EĞİRDİR CANADA VE YEŞİLADA’NIN SÜRDÜRÜLEBİLİR …tez.sdu.edu.tr/Tezler/TF03436.pdf ·...
Transcript of EĞİRDİR CANADA VE YEŞİLADA’NIN SÜRDÜRÜLEBİLİR …tez.sdu.edu.tr/Tezler/TF03436.pdf ·...
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİRDİR CANADA VE YEŞİLADA’NIN SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM AÇISINDAN İRDELENMESİ
Seriyye REHİMBEYLİ
Danışman Prof. Dr. Atila GÜL
YÜKSEK LİSANS TEZİ PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİM DALI
ISPARTA- 2017
© 2017 [Seriyye REHİMBEYLİ]
I
İÇİNDEKİLER Sayfa
İÇİNDEKİLER ..................................................................................................................................... I ÖZET .................................................................................................................................................. III ABSTRACT ....................................................................................................................................... IV TEŞEKKÜRLER ................................................................................................................................. V ÇİZELGELER DİZİNİ ................................................................................................................... VII 1. GİRİŞ................................................................................................................................................ 1
1.1. Turizm Kavramı.............................................................................................................. 6 1.2. Turizm ve Rekreasyon ................................................................................................. 9 1.3. Sürdürülebilir Turizm ............................................................................................... 10
2. KAYNAK ÖZETLERİ ................................................................................................................ 15 3. MATERYAL VE YÖNTEM ...................................................................................................... 18
3.1. Materyal .......................................................................................................................... 18 3.1.2. Eğirdir Gölü ve çevresinin doğal verileri .................................................. 22 3.1.3. Eğirdir’inTarihsel gelişimi .............................................................................. 26 3.1.4. Eğirdir’in doğal sit alanları ............................................................................. 29 3.1.5. Eğirdir’in taşınmaz kültür varlıkları ........................................................... 30 3.1.6. Sivil mimarlık örneği yapılar ......................................................................... 33 3.1.7. Sivil mimarlık örneği yapıların ortak özellikleri ve taşınmaz tabiat
varlıkları ................................................................................................................ 34 3.1.8. Eğirdir’in demografik yapısı .......................................................................... 38
3.2. Yöntem ............................................................................................................................ 42 a. Kaynak taraması, Arazi çalışması ve Veri toplama ...................................... 42 b. Anket çalışması .......................................................................................................... 43 c. GZFT analizi ................................................................................................................. 44 d. Stratejik Eylem Programı ....................................................................................... 45
4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA ....................................................................... 47 4.1. Eğirdir Canada ve Yeşilada Genel Sörvey Bilgileri ......................................... 47
4.1.1. Canada ve Yeşilada’nın idari durumu ......................................................... 49 4.1.2. Canada ve Yeşilada’nın mekânsal mevcut durumu ............................... 50 4.1.4. Yeşilada’sının Sosyo-Ekonomik Durumu: ................................................. 55
4.2. Eğirdir Canada ve Yeşilada’da Yapılan Anket Sonuçları ve Değerlendirmesi .................................................................................................... 61
4.2.1. Anket katılımcılarının genel profili ............................................................. 61 4.2.2. Ziyaretçilere yapılan anket sonuçları ve değerlendirmeleri ............. 63 4.2.3. Yöre halkına yapılan anket sonuçları ve değerlendirmeleri ............. 67 4.2.4. Ankete Katılan Yöre insanları ve Ziyaretçilerin Alana Yönelik
Eğilimleri ............................................................................................................... 68 4.2.5. Ankete katılan yöre insanları ve ziyaretçilerin alana yönelik talep ve
önerileri ................................................................................................................. 69 5. SONUÇ VE ÖNERİLER ............................................................................................................ 92 KAYNAKÇA ..................................................................................................................................... 96 EKLER ...........................................................................................................................................101 Ek A. Anketler ..............................................................................................................................101
EK-A1. Yöre Halkı Anket Formu .................................................................................. 102 EK-A2. Ziyaretçi Anket Formu ..................................................................................... 105
Ek B. Canada ve Yeşilada Sörvey Paftası ...........................................................................108 Ek C. Canada ve Yeşilada Konsept Paftası ........................................................................109
II
ÖZGEÇMİŞ .....................................................................................................................................110
III
ÖZET
Yüksek Lisans Tezi
EĞİRDİR CANADA VE YEŞİLADA’NIN SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM AÇISINDAN İRDELENMESİ
Seriyye REHİMBEYLİ
Süleyman Demirel Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı
Danışman: Prof. Dr. Atila GÜL
Göller ve kıyı alanları sahip olduğu doğal ve kültürel peyzaj özellikleri açısından her zaman cazibe merkezi olma potansiyelindedir. Bu potansiyelin değerlendirilmesi ile yöreye çevresel, sosyal ve ekonomik yönden önemli kazanımların sağlanması mümkündür. Ancak kıyı alanlarının kullanımına yönelik taleplerin artması, çeşitlenmesi ve özellikle geçmişten gelen kullanım tipleri ve karakteri nedeniyle kıyı alanlarının rasyonel ve amaca uygun kullanılması mümkün olamamaktadır. Kıyı alanlarında bütüncül planlama ve tasarım çalışmaları ile bu alanların mevcut değerlerini koruyarak orijinal kimliğine uygun yeniden görsel ve işlevsel amaçlarla kullanılması ve geliştirilmesi mümkün hale gelebilmektedir. Bu çalışma sürdürülebilir turizm kapsamında doğanın ve mevcut değerlerin zarar görmeyerek korunması önceliği ile rekreasyonel ve turistik alanlarda yapılan peyzaj düzenlemelerine dikkat çekmek adına oluşturulmuştur. Mevcut durum analizi için GZFT (SWOT) analizi, talep ve önerilerin belirlenmesi için ise anket çalışması uygulanmıştır. Anket çalışması sonucu elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Bu veriler doğrultusunda sürdürülebilir turizm konsepti ortaya konmuştur. Sonuç olarak; Canada ve Yeşilada turizm açısından Eğirdir için ulusal ve uluslararası öneme sahiptir. Konu ile ilgili yapılan analiz ve veri değerlendirmeleri sonucu alana yönelik stratejik hedef ve öneriler getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Eğirdir Gölü, Canada, Yeşilada, Turizm, Rekreasyon, Peyzaj 2016, 110 sayfa.
IV
ABSTRACT
M.Sc. Thesis
EVALUATION FOR SUSTAINABLE TOURISM OF CANADA AND YESILADA IN EGIRDIR LAKE
Seriyye REHİMBEYLİ
Süleyman Demirel University
Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Landscape Architecture
Supervisor: Prof. Dr. Atila GÜL
Lakes and coastal areas always have the potential to be a center of attraction for their natural and cultural landscape features. With evaluation of this potential, it is possible to achieve considerable gains from environmental, social and economic aspects for region. However, it is not possible to use the coastal areas rationally and appropriately due to the increase, diversification and especially the usage types and characters from the past. It can become possible to use and develop with re-visual and functional purposes in accordance with the original identity by preserving the existing values of these areas with holistic planning and design works in the coastal areas. This study was designed to draw attention to the landscaping regulations in recreational and touristic areas, and priority is to protect the nature and the existing values without damage. SWOT analysis used for the analysis of current situation and questionnaire used for the determination of demands and proposals. The results of questionnaire were analyzed in the SPSS program. The concept of sustainable tourism has been revealed in the direction of these data. As a result; Canada and Yeshilada have national and international importance for Egirdir in terms of tourism. Strategic targets and recommendations are made after analysis and data evaluations about given issue. Keywords: Egirdir Lake, Canada, Yeşilada, tourism, recreation, landscape. 2016, 110 pages.
V
TEŞEKKÜRLER ‘Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın Sürdürülebilir Turizm Açısından İrdelenmesi’ konulu bu çalışmamda beni yönlendiren, her türlü veri ve kaynağa ulaşmamda karşılaştığım zorlukları sabrı, bilgi ve tecrübesi ile aşamada yardımcı olan, değerli hocam ve danışmanım Sayın Prof. Dr. Atila GÜL‘ e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Arazi ve anket çalışmalarımda bana yardımcı olan, çalışma süresince manevi desteğini benden esirgemeyen arkadaşlarım Büşra CESUR, Aybüke BAĞCI, Çağla BOSTAN, Nesrin ATABEYLİ, Ülker CEMİLLİ, Gemer AĞAYEVA, Ömer Faruk UZUN, Halis BEREKET’ e çok teşekkür ederim. Hayatım boyunca beni hep destekleyen, yanımda olmasalar bile hiçbir zaman eksikliklerini hissettirmeyen, varlıklarından güç aldığım ‘güzel ailem’ e sonsuz sevgi ve teşekkürlerimi sunarım.
Seriyye REHİMBEYLİ ISPARTA,2017
VI
ŞEKİLLER DİZNİ
Sayfa
Şekil 3.1. Eğirdir havzasının ülkemizdeki konumu ........................................................... 18
Şekil 3.2. Isparta İl ve İlçe Sınırları ..................................................................................... 19
Şekil 3.3. Eğirdir gölü eğim ve yükselti haritası. ................................................................ 22
Şekil 3.4. Eğirdir gölü jeolojik ve hidrolojik yapısı ............................................................ 23
Şekil 3.5. Eğirdir gölü orman ve vejetasyon durumu ........................................................ 23
Şekil 3.6. Eğirdir gölü arazi kullanım haritası .................................................................... 24
Şekil 3.7. Eğirdir gölü ortalama yağış ve sıcaklık durumu. ............................................... 25
Şekil 3.8. Eğirdir ilçesi nüfus durumu ve nüfus yoğunluğu. .............................................. 25
Şekil 3.9. Yeşil (Nis) Ada, Canada, Kale burnunun bağlantı yolu yapılmadan önceki
.durumu ................................................................................................................. 29
Şekil 3.10. Yeşil (Nis) Ada, Canada, Kale Burnu’nun günümüzdeki durumu ................... 29
Şekil 3.11. Ayastefanos Kilisesi ........................................................................................... 31
Şekil 3.12. Ayastefanos Kilisesi’nin içerden görünüşü ...................................................... 31
Şekil 3.13. Şeyh Muslihiddin Türbesi .................................................................................. 32
Şekil 3.14. Yeşilada Merkez Camii ....................................................................................... 32
Şekil 3.15. 2000 Yılı Nüfus Sayımına göre Isparta Nüfusunun İlçelere Göre Dağılımı
.(Kahraman, 2006). ............................................................................................ 40
Şekil 3.16. GZFT Analizi (Örücü, 2013). .............................................................................. 45
Şekil 3.17. Yöntem akış şeması ............................................................................................ 46
Şekil 4.1. Eğirdir Havzası (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010) ......................................... 47
Şekil 4.2. Çalışma alanı sınırları .......................................................................................... 48
Şekil 4.3. Yeşilada ve Canada ............................................................................................... 49
Şekil 4.4. Yeşilada (Google Earth 2017) .............................................................................. 51
Şekil 4.5. Yeşilada araç yolu şeması (Google Earth 2017)................................................. 52
Şekil 4.6. Canada (Google Earth 2017) ............................................................................... 54
Şekil 4.7. Canada ve Yeşilada Sörvey Paftası ...................................................................... 60
Şekil 4.8. Canada ve Yeşilada Konsept Öneri paftası ......................................................... 87
Şekil 4.9. Bisiklet parkuru döşeme örneği .......................................................................... 88
Şekil 4.10. Bisiklet parkuru skeç örneği (Rehimbeyli.S) ................................................... 89
Şekil 4.11. Restorasyon örnekleri ....................................................................................... 90
Şekil 4.12. Köprü örneği (Rehimbeyli.S) ............................................................................. 91
VII
ÇİZELGELER DİZİNİ
Sayfa Çizelge 3.1. Isparta İli Kültür ve Tabiat Kaynak değerleri ................................................. 21
Çizelge 3.2. 1990-2000 Nüfus Sayımı Oranları (Şehir-Köy Nüfusu Değişimleri)
.(Kahraman, 2006). ............................................................................................ 40
Çizelge 4.1. Yıllara göre Eğridir’e gelen turist sayıları (Eğirdir Turizm Danışma ........... 57
Çizelge 4.2.Eğridir’de bulunan turizm işletme belgeli oteller (Eğirdir Turizm ............... 58
Çizelge 4.3. Eğridir’de bulunan belediye belgeli oteller (Eğirdir Turizm Danışma ......... 58
Çizelge 4.4. Eğridir’de bulunan pansiyonlar (Eğirdir Turizm Danışma Bürosu, 2010) .. 59
Çizelge 4.5. Katılımcıların genel profili ............................................................................... 62
Çizelge 4.6. Ziyaretçilerin doğal alan tercihleri .................................................................. 63
Çizelge 4.7. Rekreatif ve turistik etkinlikler ....................................................................... 63
Çizelge 4.8. Alanın beğenilen özellikleri ............................................................................. 64
Çizelge 4.9. Ziyaretçilerin Eğirdir’e gelme amacı ............................................................... 64
Çizelge 4.10. Ziyaretçilerin Eğirdir’ e gelme dönemleri .................................................... 65
Çizelge 4.11. Ziyaretçilerin Eğirdir’e gelme sıklığı ............................................................ 65
Çizelge 4.12. Ziyaretçilerin Eğirdir’de Kalış süresi ............................................................ 65
Çizelge 4.13. Alana ulaşım olanakları ................................................................................. 66
Çizelge 4.14. Çizelge 4.14 Alandaki konaklama olanakları ................................................ 66
Çizelge 4.15. Ziyaretçilerin tekrar gelme istekleri ............................................................. 66
Çizelge 4.16. Yöre halkının ikamet etme süreci ................................................................. 67
Çizelge 4.17. Yöre halkının geçim kaynağı ......................................................................... 67
Çizelge 4.18. Yöre halkının rekreatif ve turistik etkinlik tercihleri .................................. 68
Çizelge 4.19. Yöre halkının geçim kaynağı ......................................................................... 68
Çizelge 4.20. Rekreasyon ve turizm amaçlı tercih edilen alanlar ..................................... 69
Çizelge 4.21. Turizm potansiyelini artırma talepleri ve önerileri .................................... 70
Çizelge 4.22. Ziyaretçilerin alana yönelik olumlu düşünceleri ......................................... 71
Çizelge 4.23. Yöre halkının alana yönelik olumlu düşünceleri ......................................... 72
Çizelge 4.24. Alanın olumlu yönlerinin toplam değerlerinin ortalaması ......................... 72
Çizelge 4.25. Ziyaretçilerin alanda gözlemlediği sorunlar ................................................ 74
Çizelge 4.26. Yöre halkının alanda gözlemlediği sorunlar ................................................ 74
Çizelge 4.27. Alanda gözlemlenen sorunların toplam değerleri ortalamaları ................. 75
Çizelge 4.28. Ziyaretçilere göre alanın olası fırsatları ....................................................... 76
Çizelge 4.29. Yöre halkına göre alanın olası fırsatları ....................................................... 76
Çizelge 4.30. Alanın olası fırsatların toplam değerleri ortalamaları ................................ 77
Çizelge 4.31. Ziyaretçilere göre alandaki olası tehditler ................................................... 78
Çizelge 4.32. Yöre halkına göre alandaki olası tehditler ................................................... 78
Çizelge 4.33. Alanda olası tehditlerin toplam değerleri otalamaları ................................ 79
1
1. GİRİŞ
Küreselleşmeden önceki toplumsal ve kültürel gelişimlerin yanı sıra sanayi
devriminin ortaya koymuş olduğu bazı sorunların hem kentsel hem de kırsal
yaşamda büyük etkileri de olmuştur. Toplumsal göçler, çarpık kentleşme,
toplumsal ve kültürel farklılık, sosyal ve siyasi değişmeler bu süreçte ortaya
çıkmış sorunlardan bir kaçıdır. Hızlı bir şekilde değişen sosyal ve kültürel, aynı
zamanda ekonomik standartların etkisiyle toplumsal yaşam ihtiyaçları da
değişmektedir. Çağdaş insanın en temel sorunu yaşam standartlarında rahatı
sağlamak, pratik ve ekonomik düzeyde ihtiyaçlarını karşılamaktır. Çağdaş
insanın bir diğer temel sorunu ise boş zaman ve bu boş zamanı nasıl
değerlendirme konusudur.
