ба тян ги эр ва зы ян дин ё зў сун нэ ти ни. 4­Йи ху нэ гә нү жын ё дын сан шы сан тян ни, йи чыр до тон ди ще тын чў ди сы хур, та цэ чын ха ган җин ди ни. Та хан мә чын ха ган җин ди сы хур, ба Хў да җян чў лэ ди сы са гуй җун дун щи бу нын ду, е бу җун җин Гуй җун вәр ли ту чи.

5­Зуә йүә ди нү жын дан ба нү ва зы сын-ён ха, йи ху шы сы тян нэ гә нү жын сы бу ган җин ди, зу щён та мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. Йи ху нэ-гә нү жын ё дын лю шы лю тян ни, йи чыр до ще тын чў ди сы хур, нэ хур та цэ чын ха ган җин ди ни.

6­Ба эр ва зы хуэй җә сы нү ва зы сын-ён ха ди нү жын чын ха ган җин ди йи ху, та ба йи суй ди ён го зы ё җү чын шо ди гўр-ба ни ни, хан ба йи гә бан гәзы хуэй җә сы гә ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Та ба җы гә ён го зы лян чёр ё на до Җў ди гуй җун җон фон мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 7­Исраил ди ахун ба җы гә гўр ба ни ги Җў ё җү ги ни, ба нэ гә нү жын зў ган җин ни. Зу җы му җя нэ гә нү жын чын ха ган җин ди ни.

8­Нэ гә нү жын дан мэ бу че йи гә ён го зы, җё та ба лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы на шон, ба йи гә җү чын шо ди гўр ба ни, ба ди эр гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. Исраил ди ахун ба нэ гә нү жын ё зў ган җин ни. Зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни.

Жын­дан­хэ­ли­ма­фын­бин­ли­

13­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2­Сый ди жу пи зы шон дан чў лэ гә да, зы зы зы хуэй-

җә сы дян дяр ли, җы гә бин дан нын бян чын ма фын бин, нэ хур ба нэ гә жын ё лин до Ха ру нэ ахун хуэй җә сы дон

243

Ле вит 13

ахун му ди та ди эр зы му мян чян ни. 3­Та му ли ту ди йи гә ахун ба нэ гә жын ди пи зы шон ди бин вәр щи щир ё кан йихар-ни. Бин вәр шон ди хан мо дан чын ха бый быйр ди зэ му сы бин вәр дан би дан лин пи зы шын щер, – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя мин да мин фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 4­Нэ гә жын ди бин вәр дан чын ха бый быйр-ди, кә сы би дан лин пи зы йи дяр ду мә шын, хан мо е мә бян чын бый янсый ди, нэ хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 5­Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин-вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 6­Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё кан йихар ни; бин вәр дан бян ли ян сый ли, зэ е мә йин да, нэ хур та ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди; та хэ ди җы гә бин сы щүан. Нэ гә жын ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни; зу җы му җя та чын ха ган җин ди ли. 7­Кә сы Исраил ди ахун дан ба та кан ли, ги да җя фә ли нэ гә жын сы ган җин ди, йи ху бин вәр дан йүан хуэй йин да ли, нэ гә жын ё йүан хуэй до Исраил ди ахун мян чян ни. 8­Исраил ди ахун йүан хуэй ба та щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан йин да ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди; та хэ ди җы гә бин сы ма фын бин.

9­Сый дан хэ ли ма фын бин ли, ба та ё лин до Исраил ди ахун мян чян ни. 10‑11­Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Та ди жу пи зы шон ди бин вәр дан чын ха бый быйр ди ли, хан мо е чын ха бый быйр ди ли, хан ю тон ще нун ди куә куә зы ли, – җы сы ло ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди, кә сы ба та бу ё суә до фон зы ни, йин цы сы та кә җя сы бу ган җин ди. 12‑13­Ма фын бин дан сандо та ди йи че пи зы шон, да ту до җүә ду сы ма фын бин, нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Та дан кан җян ма фын бин ба нэ гә жын ди хун шын йи ман ду гэ чў ли, та зу ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди, йин цы сы та ди йи че пи зы чын ха

244

Ле вит 13

бый быйр ди ли. 14­Нэ гә жын ди пи зы шон дан ю тон ще нун ди куә куә зы ли, нэ гә жын сы бу ган җин ди. 15­Исраил ди ахун кан җян нэ гә жын ю тон ще нун ди куә куә зы ди сы хур, ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди, йин цы сы тон ще нун ди куә куә зы сы ма фын бин. 16­Кә сы бин вәр дан хо ли, чын ха бый быйр ди ли, нэ гә жын зу ё йүан хуэй до Исраил ди ахун мян чян ни. 17­Исраил ди ахун йүан хуэй ба та ё кан йихар ни. Бин вәр дан җын шы чын ха бый быйр ди ли, Исраил ди ахун ги да җя ё фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.

18­Сый ди жу пи зы шон чў ли куә куә зы ли, йи ху җы гә куә-куә зы хо ли, 19­кә сы бин вәр дан йүан хуэй җун ли, чын ха бый быйр ди ли, хан ю хун-бый янсый ди дян дяр ли, нэ гә жын ё до Исраил ди ахун мян чян ни. 20­Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан би дан лин-ди пи зы шын щер зэ му сы мо дан чын ха бый быйр ди ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди; та ди куә куә зы чын ха ма фын бин ли. 21­Исраил ди ахун дан кан җян бин вәр шон ди хан мо мә чын ха бый быйр ди зэ му-сы бин вәр дан би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, кә сы дё ли ян сый ли, та ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 22­Бин вәр дан йин да ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди – җы сы ма фын бин. 23­Бин вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, җы бусы ма фын бин ди куә куә зы, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.

24­Сый дан ю шо ха ди шон, җы гә шон дан чын ха бый-быйр ди хуэй җә сы ю хун-бый янсый ди дян дяр ли, 25­нэ-хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Шон ди хан мо дан чын ха бый быйр ди ли, бин вәр дан би дан лин ди пи зы шын щер – җы сы шо ха ди шон го ту чў ха ди ма фын бин; Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 26­Исраил ди ахун дан кан җян бин вәр шон-ди хан мо мә чын ха бый быйр ди зэ му сы бин вәр дан би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, кә сы бян ли ян сый ли, Исраил ди ахун ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни-ни. 27­Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё

245

Ле вит 13

кан йихар ни. Бин вәр дан йин да ли – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин-ди. 28­Бин вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, кә сы бян ли ян сый ли, җы бусы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди, йин цы җы сы шо ха ди шон го ту чў лэ ди ба ба зы.

29­Сый ди ту шон хуэй җә сы ха ба зы шон (нэ гә жын бу лүн сы нан жын хуэй җә сы нү жын) дан юли бин вәр, 30­Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан би дан лин ди пи зы шын щер, бин вәр шон ди ту фа хуэй җә сы хў зы дан щи ли зэ му сы бян чын хуон ян сый ли – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 31­Исраил ди ахун кан нэ гә жын ди сы хур дан кан җян бин вәр би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, е мәю хуон ту фа хуэй җә сы хў зы, та зу ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 32­Ди чи тян Исраил ди ахун йүан-хуэй ба бин вәр ё кан йихар ни. Бин вәр дан мә йин да, ту фа хуэй җә сы хў зы е мә бян чын хуон янсый ди, бин вәр би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, 33­нэ хур нэ гә жын чў гуә бин вәр шон ди ту фа ба йи че ту фа хуэй җә сы хў зы ё ти дё-ни. Йи ху Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни. 34­Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба бин вәр ё кан йихар ни. Бин вәр дан мә йин да, би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди. Нэ гә жын ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни. 35­Кә сы нэ гә жын чын ха ган җин ли ди йи ху, бин вәр дан кә йин-да ли, 36­Исраил ди ахун йүан хуэй ё кан та ни. Бин вәр дан җын шы йин да ли, нэ хур Исраил ди ахун бу зо хуон ту фа хуэй җә сы хў зы: нэ гә жын шы зэ сы бу ган җин ди. 37­Бин вәр дан мә йин да, хи ту фа е җон чў лэ ли, бин вәр е хо ли, нэ хур Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.

38­Сый ди жу пи зы шон (нэ гә жын бу лүн сы нан жын хуэй-җә сы нү жын) дан чў ли бый янсый ди дян дяр ли, 39­нэ хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Җы ще дян-

246

Ле вит 13

дяр дан сы бый гуа гуа янсый ди – җы сы пи зы шон чў лэ ди зы зы зы; нэ гә жын сы ган җин ди.

40‑41­Сый ди ту фа туә дё ли (бу лүн чян ту ди хуэй җә сы ху-ту ди ту фа), нэ гә жын сы ган җин ди. 42­Кә сы нэ гә жын ди тў ту шон дан юли хун-бый янсый ди дян дяр – җы сы ма фын-бин. 43­Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Та ди тў ту шон дан җын шы чў ли хун-бый янсый ди дян дяр ли, 44­нэ хур Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу-ган җин ди, йин цы сы та ди ту хэ ли ма фын бин ли.

45­Хэ ма фын бин ди жын ё чуан лан йи шон ни, пи ту-сан-фа ха, ба лян ди ха ту гэ чў ё хан ни: «Бу ган җин, бу ган җин!» 46­Ма фын бин хан мә хо ди зы чян, нэ гә жын сы бу ган җин ди; җё та зэ йин пан вэ ту җў ни, лян дан лин жын бу лэ вон.

Дун­щи­шон­дан­җон­ли­мый­ли­47‑48­Бу лүн ён мо йи шон шон, ма бу йи шон го ту, на ён мо

хуэй җә сы ма фын ха ди са бу шон, пи зы шон хуэй җә сы на пи зы зў ха ди са дун щи шон дан җон ли мый ли*; 49­җы гә мый дан сы лю янсый ди хуэй җә сы хун янсый ди, ян дин ё җё Исраил ди ахун ба җы гә мый дё ди дун щи кан йихар ни. 50­Исраил ди ахун ба җы гә дун щи щи щир ё кан йихар ни, йи ху ба мый дё ди дун щи цон чи тян ни. 51­Ди чи тян та йүан хуэй ба җы гә дун щи ё кан йихар ни. Мый дан йин-да ли, җы гә дун щи сы бу ган җин ди. 52­Исраил ди ахун ба җы гә мый дё ди дун щи ё шо дё ни, йин цы җы сы нын йин-да ди мый, ба та ян дин ё на хуә шо дё ни.

53­Кә сы Исраил ди ахун дан кан җян җы гә мый мә йин да, 54­та җё жын му ба җы гә дун щи щи ган җин, ба та йүан хуэй цон чи тян ни. 55­Йи ху Исраил ди ахун йүан хуэй ба җы гә мый дё ди дун щи ё кан йихар ни. Мый дан мә йин да, кә сы хан мә гэ бян ян сый, җы гә дун щи сы бу ган җин ди. Мый-дё ди вәр бу лүн зэ нэ гә дун щи ди җын мян ни хуэй җә сы зэ фан мян ни, ба нэ гә дун щи ян дин ё на хуә шо дё ни. 56­Кә сы

* 13:47‑48 «Мый» – зэ яхў ти йү ян ли ту җы гә хуа лян «ма фын бин» йи ён.

247

Ле вит 14

Исраил ди ахун йүан хуэй кан җы гә дун щи ди сы хур дан кан жян мый кә җя мә ю ли, нэ хур та ба бу ди нэ йи куэ зы ё чә дё ни. 57­Йи ху мый дан йүан хуэй җон ли зэ му сы йин да ли, ба нэ гә дун щи ё на хуә шо дё ни. 58­Ба мый дё ди дун щи щи ган җин ли ди йи ху, мый дан мә ю ли, ба нэ гә дун щи зэ ё щи йи бян ни, зу җы му җя нэ гә дун щи чын ха ган җин ди ни.

59­Җы ще фа лү ти фә ди сы йи шон го ту дан җон ли мый ли, ё за му җя бан ни. Бу лүн сы ён мо йи шон шон, хў ма бу йи шон го ту, на ён мо хуэй җә сы хў ма фын ха ди са бу шон, пи зы-шон хуэй җә сы на пи зы зў ха ди са дун щи шон дан җон ли мый ли, ба нэ гә дун щи ду ё җо чў җы гә фа лү суан чын ган җин ди хуэй җә сы бу ган җин ди ни.

За­му­җя­хэ­ли­ма­фын­бин­ди­жын­йүан­хуэй­нын­чын­ха­ган­җин­ди­

14­Җў ги Му са фә ди: – 2­Сый хэ ли ма фын бин ли, та ё җо чў җы гә фа лү

йүан хуэй чын ха ган җин ди ни. Нэ гә жын ё чын ха ган җин ди нэ йи тян, жын му ба та ё лин до Исраил ди ахун мян чян-ни. 3­Исраил ди ахун ба та лин до йин пан вэ ту щи щир ё кан йихар ни. Та дан кан жян нэ гә жын ди ма фын бин кә җя хо ли, 4­та ё ги гә фын фу, җё нэ гә жын ба лён гә ган җин чёр, йи куэ щүә сун фу, йи тё зы шын-хун янсый ди щян лян йи ба ис соп цо на лэ ни. 5­Йи ху Исраил ди ахун җё нэ гә жын ба йи гә ва пын на чүан ди фи гуан ман, ба йи гә чёр на до җы гә пын го ту зэ дё ни. 6­Исраил ди ахун ё ба ди эр гә чёр на шон, ба та лян щүә сун фу, шын-хун янсый ди щян дэ ис соп цо йи дар ни зэ пын ни ди ще ли ту мын шы ни. 7­Йи ху та ба ще чи бян ё са до нэ гә вон щён чын ха ган җин ди жын шон ни, йи ху ги да җя фә ги ни, нэ гә жын сы ган җин ди. Та хан ё ба ди эр гә чёр фон кэ җё фи дё ни. 8­Нэ гә жын ба йи шон ё щи ган җин ни, ба йи че хан мо дэ ту фа ти дё ни, щи абдэ зы-ни, йи ху та зу чын ха ган җин ди ни. Та нын җин йин пан ли ту, кә сы щян ту ни зэ та ди җон фон вэ ту ё җў чи тян ни. 9­Ди чи тян та йүан хуэй ба ту ё ти дё ни, ба хў зы гуа дё ни,

248

Ле вит 14

ба мый мо дэ шын шон ди йи че хан мо ду ти дё ни, хан ба йи шон щи ган җин ни, щи абдэ зы ни, нэ хур та җын шы чын ха ган җин ди ни.

10­Ди ба тян нэ гә жын ба лён гә мәю дуан бян ди гун-ён-го зы, йи гә йи суй ди, мәю дуан бян ди му-ён го зы, сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян, 1/3 литр чин-ю ё на лэ ни. 11­Исраил ди ахун ба та лян җы ще дун щи ё лин до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян ни, 12­йи ху ба йи гә гун-ён-го зы лян 1/3 литр чин-ю җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни, ба җы щер дун щи ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 13­Исраил ди ахун ба җы гә ён го зы зэ Гуй җун вәр шон ё зэ дё ни (нэ тар ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди сын лин дэ шо ди гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни). Та ян дин ё җы му җя ган ни, йин цы сы ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди жу, зу щён вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу йи ён, е ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; җы сы тэ гуй җун ди гўр ба ни. 14­Исраил ди ахун ё ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще зан йи дяр, мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон зэ му сы ю җүә ди да му зы ту шон ни. 15­Йи ху Исраил ди ахун ё ба чин-ю до дё гә җя ди зуә ба җон шон, 16­на ю шу ди зы ту ба җы гә чин-ю зан йидяр, зэ Җў ди мян чян са чи бян ни. 17­Та хан ба та ди зуә ба җон шон ди чин-ю ё мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон лян ю җүә-ди да му зы ту шон ни (зэ җы җигә вәр шон та зо чян ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще мә ли). 18­Йи ху Исраил ди ахун ба ба җон шон шын ха ди чин-ю ё до дё нэ гә жын ди ту шон ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба нэ гә жын зэ Җў мян чян зў ган җин ни.

19‑20­Йи ху Исраил ди ахун ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ё җү шон ни, зу ба нэ гә жын зў ган җин ни. Йи ху та ё ба шо ди гўр ба ни ди сын лин зэ дё, лян мян ди гўр ба ни йи дар ни зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Зу җы му-җя Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё зў ган җин ни, нэ хур та чын ха ган җин ди ни.

249

Ле вит 14

21­Нэ гә жын дан чүн, мэ бу че җы щер гўр ба ни, та ба йи гә гун-ён го зы ё җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Та хан ба йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян зэ му сы сан бый ми лли литр чин-ю ё җү чын мян ди гўр ба ни ни. 22­Нэ гә жын ё хан ба лён гә гә-ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы на шон, ба йи гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. 23­Ди ба тян, зу сы нэ гә жын чын ха ган җин ди нэ йи тян, та ба җы ще гўр ба ни на до гуй җун ди җон фон мын гын чян, Җў ди мян чян, ги Исраил ди ахун ё ги ги-ни. 24­Исраил ди ахун ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди гун-ён го зы лян чин-ю ги Җў ё дуан чын гуй җун ли щин ни. 25­Та ба нэ гә ён го зы ё зэ дё, ба та ди ще зан йидяр, мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон, лян ю җүә ди да му зы ту шон ни. 26‑27­Исраил ди ахун ба чин-ю до дё гә җя ди зуә ба җон шон, на ю шу ди зы ту ба җы гә чин-ю зан йидяр, зэ Җў ди мян чян ё са чи бян ни. 28­Йи ху та ба чин-ю ё мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту лян ю җүә ди да му зы ту шон ни (зэ җы җигә вәр шон та зо чян ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще мә ли). 29­Йи ху Исраил ди ахун ба ба җон шон шын ха-ди чин-ю ё до дё нэ гә жын ди ту шон ни. Зу җы му җя та ё зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын зў ган җин ни. 30‑31­Йи ху та ба йи гә гә ва зы хуэй җә сы бан гәзы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба-ни, ба җы ще лян мян ди гўр ба ни йи дар ни җү шон ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын ё зў ган җин ни. 32­Сый хэ ли ма фын бин ли, вон щён чын ха ган җин ни, кә сы ба җү ди йи че гўр ба ни мэ бу че, та ян дин ё җо чў җы гә фа лү ган ни.

Фон­зы­ни­дан­җон­ли­мый­ли­33­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 34­Исраил жын му до Ха наан ди фон шон ди йи ху (ба

җы гә ди фон Вә ги та му ги ги, җё чын ха та му ди ни), та му-

250

Ле вит 14

ди фон зы ни дан җон ли мый ли, та му ё җо чў җы ще фа лү ган ни. 35­Сый ди фон зы ни дан җон ли мый ли, та ян дин ё чи, ги Исраил ди ахун фә ги ни. 36‑37­Исраил ди ахун ё ги-гә фын фу ни, җё нэ гә жын ба фон зы ли ту ди йи че дун щи на чў лэ, бә җё ахун ба фон зы ли ту ди йи че дун щи җё чын бу ган җин ди ли. Ба дун щи на чў лэ ди йи ху, Исраил ди ахун ё җин до фон зы ни ба мый дё ди вәр кан йихар ни. Та дан кан җян чён шон ю лю хуэй җә сы хун янсый ди дян дяр ни, җы ще зы дян дяр хан би дан лин ди чён шын щер, 38­нэ хур та ё чў лэ ба фон зы суә чи тян ни. 39­Ди чи тян Исраил ди ахун ё хуэй лэ кан йихар ни. Та дан кан җян чён шон җон-ди мый йин да ли, 40­нэ хур та ё ги гә фын фу җё жын му ба мый дё ди шы ту на чў лэ, эр дё чын пу вэ ту ди бу ган җин вәр-шон ни. 41­Йи ху та җё жын му ба чён шон ман ха ди ни гуа дё, ба та эр дё чын пу вэ ту бу ган җин вәр шон ни. 42­Ба на чў лэ ди шы ту ди вәр ё на дан лин шы ту тян ман ни, ба чён на ни йүан хуэй ман чў ни.

43­Җы гә ди йи ху фон зы ни дан йүан хуэй җон ли мый ли, 44­нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ё чи кан йихар ни. Дан сы чён шон җон ди мый йин да ли, нэ гә фон зы сы бу ган җин ди. 45­Ба нэ гә фон зы ё цый дё ни, ба та ди шы ту, му ту, ни ду ё эр дё чын пу вэ ту ди бу ган җин вәр шон ни. 46­Ба нэ гә фон зы суә чў ди сы хур, сый дан җин чи ли, та йи чыр до нэ йи тян ди ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 47­Сый зэ нэ гә фон зы ли ту дан фи җуә ли хуэй җә сы чы ли чы ди ли, та ба гә җя ди йи-шон ё щи ган җин ни.

48­Ба фон зы на ни йүан хуэй ман чў ли ди йи ху, Исраил ди ахун хуэй лэ кан нэ гә фон зы ди сы хур дан кан җян чён шон мәю мый, та ё ги да җя фә ни, нэ гә фон зы сы ган җин ди, йин цы сы мый кә җя мә ю ли. 49­Та ба лён гә чёр, йи куэ щүә-сун фу, йи тё зы шын-хун янсый ди щян лян йи ба ис соп цо йи дар ни на шон, ба нэ гә фон зы ё зў ган җин ни. 50‑51­Та ба йи гә ва пын на чүан ди фи ё гуан ман, ба йи гә чёр на до җы гә пын го ту, зэ дё ни; ба ди эр гә чёр на шон, лян щүә-сун фу, шын-хун яынсыйди щян дэ ис соп цо йи дар ни зэ

251

Ле вит 15

пын ни ди ще ли ту мын шы, чи бян са до фон зы шон ни. 52­Та ё на чёр ди ще, фи чүан ди фи, хуә чёр, щүә сун фу, ис соп цо лян шын-хун янсый ди щян ба нэ гә фон зы зў ган җин ни. 53­Йи ху та хан ё ба ди эр гә чёр фон кэ җё фи дё ни. Зу җы-му җя та ба нэ гә фон зы ё зў ган җин ни.

54‑56­Җы ще фа лү ти фә ма фын бин, со бин, пи зы шон җун ди гә да, зы зы зы, дян дяр зэ му сы йи шон шон хуэй җә сы фон зы ни җон ди мый ди ни. 57­Җо чў җы ще фа лү жын му ба ган җин лян бу ган җин сы чин ё фын щё кэ ни.

Да­нан­жын­ди­шын­шон­дан­тон­ли­са­ли­

15­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2‑3­Ни му ги исраил жын му ба җы ще фа лү фә ги:

Да на гә нан жын ди шын шон дан тон ли са ли, бу лүн тон чў лэ ди дун щи дан хан тон ди ни хуэй җә сы кә җя җў-ха ли, йи че тон чў лэ ди дун щи сы бу ган җин ди. 4­Нэ гә жын фи ха ди чуон хуэй җә сы зуә ха ди дун щи ду сы бу ган җин ди. 5‑6­Сый ба нэ гә жын фи ха ди чуон ду ли хар хуэй җә сы зуә до та зуә ха ди дун щи шон, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 7­Сый ба тон ли са ди нэ гә жын ду ли хар, та ян дин ё ба йи шон щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 8­Тон ли са ди жын дан ба тў мә тў до ган җин жын шон, җы гә жын ян дин ба йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 9­Тон ли са ди жын чи-ха ди нан зы ду сы бу ган җин ди. 10­Сый ба нэ гә жын зуә ха ди дун щи ду ли хар, до нэ йи тян ху шон та чын ха бу ган җин ди-ни. Сый ба җы ще дун щи на шон ли, та ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 11­Тон ли са ди жын мә щи шу ди зы чян дан ба сый ду ли хар, нэ гә жын ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу-ган җин ди. 12­Тон ли са ди жын дан ба са җя сы ду ли хар, ба ва җя сы ян дин ё да лан ни, ба му ту ди җя сы на фи ё щи җин ни.

252

Ле вит 15

13­Тон ли са ди жын дан хо ли, гуә ли чи тян та ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы на чүан ди фи щи абдэ зы ни; зу җы му җя та цэ чын ха ган җин ди ни. 14­Ди ба тян та ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы ё на до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 15­Исраил ди ахун ба йи гә чёр ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын ё зў ган җин ни.

16­На гә нан жын ди зыр дан тон ли, та ян дин ба хун шын на фи ё щи җин ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган-җин ди. 17­Нан жын ди зыр дан де до са йи шон шон хуэй-җә сы на пи зы зў ха ди дун щи шон, ба нэ гә дун щи ян дин ё щи җин ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон нэ гә дун щи сы бу ган җин ди. 18­Нан жын лян нү жын дан фи ли җё ли, йи ху та му лён гәр ян дин ё щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ди ху шон та му сы бу ган җин ди.

Мый­йи­гә­йүә­ди­нү­жын­бин­19­Нү жын мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур, чи тян

та сы бу ган җин ди. Сый ба та ду ли хар, нэ гә жын до нэ йи тян ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 20­Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур дан фи до са дун щи шон, нэ гә дун щи зу чын ха бу-ган җин ди ни. 21‑23­Сый ба нэ гә нү жын фи ха ди чуон хуэй-җә сы зуә ха ди дун щи ду ли хар, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 24­Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур, та ди нан жын дан лян та фи ли җё ли, нэ гә нан жын йин ви та ди нү жын бу ган җин ди чи тян, та е чын ха бу ган җин ди ни; та фи ди чуон есы бу ган җин ди.

25­Нү жын бу хэ нү жын бин ди сы хур дан тон ли ще ли хуэй җә сы хэ ли нү жын бин ди йи ху хан тон ще ди ни, тон ще ди җы йи че жы зы та сы бу ган җин ди, зу щён хэ нү жын-бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. 26­Җы гә сы хур та фи ха ди чуон, зуә ха ди дун щи ду сы бу ган җин ди. 27­Сый ба җы ще дун щи ду ли хар, та е чын ха бу ган җин ди ни; та ян дин ба

253

Ле вит 16

гә җя ди йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, кә сы йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 28­Нэ гә нү-жын ди ще тын чў ли ди йи ху, гуә чи тян та цэ чын ха ган-җин ди ни. 29­Ди ба тян та ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы ё на до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян ги ахун ги ги ни. 30­Исраил ди ахун ё ба йи гә чёр җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә нү жын ё зў ган җин ни.

31­Зу җы му җя ни му җё исраил жын му ё щё щин ни, кан та му бә чын ха бу ган җин ди ли, бә җё та му ба йин пан ли ту зан ди Вә ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди ли. Та му дан ба Вә ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди, та му ян дин ву чон ни.

32‑33­Җы ще фа лү ти фә ди ни; дан да нан жын ди шын шон тон ли са ли хуэй җә сы тон ли зыр ли, нү жын хэ нү жын бин-ди сы хур тон ли ще ли зэ му сы нан жын лян бу ган җин ди нү жын фи ли җё ли, ё ган са ни.

Вон­бый­ни­щи­гў­на­хар­ди­жы­зы­

16­­1‑2­Зо чян Ха ру нэ ди лён гә эр зы до ли Җў ди мян чян ву чон ли. Җы гә ди йи ху Җў ги Му са фә ди:

– Ни ги ни ди гә гә Ха ру нэ ё фә ги ни: та гуон дин ха ди сы хур шон нын вон мын лян зы ху ту ди Дин гуй җун вәр шон җин чи ни, йин цы сы Вә зэ Дин гуй җун вәр шон, зэ хә тун щён зы ди гэ зы шон ди йүн цэ ли ту до та гын чян ни. Та дан бу тин хуа, җин чи ли, нэ хур та ян дин ву чон ни. 3­Ха ру нэ ба йи гә пон ю ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, хан ба йи гә гун-ён җү чын шо ди гўр ба ни ни, йи ху та цэ нын җин Дин гуй җун вәр шон ни.

4­Ха ру нэ җин Дин гуй җун вәр шон зы чян, ба гә җя ди шын зы на фи ё щи җин ни, йи ху җё ба Исраил ахун ди йи шон чуан шон ни: ё чуан ма бу ди по зы дэ кў зы ни, җи ма бу ди дэ зы ни, ба ма бу ди дэс тар мо зы дэ шон ни.

254

Ле вит 16

5­Исраил ди йи че жын хан ба сан гә сын лин ё ги Ха ру нэ җё ги ни: лён гә гун җү лү (ба та му ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни) зэ му сы йи гә гун-ён (ба та ё җү-чын шо ди гўр ба ни ни). 6­Ха ру нэ ё ви гә җя лян та җя ни ди жын ба йи гә пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. 7­Йи ху та ба нэ лён гә гун җү лү ё ла до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ни. 8­Та зэ нэ тар ё җуа чир ни; зэ йи гә чир шон ё ще «Ги Җў», зэ ди эр гә чир шон ё ще «Ган до са вә ни»*. 9­Ха ру нэ җуа чўлэ ди ту йи гә чир дан сы «Ги Җў ди», та ба ту йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. 10­Та җуа чўлэ ди ди эр гә чир дан сы «Ган до са вә ни», та ё ба ди эр гә гун җү лү хуә хуәр ла до Җў ди мян чян, йи ху ба та ган дё са вә ни, зу җы му җя ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни.

11‑12­Ха ру нэ ви гә җя лян та җя ни ди жын ба пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар гўр ба ни ди сы хур, ё да шо гўр ба ни ди җуә зы шон җуә ди хуә ли ту ба җуә ди мый на шон, ман ман ди гә до суй хуә лу ли ту, йи ху ба җы гә суй хуә лу лян йи ба шо ди щён на шон, җин Дин гуй җун вәр шон ни. 13­Ха ру нэ ё зэ Җў мян чян ба җы йи ба шо ди щён шо дё ни, җё җы гә ди ян ба хә тун щён зы ди гэ зы гэ чў ни, нэ хур та зу бу ву чон. 14­Йи ху та ё ба пон ю ва зы ди йи дяр ще на шон, на зы ту ба җы гә ще зан йихар, са до гэ зы ди чян ту, хан зэ хә тун щён зы чян ту са чи бян ни.

15­Йи ху Ха ру нэ ба гун җү лү ё зэ дё ни, җү чын вон бый ни щи мин жын гў на хар ди гўр ба ни ни. Та ба җү лү ди ще ё на-до Дин гуй җун вәр шон, са до хә тун щён зы ди гэ зы шон ни зэ му сы хә тун щён зы ди чян ту ни, зу щён та ба ню ди ще са ди йи ён. 16­Җы му җя зў ди та ё ба Дин гуй җун вәр да исраил жын му ди бу ган җин шон зэ му сы та му ган ди йи че гў на хар шон зў ган җин ни. Йин пан сы бу ган җин ди, Җў ди

* 16:8 «Ган до са вә ни» (яхў ти йү ян: «Ла аза зел»). Җы гә хуа хан ю дан-лин ди йи сы ни: «Ги аза зел ги ги ни». «Аза зел» ха ба сы җу до са вә ни ди йи гә зон гуй ди мин зы.

255

Ле вит 16

гуй җун җон фон зэ йин пан дон җун ни зан ди ни, йин ви җы гә та хан ё ба гуй җун җон фон йи ман зў ган җин ни. 17­Да Ха ру нэ җин ли Дин гуй җун вәр, щён ба җы гә вәр зў ган-җин ди сы хур, йи чыр до та да нэ тар чў лэ ди сы хур, – җы йи да гун фу вон гуй җун җон фон ни сый ду бу нын җин. Ха ру нэ ба гә җя лян та җя ни ди жын зэ му сы Исраил ди йи-че жын зў ган җин ли ди йи ху, 18­ё до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни, Җў ди мян чян ни, ба шо гўр ба ни ди җуә зы е ё зў ган җин ни. Та ба пон ю ва зы ди лян җү лү ди йи дяр ще ё на шон, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ни. 19­Та хан на зы ту ба җы гә ще ё зан йихар ни, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон са чи бян ни. Зу җы му җя та ба шо гўр ба ни ди җуә зы да исраил жын му ган хади гў на хар шон ё зў ган җин-ни, җё та чын ха Хў да ди Гуй җун вәр ни.

Ба­жын­му­ди­гў­на­хар­на­дё­ди­җү­лү­20­Ха ру нэ ба Дин гуй җун вәр, гуй җун җон фон зэ му сы

шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин ди йи ху, та ба ган дё са-вә ни ди нэ гә хуә хуәр гун җү лү ё ла до Җў ди мян чян ни. 21­Та ба лён гә шу ё гә до җү лү ди ту шон, ба исраил жын му ган хади йи че зуй, ган хади йи че гў на хар лян ха сы чин ду жын ни, ба җы ще гў на хар ду «гә до» җы гә җү лү ди ту-шон, йи ху җян чўлэ йи гә жын, җё та ба җы гә җү лү ган дё са вә ни ни. 22­Җы гә җү лү зу ба та му ди йи че гў на хар на до мә жын-ян ди ди фон ни ни; җы гә жын ба җы гә җү лү зэ са вә ни ё лю ха ни.

23­Йи ху Ха ру нэ ё җин гуй җун җон фон ли ту чи ни. Та ё ба Исраил ахун ди йи шон йи ман туә ха лэ (зо чян җин Дин гуй җун вәр шон ди сы хур та ба җы щер йи шон чуан ли), гә до нэ тар ни. 24­Та хан ё зэ Гуй җун вәр шон ба гә җя ди шын зы на фи щи җин ни, йи ху ба та гә җя ди йи шон чуан-шон, чў лэ, ви гә җя ди лян мин жын ди гў на хар ба шо ди гўр ба ни җү ги ни. 25­Ха ру нэ ё зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ба гўр ба ни ди сын лин кә лон ди ю шо дё, җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

256

Ле вит 17

26­Ба ён ган дё са вә ни ди нэ гә жын щян ту ни ё ба гә җя ди йи шон на фи щи җин ни, ба гә җя ди шын зы е щи җин ни, йи ху цэ нын хуэй йин пан ли ту. 27­Ба вон бый ни щи гў-на хар гўр ба ни ди пон ю ва зы лян гун җү лү ё на до йин пан вэ ту, зэ нэ тар ба та му ди пи зы, жу, чон чон-дўдў дэ фын ду ё шо дё ни. Зо чян ба та му ди ще кә җя на до Дин гуй җун вәр шон ли, җё ба жын му ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 28­Ба гўр ба ни ди сын лин шо дё ди нэ гә жын щян ту ни ба гә җя ди йи шон на фи ё щи җин ни, ба гә җя ди шын зы е щи җин ни, йи ху цэ нын хуэй йин пан ли ту.

За­му­җя­ё­гуә­вон­бый­ни­щи­гў­на­хар­ди­жы­зы­ни­29­Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни: Нян нян чи йүә чў шы, исраил жын му дэ та му җун җян-

ни җў ди вэ гуй жынму ду ё фын зэ ни, са хуә ду бу нын ган. 30­Җы йи тян ё ба та му ди йи че гў на хар вон бый ни щи ни, ба та му зў ган җин ни, җё та му зэ Җў ди мян чян чын ха ган-җин ди. 31­Җы сы дин гуй җун жы зы; та му ян дин ё фын зэ ни, са хуә ду бу нын ган. Та му ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 32­Исраил ди да ахун ба жын му ё зў ган җин ни. Та ян дин сы зэ та да да ди ви фын шон җо чў фа лү җян чў-лэ ди, җё ган Исраил ди ахун гун сы ди жын. Та ба Исраил ахун ди йи шон ё чуан шон, 33­ба Дин гуй җун вәр, гуй җун җон фон, шо гўр ба ни ди җуә зы, Исраил ди ахун му дэ йи че исраил жын зў ган җин ни. 34­Ни му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни: нян нян йи хуэй ян дин ба исраил жын му ди йи че гў на хар вон бый ни щи ни.

Му са җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ган ли.

Зэ­на­тар­ё­җү­гўр­ба­ни­ни­

17­Җў ги Му са фә ди: 2­– Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му зэ му сы Исраил ди

йи че жын ба җы ще фын фу ги ги: 3‑4­На гә исраил жын дан бу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди

мын гын чян, кә сы зэ дан лин вәр шон ба ню, ён, җү лү зэ дё,

257

Ле вит 17

ги Җў җү чын гўр ба ни ли, нэ гә жын фан ли зуй ли. Та җё ще тон чў лэ ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 5­Җы гә фын фу ти фә ди сы җё исраил жын му ба сын лин на лэ ги Җў җү ги ни. Зо чян та му зэ кун тан ни зэ ли сын лин ли, җы хур та му ба сын лин ё на до гуй җун җон фон ди мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни, җё та ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 6­Исраил ди ахун ба сын лин ди ще ё са до гуй җун җон фон ди мын гын чян зан ди Җў ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни, ба кә лон ди ю шо дё ни; җы гә ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 7­Исраил жын му да җы хур зэ бу нын зэ кун тан ни ба сын лин зэ, ги җя-хў да-му җү, җы гә зу щён ги Вә ган ли хў лон ди гў на хар йи ён. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.

8‑9­Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му ли ту җў ди вэ гуй жын дан бу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, кә сы зэ дан лин вәр шон ба са гўр ба ни ги Җў җү ги-ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

10­Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му җун-җян ни җў ди вэ гуй жын дан чы ще жу, Җў зуй та ни, ба та ди мин зы да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 11­Йи че хуә вар ди мин зэ ще ли ту ни, йин ви җы гә Җў ги ди фын фу, җё ба йи че ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зу җы му җя ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. Ще зу сы мин, гуон сы ще ба жын ди гў на хар вон бый ни щи ни. 12­Йин ви җы гә Җў бу җё исраил жын му зэ му сы та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын чы ще жу.

13­Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын да ви ди сы хур дан ба ган җин есын хуэй җә сы чёр җуа чў ли, та ян дин ба есын хуэй җә сы чёр ди ще ё до дё ди шон ни, йи ху на тў ба җы гә ще гэ чў ни. 14­Йи че хуә вар ди мин зэ ще ли ту ни, йин ви җы гә Җў бу җё исраил жын му чы ще жу. Сый дан бу тин хуа, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

15­Бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дан чы ли сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин жу ли, та щян-

258

Ле вит 18

ту ни ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, ба гә җя ди шын зы е на фи щи җин ни; йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 16­Та ба гә җя ди йи шон дан бу щи җин, ба гә-җя ди шын зы на фи е дан бу щи, нэ хур та ди зуй зэ та шон ни.

Нан­жын­лян­нү­жын­ди­лэ­вон­

18­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә:

– Вә, Анла хў Тор ля сы ни му ди Җў. 3­Ни му зэ Еги пет җў-гуә, кә сы ни му бу нын җо чў нэ гә ди фон жын му ди куй чын ган. Вә ба ни му лин до Ха наан ди фон ни ни, зэ җы тар ни му е бу нын җо чў җы гә ди фон жын му ди куй чын ган. 4­Ни му ё зун хў Вә ди фа лү ни, ган Вә ди фын фу ни. Вә, Анла хў Тор-ля сы, ни му ди Җў. 5­Ни му ё зун хў Вә ги ни му ги ха ди фа лү лян фын фу ни; дан җы му җя ган, ни му хуә ни. Вә сы Җў.

6­Сый ду бу нын лян гә җя ди чин чин йи дар ни фи җё. Вә сы Җў. 7­Ни бу нын лян ни ди ма ма йи дар ни фи җё, лян җы-му җя ди ган бан ни ги ни ди да да да лян ди ни. Җы сы ни ди ма ма, нан дый ни нын лян гә җя ди ма ма йи дар ни фи җё ма? 8­Ни бу нын лян ни да да ди дан лин щи фу зы йи дар ни фи җё, лян җы му җя ди ган бан ни ги ни ди да да да лян ди ни. 9­Ни бу нын лян ни ди зы мый йи дар ни фи җё. Суй жан та сы дан лин ма ма ди хуэй җә сы дан лин да да ди нүр еба; суй жан та лян ни йи дар ни зэ йи гә җя ни җон да ли хуэй җә сы бусы зэ йи гә җя ни җон да ли еба, ни бу нын лян та йи дар ни фи җё. 10­Ни бу нын лян гә җя ди сун нүр йи дар ни фи җё, лян җы му җя-ди ган бан ни ги ни гә җя да лян ди ни. 11­Ни бу нын лян ни да да ди дан лин щи фу зы ди нүр йи дар ни фи җё, йин цы сы та сы ни ди зы мый. Нан дый ни нын лян ни ди зы мый йи-дар ни фи җё ма? 12‑13­Ни бу нын лян гә җя ди гў ма хуэй җә сы нён нён йи дар ни фи җё. 14­Ни бу нын лян ни абый ди щи-фу зы хуэй җә сы ни ба ба ди щи фу зы йи дар ни фи җё, йин цы та му сы ни ди да ма лян шын шын. 15‑16­Ни бу нын лян ни ди эр зы ди щи фур, со зы хуэй җә сы ни щүн ди щи фур йи дар ни фи җё. 17­Ни дан лян на гә нү жын йи дар ни фи ли җё ли, ни

259

Ле вит 18

бу нын лян нэ гә нү жын ди нүр, сун нүр хуэй җә сы вэ сун нүр йи дар ни фи җё, йин цы та му сы ни ди чин чин. Җы йи че сы гў на хар. 18­Ни ди щи фу зы хан хуә ди сы хур, ни бу нын ба та ди зы мый чү шон, лян та йи дар ни фи җё.

19­Ни ди щи фу зы мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур, ни бу нын лян та йи дар ни фи җё, йин цы та сы бу ган җин-ди. 20­Ни бу нын лян дан лин нан жын ди щи фу зы йи дар ни фи җё, лян җы му җя ди ган бан ни ба ни гә җя зў чын бу ган-җин ди ни. 21­Ни бу нын ба гә җя ди эр нү му ги Мо лох хў да* җү чын гўр ба ни, йин цы сы лян җы му җя ди ган бан ни дэ цэ ни ди Хў да ди ни. Вә сы Җў. 22­Нан жын бу нын лян нан жын йи дар ни фи җё; Хў да ба җы гә хын ди хын. 23­Бу фә нан жын хуэй җә сы нү жын сый ду бу нын лян есын йи дар ни фи-җё, йин цы сы җы гә кә ву-сын за ди сы чин ба жын зў чын бу ган җин ди ни.

24­Ба җы ще сы чин ни му ду бу нын ган, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди ли, йин цы сы Вә да ни му мян чян ган-чў чи ди нэ ще дан лин мин зў ди жын ду ган ли җы му җя ди сы чин ли, йин ви җы гә та му чын ха бу ган җин ди ли. 25­Та-му ган хади сы чин ба җы гә ди фон зў чын бу ган җин ди ли, йин ви җы гә Вә зуй җы гә ди фон ни, ба нэ тар җў ди жын му ган чў чи ни. 26‑27­Та му ба Вә хын ди йи че сы чин ган ли, ба җы гә ди фон зў чын бу ган җин ди ли; кә сы ни му бу нын ган лян та му йи ён ди гў на хар. Ни му ли ту бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын ду ё зун хў Җў ди фа лү лян фын фу ни. 28­Зу җы му җя Вә да җы гә ди фон ба ни му бу ган чў чи, зу щён Вә ба җы тар ву җин җў ди жын му ган чў чи ди йи ён. 29­Җё ни му ду җы до: сый дан ба Вә хын ди җы ще сы чин ган ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

30­Җў фә ди: – Ни му ё зун хў Вә ги ха ди йи че фын фу ни, бу нын җо чў

зо чян зэ җы тар җў ди жын му ди куй чын ба Вә хын ди сы-

* 18:21 «Мо лох хў да» – җы сы Ха наан ди фон шон ди жын му бэ вон ди йи гә җя-хў да.

260

Ле вит 19

чин ган, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

«Ни­му­ё­чын­ха­җян­чў­лэ­ди,­гуй­җун­жын­му­ни»­

19­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги Исраил ди йи че жын фә:

Ни му ё чын ха җян чў лэ ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля сы, гуй җун ди. 3­Ни му ду ё тэ нэ ни му ди да да-ма ма ни, ё зун хў шан бэ ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

4­Ни му бу нын ба Вә лё ха, бэ вон дан лин хў да му чи, е бу нын ги ни му гә җя на җин зы зў та му ди ён зы. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. 5­Ни му ги Вә, Җў, ба сын лин зэ дё, җү пин нан гўр ба ни ди сы хур дан җо чў Вә ги ни му ги ха ди фын фу йи ман ган, Вә ба ни му ди гўр ба ни җе шу ха ни. 6‑7­Ба гўр ба ни ди жу ё зэ җү гўр ба ни ди нэ йи тян хуэй җә сы ди эр тян чы ван ни. Ди сан тян гўр ба ни ди жу дан хан шын ха ли, ба җы гә жу ё на хуә шо дё ни, йин цы җы сы бу ган җин ди жу. Сый дан чы ли, Вә ба та му җү ха ди гўр ба ни бу җе шу. 8­Чы-ха ди жын ю зуй ни, йин цы сы та ба ги Вә җү ха ди гуй җун гўр ба ни зў чын бу ган җин ди ли; ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.

9­Ни му зэ ди ни гә мый зы ди сы хур, ба тан до бон гәр ни җон ди мый зы бә гә, вон ху ту е бә җуан гуә чи, ба де ха лэ ди мый суй зы бә шы. 10­Ни му зэ пу то йүан зы ни шу пу то ди сы хур, ба пу то вон ван ни бә шу, е бә шы де ха лэ ди пу то. Ни му ба җы ще зы мый суй зы дэ пу то ги чүн жын лян ли-щён жын ё шын ха ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

11­Ни му бә ту дун щи, бә хун жын, бә чә хуон. 12­Ни му бу нын на Вә ди мин зы дў җя җу; лян җы му җя ди ган бан ни му дэ цэ Вә ди мин зы ди ни. Вә сы ни му ди Җў.

13­Ни му бә хун ни му гын чян ди жын, е бә чён та ди дун-щи. Ни му ги гўха ди зў хуә ди жын ба та зын ха ди гун чян йи ха ё ги ги ни, ба та ди гун чян бә шын до мир гә ган зо ли.

261

Ле вит 19

14­Ни му бә ма лун зы, е бә дон гуа ха зы зу лў, бә җё та де до. Ни му ё па щён Вә ни; Вә сы ни му ди Җў.

15­Ни му бу нын ба гун до зў фан; бу нын кан жын му ди лян мян, на па җы сы ючян хан хуэй җә сы чүн жын. Ни му ё җо чў гун до кан ни му гын чян ди жын ни. 16­Ни му бу нын зэ ни му ди мин жын җун җян дон щян хуа тун зы; бу нын хэ ни му гын чян жын ди мин. Вә сы Җў.

17­Ни му щин ни бу нын хын ни му ди ди щүн му, кә сы мин да мин ё фә ни му гын чян жын ди цуә ни. Зу җы му-җя бу җё ни му гә җя ган гў на хар. 18­Ни му бу нын бо чу, е бу нын ги ни му ди мин жын җи чу. Ни му ё нэ гын чян ди жын ни, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён. Вә сы Җў.

19­Ни му ё зун хў Вә ди фын фу ни. Бә җё йи мур-йи ён ди йи гә сын лин лян бусы дан лин сын лин пый дуй. Ни му бу нын зэ йи гә тан до ни са лён гә бусы йи мур-йи ён ди җун-зы. Ни му бу нын чуан бусы на йи мур-йи ён ди лён гә щян фын ха ди йи шон.

20­На гә нү нў дан лян йи гә нан жын кә җя дин ли хун ли, кә сы ба нэ гә нү нў хан мә мэ хуэй лэ, та хан мәю зыю, та ди җў жын дан лян та йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ду ё дин зуй ни, гуон сы бу нын дин сы зуй, йин цы сы нэ гә нү жын сы нў. 21­Нэ хур нэ гә җў жын ба йи гә гун-ён ё ла до Җў ди гуй җун җон фон мын гын чян, ба нэ гә гун-ён җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. 22­Исраил ди ахун ё на нэ гә гун-ён ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни; Җў зу фон шә та ни.

23­Ни му җин ли Ха наан ди фон шон ди сы хур, дан зэ ли го тян фу ли, ба ту сан нян нэ гә фу ги ха ди го тян ё суан чын бу ган җин ди ни, ба та бу нын чы. 24­Ди сы нян шон ба нэ гә фу шон җе ди го тян йи ман ду ё ги Җў дуан чын ли щин ни, зы фә ди ни му ги Җў до ще ди ни. 25­До ли ди ву нян, ни му цэ нын чы җы гә фу шон ди го тян. Ни му дан җы му җя ган, җы гә фу вон ху дуә йү ги го тян ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

26­Ни му бә чы ю ще ди жу, е бә суан гуа. 27­Ни му бә ти ту шон ди җу ви ту фа, е бә җё хў зы ди бян бяр. 28­Ба вон жын

262

Ле вит 20

кў ди сы хур, ни му зэ гә җя ди шын зы шон бә за хуа хуэй-җә сы гә гә җя ди шын зы. Вә сы Җў.

29­Ни му бә җё ни му ди нүр мэ гә җя ди шын зы*. Ни му дан җы му җя ган, вон ху ха ба нын бэ вон дан лин хў да му-ни; вон ху ни му җў ди ди фон ни хў лон ди гў на хар е ман ни.

30­Ни му ё зун хў шан бэ ни, тэ нэ Вә ди Гуй җун вәр ни. Вә сы Җў.

31­Ни му зэ җё луә хур ди жын зэ му сы суан гуа жын гын-чян бә чи, е бә вын та му. Ни му дан җы му җя ган, ни му зу чын ха бу ган җин ди ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

32­Ни му ё тэ нэ ло жын му ни, зэ ту фа бый быр ди жын мян-чян зан че лэ ни. Ни му ё па щён Вә ни; Вә сы ни му ди Җў.

33­Ни му ба ни му гуй җя ни җў ди вэ гуй жынму бә чи фу. 34­Җё та му до ни му шон чын ха зу щён исраил жын му йи-мур-йи ён ди; ни му ё нэ та му ни, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён. Ни му ё җи че лэ ни: ни му зо чян зэ Еги пет е дон ли ли щён жын му ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

35­Ни му ба чон дуан, чин җун дэ фур лён на бу гун до ди лў фу бу нын лён, зу җы му җя хун жын му. 36­Ни му ё сы йүн гун до чын ни, гун до җуй зы, гун до фур лён ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә да Еги пет ба ни му лин чў лэ ли. 37­Ни му ба Вә ги ха ди йи че фын фу ё зун хў ни, җо чў Вә ги ха ди йи че фа лү ган ни. Вә сы Җў.

Ги­сый­ё­дин­сы­зуй­ни­

20­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә:

Ни му ли ту на гә исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дан ба гә җя ди эр нү му ги Мо лох хў да җү чын гўр ба ни, ги нэ-гә жын ян дин ё дин сы зуй ни; мин жын ё на шы ту ба та да сы ни. 3­Сый ба гә җя ди эр нү ги Мо лох хў да җү чын гўр-

* 19:29 Зо чян ха нан ей жын му бэ вон Астар та нү хў да ди сы хур, зэ бэ вон ди фон зы ни та му лян ба вэди нү жын му йи дар ни фи җё ди лэ. Та му сы лён-ди, дан сы җы му җя ган, та му ди нү хў да ги та му нын ги хо шу чын ни.

263

Ле вит 20

ба ни, та ба Вә ди Гуй җун вәр зў чын бу ган җин ди ли, ба Вә ди гуй җун мин зы дэ цэ ли. Йин ви җы гә Вә зуй та ни, ба та ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни. 4‑5­Мин жын дан ба гә җя ди нян җин бичў, бу кан нэ гә жын ган са ли, ба та бу да сы, Вә гә җя зуй нэ гә жын лян та ди җя ни; Вә ба та ди мин зы дэ нэ ще лян та йи дар ни ди, зу щён ги Вә ган хў лон ди гў на хар йи ён, бэ вон Мо лох хў да ди жын му ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни.

6­Сый дан зэ җё луә хар ди жын хуэй җә сы суан гуа жын гын чян чи, вын са, җы гә зу щён ги Вә ган ли хў лон гў-на хар ди йи ён; нэ хур Вә зуй нэ гә жын ни, ба та ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни. 7­Зу җы му җя ни му ё чын-ха җян чў лэ ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. 8­Ни му ё зун хў Вә ди фа лү ни, җо чў та му ган ни, йин цы сы Вә, Җў, ба ни му җян чўлэ, җё ни му чын ха гуй җун жын му ни.

9­Сый ба гә җя ди да да-ма ма җу ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни; та ди зуй зэ та шон ни.

10­Сый дан лян та лян шу ди щи фу зы йи дар ни фи ли җё-ли, ги та лян нэ гә хў лон ди нү жын ё дин сы зуй ни. 11­Сый дан лян та да да ди дан лин щи фу зы йи дар ни фи ли җё ли, ги гә җя ди да да да лян ли, нэ хур ги та му лён гәр ё дин сы-зуй ни; та му ди зуй зэ та му шон ни. 12­Сый дан лян эр зы ди щи фур йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ё дин сы зуй ни; та му ган хади сы чин сы кә ву-сын за ди, та му ди зуй зэ та му-шон ни. 13­На гә нан жын дан лян дан лин нан жын йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ё дин сы зуй ни; та му ган хади сы чин сы кә ву-сын за ди, та му ди зуй зэ та му шон ни. 14­Сый дан чү ли гә щи фур, йи ху ба вэ му нён е чү шон ли, ба та му сан гәр на хуә ё шо сы ни – җы сы гў на хар. Ни му ли ту сый ду бу нын ган җы му җя ди сы чин. 15­Сый дан лян сын лин йи дар ни фи ли җё ли, ба жын лян сын лин ё да сы ни. 16­На гә нү жын зэ сын лин гын чян чи, дан лян сын лин йи дар ни фи ли җё ли, ба нү жын лян сын лин ё да сы ни; та му ди зуй зэ та му шон ни. 17­Сый дан ба та гә җя ди зы мый (бу лүн та сы

264

Ле вит 20

дан лин ма ма ди хуэй җә сы дан лин да да ди нүр) чү шон ли, җё та му лён гәр зэ да җя ди мян чян щю шы, йи ху ба та му да та му ди мин жын ли ту ё ган чў чи ни. Нэ гә жын лян та гә җя ди зы мый йи дар ни фи ли җё ди йи мяр, та ди зуй зэ та шон ни. 18­Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур на гә нан жын дан лян та йи дар ни фи ли җё ли, ба нү жын шын зы ли ту тон чў лэ ди ще кан җян ли, ба та му лён гә жын ди мин зы ян дин да та му ди мин жын ли ту чү дё ни. 19­Сый дан лян гә җя ди гў гў хуэй-җә сы нён нён йи дар ни фи ли җё ли, та ги гә җя ди чин чин ган ли гў на хар ли; та му ди зуй зэ та му шон ни. 20­Сый дан лян гә җя ди да ма хуэй җә сы шын шын йи дар ни фи ли җё ли, та ги гә җя ди абый хуэй җә сы ба ба да ли лян ли. Җы лён гә жын ди гў на хар зэ та му шон ни, та му вон ху йүн зун бу дый эр нү. 21­Сый дан ба гә җя ди со зы хуэй җә сы щүн ди щи фур чү шон ли, та ган ли бу ган җин сы чин ли: та ги гә җя ди ди-щүн му да ли лян ли. Та му лён гәр вон хў йүн зун бу дый эр нү.

22­Ни му ё зун хў Вә ги ха ди йи че фа лү лян фын фу ни, җо чў та му ган ни, зу җы му җя Вә ба ни му лин до Ха наан ди фон-ни ни, сый ду ба ни му да нэ тар ган бу чў чи. 23­Ни му бу нын җо чў зо чян нэ тар җў ха ди жын му ди куй чын ган сы юр (ба җы ще жын Вә да ни му ди мян чян ган чў чи ни), йин цы сы Вә ба та му ган ди ха сы чин хын ди хын. 24­Вә зо чян зу ги ни му щү ха ли: Вә ба җы гә тон ню нэ зы лян фын ми ди фу җү ди фон ги ни му ги ги ни, җё чын ха ни муди ни. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля; Вә ба ни му лян дан лин мин зў ди жын му фын кэ ли. 25­Йин ви җы гә ни му ян дин ба ган җин лян бу ган җин чёр зэ му сы сын лин ё фын щё кэ ни, бу нын чы бу ган җин чёр дэ сын лин. Вә кә җя ги ни му фә ли, до ни му шон та му сы бу ган җин ди. 26­Ни му ё чын ха җян чў лэ-ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, Җў сы, гуй җун ди. Вә ба ни му лян дан лин мин зў ди жын му фын кэ ли, җё ни му чын ха Вә ди мин жын ни.

27­Ни му ли ту на гә нан жын хуэй җә сы нү жын дан җё луә-хар хуэй җә сы суан гуа, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. Жын му на шы ту ба та ё да сы ни; та ди зуй зэ та шон ни.

265

Ле вит 21

Исраил­ди­да­ахун­дэ­дан­лин­ахун­ё­зун­хў­са­фа­лү­ни?­

21­­1‑3­Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ ди эр зы му, Исраил ди ахун му фә:

Исраил ди ахун чў гуә сун гә җя да да-ма ма ди, эр нү ди, ди щүн му ди хуэй җә сы мә чў җя ди зы мый му зэ му сы дан лин бу йүан чин чин му ди мэ ти, ба дан лин жын ди мэ ти бу нын сун. Та ё щё щин ни, бә җё ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли. 4­Та е бу нын сун та щи фу зы ди чин чин му ди мэ ти, бә җё ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли.

5­Исраил ди ахун бу нын ба ту ти гуон; бу нын җё хў зы бян бяр; ба вон жын кў ди сы хур, бу нын гә гә җя ди шын зы. 6­Та зэ Вә мян чян ё чын ха җян чў лэ ди, гуй җун жын ни, бу нын сон Вә, йин цы сы та ги Вә, Анла хў Тор ля, җү за ён гўр-ба ни ди ни. 7­Исраил ди ахун бу нын ба хў лон ди нү жын, лян нан жын йи дар ни фи ха җё ди хуэй җә сы лин ган дё ди нү жын чү, йин цы сы та зэ Вә, Анла хў Тор ля ди мян чян сы җян чў-лэ ди, гуй җун жын. 8­Мин жын ян дин ба Исраил ди ахун, зу щён Вә җян чў лэ ди, гуй җун жын йи ён, ё тэ нэ ни, йин цы сы та ги Вә, Анла хў Тор ля, җү гўр ба ни ди ни. Вә сы гуй җун ди; Вә ба Вә ди мин жын җян чўлэ, җё та му е чын ха гуй җун ди-ни. 9­Исраил ахун ди нүр дан ган ли хў лон ди гў на хар ли, та ги гә җя ди да да да ли лян ли; ба та ян дин на хуә ё шо сы ни.

10­Ба Исраил ди да ахун ди ту на гуй җун щён-ю мә ха-ли, та ба чуан Исраил ди ахун гуй җун йи шон ди чүан ли җе шу ха ли, йи ху дан ю пә фан ди сы чин, та бу нын пи-ту-сан фа ди, ку лян ба туди ба йи шон чә лан ла кў шын. 11‑12­Та бу нын да Гуй җун вәр шон зу дё, вон ю мэ ти ди җя ни чи; та гә җя ди да да-ма ма ву чон ли еба, та е бу нын чи; та ё щё щин ни, ба гә җя зэ му сы Вә ди Гуй җун вәр бә зў чын бу ган җин ди ли, йин цы сы Вә, Җў, кә җя ба та ги Вә гә җя җян чў лэ ли. 13‑14­Исраил ди да ахун бу нын ба гуа фу, лин ган дё ди нү жын, лян нан жын йи дар ни фи ха җё ди хуэй җә сы хў лон ди нү жын чү; та ян дин ба та ди мин жын ли ту ди мә чў җя ди нүр ё чү шон ни. 15­Та бу нын җё та ди

266

Ле вит 22

эр нү чын ха бу ган җин ди. Вә сы Җў, Вә кә җя ба та җян-чўлэ, җё та дон ли да ахун ли.

16­Җў ги Му са хан фә ди: – 17­Ни ги Ха ру нэ фә: Ни ди ху бый ли ту сый ди шын зы дан ю са дуан бян ни,

та бу нын ги Вә җү мян ди гўр ба ни. Җы сы йи на вар ё зун хў ди фа лү. 18‑20­Сый ди шын зы дан ю са дуан бян ни – би лүн та сы ха зы, чүә зы, бан нян хан, та ди шу хуэй җә сы җүә сы җә хуэ ди, та сы бый гуә зы, ён жын, та ди нян җин ю са дуан бян ни, та хэ пи зы ди са бин хуэй җә сы нан жын ди бин, – җы му җя ди жын бу нын ги Вә җү гўр ба ни. 21­Ха ру нэ ахун ди ху бый ли ту сый ди шын зы ю дуан бян ни, та е бу нын ги Вә җү гўр ба ни. 22­Җы му җя ди жын нын чы ги Вә җү ги ди гўр ба ни – ба гуй җун хуэй җә сы дин гуй җун гўр-ба ни ду нын чы. 23­Кә сы та ди шын зы ю дуан бян ди йи мяр, та бу нын до Дин гуй җун вәр ди мын лян зы гын чян, е бу нын до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, бә җё та ба Вә ди Гуй җун вәр шон ди гуй җун дун щи зў чын бу ган җин ди ли. Вә, Җў, ба җы ще дун щи җян чўлэ, җё чын ха гуй җун ди ни.

24­Му са зу ба җы ще хуа ги Ха ру нэ, та ди эр зы му дэ Исраил ди йи че жын фә ли.

22­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә:

Ни му ба исраил жын му ги Вә, Җў, дуан ги ди гуй җун ли щин ё тэ нэ ни. Ни му бә дэ цэ Вә ди гуй җун мин зы ли. Вә сы Җў. 3­Ни му ди ху бый ли ту на гә жын чын ха бу ган-җин ди сы хур дан до ли исраил жын му ги Вә дуан ги ди гуй җун ли щин гын чян ли, та йүн зун бу нын зэ Вә ди шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ги Вә җү гўр ба ни. Ни му ди ху-бый йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. Вә сы Җў.

4‑6­Ха ру нэ ди ху бый ли ту на гә жын дан хэ ли ма фын бин хуэй җә сы та ди шын шон тон чў лэ са ли, та җи сы ган җин ли, йи ху цэ нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. На гә дун щи дан че чў мэ ти чын ха бу ган җин ди, Исраил ди ахун дан ба җы гә дун щи

267

Ле вит 22

хуэй җә сы са дан лин бу ган җин есын зэ му сы жын ду ли хар, та е чын ха бу ган җин ди ни. На гә Исраил ахун ди зыр дан тон ли, йи чыр до нэ йи тян ху шон та е чын ха бу ган җин ди ни. Та ян-дин ё щи абдэ зы ни, йи ху цэ нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. 7­хи ли та цэ чын ха ган җин ди ни, зу нын чы ги та фын ги ди гуй җун гўр ба ни; нэ сы та ди чы ди. 8­Ба сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин жу та бу нын чы. Вә сы Җў.

9­Йи че Исраил ди ахун ба Вә ги ха ди җы ще фын фу йи ман ё зун хў ни. Дан бусы җы му җя ди, та му зу юха гў на хар ни, ян дин ву чон ни, йин цы сы та му ба Вә ди гуй җун фын фу мә зун хў. Вә, Җў, ба та му җян чўлэ, җё чын ха гуй җун ди ни.

10­Гуон Исраил ахун җя ни ди жын нын чы гуй җун гўр-ба ни ди жу; дан лин жын бу нын чы, бу лүн сы зэ Исраил ахун җя ни җў ди жын хуэй җә сы гўха зў хуә ди жын ду бу нын чы. 11­Исраил ахун ди нў, бу лүн сы на чян мэ ха ди хуэй-җә сы зэ та ди җя ни сын-ён ха ди, ду нын чы ги Исраил ди ахун фын ги ди гўр ба ни ди жу. 12­Дан сы ба Исраил ахун-ди нүр ги дан лин нан жын чў җя (нэ гә нан жын дан бусы Исраил ди ахун), та е бу нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. 13­Кә сы Исраил ахун ди нүр дан чын ха гуа фу хуэй җә сы лин ган дё ди, е мәю ва му, та дан йүан хуэй до да да ди җя-ни, нэ хур та нын чы да да ди чы ди. Гуон Исраил ахун ди җя ни ди жын нын чы гўр ба ни ди жу.

14­Дан лин жын дан мә фончў чы ли гуй җун гўр ба ни ди жу ли, та ба җы гә гуй җун гўр ба ни ги Исраил ди ахун ё пый шон ни, хан ба җы гә гўр ба ни ди җя чян 1/5 йи лэ зы е пый шон ни. 15‑16­Исраил ди ахун му бу нын җё дан лин жын чы гуй җун гўр ба ни ди жу, бә җё җы гә гўр ба ни чын ха бу-ган җин ди ли, е бә җё нэ гә жын фан цуә, шу зуй. Вә, Җў, ба гўр ба ни җян чўлэ, җё та чын ха гуй җун ди ни.

Ба­за­му­җя­ди­сын­лин­нын­җү­чын­гўр­ба­ни?­17­Җў ги Му са фә ди: – 18‑19­Ни ги Ха ру нэ, та ди эр зы му лян Исраил ди йи че

жын фә:

268

Ле вит 22

На гә исраил жын хуэй җә сы зэ исраил жын му җун җян-ни җў ди на гә вэ гуй жын дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй-җә сы гә җя щён ги Җў җү шо ди гўр ба ни, нэ хур та ба мәю дуан бян ди сын лин ё җү ги ни. Та дан ба мәю дуан бян ди по ню, гун-ён хуэй җә сы гун җү лү җү шон ли, Җў зу ба та ди гўр ба ни җе шу ни. 20­Кә сы та дан ба ю дуан бян ди сын лин җү чын гўр ба ни, Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу. 21­Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён ги Җў җү пин нан гўр ба ни, та ба мәю дуан бян ди сын лин ё җү ги ни, нэ хур Җў цэ ба та ди гўр ба ни җе шу ни. 22­На гә сын лин ди шын зы дан ю са дуан бян ли – би лүн та ди нян җин сы ха ди, та ди туй хуэй җә сы җүә сы җә хуэ ди, та ди пи зы шон ю шон, гә да хуэй җә сы щүан – ба җы му җя ди сын лин ду бу нын гә до Җў ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон ги Җў җү гўр ба ни. 23­На гә пон ю ва зы ди хуэй җә сы ён го зы ди туй дэ җүә дан чон ди хын хуэй җә сы дуан ди хын, ни му гә җя дан ба җы му җя ди сын-лин ги Җў җү чын гўр ба ни, Җў ба җы гә гўр ба ни җе шу ни. Кә сы ни му дан ги Хў да ги ли гә вар дэ, щён ба җы му җя ди сын лин җү ги ни, нэ хур Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу. 24­На гә сын лин ди дан* дан сы ня суй ди, да суй ди, ба дёди хуэй җә сы кан дё ди, ни му ба җы му җя ди сын лин бу нын ги Җў җү чын гўр ба ни. Зэ ни му җў ди ди фон шон бу нын йү җы му җя ди сы чин. 25­Ни му бу нын ба вэ гуй жын ги ги ди сын лин ги Хў да җү чын гўр ба ни. Ба җы му җя ди сын лин суан ди сы ю дуан бян ди, Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу.

26­Җў ги Му са фә ди: – 27­Ба пон ю ва зы, ён го зы хуэй җә сы җү лү го зы җён дан

щя ха ли, хан мә гуә чи тян ни, ба та лян та ди ву ню, му-ён хуэй җә сы му җү лү бу нын фын кэ. Гуә ли чи тян, ба та кә-җя нын ги Җў җү чын гўр ба ни. 28­Кә сы ба ву ню лян та ди пон ю ва зы, му-ён лян та ди ён го зы, му җү лү лян җү лү го зы бу нын йи тян ли ту ба та му зэ дё, җү чын гўр ба ни. 29­Ни му дан ги Җў до ще, ги Та җү пин нан гўр ба ни, зу ё җо чў фын-

* 22:24 «Дан» – ю җун зы ди вәр.

269

Ле вит 23

фу ба гўр ба ни җү ги ни, нэ хур Җў ба җы гә гўр ба ни цэ нын җе шу ха. 30­Ба пин нан гўр ба ни ди жу ни му ё җү гўр ба ни ди нэ йи тян чы ван ни, бә шын до ди эр тян ди ган зо ли.

31­Ни му ё зун хў Вә ди фын фу ни, җо чў та му ду ган ни. Вә сы Җў. 32­Ни му бә дэ цэ Вә ди гуй җун мин зы. Җё исраил жын-му җы до ха: Вә, Җў сы, гуй җун ди, ба ни му е җян чўлэ, җё чын ха гуй җун жын му ни. 33­Зо чян Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ, щён ги ни му дон Хў да ни. Вә сы Җў.

Исраил­жын­му­ди­җё­мын­җе­чи­

23­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му ба гуә җё мын җе чи ди сы-

чин фә ги: Гуә җе чи ди сы хур, ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни.

3­Лю тян ни му нын ган сы чин, кә сы ди чи тян сы шан бэ, җы йи тян ни му ду ё хуан ха ни, са хуә ду бу нын ган. Җы йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му зэ на тар җў еба, ба шан бэ җы йи тян ё ги Җў җү ги ни. 4­Ба җы ще җё мын җе чи, та му ё зэ дин ха ди жы зы шон гуә ни:

Исраил­жын­му­ди­Пас­ха­җе­чи­дэ­Мәю­җё­мян­ди­мә­мә­җе­чи­(Фур­28:16‑25)­

5­Нян нян җын йүә* шы сы нэ йи тян ди ху шон ни му ё гуә Җў ди Пас ха җе чи ни. 6­Җын йүә шы ву сы Мәю җё мян ди мә мә җе чи; чи тян ли ту ни му ду ё чы мәю җё мян ди мә мә-ни. 7­Җы гә җе чи ди ту йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Хў да ни. Са хуә ду бу нын ган. 8­Җын җыр чи тян ни му ё ги Җў җү гўр ба ни ни. Ди чи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бу нын ган.

9‑10­Ни му до Җў ги ни му щү ха ди нэ гә ди фон шон йи ху, нян нян шу мый зы ди сы хур, ни му ба ту йи кун зы мый зы

* 23:5 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сыйүә.

270

Ле вит 23

ё на до Исраил ди ахун гын чян ни. 11­Шан бэ гуә ли ди йи ху, ди эр тян Исраил ди ахун ба җы йи кун зы мый зы ги Җў ё дуан чын гуй җун ли щин ни, чин ди җё Җў ба та җе шу ни. 12­Ба йи кун зы мый зы җү ги ди нэ йи тян, ни му ба йи гә мәю дуан бян ди ён го зы ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 13­Нэ гә сы-хур хан ё ба лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян җү чын мян ди гўр ба ни ни; ги шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни е ё са йи гә литр пу то җю ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 14­Ни му ги Җў ба җы ще гўр ба ни җү ги, нэ хур цэ нын чы на щин шу чын мый зы зў ха ди мә мә, хан нын чы сын ди хуэй җә сы ко ган ди лён шы. Ни му ди ху бый зэ на тар җў еба, ду ё йи на вар зун хў җы гә фын фу ни.

Гә­мый­зы­ди­җе­чи­(Фур­28:26‑31)­

15­Шан бэ гуә ли ди ди эр тян да шон (җы зу сы ни му ги Җў ба ту йи кун зы мый зы җү ги ди нэ йи тян), ни му ё суан сы шы җю тян ни. 16­До ли ди ву шы тян (җы зу сы ди чи гә шан бэ гуә ли ди ди эр тян), ни му ба щин шу чын мый зы ги Җў ё җү чын мян ди гўр ба ни ни. 17­Мый йи гә җя щя ё ба лён гә мә мә на шон, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Ба мый йи гә мә мә ё на лён гә ки ло хо мян лян җё мян хуә ха зў шон ни, ба җы лён гә мә мә, зу щён щин шу чын гўр ба ни йи ён, ги Җў җү ги. 18­Чў гуә мә мә ни му хан ба чи гә йи суй-ди, мәю дуан бян ди ён го зы, йи гә пон ю ва зы, лён гә гун-ён ё җү шон ни. Ба җы ще сын лин, мә мә дэ пу то җю йи дар ни ги Җў җү чын гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 19­Ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни зэ му сы ба лён гә йи суй ди гун-ён җү чын пин нан гўр ба ни ни. 20­Исраил ди ахун ё ба мә мә лян лён гә гун-ён ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни (җы сы ги Исраил ди ахун му фын ги ди йи лэ зы). Җы сы гуй җун гўр ба ни. 21­Нэ йи тян ни му са хуә ду бу нын ган, ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му ди ху бый зэ на ни җў еба, йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни.

