8/18/2019 ESEJ KRIMINALISTIKA

1/3

REKONSTRUKCIJA I KRIMINALISTIČKI EKSPERIMENT

Rekonstrukcija je krivično procesna – istražna, a istovremeno i kriminalističkaradnja koja se prema odredbama ZKP-a vrši radi proveravanja izvedenih dokazaili utvrivanja činjenica koje su od značaja za razjašnjavanje predmetadokazivanja! "a navedeni način ZKP uopšteno odreuje materijalni uslov zapreduzimanje rekonstrukcije, odnosno njen procesno pravni osnov i to kroz#ormulisanje dva osnovna i opšta cilja rekonstrukcije$ %& da se provjere ve'izvedeni dokazi i (& da se utvrde činjenice, koje su od značaja za razjašnjavanjekrivične stvari! ) po*ledu načina vršenja rekonstrukcije ZKP predvia da or*anpostupka može odrediti rekonstrukciju do*aaja, koja se obavlja tako što 'e seponoviti radnje ili situacije u uslovima pod kojima se prema izvedenim dokazimado*aaj odi*rao! )z napomenu da ukoliko su u iskazima pojedinih svedoka iliokrivljenih radnje ili situacije različito prikazane, rekonstrukcija do*aaja 'e se,po pravilu, posebno izvršiti sa svakim od njih pojedinačno! +eoma je bitno imati uvidu i odredbu ZKP-a da rekonstrukcija ne smije biti izvršena na način kojim se

vrea javni red i moral ili se dovodi u opasnost život ili zdravlje ljudi! Prilikomrekonstrukcije se mo*u, po potrebi, ponovo izvesti pojedini dokazi!"a osnovudatih opštih uputstava koje daje citirani zakonik, kriminalistika dalje razraujepostupak i denisanje odreenih zahtjeva, koji se odnose na$

%& Prostorno-ambijentalne uslove, po kojima se rekonstrukcija vrši na mestudo*aaja, čiji iz*led treba da bude što približniji nje*ovom iz*ledu u vrijemeizvršenja krivično* dela

(& +remensko-meteorološke uslove, rekonstrukcija se obavlja u isto doba danai*odine, pod sličnim atmos#erskim uslovima i dru*im prilikama, kao što je to bilou vijreme izvršenja djela

.& /stale taktičko-tehničke uslove, u toku rekonstrukcije se upotrebljavaju istasredstva izvršenja i dru*i predmeti, koji su bili na mestu do*aaja u vremeizvršenja dela!

0ama rekonstrukcija na mestu do*aaja se prema američkoj kriminalističkojterminolo*iji preciznije deniše kao 1realna2 ili 1zička2rekonstrukcija!Rekonstrukcijom se mo*u ostvariti različiti ciljevi, od kojih sunajčeš'i slede'i$

%& 3a se isprave propusti učinjeni prilikom vršenja uviaja, ili da se otkloneprotivrečnosti i nelo*ičnosti, nastale usljed nestručno ili površno obavljeno*

uviaja! /vde je važno shvatiti da rekonstrukcija ne može biti zamjenabla*ovremeno i kvalitetno izvršeno* uviaja!

(& 3a se utvrdi način izvršenja djela, kada se to nije mo*lo posti'i samoobjektivnim istraživanjem na mestu do*aaja, prilikom vršenja uviaja, pa je radiostvarenja ove svrhe potrebno i učeš'e aktera krivično* djela!

.& 3a se potvrdi odbrana okrivljeno* ili da se proveri i dokumentuje tačnostnje*ovo* priznanja!

4& 3a se proveri tačnost iskaza ošte'eno* i svjedoka u po*ledu okolnosti vezanihza mjesto izvršenja krivično* djela, kao i za mjesto do*aaja uopšte!

8/18/2019 ESEJ KRIMINALISTIKA

2/3

5& 3a se provjere nalaz i mišljenje veštaka, ili da se vještaku obezbjede povoljniuslovi za vršenje vještačenja!

Rekonstrukcija se mora unapred temeljno pripremiti, tako što javni tužilac –rukovodilac rekonstrukcije sprovodi sljede'e pripremne radnje$%& 6dentikujemesto do*aaja, korištenjem zapisnika o uviaju, skice lica mesta,#oto*raja,zapisnika o iskazima svedoka i okrivljeno*, kao i dru*ih materijala(& Provjeravada li su ispunjeni svi potrebni vremenski, atmos#erski uslovi.& Postavlja sveučesnike u krivičnom delu na od*ovaraju'e mesta!

0ama po sebi, rekonstrukcija nije dokazno sredstvo, ve' metod provjere dokazakoji se vrše preko uviaja! /na zbo* to*a ima više veze sa ocjenom dokaza ne*osa pitanjem dokaznih sredstava!

Kriminalistički eksperiment predstavlja svesno i plansko uvoenje nekih novihčinjenica, preduzimanjem odreenih radnji, ili izla*anjem dejstvu odreenihokolnosti,u sporno činjenično stanje, u cilju utvrivanja novih dokaza,

provjeravanja ve' izvedenih dokaza, te prikupljanja svih relevantnih in#ormacija,radi otkrivanja uslova i uzroka nastanka krivično* djela! Kriminalističkieksperiment može biti izveden u toku rekonstrukcije ali i u toku dinamičke #azeuviaja!

