Euskal astea 2011
-
Upload
colegio-nuestra-senora-de-las-mercedes -
Category
Documents
-
view
665 -
download
4
Transcript of Euskal astea 2011
![Page 1: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/1.jpg)
PERÚ
GUATEMALAEUSKAL HERRIA
BOLIVIA
![Page 2: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/7.jpg)
EZ DIO AXOLA
Ez dio axola neska ala mutila zaren, beltza ala zuria zaren,nire hezkuntza ondo ulertzen duzu eta nik zurea.
Ez dio axola nondik zatozen, edo non jaioa zaren.
Ez dio axola zuregurasoak lehendik hemen bizi izan ziren.
Ez dio axola guk biok sinesmen ezberdinak ditugun.
Hortik ez dio ezerk axola.
Ez baitugu ezberdintasunak diskriminazio bilakaraziko.
Ezberdintasunak aberasgarri zaizkigulako.
Gure patua elkarrekin bizitzea delako.
Eta elkar ulertuko dugu.Ekarri bosteko hori.Elkar ulertuko dugu.
![Page 8: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/8.jpg)
MUNDURA!
ZABALDU
![Page 9: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/10.jpg)
Bere geografía fisikoa gehienen bat menditsua da.Ozeano Barean hondartza leunak dauzka eta lautadak iparraldean .
![Page 11: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/11.jpg)
Bere jarrera ekologikoagatik bioaniztasun handia du.Eskualdeko turismo-gune erakargarrienetako bat da. Paisaia eta klima ugari dauzka eta, horrela flora eta fauna aberatsa ditu.
![Page 12: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/12.jpg)
Gutxi gorabehera Guatemala lurraldea, bi herenetan mendiz osatuta dago horietako askok jatorri bolkanikoa dute.
![Page 13: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/13.jpg)
Herrialdeko tontor rikgaraiena Tajumulco sumendiada(4,220 m).
![Page 14: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/14.jpg)
Laba ibaiak herrialdeko leku batzuetatik ikus daitezke. Guatemalako ibairik luzeena: Motagua da.
![Page 15: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/15.jpg)
Hiri handi gehienak hegoaldean kokatuta daude.Hiri nagusiaK: Guatemala , Quetzaltenango eta Escuintla dira. Izabal laku handia da Karibeko kostaldetik gertu dagoena.
![Page 16: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/17.jpg)
Ozeano Bareko kostaldeko guneetan izan ezik ,
Guatemala gehienbatmenditsua da, klima tropikal epelarekin.
![Page 18: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/18.jpg)
Guatemala iparraldeko hemisferio subtropikal eskualdean kokatuta dagoenherrialde bat da. Bere azaleramenditsua da 60%-an .
![Page 19: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/19.jpg)
Mendi sistemak bieskualdetan banatzenditu isurialdehídrografikoak:
• Ozeano barea
• Ozeano Atlantikoa
![Page 20: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/20.jpg)
Guatemalan Klima mota aska bereizten dira.
• Erdialdeko Mesetan nahiko epela da. Batezbesteko tenperatura 15º-koa da, urte osoan.
• Klima tropikala: Kostaldeetan
• Kosta atlantikoan hezetasun handia dago OzeanoBarearekin konparatuz gero.
![Page 21: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/23.jpg)
• Guatemalako hizkuntza ofiziala
gaztelania da.
• Beste hizkuntz asko ere badaude guztira
21 hizkuntza ditu.
• Ezagunena K’iche da.
![Page 24: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/24.jpg)
• Mama Nan Ama
• Papá Tat Aita
• Hija Mi’al Alaba
• Hijo Alk’wa’l Semea
• Abuela Ati’t Amama
• Abuelo Mam Aitite
• Comida Rakil Janaria
• Agua Ja’ Ura
• Dios Ajaw Jauna
![Page 25: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/25.jpg)
•Gehienean herri katolikoa
da, hala ere herrikoek
askatasuna dute beste
erlijioetan fedea izateko.