271

Ле вит 23

22­Ни му зэ тан до ни гә мый зы ди сы хур, ба тан до бон-гәр ни җон ди мый зы бә гә, вон ху ту е бә җуан гуә чи, ба де ха лэ ди мый суй зы бә шы. Ни му ба җы ще мый суй зы ги чүн жын лян ли щён жын ё шын ха ни. Вә, Анла хў Тор ля-сы, ни му ди Җў.

Чуй­ла­ба­ди­җе­чи­(Фур­29:1‑6)­

23‑24­Ни му нян нян чи йүә чў йи ё гуә йи гә ще хуан ди җе чи ни. Да җя ба чуй ла ба ди шын чи тин җян, ду ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. 25­Нэ хур са хуә ду бу нын ган; ги Җў ё җү гўр ба ни ни.

Вон­бый­ни­щи­гў­на­хар­ди­йи­тян­(Фур­29:7‑11)­

26‑27­Нян нян чи йүә чў шы – җы сы вон бый ни щи гў на-хар ди жы зы. Нэ йи тян ни му ё фын зэ ни, шудо йи дар ни ги Җў җү гўр ба ни ни. 28­Нэ йи тян ни му са хуә бу нын ган, йин цы сы нэ йи тян ба ни му ди гў на хар зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян вон бый ни щи дё ни. 29­Нэ йи тян сый дан чы са чы ди, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 30­Нэ йи тян сый дан ган са сы чин, Җў ян дин ба нэ гә жын да Та ди мин жын ли ту щё ме дё ни. 31­Ни му ди ху бый зэ на ни җў еба, йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 32­Да чи йүә чў җю ди ху шон до чў шы ди ху шон ни му ё хуан ха ни зэ му сы фын зэ ни.

Вә­пын­зы­ди­җе­чи­(Фур­29:12‑40)­

33­Җў ги Му са хан фә ди: – 34­Ни ги исраил жын му фә: Чи йүә шы ву сы Вә пын зы җе чи, ни му ба җы гә җе чи ё

гуә чи тян ни. 35­Вә пын зы җе чи ди ту йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни; са хуә бу нын ган. 36­Чи тян ни му ё ги Җў җү гўр ба ни ни. До ли ди ба тян, ни му йүан хуэй

272

Ле вит 24

ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни, ги Та җү шо ди гўр ба ни ни. Җы йи тян сы бэ вон Җў ди жы зы, ни му са хуә бу нын ган.

37­(Ту ни ти фә ха ди жы зы сы җё мын ди җе чи. Нэ хур ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни, мый йи тян җо чў фа лү ги Та җү шо ди гўр ба ни, мян, пу то җю зэ му сы дан лин гўр-ба ни ни. 38­Чў гуә шан бэ ни му хан ё гуә җы ще җе чи ни. Чў гуә сў чон ди гўр ба ни, вар дэ ди гўр ба ни лян гә җя щён җү ги ди гўр ба ни, ни му хан ё ги Җў ба ту ни ти фә ха ди гўр ба ни җү шон ни).

39­Ни му ба шу чын шули ди йи ху, да чи йүә шы ву да шон чи тян ви Җў ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни. Җе чи ди ту йи тян зэ му сы ди ба тян ё хуан ха ни. 40­Ту йи тян ни му ё ба фу шон ди дин хо ди го тян, зун фу ди, лю фу ди зэ му сы дан лин ю хо шо ее зы фу ди җы җы зы на шон, зэ ни му бэ вон ди Җў мян чян го щин ни. 41­Җын җыр чи тян ни му ё ви Җў го го-щин щин-ди гуә җы гә җе чи ни. Ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы-гә фын фу ни. 42­Җе чи шон йи че исраил жын ё зэ вә пын зы ли ту җў чи тян ни, 43­җё ни му ди ху бый ду җы до ха: Җў ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ди йи ху, нэ хур җё та му җў до вә пын зы ни ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

44­Зу җы му җя Му са ги исраил жын му фә ли Җў дин ха ди гә ён җё мын җе чи ли.

Дян­юдын­зан­ди­фын­фу­(Җе­фон­27:20‑21)­

24­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му ба

оли ва няха ди дин хо ди чин-ю ги ни на лэ, до дё гуй җун җон фон ли ту зан ди юдын зан ни, җё та йи на вар са гуон. 3­Ха ру нэ лян та ди ху бый ё зэ гуй җун ди җон фон ни ба хә тун щён зы мян чян ди мын лян зы вэ ту зан ди юдын зан дян җуә-ни. Җы гә юдын зан зэ Җў мян чян ё да ху шон йи чыр до ган зо җуә ни. Ни му ди ху бый ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 4­Ха ру нэ ё ба җы гә җын шы җин зы ди юдын зан дян җуә ни, җё та зэ Җў ди мян чян йи на вар са гуон ни.

273

Ле вит 24

Ги­Җў­җү­ги­ди­гуй­җун­мә­мә­5­Ни ба шы эр гә ки ло хо мян ё на шон, зў чын шы эр гә

мә мә ба та му луә шон. 6­Йи ху ба җы ще мә мә гә до Җў мян-чян ди җын шы җин зы ди җуә зы шон ни; ба мә мә фын чын лён хон хон зы, ги мый йи хон хон зы гә люгә мә мә. 7­Ни хан ба җын шы шо ди щён ё гә до мый йи хон хон зы ди мә мә шон ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы. 8­Мый йи гә шан бэ Ха ру нэ ё йи на вар ба җы ще мә мә гә до Җў мян чян ни. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни; җы сы Хў да лян та му дин ха хә тун ди җи хо. 9­Йи ху ба җы ще мә мә ё ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ги ги ни. Та му ё зэ Гуй җун вәр шон чы җы ще мә мә ни, йин цы җы сы гуй җун ди йи лэ зы, ба та сы ги Җў җү ги ди гўр ба ни ли ту җян чў лэ ли. Җы сы ги та му щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы.

Дэ­цэ­Хў­да­ди­гў­на­хар­10‑11­Ю йи гә жынлэ, та ди да да сы еги пет жын, та ди ма ма сы

Исраил ди нү жын. Йи хуэй җы гә жын зэ йин пан ни лян йи гә исраил жын ма ли җон ли. Ма җон ди сы хур, та дэ цэ Хў да ди мин зы ли, йин ви җы гә жын му ба та лин до Му са ди мян чян, 12­ядо бан фонзы ли, дын ди җи сы җё Җў ги та му фә ни, за му җя ё зуй җы гә жын ни. 13­Җў ги Му са фә ди:

– 14­Ни ба җы гә жын лин до йин пан ди вэ ту. Сый тин-җян ли җы гә жын за му җя дэ цэ Вә, Җў ли, та му ба шу ё гә до та ди ту шон, йи ху җё йи че жын на шы ту ба та да-сы ни. 15­Йи ху ни ги исраил жын му фә: сый дэ цэ Хў да ли, нэ гә жын ян дин ви та ди гў на хар шу зуй ни. 16­Сый дэ цэ Җў ли, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. Йи че жын ё на шы ту ба та да сы ни. Бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы исраил жын му дон җун ни җў ди вэ гуй жын дан дэ цэ Җў ли, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни.

17­Сый дан ба жын ди мин хэ ли, ги та ян дин ё дин сы-зуй ни. 18­Сый дан ба дан лин жын ди сын лин да сы ли, та ян дин ё пый чян ни, ви йи гә сын лин хуан йи гә сын лин-

274

Ле вит 25

ни. 19­Сый дан ба дан лин жын шон ли, ги та е ё җы му җя ган ни: 20­ви гў дў хуан гў дў, ви нян җин хуан нян җин, ви я хуан я. За му җя та ба дан лин жын шон ли, ба та е зу нэ-му җя ё шон ни. 21­Сый ба дан лин жын ди сын лин да сы ли, та ян дин ё пый чян ни. Кә сы сый ба жын ди мин хэ ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 22­Ни му ги исраил жын хуэй-җә сы лян зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын ду ё дин йи мур-йи ён ди зуй ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

23­Му са ги исраил жын му ба җы ще хуа фә ван, та му зу ба нэ гә жын лин до йин пан вэ ту, на шы ту ба та да сы ли. Зу җы му җя исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.

Ди­чи­нян­(Чун­фә­фа­лү­15:1‑11)­

25­Җў зэ Синай сан шон ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә:

Ни му җин ли Җў ги ни му щён ги ди нэ гә ди фон ди йи ху, хуэй хуэй җуан до ди чи нян, ни му бу нын ли ди, йин цы-сы ни му дан җы му җя ган, нэ зу тэ нэ Җў ди ни. 3­Лю нян ли ту ни му нын ли ди, са җун зы, җё пу то тё зы зэ му сы шу та му ди го тян. 4­Кә сы до ли ди чи нян, ни му җё ди хуан ха. Ба җы йин ян ё ги Җў ги ги ни. Нэ хур ни му бу нын ли ди, са җун зы, җё пу то тё зы. 5­Ни му ди ди ни гә җя дан җон чў лэ са ли, ни му ба җы гә е бу нын гә; мә җё дё ди пу то тё зы шон гә җя дан җе ли са ли, ни му е бу нын шу. Җы йин ян ди ё хуан ха ни. 6‑7­Җы йин ян ди хуан ха ли еба, кә сы ни му ба ди шон гә җя җон чў лэ ди го тян нын чы ни. Нэ хур ни му, ни му ди нў, гўха зў хуә ди жын, ни му җун җян ни җў ди вэ-гуй жын, сын лин зэ му сы тан до ни ди есын ду ю чы ди ни. Ди шон гә җя җон чў лэ са ли, ни му ду нын чы.

Юби­лей­нян­8­Ни му чи бян җя ё суан чи нян ни, йи ман сы шы җю

нян. 9­Нэ йи нян ди чи йүә чў шы (җы зу сы вон бый ни щи

275

Ле вит 25

гў на хар ди жы зы), ни му ба жын му ё да фа до ни му гуй җя-ди ман гә чўр, җё та му чуй ла ба. 10­Җы му җя ни му зу ба ди ву шы нян фын щё чў лэ, нэ хур ги җы гә ди фон шон җў ди мәю зы ю ди жын му ё ги зы ю ни; җы сы юби лей нян. Сый зо чян ба дан лин жын ди цэ бый хуэй җә сы ди мэ шон ли, нэ йи нян та ё ба җы йи че ги зо чян ди җў жын хуэй җә сы та ди эр нү му хуан ги ни. Ба сый зо чян мэ чў чи, җё дон ли нў ли, ба та ё фон кэ ни, җё хуэй гә җя ди җя чи. 11­Ди ву шы нян сы ни му ди юби лей нян. Ни му бу нын са җун зы, бу нын шу гә җя җон чў лэ ди го тян; да мә җё дё ди пу то тё зы шон е бу нын шу пу то. 12­Нэ йи нян сы юби лей нян, до ни му-шон җы сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун нян. Нэ хур ни му ба тан до ни гә җя җон чў лэ ди го тян цэ нын чы.

13­Сый зо чян ба дан лин жын ди цэ бый хуэй җә сы ди мэ шон ли, зэ юби лей нян шон та ба җы йи че ги зо чян ди җў жын ё хуан ги ни. 14­Йин ви җы гә ни му ги лян шу мэ ди хуэй җә сы да ни му лян шу ди шу ни дан мэ ди, ни му ё гун до ган сы чин ни, бу нын хун жын му. 15­Юби лей нян до лэ ди зы чян, на гә ди хан нын ги дуә шо шу чын, ба җы гә ди ди җя чян җо чў җы ще нян ди фур ё суан чў лэ ни. 16­Нян дэ йүә дуә, җя чян йүә го, нян дэ йүә шо, җя чян йүә ди, йин цы сы жын му ба шу чын фур мэ чў ди ни. 17­Ни му бә хун ни му ди лян шу, ни му ё па щён Хў да ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор-ля сы, ни му ди Җў.

Ди­чи­нян­ди­дан­лин­вын­ти­18­Ни му ё зун хў Җў ги ни му ги ха ди фа лү лян фын фу ни,

җо чў та му ган ни, зу җы му җя ни му зэ җы гә ди фон шон нын пин нан-ву сы ди гуә жы зы. 19­Ди ги шу чын ни, ни му ди дў зы чы бо ни зэ му сы пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни.

20­Ни му ли ту ха ба сый щён вын: «Ди чи нян вә му дан бу са җун зы, бу ли ди, бу шу шу чын, нэ хур җё вә му чы са ни?» 21­Җў ги ни му ги Та ди бэ рэ кэ ти ни, ди лю нян шон җё ди җон чў лэ сан нян нын чы гу ди лён шы ни. 22­Суй жан ди ба нян ни му ли ди, са җун зы еба, кә сы йи чыр до ди

276

Ле вит 25

җю нян шу шу чын ди сы хур, ни му хан нын чы ди лю нян шу ха ди лён шы ни.

Ба­ди­за­му­җя­нын­мэ­хуэй­лэ­23­Ни му бу нын ба ди ван чүан мэ дё, йин цы Хў да сы ди-

ди Җон гуй ди; зэ Та ди мян чян ни му зу щён ли щён жын дэ ки жын йи ён.

24­Ни му ё жын чын ни: ди мэ чў чи ли ди йи ху, та ди зо чян-ди җў жын ю мэ хуэй лэ гә җя ди ди ди чүан ли ни. 25­Сый дан чүн ли, ба гә җя ди ди мэ дё ли, нэ хур та ди бу йүан ди чин-чин ба җы гә ди ё мэ хуэй лэ ни. 26­Сый дан мәю чин чин ди йи мяр ба ди мэ бу хуэй лэ, кә сы гуә ли ди жы зы та чын ха ючян хан ли, мэ хуэй лэ ди ди чян гу ни, 27­нэ хур та ё суан-йихар ни: да мэ дё ди ди сы хур до зэ йи гә юби лей нян шон хан шын дуә шо нян ли, та зу ё ги мэ ли ди ди жын хуан нэ му ще зы чян ни. Җы му җя та цэ ба та ди зо чян ди ди нын мэ хуэй лэ ни. 28­Та ди чян дан бу гу, бу нын ба та ди зо чян ди ди мэ хуэй лэ, нэ хур ди йи чыр до юби лей нян шон шын до мэ ли жын ди шу ни ни. Җи сы юби лей нян до, ба ди ё ги зо чян ди җў жын хуан ги ни.

29­Сый ба чын пу ли ту ди фон зы мэ дё ли, йин ян ли ту та ю мэ хуэй лэ зы җи фон зы ди чүан ли ни. 30­Та дан йин ян ли ту ба гә җя ди фон зы мә мэ хуэй лэ, та зу ба та ди чүан ли дю дё ли, та ди фон зы йи бый зы зу шын до мэ ли жын ди лян та эр нү ди шу ни ни. Зэ юби лей нян шон ба җы гә фон зы е бу нын ги зо чян ди җў жын хуан ги. 31­Кә сы чын пу вэ ту ди фон зы зу щён ди йи ён: зо чян ди җў жын ю мэ хуэй лэ та ди чүан ли ни; юби лей нян до, ба җы гә фон зы ё ги зо чян ди җў жын хуан ги ни.

32­Ле вит жын му ба ле вит жын му ди чын пу ли ту ди фон зы са сы хур ду нын мэ хуэй лэ. 33­На гә ле вит жын ба ле вит жын-му ди чын пу ли ту ди фон зы дан мэ дё ли, мә мэ хуэй лэ, җи сы юби лей нян до, ба җы гә фон зы ё ги та хуан ги ни, йин цы-сы зэ ле вит жын му ди чын пу ни ле вит жын му ди фон зы сы зэ исраил жын му җун җян ни ди йи быйзы ди цэ бый. 34­Ба

277

Ле вит 25

ле вит жын му ди чын пу җу ви ди ди йүн зун бу нын мэ дё; җы сы та му йи быйзы ди цэ бый.

За­му­җя­ги­чүн­жын­җе­чян­ни­35­На гә исраил жын дан чүн ли, шу ли нан ли, ни ян дин

ё ги та бон мон ни, зу щён ги ли щён жын зэ му сы ки жын бон мон ди йи ён, җё та хан нын җў до ни гын чян ни. 36‑37­Ни ги ни ди ди щүн исраил жын җе чян ди сы хур, бу нын зэ та гын чян ё ли чян. Ни ги та мэ лён шы ди сы хур, бә вон щён зэ та гын чян дуә йү зын чян. Ни ё па щён Хў да ни, җё та хан ги ни дон лин җү ни. 38­Җы йи че фын фу ду сы ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля ги ха ди. Та зо чян ба ни му да Еги пет лин чў лэ, щён ба Ха наан ди фон ги ни му ги ги ни зэ му сы дон ни му ди Хў да ни.

За­му­җя­ба­нў­нын­мэ­хуэй­лэ­39­На гә исраил жын дан чүн ли, ба гә җя, зу щён нў йи ён,

ги ни мэ ги ли, нэ хур ни бу нын җё та ган нў ди хуә. 40­Ни җё та, зу щён гўха зў хуә ди жын йи ён, җў до ни гын чян, йи чыр до юби лей нян фу сы ни. 41­Җи сы юби лей нян до ли, җё та лян та ди эр нү да ни гын чян зу дё, хуэй гә җя ди җя чи, до та зў зў-бый бый җў ди ди фон шон чи. 42­Исраил жын му ду сы Хў да ди нў му. Хў да да Еги пет ба та му лин чў лэ ли; ба та му бу нын йүан хуэй, зу щён нў йи ён, мэ дё. 43­Ни бу нын япый та му; ни ё па щён ни ди Хў да ни. 44­Ни дан ё нан нў хуэй җә сы нү нў, зу нын да лин җү ди гуй җя ни мэ шон ни. 45­Ни му ба зэ ни му җун җян ни җў ди нэ ще дан лин мин зў ди жын му ди эр нү зэ му сы ни му ди фон шон сын-ён ха ди та му-ди чин чин е нын мэ шон ни. Җы ще жын нын дон ни му ди цэ бый. 46­Ни му нын ба та му ги ни му ди эр зы му йи лю ха, җё та му йи бый зы фу сы ни му ди эр нү. Кә сы ни му ба ни му ди ди щүн му исраил жын му бу нын япый.

47­Зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын дан чын ха ючян-хан, кә сы ни му ди ди щүн исраил жын дан чүн ли, ба гә җя ги вэ гуй жын хуэй җә сы ги та ди җя щя мэ чў чи ли, 48‑49­нэ хур,

278

Ле вит 26

ба та мэ чў чи ли ди йи ху, та ди ди щүн му, ба ба, ба ба ди эр зы хуэй җә сы дан лин бу йүан ди чин чин нын ба та мэ хуэй лэ-ни. Та ди чян дан гу ли, нэ хур е нын ба гә җя мэ хуэй лэ ни. 50­Та ё лян мэ ли та ди җў жын ба нян ди фур суан йихар-ни: да ба та мэ чў чи ди нэ йи нян да шон ё суан до юби лей нян шон ни, йи ху җо чў гўха зў хуә ди жын ди гун чян ба мэ хуэй лэ ди чян дин ха ни. 51‑52­Та ё җо чў шын ха ди нян ди фур пый мэ хуэй лэ ди чян ни. 53­Та ги мэ ха та ди җў жын ё чын ха, зу щён нян нян гўха зў хуә ди жын йи ён ни, та ди җў жын бу нын зэ ни ди мян чян япый та. 54­Та дан бу нын на җы му җя ди лў фу ба гә җя мэ хуэй лэ, җи сы юби лей нян до, ба та лян та ди эр нү ё фон кэ ни. 55­Йин цы исраил жын-му сы Хў да ди нў му; Та ба та му да Еги пет лин чў лэ ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.

Ба­Хў­да­ди­фын­фу­зун­хў­ди­жын­му­ю­дуә­му­да­ди­бэ­рэ­кэ­ти­ни­

(Чун­фә­фа­лү­7:12‑24;­28:1‑14)­

26­Җў фә ди: – Ни му ги гә җя ба дан лин хў да му ди ён зы хуэй-

җә сы му ту ва ва бә зў; бә зў ки ха ди за ён шы ту хуэй җә сы шы ту җў зы, е бә бэ вон та му. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля! 2­Ни му ё зун хў шан бэ ни, тэ нэ Вә ди Гуй җун вәр-ни. Вә сы Җў.

3­Ни му дан зун хў Вә ди фа лү дэ фын фу, җо чў та му ган, 4­нэ хур йүн ди сы хур шон Вә ба йү ги ни му ги ги ни, җё ди ги ни му ги лён шы ни, җё го тян фу җе го тян ни. 5­Нэ хур ни-му йи чыр до шу пу то ди сы хур бу дуан ди шу лён шын ни. Ни му йи чыр до са җун зы ди сы хур бу тын ди шу пу то ни. Лён шы йи на вар ги ни му гу ни; ни му зэ гә җя ди ди фон шон пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни.

6­Вә ги ни му ба пин нан зэ ни му җў ди ди фон шон ги ги-ни, йин ви җы гә ни му пин нан-ву сы ди фи җё ни, сый ду бу нын ха хў ни му. Вә ба дэ дў есын зэ ни му җў ди ди фон-шон щё ме дё ни; вон ху нэ тар йүн зун бу да җон. 7­Ни му ба

279

Ле вит 26

ни му ди дўш ман да бэ ни. 8­Ни му ди ву гә жын да бэ йи бый жын ни, йи бый жын да бэ шы чян жын ни; ни му ба та му ду щё ме дё ни. 9­Вә җо чў ни му җуан гуә лэ, җё ни му сын-ён хо шо ва му ни, җё ни му ди фур дуә ха ни. Вә хо хор зун хў лян ни му дин ха ди хә тун ни. 10­Ни му җын җыр йин ян ба нян сыди лён шы чы ни; хан ба җю лён шы эр дё ни, ба щин лён шы цун ха ни. 11­Вә зэ Вә ди гуй җун җон фон ли ту лян ни му йи дар ни җў ни, ба ни му йүн зун бу лё ха. 12­Вә зэ ни му дон җун ни җў ни, дон ни му ди Хў да ни, ни му е дон Вә ди мин жын ни. 13­Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля. Зо чян Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ, мә җё ни му зэ нэ тар дон нў. Вә ба ни му бә зы шон то ди җя бан ма дёни, җё ни му ба ту тэ го го ди зу лў ни.

Бу­зун­хў­Хў­да­фын­фу­ди­жын­му­шу­са­зуй­ни­(Чун­фә­фа­лү­28:15‑68)­

14­Җў хан фә ди: – Ни му дан бу тин Вә ди хуа, ба Вә ди фын фу бу ган, нэ хур

ни му шу зуй ни. 15­Ни му дан зун хў Вә ди фа лү лян фын фу, җы гә ба Вә лян ни му дин ха ди хә тун пә лан ни, 16­нэ хур Вә зуй ни му ни. Вә җё ни му шу за ён бэ ля ни: җё ни му хэ җун бин ни, фа шо ни, җё ни му ди нян җин ха ни, шын зы е мәю җин ни. Нэ хур ни му са җун зы ни, кә сы ни му ди дўш ман ба ни му са ха ди җун зы чы дё ни. 17­Вә җо чў ни му фан че лэ, ба дўш ман да фа до ни му гын чян ни, та му ба ни му да бэ ни. Хын ни му ди жын му гуан ни му ни, ха хў ни му ни. Суй жан сый ду бу җуй ни му еба, кә сы ни му гә җя по дё ни.

18­Ни му шу ли җы щер бэ ля ди йи ху дан хан бу тин Вә-ди хуа, нэ хур Вә җё ни му ви ни му ди гў на хар шу чи лэ зы җун ди зуй ни. 19­Вә ба ни му ди те кон зы дэ җён пи чи гэ дё-ни. Вә бу җё тян щя йү, җё ни му ди тў ди ган дё ни, зу щён те йи ён, нин ха ни. 20­Ни му бый кар фи гун кў ни, йин цы сы ди бу ги лён шы, го тян фу е бу җе го тян.

21­Ни му дан сы хан фа җён пи чи, бу тин Вә ди хуа, нэ хур Вә җё ни му ви ни му ди гў на хар шу чи лэ зы җун ди зуй ни.

280

Ле вит 26

22­Вә ба дэ дў есын да фа до ни му гын чян ни; та му ба ни му ди ва му чы дё ни, ба ни му ди сын лин щё ме дё ни, җё ни му ди фур шо ха ни, ни му ди лў чын ха мә жын-ян ди ни.

23­Шу ли җы щер зуй ди йи ху ни му дан хан бу шу щин, бу тин Вә ди хуа, фан дуй Вә, 24­нэ хур Вә е фан дуй ни му-ни, җё ни му ви ни му ди гў на хар шу би зо чян хан чи лэ зы җун ди зуй ни. 25­Ни му дан ба за му ди хә тун пә лан, Вә җё ни му ди дўш ман ги ни му бо чу ни. Ни му дан цон дё чын-пу ни, нэ хур Вә җё ни му хэ вын бин ни, ба ни му ги дўш ман ги ги ни. 26­Вә ба ги ни му ги җин ди лён шы да ни му гын-чян на дё ни, җё шы гә нү жын зэ йи гә хуә лу ли ту шо ни му чы ди мә мә ни. Та му җо чў чин җун ги ни му фын мә мә ни; ни му чы ни, кә сы чы бу бо.

27­Шу ли җы щер зуй ди йи ху ни му хан дан фа җён пи чи, бу тин Вә ди хуа, 28­нэ хур Вә чи шон лэ, фан дуй ни му ни, җё ни му ви ни му ди гў на хар шу би зо чян хан чи лэ зы җун ди зуй ни. 29­Ни му шу нэ му да ди вә дў зы ди йи мяр, ни му чы гә җя эр нү ди жу ни. 30­Вә зэ сан шон ба ни му бэ вон дан лин хў да му ди мё цый дё ни, ба ни му ди шо щён ди җуә зы да лан-ни, ба ни му ди мэ ти эр дё да лан ди му ту ва ва шон ни. Вә тэ ян фан ди сы хур, 31­җё ни му ди чын пу бян чын кун тан ни; ба ни му бэ вон ди вәр цый дё ни; бу җе шу ни му шо ди гўр ба ни. 32­Вә җё ни му җў ди ди фон йи ман бян чын кун тан ни, җан җы гә ди фон ди дўш ман кан җян җы гә, та му ду җон ха ни! 33­Вә җё ни му ди дўш ман лян ни му да җон ни, ба ни му сан-дё вэ гуй ни. Ни му ди гуй җя бян чын кун тан ни, ба ни му ди чын пу дэ щён җуон ду цый дё ни. 34‑35­Зу җы му җя ни му ди ди фон хуан ха ни, йин цы сы ни му зэ нэ тар җў ди сы хур мә җё та хуан. Ни му зэ душ ман ди гуй җя җў ди сы хур, ни му гә җя ди ди фон бян чын кун тан ди йи мяр, хуан ха ни.

36­Вә җё дўш ман ди гуй җя ни җў ди ни му жын му ди щин тэ хэ па ни; дун тан ее зы ди шын чи ба та му е ха җин ни, җё та му по дё ни. Та му, зу щён кан җян до йи ён, по дё ни; сый ду бу җуй та му еба, та му гә җя по дё, де до ни. 37­Сый ду бу җуй та му еба, та му йи гә пын йи гә ни. Нэ хур ни му мәю

281

Ле вит 27

фан дуй ни му ди дўш ман ди җин ни. 38­Ни му зэ вэ гуй ву-чон ни; дўш ман ди гуй җя ба ни му щи шон ни. 39­Ни му ли ту сый шын до дўш ман ди гуй җя ни ли, та му ви гә җя ди дэ та му зўзў-быйбый ди гў на хар, зу щён хуар йи ён, нян дё ни.

40­Кә сы йи ху ни му ди ху бый шу щин ни, ба гә җя ди дэ зўзў-быйбый ди гў на хар ду жын ни, йин цы сы та му зо чян фан лян, фан дуй Вә ли, 41­җё Вә е фан дуй та му ли, ба та му бан до та му дўш ман ди гуй җя ни ли. Ни му ху бый ди пи чи чын ха мян шан ни, та му ви гә җя ди гў на хар шу ли зуй ди йи ху, 42­нэ хур Вә ба Вә лян Ягў бэ, Ис хар дэ Ибра щи мэ дин ха ди хә тун җи че лэ ни, җо чў Вә зо чян щү ха ди хуа ба та му ди ди фон ги Вә ди мин жын хуан ги ни. 43­Кә сы щян-ту ни нэ тар җў ди жын му ян дин ё да җы гә ди фон шон зу дё ни, җё җы гә ди фон чын ха кун тан, зу җы му җя җё та хуан ха ни. Нэ тар җў ди жын му мә зун хў Вә ди фа лү дэ фын фу ди йи мяр, та му ян дин ё шу зуй ни. 44­Кә сы та му хан зэ дўш ман ди гуй җя ни җў ди сы хур, Вә ба та му ван-чүан бу лё ха, йи ман бу щё ме дё, ба Вә лян та му дин ха ди хә тун е зун хў ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў. 45­Вә ви та му ба лян та му ди ата-ба ба дин ха ни хә тун җи че лэ ни. Зо чян Вә ба та му ди ата-ба ба зэ вэ гуй жынму мян чян да Еги пет лин чў лэ ли, щён дон та му ди Хў да ни. Вә сы Җў.

46­Җў зэ Синай сан шон ба җы ще фа лү лян фын фу ги Му са җё ги ли, җё та ги исраил жын му җё ги ни.

Жын­дан­ги­Хў­да­ги­ли­вар­дэ­ли­

27­Җў ги Му са фә ди: – 2‑7­Ни ги исраил жын му фә:

Дан сы ба йи гә жын җо чў ба вэди вар дэ ги Җў ги ги, җё та чын ха Хў да ди жын, ба җы гә жын нын мэ хуэй лэ. Нэ хур ба мэ хуэй лэ җы гә жын ди җя чян на гуй җун ди йин чян ё суан ха ни:

ва ва (да йи гә йүә до ву суй): эр ва зы – ву гә йин чян; нү ва зы – сан гә йин чян;

282

Ле вит 27

нян чин жын (да ву суй до эр шы суй): эр ва зы – эр шы гә йин чян; нү ва зы – шы гә йин чян;

да жын (да эр шы суй до лю шы суй): нан жын – ву шы гә йин чян; нү жын – сан шы гә йин чян;

ло жын (да лю шы суй да шон): нан жын – шы ву гә йин-чян; нү жын – шы гә йин чян.

8­Ги ли вар дэ ди жын дан чүн ди хын, бу нын җо чў дин ха-ди җя чян мэ хуэй лэ, нэ хур ба та ё лин до Исраил ди ахун гын чян ни, Исраил ди ахун җо чў нэ гә жын ди ги чян ди нын гў ё дин дан лин җя чян ни. 9­Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ, щён ба йи гә нын җү чын гўр ба ни ди сын лин ги Җў ги ги, җы му җя ди сын лин чын ха Җў ди ни. 10­Ги ли вар дэ ди жын бу нын ба хо сын лин хуан чын ха ди хуэй җә сы ба ха сын лин хуан чын хо ди. Сый дан ба йи гә сын лин хуан чын дан лин ди йи гә, нэ хур лён гә сын лин ду чын ха Җў ди-ни. 11­Җы гә сын лин дан сы бу ган җин ди (ба җы му җя ди сын лин бу нын ги Җў җү гўр ба ни), нэ хур ги ли вар дэ ди жын ба җы гә сын лин ё ла до Исраил ди ахун гын чян ни. 12­Исраил ди ахун ё кан йихар җы гә сын лин ни: та сы хо ди хуэй җә сы ха ди, йи ху ба җы гә сын лин ди җя чян ё дин ха-ни; та фә дуә шо чян, зу нэ му ще зы чян. 13­Сый дан ба та ди сын лин мэ хуэй лэ, та ё ги җы ще чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.

14­Сый дан ба фон зы ги Җў ги ги, Исраил ди ахун ё кан-йихар ни: җы гә фон зы хо ма ха, йи ху ё дин җы гә фон зы ди җя чян ни; та фә дуә шо чян, зу нэ му ще зы чян. 15­Сый дан ба та ди фон зы мэ хуэй лэ, та ё ги җы ще зы чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.

16­Сый дан ба ги та йи лю ха ди ди ги Җў ги ги, Исраил ди ахун ё суан йихар ни, зэ нэ гә ди ни нын са дуә шо җун зы; дан нын са эр шы гә ки ло да мый җун зы, җы гә ди ди җя чян сы шы гә йин чян. 17­Сый дан зэ юби лей нян шон щён ба та ди ди ги Җў ги ги, нэ хур та ё җо чў зо чян дин ха ди җя чян ба йи че чян ги ги ни. 18­Сый дан гуә юби лей нян ди йи ху щён ба та ди ди ги ги ни, нэ хур Исраил ди ахун ё суан йихар ни;

283

Ле вит 27

да нэ гә сы хур до юби лей нян шон хан шын ха дуә шо нян-ли, зу җы му җя ба җя чян вон шо ни дин ни. 19­Сый дан ба та ди ди мэ хуэй лэ, та ё җо чў дин ха ди җя чян ги чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни, нэ гә ди зу до та ди шу ни ни. 20­Та дан ба нэ гә ди мә мэ хуэй лэ, кә сы ба ди ги дан лин жын мэ ги ли, ба нэ гә ди йүн зун бу нын мэ хуэй лэ. 21­Җи сы юби лей нян до, нэ гә ди ё чын ха Җў ди йи на вар ди фу гуй ни*, шын до Исраил ахун ди шу ни ни.

22­Сый дан ба мэ шон лэ ди ди ги Җў ги ги, 23­нэ хур Исраил ди ахун ё суан йихар ни; да нэ йи тян да шон до юби лей нян шон хан шын ха дуә шо нян ли, зу җы му җя ба җя чян вон шо ни дин ни. Нэ гә жын ян дин ё зу нэ йи тян ба нэ му ще зы чян ги ги ни; чян зу чын ха Җў ди ни. 24­Җи сы юби лей нян до, нэ гә ди ё до зо чян ди җў жын хуэй җә сы та ди ху бый ди шу ни ни. 25­Ба йи че җя чян ё на гуй җун йин чян суан ни.

26­Сын лин ди йи че ту шур – бу лүн сы ню ди хуэй җә сы ён ди – кә җя чын ха Җў ди ни, йин ви җы гә сый ду бу нын ба та му җо чў гә җя ди вон щён йүан хуэй ги Хў да ги ги. 27­На-гә ту шур дан сы бу ган җин ди сын лин, нэ хур та ди җў жын нын ба җы гә сын лин җо чў Исраил ди ахун дин ха ди җя чян мэ хуэй лэ ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни. Та дан мә мэ хуэй лэ, ба җы гә сын лин нын җо чў йи ён ди җя чян ги дан лин жын мэ чў чи ни.

28­Кә сы ба на гә жын, сын лин хуэй җә сы ди ги Җў җё ги ли, җё та чын ха Хў да ди йи на вар ди фу гуй ни, ба та бу нын ги дан лин жын мэ ги, е бу нын мэ хуэй лэ; та йи на вар чын ха Җў ди ни. 29­Ба на гә хуә вар жын му дан җё чын ха рам, ба та е бу нын мэ хуэй лэ, ба та ян дин ё щё ме дё ни. 30­Ди ги ди лён шы ди шы чир дэ фу ги ди го тян ди шы чир ду ё чын ха Җў ди ни. 31­Сый дан ба та ди шы чир мэ хуэй лэ, нэ хур та, чў гуә җы гә ди җя чян, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.

* 27:21 «Чын­ха­Җў­ди­йи­на­вар­ди­фу­гуй­ни» – ба җы гә хуа на яхў ти йү ян фәди сы «ха-хе рем» зу сы «чын ха ха рам» (кан Хуа дян).

Ле вит 27

32­Шы гә сын лин ли ту йи гә сын лин ё чын ха Җў ди ни. Ба сын лин ди фур суан че лэ ди сы хур, ди шы гә сын лин ян дин сы Җў ди. 33­Җў жын бу нын кан җы гә сын лин сы хо ди ма хуэй җә сы ха ди, е бу нын ба йи гә сын лин хуан-чын дан лин ди йи гә. Та дан ба йи гә сын лин на дан лин сын лин хуан ли, лён гә сын лин ду ё чын ха Җў ди ни, ба та му лён гәр бу нын мэ хуэй лэ.

34­Җў ба җы ще фын фу зэ Синай сан шон ги Му са җё ги-ли, җё та ги исраил жын му фә ги ни.

285

иСраиЛ­ЖЫН­Му­Ди­Фур­

Исраил­жын­му­ди­фур­фу­ди­щү­ян­

Җы гә фу ба зы җи ди мин зы «Исраил жын му ди фур» җо чў исраил мин жын ди лён гә мин дан (нэ тар ба та му ди фур суан чў лэ ди ни) да Еги пет вон Ха наан ди мян шон зу ди сы хур чын гәха ди. Нан яхў ти хуа ба җы гә фу җё-ди сы «Зэ са вә ни». Зу лян җы му җя ди хуа Исраил жын-му ди фур фу ди яхў ти ди бын вын кэ ди ни. Та му җын гә кан ги ди ни, зэ на тар гуә йин щён ди ни.

Хў да зэ Синай сан шон ги исраил мин жын ба җун-ё фа лү ги ги ли ди йи ху, Му са шын жын ба дон бин исраил-жын му ди ман мар цый зы фу чў лэ ли (ба ле вий жын му дан лин җя). Нан Хў да ди фын фу, Му са шын жын ба юди фа лү ди чин куон тян ги ли, зу җы му җя та ба исраил жын му шә лү ди җё ба Анла хў Тор ля ги та му щү ха ди нэ гә ди фон җан шон ни (1-9 бу фын). Кә сы до Ка дес ди фон (җы сы лян Ха наан нан бон гә ди бян җе), исраил мин жын ви ца-кан жын му фә ха ди, дан па, нэ тар җў ди ба тыр му ли бян җя щё фә, та му хэ па ди йи мяр, мә дый җин до Ха наан. Нан Хў да ди фын фу ба җы гә ди мян мә дый җан шон. Йин ви җы гә Хў да ги та му дин зуй ли – ман ли сы шы нян зэ са вә ни южуан ни (10-19 бу фын). Кә сы җы гә гуә ли ди йи ху, мә тин ха Хў да ди җы йи бый зы исраил-жын ву чон ни, нэ хур мин жын щүан щүар ба Ха наан

286

Фур 1

бон гәр ни ди ди мян цэ нын җан. Ги җы гә шон шәлү ди йи мяр, исраил жын му до Иор дан хә дун бон гә ди Моав гуй җя ни ли (20-36 бу фын).

Зу җы ще сы хур шон исраил мин жын җи бян җя фан-дуй Му са ли, зо фан Хў да ли, сў чон че жын му ди бин щин дан тў ли дэ фан лян ли. Кә сы җи сы Анла хў Тор ля зы дый ги бу тин хуа ди жын му дин зуй ди нэ гә сы хур, Та хан ги зы җи җян чў лэ ди мин жын чын ха ко чў ди ни, цо щин та ли, бу җё Исраил дўш ман ди ха му щён чын, ги исраил жын му ги дый шын ди ни. Җи сы мин жын ди вон зы му Му са дэ Ха ру нэ ба Хў да ди хуа мә зун до лин йир шон, Та хан җи-щү ди җё Зы җи ди вон щён чын ни – ба Исраил мин жын лин до Та ги исраил ди зў бый щү ха ди нэ гә ди мян шонни.

Ба­исраил­жын­му­ди­фур­ту­йи­хуэй­суан­ли­

1­Ди эр нян ди эр йүә чў йи исраил жын му да Еги пет зу дё ди йи ху, Җў зэ Синай са вә ни ди Та ди гуй җун

җон фон ли ту ги Му са фә ди: – 2‑3­Ни лян Ха ру нэ ба исраил жын му җо чў та му ди

щин мин дэ җя щя ё суан ха ни. Ба йи че нан жын ди мин-зы да эр шы суй да шон, сый нын дон бин, ду ще ха. 4­Җё мый йи гә зў ли ту ю йи гә лин шу, җё та ги ни му бон мон. 5‑16­Җы сы җы ще зў ди лин шу ди мин зы, җё та му дон Исраил дуй ву ди лин шу:

Ру вим ди зў – Ше де ур ди эр зы Ели цур, Щи мэ ди зў – Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил, Яхў ти ди зў – Ами надав ди эр зы Наа ссон, Исса хар ди зў – Цуар ди эр зы На фа наил, За ву лон ди зў – Хе лон ди эр зы Ели ав, Еф рем ди зў – Амиуд ди эр зы Ели ша ма, Ма нас сия ди зў – Пе да цур ди эр зы Га ма лиил, Вениа мин ди зў – Ги део ни яди эр зы Ави дан, Дан ди зў – Ам миша дай ди эр зы Ахие зер, Асир ди зў – Охрана ди эр зы Па гиил,

287

Фур 1

Гад ди зў – Ре гуил ди эр зы Елиа саф, Неф фа лим ди зў – Енан ди эр зы Ахир. 17­Му са лян Ха ру нэ ба җы шы эр гә жын лин шон, 18‑19­эр

йүә чў йи та му ба йи че исраил жын шудо йи дар ни, йи ху җо чў та му ди щин мин дэ җя щя ба мин жын ди фур суан-ха ли. Да эр шы суй да шон ба йи ман нан жын җо чў Җў ги ха ди фын фу суан ли. Му са зэ Синай са вә ни ба исраил-жын му ди фур суан ха ли. 20‑46­Да Ягў бэ ди ту шур Ру вим ди зў да шон, ба мый йи гә нын дон бин ди нан жын да эр шы суй да шон җо чў щин мин дэ җя щя суан ха ли. Мый йи гә зў йи ман ю җы ще жын ни:

Ру вим ди зў – 46 500 жын, Щи мэ ди зў – 59 300 жын, Гад ди зў – 45 650 жын, Яхў ти ди зў – 74 600 жын, Исса хар ди зў – 54 400 жын, За ву лон ди зў – 57 400 жын, Еф рем ди зў – 40 500 жын, Ма нас сия ди зў – 32 200 жын, Вениа мин ди зў – 35 400 жын, Дан ди зў – 62 700 жын, Асир ди зў – 41 500 жын, Неф фа лим ди зў – 53 400 жын, Йи ман сы 603 550 жын. 47­Ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин зў йи дар ни мә суан,

48­йин цы сы Җў зо чян ги Му са фә гуә: – 49­Ни ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин исраил жын-

му йи дар ни бә суан. 50­Ги та му ба Хў да ди гуй җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи җё дэ ги. Та му ё гон гуй-җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи ни, зэ нэ тар ган та му ди гун сы зэ му сы ба гә җя ди йин пан за до гуй җун җон фон ди туан йүар ни. 51­Мый йи бян ни му бан йин пан-ди сы хур, ле вит жын му ё шу Хў да ди гуй җун җон фон ни; хуэй хуэй да гуй җун җон фон ди сы хур, ле вит жын му ба та ё да че лэ ни. Дан сы на гә пон жын до ли гуй җун җон фон

288

Фур 2

гын чян, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. 52­Җё шын-ха ди исраил жын му җо чў гә җя ди чи дэ дуй ву йи ба зы лян йи ба зы ба гә җя ди йин пан за ха. 53­Ле вит жын му ба гә җя-ди йин пан ё за до гуй җун җон фон ди туан йүар ни, бә җё на гә исраил жын до ли гуй җун җон фон гын чян, җё Вә ви җы гә бә чи шон лэ ли. Ле вит жын му ё бо хў Хў да ди гуй җун җон фон ни.

54­Җў за му җя ги Му са фә ли, исраил жын му зу нэ му җя ган ли.

Мый­йи­гә­зў­ди­за­йин­пан­ди­вәр­

2­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2­Исраил жын му за йин пан ди сы хур, мый йи гә

жын җо чў гә җя зў ди чи дэ та җя щя ди җи хо, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ба гә җя ди йин пан ё за-че лэ ни.

3‑4­Яхў ти зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до дун бон гә ни. Яхў ти зў ди жын му ди лин шу сы Ами надав ди эр зы Наа ссон, жын ди фур сы 74 600 жын.

5‑6­Исса хар зў ди жын му зэ Яхў ти зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Исса хар зў ди лин шу сы Цуара ди эр зы На фа наил, жын ди фур сы 54 400 жын.

7‑8­За ву лон зў ди жын му ё ба йин пан за до бон гәр ни ни. За ву лон зў ди лин шу сы Хе лон ди эр зы Ели ав, жын ди фур-сы 57 400 жын.

9­Яхў ти зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан ди жын ди фур йи ман сы 186 400 жын. Та му ди дуй ву ту йи гә че лэ ё шон лў ни.

10‑11­Ру вим зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до нан бон гә ни. Ру вим зў ди лин шу сы Ше де ур ди эр зы Ели цур, жын ди фур сы 46 500 жын.

12‑13­Щи мэ зў ди жын му зэ Ру вим зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Щи мэ зў ди лин шу сы Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил, жын ди фур сы 59 300 жын.

289

Фур 2

14‑15­Гад зў ди жын му ба йин пан ё за до бон гәр ни ни. Гад зў ди лин шу сы Ре гуил ди эр зы Елиа саф, жын ди фур сы 45 650 жын.

16­Ру вим зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан-ди жын ди фур йи ман сы 151 450 жын. Та му ди дуй ву ё ди эр гә че лэ шон лў ни.

17­Хў да ди гуй җун җон фон дэ ле вит жын му ди йин пан зэ дон җун ни ни. Исраил жын му ди йин пан йи гә зэ йи гә гын чян за му җя зан ди ни, та му зу җо чў җы му җя ди ён зы лян гә җя ди зў ди чи йи ба зы йи ба зы җя че лэ ё шон лў ни.

18‑19­Еф рем зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до щи бонгә ни. Еф рем зў ди лин шу сы Ам миуд ди эр зы Ели ша ма, жын ди фур сы 40 500 жын.

20‑21­Ма нас сия зў ди жын му зэ Еф рем зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Ма нас сия зў ди лин шу сы Пе да цур ди эр зы Га ма лиил, жын ди фур сы 32 200 жын.

22‑23­Вениа мин зў ди жын му ба йин пан е ё за до бон гәр-ни ни. Вениа мин зў ди лин шу сы Ги део ни яди эр зы Ави дан, жын ди фур сы 35 400 жын.

24­Еф рем зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан-ди жын ди фур йи ман сы 108 100 жын. Та му ди дуй ву ё ди сан гә че лэ шон лў ни.

25‑26­Дан зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин пан ё за до бый бон гә ни ни. Дан зў ди лин шу сы Ам мишад дайди эр зы Ахие зер, жын ди фур сы 62 700 жын.

27‑28­Асир зў ди жын му зэ Дан зў ди бон гәр ни ба йин пан ё заха ни. Асир зў ди лин шу сы Охран ди эр зы Па гиил, жын ди фур сы 41 500 жын.

29‑30­Неф фа лим зў ди жын му ба йин пан ё за до бон гәр ни-ни. Неф фа лим зў ди лин шу сы Енан ди эр зы Ахи ра, жын ди фур сы 53 400 жын.

31­Дан зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан ди жынди фур йи ман сы 150 600 жын. Та му ди дуй ву лин йир ё че лэ шон лў ни.

290

Фур 3

32­Ба җы ще исраил жын җо чў та му ди җя щя йи ман суан-ха ли. Җо чў та му ди зў дэ дуй ву суан чў лэ ли йи ман 603 550 исраил жын. 33­Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, ба ле вит жын му лян дан лин исраил жын му йи дар ни мә суан.

34­Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. Та му җо чў та му зў ди чи ба гә җя ди йин пан зади ни; шон лў ди сы хур та му җо чў гә җя ди җя щя зу ди ни.

Ха­ру­нэ­ди­эр­зы­му­

3­Җў зэ Синай сан шон ги Му са фә хуа ди сы хур, Ха ру нэ лян Му са ди җя ни ю җы ще жын ни; 2­Ха ру нэ ди сы гә

эр зы: На дав (та сы ту шу зы), Авиуд, Елеазар дэ Ифа мар. 3­Ба та му ду на гуй җун щён-ю мә ли, җё та му чын ха гуй җун ди, җян чў лэ ди жын му, ги Җў дон ахун ни. 4­Кә сы На дав дэ Авиуд зэ Җў мян чян ву чон ли, йин цы сы та му зэ Синай са вә ни ги Җў ба гә җя дян ха ди хуә на лэ ли. Та му лён гәр мәю эр зы му ди йи мяр, Ха ру нэ хуә ди сы хур, Елеазар лян Ифа мар ган ли Исраил ахун ди гун сы ли.

Җё­Ле­вий­зў­ди­жын­му­ги­Исраил­ди­ахун­му­бон­мон­5­Җў ги Му са фә ди: – 6­Ни ба Ле вий зў ди жын му лин лэ, җё та му ги Ха ру-

нэ ахун бон мон ган гун сы. 7­Та му ё ган Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди сы чин ни, ви Исраил ди ахун дэ йи ман мин жын ган гун ни. 8­Та му ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йи че дун щи ё җо кан ни зэ му сы ви дан лин исраил жын му ган жын ву ни. 9­Гуон Ле вий зў ди жын му нын фу сы Ха ру-нэ лян та ди эр зы му. 10­Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги фын фу, җё та му ган Исраил ахун ди гун сы чи. Дан лин сый дан ган җы гә гун сы, ба та ян дин ё да сы ни.

11­Җў ги Му са фә ди: – 12‑13­Җы хур Ле вий зў ди жын му ё чын ха Вә ди ни. Вә

щё ме еги пет жын му ди йи че ту шу зу ди нэ йи тян, ба исраил-жын му ди йи че ту шу зы дэ сын лин ди йи че гун ту шу зы җян чўлэ, җё та му чын ха Вә ди ли. Җы хур исраил жын му-

291

Фур 3

ди ту шу зы ди ви фын шон ба Ле вий зў ди жын му ги Вә ё шын ха ни. Вә сы Җў.

Ле­вит­жын­му­ди­фур­14­Җў зэ Синай са вә ни ги Му са ги ди фын фу, 15­җё та ба

ле вит жын му ди фур җо чў та му ди җя щя суан ха ни. Ба мый йи гә нан жын да йи гә йүә да шон ду ё суан ха ни.

16­Му са зу җы му җя ган ли. 17‑20­Ле вий ю сан гә эр зы ни: Гир сон, Кааф, Ме ра ри. Гир сон ди лён гә эр зы сы: Лив ни лян Ши мей. Кааф ди сы гә эр зы сы: Ам рам, Иц гар, Хев рон лян Узи ил. Ме ра ри ди лён гә эр зы сы: Мах ли лян Му ши. Та му ду сы та му җя щя ди ту зы.

21­Гир сон ди лён гә эр зы Лив ни дэ Ши мей ю гә җя ди җя щя ни. 22­Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман суан ли 7 500 жын. 23­Гир сон ди җя щя ё зэ щи бон гә, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди быйху ба гә җя-ди йин пан за че лэ ни. 24­Гир сон ди йи че җя щя ди лин шу сы Ла ел ди эр зы Елиа саф. 25‑26­Гир сон ди эр зы му ё ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы, вэ ту ди дин зы дэ мын лян зы җо кан ни, ба Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы җу ви ди йүан зы ни ди дан зы, мын лян зы, шын зы дэ йи че йүн ди дун щи җо кан ни.

27­Кааф ди сы гә эр зы Ам рам, Иц гар, Хев рон дэ Узи ил ду ю гә җя ди җя щя ни. 28­Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман фу ли 8 600 жын. 29­Җы ще Гир сон ди җя щя ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон-гә ба гә җя ди йин пан за че лэ ни. 30­Кааф ди йи че җя щя ди лин шу сы Узи ил ди эр зы Ел ца фан. 31­Кааф җя щя ди жын му ё ба хә тун щён зы, җуә зы, юдын зан, шо гўр ба ни ди җуә-зы, Исраил ди ахун зэ Гуй җун вәр шон сы йүн ди җя сы дэ вон Дин гуй җун вәр җин чи ди мын лян зы дэ йи че йүн ди дун щи җо кан ни.

32­Гуан ле вит лин шу му ди жын сы Елеазар. Та сы Исраил-ди ахун Ха ру нэ ди эр зы. Та гуан зэ Гуй җун вәр шон ги Җў ган гун сы ди нэ ще жын муди ни.

292

Фур 3

33­Ме ра ри ди лён гә эр зы Мах ли дэ Му ши ду ю гә җя ди җя щя ни. 34­Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман фу ли 6 200 жын. 35­Ме ра ри җя щя ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә ба гә җя ди йин-пан да че лэ ни. Җы гә җя щя ди лин шу сы Ави хаил ди эр зы Цури ил. 36­Җё та му ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы, та ди ган зы, мын куон, туй туй зы дэ дан лин йи че йүн ди дун щи ду җо кан ни. 37­Та му хан ё ба Хў да ди гуй җун җон-фон ди вэ ту йүан зы ди ган зы, мын куон, йүан зы ди йи че җуон җуон зы лян шын зы җо кан ни.

38­Му са, Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди дун бон гә ба гә җя ди йин пан за че лэ ни. Та му ви исраил жын му зэ Гуй җун вәр шон ё ган йи че гун сы ни. Дан лин сый дан ган җы гә гун сы, ба та ян дин ё да сы ни.

39­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та ба Ле вий зў ди йи-че нан жын җо чў та му ди җя щя да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан ха ли. Йи ман фу ли 22 000 жын.

Ле­вий­зў­ди­жын­му­ё­җан­ту­шу­зы­ди­ви­фын­ни­40‑41­Җў ги Му са фә ди: – Исраил жын му ди йи че ту шур эр ва зы ду сы Вә ди.

Йин ви җы гә ни ба Исраил нан жын му ди йи че ту шур да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан ха; ба та му ди мин зы ще шон. Ту шу зы ди ви фын шон ни ба ле вит жын-му ги Вә ё шын ха ни! Вә сы Җў. Йи че сын лин щяха ди ту шу зы ди ви фын шон ни ба ле вит жын му ди йи че сын-лин ги Вә на лэ.

42‑43­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та ба исраил жын-му ди йи че ту шур да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан-ха ли, ба та му ди мин зы ще ха ли. Йи ман фу ли 22 273 жын.

44­Җў ги Му са фә ди: – 45­Җы хур исраил жын му ди ту шу зы ди ви фын шон ни ги

Вә ба ле вит жын му ё җян чў лэ ни. Исраил жын му сын лин ту шу зы ди ви фын шон ба ле вит жын му ди йи че сын лин ги Вә е җян чўлэ. Вә сы Җў. 46­Исраил жын му ди ту шу зы би

293

Фур 4

Ле вий зў ди жын му дуә ди 273 эр ва зы. Йин ви җы гә ни ба җы ще 273 эр ва зы ян дин ё мэ хуэй лэ ни. 47­Ви мый йи гә эр ва зы ё җё ву гә гуй җун йин чян ни. 48­Ба җы гә чян ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги ги.

49‑51­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли: ба 1 365 йин чян на шон, ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги ги ли.

Ле­вий­зў­ди­Кааф­җя­щя­ди­жын­му­ё­ган­са­ни­

4­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ба Ле вий ди эр зы Кааф җя ди жын фур җо чў җя-

щя лян җя ни ди жын ку суан ха. 3­Ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха. 4­Та му ё җо кан Дин гуй җун вәр лян нэ тар йүн ди йи че дун щи ни.

5­Җи сы исраил жын му ба йин пан шу дё шон лў, Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё җин до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту-ни. Нэ тар ба хә тун щён зы чян ту гуа ди мын лян зы чү ха лэ, на җы гә мын лян зы ба хә тун щён зы ё гуә чў ни. 6­Та му на җүн мый пи зы ба хә тун щён зы го ту ё гэ чў ни, ги дин зы шон ба дан чин янсый ди йи шон пу шон, йи ху ба ган зы щён до хә тун щён зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни.

7­Та му ё ги Җў мян чян зан ди җуә зы шон ба дан чин янсый ди йи шон пу до го ту ни. Йи ху ба пан зы, де зы дэ гуан пу то җю ди хў лян ван ван зы гә до җуә зы шон ни. Җё җуә зы го ту йи на вар ю мә мә. 8­Та му ё на шын хун янсый ди йи шон ба җуә зы шон ди җы ще дун щи гуә чў ни, ги го ту ба җүн мый пи зы гэ шон, йи ху ба ган зы щён до җуә зы лён ха-ни ди чүан зы ли ту ни.

9­Та му хан ё ба дан чин янсый ди йи шон на шон ни, на җы гә йи шон ба юдын зан, юдын зан ди дын, чян зы, пан-пан зы лян йи че гуан оли ва чин-юди җя сы гэ чў ни. 10­Йи ху ба юдын зан лян йи че сы йүн ди дун щи на җүн мый пи зы гэ чў, гә до тэ ба зы шон ни.

11­Ба дан чин янсый ди йи шон ё пу до на җин езы бо хади шо щён ди җуә зы шон ни, на җүн мый пи зы ба го ту гэ чў,

294

Фур 4

ба ган зы щён до җы гә җуә зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни. 12­Та му на дан чин янсый ди йи шон ба йи че Гуй җун вәр ли ту йүн ди җя сы ё гуә чў ни, на җүн мый пи зы ба го ту гэ чў, гә до тэ ба зы шон ни. 13­Ба шо ха ди хуэй ё да шо гўр-ба ни ди җуә зы шон шу дё, ба җуә зы на зы хун янсый ди йи шон гэ чў ни, 14­ба шо гўр ба ни ди җуә зы шон сы йүн ди йи че җя сы ё гә до җуә зы го ту ни; җы зу сы но но зы, ца-ца зы, суй те щян зы дэ ван ван зы. Йи ху ба го ту на җүн-мый пи зы гэ чў, ба ган зы щён до җы гә җуә зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни. 15­Шу кэ йин пан ди сы хур, Кааф җя щя ди жын му ё дын ни, җи сы Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба җы-ще гуй җун дун щи лян йи че җя хуә гэ хо ни, йи ху та му цэ нын ба та гон челэ. Җё Кааф җя щя ди жын му йи дяр бә ду җы ще гуй җун дун щи, йин цы сы та му дан ду ли, та му ян дин ву чон ни.

Мый йи хуэй бан Хў да ди гуй җун җон фон ди сы хур, Кааф җя щя ди жын му ё ган җы ще сы чин ни.

16­Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ё җо кан йи-че Хў да ди гуй җун җон фон ни. Та хан ё җо кан дын зан ди чин-ю, шо ди щён, мян ди гўр ба ни, гуй җун щён-ю лян Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди йи че гуй җун дун щи ни.

17­Җў ги Му са лян Ха ру нэ хан фә ди: – 18‑19­Кааф җя щя ди жын му дан до ли җы ще Дин Гуй җун

дун щи гын чян, ни му бә җё ба та му да ле вит жын му ли ту щё ме дё. Ви дуә җы гә бэ ля, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му лэ ги мый йи гә Кааф җя щя ди жын ба та ё ган ди сы чин дэ гон ди дун щи зы ги. 20­Кааф җя щя ди жын му гә җя дан җин Хў да ди гуй җун җон фон ни, ба Исраил ди ахун му шә лү гуй җун дун щи ди кан җян, та му ян дин ву чон ни.

Ле­вий­зў­ди­Гир­сон­җя­щя­ди­жын­му­ё­ган­са­ни­21­Җў ги Му са ги ди фын фу 22­җё та ба Гир сон җя щя ди

жын фур җо чў та му ди җя щя дэ җя ни ди жын ку суан ха ни. 23­Ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Җў ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха ни.

295

Фур 4

24­Та му ё ган җы ще сы чин дэ гон җы ще дун щи ни: 25­Хў-да ди гуй җун җон фон, ли-вэ ди дин зы, на җүн мый ён пи-зы зў ха ди дин зы, мын лян зы, 26­Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы җу ви ди йүан зы ни ди дан зы дэ шын зы, йүан зы ди мын лян зы дэ лян та му сы йүн ди йи че җя сы. Та му ё гуан җы йи че дун щи ни, ба та му җо кан ни. 27­Му са лян Ха ру нэ ё хо хор җо кан ни, җё Гир сон җя щя ди жын му ган ги та му ги ха ди йи че гун сы ни, ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җё та му гон ди дун щи гон шон ни. 28­Җы зу сы Гир сон җя щя ди жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ё ган ди йи че сы чин. Та му гон са гуй җун дун щи ни хуэй-җә сы ган са ни, Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ё җо кан ни.

Ле­вий­зў­ди­Ме­ра­ри­җя­щя­ди­жын­му­ё­ган­са­ни­29­Җў хан җё Му са ба Ме ра ри җя щя ди жын фур җо чў

җя щя лян җя ни ди жын ку суан ха ни, 30­ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха ни. 31­Та му ё ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы, ган зы, мын куон дэ туй туй зы, 32­Хў да ди гуй җун җон фон ди вэ ту, йүан зы ди ган зы, мын-куон, йүан зы ни ди йи че җуон җуон зы, шын зы, лян та му йи че сы йүн ди дун щи ду гон шон ни. Мый йи гә жын гуон ё ба ги та дин ха ди дун щи гон шон ни. 33­Җы зу сы Ме ра ри җя щя ди жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ё ган ди йи че гун сы. Та му гон са гуй җун дун щи ни хуэй җә сы ган са ни, Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ё җо кан ни.

Ле­вий­зў­ди­жын­фур­34‑48­Му са, Ха ру нэ лян Исраил ди лин шу му җо чў Җў ди

фын фу ба Ле вий сан гә (җы зу сы Кааф, Гир сон дэ Ме ра-ри ди җя щя) җя щя ди жын фур суан ха ли. Та му зу җы му-җя ган ли: ба нан жын му да сан шы суй до ву шы суй җо чў җя щя лян җя ни ди жын ку (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган сы чин) ду суан ха ли:

296

Фур 5

Кааф ди җя щя – 2 750 жын, Гир сон ди җя щя – 2 630 жын, Ме ра ри ди җя щя – 3 200 жын, Йи ман ю 8 580 жын ни. 49­Зу җы му җя җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ба мый

йи гә жын ду суан ха ли. Ги мый йи гә жын ба та ё ган ди сы чин дэ на ди дун щи дин ха ли.

Бу­ган­җин­жын­му­

5­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ё ги исраил жын му ги гә нин нин фын фу ни; җё

та му ба хэ ма фын бин ди хуэй җә сы шын шон тон са ди, ду ли мэ ти ди җы ще бу ган җин жын да йин пан ни ган чў чи ни. 3­Ни му ба бу ган җин жын му ё ган чў чи ни, зу җы му җя җё та му ба йин пан йи ман бә зў чын бу ган җин ли, йин цы сы Вә зэ Вә ди мин жын ди җун җян ни җў ди ни.

4­Исраил жын му җо чў Җў ди фын фу ба җы му җя ди жын-му да йин пан ни ган чў чи ли.

За­му­җя­ви­гў­на­хар­ё­пый­чян­ни­5­Җў хан ги Му са фә ди: – 6­Исраил жын му ё зун хў җы му җя ди фын фу ни: сый

дан ги жын ган ли гў на хар ли, зу җы му җя дэ цэ Җў ли, 7­та ян дин ё жын чын гә җя ди цуә ни, та ги сый ган гў на хар ли, ба наха ди дун щи йи ман ё пый ги ни, хан ба җя чян ди 1/5 фын ди йи лэ зы ё пый шон ни. 8­Дан шу япый ди жын ван-дё ли, йи гә ва ва ду мә шын ха ги сый ё пый чян ни, нэ хур җё пый чян ди жын ба чян ги Җў ги ги, ги Исраил ди ахун шын ха. Чў гуә җы гә та хан ба вон бый ни щи гў на хар ди ён мэ шон, ги ахун ги ги, җё ахун на пый ха ди чян лян ён ба нэ гә жын зў чын ган җин ди.

9­Исраил жын му ба ги Җў дуан ги ди мый йи гә гуй җун ли щин ё ги Исраил ди ахун лю ха ни. 10­Мый йи гә Исраил ди ахун ба на до та ди мян чян ди гўр ба ни ги гә җя ё лю ха ни.

297

Фур 5

Нү­жын­дан­ган­ли­хў­лон­ди­гў­на­хар­ли­11­Җў ги Му са фә ди: 12‑14­Бу лүн сый ди щи фу зы дан ба гә җя ди нан жын хун ли,

лян дан лин нан жын фи ли җё ли, кә сы та ди нан жын ба җы гә бу җы до, суй жан җы гә нү жын чын ха бу ган җин-ди ли еба, сы сый ба та лян дан лин нэ гә нан жын фи җё ди мә кан җян зэ му сы ба та ган җы гә сы чин ди сы хур мә җуа чў; нан жын ви щи фу зы ди ган бан зэ му сы ви ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли дан чы цў (хуэй җә сы та ди щи-фу зы дан мә ган җы гә сы чин зэ му сы ба гә җя мә зў чын бу ган җин ди ли еба, та хан дан чы цў ди ни, йин цы сы та цэ му ди щи фу зы хун та ди ни), 15­нэ хур җы гә щи фу зы ди нан жын ян дин ба гә җя ди щи фу зы ё лин до Исраил ахун-ди мян чян ни. Та е ё ви щи фу зы ба йи гә ки ло да мый ди мян ги Хў да җү чын гўр ба ни ни. Та ги мян шон бу нын до чин-ю, йи дяр щён е бу нын гә, йин цы җы сы нан жын ви гә җя ди щи фу зы чы цў ди гўр ба ни, җё щи фу зы ба гә җя ган хади зуй җи че лэ ни.

16­Исраил ди ахун ба җы гә нү жын ё лин до чян ту, җё та зан до шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ни. 17­Исраил ди ахун ё ги ва җя зы ди ван ван зы ли ту до йи дяр гуй җун фи ни, ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди ди шон ди йи дяр тў гә до фи ли ту, 18­йи ху ба җы гә нү жын ди ту фа цан кэ, ба җү ха ди мян җё та на до шу ни. Исраил ахун шу ни на ди ван ван зы, җы гә ван ван зы ли ту сы кў фи. Җы сы җуха ди фи. 19­Йи ху Исраил ди ахун җё җы гә нү жын дў җу ни:

– Ни дан лян дан лин нан жын мә фи җё, ба гә җя мә зў бу ган җин, нэ хур җы гә кў фи ги ни зў бу шон сы са хэ. 20­Кә сы ни дан лян дан лин нан жын фи ли җё ли, ба гә җя зў чын бу ган җин ли, 21­нэ хур Җў ба ни җу дё ни: Та җё ни-ди тэ вә зы та дё ни, җё ни ди дў зы җун челэ ни. 22­Җё җы гә фи җин ни ди дў зы ли ту, җё ни ди дў зы җун дё, җё ни ди тэ вә зы та дё.

Җы гә нү жын ё хуэй да ни:

298

Фур 6

– Дуй, вә дайин ни. Җё Җў ди вон щён чын ха. 23­Йи ху Исраил ди ахун ба җы гә җуха ди хуа ё ще ха ни, ба

ще ха ди зы щи до ван ван зы ди кў фи ли ту ни. 24­Исраил ди ахун җё җы гә нү жын хә җуха ди кў фи ди зы чян (җы гә фи нын җё та шу тын ни), 25­ё ба җы гә нү жын шу ни ди мян на шон, зэ Җў ди мян чян җу челэ, ёйихар ни, йи ху гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни. 26­Йи ху ахун ё җуа йи ба мян, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зу щён йи гә җи хо йи ён, шо дё ни. Лин йир Исраил ди ахун ё җё җы гә нү жын ба кў фи хә дё ни. 27­Та дан җын шы лян дан лин нан жын фи-ли җё ли, җы гә фи җё та шу тын ни: та ди дў зы җун дё ни, тэ вә зы та дё ни. Җё мин жын ба та җу ма. 28­Та дан сы мәю гў на хар ди, шын ха ган җин ди, нэ хур та бу шу хэ, йи ху хан нын сын-ён эр нү ни.

29‑30­Җы ще фа лү ти фә нан жын чы цў ди зэ му сы цэ му та ди щи фу зы лян дан лин нан жын фи ли җё ди, ба гә җя зў чын бу ган җин ди, йин ви җы гә нү жын ё зан до шо гўр-ба ни ди җуә зы гын чян ни, җё Исраил ди ахун җо чў җы гә фа лү ба йи че ган ди сы чин ган дё. 31­Нан жын сы мә зуй ди, кә сы җы гә нү жын дан ю гў на хар, та ян дин ё шу зуй ни.

На­зорей­жын­зун­хў­ди­фа­лү­

6­Җў ги Му са фә ди, 2­җё та ги исраил жын му ги җы му гә фын фу ни:

– Бу лүн на йигә нан жын хуэй жә сы нү жын, сый дан ги вар дэ дон на зорей жын, ба гә җя ги Җў җү ги ни, 3­та ян дин ё җи зуй ни; бу нын хә пу то җю дэ бый җю. На пу то зў ха за ён хә ди бу нын хә, е бу нын чы фи пу то дэ ган пу то. 4­Нан жын хуэй җә сы нү жын дон на зорей жын ди сы хур, ба пу то фу шон ди са ду бә чы, е бә чы пу то зыр дэ пи зы.

5­Та дон на зорей жын ди сы хур, ти бу дый ту. Та җо чў вар-дэ дон на зорей жын ди сы хур, ё җё ту фа лян хў зы җон ни. 6‑7­Та ди ту фа зу сы йи гә җи хо, зы фә сы та ба гә җя ги Җў җү ги ли. Та ду бу дый мэ ти, ба гә җя бу нын зў чын бу ган-җин ди. Йин ви җы гә та ди нён-ло зы, ди щүн хуэй җә сы

299

Фур 6

зы мый дан ву чон ли, та е бу нын до мэ ти гын чян. 8­Дон на зорей жын ди сы хур, та сы ги Җў фын чў лэ ди жын.

9­Дан сы зэ на зорей жын гын чян сый мын мын ди ву чон-ли, та ба гә җя ди гуй җун ту фа зў чын бу ган җин ди йи мяр, нэ хур та ё дын чи тян ни, йи ху ё ба ту ти дё ни, ба хў зы гуа дё ни. Зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни. 10­Ди ба тян та ё ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы на до Хў да-ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 11­Исраил ди ахун ба йи гә гә ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни, җё нэ гә жын чын ха ган җин ни, йин цы сы та ду ли мэ ти ли. Да нэ йи тян да шон, та зэ бу нын ти ту фа, 12­ба гә җя ги Хў да җү ги, дон на зорей жын ни. Ба зо чян та дон ха на зорей жын ди нэ ще жы зы бу суан, йин цы сы та ба гә җя ди ту фа зў чын бу ган җин ди ли. Та ё на йи гә йи-суй ди ён го зы ни, ба ён го зы җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни.

13­Җи сы на зорей жын ги ха вар дэ ди жы зы ман, та ё до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, 14­ба сан гә мәю дуан бян ди сын лин ги Җў җү ги ни: ба йи гә йи суй ди гун-ён-го зы җү чын шо ди гўр ба ни, ба йи гә йи суй ди му-ён го зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, ба йи гә гун-ён җү чын пин нан гўр ба ни. 15­Та хан ё җү йи куон зы мәю җё-мян ди мә мә ни: на мян лян чин-ю хуә ха ди нон, на чин-ю мәха ди бин зы, мян дэ пу то җю.

16­Исраил ди ахун ё ба җы ще дун щи ги Җў на до мян-чян ни, ба та му җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни зэ му сы шо ди гўр ба ни ни. 17­Та ба нэ гә гун-ён лян нэ йи-куон зы мәю җё мян ди мә мә ги Җў ё җү чын пин нан гўр-ба ни ни; ба мян лян пу то җю е җү ги ни. 18­На зорей жын ё зэ гуй җун җон фон мын ди чян ту ба ту ти дё, ба ту фа гә до хуә го ту ни. Зэ җы гә хуә шон шо пин нан гўр ба ни ди ни.

