Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 6th. June ., 2017 to 26th. June., 2017 delivery :14-10-2017 (sAt) Time :9AM-ll stock Stock : 306 19 & 5 kg available GAS NEWS Agency : SAS Booking :10th. May., 2017 to 10th. June, 2017 delivery :14-10-2017 (sAt) Time : 9AM ll stock last stOCK : 280/-rate:Rs. 749/- Hmasawnna Thar Vol - 33/12 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy changer (october) 14, 2017 inrinni(saturday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI VISION PLAY SCHOOL Rengkai, Churachandpur-795128 ADMISSION NOTICE Admission open for Preparatory, Nursery & KG for Academic Session 2018. Admission form can be obtained from the School office during office hours (9:30 am - 2:00pm) Sd/- Principal (12-17) Sekmai A/C MLA khuol- lienin a \hang ding ccPur: October 14, 2017, 10:30AM hin MAN- GAAL Rural huoihawt- nain Muolvaiphei Com- munity Hall, Muolvaiphei, CCPur-ah Sharing and Growing Together (Puna Hingminnaba amasung Chaokhatminaba) hun hmang ning a tih. Hi huna hin Heikham Dingo Singh, MLA, Sekmai AC khuol- lienin \hang a ta, Pu Lal- rohlun Hrangchal, Secy. Muolvaiphei V/A func- tional president in \hang a ta, Nupur Bora, Area Sales Manager, NE Circle le Ksh Somorendro, Presi- dent, Acoan Lup, Kanglei- pak hai Guest of Honours in \hang an tih. AE-FaWCen in fielna a siem ccPur: Churachandpur mipui ngaituonaa hawng le a hmasatak dingin, mi tukhawm taksa hriselna dinga insawizawina hmun, taksa thau taluo, taksa rikna sukkiem nuom, in la fit nuom/piengnal nuom hai tading lieu lieuin Aerobic Exercise-Fitness and Well- ness Centre (AE-FaWCen) chu Oct. 14, 2017 (Inrinni) dar 10:00 AM in LJ Memo- rial Hall, JJ Plaza, Rengkai Road, CCPur hmun ah Pu M. Gouzamang Guite, MDC, ADCC Chief Guest niin hawng a ta, Pu Michael Esh, International Director, For One Life Guest of Hon- our a thangin thuhrilna nei a ta, hi Centre hi Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life, Asia in \awng\ainaa inhlanna nei a tih. Hi huna hin a nuom taphawt thang thei ning a ta, Enrollment Free a thaw thei ni bawk a tih. Tulaia taksa hriselna leh inzawma Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product- Free in Gano Cof- fee peng an ta, an product inchaw hai tadi’n 30% Dis- count umin hamthatna dang dang dawng an tih. Chun, AE-FaWCen leh Herbal Life thangruolin Oct. 16, 2017 in Free Fat Detection um a ta, hi huna thang hai Lunch pek ni bawk an tih tiin Promotor, AE-FaWCen chun a hril. Centre tempo- rary address in HL Daka Memorial Hall, HSA Campus, Rengkai, CCPur hmang phawt le monthly fee a hmingin INR 600/- ning a ta, hieng hun haia thang ding hin mitin AE-FaWCen chun an fiel. Hi huna hin lam hmu nuomum tak el Obvious Crew, (Winner, Talent Show & Dance Competition 2017 Orgnd by Team CT Lian), Marin le Kaka, Instructors haia inthawk lam en le hla- sak ngaithlak ding um bawk a tih. SSPP GHQ in flag day ccPur: Siamsinpawlpi (SSPP) GHQ chun Oct. 14, 2017, 7AM hin SSPP Complex, Siloam Veng, Bungmual-ah SSPP Flag Day hmang an ta, Upa Kai- khanlian Guite, Member, Standing Committee in Flag keipharna nei a tih. Hi huna hin Siamsin Pho- to contest 2017 a lawmman latu hai kuoma lawmman semna um a tih. Protected Area in a puong imPhal: Indian Oil Corporation (IOC) Lim- ited, Malom Depot, Ma- lom, Imphal West District, Manipur huop sung chu Manipur State Sawrkarin “Protected Area” in a pu- ong. Hi le inzawma Order chu October 6, 2017 khan Special Secretary (Home), Government of Manipur chun inhriettirna an suo. Rawtna le dit dan peklut thei imPhal: Manipur Sawrkar chun Manipur Pig Breeding Policy siem a tum a. Hi Policy a chu chu, kha kha in\hangsatir nisienla tia rawtna, dit dan, ngaidan le thurawn pe nuomhai ta din- gin October 20, 2017 5 PM chen khin Director, Veteri- nary & A.H. Services, Govt. of Manipur, Sanjenthong or hi Department email : vety. [email protected] ah peklut thei a nih. Bukpi chen fe phawt dingin imPhal: Joint Secretary (Transport), Government of Manipur chun Bukpi le Pherzawl inkar lamlien siem \hat (black top) a ni hmapo chu Imphal-Pherzawl MST Bus Service chu Imphal- Bukpi chen inkarah fe phawt dinga siem \hat nisienla tiin Manipur Sawrkar kuomah October 9, 2017 khan ngen- na lekha a pek. October 15 ah total shut down imPhal: N. Oken, Chair- man, Kanglei Yawol Kanna Lup (KYKL), Laba Meitei, President, Kangleipak Communist party (KCP) le D. Yamrok, President, Na- tional Liberation Front of Twipra (NLFT) han Joint Statement an siema chun October 14, 2017 zanrila inthawk October 15, 2017 6 PM inkar sung khin Ma- nipur le Tripura State haiah total shut down an thaw ding thu an zieklang. Hi shut down hin medi- cal, water supply le sakhu- ona thil hai chu huomsa naw nih tiin an thusuokah an zieklang. October 15, 1949 a hieng State pahni haia thawluina hmanga India Sawrkarin ro a rel khum dodalnaa total shut down hi an thaw tum niin an hril. Tengnoupal District-ah mazu an huongintau tengnouPal: Tulai hin Tengnoupal District sungah mazu an huongin- tau hle niin a biel mihai chun an hril. Tengnoupal District a Leiba khaw- sunga tlangram loneituhai lem chu an bei a dawng hle. Hienganga mazu an huongintau zing chun tu kum hin chu bu sik ding kan nei thei naw ding niin an lang. Hi lei hin mazu thatna dingin State Sawrkarin hma mi lapui sienla kan nuom a nih tiin D.L. Moses, Member, Village Authority, Leiba chun chanchinbumihai an hmupui huna a hril. HRA member-a inzieklut thei ccPur: Hmar Return- ees’ Association (HRA) chun thaw ding an hau a, sin thawtu ding an indai naw leiin an pawl suklien an nuom a. Hi lei hin HRA member-a \hang nuom- hai ta dingin membership fee Rs. 50 pea inzieklut thei a nih tiin Ramsanlien Hmar, General Secretary, HRA (919862642134) le Laldawnlien, General Pres- ident, HRA (8732023968) hai chun inhriettirna an siem. NE state 3 -Manipur, Nagaland le Mizoram haiah kum 2022 chena dingin PAP inthlazal nawk imPhal/new delhi: Manipur, Mizoram le Na- galand haia ramdangmi lut ding han Protected Area Permit (PAP) an lak \ul hlak chu December 13, 2017 a inthawk December 31, 2022 (kum 5) sunga dinga inthlazal (relaxed) a ni thu Ministry of Home Affairs chun a hril a. Hi thua hin hieng state haia Chief Secretary hai khawm ministry chun inhriettirna a pek tah. Amiruokchu, ramdangmi hieng state haia hung lut hai chun an hung luta inthawk darkar 24 sun- gin State/District annawleh Foreigner Registration Of- ficer (FRO) kuomah an in registered ngei ding ti a nih. Afghanistan, China le Pakistan rama inthawk hieng state 3 haia hunglut ding hai ruok chun Min- istry of Home Affairs-ah phalna an lak hmasa phawt a \ul ding niin ministry thu- suok chun a hril. Myanmar a inthawka motor le kea hung lut, chamsawng lo ding hai chu inzieklut a \ul naw a, sienkhawm District FRO han state sunga an um sung \ha takin an enthlak zing ding a nih. Vuongna hmanga Myanmar a inthawk hieng state pathuma hung lut ding hai chun India Mission le Post a inthawk Visa an lak hmasa ding ti a nih. Foreigners (Protected Areas) Order, 1958 hnuoia hieng state pathum haia PAP zama um kum 5 sung hlip/inthlazal-a um hin dan le thupek kawngah harsatna an tlun pha ani chun sawrkar thlungpuiin inthlazal a nina hi sut nawk thei a tih. PAP hi January 1, 2014 a kha MHA in kum 2 sun- ga dinga a lo inthlazal/hlip ta a nih. Climate Change Dangna Dingin Mipuihai Inrawl A Pawimaw: CM imPhal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun tulai khawvêlin a buoipui em em, khawvel lum tiel tiel Climate Change hi a dangna ding le a laka inthawka lo invêng theina ding chun mipuihai inraw- la, \hangruola inhrilhrietna uor a pawimaw tiin a hril. Hi thu hi Legislatures le Ad- ministrative Secretaries hai ta dinga Climate Change Adaptation Orien- tation Programme, Hotel Classic, Imphal-a an neina hun a hril a ni a. Ei ecology, mihriem le thilsiemhai kar a \hat zing theina ding chun mi- hriemin maw ei phur niin a hril. Hi program hi Directorate of Environment, Government of Ma- nipur le Department of Science and Technology, Government of India le Swiss Agency for Development and Co-Operation (SADC) han an huoihawt a nih. Pungkhawmhai lai thu hrilin Chief Minister chun, India in kum 2022 chena sukpuitling dinga a tiem, climate change sukhnuoina ding le dangna ding kawnga nisa zung a inthawka kawlphemeivar (on-grid solar roof-top) MW 105 siem suok ding, tui dawn ding tam lem siemsuok theina ding le tui hnarhai siem\hata enkawl, ram awl le hnawnghai, natural resources hai humhal tihai po po a hlen puitling ding thu a hril. Climate Change le inzawm bawkin sawrkâr chun thlai chîng dan \halem organic farming uo- rin, agriculture ah khawm modern farming technique hmang a ni thei- na dinga scientific taka thlai chîng dânhai sukchangtlung a tum ding thu a hril bawk. CM-in a hril dan chun, climate change, sik le sa, khawmuol umdân a danglam hrât taluo ta leiin nisa a lum ta em em a, ruo khawm intan lovin a sur ta a, thla ruk sung zet chu tui let leiin mi tam takin hringna an chan pha a, in le lo tamtak chim- pilin, tuilo tamtak a suksiet bawk a, tlangramahai mimkei le pil intâwl a pung hrât tah em em niin a hril. Ram awl le hmun awlhai hum- halna ding le sukchangtlungna dinga NABARD hmalâkna chu inpakum a ti thu hrilin, climate change dona ding chun hieng ang program tamlem hi nei a pawimaw leiin a nêka tam- lem thaw pei a la ni ding thu a hril. Chuong kar laka chun state sawrkâr chun Lamphelpat area sukchangtlungna ding le sukchang- kângna dingin Detailed Project Re- port buotsai mek niin a hril bawk. Forest and Environment Min- ster Mr Th. Shyamkumar chun, climate change hi environment ta ding chauva \ium an tah nawh a, khawvel pumpui ta dinga \ium an tah tiin a hril. Climate Change im- pact a hrât taluo leiin state sawrkâr chun State Action Plan on Climate Change hnuoiah department le stakeholder hran hranhai fethlengin hma a lak zing tah niin a hril bawk. “Mipuihai thlawpna hnuoia department-in climate change dona dinga a hmalâkna project pakhat chu Climate Change Adaptation Project, Phayeng-a mi hi a nih” tiin a hril. Swiss Cooperation Office India, Embassy of Switzerland-a Head and Counsellor Ms Marylaure Cre- ttaz chun, climate change hi a nasa taluo ta a, khawvel hmun hran hran bâkah north-east India le Manipur anga tlângram chîte chauva khawm tlangramahai chen tui letin mimkei hai a pung tiel tiel bâkah khuo a lum ta em em el a nih, tiin a hril. >>sunzawmna Page 4-ah Henglep A/C BLOs meeting nei ccPur: October 13, 2017, 12:00Noon khan Henglep SDO Office, Bi- jang-ah 57-Henglep A/C constituency sunga Booth Level Officers (BLOs) han meeting an nei. Meeting huna hin Elec- toral Roll le inzawma Spe- cial Summary Revision (SSR), 2018 fe mek-ah hungtlung ding October 22, 2017 8:00PM a Special Campaign nei ding le inza- wma BLO level meeting hi nei a ni thu Chunglenmang Kipgen, MCS, SDO Heng- lep chun a hril a. Hi huna hin BLOs hai Form 6, Form 7, Form 8 le Form 8A hai fillup dan ding hai inhril- hrietna nei a ni thu a hril. Form 6 hi kum 18 tling vote nei thei ding hai hming thunlutna ding a ni a, Form 7 hi mi thi tasa hai hmung peihmangna ding form a ni a, Form 8 hi Electoral Roll a hming indiklo hai sukdik le belsa ngai hai belsana ding; Form 8A chu Con- stituency umna hmun in- sawnna ding a nih. 57-Henglep A/C a hin Polling station 2 –Henglep Block a Munpi le Kangvai Block-a Leinom hail eh tuhin Polling stations 58 a um a, voter 29,126 (pasal 14,331 le nuhmei 14,795) an um a, pasal nekin nuh- mei voter 464 in an tamlem. Minister Biswajit Sweden-a Conclave A |hang Ve imPhal: Commerce and Industries Minister Mr Thongam Biswajit Singh chun Make In India Con- clave, Stockholm, Sweden ah Union Minister of Com- merce & Industry, Govern- ment of India Mr Suresh Prabhu an hmupui a, Ma- nipur-a industry hai suk- changkâng dan ding thuhai an hriltlang. Stockholm Conclave, October 12-13 hi Depart- ment of Industrial Policy and Promotion, Govern- ment of India le Confed- eration of Indian Industry hai huoihawt a ni a. India rama industry hai sukhrata, thilsiem uora an changkâng lem theina ding thilhai hriltlang a nih. Zirtawpni khan Mr Biswajt chun Sheraton Hotel, Stockholm-a India le Sweden palaihai round table meeting a \hang a. Rambung pahnihai hin smart cities, digitisation, innovation le investment thilhai an hriltlang. Minister Biswajit hi In- dia Delegate laia pakhat a nih. Ni 2 aw meeting hi Swe- den PM Mr Stefan Lofven-in an rawi a. Indian palaihai chu Commerce & Industry Min- ister Suresh Prabhu rawiin, Maharashtra Chief Minister Devender Fadnavis, Mani- pur Commerce Minister Mr Biswajit Sing le, Sweden le Latvia rama India Ambassa- dor Ms Monika Kapil Mohta hai an nih. Biswajit chun Oct. 11 khan Manipur ah khawm Make in India hmalâkna hnuoia thil tamtak siem suok a ni theina dinga hma lapui dingin Sweden & Lat- via ambassador Ms Monika Kapil Mohta a holhlim pui. Minister hin Manipur ah khawm food process- ing, handloom/handicraft and textiles hai, abîkin eth- nic design hran hran hai international recognition an hmu theina dingin state delegate/team khat a \huoi ve sâwng nawk. The State team hai hin ANUGA-2017, Cologne, Germany ah khawm \han- gin bu le dawn chi (food and beverage) tieng Mani- pur ngîrhmun suklang ding le mi thaw dan \hahai en- tawn dingin an lo \hang ta bawk. (DIPR). In\hanglienna dingin mihriem hmasâwn a \ûl: Karam Shyam Khuga Battalion in Free Coaching an neipui mek ccPur: Khuga Dam-a um Khuga Battalion chun Leimakhong, Kangpokpi District-a Indian Army laknaa Physical le Medical test fethleng written test-a \hang ding hai Free Coach- ing an neipui mek. Coach- ing hi October 10, 2017 a inthawka \an a ni a, Octo- ber 26, 2017 chen khin nei an tih. Free coaching a hin Khuga Battalion chun tu- olsungmi pahni- Thang- muanlal le James Mang hai chu Science le General Knowledge inchuktirtu din- gin an ruot a, written test nei dan tlangpui Havildar Navdeep, Army Education Corps (AEC) in an chuktir. Free Coaching a hin mi 92 an \hang a, hi laia 12 hai chu inlan-a kai an ni a, 80 hai chu camp hmunah an rieklut a, Khuga Battalion in an fak le dawn le riekna hai a ngaituo pek a nih. Free Coaching camp a hin nikhatah class vawi- hni - 8 AM- 12:30 inkar le zantieng 3PM-5PM inkar nei hlak a nih. Army laknaa written test Oct. 29, 2017 khin Bhagat Stadium, Rangabar, Dimapur, Na- galand-ah nei ning a ta, hi taka hlawtling hai chu test hmasuon ta loin Indian Ar- my-ah an lut nghal ta ding a nih. imPhal: Manipur Chief minister Mr N. Biren Singh sawrkâr chun ram economy hmasâwnna dingin sin a thaw a. Mihriem le hmangruo hmasâwnna dingin sin a thaw a nih. Economy in\hangli- enna ding chun mihriemin hma an sawn a \ûl tiin Con- sumer Affairs, Food & Pub- lic Distribution and Revenue Minister Mr Karam Shyam chun a hril. Hi thu hi Pan India Handloom and Handi- craft Camps, Kangla Hall, Imphal-a an neina huna a hril a nih. Puongkhawngtuhai le kut themthiem artisan hai chu sawrkârin ham\hatna ding le hmasâwnna dinga scheme le program hran hran a siemhai hi puon khawngtu le kut themthiem artisan, handicraft thiem han in hriet a pawimaw thu a hril. Mani- pur Handlooms and Handi- crafts Development Corpo- ration Ltd hotuhai chu hi kawnga hin mipui hrilhriet dingin an hriettir. Minister Karam chun, Ministry of Textiles, Govt. of India hmalâkna tamtak khawmin puon khawngtu (weavers) hai le handicraft thiem hai a sukchangtlung ding theina ding a um leiin ham\hatnahai hmu tum din- gin an fui bawk. Nuhmeiin society \hat- na ding le hmasâwnna din- ga an thaw hlawk thei zie hrilin, insûng khawsaknaa khawm, sûngkuo \henkhat ah chu family income 80% chu nuhmei thaw suok niin a hril. Nuhmeihai chu cor- ruption donaa \hang ve dingin a fiel a, nuhmeiin an nuom chun khawtlâng >>sunzawmna Page 4-ah