•Herri askotan aurki
ditzakegu
antzinako, ohitura
mayak herritaren
ohiturak.
![Page 26: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/26.jpg)
• Marinba perkusio-
instrumentu bat da.
Tamaina
desberdinetako
taula argal serie bat
dauka.
•Marinbatik
Guatemalako
soinurik
ezagunenak
ateratzen dira.
![Page 27: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/27.jpg)
Guatemalak 14
jantzi tipiko ditu.
![Page 28: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/28.jpg)
Guatemalako
artisautza
buztina, ehuna
eta kolorean
oinarritutakoa
dago.
![Page 29: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/29.jpg)
Plater
bakoitzean
zapore ugari
nabaritzen
dira.
![Page 30: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/31.jpg)
Herri guztiek bere zaindariaren
eguna ospatzen dute.
Horretarako dantzak eta
hainbat gizarte-ekitaldi
antolatzen dituzte.
![Page 32: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/32.jpg)
Parque Arqueológico Tikal. La Antigua Guatemala
![Page 33: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/34.jpg)
Hego Amerikako ipar-
mendebaldean
kokatuta dago.
Inguruan bi ozeano
daude:
• Ozeano Barea
mendebaldean.
• Ozeano Atlantikoa
iparraldean.
Colombia:
![Page 35: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/35.jpg)
Kolonbiako Soncocho
platera da ezagunena.
Osagaiak:
1. Perexila
2. Oiloa
3. Banana heldu
4. Yuka
5. Aguakatea
6. Gatza
![Page 36: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/36.jpg)
Gabriel García Márquez idazlea da.
Bere obrarik nagusienak dira :
-Cien años de soledad
-Crónica de una muerte anunciada
Pedro Botero
margolaria eta
eskultorea da.
![Page 37: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/37.jpg)
Bogota Colombiako hiribura :
• Oso handia da.
• Bertako klima euritsua da.
•Trafiko asko dago eta
horregatik nahiko kutsatuta
dago.
•San Luis Velaran
Bogotako patroia da.
![Page 38: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/39.jpg)
* Karibean garatutako musika
eta dantzan du jatorria
* Latino generoan oinarrituta
dago.
*Saltsa du izena.
![Page 40: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/41.jpg)
Kolonbia Hego Amerikako ipar-
mendebaldean dagoen
estatua da, bigarren
populatuena dena Brasil
ondoren eta laugarren
handiena Brasil, Argentina
eta Peruren ondoren.
Kostaldeak bi ozeanotan
ditu, Ozeano Barea
mendebaldean eta Ozeano
Atlantikoa (Karibe itsasoa)
iparraldean.
![Page 42: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/42.jpg)
Kolonbiako biztanleriaren bataz-bestekoa 42.954.279 da.
![Page 43: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/43.jpg)
Kolombiar klima oso erregularra da urtean zehar ,herrialdea
Kantzer Tropikoan dagoelako. Leku menditsuetan izan
ezik,non 1000metrotan 6ºC-tara jaisten dira.
![Page 44: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/44.jpg)
1200 arrainako espezie.Kolonbia bigarrena da tximeleta
aniztasunean:3000 familia eta 14 espezie eta
koleopteroko 250000aniztasuna.Lehenengoa
anfibioetan 30% dortokako espezieak eta 25%
kokodriloko espezieak, gainera 222 sugeko espezieak.
![Page 45: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/46.jpg)
Bogotá Kolonbiako
hiriburua eta hiririk
handiena da.
Cundinamarca
departamenduko
hiriburua da halaber.
Herrialdeko erdialdean
dago
kokatuta, Andeetako
ekialdean. Itsas-
mailatik 2.640 metrotan
dago kokatuta.
![Page 47: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/47.jpg)
Nerea merino
![Page 48: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/48.jpg)
KokapenaPeru Hego Amerikako mendebaldeko estatua da, Andeak eta Ozeano Barearen artean kokatua. Iparraldean Ekuadorrekin eta Kolonbiarekin egiten du muga, ekialdean Brasilekin eta mendebaldean Ozeano Barearekin.