19­Йи ху Исраил ди ахун ё ба җў ха ди гун-ён ди йи гә чян туй зы лян куон зы ли ту ди йи гә нон дэ йи гә бин зы на-шон, ги на зорей жын ги до шу ни ни. 20­Исраил ди ахун ё

300

Фур 7

ба җы гә чы ди ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Йи ху ба җы гә ли щин ги Исраил ди ахун шын ха (чў гуә җы гә, гун-ён ди щүн ца зы лян да туй есы ги Исраил ахун шын-ха ди). Җы ще сы чин гуә ли ди йи ху на зорей жын цэ нын хә пу то җю ни.

21­Җы ще хуа ти фә ди сы на зорей жын ян дин зун хў ди фа лү. На зорей жын дан щён чў гуә та ги ха ди вар дэ хан җү дан-лин гўр ба ни, нэ хур та ян дин ё җо чў щү ха ди хуа ган ни.

Исраил­ахун­за­му­җя­ги­жын­му­ё­пан­вон­хо­ни­22­Җў ги Му са ги ди фын фу 23­җё та ги Ха ру нэ лян та ди

эр зы му фә ни, за му җя ё ги исраил жын му пан вон хо ни: 24‑26­Җё Җў ги ни ги бэ рэ кэ ти! Җё Та ба ни кан шу ди!

Җё Та до ни шон хо! Җё Та ди щин до ни шон ван! Җё Җў ги ни ги пин нан!

27­Җў фә ди: – Та му дан ви Вә ди мин зы ги исраил жын му пан вон

хо, Вә ги та му ги бэ рэ кэ ти ни.

Исраил­жын­му­ди­мый­йи­гә­зў­ё­дуан­ди­ли­щин­

7­Ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ди нэ йи тян, Му са ба гуй җун җон фон лян ли ту ди йи че дун щи, ба шо гўр-

ба ни ди җуә зы лян йи че сы йүн ди җя хуә на гуй җун чин-ю мә ли, зу җы му җя җы ще дун щи чын ха Җў ди ли. 2­Йи ху исраил жын му ди лин шу му (та му зу сы мый йи гә зў ди дэ җя щя ди ту зы, суан исраил жын му ди фур ди жын му) лэ, 3­ба гә җя ги Җў дуан ги ди ли щин на лэ ли: люгә ма чә, шы эр гә по ню. Лён гә лин шу дуан ли йи гә ма чә; мый йи гә лин шу дуан ли йи гә по ню. Та му ба җы ще ма чә дэ сын лин на до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян ли. 4­Җў ги Му са фә ди:

– 5­Ни ба җы ще ли щин җе шу ха, ба та му зэ Хў да ди гуй-җун җон фон ни ган ди гун сы шон сы йүн ни. Ба ли щин ги ле вит жын му җо чў та му ган ди гун сы фын кэ.

6­Му са ба йи ман чә лян по ню ги ле вит жын му җё до шу-ни ли. 7­Та ба лён гә чә лян сы гә по ню ги Гир сон җя щя ди

301

Фур 7

жын му ги ги ли; 8­ба сы гә чә лян багә по ню ги Ме ра ри җя щя ди жын му ги ги ли. Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ба та му ган ди йи че гун сы җо канди ни. 9­Кә сы ги Кааф җя щя ди жын му Му са са ду мә ги, йин цы сы та му ё җо кан Хў да ди гуй җун җон фон ни, ба та ё зэ җя гуэ зы шон гон ни.

10­Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мә ди нэ йи тян, лин шу му ба ёди ли щин на до шо гўр ба ни ди җуә зы гын-чян ли. 11­Нэ гә сы хур Җў ги Му са фә ди:

– Ни ги та му фә ги: җын җыр шы эр тян тян тян мир йи гә лин шу ё на лэ ли щин ни, җё ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў чын гуй җун ди ни.

12­Ту йи тян Яхў ти зў ди лин шу Ами надав ди эр зы Наа-ссон ба ли щин на лэ ли. 13­Наа ссон ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 14­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 15­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 16­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 17­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ами надав ди эр зы Наа ссон дуан ха ди ли щин.

18­Ди эр тян Исса хар зў ди лин шу Цуара ди эр зы На фа-наил ба ли щин на лэ ли. 19­На фа наил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 20­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 21­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы.

302

Фур 7

22­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 23­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Цуара ди эр зы На фа наил дуан ха ди ли щин.

24­Ди сан тян За ву лон зў ди лин шу Хе лон ди эр зы Ели ав ба ли щин на лэ ли. 25­Ели ав ги Җў дуан ли йи гә бан ки-ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 26­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 27­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го-зы. 28­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 29­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Хе лон ди эр зы Ели ав дуан ха ди ли щин.

30­Ди сы тян Ру вим зў ди лин шу Ше де ур ди эр зы Ели-цур ба ли щин на лэ ли. 31­Ели цур ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 32­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 33­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 35­Ви пин нан ди гўр ба-ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ше де ур ди эр зы Ели цур дуан ха ди ли щин.

36­Ди ву тян Щи мэ зў ди лин шу Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил ба ли щин на лэ ли. 37­Ше лу миил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын-пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни

303

Фур 7

сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 38­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын-лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 39­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 40­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 41­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил дуан ха ди ли щин.

42­Ди лю тян Гад зў ди лин шу Ре гуил ди эр зы Елиа саф ба ли щин на лэ ли. 43­Елиа саф ги Җў дуан ли йи гә бан ки-ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 44­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 45­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 46­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 47­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ре гуил ди эр зы Елиа саф дуан ха ди ли щин.

48­Ди чи тян Еф рем зў ди лин шу Ам миуд ди эр зы Ели ша-ма ба ли щин на лэ ли. 49­Ели ша ма ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: дезы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 50­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 51­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 52­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 53­Ви пин-

304

Фур 7

нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ам миуд ди эр зы Ели ша ма дуан ха ди ли щин.

54­Ди ба тян Ма нас сия зў ди лин шу Пе да цур ди эр зы Га-ма лиил ба ли щин на лэ ли. 55­Га ма лиил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 56­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 57­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 58­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 59­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Пе да цур ди эр зы Га ма лиил дуан ха ди ли щин.

60­Ди җю тян Вениа мин зў ди лин шу Ги део ни яди эр зы Ави дан ба ли щин на лэ ли. 61­Ави дан ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 62­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 63­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 64­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 65­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ги део ни яди эр зы Ави дан дуан ха ди ли щин.

66­Ди шы тян Дан зў ди лин шу Ам мишад дайди эр зы Ахие зер ба ли щин на лэ ли. 67­Ахие зер ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-

305

Фур 7

ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: дезы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 68­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 69­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 70­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 71­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ-му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ам мишад дайди эр зы Ахие зер дуан ха ди ли щин.

72­Ди шы йи тян Асир зў ди лин шу Охран ди эр зы Па-гиил ба ли щин на лэ ли. 73­Па гиил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 74­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха-ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 75­Ви шо-ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 76­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 77­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Охран ди эр зы Па гиил дуан ха ди ли щин.

78­Ди шы эр тян Неф фа лим зў ди лин шу Енан ди эр зы Ахи ра ба ли щин дуан ги ли. 79­Ахи ра ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 80­йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 81­Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го-зы. 82­Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү.

306

Фур 8

83­Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Енан ди эр зы Ахи ра дуан ха ди ли щин.

84­Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мә ли ди нэ йи тян, исраил жын му ди шы эр гә лин шу ба ли щин на лэ ли. Та му ги Җў дуан ли шы эр гә йин де зы, шы эр гә йин пын пын-зы дэ шы эр гә җин ван ван зы. 85­Мый йи гә де зы бон җер йи гә бан ки ло җун; мый йи гә пын пын зы бон җер ба бый грамм җун. Йи ман җя сы бон җер сан шы ки ло җун (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). 86­Та му хан дуан ли шы эр гә җин ван ван зы, ли ту гә ди шо ди щён. Мый йи гә җин ван ван зы бон җер шы эр гә грамм җун (ба йи че ди җин зы пин Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель йин чян суан ха ли). Йи ман ван ван зы бон җер 1,4 ки ло җун. 87­Ви шо ди гўр ба ни та му хан дуан ли шы эр гә по ню, шы эр гә гун-ён, шы эр гә йи суй ди ён го зы. Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү-ли шы эр гә гун җү лү. 88­Ви пин нан ди гўр ба ни җү ли эр шы сы гә по ню, лю шы гә гун-ён, лю шы гә гун җү лү, лю шы гә йи суй ди ён го зы. Җы сы исраил жын му ди лин шу му ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мәха ди нэ йи тян ди йи ху ги Җў дуан ха ди ли щин.

89­Му са җин до Хў да ди гуй җун җон фон лян Җў фә хуа-ди сы хур, та тин җян ли, за му җя Җў да хә тун щён зы ди гэ зы шон лён гә Хе ру вим ди* дон җун ни ги та фә хуа ди ни.

Нан­дын­зан­ди­вәр­

8­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги Ха ру нэ фә ги, җё та ба чи гә дын нан до юдын-

зан ди чян ту, җё лён вон чян җо. 3­Ха ру нэ зу җо чў җы гә фын фу ган ли, ба дын нан до

юдын зан ди чян ту ли. 4­Юдын зан да го ту йи чыр до ди ха-

* ­7:89­ «Хе­ру­вим»­(яхў­ти­йү­ян) – тян щян му ди йи ба зы. Мый йи гә Хе-ру вим ю бон зы ни, та ди лян мян лян жын ди йи ён.

307

Фур 8

сы на җин зы да ха ди, ба та җо чў Җў ги Му са зы ха ди ён зы зў шон ли.

Ба­ле­вит­жын­му­зў­ган­җин­ли­5­Җў ги Му са фә ди: – 6­Ни ба ле вит жын му лян дан лин исраил жын му ё

фын кэ зў ган җин ни. 7­Ба та му ё җы му җя зў ган җин ни: ни на ган җин фи ба та му сайи хар, йи ху җё та му ба хун-шын ди хан мо гуа җин, ба йи шон щи җин, җы му җя та му зу чын ха ган җин жын му ни. 8­Та му ё ла йи гә пон ю ва зы дэ на лян чин-ю хуә ха ди щи мян; ви вон бый ни щи гў на хар-ди гўр ба ни, ни хан дан лин ё ла йи гә пон ю ва зы ни. 9­Йи ху ни җё йи че исраил жын шудо йи дар ни, җё ле вит жын му зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян. 10­Исраил жын-му ба шу ё гә до ле вит жын му ди ту шон ни; 11­йи ху Ха ру нэ ба ле вит жын му ё җян чўлэ, җё та му чын ха Вә ди гуй җун жын му ни. Җы зу сы исраил жын му ги Вә дуан ги ди гуй җун ли щин. Җы му җя ган ли ди йи ху, та му цэ нын ги Вә ган гун сы ни. 12­Ле вит жын му ба шу ё гә до лён гә пон ю ва зы ди ту шон ни. Ба йи гә сын лин ё җү чын вон бый ни щи гў на-хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни, зу җы му җя ба ле вит жын му зў ган җин ни.

13­Ни ба ле вит жын му ги Вә ё дуан чын гуй җун ли щин-ни. Җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му җо кан ле вит жын му. 14­Зу җы му җя ни ба ле вит жын му лян исраил жын му ё фын-щё кэ ни, җё ле вит жын му чын ха Вә ди ни. 15­Ни ба ле вит-жын му җо чў гуй җун куй чын зў ган җин, ба та му ги Вә дуан чын гуй җун ли щин, йи ху та му нын зэ Вә ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы. 16­Исраил жын му ди йи че ту шу-зы ди ви фын шон Вә ба ле вит жын му җян чў лэ ли, җё та му чын ха Вә ди ни. 17­Вә ба еги пет жын му ди йи че ту шу зы щё-ме дё ли ди сы хур, зу нэ йи тян Вә кә җя ба исраил жын му ди мый йи гә җя ни ди ту шур эр зы лян мый йи гә сын лин ди гун ту дў зы ги гә җя җян чў лэ ли, җё та му чын ха Вә ди ни. 18­Җы хур исраил жын му ди йи че ту шу зы ди ви фын шон Вә

308

Фур 9

ба йи че ле вит жын ги Вә шын ха ли. 19­Вә ба ле вит жын му ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му да исраил жын му ли ту җё ги ли, җё та му ви исраил жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы ни. Исраил жын му дан до Гуй җун вәр гын чян, ле вит жын му бо хў та му ни, бу җё та му шу хэ.

20­Му са, Ха ру нэ лян йи че исраил жын җо чў Җў ги Му-са ги ха ди фын фу ба Ле вий зў ди жын му ги Җў дуан ги ли. 21­Ле вит жын му ба гә җя зў ган җин ли, ба йи шон щи җин ли, йи ху Ха ру нэ ба та му ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли, җё та му чын ха ган җин жын му ли. 22­Җў че чў Му са ги исраил жын му ги ди фын фу за му җя ба ле вит жын му ги Та ё җян чў лэ ни, йи че мин жын зу җы му җя ган ли. Җы му җя ле вит жын му нын зэ Ха ру нэ лян та ди эр зы му ди мян чян зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы ни.

23­Җў ги Му са фә ди: – 24­Мый йи гә ле вит жын да эр шы ву суй да шон ё зэ Вә-

ди гуй җун җон фон ни ган гун сы ни, 25­ву шы суй шон бу зў хуә ли. 26­Йи ху та нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ги та ди ди щүн бон мон ни, кә сы гә җя ган бу дый гун сы. Зу җы му-җя ни ги ле вит жын му ба та му ган ди сы чин ё фын ги ни.

Исраил­жын­му­ди­ди­эр­гә­Пас­ха­җе­чи­

9­Исраил жын му да Еги пет зу дё ди ди эр нян ди җын-йүә ни, Җў зэ Синай са вә ни ги Му са фә ди:

– 2‑3­Зу җы гә йүә ди шы сы тян ди ху шон, исраил жын му ё җо чў ги та му ги ха ди йи че фын фу дэ фа лү гуә Пас ха җе чи ни.

4­Му са ги мин жын ги ди фын фу җё та му гуә Пас ха җе-чи ни. 5­Шы сы тян ху шон та му зэ Синай са вә ни гуә ли Пас ха җе чи ли. Җў ги Му са за му җя фә ли, мин жын зу нэ му җя ган ли.

6­Кә сы нэ тар ю җигә бу ган җин жын ни, йин цы сы та му ду ли мэ ти ли. Та му до Му са лян Ха ру нэ ди мян чян фә ди:

– 7­Вә му ду ли мэ ти ли, җы хур чын ха бу ган җинди ли еба, ви са вә му лян дан лин исраил жын му йи дар ни дин ха ди жы зы нэ йи тян ги Җў бу нын дуан ли щин?

309

Фур 9

8­Му са хуэй да ди: – Ни му щүә ви дын йихар, җё вә тин Җў фә са ни. 9­Җў ги Му са ги ди фын фу 10­җё та ги исраил жын му

фә ги ни: – Ни му лян ни му ди ху бый ли ту сый дан ду ли мэ ти чын ха

бу ган җин ли хуэй җә сы сый дан чў мын, зэ йүан лў шон ни еба, та зы вон ди гуә Пас ха җе чи ни, 11­нэ хур җё җы му җя ди жын эр йүә ди шы сы тян ди ху шон гуә җы гә җе чи. Та ё лян мәю җё мян ди мә мә дэ кў цэ чы Пас ха җе чи ди ён го зы ни. 12­Та бу нын ба шын ха ди жу шын до ди эр тян ди ган зо; ба ён го зы ди гў дў йи гә ду бә җә хуэ. Җё та җо чў йи че фа лү гуә Пас ха җе чи. 13­Кә сы сый дан ган җин ди ни зэ му сы мә чў мын, зэ җя ни еба, мә гуә Пас ха җе чи, нэ хур ба та ди мин-зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту ё чү дё ни, йин цы сы та зэ дин ха ди жы зы шон ба ли щин ги Вә мә дуан ги. Нэ хур та ян дин ю гў на хар ни, та ди зуй зэ та шон ни.

14­Зэ ни му җун җян ни җў ди на гә вэ гуй жын дан щён гуә исраил жын му ди Пас ха җе чи, нэ хур та ян дин ё җо чў җы ще фын фу дэ фа лү ган ни. Бу лүн бын ди ди исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын, ду ян дин ё зун хў җы гә фа лү ни.

На­хуә­җуә­ди­йүн­цэ­(Җе­фон­40:34‑38)­

15‑16­Ба Хў да ди гуй җун җон фон за че лэ ди нэ йи тян, йи куэ йүн цэ ха лэ ба гуй җун җон фон гэ чў ли. Да ху шон йи чыр до ган зо йүн цэ кан чи зу щён җуә ди хуә йи ён. 17­Мый йи-хуэй җи сы йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ, исраил жын му зу ба йин пан шу дё шон лў ди ни. Дан сы йүн цэ зан ха, луә до на тар, нэ хур та му зэ нэ тар за йин-пан ди ни. 18­Мин жын җо чў Җў ди фын фу ба йин пан шудё шон лў ди ни, е җо чў Та ди фын фу за йин пан ди ни. Йүн цэ зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон зан дуә шо гун фу, мин жын зу зэ нэ тар е зан ди нэ му ще зы гун фу. 19­Дан сы йүн цэ зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон зан ди гун фу да ли, та му зу тин Җў ди фын фу бу дун тан. 20­Йүн цэ юйиха зэ Хў да ди

310

Фур 10

гуй җун җон фон шон зан ди шо щёр. Бу гуан за му җя еба, мин жын җо чў Җў ди фын фу да йин пан ди ни хуэй җә сы шу ди ни. 21­Йүн цэ юйиха гуон зан ди йи ванщи, ган зо йи-зор зу че лэ ли. Йүн цэ дан че лэ, та му шу ди шон лў ди ни. 22­Бу лүн лён тян, бүлүн йи гә йүә, йи нян хуэй җә сы йи да гун фу йүн цэ дан зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон, мин жын е бу дун тан. Йүн цэ дан че лэ, та му шу дё шон лў ди ни. 23­За йин пан хуэй җә сы шу йин пан, та му йи на вар суй Җў ги Му са ги ха ди йи че фын фу ган ди ни.

Йин­зы­ла­ба­

10­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ё на да ха ди йин зы зў лён гә ла ба ни. Хан мин-

жын зэ му сы шу йин пан ди сы хур, ни ё сы йүн җы лён гә ла ба ни. 3­Жын му чуй җы лён гә йин зы ла ба ди сы хур, нэ хур мин жын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ё шу дё йи дар ни, зан до ни ди туан йүар ни. 4­Жын му дан чуй йи гә ла ба, нэ хур гуон зў ди ту зы му ё шу дё йи дар ни, зан до ни ди туан йүар ни. 5­Дан щүан ди сы хур ла ба дан дуан дуар чуй йи җын зы, нэ хур зэ дун бон гә җў ди зў ба гә җя ди йин пан ё шу дё шон лў ни. 6­Дан щүан ди сы хур ла ба дан дуан дуар чуй лён җын зы, нэ хур зэ нан бон гә җў ди зў ё ба гә җя ди йин пан шу дё шон лў ни. Ла ба дан җы му җя чуй, нэ хур ни му ё ба йин пан шу дё шон лў ни. 7­Кә сы ни му дан щён җё йи че мин жын шу дё йи дар ни, нэ хур ла ба ё чон чуй йи җын зы ни. 8­Ха ру нэ ди ху бый, – җы зу сы Исраил ди ахун му, ё чуй җы лён гә ла ба ни.

– Ба җы ще фа лү ни му дэ ни му ди ху бый йи на вар ё зун-хў ни. 9­Ни му зэ ни му ди ди фон шон лян пу до ни му шон ди дўш ман да җон ди сы хур, ни му ё на җы лён гә ла ба дуан дуар чуй йи җын зы ни. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, Вә ги ни му бон мон ни, ба ни му да дўш ман ди шу ни да җю-ха ни. 10­Зэ ни му го щин ди жы зы шон – бу лүн гуә Йүә лён да тур ди җе чи хуэй җә сы дан лин ди са җе чи, – ни му җү шо ди гўр ба ни зэ му сы пин нан гўр ба ни ди сы хур, е ё чуй

311

Фур 10

ла ба ни. Йин ви җы гә Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә ба ни му җин ян челэ ни.

Исраил­жын­му­ба­йин­пан­шу­дё­ли­11­Ди эр нян ди эр йүә эр шы, җи сы исраил жын му да

Еги пет зу дё, йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ ли. 12­Исраил жын му ба йин пан шу дё шон ли лў ли, да Синай са вә ни зу дё ли. Йүн цэ до Фа ран са вә ни зан до нэ тар ли.

13­Та му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ту йи хуэй да зан ди вәр шон че лэ шон ли лў ли. 14­Щян ту ни Яхў ти зў жын му ди йин пан на ди Яхў ти зў ди чи, дуй ву йи гә ба йи гә гын шон ту йи гә че лэ ли. Ами надав ди эр зы Наа ссон лин-ди та му. 15­Цуара ди эр зы На фа наил лин ди Исса хар зў ди дуй ву; 16­Хе лон ди эр зы Ели ав лин ди За ву лон зў ди дуй ву.

17­Ба Хў да ди гуй җун җон фон шу дё ди йи ху, Гир сон лян Ме ра ри җя щя ди лён гә жын ба Хў да ди гуй җун җон фон гон шон зу ли.

18­Йи ху Ру вим зў жын му ди йин пан на ди Ру вим зў ди чи, дуй ву йи гә гын ди йи гә че лэ ли. Ше де ур ди эр зы Ели-цур ба та му лин ди ни. 19­Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил лин ди Щи мэ зў ди дуй ву; 20­Ре гуил ди эр зы Елиа саф лин ди Гад зў ди дуй ву.

21­Йи ху Ле вий зў ди Кааф җя щя ди жын му гон ди Хў да-ди гуй җун җон фон ли ту ди йи че гуй җун дун щи е че лэ ли. Җинту та му до йин пан зан ди щин вәр шон, гон Хў да ди гуй җун җон фон ди жын му кә җя ба Хў да ди гуй җун җон-фон да че лэ ли.

22­Йи ху Еф рем зў ди жын му на ди Еф рем зў ди чи, дуй ву йи гә гын ди йи гә че лэ ли. Амиуд ди эр зы Ели ша ма ба та му лин ди ни; 23­Пе да цур ди эр зы Га ма лиил лин ди Ма нас сия зў ди дуй ву; 24­Ги део ни яди эр зы Ави дан лин ди Вениа мин зў ди дуй ву.

25­Лин йир Дан ди зў на ди Дан зў ди чи, йи дуй ву йи дуй ву җя е че лэ ли. Ам мишад дайди эр зы Ахие зер ба та му лин ди ни. 26­Охран ди эр зы Па гиил лин ди Асир зў ди дуй ву; 27­Енан ди

312

Фур 11

эр зы Ахир лин ди Неф фа лим зў ди дуй ву. 28­Исраил жын му зу җо чў җы гә бан фа, дуй ву йи гә гын ди йи гә мый йи хуэй че лэ, ба йин пан шу дё шон лў ди ни.

Исраил­жын­му­ба­йин­пан­шу­шон­зу­ли­29­Му са ги гә җя ди вэ фу Хо вав, ма диан жын Ра гуил ди

эр зы, фә ди: – Вә му щён вон Җў ги вә му ги ди ди фон шон чи ни. Та

зо чян щү ха ли, ба исраил жын му зў чын фу җү ди ни, йин-ви җы гә чин ни лян вә му зу! Вә му ги ни е ги фу гуй ни.

30­Хо вав хуэй да ди: – Бу, вә бу чи. Вә хуэй вә ди ло җя ни. 31­Му са фә ди: – Чин ни ба вә му бә лё ха. Ни ба са вә җы до ди хо ди хын,

вә му зэ на ни ё да йин пан, ни ги вә му нын зы ги. 32­Ни дан лян вә му шын ха, вә му ян дин ба Җў ги вә му ги ди йи че фу гуй ги ни е ги ни.

33­Исраил жын му да Синай гуй җун сан гын чян зу дё, вон-чян зу ли сан тян. Җў ди хә тун щён зы йи на вар зэ та му ди ту ни зу ди ни, ги исраил жын му зы да йин пан ди вәрди ни. 34­Та му ба йин пан да йи гә вәр шон бан до дан лин вәр шон-ди ни, бый тян Җў ди йүн цэ ба та му гэ чў ди ни.

35­Мый йи хуэй ба хә тун щён зы шу дё гон шон зу ди сы-хур, Му са фә ди:

– Җў! Җё Ни ди дўш ман му лан сан дё, җё та му да Ни ди мян чян по дё!

36­Мый йи хуэй җи сы хә тун щён зы до лэ, зан ха ди сы хур Му са фә ди:

– Җў, Вә му чи то ди җё Ни хуэй лэ, до Исраил чян-чян-ван ван ди жын җун җян ни!

Та­ве­ра­ди­фон­

11­Мин жын фа ли, кў шын ла шон гон до туә Җў ли. Җў тин җян җы гә чи шон лэ ли, на хуә шо кэ та му ли.

Җў да фа ха ди хуә зэ та му дон җун ни җуә ли, ба йин пан-

313

Фур 11

ди йи ба шо ван ли. 2­Мин жын пә фан-юцу ди чи то ди җё Му са ги йи гә бон цу ни. Му са чи то Җў ли, хуә дон вәр зу җў ха ли. 3­Мин жын ги нэ гә ди фон нан ли гә мин зы, ба та җё чын Та ве ра ли*, йин цы сы Җў да фа ха ди хуә ба та му зэ нэ тар шо ли.

Му­са­җян­чў­лэ­ли­чи­шы­гә­лин­шу­жын­4­Җигә вэ гуй жын лян исраил жын му йи дар ни зу ди ни,

та му щён чы щер чы ди. Исраил жын му гә җя е жын бу чў ли, гон до ди фәди ни:

– Вә му дан нын чы йи дяр жу са, дуә му хо! 5­Вә му зэ Еги пет җў ди сы хур, чин чир чы гуә йү; ви йү вә му йи гә чян ду мә чў гуә. Вә му җи ди ни, вә му ю дуә шо хуон гуа, щи гуа, лю цун, цун гў дў зы дэ суан ни. 6­Җы хур вә му мәю җин ли. Җы тар са чы ди ду мәю, тян тян мир чў гуә җы гә ман на, за му са ду мә чы ди!

7­Ман на ди ён зы зу щён ян суй зыр, хуон-бый янсый ди. 8‑9­Тян тян мир хи ли ман на лян лў фи йи ён, луә до йин-пан ди ни. Ди эр тян ган зо йи зор мин жын чў чи, зэ туа-йүар ни шу ман на ди ни. Ба та на хуэй лэ зэ мә зы шон мә суй хуэй җә сы мә чын мян, йи ху җў фу луә бин зыди ни. Ман на ди щён ви до зу щён мә мә бин зы лян оли ва чин-ю хуә ха ди йи ён.

10­Му са ба мин жын ди гў нун тин җян ли. Мый йи гә җя-щя ди жын му зэ гә җя җон фон ди мын ку ни зан ди, юцу ди кў ди ни, йин ви нэ гә та йүә пә фан ха ли, йин цы сы Җў ви мин жын чи шон лэ ли. 11­Му са ги Җў фә ди:

– Хў да-я, ви са Ни до вә шон җы му за? Ни ба вә бу нэ-ма? Ви са Ни җё вә гуан җы ще жын ни? 12­Вә бусы та му ди ма ма, вә ба та му мә сын-ён. Ви са Ни җё вә, зу щён го йүә-вазы ди нү жын йи ён, ба та му тян тян мир бо шон, на до Ни ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди ди фон шон чи ни? 13­Җё вә зэ на ни ги җы ще зы жын зо жу чи ни? Та му бу җў ди кў-

* ­11:2­ «Та­ве­ра»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Хуә җуә ли».

314

Фур 11

ди ё чы жу ни! 14­Вә йи гәр ба та му гуан бучў. Хў да-я, вә ба җы гә җун дан зы дан бу че лэ ли! 15­Ни дан вон ху до вә шон җы му җя, вә чи то Ни, җё Ни ди щин до вә шон ван, Ни ба вә да сы чи, җё вә зэ бә шу җы гә бэ ля ли.

16­Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Вә да Исраил ди ло жын му ли ту җян чўлэ чи-

шы гә жын, җё та му дон лин шу дэ ца кан ди жын му. Ни ба та му лин до Вә ди мян чян, до Хў да ди гуй җун җон фон гын чян, җё та му лян ни зан до йи дар ни. 17­Вә ха лэ зэ нэ-тар лян ни фә хуа ни. Вә ба ги ни ги ха ди Вә ди Лин на шон, ги та му е фын ги ни. Йи ху та му зу нын ги ни бон мон бый дан зы, бә җё ни йи гәр гон җы гә җун дан зы. 18­Җы хур ни ги мин жын фә ги: «Ни му ги мир гә ба гә җя ё да җә җин ни; мир гә ни му чы жу ни. Җў ба ни му ди кў шын дэ гон до ди хуа тин җян ли. Ни му фә ли: «Вә му щён чы жу ни! Вә му зэ Еги пет җў ди сы хур би җы хур ди гуон йин гуә ди хо щер!» Җы хур Җў ги ни му зу ги жу ни, ни му ян дин ба та чы бо-ни. 19­Ни му ба жу гуон бусы чы йи тян, лён тян, е бусы ву тян, шы тян хуэй жә сы эр шы тян, 20­ни му ба та җын җыр чы йи гә йүә ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы жу да ни му ди би зы, эр дуә ни чў лэ ни, җё ни му ду фа чо ни. Җы гә сы чин ян дин йү ни, йин цы сы ни му гон до Җў ли, ла ди кў шын фә ди: «Ви са за му да Еги пет зу дё ли?»

21­Му са ги Җў фә ди: – Хў да-я! Вә зэ җы тар лин ди 600 000 жын, на му Ни фә,

Ни ги та му ба йи гә йүә чы ди жу ги гу ни ма? 22­Дан сы ба вә му ди ню чүн, ён чүн йи че зэ дё, нэ хур та му ра зы ни ма? Хэ па хэ зы ли ту ди йи че йү ги та му бу гу чы ма!

23­Җў хуэй да ди: – Нан дый Вә ди шу дуан ха ли ма? Җы хур ни кан җян ни,

за му җя Вә фә ха ди хуа йү ни! 24­Му са чў чи, ба Җў фә ха ди йи че хуа ги мин жын фә ги-

ли. Та да ло жын му ли ту җё ли чи шы гә нан жын, җё та му зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ли. 25­Җў да йүн цэ ли ту ха лэ, лян Му са фә ли хуа ли. Хў да ба Та ги

315

Фур 11

Му са ги ха ди Лин на шон, ги нэ чи шы гә ло жын е ги ги ли. Хў да ди Лин луә до та му шон ди сы хур, та му ду фә кэ Хў да ди хуа ли, кә сы фә ди гун фу бу да, җў ха ли.

26­Та му ли ту ди лён гә ло жын (йи гә мин зы җё ди Ел дад, ди эр гә ди мин зы сы Мо дад) шын до йин пан ни ли, зэ Хў-да ди гуй җун җон фон нэ тар мә чи. Кә сы Хў да ди Лин е луә до та му шон ли, та му зэ йин пан ни е фә кэ Хў да ди хуа ли. 27­Йи гә щё хуәр по до Му са гын чян, ба Ел дад лян Мо дад җы му җя фә ди ги та сун ги ли.

28­На вин ди эр зы Иса (та зу сы Му са җян чў лэ ди бон бан) тин җян җы гә хуа ги Му са фә ди:

– Му са җон гуй ди! Чин ни ба та му дон чў, җё та му бә фә ли. 29­Му са хуэй да ди: – Ни цощин вә ди мин шын ди ни ма? Вә зы вон ди җё Җў

ба Та ди Лин ги Та ди йи че мин жын ги ги, җё та му чын ха шын жын му!

30­Йи ху Му са лян Исраил ди чи шы гә ло жын хуэ йли йин пан ни ли.

Җў­ба­нан­чўн­чёр­да­фа­лэ­ли­31­Мын мын ди Җў җё фын гуа че лэ, ба йи да чүн нан чўн

чёр да хэ зы шон гуа лэ ли. Җё та му луә до йин пан ди җу ви ни-ли. Та му ба йи ман йин пан ди җу ви пу ман ли; вон дун-щи, нан-бый зу хо шо ки ло метр, ман гә чўр ду сы нан чўн чёр, ли ди мян ю йи гә метр го. 32­Нэ йи тян мин жын җын җыр йи тян-йи вэ щи, ди эр тян җын җыр йи тян җуа ли чёр ли. Мый йи гә жын дин шо ди шу ли йи чян ки ло. Та му ги гә җя ба чёр сандо йин пан ди туан йүар ни ли. 33­Жу хан дуә ди ни; та му ба жу хан мә чы ван ни, Җў ги мин жын сын ли чи ли, ба вын бин да фа лэ җё ба хо шо жын ди мин хэ ли. 34­Ба нэ гә ди фон җё ли гә Киб рот-Гат таава*, йин цы сы та му зэ нэ тар ба нэ чы жу ди жын му ди мэ ти сун дё ли.

* ­11:34­ «Киб­рот‑Гат­таава»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Нэ чы ди жын му ди фын кын».

316

Фур 12

35­Да Киб рот-Гат таава мин жын бан до Аси роф ли. До ли Аси роф та му ба йин пан за че лэ ли.

Ма­риам­шу­ли­зуй­ли­

12­Му са да Хуш ди ху бый ли ту ги гә җя ба нү зы чү шон-ли. Ма риам лян Ха ру нэ ви җы гә сы чин ба Му са

ман йүан ли. 2­Та му фә ди: – Нан дый Җў гуон че чў Му са фә хуа ди ни ма? Та че чў

вә му е фә хуа ди ни. Җў ба җы гә хуа тин җян ли. 3­Дун-яшон йи че жын ли ту

Му са сы дин хо пи чи ди жын. 4­Җў мын мын ди ги Му са, Ха ру нэ дэ Ма риам фә ди:

– Вә щён җё ни му сан гәр до Вә ди гуй җун җон фон җы тар лэ ни.

Та му сан гәр зу чи ли. 5­Җў зэ йүн цэ җў зы ли ту до лэ, зан до Та ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, ба Ха ру нэ дэ Ма риам хан ли йи шын:

– Ха ру нэ! Ма риам! Та му лён гәр вон чян зу ли җи бу. 6­Җў ги та му фә ди: – Ни му тин, Вә җы хур фә са ни! Ни му җун җян ни дан

ю Вә ди шын жын му, Вә на чи гуэ ён шы до та му гын чян, фи мын ди ни лян та му фә хуа ни. 7­Кә сы Вә лян Вә ди хуә-җи Му са җы му җя мә фә хуа ди. Вә җё та гуан Вә ди йи че исраил жын ни. 8­Йин ви җы гә Вә лян Му са мян дуй мян фә хуа ди ни, фә ди щян щяр ди, бусы на цэ хуар фә хуа-ди ни. Та җян гуә Вә ди ён зы! Ни му за мә хэ па дэ цэ Вә ди хуә җи Му са ди?!

9­Җў ги та му чи шон лэ ли; Та зу дё ли. 10­Йин ви җы гә йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ ли, Ма риам-ди жу пи шон мын мын ма фын бин куә куә зы чў лэ ли. Та, зу щён щүә йи ён, бый быр ха ли. Ха ру нэ кан җян Ма риам чў ли ма фын бин ли, 11­зу ги Му са фә ди:

– Эё, вә ди җон гуй ди-я! Чин ни ви вә му ди хў дў гў на хар ба вә му бә зуй җы му за ли. 12­Ни бә җё Ма риам чын ха,

317

Фур 13

зу щён сын-ён ха мәю мин ди йүә ва зы йи ён ди ли, бан гә шын зы ла до ли ди.

13­Му са хан Җў ди, чи то ли: – Хў да-я! Вә чи то ди җё Ни ба та кан хоса! 14­Җў хуэй да ди: – Ни му сы лён йихар, та ди да да ги та ди лян шон дан тў

йи ку, нан дый та чи тян щю ди, бу чён чи тян ма?! Йин ви җы гә ба та да йин пан ни ган чў чи, чи тян җё та бә җин лэ, йи ху та цэ нын хуэй лэ.

15­Ба Ма риам да йин пан ни ган чў чи ли, та зэ йин пан вэ-ту җын җыр шын ли чи тян. Мин жын мә шон лў, йи чыр дын до та хуэй лэ ди нэ гә сы хур ли. 16­Йи ху та му да Аси роф зу дё, до Фа ран са вә ни ли, зэ нэ тар зали йинли.

Ца­кан­ди­жын­му­(Чун­фә­фа­лү­1:19‑33)­

13­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни да Исраил ди шы эр гә зў ли ту җян чўлэ шы

эр гә ту зы, ба та му да фа до Ха наан ди фоншон. (Зу ба нэ гә ди фон Вә ги исраил жын му ги ди ни.) Җё җы шы эр гә жын ба ди фон ца ди кан йихар.

3­Му са тин ли хуа ли, зу да Фа ран са вә ни ба шы эр гә ту зы да фа чў чи ли. 4­Җы зу сы та му ди мин зы:

Ру вим зў ди ту зы: Зак хур ди эр зы Сам муа, 5­Щи мэ зў ди ту зы: Хо рив ди эр зы Са фат, 6­Яхў ти зў ди ту зы: Ие фонний ди эр зы Ха лев, 7­Исса хар зў ди ту зы: Юсуф ди эр зы Игал, 8­Еф рем зў ди ту зы: На вин ди эр зы Осия, 9­Вениа мин зў ди ту зы: Ра фуй ди эр зы Фал тий, 10­За ву лон зў ди ту зы: Со диев ди эр зы Гад диил, 11­Ма нас сия зў ди ту зы: Су сий ди эр зы Гад дий, 12­Дан зў ди ту зы: Ге мал ли ди эр зы Ам миил, 13­Асир зў ди ту зы: Ми хаилев ди эр зы Се фур, 14­Неф фа лим зў ди ту зы: Вов сиди эр зы Нах бий, 15­Гад зў ди ту зы: Махи ди эр зы Геуил.

318

Фур 13

16­Зу ба җы шы эр гә ца кан жын Му са да фа ди җё ца нэ гә ди фон чи ли. Му са ба На вин ди эр зы Осия ди мин зы җё-чын Иса ли.

17­Му са ба та му да фа чи ди сы хур, ги та му фә ди: – Ни му җы хур да җы тар до Ха наан ди фон ди нан-

бон гә, йи ху шон сан ди фон. 18­Ни му кан йихар, нэ гә ди фон сы за му җя ди; нэ тар җў ди дуә шо жын; та му ди җин да ма бу да. 19­Ни му кан йихар, нэ тар ди ди ха ма хо; жын му зэ чын ни җў ди ни ма хуэй җә сы зэ йин пан ни ни. 20­Ни му кан йихар, нэ тар ди ди фу җү ма бу фу җү зэ му сы ю фу ма мәю? Ни му да нэ тар на хуэй лэ щер го тян. (Нэ гә сы хур пу то фу ли).

21­Җы шы эр гә ца кан жын чи ли, да Син са вә да тур йи чыр до Ре хов ди фон шон ца ли. (Ре хов зэ Емаф ди фон гын чян ни). 22­Та му щян ту ни до ли нан бон гә ли, йи ху зу-до Хев рон ли. Енак ди ху бый Ахи ман, Се сай дэ Фал май лян та му ди җя щя зэ җы гә ди фон шон җў ди ни. (Хев рон би Еги пет ди Цо ан чын пу зо гэ ди чи нян). 23­Шы эр гә ца кан жын до ли Ес хол пин чуан ли, зэ нэ тар гә ха лэ ли йи җуа зы пу то. Пу то җуа зы зу нэ му җун ди йи мяр, лён гә нан жын ба та на бон зы гон челэ ли. Та му хан на хуэй лэ-ли щер шы лю лян ин жир. 24­Та му ба нэ гә чуан до ди фон җё ли гә Ес хол*, йин цы сы исраил жын му зэ нэ тар гә ха-лэ ли йи да пу то җуа зы.

25­Шы эр гә ца кан жын ба нэ ще зы ди фон ца ли сы шы тян, йи ху та му хуэй лэ 26­до ли Фа ран са вә ни ди Ка дес ди фон-ли. Зэ нэ тар та му до Му са, Ха ру нэ лян чүан исраил жын-му ди мян чян ли. Та му ба йи че җян ха ди фә ли зэ му сы ба на хуэй лэ ди го тян ги да җя зы ги, җё та му кан ли. 27­Та му ги Му са хуэй да ли:

– Ни ба вә му да фа чи ди нэ гә ди фон вә му ду ца ли. Нэ-гә ди фон җын шы фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Ни му кан, җы зу сы нэ гә ди шон җон ди го тян.

* ­13:24­ «Ес­хол»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Йи җуа зы пу то».

319

Фур 14

28­Кә сы нэ гә ди фон ди жын му ди җин да ди хын. Та му ди чын пу да ди хын. Чын пу ди чён го ди хын. Вә му хан зэ нэ-тар җян гуә Енак ди ху бый. 29­Ама лик жынму зэ нан бон гә җў ди ни; хеттей жын му, иевусей жын му дэ амор рей жынму зэ сан ди фон ни җў ди ни. Ха нан ей жын му зэ Дахэди дэ Иор дан хә ди бон гәр ни җў ди ни.

30­Ха лев ги Му са мян чян зан ди жын му фә ди җё та му нан вын ха ни:

– За му җы хур че лэ, зу, ян дин ба нэ гә ди фон җан шон. За му ди җин гу ни.

31­Кә сы лян Ха лев йи дар ни чи ди нэ ще жын фә ди: – Бә, за му мәю нэ му да ди җин, ба та му да бу бэ. Нэ тар

жын му ди җин би за му ди да. 32­Зу җы му җя та му зэ исраил жын му ди дон җун ни бу

җын ди фә нэ гә ди фон ди ни. Та му фә ди: – Нэ гә ди тў ги нэ тар җў ди жын му ги бу шон йүн ди

шу чын. Нэ тар җў ди йи че жын ди гә зы да ди хын. 33­Вә му хан зэ нэ тар җян ли да хан зы жын му ли – Енак ди ху бый. Вә му җүә му ди, вә му зэ та му ди мян чян зу щён ма за йи ён.

Исраил­жын­му­гон­до­ди­ни­

14­Исраил жын му лян кў дэ хан ди пә фан ли җын җыр йи вэ щи. 2­Та му ба Му са лян Ха ру нэ гон до ди:

– За му дан зэ Еги пет хуэй җә сы зэ җы гә са вә ни ву чон-ли би җы гә ду хо щер! 3­Ви са Җў ба вә му лин до җы тар ли? Дўш ман пу шон лэ, ба за му ян дин да сы ни! Та му ба за му ди щи фу зы лян ва му ян дин дё шон зу ни! Зу, за му йүан хуэй вон Еги пет гуә чи бу хо ма?

4­Йи ху та му йи гә ги йи гә фә ди: – Дуй ди ни, за му җян чўлэ йи гә лин шу, җё та ба за му

йүан хуэй лин до Еги пет! 5­Му са лян Ха ру нэ па до мин жын ди мян чян ли. 6­На вин-

ди эр зы Иса лян Ие фонния ди эр зы Ха лев (та му лён гәр сы ца нэ гә ди фон ди жын) пә фан ди, щин ни нан шу ди, ба йи шон чә лан 7­ги мин жын фә ди:

320

Фур 14

– Вә му ца кан ха ди нэ гә ди фон йи че хо ди хын. 8­Җў дан до за му шон ра зы, Та ба за му лин до нэ тар чи ни, ба нэ гә фу җү, тон ню нэ зы дэ фын ми ди ди фон ги за му ги ги ни. 9­Ни му бә фан дуй Җў ли, е бә хэ па нэ гә ди фон шон җў ди жын му. За му ба та му ян дин да бэ ни. Та му мәю бо хў гә-җя ди җин, кә сы Җў лян за му зэ йи дар ни ни. Йин ви җы гә ни му бә хэ па ли!

10­Кә сы да җя ба шы ту на до шу ни, щён ба Иса лян Ха лев да сы ни. Мын мын жын му кан җян ли: Җў ди гуон лён лэ, луә до Хў да ди гуй җун җон фон шон ли.

Му­са­ви­мин­жын­чи­то­Хў­да­ди­ни­11­Җў ги Му са фә ди: – Җы ще зы жын хан до җи сы кан бу че Вә ни? Хан до

җи сы та му бу щин фу Вә ни? Суй жан Вә ги та му щян ли дуә шо кэ ра мэ ти еба, та му хан бу щин фу Вә. 12­Вә җё вын-бин ба та му йи ман щё ме дё ни, йи ху Вә җё ни лян ни ди ху бый чын ха ви да мин зў ни.

13­Кә сы Му са ги Җў фә ди: – Хў да-я! Ни на Ни ди да ли лён ба җы ще зы жын да

Еги пет лин чў лэ ли. Еги пет жын му ба Ни ги Ни ди мин жын ган хади сы чин тин җян, 14­йи ху та му ги җы гә ди фон шон җў ди жын му ба җы гә фә ни. Җы тар җў ди жын му ду тин-гуә: Ни, Җў, лян вә му зэ йи дар ни ни. Ни ди йүн цэ зан ха, ба вә му шан чў ди сы хур, Ни җё вә му ба Ни мян дуй мян кан җян ли. Бый тян Ни зэ йүн цэ ди җў зы ли ту лин вә му-ди ни, хи ли Ни зэ хуә җў зы ли ту лин вә му ди ни. 15­Ни дан ба Ни ди мин жын щё ме дё, нэ ще зы мин зў тин җян Ни ди ви да мин шын фә ни: 16­Ни зэ са вә ни ба Ни ди мин жын щё ме дё ли, йин цы сы Ни мәю нын гў ба та му лин до Ни гә җя ги та му щү ха ди ди фон шон чи. 17­Йин ви җы гә, Җў, вә чи то Ни ди ни, Ни ба Ни ди ви да ли лён щян ги, җё Ни щү ха ди хуа чын. Ни зо чян фә гуә: 18­«Вә сы Җў, Вә ди жын нэ да ди хын, Вә ди щин ван ди хын зэ му сы Вә фон шә гў на хар лян зуй ни. Кә сы ви нён-ло зы ди гў на хар, Вә ян дин зуй

321

Фур 14

та му ди ху бый ни, йи чыр до ди сан, сы бый зы». 19­Җў, вә чи то Ни ди ни: Ни җо чў Ни ди ви да ди, мә гэ бян ди щи нэ ба Ни ди җы ще жын ди гў на хар фон шә, зу щён да Еги пет чў лэ ди да шон, Ни ба та му фон шә ли ди йи ён.

20­Җў хуэй да ди: – Вә җо чў ни ди чи то фон шә та му ни. 21­Вә, Җў, йи на-

вар хуә ди ни, Вә ди гуон лён ба ди мян җо лёнди ни, 22­Вә дў җу ди ни: җы ще жын бу җин до нэ гә ди фон шон. Та му җян гуә Вә ди гуон лён, җян гуә Вә зэ Еги пет ди са вә ни щян ха ди йи че кэ ра мэ ти, кә сы та му йи хуэй лян йи хуэй зы ян Вә ди жын нэди ни, бу щён тин Вә ди хуа. 23­Та му бу җин Вә зо чян ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди-фон. Сый гон до Вә, йи гә ду бу җян нэ гә ди фон. 24­Кә сы Вә ди нў Ха лев лян җы ще жын бу йи ён. Та шы щин-шы-йи ди тин ли Вә ди хуа ли, йин ви җы гә Вә ба та лин до та ца кан ха ди нэ гә ди фон ни. Ха лев ди ху бый е ба нэ гә ди фон җан шон ни, 25­нэ зу сы ама лик жынму дэ ха нан ей жын му җы хур җў ди пин чуан. Мир гә ни му җә гуә чи, да са вә ни җо чў Хун хэ чи.

Җў­ви­исраил­жын­му­ди­гон­до­зуй­ли­та­му­ли­26­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 27­Җы ще ха жын до җи сы хан гон до Вә ни? Вә ба та му

гон до ди хуа кә җя тин гу ли! 28­Ни җы хур ги та му фә ги: Вә, Җў, на Вә ди йи на вар ди мин дў җу ди ни, ни му ё са ли, Вә зу җо чў ни му ди хуа ги ни му ган ни. 29­Ни му ду ван дё ни, ба ни му ди мэ ти пе дё са вә ни ни. Йин цы сы ни му гон до Вә ли, ни му ли ту ди да эр шы суй да шон ди йи гә жын ду бу җин нэ гә ди фон. 30­Вә зо чян щү ли, җё ни му җў до нэ-тар ни, кә сы җы хур Вә фә ди: чў гуә Ха лев лян Иса, сый ду бу җин нэ гә ди фон. 31­Ни му фә ли, дўш ман му ба ни му ди ва му нын дё шон зу. Кә сы Вә ба та му лин до ни му кан бу-че ди ди фон чи ни. Нэ гә ди фон вон ху чын ха та му ди җя ни, 32­кә сы ни му гә җя зэ җы са вә ни ван дё ни. 33­Ви ни му ди бу щин фу ни му ди эр нү шу зуй ни: та му зэ җы гә са вә ни

322

Фур 14

юҗуан сы шы нян ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ни му ду ву чон дё ни. 34­Ни му ба нэ гә ди фон ца кан ли сы шы тян, йин ви җы гә ни му шу сы шы нян ди зуй ни: йи нян ви йи-тян. Җё ни му җы ха: Вә ба ни му дан лё ха, нэ хур лян ни му йү са ни. 35­Вә, Җў, ги ни му фә шы хуа ни: Вә ги фан дуй ха Вә ди ха жын му за му җя фә ли, зу нэ му җя ган ни. Ни му ду зэ җы гә са вә ни ван дё ни!

36‑37­Җи сы Му са да фа чи ди ца кан нэ гә ди фон ди җигә жын хуэй лэ, та му фә ли нэ гә ди фон ди җя хуа ли, җё мин-жын че лэ, гон до Җў ли. Йин ви җы гә Җў җё җы ще жын хэ ли вын бин, ву чон ли. 38­Ца кан нэ гә ди фон ди шы эр гә жын ли ту гуон На вин ди эр зы Иса лян Ие фонний ди эр зы Ха лев лён гәр шын ха ли.

Исраил­жын­му­хан­фан­дуй­ли­Җў­ли­(Чун­фә­фа­лү­1:41‑46)­

39­Му са ба Җў ди хуа ги исраил жын му фә ги ли. Да җя тин җян җы гә хуа тэ пә фан ха ли. 40­Ди эр тян ган зо йи зор жын му шы кан ди щён ба сан ди фон чён шон ни. Та му фә ди:

– Щян зэ вә му до Җў ги за му щү ха ди нэ гә ди фон шон шә лү бян йи ли. Вә му жын чын вә му ган хади гў на хар ни.

41­Кә сы Му са ги та му фә ди: – Ви са ни му до җы хур хан бу тин Җў ди хуа? Ни му щён

ган ди сы чин йи дяр ду бу чын! 42­Зан ха, ни му бә чи! Җў лян ни му мә зэ йи дар ни ди йи мяр, дўш ман ба ни му да-бэ ни. 43­Җи сы ни му ба ама лик жынму дэ ха нан ей жын му пын җян, та му лян ни му да до йи дар ни, ян дин ба ни му щё ме дё ни, йин цы сы ни му да Җў гын чян җуан гуә чи ли, мә щин гын шон Та зу.

44­Җў ди хә тун щён зы лян Му са да йин пан ни мә нуә вәр, зу җы гә еба, жын му ба гә җя ди дан зы фон да шон ли сан ди фон ли. 45­Нэ гә сан ди фон шон җў ди ама лик жынму дэ ха нан ей жын му пу шон та му лэ, ба нэ ще исраил жын да-бэ ли, йи чыр җуй до Хор ма ди фон ни ли.

323

Фур 15

Җү­гўр­ба­ни­ди­фа­лү­

15­Җў ги Му са фә ди: – Ни ги исраил жын му фә ги: 2­җи сы ни му до ли Җў

ги ни му щү ха ди ди фон шон, ни му ян дин ё зун хў җы ще фа лү ни.

3­Сый дан ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён җү йи гә гўр ба ни, хуэй җә сы җё мын җе чи шон щён ги Җў җү шо-ди гўр ба ни, хуэй җә сы дан лин са гўр ба ни, та ба по ню, гун-ён, ён го зы зэ му сы җү лү ду нын җү. Җы ще зы гўр ба-ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 4‑5­Нэ гә жын лян ги Җў җү ги ди мый йи гә ён го зы йи дар ни, хан ба лян йи гә литр чин-ю хуә ха ди йи гә ки ло мян зэ му сы йи гә литр пу то җю ё на лэ ни. 6­Җү гун-ён ди сы хур йи дар ни хан ё на лэ лян йи гә бан литр чин-ю хуә ха ди лён гә килоди мян 7­дэ йи гә бан литр пу то җю ни. Җы ще гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 8­Сый дан ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён ги Җў ба по ню җү чын шо дё ди хуэй җә сы пин нан ди гўр ба ни, 9­нэ хур та хан ё на лэ лян лён гә литр чин-ю хуә ха сан гә ки ло мян 10­дэ лён гә литр пу то җю ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.

11­Җү по ню, гун-ён, ён го зы хуэй җә сы җү лү ди сы хур ду ё җы му җя бан ни. 12­Җо чў сын лин ди фур ни му ги мый йи гә гўр ба ни җы му җя ё бан ни. 13­Мый йи гә исраил жын ги Җў җү шо ди гўр ба ни ди сы хур, ви җё Җў ра зы, ян дин ё җы му җя бан ни. 14­Зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын, на па та гуон зан җи тян хуэй җә сы зэ нэ тар җў ло ни, та дан сы ги Җў җү шо ди гўр ба ни җё Та ра зы, та е, зу щён исраил жын йи ён, ё зун хў җы гә фа лү ни. 15­Ни му гә җя дэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. Ни му лян та му зэ Җў ди мян чян ду сы йи мур-йи-ён ди. 16­Йин ви җы гә йи ён ди фа лү лян фын фу йи мур-йи ён зэ ни му шон ни, е зэ та му шон ни.

17­Җў җё Му са ги исраил жын му ба җы ще хуа фә ги ни:

324

Фур 15

– 18­Җи сы ни му до ли Вә ги ни му ги ха ди ди фон шон, ни му ян дин ё зун хў җы ще фа лү ни. 19­Ни му зэ нэ тар ди ди-шон җун са еба, ба җы гә ян дин ё ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 20­Луә мә мә ди сы хур, ни му ё на ту йи гә шу ха ди мый зы ни, ба луә ха ту йи гә мә мә бин зы ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Ба җы гә ли щин, зу щён зэ чон шон да лён шы ди ли щин йи ён, ги Җў ё дуан ги ни. 21­Ни му йи на вар ё да йи че луә ха ди мә мә ли ту ба ту йи гә мә мә дуан чын гуй җун ли щин ни.

22­– Ни му дан мә фончў ба Җў ди фын фу ли ту ди йи гә фын фу пә лан 23­(ба җы ще фын фу Җў җё Му са ги ни му зо чян ги ги ли, җё ни му йи ху йи на вар зун хў ни), 24­сы сый дан мә җы до йү ха ди җы гә сы чин, йи ху жын му ба җы гә цэ җы до ли, нэ хур мин жын җо чў фа лү ё на лэ йи гә пон ю-ва зы, мян дэ пу то җю ни, ба та җү чын шо ди гўр ба ни ни. Ба йи гә җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 25­Зу җы муҗя Исраил ди ахун ё ба жын му ди йи че гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та му ди гў на хар фон шә ни, йин цы сы та му мә җы до ган гў на хар ли; та му ви та му ди гў на хар ги Җў ба шо ди гўр ба ни дэ вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү ги ли. 26­Зу җы му җя Җў ба йи че исраил жын лян та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын му ди гў на хар фон шә ни, йин-цы сы та му мә җы до ди цуә ли.

27­Ни му ли ту на йигә жын дан мә җы до ган җы му җя ди гў на хар ли, нэ хур җё та ла лэ йи суй ди йи гә му җү лүр; ба та җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 28­Зу җы-му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын мә җы до ди, зэ Җў мян чян ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. 29­Исраил жын хуэй җә сы вэ гуй-жын дан мә җы до ди ган гў на хар ли, та му йи мур-йи ён ё зун хў фа лү ни.

30­Кә сы на йигә исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дэ-гўйир ди дан ган гў на хар, та дэ цэ Җў ди ни, нэ хур ба та ди мин зы да Та ди мин жын ли ту ян дин ё чү дё ни, 31­йин цы сы

325

Фур 16

та бу тин Җў ди хуа, дэ гўйир ди мә зун хў Та ди фын фу; та ю гў на хар ни, та ди зуй зэ та шон ни.

Мә­зун­хў­шан­бэ­ди­йи­гә­жын­32­Исраил жын му хан зэ са вә ни ди сы хур, та му шан бэ

нэ йи тян ба шу цэ хуә ди йи гә исраил жын зо җуә ли. 33­Ба җы гә жын лин до Му са, Ха ру нэ лян йи че исраил жын ди мян чян ли, 34­йи хў ядо бан фон зыни ли, йин цы сы нэ хур бу җы до ги та дин са зуй ни. 35­Йи ху Җў ги Му са фә ди:

– Ги җы гә жын ян дин ё дин сы зуй ни; йи че исраил жын ду ё зэ йин пан вэ ту на шы ту ба та да сы ни.

36­Исраил жын му ба җы гә жын лин до йин пан вэ ту, җо чў Җў ди фын фу, на шы ту ба та да сы ли.

Ги­йи­шон­бян­бянзы­шон­фын­суй­зы­ди­фа­лү­(Чун­фә­фа­лү­22:12;­Мф­23:5)­

37­Җў ги Му са хан фә ди: – 38­Ни ги исраил жын му фә ги: «Ни му ги йи шон бян-

бянзы шон ба суй зы ё дё шон ни; ги мый йи гә суй зы ли ту ба дан чин янсый ди щян бян шон. Ни му йи на вар ё җы му җя ган ни. 39­Җы ще суй зы ги ни му чын ха йи гә җи хо ни: ни-му са сы хур ба җы ще суй зы дан кан җян, зу ба Вә ди йи че фын фу җи че лэ ни, җо чў та му ган ни. Зу җы му җя ни му да Вә ди мян чян җуан бу гуә чи, гын шон гә җя ди вон щён бу зу. 40­Җы ще суй зы ги ни му ти фә ди сы җё ни му зун хў Вә ди йи че фын фу ни, җо чў та му ган ни, ни му зу чын ха Вә җян-чў лэ ди гуй җун жын му ни. 41­Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә зо чян ба ни му да Еги пет лин чў лэ, ги ни му дон Хў да ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў».

Ко­ра,­Да­фан­лян­Ави­рон­ди­зо­фан­

16­­1‑2­Ко ра (та сы Ле вий ди йи гә ху бый, та сы Кааф җя щя ди Иц гар ди эр зы) зэ му сы Ру вим ди сан гә

ху бый – Елиав ди эр зы Да фан дэ Ави рон, Фа леф ди эр зы Ав нан фан дуй ли Му са ли. Лян та му йи дар ни хан ю 250

326

Фур 16

мин шын да ди, да мин жын литу җян чў лэ ди лин шу ни. 3­Та му йи дар ни шудо Му са лян Ха ру нэ ди мян чян фә ди:

– Гу ли, ни му зэ бә җуон вон ли! Исраил ди йи че жын ду сы Җў җян чў лэ ди гуй җун жын; Җў лян вә му зэ йи дар ни ни. Ви са ни му ба гә җя би Җў җян чў лэ ди мин жын тэ ди го?

4­Му са тин җян җы гә хуа, зу гуй до ди ха чи то ли Хў да ли. 5­Йи ху та ги Ко ра лян та ди йи ба зы жын фә ди:

– Мир гә ган зо Җў ги за му зы ги ни, сый сы Та ди, җян-чў лэ ди гуй җун жын, нэ хур Җў җё нэ гә жын чын ха Та ди хуә җи ни. 6‑7­Мир гә ган зо ни лян ни ди йи ба зы жын ба шо щён ди суй хуә лу на шон, ли ту ба җуә ди мый лян шо ди щён җуон шон, на до Җў мян чян. Йи ху за му кан, Җў да за му ли ту ба сый җян чў лэ ли. Гу ли, ни му җы җигә ле вит-жын му, гу ли, бә җуон вон ли!

8­Му са хан ги Ко ра фә ди: – Ни му, җы җигә ле вит жын му, тин йихар! 9­Исраил-

жын му ди Хў да ба ни му лян дан лин жын му фын кэ ли, җё ни му нын до Та гын чян, җё ни му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сын ни зэ му сы фу сы исраил жын му ни. Җы гә хан ги ни му бу гу ма? 10­Җў җё ни му лян дан лин ле вит жын му нын до Та гын чян ли еба, ни му хан щён ба Исраил ахун ди ви фын җан шон ни ма?! 11­Ни му гон до Ха-ру нэ ди ни, шы да шы – җы сы ни лян ни ди йи ба зы жын фан дуй Җў ли!

12­Му са ба жын му да фа чи, җё ба Да фан лян Ави рон җё-ди лэ ни, кә сы та му фә ди:

– Вә му бу чи! 13­Ни ба вә му да фу җү ди фон шон лин чў-лэ (нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни), җё вә му зэ җы гә са вә ни ву чон ни, җы гә хан ги ни бу гу ма?! Ни хан щён ги вә му дон вон зы гуан вә му ни ма? 14­Ни ба вә му мә лин до тон ню нэ зы лян фын ми фу җү ди фон шон, е ги вә му мә ги тан до лян пу то йүан зы, җё та му чын ха вә му ди фу гуй. Җы хур ни хан щён хун вә му ни ма? Вә му бу чи!

15­Му са чи шон лэ ги Җў фә ди:

327

Фур 16

– Хў да-я! Чи то ди җё Ни бә җе шу җы ще жын ди гўр-ба ни. Вә ги та му сы сый мә сы гуә ха щин; вә ба та му ди йи гә лү ва зы ду мә на гуә.

16­Му са ги Ко ра фә ди: – Мир гә ни лян 250 гын шон ни ди жын ду ё лэ ни, до

Хў да ди гуй җун җон фон мян чян ни. Ха ру нэ е до нэ тар ни. 17­Ни му мый йи гә жын ба гә җя ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ли ту ба шо ди щён җуон шон, зан до Җў ди мян чян.

18­Та му мый йи гә жын ба шо щён ди суй хуә лу на лэ, ли-ту ба җуә ди мый лян щён җуон шон, лян Му са дэ Ха ру нэ йи дар ни зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ли. 19­Ко ра ба йи че исраил жын шудо Хў да ди гуй җун җон-фон ди мын чян ту, мян дуй мян зан до Му са дэ Ха ру нэ гын чян ли. Зу нэ гә сы хур Җў щян ха ди гуон лён ба йи че жын җо лён ли. 20­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:

– 21­Ни му да җы ще жын гын чян зу дё, зан йүан, Вә ба та му дон вәр щё ме дё ни.

22­Кә сы Му са лян Ха ру нэ гуй до ди ха чи то ли: – Хў да-я! Ни сы йи че хуә вар ди Хў да! Вә му ли ту йи гә

жын ган гў на хар ли, нан дый Ни ги йи че жын сын чи ни ма? 23­Җў ги Му са фә ди: – 24­Ни ги мин жын фә ги, җё та му ли Ко ра, Да фан дэ

Ави рон ди җон фон зан йүан. 25­Му са лян Исраил ди ло жын му йи дар ни до Да фан лян

Ави рон ди җон фон нэ тар чи ли. 26­Та ги мин жын фә ди: – Ни му да җы ще ю гў на хар ди жын му ди җон фон гын чян

гуә чи, е бә ду та му ди сы са дун щи. Ни му дан бу тин, ба ни му ви та му ди гў на хар лян та му йи дар ни е нын щё ме дё.

27­Та му зу да Ко ра, Да фан дэ Ави рон ди җон фон гын чян гуә чи ли.

Да фан, Ави рон лян гә җя ди щи фу зы дэ ва му чў лэ, зэ гә җя җон фон ди мын ку ни зан ди ни. 28­Му са ги мин жын фә ди:

– Җы хур җё ни му җы ха, Җў ба вә да фа лэ җё ган җы ще сы чин ни, бусы вә гә җя щён җы му җя ган. 29­Җў ги җы ще

328

Фур 16

жын дан бу дин зуй, та му дан зу щён дан лин жын йи ён бу зуә нан, пин пин-нан нан ди ву чон, нэ хур ни му җы ха: җы бусы Җў ба вә да фа лэ ли. 30­Кә сы Җў дан щян чў лэ йи гә кэ ра мэ ти, сы сый йүн зун мә җян гуә ди сы чин, җё ди ба та ди ку җон кэ, ба җы ще жын лян та му ди йи че дун щи ян ха чи, җё та му хуә хуә ди ха до дуә зэ хэ ли ту, нэ хур ни му зу җы ха ни, җы ще жын фан дуй Җў ли.

31‑32­Му са җён ба җы ще хуа фә ван, Ко ра, Да фан дэ Ави-рон җүә ди ха ди ди бе кэ, та му лян та му җя ни ди жын дэ йи че дун щи де ха чи ли. 33­Та му хуә хуә ди лян та му ди дун щи йи дар ни ха до дуә зэ хэ ли ту ли. Го ту ди ди йүан хуэй хә чў ли, та му бу җян ли. 34­Нэ тар зан ди йи че исраил жын тин җян та му ди да кў-луан ху да нэ тар по дё, хан туә ли:

– Куэ по, куэ по! Эё, хэ па сы ли! Кан, җё ди ба за му е бә ян ха чи ли!

35­Йи ху Җў да фа ха лэ ди хуә ба нэ 250 жын шо сы ли (зо чян та му ги гә җя ди суй хуә лў ли ту ба шо ди щён җуон шон, на до Җў мян чян ли).

Шо­щён­ди­но­но­зы­36­Җў ги Му са фә ди: – 37­Ни чи, ги Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Елеазар

фә ги, җё та ба нэ ще хуә шо сы ди жын му ди йи че шын-ха ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ба ли ту шо ха ди хуэй са до дан лин ди фон шон, йин цы сы шо щён ди суй хуә лу сы гуй җун ди. 38­Ба шо щён ди суй хуә лу на до Җў мян чян ди сы хур, та му чын ха гуй җун ди ни. Йин ви җы гә ба ви гә-җя ди гў на хар щё ме дё ли ди җы ще жын ди шо щён ди хуә лу на чи, да чын бә пян зы, ги шо гўр ба ни ди җуә зы зў йи гә гэ зы. Җы гә гэ зы ги исраил жын му чын ха йи гә җи хо ни.

39­Елеазар ахун ба нэ ще шо щён ди суй хуә лу на лэ, да-чын бә пян зы, ги шо гўр ба ни ди җуә зы зў ли йи гә гэ зы, 40­җё исраил жын му җи че лэ ни, сый дан бусы Ха ру нэ ди ху бый, та бу нын ги Җў шо щён. Сый дан бу тин хуа, ба та, зу лян Ко ра дэ та ди йи ба зы жын йи ён, е щё ме дё ни.

329

Фур 17

Елеазар ахун ба җы гә сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.

Ха­ру­нэ­ба­мин­жын­ди­мин­җю­ха­ли­41­Ди эр тян йи че исраил жын гон до Му са лян Ха ру нэ-

ди фә сы: – Ни му ба Җў ди мин жын да сы ли! 42­Та му шудо йи дар ни фан дуй Му са лян Ха ру нэ ди ни,

йи ху да җя ба ту җо чў Хў да ди гуй җун җон фон җуан гуә-чи йи кан са, йүн цэ ба гуй җун җон фон шанчў ли: Җў ди гуон лён е щян чў лэ ли. 43­Му са лян Ха ру нэ до ли гуй җун җон фон гын чян ли; 44­Җў ги Му са фә ди:

– 45­Ни му да җы ще жын гын чян зу дё. Вә җы хур ба та му йи ха щё ме дё ни!

Та му лён гәр гуй до ди ха ли. 46­Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни ба ни ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ба шо гўр-

ба ни ди җуә зы шон ди мый дэ щён җуон дё ли ту, куэ куэ ди на до мин жын нэ тар, ба та му ди гў на хар вон бый ни щи дё! Ни куэ чи! Җў чи шон лэ ли, ба вын бин кә җя щян чў лэ ли.

47­Ха ру нэ тин ли Му са ди хуа ли, куэ куэ по ди чи, ба шо щён ди суй хуә лу на до жын му ди дон җун ни ли. Та кан җян-ли, ба вын бин кә җя щян чў лэ ли. Та зу ба щён гә до хуә шон, ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 48­Ха ру нэ зан до хуә жын му ди дэ ву чон жын му ди дон җун ни ли – вын бин зу җў ха ли. 49­Бу суан лян Ко ра йи дар ни ву чон дё ди жын, нэ йи тян йи ман ву чон ли 14 700 жын. 50­Вын бин җў ли ди йи ху, Ха ру нэ хуэ йли Хў да ди гуй җун җон фон ли, лян Му са зан до мын гын чян ли.

Ха­ру­нэ­ди­җў­гун­зы­

17­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му ги ни на лэ

шы эр гә җў гун зы, да мый йи гә зў ди лин шу гын чян на лэ йи гә җў гун зы. Ги җў гун зы го ту җё ба та ди мин зы ще шон. 3­Ба Ха ру нэ ди мин зы щедо Ле вий зў ди җў гун зы шон. Мый

330

Фур 18

йи гә зў ди лин шу гын чян – йи гә җў гун зы. 4­Ни ба җы шы эр гә җў гун зы на до Вә ди гуй җун җон фон ли ту, гә до хә тун щён зы ди мян чян, зу сы Вә лян ни йү мян ди вәр гын чян. 5­Вә дан ба сый җян чўлэ, нэ гә жын ди җў гун зы шон ё кэ хуар ни. Зу җы му җя Вә зэ бу җё исраил жын му гон до ни му.

6­Му са ги исраил жын му фә ли, зу җы му җя мый йи гә зў ди лин шу ба җў гун зы на лэ ли. Му са йи ман шу ли шы эр гә җў гун зы (Ха ру нэ ди җў гун зы е зэ та му ли ту ни). 7­Му са ба җы йи че җў гун зы на до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, гә до Җў ди хә тун щён зы мян чян ли.

8­Ди эр тян Му са җин ли Хў да ди гуй җун җон фон ни йи-кан са: Ле вий ху бый ди Ха ру нэ ди җў гун зы шон кэ ли хуар-ли: җў гун зы го ту чў лэ ли гә хуар гў дўр, йи ху кэ ли хуар ли зэ му сы җе ли ба данли! 9­Му са ба йи че җў гун зы на шон, ги исраил жын му зы ги ли. Да җя ба йү ха ди сы чин җян ли, йи ху лин шу му ба гә җя ди җў гун зы йүан хуэй на шон ли. 10­Җў ги Му са фә ди:

– Ни ба Ха ру нэ ди җў гун зы йүан хуэй гә до хә тун щён зы мян чян. Җё җы гә ги фан дуй ха ди исраил жын му чын йи гә җи хо, җё та му җы ха: та му хан дан гон до, та му ду ву чон ни.

11­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. 12­Исраил жын му ги Му са фә ди: – Ни кан, җы хур вә му ду ву чон ни! Җы хур вә му ду ла-

до ли, йи ман ду ла до ли! 13­Сый дан до ли Хў да ди гуй җун җон фон гын чян, та ву чонди ни. Нан дый вә му ду ву чон-дёнима!