Transcript of Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf ·...

Page 1: Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf · Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product-

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 6th. June ., 2017 to 26th. June., 2017delivery :14-10-2017 (sAt) Time :9AM-tillstockStock :30619 & 5 kg available

GAS NEWS Agency : SASBooking :10th. May., 2017 to 10th. June, 2017delivery :14-10-2017 (sAt) Time : 9AM till stock laststOCK : 280/-rate:Rs. 749/-

HmasawnnaTharVol-33/12 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

changer (october) 14, 2017 inrinni(saturday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

VISION PLAY SCHOOLRengkai, Churachandpur-795128

ADMISSION NOTICE

Admission open for Preparatory, Nursery & KG for Academic Session 2018. Admission form can be obtained from the School office during office hours (9:30 am - 2:00pm)

Sd/- Principal(12-17)

Sekmai A/C MLA khuol-lienin a \hang ding

ccPur: October 14, 2017, 10:30AM hin MAN-GAAL Rural huoihawt-nain Muolvaiphei Com-munity Hall, Muolvaiphei, CCPur-ah Sharing and Growing Together (Puna Hingminnaba amasung Chaokhatminaba) hun hmang ning a tih. Hi huna hin Heikham Dingo Singh, MLA, Sekmai AC khuol-lienin \hang a ta, Pu Lal-rohlun Hrangchal, Secy. Muolvaiphei V/A func-tional president in \hang a ta, Nupur Bora, Area Sales Manager, NE Circle le Ksh Somorendro, Presi-dent, Acoan Lup, Kanglei-pak hai Guest of Honours in \hang an tih.

AE-FaWCen in fielna a siemccPur: Churachandpur mipui ngaituonaa hawng le a hmasatak dingin, mi tukhawm taksa hriselna dinga insawizawina hmun, taksa thau taluo, taksa rikna sukkiem nuom, in la fit nuom/piengnal nuom hai tading lieu lieuin Aerobic Exercise-Fitness and Well-ness Centre (AE-FaWCen) chu Oct. 14, 2017 (Inrinni) dar 10:00 AM in LJ Memo-rial Hall, JJ Plaza, Rengkai Road, CCPur hmun ah Pu M. Gouzamang Guite, MDC, ADCC Chief Guest niin hawng a ta, Pu Michael Esh, International Director, For One Life Guest of Hon-our a thangin thuhrilna nei a ta, hi Centre hi Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life, Asia in \awng\ainaa inhlanna nei a tih. Hi huna hin a nuom taphawt thang thei ning a ta, Enrollment Free a thaw thei ni bawk a tih. Tulaia taksa hriselna leh inzawma Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product- Free in Gano Cof-fee peng an ta, an product inchaw hai tadi’n 30% Dis-count umin hamthatna dang dang dawng an tih. Chun, AE-FaWCen leh Herbal Life thangruolin Oct. 16, 2017 in Free Fat Detection

um a ta, hi huna thang hai Lunch pek ni bawk an tih tiin Promotor, AE-FaWCen chun a hril. Centre tempo-rary address in HL Daka Memorial Hall, HSA Campus, Rengkai, CCPur hmang phawt le monthly fee a hmingin INR 600/- ning a ta, hieng hun haia thang ding hin mitin AE-FaWCen chun an fiel. Hi huna hin lam hmu nuomum tak el Obvious Crew, (Winner, Talent Show & Dance Competition 2017 Orgnd by Team CT Lian), Marin le Kaka, Instructors haia inthawk lam en le hla-sak ngaithlak ding um bawk a tih.

SSPP GHQ in flag dayccPur: Siamsinpawlpi (SSPP) GHQ chun Oct. 14, 2017, 7AM hin SSPP Complex, Siloam Veng, Bungmual-ah SSPP Flag Day hmang an ta, Upa Kai-khanlian Guite, Member, Standing Committee in Flag keipharna nei a tih.Hi huna hin Siamsin Pho-to contest 2017 a lawmman latu hai kuoma lawmman semna um a tih.

Protected Area in a puongimPhal: Indian Oil Corporation (IOC) Lim-ited, Malom Depot, Ma-lom, Imphal West District, Manipur huop sung chu Manipur State Sawrkarin

“Protected Area” in a pu-ong. Hi le inzawma Order chu October 6, 2017 khan Special Secretary (Home), Government of Manipur chun inhriettirna an suo.

Rawtna le dit dan peklut theiimPhal: Manipur Sawrkar chun Manipur Pig Breeding Policy siem a tum a. Hi Policy a chu chu, kha kha in\hangsatir nisienla tia rawtna, dit dan, ngaidan le thurawn pe nuomhai ta din-

gin October 20, 2017 5 PM chen khin Director, Veteri-nary & A.H. Services, Govt. of Manipur, Sanjenthong or hi Department email : [email protected] ah peklut thei a nih.

Bukpi chen fe phawt dinginimPhal: Joint Secretary (Transport), Government of Manipur chun Bukpi le Pherzawl inkar lamlien siem \hat (black top) a ni hmapo chu Imphal-Pherzawl MST

Bus Service chu Imphal-Bukpi chen inkarah fe phawt dinga siem \hat nisienla tiin Manipur Sawrkar kuomah October 9, 2017 khan ngen-na lekha a pek.

October 15 ah total shut downimPhal: N. Oken, Chair-man, Kanglei Yawol Kanna Lup (KYKL), Laba Meitei, President, Kangleipak Communist party (KCP) le D. Yamrok, President, Na-tional Liberation Front of Twipra (NLFT) han Joint Statement an siema chun October 14, 2017 zanrila inthawk October 15, 2017 6 PM inkar sung khin Ma-nipur le Tripura State haiah

total shut down an thaw ding thu an zieklang. Hi shut down hin medi-cal, water supply le sakhu-ona thil hai chu huomsa naw nih tiin an thusuokah an zieklang. October 15, 1949 a hieng State pahni haia thawluina hmanga India Sawrkarin ro a rel khum dodalnaa total shut down hi an thaw tum niin an hril.

Tengnoupal District-ah mazu an huongintau

tengnouPal: Tulai hin Tengnoupal District sungah mazu an huongin-tau hle niin a biel mihai chun an hril. Tengnoupal District a Leiba khaw-sunga tlangram loneituhai lem chu an bei a dawng hle. Hienganga mazu an huongintau zing chun tu

kum hin chu bu sik ding kan nei thei naw ding niin an lang. Hi lei hin mazu thatna dingin State Sawrkarin hma mi lapui sienla kan nuom a nih tiin D.L. Moses, Member, Village Authority, Leiba chun chanchinbumihai an hmupui huna a hril.HRA member-a

inzieklut theiccPur: Hmar Return-ees’ Association (HRA) chun thaw ding an hau a, sin thawtu ding an indai naw leiin an pawl suklien an nuom a. Hi lei hin HRA member-a \hang nuom-hai ta dingin membership fee Rs. 50 pea inzieklut thei a nih tiin Ramsanlien Hmar, General Secretary, HRA (919862642134) le Laldawnlien, General Pres-ident, HRA (8732023968) hai chun inhriettirna an siem.

NE state 3 -Manipur, Nagaland le Mizoram haiah kum 2022 chena dingin PAP inthlazal nawk

imPhal/new delhi: Manipur, Mizoram le Na-galand haia ramdangmi lut ding han Protected Area Permit (PAP) an lak \ul hlak chu December 13, 2017 a inthawk December 31, 2022 (kum 5) sunga dinga inthlazal (relaxed) a ni thu Ministry of Home Affairs chun a hril a. Hi thua hin hieng state haia Chief Secretary hai khawm ministry chun inhriettirna a pek tah. Amiruokchu, ramdangmi hieng state haia hung lut hai chun an hung luta inthawk darkar 24 sun-gin State/District annawleh Foreigner Registration Of-ficer (FRO) kuomah an in registered ngei ding ti a nih. Afghanistan, China le Pakistan rama inthawk hieng state 3 haia hunglut ding hai ruok chun Min-istry of Home Affairs-ah phalna an lak hmasa phawt a \ul ding niin ministry thu-suok chun a hril. Myanmar a inthawka

motor le kea hung lut, chamsawng lo ding hai chu inzieklut a \ul naw a, sienkhawm District FRO han state sunga an um sung \ha takin an enthlak zing ding a nih. Vuongna hmanga Myanmar a inthawk hieng state pathuma hung lut ding hai chun India Mission le Post a inthawk Visa an lak hmasa ding ti a nih.