Boş zaman bireyin çalışma veya diğer görevlerinden arta kalan zaman içinde,
serbestçe dinlenmesi, eğlenmesi, toplumsal başarı ya da kişisel gelişmesi için
kullandığı, diğer kişilerle kültürel, sosyal, psikolojik ve mesleki açıdan
kaynaşmasına, etkileşim ve işbirliği içine girmesine yardımcı olan bir zamandır
(Gülbahçe, 1996 ).
Ancak, boş zaman her zaman “iş dışı zaman” olarak ortaya çıkmamaktadır. Biraz
önce de vurgulandığı üzere boş zaman çoğu zaman sosyal ve doğal
gereksinmelerin giderilmesinden sonra kalan zamandır. Çalışma, uyuma,
beslenme ve sosyal ilişki gibi amaçlara ayrılan zamanlar, genellikle doğal ve
sosyal zorunlulukların bir sonucudur. Zira birey, yaşamını idame ettirecek geliri
elde etmek için çalışmak durumunda iken, vücudunu dinlendirmek ve
zindeleşmek için uyumak zorundadır. Ailesine zaman ayırmak da, en az çalışmak
kadar bireylerin yerine getirmeleri beklenen bir gereksinmedir. Dolayısıyla, aile
ilişkileri ve çoğunlukla bununla bağlı sosyal ilişkiler de belirli bir oranda zamana
gereksinme duyulan ortamlardır (Kozak 2012).
Boş zamanları değerlendirme faaliyetleri bireylerin yaşlarına, cinsiyetlerine,
sosyo-ekonomik ve kültürel düzeylerine, arkadaş çevrelerine, kişilik
2
özelliklerine, ilgi ve yeteneklerine, amaçlarına, bulundukları yörenin gelenek ve
göreneklerine göre farklılık göstermektedir (Gülbahçe, 1996).
Toplumun hangi kesiminden olursa olsun, bireylerin boş zamanlarını
değerlendirilme bilincine ulaşmaları ve kendi özgür iradeleri ile katılacakları
etkinlikleri seçmeleri, sağlıklı, bilinçli ve mutlu bir toplumun oluşmasını
sağlaması açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle bireylerin çalışma verimlerini
artırmak için boş zamanlarını iyi bir şekilde değerlendirmelerine yardımcı olmak
gerekmektedir (Gülbahçe, 1996).
Modernleşme sürecinde toplumsal sorun olarak karşımıza çıkan boş zaman
sorunu genel olarak sosyolojik bir sorun olmakla birlikte, bu sorunu
değerlendirmek için birçok alanda işbirliğinin sağlanması ön plana çıkmıştır.
Örneğin insanların boş zamanlarını daha faydalı şekilde tüketmeleri,
sosyalleşmenin sağlanması, doğasal hayatın tercihine verilen önem gibi konular
bu tür işbirliklerinin temel hedefidir. İnsanlar turizm ve rekreasyonel
faaliyetlerde bulunmak için genellikle kıyı ve yeşillik alanları tercih
etmektedirler. Doğa peyzajının, su varlıklarının bulunduğu ortamlar ruhsal
olarak dinlendirici ve huzur verici özelliğe sahip olmasının yanı sıra ziyaretçilerin
keyifli vakit geçirmelerini de sağlamaktadır. İşlevsel açıdan değerlendirildiğinde
kıyılar; sosyal ve kültürel etkinlik, eğlence, rekreasyon, ticaret, konaklama gibi
farklı alanları bünyesinde barındırdığı ölçüde yaşayan bir kent parçası
olmuşlardır (İncedayı, 2006).
Turizm ve rekreasyon açısından değerlendirildiğinde, boş zaman anlayışının
liminal peyzaj içinde yaşandığı alanlar olan kıyılar, doğal arazi yapısı, insan
topluluğu, güneş, deniz ve kum üçlüsü ile birlikte sosyal etkileşimin
yaşanabilmesi için doğal çevreler sunmaktadırlar (Hall ve Page, 2002).
Kentsel açık alanlarda yapılan bilimsel gözlem ve çalışmalar sonucu kullanıcı
özelliklerine (sosyo-demografik) dayalı, fiziki ve sosyal çevreye bağlı farklı
etkinlik alanlarının rekreasyon ve turizm alanları açısından da çeşitlilik
gösterdiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca kara ve denizin birleştiği hassas
3
ekosistemler olan kıyı alanlarının; doğal, ekonomik ve mikroklimatik özellikleri
ile çeşitli rekreasyonel kullanımlara olanak tanıması, insanların dinlenme ve tatil
ihtiyaçlarını gidermeleri açısından kıyıları çekim merkezi haline getirmektedir
(Kılıçaslan, 2006; Floyd vd., 2008; Moreno and Amelung, 2009).
Kıyı kentleri dünya çapında insan aktivitelerinin merkezi olup dünya nüfusunun
%40 lık kısmı kıyı çizgisi ile 100 km mesafe arasındaki bölgede yaşamaktadır
(Curran vd., 2002).
Kıyı bölgelerinin ve onların kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlama
amacı taşıyan ilk önemli girişim, 1981 yılında düzenlenen ve Avrupa Kıyı Girişimi
olarak adlandırılan, Kıyı ve Deniz Bölgeleri Konferansı olmuştur (Alkan, 2006).
Bu girişimin temel düşüncesi, "kıyı kuşaklarının ve onların kaynaklarının akılcı
kullanımı ve yönetimini garanti altına almak ve kıyı kuşaklarında çevre kalitesini
uzun vadeli olarak korumak ve iyileştirmek” amacını taşıyan Birlik
Antlaşması'nın 130R maddesini uygulamaktır (Breen ve Rigby, 1994).
Deniz ile kara alanlarının kesiştiği eko sistemler olan kıyılar (WetlandsInstitute,
2005) harita üzerinde genellikle net bir biçimde tanımlanmamıştır. Bunun
sonucu olarak aşama aşama bir geçiş bölgesi oluşmuş ve bu geçiş bölgesinde
genellikle kıyı alanı olarak adlandırılmıştır (Sesli vd., 2003). Ancak yanlış
planlamalar ve rant oluşumu kıyı alanlarının bozulmasına fırsat vermiştir. Kıyı
alanları, farklı hayvan ve bitki türleri için uygun habitatlar oluşturdukları gibi,
mikroklimatik özellikleriyle de tatil ve dinlenme olanakları sağlayan alanlar
olmuşlardır (Balcı, 2002). Bu alanlar ekolojik unsurlar ve fizikî coğrafya
prensipleri koordinasyonu çerçevesinde değerlendirilerek, üç temel kullanım
alanına ayrılmıştır. Bunlar koylar ve plaj şeritleri, platform yüzeyi ve platform
gerisindeki yamaçlar şeklinde sıralanmıştır (Semenderoğlu, 1996).
Kullanım alanlarına göre kıyı bölgelerindeki farklılıklar rekreasyonel etkinlik
açısından da çeşitliliğin arttırılmasına olanak sağlamıştır. Ayrıca kıyı alanlarının
görsel etkisi düşünüldüğünde, görselliğin rekreasyon ve turizm açısından doğal
4
çevrenin başlıca bir bileşeni olduğu, rekreasyon ve turizmin kalitesini etkilediği
görülmüştür (Clay ve Daniel, 2000).
Ülkemizde göller bölgesi turizm yönünden çok zengin olanaklar sağlamaktadır.
Ülkemizde bulunan kıyılarımız içerisinden kıyı şeridinin uzunluğu, iklim
koşulları, tarih ve arkeolojik zenginlikleri yönünden önemli yere sahip olan
Akdeniz Bölgesi, son yıllarda gerek yatırımlar ve hızla artan turist nüfusuyla,
gerekse gözde turizm mekânlarıyla dünya üzerinde turizm cenneti olarak önemli
bir yer edinmiştir (Ulusan, 2013).
Eğirdir, Akdeniz Ege ve İç Anadolu Bölgeleri arasında ortak bir buluşma ve geçit
alanında yer almış olan bir ilçedir. İlçe doğal, tarihi ve arkeolojik değerleri, iklim
özellikleri, zengin folkloru ve kültürel varlıkları ile oldukça zengin bir turizm
potansiyeline sahiptir (Ulusan, 2013).
Eğirdir, Akdeniz Bölgesinin batı bölümünde ‘GÖLLER BÖLGES’ denilen iç
kesiminde Isparta ilinin on ilçesinden biridir. Kendine özgü mimari yapıları,
tarihi değerleri, dağ ve peyzaj manzarası ve buna benzer birçok özelliği olan
Eğirdir, rekreasyonel ve turistik potansiyeline sahiptir. Yılın her döneminde
buraya gelen yerli ve yabancı turistlerin konaklama veya günübirlik dinlenme ve
eğlenme ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte alanları mevcuttur. Eğirdir Gölü,
Isparta İli sınırlarında bulunan, Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü ve 4. büyük
tektonik gölüdür. Eğirdir Gölü ülkemizde bulunan 135 sulak alandan birisi olup
917 m. yükseltiye sahip, ortalama 14 m. derinliğinde, kuzey güney yönünde 50
km uzunluğunda, doğu batı yönünde ise 3-15 km genişliğinde bir göldür (Ulusan,
2013).
Eğirdir Gölü ve çevresi yerli ve yabancı turistler için sadece kısa sürede gezilen
ve alışveriş yapılan, çok sınırlı düzeyde konaklama yapılabilen, günlük bazı
ihtiyaçların giderildiği bir nevi mola merkezi konumundadır. Bunun yanı sıra
Eğirdir ve yöresinde mevcut olan turizm potansiyelini canlandıracak, harekete
geçirecek olan gerekli kamu ve özel sektör girişimleri de uzun süre ya hiç
olmamış ya da çok kısıtlı ve yüzeysel olarak yapılmıştır (Avcıkurt ve Alpar, 2003).
5
Kültür ve Turizm Bakanlığının hazırlamış olduğu Türkiye Turizm Stratejisi
(2023) Eylem Planında, Türkiye turizminin çeşitlenmesi, tüm yıla yayılması ve
öncelikli turizm türlerinin geliştirilmesine yönelik tedbirlerin ne zaman ve hangi
kuruluşların desteği ile alınacağına dikkat çekilmektedir. Stratejik eylem
planında 9 tematik bölge öngörülmüştür. Bu bölgelerden biriside Göller Bölgesi
Eko-turizm Gelişim Bölgesidir. Bölgede, başta Beyşehir, Eğirdir, Kovada, Acıgöl,
Burdur, Salda, Eber ve Akşehir Gölleri olmak üzere çok sayıda göl bulunmaktadır.
Bu göller esas alınarak, doğa turizmine yönelik alanlar ve turizmi destekleyen
trekking, araçlı ve çadırlı kamp, yamaç paraşütü, dağcılık, mağaracılık, avcılık,
binicilik, bisiklet, sörf, foto safari vb. gibi faaliyetlerin geliştirilmesi
öngörülmektedir. Ayrıca, önemli bir yaban hayatına sahip olan bölgede,
habitatlar ve ekosistemler bozulmadan sürdürülebilir bir turizm yaklaşımı
sunularak, ziyaretçilerin doğa ve doğa koruma konularında bilgilendirilmesi ve
yöredeki doğa koruma çabalarına katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Bölge
içinde yer alan göllerle odaklı “Turizm Merkezi” ilan edilebilecek alanlar
belirlenerek, fiziki planların tamamlanmasından sonra turizm yatırımcılarına
tahsisi stratejik plan kapsamında gerçekleştirilmesi ve Göller Bölgesinde
gerçekleştirilecek arazi tahsisi ve yapılacak yeni yatırımlar ile nitelikli tesis
sayısının artırılması sağlanarak mevcut konaklama kapasitesinin niteliğinin de
yükseltilmesi öngörülmektedir (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2007).
Bu bağlamda, Eğirdir yöresinin turizm potansiyelinin geliştirilmesi için özellikle
gölün sürdürülebilir turizm kapsamında değerlendirilebilmesi için alanın çok
yönlü, bütüncül ve rasyonel kullanımı ve değerlendirilmesi önemlilik arz
etmektedir
Bu çalışmada; Eğirdir’in turizm potansiyeline sahip, ziyaretçiler tarafından en
çok tercih edilen bölgesi olan Canada ve Yeşilada’nın sürdürülebilir turizm ve
rekreasyonel alanlarının geçmişten günümüze kadarki gelişimi, yöre halkı ve
turistlerin kavramsal algı, talep ve eğilimleri, alanı olumlu ve olumsuz etkileyen
içsel ve dışsal faktörler, mevcut durum ve sorunlar araştırılmıştır. GZFT (SWOT)
analizi ve gözlemler sonucu tespit edilen sorunlar, bunlara yönelik optimum
çözümler ve öneriler getirilmiştir. Bu çalışma süresince getirilen çözüm önerileri
6
her şeyden önce alanın mevcut doğal yapısını korumayı ve kendine özgü
sürdürülebilirliğin, koruma kullanma dengesinin sağlanmasını hedeflemektedir.
