Αποτελέσματα ‘Ερευνας Brain Drain

Κώστας Ζούλιας, Director, ICAP Human Capital Consultingkzoulias@icap.gr

Tαυτότητα Έρευνας

• Πρωτοβουλία της ICAP People Solutions, από το 2015 για το Ηuman Capital Summit.• Απευθύνεται σε Έλληνες με διεθνή εργασιακή εμπειρία (ως κάτοικοι εξωτερικού).• Διενεργήθηκε ηλεκτρονικά (Survey Gismo) από 16 Απριλίου έως 30 Μαϊου 2018

με σύγχρονα εργαλεία που διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα των αποκρίσεων.

Στο 4ο έτος εκπόνησής της, έλαβαν μέρος 1.068 συμμετέχοντες από 61 Χώρες.

Tα αποτελέσματα δημοσιεύονται από το Γραφείο Τύπου του Ομίλου ΙCAPστην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.

Χώρες εργασίας όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

1%

1%

1%

4%

6%

8%

4%

4%

9%

13%

21%

28%

All Others

Africa

Asia

Australia & New Zealand

United States & Canada

Gulf Countries

Germany

Belgium

Netherlands

Greece

United Kingdom

Rest Europe

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Europe

Φύλο όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

64%

36%

Άνδρας Γυναίκα

Ηλικία όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

6%

19%

19%

25%

31%

18-25

26-30

36-40

31-35

41 και πάνω

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Οικογενειακή κατάσταση όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

50%

16%

29%

5%

Ανύπανδρος/η Παντρεμένος/η Παντρεμένος/η με παιδί(ά) Άλλο

Επίπεδο σπουδών όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

8%

11%20%

53%

8%

Χωρίς πτυχίο Πτυχίο ΤΕΙ Πτυχίο ΑΕΙ Μεταπτυχιακό Διδακτορικό

Πεδίο Σπουδών όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

1%

2%

2%

5%

7%

8%

9%

12%

19%

35%

Τεχνικά επαγγέλματα

Καλές Τέχνες

Τουρισμός

Ιατρική & επαγγέλματα υγείας

Νομικές & Πολιτικές Επιστήμες

Άλλα STEM

Φιλολογία, Ιστορία Γλώσσες

Πληροφορική

Μηχανική

Οικονομικά, Διοίκηση, Marketing

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Χώρα απόκτησης Πτυχίου / Μεταπτυχιακού / Διδακτορικού

2%

3%

7%

8%

80%

US & Canada

Italy

United Kingdom

Rest Europe

Greece

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2%

8%

10%

11%

27%

42%

All Others

US & Canada

Netherlands

Rest Europe

Greece

United Kingdom

0% 20% 40% 60% 80% 100%

8%

11%

21%

25%

35%

France

US & Canada

Rest Europe

Greece

United Kingdom

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Πτυχίο

Μεταπτυχιακό

Διδακτορικό

Έλαβαν μέρος στην περσινή έρευνα; / Επέστρεψαν στην Ελλάδα;

25%

75%

Ναι Όχι

13%

87%

Ναι Όχι

ΕπέστρεψανΈλαβαν μέρος

Κυριότεροι λόγοι επιστροφής στην Ελλάδα(αφορά αυτούς που επέστρεψαν)

10%

11%

19%

24%

36%

Η αξιοποίηση της οικογενειακής περιουσίας

Η ύπαρξη φιλικού περιβάλλοντος για ανάπτυξη καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στις επιχειρήσεις

Η απόκτηση παιδιών και η φοίτησή τους σε ελληνικά σχολεία

Η φροντίδα των ηλικιωμένων γονέων

Άλλο (παρακαλώ προσδιορίστε)

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Κυριότεροι λόγοι για τους οποίους θα επέστρεφαν στην Ελλάδα(αφορά όσους δεν έχουν επιστρέψει) / (δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

12%

16%

18%

19%

19%

21%

34%

38%

50%

Ανεπτυγμένη εταιρική κουλτούρα καινοτομίας & επιχ/τας

Διαμόρφωση περιβάλλοντος για την ανάπτυξη επιχ/τας

Δε θα επέστρεφα

Οικογενειακοί λόγοι (απόσταση, αλλαγή οικ.κατάστασης κ.α.)