Foreigners (Protected Areas) Order, 1958 hnuoia hieng state pathum haia PAP zama um kum 5 sung hlip/inthlazal-a um hin dan le thupek kawngah harsatna an tlun pha ani chun sawrkar thlungpuiin inthlazal a nina hi sut nawk thei a tih. PAP hi January 1, 2014 a kha MHA in kum 2 sun-ga dinga a lo inthlazal/hlip ta a nih.

climate change Dangna Dingin Mipuihai Inrawl A Pawimaw: cMimPhal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun tulai khawvêlin a buoipui em em, khawvel lum tiel tiel Climate Change hi a dangna ding le a laka inthawka lo invêng theina ding chun mipuihai inraw-la, \hangruola inhrilhrietna uor a pawimaw tiin a hril. Hi thu hi Legislatures le Ad-ministrative Secretaries hai ta dinga Climate Change Adaptation Orien-tation Programme, Hotel Classic, Imphal-a an neina hun a hril a ni a. Ei ecology, mihriem le thilsiemhai kar a \hat zing theina ding chun mi-hriemin maw ei phur niin a hril. Hi program hi Directorate of Environment, Government of Ma-nipur le Department of Science and Technology, Government of India le Swiss Agency for Development and Co-Operation (SADC) han an huoihawt a nih. Pungkhawmhai lai thu hrilin Chief Minister chun, India in kum 2022 chena sukpuitling dinga a tiem, climate change sukhnuoina ding le dangna ding kawnga nisa zung a inthawka kawlphemeivar (on-grid solar roof-top) MW 105 siem suok ding, tui dawn ding tam lem siemsuok theina ding le tui

hnarhai siem\hata enkawl, ram awl le hnawnghai, natural resources hai humhal tihai po po a hlen puitling ding thu a hril. Climate Change le inzawm bawkin sawrkâr chun thlai chîng dan \halem organic farming uo-rin, agriculture ah khawm modern farming technique hmang a ni thei-na dinga scientific taka thlai chîng dânhai sukchangtlung a tum ding thu a hril bawk. CM-in a hril dan chun, climate change, sik le sa, khawmuol umdân a danglam hrât taluo ta leiin nisa a

lum ta em em a, ruo khawm intan lovin a sur ta a, thla ruk sung zet chu tui let leiin mi tam takin hringna an chan pha a, in le lo tamtak chim-pilin, tuilo tamtak a suksiet bawk a, tlangramahai mimkei le pil intâwl a pung hrât tah em em niin a hril. Ram awl le hmun awlhai hum-halna ding le sukchangtlungna dinga NABARD hmalâkna chu inpakum a ti thu hrilin, climate change dona ding chun hieng ang program tamlem hi nei a pawimaw leiin a nêka tam-lem thaw pei a la ni ding thu a hril. Chuong kar laka chun state

sawrkâr chun Lamphelpat area sukchangtlungna ding le sukchang-kângna dingin Detailed Project Re-port buotsai mek niin a hril bawk. Forest and Environment Min-ster Mr Th. Shyamkumar chun, climate change hi environment ta ding chauva \ium an tah nawh a, khawvel pumpui ta dinga \ium an tah tiin a hril. Climate Change im-pact a hrât taluo leiin state sawrkâr chun State Action Plan on Climate Change hnuoiah department le stakeholder hran hranhai fethlengin hma a lak zing tah niin a hril bawk. “Mipuihai thlawpna hnuoia department-in climate change dona dinga a hmalâkna project pakhat chu Climate Change Adaptation Project, Phayeng-a mi hi a nih” tiin a hril. Swiss Cooperation Office India, Embassy of Switzerland-a Head and Counsellor Ms Marylaure Cre-ttaz chun, climate change hi a nasa taluo ta a, khawvel hmun hran hran bâkah north-east India le Manipur anga tlângram chîte chauva khawm tlangramahai chen tui letin mimkei hai a pung tiel tiel bâkah khuo a lum ta em em el a nih, tiin a hril.>>sunzawmna Page 4-ah

Henglep A/c BLOs meeting nei

ccPur: October 13, 2017, 12:00Noon khan Henglep SDO Office, Bi-jang-ah 57-Henglep A/C constituency sunga Booth Level Officers (BLOs) han meeting an nei. Meeting huna hin Elec-toral Roll le inzawma Spe-cial Summary Revision (SSR), 2018 fe mek-ah hungtlung ding October 22, 2017 8:00PM a Special Campaign nei ding le inza-wma BLO level meeting hi nei a ni thu Chunglenmang Kipgen, MCS, SDO Heng-lep chun a hril a. Hi huna hin BLOs hai Form 6, Form 7, Form 8 le Form 8A hai fillup dan ding hai inhril-

hrietna nei a ni thu a hril. Form 6 hi kum 18 tling vote nei thei ding hai hming thunlutna ding a ni a, Form 7 hi mi thi tasa hai hmung peihmangna ding form a ni a, Form 8 hi Electoral Roll a hming indiklo hai sukdik le belsa ngai hai belsana ding; Form 8A chu Con-stituency umna hmun in-sawnna ding a nih. 57-Henglep A/C a hin Polling station 2 –Henglep Block a Munpi le Kangvai Block-a Leinom hail eh tuhin Polling stations 58 a um a, voter 29,126 (pasal 14,331 le nuhmei 14,795) an um a, pasal nekin nuh-mei voter 464 in an tamlem.

Minister Biswajit Sweden-a Conclave A |hang VeimPhal: Commerce and Industries Minister Mr Thongam Biswajit Singh chun Make In India Con-clave, Stockholm, Sweden ah Union Minister of Com-merce & Industry, Govern-ment of India Mr Suresh Prabhu an hmupui a, Ma-nipur-a industry hai suk-changkâng dan ding thuhai an hriltlang. Stockholm Conclave, October 12-13 hi Depart-ment of Industrial Policy and Promotion, Govern-ment of India le Confed-eration of Indian Industry hai huoihawt a ni a. India rama industry hai sukhrata, thilsiem uora an changkâng lem theina ding thilhai hriltlang a nih. Zirtawpni khan Mr Biswajt chun Sheraton Hotel, Stockholm-a India le Sweden palaihai round table meeting a \hang a. Rambung pahnihai hin smart cities, digitisation, innovation le investment thilhai an hriltlang.

Minister Biswajit hi In-dia Delegate laia pakhat a nih. Ni 2 aw meeting hi Swe-den PM Mr Stefan Lofven-in an rawi a. Indian palaihai chu Commerce & Industry Min-ister Suresh Prabhu rawiin, Maharashtra Chief Minister Devender Fadnavis, Mani-pur Commerce Minister Mr Biswajit Sing le, Sweden le Latvia rama India Ambassa-dor Ms Monika Kapil Mohta hai an nih. Biswajit chun Oct. 11 khan Manipur ah khawm Make in India hmalâkna hnuoia thil tamtak siem suok a ni theina dinga hma lapui dingin Sweden & Lat-

via ambassador Ms Monika Kapil Mohta a holhlim pui. Minister hin Manipur ah khawm food process-ing, handloom/handicraft and textiles hai, abîkin eth-nic design hran hran hai international recognition an hmu theina dingin state delegate/team khat a \huoi ve sâwng nawk. The State team hai hin ANUGA-2017, Cologne, Germany ah khawm \han-gin bu le dawn chi (food and beverage) tieng Mani-pur ngîrhmun suklang ding le mi thaw dan \hahai en-tawn dingin an lo \hang ta bawk. (DIPR).

In\hanglienna dingin mihriem hmasâwn a \ûl: Karam Shyam

Khuga Battalion in Free Coaching an neipui mek

ccPur: Khuga Dam-a um Khuga Battalion chun Leimakhong, Kangpokpi District-a Indian Army laknaa Physical le Medical test fethleng written test-a \hang ding hai Free Coach-ing an neipui mek. Coach-ing hi October 10, 2017 a inthawka \an a ni a, Octo-ber 26, 2017 chen khin nei

an tih. Free coaching a hin Khuga Battalion chun tu-olsungmi pahni- Thang-muanlal le James Mang hai chu Science le General Knowledge inchuktirtu din-gin an ruot a, written test nei dan tlangpui Havildar Navdeep, Army Education Corps (AEC) in an chuktir.

Free Coaching a hin mi 92 an \hang a, hi laia 12 hai chu inlan-a kai an ni a, 80 hai chu camp hmunah an rieklut a, Khuga Battalion in an fak le dawn le riekna hai a ngaituo pek a nih. Free Coaching camp a hin nikhatah class vawi-hni - 8 AM- 12:30 inkar le zantieng 3PM-5PM inkar nei hlak a nih. Army laknaa written test Oct. 29, 2017 khin Bhagat Stadium, Rangabar, Dimapur, Na-galand-ah nei ning a ta, hi taka hlawtling hai chu test hmasuon ta loin Indian Ar-my-ah an lut nghal ta ding a nih.

imPhal: Manipur Chief minister Mr N. Biren Singh sawrkâr chun ram economy hmasâwnna dingin sin a thaw a. Mihriem le hmangruo hmasâwnna dingin sin a thaw a nih. Economy in\hangli-enna ding chun mihriemin hma an sawn a \ûl tiin Con-sumer Affairs, Food & Pub-lic Distribution and Revenue Minister Mr Karam Shyam chun a hril. Hi thu hi Pan India Handloom and Handi-craft Camps, Kangla Hall, Imphal-a an neina huna a hril a nih. Puongkhawngtuhai le kut themthiem artisan

hai chu sawrkârin ham\hatna ding le hmasâwnna dinga scheme le program hran hran a siemhai hi puon khawngtu le kut themthiem artisan, handicraft thiem han in hriet

a pawimaw thu a hril. Mani-pur Handlooms and Handi-crafts Development Corpo-ration Ltd hotuhai chu hi kawnga hin mipui hrilhriet dingin an hriettir. Minister Karam chun,

Ministry of Textiles, Govt. of India hmalâkna tamtak khawmin puon khawngtu (weavers) hai le handicraft thiem hai a sukchangtlung ding theina ding a um leiin ham\hatnahai hmu tum din-gin an fui bawk. Nuhmeiin society \hat-na ding le hmasâwnna din-ga an thaw hlawk thei zie hrilin, insûng khawsaknaa khawm, sûngkuo \henkhat ah chu family income 80% chu nuhmei thaw suok niin a hril. Nuhmeihai chu cor-ruption donaa \hang ve dingin a fiel a, nuhmeiin an nuom chun khawtlâng >>sunzawmna Page 4-ah

Page 2: Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf · Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product-

Hmasawnna Thar2 changer (october) 14, 2017inrinni (saturday) article/health & emPloyment news

Editorial Boardlalmalsawm sellate:Editor&Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUILalpa \i chu varna bul a na; chuoanga thaw taphawthai chun hrietthiemna \ha an nei a, ama in-pakna chu kumkhawtluonga um ding a nih.

- Sam 111: 10 EditorialKhawvel hi mihriemhai

khuolzinna ram

KA NU LE PAHAI LE INTLAWNIN(Walking With My Parents)

-Mary Grace Zarzomawi PangamteAizawl Theological College

Vawisun hi ka nu le pa innei champha 41-na ni a nih. An mi la dampui vê ve a. Kan ta ding chun, chunêka malsawmna ropui lem le hril inhâwkum lem ding

ieng dang khawm umin ka hriet nawh. Ka thilziek hi, hî nîa insuo ding lieu lieuva ka ziek a nih a. Ka unau danghai lungril chu ka hrilpèk thei nawh. Amiruokchu, ka thil hril haia inthawk hin an insiekieng thei bìk chun ka hriet chuong nawh. Pawl 10 zo a, State puotienga mi tirsuok hi, ka nu le pa thawdàn a nih a. Kei hi kan urènga a naupangtak ka ni leiin, a suokdawk nuhnungtak ka nih. Ka nu le pa’n ka ûhai an buoipui nasatzie le an chunga mitthli an sèng tamzie hai, chám le cham lova hmu zing zing hlaktu ka nih a. Ka uha’n ka nu le pa lungril an suksàwl chàng hin chu ka lung a lo sen èm êm hlak. Nu le pa huong sùnga inthawka ka hei suok dawk ve hlak chun, ieng uol ka lo ni bìk chuóng si nawh! Tûta nu le pa mawphurna lienzie le a lo sàwlum dingzie ka hung ngaituo suok hnung hin, nu le pahai hi inza hlê ding an lo nih ti hrietna ngirhmunah hlàngkaiin ka hung um a. Ka lungril put dàn le ka nundànhai hi, ka nu le pa’n hringnun lampui an mi lo inchùktir haia inthawka hung inirsuok an nih a. Nu le pa’n ka lampui ding an mi lo sielpèk, ‘ieng am a nih a?’ ti khawm ngaituo lova ka lo zui hlak chu, kum 30 chuong ka ni hnung hin ka hung man dawk vê chauh a nih. Entirna dingin, lekha inchûk dingin Delhi-ah an mi lo tir a. Ka thawding hrim nia ngaiin ka lo thaw vê el a. Ka thaw \ha am, ka thaw \hanaw am ti khawm ka lo ngaituo ngai chuong nawh. Tiem dinghai tiemin, thawdinghai ka thaw a. Zàn sâwt tak tak meng dàm, thingpui dàwn malama titi dàm, ruolhai le infiem dâm le, nu le pa’n pawisa an mi hung thawnhai, indai tuma hmang chu, ka hun hmang dàn tlàngpui a ni hlak. Hun hmangthiem hi ka nu le pa’n naupang chîte ka ni laia inthawka an mi lo ngaipawimawpui èm êm hlak a nih a. Ni khata dârkâr 24 sûng hin ieng am ka thaw a? ti nêkin, ka thilthaw’n ieng ra am a’n suo a? ti hi a pawimaw lem chu a nih. Ka nu le pa hi taimà êm em el an nih a. Tûchen khawm hin an la ni zing. ‘Ningtel a um ie..!’ ti \áwngkam hi, kan sùngkuo puotienga ka hriet \an le ka chìng \an a nih. Ka nu le pa hi thaw nei lovin an um ngai nawh a. An châng zing hlak. Iemanih tia an lo in\hung a ni chun, nitin chanchinthar an tiem amanih, Magazine annawleh lekhabu an tiem a ni el hlak. Hi chîngdàn hin kei le ka ûhai hi a mi man ve a. Kan hun hi thiem taka kan hmang le kan hmang naw chu thudang ni sien, hun hung inhersuok peia hin, kan hriet le kan hriet lovin chuong ang chun hun kan hung hmang ve hlak. Hun hmangthiem pawimawzie hi, Research (inchûkna insàng) ka hung hmasáwn mèk hnung hin ka hung hmusuok ta pei a. Dârkâr khatah iengza’m ka tiem hman, iengza’m ka hriet hman, iengza’m ka ziek dawk hman ti hai hin, ka hmadawm hi ni iengzàtin am ka zo thei ding? ti hi a lo hril vawng hlak hi a nih. Ka nu le pa hin, hlâwk tak le umzie nei taka hun hmang chu, inhawi taka hun hmang dàn a nih ti hrethiem dingin an mi lo inchùktir a. Ka thil hriet tharhai ziekdawkna hun, thingpui dàwn hun, TV en hun, lekhabu tiem hun, ruolhai le lèngsuok hun, huona hlothlo le, vàn boruok thlìr hunhai po po khawm, hun hmang ei thiem chun, ni khat sùnga áwlsám taka thunlût thei vawng an lo nih. Ka nu le pa hin inthuruol le felfai takin chanvo an lo insem hlak a. Ka pa chu fàk-le-dàwn hlawdawktû a ni leiin, thutlûkna po po ama kutah a um a. Ka nu chun kan fàk ding le kan dàwn dinghai siemrêlin, thutlûkna siemtû le thutlûkna dawngtûhai kàrah palaina sin felfai takin a thaw hlak. Ka nû le pahai chun ‘lû’ le ‘lungril’ hai mawphurna lain, an nau-le-tehai puitlingna ding hmun, ‘sûngkuo’ an lo indin a. Ka nu le pahai hin an nauhai hi ‘tu hai am kan nih a?’ ti inhre dingin bul an mi lo \anpui a nih. Du dû fa thei, inchaw thei le nei thei sùngkuoa pieng kan ni nawh a. Du le dit kan nei chun, thlansa phulkaia kan thaw suok a \ûl ti an mi lo inchùktir a nih. A kawitan a um nawh. Chu chun kan nina indiktak a mi’n