![Page 49: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/49.jpg)
Biztanleria
Zenbatespena: 29.180.900.
Errolda: 28.220.764
Dentsitatea: 22 biztanle km2
![Page 50: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/50.jpg)
Klima
Kostalde zentralak eta herriaren hegoaldeak basamortuko klima subtropikal edo idor bat aurkezten du, batez besteko tenperatura 18 °c izanik eta prezipitazioak 150mm urte batean, Humboldten hotz itsasoaren ekintzagatik. Ordea, iparraldeko kostaldeak klima tropikala dauka, itsaso tropikalaren eraginez, 24 °c temperaturaren gainetik eta euria udan.
![Page 51: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/51.jpg)
FaunaFauna oso era askotako dago, intsekturik txikienetik jaguarra edota puma bezalako ugaztun handienetaraino. Dortokak, sugeak eta kaimanak bezalako narrastiak ere badaude, eta baina era eta lumaje guztietako txoriak ere.
![Page 52: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/52.jpg)
LandaretzaLandare espezien ugaritasuna hain handia da, ezinezkoa da denak kontatzea. 3.666 bat espezie omen daude.
Oihan amazonikoa lurreko basoen hamarrena da. Arnasten dugun airea Amazonian garbitzen da gehienbat.
![Page 53: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/53.jpg)
Peruko puntu geografikorik inportanteena.
XV. mendean harriz eraikitako llaqta bat da , Andeetako herrixka inka zahar bat. Llaqta hau Machu Picchu eta Huayna Picchu mendiak lotzen dituen harrizko muinoan kokatzen da.
![Page 54: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/54.jpg)
Mikel Gutiérrez,
Iker Pérez y
Pablo Diez.
![Page 55: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/55.jpg)
Peruko musika mendeetan
zehar lortutako fusioa da.
Peruar musikaren genero
asko agertzen dira: andetarra,
amazoniarra eta kreola.
Hauek Peruko kostalde,
Peruko mendilerro eta
Peruko Amazonian
sailkatu ahal dira.
![Page 56: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/56.jpg)
Perun futbola, boleibola, tenisa eta tiroa
da.
![Page 57: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/57.jpg)
Gaztelania hizkuntza ofizial eta nagusia da herrialde osoan.
Halaber, hitz egiten dira:
-Kitxua: Perun, Bolivian (Cochabamba, Chuquisaca, Potosi, La Paz eta Oruro departamenduetan nagusiki) eta Kolonbian (Putumayo eta Nariño departamenduetan).
-Aimara: Bolivian (La Paz eta Oruro), Perun (Puno, Tacna eta Moquegua eta Txilen (Tarapaca).
![Page 58: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/58.jpg)
Peruko sukaldaritza munduko
aberatsenetakoa da,
bertako platerrak
(491 gutxi gora behera)
tipikoak baitira mundu
osoan.
Txinako, Indiako eta
Frantziako sukaldaritza
berdintzen ditu jakitun
batzuek esaten dutenez.
![Page 59: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/59.jpg)
Perun, hezkuntza-sistemak oinarrizko hiru maila ditu: hasierako heziketa, lehen heziketa eta bigarren mailako heziketa. Heziketa nagusia unibertsitateetan egin ahal da, institutu nagusietan, teknologikoetan, pedagogikoetan...
Unibertsitateetara sartzeko
behar-beharrezko da onarpenaren
azterketa bat ematea, baina honen
zailtasuna unibertsitatearen
araberakoa da.
![Page 60: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/60.jpg)
Peruar sozietateak haren
garapen autonomoa izan
zuen mende askotan zehar.
Denbora primitiboetan hasia eta
espainieren heltzearekin
bukatzean.
![Page 61: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/61.jpg)
Poligamiak bi forma desberdin aurkezten ditu: poliandria eta poliginia.
Poliandrika: emakumearen elkartasuna da zenbait gizonekin.