Καλύτερες προοπτικές εξέλιξης

Αναγνώριση της εργασιακής εμπειρίας του εξωτερικού

Η βελτίωση της οικονομίας

Το κλίμα και ο τρόπος ζωής

Αντίστοιχο/καλύτερο πακέτο αποδοχών (βάσει κόστους ζωής)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Πότε μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

6% 6%

88%

Πριν από 6 μήνες Πριν από ένα χρόνο Περισσότερο από ένα χρόνο

Λόγοι μετακίνησης στο εξωτερικό

6%

7%

9%

19%

59%

Άλλο

Για να σπουδάσω στο πρώτο πτυχίο μου

Για να εργαστώ, χωρίς να έχω εργαστεί στην Ελλάδα

Για να σπουδάσω στο μεταπτυχιακό μου

Για να εργαστώ, έχοντας ήδη εργαστεί στην Ελλάδα

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Κυριότεροι λόγοι για τους οποίους επέλεξαν να εργαστούν στο

Εξωτερικό (δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

11%

12%

16%

16%

20%

25%

27%

29%

36%

44%

Η αναγνώριση των προσόντων μου στη χώρα του εξωτερικού

Απόκτηση εργασιακής εμπειρίας και εμπειριών ζωής στο εξωτερικό

Νοοτροπία στη χώρα του εξωτερικού μού ταιριάζει καλύτερα

Ανεργία στην Ελλάδα

Αδυναμία εύρεσης εργασίας στον τομέα / κλάδο σπουδών μου στην Ελλάδα

Υψηλότερες αποδοχές στη χώρα του εξωτερικού

Καλύτερες εργασιακές συνθήκες στη χώρα του εξωτερικού

Προοπτικές εξέλιξης στη χώρα του εξωτερικού

Η οικονομική κρίση και αβεβαιότητα στην Ελλάδα

Ελλειψη αξιοκρατίας- Διαφθορά στην Ελλάδα

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Κυριότεροι λόγοι για τους οποίους επέλεξαν να μεταβούν στησυγκεκριμένη Χώρα εργασίας (δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

10%

11%

12%

13%

14%

17%

19%

23%

24%

29%

31%

38%

Οικογενειακοί δεσμοί με τη χώρα

Απόσταση από την Ελλάδα

Άλλος λόγος

Μικρότερα ποσοστά ανεργίας σε σχέση με άλλες χώρες

Καλύτερο κλίμα και τρόπος ζωής σε σχέση με άλλες χώρες

Σταθερό φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα

Αξιοποίηση και ανάπτυξη αποκτηθέντων προσόντων

Καλύτερη κατάσταση της οικονομίας σε σχέση με άλλες χώρες

Επειδή σπούδασα σε αυτή τη χώρα

Μεγαλύτερες αποδοχές σε σχέση με άλλες χώρες

Καλύτερες εργασιακές συνθήκες σε σχέση με άλλες χώρες

Καλύτερες προοπτικές εξέλιξης σε σχέση με άλλες χώρες

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Χρονικό ορίζοντα που έθεσαν ως παραμονή στο Εξωτερικό ότανέφυγαν από την Ελλάδα

3%

8%

11%

20%

26%

32%

Παραμονή 6 μηνών

Παραμονή 1 έτους

Παραμονή για πάνω από 10 έτη

Χωρίς Επιστροφή

Παραμονή 5-10 ετών

Παραμονή 2-4 ετών

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Χρόνια που εργάζονται / εργάστηκαν στο εξωτερικό

17%

26%

32%

15%

10%

Έως και 1 χρόνο

Από 1 έως και 3 χρόνια

Από 3 έως και 6 χρονια

Από 6 έως και 9 χρόνια

10 χρόνια και πάνω

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Κλάδος εταιρείας στην οποία εργάζονται / εργάσθηκαν

2%3%3%3%3%

4%4%4%

5%6%6%

7%8%8%

9%11%

14%

Ναυτιλιακός Media & Διαφήμιση

Λιανικό Εμπόριο Μεταφορές & Logistics

Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Τηλεπικοινωνίες

Δημόσιος Τομέας Καταναλωτικά Προϊόντα

Βιομηχανία Επιστήμη & Έρευνα

Υπηρεσίες Τουριστικός & Αερ. Μεταφορές

Υπηρεσίες Υγείας & Φαρμακευτ.Εκπαίδευση, Πολιτισμός,Τέχνες

Τραπεζικός, Οικ/κός και Ασφ/ικός Κατασκευαστικός & Ενέργεια

ΙΤ

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16%

Εξειδίκευση

1%1%1%1%

2%3%

4%4%

5%5%

6%6%

7%7%7%

12%13%

15%

Δικηγορία

Προμήθειες

Εξειδικευμένο προσωπικό

Δημόσιες σχέσεις

Logistics

Παραγωγή

Ερευνητής

Ιατρική

Έρευνα και Ανάπτυξη

Πωλήσεις

Σύμβουλος

Marketing

Κατασκευές

Ανθρώπινο Δυναμικό

Υποστηρικτικές υπηρεσίες

Πληροφορική

Οικονομικές υπηρεσίες

Άλλο

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16%

Επίπεδο Θέσης Εργασίας

3%

4%

7%

10%

10%

23%

43%

Επιχειρηματίας

Πρακτική Άσκηση

Νεοεισερχόμενος/η

Διευθυντής/ρια

Ανώτατο Στέλεχος

Προϊστάμενος/η

Υπάλληλος

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα (αφορά όσους εργάζονται /εργάσθηκαν ως επιχειρηματίες στο εξωτερικό)