hriettir a. Inza kan umna ding le nun indik kan neina ding chu keinia innghat a nih ti an mi’n chùktir hlak a nih. Ka nu le pa chun thieminchûkna kawngah an tlin ang tàwka insânga mi hlàngkai séng tumin \hang an mi lo làkpui a. Piengcham lawmna ding, insukhlimna ding, incheina thuom thar le insukthawvengna hmangruo inchàwkna ding hai hin, an pawisa mi thawn hlak haiah, hmun an changphàk ngai nawh. Chuleichun, puotieng thil le sum le paihai hi, kan ta dinga pawimaw tak an ni nawh ti hi, naupang chîtê kan ni laia inthawka kan lo inchùk dawk an’ tah. Hi lei hin incheina mantam le sum le pai hnienghnarna hai hin keiniah hmun insâng an chang ngai naw a nih. Kan lam hraw ding mi sâtpêkin, manî kea ngir thei dingin ka nu le pa chun an mi lo buotsai a. Harsatna le beidawngna hmuna kan tlalût ruok chun, keini le keini inngaituo dinga mi màksan el lovin, kan kuomah an um zing a nih ti an mi hril hlak. Ka nu le pa hin an mi sukhlawsam ngai nawh a, damlai phaivuo’n a mi nuoi chàng khawm, mi hliekhu dingin an bàn khinghni hniin an phar hlak. Tu am kan nih a ? ti kan inhriet a, khaw laia inthawka hung in\an am kan nih a? ti khawm kan inhriet bawk. Tûta kan tlungphàkhai hi, lam harsa tinrêng hraw a, thlantui le mitthli inpawla kan tlungphâk chauh a ni leiin, thaw\hat kan nei a, hlawtlingna kan lo chang a ni khawmin, kan sùngkuo hi hnena hlado insamtu ding chu a nih. Mani mimal insuong a, chapo ngam ding tûkhawm kan umin ka hriet nawh. Pathien \i ding le inza dinga an mi’n chùktir hi, ka nu le pa thilpêk ka dawng ropuitak le ka ihlutsak tak chu a nih. Pathienni tûka sûng inkhàwm kan nei chàng hin, Pathien Thu besanin, nitin nun kan hmang dàn dinghai an mi hril hlak a. Lal Isu’n \awng\ai dàn ding A mi’n chùktir hi, matheilova kan hril ruol ngei ngei hlak chu a nih. Kan urèng hi kan nu le pahai kohran pàwl chu kan nih a. Hmutheilo thil, Pathien le intlawn zing nun, Bible tiem ràwn le \awng\ai ràwn nun hi, an mi ngaipawimawpêk tak hlak. Naupang dáwng diek ka ni laiin, Pathien Thu hin a mi hnùk \an a. Chu chu hung in\hanglien peiin, College ka lùt hnungin Pathien le inhnai zuol nuomna ka hung nei zawm ta pei a. Damtê te’n iengkim chunga thuneitu kuoma ka’n tâwl lûtna ding lampui a hung inhawng pei bawk a. Hi lampui hraw dinga thutlûkna ka siem hi ka nu le pa ditthlangna a ni nawh. Amiruokchu, kum tamtak sùnga ka lungrila lo intu tah, zung keia hung in\hanglien pei, lungril fîm tak puta thutlûkna ka siem a nih ti an mi hrietpui a. Chu kawnga chun ka ta dingin an ngir tlat bawk a nih. Nuhmei Pathienthu thiemin Bible school bàk chu ieng am a tinzàwn leh? tizâwng khawmin an mi hrilhnàwmpèk ngai nawh. Chunâw rèngah, kan sùngkuoa hin naunuhmei le naupasal inthlierna a um nawh a. Unau 5 kan nih a, nuhmei 2 le pasal 3. Ka zuorpuinû le kei hin, kan \ahai ham\hatna dawng áng ang kan dáwng ve a, anni nêka kan dawng \hat lem hmám hman khawm a um. Ka hmaah ieng thilin am a mi lo hmuok ti hi, hretlang vawng naw lang khawm, hriettâwk ka nei a. Sum le pai tienga hnienghnârna le sin \ha le ngielnghet chu beisei ding ka nei nawh. Ka damsùng hun a, siemtu rawng bâwl dinga thutlûkna ka siem pawimawzie mi hrethiempuitu nu le pa ka nei hi, Pathien \hatna ka dawng chu a nih a; ka nu le pa inzaumzie mi’n chûktirtû khawm a nih. Ka nu le pa chun thil tamtak an mi lo inchùktir a. An thil mi’n chùktir po po chu, ngirhmun insâng lema invawrkaina khawp vawng a nih. Anachu, mihriem el kan ni leiin, kan nu le pa mi beiseina chu kan tlung phàk nawh a. An nauhai ta dinga an inpèkzona le ringum taka an mi lo enkawlna ruok hi chu, hmangaitaka mi enthlithlai hlaktu, ka nu le pa ruol\ha le an hratna ni bawk, Pa Pathien mit hin a hmu \hel naw ding a nih ti ka hriet leiin, chu chu inhnèmna’n ka hmang hlak. Nu le pa sin an thaw hi a la tàwp nawh a. Kan urèng hin kan nu le pa \hanglàkna, sukhlawsampêk lo dinga hmalâkna hun\ha kan la nei lei hin, ka làwm a nih. *Sâp\awnga ka ziek, Hmar \awnga mi’n letpêktu ka pa chungah ka lâwm hle.

Hi khawvel hi mihriemhai khuolzinna ram a ni a. Lemchangtu han inlang hun sung iemanichen an nei seng a, ei hmuzui ta ngai naw ang hin mihriem-hai hin hi khawvelah hin cheng hun sung bituk ei nei vawng. Lemchangna tuolzawlah lemchangtu \henkhat an hung inlang zawk a, an bo vang vang a; a \hen chu hun sawt deu an inlang ang hin mi-hriemhai dam hun sung khawm an chen naw nuk a nih. |henkhat tarkunin an dam a, \henkhat naute lai le an vanglaiin an thi hlak. Chatuon dai le kum hlun hrim ei um nawh. Hi khawvel hi lemchangna tuolzawl lien tak ang a ni bawk. Mitin el hi lemchangtu seng ei nih. Lem-chang thiem le titakzeta lemchangtu hai chun a en-tuhai mit an tlung a, hrietzing an hlaw pha hlak. Ti-tak lo le a mei meia lemchangtuhai chun a entuhai ta dingin nghawkum le mit sukkhamtu el chau an ni hlak. Hi lei hin mihriemhai hin ei damlai hring-nun hmang dan hi ei uluk a, a mi siemtu Pathien dit dan anga ei hmang nuom a um. Ei damlai Lawng seng khaltu ei ni a, ei khal suol vai chun a tuortu le a sietpui ding chu mani seng ei nih. A mi siemtu Pathien le midang intum thei ding ei ni nawh. Hi khawvelah hin saruokin ei lut a, saruok vekin ei kir nawk ding a nih. Ram hla taka van zin ang ei ni a. Ei inzin chun kir nawk a ngai hlak. Kir nawk ngai lova inzin hi a um thei nawh. Hi khawvelah hin thlarau khawvela inthawk ei inzin a, ei cham sunga ei khawsak dan ang peiin ei kir nawk huna khawm ei umna ding ding chu a hung inhriet el a nih. Mikhuolna hmuna chun zu rui, insuolpui nei, rukruk le pawlawt taka um chu thil thaw chi a ni naw ang bawkin, hi ei khuolzinnaah hin khuolzin lungril putin ei fimkhur le ei inveng \hat a \ul a nih. Mikhuolhai lai mi \ha an tam chun a mikhuol-tu khuo ta dingin a thawvengthlak hlak. Hiengang bawk hin khawvel mihriemhai hi a mi siemtu Pa-thien ta dinga ngaiuma ei um a \ul a nih. Hi khawvelah hin kum iengzat am ei cham ta a? Ei kir nawk hun ding ei hriet am? Inngaituo chet chet a \ul hle a nih. Hi khawvela ei inzin ruolpui kir nawk ta hi an va tam ta ngei de! Tuhin kir nawk dingin ei inpei tawl ta am? Ei la’n pei naw chun insiem \hat vat chu ei thaw ding makmaw a nih. Hi khawvel hi ei kumhlunna ding amani tiin duamnain ei sip a. Hang ngaituo chieng ei tiu, nau-pang inhnel tehlem, a laklaw khawm hril lova bang nawk ta ang el hlak ang hi mihriem nun chu a nih. Duamna suol le inhnarna suol leiin indik lo takin ei hringnun ei hmang a. Chu chun mi tam tak chu an inpei hmain hi khawvela an inzinna suktawp pek an ni hlak. Ei khuolzinna ramah hin mi hausa, mi var, mi inril, mi bik le lekhathiem B.A, M.A khawm ni inla, khuolzin ei nih ti ei hriet si naw chun a pawi hle ding a nih. Ei thiemna le ei varna hai khawm du-amna le ruol inhnarna sukpungtu an hung inchang el ding a nih. Indik tak, ringum tak le taima taka hringnun hmangtuhai chauvin a mi siemtu Pathien mit ei suktlai ding a nih. Mihriem dam sawt zawng hi kum le ni a inthawk sut a ni hlak. Chuleiin, thil \ha thaw nuom lo chu a dam lai khawmin a thi a nih. Thil \ha thawtu ruok chu a thi hnung khawmin a hringzing hlak. Thil \ha thaw, India hnam Pa Mahatma Gandhi chu a taksa thina a sawt ta hle, sienkhawm khawvel mipuihai lai chun a la hringzing a nih. Ei pienga inthawka ei thi ni chen kha mihriem-hai khawvela ei inzin sung chu a ni a. A mi siemtu Pathien bakah khawvela ei mihriem chanpuihai mittlung le lawmman hmutlak ei ni am? Pathien le ei mihriem chanpuihai mittlunga hringnun hmang hi ei inelna ni thei sienla nuom a um hle. Hi khawv-el hi ei inzinna el chau a ni leiin suol thaw ding ei ni naw a, thil \ha thaw dinga siem hai ei nih.

Nuhmei pakhat a ser-a thirtluon thun pek, a thi; SIT indinPatna: Bihar-a Patna khawpui sung Naubatpur area-a chun October 12, 2017 zan khan inhnawm dinga fe nuhmei kum 35 mi chu pasal pakhatin suollui a tum a hlawsam hnungin a ser-ah thirtluon a thun pek a. Thisen nasa taka a suok leiin damzo lovin a thi. Nuhmei suollui tumtu hi pasal pakhat Dhiraj Kumar nia intum a ni a, inhnawm dinga suok nuhmei hi suol-lui tumin hmun fienriel

tieng a \huoi a. Sienkhawm a suollui theinaw phinga lungsenin thirtluon lain a ser a sun pek nia hril a nih. Suollui tuma um nuh-mei hi pasal nei lai le nau 4 nei tah a ni a, a pasal hi nitina inhlawfa a ni a, hi thil tlung huna hin a pasal chu Inah a um naw nia hril a nih. Hi thil a tuok zo hin nuhmei hi an In a tlung thei hram a, Police inhri-ettir a ni hnungin Police

han Patna Medical College and Hospital an panpui a, sienkhawm enkawl a ni lai mek damzo lovin a thi a nih. Mr Dhiraj Kumar hi Po-lice han an man a, thu in-dawnna an nei mek bakah Patna Police chun hi thil tlung zuizuitu dingin Spe-cial Investigation Team (SIT) an indin niin ADG SK Singhal chun a hril a, thil suksuoltu chunga ac-tion lak a ni ngei ding thu a hril.