Bununla birlikte Canada ve Yeşilada’nın alana yönelik öneri ve gelişim konsepti
geliştirilmiştir.
1.1. Turizm Kavramı
Dinamik bir yapıya sahip olan söz konusu seyahatler, çeşitli kültür ve dillerde
değişik kavramlarla ifade edilmektedir. Son olarak, bu dinamik olayların gelişimi
ve birçok terimin doğurduğu karışıklık sonucu, tüm dikkatler tek bir sözcük
üzerinde toplanmıştır; bu sözcük turizmdir. Turizm kavramı üzerinde özel ve
teknik pek çok tanım ortaya atılmakla birlikte günümüzde bile kapsamlı bir
tanımın varlığından söz etmek zordur. Sorun, turizmin öznesinin insan
olmasından ve sosyal, psikolojik, ekonomik ve politik çok sayıda faktörün bir
araya gelmesinden kaynaklanmaktadır (Kozak 2012).
Turizm, insanların gezme, görme, keşfetme, yeni insanlar tanıma gibi
ihtiyaçlarının bir sonucu olarak doğmuştur. Dünyada turist gönderen ve turist
kabul eden ülkelerinin, aynı zamanda gelişmiş ülkeler olması, turizmin gelir
düzeyi ve kültürel gelişimle koşutluk gösterdiğinin bir kanıtıdır. Yani, bir ülkede
gelişmişlik düzeyi arttıkça turizme olan talep de artmaktadır. Günümüzde, iş
hayatında haftalık çalışma süresinin 35-40 saate kadar düşürülmesi, artan eğitim
ve refah seviyesi, dinlenme bilinci, gelişen teknolojinin getirdiği kolaylıklar
turizm faaliyetlerine katılan kişi sayısını artırmaktadır. Daha fazla boş zamana ve
ekonomik olanağa sahip olan birey daha fazla tatile çıkma, eğlenme ve dinleme
faaliyetlerine katılma yönünde istek göstermektedir (Kozak, 2012).
İkinci Dünya Savaşının sonrasında önceleri on milyonlarca, günümüzde ise
milyonlarca insan günlük hayatlarını devam ettirdikleri yerlerden geçici süreler
için başka yerlere seyahat etmektedir. Söz konusu yer değiştirme sürecinde
bireyler ulaştırma olanaklarından ve gidilen bölgelerdeki konaklama, yeme-içme
ve eğlence olanaklarından yararlanmaktadırlar. Uzmanlar tarafından turizm
olayının 20. yüzyıla özgü bir olay olarak ileri sürülmesine karşılık, gerçekte yer
7
değiştirme işlevi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar yüzyıllar boyunca çeşitli
gerekçe ve amaçlarla bulundukları yerin dışındaki başka bir coğrafi mekâna
seyahat etmişlerdir (Olalı, 1981).
Turizm olayının tanımlanmasında genellikle dinamik bir unsur olarak kabul
edilen “seyahat” faktörü önemli bir yer tutar. Ayrıca, kuramsal olarak insanların
yaptığı bütün seyahatlerin turizm olayının bir unsuru olduğu da söylenemez.
Turizm olayının oluşmasında ve tanımlanmasında gerekli ikinci unsur,
“konaklama”dır (Kozak 2012).
Dünya ekonomisindeki doğal kaynakların ana tüketicilerinden birisinin de
turizm sektörü olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Petrol ve otomobil
endüstrisinden sonra dünyadaki en büyük üçüncü ihraç endüstrisi durumuna
gelen turizm endüstrisi, dünyada yapılan toplam mal ve eşya ihracatının % 8’lik
kısmına, hizmetler satışının da üçte birine tekabül etmektedir. Tüm yatırımların
% 11,4’ ünü oluşturan bu sektör, eğer mevcut trendler ani bir şekilde değişmez
ise, bu yüzyılın sonuna kadar dünyanın en önde gelen endüstrilerinden ve en
büyük istihdam alanlarından birisi olması öngörülmektedir (Kaya, 1997).
Ülkelerin ve toplumların gelişmesinde önemli bir kaldıraç sektör olan turizm
günümüzde farklı kriterler itibariyle çeşitlendirilerek, ülke ekonomilerine olan
katkılarının artırılmasına, tüm mekânlara ve aylara dağılımının sağlanmasına
çalışılmaktadır. Türkiye’de planlı kalkınma dönemi itibariyle ivme kazanan bu
sektörün dünyadaki gelişme dönemi, endüstri devrimi ile birlikte ortaya
çıkmıştır. Günümüzde farklı ülkelerde birçok kamu ve sivil örgütler yardımıyla
yürütülen bu sektörün temel dayanağını; çeşitli çekicilik unsuları, işletmeler ve
yörenin ulaşılabilirliği oluşturmaktadır (Kozak, 2012).
Turizm, dünyada 1970’li yıllardan sonra en önemli sektör ve kavramlardan biri
olmuştur. Ülkemizde ise 1980‟lerden sonra daha çok önem kazanmıştır.
Türkiye’de son yıllarda turizm sektöründe büyük gelişmelere şahit olunmaktadır.
Bununla birlikte turizmin çeşitleri, sorunları, geleceği ve bu alandaki fırsatlar, her
geçen gün genişleyerek tartışılmaktadır. Gerçekten bağımlı ve yıkıcı bir turizm
8
çeşidi olan kıyı turizmi sürdürülebilir bir turizm hedefi olarak gözükmemektedir.
Durum böyleyken Türkiye’de turizmi çeşitlendirmek, on iki aya yaymak önemli
bir hedef olarak karşımızda durmaktadır. Bu da ülkemizin alternatif turizme
yönelmesini zorunlu kılmaktadır. Medikal turizm de bu alternatif turizm
türlerinden biri olarak hızlı bir gelişme göstermektedir. Ülkemiz ise bu konuda
önemli bir potansiyele sahiptir (Polat, 2014).
Korunan doğal alanlarda, kaynak ve kullanıcı arasındaki hassas olan koruma
kullanma dengesinin sağlanabilmesi, aynı zamanda var olan rekreasyonel
potansiyeli en iyi şekilde değerlendirmek için, ziyaretçi tesis ve hizmetlerinin
tasarım standartlarının belirlenmesi, sosyal ve fiziksel etkilerdeki değişimlere
ilişkin tahminlerin ve genellenmesi ve talep eğilimlerinin saptanması gereklidir
(Cessford ve Muhar,2003).
Doğal korunan alanlarda rekreasyonel ve turizm amaçlı kullanım seviyesi
arttıkça doğal kaynak değerleri (yetişme ortamı ve bitki-yaban hayvanları türleri,
toprak su ve hava kirliliği, üst toprak sıkışması vb.)olumsuz etkilendiği gibi,
kalabalık ve gürültü gibi faktörlerden dolayı alanın kullanım kalitesi de olumsuz
etkilenmektedir. Bu durum alanın peyzaj çekiciliğini kaybetmesine yol
açmaktadır. Bu amaçla ziyaretçi yönetimi rekreasyon ve turizm ile korunan doğal
alan arasında önemli bir araç olup doğa ile ziyaretçi arasında ihtiyaçları
karşılamaya yönelik dikkatli ve tedbirli bir yönetimi zorunlu kılmaktadır (Akten
vd., 2009).
Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı-2013, Türkiye turizminin çeşitlenmesi,
tüm yıla yayılması ve özellikle turizm türlerinin geliştirilmesine yönelik
tedbirlerin ne zaman ve hangi kuruluşların desteği ile alınacağını içeren bir
hedeftir. Eylem planının öngördüğü gelişmelerle Türkiye turizm sektörünün
2013 yılında 1,5 milyon yatak kapasitesine, 40 milyonun üzerinde turiste, 50
milyon dolar dış turizm geliri ve 1000 dolar turist başına harcamaya erişmesi
hedeflenmektedir (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2007a).
9
1.2. Turizm ve Rekreasyon
Dünyada en hızla büyüyen sektörler içinde yer alan turizmin temel ürünü doğal
tarihi ve kültürel kaynaklardır. Turizm faaliyetlerinin çeşitlenmesi ve turizme
katılan insan sayısının artması yoğun olarak kullanılan bölgelerin tahrip
olmasına ve bu bölgelerdeki doğal ortamın bozulmasına sebep olmaktadır. Bu
tahribatı önleme veya minimuma indirme düşüncesi turizmde sürdürülebilirlik
uygulamalarını gerekli hale getirmektedir. Turizm sektöründe özellikle doğal
kaynakların kullanımında büyük önem taşıyan sürdürülebilirlik, doğal, tarihi,
kültürel kaynakların, temel ekolojik süreçlerin ve biyolojik çeşitliliğin zarar
görmemesi ve korunması anlamına gelmektedir (Yavuz, 2011).
Rekreasyon kavramı ise, yenilenme, yeniden yaratılma veya yeniden yapılanma
anlamına gelen Latince ‘recreation’ kelimesinden gelmektedir. İnsanların çalışma
aktivitesi neticesinde tükettikleri fiziksel ve mental kaynaklarını ‘yeniden
yapılandırma –yeniden yaratma’ amacıyla gerçekleştirilen faaliyettir (Uğurlu,
2005).
Rekreasyon kavramı genelde insanların serbest zamanlarında özgür iradeleri ile
tak başına ya da gruplar halinde yaptıkları ve bununla beraber bir yanilenme
hissettikleri etkinliklerin tamamıdır (Turgut, 2012).
Rekreasyonun temel özellikleri şu şekildedir (Turgut, 2012);
Rekreatif etkinliklerin seçimi gönüllüdür.
Özgürlük hissi verir.
Etkinliklere devam etme zorunluluğu bulunmaz.
Rekreasyon serbest zamanda yapılır.
Her yaştan ve cinsiyetten insanlara katılma imkanı verir.
Rekreatif etkinliklerde üstünlük bireyin kendisine bırakılmlıdır.
Rekreatif etkinlikler hertürlü açık veya kapalı alanlar ile her mevsim ve
iklim şartlarında uygulanabilmelidir.
Rekreasyon bir etkinliği gerektirir.
10
Rekreasyon çok çeşitli etkinlikler içerir.
Rekreasyon haz ve neşe sağlayan bir etkinliktir.
Rekreasyon evrensel olarak uygulanmaktadır.
Rekreasyon bireyin kendisini ifade edebilme ve yaratıcı olabilmesine
imkan sağlayıcı etkinlikler içermektedir.
Rekreasyonun her bireye göre bir amacı vardır.
Rekreatif etkinliklerin katılımcıya bireysel ve toplumsal özellikler
kazandırması beklenir.
Rekreasyon toplumun geleneklerine, törelerine, ahlaki ve manevi
değerlerine uygun olmalı ve sosyal değerler ile ters düşmemelidir.
Rekreatif etkinliklere katılma sonucu ortaya çıkan bir deneyindir.
1.3. Sürdürülebilir Turizm
Turizm kültürel gelişme ve kalkınma bakımından önem teşkil eden ancak kendi
kaynaklarını da yok edebilen bir sektördür. Turizm potansiyeli oluşturan tarihi
ve doğal değerler ancak korunabildiği ölçüde sektöre kaynak
oluşturabilmektedir. Bu noktada karşımıza Sürdürülebilir Turizm kavramı
çıkmaktadır. Sürdürülebilir turizm, hem doğal, hem sosyal-kültürel hem de
ekonomik sürdürülebilirlik olarak bir bütün halinde ele alınan bir anlayışla
sağlanabilmektedir. Sürdürülebilir turizmin gelişimi temelde bölgedeki
kaynakları tüketmeden, turizm etkinliklerini içeren tüm unsurların yerine
getirilerek ekonominin en etkili şekilde koordine edilmesine dayalıdır (Baran
2015).
Turizm, genel olarak sürekli yaşanan yer dışında tüketici olarak, tatil, dinlenme,
eğlenme gibi gereksinimlerin giderilmesi amacıyla yapılan seyahat ve geçici
konaklama hareketleridir (Sertkaya, 2001).
Günümüzde turizm sektörünün sürekliliği, temel malzemesi ve sermayesi olan
doğal ve kültürel kaynakların sürdürülebilir bir şekilde korunmasını ve
geliştirilmesi ile mümkündür. Bu kapsamda klasik turizm anlayışı yerine
11
günümüzde artan çevre duyarlılığı ve koruma eğilimleri ile birlikte sürdürülebilir
turizm kavramı önem kazanmaktadır (Ulusan, 2013).
1972 yılında, Uluslararası Doğa ve Doğa Kaynakları Koruma Birliği tarafından
hazırlanan ‘Dünya Koruma Stratejisi’nin yayınlanmasıyla birlikte,
sürdürülebilirlik kavramı ilk kez gündeme gelmiştir (Özyol, 2012). Ardından,
1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun “Ortak Geleceğimiz”
başlığıyla yayınladığı “Brundtland Raporu”nda “Sustainable Development” yani
“Sürdürülebilir Gelişme” kavramı ortaya çıkmıştır. Ancak bu kavram
“Sürdürülebilir Kalkınma” olarak Türkçeye çevrilerek kullanılmaktadır (Hall ve
Lew, 1998).
1992 yılında Rio de Janerio’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Çevre ve
Kalkınma Konferansı’nda, çevre koruma ve ekonominin uluslararası bütünleşme
politikasının önemli bir parça olması gerektiği ve ekonomik hedeflerin gelecek
nesillere ulaşacak şekilde sürdürülebilirliğinin sağlanmasının gerekliliği
vurgulanmıştır. Öyle ki son yıllarda dünyadaki değişikliklerle birlikte, özellikle
gelişmiş toplumların turizm anlayışı, “3S” (Sea+Sand+Sun) faktöründen
uzaklaşarak, “3E” (Education+Entertainment+Environment) faktörüne duyarlı,
sürdürülebilir turizm çeşitlerine yönelmektedir (Nayir,2009).
Rio+20 konferansı sonucunda ortaya konan 283 maddelik “The Future We
Want/İstediğimiz Gelecek” adlı raporda da sürdürülebilir turizmin önemi
vurgulanmıştır. Raporun turizm faaliyetlerinin değerlendirildiği ve
sürdürülebilirliğin sağlanması adına tavsiyelerde bulunulduğu 130. ve 131.
