Eskizofrenia maider-eneritz
Transcript of Eskizofrenia maider-eneritz
Eskizofrenia
Eneritz EpeldeMaider Urkijo
Aurkibidea
● DEFINIZIOA● SINTOMAK● DROGAK● NOIZ JARRI ARREMANETAN MEDIKU
PROFESIONALAREKIN?● TRATAMENDUA● PREBENTZIOA
Eskizofrenia❖ Buruko gaixotasun larria da
❖ Pertsonen ahalmena hondatzen duen desoreka mentala
❖ Esanahia:
➢ Banatzea/ zatitzea/ apurtzea➢ Ulermena/ arrazoia/ burua
Eskizofrenia❏ Gizon zein emakumeetan
❏ Nerabezaroan eta heldutasunaren hasieran
❏ Normalean emakumeei beranduago eta ez hain gogorra
❏ Umeen kasuetan 5 urtetik aurrera (autismoaren nahastu ahal da)
Sintomak
Trastorno honek ez die uzten:
❏Erreala dena eta ez dena desberdintzen
❏Modu zehatz batean pentsatzea
❏Egoera sozialetan modu naturalean erreakzionatzen
❖ Denboran zehar ikusten dira (urteetan)
❖ Pertsonaren arabera sintoma asko edo gutxi
❖ Eskizofrenia daukaten pertsonak arazoak daukate lagunak mantentzeko eta lan egiteko
➢ Antsietatea
➢ Depresioak
➢ Portaera suizida
Sintomak:
Sintomak
Lehen sintomak dira:
➔Oso irritable edo tentsio egoeran sentitzea
➔Kontzentrazioa mantentzeko zailtasunak
➔Lo egiteko zailtasunak
Gaixotasuna handitzen joaten denean pertsona horiek pentsamenduarekiko, emoziorekiko eta konportamendu aldaketak izango dute:
➔Existitzen ez diren gauzak entzun eta ikusi
➔Aislamendua
➔Emozioak gutxitzea
➔Atentzioa mantentzeko arazoak
Sintomak
➔ Errealak ez diren zinezmen gogorrak mantentzea (delirioak)
➔ Zentzu gabe hitz egitea
➔ Pentsamenduen artean “salto” egiteak (gai batetik arramana ez duen beste gai batera joatea)
Sintomak
Sintomak➢ Askotan trastorno hau daukatenek,
besteek ez duten ahotsak entzuten dute
➢ Besteak haien pentsamendua entzun ahal dutela eta hori jakinda haien kontra erabiliko dutela pentsatzen dute
➢ Honek beldurtzen zaie eta horregatik erraz irritatzen dira eta pertsona retraidak izaten dira.
Sintomak● Eskizofrenikoek sentzu gabe hitz
egin ahal dute
● Orduak eta orduak eman ahal dute hitz edo mugitu gabe
● Pertsona horrek egoera onean dagoela ematen du benetan pentsatzen ari dena esan arte
● Gehienek zailtasunak dauka bere burua zaintzeko eta lan gehienak galtzen dituzte
Zer erlazioa du eskizofrenia substantzien abusuarekin?
●Subtantzia batzuei menpe dauden pertsona batzuek eskizofrenia duen beste pertson
baten sintoma berberak euki ditzake. Horregatik askotan nahasten dira.
●Gaixotasun hau duten pertsona askok prababilitate gehiago dute subtantzien abusua
izateko pertson normal bat baino.
●Substantzien abusua tratamenduaren eraginkortasuna txikitzea eragin dezake.
Substantzia batzuk, marihuana edo kokaina bezala sintomak larrioagotu dezakete.
Drogak
Zailtasun posible batzuk
Esquizofrenia izatea arrisku batzuen handitzea:
●Alkoholarekin edo drogekin arazo bat sortzea(substantzien abusua)
Subtantzien kontsumoa sintomek berriro agertzea egin ahal dute.
●Gaixotasun fisikoak.
●Bere burua hil
Drogak
➢ Medikuarenera joan zuri edo zure familiako norbaiti gertatzen bazaie:
○ Bere buruari edo besteei min egiteko ahotsak entzuten baduzu/du
○ Min egiteko joera badauka (bere buruari edo beste norbaiti)
○ Existitzen ez diren gauzak ikusten baduzu/badu
○ Etxetik atera ezin duen sentimendua badaukazu/dauka
○ Zure/ bere burua santzeko gai ez bazara/bada
Noiz jarri harremanetan mediku profesionalekin?
● Sintoma asko arintzeko balioa dute
baina gehienetan bizitza osorako
dira.
● Ordea pertson askok gustuko eta
zentzuzko bizitza izan dezakete
nahiz eta eskizofrenia izan
Tratanendua
Medikamenduak:
➔Medikamendu antipsikotikoak
hoberenak dira (garunaren oreka
kimikoa aldatzen dute sintomak
kontrolatuz)
Medikamentu hauek lagungarriak
izan arren zeharkako efektuak izan
ditzake.
Tratamendua
● Zeharkako efektuak izan daitezke:
○ Bertigoa
○ Egonezinaren edo urduritasunaren
sentsazioak
○ Logura (sedazioa)
○ Mugimendu motelak
○ Dardarak
○ Pisua handitzea
Tratamendua
●Antipsikotikoen erabilpen luzea mugimenduen nahasketa izateko arriskua
handi dezake. Pertsona horrek ezin du bere mugimenduak kontrolatu eta
orduan azkar eraman behar da pertsona hori medikura sintoma horiek baditu.
●Eskizofrenia antipsikotikoekin hobetzen ez badu beste medikamenduekin
proba daitezke
●Gaixotasun kronikoa da eta gaixotasun hori duten pertsona gehienok
antipsikotikoak erabil dezakete bizitza osorako.
Tratamendua
❖ Ezin da aurrez ikusi
❖ Sintomak desager daitezke medikuek emandako botikekin (medikamendua utziz gero sintomak berriro ager daitezke)
❖ Medikamentuak bakarrik medikuek alda edo kendu daiteke.
Prebentzioa
● Zaila izan ahal da nerabe batean diagnostikatzea, bere lehenengo sintomak nerabeen arteko izaerak badirelako ere: lagun aldaketak, noten jaitziera eta lo egiteko arazoak.
● Badago faktore konbinazioa non eskizofremia aurrez ikusi ahal dena, faktore batzuk:o isolamenduao atzekeriao pentsamendu eta susmo ezohikoen handitzea
Prebentzioa