Rawpuok sekkhawlna

hmuna thil puok leiin nufa an thi

lucknow: Uttar Pradesh-a Aligarh a chun zani zingkar inhmatak khan rawpuok/raw\ek (firecrack-ers) sekkhawlna insunga inthawk thil puok leiin nu-pui pakhat le a naunu in thina an tuok. Hi thil tlungna hmun hi Jalali –a firecrackers a sum-dawngtu Rafiq In a ni a, thil puok leia thi hai chu a nuh-mei Afsari (35) le a naunu Taiyyaba (15) hai an nih. Fafiq hi fire cracker zawr theina licence nei a ni a, sienkhawm dan loa a ina hieng firecrackers hai hi a sekkhawl niin DGP head-quarters chun a hril. Hi thil puok lei hin midang 5 in hliemna an tuok a, hiem hai hi Aligarh Medical College panpui an nih. (IANS)

Thlahrang ti leiin khuo an rausan

hyderabad: Telanga-na-a Nirmal district sunga khawte pakhat Kasiguda a cheng sungkuo tamlem hai chun an khuoa thlahrang (ghost) \i leiin an khuo an rausan nia hril a nih. Hi le inzawma video

social media haia thedar a chun khawsunga hin nuh-mei chau an um. A san chu thlahrang hi nuhmei nia hril le pasal chau a sawisak/bei hlak lei nia hril a nih. Hi khuoa cheng hi sungkuo 60 vel chau an ni

a, lung vuoknawi le her-nawinaa sinthawa fakza-wng an nitawl a, an In hai kalin khawsung mi tamlem chun hima an inngaina hmun panin khuo hi an rausan tawl a, tuhin khaw-sunga um meu an um tanaw leiin sik-sik rieu an hram el ta nia hril a nih. Tuta khawsunga la um hai khawm khuo an thim char le inruolin an zal nghal a, zing nisa suok hma chun tukhawm tuolsuok ngam an um naw nia hril a ni bawk. (TNN)

Maharashtra-ah doctors 4000 chuong registration kansel ahmumbai: Maharashtra sawrkar chun doctor zo hnunga lo thei loa kum khat sung tlangrama an thawk ding tia dan um tasa an zawm naw leiin doctors 4000 chuong hai registra-tion kansel nitain zanita of-ficial thusuok chun a hril. Kum 2005-2012 inkar sunga medical colleges haia graduates 4,548 chu tlan-grama an thawk naw bakah

fine an peknaw leiin an reg-istration kansel pek niin of-ficial thusuok chun a hril. Dan um dungzuiin doc-tor zo thar hai hi kum khat

bek tlangramah an thawk ding ti le a fe/thawk lo hai hremnaa fine pek ding bituk siem a ni bawk a nih. Hi dungzui hin MBBS zo thar tlangrama thawk nuom lo hai chun Rs. 10 lakh le Post-graduates tlangrama thawk nuom lo han fine Rs. 50 lakh le su-per-speciality doctors han Rs. 2 crores fine an pek ding ti a nih.

court in Hrangbawla bail ngenna a hnawlaizawl: Inruithei Pse-do-ephedrine –a sumdawn-ga intum Mizoram Chief Information Commissioner hlui Robert Hrangdawla in bail a ngenna chu zanikhan Court in a hnawl. Hrang-bawla in bail a ngenna hi Special Court (Drugs and Cosmetics Act) khawmin October 11, 2017 khan a lo hnawl pek ta a nih. Hrangdawla hin a hriselna a \hanaw nia hrila bail a ngenna doctor lekha a peklut hai Central Jail Superintendent le Aizawl Civil Hospital-a Medical Board in ni 2 sung an en-fel hnunga bail a ngenna hi hnawl pek a nih. Bail a ngenna hnawlpek

a ni lei hin zanikhan Cen-tral Jail tieng a thawnlut ng-hal a nih. Hrangdawla hi 1970 batch IAS Officer a ni a, Excise and Narcotics de-partment hotu han tuta hma khawma Pseudo-ephed-rine-a sumdawngnaah in-rawlna nei dinga an lo ring-hla ta hrim a ni a. February 22, 2017 khan a damdawi zawrna dawr R&R Medi-care tlung ding Pseudo-ephedrine mum nuoi 10 zet Taxation department han Lengpui Airport-ah an man a, chu taka inthawk case siemkhum le October 4, 2017 a kha Court in jail intang dinga thiemnaw a lo inchangtir ta a nih.

A nuhmei thattu dam-sung lungin intang dinginaizawl: Kum 2013-a a nuhmei K. zohmangaihi (49) thattu Mr Lalrem-ruata Ralte chu zanikhan Additional Session Judge-II Vanlalenmawia chun rimsi taka damsung lungin intang dingin a chungthu a rel. August 10, 2017 khan Mr Lalremruata Ralte le a nuhmei K. Zohmangaihi hai hi, Aizawl, Zarkawt-a an chengnainah an in-selbuoi a. Lalremruata

hin August 11, 2013 zingkar khan a nuhmei hi tuboa a vuokhlum hnun-gin Sakawrhmuituai tlang hmunhnawk dehawnna hmunah a ruong a dehawn a nih. Lalremruata in a nuh-mei ruong dehawnnaa \hangpui dinga a fiel a u Lalthlamuanpuia khawm Court chunk um 2 sung jail intang ding le Rs. 5000 fine chawi dingin a rel bawk a nih.

Railways in Delhi le Mumbai karah Spl. Rajd-

hani Expressnew delhi: Indian Railways chun Thaw\anni-a inthawk khin Delhi le Mumbai inkarah Rel hrat lem le chuong inhawi lem Special Rajdhani Express in tlantir a tum. Hi Rel service-a hin Flexi Fare chu hmang thei ninaw ni a, 2nd AC le 3rd AC hai chu tuta Mumbai Rajdhani Flexi fares nekin 19% in inman lem a tih.

Page 3: Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf · Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product-

Hmasawnna Thar3 changer (october) 14, 2017inrinni (saturday) national/international & advertisement

laktawi

LAWMTHU HRILNAAsthma natnain hun sawt takel ka damnaw a, inthuok harsa ka ti a, ka taksa a hung zawi a, ka in thei naw a, kan khul zing bawk a, ka kut le ke hai a hung ngawi hlak a. Beidawngin M.V. Azad Phusam ka pan a, tuhin chu ka dam tah. Hi lei hin M.V. Azad Phusam chungah lawmthu ka hril. Hieng a hnuoia hmun le phone number haiah hin pan le biek thei a nih.1. Tiddim Road, Opp. J.P. Selection, ICI Church Road, Churachandpur.2. Hatta, Opp. Oil Pump, Near Public Hospital, Hatta, Imphal.Phone numbers : 8014025567 / 7628890261

sd/-PahcyOld Bazar

tHe pAtHFInder sCHOOl SaheiRoad,Vengnuam,NewLamka Churachandpur,Manipur-795128

ADMISSION NOTICE•AdmissionforPrepClassopensfrom16thOctober,2017•AdmissionforNursery–ClassXwillbeginonthe5thJanuary,2018

speCIAl FACIlItIes:• ClassToppers(Old&New)ofthepreviousacade- micsessionwillbeexemptedfromAdmissionFee.• Thefourthchildofthesameparentswillbe exemptedfromAdmissionfee.• FifthchildwillenjoyexemptionfromAdmission andMonthlyTuitionFees.

AdmissionFormcanbeobtainedfromtheSchoolOf-ficeduringSchoolhoursfrom16thOctober,2017.

sd/- principal(10,12,14,15)

K.T. SPRING“DRINK FOR HEALTH”

Muolvaiphei, CCPur, Manipur

Tuithienghlimdawndingconnectionthawnuomhaitadinginiengtiklaikhawmkanthawtheizinga.Dispenserneitasa,lazawmnuomhaitadingkhawminkanpektheizing. Inneinilepuipungniahaikhawmhawdingakotheizingkannih. Chun,In-ahmangdingtuilitres2000,1000le500kanpektheizingbawk.

Pliz contact: +91 7421861787 +91 8414019105(10,12,14,16,18)

inhmun zawrSum mamaw thutna a um leiin Saikawt Kanan Vengah inhmun zawr a ni a. A dit le an chaw nuom hai chun Contact Numbers 7629977765 & 8413925585 haiah ngaiven ding a nih. A man chu inbiek dan izir ning a tih. (13,14)

GOVernMent OF MAnIpUrOFFICe OF tHe sUB-dIVIsIOnAl OFFICer:

CHUrACHAndpUr

NOTICEChurachandpur,the13thOctober,2017

No.2/29/SDO/CH/Settl: ShriThangkhosat,s/o(L)Do-thangofRengkaiVillage,Churachandpurappliedforis-sueofcertifiedcopyofPattabearingNo.96/1468C.S.DagNo.2150/2253of96-KhawpuibungLourup,mea-suringanareaof00.17Acre(s)statingthathehaslostthePatta(Jamabandi).Anyclaimorobjectionmaybesubmittedintheofficeoftheundersignedwithin15daysfromthedateofissueofthisnotice.NoclaimorObjectionafterthestipulateddatewillbeentertained.

sd/- Jangminlen luphoSub-DeputyCollector(Settl)

Churachandpur.

Golden Temple tuolah Sikh hai an

inbeituochandigarh: Am-ritsar-a Golden Temple Complex-a entrance plaza lai zani hmasa khan Shi-romani Gurdwara Parband-hak Committee (SGPC) task force le Sikh group khat hai an inbeituo a, mi iemanizat zetin hliemna an tuok. SGPC task force han Gurdaspur-a Qadian hmuna Chhota Ghallughara Gurd-wara Committee president Master Johar Singh lut ding an dang leia inbeituona hi tlung a nih. (ENS)

MP in VAT a sukhnuoi ve

bhoPal: Gujarat le Maharashtra sawrkar han Petrol le Diesel haia VAT an sukhnuoi hnungin Mad-hya Pradesh Chief Minis-ter Shivraj Singh Chouhan chun a state sungah Diesel le petrol haia VAT 5 le 3 percent-a sukhnuoi a ni ding thu zanikhan a puong a. VAT sukhnuoina hi zani zan zanrila inthawk hmang \an nghal a ni ding thu Mr Chouhan chun a hril. Central sawrkarin Pet-rol le Diesel haia excise duty Rs. 2 peia a sukhnuoi hnungin Maharashtra le Gu-jarat sawrkar hai chun Pet-rol le Diesel haia VAT hi an lo sukhnuoi ta a nih. (OD)

Rel tlan lai hmaah inchawmthlain a thimuzaffarnagar: Uttar Pradesh-a Shamli district-a chun zanikhan Loneitu kum 55 mi Sha-man Singh chu Rel tlan lai hmaah inchawmthlain ama le ama an that. Insung thil buoina leia beidawngna nei niin a sunghai chun an hril. (PTI)

Hmaituom han Bank an rawksrinagar: Jammu and Kashmir-a Pulwama district-a chun zanikhan hmelhrietlo hmaituom han Ratnipora area-ah Jammu and Kashmir Bank an rawk. Pawisa an lakhmang zat chie hi hriet a la ni nawh. Zani hmasa khan Anandnag district a khawm Jammu and Kashmir Bank, Marhama branch rawk le Rs. 5.39 lakh vel lakhmang a lo nitah. Hi bank rawktuhai chu Hiz-bul Mujahideen helpawl a Rasik Nabi Bhat @ Owais le Salia Mohammad @ Rehaan hai niin Police spokesman chun a hril. (PTI)

Mizoram-ah ralthuom tam tak dapdawkaizawl: Mizoram Police le Assam Rifles \hangruol han October 11, 2017 nia Lawngtlai distict, Mizoram-a dappui an thawnaah Sabualtlang village bula |u pakhat bul lai ralthuom an dapdawk. Ralthuom dapdawka um hai lai AK-47 assault rifle 2, 1.9 mm carbine 1, 1.22 rifle, magazines 14, silaimu 674 le Detonators 36 bakah wireless set 2 le compass hai a \hangsa. Police chun ralthuomhai hih hi lai vela khawsa Myanmar helpawl han an thupruk ni dinga an ringhla thu an hril. (PTI)

chemte le chuktu-oin nuhmei kum

20 mi suolluichennai: Tamil Nadu-a Kancheepuram district-a chun October 9, 2017 zan khan Nedumaram hmuna mihriem umnawna lai pasal 4 han chemte leh chuktuoin nuhmei kum 20 mi an suol-hrawn. Suolhrawna um nuh-mei hi Chennai-a inthawk km. 80 vela hla Koovathur hmuna dawr pakhata thawk a ni a, hi thil le inawm hin Police chun ringhla mi 3 thu indawn dingin an hrentang.

SC in a order suk-danglam nuomlo

new delhi: Supreme Court chun Diwali ding le inzawma Delhi-NCR huomsunga rawpuok/raw\ek (firecrackers) siem, zawr le raw a khapna siem\ha dinga ngenna um chu hnawlin Order lo um tasa a sukdanglam nuom nawh. Firecrackers a sum-dawngtu le licence nei hai chun sum tam tak sengin license hai an sukhring a, khap a hung ni hin cheng tam tak an inhmang pha ding thu hrila Supreme Court chu a Order ennawn le siem\ha dingin an ngen a nih.