Maddelerinde şu ifadeler yer almaktadır (Anonymous, 2012):
İyi planlanan ve yönetilen turizm faaliyetleri, sürdürülebilir kalkınmanın
ana amaçlarının hepsine katkı sağlayabileceği gibi birçok sektörle iç içe
olmasından dolayı iş imkanları da sağlayabilir.
Çevreyi, doğal kaynakları ve ekosistemi oluşturan canlıları koruyan,
biyolojik ve kültürel çeşitliliğe saygılı ve aynı zamanda da turizm
faaliyetlerini gerçekleştirirken yerel halka ekonomik kazanç sağlayan ve
12
refahını arttıran sürdürülebilir turizmin kapasitesinin ve etkinliklerinin
geliştirilmesi önemlidir.
Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki sürdürülebilir turizm faaliyetleri
desteklenmelidir.
Ekoturizm ve kültür turizmi kapasitesi yüksek yerlerdeki yoksul veya az
gelir sahibi girişimcilerin, mikro kredilerle desteklenip, küçük ve orta
büyüklükte işletmeler açmalarını sağlayacak adımlar atılmaları
sağlanmalıdır.
Bu potansiyele sahip ülkelerde, ulusal öncelikler ve mevcut yasalar
doğrultusunda sürdürülebilir turizmi desteklemek amacıyla rehberlerin
hazırlanması gerekmektedir.
Sürdürülebilir turizm; bazı çevrelerce bir turizm türü olarak algılanmakta, hatta
kimi zaman ekoturizmle karıştırılmaktadır. Evet ekoturizm bir turizm türüdür.
Oysa, UNEP ve WTO (2005)’nun yayınladıkları “Making Tourism More
Sustainable” isimli çalışmada açıkça ortaya konmuştur ki, sürdürülebilir turizm
ayrı ya da özel bir turizm türü değildir. UNEP vd. (2012)’de de, “sürdürülebilir
turizm özel bir turizm türü değildir, aksine sürdürülebilirlik prensiplerinin
turizm sektörünün tümünü kapsaması gerekmektedir” ifadesi yer almaktadır.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Turizm Örgütü (WTO)
(2005) ise, tüm turizm türlerinin sürdürülebilir olması için çaba sarf edilmesi
gerektiğini vurgulamaktadır (UNEP ve WTO, 2005:2).
UNEP ve WTO hazırladıkları “Sürdürülebilir Turizm Rehberinde” turizm
faaliyetlerinin daha sürdürülebilir olması için oniki ilke ortaya koymuşlardır.
Bunlar:
Ekonomik Sürdürülebilirlik
Yerele Katkı
İstihdam Kalitesi
Sosyal Eşitlik
Ziyaretçi Memnuniyeti
Yerel Kontrol
13
Yerel Toplulukların Refahı
Kültürel Zenginlik
Fiziksel Bütünlük
Biyolojik Çeşitliliğin Korunması
Kaynakların Verimli Kullanımı ve
Çevresel Saflıktır (UNEP ve WTO, 2005).
Sürdürülebilir gelişme, gelecek kuşakların kendi gereksinimlerini karşılama
gücünden ödün vermeden bugünün kuşağının gereksinimlerini karşılayabilen
gelişme biçimi olarak tanımlanmıştır (Hall ve Lew, 1998). Kaynakların tahribi,
nüfus artışı, teknoloji, az gelişmişlik gibi nedenler, sürdürülebilir kalkınma
kavramının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Sürdürülebilir gelişme için yapılan
tanımlar incelendiğinde bu kavramın; kaynakları tahrip etmeden ülkenin gelişim
amaçlarına ulaşmayı hedefleyen, doğal kaynaklar kadar insan kaynağının da
kalitesini arttırmayı amaç edinen, tüm bunları kısa bir süre için değil; kalıcı olarak
yapmayı öngören bir kalkınma biçimi olarak düşünülmesi gerektiği ortaya
çıkmaktadır (Kaya, 1997).
25-27 Eylül 2015’de New York’da gerçekleştirilen “Birleşmiş Milletler
Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesin”nde de 193 ülkenin imzası ile 17 Sürdürülebilir
Kalkınma Hedefi kabul edilmiştir. Bunlardan 8, 12 ve 14. Hedefler Sürdürülebilir
Turizm ile ilişkilidir (UNWTO, 07 Dec 2015):
Hedef 8. Sürdürülebilir ve kapsayıcı ekonomik kalkınmayı sağlamak, tam ve
üretici istihdamı ve insan onuruna yakışır işleri sağlamak.
Hedef 12. Sürdürülebilir tüketimi ve üretimi sağlamak.
Hedef 14. Okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını sürdürülebilir kalkınma
için korumak ve sürdürülebilir şekilde kullanmak (Anonim, 2016).
Sürdürülebilir turizm; koruma ve kalkınma amaçlarının birbiriyle uyumlu olacak
şekilde, doğal ve kültürel kaynakların bugün ve gelecekte kullanımı, çok yönlü
yararlanma ve yenilenme kapasitelerini tehlikeye atmadan turizm etkinliklerinin
gerçekleştirilmesidir (Gül ve Özaltın, 2007). Sürdürülebilir turizm, destinasyon
14
alanlarında yerel, doğal, kültürel, yapısal kaynakları koruyarak ve ekonomik
gelişmeyi teşvik ederek kalkınmayı sağlamaktadır (Nepal, 2000).
Sürdürülebilir kalkınma ekolojik, ekonomik, ve sosyo kültürel kaynakların
sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi ise
sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizm
gelişiminde turistlerin ve ziyaretçilerin bugünkü ihtiyaçlarının, gelecekteki
fırsatları koruyup genişleterek karşılanması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım,
ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğünün, gerekli ekolojik
süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin devamını
içermektedir (Yeni vd., 2013).
Sürdürülebilir turizmde, kararı belirleyen etken çevresel etkilerdir ve olumsuz
etkilere neden olan her türlü gelişim, sağlayacağı yarara bakılmaksızın
reddedilecektir. Buna ek olarak sürdürülebilir turizmin planlı ve uzun
dönemlidir, doğanın yapısına uygundur ve devamlılığının sağlanabilmesi için
doğal kaynakların bozulmasına göz yummayacağı açıktır (Kuvan, 2002).
Kaynakların azalması ve niteliklerinin bozulması; sürdürülebilir turizm
anlayışının çıkması; turizmin bütün yıla yayılması anlayışının gelişmesi;
tüketicilerin klasik turizm anlayışından sıkılması ve farklı beklentilere girmesi;
tüketicilere farklı, heyecan ve tatil olanaklarının yaratılması gibi nedenler
alternatif turizmin yaygınlaşmasına yol açtığı kabul edilmektedir. Alternatif
turizm, etkinliğin yönelimine göre doğa temelli alternatif turizm veya kültürel
kaynaklara yönelen sosyo-kültürel alternatif turizm olarak ayrılabilir. Dowling
(1997)’e göre alternatif turizm; doğa tabanlı turizm, inanç turizmi, kültürel miras
turizmi, spor etkinlikleri turizmi, festivaller, vb. etkinlikleri içermektedir. Göl ve
su sporları etkinlikleri de alternatif turizm olarak algılanabilmektedir (Ulusan,
2013)
Sürdürülebilir turizm, gelecek nesilleri tehlikeye atmadan şimdiki gereksinimleri
karşılayarak sürdürülebilir gelişmeye katkı sağlayacak, turizmin tüm tiplerini
kapsamaktadır (Polat, 2008).
15
1. KAYNAK ÖZETLERİ
Polat ve Gül (2016) yaptıkları bildiride Eğirdir Yöresine yönelik Yönetim planının
ideal hedefleri altı ana başlık altında belirlenmiştir; Göldeki kirliliği azaltmak,
balık tutmaya devam etmek, Eko-turizm olarak turizmi sürdürmek, Göl
çevresinde tarım ve hayvancılık üretimini en uygun düzeyde sürdürmek, Göl
çevresindeki vahşi yaşamı ve orman ekosistemini sürdürmek ve Göl havzası
hakkında bilgi paylaşmak şeklinde belirlemiştir.
Polat (2014), çalışmasında Türkiye’de yeni gelişmekte olan ve Dünya’da da son
10-15 yıldır gelişerek yaygınlık kazanmaya başlayan medikal turizm konusunda
Isparta ilinin alt yapısını ortaya koyarak ilin medikal turizme elverişliliği
incelenmiştir. Ayrıca Isparta ili9 için alternatif gelir kaynağı oluşturulabilecek
turizmin gelişme olanakları araştırılmıştır. Turizm ve sağlık turizmi kavramları
tartışılarak kavramsal çerçeve çizilmiş ve neo-liberal politikaların ülkemizde ve
dünya gelişimiyle medikal turizm arasında kuramsal bağ ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Dünyada medikal turizmin tarihçesi ve şu anki durumu incelenmiş,
hangi ülkeler ne kadar sağlık turisti ağırlıyor, ülkelerin medikal turizmde
uzmanlaştığı alanlar ve politikaları gibi konular değerlendirilmiştir.
Ulusan (2013) yaptığı çalışmada, Eğirdir Gölü ve çevresinde su sporları turizmi
açısından mevcut durumun iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve sürdürülebilir yönetimi
açısından genel bir politika oluşturulmuş, ilgili paydaşların beklentileri ve tatmin
düzeyinin artırılması, yörenin ulusal ve uluslararası bir su sporu turizm merkezi haline
getirilmiş ve yörenin kalkındırılmasına katkıda bulunulması gibi geleceğe yönelik orta ve
uzun vadede bazı hedeflerde öngörüştür.
Kozak (2012), çalışmasında turizmi çok farklı yönleriyle ele almış, turizm
programlarıyla ilgili boşlukların giderilmesi adına turizm ve turist kavramları,
turizmin gelişmesi bağlamında etkili olan hızlandırıcı faktörler üzerinde
durulmuştur. Daha sonra turizm çeşitleriyle ilgili açıklamalara yer verilmiştir.
Turizm sektörünü oluşturan temel unsurların ve buna bağlı olarak, turizm arz ve
talebinin incelenmesinden sonra, Türkiye turizmi ve turizm faaliyetlerinin
16
yürütülmesinde ve gelişmesinde katkısı olan kamu ve sivil toplum örgütleri ile
ilgili bilgilere yer verilmiştir.
Akten vd. (2009) çalışmasında ülkemizdeki bilimsel ve teknik anlamda yasa ile
koruma altına alınan doğal alanlarının temel koruma gerekçeleri özellikle de
rekreasyon ve turizm amaçlı kullanımlarla olan çelişkisini ortaya koymuştur.
Rekreasyon ve turizm alanlarındaki çeşitlilik ve kalite konusundaki artan
taleplerin korunan doğal alanlar üzerinde ve yönetiminde yol açtığı baskı ve
zorlukları belirtmektedir. Söz konusu alanlarda rekreasyonel kullanımın kontrol
edilmemesi, duyarsız kalınması gibi yönetsel yaklaşımlarda kaynak değerlerinin
olumsuz yönde etkilenmesi ve bu nedenle korunan doğal alanlarda mevcut doğal
ve kültürel kaynak değerlerinin rasyonel kullanımının sağlanması ve gelecek
nesillere sürdürülebilir bir şekilde ulaştırılabilmesi için bütüncül, katılımcı ve
uygulanabilir ‘yönetim planları’ nın yapılmasını öne sürmüştür.
Nayir (2009), çalışmasında turizm ve ekoturizm kavramını, kapsam ve içeriğini
detaylı olarak ortaya koymuştur. Isparta yöresinde bulunan korunana doğal
alanlarda gerçekleştirilen ekoturizim etkinliklerinin mevcut durumunu analiz
etmiş ve ekoturizme yönelik talep, öncelik ve eğilimleri belirlemiştir.
Kaya (2007), Türkiye’yi turizm açısından tanıtıcı internet sitesi tasarımı konulu
araştırmada, turizme ilişkin genel bilgiler aktarılmış; turizm kavramı ve süreçleri,
turizm çeşitleri, turizm tanıtım aşamaları açıklanarak Türkiye’nin hedef kitlesi ve
turizm olanakları araştırılmış ve öneriler getirilmiştir.
Kahraman (2006), çalışmasında Isparta İlinin Eğirdir İlçesinin mahallesi olan
Yeşilada ayrıntılı olarak incelenmiş, Türkiye Kırsal Mimarlık Envanter tespitleri
yapılmış, korunması ve gelecek nesillere aktarılabilmesi için çözüm önerileri
getirilmiştir. Yeşilada’nın fiziksel özellikleri incelenmiş, çevrenin sosyal,
ekonomik, ve demografik yapısı tarihsel özellikleri, çevrenin tarihsel süreç
içerisindeki gelişimi ve bunların etkileri ortaya konulmuştur. Eğirdir’de
korunması gereken değerler belirlenmiş, Yeşilada yerleşim dokusunun fiziksel
yapısı değerlendirilmiş, yapılan analiz çalışmaları sunulmuştur. Sonuç olarak,
17
ülkemiz açısından koruma sorunları doğrultusunda, Yeşilada’nın geleneksel
yerleşim dokusunun korunması için yapılacak çalışmalar ve çözüm önerileri
ortaya konmuştur.
Kaya (1997), Sürdürülebilir turizm kalkınması ve ülkemiz açısından bir
değerlendirme adlı çalışmada Türk turizminin sağlıklı, dengeli ve sürekli
gelişmesine yönelik çeşitli çözüm ve önerilerde bulunulmuştur.
Gülbahçe (1996), çalışmasında boş zamanlara ilişkin temel kavramları
açıklanmış, bu boş zamanların değerlendirilmesini gerek bireysel gerekse toplum
açısından önemi, özellikleri ve amaçları üzerine durulmuştur. Tarihi süreç
içerisinde, sanayi öncesi ve sanayi sonrası toplumların boş zamanların
değerlendirilmesi konusuna nasıl yaklaştıkları ele alınmıştır. Çeşitli kurumların
boş zaman değerlendirilmesindeki rolleri açıklanmış, toplumun değişik kesimleri
ve bu kesimlerdeki insanların boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri izah
edilmiştir. Son olarak ise, çeşitli boş zaman değerlendirme faaliyetlerine yer
verilmiştir.