Исраил­ди­ахун­му­лян­ле­вит­жын­му­ё­зун­хў­ди­фын­фу­

18­Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Ни лян ни ди эр зы му, ни да да ди җя щя дан зэ

Хў да ди гуй җун җон фон ни фан ли зуй ли, ни му зу ви җы гә шу зуй ни. Кә сы ган Исраил ахун ди гун сы дан фан ли зуй ли, гуон ни лян ни ди эр зы му ви җы гә шу зуй ни. 2­Ни ба ни ди чин чин му, зу сы Ле вий зў ди жын-му ги гә җя на шон, җё та му лян ни йи дар ни ган та му ди

331

Фур 18

гун сы. Ни лян ни ди эр зы му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган Исраил ахун гун сы ди сы хур, җё та му ги ни му бон мон. 3­Та му ё ги ни му бон мон ни зэ му сы зэ гуй җун җон фон ли ту ган гә җя ди гун сы ни, кә сы та му бу нын ду Гуй җун вәр шон ди дэ шо гўр ба ни җуә зы шон ди гуй җун дун щи, йин цы сы ле вит жын му дан ду нэ ще дун щи, та му лян ни му ву чон ни. 4­Та му ё шын до ни гын чян, зэ Хў да-ди гуй җун җон фон ли ту ган за ён ди хуә ни, ган гә җя ди гун сы ни. Пон жын бу нын лян ни му йи дар ни ган гун-сы. 5­Гуон ни лян ни ди эр зы му нын зэ Гуй җун вәр шон дэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ган гун сы. Җы му җя җё Вә ги исраил жын му зэ бә хэ чи ли. 6­Җы сы Вә, Җў, гә җя да исраил жын му ли ту ба ни му ди чин чин му ле вит жын му җян чўлэ, ги ни му ги ги ли. Та му ё чын ха Вә ди ни, йин-ви җы гә та му нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гә җя ди гун сы. 7­Гуон ни лян ни ди эр зы му ё ган Исраил ахун ди гун сы ни, ба шо гўр ба ни җуә зы шон ди хуэй җә сы Дин гуй җун вәр шон ди дун щи ян дин ё гуан чў ни. Вә ба Исраил ахун ди гун сы гуон ги ни му дуан ги ли. Пон жын сый дан до Гуй җун вәр хуэй җә сы нэ тар ди дун щи гын-чян, ба та ян дин ё да сы ни.

Ги­Исраил­ахун­му­фын­ги­ди­йи­лэ­зы­8­Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Вә ба ни дин ха ли, җё ни җо кан ги Вә дуан ги ди йи че

гуй җун ли щин ни. Вә ба җы йи че ли щин ги ни лян ни ди ху бый дин чын йи на вар ди йи лэ зы ни. 9­Чў гуә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ди гўр ба ни, ба ги Вә җү ги ди дин гуй җун-ди йи че гўр ба ни ни на шон: мян гўр ба ни, вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни зэ му сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни. Җы ще гўр ба ни ду сы ни дэ ни ди ху бый ди. 10­Ни му ян дин зэ гуй җун вәр шон ё чы җы ще ли щи нни, гуон нан жын му нын чы, йин цы җы сы гуй җун чы ди.

11­Исраил жын му ги Вә дуан ги ди дан лин гуй җун ли щин е ё ги ни му шын ха ни. Вә ба җы ще ли щин ги ни лян ни ди

332

Фур 18

эр зы му дэ нү зы му ги ги ли, җё ни му йи на вар ю җы йи лэ-зы ни. Ни җя ни ди ган җин жын му ду нын чы җы гә чы ди.

12‑13­Вә щён ба исраил жын му нян нян ги Вә җү ги ди щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы, пу то җю дэ оли ва чин-ю ги ни му ги ги. Җы йи че ду сы ни му ди. Ни җя ни ди ган җин жын му ду нын чы җы ще ли щин.

14­Исраил жын му ги Вә ги ги ди, җё чын ха Вә ди йи на вар фу гуй ди дун щи, – җы ду сы ни му ди.

15­Исраил жын му ги Вә ги ги ди мый йи гә жын ди лян сын лин ди ту шур ду сы ни му ди. Кә сы ба мый йи гә ту шур эр ва зы дэ бу ган җин сын лин ди ту шур ё мэ хуэй лэ ни. Ни-му ян дин ба җы гә ди чян ё җе шу ха ни. 16­Жын ди ту шур эр ва зы йи гә йүә ди сы хур, ба та җо чў ахун ди суан фа ё на ву гә гуй җун йин чян мэ хуэй лэ ни. 17­Кә сы ба ню, ён лян җү лүр ди ту шур бә мэ хуэй лэ, ба та му йи ман ги Вә ё җү чын гўр ба ни ни. Ни ба җы ще сын лин ди ще са до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба та му кә лон ди ю шо дё. Җы гә щён ви до җё Вә ра зы ни. 18­Зу щён дуан чын гуй җун ли щин ди щүн ца зы лян ю да туй йи ён, Вә ба җы ще сын лин жу е ги ни му ги ги ли.

19­Вә ба исраил жын му ги Вә дуан ги ди йи че гуй җун ли-щин ги ни лян ни ди эр зы му дэ нү зы му ги ги ли, җё чын ха ни му йи на вар ди йи лэ зы ни. Җы сы Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин ха ди йи на вар ё зун ху ди хә тун.

20­Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Зэ исраил жын му ди ди шон ни мәю сы са фу гуй дэ

йи лэ зы. Вә сы Җў, Вә сы ни ди йи лэ зы, Вә сы ни ди фу гуй.

Ги­ле­вит­жын­му­фын­ги­ди­йи­лэ­зы­21­Җў фә ди: – Вә ги ле вит жын му ба исраил жын му ги Вә ги ги ди мый

йи гә шы чир ги ги ли. Җы сы ги та му ви гуй җун җон фон ни ган гун сы ди гун чян. 22­Исраил жын му ли ту дан лин сый ду бу нын до гуй җун җон фон гын чян; ви җы гә гў на хар та му ву чон ни. 23­Ле вит жын му зэ гуй җун җон фон ни ё ган гун сы ни; ви гә җя ди зуй ги хуэй да ни. Җы сы ни му дэ ни-

333

Фур 19

му ди ху бый йи на вар ё зун хў ди фа лү. Зэ исраил жын му ди җун җян ни ле вит жын му мәю йи на вар ди фу гуй, 24­йин цы сы Вә кә җя ги ле вит жын му ба исраил жын му ги Вә дуан ги-ди гуй җун ли щин ди шы чир фын ги ли. Йин ви җы гә Вә фә ли, зэ исраил жын му ди җун җян ни ле вит жын му мәю йи на вар ди фу гуй.

Ги­ле­вит­жын­му­фын­ха­ди­шы­чир­25­Җў ги Му са ги ди фын фу 26­җё та ги ле вит жын му фә ги ни: – Җў ба исраил жын му ги ди шы чир ги ни му ги ги ли.

Ни му на шон ди йи ху, ян дин ё да җы гә шы чир ли ту е на-чў лэ шы чир, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 27­Җы гә зу щён сы ни му гә җя ба җён шу ха ди лён шы дэ щин пу то җю җү ха ди гўр ба ни йи ён. 28­Зу җы му җя ни му да исраил жын му дуан ги ди шы чир ли ту е ги Җў ё дуан гуй җун ли щин ни. Ба җы гә ли щин ги Исраил ди ахун Ха ру нэ ё ги ги ни. 29­Да ни му шу ха ди йи че ли щин шон, ба дин хо ди дэ дин гуй-җун дун щи ги Җў җү ги.

30­Ни ги ле вит жын му фә ги: ни му ба дин хо ди йи лэ зы ги Җў җү ди сы хур, җы гә зу щён ни му ба җён шу ха ди лён-шы дэ щин пу то җю җү ха ди гўр ба ни йи ён. 31­Ба шын ха ди йи лэ зы ни му ги гә җя лю ха. Ни му лян җя ни ди жын му зэ мый йи гә вәр шон ду нын чы, йин цы җы сы ни му ви гуй-җун җон фон ни ган ди гун сы лин ха ди гун чян. 32­Ни му ги Җў ба дин хо ди йи лэ зы җү ги, йи ху чы шын ха ди, җы тар ни му мәю гў на хар. Кә сы ни му ба исраил жын му ги Җў дуан ги ди гуй җун ли щин бә зў зон ли, бә җё ни му ву чон.

Шо­дё­хуон­ян­сый­ню­ди­хуэй­

19­Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2­Җы сы Вә ги исраил жын му ги ха ди фа лү, җё та му

ги ни ла лэ йи гә мәю дуан бян ди, йүн зун мә ли гуә ди ди хуон янсый ди ню, 3­ни ба та ги Елеазар ахун җё до шу ни. Җё та ба ню да йин пан ни лачў чи зэ дё. 4­Елеазар ахун на зы ту ба ню ди ще ё зан йихар ни, җо чў Хў да ди гуй җун

334

Фур 19

җон фон ди чян мян са чи бян ни. 5­Ба җы гә ню хў лун лун-ди, лян пи зы дэ жу, ще, чон чон-дўдў ду ё зэ Исраил ди ахун мян чян шо дё ни. 6­Йи ху Исраил ди ахун ё на йи куэ щүә сун фу, йи ба ис соп цо лян йи җе зы шын хун янсый ди ён мо пе до хуә ли ту ни. 7­Ба җы гә зў ли ди йи ху, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, нэ хур та цэ нын җин йин пан ни. Зу җы гә еба, йи чыр до ху шон та хан сы бу ган җин ди. 8­Шо ли ню ди нэ гә жын е ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни. Та е, зу лян Исраил ди ахун йи ён, йи чыр до ху шон хан сы бу-ган җин ди. 9­Җы гә ди йи ху йи гә ган җин жын ба җы гә ню шо дё ди хуэй ё шудо йи дар ни, гә до йин пан вэ ту ди йи гә ган җин вәр шон ни. Ба җы гә хуэй зэ нэ тар ё хў чў ни, йи-ху ба җы гә хуэй ё са до фи ли ту ни. Зу җы му җя ба фи зў ган җин, щи Исраил ди йи че жын му ни, вон бый ни щи та му ди гў на хар ни. 10­Шу ли хуэй ди жын ян дин ба йи шон ё щи җин ни, йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди. Исраил-жын му лян та му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни.

Сый­дан­ду­ли­мэ­ти­ли­11­Сый дан ду ли мэ ти ли, та җын җыр чи тян чын ха бу-

ган җин ди ни. 12­Ди сан тян дэ ди чи тян ди нэ йи тян та-му ян дин ё на җы гә фи щи абдэ зы ни, йи ху та цэ чын ха ган җин ди ни. Та дан җы му җя бу зў, нэ хур та бу чын ха ган җин ди. 13­Сый дан ду мэ ти ли, мә щи абдэ зы, та хан-сы бу ган җин ди. Зу җы му җя нэ гә жын ба Җў ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту ё чү дё ни.

14­Сый зэ гә җя ди җон фон ни ву чон ли, зэ җон фон ли-ту нэ гә сы хур юди жын хуэй җә сы җин лэ ди жын чи тян чын ха бу ган җин ди ни. 15­На йигә гуә шон хуэй җә сы гон зы-шон мә гэ гэ зы, та есы бу ган җин ди. 16­Сый дан ба да сы ди хуэй җә сы ву чон жын ди мэ ти, ба жын ди гў дў хуэй җә сы ба фын кын дуйи хар, нэ хур та чи тян чын ха бу ган җин ди ни.

335

Фур 20

17­Ни му ба шо дё хуон ян сый ню ди хуэй на шон, гә до гуә ли ту, ги го ту до щер чин фи, зў чын щи бу ган җин жын-ди фи. 18­Йи ху җё йи гә ган җин жын на йи ба ис соп цо зэ җы гә фи ли ту зан йихар, ба җон фон, җон фон ли ту ди йи че дун щи лян жын му сайи хар. Та ба ду ха жын гў дў ди, фын кын ди, да сы ди хуэй җә сы вон жын е ё сайи хар ни. 19­Ди сан тян лян ди чи тян ди нэ йи тян ган җин жын ё на фи ба нэ гә бу ган җин жын сайи хар ни, зў җы му җя ди чи тян ди нэ йи тян ба та зў чын ган җин ди ни. Нэ гә бу ган җин жын е ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы хан ё щи абдэ зы ни. Ху шон та зу чын ха ган җин ди ни.

20­Сый чын ха бу ган җин ди ли зэ му сы ба гә җя мә зў ган җин, нэ хур та сы бу ган җин ди, йин цы сы та на җы гә фи мә щи абдэ зы. Җы гә жын ба Җў ди гуй җун җон-фон зў бу ган җин ли, ба та ди мин зы ян дин ё да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 21­Ни му йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. Са ха фи ди нэ гә жын е ба гә җя ди йи шон на фи ё щи ни. Сый дан ба җы гә фи дуйи хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 22­Бу ган җин жын на па ба са дуйи хар, нэ гә дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; на па сый ба бу ган җин дун щи дуйи хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни.

Ка­дес­ди­фон­ни­йү­ха­ди­сы­чин­(Җе­фон­17:1‑7)­

20­Ту йи гә йүә ни исраил жын му до ли Син са вә ни, зэ Ка дес ди фон ни ба йин пан за ха ли. Ма риам ву чон-

ли, ба та ди мэ ти зу зэ нэ тар сун дё ли. 2­Нэ тар мәю хә ди фи, йин ви җы гә мин жын шудо Му са

лян Ха ру нэ гын чян, 3­гон до та му лён гәр фә ди: – Вә му зо чян лян вә му ди чин чин му йи дар ни зэ Җў

гын чян дан ву чон ли, нэ хур дуә му хо! 4­Ни му ви са ба вә му лин до җы гә са вә ни ли? Ни му щён җё вә му йи дар ни лян вә му ди сын лин ван дё җы тар ни ма? 5­Ни му ви са ба вә му да Еги пет лин чў лэ, лин до җы гә чүн, бу җон сы са ди ди-

336

Фур 20

шон ли? Җы тар мәю лён шы, мәю ин жир, пу то дэ шы лю; җы тар лян хә ди фи ду мәю!

6­Му са лян Ха ру нэ да жын му гын чян зу дё, зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ли. Та му гуй до ди ха ли; Җў щян ха ди гуон лён ба та му җо лён ли.

7­Җў ги Му са фә ди: – 8­Ни ба җў гун зы на шон, лян Ха ру нэ йи дар ни ба жын му

шудо йи дар ни. Йи ху зэ да җя ди мян чян зан ди нэ гә да шы ту ни му ги гә фын фу, фи зу да шы ту ли ту тон чў лэ ни. Зу җы-му җя ни ги мин жын ба фи ги ги, җё та му лян сын лин ду хә.

9­Му са ба Җў ди хуа тин ли, чи, ба хә тун щён зы мян чян гә ди җў гун зы на лэ ли.

10­Та лян Ха ру нэ җё йи че жын йи дар ни шудо да шы ту гын чян ли. Му са фә ди:

– Ни му җы ще фан дуй жын, тин йихар: җё вә му да җы гә да шы ту ли ту ба фи ги ни му на чў лэ ни ма?

11­Йи ху Му са ба җў гун зы гон челэ, лян та ба да шы ту на җў гун зы да ли лён ха, – йи да гў зы фи йи ха тон чў лэ ли; жын му лян сын лин ду хә ли.

12­Кә сы Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Ни му лён гәр ба исраил жын му бу нын лин до Вә ги

та му щү ха ди ди фон шон, йин цы сы ни му ди щин фу шо-ди хын, ни му зэ да җя ди мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын.

13­Җы гә сы чин сы зэ Ме ри ва ди фон ни йү ха ди. Исраил-жын му зэ җы тар гон до ли Җў ли; Җў зэ җы тар ги исраил-жын му ба Та ди ви да ли лён зы ги ли.

Едом­ди­хуон­шон­бу­җё­исраил­жын­му­гуә­та­ди­ди­фон­14­Му са да Ка дес ба гә җя ди сун щин жын му да фа до Едом-

ди хуон шон гын чян, җё та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни: – Ни ди чин чин, исраил жын му, ги ни фә хуа ди ни. Ба

вә му шу ха ди йи че нан ни җы до ни. 15­Вә му ди зў зў-бый бый до ли Еги пет, зэ нэ тар вә му җў ли хо шо гун фу. Еги пет жын му җә мә вә му ди зў зў-бый бый лян вә му ли, 16­вә му шын хуан ди

337

Фур 20

чи то ли Җў ли, җё Та ба вә му җю ха ни. Җў тин җян вә му ди шын хуан, да фа ди Та ди тян щян ба вә му да Еги пет лин чў-лэ ли. Җы хур вә му до ли Ка дес чын пу ни ли, җы гә чын пу зу зэ ни ди гуй җя ди бян бяр шон ни. 17­Чин ни ги вә му ги ку хуан, җё вә му да ни ди ди фон шон зу гуә чи. Вә му лян вә му ди сын лин да ни ди ди ни, пу то йүан зы ни бу гуә, вә му е бу хә ни му җин ли ту ди фи. Вә му гуон да хуон шон ди да лў шон зу ни, вон юбон гә е бу җә гуә чи, вон зуә бон гә е бу җә гуә чи, гуон да ни ди ди фон зу гуә чи ни.

18­Кә сы Едом ди хуон шон хуэй да ди: – Бу, бу дый чын! Вә җё ни му да вә ди ди фон шон бу

гуә! Ни му дан лэ, нэ хур вә ба җүн дуй да фа чи җё ба ни му ган чў чи ни.

19­Исраил жын му фә ди: – Вә му гуон зэ да лў шон зу ни. Вә му дэ вә му ди сын лин

дан хә ни ди фи, вә му ги ни му чў чян ни. Вә му гуон на вә му ди җүә зу гуә чи ни, җы йи гә чян ду бу җы.

20­Едом ди хуон шон кә фә ди: – Бу, бу дый чын! Ни му да вә ди ди фон шон бә гуә! Едом ди хуон шон да фа лэ ли гә җүн дуй, та му ба исраил-

жын му да нэ тар ган чў чи ли. 21­Исраил жын му җә гуә чи, да дан лин йи гә лў шон зу ли,

йин цы сы Едом ди хуон шон мә җё исраил жын му да та ди ди фон шон гуә.

Ха­ру­нэ­ди­ву­чон­22­Исраил жын му да Ка дес ди фон ни зу дё, до ли Ор сан

гын чян ли 23­(җы зэ Едом ди фон ди бян бяр шон ни). Җў зэ нэ тар ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:

– 24­Ха ру нэ җин будо Вә ги исраил жын му щү ха ди нэ-гә ди фон. Та ван дё ни, зу дё та ди зў зў-бый бый гын чян ни, йин цы сы ни му лён гәр зэ Ме ри ва ди фон ни мә зун хў Вә ди фын фу. 25­Му са ба Ха ру нэ лян та ди эр зы Елеазар ё лин до Ор сан шон, 26­зэ нэ тар ба Исраил ахун ди йи шон да Ха ру нэ шон туә ха лэ, ги Елеазар чуан шон ни. Ха ру нэ зу зэ нэ тар ван дё ни.

338

Фур 21

27­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли, йи че исраил жын му кан ли, за му җя та му шон ли Ор сан ли. 28­Му са ба Ис-раил ахун ди йи шон да Ха ру нэ шон туә ха лэ, ги Елеазар чуан шон ли. Ха ру нэ зу зэ нэ гә сан дин зы шон ву чон ли. Му са лян Елеазар да сан шон ха лэ ли. 29­Йи че исраил-жын тин җян Ха ру нэ ву чон ли, шудо йи дар ни, ба та кў ли сан шы тян.

Исраил­жын­му­ба­Ха­наан­ди­фон­ди­жын­му­да­бэ­ли­

21­Ха наан нан бон гә җў ди Арад чын пу ни ди хуон шон тин җян исраил жын му да Афа рим ди фон шон лэ ди-

ни, та зу ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли зэ му сы ба җигә жын ги гә җя гуә гуә чи ли. 2­Исраил жын му ги Җў ги ли йи гә вар дэ, фә ди:

– Хў да-я! Ни дан ги вә му бон мон ди ба җы ще зы жын да бэ, вә му зу ба та му ди чын пу йи ман да лан сан дё ни.

3­Җў тин җян исраил жын му ди чи то, ги та му бон мон ди җё ба ха наан жын му да бэ ли. Зу җы му җя исраил жын му ба ха нан ей жын му йи ман са дё ли, ба та му ди чын пу йи-ман да лан сан дё ли. Исраил жын му ги нэ гә ди фон нан ли гә мин зы – Хор ма*.

На­тун­зў­ха­ди­чон­чун­4­Исраил жын му да Ор сан гын чян зу дё, вон Хун хэ зу ди

лў шон чи ли, йин цы сы та му вон щён ба Едом ди фон ван-гуә чи ни. Лў шон мин жын бу жын нэ ди, 5­фан дуй ли Хў да лян Му са ли. Та му фә ли:

– Ви са ни му да Еги пет ба вә му лин до җы гә са вә ни ву чон лэ ли? Җы тар мәю чы ди, мәю фи. Вә му йи дяр ду мәщин чы җы гә бу щён чы ди ли!

6­Җў җё хо шо дў йүә чон чун лю до мин жын ди дон җун ни, ба бу шо ди исраил жын дин ли, та му зу мә мин ли. 7­Жын му до Му са гын чян фә ди:

* ­21:3­ «Хор­ма»­(яхў­ти­йү­ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Да лан сан дё».

339

Фур 21

– Вә му фан дуй Җў ли, е фан дуй ни ли, ган гў на хар ли. Җы хур чин ни ви вә му чи то Җў, җё җы ще зы чон чун да вә му гын чян лю шон зу.

Му са ви мин жын чи то ли Җў ли. 8­Җў ги Му са ги ди фын фу җё зў йи гә тун чон чун, ба та бон до ган зышон ни. Дў йүә чон чун дан ба сый дин ха, нэ гә жын ба җы гә тун чон чун вон йихар зу хо ни. 9­Му са зў ли йи гә тун чон чун, бон до ган зы шон ли. Дў йүә чон чун дан дин ли сый ли, нэ гә жын ба тун чон чун йи кан, та зу хо ли.

Исраил­жын­му­да­Ор­сан­зу­дё,­до­ли­Моав­пин­чуан­ни­ли­10­Исраил жын му че лэ, до Овоф ди фон ба йин пан за ха ли.

11­Да Овоф ди фон зу дё, та му до ли Ийе-Аварим ди фон ли, зэ са вә ни, Моав дун бон гә ба йин пан за ха ли. 12­Да нэ тар зу дё, до ли Зар ед пин чуан ни ба йин пан за ха ли. 13­Да Зар ед пин чуан ни зу дё, та му зэ Ар нон хә ди бый бон гә зэ са вә ни ба йин пан за ха ли. Җы гә са вә зэ Амор рей ди фон ди бон-гәр ни ни. (Ар нон хә сы Моав лян Амор рей ди фон ди бян-җе). 14‑15­Йин ви җы гә йи бын фу ли ту ще ха ди (җы йи бын фу җё ди «Җў да ха ди җон»): «Ва геб чын пу дэ пин чуан зэ Су фа ди фон шон, Ар нон хә дэ чуан до йи чыр до Ар чын пу дэ Моав ди фон ди бян ни ли».

16­Да җы тар та му до ли йи гә ди фон ни ли, мин зы җё ди Бе эр, зу зэ җы тар Җў ги Му са фә ли:

– Ни чи, ба мин жын җё ди лэ, шудо йи дар ни, Вә ги та му ги фи ни.

17­Нэ хур исраил жын му чон ли йи гә җы му җя ди чү зы: Җин, ни ба ни ди фи тон чў лэ! Вә му щён ги фи чон чү зы ни – 18­Вон зы му ба җы гә җин ва ха ли, Мин жын ди лин шу ба та ва ли. Та му на җў гун зы дэ ган зы Ва ли җы гә җин ли!

Исраил жын му да са вә ни зу дё, до ли Ма тан на ди фон-ни ли; 19­да Ма тан на до ли На га лиил ли; да На га лиил до ли

340

Фур 21

Ва моф ли; 20­да Ва моф та му до ли Моав ди фон ди чуан до-ни ли (җы гә чуан до зэ Фас га сан дин зы ди ха ни; Фас га сан зэ са вә ни ди дуй мян ни).

Исраил­жын­му­ба­Си­гон­хуон­шон­лян­Ог­хуон­шон­да­бэ­ли­(Чун­фә­фа­лү­2:26­–­3:11)­

21­Җы гә ди йи ху исраил жын му ба гә җя ди сун щин жын-му да фа до Амор рей ди Си гон хуон шон гын чян ли, җё ги та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни:

– 22­Чин ни ги гә ку хуан, җё вә му да ни ди ди фон шон зу гуә чи. Вә му лян вә му ди сын лин да ни ди ди ни, пу-то йүан зы бу гуә, вә му е бу хә ни му ди җин ли ту ди фи. Вә му да хуон шон ди да лў шон зу ни, гуон ба ни ди ди фон зу гуә чи ни.

23­Си гон хуон шон мә дайин, бу җё исраил жын му да та ди ди фон шон гуә. Та ба гә җя ди жын му шу шон, до ли са вә ни ди Иа ац ди фон ли, ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли. 24­Кә сы исраил жын му ба хо шо дўш ман зэ җон шон да сы ли, хан да Ар нон хә ди бый бон гә йи чыр до Иа вок хә ба та му ди ди фон җан шон ли (Иа вок хә сы аммон жынму гуй җя ди бян җе, йин цы сы аммон итжын му ба гә җя ди бян җе кан шу ди җин дихын). 25­Зу җы му җя исраил жын му ба амморрей жынму ди йи че чын пу җан шон, җў до Есе вон чын пу лян та гын чян ди дан лин чын пу ни ли. 26­Есе вон чын пу сы Амор рей ди Си гон хуон шон җў ди чын пу. Зо чян Си гон лян Моав ди фон шон ди хуон шон да ли җон ли, ба та ди йи че гуй җя йи чыр до Ар нон хә җан шон ли. 27­Йин ви җы гә сы вын җя чон ли йи гә чү зы:

– Лэ, чин ни му до Си гон хуон шон ди Есе вон чын пу ни! Вә му щён кан йихар, за му җя ба та йүан хуэй

гэ че лэ ни. 28­Йин цы сы да Есе вон чын пу ни Си гон ди җүн дуй, зу щён хуә йи ён, мын мын ди чў лэ ли; Та му ба моав жын му ди Ар чын пу да лан сан дё ли,

341

Фур 22

Ба Ар нон хә гын чян ди го ди фон җан шон ли. 29­Моав жын му-я, ни му дуә му не җон! Бэ вон Ха мос ди жын му, ба ни му йи ман ду шә дё ни! Ни му ди нан жын му по дё ли, Ба ни му ди нү жын му Амор рей ди хуон шон ги гә җя гуә гуә чи ли. 30­Җы хур за му ба та му ди ху бый ду щё ме дё ли, Да Есе вон да шон йи чыр до Ди вон чын пу! За му ба та му да лан сан дё ли, Йи чыр до Но фа чын пу ни ли, җы гә зэ Ме де ва чын пу гын чян ни.

31­Зу җы му җя исраил жын му ба амор рей жынму ди йи че ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. 32­Му са да фа ди жын му җё ба Иа зер чын пу ца йихар ни. Нэ тар исраил жын му ба амор рей жынму ди хо шо җу ви ни ди щён җуон җан шон, ба нэ тар җў ди амор рей жынму ган чў чи ли.

33­Йи ху исраил жын му җә гуә чи, вон Ва сан ди фон ни зу ли. Ва сан ди фон ди Ог хуон шон лин ди та ди йи че җүн дуй зэ Едреи чын пу гын чян ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли. 34­Җў ги Му са фә ди:

– Ни му бә хэ па та. Вә щён ба та, та ди мин жын лян та-ди гуй җя ги ни му ги ги ни. Ни ги Есе вон чын пу ни җў ди амор рей жынму ди Си гон хуон шон ган са ли, ги Ог хуон-шон е нэ му җя ган.

35­Зу җы му җя исраил жын му ба Ог хуон шон, та ди эр зы-му лян йи че мин жын да сы ли, йи гә хуә жын ду мә лю ха; йи ху та му ба дўш ман ди ди фон җан шон ли.

Моав­ди­хуон­шон­да­фа­ди­жын­му­ба­Ва­лаам­шын­жын­җё­лэ­ли­

22­Исраил жын му кә вон чян зу ди, до ли Моав пин-тан ни ди Иор дан хә ди дун бон гә ли, зэ Иер ихон

чын пу ди дуй мян ба йин пан за ха ли. 2‑3­Моав ди хуон шон, Сеп фор ди эр зы Ва лак ба исраил-

жын му ги амор рей жынму ган хади дэ исраил жын му фур

342

Фур 22

дуә ди тин җян ли. Та лян та ди мин жын хэ ли па ли, ду да лын җан ди ни. 4‑5­Моав жын му ги ма диан жын му ди лин-шу му фә ди:

– Җы йи чүн жын вон чян чи ба за му ду щё ме дё ни, зу-щён ню зэ ди ни чы цо ди йи ён.

Йин ви җы гә Моав ди Ва лак хуон шон да фа ди жын му җё ба Веор ди эр зы Ва алам җё ди лэ ни. Ва лаам зэ Пе фор чын-пу ни ди Евфрат хә бон гәр ни җў ди ни. Да фа чи ди жын му ги Ва лаам ба Ва лак ди хуа сун ги ли:

– Йи гә мин зў да Еги пет чў лэ, вон җы тар лэ ди ни. Та му сандо сы җу-ба хали, та му ха хў ди, фә сы ба вә му ди ди фон җан шон ни. 6­Чин ни лэ, ви вә ба җы гә мин зў җу дё, йин-цы сы та му ди фур би вә му ди дуә. Йи ху вә му ха ба нын ба та му да бэ, да җы тар ган чў чи. Вә җы до ни, ни дан ги сый пан вон хо, та му зу фа җон ни; дан җу сый – та му зу йү бэ ля ни.

7­Зу җы му җя моав жын му лян ма диан жын му ди лин шу ба җу исраил жын му ди чян на шон, зу ли Ва лаам гын чян ли; та му ба Ва лак ди хуа ги та сун ги ли. 8­Ва лаам ги та му фә ди:

– Ни му зэ җы тар зан йи ван щи, мир гә вә ги ни му фә-ни, Җў ги вә фә ли са ли.

Моав ди лин шу му лян Ва лаам зэ нэ тар зан ли йи ван щи. 9­Хў да до Ва лаам гын чян, вын ли та ли: – Лян ни йи дар ни ди җы ще жын сы сый? 10­Ва лаам хуэй да ди: – Моав ди Ва лак хуон шон ба та му да фа ди лэ, ги вә фә ди;

11­да Еги пет чў лэ ди йи гә мин зў сан дё сы җу-ба хали. Ва лак щён җё вә ви та ба нэ гә мин зў җу дё ни, йи ху та ха ба нын ба нэ гә мин зў да бэ, ба та му ган чў чи.

12­Хў да ги Ва лаам фә ди: – Ни лян җы ще зы жын бә чи, е бә җу исраил жын му,

йин цы сы Вә ги та му пан вон хо ли. 13­Ди эр тян ган зо Ва алам ги Ва лак да фа лэ ди жын му

фә ди: – Чи, ни му хуэй чи! Җў бу җё вә лян ни му чи.

343

Фур 22

14­Та му хуэй чи ги Ва лак фә ли, Ва лаам мә дайин лян та му йи дар ни лэ.

15­Җы гә ди йи ху Ва лак да фа чи ди жын му би щян ту ни-ди хан дуә, та му ди фын быр би зо чян ди хан го. 16­Та му до Ва лаам гын чян, ба Ва лак ди хуа сун ги ли:

– Чин ни ян дин до вә гын чян лэ. Бә ги дуан җүә хуа! 17­Вә щён ги ни дуә йү дуан чян ни, ни ё са, вә зу ги ни ган са ни. Ни лэ, ви вә ба җы гә мин зў җу дё! 18­Кә сы Ва лаам хуэй да ди:

– На па Ва лак хуон шон ба җя ни ди йи че җин зы, йин зы ду ги вә ги ги еба, вә бу нын бу зун хў вә бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу, бу лүн зэ да сы чин шон хуэй җә сы зэ щё сы чин шон. 19­Чин ни му зэ җы тар зан йи ван щи, җё вә җы до ха, Җў ги вә хан фә са ни ма бу фә.

20­Хи ли Хў да до Ва лаам гын чян ги та фә ди: – Җы ще зы жын дан лэ чи то җё ни лян та му чи, ни зу че лэ

лян та му йи дар ни чи, кә сы Вә ги ни фә са, ни зу ё ган са ни. 21­Ди эр тян ган зо Ва лаам че лэ, ба лү то шон, лян Ва-

лак ди лин шу му йи дар ни зу ли.

Ва­лаам­лян­та­ди­лү­22­Ва лаам лян җы ще зы жын йи дар ни чи ли, йин ви җы гә

Хў да чи шон лэ ли. Ва лаам чи ди лү, лён гә хуә җи гын шон та зэ лў шон зу ди сы хур, Җў да фа лэ ди йи гә тян щян зан до лў дон җун ни, ба Ва лаам дон чў ли. 23­Лү ба тян щян на ди до зан ди кан җян, зу да лў шон җә гуә чи, вон ди ни по дё-ли. Ва лаам ба лү да туә ли, җё та йүан хуэй зу до лў шон ни. 24­Тян щян зан до лён гә пу то йүан зы ди дон җун ни ди зый лў шон ли, лў ди лён ха ни сы шы ту чён. 25­Лү ба тян щян кан-җян, вон чён гын чян нуә ли хар, ба Ва лаам ди җүә җи чў ли. Ва лаам ба лү кә да туә ли. 26­Тян щян кә вон чян зу ди, зан до йи гә зый вәр шон ли, лён ха ни вон гуә гуә ди кун зы ду мәю. 27­Җы йи хуэй лү ба тян щян кан җян, па до ди ха ли. Ва лаам чи шон лэ, ба лү на бон бон зы да туә ли. 28­Нэ гә сы хур Җў җё лү фә ли хуа ли, лү лү зы ги Ва лаам фә ди:

344

Фур 22

– Вә ги ни зў ли са ли? Ни ви са кә җя җы сан бян да вә ди ни?

29­Ва лаам хуэй да ди: – Ни чия вә ди ни! Вә шу ни дан ю до, вә ба ни зэ дё ни! 30­Лү фә ди: – Нан дый вә бусы ни йи бый зы чи ди лү ма? Вә зо чян

җы му җя ги ни ган гуә ма? Ва лаам хуэй да ди: – Мә ди, мә ган гуә! 31­Җы гә ди йи ху Җў җё Ва лаам ба тян щян зэ нэ тар на ди

до зан ди е кан җян ли, Ва лаам зу гуй до ди ха ли. 32­Тян щян ги Ва лаам фә ди:

– Ни ви са җы кә җя сан бян да лү ди ни? Вә лэ ба ни дон чў ли, җё ни бу шон лў, йин цы сы ни бу нын чи. 33­Ни ди лү кан җян вә, ба вә дуә дё ли сан бян. Та дан бу дуә дё, вә ба ни да сы ни, кә сы ба лү ди хуә мин лю ха ни.

34­Ва лаам хуэй да ди: – Вә ган ли гў на хар ли. Вә мә җы до ни зэ лў дон җун ни

зан ди дон вә ди ни. Җы хур ни дан мә щин җё вә чи, вә зу җә гуә чи хуэй җя ни.

35­Кә сы тян щян фә ди: – Ни лян җы ще зы жын чи. Гуон сы ни ё җо чў Вә ги ни

фә ди хуа ган ни. Ва лаам лян Ва лак ди жын му зу ли.

Ва­лак­ба­Ва­лаам­җе­йин­ли­36­Ва лак тин җян Ва лаам лэ ди ни, та зу зэ Ар чын пу ни

җе йин Ва лаам чи ли (Ар чын пу зэ Моав ди фон ди бян җе-шон ни, зэ Ар нон хә бон гәр ни). 37­Ва лак ги Ва лаам фә ди:

– Вә ту йи хуэй да фа ди жын му җё чин ни чи ли, ви са ни мә лэ? Нан дый вә мәю ги ни дуан ди чян ма?

38­Ва лаам фә ди: – Җы сы ма, вә лэ ли. Вә гә җя нын фә са? Хў да щён җё

вә фә са, вә зу фә са ни.

345

Фур 23

39­Зу җы му җя Ва лаам лян Ва лак до ли Кири аф-Ху цоф чын пу ни ли. 40­Ва лак ба ню, ён зэ дё, ба жу ги Ва лаам дэ лян Ва лаам йи дар ни хуэй лэ ди лин шу му ги ги ли.

Ва­лаам­ту­йи­хуэй­ги­исраил­жын­му­пан­вон­ли­хо­ли­41­Ди эр тян ган зо Ва лак ба Ва лаам лин до Ва ал ди сан-

дин зы шон, ги Ва лаам ба йи ба зы исраил жын му кан ги ли.

23­Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Ни зэ җы тар ги вә гэ чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы,

ла лэ чи гә по ню лян чи гә гун-ён. 2­Ва лак җо чў Ва лаам ди хуа ган ли: та лян Ва лаам зэ мый

йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён. 3­Йи ху Ва лаам ги Ва лак фә ди:

– Ни зан до ни җү ха ди шо ди гўр ба ни гын чян. Вә чи кан йихар, Җў щён лян вә җян мян ма бу щён. Җў җё вә җы до са ни, вә ян дин ги ни фә ги ни.

Ба җы гә хуа фә ба, Ва лаам йи гәр шон ли сан дин зы шон-ли, 4­Хў да ба та җе йин ли. Ва лаам ги Хў да фә ди:

– Вә кә җя гэ ли чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, зэ мый йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.

5­Җў ги Ва лаам фә ли, та ё фә са ни, йи ху ба Ва лаам йүан хуэй да фа до Ва лак гын чян ли, җё та ги Ва лак җы-му җя фә ни. 6­Ва лаам лэ, ба Ва лак лян Моав ди лин шу му зэ Ва лак җү ди гўр ба ни гын чян зо җуә ли. 7­Җы хур Ва лаам ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:

Моав ди хуон шон Ва лак ба вә да Си рия лин ди лэ ли,

Да дун бон гә ди сан ни ба вә лин чў лэ ли. Та фә ди: «Ни лэ, ви вә ба Ягў бэ ди ху бый җу дё! Ни ба исраил жын му җу ма!» 8­Хў да мә җу, вә за му җя нын җу ни? Җў мә җу ма, вә за му җя нын җу ма ни? 9­Вә да го сан шон кан та му ди ни; Да сан пә зы шон вон та му ди ни.

346

Фур 23

Та му сы дан дў җў ди йи гә мин зў, Та му лян дан лин мин зў йи дар ни бу хуә. 10­Исраил ди ху бый дуә ди хын, та му ди фур, лян са зы йи ён, дуә. Җё вә ван дё ди жы зы чын ха, зу щён Хў да ди мин жын ван дё ди жы зы йи ён; Вә пан вон ди, җё вә пин нан-ву сы ди, зу щён гун до жын йи ён, ву чон.

11­Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Ни кан, ни ги вә ган лигә са?! Вә җё ни лэ ба вә ди

дўш ман җу дё ни, кә сы ни ги та му пан вон ли хо ли. 12­Ва лаам хуэй да ди: – Җў щён җё вә фә са, вә зу фә са ни.

Ва­лаам­ди­эр­хуэй­ги­исраил­жын­му­пан­вон­ли­хо­ли­13­Җы гә ди йи ху Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Зу, ни лян вә зу дан лин йи гә вәр шон, да нэ тар ни ба

йи ба зы исраил жын му кан йихар. Чин ни зэ нэ тар ви вә ба та му җу дё.

14­Ва лак ба Ва лаам лин до Фас га сан дин зы шон ли, нэ-тар гэ ха ди чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы кә җя зан ди ни, зэ мый йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.

15­Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Ни зан до ни җү ха ди шо ди гўр ба ни гын чян, вә лян

Хў да йү мян чи ни. 16­Җў ба Ва лаам җе йин ли, ё фә са, ги та фә ли. Йи ху

йүан хуэй ба та да фа до Ва лак гын чян ли, җё та ги Ва лак җы му җя фә ни. 17­Ва лаам лэ, ба Ва лак лян Моав ди лин-шу му зэ Ва лак җү ди гўр ба ни гын чян зо җуә ли. Ва лак вын ди, Җў фә ли са ли, 18­нэ хур Ва лаам ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:

– Сеп фор ди эр зы Ва лак, ни че лэ! Ни лэ тин йихар, вә щён фә са ни. 19­Хў да лян жын бу йи ён, – Та бу чә хуон;

347

Фур 23

Та бу щён жын, – бу гэ бян гә җя ди вон щён. Хў да щү са, Та ян дин ган ни; Та гуон йи фә, сы чин зу чын ни. 20­Вә җо чў Та ди фын фу пан вон хо ни; Хў да пан вон хо ди ни, вә бу нын фан дуй. 21­Зэ исраил жын му ли ту кан бу җян сы са кў нан

хуэй җә сы бэ ля. Та му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян та му зэ

йи дар ни ни; Та му фә ли Җў сы та му ди Хуон шон. 22­Хў да ба та му да Еги пет лин чў лэ ли; Хў да, зу щён емо ню йи ён, ви та му да җон ди ни. 23­Сый ду бу нын на фа чи фан дуй Исраил мин зў. Җы хур жын му фә исраил жын муди ни: «Ни кан, Хў да ган ли дуә му ви да ди йи гә сы чин!» 24­Исраил мин зў, зу щён е сы зы йи ён, че лэ; Җи сы та ба йи ман жу чы дё, ба йи че ди ще хә дё, нэ хур та цэ тон ха ни.

25­Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Ни бә җу исраил жын му, ги та му е бә пан вон хо ли! 26­Ва лаам хуэй да ди: – Вә ги ни мә фә гуә ма, вә ян дин җо чў Җў ги вә фә-

ха ди хуа ган ни?

Ва­лаам­ди­сан­хуэй­ги­исраил­жын­му­пан­вон­ли­хо­ли­27­Ва лак фә ди: – Зу, ни лян вә до дан лин йи гә вәр шон, Хў да, ха ба, щён

җё ни зэ нэ тар ги вә ба исраил жын му җу дё ни. 28­Зу җы му җя Ва лак ба Ва лаам лин до Фегор сан дин-

дир шон ли (җы гә сан зэ са вә ди дуй мян ни). 29­Ва лаам фә ди: – Ни ги вә зэ җы тар гэ чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы зэ-

му сы ла лэ чи гә по ню дэ чи гә гун-ён. 30­Ва лак зу җо чў Ва лаам ди хуа ган ли: та зэ мый йи гә шо

гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.

348

Фур 24

24­Ва лаам җы хур кә җя җы до ни, Җў җё та ги исраил-жын му пан вон хо ни, йин ви җы гә та лян зо чян

йи ён, лян Җў мә йү мян чи. Та җә гуә чи, җо чў са вә зан ха, 2­ба исраил жын му йи бу лян йи бу за йин пан ди кан җян ли. Хў да ди Шын Лин луә до Ва лаам шон ли, 3­та зу ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:

Җы сы Веор ди эр зы Ва лаам ди щин вын, Җы сы нян җин кан щян щяр ди йи гә нан жын

фә ха ди, 4­Та ди эр дуә ги Хў да ди хуа кэ ди ни. Та ди нян җин е зын кэ ди ни, Та зэ фи мын ни нын кан җян, Ви да Хў да ги та зы

са ди ни. 5­Исраил жын му ди җон фон дуә му хо кан! Ягў бэ ху бый ди йин пан дуә му җүн мый! 6­Та му, зу щён йи до зы йи дозы ди зун фу йи ён, Зу щён хә бон гәр кэ ди хуа йүан зы йи ён, Зу щён Җў зэ ха ди алое фу йи ён, Зу щён фи чү гын чян ди щүә сун фу йи ён. 7­Ги та му щя да йү ни, Та му ди ни ди җун зы ба фи хә боди ни. Та му ди хуон шон би Агаг хуон шон ви да, Та ди гуй җя фа җон ди ни: йүә щин да ни, йүә щин

куан ни. 8­Хў да ба та му да Еги пет лин чў лэ ли, Хў да, лян емо ню йи ён, ви та му да җон ди ни. Та му ба дўш ман да бэ ди ни, Ба та му ди гў дў ясуй ди ни, Ба та му ди җян җә хуэ ди ни. 9­Җы гә мин зў, зу щён сы зы йи ён, Җи сы та фи җуә ли, сый ган ба та хан щин лэ? На па сый дан ги исраил жын му пан вон хо, та

ян дин е ю бэ рэ кэ ти ни, На па сый дан җу исраил жын му, ба та ян дин е

җу ни.

349

Фур 24

10­Ва лак чи шон лэ, ба чуй ту зуан чў, ги Ва лаам фә ди: – Вә ба ни җё ди лэ җё җу вә ди дўш ман ни, кә сы ни

кә җя сан хуэй ги та му пан вон ли хо ли. 11­Ни да җы тар зу, хуэй чи! Зо чян вә щү ха ги ни дуә йү дуан чян ни, кә сы Җў бу җё ни дый шон хо.

12­Ва лаам хуэй да ди: – Нан дый вә ги ни да фа лэ ди жын му мә фә гуә ма:

13­«На па Ва лак хуон шон ба җя ни ди йи че җин зы, йин зы ги вә ги ги еба, бу лүн пан вон хо ди сы хур хуэй җә сы җу-дё ди сы хур, вә бу нын бу зун хў Җў ди фын фу. Җў җё вә фә са, вә зу фә са ни»?

Ва­лаам­ди­сы­хуэй­ги­исраил­жын­му­пан­вон­ли­хо­ли­14­Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Җы хур вә хуэй вә ди мин жын гын чян чи ди ни. Лэ,

вә щён ги ни фә ни, җё ни җы до, вон ху исраил жын му ги ни ди мин жын ган са ни.

15­Ва лаам зу ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли: Җы сы Веор ди эр зы Ва лаам ди щин вын, Җы сы нян җин кан щян щяр ди йи гә нан жын

фә ха ди, 16­Та ди эр дуә ги Хў да ди хуа кэ ди ни, Та ба Ви да Хў да ди эр ги ли дый шон ли. Та ди нян җин зын кэ ди ни, Та зэ фи мын ни нын кан җян Ви да Хў да ги та зы

са ди ни, 17­Вә ба Та кан җян ни, Вә ба Исраил мин зў кан җян ни. Кә сы җы хур Та хан мә лэ; Вә кан җян Та ди ни, кә сы да ло йүан ни. Йи гә щин щю да Ягў бэ шон чў лэ ди ни, Йи гә хуон шон ди җў гун зы да Исраил мин зў ли ту

че лэ ди ни. Та ба моав жын му ди лин шу му да бэ ди ни, Ба Сиф ди йи че ху бый да ван ни.

350

Фур 25

18­Та ба Едом җан шон ни, Ба Та ди дўш ман Сеир е җан шон ни, Кә сы Исраил ди җин бу дуан ди йин ни. 19­Лин шу жын да Ягў бэ ди җя ли ту чў лэ ни, Та ба Ни ди чын пу ли ту шын ха ди хуә жын

щё ме дё ни. 20­Йи ху ба ама лик жынму кан җян, Ва лаам зу ба вон ху

йү ди сы чин зо зор фә ли: – Ама лик жынму зо чян сы дин җин да ди мин зў, Кә сы лин йир ба та му ян дин щё ме дё ни.

21­Ва лаам ба кеней жын му кан җян, ба вон чян йү ди сы-чин зо зор фә ли:

– Ни му җў ди ди фон җе шы ди хын, Зу щён зэ сан шон чён ха ди вә вә зы йи ён. 22­Кә сы вон ху ба кеней жын му йи ман

да лан сан дё ни, Ассур жы нму лэ, ба ни му дё шон зу ни.

23­Ва лаам кә фә ли: – Шудо бый бон гә ди җы ще жын му сы сый? 24­Да Кит тим хо шо чуан фу лэ ни, Та му ба Ас си рия лян Евер җан шон ни, Кә сы та му е шә дё ни.

25­Ба җы ще зы хуа фә ба, Ва лаам хуэй җя ли. Ва лак е җо чў гә җя ди лў зу дё ли.

Исраил­жын­му­зэ­Ва­ал‑Фегор­ни­

25­Исраил жын му ба йин пан за до Сит тим пин чуан-ни, җў до җы тар ли. Йи ху Исраил ди нан жын му

лян нэ тар ди Моав ди нү жын му хў лон кэ ли. 2‑4­Моав ди нү жын му чин ди җё Исраил ди нан жын му лян та му йи-дар ни җү гўр ба ни ни, бэ вон та му ди Ва ал-Фегор хў да ли, чы ли гўр ба ни ди жу ли. Йин ви җы гә Җў чи шон лэ ли, зу ги Му са фә ди:

– Бый тян зэ Вә ди мян чян ни ба Исраил ди лин шу му ё дё сы ни, нэ хур Вә ги мин жын зу бу хэ чи ли.

351

Фур 25

5­Му са ги лин шу му фә ди: – Ба ни му ди мый йи гә бэ вон ли Ва ал-Фегор ди жын ё

да сы ни. 6­Йи гә исраил жын зэ Му са лян йи че жын ди мян чян

ба йи гә Ма диан ди фон ди нү жын лин до та ди җон фон ли ту ли. Нэ гә кур ни Му са лян жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян пә фан юцу ди кў ди ни. 7­Исраил ахун ди Ха ру нэ ди сун зы Фи не ес (та зу сы Елеазар ди эр зы) ба җы гә кан җян, зан че лэ, вон Му са лян жын му нэ тар зу дё ли. Фи не ес на ли йи гә мё зы, 8­гын шон нэ гә нан жын лян нү жын җин ли җон фонни ли. Та ба та му лён гәр тун чуон ди сы хур йи мё зы чуә сы ли. Зу җы му җя хэ исраил-жын му ди вын бин җў ха ли. 9­Йин ви җы гә бэ ля 24 000 жын ву чон ли.

10­Җў ги Му са фә ди: – 11­Ви Фи не ес ди җы гә ган бан, Вә ги исраил жын му

зэ бу хэ чи. Гуон та лян Вә йи ён шу бу ха лэ, дан сы жын му бэ вон дан лин ди хў да. Йин ви җы гә Вә чи шон лэ ли еба, Вә ба исраил жын му мә щё ме дё. 12­Ни зу ги Фи не ес фә ги, Вә лян та дин йи гә пин нан хә тун ни. 13­Фи не ес лян та ди ху бый йи на вар ё дон Исраил ди ахун ни, йин цы сы та, лян Вә йи ён, шу бу ха лэ, дан сы жын му бэ вон дан лин хў да. Та чи то Вә ли, җё Вә фон шә мин жын ди гў на хар ни.

14­(Лян Ма диан ди фон ди нү жын йи дар ни да сы ди нэ гә Исраил нан жын ди мин зы җё ди Зим ри, Са лу ди эр зы. Са-лу сы Щи мэ зў ли ту ди йи гә җя щя ди лин шу жын.) 15­Нэ гә Ма диан ди фон нү жын ди мин зы җё ди Хаз ва, та да да ди мин зы җё ди Цур. Цур сы ма диан жын му ди йи гә җя щя ди лин шу жын.

16­Җў ги Му са ги ди фын фу: – 17­Ни му лян ма диан жын му да җон, ба та му йи ман

щё ме дё, 18­йин цы сы та му ги ни му ган ли ха сы чин ли, та-му сы ди җян чё лян Фегор дэ нэ гә нү жын Хаз ва ба ни му җуа чў ли (җы зу сы вын бин лэ ди нэ йи тян да сы ди нэ гә нү жын. Та сы Ма диан ди фон ди йи гә лин шу жын ди нүр).

352

Фур 26

Ба­исраил­жын­му­ди­фур­ди­эр­хуэй­суан­ли­

26­Вын бин җў ли ди йи ху, Җў ги Му са лян Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ахун фә ди:

– 2­Ни му ба Исраил ди мый йи гә җя щя ди да эр шы суй да шон нын дон бин ди нан жын ди фур ё суан ха ни.

3‑4­Му са лян Елеазар ахун ба нэ ще нан жын җё ди лэ ли. Та му зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр ни ди Моав пин тан ни шудо йи дар ни ли.

Җы сы да Еги пет чў лэ ди йи че исраил жын: 5‑6­Ру вим сы Ягў бэ ди да эр зы; Хан ох, Фал лу, Хец рон дэ

Хар ми – та му сы Ру вим ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 7­Ру вим ху бый ди фур сы 43 730 жын. 8­Фал-лу ди эр зы сы Ели ав, 9­Елиав ди эр зы му сы Не муил, Да фан дэ Ави рон. Җы зу сы да исраил жын му ли ту җян чў лэ ди нэ гә Да фан дэ Ави рон. Та му лён гәр лян Ко ра ди йи ба зы жын йи дар ни фан дуй Җў, Му са лян Ха ру нэ ли. 10­Ди бэ кэ, та му ду де ха чи ли. Да фан, Ави рон дэ Ко ра буҗянли, чў-лэ ди хуә ба гын шон та му ди эр бый ву шы гә жын шо сы ли. Та му чын ха ха жын ди җи хо ли. 11­Ба Ко ра ди эр зы му мә да сы, та му шын ха ли.

12‑13­Не муил, Ямин, Яхин, За ра дэ Саул сы Щи мэ ди эр зы-му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 14­Щи мэ ху бый ди фур сы 22 200 жын.

15‑17­Це фон, Хаг гий, Шу ний, Оз ний, Ерий, Арод дэ Аре-лий сы Гад ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 18­Гад ху бый ди фур сы 40 500 жын.

19‑21­Ше ла, Фа рес, За ра, Ес ром дэ Ха мул сы Яхў ти ди эр-зы му (Яхў ти ди лён гә эр зы Ир дэ Онан зэ Ха наан ди фон-шон кә җя ву чон ли); та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 22­Яхў ти ху бый ди фур сы 76 500 жын.

23‑24­Фо ла, Фу ва, Ие шу ва дэ Шим рон сы Исса хар ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 25­Исса хар ху бый ди фур сы 64 300 жын.

353

Фур 26

26­Се ре да, Елон дэ Иах леил сы За ву лон ди эр зы му; та му-сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 27­За ву лон ху бый ди фур сы 60 500 жын.

28­Еф рем дэ Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый.

29­Махир сы Ма нас сия ди эр зы, та ю гә җя ди җя щя ни. Махир эр зы ди мин зы сы Га ла ад. 30‑32­Ие зер, Хе лек, Ас-риил, Ше хем, Ше мид дэ Хе фер сы Га ла ад ди эр зы; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 33­Хе фер ди эр зы Сал паад мәю эр зы, та гуон ю ву гә нүр ни, мин зы җё ди Ма хла, Ноа, Хог ла, Мил ка дэ Фир ца. 34­Ма нас сия ху бый ди фур сы 52 700 жын.

35­Шу тел, Бе хер дэ Та хан сы Еф рем ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 36­Шу тел ди эр зы сы Аран; та-сы та ди җя щя ди зў зў-бый бый. 37­Еф рем ху бый ди фур сы 32 500 жын.

Җы зу сы Юсуф ди ху бый. 38‑39­Бе ла, Аш бел, Ахи рам, Ше фу фам дэ Ху фам сы Вениа-

мин ди эр зы му. Та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 40­Ард дэ Наа ман сы Бе ла ди эр зы му, та му сы та му җя щя ди зў-зў-бый бый. 41­Вениа мин ху бый ди фур сы 45 600 жын.

42­Шу хам сы Дан ди эр зы; та сы та ди җя щя ди зў зў-бый-бый. 43­Дан ху бый ди фур сы 64 400 жын.

44­Им на, Иш ва дэ Вери ясы Асир ди эр зы му; та му сы та-му җя ди зў зў-бый бый. 45­Хе вер дэ Мал хиил сы Вери яди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 46­Асир хан ю йи гә нүр ни, мин зы җё ди Са ра. 47­Асир ху бый ди фур сы йи ман 53 400 жын.

48‑49­Иах цеил, Гу ний, Ие цер дэ Шил лем сы Неф фа лим ди эр зы му. Та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 50­Неф фа лим ху бый ди фур сы 45 400 жын.

51­Исраил нан жын ди йи ман фур сы 601 730 жын. 52­Җў ги Му са фә ди: – 53­Ни җо чў мый йи гә зў ди фур ги та му ба ди фын кэ.

54‑56­На йигә зў ди жын фур дуә, дуә йү фын ги, на йигә зў-

354

Фур 27

ди жын фур шо, шо фын ги. Ба на йи куэ ди ги на йигә зў фын ги ни, ба җы гә ё на җуа чир ди фон фа фын кэ ни.

57­Гир сон, Кааф, Ме ра ри сы Ле вий ди эр зы му; та му-сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 58­Та му ди эр зы му зу сы Ле вий ди ху бый – җы сы Лив ни, Хев рон, Мах ли, Му ши дэ Ко ра; та му ду ю та му гә җя ди җя щя ни. Кааф ди сы гә эр зы ли ту йи гә сы Ам рам. 59­Ам рам ба Ле вий зў ди йи гә нүр чү шон ли. Җы гә нүр ди мин зы җё ди Ио хаве да, та сы зэ Еги пет сын-ён ха ди. Ио хаве да ги Ам рам сын-ён ли лён гә эр зы – Ха ру нэ дэ Му са, хан йи гә нү зы – Ма риам. 60­Ха ру нэ ю сы гә эр зы ни – На дав, Авиуд, Елеазар дэ Ифа мар. 61­На дав лян Авиуд ги Җў ба Та мә ги ха фын-фу ди хуә на лэ, ву чон ли. 62­Да йи гә йүә да шон, ба йи че Ле вий зў ди нан жын суан ли 23 000 жын. Ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин исраил жын му йи дар ни мә суан, йин цы сы та му бу щён дан лин исраил жын йи ён, ги та му мәю фын ха ди йи лэ зы.

63­Исраил жын му зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр ни ди Моав пин тан ни шудо йи дар ни ди сы хур, Му са лян Елеазар ахун ба нэ ще зы нан жын ди фур суан ха-ли. 64­Җы гә фур ли ту Му са лян Ха ру нэ зэ Синай са вә ни-ди сы хур зо чян суан ха ди йи гә жын ду мәю. 65­Йин цы сы Җў зо чян фә гуә, та му ду зэ са вә ни ву чон ни, зу җы му җя чў гуә Ие фонний ди эр зы Ха лев лян На вин ди эр зы Иса, йи гә жын ду мә шын ха.

Сал­паад­ди­нүр­му­

27­Сал паад ди нүр му Ма хла, Ноа, Хог ла, Мил ка дэ Фир ца лэ ли. Сал паад сы Хе фер ди эр зы, Хе фер сы

Га ла ад ди эр зы, Га ла адсы Махир ди эр зы, Махир сы Ма-нас сия ди эр зы, Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы. 2­Җы ву гә нүр лэ, до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, зан до Му са, Елеазар ахун, лин шу жын му дэ йи че исраил жын ди мян-чян ги да җя фә ди:

355

Фур 27

– 3­Вә му ди да да зэ са вә ни ву чон ли, йи гә эр зы ду мә лю ха. Та лян Ко ра ди йи ба зы жын йи дар ни мә фан дуй Җў. Та ви гә җя ди гў на хар ву чон ли. 4­Зэ сы вә му ди да да мәю эр зы, нан дый җё та ди мин зы зэ исраил жын му ли ту бу шын ха ма? Чин ни му ги вә му ба вә му да да чин чин ди ди фын йи лэ зы.

5­Му са ги Җў ба та му ди җы гә сы чин фә ли. 6­Җў ги та хуэй да ди:

– 7­Сал паад ди нүр му фә дуй ди ни. Ни да та му да да чин-чин ди ди ли ту ги та му ба йи лэ зы фын ги, җё та му да да ди йи лэ зы ди ги та му шын ха. 8­Ни ги исраил жын му фә ги, сый дан мәю эр зы ву чон ли, нэ хур җё да да ди йи лэ зы ги та ди нүр шын ха. 9­Та дан мәю нүр ли, нэ хур ги та ди ди-щүн нын ба та ди йи лэ зы шын ха. 10­Та дан мәю ди щүн ли, нэ хур ги та ди абый-ба ба ба та ди йи лэ зы шын ха. 11­Та дан мәю ди щүн, е мәю абый-ба ба ли, нэ хур ги та ди чин чин ба та ди йи лэ зы шын ха. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы-гә фа лү ни. Вә сы Җў, – җы сы Вә ги ни му ги ха ди фын фу.

Иса­йи­ху­җан­Му­са­ди­ви­фын­ни­(Чун­фә­фа­лү­31:1‑8)­

12­Җў ги Му са фә ди: – Ни шон до Аварим сан шон, ба Вә ги исраил жын му ги ди

ди фон кан йихар. 13­Ба ди фон кан ли ди йи ху, ни лян ни ди гә гә Ха ру нэ йи ён, ё ву чон ни, 14­йин цы сы ни му лён гәр зэ Син са вә ни мә тин Вә ди хуа, ба Вә ди фын фу е мә зун хў. Йи че исраил жын гон до мәю фи ди сы хур, ни му зэ та му ди мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын чын. (Җы гә ди-фон җё ди Ме ри ва, та зэ Син са вә ни ди Ка дес ди фон шон ни.)

15­Му са чи то Хў да ди фә ди: – 16­Вә ди Анла хў Тор ля-я! Ни сы йи че хуә вар ди Хў да.

Чи то ди җё Ни җян чўлэ йи гә жын, җё та чын ха җы ще жын ди лин шу, 17­ба та му лин шон да җон, җё Ни ди мин-жын бә чын зу щён мәю фон-ён жын ди ён чүн йи ён.

18­Җў ги Му са фә ди:

356

Фур 28

– На вин ди эр зы Иса сы ю бын сы ди жын. Ни ба шу гә до та ди ту шон. 19­Җё та зан до Елеазар ахун лян йи че исраил жын ди ту ни. Зэ да җя мян чян ни ги та му мин да-мин фә: «Иса сы вон ху җан вә ди ви фын ди жын». 20­Ни ба ни ди чүан ли ги та ё фын ги ни, җё исраил жын му тин та ди хуа. 21­Зэ сы ю са нан сы чин, Иса ё до Елеазар ахун гын чян, вын та ни. Елеазар лян урим дэ тум мим* җы до Вә ди вон щён ни. Зу җы му җя җо чў ахун ди хуа, Иса лян йи че исраил жын ё ган нан сы чин ни.

22­Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та җё Иса зан до Елеа-зар ахун лян йи че исраил жын ди мян чян, 23­зу җо чў Җў ди фын фу, ба шу гә до Иса ди ту шон, ги да җя мин да мин фә ли:

– Иса сы вон ху җан вә ди ви фын ди жын.

Йи­на­вар­җү­ди­гўр­ба­ни­(Җе­фон­29:38‑46)­

28­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ги исраил жын му ги җы му җя ди фын фу: та му

ян дин зэ дин ха ди нэ гә жы зы шон ги Вә ё җү гўр ба ни ни, гўр ба ни ди щён ви до җё Вә ра зы ни.

3­Җы сы ги Җў ян дин җү ди гўр ба ни: тян тян мир ба лён гә йи суй ди, мәю дуан бян ди ён го зы йи на вар ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 4­Ба йи гә ён го зы ган зо җү шон, ба ди эр гә ху шон җү шон. 5­Җү ту йи гә ён го зы ди сы хур, ни ян дин ё ба йи гә ки ло лян йи гә литр чин-ю хуә ха ди мян җү шон ни. 6­Җы сы тян тян мир ё җү ди гўр ба ни. Ба җы му җя ди гўр ба ни ни му зо чян зэ Синай сан гын чян җү ли, җы гә шо ди гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ли. 7­Лян ту йи гә ён го зы йи дар ни на лэ йи гә литр пу то җю, ба та са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни. 8­Ху шон ни җү ди эр гә ён го зы ди сы хур, е зу щён ган зо йи ён, ба мян ди гўр ба ни җү шон, ба пу то җю са шон. Җы гә шо ди гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ни.

* ­27:21­ «Урим»­дэ­«Тум­мим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.

357

Фур 28

Шан­бэ­нэ­йи­тян­җү­ди­гўр­ба­ни­9­Шан бэ нэ йи тян ни му җү лён гә йи суй ди, мәю дуан-

бян ди ён го зы, лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян дэ пу-то җю. 10­Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ са ха ди пу то җю, мый йи гә шан бэ ба йүн ди шо ди гўр ба ни ян дин ё җү шон ни.

Мый­йи­гә­йүә­чў­йи­җү­ди­гўр­ба­ни­11­Мый йи гә йүә ди чў йи ни му ё ги Җў җү шо ди гўр ба-

ни ни: лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 12­Ги мый йи гә по ню хан ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни, 13­ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. Җы гә шо гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 14­Лян җы гә йи-тун, ги мый йи гә по ню хан ё тян лён гә литр пу то җю ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян йи гә бан литр пу то җю ни; ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә литр пу то җю ни. Җо чў җы-гә фа лү ни му мый йи гә йүә чў йи ё җү шо ди гўр ба ни ни. 15­Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни лян пу то җю, хан ё ги Җў ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар-ди гўр ба ни ни.

Мәю­җё­мян­ди­мә­мә­җе­чи­шон­җү­ди­гўр­ба­ни­(Ле­вит­23:5‑14)­

16­Нян нян җын йүә шы сы ни му ё гуә Җў ди Пас ха җе-чи ни. 17­Җын йүә шы ву нэ йи тян зу сы Мәю җё мян ди мә мә җе чи. Чи тян ли ту ни му ду ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. 18­Җе чи ди ту йи тян да җя ду ё шудо йи дар ни бэ вон Вә-ни. Са хуә бу нын ган. 19­Ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги: лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, җё та му ду мәю дуан бян ди. 20­Ни му ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; 21­ги

358

Фур 29

мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха мян-ди гўр ба ни ни. 22­Ни му хан ё ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба да җя зў ган җин ни. 23­Чў гуә тян тян мир ган зо җү ди шо ди гўр ба ни ни му ба җы ще зы гўр ба ни ё җү шон ни. 24­Зу җо чў җыму ди ён зы чи тян ни му ё җү җы ще зы гўр ба ни ни, та ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ё ба җы ще зы гўр ба ни җү шон ни. 25­Ди чи тян ни му е ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Дан лин ди хуә бу нын ган.

Гә­мый­зы­ди­җе­чи­шон­җү­ди­гўр­ба­ни­(Ле­вит­23:15‑22)­

26­Гә мый зы җе чи ди ту йи тян, җи сы ни му ба щин шу-чын ди мый зы ги Җў на лэ, ба та җү чын мян ди гўр ба ни. Нэ хур ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бу нын ган. 27­Ни му ба шо ди гўр ба ни җү шон, җы гә гўр ба-ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му ба мәю дуан бян ди лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы җү шон. 28­Ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә-ха ди мян ни; 29­ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха мян ди гўр ба ни ни. 30­Ни му ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи мин жын ди гў на хар ни, ба да җя зў ган җин ни. 31­Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ мян ди гўр ба ни ни му ё ба җы ще зы гўр ба ни лян пу то җю җү шон ни; та му ду сы мәю дуан бян ди.

Чуй­ла­ба­җе­чи­шон­җү­ди­гўр­ба­ни­(Ле­вит­23:23‑25)­

29­Чи йүә чў йи ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни; са хуә ду бу нын ган. Җы йи тян ё чуй ла ба ни. 2­Ги

Җў ба шо ди гўр ба ни җү шон, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни: йи гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, җё ду сы мәю дуан бян ди. 3­Ни му ги по ню е ё тян

359

Фур 29

сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; 4­ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. 5­Ни-му ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба да җя зў ган җин ни. 6­Чў гуә мый йи гә йүә чў йи ди, ё җү шо ди гўр ба ни дэ ги та тян ха ди гўр ба ни ни, чў гуә тян тян мир шо ди гўр ба ни дэ ги та тян ха ди мян дэ пу то җю, ба җы ще гўр ба ни ё җү шон ни. Җы ще шо ди гўр-ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.

Вон­бый­ни­щи­гў­на­хар­ди­жы­зы­шон­җү­ди­гўр­ба­ни­(Ле­вит­23:26‑32)­

7­Чи йүә чў шы ни му ду ё шудо йи дар ни, бэ вон Җў ни, ё фын зэ ни. Са хуә ду бу нын ган. 8­Ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү йи гә пон ю ва зы, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го-зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 9­Ни му ги мый йи гә пон ю ва зы ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян; 10­ги мый йи гә ён го зы тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян. 11­Ни-му хан ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. Чў гуә вон бый ни щи гў на хар ди жы зы шон җү ди гўр ба ни, тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни, чў гуә тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ба җы гә гун җү лү хан ё җү шон ни.

Вә­пын­зы­җе­чи­ди­сы­хур­җү­ди­гўр­ба­ни­(Ле­вит­23:33‑44)­

12­Чи йүә шы ву ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му чи тян гуә җы гә җе чи, са хуә ду бу нын ган. 13­Җы гә җе-чи ди ту йи тян ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү шы сан гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 14­Ни му ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян; 15­ги мый йи гә ён го-

360

Фур 29

зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. 16­Ба йи гә гун җү лү ни му ё җү чын вон бый ни щи мин жын гў на хар ди гўр ба ни ни. Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба җы ще зы гўр ба ни ё җү шон ни.

17­Җе чи ди ди эр тян ни му җү шы эр гэ по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян-ди. 18­Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 19­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лүр ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

20­Җе чи ди ди сан тян ни му җү шы йи гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 21‑22­Ги җы ще зы гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 22­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

23­Җе чи ди ди сы тян ни му җү шы гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 24­Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 25­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

26­Җе чи ди ди ву тян ни му җү җю гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 27‑28­Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 28­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

29­Җе чи ди ди лю тян ни му ё җү багә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, җё та му ду мәю дуан бян ди. 30­Ги җы ще зы гўр ба ни ни му ё ба йүн ди мян дэ пу то җю тян шон ни. 31­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ё ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

361

Фур 30

32­Җе чи ди ди чи тян ни му җү чи гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 33­Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 34­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

35­Җе чи ди ди ба тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бә ган. 36­Ни му ба шо ди гўр ба ни ги Җў җү шон, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү йи гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан-бян ди. 37­Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 38­Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.

39­Чў гуә ги Хў да ги ха ди вар дэ дэ гә җя щён ги Җў җү шо ди гўр ба ни, ни му ги зы җи дин ха ди җе чи шон, ги Җў ё җү җы ще шо ди гўр ба ни, мян, пу то җю дэ пин нан ди гўр ба ни ни.

40­Зу җы му җя Му са ба Җў ди фын фу йи җү йи җү ди ги исраил жын му фә ги ли.

Дў­җу­ди­дэ­ги­вар­дэ­ди­фа­лү­

30­Му са ги йи че Исраил зў ди лин шу фә ди: – 2­Җы сы Җў ги ха ди фын фу: сый ги Җў дў ли җу

хуэй җә сы ги ли гә вар дэ, нэ хур нэ гә жын ба гә җя щү ха-ди хуа ян дин ё зун хў ни, җо чў та фә ха ди ян дин ё ган ни.

3­Бу лүн на гә нян чин гў нён зэ да да ди җя ни җў ди сы-хур дан ги Җў дў ли җу ли хуэй җә сы ги ли гә вар дэ, 4­та ди да да тин җян җы гә дан мә фә сы са, җы гә гў нён ян дин ё зун хў ги Җў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни. 5­Гў-нён ди да да ба җы гә тин җян дан дон чў, нэ хур нэ гә гў нён бу зун хў гә җя дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ. Җў ба гў нён фон шә ни, йин цы сы та ди да да ба та дон чў ли.

6­Бу лүн на гә гў нён дан мә сы лён ги Җў ги ли гә са вар-дэ хуэй җә сы щү ха са ли, вон ху җы гә гў нён җе ли хун ли,

362

Фур 31

7­та ди нан жын тин җян җы гә сы чин дан мә фә сы са, җы-гә нү жын ян дин ё зун хў ги Җў ги ха ди вар дэ хуэй җә сы щү ха ди хуа ни. 8­Кә сы та ди нан жын ба җы гә тин җян дан дон чў, ба та мә сы лён ги ха ди вар дэ хуэй җә сы щү ха ди хуа бу жын, нэ хур җы гә нү жын бу зун хў та ги ха ди вар дэ дэ щү ха ди хуа. Җў ба җы гә нү жын фон шә ни.

9­Бу лүн на гә гуа фу хуэй җә сы лин ган дё ди нү жын ба ги ха ди йи че вар дэ ян дин ё зун хў ни.