PASSEX-ah Sat-pura le Kadmatt

lawng new delhi: Indian Navy lawng Satpura le Kadmatt hai chu Japanese Marine Self Defence Force le Passage Exercise (PAS-SEX) nei dingah an \hang ding niin Indian Navy thu-suok chun a hril. INS Satpura le Kad-matt lawng hai hi October 12-15, 2017 inkar sung Sasebo, Japan cham dingin an thang mek a, harbour phase zo hunah PASSEX a hin an \hang ding niin Navy thusuok chun a hril.

Nanded civic election-ah congress an hrat filawr

mumbai: Maharashtra-a seats 81 umna Naded civic election a chun Congress in seats 73 lain an hrat filawr. Result hi zani zingkar-a puong a ni a, BJP chun seat 6 le Shiv Sena in seat 1 le Independent in seat 1 an lak a, Nationalist Congress Party (NCP) le All India

Majlis-e-Ittehadul Musli-meen (AIMIM) chun seat khat khawm an laknaw ve ve a nih. Nanded civic body hi kum 20 liemtaa inthawka kha Congress in rorelna an lo chel ta a nih. Result hi zani hmasaa kha puong ta ding a ni a, sienkhawm

technical thil leia result puong ding hi sukhnuk le zani zingkar-a kha State Election Commission in fi-nal result hi a puong a nih. Civic body hlui a khan Congress in members 41 an nei a, Shiv Sena in 14, AIMN in 11, NCP in 10 le BJP in 2 an nei a nih. BJP state president Raosaheb Danve chun, Nanded civic election-a Congress hratna chu Can-dle (mombati) a kangzo ding tawma hung var rak ang a nih tia hrilin thil pakhata an hrat lei ela Con-gress chun hlim em em na ding san an nei nawh tiin a hril.

KAn lUnGKHAM BAnGnA

Mr H.K. LalremlawmRopuina ram i min lawisanni champha vawikhatna October ni 14 a hung inhersuok hin, hlim le lawmtlang taka i mi uopkhum hun lai ni le i mi hmangaina hai kha kan lungril inthuk taka a hung thar a. Kan khawsawtna le kan ngaina che a zuol a, i nu, i nuhmei, i nau, i u le nau hai le i tu le tehai lungrilah i thar zuol ngei. Van Jerusalem thara sungkim tea ei intuokkhawm hun ding kan nghakhla ngei.

i nu: thilchawngzo

HMAr tHAnGsUO KAMIsHmar thangsuo Kamis Aizawl Handloom product chu Hai Re Hai store, Rengkai bazar, CCPur-ah inchawk ding a um nawk tah. Moneitu tuok dinga inbuotsai nunghak sawm hai laia panga hai kha a hun taka khawnvartui an tlasam a, an buoi zak el kha. Nang khawm hnam thil thawna le puipung nikhuoa i buoi ve nawna dingin hung inchaw vat vat rawh, changnaw pal i tih. Nuom hun huna inchawk ding a um zing naw leiin.

THURO MAGAZINE SEPTEMBER-2017 ISSUE A SUOK NÀWK TAH

Inchûklaihai le nunghak tlangvalhai ta dinga pawimaw le tiem inhawi èm êm, nu le pa le pi le pu ni tahai ta ding khawma bengvârtlàk èm êm, Hmar \awng mâwi taka ziek, thla thum dán peia suok, THURO Magazine Sep-tember-2017 Issue chu, a tiem nuom taphawt hai tiem thei dingin, copy 1000 vêl chauh sutsuok a ni nàwk tah. English Grammar inchùkna \hangpuitu, phêk 10 zet a um leiin, inchûklai le Sâp\awng thiem nuomhai chun, ngaiven inhmaw ngai a tih. Tû \uma Grammar inchùk-na hi, verb thlùrbìkna a ni leiin, a pawimaw zuol a. THURO Magazine June-2017 Issue-a Grammar Inchùk |hangpuina ei inchuon kha, inchûklai tam takin an dit leiin, a chang lo ei um nuol a. Chu chu hrezingin, Tui\haphai kuola um hai bèkin ei chang senga ding tiin, tu \um hin a copy ei suktam met a nih. Chun, HMAR-ENGLISH Dictionary, copy kha-tah ` 120/- chauva inchâwk thei, copy 20 vêl chauh ka kuomah a um a. Theitâwpa ka buoipuipui Pu F. T. Hminga-in ama hming le a suma a sut a nih. Ei hnamin ei pawimaw ti ka hriet leia sâwl taka ka lo buoipuipui a ni leiin, in tinah pakhat bêk kawl inla chu, inchûk-lai le sâp\awng hrenuom hai chun ei \angkaipui hle ka ring. Sâp\awng thumal i hriet nuom hai, Hmar \awnga inthawka zawngna, hi Dictionary-a inthawka hmu thei ding tam tak a um a nih. Tienlaia Pu buanga diction-ary ei ti hlak ang kha a nih.Tui\haphai kuola THURO Magazine ngaiven theina hmun:1. H. Zaneisang Building, Rengkai2. Zokung Ralsun, Bible Hill, Rengkai3. Darsiemlien Ruolngul Building, Muolvaiphei4. T.K.Medico, UBI Opposite, Teddim Rd. Lamka5. Zamkhanthang Joute, Hmarveng

HMAR-ENGLISH ngaiven theina hmun:Ruoivel Pangamte In, Rengkai Road, Rengkai.

sd/- ruoivel Pangamte Rengkai Road, Rengkai

Churacahndpur, Manipur.

Bimal Gurun man tuma dappui thaw-naa inbeituonaah Police officer 1 a thidarjeeling: Gork-haland hran ngennaa hma\huoitu tak Gorkha Janmukti Morcha (GJM) president Mr Bimal Gurung man tuma zani zingkara Police han Mr Gurung in-bikrukna hmun laia dappui an thawnaah GJM thlawp-tu hai le inbeituonaah Po-lice sub-inspector Amitabh Mullick in thina a tuok. Mr Mullick hi GJM sup-porter hai le inbeituonaah silaimu in a denghliem a, a hliemna tuorzo lova thi a nih. Police thusuokin a hril danin, Nimbo Basti le a se vel ramhnuoia Police team han dappui an thaw-naah inkaptuona a tlung a, inkaptuona hmuna hin automatic rifles \hangin ralthuom tam tak dapdawk

le man a ni thu a hril. GJM in Gorkhaland hran an ngenna le inzawma GJM in Darjeeling –a tiem-chin umlo Shutdown ni 100 lai zet thaw a ni hnun-gin September 27, 2017 khan hlip a lo nita a, shut-down hlip a ni hnunga tuta \um hi buoina le inbeituona tlung nawk hmasa tak a nih.

GJM leader Bimal Gu-rung chu tharum thaw din-ga mipui hai infuipawrtu tia intumna le case dang dan-gah Police han man dinga an zawng zing a nih. Inbeituonaa hin GJM thlawptu (supporters) le Police \hahnemtawk takin hliemna an tuok niin ei thu dawngna chun a hril.

Honeypreet Oct. 23 chen jail-ahPanchkula: Nuhmei suoluina case-a kum 20 sung intang dinga Jail-a khum mek Dera Sacha Sau-da chief Gurmeet Ram Ra-him nau lak Honeypreet le Sukhdeep Kaur hai chu Po-lice Custody-a ni 9 sung an um hnungin zanikhan secu-rity khau taka vengna hnu-oiah Chief Judicial Mag-

istrate Rohit Watts hmaah inlangtir a ni a. Court chun October 23, 2017 chen Ju-

dicial custody (Jail) a um dingin a rel phawt. Honeypreet le Sukhdeep Kaur hai hi Oct. 3, 2017 a kha Punjab-a Zirakpur-Patiala road-a man an nih. Honeypreet hi Ram Rahim thiemnaw inchangtir a ni le inzawma mipui hai buoina siem dinga infuipawrtua in-tum a nih.

North Korea Lirinhning Ngun, Nuclear Bomb Test-na LeiPyongyang: South Korea weather agency chun Zirtawpni zingkar inhma tak khan lirinhning hrât rak lo North Korea nuclear bomb test-na kâwl tlang lai a um ti thu a report a. Mithi le hliem ruok chu an um nawh. Hi lirinhning hi Sept. 3-a nuclear bomb a ensin a inthawka a vawi thumna a nih tah a, mihriem siemfâwm an nawh tiin a hril. Hienglai zing hin lirinhning hai hi magnitude 6.3 le chungtieng an nih vawnga. Mithiemhai chun, nuclear bomb ensinna hmun, tlang le a hnuoi sung tieng a det ta nawa khawvel leilung ama le ama insawirem nawk (natural) a nih tiin an hril. Hieng ang lirinhning nuclear bomb ensinna hmuna um inzing hlak hai a tlângpuiin an hrât bek nawa an \anna khawm an thuk bek bek ngai naw niin an hril. Zirtawpni zingkara mi North Hamgyong Province, North Korea-a mi khan Km. 3 vela inthuka in\an magnitude 2.7 a nih tiin Korea Meteorological Administration-in a hril a. US GS chun 2.9 magnitude niin Km.5 a in\an niin a hril thung. Mithiemhai ngaidan chun, North Korea-in a Nuclear bomb a test vawi ruk hai po po neina hmun chu hi lai biel vawng hi a nih leiin leihnuoi sungril tienga pil le lunghai chu an thawt tah leiin hieng ang lirinhning hi a um inzing tah niin an hril. Korea Seismological Institute-a suitu Kim So-gu chun, “Sept. 3 nia nuclear bomb ensinna khan hnuoi sûnga hnuoi ver chu a sukdet tanaw leiin hieng ang lirinhning hi a um ta a nih” tiin a hril a. “Punggye-ri biel lai hi a det ta naw em em

a. Nuclear bomb dang vawi khat test nawk a ni chun, boruok \halo radioactive pollution um thei tang a tih” tiin a hril. Nuclear bomb \iumna tak pakhat chu a meichawkin mi a kang ral chu thu dang, uranium sûnga radioactive boruok tha lo putsuok mihriem sukzeng theitu le sawtnawte sûnga chuop le thinhai suksea that theitu –radioactive – hi a nih. Boruokah thliin a mut lenga inrang takin ram hla tak tak a tlung zung zung thei a nih. US a um North Korea enthlatu pakhat 38 North hril dan chun, tuta Nuclear Bomb a ensin vawi rûkna a inthawka hnuoi inhning a um inz-ing ang hi a la um nawh a. Satellite thlalâk kha hmaa mi tamtakhai le enkhi khawmin, test vawi rûkna hnunga khan chu leihnuoi a det tanaw hle ti hmuthei a nih tiin a hril. Sept. 3 a Nuclear Bomb a ensin kha a hrât dan chu, China ram sûnga um Yanji khawpui, Km.

200 neka hla chu, khawpui hnuoi a lo insawi dur dur ve thei a nih tiin 38 North chun a hril bawk. “Punggye-ri biel North Korea-in nuclear bomb ensinna taka a neina san chu, inhma chun hilai hmun hi leilung detna taka hriet a ni lei a nih a. Tuhin chu leilung inthawtna tak a nih tah” tiin Hong Tae-Kyung, Yonsei university, Seoul-a Earth Science System thiem chun a hril. “Tulai hnaia a test nuhnungtak khan leilung inngahtna (Crust) ei ti tak, a umdân ding angin an umtir ta nawa, In foundation vuok chim, or a lunghai lak dawk anga det ta lo angin leilung innghatna foundation a them buoi a, ‘crust defor-mation’ a um tah tina a nih” tiin a hril. NIS hril dan chun, nuclear bomb test-na hmasatak chu a chim vawng tah a. Test vawi hnina neina le a dang po khawm neina –second tunnel – khawm a vawi rûkna zo khan chu a chim tah niin a hril. North Korea Foreign Minister Ri Yong Ho chun, an test nâwkna ding chu hnuoi chung or tui chungah a ni ta ding niin a hril. “Tuta hmaa la um ngai thak lo nuclear bomb (hydrogen bomb) ensinna chu Pacific tuipui ah nei nîng a tih” tiin, President Trump chonain a hril. Punggyei-ri hi a kâwla volcano um leiin test nei nâwkna ding chun a him tanaw el thei niin expert hai chun an hril bawk. Hi tlang, China le inrina laia um, meter 2, 744 (fit 9003) hi 1903 khan a puokdar tah a. Punggye-ri a inthawk hnaite a ni leiin nuclear bomb a sukpuok zing zing chun volcano hi a hung phu suok nawk an ring a nih.