18
2. MATERYAL VE YÖNTEM
3.1. Materyal
3.1.1. Eğirdir Yerleşimi Genel Özellikleri
Akdeniz Bölgesi’nin Batı Toros’lar bölümünde kalan Isparta İli, Eğirdir, Burdur ve
Beyşehir gölleri gibi büyük göl çanakları yanında ormanları, dağları, bitki örtüsü,
yaban hayatı, mağaraları ve yaylaları ile eşsiz güzelliklere sahiptir. Ülkemizin
önemli turizm bölgeleri olan Akdeniz ve Ege bölgelerine yakın oluşu ve bu
bölgelerden Orta Anadolu turizm merkezlerine bağlantı güzergâhı üzerinde
bulunması ilin turizm gelişimi açısından üstünlüklerinden birisidir. Ayrıca çok
çeşitli tarih öncesi medeniyetleri bünyesinde barındırması, dinsel çekim
alanlarına sahip olması gibi özellikleri nedeniyle Isparta İli iç ve dış turizm
açısından önemli bir konuma sahiptir (Gül ve Özaltın, 2008).
Eğirdir Akdeniz Bölgesinin kuzeyinde bulunan Isparta ilinin ilçelerinden biri
olup, kendi adını taşıyan gölün güneyinde yer almaktadır. Göle doğru, Canada ve
Yeşilada ile uzanan küçük bir yarımada üzerinde, Eğirdir dağı adı verilen tepe
eteğine kurulmuştur. Eğirdir ilçesi 37º 52’ K enlemi–30º 5’ D boylamında ve deniz
seviyesinden ortalama 920 metre yüksekliktedir (Şekil 3.1) (Anonim, 2013).
Şekil 2.1. Eğirdir havzasının ülkemizdeki konumu
19
Isparta ilinde kültürel değerler Isparta Kent Merkezinde yoğunlaşmıştır. Çok
sayıda sivil mimari örneği, cami, türbe ve kilise mevcuttur. Eğirdir ve Yalvaç
İlçeleri kent merkezinden sonra kültürel ve arkeolojik değerleri ile öne çıkan
yerleşmelerdir (Çatal, 2010).
Eğirdir, Akdeniz Bölgesinin batı bölümünde ‘GÖLLER BÖLGESİ’ denilen iç
kesiminde Isparta ilinin on ilçesinden biridir. Eğirdir ilçesi, Isparta’nın
doğusunda, Isparta’ya 34 km mesafede olup 1840 km2 araziye sahiptir. Kendi
adını taşıyan gölün güneyinde, Yalvaç, Şarkikaraağaç, Senirkent, Sütçüler, Isparta,
Atabey ile komşu olup, 9,51,57 kuzey enlem ve 50,30,38 doğu boylamda, 924 m
yüksekliktedir (Şekil 3.2) (Yiğitbaşı, 1972).
Şekil 2.2. Isparta İl ve İlçe Sınırları
İlçe, iklim bakımından Akdeniz ve İç Anadolu iklimleri arasında bir geçiş alanında
yer almaktadır. Bu iklim tipine bağlı olarak, ilçede ne Akdeniz in yağışlı, ne de İç
Anadolu’nun kurak iklimi söz konusudur (Anonim 2013).
Eğirdir İlçe merkezi Isparta İline 34 km uzaklıktadır. Yakın çevresinde yer alan
yerleşmelere uzaklığı Antalya’ya 164 km, Burdur’a 85 km, Konya’ya 298 km,
Afyonkarahisar’a 203 km, Denizli’ye 201 km’dir. İlçe önemli merkezlerden
20
İzmir’e 416 km, Ankara’ya 455 km, İstanbul’a 635 km’dir. Kentin deniz ulaşımı
Antalya Limanı üzerinden, hava ulaşımı ise Eğirdir’e 62 km mesafedeki Isparta
havaalanından sağlanmaktadır (Anonim 2013).
İlçeye bağlı Aksu ve Barla bucakları ve 43 köy vardır. Eğirdir ilçesi, ilin ortasında,
Eğirdir gölünün güney bölümünün bir parçasını da içerisine alan bir yerdedir.
İlçenin batı bölümü dardır, burada Barla bucağı bulunmaktadır. Geniş olduğu yer,
güneyde Kovada gölünü ve doğusundaki araziyi içerisine alan bölümdür. İlçe
topraklarında batı Torosların kuzey bölümündeki bazı dağlar yer alır. Bunların
çoğu 1500 – 2200 m yüksekliktedir. Bu arada Barla Dağı (2784 m) ve Davraz Dağı
(2635 m) daha büyük yüksekliktedir. Bu dağların arasındaki büyük çukurlukta
Eğridir gölü oluşmuştur (Ansiklopedi, XIV).
Isparta İlinin 2009 yılı nüfusu ise 420 796 kişidir. TUIK 2009 nüfus sayım
rakamlarına göre Isparta ilinde erkek nüfus 214.788 kişi, kadın nüfusu ise
206.008 kişidir (Anonim, 2013).
Eğirdir Gölü havzası içerisinde flora ve fauna açısından oldukça zengin olan
Kovada Gölü Milli Parkı bulunmaktadır. Önemli endemik bir tür olan Kasnak
meşesinin ülkemizde en yaşlı ve en geniş yayılışını yaptığı yer olan Kasnak Meşesi
Tabiatı Koruma Alanı da diğer bir kaynak değeridir. Bununla birlikte Yazılı
Kanyon Tabiat Parkı ve Kızıldağ ve Beyşehir Gölü Milli Parkları yöreye en yakın
doğal korunan alanlardır. Bölgenin diğer kaynak değerleri olarak kültür ve tabiat
varlıkları (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010) (Çizelge.3.1.)
21
Çizelge 2.1. Isparta İli Kültür ve Tabiat Kaynak değerleri
Doğal Sit Alanı Eğirdir Gölü Kovada Gölü Yeşilada Canada Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı
Arkeolojik Sit Alanı Eğirdir Kalesi İç Kale ve Dündar Bey Medresesi Mallos Antik Kenti Prostanna Antik Kenti, Bağören Kilise Kalıntıları Kaletepe Kilise Kalıntısı Serpil Köyü Antik Yolu Denizatı Mevkii Antik Yerleşim Alanı
Cami Ada Cami Ağa Cami Çeşnigir Paşa Cami
Mezarlık ve Türbe Baba Sultan Türbesi Şeyh Muslihiddin Türbesi El-Berdai Türbesi YeşiladaMezarlığı Eğirdir Şehitliği
Medrese Dündar Bey Medresesi
Kervansaray Eğirdir Kervansarayı
Hamam Esma Sultan Hamamı YeşiladaHamamı Eski Hamam Kalıntısı Barla Hamamı
Resmi Yapı Eğirdir Gar Binası
Köprü Barla Osmanlı Köprüsü I Barla Osmanlı Köprüsü II Barla Roma Köprüsü
Kilise Aya Georgios Kilisesi Aya Stephanos Kilisesi Kocapınar Mevkii Kilise Kalıntısı
Tabiat Anıtları Senirkent (Barla, Garip) Eğirdir (Kırıntı)
Sivil Mimari Örneği Ev Yeşilada'da 10 ev, Eğirdir'in değişik mahallelerinde 32 ev
22
3.1.2. Eğirdir Gölü ve çevresinin doğal verileri
Eğirdir Gölü ve ilçesi ile ilgili sayısal ortamda hazırlanmış haritalar yardımı ile çalışma
alanının doğal ve kültürel özellikleri belirlenmiştir. Çalışma alanı ile ilgili doğal
veriler;
Eğim ve yükselti haritalarına göre çalışma alanımız 900.1- 1100 m’lik yükseklik
grubu arasında yer almaktadır. Aynı zamanda alan 0-5, 5.1- 10 arasında değişen
eğim grupları arasında yer almaktadır. Bu değerler çalışma alanının Güney-Doğu
ve Doğu kısımlarında zaman zaman artmakta ve 10.1-20 arasında değişmektedir
(Şekil 3.3).
Şekil 2.3. Eğirdir gölü eğim ve yükselti haritası.(Polat.E)
Hidrolojik harita değerlerine göre çalışma alanımız ağırlık olarak koruma alanı
içerisinde yer almaktadır. Sadece Güney kısmı sulak alan niteliğindedir. Jeolojik
yapı olarak ise alüvyon, dulup kireçtaşı, dutdere kireçtaşı ve karabayır
formasyonu görülmektedir (Şekil 3.4).
23
Şekil 2.4. Eğirdir gölü jeolojik ve hidrolojik yapısı (Polat.E)
Step ve orman vejetasyonunun yoğunluk gösterdiği çalışma alanında, Ardıç
(Juniperus), Meşe (Quercus) ve Kayın (Fagus) ormanları bulunmaktadır (Şekil
3.5).
Şekil 2.5. Eğirdir gölü orman ve vejetasyon durumu (Polat.E)
Haritalardan elde edilen bilgilere göre çalışma alanı ve çevresinde kuru tarım,
fundalık ve bahçeler (sulu ) bulunmaktadır. Yakın çevrede hiçbir mera ve milli
park bulunmamasıyla beraber bunun tam aksine birçok rekreasyon noktaları
24
görülmektedir. Bunlar; Altınkum Plajı, Yeşilada, Canada, Eğirdir Belediyesi,
Rekreasyon Alanı, Bayboğan Orman İçi Dinlenme Yeridir (Şekil 3.6).
Şekil 2.6. Eğirdir gölü arazi kullanım haritası (Polat. E)
Aylara göre yapılmış olan yağış, ve sıcaklık durum haritaları çakıştırılmış ve ortak
değerler elde edilmiştir. Bu verilere göre çalışma alanı aylık 16-21 mm arasında
değişen yağış durumuna maruz kalmaktadır.
Rekreasyon açısından değerlendirildiği zaman bu değerler alanda yapılan
rekreasyonel eylemlere rahatsızlık vermeyen aralıkta bulunmakta ve hiçbir risk
arz etmemektedir.
Sıcaklık haritasından elde edilen veriye göre ortalama aylık sıcaklık durumu 35-
37° arasında değişmektedir. Bu ise biyo iklimsel konfor değeri olarak kabul
edilen sıcaklık aralığından daha yüksek bir değerdir (Şekil 3.7).
25
Şekil 2.7. Eğirdir gölü ortalama yağış ve sıcaklık durumu. (Polat.E)
2007 yılında yapılmış sayım sonucu Eğirdir İlçesi’nin nüfusu 39.064 olarak
belirlenmiştir. Haritalardan görüldüğü gibi yoğunluk olarak nüfus Yeşilada ve
çevresi yani Eğirdir’ in Güney bölgesinde yerleşmektedir (Şekil 3.8).
Şekil 2.8. Eğirdir ilçesi nüfus durumu ve nüfus yoğunluğu. (Polat.E)
26
2014 yılında yapılmış olan nüfus sayımları sonucu Eğirdir’in nüfusu 16 853
erkek, 16 211 kadın olmak üzere toplamda 33 064 kişi olarak belirlenmiştir. İlçe
merkezinde yaşayan nüfus sayısı 17 495, belde ve köylerde ise 15 569 dur.
3.1.3. Eğirdir’inTarihsel gelişimi
Kaynaklara göre, Eğirdir (Pisidya) in sakinleri Türk kavimleridir. Eğirdir ve kalesi
M.Ö. 500–546 yılları arasında Lidya krallarından Krezüs zamanında inşa
edilmiştir. Pers, Yunan, Roma devri yaşayan Eğirdir, II. Kılıç Arslan zamanında
kesin olarak Selçukluların eline geçmiş ancak Hicri 69 yılında kısa bir süre Arap
idaresinde kalmıştır (Anonim, 2013).
Eğirdir ve çevresinin Arzava Krallığı (M.Ö: 2000-1200) döneminden beri meskûn
olduğu buluntulardan ve kayıtlardan anlaşılmaktadır. Eğirdir Gölü güney ucu
merkez olmak üzere Burdur Gölü’ ne kadar olan bölgeye, İlkçağda Askania adı
verildiği sanılmaktadır. Eğirdir Gölü ‘nün güney ucu kıyıları kuşkusuz bölgedeki
ilk kentçiklerden birinin ya da birkaçının yeriydi. Bu yöreye Luwi uygarlığı
çağında Askawana, yani ‘ Ada Ülkesi’ adı verilmiştir (Yiğitbaşı, 1972).
Yöre, Arzava Krallığından sonra M.Ö 1200 yılında Friglerin egemenliğine girdi.
Daha sonra M. Ö 687-547 yılları arasında Lidyalılar Tarafından işgal edildi.
Eğirdir kentinin, Lidya’nın son hükümdarı Kroisos (B. Ö. 560-547) tarafından
kurulduğu ve ilk adının da ‘Krozos’ olduğu sanılmaktadır. Şehrin iç kalesi de
Lidyalılar tarafından inşa edilmiştir (Yiğitbaşı, 1972).
Eğirdir, M. Ö. 540 yılında Pers İmparatorluğu tarafından zapt edilmiş, yaklaşık
200 sene adı geçen imparatorluğun egemenliğinde kalmış, daha sonra Seleukos
egemenliği altına girmiştir (Yiğitbaş, 2006).
Yöredeki ilk Türk yerleşiminin 1071’den birkaç yıl sonra gerçekleştiği
sanılmaktadır. 1097 Dorilaion (Eskişehir) Savaşı’ndan sonra Türk boyları, Haçlı-
Bizans baskısı altına Anadolu içlerine çekilmişlerse de kısa bir süre sonra, 1176
Myriokafolon zaferiyle yeniden çevreye yerleşmeye başlamışlardı. Anadolu
27
Selçuklu hükümdarı 3. Kılıçarslan, 1204 yılında çevredeki şehirlerle birlikte
Eğirdir’i de Selçuklu egemenliği altına aldı. Selçuklu sultanlarının doğal
güzellikleri sebebiyle yaklaşık olarak 75 yıl olarak kullandıkları Eğirdir’ in, bu
dönemde ‘Cennetabad ‘olarak isimlendirildiği dilinmektedir. Anadolu Selçuklu
Devleti’nin sona ermesinden sonra Teke Türkmenlerinin İğdir boyuna mensup
olan Felekeddin Dündar Bey, Hamidoğulları Beyliği’ni kurdu ve önce Uluborlu’yu,
daha sonra 1310 yılında Eğirdir’i beylik merkezi yaptı. Eğirdir, 1324-1327
arasında 3 yıllık İlhanlı dönemi hariç tutulacak olursa, 1391 yılına kadar 78 yıl
süreyle Hamidoğulları Beyliği’nin başkenti olmuştur. Hanidoğulları döneminde
Eğirdir’e hakim olan ahi kültürü, İbni Batuta tarafından şehri çok nüfuslu, güzel
çarşı ve pazarları olan, iyi sulanmış meyve bahçeleri ile çevrilmiş olması, buraya
gelen yolların kolay savunabilmesi sayesinde Eğirdir, Hamidoğulları gibi küçük
bir beyliğin egemenliği döneminde parlak bir hayat sürmüştür. Hamidoğulları
Beyliği’nin sona ermesi ile Eğirdir, beyliğin diğer toprakları ile birlikte Osmanlı
egemenliğine geçti. Osmanlıların ilk egemenlik dönemi çok kısa sürdür. Timur,
Ankara Savaşı’ndan sonra Anadolu’yu istilası sırasında Eğirdir’e gelerek
kendisine boyun eğmeyen şehri ve halkın sığındığı Nis Adası’nı kuşatarak zapt
etti ve bölgeyi 1402 yılında Kahramanoğlu ll. Mehmet Bey’e verdi (Yiğitbaşı,
1972).