Poliginia: elkartasun honek kausa ekonomiko bat du. emakumeak lan onuragarri eta gogorrak egiten ditu. horrelako zirkunstantzietan, emazte berri bakoitzak faktore bat esan nahi.
![Page 62: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/62.jpg)
Herrien haurrak adin goiztiarretik
lan egunkariei egiten
zituzten, haurrei txoriak heizatzen
erakusten zieten habailekin.
![Page 64: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/64.jpg)
•Bolivia Hego Amerika erdialdeko estatu itsasgabea da.
•Mugak: Brasilekin ipar eta ekialdean, Paraguai eta Argentinarekin hegoaldean, eta Peru eta Txilerekin mendebaldean
•Izena Simon Bolibar Ameriketako askatzailearen omenez.
•Hiriburu konstituzionala Sucre , gobernuaren egoitza La Paz.
•Hiri handiena eta ekonomia indartsuena duena Santa Cruz
![Page 65: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/65.jpg)
•Boliviak 1.098.581 Km2 azalera du eta 9 milioibiztanle baino gehiago
•%40a landa-guneanbizi da
•Populazioaren bizi-itxaropena 60 urtekoada
•Bertako etxebizitzen%70-ek ez dituztebermatuta oinarrizkobaldintzak
![Page 66: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/66.jpg)
•Klima tropikala da eta oihana da nagusi.
•Azaleraren zati handi bat Amazonasen dago
•Klima aldetik zoragarria; epela eta euritsua.
•Bere lautada tipikoa altiplanoa.
•Tenperatura orokorra 12º-koa.
![Page 67: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/67.jpg)
•Lama ugaridaude, edertoegokitzen dirahotzetan eta haragiaeta artilea ematendute
•Herri guztietakoplazetan ikus daitezkeanimalia saltarin, gris ugari hauek eta edozein baldintzetaraohitzen dira
![Page 68: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/68.jpg)
•Boliviakobaldintzak direlaeta, 2000 zuhaitzdesberdin bainogehiago daude
•Landareespezie askoaurki ditzakeguleku gehienetan.
![Page 69: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/69.jpg)
Miren
Endika
Iñigo
Edgar
![Page 70: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/70.jpg)
![Page 71: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/71.jpg)
-Quechua %28ak hitz egiten du.
-Aymara %18ak
-Guaraní %1ak
![Page 72: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/72.jpg)
![Page 73: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/73.jpg)
Era askotakoa da, Arabia eta Europatik eratorria:
![Page 74: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/74.jpg)
![Page 75: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/75.jpg)
Lehen ezkuntzan 1.600.000 gazte daude.Emakumeak ez dira eskolara ia joaten gizonak baino.3 motatako nibel daude:
-Haur hezkuntza.-Lehen hezkuntza.-bigarren hezkuntza-nagusien hezkuntza.
![Page 76: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/76.jpg)
![Page 77: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/77.jpg)
-Familiak migratu behar izaten dute lan eta baliabideen bila.
-Gazteak laster hasten dira lan egiten.
![Page 78: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/78.jpg)
![Page 79: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/79.jpg)
Festak:Urte Berria, ihauteriak, itsasoaren eguna, aste Santua, Corpus Christi, besteak beste.
Ezkontzak:Gizonak 20-25 urterekin ezkontzen dira eta emakumea 19-23 urteekin.Boliviano gutxik ordaindu dezakete ezkontza bat .
Erlijioa: • %78a katolikoa, erromatarra
eta apostolikoa da.• Gizartearen %19a protestantea.• 280 organizazio ez katoliko
daude: menonitak, luteranoak, adbentistak, bautistak, pentecostaleak, metodistak, mormoiak…
• Erlijio indigenak ere badaude.
![Page 80: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/80.jpg)
Instrumentuak:-Zona ozidentalean: Zampoña, Siku, Quena, Tarka, Pinkillo, Tambor, Charango.Zona orientalean: Guitarra, Pinguyo (taucaratxirula mota bat), Bombo, Violíneta Arpa.Dantzak:-Ilargi eta eguzki dantza.-Bake dantza.-Maskaratu dantzak.-Caporal dantzak.-Morenada dantzak.