10­Бу лүн на гә җе ли хун ди нү жын дан ги Җў дў ли җу ли хуэй җә сы ги ли йи гә вар дэ, 11­та ди нан жын тин җян җы гә дан мә фә сы са, җы гә нү жын ян дин ё зун хў ги Җў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни. 12­Җы гә нү жын ди нан жын ба җы гә тин җян дан дон чў, ба та ди щи фу зы дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ бу жын, нэ хур җы гә нү жын бу зун хў та щү ха ди хуа. Җў ба җы гә нү жын фон шә ни. 13­Җы гә нү-жын ди нан жын ба щи фу зы дў ха ди җу лян ги ха ди вар дэ е нын жын, е нын бу жын. 14‑15­Кә сы җы гә нү жын ги Җў ги вар дэ ди җы йи тян та ди нан жын дан ба җы гә тин җян, ди эр тян та мә дон гуа щи фу зы, нэ хур нү жын ян дин ё зун хў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни, йин цы сы нан жын тин җян ди нэ йи тян ба щи фу зы мә дон. Кә сы җы гә ди йи ху нан жын дан ба щи фу зы дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар-дэ бу жын, нэ хур щи фу зы ди гў на хар зэ нан жын шон ни.

16­Җў ги Му са ги ха ди җы ще фын фу ти фә ди сы за му җя да да ё гуан мә җе хун ди нү зы ни, нан жын за му җя гуан щи фу зы ни.

Исраил­жын­му­лян­ма­диан­жын­му­да­ди­җон­

31­Җў ги Му са фә ди: – 2­Ни ё ги ма диан жын му ви исраил жын му бо чу ни,

зуй та му ни. Ба җы гә сы чин ган ван ди йи ху, ни ё ван дё ни. 3­Йин ви җы гә Му са ги мин жын фә ди: – Ни му ги җон шон шә лү бян йи, лян ма диан жын му да

җон ни, ви та му зо чян ги Җў ган хади, за му ги та му ё бо чу ни. 4­Исраил ди мый йи гә зў ги җон шон ё да фа чи йи чян жын ни.

363

Фур 31

5­Зу җы му җя да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ли йи чян жын, йи ман шы эр чян жын, ду шә лү бян йи да җон чи ни. 6­Му са да фа ди Елеазар ахун ди эр зы Фи не ес, җё та ба жын му лин-шон да җон чи ни. Фи не ес ди шу ни на ди Гуй җун вәр шон ди җя сы дэ дан щүан ди сы хур чуй ди ла ба. 7­Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу лян ма диан жын му да ли җон ли, ба та му ди йи че нан жын да сы ли. 8­Да сы ди жын му ли ту ю ву гә Ма диан ди фон шон ди хуон шон ни – җы зу сы Евии, Ре кем, Цур, Хур дэ Ре ва. Исраил жын му е ба Веор ди эр зы Ва лаам да сы ли.

9­Исраил жын му ба Ма диан ди фон ди нү жын му лян ва му ги гә җя гуә гуә чи ли, ба ню, ён чүн чён шон зу ли, ба йи че фу гуй ги гә җя на шон ли, 10­ба та му ди йи че чын пу лян йин пан шо дё ли. 11­Исраил жын му ба йи че чён ха ди дэ наха ди дун щи, жын дэ сын лин на шон зу ли, 12­хуэ йли Моав пин тан Иор дан хә ди бон гәр ни ди Иер ихон чын пу дуй мян ди Исраил ди йин пан ни ли. Зэ җы тар та му ба жын дэ дун щи йи ман ги Му са, Елеазар ахун лян Исраил ди йи че мин жын җё ги ли.

Исраил­ди­җүн­дуй­хуэй­лэ­ли­13­Му са, Елеазар ахун лян дан лин ди йи че лин шу да

йин пан ни чў чи җе йин җүн дуй чи ли. 14‑15­Му са ги нэ ще зы да җүн гуан, гуан йи чян жын ди дэ йи бый жын ди җүн гуан чи шон лэ ли, вын ли та му ли:

– Ни му ви са ба җы ще нү жын хуә хуәр ди шын ха ли? 16­Ни му сы лён йихар, җы ще нү жын сы тин ха Ва лаам хуа ди, та му ба исраил жын му лин шон, җё ли кэ Җў, бэ вон Фегор-ли. Йин ви җы гә вын бин ба за му ди мин жын щё ме дё ли. 17­Җы хур ни му ба йи че эр ва зы дэ чў ли мын ди нү жын му ду ё да сы ни. 18­Ни му ги гә җя нын ба йи че мә чў мын ди нү зы лю ха ни. 19­Җы хур ни му ли ту сый да сы жын ли хуэй-җә сы ду мэ ти ли, ян дин ё зэ йин пан вэ ту җў чи тян ни. Ди сан тян ди лян ди чи тян ди нэ йи тян ни му ё ба гә җя дэ ба ни му чён хуэй лэ ди нү зы му зў ган җин ни. 20­Ни му ба мый

364

Фур 31

йи җе зы йи шон, на пи зы, җү лү мо хуэй җә сы му ту зў ха ди дун щи йи ман щи ган җин.

21­Елеазар ахун ги нэ ще да җон шон хуэй лэ ди жын фә ди: – Җў ги Му са ги ли җы ще зы фа лү: 22‑23­ба йи че шо бу-

чын ди дун щи, зу щён җин зы, йин зы, тун, те, щи те, чян те ян дин ё на хуә зў ган җин ни, ба дан лин дун щи ё на фи щи җин ни. 24­Ди чи тян ди нэ йи тян ни му ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи җин ни, җы му җя ни му цэ чын ха ган җин ди ни, йи ху нын җин йин пан ни.

Исраил­жын­му­ба­йи­че­чён­ха­ди­фын­ги­ли­25­Җў ги Му са фә ди: – 26­Ни лян Елеазар ахун дэ дан лин лин шу му ба йи че

чён ха ди дун щи, жын лян сын лин ду ё суан чў лэ ни. 27­Ба йи че чён ха ди тин тир фын лён бан гә, ба йи бан гә ги да җон ди жын му, ба ди эр бан гә ги дан лин исраил жын му фын ги. 28­Да ги да җон ди жын му нэ йи бан гә ли ту ни му ги Җў ба фи чў ги. Да ву бый чён ха ди жын, ню, лү, ён, җү-лү ли ту фын йи гә жын, йи гә ню, йи гә лү, йи гә ён, йи гә җү лү, – ба җы йи че ги Җў фын ги. 29­Ба фын чў лэ ди җы ще фи ги Елеазар ахун җё ги, җё та ги Җў дуан чын гуй җун ди ли щин. 30­Ни му ги Исраил мин жын ги ха ди нэ бан гәзы чён ха ди дун щи ли ту, да чён ха ди ву шы гә жын, ню, лү, ён, җү лү ли ту ё фын йи гә жын, йи гә ню, йи гә лү, йи гә ён, йи гә җү лү ни. Ба фын чў лэ ди җы ще зы дун щи ги ле вит-жын му ги ги, йин цы сы та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сыди ни.

31­Му са лян Елеазар ахун җо чў Җў ди фын фу ган ли. 32‑35­Чў гуә җүн жын му ги гә җя лю ха ди фу гуй, та му хан

суан чў лэ ли: ю 675 000 ён лян җү лү ни, 72 000 ню ни, 61 000 лү ни, 32 000 мә чў мын ди нү зы ни. 36‑40­Ги да ли җон ди җүн жын му фын ха ди бан гәр ли ту ю 337 500 ён лян җү-лү ни (да җы гә фур ли ту ги Җў ба 675 ён лян җү лү чў ли фи ли); 36 000 ню (ги Җў ба 72 ню чў ли фи ли); 30 500 лү (ги Җў ба 61 лү чў ли фи ли); 16 000 жын (ги Җў ба 32 жын

365

Фур 32

шын ха ли). 41­Му са җо чў Җў ди фын фу ба фи ги Җў суан-чын гуй җун ли щин, ги Елеазар ахун җё ги ли.

42‑46­Ги йи че мә да җон ди исраил жын фын ха ди бан гәр лян җүн жын му ди бан гәр йи мур-йи ён ди: 337 500 ён лян җү лү, 36 000 ню, 30 500 лү, 16 000 жын. 47­Му са да җы бан гәр ли ту, да мый ву шы гә жын лян сын лин ли ту, җо чў Җў ди фын фу ба йи гә жын лян йи гә сын лин фын чў лэ, ги ле вит жын му ги ги ли, йин цы сы та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сыди ни.

48­Лин җүн дуй ди җүн гуан му лэ, до Му са гын чян 49­фә ди: – Ло жын, вә му ба шу ди ха ди җүн жын му суан чў лэ ли,

җы сы ма, йи гә жын ду мә шә дё. 50­Вә му ба вә му ди мый йи гә жын чён ха ди җин дун щи: җин лян ляр, җин җуә зы, гэ җы зы, эр җуй зы, бе бе зы на лэ ли. Вә му щён ба җы ще дун-щи ги Җў дуан ги ни, йин цы сы Та ба вә му ди мин җю ха ли.

51­Му са лян Елеазар ахун ба җы ще җин дун щи җе шу-ха ли. 52­Җүн гуан му ги Җў ги ли бон җер 200 ки ло җин зы. 53­Дан лин җүн жын му ба чён ха ди дун щи ги гә җя лю ха ли. 54­Му са лян Елеазар ахун ба җы ще җин дун щи на до Хў да ди гуй җун җон фонни ли, зу лян йи гә җи хо йи ён, йин цы сы Җў ба исраил жын му бо хў ли.

Шын­до­Иор­дан­хә­дун­бон­гә­ди­Исраил­ди­җигә­зў­(Чун­фә­фа­лү­3:12‑22)­

32­Ру вим лян Гад ди лён гә зў ди жын ю хо шо ню, ён-ни. Та му кан җян Иа зер лян Га ла ад ди фон фон

сын лин чи хо ди хын, 2­зу до Му са, Елеазар ахун лян йи че Исраил ди ло жын гын чян фә ди:

– 3‑4­Җў ги исраил жын му бон мон ди җё ба җы ще зы ди-фон җан шон ли, җы зу сы Ата роф, Ди вон, Иа зер, Ним ра, Есе вон, Еле але, Се вам, Не во дэ Ве он. Җы ще зы ди фон фон сын лин чи хо ди хын; вә му, ни му ди хуә җи му, ю хо шо ню, ён ни. 5­Җё ни му ди щин до вә му шон ван ха, вә му чи-то ди җё ни му ба җы ще зы ди фон ги вә му ги ги, җё чын ха вә му ди, бә җё вә му гуә Иор дан хә ли.

366

Фур 32

6­Му са ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му хуэй да ди: – Ни му ди ди щүн, исраил жын му да җон чи ни, нан дый

ни му щён шын до җы тар ма? 7­Ви са ни му җё исраил жын му ди щин ни ю шан ки ни, җё та му бу щён гуә Иор дан хә, бу җин Җў ги ни му ги ди нэ гә ди фон? 8­Вә ба ни му ди зў зў-бый бый да Ка дес-Вар ни да фа чи ца кан нэ гә ди фон ди сы хур, та му е җы му җя ган ли. 9­Та му до ли Ес хол чуан до ни, ба нэ гә ди фон җян ли, кә сы хуэй лэ, та му җё мин жын щин ни юли шан-ки ли, мә щин җин Җў ги исраил жын му ги ди нэ гә ди фон. 10­Нэ йи тян Җў ди чи шон лэ, Та дў җу ди фә ли: 11­«Да Еги пет чў лэ ди йи че нан жын да эр шы суй да шон йи гә ду бу җин Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ щү ха ди нэ гә ди фон шон, йин цы сы та му мә щин тин Вә ди хуа». 12­Лян йи че нан жын ду җы му җя йү ли, чў гуә Ие фонний ди эр зы Ха лев (та сы Ке наз ди ху бый) лян На вин ди эр зы Иса, йин цы сы та му лён гәр шы щин-шы йи тин ли Җў ди хуа ли. 13­Җў ги җы ще исраил жын чи шон лэ, җё та му зэ са вә ни юҗуан ли сы шы нян, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы зэ Җў лян мян чян ган-ли ха ди нэ йи бый зы жын мә ву чон дё. 14­Җы хур ни му ди, ю гў на хар ди жын му ди ху бый ба ни му зў зў-бый бый ди ви фын җан шон ли, җё Җў җо чў исраил жын му йүә щин чи шон лэ ни ма? 15­Җы хур ни му дан бу щён гын шон Җў зу, Та йүан хуэй нын ба исраил жын му зэ са вә ни лё ха, нэ хур ни му җё за му ди йи че мин жын ду шә дё ни.

16­Та му до Му са ди мян чян фә ди: – Му са җон гуй ди! Щян ту ни чин ни ги вә му ги ку хуан,

җё вә му зэ җы тар ги ён чүн ба ён җүан гэ че лэ зэ му сы ги вә-му ди ва му ба ло шы чын пу гэ шон. 17­Йи ху вә му зу шә лү ди лян вә му ди ди щүн исраил жын му йи дар ни да җон чи ни, вә му гә җя лин ту ни, ган исраил жын му до та му ди ди фон-шон. Нэ гә сы хур ни вә му ди ва му нын зэ җы ще ло шы чын-пу ни да бын ди ди жын му гын чян цон ха. 18­Исраил жын му ба ги та му фын ги ди ди фон дан җан шон, йи ху вә му цэ хуэй гә җя ди җя ни. 19­Вә му лян дан лин исраил жын му ба Иор дан хә нэ бон гә ди йи куэ ди фон бу щён җан, йин цы сы

367

Фур 32

вә му кә җя зэ Иор дан хә ди җы бон гә, зэ дун фон ба җў ди ди фон җе шу ха ли.

20­Му са хуэй да ди: – Ни му җын шы ди дан щён җы му җя ган, ни му зу зэ

Җў ди мян чян шә лү ха да җон чи! 21­Ни му ди йи че бин ду ё гуә Иор дан хә ни. Та му җо чў Җў ди фын фу ё пу шон да дўш ман ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы Җў ба йи че дўш ман да бэ ни, 22­нэ гә ди фон ги Җў ди ту ни. Җы гә ди йи ху ни му нын хуэй гә җя ди җя, йин цы сы ни му ги Җў дэ ни му ди ди щүн исраил жын му хуан ли җон ли. Зу җы му җя Җў җё Иор дан хә дун бон гә ди ди фон чын ха ни му ди йи лэ зы ни. 23­Кә сы ни му дан ба ни му щү ха ди хуа бу зун хў, ни му зу зэ Җў ди мян чян ган гў на хар ни. Ви ни му ди гў на хар ни му ду шу зуй ни, сый ду дуә бу дё. 24­Җы хур ни му чи, ги ни му ди ва му гэ чын пу чи, ги ён чүн гэ ён җүан чи, кә сы ба ни му щү ха ди хуа бә вон дё ли!

25­Гад дэ Ру вим зў ди жын му фә ди: – Му са җон гуй ди, вә му ян дин җо чў ни ди фын фу ган ни.

26­Вә му ди щи фу зы, ва му, ню чүн, ён чүн ду шын до Га ла ад ди фон ди җы ще чын пу ни ни. 27­За му җя ни фә ли, вә му зу нэ му җя шә лү ди зэ Җў ди мян чян да җон чи ни.

28­Йин ви җы гә Му са ги Елеазар ахун, На вин ди эр зы Иса дэ дан лин Исраил ди лин шу фә ди:

– 29­Гад лян Ру вим зў ди жын му дан гуә Иор дан хә, җо чў Җў ди фын фу да җон, та му дан ги ни му бон мон ба нэ гә ди фон җан шон, нэ хур ни му ба Га ла ад ди фон ги та му ё ги ги ни – җы сы ви та му ган хади сы чин ги ха ди йи лэ зы ди. 30­Кә сы та му дан бу гуә Иор дан хә лян ни му йи дар ни бу да җон, нэ хур та му, лян ни му йи ён, зэ Ха наан ди фон-шон ба та му ди йи лэ зы ди җан шон ни.

31­Гад лян Ру вим зў ди жын му хуэй да ди: – Вә му ян дин җо чў Җў ди фын фу ган ни. 32­Вә му җо чў

Җў ди фын фу гуә Иор дан хә ни, җин до Ха наан ди фон шон да җон чи ни. Зу җы му җя җё Иор дан хә дун бон гә ди ди фон чын ха вә му ди йи лэ зы.

368

Фур 33

33­Зу җы му җя Му са ба Амор рей ди Си гон хуон шон ди гуй җя дэ Вас сан ди Ог хуон шон ди гуй җя, та ди чын пу дэ җу ви ни ди щён җуон ги Гад, Ру вим ди зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў фын кэ ли. 34­Гад зў ди жын му ба Ди вон, Ата роф, Аро ер, 35­Ата роф-Шо фан, Иа зер, Иог бега, 36­Беф-Ним ра лян Беф-Га ран чын пу йүан хуэй щю гэ че лэ ли. 37­Ру вим зў ди жын му ба Есе вон, Еле але, Кири афаим, 38­ба Не во, Ва ал-Ме он (ба җы гә мин зы гэ бян ли) дэ Сив ма чын пу йүан хуэй щю гэ че лэ ли. Җы лён гә зў ди жын ги та му щю-гэ ха ди йи че чын пу нан ли щин мин зы ли.

39­Махир ди ху бый (Махир сы Ма нас сия ди эр зы) чи, ба Га ла ад җан шон ли, ба нэ тар җў ди амор рей жынму ган чў-чи ли. 40­Йин ви җы гә Му са ба Га ла ад ги Махир ди ху бый ги ги ли. Та му зу җў до нэ тар ли. 41­Ма нас сия зў ди йи гә жын, мин зы җё ди Иа ир, ба нэ тар ди җигә щён җуон җан шон ли, йи ху та ба җы ще щён җуон җё ли гә «Иа ир ди щён җуон». 42­Но вах ба Ке наф чын пу лян җу ви ди щён җуон җан шон-ли, йи ху ба нэ ще зы щён җуон җо чў гә җя ди мин зы җё чын «Но вахли».

Исраил­жын­му­да­Еги­пет­до­Моав­ди­фон­шон­зу­ди­лў­

33­Җи сы Му са лян Ха ру нэ ба исраил жын му да Еги-пет лин чў лэ, та му зэ лў шон за ли йин пан ли. 2­Му са

җо чў Җў ди фын фу ба мый йи гә за ха йин пан ди вәр ди мин зы ще ха ли.

3­Җын йүә шы ву ди нэ йи тян, ту йи гә Пас ха җе чи гуә-ли ди йи тян, исраил жын му да Еги пет зу дё ли. Җў бо хў та му ди, җё та му зэ еги пет жын му ди мян чян да Раам сес чын пу ни чў чи, зу дё ли. 4­Җў ба еги пет жын му ди ту шур да сы ли; еги пет жын му сун та му ди мэ ти ди ни. Җў лян җы му җя ди ган бан зы ги ли: Та ди ли лён би еги пет жын му хў да му ди да.

5­Исраил жын му да Раам сес зу дё, щян ту ни зэ Сок хоф ди фон ни ба йин пан за ха ли. 6­Хан ба йи гә йин пан зэ са вә бян бяр шон, Ефам ди фон шон за ха ли. 7­Да Ефам та му җә-

369

Фур 33

гуә чи, до ли Пи-Гахи роф ди фон ли (җы гә зэ Ва ал-Це фон ди фон ди дун бон гә ни). Ли Миг дол ди фон бу йүан исраил-жын му ба йин пан за ха ли. 8­Йи ху та му да Пи-Гахи роф зу дё, да Хун хэ дон җун ни зу гуә чи, до ли Сур са вә ни ли. Та му зу ли сан тян, до ли Мер ра ди фон, ба йин пан за до нэ тар ли. 9­Да җы тар исраил жын му кә зу до Елим ди фон-ли, нэ тар ба йин пан за ха ли, йин цы сы җы тар ю шы эр гә фи чүан дэ чи шы гә ми зор фу ни.

10­Да Елим зу дё ди йи ху, та му зэ Хун хэ гын чян ба йин пан за ха ли, 11­йи ху до Син са вә ни ба йин пан за до җы тар ли, 12­да Син са вә ни зу дё, до ли Доф ка ди фон ба йин пан за ха ли, 13­да Доф ка кә зу дё, до ли Алуш ди фон зан до җы тар ли. 14­Да Алуш та му кә зу дё, до ли Ре фи дим ди фон ли. Зэ Ре фи дим мин жын мәю хә ди фи ли.

15‑37­Да Ре фи дим йи чыр до Ор сан гын чян зу ди сы хур, исраил жын му зэ җы ще зы вәр шон за ли йин пан ли: Синай са вә, Киб рот-Гат таава, Аси роф, Риф ма, Рим нон-Фа-рец, Лив на, Рис са, Ке ге ла фа, Ша фер, Ха ра да, Ма ке лоф, Та хаф, Та рах, Миф ка, Хаш мон, Мо се роф, Бе не-Яа кан, Хор-Агид гад, Иот ва фа, Ав рон, Еци он-Га вер, Син са вә (җы зу сы Ка дес), йи ху до ли Ор сан гын чян ли, – җы сы Едом ди фон ди бян җе.

38‑39­Исраил жын му да Еги пет зу дё ди сы шы нян ди ву йүә чў йи, Ха ру нэ ахун җо чў Җў ди фын фу шон ли Ор сан, зэ нэ тар ву чон ли. Ха ру нэ йи бый эр шы сан суй шон ву чон ли.

40­Ха наан нан бон гә ди фон шон ди Арад хуон шон ба исраил жын му лэ ди тин җян ли.

41‑49­Да Ор сан гын чян йи чыр до Моав ди пин тан ни зу ди сы хур, исраил жын му зэ җы ще зы вәр шон за ли йин пан-ли: Сал мон ди фон, Пу нон ди фон, Овоф ди фон, Моав ди фон шон ди Ийм-Аварим чын пу, Ди вон-Гад чын пу, Алмон-Ди влафаим ди фон, Аварим сан шон Не во ди сан ди чян мян ни, Иер ихон чын пу ди дуй мян Иор дан хә бон-гәр ни ди Моав пин тан ни (зэ Беф-Ие ши моф чын пу лян Аве-Сит тим ди фон ди дон җун ни ни).

370

Фур 34

Ба­Иор­дан­хә­гуә­ли­ди­йи­ху,­ё­зў­са­ни­50­Зэ Иер ихон чын пу ни ди дуй мян Иор дан хә бон гәр-

ни ди Моав пин тан ни, Җў ги Му са ги ди фын фу, 51­җё та ги исраил жын му фә ги ни. Җў фә ди:

– Ни му гуә ли Иор дан хә, җин до Ха наан ди фон ди йи ху, 52­ян дин ё ба бын ди ди жын му ган чў чи ни. Ба та-му на шы ту лян җин зы зў ха ди хў да му да лан, ба йи че бэ вон та му хў да му ди вәр ду цый дё. 53­Ни му ба ди фон җан шон, җў до нэ тар, йин цы сы Вә ба нэ гә ди фон ги ни му ги ги ли. 54­Ни му җуа чир ди ба ди фон ги мый йи гә зў дэ җя щя фын кэ. На йигә зў ди жын фур дуә, – дуә йү фын ги, на йигә зў ди жын фур шо, – шо фын ги. 55­Ни му ба бын ди ди жын му дан бу ган чў чи, шын ха ди нэ ще зы жын вон ху ги ни му чын ха бэ ля ни: та му, зу щён мә ни-му нян җин ди за йи ён, зу щён за лый ба ди цы язы йи ён; та му чия ни му ни. 56­Ни му ба та му дан бу ган чў чи, нэ-хур Вә ба ни му ё щё ме дё ни, за му җя зо чян Вә щү ди ба та му щё ме ни.

Ха­наан­ди­фон­ди­бян­җе­

34­Җў ги Му са фә ли, 2­җё та ба җы гә фын фу ги исраил-жын му ги ги ни:

– Ни му җин до Вә ги ни му ги ди Ха наан ди фон ди йи-ху, ни му гуй җя ди бян җе сы җы му җя ди: 3­Зэ нан фон ни му гуй җя ди бян җе да Син са вә зэ Едом ди фон ди бон гәр ни да тур ди ни. Та да Сы хэ нан бон гә ди йир шон вон дун фон ни зу ди ни. 4­Йи ху та җуан дё нан фон до Акра вим сан шон ди-ни, гуә Син са вә ни, зу дё Ка дес-Вар ни. Да җы тар ни му гуй җя ди бян җе зу дё Га цар-Ад дар чын пу ни, йи чыр до Ац мон ди фон ни. 5­Да Ац мон та җуан до Еги пет ди пин-чуан ни ни, йи чыр до Ди җун хэ ди хэ ян шон.

6­Ди җун хэ – зу сы ни му гуй җя ди щи фон бян җе. 7­Зэ бый фон ни му гуй җя ди бян җе да Ди җун хэ до Ор

сан гын чян ни; 8‑9­да Ор сан гын чян до Емаф ни. Да Емаф

371

Фур 34

ни му гуй җя ди бян җе до Це дад дэ Циф рон ди фон ни, лин ху до Га цар-Енан чын пу ни. Җы сы ни му гуй җя ди бый фон бян җе.

10­Зэ дун фон ни му гуй җя ди бян җе да Га цар-Енан да тур до Ше фам ди фон ни. 11­Да Ше фам ни му гуй җя ди бян җе до Риб ла ни чын пу ни (жы гә зэ Аин дун бон гә ни). Йи ху ни му гуй җя ди бян җе до Га ли лея хэ зы ди дун бон гә, 12­да нэ тар до Иор дан хә дэ Сы хэ ян шон ни.

Җы зу сы ни му гуй җя ди бян җе. 13­Му са ги исраил жын му фә ди: – Җы зу сы ни му на җуа чир ди фон фа ё фын ди ди фон,

зу сы Җў ги җю гә бан исраил жын му ди зў фын ги ди ди фон. 14‑15­Ру вим лян Гад ди лён гә зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў зэ Иор дан хә ди дун бон гә ни, Иер ихон чын пу дуй мян ни кә җя ба гә җя ди ди фон җан шон ли, ба ди җо чў та му ди зў дэ җя щя фын кэ ли.

Сый­фын­ди­фон­ни­16­Җў ги Му са фә ди: – 17­Елеазар ахун лян На вин ди эр зы Иса ги мин жын ба

ди фон ё фын кэ ни. 18­Та му ё да мый йи гә зў ли ту тё җян йи гә лин шу җё ги та му лён гәр бон мон ни. 19‑28­Җы зу сы Җў да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ди жын му ди мин зы:

Яхў ти ди зў: Ие фонний ди эр зы Ха лев, Щи мэ ди зў: Ам миуд ди эр зы Са муил, Вениа мин ди зў: Кис лон ди эр зы Ели дад, Дан ди зў: Иог ли ди эр зы Бук кий, Ма нас сия ди зў: Ефод ди эр зы Хан ни ил, Еф рем ди зў: Шиф тан ди эр зы Ке муил, За ву лон ди зў: Фар нак ди эр зы Ели ца фан, Исса хар ди зў: Аззан ди эр зы Фал тиил, Асир ди зў: Ше ломий ди эр зы Ахиуд, Неф фа лим ди зў: Ам миуд ди эр зы Пе даил. 29­Җў зу ба җы йи че лин шу жын дин ха, җё та му ги

исраил жын му ба Ха наан ди фон фын кэ ни.

372

Фур 35

Ги­ле­вит­жын­му­фын­ги­ди­чын­пу­

35­Җў зэ Иер ихон чын пу дуй мян Иор дан хә бон гәр-ни ди Моав пин тан ни ги Му са фә ди:

– 2­Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му да гә җя ди йи че ди фон шон ги ле вит жын му ба җў ди чын пу фын ги зэ му сы зэ чын пу ди туан йүар ни ба цо чон фын ги. 3­Җы ще чын пу ё ги ле вит жын му шын ха ни, җё та му җў до нэ тар. Зэ цо чон ни та му нын фон гә җя ди ню чүн дэ дан лин ди сын лин. 4‑5­Цо чон да чын пу ди чён гын чян да тур вон сы җу-ба хани ё чын кэ җю бый метр ни, җё чын пу зан до цо чон дон җун ни. 6­Ни му ги ле вит жын му фын люгә бо хў жын му ди чын пу. На гә жын дан мә фончў ба дан лин йи гә жын да сы ли, та нын по дё нэ тар, ба гә җя ди мин җю ха. Чў гуә җы гә, ни му хан ё ги ле вит жын му фын сы шы эр гә дан лин ди чын пу 7­лян җу ви ди цо чон ни. Йи ман сы шы багә чын пу. 8­Ни му ги ле вит жын му фын чын пу ди сы хур, на йигә зў да, дуә йү фын ги, на йигә зў суй, шо фын ги. Исраил жын му ё да та му җан ха ди ди фон шон ги ле вит жын му ба чын пу фын ги ни.

Бо­хў­жын­му­ди­чын­пу­(Чун­фә­фа­лү­19:1‑13;­Иса­На­вин­ди­фу­20:1‑9)­

9‑10­Җў җё Му са 10­ба җы му җя ди фын фу ги исраил жын-му ги ги ни:

– Ни му гуә ли Иор дан хә, җин ли Ха наан ди фон ди йи ху, 11­ян дин ё фын чў лэ бо хў жын му ди чын пу ни. Сый дан мә фончў ба жын да сы ли, та нын по дё нэ тар, 12­ба гә-җя ди мин җю ха, бә җё да сы жын ди чин чин ги та бо чу. Мин жын ди фа гуан вын җы гә жын ди гуан сы ди зо чян, ги җы гә жын бу нын дин сы зуй. 13­Ни му фын чў лэ люгә бо хў жын му ди чын пу: 14­сан гә чын пу зэ Иор дан хә җы бон гә, сан гә чын пу зэ Ха наан ди фон ни. 15­Җы ще зы чын пу ё ги исраил жын му, ги гуә лў ди хуэй җә сы бан лэди вэ гуй жынму чын ха бо хў жын му ди чын пу ни. Сый дан мә фончў ба жын да сы, та нын по дё нэ тар ба гә җя ди мин җю ха.

373

Фур 35

16‑18­Сый дан на те, шы ту хуэй җә сы му ту дун щи ба жын да сы ли, – та зу ган ли да сы жын ди гў на хар ли; ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 19­Ву чон дё ди нэ гә жын ди чин чин гә җя дан ба та зо җуә, ги та нын бо чу, ба та нын да сы.

20­Дан на гә жын хэ хын сый, ба та сон дё, нэ гә жын дан сы де до ву чон ли хуэй җә сы на зан ха ди са дун щи ба та да сы ли, 21­хуэй җә сы на чуй ту ба та да сы ли, – нэ гә жын зу ган ли да сы жын ди гў на хар ли; ги та ян дин ё дин сы зуй ни. Ву-чон дё ди нэ гә жын ди чин чин дан ба та зо җуә, ги та нын бо чу, ба та нын да сы.

22­Кә сы сый дан мә фончў ба сый да сы ли, та му лён гәр зо чян йи гә мә хэ хын йи гә, бу гуан та ба жын сон дё, хан-сы лян зан ха ди са дун щи ба та да сы ли 23­хуэй җә сы та мә җян ди нэ йи хур лян зан ха ди шы ту ба жын да сы ли, кә сы нэ гә жын бусы та ди дўш ман, 24­та е мә щин ги та ган ха, нэ хур мин жын ди фа гуан ё җо чў җы му җя ди фа лү вын да сы жын ди дэ ву чон дё ди жын ди чин чин ди гуан сы ни. 25­Мин жын ба да сы жын ди нэ гә жын да ву чон дё ди жын ди чин чин ди шу ни ё җю ха ни, ба та йүан хуэй сун дё та зо-чян цон ха ди нэ гә чын пу ни ни. Та ян дин ё җў до нэ тар ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы Исраил ди да ахун ву чон ни. 26­Кә сы нэ гә ёли мин ди жын дан да цон ха ди чын пу ни чў чи ли, 27­ву чон дё ди жын ди чин чин ба та зо җуә да сы ли, нэ хур ба җы гә бу суан гў на хар, 28­йин цы сы да сы жын ди жын ян дин ё шын до цон ха ди чын пу ли ту җўха ни, дын ди җи сы Исраил ди да ахун ву чон ни. Йи ху та цэ нын хуэй гә җя ди җя ни. 29­Ни му лян ни му ди ху бый бу лүн зэ на ни җў еба, ян дин ё зун хў җы гә фа лү ни.

30­Сый дан ба жын да сы ли, ги та ё дин сы зуй ни, ги җы-му җя ди сы чин ян дин ё зо лён гә гў ва жын ни. Кә сы йи гә гў ва жын бу нын ги да сы жын ди жын дин сы зуй. 31­Ёли мин ди жын бу нын ви та ди ган бан пый чян, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 32­Сый дан по дё бо хў жын му ди чын пу ни, та дан пый чян, вон щён ди Исраил ди да ахун ву чон ди зо чян хуэй чи, җў до та зо чян җў ди ди фон шон, ни му ба

374

Фур 36

та ди чян бу нын җе шу. 33­Ни му дан җы му җя ган, ни му ба ни му җў ди ди фон зў чын бу ган җин ни. Да сы жын ди сы чин ба ди фон зў чын бу ган җин ди ни, нэ хур зэ мәю ба ди фон зў ган җин ди дан лин фон фа. Ба ёли мин ди нэ гә жын ян дин ё да сы ни. 34­Ни му бу нын ба ни му җў ди ди фон зў чын бу ган җин ди, йин цы Вә сы Җў, Вә зэ исраил жын-му ди җун җян ни җў ди ни.

Ги­җе­ха­хун­ди­нү­жын­фын­ди­фон­ди­фа­лү­

36­Га ла ад җя щя ди ту зы му (Га ла адсы Махир ди эр зы, зу сы Ма нас сия ди сун зы, Юсуф ди ху бый) до Му са

лян исраил жын му ди дан лин лин шу му гын чян 2­фә ди: – Җў зо чян ги ди фын фу, җё ни му на җуа чир ди фон фа

ба ди фон ги исраил жын му фын ги ни, е ги ни му фә ли, җё ни му ба Сал паад, вә му чин чин ди ди фон ги та ди йи че нүр фын ги ни. 3­Кә сы ба та му дан чў җя дё хуэй җә сы та му җя ли дан лин зў ди нан жын му ли, нэ хур та му ди ди фон зу чын ха та ди нан жын зў ди ди фон ни. Зу җы му җя вә му җуа чир фын ха ди ди фон нын шо ха. 4­Юби лей нян до ли ди сы хур, йи че мэ чў чи ди ди фон ду ё йүан хуэй до зо чян җў жын ди шу ни ни. Сал паад нүр ди ди фон зу йи на вар чын ха та му нан жын му ди зў ди ли, кә сы вә му ди зў до зэ зы ба нэ йи-лэ зы ди фон йи на вар дю дё ни.

5­Му са җо чў Җў ди хуа ги исраил жын му ги ли гә фын фу: – Ма нас сия зў ди жын му фә дуй ди ни. 6­Йин ви җы гә

Җў ги ди фын фу, фә сы Сал паад ди нүр ду ю гә җя чў җя-ди зы ю ни, кә сы та му гуон нын лян та му зў ди нан жын му җе хун. 7­Мый йи гә исраил жын ди ди фон ян дин ё шын до та ди зў ли ту ни. 8­Исраил ди йи че зў ли ту ди мый йи гә ю ди фон ди нү зы ё лян гә җя зў ди нан жын җе хун ни. Җы му-җя исраил жын му зу нын ба та му зў зў-бый бый шын ха ди йи че ди фон җи чын, 9­нэ хур ди фон да йи гә зў вон дан лин йи гә зў шон бу нуә гуә чи. Мый йи гә зў ян дин ба ги та фын ха ди ди фон хў ха ни.

Фур 36

10‑11­Зу җы му җя Сал паад ди йи че нүр: Ма хла, Фир ца, Хог ла, Мил ка дэ Ноа җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, лян та му чин чин ди эр зы му җе ли хун ли. 12­Җы ву гә нүр җя ли Ма нас сия зў ли ту ди нан жын му ли (Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы). Та му ди ди фон е шын до та му да да ди зў ли ту ли.

13­Җў зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр-ни ди Моав пин тан ни ба җы ще зы фын фу ги Му са фә ги ли, җё та ги исраил жын му ги ги ни.

376

ЧуН­ФӘ­Фа­ЛҮ­

Чун­фә­фа­лү­фу­ди­щү­ян­

То ра ти Ки та бу ди лин йир ди фу сы «Чун фә фа лү». Вын щүә фа лү ди ён зы сы ви да яхў ти ди фа лү жын Му са-ди лин йир йи фу. Ба җы гә йи фу ги исраил мин жын зэ Моав ди мян шон, та му җин Ха наан нэ гә сы хур ги ги ди. Ба җы йи бын фу нын фын чын лён җезы: Му са ди йи фу (ту йи лэр: 1-4 бу фын, ди эр лэр: 5-29; ди сан лэр: 30-31 бу фын) дэ җе лүн (32-34 бу фын).

Җы гә фу ди мин зы зы ди ни, зэ та ли ту ба щян тян фу ди (Җе фон, Ле вит, Исраил жын му ди фур) бу шо фа лү чун фу ди ни. Лян җы гә йи тун, җы тар хан ба юще зы щин фа лү нын кан җян. Кә сы җы гуон бусы чун фу юди фа-лү ди ни, хан ги исраил жын му ди щин йи бый зы ба Хў да лян та му дин ха ди хэ тун вон щин ни зў ди ни. Йин цы сы йи да зэ Синай сан шон ба ту йи гә хә тун дин шон, гуә ли кә җя бон җер сы шы нян. Ё фә ни, ба хо шо фа лү зэ вон-чян чи ди сы хур шон нын сы йүн, – зэ нэ гә сы хур, җи сы Исраил зэ Ха наан чон җю җў ни зэ му сы та хан ё ги җы щин чин куон шон суй ху щён щи фа лү ни.

Җы гә фу ди җун-ё бу фын сы пан вон хо дэ җу дё ди чон цый зы. Та ги нян җя му бон мон ди җё ба вон чян чи ди Исраил ди ли сы дун ни. Хў да ди шын жын му (чүан пин Иер емия) ги исраил жын му җён ди сы хур, чин чир ти фә җы ще пан вон дэ җу ди ни. Дан па җы йи бын фу (хуэй-җә сы та ди хын дуә ди бу фын) зу сы за му шы дэ зо чян чи

377

Фа лү 1

бый нян шон йүан хуэй щю гэ Хў да сы ди сы хур зо җуә ди нэ йи бын фу. Җи сы Ио сия хуон шон ба мин жын да зо вон дё ди жын му ди ёчю дэ җу тин җян, та ха за ли. Йин ви нэ гә та җын җын ган туә да җә зы җи гуй җя ди жын ли-до-ли дэ җё мын сы чин ли. Чун фә фа лү – җы сы зэ Ин җил ли ту дин сы йүн ди фу. Яхў ти фа лү ди дэ җин дян дуйи Хў да бё щян ди җун-ё йи сы сы, гуон бэ вон Анла хў Тор ля, зэ җы гә шы җе шон ба та би сый ду щи нэ. Эр са Мә сих ба та зэ То ра ти Ки та бу шон җё чын дин ёҗин ди фын фу ли, зу лян щи нэ жын гын чян ли бян фын фу йи ён.

Хуа­тур­

1­Җы йи бын фу ли ту ди хуа сы Му са ги йи ман исраил-жын фә ха ди. Нэ хур та му зан до Иор дан хә дун бон гә ди

са вә ни ли, Суф ди фон ди дуй мян ни ли, та му ди лён ха ни – йи бон гә сы Фа ран са вә, йи бон гә сы Тофел, Ла ван, Аси роф лян Ди заг ав ди фон. 2­(Да Хо рив сан шон вон Ка дес-Вар ни җо чў Сеир сан гын чян ди лў шон дан зу, бу щин зу шы йи тян ни.) 3­Ди сы шы нян ди шы йи йүә ди чў йи, Му са ги исраил жын му ба Җў ги та му ги ха ди фын фу йи ман ду фә ги ли. 4­Җы гә ди зы чян Му са ба амор рей жынму ди Си гон хуон шон (та ди җин чын сы Есе вон) дэ Ва сан ди Ог хуон шон зэ Едреи да бэ ли (та ди җин чын сы Аш те роф чын пу). 5­Му са зэ Иор дан хә ди дун бон гә, зэ Моав ди фон-шон ги исраил жын му пә щё ли Җў ди фа лү ли. Та фә ли:

– 6­Анла хў Тор ля ги за му да Хо рив сан шон фә ли: «Ни му зэ җы гә сан гын чян җў ди жы зы дуә ли. 7­Җы хур ба йин-пан цый дё, вон сан ди фон ди, амор рей жынму дэ та му ди лин җү му җў ди ди мян шон чи: вон пин тан ни, сан пян дэ ди чур, вон нан бон гә ди ди мян, йи чыр до Да хэ гын чян; вон Ха наан ди фон дэ Ли ван сан шон, йи чыр до ви да Ев-фрат хә тон ди ди мян шон чи. 8­Вә, Җў, щү ди ба җы йи че ди фон ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ та му ди ху бый ги ни. Ни му чи, ба та җан шон».

Фа лү 1

Му­са­ба­лин­шу­жын­му­җян­чў­лэ­ли­(Җе­фон­18:13‑27)­

9­Му са ги мин жын фә ди: – Зу нэ гә сы хур вә ги ни му фә гуә, вә йи гәр мәю хар ли

гуан җы ще зы жын. 10­Анла хў Тор ля ба ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, кә җя йин дуә ли. 11­Җё ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та Гә җя щү ха-ди хуа ба ни му ди фур вон йи чян дуә лэ зы йин зэ му сы ги ни му ги бэ рэ кэ ти. 12­Кә сы ни му кан, за му җя вә йи гәр ба гуан ни му ди җун дан зы нын бый? 13­Ни му да мый йи гә зў ли ту җян чўлэ җигә цун мин, мин бый дэ юмин шын ди жын, вә җё та му дон ни му ди лин шу ни». 14­Ни му дайин ли, фә сы җы сы гә хо сы чин. 15­Йин ви җы гә вә ба мый йи гә зў ли ту ди цун мин дэ юмин ди ту зы му җё лэ, җё та му дон ни му ди лин шу ни: юди гуан йи чян жын ни; юди гуан йи-бый жын ни; юди гуан ву шы гә жын ни; юди гуан шы гә жын ни, юди дон гуан жын муни.

16­Нэ хур вә ги вын гуан сы ди жын му фә ли: «Ни му ба мин жын ди гуан сы вын ди сы хур, ба исраил жын му дэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи мур-йи ён гун до ди ё вын ни. 17­Ни му вын гуан сы ди сы хур бә кан жын му ди лян мян, ба да жын ди хуэй җә сы щё жын ди гуан сы ду ё гун до ди вын ни. Бә хэ па сы сый, йин цы җы сы Хў да Гә җя вын гуан сыди ни. Ни му дан сы ба на йигә сы чин бан бу кэ, до вә гын чян лэ, вә фә ни, за му җя ё ган ни». 18­Нэ хур вә ба ни му ган ди йи че сы чин ги ни му фә ни.

Вон­Ка­дес‑Вар­ни­да­фа­чи­ди­ца­кан­жын­му­(Фур­13:1‑33)­

19­Җо чў Анла хў Тор ля ги ха ди фын фу, за му да Хо рив сан гын чян зу дё, вон амор рей жынму җў ди сан ди фон ди лў-шон ба ни му җян ха ди нэ гә да сын за са вә зу гуә ли, йи ху за му до ли Ка дес-Вар ни ди фон ли. 20‑21­Вә ги ни му фә ли: «Ни му до ли амор рей жынму җў ди сан ди фон гын чян ли,

379

Фа лү 1

зу ба җы гә ди фон Анла хў Тор ля ги за му ги ди ни. Җы сы-ма, та зэ нян мян чян ни. Ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля за му җя фын фу ни му ли: чи, ба та җан шон. Бә че хў, бә хэ па ли».

22­Кә сы ни му до вә гын чян лэ фә ли: «За му щян ту ни да фа чи җигә жын, җё та му ба нэ гә ди фон ца кан йихар, ба за му вон чян зу ди лў ли бян фә йихар, җё за му җы до ха, нэ тар ди чын пу за му гә».

23­Вә сы лён ли – җы сы йи гә хо сы чин, йин ви нэ гә да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ли йи гә нан жын – йи ман шы эр гә жын. 24­Та му зу ли. До ли сан ди фон шон, да нэ тар йи-чыр зу до Ес хол чуан до ни, ба та ца ли. 25­Да нэ тар ги за му на лэ ли ще зы го тян, та му хан фә ли: «За му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги за му ги ди нэ гә ди фон фу җү ди хын».

26­Кә сы ни му мә щин вон нэ гә ди фон ни чи, мә тин Анла хў Тор ля ги ха ди фын фу. 27­Ни му зэ гә җя ди җон-фон ни йи җя ги йи җя гў нун ди фә ли: «Анла хў Тор ля җян бу дый за му! Та ба за му да Еги пет лин чў лэ, щён ги амор рей жынму җё до шу ни, җё ба за му щё ме дё ни. 28­За му вон на тар чи ди ни? Ди щүн му фә ха ди хуа җё за му ди щин дан тў ли. Э-ё, хэ па сы ли! Та му фә ди: «Нэ тар ди жын му би за му ди җин да, гә зы би за му ди го; та му ди чын пу да-ди хын, чын чён е го – дин ди ас мар. Та му хан зэ нэ тар җян гуә Енак ди ху бый!»

29­Кә сы вә ги ни му фә ли: «Ни му бә че хў, е бә хэ па та му. 30‑31­Анла хў Тор ля ги ни му лин ту ни; Та ви ни му җын җан ни, за му җя Та зо чян ни му ди нян мян чян зэ Еги-пет дэ җы гә са вә ни ви ни му җын җан ли. Ни му җян ли, за му җя Та, зу щён да да го гә җя эр зы ди йи ён, ба ни му йи лў бо шон, пин нан-ву сы ди лин до җы гә вәр шон ли». 32­Зу җы гә еба, до җы хур ни му хан бу щин фу Анла хў Тор ля. 33­Та зэ ни му ту ни зу ди зо ли за йин пан ди вәр ли. Хи ли зэ хуә җў зы ли ту, бый тян зэ йүн цэ җў зы ли ту ги ни му зы лў ди ни.

380

Фа лү 1

Җў­зуй­ли­исраил­жын­му­ли­(Фур­14:20‑45)­

34­Җў ба ни му ди гон до тин җян чи шон лэ ли, Та дў җу-ди фә ли: 35­«Җы йи бый зы ха жын му җин будо Вә ги ни-му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә фу җү ди фон ни, 36­гуон Ие фонний ди эр зы Ха лев йи гәр җин чи ни. Йин цы сы та шы щин-шы йи тин ли Вә ди хуа ли, Вә ги та дэ та ди ху-бый ба та ца кан ха ди нэ гә ди фон ги ни». 37­Ви ни му Җў ги вә е чи шон лэ ли. Та фә ли: «Ни е җин будо нэ гә ди фон ни. 38­Кә сы ни ди бон бан, На вин ди эр зы Иса җин чи ни; ни ги та ди щин ни ё зун җин ни, йин цы сы Иса ба исраил жын му лин ди чи, ба нэ гә ди фон җан шон ни.

39­Вә җё нэ ще зы ба ха-хо җир гә хан фын щё бу кэ ди суй ва му (ни му фә ли дўш ман ба та му нын дё шон зу ни) ян дин җин до нэ гә ди фон ни, ба та җан шон ни. 40­Кә сы ни му җуан гуә чи, да са вә ни йүан хуэй вон Хун хэ гын-чян зу ли».

41­Ни му ги вә хуэй да ли: «Му са! Вә му зэ Җў ди мян чян ган ли гў на хар ли! Җы хур вә му щён җо чў Анла хў Тор ля-ди фын фу да җон чи ни». Ни му ба җүн чи дэ шон сы лён ди, зу щён сы ба нэ гә сан ди фон йүн йи ди нын җан шон.

42­Кә сы Җў ги вә фә ли: «Ни ги та му фә ги, җё та му бә шон чи, е бә да җон: дўш ман ба та му да бэ ни, йин цы сы Вә лян та му бу зэ йи дар ни». 43­Вә ги ни му фә ли, кә сы ни му мә тин. Ни му фан дуй Җў ли зэ му сы гон оди шон-ли сан ди фон ли. 44­Нэ гә сан ди фон шон амор рей жынму җў ди ни, зу щён ми фур вә йи ён, та му җо чў ни му чў лэ ли. Та му ба ни му да Сеир ди фон шон җуй ли, йи чыр ган до Хор ма чын пу гын чян да бэ ли. 45­Ни му хуэй лэ зэ Җў ди мян чян кў ли, кә сы Та мә тин ни му ди кў шу, е мә лю шын.

Зэ­са­вә­ни­гуә­ли­ди­жы­зы­46­Җы гә ди йи ху ни му хын дуә ди жы зы зэ Ка дес җў ли.

381

Фа лү 2

2­Йи ху за му җо чў Җў ги вә ги ха ди фын фу җуан гуә чи, да са вә ни вон Хун хэ гын чян зу ли. Зэ Сеир сан ди фон ди

туан йүар ни за му җуан ли хын да ди гун фу. 2‑3­Йи ху Җў ги вә фә ли: «Ни му зэ җы гә сан ди фон ди туан-

йүар ни җуан гу ли, җы хур вон бый фон ни чи, 4­ги мин жын фә ги: „Ни му вон чян зу ди гуә Сеир сан ди фон ни, – җы сы ни му ди щүн ди Исав ху бый ди гуй җя. Та му хэ па ни му ни, кә сы ни му щё щин ди, 5­лян та му бә да җон, йин цы сы Вә ба та му ди ди мян ги ни му лян щя җүә ди вәр ду бу ги. Вә ба Сеир сан ди фон кә җя ги Исав ди ху бый ги ги ли. 6­Ни му ба чы хә да та му гын чян на йин чян мэ шон“.

7­Анла хў Тор ля ги ни му ган ди йи че сы чин шон ги ли бэ рэ кэ ти ли, ни му зэ җы гә да са вә ни юҗуан ди сы хур, Та җо кан ни му ли. Сы шы нян Җў лян ни му зэ йи дар ни ни, ни му мә дуан сы са.

8­Йин ви җы гә за му да за му ди ди щүн Исав ди ху бый җў ди Сеир гуй җя ни гуә чи, да пин тан ни ба вон Елаф дэ Еци-он-Га вер чын пу зу ди лў шон җә гуә чи, вон Моав са вә ни чи ли. 9­Йи ху Җў кә ги вә фә ли: «Бә җин дун моав жын му, лян та му бә да җон. Вә ба та му ди ди мян ги ни му йи дяр ду бу ги, йин цы сы Вә ба Ар чын пу ги Лут ди ху бый ги ги ли».

10­(Зо чян нэ тар эмим жын му җў ди лэ. Та му сы йи гә ви-да мин зў, жын фур е дуә, лян Енак ди ху бый йи ён, гә зы дади хын. 11­Ба та му лян Енак ди ху бый йи ён, суан ди сы ре фаим жын му; кә сы моав жын му ба та му җё ди эмим жын. 12­Хоррей жын му зо чян зэ Сеир җў ди лэ, кә сы Исав ди ху-бый ба та му щё ме дё ли, ба ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. За му җя исраил жын му вон ху зэ Җў ги та му ги ха ди ди-фон шон ган ли, та му е җы му җя ган ли.)

13­«Җы хур ни му гуә Зар ед чуан до» – Җў фә ли. За му гуә ли Зар ед чуан до ли. 14­Да Ка дес-Вар ни зу дё дэ йи да за-му гуә ли Зар ед чуан до, – гуә ли сан шы ба нян ли. За му ди йин пан ни шон җон ди нэ йи бый зы жын йи гә ду мә ю ли, за му җя Җў ги та му дў ли җу ли. 15­Җў Гә җя фан дуй та му ли, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы та му зэ йин пан ни ду ван дё ни.

382

Фа лү 2

16­Шон җон ди нэ ще жын ву чон ли ди йи ху, 17­Җў ги вә фә ли: 18­«Җир гә ни му гуә Ар чын пу ни, зэ моав жын му ди ди мян ни, 19­вон ху до аммон жынму ди ди мян шон ни. Ни му бә җин дун та му, лян та му бә да җон. Вә ба аммон жынму-ди ди мян ги ни му йи дяр ду бу ги, йин цы сы Вә ба та ги Лут ди ху бый кә җя фын ги ли».

20­(Ба җы гә гуй җя е суан ди сы ре фаим жын му ди ди фон, йин цы сы зо чян ре фаим жын му зэ җы тар җў гуә. Аммон-жынму ба та му җё ди зам зумим жын. 21­Зо чян нэ сы йи гә ви да мин зў, фур е дуә, та му лян Енак ди ху бый йи ён, гә-зы го ди хын. Кә сы Җў ба та му щё ме дё ли, аммон жынму ба та му ди ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. 22­Җў ги Сеир сан ди фон шон җў ди Исав ди ху бый е җы му җя ган ли: Та ба хоррей жын му зэ та му ди мян чян ван чүан щё ме дё ли. Та му ба хоррей жын му ган дё ли, ба та му ди ди мян җан-шон ли, до ву җин ди сы хур хан зэ нэ тар җў ди ни. 23­Да Кафтор гуй җя ни лэ ди кафтор жын му ба Га за туан йүар щён җуон ни җў ди аввей жынму щё ме дё ли, йи ху җў до та му ди ди фон шон ли.)

24­Җў хан фә ди: «Ни му че лэ, ба Ар нон хә зу гуә чи. Вә ба Си гон амор рей жын, Есе вон ди хуон шон лян та ди гуй җя җё дэ ги ни му ди шу ни ли. Җы хур җё ни му лян та да җон, ба та ди гуй җя җан шон. 25­Да җир гә да шон Вә җё дун-яшон ман гә чўр җў ди жын ду хэ па ни му ни. Мый йи гә жын тин җян ни му ди мин зы ха ди да лын җан ни».

Исраил­жын­му­ба­Си­гон­хуон­шон­да­бэ­ли­(Фур­21:21‑30)­

26­Да Ка де моф са вә ни вә ба сун щин жын му вон Си гон ди хуон шон гын чян да фа чи ли, на хо хуа ги та фә ли: 27­«Чин ни ги йи гә ку хуан, җё вә му да ни ди гуй җя ни зу гуә чи. Вә му гуон да лў шон дуан дуар зу ни, вон юбон гә бу җә, вон зуә бон гә е бу җә. 28­Ни ги вә му на чян ба чы хә мэ ги. Гуон сы җё вә му да ни ди гуй җя ни зу гуә чи, 29­гуә Иор дан хә, җин Анла хў Тор ля ги вә му щү ха ди ди фон шон, – за му җя

383

Фа лү 3

Сеир сан ди фон шон җў ди Исав ди ху бый дэ Ар чын пу ди моав жын му җё вә му да та му ди гуй җя ни гуә ли».

30­Кә сы Есе вон ди хуон шон Си гон мә дайин, йин цы сы Анла хў Тор ля җё та ди щин нин ли, җё та ди пи чи җён ли. Җы гә ди йи ху Та ба Си гон хуон шон җё дэ ги за му ди шу-ни ли – сы чин зу җы му җя йү ли.

31­Йи ху Җў ги вә фә ли: «Ни кан, Вә ба Си гон ди хуон-шон лян та ди гуй җя ги ни му ги ди ни. Ни му ба та ди ди-фон җан шон». 32­Си гон лин та ди җүн дуй чў лэ, зэ Яац чын пу гын чян лян за му да туә ли, 33­кә сы Анла хў Тор ля ба та җё дэ ги за му ди шу ни ли. За му ба Си гон хуон шон дэ та ди эр зы му лян йи че җүн дуй да сы ли. 34­Зу нэ хур за-му ба та ди йи че чын пу җан шон, ба та му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё ли – ба нан-нү, ва му йи ман щё ме дё ли, йи гә хуә жын ду мә лю. 35­Гуон сы ба та му ди сын лин лян зэ чын пу ни чён ха ди дун щи на шон зу ли. 36­Да Ар нон хә гын чян ди Аро ер чын пу дэ чуан до ни ди чын пу йи чыр до Га ла ад ди фон шон, йи гә чын пу ду мә зан чў: Анла хў Тор ля ги за му ба йи ман ги ги ли. 37­Кә сы җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу, за му вон аммон жынму ди ди фон, Иа вок хә бян-ни ди ди фон, сан ди фон ди чын пу хуэй җә сы дан лин ди вәр шон ду мә чи.

Исраил­жын­му­ба­Ог­хуон­шон­да­бэ­ли­(Фур­21:31‑35)­

3­Да нэ тар за му вон Ва сан ди фон шон зу ли. Нэ гә ди-фон ди Ог хуон шон лин ди та ди йи че җүн дуй зэ Едреи

чын пу гын чян ба за му пу шон, да ли җон ли. 2­Кә сы Җў ги вә фә ли: «Ни му бә хэ па та. Вә ба та, та ди мин жын лян та ди гуй җя ги ни му ги ги ни. Зо чян ни му ги Есе вон чын-пу җў ди амор рей жынму ди Си гон хуон шон ган ли са ли, җы хур ги Ог хуон шон е нэ му җя ган».

3­Зу җы му җя Анла хў Тор ля ба Ва сан ди фон ди хуон шон Ог лян та ди йи че мин жын җё дэ ги за му ди шу ни ли. За му ба та му ду да сы ли, ба йи гә хуә жын ду мә лю ха. 4­За му ба

384

Фа лү 3

Ог хуон шон ди йи че чын пу дэ щён җуон җан шон ли, мәю йи гә җё за му мә җан шон ди – Ар гов ди фон ди лю шы гә чын пу, на тар Ва сан ди Ог хуон шон ви ли вон ли. 5­Җы ще-зы чын пу щю гэ ди хо ди хын: го чын чён, да гэ мын лян те мын фан зы (чў гуә җы ще зы, хан җан ли хо шо мәю чён ди щён җуон). 6­За му ба нэ тар җў ди жын му: нан-нү дэ ва-му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё ли, за му җя зо чян лян Есе вон ди хуон шон Си гон ган ли. 7­Гуон сы ба сын лин дэ чын пу ни чён ха ди дун щи йи ман на шон зу ли.

8­Зу җы му җя за му да лён гә амор рей жынму ди хуон шон гын чян ба Иор дан хә дун бон гә ди ди фон җан шон ли: да Ар нон хә да тур йи чыр до Ер мон сан гын чян ди 9­(Си дон чын пу ди жын му ба Ер мон җё ди Си ри он; амор рей жынму ба та җё ди Се нир) 10­пин чуан ди йи че чын пу, лян Га ла ад дэ Ва сан ди фон йи ман, йи чыр до Сал ха дэ Едрей чын пу. Ба Ва сан ди хуон шон Ог ди гуй җя ду җан шон ли.

11­Ва сан ди хуон шон Ог сы лин йир ди ре фаим жын. Та ди гуан цэ ди чон дуан бон җер сы гә метр, лён гә метр куан. Җы гә гуан цэ до ву җин ди сы хур хан зэ аммон жынму ди Рав ва чын пу ни ни.

Шын­до­Иор­дан­хә­дун­бон­гә­ди­лён­гә­зў­(Фур­32:1‑42)­

12­Вә ба за му нэ гә сы хур җан ха ди ди фон ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му фын ги ли – җы сы да Ар нон хә гын чян ди Аро ер чын пу йи чыр до Га ла ад бан гәзы сан ди фон лян та ди чын пу. Ба җы ще ди фон йи ман ги та му фын ги ли. 13­Ба шын ха ди Га ла ад бан гә сан лян Ог хуон шон ди йи-ман Ва сан ди мян ги Ма нас сия ди бан гәзы зў фын ги ли.

(Ба Ар гов лян Ва сан ди йи че ди фон зо чян җё ди ре фаим-жын му ди ди фон. 14­Ма нас сия зў ди йи гә жын, мин зы җё ди Иа ир ба Ар гов ди фон до Ге сур лян Маа ха ди бян җе йи ман җан шон ли. Та ба Ва сан ди фон җё чын «Иа ир ди щён җуон-ли»; йи чыр до җир гә ба җы гә ди фон хан җы му җя җё ди ни.)

385

Фа лү 3

15­Ба Га ла ад вә ги Ма нас сия зў ди Махир ди ху бый фын-ги ли. 16­Ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му вә ба да Га ла ад ди фон йи чыр до Ар нон хә гын чян ди ди мян йи ман фын ги ли. Та му нан бон гә ди бян җе зэ җы гә хә ди дон җун ни гуә ди ни, бый бон гә ди бян җе сы Иа вок хә (аммон жынму зэ Иа вок хә ди нэ бон гә җў ди ни.) 17­Зэ щи бон гә җы лён гә зў ди ди мян йи чыр до Иор дан хә гын чян ди пин тан ди ни; зэ бый бон гә да Га ли лей хэ зы гын чян йи чыр до нан бон гә ди Сы хэ гын-чян зэ му сы до дун бон гә ди Фас га сан гын зы ди ха ди ни.

18­Вә ги җы ще зў ди жын нэ хур җы му җя фә ли: «Анла хў Тор ля ба җы ще зы ди фон ги ни му ги ги ли. Җы хур ни му нын да җон ди нан жын му йи ман ё шә лү ха, зу до ни му ди Исраил ди щүн му ди ту ни ни. 19­Кә сы җё ни му ди щи фу-зы, ва му дэ сын лин (вә җы до ни, ни му ю хо шо сын лин-ни) шын до вә ги ни му фын ги ди чын пу ни. 20­Җи сы Җў җё ни му ди Исраил ди щүн му ба Та ги та му зэ Иор дан хә нэ бон гә фын ги ди ди фон җан шон, җи сы та му гуә кэ пин нан-ву сы ди жы зы (зу щён Та җё ни му кә җя гуә пин-нан-ву сы ди жы зы ди ни), нэ гә йи ху ни му цэ нын хуэй вә ги ни му фын ги ди нэ гә ди фон ни.

21­Нэ гә сы хур вә ги Иса е йи фу ли: «Иса, ни җян ли, Анла хў Тор ля ги нэ лён гә хуон шон за му җя ган ли. Җў ги ни вон ху чи ди йи че дан лин гуй җя е зу җы му җя ган ни. 22­Ни бә хэ па та му, йин цы сы Җў, ни му ди Хў да, Гә җя ви ни му да җон ни».

Хў­да­бу­җё­Му­са­җин­Ха­наан­ди­фон­23­Нэ хур вә чи то ли Җў ли: 24­«Ви да ди Җў! Вә җы до ни,

Ни ги вә щян ха ди Ни ди ви да ли лён – җы гуон сы йи гә тур. Тян шон дэ ди шон хан ю дан лин ди, нын ган зу щён Ни ган хади йи че ви да сы чин ди хў да ни ма?! 25­Чи то Ни ги гә ку хуан, җё вә гуә Иор дан хә нэ бон гә, ба нэ гә фу җү ди фон, ба хо кан ди сан ди фон дэ Ли ван сан кан йихар».

26­Кә сы ви ни му Җў ги вә чи шон лэ ли, мә тин вә. Та ги вә фә ли: «Гу ли, зэ ги Вә бә ти фә җы гә сы чин ли! 27­Ни

386

Фа лү 4

шон до Фас га сан дир шон, да нэ тар ба дун-щи, бый-нан кан йихар. Ни хо хор ба нэ гә ди мян вон йихар, йин цы сы ни йүн зун гуә будо Иор дан хә нэ бон гә. 28­Ни ги Иса йи-фу хо, ги та ди щин зун җин, йин цы сы та вон ху ба җы гә мин жын лин до ни кан ди нэ гә ди фон шон ни зэ му сы ги та му ба ди фын ги ни».

29­Зу җы му җя за му зан до Беф-Фегор бу йүан ди чуан-до ни ли.

Му­са­чүан­фә­ди­җё­исраил­жын­му­тин­хуа­ни­

4­Җы гә ди йи ху Му са чүан фә исраил жын му ди фә сы: – Исраил жын му-я! Җы хур ни му хо хор ба вә ги ни му

җё ди, ни му ё зун хў ди мин лин дэ фа лү тин. Вәё җё ни му хуә ха, ба ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди мян җан шон зэ му сы җин до та ли ту, ни му ё җы му җя ган ни. 2­Ги вә ги ха ди фын фу ли ту ни му сы са бә тян, е бә зў шо, ян дин зун хў вә ги ни му ги ди Анла хў Тор ля ди йи че фын фу. 3­Ни му гә җя җян ли, Җў зэ Фегор сан гын чян ган ли са ли: Та ба бэ вон Ва ал-Фегор ди мый йи гә жын да ни му ли ту щё ме дё ли, 4­гуон сы ни му ди җун җян ни сый щин фу Анла хў Тор ля ли, та му йи чыр до җир гә хан хуә ди ни.

5­За му җя Анла хў Тор ля ги вә фә ли, вә зу нэ му җя ги ни му ба йи че фа лү дэ фын фу җё ли, җё ни му зэ җан шон-ди нэ гә ди фон шон ба та му зун хў. 6­Йин ви җы гә ни му ба та му нин нин ди ё зун хў ни, җо чў та му ду ган ни, йин цы сы зэ дан лин мин зў ди мян чян – җы сы ни му ди эр ги ли дэ цун мин. Та му тин җян җы ще зы мин лин дэ фа лү фә ни: «Җы гә ви да мин зў шы зэ ю эр ги ли ни, цун мин ди хын!»

7­Нан дый хан ю, зу щён за му йи ён ди дан лин ви да мин-зў ни ма, ги сый та му ди хў да му до та му шон зу җы му чин, зу щён Анла хў Тор ля до за му шон җин ди йи ён? Бу лүн җи сы за му дан сы чи то Та, Та дон вәр зу тин җян ди ни. 8­Нан дый хан ю, зу лян за му йи ён ди, дан лин ви да мин зў ни ма, сый-ди мин лин дэ фа лү, зу щён җир гә вә ги ни му ги ди йи ён,

387

Фа лү 4

зу җы му гун до? 9‑10­Кә сы ни му щё щин ди! Ни му зэ җы гә дун-яшон хуә ди сы хур ба ни му җян ха ди йи че сы чин йүн-зун бә вон дё ли. Ги ни му ди эр нү му дэ сун зы му ба ни му зэ Синай сан гын чян зэ Анла хў Тор ля ди мян чян зан ди нэ йи тян фә ги. Нэ хур Җў ги вә фә ли: «Ни ба мин жын шудо Вә гын чян лэ, Вә ги та му фә ни, зэ җы гә дун-яшон хуә ди сы хур җё та му йи на вар па щён Вә зэ му сы ба гә җя ди эр нү е җы му җя җё тё».

11­Ни му до ли гын чян зан до сан гын зы ди ха ли. Нэ гә сы-хур ни ба җы гә сан җё хи йүн цэ җә нян ли; хуә ян вон тян-шон пу ди ни, хи ян вон чў моди ни, са ду кан бу җян. 12­Җў да хуә ян ли ту лян ни му фә ли хуа ли, ни му гуон тин җян Та ди шын ли, кә сы ба Та ди сы са ён зы мә җян, гуон сы йи гә шын чи. 13­Җў ги ни му ба Та ди хә тун – Шы гә Да-тян мин фә ги ли, җё ни му зун хў ни, йи ху ба та му щедо лён пян шы ту го ту ли. 14­Нэ гә сы хур Җў ги вә ги ди фын фу, җё ги ни му ба җы ще зы мин лин дэ фа лү җё ги ни, җё ба ни му чи ди дэ җан ди нэ гә ди фон ни зун хў ни.

Исраил­жын­му­бу­нын­бэ­вон­Хў­да­ди­ён­зы­15­Җў зэ Синай сан шон да хуә ян ли ту лян ни му фә хуа ди

сы хур, нэ йи тян ба сы са ён зы ду мә җян гуә. Ни му ба җы гә хо хор җи до щин ни, 16­хў бә ган ли, ги гә җя бә зў Хў да ди на па за му гә ён зы ли – нан ди хуэй җә сы нү ди, 17­бу лүн за-му гә есын ди хуэй җә сы чёр ди, 18­бу лүн за му гә чон чун ди хуэй җә сы йү ди ён зы. 19­Җи сы ни му ба тян шон ди жә ту, йүә лён, щин щю дэ дан лин ди йи че дун щи кан җян, бә бэ вон дэ бә фу сы та му ли, да Хў да гын чян бә җуан гуә чи, йин цы сы Анла хў Тор ля ба та му ги тян ди ха җў ди йи че жын фын ги ли. 20­Кә сы Җў ба ни му да Еги пет, зу щён да те хуә лу ли ту җе фон чў лэ ли, җё ни му чын ха Та ди мин жын-ни, зу щён җир гә йи ён. 21­Ви ни му Җў ги вә чи шон лэ ли, Та дў җу ди фә ли, вә бу гуә Иор дан хә, е бу җин Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә хо ди фон. 22­Вә ван дё җы тар ни, гуә будо Иор дан хә нэ бон гә, кә сы ни му ян дин гуә чи ни,

388

Фа лү 4

ба нэ гә хо ди фон җан шон ни. 23­Кә сы ни му щё щин ди, бә вон дё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му дин ха ди хә тун ли зэ му сы ни му ги гә җя йүн зун бә зў Та бу җё ни-му зў ди дан лин за ён хў да му ди ён зы, 24­йин цы сы Анла хў Тор ля, зу щён җуә че лэ ди хуә, чы цў ди нан жын йи ён, бу жын нэ дан лин хў да му.

25­Җи сы ни му юли эр нү дэ сун зы ли, зэ нэ гә ди фон шон җў ди жы зы дуә ли, йи ху зў бу йүн ди ган бан, ги гә җя зў дан лин за ён хў да му ди ён зы, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор-ля ди мян чян ган ха, җё Та ди чи шон лэ – 26­җир гә вә җё тян дэ ди мян ги ни му дон гў ва ни: нэ хур ни му да Иор дан хә нэ бон гә җан шон ди ди фон шон куэ зу мә ю дё ни – ни му зэ нэ тар бу җў чон йүан, ба ни му ван чүан щё ме дё ни. 27­Җў ба ни му сандо дан лин мин зў ди җун җян ни ни; гуон сы ни му ли ту бу дуә ди жын му хуә ха ни. 28­Нэ тар ни му бэ вон на жын ди шу зў ха ди му ту дэ шы ту хў да му ни, та му кан-бу җян, е тин бу җян, бу чы, е бу вын сы са ви до. 29­Кә сы нэ тар ни му дан зо туә ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зэ сы лян йи че ди щин дэ йи че ди җин шын зо – ян дин ба Та зо җуә ни. 30­Җи сы бэ ля до ни му ди ту шон, җы йи че сы чин лян ни му йү ха, нэ хур вон ху ди жы зы ни му җо чў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җуан гуә лэ ни, тин Та ди хуа ни, 31­йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди щин ван ди-хын. Та ба ни му бу лё ха, е бу щё ме ван, ба Та лян ни му ди зў зў-бый бый дў ли җу дин ха ди хә тун бу вон дё.

32­Ни му ба гў дэ жы зы, ба ни му хан мә сын ха ди нэ гә сы хур, да Хў да ба жын зо ха ди нэ йи тян сы лён йихар, ба чүан дун-я җуан гә гуар вын йихар: җы му җя ди ви да сы чин йү гуә ма? Нан дый сый тин гуә җы му җя ди сы чин? 33­Нан дый хан ю дан лин мин зў ни ма, сый ба Хў да ди шын лян та му да хуә ян ли ту фә хуа ди тин җян, йи ху хуә хуәр ди шын ха ли? 34­Хуэй җә сы на гә хў да хан нын да дан лин мин зў ли ту ги гә җя лин чў лэ йи гә мин зў? На гә хў да хан нын да фа бэ ля, щян кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин, на җон, ви да ли лён дэ нын гу лян сын за ган бан ба нэ гә мин зў лин чў лэ, зу щён Анла хў

389

Фа лү 4

Тор ля зэ Еги пет, ни му ди мян чян ба җы ще зы сы чин ган ли. 35­Та ги ни му ба җы ще зы сы чин зы ги ли, җё ни му җы ха ни: Җў сы дў йи ди Хў да, чў гуә Та зэ мәю дан лин ди. 36­Та җё ни му да тян шон тин җян ли Та ди шын чи ли, зу җы му җя Та ба ни му җё ли. Зэ ди мян шон Та җё ни му җян ли Та ди ви да хуә ян ли, да хуә ян ли ту ни му тин җян Та ди хуа ли. 37­Анла хў Тор ля ба ни му ди зў зў-бый бый щи нэ ди йи мяр, Та ба ни му – зу сы та му ди ху бый җян чў лэ ли, Гә җя на Та ди ви да ли лён ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли, 38­Та да ни му-ди мян чян ба нэ ще зы, би ни му фур дуә ди дэ ли лён да ди мин зў ган чў чи ни, ги ни му ба та му ди ди мян ги ни, җё та чын ха ни муди ни, зу щён җир гә чын ха ди. 39­Йин ви җы гә ни му җир гә җы до хо, җи до щин ни: Анла хў Тор ля сы тян дэ ди мян ди Хў да. Чў гуә Та, зэ мәю дан лин Хў да. 40­Ба вә ги ни му җир гә ги ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фын фу ни му ян дин зун хў, җё ни му лян ни му ди ху бый гуә хо гуон йин жы зы, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му йи на вар ги ди нэ гә ди фон шон җў чон йүан.