Kriminalistički eksperimenti se mo*u klasikovati u opštem smislu, posmatrano,utri *rupe i to su$

%& 7ksperimenti za utvrivanje mo*u'nosti da se izvrši odreena radnja, pri čemuse mo*u proveravati zičke sposobnosti neko* lica, da li npr!, u odreenomvremenu može pretrčati odreeno rastojanje, da li je neko lice sposobno da sačinineki crtež, skicu itd!

(& 7ksperimenti za odreivanje mo*u'nosti da se vide, čuju, ili na neki dru*inačin uoče odreene činjenice i

.& 7ksperimenti za utvrivanje uzajamno* položaja i djelovanjaneko* mehanizma8alarmni sistem&, kao i za razumjevanje i utvrivanje načinastvaranja i nastanka odreenih tra*ova!

Kriminalistički eksperiment se mora izvoditi prema odreenim pravilima$

- Prvo pravilo podrazumjeva da se prije početka eksperimentisanja, uvek morajutačno utvrditi sve okolnosti iz kojih je sastavljen kritični do*aaj

- 3ru*o pravilo se odnosi na dve okolnosti$%& detaljno planiranje eksperimenta i(& sprovoenje izolacije eksperimenta-rukovodilac eksperimenta mora d aplanira koje 'e utvrene, neutvrene,proverene ili neproverene,pretpostavljene i nove okolnosti uvesti u strukturudo*aaja u cilju utvrivanj adejstva koje 'e one proizvesti, a pri tom jeneophodno da se osi*ura izolacija eksperimenta, tako da u tok do*aaja nedospeju bilo kakve dru*e okolnosti,osim onih koje su postojale u momentuizvršenja djela, ili onih koje se nameravaju uvesti, radi eksperimentisanja

- 9re'e pravilo podrazumjeva da se prilikom eksperimentisanja u isto vreme smijemenjati samo jedna okolnost, jer bi u suprotnom bilo neizvesno iz kojih razlo*a

,nastupaju odreeni e#ekti

8/18/2019 ESEJ KRIMINALISTIKA

3/3

- Po četvrtom pravilu, cilj eksperimenta se o*leda u utvrivanju i provjeravanjusvih onih činjenica, koje omo*u'avaju da se potvrde ili odbace odreenepretpostavke, koje su predstavljale polaznu osnovu eksperimenta!

Kada se eksperiment vrši samostalno, dakle van sastava rekonstrukcije,dinamičke #aze uviaja, ili veštačenja, neophodno je da se svi ostvareni rezultatipotkrepe skicama, #oto*rajama, ili video materijalom, uz sastavljanje zapisnika,a poželjno je da samom eksperimentisanju prisustvuju i dva *raana, koji bi se uslučaju potrebe,mo*li pozvati od strane suda kao svjedoci, u po*ledu ispitivanja ookolnostima podkojima je obavljen eksperiment, te o autentičnosti zapisnika inje*ovih prilo*a!

 3okazna vrijednost rekostrukcije i kriminalističko* eksperimenta$ načelno možese prihvatiti dokazna vrijednost dobijenih rezultata ako je$a& ustanovljeno da su uslovi u kojima je obavljena rekonstrukcija ili su sprovedenieksperimenti, , meusobno slični sa uslovima u kojima se ispitivani do*aajodi*rao

b& pri ponavljanju rekonstrukcije i eksperimenta dobijen je jednoznačni rezultatc& isključena mo*u'nost slučajno* postizanja dobijenih rezultata!

U ZAKONU O KRIVICNOM POSTUPKU FBIH

Član 93. Rekon!"#k$%&a 'o(a)a&a

  8%& Radi provjeravanja izvedenih dokaza ili utvrivanja činjenica koje su odznačaja za razjašnjenje stvari, or*an koji vodi postupak može odreditirekonstrukciju do*aaja, koja se vrši tako što se ponavljaju radnje ili situacije uuvjetima pod kojima se prema izvedenim dokazima do*aaj desio! :ko su uiskazima pojedinih svjedoka ili osumnjičenih, odnosno optuženih radnje ili

situacije različito prikazane, rekonstrukcija do*aaja 'e se, po pravilu, posebnoizvršiti sa svakim od njih!

8(& Rekonstrukcija se ne smije vršiti na način kojim se vrijea javni red i moral ilise dovodi u opasnost život ili zdravlje ljudi!

 8.& Prilikom rekonstrukcije mo*u se, po potrebi, ponovno izvesti pojedini dokazi!

 Član 9*. Po+o, -&e!aka % !"#/ne oo0e

8%& )viaj i rekonstrukcija do*aaja vrše se uz pomo' stručne osobekriminalističko-tehničke ili dru*e struke, koja 'e pomo'i u pronalaženju,

osi*uranju ili opisivanju tra*ova, izvršiti potrebna mjerenja i snimanja, sačinitiskicu i #otodokumentaciju ili prikupiti i dru*e podatke!

  8(& "a uviaj ili rekonstrukciju može se pozvati i vještak, ako bi nje*ovaprisutnost bila od koristi za davanje nalaza i mišljenja!