Turkey-in Syria le Inrina Lai Umhmun A Khuor |anbeirut: Tulai hnaia Kurd han independent-a um nu-oma referendum an nei, Iraq le Turkey han an pawm pek nuom naw le an sawisêlna thu chu a la fe sei pei a. Syria rama hel hai chetna khawm a kang zap pei nâwna dingin Turkey chun Syria le an ramri, Idlib Province ah sipai hmun a sie tah niin helpâwl hai chun an hril. Turkey chun, hi thil hi Russia le Iran leh, Ka-zakhstan khawpui Astana-a an inbiek tuma inremna dungzuia a thaw niin a hril. Syria rama helpawlhai le sawrkâr kâra inkapna a zuol-kai nâwna dinga thaw niin an hril bawk. Operation-a thang Tur-key military hotu hril dan chun, Russia le Iran hai le inremna an nei ang dungzuia thaw a nih a. Chuonglai zingin, Afrin biel laia hrât

em em Kurdish YPG Militia hai tukdawlna dinga thaw khawm niin a hril bawk. “Hi lai biel hi YPG Militia hai lak le Russia vuong-nahai bomb laka inthawka venghim theina dinga sipai hmun, Astana inremna 6 dungzuia thaw a nih” tiin Free Syrian Army (FSA) rebel group hotu Mustafa Sejari chun a hril. Mita hmutu pakhat chun, helpawlhai awp Syria hmarthlang tienga Bab al-Hawa le Idlib infepawna lai Turkey-in military motor 30 a tirlut niin a hril. Army convoy hin, Kurdish YPG helpawlhai umna Afrin hei hmu theina Sheikh Barakat ah hmun an khuor niin a hril. T u r k e y P r e s i d e n t Tayyep Erdogen chun, “As-tana de-escalation inremna dungzuiin, helpawlhai tuk-dawlna dingin sawrkârin

“serious operation’ a thaw a nih tiin a hril. Turkey hin Syria rama President Bashar al-Assad dotu helpawlhai a tan a. Ni kuma inthawk khan Kurdish le helpawlhai a in-thawk a ramri venghim tula a hriet leiin a hung sukkhau tah a nih. Turkey chun YPG hai hi PKK kaupeng angin a ngai a. PKK chu kum 30 neka

tam Turkey sûnga zalênna suola buoina/helna siem an ni tah. Syrian Defence Force (SDF) laia hrattaka ngai YPG hin NATO le US a in-thawk khawmin \hangpuina a lo dawng tah hlak, Islamic State hai dona kawnga thaw-pui a nuom leiin. Ni kum khawm khan Turkey chun, Islamic State hai a inthawka ram lak nawk

tumin, Syria hmartieng chu Rebel hai leh \hangruolin Euphrates Shield Operation thawin nasatakin a lo bei tah. Hi \uma ram a lak hai insawrkar dan a thlenga, ram a del pei dâna inthawkin hun sawt taka dingin hilai biel hi a dit ti hmu thei a nih. Rebel hotu Sejari hril dan chun, YPG haiin hilai biel fe thlenga Mediterra-nean tuipui an fe paw theina ding dangna ding chun hilai hmun hluo hi a pawimaw hle niin a hril. Astana-a Syria ruol\ha Russia le Iran hai \hanga Rebel hai le in-remna dungzui chun, Rebel hai hrâtna biel deu Idlib laia indona chu suktlâwm a ni theina ding a tu tu khawmin hma lak ni rawse ti a nih a. Tuhin Turkey khawm a hung inrawl ve nawk pei tah a nih.

Page 4: Et Reg I ost eg M climate change Dangna Dingin Mipuihai ... Thar/2017/October/HT-14-10-2017.pdf · Company inlar ProYoung in hun hmangin hi huna thang taphawt tadi’n an Product-

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSchanger (october) 14, 2017inrinni (saturday)

SUNzawmNa

FIFA Under 17 World Cup 2017

India khuol inzinna chu Ghana an hne naw zan a lo tawp tahnew delhi: Ningani zan Ghana le India chu group inkhel tawpna takah an inkhel a. India chu 4-0 taw-pin a tlawm leiin ei lo beisei em em Indian Under 17 football team chun an khaw-tuol ngeiah an puonthuo an lo zel tah. Inkhel vawihnina khan Colombia lakah an khel \ha met tiin beiseina insang tak leh India mipui chun ei lo thlir a, inkhel an \an a, an thaw \ha ve met ding rawm sawn a ni lai Ghana tieng chu an ta ding chun an lo filawr taluo deu a nih. Entu mihriem tam tak \um (52,614) hai chu an rawl nei tawp insuoin India ta dingin inkhel sung pop o lo khekhai sien khawm Ghana chu ei la t>r naw deu a nih. Inkhel hlimin India chun corner a hmu nghal a, anachu Ghana goalkeeper Danlad Ibrahim chun awl-sam takin a lo man a. Chu hnungah Ghana chun India hma tlar a hung nerthleng a, anachu vangneitlak takin Ghana No. 6 Eric Ayiah chu a offside hlau leiin In-dia chu an thuok huoi. Minute 10 sung kha chu India defense a \ha thawkkhat hle ti thei a nih.

Minute 21 naah Ghana number 17 Rashid Alhas-san chun mawi deuin a shot-a chu goal puo tieng a vuong hlau. India defender Boris Thangjam a um leiin Ghana chun nerthleng harsa an ti thawkkhat hle, Ghana tieng ball pass vawitam tak a lo dang a, tharuma khawm insit a um naw hle. Boris chu minute 27 naah box puo charah a foul leiin yellow card pek a nih a. Chu chu free kick chu Ghana striker Ayiah chun a pet a, goal puo tieng bawk a vuong nawk leiin India an la him pei. A tawp a tawpa chun Ghana chun Indian defense chu an hung nerthleng nawk ta a, striker Eric Ayiah chun mawi deuin a thun a, min-ute 51 naah Ayiah bawkin goal dang a thun nawk a, India beidawngna a zuol. Hun tawp hnai tieng

minute 86 le 87 haiah Rich-ard Danso le Emmanuel Toku hai chun a zawm za-tin Ghana ta dingin goal an thun nawk a. India beiseina po po chu lenhmangin a hung um ta a nih. FIFA Tournament-a dinga India \hang vawikhatnaah point pakhat khawm hlawsuok naw hai sien khawm Indian football ta ding chun hmasawnna ropui tak chu ni ve hrim hrim a tih.table Group ATeams Pld GD PtsGhana 3 +4 6Colombia 3 +2 6USA 3 +2 6India 3 -8 0Group BTeams Pld GD PtsParaguay 3 +5 9Mali 3 +4 6NewZealand3 -4 1Turkey 3 -5 1

Women’s European Championship :

Manchester city chun chelsea hnung zuiin last 16 an hlangkaimanchester : Wom-en’s European Champion-ship fe mekah Ningani zan khan Manchester City chun Austrian club St. Polten an mikhuol a. Goal thum fai tawpa hnein last 16 an inh-langkai tah. Anni hin Eng-lish Club tho Chelsea hnung an hung zui a nih. Anni hi leg 1 ah 3-0 bawka lo hrat ta sa an ni leiin aggregate goalah 6-0 in an hne tina a nih. City hin inkhel \an deu hlim penalty an hmu a ana-chu Jane Ross chun a thun \hel hlau a. Anachu sawt-nawteah Nikita Parria chun goal hmasa a thun a, half hma charin Jill Scott chun a goal hnina a thun a. Hun bo hma metin Melissa Law-ley chun an goal thumna a thun nawk a. St. Polten ta ding chun beiseina a um ta nawh. City hai last 16 an kai le inruolin kum 2013-14 a inthawka English club pahni last 16 an inhlangkai

vawikhatna a nih. City hin hi inkhel hi \an hlima inthawk an thu-nun tluonsuok zak a, goal 3 neka tam khawm thun thei ngirhmunah an um bawk. City an hrat dungzui hin tuta seasona dingin vawinga an hrat zawmna a nih. last 16 draw hi hung tlung ding 16th October 2017 khin Nyon, Switzerland-ah nei ning a tih. Inkhel dangah Glascow City chun BIIK kazygurt hai khelmuolah an mikhuol a. Hun \an deu hlima in-thawkin Kazygurt chun goal an thun nghal a. Ka-

zygurt hai hi a hma leg 1-ah an home ground-ah 3-0 a lo hrat sa an nit a leiin Glas-cow ta ding chun hratna din-gin goal 5 bek a ngai tah tina a nih. Chu zat chu thun tu-min theitawp an suo a, Abbi Grant chun hrattrick siemin Noelle Murray chun goal khat a thun bawk a. Aggre-gate-ah 4-4 an hung ni tah a nih. Anachu Kazygurt haiin away goal pakhat an nei lei-in Glascow chun goal khat bek an pawimaw sa tina a nih. Hun tawp chenah chu goal pawimaw chu an thun zo ta naw leiin tuornat um takin an tla ta a nih.

Mikel Merino Newcastle-ah an sawn fel tah

newcastle : Borussia Dortmund player Mikel Me-rino chu Newcastle United tieng regular player ni din-gin contract a lo ziek fel tah. Ama hi a fee ieng zat chie am a nih puonglang an nawh. Ama hi Loan-a Newcastle-a inkhel mek a nih. Kum 21 mi chau a la ni a, tuta season khawm Newcastle ta dinga inkhel zing mek a ni bawk. An inrem dana chu kum 5

sunga ding ti a nih. Newcastle United man-ager Rafael Benitez chun, ‘Club ta dinga mi chawk-phur thiem tak a nih a. Ama an ringzo tawk bawk, ana-chu a la naupang met leiin inchuk ding ruok chu tam tak la nei ngei a tih,’ tiin a hril. Ama hi tuta season sunga Newcastle inkhelna taphawtah a la \hang kim vawng a nih.

boateng chun vun rawng inthlierhramnaa \hang-hai mandawkna dingin video technology

frankfurt : Tulai kum hni vel liem taha in-thawk khan inkhel sung referee \hangpuitu dingin video technology hmang an lar \an ta hle a. Chuong lai chun entu mipui lai vun rawng leia inthlierhranna hi a re thei tak tak nawh a. Entu mihriem tam tak lai

inhmusitna \awngkam/hla thu insamtu tak hi man-dawk hi a awlsam naw hle a. Hi le inzawm hin Ein-tracht Frankfurt midfielder Kevin-Prince Boateng chun chuong ang mihai mandawkna dingin video technology hmang ni sien a nuomthu a hril.

Bundesliga tieng khawm video technology hi an hmang nasa tae m em a, Vid-eo Assistant Referee khawm an hmang \angkai hle tah. Hieng anga vun rawng danglamhai hmusittuhai mandawkna a fe hrat thei naw lei hin Boateng chu a lung a awi thei naw a, tuta ei ngirhmuna ding chun thil awlsam tak a ni tak thu a hril bawk. Ama chun, ‘Tuhin kum 2017-a ei um ta a, a awlsam dan ding ei la ngaituo naw rawp hi mak ka tih,’ tiin a hril. Chun hieng ang inhmusitna hi season thar zatin a thar a um pei bawk thu a hril bawk.

FIFA U-17 World Cup 14th October 2017 :FixtureFrancevsHonduras(5:pm)JapanvsN.Caledonia(5pm)MexicovsChile(8pm)EnglandvsIrag(8pm)

13th October 2017 :resultGuinea1-3GermanySpain2-0N.KoreaCostaRica0-3Iran

Niger0-2Brazil

Zou Nampi Thumkhawmna neiccPur: Zou Nampi thumkhawm Com-mittee huoihawtnain Oct. 13, 2017, 9:00AM – 2:00PM inkar sung khan Zogal Hall, Zoveng-ah 17th Zou Nampi thum-khawmna nei a nih. Hun hmangna hi ZNTC Chairman/Secretary in an rawi a, Upa H. Nengkhai in hun hawng \awng\aina a nei a, Chinlun-thang Zou, President, UZO GHQ in wel-

come address a hril a, session 4-a \hein hun hmang a nih. Rev. Stephen Chinzathang, Sr. Exec-utive Secretary, ZPCS; Rt. Rev. Dr. Hang-minthang Bishop MELC; Rev. Thanggin-muanlian, Executive Director ZCBC le Catechist Paul Henkholal, Good Shepherd Parish, CCPur hai resource person in an \hang.

ZMA in \hangpina petuhai chungah lawmthu a hrilccPur: Zomi Mothers’ Association (ZMA) Project hnuoia Only Grace Home chun pawl tum tum Home ta dinga \hang-puina petu Lamphel Dorka; BYF Lamphel, le ZRO HQ hai kuomah lawmthu an hril.

Lamphel Dorka in Rs. 27,000; BYF Lamphel in pencil, notebook, color, scale, sharpener, Eraser le a dang dang bakah Dal kg. 30 an pek a, ZRO HQ in bufai bag 10 an pek a nih.

Marylaure chun, climate change impact suktlâwmna dingin Indo-Swiss Bilateral Cooperation on Climate Change chun, community/mipui han an in-adjust theina ding le, siet laka inthawka an invêng theina dingin capacity building le awareness gen-eration haiah nasatakin sin a thaw a nih tiin a hril. “Tuta Orientation Program for Legis-latures and Administrative Secretaries on Climate Change Adaptation khawm hi a program hnuoia pakhat, NABARD Con-sultancy Service leh \hangruola state hran hrana thaw a nih” tiin, climate change leia

khawvêlin sietna a tuok chieng nawk zuo-la an hriet theina dingin state hran hrana department hran hran official hai khawm training program nei a la ni pei ding thu a hril bawk. Hi huna hin Government of India hnu-oia Secretary hlui Mr Hem Pande, Climate Change tieng mithiem chun, “Climate Policy and Climate Finance: its Opportuni-ties” ti thupui hmangin thu a hril ve. An ta dinga buotsai a nih angin Cabinet Ministers, Parliamentary Secretaries, MLA, Administrative Secretaries le state puotienga delegate tamtak hai an \hang tâwl. (DIPR)

climate change Dangna Dingin Mipuihai Inrawl A Pawimaw

siem\hatna sin pasal nêkin an thei lem niin a hril bawk. “Corruption hi ei ram suksetu a nih a. Corruption leiin ei rama income hmuna ding thil tamtak khawm iengma lovah an changtir a nih. Khawtlang le ram le hnam, society le state hmasâwnna dingin nuhmei an \hang naw chun a thei nawh” tiin a hril bawk. Guest of Honour Dr Th Meinya, MP, Lok Sabha chun, nuhmei/pasal puon-khawngtu (weavers) Yarn Passbook le Pehchan Identity Card neihai chun pat 10% a inhnuoia an inchâwk thei bâkah IGNOU/NIOS haiah khawm credit le program en-rolment hran hran hai awlsam takin an thaw thei thu a hril. Ama chun Handloom product hai suk-changkângna ding le sukhrâtna ding chun Buyer-Seller Meeting regular taka nei a \ul thu a hril a. Ei state-a ei siemsuok hai suk-changkanga neitu nina inzieklut (patent) pei khawm a \ul zie thu a hril. Chu chun

sawrkâr le a siemsuoktuhai an hlawk ve ve ding a nih, tiin a hril. “State puotienga mihai ei hip theina ding chun ei puonkhawnghai design thar le nal tak tak ei phuok thar pei a \ul a nih” tiin a hril. Guest of Honour Mr O. Lukhoi Singh, MLA Wangoi A/C, Mr K. Robindro Singh, MLA Mayang Imphal A/C le Mr H. Dingo Singh, MLA Sekmai A/C hai khaw-min thu an hril. Hastkala Sahyog Shivir hi Develop-ment Commissioner (Handlooms), Min-istry of Textiles, Govt. of India, Council of Handicrafts Development Corporations (COHANDS) le Manipur Handloom and Handicrafts Development Corporation Limited, Imphal hai huoihawt a ni a. Hi huna hin puongkhawngtuhai le artisan hai ta dinga ham\hatna chi hran hran, MUDRA scheme, Yarn Pass Book hai le khawlhai sukchangkângna ding \hangpuina le hman-gruo chi tum tumhai sem a nih. (DIRP).