46%

36%

18%

Μέχρι 100.000 € Από 101.000 - 200.000 € Πάνω από 200.000 €

Απασχόλησαν Έλληνες στις επιχειρήσεις τους; (αφορά όσους εργάζονται / εργάσθηκαν ως επιχειρηματίες στο εξωτερικό)

21%

79%

Ναι Όχι

Ενδεικτικός μικτός ετήσιος Μισθός όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό

18%

33%

18%

17%

13%

Μέχρι 20.000 ευρώ

21.000 – 40.000 ευρώ

41.000 – 60.000 ευρώ

61.000 – 100.000 ευρώ

100.000 και πάνω

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Άλλες Παροχές (πλέον των αποδοχών)(δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

10%

12%

13%

15%

16%

17%

20%

36%

37%

41%

63%

75%

Κάλυψη εξόδων βρεφονηπιακού σταθμού

Κατοικία

Άλλες

Συνδρομές σε επαγγελματικά περιοδικά

Ταξίδια στην Ελλάδα

Αυτοκίνητο

Κουπόνια

Συμμετοχή σε συνέδρια

Έξοδα μετακίνησης

Κινητό

Συνταξιοδοτικό πρόγραμμα

Ιατροφαρμακευτική ασφάλιση

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Λαμβάνουν / έλαβαν δράσεις στήριξης για την ανάκτηση της

ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας;

36%

64%

Ναι Όχι

Κυριότερες δράσεις στήριξης της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας(για όσους απάντησαν Ναι, στην προηγούμενη ερώτηση)

(δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

5%

14%

19%

19%

20%

33%

34%

48%

63%

65%

Άλλο

Παροχή Πληροφόρ. τάσεων στο Εξωτερικό ως βάση ανάπτυξης ευκαιριών

Προώθηση καινοτόμων ελληνικών προϊόντων

Μεταφορά καινοτόμων πρακτικών σε Έλληνες συναδέλφους

Προβολή των καινοτομων ελληνικών success stories

Μεταφορά της γνώμης των ημεδαπών για την Ελλάδα

Μεταφορά τεχνογνωσίας (υγιές Εργατικό & Επιχ/τικό περιβάλλον)

Συμμετοχή σε εκδηλώσεις με αντικείμενο την Ελλάδα

Σύσταση της Ελλάδας ως βασικό προορισμό διακοπών σε ημεδαπούς

Αγορά ελληνικών προϊόντων

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Χρονικό διάστημα το οποίο βλέπουν πιθανό να επιστρέψουν στην

Ελλάδα (για όσους δεν έχουν επιστρέψει)

7%

11%

46%

36%

12 μήνες

24 μήνες

36 μήνες και άνω

Ποτέ

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Ελάχιστος μεικτός ετήσιος μισθός με τον οποίο θα επέστρεφαν στην Ελλάδα

8%

21%

21%

13%

37%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

10.000 - 19.999 ευρώ

20.000 - 29.999 ευρώ

30.000 - 39.999 ευρώ

40.000 - 49.999 ευρώ

50.000 ευρώ και πάνω

Πως βλέπουν τους μετανάστες που έχουν έλθει στη Ελλάδα(για όσους δεν έχουν επιστρέψει)

36%

25%

15%

24%

Ως κάτι που μπορεί να μας ωφελήσει ως χώρα Ως αναγκαίο κακό Aδιάφορο Δεν ξέρω/ δεν απαντώ

Τι τους συνδέει πολιτιστικά με την Ελλάδα(για όσους δεν έχουν επιστρέψει) / (δυνατότητα επιλογής > 1 απαντήσεις)

10%

13%

16%

27%

32%

34%

41%

58%

Άλλο

Τίποτε

Πολιτική

Αθλητισμός

Λογοτεχνία, ποίηση

Θέατρο, κινηματογράφος

Εκκλησία, παραδόσεις & έθιμα

Μουσική

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Συμπεράσματα

• Στη φετινή έρευνα το δείγμα είναι ευρύτερο και ωριμότερο σε ηλικία και επίπεδο εργασίας– 41% με απολαβές >€60k

– 20% Διευθυντές και Ανώτερα Στελέχη.

• Μορφωτικό επίπεδο πολύ υψηλό, αλλά περισσότεροι με ελληνικά πτυχία.

• Η «Έλλειψη αξιοκρατίας» παραμένει o No 1 λόγος φυγής.

• Μειώθηκε το «ΠΟΤΕ ΠΙΣΩ» αλλά αυξήθηκαν οι μισθολογικές απαιτήσεις, καθώς αντιπροσωπεύονται περισσότερα Ανώτερα και Ανώτατα στελέχη.

• Προϋποθέσεις επιστροφής: Οι Αποδοχές και η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης.

– Όμως για αυτούς που πραγματικά επέστρεψαν, πρώτος λόγος είναι οι Γονείς.

• Η Μουσική αναδεικνύεται ως ο πρώτος πολιτιστικός παράγοντας σύνδεσης.

Αποτελέσματα ‘Ερευνας Brain Drain

Κώστας Ζούλιας, Director, ICAP Human Capital Consultingkzoulias@icap.gr