Иор­дан­хә­дун­бон­гә­бо­хў­жын­му­ди­чын­пу­41­Нэ гә сы хур Му са зэ Иор дан хә дун бон гә дин ли сан-

гә бо хў жын му ди чын пу: 42­бу лүн сый дан мә фончў, бусы дэ гўйир ди ба жын да сы ли (зо чян нэ гә жын бусы та ди дўш ман), нэ хур та нын по до җы сан гә чын пу ли ту ди йи гә, ба гә җя ди мин җю ха. 43­Ги Ру вим ди зў зэ са вә ни ба Бе цер чын пу фын ги ли; ги Гад ди зў зэ Га ла ад ди фон шон ба Ра моф чын пу фын ги ли; ги Ма нас сия ди зў зэ Ва сан ди фон шон ба Го лан чын пу фын ги ли.

Му­са­ди­эр­хуэй­чун­фә­фа­лү­ли­44­Му са ба җы гә фа лү ги исраил жын му ги ги ли. 45‑46­Исраил-

жын му да Еги пет чў лэ ди йи ху, та му ди йин пан зэ чуан до ни, Беф-Фегор дуй мян ни, Иор дан хә дун бон гә зан ди сы хур, Му са ба җы ще зы мин лин, фа лү дэ фын фу ги та му ги ги ли. Җы сы амор рей жынму ди Си гон хуон шон ди ди мян, та ди

390

Фа лү 5

җин чын сы Есе вон. Му са лян исраил жын му да Еги пет чў лэ-ли ди йи ху, ба Си гон хуон шон да бэ ли. 47­Чў гуә Си гон, та му хан ба Ва сан ди фон шон ди амор рей жынму ди дан лин йи гә Ог хуон шон да бэ ли, зу җы му җя ба Иор дан хә дун бон гә ни җы лён гә хуон шон ди йи че ди мян җан шон ли. Җы зу сы: 48­да Ар нон хә бян ни ди Аро ер чын пу йи чыр до Си ри он сан гын чян ди ди фон (ба та е җё ди Ер мон сан), 49­лян Иор дан хә дун бон гә ди йи ман пин тан, йи чыр до Сы хэ гын чян зэ му сы до Фас га сан гын зы ди ха ди дун бон гә ди ди фон.

Шы­гә­Да­тян­мин­(Җе­фон­20:1‑17)­

5­Му са ба йи че исраил жын шудо йи дар ни ги та му фә ди: – Исраил жын му-я! Ни му ба вә җир гә ги ни му фә ди

мин лин дэ фа лү тин, ба та му бый хуэй зэ му сы нин нин ди зун хў. 2­Анла хў Тор ля зэ Синай сан шон лян за му дин ли хә тун ли. 3­Җы бусы Җў лян за му ди да да му дин ха ди хә тун, җы сы лян за му, җир гә зэ җы тар зан ди хуә жын му дин ха ди хә тун. 4­Җў зэ нэ гә сан шон да хуә ян ли ту лян ни му мян дуй мян фә ли хуа ли. 5­(Нэ гә сы хур вә зэ ни му лян Җў ди җун җян ни зан ди лэ, ги ни му фә ли Та ди хуа ли, йин цы сы ни му хэ па хуә ян ди ни зэ му сы бу ган шон нэ гә сан.) Җў фә ли: 6­«Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә зо чян ба ни да Еги пет, ни дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли.

7­Чў гуә Вә, ни бә бэ вон дан лин сы са хў да му! 8­Ни ги гә җя җо чў тян го ту ди, ди шон хуэй җә сы фи

ди ни ди хуә вар бә зў сы са ён зы, 9­бә бэ вон, е бә фу сы та му, йин цы Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә, зу щён чы цў ди нан жын йи ён; сый хэ хын Вә, Вә зуй та ни, е зуй та ди сан бый зы, сы бый зы ди ху бый ни. 10­Кә сы сый нэ Вә, зун хў Вә ди мин лин, Вә ди щин до нэ гә жын шон дэ та ди ху бый шон ван ди хын, йи чыр до та ди ди йи чян ди бый-зы шон ван ни.

11­Бый кар бә ти фә Вә ди мин зы. Сый дан бый кар ти фә Вә ди мин зы, Вә ян дин зуй та ни.

391

Фа лү 5

12­Ни ба шан бэ нэ йи тян бә вон дё зэ му сы зун хў җы гә гуй җун ди йи тян, за му җя Анла хў Тор ля ги ни фын фу ли. 13­Лю тян ни зў хуә, са сы чин ду нын ган, 14­кә сы ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди шан бэ. Җы йи тян на па сый: ни, ни ди эр нү, нан-нү нў, сын лин хуэй җә сы ни ди җя ни җў ди дан-лин мин зў ди жын – сы сый бу нын зў хуә. Җё ни ди нан-нү нў лян ни йи ён, ян дин хуан ха. 15­Ни җи ха, ни зо чян зэ Еги пет дон ли нў ли, йи ху Вә, ни бэ вон ди Анла хў Тор ля, на ви да ли лён дэ ви да нын гу ба ни да нэ тар лин чў лэ ли. Йин ви җы гә Вә ги ди фын фу җё ни ян дин зун хў шан бэ ни.

16­Җо чў Вә ди, Анла хў Тор ля ди фын фу, тэ нэ ни ди нён-ло-зы, җё ни ди гуон йин жы зы зэ Вә ги ни ги ди ди мян шон чын ха чон йүан ди дэ пин нан-ву сы ди.

17­Бә да сы жын. 18­Бә ган хў лон ди гў на хар. 19­Бә ту сы са. 20­Ги ни гын чян ди жын бә дон җя гў ва. 21­Бә нян жә дан лин жын ди щи фу зы, фон зы, ди, нан-нү

нў, ню, лү хуэй җә сы дан лин ди са». 22­Ни му йи че шудо йи дар ни зан до сан гын чян ди сы хур,

Җў да хуә ян, йүн цэ дэ хи нан ли ту ба җы ще зы хуа да шын фә ли. Чў гуә җы ще зы хуа, Та зэ мә ги ги дан лин ди. Йи ху Та ба та му щедо лён пян шы ту шон, ги вә җё до шу ни ли.

Мин­жын­хэ­ли­па­ли­(Җе­фон­20:18‑21)­

23­Ни му да хи нан ли ту ба шын чи тин җян ди нэ гә сы хур, сан шон хуә җуә ди ни – ни му йи че зў ди лин шу дэ ло жын до вә гын чян лэ ли. 24­Та му фә ди: «Вә му ди Анла хў Тор-ля ги вә му ба Та ди ви да гуон лён дэ ли лён зы ли; вә му ба Та ди шын да хуә ян ли ту тин җян ли. Җир гә вә му җян ли, Хў да лян жын фә ли хуа ли, кә сы жын хан хуә ди ни. 25­Кә-сы җы хур ви са вә му ё хэ гә җя ди мин ни? Вә му дан сы хан тин вэ му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шын чи, вә му ян дин ву чон ни. Нэ гә сын за хуә ян нын ба вә му щё ме дё. 26­Нан дый

392

Фа лү 6

хан ю нэ му җя ди жын ни ма, зу щён вә му йи ён ди, сый ба йи на вар хуә ди Хў да ди шын да хуә ли ту тин җян ди йи ху, хуә хуәр ди шын ха ли? 27­Му са, чин ни до Анла хў Тор ля гын чян, ни тин Та ги ни фә са ни. Йи ху ни ба Та фә ха ди йи че хуа ги вә му фә ги. Вә му ян дин тин ни дэ зун хў ни».

28­Җў ба ни му ги вә фә ди хуа тин җян ли, Та зу ги вә фә ди: «Вә ба җы гә мин жын фә ди хуа тин җян ли. Та му ду фә дуй ди ни. 29­Э-я, Вә гуон зы вон ди, җё та му йи на вар шы щин-шы йи па щён Вә зэ му сы зун хў Вә ди йи че фын фу, нэ хур та му лян зы җи ди ху бый йи на вар гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни! 30­Ни чи, ги та му фә ги: „Ни му хуэй до ни му ди җон фон ни“. 31­Кә сы ни лян Вә шын до җы тар. Вә ба Вә-ди йи че мин лин, фа лү дэ фын фу ги ни фә ги ни, ни ё ги да җя җё ги ни, җё та му зэ Вә ги та му ги ди нэ гә ди фон шон ба та му зун хў».

32­Ни му щё щин ди, җо чў Анла хў Тор ля ги ни му ги ха-ди фын фу ян дин ган. Вон юбон гә бә җә, вон зуә бон гә е бә җә. 33­Да Анла хў Тор ля ги ни му зы ги ди лў шон зу, җё ни му хуә ха, җё ни му зэ вон ху җан шон ди ди фон шон гуә пин нан-ву сы ди жы зы зэ му сы җў чон йүан.

«Щи­нэ­ни­бэ­вон­ди­Анла­хў­Тор­ля!»­

6­Җы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү, җё вә ги ни му җё ги ни. Зэ

ни му җан шон ди нэ гә ди фон шон ни му ё зун хў та му ни. 2­Ни му дэ ни му ди ху бый зэ та му ди йи че жы зы шон дан йи на вар па щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зун хў Та ди йи че фын фу дэ мин лин, нэ хур ни му зу җў чон йүан ни. 3­Исраил жын му-я! Ни му ба җы ще зы фын фу дэ мин лин тин, фи щин зун хў, зу җы му җя ни му гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни зэ му сы зэ тон ню нэ зы дэ фын ми ди ди фон шон йин дуә ни, за му җя Анла хў Тор ля ги ни му ди зў зў-бый-бый щү ли.

4­Исраил жын му-я, ни му тин! За му бэ вон ди Анла хў Тор-ля сы дў йи ди Хў да! 5­Ни лян ни ди йи че ди щин, йи че ди

393

Фа лү 6

җин шын, йи че ди щин җин ба ни ди Анла хў Тор ля щи нэ. 6­Ба вә җир гә ги ни му ги ди фын фу җи до щин ни. 7­Ги ни-ди эр нү му ба та му җё. Ни зэ җя ни зуә ди сы хур хуэй җә сы зэ лў шон зу ди, фи ди, щин лэ ди сы хур – бу тын ди чун фу та му. 8­Ни ба та му, зу лян җи хо йи ён, бон до шу шон, дэ до бын лу шон, 9­щедо җя ни ди мын куон дэ гэ мын шон.

Гуон­ё­бэ­вон­Анла­хў­Тор­ля­ни­10­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му лин до Та

ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ на дў-ха җу ги ди нэ гә ди фон шон, – нэ тар ю бусы ни му гэ ха ди да хо кан чын пу ни; 11­ю фон зы ни, ю бусы ни му цон ха ди за ён ди хо дун щи ни; ю бусы ни му ва ха ди фи җин, бусы ни му зэ ха ди пу то йүан зы дэ оли ва йүан зы ни, – ни му чы-бо ди йи ху 12­щё щин ди, ба ни му да Еги пет, ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ди Җў бә вон дё ли. 13­Па щён ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля, гуон бэ вон Та йи гәр, гуон на Та ди мин зы дў җу. 14­Бә бэ вон ни туан йүар җў ди нэ ще мин зў ди хў да му. 15­Бу ли Та ди чи, зу щён хуә йи ён, шон лэ, ба ни-му да ди мян шон ван чүан щё ме дё ни, йин цы сы лян ни зэ йи дар ни ди Анла хў Тор ля зу щён чы цў ди нан жын йи ён.

16­Бә зы ян ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, за му җя ни му зэ Мас са ди фон шон зы ян Та ли. 17­Ба Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү нин нин ди зун хў. 18­Ни му зэ Анла хў Тор ля мян чян ё ган гун до дэ хо ни, зу җы му җя ни му гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни, нын җин до Җў ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә хо ди фон ни, ба та нын җан шон. 19­Та зо чян ба җы гә ги ни му фә ли, да ни му гын чян ба ни му ди йи че дўш ман ган чў чи ни.

20­Вон ху җи сы ни ди эр зы вын кэ ни ли: «За му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё за му зун хў ди җы ще зы фын фу, мин лин дэ фа лү ю са йи сы ни?» 21­Нэ хур ни ги та му фә: «За му зо-чян ги Еги пет ди хуон шон дон ли нў ли, кә сы Җў на Та ди ви да ли лён ба за му да нэ тар лин чў лэ ли. 22­Вә му җян ли, за му җя Җў ги еги пет жын му, Еги пет ди хуон шон дэ та ди

394

Фа лү 7

йи че гуан жын щян ли гә ён ди кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин ли зэ му сы на бэ ля ба та му зуй ли. 23­За му җя зо чян Та ги вә му ди зў зў-бый бый щү ли, Та ба вә му да нэ тар лин чў лэ, лин до Та ги вә му ги ди нэ гә ди фон ни ли. 24­Йин ви җы гә Җў ги ди фын фу җё за му зун хў җы йи че мин лин ни, па щён Та ни. За му дан сы җы му җя ган, за му нын хуә ха зэ му сы нын гуә пин нан-ву сы ди жы зы. 25­За му дан зэ Анла хў Тор ля ди мян чян ба җы йи че мин лин нин нин ди зун хў, зу щён Та ги за му фын фу ди йи ён, за му чын ха гун до ди ни».

Җў­җян­чў­лэ­ди­мин­жын­(Җе­фон­34:11‑16)­

7­Вон ху ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни лин до ни җан шон ди нэ гә ди фон ни ли, ба хо шо мин зў да ни-

му ди мян чян ган дё ли, җы зу сы чи гә мин зў: хеттей жын, гер гесей жын, амор рей жын, ха нан ей жын, фе резей жын, евей жын дэ иевусей жын, та му ди фур би ни му ди дуә, та му ди ли чи би ни му ди да. 2­Җи сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му җё до ни ди шу ни, ни ба та му да бэ, йи ху ба та му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё. Бә щи тын та му, лян та му е бә дин хә тун. 3­Лян та му бә җе чин: ба ни му ди нү зы ги та му ди эр зы бә чў җя, ги ни му ди эр зы е бә чү та му ди нү зы, 4­йин цы сы та му җё ни ди эр нү ба Җў лё ха, бэ вон дан лин хў да му ни. Нэ хур Җў ги ни му чи шон лэ ни, дон вәр ба ни му щё ме дё ни. 5­Кә сы ни му ги та му җы му җя ган: ба та му шо гўр ба ни ди җуә зы цый дё, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы да лан, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё, ба та му хў да му ди ён зы на хуә шо дё, 6­йин-цы ни му сы Анла хў Тор ля җян чў лэ ди гуй җун мин жын: Та ба ни му да дун-яшон ди йи ман мин зў ли ту җян чўлэ, җё ни му чын ха Та ди мин жын ни.

7­Җў ба ни му бусы ви ни му би дан лин мин зў фур дуә ди йи мяр җян чў лэ ли, до зэ зы, ни му ди жын фур би дан лин мин зў ди сы дин шо ди. 8­Җў ви нэ гә ба ни му җе шу ха ли, йин цы сы щи нэ ни му ни, щён ба Та ги ни му ди зў зў-бый-

395

Фа лү 7

бый дў ха ди җу ван чын ни. Зу ви җы гә Та на Гә җя ди ви да ли лён ба ни му да ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли, да Еги пет ди хуон шон гын чян җю ха ли. 9­Зу җы му җя ни му җи ха: ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля сы дў йи ди зэ му сы ко-чў ди Хў да. Сый щи нэ Та, зун хў Та ди фын фу, Җў бо хў лян та му дин ха ди хә тун ни, йи чыр до та му ди йи чян бый зы шон щин ван ни. 10­Кә сы сый хын Та, Та зуй та му ни, ба та му бу тан ман щё ме дё ни. 11­Йин ви җы гә ни му ян дин ё зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че мин лин, фын фу дэ фа лү ни.

Сый­зун­хў­Җў­ди­фын­фу,­Та­ги­бэ­рэ­кэ­ти­ни­(Чун­фә­фа­лү­28:1‑14)­

12­Ни му дан ба җы ще зы фын фу тин, нин нин ди зун хў, җо чў та му ган, нэ хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бо хў Та лян ни му дин ха ди хә тун ни. За му җя Та ги ни му ди зў-зў-бый бый зо чян дў җу ди фә ли, зу нэ му җя до ни му шон щин ван ни. 13­Та щи нэ ни му ни, ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни, җё ни му ди фур йүә щин дуә ха ни. Җў зэ ги ни му ди зў-зў-бый бый дў ха җу ги ди нэ гә ди фон шон ги ни му цы мин хо шо эр нү ни, җё ни му ди ди мян ги хо шу чын ни, ни му юха лён шы, пу то җю дэ оли ва чин-юни; җё ню чүн ли ту юха хо шо ню ва зы ни, ён чүн ни хо шо ён го зы ни. 14­Зэ дан-лин мин зў ди җун җян ни ни му чын ха дин ю бэ рэ кэ ти ди мин зў ни. Ни му ли ту ди мый йи гә нан жын дэ нү жын нын дый эр нү ни, йи че сын лин дый зы сын ни. 15­Җў ба ни му да йи че хэ бин шон хў ха ни, бу җё ни му шу зо чян зэ Еги пет җян ха ди нэ ще зы сын за-хэ па ди вын бин, кә сы Та җё ни му ди дўш ман хэ җы ще зы вын бин ни. 16­Ни му ба Анла хў Тор ля ги ни му ди шу ни җё дэ ги ди йи че дўш ман да бэ ди йи ху, ян дин ба та му ду щё ме дё, бә щи тын та му, бә бэ вон та му ди хў да му, йин цы сы җы гә до ни му шон чын ха хэ мин ди вон ни.

17­Ни му щин ни дан сы лён: «Нэ ще зы мин зў ди жын фур би вә му ди дуә. За му җя вә му ба та му нын ган чў чи?» 18­Бә хэ па та му; гуон ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги Еги-

396

Фа лү 8

пет ди хуон шон дэ та ди мин жын ган хади йи че җи че лэ. 19­Ни му гә җя ба Анла хў Тор ля на Та ди ви да ли лён дэ нын-гу да фа чи ди ви да бэ ля, щян ха кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин җян ли, за му җя Та ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли. Та ги ни му хэ па ди нэ ще зы йи че мин зў е җы му җя ган ни. 20­Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги та му ба хуон ми фыр да фа чи ни, ба да ни му гын чян по дёли ди дэ цон ха ди йи че дўш ман ду щё ме дё ни. 21­Бә хэ па та му, йин цы сы Анла хў Тор ля лян ни му зэ йи дар ни ни – Та сы ви да ди дэ сын за ди Хў да. 22­Анла хў Тор ля ба нэ ще зы мин зў йи бу лян йи бу да ни му мян чян вон чў ган ни. Бә җё ди мян кун ха дэ йин дуә ди есын да хэ ни му ли, ни му бу нын ба йи че дўш ман йи ха щё ме дё. 23­Кә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ха ни му ди дўш ман ни, җё та му луан хуон ни, ба та му җё дэ ги ни му ди шу ни ни, йи ху ни му ба та му ван чүан щё ме дё ни. 24­Җў ба та му ди хуон шон му е җё дэ ги ни му ди шу ни ни. Ни му ба та му ди мин зы да ди мян шон чү дё ни. Сы сый ба ни му да-бу бэ, ни му ба та му ван чүан щё ме дё ни. 25­Ба та му зў ха ди дан лин хў да му ди ён зы на хуә шо дё. Ни му бә вон щён да нэ ще зы хў да му ди ён зы шон ги гә җя ба җин зы хуэй җә сы йин зы на шон, йин цы сы йи ху җы гә чын ха хэ мин ди вон ни зэ му сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хын җы гә ни. 26­Ни му ба нэ ще зы кә ву-сын за дун щи вон җя ни е бә на, җё ни му лян та му йи ён, е бә чын ха ха рам ли. Бә ду нэ ще зы дун щи, хэ хын та му, йин цы – җы сы ха рам.

Исраил­жын­му­ба­фу­җү­ди­фон­җан­шон­ни­

8­Ба вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу ни му нин нин-ди зун хў, җё ни му дэ ни му ди ху бый хуә ха дэ дуәха.

Ни му чи, ба Җў ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди фон җан шон. 2­Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му зэ җы гә са вә ни лин ли сы шы нян. Ни му ба Та лин ха ди нэ гә лў бә вон дё ли. Вәё ба ни му щин ни ди вон щён җы-до ха, Та на гә ён ди кў нан зы ян ни му ли: ни му зун хў Та ди фын фу ни ма хан сы бу зун хў. 3­Җў ба ни му ди пи чи ня ли,

397

Фа лү 8

җё ни му нэ ли вә дў зы ли, ги ни му ба ман на ги ги ли – ни-му дэ ни му ди зў зў-бый бый ба җы гә ман на йүн зун мә җян гуә. Та җы му җя зў ди җё ни му җы ха ни: жын гуон бусы ко чў чы ди хуә ди ни, кә сы да Җў ди ку ни чў лэ ди мый йи җү хуа ги жын ги сын хуә ди ни. 4­Җы сы шы нян ли ту ни му ди йи шон мә лан гуә, җүә е мә җун гуә. 5­Ни му җи-ха: ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё тё ни муди ни, зу щён да да җё тё та ди эр зы ди йи ён. 6­Йин ви җы гә ни му ё зун хў Анла хў Тор ля ди фын фу ни, гын шон Та ди лў зу ни, па щён Та ни. 7­Йин цы сы Анла хў Тор ля ба ни му вон хо ди фон шон лин ди ни, – нэ тар ю хо шо хә дэ фи чүан ни зэ му сы ди ха ди фи зэ чуан до дэ сан ни вон чў тон ди ни; 8­нэ тар җон ди сы мый зы, да мый, пу то, ин жир, шы лю, оли ва фу, ю хо шо фын ми ни. 9­Ни му зэ нэ тар йүн зун бу нэ вә дў зы, бу чүә шо сы са. Нэ тар ди шы ту ли ту ю те ни – ни му гә җя да сан шон ва тун ни. 10­Җи сы ни му чы бо ли, ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ви Та ги ни му ги ха ди җы гә хо ди фон куа җён.

Ба­ни­му­бэ­вон­ди­Анла­хў­Тор­ля­бә­вон­дё­ли­11­Ни му щё щин ди, ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә

вон дё ли. Ба вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди фын фу, мин-лин дэ фа лү зун хў. 12­җи сы ни му ди дў зы бо ли зэ му сы ба хо фон зы гэ шон, җў до ли ту. 13­Җи сы ни му ди ню, ён, җин зы, йин зы дэ дан лин ди йи че цэ бый дуәха, 14­нэ хур ни му щё-щин ди, бә гон оли, ба ни му да Еги пет – ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ди Анла хў Тор ля бә вон дё ли. 15­Та ба ни му да ви да дэ сын за-хэ па ди са вә ни лин чў лэ ли, нэ тар хо шо дў чон чун дэ ще зы, ди ган ди хын, е мәю фи. Та җё шы ту ги ни му ги ли фи ли. 16­Вәё җё ни му хуә ха зэ му сы зы ян ни му, лин йир ги ни ги ли йи гә хо чў, Җў җё ни му зэ са вә ни чы ли ман на ли – ни му ди зў зў-бый бый ба җы гә ман на йүн зун мә тин гуә. 17­Ни му нын зэ щин ни сы лён: «Җы сы вә на гә җя ди җин дэ нын гу фа цэ ли». 18­Ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә вон дё. Җы сы Та ги ни му ги ди җин, җё ни му фа цэ ни, Та до җир гә ди жы зы ба Та лян

398

Фа лү 9

ни му ди зў зў-бый бый дин ха ди хә тун зун хў ди ни. Кә сы ни-му җи ха: җы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди җин, җё ни му фа цэ ни, җё ба Та лян ни му ди зў зў-бый бый дин ха ди хә тун ван чын; ни му гә җя җир гә ба җы гә җян ди-ни. 19­Ни му дан ба Анла хў Тор ля вон дё, гын шон дан лин хў да му зу, бэ вон дэ фу сы та му, җир гә вә ги ни му дў җу ди фәди ни: ни му ян дин шә дё ни. 20­Дан сы ни му бу тин Анла хў Тор ля ди хуа, нэ хур Та ба ни му щё ме дё ни, за му җя Җў ба ни му мян чян ди нэ йи ще зы мин зў щё ме дё ли.

Исраил­жын­му­зо­чян­мә­тин­Хў­да­ди­хуа­

9­Исраил жын му-я! Ни му тин! Вәё җё ба би ни му фур дуә ди дэ ли лён да ди нэ ще зы мин зў ди ди мян җан шон,

ни му җир гә гуә Иор дан хә ни. Та му ди чын пу ду сы да ди, чын чён, зу щён ас мар йи ён, го. 2­Нэ ще зы жын ди җин да, гә зы го, та му сы Енак ди ху бый. Ни му җы до та му ни, зо-чян е тин гуә: «Сый ба Енак ди ху бый нын да бэ?» 3­Кә сы җы хур ни му гә җя кан җян ди ни, за му җя Анла хў Тор ля, зу щён җуә че лэ ди хуә йи ён, зу до ни му ди ту ни ни. Та зэ ни му ди мян чян ба та му да бэ, җё та му ги ни му ди ту ни, зу нэ му җя ни му ба та му ган чў чи ни зэ му сы куэ куэ ди щё-ме дё ни, за му җя Җў ги ни му фә ли.

4­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му да ни му гын чян ган чў чи, ни му бә сы лён: «Йин цы вә му сы гун до ди, Җў ба вә му лин до җы гә ди фон, җё ба та җан шон ли». Бу, бусы ви җы гә. Йин цы сы җы гә ди фон шон җў ди жын му-ди щин чон ха, Җў ба та му да ни му ди мян чян ган ди ни. 5­Бусы ви ни му ди гун до дэ ни му ди шы щин ни му җан та му ди ди фон ди ни, кә сы ви нэ ще мин зў ди ха щин чон Анла хў Тор ля ба та му да ни му ди мян чян ган ди ни, вәё җё ба Та ги ни му ди зў зў-бый бый – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди хуа ван чын. 6­Зу җы му җя җё ни му мин бый: Анла хў Тор ля бусы ви ни му ди гун до ба нэ гә хо ди фон ги ни му ги ди җё ни му җан шон ни. Бу, ни му сы пи чи җён ди мин жын!

399

Фа лү 9

7­Ни му җи ха, йүн зун бә вон дё ли, за му җя ни му зэ са вэ ни җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля чи шон лэ ли. Да ни му ба Еги пет лё ха зу дё ди нэ йи тян да тур, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы вә му до җы гә вәр шон, ни му бу тын ди фан дуй Җў-ди ни. 8­Зэ Синай сан гын чян ни му е җё Җў чи шон лэ ли, Та ху ди сы хур, щүан хўр ба ни му щё ме дё. 9­Нэ гә сы хур вә шон ли сан җе лён пян шы ту чи ли – нэ сы Җў лян ни му дин ха хә тун ди лён пян шы ту. Вә зэ нэ гә сан шон зан ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи, мә чы сы са, е мә хә сы са. 10­Җў ба лён пян шы ту җё до вә ди шу ни ли. Ни му шудо сан гын-чян ди нэ йи тян, Хў да да хуә ян ли ту на Гә җя ди шу ги җы лён пян шы ту шон ба ги ни му фә ха ди йи че хуа ду ще ха-ли. 11­Сы шы тян дэ сы шы вэ щи гуә ли ди йи ху, Җў ба нэ лён пян шы ту ги вә ги ги ли – җы сы дин ха хә тун ди шы ту.

12­Йи ху Җў ги вә фә ди: «Ни куэ куэ ди да сан шон ха чи, йин цы сы ни да Еги пет лин чў лэ ди жын му зў бу йүн ди ган-бан ди ни. Та му кә җя да Вә ги та му фын фу ха ди лў шон җуан-гуә чи ли. Та му ги гә җя на җин зы зў ли гә ню ва зы ди ён зы».

13­Җў ги вә хан фә ди: «Вә җы до ни, җы ще зы мин жын ди пи чи җён ди хын. 14­Җы хур ни бә дон гуа Вә ли, җё Вә ба та му щё ме дё, җы гә дун-яшон сы сый зэ бу җи щён та му ди мин зы ли. Вә җё ни лян ни ди ху бый чын ха би та му ли-лён да ди дэ фур дуә ди йи гә мин зў ни».

15­Нэ хур ба ще ха хә тун ди лён пян шы ту на до шу ни, вә ха ли сан ли. Сан шон хуә җуә ди ни. 16­Вә кан җян ли, за му-җя ни му да Җў ги ни му фын фу ха ди лў шон җуан гуә чи ли. Ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ган ли гў на хар ли – ги гә җя зў ли гә ню ва зы ди ён зы. 17­Йин ви нэ гә вә ба нэ лён пян шы ту зэ ни му ди мян чян эр дё ди ха, да суй ли. 18­Йи ху вә йүан хуэй гуй до Җў ди мян чян, сы шы тян дэ сы шы вэ щи мә чы, мә хә ди чи то ли Та ли, җё Та фон шә ни му ган хади йи че гў на хар ни, йин цы сы ни му зэ Анла хў Тор ля мян чян ган хади ха сы чин җё Та чи шон лэ ли. 19­Вә па щён Җў ди чи лян дэ дў ли. Та ди чи тэ да ди йи мяр, куэ куэ ди ба ни му нын щё ме дё ни. Кә сы Җў кә тин ли вә ди чи то ли. 20­Җў ги Ха ру нэ

400

Фа лү 10

е чи шон лэ ли, щён ба та щё ме дё ни, кә сы нэ гә сы хур вә ви Ха ру нэ е чи то Хў да ли. 21­Вә ба ни му зў ха гў на хар ди дун-щи – җин ню ва зы эр дё хуә ли ту, шо дё ли. Йи ху ба җин зы да суй, мә чын тў ли, эр дё сан ни тон ди фи ли ту ли.

22­Ни му зэ Та ве ра, Мас са дэ Киб рот-Гат таава ди фон-шон җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля е чи шон лэ ли. 23­Та ба ни му да Ка дес-Вар ни да фа ди сы хур фә сы: «Чи, ба Вә ги ни му ги ди нэ гә ди фон җан шон». Кә сы ни му фан дуй Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди фын фу ли, мә щин фу Та, мә тин Та ди хуа. 24­Да вә лян ни му жын шы ди нэ йи тян да тур, ни му йи на вар фан дуй Җў ди ни.

25­Зу җы му җя вә гуй до Җў ди мян чян ви ни му чи то ли, зэ ди ха па ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи, йин цы сы Җў фә сы, Та ба ни му щё ме дё ни. 26­Вә чи то ди фә ли: «Ви да Җў! Ни бә щё ме Ни Гә җя ди мин жын дэ Ни җян чў лэ ди йи лэ зы. Ни ба та му на ви да ли лён дэ нын гу җе фон чў лэ, да Еги пет лин чў лэ ли. 27­Вә чи то ди җё Ни ба Ни ди хуә-җи му – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ җи че лэ. Ни бә кан җы гә мин жын ди җён пи чи, ха щин чон дэ ган хади гў на-хар, 28­бә җё еги пет жын му фә: „Җў ба та му мә дый лин до Та ги та му щү ха ди нэ гә ди фон шон. Йин цы сы Та хэ хын та му ни, ба та му лин до са вә ни щён щё ме дё“. 29­Та му сы Ни ди мин жын дэ Ни җян чў лэ ди йи лэ зы, Ни на Ни ди ви да ли лён дэ нын гу ба та му да Еги пет лин чў лэ ли».

Му­са­ди­эр­бян­ба­Шы­гә­Да­тян­мин­лин­шон­ли­(Җе­фон­34:1‑10)­

10­Нэ гә сы хур Җў ги вә фә ди: «Ни ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди нэ лён пян йи ён, е туй мин. Зэ зў

йи гә му ту щён зы, ни шон до сан шон, до Вә гын чян лэ. 2­Вә ба ни да суй ди нэ лён пян шы ту шон ще ха ди хуа йүан-хуэй щедо җы лён пян шы ту шон ни. Йи ху ни ба та му гә до му ту щён зы ли ту».

3­Йин ви җы гә вә на зо җүә фу ди му ту зў ли йи гә щён зы, ба лён пян шы ту туй мин, зу щён зо чян йи ён, ба җы лён пян

401

Фа лү 10

шы ту на шон, шон ли сан ли. 4­Җў зэ җы лён пян шы ту шон ба Шы гә Да тян мин ще шон ли, зу щён зо чян Та ще ха ди йи ён. Ни му шудо сан гын чян ди нэ йи тян, Җў ба җы Шы гә Да-тян мин да хуә ян ли ту ги ни му фә ли зэ му сы ги ги ли. Йи ху Та ба җы лён пян шы ту җё до вә ди шу ни ли. 5­Вә да сан шон ха лэ ли, җо чў Җў ди фын фу ба җы лён пян шы ту гә до вә зў ха ди му ту щён зы ли ту ли, ву җин та му хан зэ нэ тар ни.

6­(Исраил жын му да Бе ер оф-Бе не-Яа кан зу дё, до ли Мо зер ди фон ни ли. Ха ру нэ зэ нэ тар ву чон ли, ба та ди мэ ти сун до нэ тар ли. Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ба да да ди ви фын җан шон, чын ха Исраил ди ахун ли. 7­Да Мо зер зу дё, та му юҗуандо Гуд год ли; да Гуд год до ли Иот ва фа ли – нэ тар хо шо фи тон ди ни. 8­Зу нэ гә сы хур Җў ба Ле вий ди зў фын чў лэ, җё та му гон Җў ди хә тун щён зы ни, зан до Җў ди мян чян фу сы Та зэ му сы на Та ди мин зы пан вон хо ни. До җы хур та му зу җы му җя ган ди ни. 9­Йин ви җы гә Ле вий зў ди жын му бу щён дан лин зў ди жын му: ги та му мә фын ди дэ йи лэ зы. Зу щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги та му фә ди йи ён – Та Гә җя зу сы та му ди фу гуй дэ йи лэ зы).

10­Лян ту йи хуэй йи ён, ди эр хуэй вә зэ сан шон зан ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи. Җў кә тин ли вә ди чи то ли, Та бу щё ме ни му ли. 11­Йи ху Җў ги вә фә ди: «Ни ба җы гә мин жын лин шон, җё та му ба Вә ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди фон җан шон».

«Па­щён­ни­му­ди­Җў»­12­Җы хур, исраил жын му, ни му тин, ни му бэ вон ди Анла хў

Тор ля щён җё ни му зў са ни: па щён Анла хў Тор ля; гын-шон Та ди лў зу; щи нэ Та зэ му сы лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын фу сы Та; 13­зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фын фу. Җы му җя ган ди ги ни му-шон ю хо чў ни. 14­Ни му кан: тян дэ тян шон ди тян – ду сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди; ди мян дэ го ту юди йи-че – ду сы Та ди. 15­Кә сы Җў гуон ба ни му ди зў зў-бый бый щи нэ ли, ба ни му, та му ди ху бый, да дан лин йи че мин зў

402

Фа лү 11

ли ту җян чў лэ ли, зу щён җир гә йи ён. 16­Йин ви җы гә ни му ё тин хуа ни, пи чи зэ бә җён ли. 17­Ни му ди Анла хў Тор-ля сы ви да ди, чүан нын ди дэ па щён ди Хў да. Та сы йи че хў да му ди Хў да, йи че вон зы му ди Җў. Та бу кан жын му ди лян мян, бу чы чян. 18­Җў ба ети му дэ гуа фуму хў ди ни, нэ ли щён жын му, ги та му гун йүн чы ди дэ чуан ди ни. 19­Ни му ба ли щён жы му ё щи нэ ди, йин цы сы ни му гә җя зэ Еги пет дон гуә ли щён жын. 20­Ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля па-щён, гуон бэ вон Та йи гә; щин фу Та, гуон на Та ди мин зы дў җу. 21­Җў сы ни му ди куа җён; Та сы ни му ди Хў да. Ни му гә җя җян ли, Та ви ни му ган ли дуә шо чи гуэ дэ ви да сы-чин. 22­Ни му ди зў зў-бый бый до ли Еги пет ди сы хур – цэ сы чи шы гә жынлэ, җы хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, йин дуә ли.

«Ба­Җў­ган­хади­ви­да­сы­чин­бә­вон­дё»­

11­Ни му щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, йи на-вар зун хў Та ди йи че мин лин, фа лү дэ фын фу.

2­Җы хур ни му җи че лэ: бусы ни му ди эр нү, ни му гә җя җян гуә зэ му сы җы до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди җё фә, Та ди ви да ли лён дэ нын гу ни, 3­Та ги Еги пет хуон шон лян та ди гуй җя щян ха ди кэ ра мэ ти дэ ган хади йи че сы чин. 4­Ни му җян гуә, за му җя Еги пет ди җүн дуй лян та му ди ма дэ ма чә нян ни му ди сы хур, Җў ба та му зэ Хун хэ ни ян сы ли – ван чүан щё ме дё ли. 5­Ни му җы ха, ни му до җы тар ди зы чян, Җў зэ са вә ни ги ни му ган ли са ли. 6­Ни му җян ли, за му җя Җў җё ди мян ди ку зэ да җя ди мян чян җон кэ, ба Ру вим зў ди ху бый, Елиав ди эр зы му Да фан, Ави рон лян та му ди җя щя, җон фон, лян йи че хуә җи дэ сын лин ду ян ха чи ли. 7­Ни му гә җя ба Җў ган хади йи че ви да сы чин җян ли.

Ги­исраил­жын­му­щү­ха­ди­ди­фон­8­Йин ви җы гә ни му ян дин ба вә җир гә ги ни му ги ди

йи че фын фу зун хў, җё ни му ю ли чи, ба Иор дан хә нэ-

403

Фа лү 11

бон гә ди ди фон җан шон. 9‑10­Зу җы му җя ни му зэ Җў ги ни му ди зў зў-бый бый дэ та му ди ху бый щү ха ди ди фон шон нын җў чон йүан. Зэ нэ гә ди фон шон ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни; нэ тар ди ди бу щён Еги пет ди ди, да на тар ни му чў лэ ли; зэ Еги пет ни му ба җун зы са шон, зуә нан ди җё ли фи ли, за му җя җё цэ фу дэ йүан зы ди ни. 11­Зэ ни му чи ди, җан ди нэ гә ди фон шон щяха ди йү гә җя җё сан пә дэ чуан-до ди ни, 12­йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля цо щин нэ гә ди мян ди ни, Та да нян ди да тур до лин йир йи на вар Гә җя җо кан нэ гә ди фон ди ни.

13­Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу: лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын щи нэ Анла хў Тор ля дэ фу сы Та, 14­нэ хур Җў йүн ди сы хур – чю тян дэ чун тян ги ни му ди ди шон җё щя йү ни, җё ни му ба ву лоха-ди лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю шу шон ни, 15­тан до ни ги сын лин гун йүн цо ни. Ни му е чы, чы бо. 16­Кә сы ни му щё щин ди, бә җё ни му ди щин да Җў гын чян җуан гуә чи, бэ вон дан лин хў да му дэ фу сы та му. 17­Ни му дан җы му җя ган, Җў ги ни му чи шон лэ, ба тян суә чў зэ бу җё ги ни му щя йү. Ди тў ган дё ни, зэ та го ту сы са бу җон; ни му гә җя зэ Җў ги ни му ги ди нэ гә хо ди фон шон куэ зу ву чон ни.

18­Йин ви җы гә ни му ба Җў ги ха ди җы ще зы фын фу җи-до щин ни дэ но зы ни; ба та му, зу щён җи хо йи ён, бон до ни му ди шу шон, дэ до бын лу шон. 19­Ги ни му ди ва му җё ди җё зун хў Җў ди җы ще зы фын фу, бу җў ди ги та му фә: зэ җя ни зуә ди хуэй җә сы зэ лў шон зу ди сы хур, фи ди, че-лэ ди сы хур – йи на вар фә та му; 20­ба та му щедо ни му ди мын куон дэ гэ мын шон. 21­Зу җы му җя тян зэ ди мян го ту шын дуә шо жы зы, ни му дэ ни му ди эр нү зэ Җў ги ни му зў зў-бый бый щү ха ди ди фон шон е җў нэ му ще з жы зы ни.

22­Ни му дан нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу; щи нэ Анла хў Тор ля, гын шон Та ди лў зу, щин фу Та, 23­нэ хур на па нэ ще зы мин зў ди фур би ни му дуә дэ та му ди җин да еба, Җў ба та му да ни му ди мян чян ган чў чи ни, җё ни му ба та му да бэ ни, ба та му ди ди фон җан шон ни.

404

Фа лү 12

24­Ни му ди җүә таха ди мый йи гә вәр чын ха ни муди ни: да нан бон гә ди са вә ни до Ли ван сан ни ни, да Евфрат хә до щи бонгә ди Да хэ гын чян ни. 25­Сы сый ба ни му да бу бэ. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та щү ха ди хуа җё ни му нэ тар ди фон ди йи че жын хэ па ни му ни.

26­Җы сы ма: җир гә вә җё ни му гә җя тё җян бэ рэ кэ ти хуэй җә сы җу ма ни. 27­Ни му дан ба вә ги ни му җир гә ги ди Анла хў Тор ля ди фын фу зун хў, Та ги ни му ги Та ди бэ рэ-кэ ти ни. 28­Кә сы ни му дан бу зун хў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу, да Та ди лў шон зу дё, бэ вон ни му йүн зун жын бу дый ди хў да му – Анла хў Тор ля җу ни му ни. 29­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му лин до ни му чи ди дэ җан шон ди нэ гә ди фон ни ли, ни му ба бэ рэ кэ ти ё зэ Га ри зим сан шон чуан җё ни, ба җу ма зэ Ге вал сан шон чуан җё ни. 30­(Җы лён гә сан зэ Иор дан хә ди щи бонгә ни, ха нан ей жын му җў ди пин тан ни ни. Та му зэ вон щи зу ди лў шон ни, Гал гал чын пу гын чян ни, ли Мо ре щё фу лин бу йүан.) 31­Ни му гуә Иор дан хә, җан Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон чи ди ни. Җи сы ни му ба та җан шон, җў-до нэ тар, 32­нэ хур ни му нин нин зун хў вә ги ни му җир гә ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фа лү.

Бэ­вон­Хў­да­ди­вәр­гуон­сы­йи­гә­

12­Ни му до ли ни му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор-ля ги ни му ги ди нэ гә җан ди ди фон ди сы хур, ни му

йи на вар нин нин ё зун хў җы ще зы мин лин дэ фа лү ни. 2­Җи-сы ба нэ гә ди фон җан шон, ни му ба йи че вәр да лан сан дё (зэ на тар җы ще зы мин зў ги та му ди хў да му бэ вонди ни): зэ го сан дир шон дэ сан пә шон, мый йи гә лю фу ди ха ди. 3­Ба та му ди шо гўр ба ни ди җуә зы дэ бэ вон ди шы ту җў зы да лан, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё; ба та му бэ вон ди дан лин хў да му ди ён зы пә лан, бә җё нэ тар ди жын му йүан хуэй бэ вон та му ли.

4­Ни му бу нын җы му җя бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля! 5­Анла хў Тор ля да ни му зў ди йи че ди фон шон җян чўлэ

405

Фа лү 12

йи гә бэ вон Та ди вәр ни, җё Та ди гуй җун мин зы зэ нэ тар шын ха ни. Ни му ё вон нэ тар чи ни, 6­ба ни му ди шо ди гўр-ба ни, җү ди гўр ба ни, ни му ди шы чир дэ йи че ди ли щин, вар дэ ди гўр ба ни, гә җя щён җү ди гўр ба ни зэ му сы ба ню, ён ди ту дў зы на лэ, 7­ви ни му фи ха ди гун кў зэ нэ тар, ни-му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди мян чян лян ни му ди җя щя чы, хә дэ го щин, йин цы сы Та ги ни му ги ли бэ рэ кэ ти ли.

8­За му җы хур зэ җы тар, сый сы лён та дуй ди ни, зу нэ-му җя бэ вон Хў да ди ни, кә сы зэ нэ тар ни му бу нын җы-му җя ган, 9­йин цы сы ни му хан мә җин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му фын ги ди нэ гә ди фон (нэ тар ни му пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни). 10­Җи сы ни му гуә Иор дан хә, до ли Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон шон, зэ нэ тар җў ха, Та ба ни му да җу ви ди йи че дўш ман ди шу ни бо хў ха ни, җё ни му пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни. 11­Нэ хур ни му ба вә ги ни му фә ха ди йи че гўр ба ни ё на до Анла хў Тор ля җян чўлэ бэ вон Та ди вәр шон ни (нэ тар Та ди мин-зы шын хади ни): шо ди гўр ба ни, җү ди гўр ба ни, ни му ди шы чир, йи че ли щин дэ ги Җў җо чў ги ха ди вар дэ щү ха ди гўр ба ни. 12­Ни му лян ни му ди эр зы, нү зы, нан-нү нў дэ ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му (йин цы сы ги ле вит-жын му мә фын ди дэ йи лэ зы) йи дар ни зэ Анла хў Тор-ля ди мян чян го щин. 13­Щё щин ди, ни му бу нын зэ ни му гә җя кан шон ди вәр шон җү шо ди гўр ба ни; 14­гуон ё зэ Җў да ни му ди зў ли ту ди ди мян шон җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон җү шо ди гўр ба ни ни зэ му сы ган вә ги ни му фын-фу ха ди йи че сы чин ни.

15­Кә сы са сы хур ни му дан щён чы жу, җо чў ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля ди ку хуан нын зэ ни му ди чын пу ни ба ни му ди сын лин зэ дё, зу щён чы лин-ён жу хуэй җә сы лў жу йи ён ди, чы: ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи-ён нын чы. 16­Гуон сы ни му бә чы ще жу: ба ще, зу щён фи йи ён, до дё ди ха. 17­Ни му бу нын зэ ни җў ди вәр шон чы ни ди лён шы ди, пу то җю ди дэ оли ва чин-юди шы чир, ню дэ ён ди ту шу зы, вар дэ ди гўр ба ни, ни му гә җя щён

406

Фа лү 12

җү ди гўр ба ни лян дан лин ди ли щин. 18­Ба җы ще зы ни му зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, зэ Та ди мян чян ё чы ни – ни му лян ни му ди эр зы, нү зы, нан-нү нў, ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му йи дар ни чы. Ни му зэ Анла хў Тор ля ди мян чян ви ни му фи ха ди гун кў го щин. 19­Ни му кан, зэ ни му ди фон шон җў ди сы хур ни му ба ле-вит жын му ё җо кан ни.

20­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та щү ха ди хуа җё ни му ди ди фон да, ни му дан щён чы жу дэ фә: «Вә му щён чы щер жу ни», нэ хур ни му щён чы дуә шо, зу нын чы. 21­Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр (нэ тар Та ди мин зы шын ха ни) ли ни му дан сы йүан ди хын, нэ хур ни му нын ба Җў ги ни му ги ха ди ню, ён, за му җя вә ги ни му фә ли зэ дё, зэ ни му ди чын пу ни щён чы дуә шо жу, зу нын чы. 22­Кә сы ни му ба җы гә жу, зу щён чы лин-ён жу дэ лў жу йи ён ди, чы; ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи ён нын чы. 23­Гуон сы ни му ян дин щё щин ди, бә чы ще жу, йин цы ще сы хуә вар ди мин: ба мин лян жу йи дар ни бә чы. 24­Бә чы ще жу: ба ще, лян фи йи ён, до дё ди ха. 25­Ни му дан зўн ху җы гә фын фу, Җў ра зы ни, ни му дэ ни му ди ху бый пин нан гуә жы зы ни. 26­Гуон ба гуй җун ли щин дэ вар дэ ди гўр ба ни ни му ян дин ё на до Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, ги Та җү ги ни. 27­Ба шо ди гўр ба ни зэ Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё, ба жу лян ще йи дар ни шо дё. Кә сы ни му ба җү ха дан лин гўр ба ни ди ще ё до дё Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни ди җуә зы бон гәр ни ни, ба жу ни му чы чи. 28­Ни му лю шын ди ё зун хў вә ги ни му ги ди йи че фын фу ни, җё ни му лян ни му ди йи быйзы ди ху бый гуә пин нан-ву сы ди жы зы, йин цы сы ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ган хо дэ гун до сы чин ди ни.

Бә­бэ­вон­дан­лин­хў­да­му­29­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля да ни му ди мян-

чян ба ни му чи ди дэ җан ди нэ гә ди фон ди мин зў йи ман щё ме дё, йи ху ни му ба нэ гә ди фон җан шон, җў до нэ тар,

407

Фа лү 13

30­щё щин ди; гын шон та му бә зу, җё ба ни му бә чан до хэ мин ди вон ли ту ли. Ни бә зо та му ди хў да му, бә фә ли: «Җы-ще зы мин жын за му җя бэ вон ли та му ди хў да му ли? За му е җы му җя бу ган ма!» 31­Ни му җы му җя ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә ган, йин цы сы Та җян бу дый нэ ще зы мин зў ган хади кә ву сы чин. Ви гә җя ди хў да му та му ба зы җи ди эр зы му дэ нү зы му зэ хуә ли ту шо дёди ни.

32­Ба вә ги ни му ги ди йи че фын фу ни му нин нин зун хў. Ги та му ли ту сы са бә тян, е бә зў шо.

13­На гә шын жын хуэй җә сы пә щё фи мын ди жын дан лэ, ги ни му щү ди щян кэ ра мэ ти хуэй җә сы чё чи сы-

чин, 2­йи ху шы зэ щян ха дан фә: «Зу, за му гын шон дан лин, ни йүн зун жын бу дый ди хў да му зу, бэ вон та му», 3­нэ хур ни му йүн зун бә тин нэ гә шын жын хуэй җә сы пә щё фи мын жын ди хуа ли. Анла хў Тор ля җы му җя зы ян ни муди ни, ни му ба Та лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын щи-нэ ни ма, хан сы бу щи нэ. 4­Ни му ё гын шон Анла хў Тор ля зу ни, гуон па щён Та ни; зун хў Та ди фын фу ни; тин Та ди хуа ни, фу сы дэ щин фу Та ни. 5­Ги нэ гә шын жын хуэй җә-сы пә щё фи мын ди жын ян дин ё дин сы зуй ни, йин цы сы та җё тё ди җё ни му фан лян ни му бэ вон ди Анла хў Тор-ля ни (Та ба ни му да Еги пет, ни му дон нў ди ди фон шон җе фон чў лэ ли), ба ни му да Анла хў Тор ля җё ни му зу ди лў шон лин гуә ни. Җы му җя ни му ба ха сы чин да ни му ди җун җян ни чү дё.

6­Дан сы ни му ди чин ди щүн хуэй җә сы ни ди эр зы, нү-зы хуэй җә сы ни му щи нэ ди щи фу зы дэ дин хо ди лян шу ту ту-мә мә чуә суә ни му, фә ди: «Зу, за му бэ вон дан лин хў да му зу» (ни му лян ни му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу-дый ди хў да му, 7­зу сы ни му ди җу ви ни җў ди за ён мин зў ди хў да му, җин җў ди хуэй җә сы йүан җў ди, да ди мян ди йи гә бян ни до дан лин ди), 8­ни му бә дайин, бә тин та ди хуа. Бә щи тын та. Бә фу жо та зэ му сы бә хў та. 9­Ни му ян дин ё ба та да сы ни. Ни му гә җя щян ту ни ё да та ни, йи ху җё

408

Фа лү 14

да җя гын шон ни му да. 10­Ба та на шы ту да сы, йин цы сы та щён ба ни му да ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гын чян лин гуәчи ни (Та ба ни му да Еги пет, дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли). 11­Йи че исраил жын ба җы гә тин җян хэ па ни, сы сый йүн зун зэ бу ган җы му җя ди ха сы чин ли.

12­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ба чын-пу ги ги, җё ни му зэ ли ту җў, нэ гә чын пу ли бян дан сы ни му тин җян щян хуа, 13­фә сы нэ тар чў лэ ли ще зы ха жын ба чын пу ни ди жын му лин до цуә лў шон ли, җы му җя фә-ди: «Зу, за му бэ вон дан лин ди хў да му зу» (ни му йүн зун жын бу дый ди хў да му). 14­Нэ хур ни му ё да тин хо ни, – җы-сы җя хуа ма хуэй җә сы шы хуа, ба та ца хо зэ му сы ё вын җын ни. Җы дан сы шы ди, дан сы җы гә кә ву-сын за сы чин зэ ни му ди җун җян ни йү ли, 15­ба нэ гә чын пу ни җў ди йи-че жын дэ та му ди сын лин җё чын ха рам, ё щё ме дё ни, ба нэ гә чын пу ван чүан да лан сан ни. 16­Ба нэ тар ди йи че дун-щи шудо чон зы ди дон җун ни, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба йи че чын пу, зу щён шо ди гўр ба ни йи ён, на хуә шо дё. Җё та вон ху чын ха йи на вар лан сан дё ди ди фон, ба та йүн зун зэ бу гэ че лэ. 17­Бә җё җё чын ха рам ди са дун щи җан до ни ди шу шон, зу җы му җя җё Җў ба Та ди чи ня-ха чи, җё Та до ни шон щин ван ха, ба ни фон шә. Җо чў Та ги ни ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа, җё ни му ди фур дуәха, 18­йин цы сы ни му тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хуа-ди ни, зун хў Та ди йи че фын фу (вә җир гә ба та му ги ни ги ди ни) зэ му сы зэ Анла хў Тор ля мян чян ган гун до ди ни.

Ган­җин­дэ­бу­ган­җин­чы­ди­(Ле­вит­11:1‑47)­

14­Ни му сы Анла хў Тор ля ди ва му. Ви сун мэ ти ди сы-чин, ни му ба гә җя ди шын зы бә гә зэ му сы ба ту бә

ти ли*. 2­Йин цы ни му сы Анла хў Тор ля ди гуй җун мин зў.

* ­14:1­ Исраил жын му туан йүар җў ди дан лин мин зў сун мэ ти ди ли бян ю җы му гә куй чын ни, зы фә сы та му лян луә хар фә хуа ди ни.

409

Фа лү 14

Җў ба ни му да ди мян шон юди йи че мин зў ли ту җян чўлэ, җё ни му чын ха Та гә җя ди мин жын ни.

3­Ни бә чы сы са бу ган җин ди чы ди. 4­Ни му нын чы җы ще сын лин жу: ню, ён, җү лүр, 5­лў, лин-ён дэ еҗү лү, мо ню, юлў, еню, сан-ён. 6­На гә сын лин сы фон ти хэ зы зэ му сы на гә сын лин чы цо ди ни, ба нэ му җя сын лин ди жу ни му нын чы. 7­Кә сы ни му бә чы луә туә, тё тў зы дэ тў зы, йин-цы сы до ни му шон җы ще сын лин сы бу ган җин ди; та му чы цо ди ни еба, кә сы та му бусы фон ти хэ зы. 8­Ни му е бә чы җў жу, йин цы сы җў сы бу ган җин сын лин; җў сы фон-ти хэ зы еба, кә сы та бу чы цо. Ба җы ще сын лин жу ни му ду бә чы, е бә ду та му ди сы шу.

9­Фи ли ту ди на гә хуә вар дан ю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му нын чы. 10­Кә сы на гә дан мәю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы, йин цы сы до ни му шон та му сы бу ган җин ди.

11­Ни му нын чы за ён ган җин чёр. 12‑18­Кә сы ба җы му-җя ди чёр ни му бә чы: йин, мо туйин, хи йин, ңә лойин, хи нә ло йин, ло ва, туә җи, цы җё зы, дё йүлон, ёзы, щин ху, баклан, ибис, тян ңә, ло гуан, бый йин, цы ло, чин җуон, чу бу бу дэ ебе хўр.

19­Мый йи гә ю бон зы ди чун чун зы до ни му шон сы бу-ган җин ди, ни му бә чы та му. 20­Кә сы мый йи гә ю бон зы ди чёр сы ган җин ди, ни му нын чы та му.

21­Бә чы сы дё ди сын лин жу, ба та ги ни му чын пу ни лэ-ди вэ гуй жын ги ги җё чы чи хуэй җә сы ги та мэ ги, йин цы ни му сы Анла хў Тор ля җян чў лэ ди гуй җун мин жын.

Ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў.

Фын­шы­чир­ди­фа­лү­22­Нян нян ни му ё да ни му ди ди шон шу ха ди йи че шу чын

ли ту ба шы чир фын чў лэ ни. 23­Да ни му ди лён шы, пу то-җю дэ оли ва чин-ю ли ту ба шы чир фын чў лэ зэ му сы ба мый йи гә ву ню, ён дэ җү лү ди ту дў зы фын чў лэ. Ба та му на до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон (Та ди

410

Фа лү 15

гуй җун мин зы шын до нэ тарди ни): зэ нэ тар чы ни му ди шы чир. Лян җы му җя ган бан ни му щүә ди йи на вар па щён дэ тэ нэ Анла хў Тор ля ни. 24­Кә сы нэ гә вәр дан ли ни му ди җя тэ йүан ли, ни му ба ни му ди шы чир на будо нэ тар чи зэ му сы Анла хў Тор ля ги ни му ги ли бэ рэ кэ ти ли, 25­нэ хур ни му ба ни му ди шы чир мэ дё, ба чян на шон, до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чи. 26­На җы ще зы чян ни му щён ё са, мэ шон: ню, ён, пу то җю хуэй җә сы бый-җю дэ дан лин чы ди. Ни му лян ни му ди җя щя зэ Анла хў Тор ля ди мян чян чы, хә дэ го щин.

27­Ба ни му ди чын пу ни җў ди ле вит жын му е бә вон дё ли, йин цы сы ги та му мә фын ди хуэй җә сы йи лэ зы. 28­Мый йи гә ди сан нян ди йир шон ни му ба ни му ди йи че шу чын-ди шы чир на шон, ба та му шудо чын пу ни ди цон фон ни, 29­йи ху җё ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му (йин цы сы ги та мә фын ди хуэй җә сы йи лэ зы), ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму чы чи, җё та му ба дў зы чы бо. Җы му җя дан ган, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ган ди за ён сы чин-шон ги бэ рэ кэ ти ни.

Ди­чи­нян­(Ле­вит­25:1‑7)­

15­До ли мый йи гә ди чи нян ди йир шон, ни му ё фон-шә гэ ха ди җон ни. 2­Ни му җы му җя ган: на гә жын

дан ги та гын чян ди исраил жын хуэй җә сы ди щүн җе ли чян ли, нэ гә жын ё ги та му ба җон фон шә ни, бә җё та-му хуан ли, йин цы сы кә җя до ли ви Җў ди мин зы фон шә җон ди сы хур ли. 3­Вэ гуй жын зэ ни му гын чян җе ли са ли, җё та ги ни му хуан ги, кә сы ба ни му ди ди щүн гэ ха ди ни-му фон шә дё.

4‑5­Зу җы му җя җи сы ни му до Анла хў Тор ля ги ни му ги-ди нэ гә җан ди ди фон, ни му ди мин жын ли ту нэ хур мәю чүн жын ни, йин цы сы ни му дан лю шын ди тин Анла хў Тор ля ди хуа дэ нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи-че фын фу, нэ хур Хў да ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни. 6­За му җя

411

Фа лү 15

Анла хў Тор ля ги ни му щү ли, зу нэ му җя ги ни му ги Та ди бэ рэ кэ ти ни. Ни му ги хо шо ди мин зў җе чян ни, кә сы ни му гә җя бу гэ җон. Ни му гуан хо шо мин зў ни, кә сы сы сый бу гуан ни му.

7­Җи сы Анла хў Тор ля ги ни му ба щү ха ди ди фон ги ги, ни му ди чын пу ни дан ю чүн исраил жын му, җё ни му ди щин до та му шон бә нин ли, ни му бә су ли. 8­Ни му чын ха да фа жын му. Ни му кан, та ё дуә му ще зы – зу ги та җе ги нэ му ще зы. 9­Щё щин ди, җё җы му гә ха вон щён бә зуан до ни му ди щин ни ли: «Фон шә гэ ха җон ди чи нян куэ до-дый ли, йин ви җы гә вә ги чүн жын са ду бу җе». Ни дан бу җе, ба ни му гын чян ди чүн жын кан бу че, та ги Җў го ни, нэ хур ни му зу чын ха ю гў на хар ди ни. 10­Ни му ги чүн жын-му җе ди сы хур, җё ни му ди щин ван ха, йи ху ни му ган са сы чин зэ му сы фи са гун кў, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни. 11­Вон чян чи ни му җў ди нэ гә ди-фон шон йи на вар юха чүн хан дэ ёди чы ди ни, йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му до ни му ди ди щүн шон щин ван ни.

Сы­йүн­нў­ди­фа­лү­(Җе­фон­21:1‑11)­

12­На гә яхў ти ди нан жын хуэй җә сы нү жын дан ба гә җя ги ни му мэ чын нў ли, җё та лю нян фу сы ни му; до ли ди чи нян ни му ян дин ё ги та му йүан хуэй ба зыю ги ги ни. 13­Ни му ги та ги зы ю ди сы хур, кун шу бә да фа ли. 14­Да ни ди ён, лён шы дэ няха ди пу то җю ли ту ги та ба фын зы ги ги. За му җя ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ли бэ-рэ кэ ти ли, зу нэ му җя ни му ги та е ги ги. 15­Ни му җи че лэ, ни му зо чян зэ Еги пет е дон ли нў ли, йи ху ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му җе фон чў лэ ли. Йин ви җы гә вә ги ни му җир гә фын фу җы гә ди ни.

16­Кә сы ни му ди нў дан фә: «Вә нэ ни му дэ ни му ди жя-щя ни, вә бу щён да ни му гын чян зу», йин цы сы зэ ни му гын чян до та шон хо, 17­нэ хур ни му на җуй зы ба та ди эр дуә дан дан зы зэ мын куон шон нон тун. Зу җы му җя та йи бый-

412

Фа лү 16

зы чын ха ни ди нў ли. Лян нү нў ни му е җы му җя ган. 18­Ба нў фон кэ ди сы хур ни му щин ни бә хэ чи, йин цы сы җы лю нян ли ту ни му да та шон дый ли лён лэ зы дуә ди хо чў, би дан лин гўха ди жын шон дый ха ди дуә. Йи ху ни му зў са, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни.

Ён­дэ­ню­ди­ту­дўзы­19­Ба ню, ён дэ дан лин сын лин ди гун ту шу зы ё фын чў лэ,

ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җү ги ни, җё чын ха Та ди йи лэ зы. Лян ню ди гун ту шу зы бә ли ди, е бә җё ён ди гун ту шу зы ди мо. 20­Нян нян ни му лян ни му ди җя щя зэ Анла-хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, зэ Та ди мян чян чы җы ще сын лин жу. 21­На гә сын лин дан ю са дуан бян – чүә ди ни, ха ди ни хуэй җә сы дан лин са дуан бян, – ни му ба та ги Анла хў Тор ля бә җү. 22­Ни му ба та зэ җя ни зэ дё, чы чи. Зу щён чы лин-ён жу дэ лў жу йи ён ди, чы: ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи ён нын чы. 23­Гуон сы ни-му бә хә сын лин ди ще: ба та, зу щён фи йи ён, до дё ди ха.

Исраил­жын­му­ди­Пас­ха­җе­чи­(Җе­фон­12:1‑20)­

16­Җын йүә ни* ни му ян дин ви ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гуә Пас ха җе чи, йин цы сы Та ба ни му зу җы-

гә йүә ни ди хи ли да Еги пет лин чў лэ ли. 2­Ни му до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон (Та ди мин зы шын до нэ тарди ни), ба ню хуэй җә сы ён зэ дё, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гуә Пас ха җе чи ди җү ди гўр ба ни җү шон. 3­Ба җы гә гўр ба ни ди жу лян ю җё мян ди мә мә йи дар ни бә чы. Җын җыр чи тян ни му ё чы мәю җё мян ди мә мә-ни, – җы сы җи щён кў нан жы зы ди мә мә, йин цы сы ни му мон мон ди да Еги пет чў лэ ли. Җы гә бу җё ни му ба Еги пет чў лэ ди жы зы йи бый зы вон дё. 4­Чи тян ни му ди фон шон ди

* ­16:1­ На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.

413

Фа лү 16

мый йи гә фон зы ни бу нын гә җё мян. Ба Пас ха җе чи ди ту йи тян ху шон җү ха гўр ба ни ди жу вон ди эр тян ган зо е бу нын шын.

5‑6­Ни му бу нын зэ Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди бу лүн на гә чын пу ни җү Пас ха гўр ба ни. Гуон ё зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон җү ни (Та ди мин зы шын до нэ тарди ни). Зэ нэ тар ни му ба Пас ха җе чи ди сын лин ху-шон, җи сы жә ту луә кэ ли (җы зу сы ни му да Еги пет чў лэ ди нэ гә сы хур) ги Анла хў Тор ля җү ги. 7­Ни му ба гўр ба ни ди жу ко фу, йи ху зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чы. Ди эр тян ни му йүан хуэй җя чи. 8­Шын ха ди лю тян ни му ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. До ли ди чи тян-ди нэ йи тян, да җя шудо йи дар ни бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля. Са хуә ду бу нын ган.

Гә­мый­зы­ди­җе­чи­(Җе­фон­34:22;­Ле­вит­23:15‑21;­Фур­28:26‑31)­

9­Да гә мый зы ди сы хур да тур, ни му суан сы шы җю тян, 10­йи ху ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гуә Гә мый зы ди җе чи. Зу нэ гә жы зы ни ни му да Анла хў Тор ля ги ни ги-ха ди бэ рэ кэ ти ли ту гә җя щён на дуә шо, на лэ, ги Та җү ги. 11­Ни му лян ни му ди эр зы му, нү зы му, нан-нү нў, ни му чын-пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй жынму, гуа фуму дэ ети му йи дар ни зэ Анла хў Тор ля ди мян чян, зэ Та җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон го щин. 12­Ни му җи ди, ни му зо чян зэ Еги пет дон ли нў ли, ба җы йи че фын фу нин нин зун хў.

Вә­пын­зы­ди­җе­чи­(Ле­вит­23:33‑43)­

13­Җи сы ни му ба лён шы дэ пу то ди шу чын шу дё, йи ху чи тян гуә Вә пын зы ди җе чи. 14­Гуә җе чи ди сы хур ни му йи дар ни ду го щин – ни му лян ни му ди эр зы му, нү зы му, нан-нү нў дэ ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй-жынму, ети му дэ гуа фуму. 15­Җын җыр чи тян ни му зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон ви Та гуә

414

Фа лү 17

җы гә җе чи. Йин цы сы Анла хў Тор ля ги ни му шу ди йи че шу чын зэ му сы ги ни му ган ди йи че сы чин ги ли бэ рэ кэ-ти ли. 16‑17­Нян нян сан бян йи че нан жын ду ё до Анла хў Тор ля мян чян ни, шудо Та җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон-ни. Гуә Пас ха җе чи, Гә мый зы җе чи дэ Вә пын зы җе чи ди сы хур, ни му ё җы му җя ган ни. Сы сый бу нын кун шу бэ вон Җў лэ. Мый йи гә жын да Анла хў Тор ля ги та ги ди бэ рэ кэ ти ли ту ба ли щин ё на лэ ни.

Вын­гуан­сы­ди­жын­му­18­Ни му ги Анла хў Тор ля ги ни му ги ги ди мый йи гә

чын пу ни, ги мый йи гә зў ба вын гуан сы ди жын дэ лин-шу җян чўлэ, җё та му пин гун до вын мин жын ди гуан сы. 19­Ни му ба гун до бә зў фан, бә кан жын ди лян мян, е бә чы чян, йин цы сы чы ха ди чян җё цун мин жын ди нян җин ха дё ни зэ му сы ба гун до жын ди хуа зў фанди ни. 20­Ни му гуон зо гун до, йин цы сы гуон җы му җя ни му нын хуә ха зэ му сы ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон җан шон.

Бә­бэ­вон­дан­лин­хў­да­му­ди­ён­зы­21­Ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля щю гэ шо гўр-

ба ни җуә зы ди сы хур, зэ җы гә вәр гын чян бә зэ Астар та нү хў да ди сы са гуй җун фу лин, 22­е бә зы бэ вон ди шы ту җў зы, йин цы сы Анла хў Тор ля ба нэ гә хын ди хын.

17­На гә ню, ён ю шон хуэй җә сы дан лин са дуан бян, ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә җү, йин-

цы сы Та хын җы гә ни. 2­На гә нан жын хуэй җә сы нү жын зэ Анла хў Тор ля ги ни му ги ди чын пу ни дан ги Та ган ли ха ли, ба Та ги ха ди хә тун пә лан ли, 3­та дан бэ вон зэ му сы фу сы дан лин хў да му ди ён зы хуэй җә сы жә ту, йүә лён, щин-щю дэ тян шон ди дан лин са дун щи (ба җы гә ган бан вә ги ни му мә фын фу), 4­дан сы ни му ба җы гә тин җян ли, ба та ё да тин хо ни. Җы гә сы чин дан сы җын ди зэ му сы җы му гә

415

Фа лү 17

кә ву-сын за сы чин зэ Исраил йү ха ли, 5­нэ хур ни му ба ган-ли җы му гә ха сы чин ди нан жын хуэй җә сы нү жын ла до чын пу вэ ту, на шы ту ба та да сы. 6­Пин лён гә хуэй җә сы сан гә гў ва жын ди хуа ги та нын дин сы зуй; кә сы пин йи гә гў ва жын ди хуа бу нын дин сы зуй. 7­Гў ва жын ту йи гә ги та щя шу ди вон сы ё да ни, йи ху җё да җя гын шон та да. Зу җы му җя ни му ба ха сы чин да ни му җун җян ни чү дё.

Вын­гуан­сы­ди­ви­фын­8­Ни му зэ ни муди чын пу ни вын гуан сы ди сы хур, на гә

сы чин до ни му шон дан нан ди хын, ни му җы бу до за му җя ба та ё ще кэ ни – би лүн, да сы жын ди сы чин, дин ха зуй ли-бян ди сы чин хуэй җә сы дэ ха шон ди сы чин, – нэ хур ни му ба та му лин до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, 9­вын Ле вий зў ди ахун му дэ вын гуан сы ди жын му, та му ги ни му җё җян шы ни, за му җя ба җы му җя ди сы чин гун до ще кэ ни. 10­Та му зэ Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон за-му җя фә ли, ни му зу нэ му җя ган. Ба та му ги ни му фә ха ди йи че хуа нин нин зун хў. 11­Та му җё ни му җо чў на гә фын фу дэ фа лү ган, ни му зу нэ му җя ган. Вон юбон гә хуэй җә сы зуә бон гә бә җә, дуан дуар җо чў та му ди хуа зу. 12­Сый дан гон оди җён зуй, бу тин ахун ди (та зэ нэ тар зан ди, фу сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди ни) хуэй җә сы вын гуан сы ди хуа, ба та ян дин ё да сы ни. Зу җы му җя ни му да исраил-жын му ди җун җян ни ба ха чү дё. 13­Йи че мин жын тин җян җы гә ду хэ па ни, йи ху сы сый зэ җы му җя бу ган.