1415 yılında tekrar Osmanlı egemenliğine giren yöre kısa süre sonra yeniden
Kahramanoğlu egemenliğine geçti. Bir dönemde Kahramanoğlu ll. Alaaddin Bey
zamanında şehirde basılan sikkelerde ‘Eğirdir’ adının kullanılmış olduğu dikkati
çekmektedir. Osmanlı egemenliği döneminde yörenin devler sınırlarından uzak
kalması, savunma ihtiyacını ortadan kaldırmıştır. Bu dönemde şehrin surları
onarım görmemiş, yıkılmaya yüz tutmuş, beylik dönemindeki canlı hayat
sönmeye başlamıştır. Osmanlı döneminde, 1402-1501, 1522 ve 1568 yıllarında
yapılan tahrirlerin yer aldığı defterlerde ve katip Çelebi’nin “Cihannüma” isimli
eserinde; Eğirdir, Hamid Sancağı’nın kazaları arasında görülmektedir. Bu
dönemde Eğirdir, Hamit ilinin kalesinde ‘Hisar Erleri’ bulunan, surlarla çevrili tek
şehirdir. Bu surlar, 17. yüzyılda, hatta 18.yüzyılın başlarında Fransız seyyah Paul
Lucas’ın belirttiğine göre hala sağlamdı. Osmanlılar döneminde zaman zaman
Hamid Sancağı’nın merkezi olan Eğirdir, Tanzimat’tan sonra Konya Vilayeti
28
Hamid Sancağı’na bağlı bir ilçe merkezi oldu. Eğirdir Türkiye Cumhuriyeti’nin
kuruluşundan sonra da Osmanlı Devleti zamanındaki ilçe statüsünü sürdürdü.
1899 ve 1914 yıllarında Isparta yöresinde meydana gelen şiddetli deprem,
Eğirdir’de büyük bir tahribata yol açmadı. Ancak 4 mayıs 1959 tarihinde
meydana gelen yangın, büyük tahribata yol açtı. Bu yangından sonra Eğirdir yeni
baştan imar edildi (Yiğitbaş, 1972).
Hicri 635 yılında Alâeddin Keykubat bugün Dündar Bey Medresesi ya da Taş
Medrese adı ile anılan Hanı yaptırmış ancak burası Hicri 701 yılında Dündar Bey
Filekuddin tarafından medreseye çevrilmiştir (Anonim, 2013).
Selçuklular zamanında kuzey-güney yolu üzerinde Evdir Han ve kervansarayı
(kervansaray bugün harap durumdadır.) Eğirdir’in güneyinde Emir Ertokuş
Bey’in yaptırdığı Gelendost ve Beyşehir Hanları yaptırılmıştır. Selçuklulardan
sonraki tarihi kesin olarak belirlenemeyen dönemde Hamitoğulları Beyliği ve
yöreyi ele geçirmişler, Dündar Bey zamanında Beylik merkezi Uluborlu’dan
Eğirdir’e taşınmış ve şehir yeniden imar edilerek geliştirilmiştir. Hicri 7. yüzyıl
sonlarında Yazla’da Şeyh-ül İslam Berdai Sultan tarafından zaviye ve tekkeler
kurulmuştur. Ayrıca Yeşilada’da beş sınıflı İlkokul, Hamidoğulları Beyliğinin
Şeyh-ül İslami Müderris ve Fakih Musluhiddin’in kabri vardır. Gene daha önce
burada iki kilise mevcut olup, daha sonra biri (istafonos) yıkılmıştır (Anonim,
2013).
Günümüzde; Kale mahallesinin iki yanından devam eden ve Kale burnunda
birleşerek uzanan yol, Yeşiladayı karaya bağlar. Bu toprak yol adanın etrafını
çepeçevre dolanır. Adanın sokakları kuzey-güney yönünde yer alır. Bu sokaklar
meydanlarda son bulur. Sokakların bir kısmı beton olup, doğu-batı yönündeki
yollar ise daha kısa toprak yollardır. Büyük boyutlarda olan meydanlar, doğu-batı
yönünde uzunlamasına yer alıp, büyük bir kısmı tanımlanmamış olduğundan
meydan özelliği görülmez. Meydanların çoğu toprak olup, bunlarda çeşme, dibek
taşı ve ağaçlar yer almaktadır. Bunların en değerlisi güney kıyıdaki çınardır.
Eskiden kıyıların kullanıldığı Yeşilada’da çeşmeler yeni yapılmıştır (Şekil 3.9)
(Şekil 3.10). (Anonim, 2013).
29
Şekil 2.9. Yeşil (Nis) Ada, Canada, Kale burnunun bağlantı yolu yapılmadan önceki durumu
Şekil 2.10. Yeşil (Nis) Ada, Canada, Kale Burnu’nun günümüzdeki durumu
3.1.4. Eğirdir’in doğal sit alanları
Yeşilada ve Canada’ da sit sınırlarının ve kararlarının biçimlenmesi 1975’li yıllara
uzanmaktadır. 1975 yılında Yeşilada Doğal Sit Alanı, Canada Doğal Sit Alanı ilan
edilmiştir. Yeşilada’da 90 adet Taşınmaz Kültür Varlığı tespit edilmiştir. 1983’ te
Kültür Bakanlığı tarafından Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlatılmış ve yürürlüğe
girmiştir. 1984’ de siyasi düzenin değişmesi sonucunda Yeşilada ve Canada’ da sit
30
alanı kaldırılmış, 90 adet Taşınmaz Kültür Varlığından 82 tanesi üzerindeki tescil
kararı kaldırılmış, Yeşilada’ da Taşınmaz Kültür Varlığı sayısı 11’e inmiş, Anıtsal
yapıların(5 adet) tescil kararı devam etmiştir (Anonim, 2013).
Canada’nın hemen batısında yer alan kale ve çevresi de Antalya Kültür
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 24.04.1994 gün ve 2507 sayılı kararıyla I.
Ve III derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilmiştir(Anonim, 2013).
3.1.5. Eğirdir’in taşınmaz kültür varlıkları
Planlama Alanı İçerisinde Taşınmaz Kültür Varlığı olarak 5 adet anıtsal yapı
bulunmaktadır. Bunlar Ayastefanos Kilisesi, Şeyh Muslihittin Türbesi, Yeşilada
Merkez Camii, Yeşilada Hamamı ve Eflatun Dede Türbesi ve Haziresi
bulunmaktadır. Bu alanlar Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu
görev kapsamındadır (Anonim, 2013).
31
Ayastefanos Kilisesi: Eğirdir ilçesinin Yeşiladamahallesinde yer alıyor. 19.
yüzyılda inşa edilmiş. Eskiden Rum asıllı Hıristiyan hacı adaylarının, Kudüs'e
gitmeden önce yolları üzerinde bulunan Ayastefanos Kilisesini ziyaret ettikleri ve
burada ayinler düzenledikleri biliniyor. Kilise Yeşilada’nın kuzey kısmında, Ada
boyunca devam eden yol üzerinde Manastır meydanında yer alır. Geçen yıllarda
restore edilerek ziyaretçilere açılmıştır (Şekil 3.11) (Şekil 3.12) (Anonim, 2013).
Şekil 2.11. Ayastefanos Kilisesi
Şekil 2.12. Ayastefanos Kilisesi’nin içerden görünüşü
32
Şeyhmuslihiddin Türbesi: Yeşilada(Nis) içinde olup, ahşap bir mezar ve
mescitten ibarettir. Mescit kısmına ahşap bir merdivenle çıkılır. Çatı alaturka
kiremitle kaplıdır. IX. veya X. yüzyılda yaşadığı sanılmaktadır. Türbesinde
bulunan dikişsiz bir gömlek Konya Müzesine gönderilmiştir. Türbe Yeşilada'nın
kuzey batı kısmında Asfalt yol üzerinde Yeşilada mezarlık alanının kuzeyinde yer
almaktadır (Şekil 3.13) (Anonim, 2013).
Şekil 2.13. Şeyh Muslihiddin Türbesi
Yeşilada Merkez Camii: Yeşilada(Nis Adası) içinde yer alan cami, önce kilise
olarak inşa edilmiş, II. Osman'ın 1618 yılında çıkardığı bir fermanla ibadete
açılmıştır. İlk adı Kız Kilisesi'dir (Şekil 3.14) (Anonim, 2013).
Şekil 2.14. Yeşilada Merkez Camii
33
Yeşilada Hamamı: YeşiladaHamamına adanın iç kısmında Küçük Pazarcı
Meydan alanının güneyine uzanan dar yaya yolu ile ulaşılır. Hamam taş
malzemeden yapılmış olup şuan harap halde bulunmaktadır(Anonim, 2013).
Eflatun Dede Türbesi ve Haziresi: YeşiladaMülhidin Dedenin batısında olup
tarihi kaynaklardan hiç kaydına rastlanmamıştır. 1980’lerden sonra oraya küçük
bir türbe yapılmıştır. Kare kaplı tek bir mekândan oluşan türbe girişine beş
basamaklı bir merdivenle ulaşılmakta olup, yapının betonarme malzeme ile
tamamen yenilendiği görülmektedir. Mezar alanında olan türbe Kültür Bakanlığı
Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 17.01.1975 tarih ve 152 sayılı
Genelgesi ile haziresi ile birlikte Kültür Varlığı olarak tescil edilmiştir (Anonim,
2013).
3.1.6. Sivil mimarlık örneği yapılar
Kentin ya da bulunduğu bölgenin ekonomik durumunu, sanatını, yaşam biçimini,
gelenek ve göreneklerini en iyi yansıtan örnekler kuşkusuz konutlardır. Konutlar
genellikle yaptıran kişinin ekonomik durumuna göre büyüklük, plan, şema, bahçe
kullanımı, süsleme açısından farklılıklar göstermektedir. Konutların
biçimlenişini yöresel inşa malzemesi ile de önemli ilişkisi bulunmaktadır
(Anonim, 2013).
Yeşilada eski kent dokusu, evleri ve dar sokaklarıyla Anadolu kültürünü
yansıtmaktadır. Tek başına ele alındığında mimarlık tarihi açısından belirgin
üslup özellikleri taşımayan bu yapıların bütününde Anadolu-Türk kenti
dokusunu yansıttıkları saptanabilir. Bu geleneksel yapıların malzeme, teknik ve
işçiliğinin günümüzde kullanılmayan bir teknolojinin ürünü olmaları da
belirleyici unsurlardan biridir. Fakat geleneksel dokunun, değişen yaşam
koşullarından ve konaklama ihtiyacından dolayı yapılan niteliksiz betonarme
binalarla çevrelendiği açıkça görülür. Adanın son yıllarda turizm alanında
yaşadığı gelişmeler, bu değişimin en önemli nedeni olmuştur. Mevcut durumda
en fazla dikkati çeken alanlar pansiyon, otel, restoran, ticaret alanların ve bunlara
ait sahil şeridinde yerleşmiş yapılardır. Geleneksel evlerin çoğunluğu iki katlıdır
34
ve bakımsızdır. Ev sakinlerinin kendi olanakları çerçevesinde yaptıkları geçici
bazı onarımlar ise yapının ömrünü uzatmayı amaçlamamaktadır. Çoğunda
malzeme ve statik sorunu vardır (Anonim 2013).
Yeni yapılar geneli iki ve üç katlıdır. Bütününde ortak dil ve mimari özelliği
bulunmamaktadır. Yapılan onarımlar ya da yapının zaman içerisinde iki ayrı
kullanıma açılmasından dolayı ihtiyaç duyularak yapılan ekler, teras
sundurmaları bilinçli olarak yapılmamıştır ve görselliği bozmaktadır (Anonim,
2013).
3.1.7. Sivil mimarlık örneği yapıların ortak özellikleri ve taşınmaz tabiat
varlıkları
Yapı–parsel ilişkileri: Yeşilada da yapılar genellikle yola bitişik ve yoldan cephe
almaktadır. Geleneksel yapılarda çoğunluğunda arka bahçe kullanımları
bulunmaktadır (Anonim, 2013).
Geleneksel konutların genelinde konutların en az bir cephesi yola bitişik
bulunmakta çekme mesafeleri dikkate alınmamaktadır. Konut alanlarında birçok
yaya yolu bu şekilde konut cepheleri arasında kalarak oluşmuştur. Meydan
alanlarına komşu parsellerde konut giriş cepheleri meydana, yol kenarındaki
konutun giriş cepheleri ise ana yola bakmaktadır. Konut ana cepheleri sosyal
yaşantının yoğun olduğu yönlere bakmaktadır. Konut bahçe kullanım alanı
içerisinde müştemilat ve aç kullanımları da yoğundur (Anonim, 2013).
Yeşilada ’da geleneksel yapılaşmaların olduğu kadastro parsellerinin toplam alan
içerisinde 15 552 m²’lik alanı kaplamaktadır. Parsellerin ortalama büyüklüğü
235, 63 m² dir (Anonim, 2013).
35
Yapım tekniği: Çoğunlukla iki katlı olan geleneksel yapılarda, zemin katlar ve
bahçe duvarları yığma moloz taş olup, genelinde aralarında 50 cm.de bir ahşap
hatıllar vardır. Üst kat ağır taşıyıcı duvarlar veya ahşap direkler üzerine oturur.
Üst katlar ahşap kaplamalıdır. Bir kısım konutlarda ise her iki kat ahşap iskelet
olarak inşa edilmiştir. Diğer kısım örnekte ise, alt kat taş, üst katın bazı cepheler
taş, bazı cepheleri de, özellikle bahçeye ya da avluya bakan ve sofaların
bulunduğu güney ya da doğu cepheleri ahşaptan inşa edilmiştir (Anonim, 2013).