![Page 81: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/81.jpg)
![Page 82: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/82.jpg)
![Page 83: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/83.jpg)
• Euskal Herria Europako herrialdea da. Pirinio mendien mendebaldean kokatua, Frantzia eta Espainiaren arteko muga egiten duen mendilerroan, eta Bizkaiko golkorantz zabaltzen dena.
![Page 84: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/84.jpg)
Biztanleri dentsitate handia du: 136,6 biztanle km2
bakoitzeko.
Dentsitate handienak Bizkaiko eta Gipuzkoako kostaldean daude eta bigarren mailan Arabako eta Nafarroako hiriburuetan.
Kostaldeko inguruan, Lapurdin turismoa, egoitzak eta merkataritza dira nagusi. Zuberoan eta Nafarroa Beherean, berriz, nekazaritza jarduerak.
![Page 85: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/85.jpg)
Euskal herrian mota askotako ekosistemak desberdintzen dira:
• Artadia
• Hareatza
• Hariztia
• Harkaiztia
•Ilarako basoa
![Page 86: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/86.jpg)
• Labarrak
• Larrea
• Padura
•Pinu saila
•Pagadia
![Page 87: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/87.jpg)
• Faunari dagokionez aberastasun handia dugula esan dezakegu:-Ornodunak: ez dugu beste munduko ondarerik, baina aberastasuna nolabait neurtzearren, bertako faunaren espezie-kopurua azter genezake: ur gezetako 26 arrain eta askoz ere itsas-arrain gehiago, 17 anfibio, 26 narrasti, 190 bat hegazti-espezie, eta 70 ugaztun-espezie inguru topa ditzakegu.
![Page 88: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/88.jpg)
-Ornogabeak: milaka espezie ditugu eta zenbait talde oraindik sakon aztertu ez diren arren, endemikoak diren espezie-mordoska deskribatu da jadanik.
![Page 89: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/89.jpg)
Euskal Herrian, itsasaldeko klima atlantikoaeta klima mediterranearra dira nagusiak.
Horren inguruan lau klima-eskualde bereizten dira:
• Atlantikoa
• Mediterranear-kontinentala
![Page 90: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/90.jpg)
• Atlantiko eta
mediterranearraren
arteko trantsiziokoa.
• Mendialdekoa.
![Page 91: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/91.jpg)
![Page 92: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/92.jpg)
![Page 93: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/93.jpg)
GURE HIZKUNTZA:
![Page 94: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/94.jpg)
Euskara batua Euskaltzaindiak proposatutako euskara eredu batua da, 1968ko urriaren 3tik 5era Euskaltzaindiak Arantzazuko Batzarrean (Oñatin) abiatu zen batasun aurrerabidetik sortua. Euskalkien arteko elkar-ulertze arazoak gainditzeko eta hainbat alorretan hizkuntza arautu baten beharrari erantzuteko sortu zen.
![Page 95: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/95.jpg)
XXl. MENDEA:
-Mendebaldeko euskalkia
edo bizkaiera
-Erdialdeko euskalkia edo
gipuzkera
-Nafar-lapurtar euskalkia
-Nafar euskalkia
-Zuberotar euskalkia
GALDUAK:
-Ekialdeko nafar
euskalkia
-Hegoaldeko goi nafarrera
-Arabako euskara
![Page 96: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/96.jpg)
![Page 97: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/97.jpg)
![Page 98: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/98.jpg)
![Page 99: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/99.jpg)
![Page 100: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/100.jpg)
![Page 101: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/101.jpg)
![Page 102: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/102.jpg)
![Page 103: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/103.jpg)
![Page 104: Euskal astea 2011](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022012322/55a0f3bb1a28abce4f8b45e0/html5/thumbnails/104.jpg)
Egileak: Iker Méndez, Paula Fraile,Jon Garai eta Sergio Hernández