In\hanglienna dingin mihriem hmasâwn a \ûl

seikam Memorial Football 2017 Venue : Kholmun playground, Churachandpur.

resUlts : 13tH OCt, 2017 1.ZoheisaFC4-3SYMROPIA.

2.SanakhangFC3-0NiangzenFC. 3.MolnomYC1-1NgaiumUnitedFC. 4.EimiUnitedFC4-0S.MolchamYC.

FIxtUres : 14tH OCt, 2017(sAtUrdAy) 1.HeadquarterSCvsKhengjangFC@10:00am. 2.M.SonggelYCvsKoiteAreaYAFC@11:20am. 3.KoupruSportingvsTongjangFC@12:40pm.

4.TuibongCCvsHillTownFC@2:00pm. 5.HalleluiyahFCvsLaljoyFC@3:30pm.

Angelina Jolie-in Ramsa Vun Zakuo Hrilmawi Lolos angles: Hollywood A-list star le UNHRC Envoy Angelina Jolie chun Harper’s Bazaar magazine kum 150 a tlingna Anniversary le inzawmin a cover-a dingin Keite/Keirang (Cheetah) leh thla an inlak dun a. Ramsa hmul hmanga mihriem incheina ding thuomhnaw (fashion) mi tamtakin an siem hi ama chun \ha a ti ve naw thu a hril. October 24 a tlângzar ding November issue-a hin kum 42-a upa Angelina hin environmental issue le women empowerment thu a ziek \eu a. Tiem tlâk tak a nih. Thu bâkah incheina fashion tieng Atelier Versace, Rag & Bone, Ralph Lau-ren Collection hai chi hran hran, Namibia rama Namib thlalêr laia Cheetah le an thlalâk tamtak a pholang pek bawk. Ama ngeiin article a ziekna chun, “Tuta inthawka kum 150 chena khawvel umdân ding chu ei hril thei tah nawh. Amiruokchu, ei tu le tehai chun tuta ei siem/sawisak dan ang ang ra-suok hi an la tawng/tuok ding a nih ti ruok chu chieng takin ei hriet” tiin environment humhim a pawimaw zie a hril. “Kum za khat hnungah chu tuta ei thutlukna siem le thil thawhai ra an la hung sik ding a na, a lan lang ding a nih” tiin a hril. Jolie naunu Shiloh Jolie-Pitt, Brad Pitt le an naulutir hi Namibia-a pieng a nih a. A ruolhai Marlice Van Vuuren le Rudie van Vuuren hai nupa leh N/a’an ku sê Foundation indin ramsa le thing le ruo humhalna sin an thaw a nih. Chuleia chu magazine cover-ah Sakei leh an lak a nih.

“Ka ta ding chun Namibia hi sungkuo thila ding chauvin a hlu nawh a. Mihriem le a chêngna kâwl le kieng environment inhnaina dam, an in-laichinna hmatieng peia dinga a pawimawzie min hrietsuoktir khawm a ni leiin ka ngaina a nih” tiin a hril. The N/a’an ku sê Foundation hin Namibia rama San mihai, khawvêla culture upataka hriet hai lai sin a thaw a nih. Kum sang tam loah neiin indigenous people indik tak angin hnuoi ra fain an lo um taa chu, tulai khawvêla indigenous people tamtak an umna leilung a inthawka phawi dawka umhai angin an

um ve mek a. An hringna le dam khawsuokna ding a derthawng ve tah hle a. Wildlife tlâwm tiel tiel hin an khawsakna a sukbuoi hle bawk, fak le dawn chenin a thembuoi a nih. Angelina chun, “Khawvel hmun hran hran Africa, latin America, Asia, Pacific haiah a tlung vawng a, nuhmeihai a tuortu nasatak an nih. Wild-life tlâwm tiel tiel le thing le ruo rem tiel tiel hin indigenous people hai khawsakna a chawkbuoi hlak. Ramsa pelna hin an bu a sukbuoi a, thing ban rawt thluk teu teuna hin an ta dingin Retheina a sukzuol a. Nuhmei hrisêlna le inchûknain a tuor tak hlak. “Environment, thing le ruo, khawmuol le tuihai hi khawvel det taka a um zingna dinga pawimaw an nih a. Ei suksiet nasa taluo leiin kum tin Climate Change leiin mihriem 2.5 million sukbuoiin an um a, an umna insawn hmang a tul hlak. Tuchena khawvel pumpuia an umna insawn hmang tah chu maktaduoi 65 an nih” tiin environment suksiet mi thembuoi dan a hril.Fashion magazine editor hai khawmin Ramsa vuna siem incheina (fashion) hai hi chu phol-ang uor naw hai sien la, ramsahai vun hmang naw khawmin ei inchei thei zie a hril a. Ramsa chu ram ah, mihriem chu khawpuia um ding ei nizie târlang thei a nih. “Ni dang chu ramsa vun hmanga incheina hai demand an sang a. Tuhin chu chuongang thuomhai pholar lovin Editor han message pawimaw tak in pek thei a nih” tiin a ziek.

Priyanka, Quantico 3 Shooting-in Italy ah

rome: India nunghâk Miss World lo ni tah, Bollywood a lut hnunga Hollywood tienga insawn hmasâwn nawk pei, Priyanka “Mary Kom” Chopra chu, US a TV serial inlâr tak American Broadcasting Corporation (ABC) series Quantico 3 chang sunzawmna shooting thaw dingin Montepulciano, Italy a tlung nawk tah. Kum 35-a upa Priyanka Chopra chun US-a Quantico shooting an thaw laia an sukhliemna chu a damfel var tah suklangna dingin inthazo tak le hlim takin a film crew member \henkhat leh Italy bazaar an kai a. An chei dan an hme bawk, a hmêl a \ha bawk, mi en nuom a hlâw hle. M i s s W o r l d h l u i Priyanka hin nisa hlietu dingin lukhum par khumin tarmit dum a bun a. Zakuo Kamis var simple deu a kawnga khitin, pa deuvin a hak bawk a. A Skirt khawm puon inphan man tlawm chi, sendang \iel, khup chen, a malpui zawn inthler a bun bawk a. Pheikhawk taksa rawng insâng a bun bawk

a. A make-up khawm a tak nawh a. A zangkhaiin en a hâdam em em. Ni khat sung shooting an thaw kar laka hin crew member a ruolnu pakhat leh Italy bazaar kaiin ramtin an inchâwk vel a, inhawi an tih hmêl hle. Priyanka Chopra chun tuta a film changna Quantico 3 ah hin FBI agent pakhat, suol dotu Alex Parrish lem a chang a. FBI agent a nina anga a hnu suina ah Italy an tlung a nih. Ningani khan Fiumicino Airport, Rome suoksanin Los Angeles tieng an pan nawk nghâl. Airport ah chu Jeans leh leather jacket dum a hak nawk daiah a, a nal dan chu pa tak a nih. Priyanka Chopra hin ABC TV series film Quan-tico 3 shooting an thaw lai zingin film thar “Isn’t It Romantic?” ti khawm a chang zing bawk a. Hi hi Hollywood film puitling a chang pahnina a nih tah a. A changpui chu Liam Hem-sworth le Rebel Wilson hai an nih. A film hi kum 2019 khin tlângzar hman beisei a nih.

Jennifer Lawrence Film Thar Premierelos angeles: Holly-wood nuhmei film star hai laia hlâw râwn pawl tak, nunghâk kum 30 tling hmaa millionaire kai tah Jennifer Lawrence (27) chu a film nuhnungtak ‘Mother” ti an-gin a hlâwtling nawa chu a film thar nawk Faces Places ti premiere dingin Nilaini khan West Hollywood ah director Agnes Varda (Pitar) leh an inhmu a, a nal dun kher el. Jennifer Lawrence hin Gown var infuol duom el a awm lai inhawng huou, a nene bul lai inlang theina a hak a. Gown an fuol hlea chu a piengzie nalzie a thup thei chuong nawh. Fit 5 le inchi 8 zeta insâng a ni leiin director nu Agnes fit 5 khawm tling lo leh an hei inchibaia in pose dun chu hmu nuom an um ang reng. Jennifer Lawrence hin make-up khawm a thaw taluo nawh a. A hner khawm

a sen huntâwk chau a nih a. Nuhmei danghai angin nabe le \hihai a hmang nawa chu tuta tum chu rângkachak thi a awr a. A awmbawr nene bal inkar lai chenah an khai thla a. A sam eng thal inkhai thla hnieng leh Vantriko khawm a ang hiel a nih. Kentucky nunghâk Jen-nifer Lawrence hin Acad-emy Award khawm a lo dawng tah a. Tu kum Oscar award-a khan nominated a nia chu a lak phâk ta naw a

nih. Hollywood star hming inthangtak a nia chu direc-tor Agnes Varda le an hei inhmu meu chu an ngai tlâwm rawng rawng el a nih. Pi Agnes hi kum 60 neka tam film abîkin documen-tary siema tawnghriet lo nei tah a nih a. Ama khawm tar kum 60 chuong an taa chu film siemin sin a la thaw thei a nih. Puon inphan chi ngawta kekawr le a zakuo-hai khawm loose deua \hui a hak a. A hairstyle boyish tak leh, kum 60 chuong pitar a la ang nawh.A film thar Faces Places hi Cannes Film Festival-a khan documentary film ah top honour inlan a lo ni tah a. Tuta tum Oscar Award ah nominated dinga beisei a nih bawk. Jennifer Lawrence khawm a film thar “Mother” ah Oscar nominated beisei a ni a. A ni chun vawi nga nominated a nina ding ni tang a tih.

demi rose mawby nal deuvin chesuol vanglos angeles: British nunghâk kum 22 chauva inlâr, reality TV inlâr Kardashian hai sûngkuo ropuitak el tuma modelling career hraw tung ve mek kaisang hrât ve tak Demi Rose Mawby chu a nal pangngai ang bawkin a nala chu a che suol teu hle. London Soho Sanctum hotel ah Ninga zan khan SIXTY6 magazine launch-na ah a dum vawnga incheiin a awmbawr (nene) nal zie inlang theina ding tâwk charin a zakuo hma tieng an hawng a. A nene hmur ve ve char thup dingin thil inkuolin a keimat a. A dang po, nene bal an lang vawng a, a thup hne naw vâng a nih. A zakuo le puonbil inkawp hi a malpui changtieng an thler bawk a, a mal an lang zek zek thei a. Thil dang po chu an fuk vawnga, a mawng bâwr tight fit le kawng iner tawna sam dum thlap anga a pheikhawk dum hai khawm a mawi vawng a. A hmatieng awmbawr lai an hawng lien taluo leiin thup vawng intak a tih met leiin nuom angin

a chang tha ngam naw deu a hawi. A zakuo a siem tha deu ran el a nih. Anachu thlalatuhai ta dinga hmu nuom umtak a lo nih nawk tlat. Demi Rose hi an lar hrât em em a, hming lo ser tah celebrity hai naw angin ama chu taimakna le thawkrimna lei lieu lieu a nih. Vangnei lei khawm ti thei a nih bawk. A piengzie nal danglam tak hin inlârna chi khat a pek tlat. An lar \anna chu mihâng rapper inlâr, Kylie Jenner ngaizawngpa Rack City saklartu Tyga leh an inngaizâwng lei khawm kha

a nih. Ama puola hming a ser tak tak hma khan Tyga leh an hmu kawp zing zing hlak leiin miin an indawn hlak a. Social media tieng \hang a lo lak nasa bawk leh mi hriet a hung hlâw pei tah a nih. Canadian rapper Drake leh khawm August thla khan video music album an siem dung leiin model a nina bâkah a suklar pha bawk. Hi hma met hin July thla khan DJ Tom Zanetti video music “More & More” ah an lo chang dung tah bawk leiin an lar pha bawk. Demi Rose hin tuchenah Instagram ah followers million 5.4 a nei tah a. Kum 3 hma liemtaa mi 60, 000 vel chau nei kha, an thang hrât hle. Hi zan hin TOWIE star Jasmin Walia (27), Abi Clarke (26) khawm an thang a. An pathumin show host tu tak an hawi el a nih. Demi Rose ngaisang a umna pakhat chu model danghai angin a ler nawh a, fak le dawn le nuhmei pasal tieng a fimkhura an veng hnêna hin mi ngaisang a hlâw a nih.