Üst katların ahşap duvarları, dış etkilerle bozulmaya başladığından bir önlem
olarak çok eskiden beri çinko veya sac ile kaplanmıştır (Anonim, 2013).
Çatılar kırma ve beşik olup, örtü malzemesi alaturka kiremittir. Saçaklar altı
kapalı ya da açık olarak yaklaşık 50 cm. genişliğindedir. Saçak uçlarında
kiremitleri tutmak için ahşap ya da metal çıta biçiminde elemanlar kullanılmıştır.
Bacalar taş olarak yapılmıştır (Anonim, 2013).
Plan tipi: İki katlı konutlarda zemin kat yaşam mekânlarından çok odunluk, ahır,
WC gibi servislere ayrılmıştır. Bu katta bahçeye bakan bir ya da iki oda yaşama
mekanı olarak kullanılmaktadır. Asıl yaşama katı ya da üç odası ve bazen köşkler
ile dış mekana açılmış, sofalarıyla, ev halkının tüm yaşantısının geçtiği üst kattır.
Plan tipini belirleyen katlar da bu katlardır. Plan tipleri iç ve dış sofalı olmak
üzere iki ana gruba ayrılır (Anonim, 2013).
Dış Sofalı Evler: Yaygın bir plan tipi olan bu tipte, hanay denilen ve yan yana
dizilmiş giyotin pencerelerle bahçeye bakan sofada genelde iki katı birbirine
bağlayan merdiven bulunur. Sofalar bahçe ve manzara yönüne doğru tek
köşelerinde ya da iki köşelerinde köşk adı verilen çıkıntılarıyla dışarıya açılırlar.
Bazı örneklerde ise, diğer cephenin de ilginç olması halinde, sofanın aksi
tarafındaki cephede iki oda arasında bulunan eyvanlarla da dışa açılma sağlanır.
Köşklere ve eyvanlara sofadan bir basamakla çıkılır (Anonim, 2013).
İç Sofalı Evler: (Karnıyarık tipi) uzunlamasına bir sofanın, iki uzun kenarı
boyunca dizilmiş, her iki kenarında iki ya da üç odanın bulunduğu bu plan tipi, alt
36
katta da aynı düzendedir. Alt katlarda odaların yerini çeşitli servis mekânları
almıştır. Merdiven genelde sofanın arkaya bakan duvarında bulunmakta olup,
sofanın arkada ve önde genellikle ikiler penceresi vardır (Anonim, 2013).
Ada mahallesinde geleneksel konut dokusu, Türk-İslam yaşamından oluşmuş
kendine has özellikler taşıyan mimari özellik sergilemektedir. Konutlar yaygın
olarak iki katlıdır. Zemin kat planları parsele uyulmuş, üst katlarda ise muntazam
mekânlar elde edebilmek için bu katlarda zemin katın taş duvarlarından taşırma
yoluna gidilmiştir. Arazi durumu ve evin büyüklüğüne göre bahçe oranları
değişmektedir. Evlerin dar cepheleri ve bahçe duvarları sokağı oluşturur.
Sokaklar topoğrafik özelliklere uyar ve oldukça dardır. Üst kat çıkmalarla sokağa
uzanır. Bahçe girişleri çoğu zaman, bahçe duvarı üzerinde düzenlenmiş bir bahçe
kapısı ile olmakla beraber kimi yapılarda bahçe girişleri yapı içindedir (Anonim,
2013).
Cephe düzeni: Giriş Kapıları: Ahşap olan kapılardan tek kanatlı olanlar 90x200
cm. çift kanatlı olanlar ise 160x225 cm. boyuttadırlar. Kapı üstü penceresi kapı
boyunca ve 60 cm. yüksekliğindedir. Üzeri 20x20 cm’lik kareler halinde demir
parmaklıklıdır. Üzerinde el şeklinde pirinç sakrağı olan kapı demir bir mandal ile
açılır. Kapı eşikleri, iki sıra 10 cm. yüksekliğinde ahşaptandır (Anonim, 2013).
Pencereler: Ahşap doğramalıdır. Zemin kat pencereleri ile birinci kat
odalarındaki dolap üstü pencereleri 60x60 cm. boyutunda olup sabittir. Ön
cephelerde 8,9 ve 12 bölümlü giyotin pencereler vardır. 4 ve 6 bölümlü giyotin
pencereler ise odalarda ve zemin katta yer alır. Pencere Elemanları:
Parmaklıklar: 1 cm. kalınlığında yuvarlak demiridir. 19x19 cm. lik kareler halinde
yatay ya da dikeyde açılan delikten geçmelidir. Tüm parmaklıklar boyasızdır.
Kafes: Ahşap diyagonal örgülü oymalı ya da düz olup, 80x80 cm. boyutundadır.
Ada mahallesinde rastlanan 4 örnekten yalnızca 1 tanesi oymalıdır. Abdestlik:
Zemin katta ya da taşlıkta ya da üst katta sofada önünde penceresi olan, abdest
alma işleri için kullanılan bir elemandır. Cepheden çıkıntılı ve çıkıntısız olan
tipleri vardır. Tümüyle ahşap konstrüksiyonlu olup, cepheden taşanlar, 50cm.
taşmakta ve 45°lik iki adet (8x8 cm. lik) ahşap payanda ile taşınmaktadır. Ön
37
yüzde cephenin diğer pencereleri tipinde penceresi bulunur. Üstte kiremit bir
sundurma ile örtülüdür. Alt kısımda görevi görür. İçte taş tezgâhı olup, ortasında
25 cm. çapında çinko hunisi vardır. Sütlük: Abdestlik karakterinde olup,
penceresi yoktur. Bunun yerine kare şeklinde ya da dikey yerleştirilen ahşaplar
aralarındaki boşluklardan hava sağlar (Anonim, 2013).
Çıkmalar ve çatılar: Çıkmalar birinci kat boyunca çıkmalı, ortada ve yanda tek
çıkmalı ve çift çıkmalı tiplerde olup, altı açık, kapalı ve eli böğründe
biçimlerindedir. En yaygın tip, altı açık olanlardır. Bu tipte kirişler olduğu gibi
bırakılıp, uç kısımları pahlandırılmıştır. Çıkmalar üzerindeki pencereler, yaygın
olarak iki önde birer yandadır. Çıkma ön yüzleri tek, üç ve dört pencereli olarak
düzenlenmiştir. Alandaki çatı yapısına bakıldığında en fazla bulunan çatı türü
kırma ve beşik çatıdır. Yeni dönem mimari yapılarda da çatılar beşik çatı ve kırma
çatı türleri kullanılmıştır. Üst örtü malzemesi olarak geleneksel yapılarda
alaturka kiremitler kullanılmıştır (Anonim, 2013).
Ticaret yapıları: Yeşilada da ticaret işlevi daha çok adayı kıyı boyunca saran araç
yolu üzerinde yer almaktadır. Adada Restoran + konut, Pansiyon + konut, yalnızca
pansiyon ya da yalnızca restoran işletmesi olarak kullanılan ticari yapılar
bulunmaktadır. Ticaret kullanımları konut altı ticaret olabildiği gibi tüm yapıda
da olabilmektedir. Yapılar genellikle betonarme tarzda bitişik nizam ve yola sıfır
yapılmıştır. Adada dikkat çeken önemli ticaret yapıları ise ana trafik yolu ile göl
kıyısı arasında yer alan prefabrik veya yarı kapalı yapılardır (Anonim, 2013).
Değişiklikler-onarım-sorunlar: Geleneksel yapılarda karakter bozucu nitelikte
müdahale yapılmamıştır. Birkaç örnekte pencere ve kapılarda demir doğramaya
rastlanır. Cephelere yapılan müdahaleler, ahşap cephelerin dış koşullara karşı
çinko ile kaplanması biçiminde izlenmektedir. Genel özellik olarak zemin katlar
servis mekânlarına ayrılmış olup, bu katlar dışa kapalı bir karakter gösterir. Dışa
açılan ve tüm yaşantının geçtiği kısımlar daha çok üst katlardır. Zemin katlarda
yalnızca bahçeye ya da avluya bakan bir ya da iki oda yaşama mekânı olarak
kullanılır. Diğer mekânlar odunluk, ahır gibi servislere ayrılmıştır. Zamanla
yaşantının değişmesiyle katlardaki kullanımlarda da değişiklikler olmuş, alt
38
katlar yaşama mekânlarının ve çeşitli servis mekânlarının gereksinimi
karşılamak için değişmelere uğramıştır. Odunluk ahır gibi mekânlar ya odaya
dönüşmüş ya da mutfak, depo gibi ilaveler yapılmıştır. Isınma ve pişirme
eylemlerinin farklılaşmasından dolayı ocaklar artık kullanılmamaktadır
(Anonim, 2013).
Gözlenen diğer yaygın özellik, evlerin bölümleri ve iki ayrı aile tarafından
kullanılmalarıdır. Bu bölünmenin niteliğine göre farklı düzenlemeler, ek
elemanlar getirmiştir. Bölünmeler, dış sofanın ortasından geçen bir duvarla
gerçekleşmiştir. Kontrplak malzemeden evin ikiye ayrıldığı bu tip bölünme daha
çok miras nedeniyle karşımıza çıkmaktadır. Bu bölünmenin gerektirdiği şekilde
merdiven yeniden düzenlenmekte ve ikinci kısma da bir merdiven ilave
edilmektedir. Alt kata ise iki ev haline gelmesinden dolayı ayrı ayrı servis
mekânları getirilmektedir (Anonim, 2013).
Yeşilada’da çoğu yapının ilk kullanımları konut ağırlıklıdır, uzun yıllar işlevlerini
bu şekilde devam ettirmişlerdir. 1980’lerden sonra yörede turizm faaliyetlerinin
canlanması Eğirdir ve çevresindeki yerleşmelerde konaklamak isteyen turistlerin
taleplerindeki artış ile yöre halkı zamanla konutlarında işlev değişikliğine
gitmiştir. Bu tarihlerden sonra Yeşilada da konut sahipleri ev pansiyonculuğu
yapmaya başlamıştır. Yeşiladadaki iş yerleri ile yapılan anketlerde bu iş
yerlerinin daha önceki kullanımlarının % 31 oranında konut kullanımlı olduğu
görülmektedir (Anonim, 2013).
Tescilli ağaçlar: Bunların dışında taşınmaz tabiat varlığı olarak 4 adet Anıtsal
Ağaç da bulunur (Anonim, 2013).
3.1.8. Eğirdir’in demografik yapısı
Böcüzade Süleyman Sami(1851-1932) Kuruluştan Bugüne Isparta Tarihi adlı
kitabında; İlçe içinde 3.594 hanede 7.987’si kadın, 8.007’si erkek 16.894
Müslüman, 539’u kadı,577’si erkek 1.116 Hristiyan olmak üzere ceman 18.010
nüfus vardır6 diye belirtmiştir ( Kahraman, 2006).
39
1945 ile 1980 arasında Eğirdir ilçesinin toplam nüfusu değişmemiştir (1945
yılında 26.619, 1980 yılında 26.331). Nedeni ise; 1952 yılına kadar öldürücü
hastalıklar, ekonomik yetersizlik, Boğazova’nın bataklığı, kötü idareciler ve
bunlara bağlı olarak büyük şehirlere göçlerdir (Kahraman, 2006).
İlçe merkezi nüfusu ise 1975 yılında 9.800’e indikten sonra artmaya başlamış ve
1980’de 12.415, 1990 yılında 15.828 olmuştur (Kahraman, 2006).
Merkez ilçe nüfusunun oransal olarak daha büyük bir kısmını erkekler
oluşturmaktadır. Bu oran 1980 ve 1985 yıllarında %62’nin üzerindeyken, 1990
biraz düşerek %59.7 olmuştur. Ancak köylerdeki kadın nüfusu erkek nüfusunu
biraz geçmektedir. Genç nüfus içinde erkek nüfus oranı, kadın nüfus oranını
geçerken 65 ve daha yukarı yastaki nüfusta kadınların payı erkekleri geçmektedir
(Kahraman, 2006).
Kadınları ise; 1985 yılında 3877 okur-yazar kadın sayısına 6+ yukarı yastaki
kadın sayısı da ilave edilerek hesaplandığında okur-yazar erkek içindeki oran
%86’dır. Bu oran günümüzde de değişmemiştir. Kadınların da son diploması
olanların sayıları artmış ve artmaya devam etmektedir. Eğitim ve öğretim
açısından ilçe kadını doyma noktasına henüz gelememiştir. 65 ve daha yukarı
yastaki dokumacılıkla ve bahçe tarımı ile uğrasan kadınların ev içi üretimleri genç
nüfusa yeterli olmadığının kavranarak ilçede eğitim kurumlarının sayıları artıkça
kız çocuklarının meslek sahibi olma tutkuları artmış ve ilköğretim diplomasının
yetersiz olduğu kavramları bu sayıların artısında etken olmuştur (Şekil3.15)
(Akkaya, 1997).
40
Şekil 2.15. 2000 Yılı Nüfus Sayımına göre Isparta Nüfusunun İlçelere Göre Dağılımı (Kahraman, 2006).
Devlet İstatistik Enstitüsünden alınan bilgilere göre Eğridir’in 2000 nüfus
sayımına göre 40. 996 nüfusa sahip olduğu tespit edilmiştir. Birönceki 1990
sayıma göre nüfus artısı eksi binde 66’dır. Toplam nüfusun %41 i kent
merkezlerinde %59 u ise köylerde oturmaktadır. Şehir nüfusu %5,19 artmış, köy
nüfusu %4,56 oranında azalmıştır (Çizelge 3.2) (Kahraman, 2006).
Çizelge 2.2. 1990-2000 Nüfus Sayımı Oranları (Şehir-Köy Nüfusu Değişimleri) (Kahraman, 2006).
Eğirdir ’in 2009 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre toplam ilçe
nüfusu 36.132 kişidir. Eğirdir İlçesinin son 10 yıllık nüfus değişimlerine
baktığımızda ilçe nüfusunun dalgalanmalar göstermekle birlikte azalma
eğiliminde olduğu görülmektedir. İlçe nüfus kaybederken şehir nüfusunun
toplam nüfus içerisindeki oranı artış göstermektedir (Anonim 2013).
41
Eğirdir Merkez İlçe nüfusu 2009 TUIK verilerine göre 18.402 kişidir. Bunun
10.167’sini erkek nüfus, 8.235’ini kadın nüfus oluşturmaktadır (Anonim 2013).