Хуон­шон­ли­бян­ди­фа­лү­14­Җи сы ни му до ли ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му

ги ди ди фон ни, ба та җан шон, җў до нэ тар ли, йи ху ни му дан зу щён туан йүар җў ди дан лин мин зў йи ён, щён ги гә җя зо йи гә жын, җё та дон ни му ди хуон шон, 15­нэ хур ни му нын җё Анла хў Тор ля җян чў лэ ди жын дон хуон шон. Кә сы нэ-гә жын ян дин ё дон исраил жын ни, вэ гуй жын бу нын дон хуон шон. 16­Гуон сы хуон шон бу нын ги гә җя мэ хо шо ма

416

Фа лү 18

хуэй җә сы ба жын му вон Еги пет да фа ди җё мэ ма, йин цы-сы Җў ги ни му фә ли: «Ни му вон нэ гә лў шон зэ бу хуэй». 17­Та е бу нын ги гә җя чү хо шо щи фу зы, йин цы сы йи ху та ди щин нын да Җў гын чян җуан гуә чи. Җё ба җин-йин ги гә җя дуә йү е бә зан. 18­Җи сы та зуә до та ди хуон шон ди ви фын шон, да Ле вий зў ди ахун му гын чян ба Җў ди фа лү фу на лэ, ги гә җя ян дин ба җы йи бын фу йи җү-йи җү ду ще ха ни. 19­Җы йи бын фу йи бый зы ё шын до та гын чян-ни, җё та тян тян нян, щүә ди, за му җя ё па щён та бэ вон ди Анла хў Тор ля ни, нин нин зун хў фу ли ту ще ха ди йи че фа лү дэ мин лин ни. 20­Зу җы му җя та зэ та ди ди щүн му – исраил-жын му ди мян чян бу го но, да Җў ди фа лү шон вон юбон гә хуэй җә сы зуә бон гә бә җуан; вон ху та дэ та ди ху бый йи дэ лян йи дэ, хо шо нян щян фә гуан Исраил гуй җя ни.

Ги­Исраил­ди­ахун­му­фын­ги­ди­йи­лэ­зы­

18­Ахун му, – та му зу сы ле вит жын му. Ле вий зў ди йи че жын бу щён дан лин зў ди жын; ги та му мә фын ги ди

хуэй җә сы йи лэ зы. Та му ба мин жын ги Җў җү ги ди гўр ба-ни лян на лэ ди дан лин ли щин на шон ё чы ни. 2­Зэ дан лин исраил жын му ди фон ди җун җян ни ги та му мә фын ди: җо чў Җў щү ха ди хуа, Та зу сы та му ди йи лэ зы.

3­Мин жын на лэ ню хуэй җә сы ён җү гўр ба ни ди сы хур, ги Исраил ди ахун му ба чян туй зы, яца гў лян чон чон-дўдў ё фын ги ни. 4­Ни му ба щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю, җё ха ди ён мо ги та му е ги ги, 5­йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Ле вий зў ди жын му да ни му ди йи че зў ли ту җян чўлэ, җё та му дэ та му ди ху бый ги Җў йи на вар ган ахун ди гун сы ни.

6­На гә ле вит жын дан щён да Исраил ди са чын пу ни зу-дё, вон Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чи, 7­та нын зэ нэ тар ган ахун ди гун сы, фу сы Анла хў Тор ля, зу щён та ди ди щүн ле вит жын му фу сы ди йи ён. 8­Ги та йи мур-йи-ён ё фын чы ди ни; бу суан та да мэ чў чи ди җя ни ди цэ бый дый ха ди чян.

417

Фа лү 18

Ни­му­гын­шон­вэ­до­жын­му­бә­җуан­9­Җи сы ни му җин до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни-

му ги ди ди фон, ни му бә гын шон нэ тар җў ди мин зў зу, е бә ган та му ган ди за ён кә ву-сын за сы чин. 10‑11­Ба ни му ди эр зы дэ нү зы бә җү чын шо ди гўр ба ни; җё ни му ли ту бә ю сы фа жын, суан гуа жын, кан щян җи ди жын, хуэй җа дў-ди жын зэ му сы җё луә хар ди жын. 12­Сый ган җы му җя ди кә ву-сын за сы чин – Җў хэ хын та ди ни. Зу йин ви җы гә ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба нэ ще мин зў да ни му ди мян чян ган чў чи ди ни. 13­Ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ё чын ха мә цуә ди ни.

Җў­щү­ди­да­фа­лэ­йи­гә­Шын­жын­ни­14­Ни му җан ди нэ гә ди фон ди мин зў тин суан гуа ди дэ

кан щян җи ди жын муди ни, кә сы ни му бэ вон ди Анла-хў Тор ля ги ни мә ги ку хуан ган җы гә. 15­Та да ни му ди мин жын ли ту ги ни му җян чўлэ йи гә, зу щён вә йи ён ди, Шын жын ни, – ни му тин Та ди хуа.

16­Зэ Синай сан гын чян шудо йи дар ни ди нэ йи тян, ни му чи то ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ли: «Җё вә му бә тин җян вә му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шын чи ли, е бә кан җян җы гә ви да хуә ли, вә му хэ па ву чон ни». 17­Йин ви җы гә Җў ги вә фә ли: «Та му чи то ди хо ди хын. 18­Вә щён да җы гә мин жын ли ту ги та му да фа йи гә, зу щён ни йи-ён ди, Шын жын ни. Вә җё Та фә са, Та ги жын му йи ман фә ги ни. 19­Нэ гә Шын жын на Вә ди мин зы фә хуа ни, сый дан бу тин Та ди хуа, Вә зуй нэ гә жын ни. 20­Кә сы на гә шын жын дан на Вә ди мин зы фә са, җи сы Вә ги та мә ги җы гә фын фу, – ги нэ гә шын жын ё дин сы зуй ни. На гә шын жын дан на дан лин хў да му ди мин зы фә са – ги та е ё дин сы зуй ни».

21­Ни му щин ни дан сы лён: «Вә му за му җя җы до ха ни, на гә хуа бусы Җў фә ха ди?» 22­Дан сы на гә шын жын на Җў ди мин зы фә ли хуа ли, кә сы та фә ха ди мә чын зэ му-

418

Фа лү 19

сы мә йү ха, – та ди хуа бусы Җў фә ха ди. Җы сы та гә җя гон оди фә ха ди, бә хэ па та.

Бо­хў­жын­му­ди­чын­пу­(Фур­35:9‑28;­Иса­На­вин­ди­фу­20:1‑9)­

19­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Та ги ни му ги ди нэ гә ди фон шон җў ди мин зў щё ме дё, ни му ба

та му ди ди фон җан шон, җў до та му ди чын пу ни дэ фон зы-ни ди йи ху, 2‑3­ни му ба Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон фын чын сан лэ зы, да мый йи лэ зы шон фын чў лэ йи гә чын пу зэ му сы ба вон нэ ще зы чын пу ни чи ди лў щю гэ ха. Нэ хур мый йи гә да сы жын ди жын нын по до нэ тар, зэ нэ гә чын пу ли ту ба гә җя ди мин җю ха. 4­Сый мә фон чў ди, бусы дэ гўйир ба жын да сы ли (зо чян нэ гә жын бусы та ди дўш-ман), та нын по до нэ тар, зэ нэ гә чын пу ли ту ба гә җя ди мин җю ха. 5­Би лүн, лён гә жын зэ фу лин ни кан цэ чи ли, йи гә жын кан фу ди сы хур, фу ту ди те ту да ба зы шон де ха лэ ба ди эр гә жын да сы ли, нэ хур нэ гә жын нын по до йи гә бо хў жын му ди чын пу ни, ба гә җя ди мин җю ха. 6­Ги да сы жын ди жын мәю йин йир дин сы зуй, йин цы сы зо чян да-сы ли ди нэ гә жын бусы та ди дўш ман. Дан сы бо хў жын му ди чын пу йүан ди хын, бо чу ди чин чин нын чи шон лэ, ба да сы жын ди нэ гә жын нян шон нын да сы. 7­Йин ви җы гә вә ги ни му ги ди фын фу җё фын чў лэ сан гә чын пу ни.

8­Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му ди ди фон йин да, за му җя Та ги ни му ди зў зў-бый бый фә ли зэ му-сы ба Та ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди йи че ди фон ги ни му ги ги, 9­нэ хур ни му дуә йү зэ фын чў лэ сан гә чын пу. (Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу, дан щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ му сы йи на вар гын-шон Та ди лў зу, йи ху Анла хў Тор ля ги ни му цэ ги нэ гә ди фон ни). 10­Зу җы му җя зэ Та ги ни му ги ди ди фон шон мә зуй ди жын му бу ву чон, хэ мин ди зуй бу зэ ни му шон.

11­Кә сы сый дан хэ хын та гын чян ди жын, ба йир ба та ди дўш ман да сы, йи ху по до на йигә бо хў жын му ди чын пу

419

Фа лү 20

ли ту, 12­нэ хур та зо чян җў ди чын пу ни ди ло жын му ё ба жын му да фа чи, җё ба та җуа чў, ги бо чу ди чин чин җё до шу ни, җё ба та да сы. 13­Бә щи тын та; ба тон ли мә зуй ди жын ди ще да исраил жын му шон чү дё, зу җы му җя ни му нын пин нан-ву сы ди гуә жы зы.

14­Зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон-шон ни му бу нын нуә лин җү ди бян җе, йин цы нэ гә сы ни му ди зў зў-бый бый зо чян зэ ни му ди ди шон дин ха ди бян җе.

Дон­гў­ва­ди­фа­лү­15­Сый дан фан ли гә са зуй хуэй җә сы ган лигә са гў на-

хар, – йи гә гў ва ди хуа бу нын җё ги та дин зуй. Дин шо ди ё лён гә, сан гә ца кан сы чин ди гў ва жын ни. 16­Сый дан ги дан лин жын дон җя гў ва, бый ён-ву гў ги нэ гә жын гуэ зуй, 17­нэ хур җы лён гә жын ду ё зан до Җў ди, Исраил ди ахун му дэ вын гуан сы жын му ди мян чян ни. 18­Вын гуан сы ди жын-му щи щир ба сы чин ё ца хо ни. Дан сы нэ гә гў ва жын сы җя ди, бый ён-ву гў ди ги та гын чян ди жын гуэ зуй ди ни, 19­нэ хур ги нэ гә җя гў ва ба та му суан ха ди ха сы чин ги та гә җя ган ги. Җы му җя ни му ба ха да ни му җун җян ни чү дё. 20­Да җун тин җян хэ па ни, вон ху сы сый зэ бу ган җы му-җя ди ха. 21­Җы му җя ди сы чин шон бә щи тын сы сый: ви мин – хуан мин, ви нян җин – хуан нян җин, ви я – хуан я, ви шу – хуан шу, ви җүә – хуан җүә.

За­му­җя­ё­да­җон­ни­

20­Ни му чў чи лян дўш ман да җон чи ди сы хур, дан-сы кан җян та му ди ма чә дэ ма, җүн дуй ди фур би

ни му ди дуә, ни му бә хэ па, йин цы сы ба ни му да Еги пет лин чў лэ ди Анла хў Тор ля лян ни му зэ йи дар ни ни. 2­Шон җон ди зы чян, җё Исраил ди ахун зан до җүн дуй ди мян-чян фә: 3­«Исраил жын му, ни му тин! Җир гә ни му чў чи лян дўш ман да җон ни. Бә че хў дэ бә хэ па та му, дан зы фон да, чын ха нинчи ди, җё ни му ди щин бә ван танзы ли,

420

Фа лү 20

4­йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар ни чи ди ни, Та ги ни му ба дый шын ги ги ни».

5­Йи ху җүн гуан му ё ги да җя фә ги ни: «Сый дан гэ лигә щин фон зы, кә сы хан мә бан до ли ту, җё нэ гә жын хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын бан до та ди фон зы ни ни. 6­Сый җён ба пу то йүан зы зэ ха, хан мә шу шон пу то, җё та е хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын шу пу то ни. 7­Сый ба щи фур фә ха-ли, кә сы хан мә җе хун, җё та е хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын ба та ди щи фур чү шон ни».

8­Җүн гуан му хан ё ги да җя фә ги ни: «Сый ди дан зы щё, хэ па ни, җё та хуэй чи, йин цы сы та ба ди щүн ди щин е нын зў хэ па». 9­Җүн гуан му ба җы йи че ги мин жын фә ли-ди йи ху, ба җүн гуан му ги мый йи гә җүн дуй ё дин ха ни.

10­Җи сы ни му до ли чын пу гын чян, пу ди, щён җан та ни, щян ту ни ги нэ тар җў ди жын му фә ги, җё та му бә да җон, ги ни му ба гэ мын кэ кэ. 11­Та му дан дайин ха, ги ни му ба чын пу ди гэ мын кэ кэ, нэ хур та му ду ё ги ни му, зу щён нў йи ён, зў хуә ни. 12­Кә сы чын пу ди жын му дан сы бу дайин, ё да җон ни, нэ хур ни му ба чын пу ди туан йүар ви чў, 13­җи-сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба чын пу җё до ни му ди шу ни, ни му ба нэ тар ди йи че нан жын щё ме дё. 14­Кә сы ба та му ди нү жын му, ва му, сын лин дэ нэ гә чын пу ни ди дан лин за ён дун щи ни му ги гә җя на шон. Ни му нын сы-хуан дўш ман ди җы йи че дун щи. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му ги ни му ги ги ли. 15­Зу җы му җя лян ли ни му йүан ди йи че чын пу ган.

16­Җи сы ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон ди чын пу җан шон, ба нэ тар йи гә жын ди мин ду бә лю. 17­Ба та му җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу йи ман җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё: ба хеттей жын му, амор рей-жынму, ха нан ей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му. 18­Җы му җя та му бу нын җё тё ни му фан лян, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ган гў на хар, за му җя та му бэ вон та му хў да му ди сы хур ган кә ву-сын за сы чин ди ни.

421

Фа лү 21

19­Җи сы ни му ба дўш ман ди бу лүн на гә чын пу ви чў, гун фу дан да ли, ни му ба туан йүар ди го тян фу на фу ту бә кан, йин цы сы ни му нын чы та ди го тян. Фу бусы жын, та да ни му гын чян дуә бу дё. 20­Кә сы ни дан җы до на йигә фу бусы го тян фу, ба та нын кан дё, ви чў чын пу ди сы хур ба му ту сы йүн ди гэ чён, ган ту чын пу та дё.

За­му­җя­ба­да­сы­ди­ву­зуй­жын­ди­зуй­нын­щи­дё­ни­

21­Дан сы зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон ни му кан җян ли гә зэ тан до ни тон ди да-

сы ди жын, кә сы сы сый җы бу до сый ба та да сы ли, 2­нэ хур җё ни му ди ло жын му дэ вын гуан сы ди жын му до нэ тар, да мэ ти гын чян до җу ви ди чын пу ба лў ди чон-дуан лён ха. 3­Йи ху ли мэ ти дин җин ди чын пу ди ло жын му ё на йи гә мә ли гуә ди ди дэ мә дэ ха җя бан ди ву ню ва зы, 4­ба та ла до ю хә ди, мә ли гуә дэ мә җун гуә ди чуан до ни, зэ нэ тар зэ дё. 5­Ле вий зў ди жын му, Исраил ди ахун му, е ё лэ ни. (Йин цы-сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му җян чўлэ җё фу сы Та ни зэ му сы ви Та ди мин зы пан вон хо ни, җо чў та му ди хуа ё вын за ён ди зын җён хуэй җә сы да ли жын ди гуан сы ни). 6­Ли җы гә мэ ти дин җин ди чын пу ди ло жын му ё зэ зэ дё ди нэ гә ву ню ва зы шон ба гә җя ди шу щи дё, 7­да шын фә ни: «Вә му мә хэ гуә җы гә жын ди мин, вә му е мә җян, сый ба та да сы ли. 8­Җў! Вә му чи то ди җё Ни фон шә Ни да Еги пет җе фон чў лэ ди исраил жын му. Бә җё да сы ву зуй жын ди зуй до Ни ди исраил жын му шон». 9­Зу җы му җя ни му зэ Җў ди мян чян ган гун до, зу җы му җя ё ба да сы ди ву зуй жын ди зуй да ни му шон щи дё ни.

За­му­җя­лян­гуә­гуә­лэ­ди­нү­жын­му­ё­бан­ни­10­Җи сы ни му лян дўш ман да ли җон ли, ни му бэ вон ди

Анла хў Тор ля ги ни му ба дый шын дуан ги ли, йи ху ни му ба дўш ман гуә гуә лэ ли, 11­ни зэ та му ли ту кан җян йи гә җүн мый нү жын, ба та нэ шон ли, йи ху вон щён чү шон ни, 12­нэ хур ни ба та лин до ни ди җя ни, җё та ба ту ти дё, ба

422

Фа лү 21

зы җя җё дё, 13­ба йи шон хуан дё, җў до ни ди җя ни. Җё та шын до ни ди җя ни, йи гә йүә пә фан-юцу ди җё кў та ди нён-ло зы. Йи гә йүә гуә ли ди йи ху, ни лян та нын җе хун. 14­Йи ху ни дан бу щи хуан та ли, ни ги та ба зыю ги ги, щён вон на ни чи, ни фон кэ, кә сы ни бу нын ба та зў чын нў, мэ дё, йин цы сы ни нин гў ди ба та чү шон ли.

Ги­ту­йи­гә­эр­зы­җи­чын­ди­йи­лэ­зы­15­Сый дан ю лён гә щи фу зы – ба йи гә та нэ, ба ди эр гә

җян бу дый, – лён гә щи фу зы ду ги та сын-ён лигә эр зы, кә сы ту шу зы сы та бу щи нэ ди щи фу зы ён ха ди, 16­нэ хур ган ги эр зы му фын цэ бый ди сы хур, та бу нын ги та щи нэ ди щи фу зы ди эр зы ба ту шу зы ди чүан шы ги ги, йин цы сы та бу щи нэ щи фу зы ди эр зы ю җы гә чүан шы ни. 17­Суй жан нэ сы та бу щи нэ щи фу зы ди эр зы еба, да да ё ба ту йи гә эр зы ди чүан шы жын чын ни, йин цы сы җы гә ва ва чын ха та да да ди ли лён ди тур ли. Та ё ги та ди ту йи гә эр зы да та йи че цэ бый ли ту дуә йү фын ги лён лэ зы ни.

Лян­бу­тин­хуа­ди­эр­зы­за­му­җя­ё­бан­ни­18­Сый дан ю пи чи җён ди дэ щин нин ди эр зы, бу тин

нён-ло зы ди хуа, та му ба эр зы зы җё ли еба, та хан бу тин, 19­нэ хур җё нён-ло зы ба та лин до та му җў ди чын пу ди гэ мын гын чян, ги нэ тар зуә ди ло жын му 20­фә: «Вә му ди эр зы сы пи чи җён дэ щин нин ди жын, бу тин вә му ди хуа. Та нэ бый кар хуа чян дэ хә җю». 21­Йи ху чын пу ди йи че жын ё на шы ту ба та да сы ни. Зу җы му җя ни му ба ха да ни му ди җун җян ни чү дё. Исраил жын му ба җы гә тин җян зу хэ па ни.

За­ён­ди­фа­лү­дэ­фын­фу­22­Дан сы ги сый ви та ди гў на хар дин ли сы зуй ли, ба та

дё до фу шон, 23­җё та ди мэ ти зэ фу шон йи ван щи бә дё. Зу нэ йи тян ба та ян дин ё сун дё ни, йин цы сы ба фу шон дё ди мый йи гә жын Хў да җу дё ли. Ба мэ ти сун дё, ни му ба бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон бә зў зон ли.

423

Фа лү 22

22­Ни дан кан җян на гә исраил жын ди ню хуэй җә сы ён ми ли лў ли, ни да сын лин гын чян вон гуә бә зу, дэ чў, ба та ги та ди җў жын ла хуэй чи. 2­Кә сы та ди җў жын дан ли ни җў ди йүан хуэй җә сы ни жын бу дый сый сы сын лин-ди җў жын, нэ хур ни ба сын лин ла до ни гә җя ди җя ни, дын ди җё җў жын ба та му зо ди лэ, йи ху ни ги та ги ги. 3­Ни дан ба исраил жын ди ми ли лў ди лү лү зы, дю дё ди йи шон хуэй җә сы дан лин са дун щи зо җуә, ги та ди җў жын е зу нэ му җя ги ги. Ни ян дин ги бон цу.

4­Ни дан кан җян на гә исраил жын ди лү лү зы хуэй җә сы ню зэ лў шон де до ли, ни вон гуә бә зу: ги ни ди ди щүн бон мон ди ба сын лин ла че лэ.

5­Нү жын бу нын чуан нан жын му ди йи шон, нан жын е бу нын чуан нү жын му ди йи шон, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хэ хын җы му җя да бан ди нэ гә ди ни.

6­Ни дан зэ фу шон хуэй җә сы ди ха зо җуә ли гә чёр ди вә вә зы, дан сы чёр зэ дан го ту хуэй җә сы зэ чё ва зы го ту вә ди ни, – ни бу нын ба му чёр на шон зу. 7­Ба чё ва зы нын на шон, кә сы ба му чёр ни фон кэ. Дан җы му җя ган, ни гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни, җў чон йүан ни.

8­Ни щю гэ щин фон зы ди сы хур, ян дин ё ги фон дин зы-ди бян бянзы шон ги сы җу-ба хани ба дон дон зы да шон ни. Зу җы му җя дан сы бу лүн сый мын ган зы де ха чи ву чон ли, ни шон мәю зуй.

9­Ги пу то йүан зы ни сы са җун зы бә са; ни дан җы му җя ган, нэ хур ни чы бу дый җы гә пу то дэ җун зы ди шу чын.

10­Ба по ню лян лү йи дар ни вон ли хуа ли ту бә то ди җё ли ди.

11­Ни бә чуан на ён мо дэ ма бу ди щян йи дар ни фын ха-ди йи шон.

12­Ги ни чуан ди йи шон бян бянзы шон ба суй зы дё шон.

Нан­жын­лян­нү­жын­лэ­вон­ди­фа­лү­13­Дан сы нан жын ба щи фур чү шон, лян та фи ли җё ли,

йи ху җян бу дый та ли, 14­вәё җё щи фур дый ха мин шын, ги

424

Фа лү 22

та гуэ зуй ди фә: «Вә ба та чү шон ли, кә сы та бусы нү зы». 15­Нэ хур җё щи фур ди нён-ло зы ба тун ха чуон ди ще бый-дан зы на шон (җы гә фәди сы та зо чян сы нү зы), ги чын пу гэ мын гын чян зуә ди ло жын му кан ги. 16­Да да ги ло жын му ё фә ги ни: «Вә ба нүр ги җы гә жын чў җя ги ли, җы хур та җян бу дый вә ди нүр ли. 17­Та җё вә ди нүр дый ха мин шын-ди ни, ги та гуэ зуй ди фә сы, та бусы нү зы. Ни му кан, җы гә тун ха чуон ди ще бый дан зы фәди сы вә ди нүр зо чян сы нү зы!» Ба җы гә хуа фә ван, җё да да ба ще бый дан зы пу до чын пу ди ло жын му мян чян. 18­Нэ хур чын пу ди ло жын му ги җы гә нан жын ё дин зуй ни, 19­ги та фа йи бый йин чян, ба чян ё ги нүр ди да да ги ги ни, йин цы сы та ба Исраил ди нүр чуа щё ли. Йи ху җы гә нү жын лян та йи дар ни шын ха-ни, нан жын йи бый зы бу нын лян та лин ган.

20­Кә сы җы гә нан жын фә ди хуа дан сы җын ди зэ му сы нён-ло зы ба та ди нү зы ди җын ли мә зо җуә, 21­нэ хур ба нэ гә нү зы ё лин до да да җя ни ди гэ мын гын чян, җё чын пу ди жын му на шы ту ба та да сы. Йин цы сы җы гә нү жын ги исраил жын му ган лигә хэ щю ди сы чин, та зэ да да ди җя ни мә чў мын ди сы хур ган ли хў лон ди гў на хар ли. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.

22­Дан сы ба нэ гә нан жын лян дан лин жын ди щи фур фи җё ди сы хур җуа чў, ги та му лён гәр ду ё дин сы зуй ни. Зу җы му җя ни му да исраил жын му җун җян ни ба ха мян дё.

23­Бу лүн на гә нан жын лян кә җя дин ха хун ди нү зы зэ чын-пу ни дан фи җё зэ му сы ба та му җуа чў ли, 24­ба та му лён гәр ё лин до чын пу вэ ту, на шы ту да сы ни. Ба нү зы да сы, йин цы-сы та зэ чын пу ни мә хан жын ги та бон мон лэ. Ба нан жын да сы, йин цы сы та лян кә җя дин ха хун ди нү зы фи ли җё ли. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.

25­Дан сы зэ тан до ни бу лүн на гә нан жын ба кә җя дин ха хун ди нү зы гў ди җё лян та фи җё ли, нэ хур гуон ба нан-жын ё да сы ни. 26­Бу нын хэ нү зы ди мин, йин цы сы та мә ган ха дин сы зуй ди гў на хар. Җы гә сы чин зу щён сый зэ тан до ни ба жын пу шон да сы ди йи ён. 27­Нан жын зэ тан-

425

Фа лү 23

до ни ба нү зы зо җуә, гў ди җё лян та фи ли җё ли, суй жан та да шын хан ли еба, сы сый ду мә җю та.

28­Дан сы бу лүн на гә нан жын ба хан мә дин ха хун ди нү зы гў ди җё лян та фи җё зэ му сы ба та му җуа чў ли, 29­нэ хур та ё ги нү зы ди да да пый ву шы гә йин чян ни. Ба нэ гә нү зы та ё чү шон ни, йин цы сы та ба нү зы гў ди җё лян та фи җё ли. Нан жын йи бый зы бу нын лян та лин ган.

30­Сы сый ду бу нын лян та да да ди щи фур фи җё, ги да-да да лян.

За­му­җя­ди­жын­му­нын­чын­ха­Җў­ди­мин­жын­

23­Дан сы на гә нан жын ди дан ясуй ди хуэй җә сы кан дё-ди, җы му җя ди жын бу нын чын ха Җў ди мин жын.

2­Хў лон нү жын ди эр зы лян та ди ху бый йи чыр до ди шы бый зы бу нын чын ха Җў ди мин жын. 3­Аммон жын хуэй-җә сы моав жын лян та ди ху бый йи чыр до ди шы бый зы бу нын чын ха Җў ди мин жын. 4­Ни му да Еги пет зу ди сы хур, та му зэ лў шон ги ни му мә ги чы ди дэ хә ди. Та му хан да Ме со по та мия, да Пе фор чын пу ни ба Веор ди эр зы Ва лаам гў ди лэ, җё ба ни му җу дё ни. 5­Кә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мә щён тин Ва лаам; нэ гә ви фын шон Та ба җу гэ чын бэ рэ кэ ти ли, йин цы сы Анла хў Тор ля щи нэ ни му ни. 6­Ни йүн зун ги та му бә пан вон пин нан дэ бэ рэ кэ ти.

7­Ни му бә щян тан идумей жын му ли – та му сы ни му ди чин чин. Бә щян тан еги пет жын – ни му зо чян зэ та му ди ди фон шон җў гуә. 8­Та му ди ди сан бый зы ди ху бый нын чын ха Җў ди мин жын.

За­му­җя­ба­җүн­дуй­йин­пан­зў­ган­җин­ни­9­Ни му чў чи да җон чи ди сы хур щё щин ди, бә җё сы са

дун щи ба ни му зў чын бу ган җин ди ли. 10­Дан сы хи ли фи-мын ди ни да на гә нан жын ди шын шон тон ха ди зыр ба та зў чын бу ган җин, та ё да йин пан ни чў чи, шын до вэ ту ни. 11­Дын до ху шон, та ё ба гә җя на фи щи дё ни. Жә ту луә ди сы хур та йүан хуэй нын хуэй до йин пан ни.

426

Фа лү 23

12­Зэ йин пан ди вэ ту ни му ё җян йи гә зу мо җүан ди вәр ни. 13­Чў гуә җүн чи, ни му ди шу ни хан ё на йи гә те щян зы ни, җи сы ни му зу кэ ху ли, ва йи гә кын кыр, йи ху ба фын на тў гэ чў. 14­Вәё бо хў ни му зэ му сы ба дўш ман ги ни му җё-до шу ни, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар-ни шын до йин пан ни ни. Йин ви җы гә ни му ди йин пан ё чын ха ган җин дэ гуй җун ди ни, җё Җў бә кан җян ни му ди хэ щю сы чин ли зэ му сы ба ни му бә лё ха ли.

Дан­лин­ди­за­ён­фа­лү­дэ­фын­фу­15­На гә нў дан да җў жын гын чян по дё, до ни му гын чян

чи то ди җё ба та бо хў ха, ни му ба та бә җё дэ ги та ди җў жын-ли. 16­Җё та шын до ни му гын чян, зэ ни му ди чын пу ни та щён зэ на тар җў, җё җў чи, бә җә мә та.

17­Исраил ди нү зы му хуэй җә сы эр ва зы му бу нын мэ гә җя ди шын зы. 18­Ни му ван чын са вар дэ ди сы хур, ба мэ ли шын-зы ди чян вон ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни бә ги, йин цы сы Анла хў Тор ля хэ хын мэ гә җя шын зы ди жын ди ни.

19­Ни му ги исраил жын дан сы җе чян, лён шы хуэй җә сы дан лин ди са дун щи, бу нын зэ та гын чян дуә йү ё чян. 20­Ни му ди чян нын зэ вэ гуй жын гын чян җон, кә сы ни му ги исраил жын җы му җя бә җе чян, җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ви җы гә зэ ни му вон ху җан ди нэ гә ди фон шон, зэ ни му йи че ган ди сы чин шон ги ни му ги бэ рэ кэ ти.

21­Ни му ги Анла хў Тор ля дан ги ли гә вар дэ, ба та куэ-куэ ди ё ван чын ни, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ ни му гын чян ё җә ва бу ни, нэ хур ни му ди гў на хар зэ ни шон ни. 22­Ни му ги Анла хў Тор ля дан мә ги вар дэ, ни му мәю гў на хар ни. 23­Кә сы ни му дан ги Анла хў Тор ля гә җя ги ли гә зы ю ди вар дэ, ба та ян дин ван чын.

24­Дан сы ни му җин до ни му лин җү ди пу то йүан зы ни, щён чы дуә шо пу то, нын чы, кә сы вон куон зы ни бә шу. 25­Дан сы ни му до ни му лин җү ди мый зы ди ни ли, ни му щён чы дуә шо мый зы, нын на шу җю ди чы, кә сы на лян до бә гә та ди мый зы.

427

Фа лү 24

Лин­ган­ди­дэ­кә­җе­хун­ди­фа­лү­

24­Дан сы сый чү ли гә щи фур, йи ху ба та бу ёли, кан бу-шон та ли, нэ хур та ги щи фур ще йи гә лин ган дё ди

зы дан дан зы ги до шу ни, да та ди җя ни да фа зу. 2­Йи ху нү жын дан кә җя ли жын, 3­дан сы ди эр гә нан жын е ба та бу ёли, нэ хур җё та ги щи фур ще йи гә лин ган дё ди зы дан дан зы ги до шу ни, да та ди җя ни да фа зу. Кә сы җы гә нү жын ди ди эр гә нан жын дан сы ву чон ли, – 4­ту йи гә нан жын бу нын йүан хуэй ба та чү шон, йин цы сы до та шон щи фур чын ха бу ган җин ди ли. Җў хэ хын җы гә ган бан ни. Ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон бә зў чын бу ган җин ди ли.

Щин­нү­щү­лян­щин­щи­фур­ли­бян­ди­фа­лү­5­Дан сы нан жын щин җин җе ли хун, бә җё та дон бин чи ли

хуэй җә сы ган дан лин сы са шә хуэй гун сы. Җё та шын до җя ни, җын җыр йин ян лян щи фур го щин.

6­Ни дан сы ги сый җе са, дин чян ди ви фын шон бә на та ди мә пан шы, йин цы сы нэ гә жын зу щён на та му ди мин ди ни.

7­Сый дан ба дан лин исраил жын ту дё, зў чын нў хуэй җә сы ба та мэ дё ли, ги җы му гә зый ва зы ян дин ё дин сы зуй ни. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.

8­Ни му дан хэ ма фын бин ди ни, ян дин җо чў Ле вий зў-ди ахун му ги ни му ги ди йи че фын фу ган; хо хор зун хў вә ги та му фә ха ди йи че. 9­Җи ди, ни му да Еги пет чў лэ зэ лў шон зу ди сы хур, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги Ма-риам ган лигә са.

10­Ни му дан сы ги сый җе лигә са дун щи, бә җин та ди фон зы ни чү дин чян, 11­ни му зэ вэ ту дын ди, җё та гә җя ба дин чян на чў лэ ги ни му ги ги. 12­Та дан сы чүн жын, дан сы дин чян ди вәр шон ги ни му ги та ди йи шон, ни му ба та ди җы гә дин чян вон ди эр тян бә лю. 13­Зу нэ йи тян ди ху шон ни му ги та ян дин ба дин чян хуан ги, җё та фи җё кэ ли нын

428

Фа лү 25

на нэ йи җян йи шон ба гә җя ди шын зы гэ чў. Йи ху та ги ни му хо хор до ще ни зэ му сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му ган хади җы гә гун до сы чин е кан җян ни.

14­Ни му бә хун гўха зў хуә ди жын, на па та сы чүн ди хуэй-җә сы ёчы ди жын, бу лүн та сы ни му ди ди щүн исраил жын хуэй җә сы зэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жын. 15­Зу нэ йи-тян жә ту луә ди зы чян, ги та ба та зын ха ди чян суан ги, йин цы сы та сы гә чүн жын, зы вон нэ гә чян ди ни. Бу ли та ги Җў ба ни му го ги ни, нэ хур ни му зу ю гў на хар ни.

16­Ги нён-ло зы ви та му ди эр нү ган хади гў на хар бу нын дин сы зуй. Ги эр нү ви та му нён-ло зы ган хади гў на хар е бу нын дин сы зуй. Ги мый йи гә жын ви та ган хади гў на-хар цэ нын дин сы зуй.

17­Ги ли щён жын му дэ ети му ба гун до бә зў фан; дин-чян ди ви фын шон бә на гуа фу ди йи шон. 18­Ни му җи че лэ, зо чян ни му зэ Еги пет е дон гуә нў. Анла хў Тор ля ба ни му да нэ тар җе фон чў лэ ли, йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му ян дин зун хў җы гә ни.

19­Ни му шу мый зы ди сы хур дан ба җи кун зы мый зы вон дё ди ни ли, бә хуэй до нэ тар чү та му чи – ги ли щён жын, ети му дэ гуа фуму лю ха, җё та му шу чи. Җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни ди йи че сы чин шон ги бэ рэ кэ ти. 20­Ни-му ба оли ва шу йи бян, ди эр бян зэ фу шон бә зо шын ха ди го тян ли: ба та му ги ли щён жын, ети му дэ гуа фуму лю ха. 21­Зэ ни му ди пу то йүан зы ни ни му ба пу то җю ли ди йи ху, ди эр бян зэ бә шу шын ха ди пу то ли: ба та му ги ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму лю ха. 22­Ба ни му зо чян зэ Еги пет дон ха нў ди ни му йүн зун бә вон дё ли; йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му ян дин зун хў җы гә ни.

25­Дан сы лён гә исраил жын зын җён бу лүн са вын ти, җё ба та му лин до вын гуан сы ди вәр шон, зэ нэ тар

ба та му ди зын җён вын кэ: ги юцуә жын ба зуй дин ги, ба мәю цуә ди – щи бый. 2­Дан сы ги юзуй ди жын дин ха на бян зы да ди зуй, вын гуан сы ди жын җо кан ди җё та тон до

429

Фа лү 25

да ди вәр шон, җо чў та ди зуй ба та на бян зы да. 3­Дин дуә-ди ба та нын да сы шы бян зы, йин цы сы дан ба та дуә йү да җи бян зы, җы гә җё ни ди ди щүн зэ ни ди мян чян нын ди җя нха.

4­Җян ню мә мый зы ди сы хур, ба та ди зуй бә бон чў.

Ги­ву­чон­дё­ди­ди­щүн­ган­ди­җон­зэ­5­Дан сы лён гә ди щүн зэ йи дар ни җў, та му ли ту йи гә мә

лю ха эр нү, ву чон ли, йи ху җё та ди гуа фу бә җя пон жын. Та ди щё фу зы ба та ё чү шон ни – җы сы ги ву чон дё ди ди-щүн ган ди җон зэ. 6­Та му ди ту шур эр зы ё чын ха ву чон дё ди ди щүн ди эр зы ни, җы му җя та ди гын зэ Исраил ди җун-җян ни бу дуан. 7­Кә сы щё фу зы дан бу щён чү та, нэ хур җё җы гә гуа фу до чын пу гэ мын гын чян, ги нэ тар зуә ди ло жын му фә: «Вә ди щё фу зы бу щён ган гә җя ди җон зэ, зэ Исраил ди җун җян ни ги та ди гә гә мә щин ги ху бый». 8­Җё чын пу ди ло жын му ба нэ гә жын җё лэ лян та то лүн йихар. Йи ху та хан нин нин дан бу дайин чү нэ гә гуа фу, 9­нэ хур щүн ди щи фур ё зэ ло жын му ди мян чян ба щё фу зы ди йи гә хэ туә ха лэ, ги та ди лян шон тў йи ку, да шын фә ни: «Сый бу щён ги гә җя ди гә гә ги ху бый, ги та зу җы му җя ё ган ни». 10­Йи ху ба нэ гә жын ди җя зэ исраил жын му ди җун җян ни җё чын «Туә ха лэ хэ ди җя ни».

Дан­лин­ди­за­ён­фа­лү­11­Дан сы лён гә нан жын да кэ чуй ли, та му йи гә ди щи фу-

зы лэ щён ги нан жын бон мон, дан сы ба та да дўш ман ди шу ни җе фон ди сы хур ба нэ гә жын ди дан җуа чў, 12­дан сы нү жын нэ му җя ган, бә щи тын та ли – ба та ди шу ё кан дё ни.

13‑14­Ни му бә сы хуан бу гун до ди җуй зы дэ фур лён. 15­Гуон сы хуан дуй дэ җын җуй зы, дуй дэ җын фур лён, җё ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон җў чон йүан. 16­Сый лян җы му җя ди бу гун до ди ган бан хун жын, Анла хў Тор ля хэ хын та ни.

430

Фа лү 26

Ба­ама­лик­жынму­йи­ман­ё­щё­ме­дё­ни­17­Ни му җи че лэ, җи сы ни му да Еги пет чў лэ зэ лў шон

зу ди сы хур, ама лик жынму ги ни му ган ли са ли. 18­Ни му фа ди мәю хар ли ли, та му ба ни му да ху ту пу шон, ба мәю җин ди жын му да сы ли – та му мә па щён Хў да. 19­Йин ви җы гә җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Та ги ни му щү ди ди фон ги ги, ба ни му җу ви ди йи че дўш ман ган чў чи, ни му ян дин ба йи че ама лик жын ё щё ме дё ни, җё жын му зэ бә җи че лэ та му ли. Бә вон дё ли!

Җү­ту­йи­гә­шу­чын­ди­гўр­ба­ни­

26­Җи сы ни до ли ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни ги ди ди фон шон, зэ нэ тар җў ха, 2­ни ба ту йи хуэй

шу ха ди шу чын ли ту ди гә ён го тян гә до куон зы ли ту, на до бэ вон Анла хў Тор ля ди вәр шон. 3­Зу нэ гә сы хур ни до ган гун сы ди Исраил ахун ди мян чян, ги та фә ги: «Җир гә вә ги за му бэ вон ди Анла хў Тор ля до щелэ ли. Җы сы ма, вә җин до Та ги за му ди зў зў-бый бый щү ди нэ гә ди фон ли».

4­Исраил ди ахун ба ни шу ни ди куон зы җе шон, гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ни. 5­Ни гә җя зан до Анла хў Тор ля мян чян, җы му җя фә: «Вә ди зў щян сы юҗуан ди ара мей жын. Та лян бу дуә ди жын до ли Еги пет, зэ нэ тар җў ха ли. Йи ху та му чын ха фур дуә ди, ли лён да ди ви да мин зў ли. 6­Кә сы еги пет жын му ба вә му җә мә ди тэ за ли, гў ди җё дон нў ги та му шу кў ли. 7­Нэ-хур вә му шын хуан ди чи то ли вә му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ли. Та ба вә му тин җян ли, ба вә му шу кў ди, җун хуә дэ япый кан җян ли. 8­Җў щян ли хо шо кэ ра мэ ти, ган ли чё чи дэ сын за сы чин ли, зу җы му жя на Та ди ви да ли лён дэ нын гу ба вә му да Еги пет җе фон чў лэ ли. 9­Йи ху Та ба вә му лин до җы тар лэ ли, ба җы гә тон ню нэ зы дэ фын-ми ди фу җү ди мян ги вә му ги ги ли. 10­Йин ви җы гә җир гә вә ги Җў ба ту йи хуэй зэ җы гә ди шон шу ха ди шу чын ди лён шы дэ го тян на лэ, щён ги Та җү ги ни».

431

Фа лү 26

Йи ху ни ба куон зы гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля мян-чян, зэ нэ тар ги Та бэ йиха. 11­Ни ви ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни лян ни ди җя щя ги ха ди йи че бэ рэ кэ ти го щин. Җё лян ни йи дар ни җў ди ле вит жын му дэ вэ гуй жынму е го щин.

12­Хуэй хуэй ди сан нян ди нэ йи нян (җы зу сы фын ни-ди йи че шы чир ди нэ йи нян) ни ба ни ди шы чир ги ни ди чын пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй жынму, ети му дэ гуа-фуму ги ги, җё та му чы зэ му сы чы бо. 13­Йи ху ни зэ ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди мян чян фә: «Вә да вә ди җя ни ба гуй җун ди йи лэ зы на лэ, җо чў Ни ги вә ги ха ди фын фу ги ле вит жын му, вэ гуй жынму, ети му дэ гуа фуму ду ги ги ли. Ба шы чир ли бян ди фа лү вә йи ман ван чын ли, йи гә ду мә вон дё. 14­Вә ви ву чон дё ди жын пә фан ди сы хур мә чы җы гә шы чир; бу ган җин ди сы хур вә мә ду гуә та; ги ву чон дё ди жын да та ли ту вә мә җү чў чи гуә. Анла хў Тор ля! Шы чир ли бян Ни фә ли са, вә йи ман зун хў ли. 15­Вә чи то ди җё Ни да тян шон, Ни ди гуй җун вәр шон кан йихар, ги Ни ди мин жын – исраил жын му дэ вә му җў ди җы гә ди фон ги бэ рэ кэ ти. Ба җы гә фу җү ди фон Ни җо чў Ни ги вә му ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа ги вә му ги ги ли».

Исраил­сы­Җў­ди­мин­жын­16­Җир гә ни бэ вон ди Анла хў Тор ля фын фу ди җё ни

зун хў җы йи че фа лү дэ мин лин ни, ни лян ни ди йи че щин дэ йи че ди җин шын зун хў та му. 17­Җир гә ни му фә-ли: Анла хў Тор ля сы ни му ди Хў да, ни му җо чў Та ди лў зу ни, тин Та ди хуа ни, зун хў Та ди йи че фа лү, мин лин дэ фын фу ни. 18­Җў җир гә е фә ли: ни му җо чў Та щү ха ди хуа чын ха Та ди мин жын ли, йин ви нэ гә ни му ё зун хў Та ди йи че фын фу ни. 19­Җў ба ни му зэ Та зо ха ди йи че мин зў-ди җун җян ни зў чын дин ви да ди мин зў ни, ги ни му ги мин шын ни, җё жын му ду тэ нэ дэ куа җён ни му ни. Җо чў Анла хў Тор ля щү ха ди хуа, ни му чын ха Та гә җя җян чў-лэ ди, гуй җун мин зў ни.

432

Фа лү 27

Ба­Хў­да­ди­фа­лү­щедо­шы­ту­шон­ли­

27­Йи ху Му са лян Исраил ди ло жын му ги исраил-жын му фә ли:

– Ни му ян дин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын-фу. 2­Җи сы ни му гуә ли Иор дан хә нэ бон гә, җин до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон ни, ни му зы җигә да шы ту, на шы хуэй ба та му фа бый. 3­Ги та му го ту ба җы йи че фа лү дэ фын фу ще шон. Җи сы ни му җин до ни му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му щү ха ди фу җү, ню нэ зы дэ фын ми тон ди нэ гә ди фон 4­зэ му сы гуә ли Иор дан хә нэ бон гә ли, җо чў вә җир гә ги ни му фын фу ха-ди нэ гә ган: ба нэ җигә да шы ту зы до Ге вал сан шон, ба та му на шы хуэй фа дё. 5­Нэ тар ни му хан на шы ту ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля щю гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, кә сы на те җя жү бә кан шы ту, 6­йин цы сы ни му ги Анла хў Тор ля гэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы хур, гуон ё сы хуан хў-лун шы ту ни. Зэ нэ гә җуә зы шон ни му ги Анла хў Тор ля ба шо ди дэ 7­пин нан гўр ба ни җү шон, чы ни җү ха ди гўр ба ни, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян го щин. 8­Ни му зэ ни му зы че лэ ди җигә да шы ту го ту ба Хў да ди фа лү ди мый йи җү хуа щян щяр ще шон.

9­Йи ху Му са лян Ле вий зў ди ахун му ги йи че исраил-жын фә ди:

– Исраил жын му! Ни му лю шын тин: җир гә ни му чын-ха Анла хў Тор ля ди мин жын ли; 10­йин ви җы гә ни му тин Анла хў Тор ля ди хуа, зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Та ди йи че фа лү дэ фын фу.

Хў­да­фә­ха­ди­җу­ма­11­Нэ йи тян Му са хан ги исраил жын му фын фу ли: 12­– Ни му гуә ли Иор дан хә нэ бон гә ди йи ху, җы җигә

зў: Щи мэ ди, Ле вий ди, Яхў ти ди, Исса хар ди, Юсуф ди дэ Вениа мин ди зў ё зан до Га ри зим сан шон ги мин жын да-шын ти фә Хў да ди бэ рэ кэ ти ни. 13­Җы җигә зў: Ру вим ди,

433

Фа лү 27

Гад ди, Асир ди, За ву лон ди, Дан ди дэ Неф фа лим ди зў ё зан до Ге вал сан шон ги мин жын да шын ти фә Хў да ди җу ма ни. 14­Җё ле вит жын му ги да җя җы му җя да шын фә:

– 15­Сый на шы ту, му ту хуэй җә сы җин зы зў дан лин хў-да му ди ён зы зэ му сы ту ту-мә мә бэ вон та – Хў да җу нэ гә жын ни. Җў ба җы гә хын ди хын.

Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 16­Хў да җу бу тэ нэ нён-ло зы ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 17­Хў да җу нуә лин җү бян җе ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 18­Сый ба ха зы ба йир лин до цуә лў шон – Хў да җу

нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 19­Сый ги ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму ба гун до

зў фан, Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 20­Сый лян та да да ди щи фу зы фи җё ди ги да да да лян,

Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 21­Хў да җу лян сын лин фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 22­Хў да җу лян гә җя ди зы мый фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 23­Хў да җу лян гә җя ди вэ му нён фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ!

434

Фа лү 28

– 24­Хў да җу ту ту-мә мә да сы жын ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 25­Сый на чян хэ мә зуй жын ди мин, Хў да җу нэ гә

жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 26­Сый бу зун хў җы гә фа лү ди хуа зэ му сы

җо чў та му бу ган, Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ!

Хў­да­ги­ди­бэ­рэ­кэ­ти­(Ле­вит­26:3‑13;­Чун­фә­фа­лү­7:12‑24)­

28­Ни му дан тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хуа, нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу,

Та ба ни му би дун-яшон йи че ди мин зў зў чын ви дади ни. 2­Ни му дан тин Анла хў Тор ля ди хуа, вон ху Та ди җы йи че бэ рэ кэ ти до ни му шон чын ни:

3­Җў ги ни му ди чын пу дэ тан до ги бэ рэ кэ ти ни. 4­Җў ги ни му цы мин хо шо эр нү ни, лён шы, ён дэ ню ни. 5­Җў ги ни му ди шу лён шы ди куон зы дэ хуә мян ди пын

ги бэ рэ кэ ти ни. 6­Җў пан вон ди җё ни му пин нан чў чи, пин нан хуэй лэ ни. 7­Җў ба пу шон ни му лэ ди дўш ман зэ ни му мян чян да-

бэ ни. Да йи ха ни та му да ни му лэ ни, кә сы вон чи ха ни да ни му гын чян по дё ни.

8­Җў җё ни му ди цон фон ни лён шы ман ни, ги ни му ди йи-че гун кў шон зэ Та ги ни му ги ди ди фон ни ги бэ рэ кэ ти ни.

9­Ни му дан зун хў Анла хў Тор ля ди фын фу, Та ди хуа, гын шон Та ди лў зу, Җў җо чў Та ги ни щү ха ди хуа, җё ни чын ха Та ди җян чў лэ ди, гуй җун мин жын ни. 10­Дун-яшон ди йи че жын кан җян Җў ба ни му җян чын Та ди мин жын-ли – та му зу хэ па ни му ни. 11­Нэ хур Җў ги ни му, зэ Та ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ги ди ди фон шон цы мин хо шо эр нү, сын лин дэ фу җү лён шы ни. 12­Җў ба Гә җя ди тян-

435

Фа лү 28

шон ди фу җү цон фон да кэ, йүн ди сы хур җё ги ни му ди ди шон щя йү ни, ги ни му ди йи че гун кў ги бэ рэ кэ ти ни. Та җё ни му ги хо шо мин зў җе чян ни, кә сы ни му гә җя зэ сы сый гын чян бу җе чян. 13­Ни му дан нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Анла хў Тор ля ди йи че фын фу, Та ба ни му зэ дан лин мин зў ли ту зў чын ту ни, бусы йи ба, җё ни зан до го ту ни, бусы зэ ди ха. 14­Кә сы ни му йүн зун бу нын да вә җир гә ги ни му ги ди бу лүн сы са фын фу шон җуан-гуә чи хуэй җә сы бэ вон дэ фу сы дан лин хў да му.

Лян­бу­тин­хуа­ди­жын­му­йү­ди­бэ­ля­(Ле­вит­26:14‑46)­

15­Кә сы ни му дан бу тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хуа, нин нин бу зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фа лү дэ фын фу, нэ хур җы ще зы бэ ля до ни му ди ту шон ни:

16­Җў ба ни му ди чын пу дэ тан до җу дё ни. 17­Җў ба ни му ди шу лён шы ди куон зы дэ хуә мян ди

пын җу дё ни. 18­Җў ба ни му җу дё ни: ни му ди эр нү, лён шы, ню дэ ён-

чүн шо ха ни. 19­Ни му чў чи ди дэ хуэй лэ ди сы хур Җў җу ни му ни. 20­Ни му дан ган ха сы чин, фан лян Җў, Та ба ни му җу-

дё ни, җё ни му зэ ган ди йи че сы чин шон луан хуон ни, йү бэ ля ни, җё ни му куэ куэ ди шә дё ни, ван чүан мә ю дё ни. 21­Җў ба вын бин йи гә лян йи гә ги ни му да фа ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ба ни му зэ ни му җан шон ди нэ гә ди фон шон йи ман бу щё ме дё. 22­Җў җё ни му хэ за ён җун-бин ни: ло бин, бэ зы бин, хун шын шо ди бин, шон хан бин; җё тян хан, жә фын дэ мый хэ ни му ди лён шы ни. Ган ту ни му ван чүан шә дё, җы ще зы бэ ля зэ ху ту нян ни му ни. 23­Ни ди ту го ту ди тян, зу щён тун йи ён, ган дё ни; ни му җүә ди ха ди ди мян, зу щён те йи ён, нин дё ни. 24­Щя йү ди вәр шон, Җў ги ди мян да фа тў лян са зы ни; ган ту ба ни му ван чүан щё ме дё, та му вон ни му шон де ни.

436

Фа лү 28

25­Җў җё ни му ди дўш ман ба ни му да бэ ни. Да йи ха ни ни му да та му чи ни, кә сы вон чи ха ни да та му гын чян по дё ни. Җи сы дун-яшон ди йи че жын кан җян лян ни му йү ха ди бэ ля, та му хэ па ди да лын җан ни. 26­Ни му ву чон дё-ди йи ху, фи чин дэ есын лэ, чы ни му ди сы шу ни, сы сый ба та му вон гуә бу ё. 27­Җў җё ни му хэ за ён ю куә куә зы ди бин ни, зу щён зо чян Та җё еги пет жын му хэ ха ди куә куә зы йи ён: ма фын бин, со бин дэ дан лин пи зы ди бин, – ни му зо бу шон җы бин ди фон фа. 28­Җў җё ни му шо дё ни, нян-җин ха дё ни, щин хў дў ни. 29­Бый тян ни, зу щён ма няр-жын, мә ди-мә ди зу лў ни, кә сы ни ба лў зо бу җян. Жын му йи на вар чи фу ни му ни, ту ни му ди дун щи ни, сы сый ги ни му бу бон мон.

30­Ни лян нү жын дин хун ни, кә сы дан лин ди жын лян та фи җё ни; ба фон зы гэ ха – йүн зун зэ ли ту бу җў; ба пу-то йүан зы зэ ха – чы бу шон пу то. 31­Ба ни ди ню зэ ни ди мян чян зэ дё ни, кә сы йидян дяр жу ни ду чы бу шон; ба ни ди лү да ни гын чян ла шон зу ни – йүан хуэй ги ни зэ бу сун лэ; ба ни ди ён чүн йи ман ги дўш ман ги ги ни, сы-сый бу хў ни лэ. 32­Ба ни ди эр нү җё вэ гуй жынму лин шон зу ни; тян тян мир ни нян җин дын ха, бый кар зы вон та му хуэй лэ ни, кә сы ни са ду бу нын ган. 33­Ни жын бу дый ди мин зў лэ, ба ни фи ха нан гун кў ву лоха ди мый зы чён шон зу ни; ни гә җя йи дяр мый зы ду шу бу шон, до зэ зы, та му ба ни хан йи на вар япый дэ җә мә ни. 34­Ни шу ди йи че кў нан ба ни зў шо дё ни. 35­Җў җё ни ди лён гә кә ще гэ дэ да туй-шон, да җүә пян зы йи чыр до ту дин зы шон чў ма фын бин куә куә зы ни, ни зо бу шон җы бин ди фон фа.

36­Җў ба ни му лян ни му ди хуон шон лин до ни му лян ни-му ди зў зў-бый бый йүн зун мә җян гуә ди мин зў гын чян ни; зэ нэ тар ни му бэ вон на му ту дэ шы ту зў ха ди хў да му ни. 37­Җў ба ни му лин до нэ ще зы мин зў гын чян ни, жын му ба лян ни му йү ха ди кан җян, та му хэ па ни. Ни му чын ха та му ди щё шур ни, ба ни му бян ку гәр дэ ку люр ни.

437

Фа лү 28

38­Ни му җун кэ ли – җун ди дуә, кә сы шу кэ ли – шу ди шо, йин цы сы хуон чун ба лён шы чы дё ни. 39­Ни му зэ пу-то йүан зы ни ву ло пу то ни, кә сы чы бу шон пу то, хә бу шон пу то җю, йин цы сы чун чун зы ба пу то чы дё ни. 40­Оли ва фу зэ ни му ди ди ни ман гә чур җон ни, кә сы ни му бу сы хуан чин-ю, йин цы сы оли ва ду ду зы луә дё ни. 41­Ни му сын-ён эр нү ни, кә сы ба та му дю дё ни, йин цы сы дўш ман ба та му гуә гуә чи ни. 42­Ба ни ди фу дэ лён шы йи ман җё за ён чун щё ме дё ни.

43­Ни му гуй җя ни җў ди вэ гуй жын му ди ли чи йүә да ни, кә сы ни му гә җя ман мар дю дё ли лён ни. 44­Та му ги ни му җе чян ни, кә сы ни му ги та му җе бу шон чян. Та му чын ха ту ни, кә сы ни му чын ха йи ба ни.

45­Җы йи че бэ ля ги ни му лэ ни, та му нян ни му ни, җуй ни му ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ба ни му ван чүан шә дё ни, йин цы сы ни му мә тин бэ вон ди Анла хў Тор ля-ди хуа, мә зун хў Та ги ни му ги ха ди йи че фа лү дэ фын фу. 46­Җы гә зэ ни му дэ ни му ди ху бый шон йи на вар чын ха Хў да дин зуй ди җи хо ни. 47­Ни му ю хо шо фу гуй ди сы хур, ни му го го-щин щин ди мә фу сы Анла хў Тор ля, 48­ви җы гә ни му ё фу сы ни му ди дўш ман ни – Җў ба та му ги ни му да фа лэ ни. Ни му нэ вә дў зы ни, шу кон ни, мәю йи шон ни, са шон ду чүә шо ни. Ган ту ба ни му щё ме дё, та му хын хын ди япый ни му ни. 49­Җў җё йүан ди фон шон, дун-я ди йир шон җў ди мин зў пу шон ни му лэ ни, ни му бу дун та му ди йү ян. Та му, зу щён хи йин йи ён, фи до ни му гын чян ни. 50­Нэ ще зы дэ дў мин зў бу тэ нэ ло жын, бу щи тын щё ди. 51­Та му ба ни му ди йи че сын лин лян лён шы чы гуон ни, ни му зу ву чон ни. Та му ги ни му йи дяр лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю, ню, ён ду бу лю ха – ни му зу шә дё ни. 52­Та му зэ ни му бэ вон-ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон ба ни му җў ди мый йи гә чын пу пу шон ни, ба ни му зы вон ди нэ ще зы го да чын чён ду да дё ни.

53­Җи сы дўш ман ба ни му ди чын пу ви чў, ни му шу кў ди йи мяр, чы гә җя ди ва му ни, зу сы ни му бэ вон ди Анла хў

438

Фа лү 28

Тор ля ги ни му цы мин ха ди эр нү. 54‑55­Нэ хур ни му җун җян-ни дин щүн щян ди дэ чё мё ди нан жын ба зы вон дю дё ди йи мяр, чы гә җя ди эр нү ни, йин цы сы зэ мәю сы са чы ди. Та ги гә җя ди ди щүн, щи нэ ди щи фу зы дэ шын ха ди ва му сы са ду бу ги. 56‑57­Нэ хур ни му җун җян ни дин щүн щян ди дэ чё мё ди нү жын, та зо чян фу җү ди на җүә ду мә та гуә лў, е җы му җя ган ни. Дўш ман ба чын пу ви чў, та мәю сы са ди, ба зы вон дю дё ди йи мяр, ту ту-мә мә чы гә җя дон вәр ён-ха ди ва ва дэ тэ зы ни. Та ги щи нэ ди нан жын дэ шын ха ди ва му сы са ду бу ги.

58­Ни му дан нин нин бу зун хў җы йи бын фу шон ще ха-ди йи че фа лү, бу па щён Анла хў Тор ля ди ви да дэ хэ па ди мин зы, 59­Та ги ни му дэ ни му ди ху бый да фа хо шо сын за ди бэ ля дэ йүн зун кан бу хо ди вын бин ни, сы сый ба нэ ще зы зэ чы дон бу чў. 60­Җў ба ни му зо чян зэ Еги пет җян гуә ди нэ ще зы сын за-хэ па ди вын бин ги ни му йи че да фа лэ ни, та му җан до ни му ди хун шын го ту ни. 61­Ган ту ба ни му ду шә дё, Җў хан ба җы йи бын фа лү фу ли ту мә ти фә ха ди гә ён ди бэ ля дэ вын бин ги ни му да фа лэ ни. 62­На па зо чян ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, дуә еба, ни му шо шор шын ха ни, йин цы сы ни му мә тин Анла хў Тор ля ди хуа. 63­Җў за му җя го щин ди ги ни му ган ли хо ли, җё ни му фа җон зэ му сы жын фур дуә ха ни, зу җы му җя вон ху Та го щин ди ба ни му ву хў дё дэ щё ме дё ни. Та ба ни му йи ман да ни му җы хур чи ди, щён җан ди нэ гә ди-фон шон ган чў чи ни.

64­Җў ба ни му сан дё чүан дун-яшон җў ди дан лин мин-зў ди җун җян ни ни. Нэ тар ни му бэ вон ни му лян ни му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу дый ди, лян му ту дэ шы ту зў ха ди хў да му ни. 65­Җы ще зы мин зў ди җун җян ни ни му е мәю пин нан, ни му зо буха хуан ди вәр. Зэ нэ тар Җў җё ни му ди щин җан ни, җё нян җин ву дё ни, җё ни му мәю җин ни. 66­Ни му ди мин фан чон дан щүан ни; бый тян, хи-ли ни му хэ па ву чон ни, ни бу җы до, хуә ха ни ма хан сы бу хуә? 67­Ви ни му ди нян җин кан җян ди сын за, ни ди щин

439

Фа лү 29

хә лын лын ди тё ни. Тян тян мир ган зо йи зор зы вон ди җи сы хи дё ни, хи ли щин ни җи ди дын зо шын ни. 68­Вә ги ни му фә гуә: «Ни му йүн зун зэ бу җян Еги пет ли», кә сы Җў ба ни му на фи чуан йүан хуэй сун до Еги пет ни. Нэ тар ни му йи че нан нү ба гә җя, зу щён нў йи ён, ги ни му ди дўш ман вон чў мэ ни, кә сы сы сый бу мэ ни му.

Җў­зэ­Моав­ди­фон­ни­лян­исраил­жын­му­дин­ли­хә­тун­ли­

29­Исраил жын му зэ Моав ди фон ни зан ди сы хур, Җў ги Му са ги ди фын фу җё лян та му хан дин йи гә хә-

тун ни. (Зо чян Җў лян исраил жын му зэ Синай сан шон кә җя дин лигә хә тун). Җы зу сы җы гә щин хә тун ди хуа.

2­Му са ба исраил жын му җё ди лэ, ги та му фә ди: – Ни му ба Җў ги Еги пет ди хуон шон, та ди гуан жын-

му дэ чүан гуй җя ган хади йи че сы чин гә җя җян ли: 3­җы зу сы нэ ще зы сын за бэ ля зэ му сы Та щян ха ди кэ ра мэ ти дэ ган хади чё чи сы чин. 4­Кә сы до ву җин ди сы хур, Җў мә җё ни му ба тин ха ди дэ җян ха ди йи че сы чин ди йи сы дун. 5­Та ба ни му зэ са вә ни лин ли сы шы нян, кә сы ни му ди йи шон мә лан гуә, хэ е мә чуан лан. 6­Вәё җё ни му җы до Та сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, ни му мә чы гуә мә мә, мә хә гуә пу то җю дэ бый җю. 7­За му до ли җы гә ди фон шон-ди сы хур, Есе вон ди хуон шон Си гон дэ Ва сан ди хуон шон Ог чў лэ, лян за му да ли җон ли, кә сы за му ба та му да бэ ли. 8­Ба та му ди ди мян җан шон, за му ба та ги Ру вим лян Гад ди зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў фын кэ ли. 9­Ни му ё нин нин зун хў җы гә хә тун ди йи че фын фу ни, җо чў та му ган ни, җы му җя ни му зэ йи че ган ди сы чин шон дый чын гун ни.

10‑11­Җир гә ни му ду зан до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ли: мый йи гә зў ди ло жын, лин шу, гуан жын, йи че нан-нү, ло-шо, зэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жынму (на па та му сы да цэ хуә ди хуэй җә сы ти фи ди жын му). 12­Вәё лян Анла хў Тор ля дин гуй җун хә тун, ни му җир гә зэ җы тар зан ди ни. Ба җы гә гуй җун хә тун Анла хў Тор ля җир гә на дў ха ди җу лян ни му дин ди ни. 13­Җы му җя Җў җо чў Та ги

440

Фа лү 29

ни му лян ни му ди зў зў-бый бый – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди хуа, җё ни му чын ха Та ди мин жын ли зэ-му сы Та чын ха ни му ди Хў да ли. 14‑15­Гуон бусы лян ни му җы тар зан ди жын му Анла хў Тор ля дў ди җу дин җы гә хә тун ди ни: Та лян ни му вон ху сын-ён ха ди йи че ху бый е дин җы гә хә тун ди ни.

16­Ни му гә җя җы до ни, за му җя за му зэ Еги пет гуә ли гуон йин жы зы ли, за му җя ба дан лин мин зў ди ди фон зу-гуә чи ли. 17­Ба та му бэ вон ди нэ ще зы кә ву-сын за хў да му ни му гә җя җян ли: на му ту, шы ту, җин-йин зў ха ди ён зы. 18­Бә җё ни му ли ту ди нан жын хуэй җә сы нү жын, җя щя хуэй җә сы зў, сый ди щин да Анла хў Тор ля гын чян җуан-гуә чи, фу сы нэ ще зы мин зў ди хў да му. Зэ ни му җун җян ни җё җы му җя ди кў дэ дў фу фу зы ди гын бә җон! 19­Ба җы гә дў ха ди җу тин җян, жын фон щин сы лён ни: «На па вә җо чў вә ди җён пи чи ган еба, вә гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни». Зу җы му җя хо жын лян ха жын йи дар ни шә дё ни. 20­Җў бу фон шә җы му җя ди жын. До зэ зы, Та ди чи, зу щён җуә че-лэ ди хуә йи ён, ги нэ гә жын щян чў лэ ни. Җы йи бын фу-шон ще ха ди йи че бэ ля лян та йү ни зэ му сы Хў да ба та ди мин зы да дун-яшон чү дё ни. 21­Җў ба та да Исраил ди йи че зў ди жын му ли ту фын чў лэ, җё җы йи бын фа лү фу ли ту ще ха ди йи че бэ ля йүдо та шон ни.

22­Вон ху ни му ди ху бый зэ му сы да йүан ди фон шон лэ ди вэ гуй жын кан җян Җў ги ни му ди ди мян шон да фа ха ди йи че бэ ля дэ бин фә ни: 23­«Ба ди мян йи ман җё сун җё дэ ян пу ман ли, на хуә шо дё ли; го ту сы са бу җун, сы са е бу җон, йи гә лю цоцор ду бу җон чў лэ. Ди чын ха, зу щён Со-дом дэ Го мор ра, Ад ма дэ Се воим йи ён ни, Җў чи шон лэ ди сы хур ба та му щё ме дё ли».

24­Дун-яшон ди йи че жын нэ хур вын ни: «Ви са Җў лян җы гә ди фон җы му җя ган ли? Ви са Та җы му җя чи шон лэ-ли?» 25­Ги та му хуэй да ни: «Та му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му да Еги пет лин чў лэ ди сы хур лян та му дин ли хә тун ли, кә сы та му ба җы гә хә тун пә лан ли.

441

Фа лү 30

26­Суй жан Җў бу җё та му бэ вон дан лин хў да му еба, та му җуан гуә чи, фу сы дэ бэ вон туә йүн зун жын бу дый ди дан-лин хў да му ли. 27‑28­Йин ви җы гә Җў җо чў та му чи шон лэ, җё җы йи бын фу шон ще ха ди йи че бе ля йүдо та му җў ди ди фон ли. Та чи хын хын ди йи мяр, ба та му, зу щён ба фу лян гын ба чўлэди йи ён, эрдо вэ гуй ни ли. Йи чыр до җир-гә ди жы зы та му хан зэ нэ тар ни».

29­Ба юди сы чин за му бэ вон ди Анла хў Тор ля цон ха ли; кә сы Та ба Та ди фа лү ги за му ги ги ли, җё за му лян за му ди ху бый йи на вар зун хў Та ди йи че фын фу ни.

Җў­ба­исраил­жын­му­йүан­хуэй­лин­хуэй­лэ­ни­

30­Җы сы ма, вә ги ни му фә ли, Анла хў Тор ля ги сый ги Та ди бэ рэ кэ ти ни, ба сый Та җу ни. Җи сы җы ще зы

сы чин до ли ни му ди ту шон ли, ни му җў до Анла хў Тор ля ба ни му сандё йи че дан лин мин зў ди җун җян ни ли, дан-сы ни му ба вә ди җы ще зы хуа җи че лэ 2­зэ му сы ни му лян ни му ди ху бый дан шу щин, җо чў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җуан гуә лэ зэ му сы лян йи че ди щин, йи че ди җин шын зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Та ди йи че фын фу, 3­нэ хур Анла хў Тор ля до ни му шон щин ван ни, ба ни му ди гуә гуә-чи ди жын му лин хуэй лэ, зу җы му җя ба ни му да сан дё ди йи че дан лин мин зў ди ди фон шон йүан хуэй шу хуэй лэ ни. 4­Суй жан ба ни му сан дё дун-яшон ди дин йүан ди ди фон еба, Анла хў Тор ля ба ни му да нэ тар шудо йи дар ни, лин-хуэй лэ ни. 5­Нэ хур Анла хў Тор ля ба ни му йүан хуэй лин до ни му зў зў-бый бый зо чян җў ди ди фон шон ни, җё ни му ба та җан шон ни. Та җё ни му би ни му ди зў зў-бый бый хан фу-җү ни, җё ни му жын ди фур йүә щин дуә ни. 6­Вәё җё ни му лян йи че ди щин, йи че ди җин шын щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зэ нэ гә ди мян шон җў чон йүан, Та ги ни му дэ ни му ди ху бый щин зў сун нэ ти ни. 7­Нэ хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба хэ хын дэ япый ни му ди дўш ман җу дё, җё җы ще зы йи че бэ ля лян та му йү ни. 8­Ни му шу щин йүан-хуэй тин Җў ди хуа ни, ба вә җир гә ги ни му ги ха ди Та ди

442

Фа лү 30

йи че фын фу зун хў ни. 9­Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ган ди мый йи гә сы чин шон ги чын гун ни, җё ни му сын-ён хо шо эр нү ни, җё сын лин дуә ха ни, җё ди мян ги фу җү лён шы ни, йин цы сы Та кә го го-щин щин ди ги ни-му ган хо ни, за му җя Та зо чян ви ни му ди зў зў-бый бый го щин ли. 10­Гуон сы ни му ё тин Анла хў Тор ля ди хуа ни, зун хў җы йи бын фу шон ще ха ди йи че фа лү дэ фын фу ни. Ни му ё лян йи че ди щин, йи че ди җин шын җо чў Анла хў Тор ля җуан гуә лэ ни.

11­Вә җир гә ги ни му ги ди фын фу бу нан зэ му сы ли ни-му е бу йүан. 12­Җы ще зы фын фу мә зэ тян шон. Ни му бу нын фә: «Сый нын шон до тян шон, ги за му ба җы ще зы фын фу на ха лэ ни, җё за му тин, җо чў җы ще зы фын фу ган?» 13­Җы ще зы фын фу мә зэ хэ нэ бон гә. Ни му бу нын фә: «Сый нын гуә хэ, ги за му ба җы ще зы фын фу на лэ ни, җё за му тин зэ му сы җо чў җы ще зы фын фу ган?» 14­Шы да-шы, җы ще зы фын фу зэ ни му гын чян ни. Та му зэ ни му ди щин ни ни, зэ ни му ди ку ни ни – ни му зун хў та.

15­Җир гә вә ба ха дэ хо, мин дэ ву чон бэдо ни му ди мян-чян ли, ни му гә җя тё җян. 16­Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү, дан щи нэ Анла хў Тор ля, җо чў Та ди лў зу – ни му хуә ха ни, ни му ди жын фур е дуә ха ни. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му чи ди, җан ди ди фон шон ги бэ рэ кэ ти ни. 17­Кә сы ни му дан ба ни му ди щин да Хў да гын чян җуан гуә чи, бу тин Та ди хуа, до зэ зы хан җё жын му ба ни му лин до цуә лў шон, бэ вон дан лин хў да му, 18­вә ги ни му җир гә фә ни: гуә ли Иор дан хә, зэ җан шон ди ди фон шон ни му бу җў чон йүан, ян дин шә дё ни. 19­Вә ба тян дэ ди мян җё ди лэ җё дон гў ва ди ни, ба сын хуә дэ ву чон, бэ рэ кэ ти дэ җу ма бэдо ни му ди мян-чян ли. Ни му ба сын хуә җян шон, җё ни му лян ни му ди ху бый юха мин. 20­Ни му щи нэ Анла хў Тор ля, тин Та ди хуа, щин фу Та, – зу җы му җя ни му лян ни му ди ху бый зэ Җў ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди ди фон шон җў чон йүан ни.

443

Фа лү 31

Ба­На­вин­ди­эр­зы­Иса­җян­чын­Исраил­ди­лин­шу­ли­

31­Му са хан ги йи че исраил жын фә ди: – 2­Җы сы ма, вә кә җя йи бый эр шы суй ли, вә зэ

бу нын лин ни му ли. Җў ги вә фә ли: «Ни гуә будо Иор дан хә нэ бон гә». 3­Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гә җя ба ни му лин шон гуә Иор дан хә нэ бон гә ни; ба нэ тар җў ди мин зў щё ме дё ни, җё ни му ба та му ди ди фон җан шон ни. Җо чў Җў фә ха ди хуа, Иса чын ха ни му ди лин шу ни. 4­Җў ги нэ ще зы мин зў е җы му җя ган ни, за му җя Та ги амор рей жынму ди лён гә хуон шон – Си гон дэ Ог ган ли: ба та му щё ме дё ли, ба та му ди ди мян да лан сан дё ли. 5­Җў җё ни му ба нэ тар җў ди жын му да бэ ни, ни му лян та му ё җо чў вә ги ни му ги ха ди фын фу ган ни. 6­Җё ни му чын ха нинчи ди дэ дан зы да ди! Бә хэ па та му, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар ни зу ди ни. Та ба ни му бу вон дё, е бу лё ха.

7­Йи ху Му са ба Иса җё ди лэ, зэ да җя ди мян чян ги та фә ди:

– Җё ни чын ха нин чи дэ дан зы да ди, йин цы сы ни ба җы гә мин жын лин до Җў ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди ди фон ни. Ни ги та му ба ди фон ё фын кэ ни. 8­Җў гә җя лин ни ни, лян ни шын до йи дар ни ни. Та ба ни бу вон дё, е бу лё ха. Бә че хў дэ бә хэ па ли!

Җи­сы­ги­исраил­жын­му­ё­нян­фа­лү­фу­ни­9­Зу җы му җя Му са ба җы йи бын фа лү фу ще ха, ги ахун-

му (җы сы Ле вий зў ди нан жын му, та му гон Җў ди хә тун щён зы ди ни) дэ Исраил ди йи че ло жын җё до шу ни, 10­ги та му фә ди:

– Хуэй хуэй җуан до ди чи нян ди йир шон (җы зу сы фон-шә гэ ха җон ди нян), гуә вә пын зы җе чи ди сы хур, 11­йи че исраил жын шудо Анла хў Тор ля җян чў лэ ди вәр шон бэ вон Та лэ ни, ни му ё ги та му да шын нян җы йи бын фа лү фу ни. 12­Ни му ба йи че нан жын, нү жын, ва му дэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жынму җё лэ, җё та му тин җы гә фа лү дэ щи-

444

Фа лү 31

щүә, за му җя ё па щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ му сы нин нин зун хў Та ди фа лү ни. 13­Зу җы му җя мә тин гуә җы гә фа лү ди ни му ди ху бый ё тин та ни, ё щүә ди па щён Анла хў Тор ля ни. Ни му гуә Иор дан хә нэ бон гә, ба җы гә ди фон дан сы җан шон, җў до нэ тар йи на вар ё җы му җя ган ни.

Җў­ги­Му­са­ги­ха­ди­лин­йир­ди­фын­фу­14­Җў ги Му са фә ди: – Ни ди ву чон ди жы зы до дый ли. Ни ба Иса лин до гуй-

җун җон фон ли ту, Вә ги та ги фын фу ни. Му са лян Иса до гуй җун җон фон ли ту ли. 15­Җў да йүн цэ ни

ха лэ ли, йүн цэ җў зы зан до гуй җун җон фон мын гын чян ли. 16­Җў ги Му са фә ди: – Щүан җин ни лян ни ди зў зў-бый бый йи ён, до нэ гә

дун-яшон ни. Йи ху җы гә мин жын ги Вә е фан лян ни, бэ-вон нэ гә ди фон ди дан лин мин зў ди хў да му ни. Та му ба Вә лё ха ни, ба Вә лян та му дин ха ди хә тун пә лан ни. 17­Нэ йи тян Вә ги та му чи шон лэ ни, ба та му лё ха ни, Вә ба Вә ди лян да та му ди мян чян цон ха ни, җё дўш ман ба та му щё ме дё-ни. Вә, та му ди Хў да, лян та му мә зэ йи дар ни ди йи мяр, хо шо бэ ля дэ кў нан йүдо та му шон ни, йи ху та му дун ни: ви са ги та му йү ли җы ще зы бэ ля. 18­Зу ви та му җуан гуә чи бэ вон дан лин хў да му, ган хади йи че ха сы чин, нэ йи тян Вә ба Вә ди лян да та му ди мян чян цон ха ни.

19­Җы хур ни ба җы гә чү зы ще ха, ба исраил жын му җё-хуэй. Җы гә чү зы вон ху ги Вә лян та му чын ха гў ва ни. 20­Җо чў Вә ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа, Вә ба та му лин до нэ гә тон ню нэ зы дэ фын ми ди фу җү ди фон-ни. Кә сы җи сы та му чы бо, чын ха пон жын, нэ хур та му җуан гуә чи бэ вон дан лин хў да му ни. Та му ба Вә лё ха ни, ба Вә ди хә тун пә лан ни.

21­Җи сы бэ ля дэ кў нан йүдо та му шон, җы гә чү зы фан дуй та му ни, йин цы сы та му ди ху бый ба җы гә чү зы йүн зун вон-бу дё. Вә ба та му хан мә лин до Вә ги та му щү ха ди ди фон еба, кә сы Вә кә җя җы до ни, та му ди щин сы лён са ди ни.

445

Фа лү 32

22­Зу нэ йи тян Му са ба җы гә чү зы ще ха, ги исраил жын-му җё ли.

23­Йи ху Җў ги На вин ди эр зы Иса фә ди: – Җё ни чын ха нин чи дэ дан зы да ди, йин цы сы ни ба

исраил жын му лин до Вә ги та му щү ха ди ди фон чи ни. Вә лян ни зэ йи дар ни ни.

24­Му са ба җы гә фа лү ди йи че фын фу щедо фу шон ли. Ба йи ман ще ван, 25­йи хў та ги гон Җў ди хә тун щён зы ди ле вит жын му фә ди:

– 26­Ба җы йи бын фа лү ди фу на шон, гә до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хә тун щён зы гын чян, җё ги ни му чын ха гў ва, 27­йин цы сы вә җы до ни, ни му ди пи чи җён ди хын. Җы сы ма, вә хан хуә ди ни, кә сы ни му сў чон ди бу тин Җў ди хуа, вә ву чон ли ди йи ху, ни му йүә щин бу тин Та ни. 28­Ба ни му ди мый йи гә зў ли ту ди ло жын му дэ лин шу му ги вә җё ди лэ, вә ги та му ба җы ще зы хуа да шын фә ги ни. Вә ба тян дэ ди җё ди лэ җё та му дон гў ва ни, 29­йин цы сы вә җы до ни, вә ву чон дё ди йи ху, ни му ян дин хў ган ни, да вә ги ни му фын фу ха ди нэ гә лў шон җуан гуә чи ни. Вон ху бэ ля йүдо ни му шон ни, йин цы сы ни му зэ Җў ди мян чян ган ха сы чин ни, на зы җи ди ха ган бан җё Та чи шон лэ ни.

Му­са­ди­чү­зы­30­Йи ху Му са зэ мин жын ди мян чян ба җы гә чү зы да

тур до йир да шын нян ли, җё да җя ду тин ли.

32­Тян дэ ди мян! Ба вә фә ди хуа ни му лю шын ди тин.

2­Вә ди җё щүә, зу щён йү дяр йи ён, щя ни, вә ди хуа, зу щён лў фи йи ён, луә ни. Зу щён бый йү, де до чин мё шон ни, зу щён мо мор йү, щядо цо шон ни. 3­Вә куа җён Җў ди мин зы ни! Җё Та ди мин жын фә: «Хў да сы ви да ди!»

446

Фа лү 32

4­Җў зу щён сы Да Сан; Та зо ха ди йи че хо ди хын, Та ган ди сы чин ван чүансы гун до ди. Хў да сы ко чў ди, Та мәю цуә ву, Хў да сы гун до ди дэ җын ди. 5­Кә сы ни му зэ Та мян чян хў ган кэ ли, ви ни му ди гў на хар ни му зэ бу нын

дон Та ди эр нү ли, ни му сы щин чон ха ди, сы бу дый ди йи бый зы. 6­Мын ту му, мәю но зы ди жын му-я! Ни му зу җы му җя ги Җў до ще ди ни ма? Та сы ни му ди Да да, зо ха ни му ди Зуә зо җя, Та ба ни му зў чын йи гә мин зў ли.

7­Ни му ба шон вон нян җи че лэ, ба зо чян гуә ли ди жы зы сы лён че лэ; ба ни му ди да да вын йихар, та зу ги ни му фә ни, вын ни му ди ло жын му, җё ба нэ хур ди сы чин то лүн. 8­Ви да ди Хў да ги жын му фын ди мян ди сы хур, Та ги жын му дин ха ли – сый зэ на ни җў ни. Та җо чў тян щян му ди фур ги йи че жын ба ди мян фын ги ли, 9­Җў ди мин жын чын ха Та ди Гә җя ди ли,

Ягў бэ ди ху бый сы Та ди йи на вар ди йи лэ зы.

10­Җў ба та му зэ са вә ни, зэ кун дэ е са зы тан д ни зо җуә ли. Ба та му бо хў дэ җо кан ли, зу лян гә җя ди нян жын зы йи ён, кан шу ди ни. 11­Зу щён ло йин хў гә җя ди вә вә зы ди йи ён, зэ йин ва зы го ту фи ди ни, ба бон зы чын кэ ба та му на шон,

зэ гә җя ди бый зы шон туә ди ни. 12­Зу җы му җя Җў йи гәр лин ли Та ди мин жын ли, та му мәю дан лин ди хў да му.

447

Фа лү 32

13­Хў да ба та му цу до ди мян ди го дин дир шон ли, лян тан до ни ди го тян ба та му ви ли. Ги та му да шы ту фын ни зо ли фын ми ли, да шы ту сан шон ги та му ба ю гун йүн ги ли. 14­Та му ди ню дэ җү лү ги ли хо шо ди нэ зы, та му юли дин хо ди ён, җү лү дэ ню ли, дый ли дин хо ди мый зы дэ пу то җю ли.

15­Кә сы Хў да ди мин жын чы бо ли, понхали, та му ди пи чи чын ха җён ди ли; та му чы бо ли, ба дў зы тян ман ли, юли бё ли. Ба зо ха та му ди Хў да фан лян ди лё ха ли, ба та му ди ли лён да ди Җю мин җя сон дый ли. 16­Та му бэ вон дан лин хў да му ди йи мяр,

җё Җў чы ли цў ли; та му ган хади кә ву-сын за ди сы чин

җё Та чи шон лэ ли. 17­Та му бусы ги Хў да – ги зон гуй ду җү ли

гўр ба ни ли. Җы сы та му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу дый ди

щин хў да му, исраил жын му йүн зун мә бэ вон гуә ди җя хў да му. 18­Кә сы ба ги та му ги ли мин ди Бо хў җя вон дё ли, ба зо ха та му ди Хў да зэ мә җи ди.

19­Җў ба җы гә кан җян, тэ чи шон лэ ли, ба Та ди ва му бу ёли. 20­Җў фә ли: «Вә да та му ди мян чян ба Вә ди лян

цон ха ни, кан ни, вон ху лян та му йү са ни; та му сы сы бу дый ди йи бый зы, мәю щин фу ди ва му! 21­Та му бэ вон җя хў да му ди йи мяр,

җё Вә чы ли цў ли, йин ви бу җы сы са ди хў да му Вә чи шон лэ ли.

448

Фа лү 32

Йин ви җы гә Вә ба җя мин зў да фа лэ, җё та му е чы цў ни,

ба мәю но зы ди мин зў, – җё та му чи шон лэ ни. 22­Вә ди чи, зу щён җуә че лэ ди хуә йи ён, йи чыр до дуә зэ хэ шо ди ни. Ба ди мян ди йи че дун щи щё ме дё ни, йи чыр до сан гын зы ди ха.

23­Вә ба бэ ля ги та му да фа чи ни, ба Вә ди йи че җян са до та му шон ни. 24­Вә җё та му вә сы ни, бэ зы хэ та му ди мин ни. Сын за-хэ па ди вын бин җё та му шә дё ни. Вә ба дў чон чун ги та му да фа чи ни, за ён ди есын ба та му чә сы ни. 25­Зэ вэ ту ба та му ди ва му җё до кан сы ни, зэ җя ни сын за-хэ па ба та му ха чў ни. Җё нян чин щё хуәр дэ нү зы, йүә ва зы дэ бый ту ло хан ду шә дё ни. 26­Вә зо чян щён ба та му сан дё сы җу-ба хани, җё дун-яшон ди жын му зэ бә җи че лэ та му ди

мин зы ли. 27­Кә сы Вә җы му җя щян бу ган, җё та му ди дўш ман

бә те кон зы, фә сы: «Ни кан, за му ди җин дуә му да, бусы Җў җё та му ди ли ту ли».

28­Та му сы мәю но зы ди мин зў, та му мәю эр лин, сы са бу дун. 29­Та му дан ю но зы – зу мин бый ни вон ху лян та му йү са ни. 30­Йи гәр жын за му җя нын да бэ йи чян ни? Лён гә жын за му җя нын ба чян-ван җуй дё? Та му ди Бо хў җя ба та му лё ха ли, Җў ба та му ги

дўш ман җё ги ли. 31­Та му ди бо хў җя бу щён исраил жын му ди Бо хў җя,

449

Фа лү 32

дўш ман му гә җя җы до җы гә ни. 32­Исраил жын му ди дўш ман му, зу щён Со дом дэ Го-

мор ра ди жын му, ха ди хын, та му, зу щён ю дў ди кў пу то йи ён; 33­та му, зу щён на чон чун ди дў йүә зў ха ди җю йи ён. 34­Җў җи ди ни, та му ди дўш ман му ган ли са ли, Та дын фон бян сы хур ги та му дин зуй ни. 35­Җи сы та му ди җүә шан кэ ли, Җў ги та му бо чу ни, зуй та му ни, та му де дё ди жы зы до лэди ни, щё ме та му ди нэ йи тян лэ ди ни. 36­Җи сы Җў ба Та ди мин жын мәю хар ли ди кан җян, зы ю ди жын хуэй җә сы нў – йи гә мә шын ха, нэ хур Та лэ да җю та му ни, щи тын Та ди нў ни. 37­Нэ хур Җў вын Та ди мин жын ни: «Ни му ди хў да му на, ни му зы вон ди бо хў җяму

зэ на ни ни? 38­Ни му на җуон гўр ба ни ба та му ви бо ли, на пу то җю ба та му гуан зуй ли. Җы хур җё та му че лэ, ги ни му бон мон лэ; җё та му лэ, ба ни му хў чў!

39­Җир гә ни му кан: җы сы Вә, – гуон Вә йи гәр сы Хў да;

чў гуә Вә – зэ мәю дан лин хў да му! Вә ё мин ди ни, е ги мин ди ни. Сы сый да Вә гын чян җю буха. 40­Вә ба шу җо чў тян за че лэ на Вә ди йи на вар ди мин

дў җу ди ни: 41­Вә ба Вә ди шан гуон ди до мә җян ни, на Вә ди шу дин зуй ни, ги Вә ди дўш ман му бо чу ни, ба хэ хын Вә ди жын му зуй ни. 42­Вә ди җян зан та му ди ще ни,

450

Фа лү 33

Вә ди до са фан дуй Вә ди жын му ни. Ба йи гә дўш ман ду бу щи тын, дэ ли шон ди лян гуә гуә лэ ди жын му – ду ву чон ни».

43­Йи че мин зў! Ни му ё куа җён Җў ди мин жын ни! Йин цы сы Та ви гә җя ди нў ди ще бо чу ни. Җў ба Та ди дўш ман зуй ни, ба Та ди мин жын ди ди мян зў ган җин ни!

44­Му са лян На вин ди эр зы Иса зэ исраил жын му ди мян чян ба җы гә чү зы да шын нян ли, җё да җя ду тин ли.

Му­са­ги­ха­ди­лин­йир­фын­фу­45­Му са ба чү зы ги йи че исраил жын нян ван, 46­йи ху фә ли: – Ни му ба җир гә вә ги ни му фә ха ди җы йи че хуа җи до

щин ни. Ба ни му ди эр нү җё хуэй, җё та му нин нин зун хў җы йи че фа лү. 47­Җы гә до ни му шон бусы кун хуа – җы сы ни му ди хуә мин. Ни му дан сы җы му җя ган, зэ Иор дан хә нэ бон гә җан шон ди нэ гә ди фон шон җў чон йүан ни.

48­Зу нэ йи тян Җў ги Му са фә ди: – 49­Ни шон до Моав ди фон ди Иер ихон чын пу дуй-

мян ди Аварим сан ди фон ди Не во сан дир шон, ба Вә ги исраил жын му ги ди Ха наан ди фон вон йихар, 50­йи ху ни зу зэ нэ гә сан дир шон ван дё ни, зу до ни ди зў зў-бый бый гын чян ни, за му җя ни ди Ха ру нэ гә гә зэ Ор сан шон ван дё-ли, зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 51­Зэ Син са вә ни ди Ка дес ди фон, Ме ри ва фи чүан гын чян ни му ди щин фу мә гу: ни му лён гәр зэ исраил жын му мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын чын. 52­Йин ви җы гә ни гуон ба Вә ги исраил жын му ги ди нэ гә ди фон да йүан чўр кан җян ни, кә сы ни җин будо та ли ту.

Му­са­ги­Исраил­ди­йи­че­зў­пан­вон­хо­ли­

33­Хў да ди шын жын Му са ву чон ди зы чян, та на җы-му җя ди хуа ги исраил жын му пан вон хо ли:

451

Фа лү 33

2­Җў да Синай сан шон лэ ли, да Сеир ди фон, лян жә ту йи ён, чў лэ ли, да Фа ран сан шон ба Гә җя ди мин жын җо лён ли. Чян-ван ди тян щян лян Та йи дар ни лэ ли; Та ди ю шу ни хуә җуә ди ни. 3­Җы сы ма, Җў ба Та ди мин жын нэ ди хын, бо хў Та җян чў лэ ди жын муди ни. Йин ви җы гә вә му гуй до Та ди җүә гын чян, тин Та ди йи че фын фу ди ни. 4­Му са ги вә му ба фа лү ги ги ли, – җы сы Ягў бэ ху бый ди йи лэ зы.

5­Җи сы Исраил ди йи че зў лян та му ди лин шуйи ман шудо йи дар ни,

Җў ги исраил жын му дон ли хуон шон ли. 6­Му са ги Ру вим зў ди жын му пан вон ли: «Җё Ру вим ди ху бый хуә чи, җё та му бә ме дё, суй жан та му ди жын фур бу дуә еба».

7­Ги Яхў ти зў ди жын му та пан вон ли: «Җў! Ни ба Яхў ти ху бый ди чи то тин җян, ба та му лин до дан лин зў ди жын му гын чян. Ни ви та му да җон, ги та му бон мон ди ба дўш ман да бэ». 8­Ги Ле вий зў ди жын му та пан вон ли: «Җў! Ни ди урим дэ тум мим* зэ Ни җян чў лэ ди

Ле вий ди ху бый шон ни, Ни зэ Мас са ди фон ни ба та му зы ян гуә, зэ Ме ри ва фи чүан гын чян лян та му җён ли зуй ли. 9­Нён-ло зы ди ли бян та му фәди ни: „Вә му бу вон вә му ди нён-ло зы“. Ба ди щүн та му е бу жын,

* ­33:8­ «Урим»­дэ­«Тум­мим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.

452

Фа лү 33

лян эр нү бу лэ вон. Йин цы сы та му зун хў Ни ди фын фу ди ни, бо хў Ни ди хә тун ди ни. 10­Ле вит жын му җё тё Ягў бэ ди ху бый җё зун хў

Ни ди фын фу дэ фа лү ни, ги Ни шо щён ди ни, зэ җү гўр ба ни ди җуә зы шон җү

шо ди гўр ба ни ди ни. 11­Җў! Ни ги та му пан вон да ли чи, ги та му ган ди сы чин шон пан вон хо. Ни ба та му ди дўш ман щё ме дё, җё хэ хын та му ди жын му зэ бә че лэ».

12­Ги Вениа мин зў ди жын му Му са пан вон ли: «Җў щи нэ сый, ба та му бо хўди ни, йи тян йи вэ щи кан шу та му ди ни; та му зу щён зэ Хў да ди җя гуэ зы шон ще хуан ди ни».

13­Ги Юсуф зў ди жын му та пан вон ли: «Җё Җў ги та му ди ди шон ги йү, тян шон ди лў фи дэ ди ха ди фи чүан. 14­Җё жә ту ги та му ба та ди дин хо ди ли щин дуан ги, җё йүә лён е ги та ди фу җү ди ли ву. 15­Җё дин хо ди го тян ба та му ди шон вон нян ди гў дэ сан пу ман. 16­Җё ди мян ги та му ги дин хо ди шу чын, ба та го ту җон ди фу җү чин хуә ги та му ги ги. Җё зэ хуә җуә ди цы язы ни лэ ди Җў ба Та ди бэ рэ кэ ти ги Юсуф ди ху бый ги ги, – йин цы сы Юсуф сы йи че дан лин ди щүн му ди ту зы. 17­Юсуф ди җин, лян по ню йи ён, да, та ди гә, зу щён епоню ди йи ён. Та ди гә зу сы Ма нас сия зў ди чян-ван жын, зу сы Еф рем зў ди җи чян, җи ван жын. На гә та ди мин зў ни, пу шон, ба та му йи чыр ган до дун-я ди йир шон ни».

18­Ги За ву лон дэ Исса хар зў ди жын Му са пан вон ли:

453

Фа лү 33

«За ву лон ди ху бый! Пан вон җё ни му зэ ни му ди мэ мэ шон дый чын гун!

Исса хар ди ху бый! Пан вон җё фу гуй зэ ни му ди җя ни дуә чи!

19­Ни му ба вэ гуй жынму чин до ни му ди сан шон, зэ нэ тар җү гун до ди гўр ба ни. Ни му да хэ зы ни дый фу гуй ди ни, зэ хэ ян ди са зы ни ва бо бый ди ни».

20­Ги Гад зў ди жын му та пан вон ли: «Җы ган Хў да! Та ба Гад зў ди ди фон йин да ли. Гад ди ху бый, зу щён сы зы йи ён, дынди ни, ба туй ба зы чә лан ни, ба ту пи зы ма дё ни.

21­Гад ди ху бый ги гә җя ба дин хо ди ди мян җян шон ли, ба лин шу ди йи лэ зы ги та му фын ги ли. Исраил ди лин шу му шудо йи дар ни ди сы хур, Гад ди ху бый ба Җў ди фа лү дэ фын фу ган ван ли».

22­Ги Дан зў ди жын му та пан вон ли: «Дан ди ху бый зу щён сы ва зы, да Ва сан ди фон ни та му вон чў по ди ни».

23­Ги Неф фа лим зў ди жын му та пан вон ли: «Неф фа лим ди ху бый, Җў щи нэ ни му, Та ги ни му ги мә йир ди бэ рэ кэ ти ни. Га ли ле яди хэ зы нан бон гә сы ги ни му

фын ги ди ди фон». 24­Ги Асир зў ди жын му та пан вон ли:

«Асир ху бый ди бэ рэ кэ ти би дан лин зў ди дуә. Җё ди щүн му щи нэ та му ни, зэ та му ди ди мян шон җё оли ва фу ги фу җү го тян. 25­Җё та му җў ди чын пу ди гэ мын ю тун дэ те ди

суә зы. Җё та му йи на вар пин нан-ву сы ди гуә жы зы».

26­Исраил жын му! Зэ мәю дан лин, зу щён ни му ди Хў да йи ён ди,

Та да тян шон ха лэ ги ни му бон мон ди ни, да йүн цэ шон Та ди ви да гуон лён лён ди ни.

454

Фа лү 34

27­Йи на вар хуә ди Хў да сы ни му ди Бо хў җя; Та ди шу йи на вар ба ни му хў чўди ни. Та ба ни му ди дўш ман да ни му ди мян чян җуй ни, ги ни му ги ди фын фу: «Ба та му йи ман щё ме дё!»

28­Исраил жын му, Ягў бэ ди ху бый пин нан-ву сы ди җў ди ни; Та му ди ди мян ги хо шо лён шы дэ пу то җю ди ни, нэ тар тян шон де ха лэ ди лў фи җё ди мян ди ни.

29­Исраил жын му! Ни му дуә му го щин! Ба сый хан, зу щён ни му йи ён, Җў җы му җя кан шу ди ни? Та Гә җя сы бо хў ни му ди дон пан

Та сы ги ни му ги мин шын ди до. Ни му ди дўш ман лэ, чи то щин ван ни, ни му ба та му зэ җүә ди ха та ни».

Му­са­ву­чон­ли­

34­Му са шон ли Моав чуан до ди Не во сан шон, Иер-ихон чын пу дуй мян ди Фас га сан дир шон ли. Җў

ги та ба нэ гә ди фон йи ман зы ги ли: да Га ла ад йи чыр до Дан зў ди ди фон, 2­ба Неф фа лим зў ди, Еф рем зў ди дэ Ма нас сия зў ди йи че ди фон; Яхў ти зў ди ди фон йи чыр до щи бонгә ди Ди җун хэ гын чян, 3­Яхў ти зў ди нан бон гә ди ди фон, Иер ихон чуан до ни ди пин тан, ми зор фу ди чын пу, йи чыр до Си гор чын пу.

4­Йи ху Җў ги Му са фә ди: – Җы зу сы Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ ги та му-

ди ху бый щү ха ди нэ гә ди фон. Вә җё ни ба җы гә ди фон кан ли, кә сы ни җин будо та ли ту.

5­Җў за му җя фә ли, Та ди хуә җи Му са зу нэ му җя зэ Моав ди фон шон ву чон ли. 6­Ба та ди мэ ти зэ Моав ди фон ди чуан-до ни, Беф-Фегор чын пу ди дуй мян ни сун дё ли, кә сы до ву җин ди сы хур, сы сый ду бу җы до та ди фын зэ на ни ни. 7­Му са йи бый эр шы суй шон ву чон ли. Кә сы та ди нян гуон лён ди ни, гон чён хо. 8­Исраил жын му зэ Моав пин тан ни ба Му са кў ли сан шы тян.

Фа лү 34

9­На вин ди эр зы Иса юли эр ги ли ли, йин цы сы зо чян Му са ба шу гә до та шон ли. Исраил жын му тин ли Иса ди хуа ли зэ му сы зун хў че чў Му са ги та му ги ха ди Җў ди фын фу ли.

10­Исраил жын му ди җун җян ни зэ мәю зу щён Му са йи ён ди шын жын ли; Җў мян дуй мян лян та фә гуә хуа. 11‑12­Җў зо чян ба Му са вон Еги пет да фа чи ли, җё та зэ Еги пет ди хуон шон, та ди гуан жын му дэ чүан гуй җя ди мян чян щян ли ви да кэ ра мэ ти ли, ган ли чё чи сы чин ли. Му са на да ли лён дэ нын гу зэ йи че исраил жын мян чян е ган ли хэ па-сын за ди сы чин ли. Чў гуә та сы сый зэ мә ган гуә җы му җя ди сы чин.

456

Хуа­дян­�Хуа дян

аДаН­– Хў да зо ха ди ту йи гә жын, йи че жын му ди зў щян.

аНЛа­ХЎ­Тор­ЛЯ­– «Анла хў сы Җў» – җы сы Гуй җун Ки та бу ли ту ди Хў да ди йи гә мин зы.

аМа­ЛиК­ЖЫНМу­– Җы сы зэ Ха наан ди фон шон җў ха ди йи гә мин жын. Йи ху исраил жын му ба та җан шон ли. Җы сы зэ Сы хэ ди нан бон гә дэ дун бон гә җў ди юҗуан жын му. Җи сы исраил жын му да Еги пет чў лэ, ама лик жынму пу до та му шон-ли. Зу да нэ гә сы хур да шон ба та му суан ди сы исраил жын-му ди дўш ман. Хў да ги исраил мин жын ги ди фын фу җё ба ама лик жынму ван чүан щё ме дё ни, кә сы исраил жын му мә ван чын җы гә фын фу (кан Ха наан, Ха нан ей жын му).

аМиНЭ­– Җы гә яхў ти хуа ди йи сы сы «дуй ди», «шы зэ ди».

аММоН­ЖЫНМу­– Җы сы Бен-Ам миди, Лут эр зы (Ибра-щи мэ ди җы эр зы) дэ та щё нү зы ди ху бый (кан Да тур 19:38). Аммон итжын му ги җя хў да Мо лох бэ вон ли. Та му зэ Иор дан хә ди дун бон гә ди гуй җя ни җў ли. (Җы сы ву җин ди Иор да ния гуй җя). Та му сы исраил жын му ди дўш ман, фи листим жын-му ди лян мын җя.

аМорЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан ди фон шон җў ха ди йи гә фур дуә ди мин жын. Йи ху исраил жын му ба та җан-шон ли. Ю йи бян «аморей жын му» хуа ги йи че зэ Ха наан ди мян шон нэ гә сы хур җў ха ди мин жын сы йүн ди ни (кан Ха наан, Ха нан ей жын му).

аСТар­Та­– Ха нан ей жын му бэ вон ди йи гә нү хў да. Ха нан ей-жын му сы лён ди сы Астар та ңү хў да ги жын му нын ба чын-

Хуа дян

457

гун, щи нэ дэ хо шу чын на лэ. Нү хў да ди щён җын сы гуй җун фу лин. Лян бэ вон нү хў да Астар та лян хә ди нэ гә сэ бэ бу сы, ха нан ей жын му зэ бэ вон Астар та нү хў да ди фон зы ни лян ба вэди нү жын му йи дар ни фи җё ди лэ. Та му сы лён ди, дан сы җы му җя ган, та му ди нү хў да ги та му нын ги хо шу чын ни.

аХуН­Му­– Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни фу сы Хў да ди жын му. Нэ тар та му ви йи че исраил жын ба гә ён гўр ба ни ги Хў да җү ги ли (кан Гўр ба ни). Гуон сы та му нын җин до Хў да ди гуй җун җон фон ни. Та му хан ба исраил жын му ди дан лин җё мын ди куй чын дэ җе чи фә гуан ли. Йи че ахун сы Му са шын жын гә гә ди Ха ру нэ шын жын ди ху бый, Ле вий-ди ху бый (Ле вий – җы сы Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы ли ту ди йи гә). Ахун му ган гун сы ди сы хур, ле вит жын му ги та му бон мон ли (кан Ле вит жын му).

бо­ХЎ­ҖЯ­– Җы сы Гуй җун Ки та бу ли ту ди Хў да ди йи гә мин зы.

бЭ­ГуЙ­ҖуН­МӘ­МӘ­Ди­ҖуӘ­ЗЫ­– Җы гә на җин езы бо-чў ди җуә зы зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди Гуй җун вәр шон зан ди ни. Йи ху ба та на до Иер усалим сы ни ли. Зэ җуә зы шон гә ди сы ги Хў да җү ха гўр ба ни ди гуй җун мә мә.

Ва­аЛ­– Ха нан ей жын му бэ вон ди йи гә җя хў да. Ха нан-ей жын му сы лён ди, Ва ал хў да (җы гә мин зы ди фанйи сы «Җон гуй ди») нын ги жын му ба чын гун дэ хо шу чын ги ги.

Вар­ДЭ­– Ги Хў да ги ди бу лүн зў са ди щү ян. Ги вар дэ ди сы-хур, чи то ди жын ба зы җи ди җын шы чи то кан ги ди ни. Ви җё җы гә чын, та ги Анла хў Тор ля ба гә җя хуэй җә сы та ди йи лэ зы дун щи щүди ни.

ВӘ­ПЫН­ЗЫ­ҖЕ­Чи­– Исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи нян нян да чи йүә шы ву до эр шы йи ё гуә ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон җер сы за му ди ба йүә хуэй җә сы җю йүә). Җе чи шон йи че исраил жын ду ё зэ вә пын зы ли ту җў ни, йин цы сы җё та му ди ху бый җи ха-ни: Хў да ба та му ди зў зў-бый бый да Еги пет лин чў лэ ди йи ху,

458

Хуа дян

та му җў до вә пын зы ни ли. Җы хан сы шу пу то ди дэ ви шу ха лён шы до ще ди җе чи. Вә пын зы җе чи, ган дан лин йи че җе чи, дин го щин ди дэ хун хуә ди (кан Ле вит 23:32-43; Фур 29:12-40; Фа лү 16:13-15).

ВоН­бЫЙ­Ни­Щи­ГЎ­На­Хар­Ди­ЖЫ­ЗЫ­– «Йом Кип пур» (яхў ти йү ян). Ба җы гә жы зы чи йүә шы тян ди нэ йи тян гуә-ди ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон җер сы за му ди җю йүә хуэй җә сы ба йүә). Зу җы йи тян исраил жын-му ду ё фын зэ ни, бу җун зў хуә. Вәё ба гә җя дэ мин жын да гў на хар шон щи бый зэ му сы ба Хў да ди җон фон дэ шо гўр ба ни ди җуә зы да җэ җин, да ахун ги Хў да ё җү гўр ба ни-ни. Да ахун ги Хў да ди гўр ба ни шон на лэ ди йи гә гун җү лү, ба та ди ще на до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, лян та ба хә тун щён зы ди гэ зы мә ли. Йи ху та ба гә җя ди шу гә до ди эр гә җү лү ди ту шон, фә ли исраил жын му ди йи че гў на хар дэ зуй ли. Зу җы му җя та ба йи че пэ до җү лү шон ди ни, йи ху ба та вон са вә ни лё кэди ни. Җы гә җё мын ди куй чын ба фон-шә жын му ди гў на хар зы ди ни (кан Ле вит 16:1-34; 23:26-32; Фур 29:7-11).

ВЭ­До­ЖЫН­– Бу щин фу луә мур Йи гә Хў да ди жын.

Га­Ли­ЛЕЯ­– Па лес ти на ди бый бон гә ди фон. Җир гә җы гә ди фон зэ Исраил гуй җя ни.

ГЕр­ГЕСЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан ди мян шон җў ха ди жын му, йи ху исраил мин жын ба Ха наан җан шон ли. Хо щён җы бу до, зэ на гә Ха наан ди вәр шон гер гесей жын му җў ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).

ГӘ­МЫЙ­ЗЫ­Ди­ҖЕ­Чи­– Исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи Пас ха ди ву шы тян ди нэ йи тян гуә ди ни. Җы сы да мый зы тур ди җе чи. Жын му ги Хў да ба за ён ли щин, гўр-ба ни дэ шу ха ди щин мый зы на лэ ди ни. Зэ Ин җил Ки та бу ли ту ба җы гә җе чи җё ди сы ди ву шы тян ди җе чи (кан Ле вит 23:15-22; Фур 28:26-31; Фа лү 16:9-12).

Хуа дян

459

ГуЙ­ҖуН­ВӘр­– Җы сы Хў да тә бе ди вәр. Зэ Хў да ди гуй-җун җон фон ли ту Гуй җун вәр – җы сы җон фон ди йи лэ зы. Нэ тар зан ди гә гуй җун мә мә ди җуә зы, гуй җун юдын зан дэ шо гўр ба ни ди җин җуә зы. Йи гә на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо фын ха ди мын лян зы ба Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын кэ ди-ни (кан ДИН ГУЙ ҖУН ВӘР). Зэ Гуй җун вәр шон ахун му фу сы Хў да ли.

ГуЙ­ҖуН­ҖоН­ФоН­– Җы сы йи гә да җуан йиди җон фон. Йүан зы ба та чүан чў ди ни. Йи да ги исраил жын му ба Му са шын жын ди Фа лү ги ги, Анла хў Тор ля зэ нэ тар җў ли. Нэ-тар ю хә тун щён зы ни, шо гўр ба ни ди җуә зы дэ дан лин ди дун щи, ба са ахун му фу сы Хў да ди сы хур сы йүн ди ни. Ба Хў да ди Гуй җун җон фон ди го ту лян лён гә бу ди дэ лён гә пи зы ди цын зы шан чўди ни. Хў да ди гуй җун җон фон ю сан-гә бу фын ни: вэ мян ди йүан зы, Гуй җун вәр дэ Дин гуй җун вәр (кан җы ще зы хуа). Вон йүан зы ни йи че исраил жын нын җин чи, чо Гуй җун вәр шон – гуон сы ахун му, вон дин Гуй-җун вәр шон – гуон сы да ахун. Суль ма нэ хуон шон фә гуан ди сы хур, җы гә Хў да ди гуй җун җон фон ди ви фын шон чын ха Иер усалим сы ли.

ГуЙ­ҖуН­ҖоН­ФоН­Ди­ЙҮаН­ЗЫ­– Җы сы ги Хў да ди гуй җун җон фон гэ ха ди йи гә сы җүә зы ди йүан зы, ба та на лю шы гә җў зы чүан дё ди ни. Зэ җы ще җў зы шон гуа ди бу дан зы; зэ йүан зы ди мын ку шон гуа ди гә сы янсый ди мын лян зы. Нэ-тар (йүан зы ни) ю шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди җя сы дэ щи абдэ зы ди пын ни.

ГуЙ­ҖуН­Ки­Та­бу­– Ба Хў да җё Та ди шын жын му ги жын му ще ха ди фу йи ман җё ди Гуй җун Ки та бу (Ки та бу Му каддас). Җы ще фу сы То ра ти, Зэ бур, Ин җил дэ дан лин ди.

ГуЙ­ҖуН­Ли­ЩиН­– Ба на лэ ди за ён гўр ба ни ди йи лэр ахун му зэ Анла хў Тор ля ди мян чян фэ ли (на до шу ни зэ кун җун ни фэ ли). Зу җы му җя фэ ха ди гўр ба ни ди йи лэр йи-

460

Хуа дян

ху чын ха ахун му ди ни. Та му лян җя щя ба җы йи лэр нын зэ ган җин вәр шон чы. Зу җы му җя ди ахун му ди щин дун зы фә ди жын му ги ахун му ги ха ди нэ йи лэ зы сы җын шы ги Хў да дуан ги ди гуй җун ли щин. Ба җы гә ли щин Хў да йи ху ги ахун му лю хади ни.

ГуЙ­ҖуН­МӘ­МӘ­– Җы сы шы эр гә мәю җё мян ди мә мә. Ба та му исраил ди ахун му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди Гуй-җун вәр шон ди бэ Гуй җун мә мә ди җуә зы шон гә ли. Йи ху зэ Иер усалим сы ни гә ли. Ба җы ще мә мә зэ җуә зы шон гә ли чи тян, йи ху зэ та му ди вифы шон ба шо ха ди щин щүан мә-мә гә ги ди ни. Ба җы ще мә мә да җуә зы шон чү дё ли ди йи ху, гуон сы ахун му нын чы та (кан Ле вит 24:5-9). Җы ще мә мә ги исраил жын му зы ди ни, гуон да Хў да шон та му дый ли лён дэ чы хә ди ни.

ГуЙ­ҖуН­ЩЁН‑Ю­– Яхў ти жын му ба бу лүн на гә жын лян гуй җун щён-ю мә ди сы хур, та му ги нэ гә жын ди ту шон до ли юли. Зу җы му җя щён кан ги, ба нэ гә жын ги тә бе ди жын му-ди гун сы шон хуэй җә сы фу сы Хў да ди сы шон щүан җүди ни. Би лүн, дан сы бу лүн сый чын ха хуон шон, ахун хуэй җә сы шын жын зу җы му җя ган ли. Вәё җё шо гўр ба ни ди җуә зы чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи, ба та е лян гуй җун щён-ю мә ли.

ГуЙ­ҖуН­ЮДЫН­ЗаН­– Хў да ги Му са шын жын ги ди фын фу җё ги Хў да ди гуй җун җон фон зў йи гә гуй җун юдын зан ни. Та сы на дин хо ди җин зы зў ха ди. Та ю ган зы ни, люгә җы-җы зы лян чи гә ды ни.

ГуН‑ЁН­(жун­гуә­хуа)­– Җы зу сы мә шан ха ди ён хуэй җә сы со хў ён. Зэ Гуй жун Ки та бу ли ту да гў дэ ди сы хур шон ба гун-ён суан ди сы дин ёжин ди гўр ба ни (кан Да тур 4:2; 22:27). Җо чў Му са ди Фа лү гуә Пас ха җе чи ди сы хур ян дин ги Хў да ё җү йи суй ди гун-ён го зы ни (кан Җе фон 12:3, 5) зэ му сы ба та зэ дан лин җё мын җе чи шон, тян тян ди дэ ба вэди гўр ба ни шон хан сы йүн ди ни (кан Фур 6:14; 28:3-27; 29:2, 8, 13 дэ данл.).

Хуа дян

461

ГЎ­На­Хар­– Җы сы бу тин Хў да ди мин лин, бу вон щён җо чў Хў да ди фын фу ган ди.

ГЎр­ба­Ни­– Җы сы ги Хў да җү ха ди за ён сын лин дэ лён шы ди гўр ба ни. Җү гўр ба ни ди җун-ё йи сы сы, җё ги Хў да до йи ге ще; та ба җү гўр ба ни жын ди җун шы ги Анла хў Тор ля зы ди ни. Хў да зэ Синай сан шон ги Му са шын жын дэ исраил ди мин-жын ги ли гә Фа лү. Зэ җы гә Фа лү шон ти фә ди ни, ба за му җя ди гўр ба ни ё ги Хў да җү ги ни, ба та ди фур дэ на лэ ди җын ли е зы ги ди ни. Жун-ё гўр ба ни ди ён зы сы җы му җя ди: шо ди гўр ба-ни (Ле вит 1), мян ди дэ лён шы ди гўр ба ни (Ле вит 2), пин нан ди гўр ба ни, до ще ди гўр ба ни (Ле вит 3), вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни (Ле вит 4:1 – 5:13) дэ вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни (Ле вит 5:14 – 6:7). Җы ву гә гўр ба ни ди ён зы ли ту гуон йи гә гўр ба ни мә җү сын лин ди – җы сы мян ди дэ лён шы ди гўр ба-ни. Ба җы гә гўр ба ни ги шо ди гўр ба ни шон хуә ги ди ни (Ле вит 9:16,17). Ба йи че гўр ба ни исраил жын му щян чян вон Хў да ди гуй җун җон фон ли ту на лэ ди ни, йи ху вон Иер усалим сы ни.

Да­аХуН­– Җы сы исраил жын му ди ахун ди ту зы. Җо чў Му-са ди фа лү, та зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ба дан лин ахун бу нын ган ди сы чин ган ди ни. Нян нян та йи хуэй нын җин Хў да ди гуй җун җон фонни ди (зэ Иер усалим сы ди ху ту) Дин гуй җун вәр ни; нэ тар та ба ги Хў да җү ги ди ню-ён ди ще са до хә тун щён зы ди сы гә гә шон ди ни, зу җы му җя Җў ба да ахун гә җя дэ йи че исраил жын ди гў на хар дэ зуй нын фон шә ни.

ДаН­ЛиН­ХЎ­Да­Му­Ди­ЁН­ЗЫ­– Җы сы на за ён цэ лё (му ту, җин зы, шы ту дэ дан лин ди) зў ха ди җя хў да му ди ён зы.

ДиН­ГуЙ­ҖуН­ВӘр­– Җы сы Хў да ди гуй җун җон фон ли-ту ди йи лэр. Нэ тар зан ди хә тун щён зы. Йи гә на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо фын ха ди мын лян зы ба Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын кэ ди ни. Җо чў Му са шын жын ди фа лү, гуон да ахун нын җин до Дин гуй җун вәр шон. Гуон сы вон бый ни щи гў на-хар ди жы зы шон, йин ян ли ту йи бян та нын җин до нэ тар.

462

Хуа дян

ДЭ­ЦЭ­ХЎ­Да­– Зу сы фә бу хо ди, ма Хў да ди хуа.

ЕВуСЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын. Йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Евусей жын му зэ Иер усалим дэ та ди туан йүар ни җў ли, гуә ли ще зы сы хур ба җы гә чын пу Да ву шын жын дэ хуон шон җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).

ЕНаК­Ди­Ху­бЫЙ­– Җы сы Ар ба эр зы ди Енак ди ху бый (Иса 14:15; 15:13). Та му сы го хан җя ди, җин да ди жын му.

ЕФоД­– Җы сы йи гә ба вэди дуан щю зы ди чон хан сан зы. Ба җы гә йи шон яхў ти ди да ахун чуан ли.

ҖиН­ШЫН­– Җы сы жын ди дин ёҗин ди йи гә бу фын; ба җы гә лян араб хуа хан җё ди «рух». Җин шын бу щён жын ди шын зы, ба та лян нян җин кан бу җян; җин шын бу нын ву-чон, та йи на вар хуә ди ни.

ҖЎ­– «Җў жын», «Җон гуй ди», зэ Гуй җун Ки та бу ли ту – җы-сы Хў да ди йи гә мин зы.

ЗоН­ГуЙ­– Җы сы ха хуэ ди гуй (де ву зы), та нын җин жын ди кә лон ли ту, ба жын нын начў; та сы иблис ди хуә җи.

ЗЎ­– Җы сы исраил жын му ди шы эр гә зў, та му ди зў щян сы Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы.

ибра­Щи­МЭ­(ибра­МЭ)­– Шын жын, Ис хар шын жын ди да да, йи че яхў ти жын ди зэ му сы дан лин семит жын ди зў щян. Хў да ги Ибра щи мэ ги ли фын фу, җё та ба гә җя ди зў гуй леха, гын шон Хў да зу ни. Та ба Хў да ди хуа зун ди йи мяр, Хў да ба та зў чын хо шо мин зў ди да да ли. Щин фу луә мур Йи гә Хў да ди жын му ду ба Ибра щи мэ җё ди да да.

иор­ДаН­ХӘ­– Па лес ти на ди дин да ди хә.

иСМаиЛ,­иСМаиЛ­ҖЯ­Ди­ЖЫН­Му­– Ибра щи мэ шын-жын ди эр зы, та ди нү нў еги пет нү жын Агарь ба Исмаил сын-ён ха ли. Та ди ху бый сы зэ Ара вия җў ди исмаил җя ди жын му.

Хуа дян

463

иСраиЛ­– Ибра щи мэ ди сун зы, Ис хар ди эр зы, Ягў бэ шын-жын ди дан лин мин зы. Ба да та шон чў лэ ди мин жын (та ди ху бый) е җё ди сы исраил жын му.

иС­Хар­– Шын жын, Ибра щи мэ шын жын ди эр зы, Ягў бэ шын жын ди да да.

ЙиН­ПаН­– Җы сы за ха вә пын зы ди йи гә чын, ба та зэ кэ кэ-ди вәр шон (зэ тан до ни) гә ди ни. Нэ тар йи че исраил жын ди шы эр гә зў ди ху бый йи дар ни җў ли, мый йи гә зэ гә җя ди вәр шон. Да нэ гә сы хур, җи сы та му да Еги пет зу ли, до нэ гә сы хур, җи сы та му ба Па лес ти на җан шон ли. Ю йи бян җы гә хуа ди йи сы сы җүн ву ди йин пан.

КЕНЕЙ­ЖЫН­Му­– Зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил мин жын ба җы гә ди мян җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).

КоН­ЗЫ­ШоН­ДЭ­Ди­ЛЯН­ЛЯН­ЗЫ­– Җы сы гә тә бе ди йи-шон, яхў ти ди да ахун ба та зэ кон зы шон дэ ди ни. Зэ җы гә лян лян зы шон гә ди гуй җун урим дэ тум мим (кан «Урим дэ тум мим»). Вын Хў да ди вон щён ди сы хур, исраил ди ахун му сы йүн җы ще дун щи ли.

КЭ­ра­МЭ­Ти­– Хў да гә җя ган хади хуэй җә сы Та ди шын жын ган хади чё чи сы чин.

Ла­ДаН­ЩЁН­– Җы сы исраил жын му фу сы Хў да ди сы хур сы йүн ди щён цуан сун җё. Ла дан сы гуй җун щүн ди (шо ди) чын фын ли ту ди йи лэ зы. Та хан зэ мә мә гўр ба ни ди чын-фын ли ту ни.

ЛЕ­ВиТ­ЖЫН­Му­– Ягў бэ шын жын ди эр зы, Ле вий ди ху-бый. Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни (вон ху зэ Иер усалим сы ни) ахун му ги Хў да ган гун сы ди сы хур, та му ги ахун му бон мон лэ. Ле вит жын му ё гон Хў да ди гуй җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи ни. Ба Ле вий ди зў фын чын сан гә җя щя ди ни. Та ди сан гә эр зы ди җя щя сы: Гир сон ди, Кааф ди дэ Ме ра ри ди.

464

Хуа дян

ЛЁН­ПЯН­ШЫ­Ту­– Зэ җы лён пян шы ту шон ще ди Шы гә Да тян мин (кан ШЫ ГӘ ДА ТЯН МИН).

Ли­ВаН­СаН­– Җы сы Па лес ти на бый бон гә ди сан гуй җя. Та лян зы җи ди щүә сун фу ди фу лин чў ли мин ли.

Ма­ДиаН,­Ма­ДиаН­ЖЫН­Му­– Ма диан – җы сы Ибра щи мэ шын жын ди йи гә эр зы. Ба та Ибра щи мэ шын жын ди ди эр гә щи фу зы сын-ён ха ли. Ма диан ди ху бый сы ма диан жын му. Җы сы юҗуан ди жын му, дуәди сы хур та му зэ са вә ни, зэ Акаб дун бон гә ни хэ ван ян зы шон җў ли. Лян Исмаил ди ху бый, Ибра щи мэ шын жын ди дан лин эр зы ю лян щи ди йи мяр, зэ Гуй җун Ки та бу шон ма диан жын му дэ исмаиҗяди жын му кын ю йи гә йи сы ни.

МаН­На­ЛЁН­ШЫ­– Ба җы гә лён шы Хў да ги исраил жын-му да тян шон да фа ха лэ ли. Та зу щён ко риандр ди җун зы, ян сый бый быр ди, ви до зу щён лян фын ми луә ха ди бин зы йи ён. Исраил жын му зэ са вә ни юҗуан ди сы хур, да Еги пет чў лэ ли ди йи ху зы сы чы ли ман на ли. Зэ на тар мин жын за ли йин пан ли, зу зэ нэ тар та вон ха де ли; ба та шу шон луә ли мә мә ли. Ба йир гуан зы ни шу ха ди лён гә ки ло ман на зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди хә тун щён зы гын чян цун ди-ни. Җы ти фә ди сы Хў да Гә җя зэ са вә ни ги исраил жын му ги ли чы ди ли.

Ма­ФЫН­биН­– Зэ Гуй җун Ки та бу шон җы гуон бусы ма-фын бин, җы хан сы жын ди за ён жу пи зы шон ди җун бин. Җо чў Му са шын жын ди фа лү, ба дый ха ма фын бин ди жын да дан лин жын гын чян щүан җин ли кэди ни, җё та ги дан лин жын бә жә ги ли зэ му сы ба та му зэ Хў да ди мян чян бә зў чын бу ган җин ди ли. Дан сы жын ди бин хо ли, ахун му ё ба җы гә дин ха ни. Йи ху та му ги ди ку хуан җё та хуэй чи ни. Чў гуә җы-гә зэ яхў ти ди йү ян шон ма фын бин ди («ца рат») хуа ди йи сы е бё җы за ён ён зы ди мый, хуэ дё ди чы хә, дун щи хуэй җә сы фон зы ди ни. Зэ Му са ди Фа лү шон ю хо шо зы фә ни, за му җя да мый шон дый туә ни зэ му сы ба гә җя ди фон зы зў ган җин ни.

Хуа дян

465

МӘЮ­ЖЁ­МЯН­Ди­МӘ­МӘ­ҖЕ­Чи­– Җы сы исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба яхў ти ди Пас ха җе чи гуә ли ди йи хў, лян чў чи тян гуә җы гә җе чи ди ни. Гуә җы гә җе чи ди сы хур, исраил жын му гуон ё чы мәю җё мян ди мә мә ни, бу чы ю җё мян ди чы ди. Зу җы му җя исраил жын му җи щён ли, за му-җя Хў да мон мон ди ба та му ди зў бый да Еги пет лин чў лэ ли, да нэ гә ди фон шон, зэ на тар та му дон ли нў ли. Ту йи тян дэ шу кур җе чи ди нэ йи тян жын му шудо йи дар ни ги Хў да на лэ за ён гўр ба ни ди ни (кан Җе фон 12:15-20; 13:3-10; Ле вит 23:6-8; Фур 28:17-25; Фа лү 16:8).

МоаВ­ЖЫН­Му­– Җы сы Моав ди ху бый. Моав сы Лут ди эр зы, Ибра щи мэ шын жын ди җы эр зы. Ба та Лут ди да нү зы сын-ён ха ли. Та му зэ Моав ди фон ни җў ли. Җы сы зэ Сы хэ дун бон гә ди йи гә чў чын хо ди гуй җя. Моав жын му зун хў Ха мос җя-хў да ли. Та му ди йү ян зу щён яхў ти йү ян. Та му сы исраил жын му ди дўш ман.

Мо­ЛоХ­– Җы сы Ха наан ди фон ди жын му бэ вон ди йи гә җя-хў да. Жын му, чүан пин аммон жынму, зун хў Мо лох ли. Ги та ба гә җя ди ва му җү ли гўр ба ни ли.

Му­На­ФиК­– Җуон ди хо жын.

Му­Са­– Ви да шын жын (за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 3400 нян шон); Хў да җё та ба яхў ти мин жын да Еги пет ди япый-шон җе фон чў лэ ли. Зэ Синай сан шон Хў да ги Му са ба Та ди шы гә фын фу зэ му сы йи че дан лин фа лү дэ мин лин ги ги ли.

Му­Са­Ди­Фа­ЛҮ­– җы сы зэ То ра ти Ки та бу ли ту ще ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү. Ба җы ще фын фу Хў да че чў Му са шын жын ги яхў ти жын му ги ги ли, җё та му зун хў ни.

МЯН­Ди­ДЭ­ЛЁН­ШЫ­Ди­ГЎр­ба­Ни­– Җо чў Му са ди Фа лү, ба җы гә гўр ба ни да мә да җә ха ди хуэй җә сы цо ха ди мый зы-шон, хуэй җә сы да мый зы ди мян шон дэ да та шон шо ха ди мә мә шон зў ди ни. Чў гуә җы гә ги мян ли ту ба чин-ю дэ шо-ди щён хуә ги ди ни.

466

Хуа дян

На­ЗорЕЙ­ЖЫН­– Җы гә «на зорей жын» хуа да яхў ти ди на-зир – «ги Хў да җё ги ди», «ги Хў да фын ги ди» хуа шон чў лэ ди. До исраил жын му шон мый йи гә жын – нан жын хуэй җә сы нү жын, сый вон щён ди ба гә җя на дин ха ди сы хур хуэй җә-сы ба йи че шу фу ги Хў да җү ги, ги ди вар дэ чын ха на зорей-жын ни. Җо чў җы гә вар дэ, та бу нын хә пу то җю дэ бый җю, бу нын чы сын хуэй җә сы сэ ган ди пу то зэ му сы да пу то шон зў ха ди йи че. На зорей жын бу нын ти ту фа дэ гуа хў зы. Ба вар дэ ван чынли ди йи ху, на зорей жын ё ба ту фа ти дё ги Хў да ба за ён гўр ба ни на лэ ни.

НЭ­ГЭ­ДуН‑Я­– На яхў ти хуа җё ди «Ше ол». Жын му ву чон-ли ди йи ху до җы гә вәр шон ди ни. Суан ди сы, та зэ ди мян ди дин шын чуәр ни. «Ше ол» бу щён дуә зэ хэ. Дан сы зэ дуә зэ хэ ли ту Хў да ги ю гў на хар ди жын му дин ли зуйлиди йи ху, та му шу кў нан ни, кә сы вон Ше ол ли ту йи че жын до чи ди ни – есы гун до жын, есы ю гў на хар ди. Зэ Гуй җун Ки та бу ли ту Ше ол бё фәдисы ву чон хуэй җә сы фын кын.

ПаС­Ха­ҖЕ­Чи­– Пе сах (яхў ти йү ян). Җы сы исраил жын му гуә ди ту йи гә җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи нян нян җын йүә шы сы нэ йи тян ди ху шон гуә ди ни. На яхў ти хуа ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му ди сы йүә. Җы гә җе чи зы фә ди сы Хў да за му җя ба яхў ти жын му да Еги пет ди япый-шон җе фон чў лэ ли. Җы гә җе чи шон исраил жын му ё зэ ён-го зы ни дэ чы ни (кан Җе фон 12:1-13, 21-51; Ле вит 23:5; Фур 28:16-25; Фа лү 6:1-7).

ПиН­НаН­ГЎр­ба­Ни­– Җы сы ги Хў да до ще ди гўр ба ни. Ба җү гўр ба ни ди сын лин зэ дё ли ди йи ху, ба та ди дин хо ди йи лэ зы ахун зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дёди ни. Ба ди эр лэ зы җү ха гўр ба ни ди жу та ди җя щя дэ ахун чы шон ди ни. Җы гә лян хә чы ди чын ха лян Хў да фә хә ди го щин җе чи дэ лян Хў да хуэй фу лэ вон ди щён җын ли.

рЕ­ФаиМ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Зу лян енак ди ху бый йи ён, ре фаим жын му сы го хан җя ди дэ җин да ди жын.

Хуа дян

467

СиНаЙ­– Гуй җун сан, ба та хан җё ди сы Хо рив. Зэ җы гә сан шон Хў да ги Му са шын жын ба Гә җя ди Фа лү ги ги ли. Та зэ Еги пет Синай ди бан хэ дони ни.

ТЯН­ЩЯН­– Хў да зо ха ди мәю шын зы ди, ю эр ги ли ди хуә вар. Тян щян зэ тян шон җў ди ни, кә сы та му җо чў Хў да ди фын фу нын до ди җе шон, ба Хў да җё та му ган ди сы чин ган ни.

уриМ­ДЭ­ТуМ­МиМ­– Җы сы лён гә гуй җун дун щи, ба та-му зэ лян лян зы ди ку дэ зы ни гә ди ни. Вын Хў да ди вон щён ди сы хур, яхў ти ди да ахун ба та му зэ кон зы шон дэ ли. Дан па җы зу щён җуа чир ди йи ён, җи сы йи гә дун щи ди йи сы сы «зу сы», дан лин ди – «бусы».

Фа­ЛҮ­Фу­– Җы гә бё щян нын ба Хў да ги Му са шын жын ги-ха ди йи че То ра ти Ки та бу зы фә ги. Та ли ту ю ву гә фу ни: Да тур, Җе фон, Ле вит, Фур дэ Чун фә фа лү. Җы гә бё щян хан нын ба То ра ти Ки та бу ди ди ву гә фу ди йи лэ зы кан ги (җы сы Чун фә фа лү фу), зэ на тар щеди сы гә ён ди фа лү, фын фу дэ мин лин.

Фи­ЛиСТиМ­ЖЫН­Му­– Зэ Фи листия җў ха ди мин жын. Җы-гә гуй җя зэ Па лес ти на ди мян шон ди Ди җун хэ ди щи-нан ди ян зы шон ни. Ба фи листим жын му ди чў шы хо щён хан җы бу до; суан ди сы та му да щян зэ ди Греция бан гуә лэ ди. Та му бу щён зэ Ха наан җў ди дан лин мин жын. Ю йи бян ба та му җё ди сы «мә зў ха сун нэ ти ди», йин цы сы та му мә җо чў җы гә куй чын зу, суй жан зэ Па лес ти на җў ди дан лин мин жын ди җун җян ни җы гә куй чын сы җун-ёди (чуан фә кэ ди). Фи листим жын му ги Па лес ти на ди ву гә чын за ли гын ли – җы сы Га за, Аска-лон, Геф, Азот дэ Ек рон. Җи сы исраил жын му ба Ха наан гуй җя җан шон, нэ хур фи листим жын му чын ха та му ди дин да ди дўш ман ли.

ХаЛДЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Тигр дэ Евфрат хә ди ха мян ни дэ Пер сия хэ ван ян зы шон җў ха ди мин жын. Йи ху халдей-жын му ди ди фон бё җытуә Ва ви лон гуй җя ли.

Ха­МоС­– Җы сы моав жын му бэ вон ди йи гә җя хў да.

468

Хуа дян

Ха­НааН­(яху­ти­хуа:­Ке­наан)­– Җы сы Па лес ти на ди йи гә гў дэ мин зы. Ю йи бян ба җы гә мин зы ги туан йүар ди ди мян сы йүн ли. Ба Фи ни кия, Тир, Си дон дэ дан лин чын пу ди жын му е җё ди сы ха нан ей жын му.

Ха­НаН­ЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы Ха наан ди ху бый, та сы Хам ди эр зы, Нух ди сун зы. Та му зо чян зэ Па лес ти на җў ли, йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Щян тян ха нан ей-жын му зэ хэ ян зы шон дэ Иор дан хә ди щи бон гә ян зы шон ди чў чын хо ди пин йүан ни җў ли. Дан сы ба та му лян сан шон җў ди амор рей жынму фын щё кэ, ха нан ей жын му чин чир зу щён пин йүан ди жын му вон чў чў ди ни. Йи ху ха нан ей жын му ди мин зы бё фәтуә зэ Па лес ти на җў ди йи че жын ли. Ха нан ей-жын му щин фу чў чын хо ди җя хў да Ва ал дэ ю җин ди, ги щи нэ ди нү хў да Астар та ли.

Ха­раМ­– Җы гә хуа на яхў ти йү ян фәди сы «хе рем», на араб йү ян фә сы «ха рам». Җы гә хуа ю җигә йи сы ни. Би лүн, җо чў Хў да ди фа лү жын му бу нын ган гә ён ди сы чин (би лүн, чы җў жу). Җы гә хуа хан нын бё фә Хў да йи на вар юди фу гуй. Җы зу сы ги Хў да фын ги ди ба вэди дун щи, сын лин хуэй җә сы жын; Хў да чын ха җы гә дун щи ди йи на вар ди Җон гуй ди ли. Ба җы гә дун щи бэ вон Хў да ди сы хур сы йүн ди ни хуэй җә-сы ба та ё щё ме дё ни. Дан сы ба бу лүн на гә дун щи, сын лин хуэй җә сы жын җё чын «ха рам», җы гә бё фәдисы ба та да жын му ди шә хуэй ли ту ли кэ, ба та ги Хў да ди шу ни җё дэ ги. Ба җы му җя ди жын, сын лин хуэй җә сы дун щи щё ме дё ди ни. Йин ви нэ гә ба та му суан ди сы ги Хў да җү ги ди.

ХЕ­ру­ВиМ­(яхў­ти­хуа)­– Җы сы фу сы Хў да ди Тян щян му. Ба та му хуа ди зу щён ю бон зы ди, та му ди лян мян лян жын ди йи ён.

ХЕТТЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы Ха наан эр зы ди Хет ди ху бый. (Ха наан сы Хам ди эр зы, Нух ди сун зы (кан Да тур 10:15). Зэ за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 1200 нян шон хеттей жын му юли хын да ди гуй җя ли, та ди җин чын зэ щян зэ ди Тур ция ди-

Хуа дян

469

мян шон ни. Җы гә гўй җя ди бян җе до Ха наан ди мян шон ди ни, йин ви нэ гә зэ гуй җун Ки та бу шон зы фә ди ни, хеттей жын му зэ Ха наан зо чян җў ли, йи ху ба җы гә ди фон исраил жын му җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).

ХӘ­ТуН­ЩЁН­ЗЫ­– Җы сы на җин езы бо чў ди му ту щён зы. Зэ та ли ту цун ди сы лён пян шы ту, зэ шы ту шон ще ди Шы гә Да тян мин.

ХиВВЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин-жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди фон җан шон ли. Та му зэ гуй җя ди җун щин йи лэр җў ли (кан ХА НААН, ХА НАНЕЙ-ЖЫН МУ).

Хо­риВ­– Җы сы гуй җун сан, ба та хан җё ди сы Синай. Зэ җы гә сан шон Хў да ги Му са шын жын ба Гә җя ди Фа лү ги-ги ли. Та зэ Еги пет Синай ди бан хэ дони ни.

ХоррЕЙ­ЖЫН­Му­– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди фон җан шон ли.

ХЎ­Да­Ди­ШЫН­ЛиН­– Рохал хў дўс (араб йү ян) зу сы Хў да йи на вар юди Ли лён. Җи сы Хў да зэ җы гә дун-яшон ган сы-кэ ли, зэ Гуй җун Ки та бу ли ту фәди сы Та ди Шын Лин ган ли җы гә йин щён ли.

ХЎ­Да­Ди­ГуЙ­ҖуН­ҖоН­ФоН­– (кан ГУЙ ҖУН ҖОН ФОН).

ЧуЙ­Ла­ба­Ди­ҖЕ­Чи­– Ба җы гә җе чи чи йүә ди ту йи тян гуә ди ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон-җер сы за му ди җю йүә хуэй җә сы ба йүә). Җы йи тян исраил-жын му бу нын зў сы са хуә. Ба чуй ла ба ди шын чи тин җян, та му ё шудо йи дар ни ги Хў да на лэ гўр ба ни ни (кан Ле вит 23:23-25; Фур 29:1-6).

ШаН­бЭ­– Шаб бат (яхў ти йү ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «нан-вын, хуан ха». Җо чў Хў да ги ха ди фа лү җы сы йи гә гуй җун йи тян. Шы гә Да тян мин ли ту ди ди сы гә тян мин. Шан бэ җы йи тян йи че исраил жын бу нын зў сы са хуә (да җў ма ху шон до шан бэ ху шон).

470

Хуа дян

Җы йи тян исраил жын му ё шудо йи дар ни куа җён Анла хў Тор ля ни, ги Хў да ган гун сы ни. Ахун му на лэ лён гә шо ди гўр ба ни ди ни, зэ гуй җун вәр шон ба цун зў ха ди щин щүан мә мә гә ха ди ни.

ЩЕ­– Зэ Гуй җун Ки та бу ли ту ще ю да йи сы ни. Ще гуон сы Хў да ди, ба та суан ди сы җю мин ди дун щи. Йин ви нэ гә дан сы ба бу лүн сый да сы, та ди ще тон до ди мян шон, нэ хур ди мян чын ха бу ган җин ди ли. Ви ба жын му хуэй җә сы шо гўр ба-ни ди җуә зы зў ган җин, җү гўр ба ни ди сы хур е сы йүн ще ли.

ШЕ­КЕЛЬ­ЙиН­ЧЯН­– Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн-ди йин чян ди фын лён. Йи гә ше кель йин чян ли ту бон җер ю 11 грамм ни.

Шо­Ди­ГЎр­ба­Ни­– Җы сы ба йир гўр ба ни, йин цы сы ба җү гўр ба ни ди сын лин зэ ли ди йи ху, ба та ди йи че куэ зы зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дёди ни. Зэ дан лин ди гўр ба ни шон ба сын лин ди юди куэ зы шо дёди ни, ба юди чы дёди ни. Ба шо ди гўр ба ни жын му ги гә җя мә шын ха ди, та ду сы Хў да ди. Җы гә гўр ба ни зы фә ди сы җү гўр ба ни ди жын шы щин-шы йи щин фу Анла хў Тор ля ди ни.

Шо­ГЎр­ба­Ни­Ди­ҖуӘ­ЗЫ­– Җы гә, зу щён да щён зы ди, на тун езы бо чў ди җуә зы зэ гуй җун Хў да ди җон фон ди йүан-зы ни зан ди ни. Зэ та го ту ба на лэ ди сын лин дэ лён шы ди гўр ба ни шо ди ни. Җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни: җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.

Шо­ЩЁН­Ди­ҖуӘ­ЗЫ­– Җы гә на җин езы бо чў ди бу да ди җуә зы зэ гуй җун Хў да ди җон фон ди Гуй җун вәр шон зы-ди ни. Та зэ чуон лян зы ди чян мян ни ни, ба хә тун щён зы гуан чў ди ни. Зу лян шо гўр ба ни ди җуә зы йи ён, җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни: җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён. Яхў ти ди да ахун мый йи гә ган зо дэ ху шон зэ та го ту ба ги Хў да на лэ ди шо щён ди гўр ба ни шо ди ни. Ви ба шо щён ди җуә зы зў ган җин, мый йин ян ба та ди гә лян җү ха гўр ба ни ди ще мә ди ни.

Хуа дян

471

Шо­Ди­ЩЁН­– Зэ зы җи ди сын хуә шон исраил жын му сы-йүн ли за ён гуй җун ди цуан дун щи ли. Җы гуон бусы зэ тян-тян ди йүн ту шон, хан сы ви зун хў Хў да. Шо ди щён ли ту ю оних, стакт, цуан хал ван дэ ла дан ни. Ба та му зў чын йи ён ди хуә дё ди ни, җу чын мян мян зы ди ни. Исраил ди ахун му мый йи гә ган зо дэ ху шон зэ ба йир шо щён ди җуә зы шон (кан ШО ЩЁН ДИ ҖУӘ ЗЫ) зэ гуй җун Хў да ди җон фон ни, йи ху зэ Иер усалим сы ни (кан Исх 30:7-9) ба на лэ ди щён шо ли. Шо щён ди куй чын ю фә хә ди дэ кан шу ди җин ни.

Шу­ЩиН­– Ху хуэй, жын гә җя ди гў на хар зэ му сы вон щён гэ бян гә җя ди ган бан, вон чян шә лү ди зэ бу ган гў на хар ли.

ШЫ­ГӘ­Да­ТЯН­МиН­– Лён пян шы ту шон ще ха ди Хў да ди шы гә да фын фу (кан Җе фон 21:1-17; Фа лү ди чун фә 5:1-21).

ШЫН­ЖЫН­(на­би­– араб йү ян) – Җы гә хуа зы фә ди сы ба Хў да ди хуа тин ли йи ху ба җы гә хуа ги жын му нын фә ди сун щин жын. Шын жын җё жын му па щён Хў да ни, ба Та ди фын фу ган ни зэ му сы бу җё ган гў на хар. Шын жын ба йү ди сы чин нын җы до.

ШЫ­Ту­ҖЎ­ЗЫ­– Җы сы йи гә да шы ту, Ха наан ди фон шон җў ди вэ до жын му бэ вон та ли. Та зэ шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, зу щён җў зы йи ён, ли ли зы зан ди ни. Җы ще шы ту жын шы җя хў да Ва ал дэ нү хў да Астар та ди ни.

ШЫ­Чир­– Җы сы җо чў Му са ди фа лү ги Хў да ян дин фын-ги ди дун щи лян чян ди шы лэ зы, йидян дяр щён зэ ка ти.

ЯГЎ­бЭ­– Шын жын, Ис хар шын жын ди эр зы, Ибра щи мэ шын жын ди сун зы. Та ю шы эр гә эр зы ни, йи ху та му чын ха яхў ти жын му ди шы эр гә зў ди зў щян ли. Зэ Гуй җун Ки та-бу ли ту ба җы шы эр гә зў җё ди сы исраил жын му, йин цы сы Ягў бэ ди дан лин мин зы сы Исраил.

ЯХЎ­Ти­– Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы ли ту ди йи гә, яхў ти зў ди дэ йи че яхў ти жын ди зў щян. Ин җил Ки та бу шон ба исраил жын му хан җё ди яхў ти жын му. Да Яхў ти зў шон

Хуа дян

йи ху йи че исраил дэ яхў ти ди хуон шон зэ му сы җын му ди Җю мин җя Эр са Мә сих чў ли шы ли.

ЯХЎ­Ти­Ди­ФоН­– Яхў ти жын му ди гуй җя, та зэ Па лес ти на ди фон ди нан бон гә ни; яхў ти жын му ди зў гуй. Та ди дин да ди чын пу сы Иер усалим.

ЯХЎ­Ти­ЖЫН­Му­– Яхў ти шын жын ди йи че ху бый, есы йи че исраил жын ди дан лин мин зы.

ЯХЎ­Ти­ЙҮ­ЯН­– Исраил жын му вон Ва ви лон гуй җя (җы сы зэ за му шы дэ зо чян ди 586 нян шон) бан ди щян тян, та му сы йүн җы гә йү ян ли. Исраил жын му да Ва ви лон хуэй лэ ди йи ху, дуә йибан зы жын на ара мей йү ян фә туә хуа ли. Гуй җун Ки та бу ди хын дуә ди бу фын на яхў ти йү ян ще ха ди.