Eğirdir ilçe merkezinde 25 adet mahalle bulunmaktadır. Eğirdir mahalle
nüfuslarını gösteren göre en fazla nüfusa sahip mahalle 2.297 kişi ile İstasyon
mahallesidir. Yeşilada mahallesinin nüfusu 334 kişi, sadece ada nüfusu ise 259
kişidir (Anonim 2013).
42
3.2. Yöntem
Bu çalışmada, Eğirdir gölü içinde yer alan Canada ve Yeşilada’nın turizm
açısından irdelemek için uygulanan yöntem; kaynak tarama, arazi çalışması,
alana yönelik veri toplama, anket çalışması ile mevcut talep ve eğilimlerin
belirlenmesi, GZFT analizi ile mevcut durumun tespiti, stratejik eylem
programının oluşturulması ve sonuç ve öneriler şeklinde belirlenmiştir.
a. Kaynak taraması, Arazi çalışması ve Veri toplama
Yerli ve yabancı kaynaklar taranmıştır. Eğirdir Belediyesi Canada ve Yeşilada ile
ilgili genel bilgiler, altlık haritalar ve Koruma Amaçlı İmar Planı elde edilmiştir.
Kavramlarla ilgili kaynak taramaları yapılmıştır. Çalışma alan içi ve alan dışı
veriler elde edilmiştir.
Alan dışı veriler: Çalışma alanının yer aldığı Eğirdir İlçesinin ve Eğirdir Gölü’nün
doğal ve kültürel verileri araştırılmıştır. Doğal veriler olarak ele alınan ilçenin
coğrafi konumu, topoğrafik özelliği, jeolojik yapısı, hidrolojik özellikleri, iklimi,
yaban hayatı ve bitki örtüsü vb. kültürel veriler olarak ise sosyo-kültürel
özellikleri, tarihi gelişimi, nüfusu ve ekonomik durumu, ulaşılabilirlik durumu,
imar durumu mevcut koruma statüleri, mevcut yeşil alan potansiyeli, turizm
değerleri vb. belirlenmiştir.
Alan içi veriler: çalışma alanı olarak belirlediğimiz Canada ve Yeşilada’nın doğal
ve kültürel verileri araştırılmıştır. Alan içi doğal verilere ilişkin, Canada ve
Yeşilada’nın mevcut su varlığı, topoğrafik özellikleri, toprak yapısı, iklimi, bitki
örtüsü ve yaban hayatı, kültürel değerler olarak ise sosyo-kültürel, ekonomik,
ulaşım nüfus, mevcut turizm ve rekreasyon alanları, mimari yapısı ve dokusu,
yapı yoğunluğu ve işlevselliği vb. değerler belirlenmiştir.
Alan içi ve alan dışı verilerle, doğal ve kültürel veriler analiz edilmiş ve
değerlendirilmiştir.
43
Oluşturulan altlık haritalar ile Canada ve Yeşilada’da gözlem ve incelemelerde
bulunulmuştur. Alana yönelik çok sayıda fotoğraf çekilmiştir. Adada yaşayan yöre
halkı, işletme sahipleri, esnaflar ve ziyaretçilerle görüşülerek bilgi elde edilmeye
çalışılmıştır.
b. Anket çalışması
Canada ve Yeşilada’daki ziyaretçi ve adada yaşan yöre insanlarının talep ve
eğilimlerini belirlemek üzere anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket
çalışmasında ziyaretçiler ve yöre halkına olmak üzere iki ayrı anket formatı
oluşturulmuştur. Turistlerin en yoğun geliş dönemleri olarak Temmuz-Ağustos
ve Ekim ayları belirlenmiş, ve iki kere araziye gidilmiştir Hazırlanan anketler 14
ve 20 soru olup, bazıları tek cevaplı, bazıları ise çoktan seçmeli şeklindedir. Bazı
soruların değerlendirilmesi ise 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3,
Kararsızım 4, Katılmıyorum 5, Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Anket çalışması yapılmadan önce anket sayısının belirlenmesi amacıyla aşağıdaki
formül kullanılmıştır. Güven aralığı bu hesaplamada %95 olarak alınmıştır. Hata
payı ise araştırmanın mevcut koşulları göz önüne alınarak %5 olarak
belirlenmiştir.
Formül:
NPq
n= ___________________
(N-1)B2
______________+Pq
z2
N: populasyon, n: örnekleme büyüklüğü, P: örneklemenin populasyon içindeki
tahmini bulunma oranı, q: 1- P, B: hata payı, z: güven aralığı (% 95 için 1.96).
İlgili paydaşlara yapılan anket çalışması ile ankete katılan profillerin alana
yönelik fikirleri, kullanım eğilimleri, talep ve istekleri, karşılaştıkları sorunlar ve
buna benzer bilgiler elde edilmiş, bu veriler SPSS paket programı kullanılarak ile
% değerleri ile değerlendirilmiştir.
44
c. GZFT analizi
Alanda yapılan arazi çalışmaları, gözlemler, incelemeler ve anket çalışması ile
sonucu alanın güçlü ve zayıf yönleri (içsel faktörler), fırsatlar ve tehditler (dışsal
faktörler) belirlenmiştir. Böylece alanın mevcut durumu tespit edilmiş ve
geleceğe yönelik stratejik eylem programı oluşturulmuştur.
GZFT (SWOT) analizi; konu ile ilgili olarak mevcut durum tespitinin yapılması, iç
ve dış faktörlerin değerlendirilmesi ile yapılan analiz sonucu geleceğe yönelik
stratejilerin belirlenmesi ve bütüncül kurgulamasının yapılabilmesi için
geliştirilmiş yöntemlerden birisidir. GZFT analizi ilk olarak, Heinz Weilrich
tarafından, “Long Range Planning”de çıkan makalesinde ortaya atılmıştır. Kısaca
GZFT analizi, iç ve dış durum değerlendirmesini içeren ve yönetim açısından şu
an ki konumu ve önünü görebilme açılarından büyük kolaylık sağlayan stratejik
bir yönetim uygulamasıdır. SWOT kelimesinin açılımı ise İngilizce olarak 4
kapsamlı bir analiz alanını ifade etmektedir (Dulupçu, 1995; Özkır; 2007; Erdinç,
2008; Örücü, 2013).
Güçlü Yanlar (G) (=Strength): Konu ile ilgili olumlu ve güçlü olan
özelliklerinin belirlenmesidir.
Zayıf yanlar (Z) (=Weakness): Konu ile ilgili olumsuz ve zayıf olan
özelliklerinin belirlenmesidir.
Fırsatlar (F) (=Opportunity): Konu ile ilgili içte ve dışta sahip olduğu
fırsatları belirtmektedir.
Tehditler (T) (=Threat): Konu ile ilgili etrafındaki olası tehlike, risk ve
piyasa tehditlerini belirtmektedir (Örücü, 2013).
45
Şekil 2.16. GZFT Analizi (Örücü, 2013).
d. Stratejik Eylem Programı
Yapılan tüm analizler ve değerlendirmeler sonucu alana yönelik stratejik hedef
amaç ve faaliyetler öngörülmüştür.
46
v
Şekil 2.17. Yöntem akış şeması
Alan İçi Veriler
Alansal gözlem ve
incelemeler
ALAN ÇALIŞMASI (SÖRVEY)
SWOT (GZFT) Analizi
STRATEJİK EYLEM Programı
HEDEFLER ve EYLEMLERİN BELİRLENMESİ
ÇALIŞMA ALANI BELİRLEME
TEZ RAPORUNUN HAZIRLANMASI
Alan Dışı Veriler
Kaynak Tarama ve Altlık Materyallerin Temini
Anket çalışmaları
ANALİZ ve DEĞERLENDİRME
Kaynak Analiz ve
Değerlendirme
Anket Veri Analizi
Ziyaretçiler
Yöre Halkı
1.AŞAMA
2.AŞAMA
3.AŞAMA
4.AŞAMA
47
3. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA
4.1. Eğirdir Canada ve Yeşilada Genel Sörvey Bilgileri
Bu çalışma, Isparta İline bağlı doğal peyzajı, tarihi değerleri, ve buna benzer
özellikleri ile ön planda olan Eğirdir ilçe merkezinde bulunan Canada ve Yeşilada
çalışma alanları olarak seçilmiştir (Şekil 4.1).
Şekil 3.1. Eğirdir Havzası (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010)
48
Çalışma alanı olan Yeşiladave Canada’nın bağlı bulunduğu Isparta ili, Türkiye
Deprem Bölgeleri Haritasında birinci derece deprem bölgesi içerisinde yer
almaktadır. Eğirdir İlçesi de yine birinci derece deprem kuşağında yer almaktadır
(Şekil 4.2) (Anonim, 2013).
Şekil 3.2. Çalışma alanı sınırları
Çalışma alanı olan Yeşilada ve Canada’nın bağlı bulunduğu Isparta ili, Türkiye
Deprem Bölgeleri Haritasında birinci derece deprem bölgesi içerisinde yer
almaktadır. Eğirdir İlçesi de yine birinci derece deprem kuşağında yer almaktadır
(Anonim, 2013).
Eskiden Nis adı ile anılan Yeşilada, Eğirdir'in mahallerinden biri olup Eğirdir
Gölü’nde, ilçenin Kale burnu mahallesinin karsısında Canada'dan sonra yer alır.
Yeşilada, bugün doğal sit alanı olan ve iskân edilmemiş olan Canada ile birlikte,
son yıllarda göl suyunun çekilmesi sonucu inşa edilen yolla ilçeye bağlanmıştır.
Yeşilada’da yeni yapıların inşa edildiği, bir bütün olarak eski doku karakterinin
büyük bir bölümü zarar görmüş bir mahalledir (Şekil 4.3) (Kahraman, 2006).
Yeşilada
Canada
49
Şekil 3.3. Yeşilada ve Canada
Yeşilada jeolojik bakımdan kireçtaşı zemin üzerine kuruludur. Yeşilada ve Kale
arasında kalan Yeşilada-Canada, Canada-Kale yol bağlantısı dolgu alanıdır ve
yapılaşmada Jeolojik Etüt gerektirmektedir(Anonim. 2013).
Yeşilada; Eğirdir Gölü içerisinde, İlçenin Kale burnu karşısında Canada’dan sonra
yer alır. Yeşilada, bugün doğal sit alanı olan ve iskân edilmemiş olan Canada ile
birlikte son yıllarda göl suyunun çekilmesi sonucu inşa edilen yolla ilçeye
bağlanmıştır (Anonim. 2013).
4.1.1. Canada ve Yeşilada’nın idari durumu
Yeşilada ve Canada’ da sit sınırlarının ve kararlarının biçimlenmesi 1975’li yıllara
uzanmaktadır. 1975 yılında Yeşilada ve Canada Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.
Yeşilada’da 90 adet Taşınmaz Kültür Varlığı tespit edilmiştir. 1983’ te Kültür
Bakanlığı tarafından Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlatılmış ve yürürlüğe
girmiştir. 1984’ de siyasi düzenin değişmesi sonucunda Yeşilada ve Canada’ da sit
alanı kaldırılmış, 90 adet Taşınmaz Kültür Varlığından 82 tanesi üzerindeki tescil
kararı kaldırılmış, Yeşilada’ da Taşınmaz Kültür Varlığı sayısı 11’e inmiş, Anıtsal
yapıların(5 adet) tescil kararı devam etmiştir. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma
Bölge Kurulu’nun25.05.1998 gün ve 3830 sayılı kararıyla tescil edilen Canada I.
Derece Doğal Sit Alanı, Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun
50
14.04.2007 gün ve 1576 sayılı kararıyla tescil edilen YeşiladaIII. Derece Doğal Sit
Alanı, olarak ilan edilmiştir(Anonim, 2013).
Bununla birlikte Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun
27.12.2011 gün ve 286 sayılı kararıyla tescilli taşınmaz kültür varlıkları ile anıtsal
yapıların koruma alan sınırları belirlenmiş hatta Yeşilada'nın tamamı bu koruma
alan sınırları içerisinde bırakılmıştır (Anonim, 2013).
Canada’nın hemen batısında yer alan kale ve çevresi de Antalya Kültür
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 24.04.1994 gün ve 2507 sayılı kararıyla I.
Ve III derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilmiştir(Anonim, 2013).
Yeşilada III. Derece Doğal Sit alanı ve Canada 1. Derece Doğal Sit Alanı olması
sebebiyle burada yapılacak planlama çalışmalarında "Antalya Tabiat Varlıkları
Koruma Bölge Komisyonu’ndan görüş alınması gerekmektedir. Plan onay yetkisi
söz konusu bölge komisyonu görüşüyle birlikte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda
bulunmaktadır (Anonim, 2013).
4.1.2. Canada ve Yeşilada’nın mekânsal mevcut durumu
Yeşilada mevkii; Eğirdir’in en güzel turizm bölgesi olup Merkeze 1 km’lik bir yolla
bağlanmaktadır. Yeşilada, yaklaşık 9 hektardır. Ev pansiyonculuğu ve balık
lokantalarının yaygın olduğu bir ada özelliğindedir. Bu adaya özel araçla ve
belediye minibüsleri ile ulaşım sağlandığı gibi kiralık bisikletlerle veya yaya
olarak ta ulaşım sağlanmaktadır. 7800m2 lik kara kıyı alanı, 35190 m2 göl yüzeyi
alanı olmak üzere toplam 42.990 m2’lik kullanım alanı bulunmaktadır. Alanda
kayıkla gezinti, olta balıkçılığı, triatlon ve yüzme gibi etkinlikler mevcuttur (Şekil
4.4 ) (Ulusan 2013).
51
Şekil 3.4. Yeşilada (Google Earth 2017)
Günümüzde Yeşilada ve Canada, Eğirdir İlçe merkezinde Kale mahallesi boyunca
devam eden araç yolu ile karaya bağlanmaktadır. Göl sularının zaman içerisinde
azalmasıyla ortaya çıkan Canada 1. derece doğal sit alanı olarak tescillenmiştir.
Eğirdir İlçe merkeziyle Yeşilada arasındaki karayolu bağlantısı Canada üzerinden
yapılmaktadır (Anonim, 2013).
Bu araç yolu adanın etrafını çepeçevre dolanır. Yer yer otopark alanlarına
rastlanır. Adanın sokakları kuzey-güney yönünde yer alır. Bu sokaklar
meydanlarda son bulur. Ada içerisinde üç adet meydan alanı bulunmaktadır.
Bunlar Pazarcık, Küçükpazarcık ve Manastır meydan alanlarıdır(Anonim, 2013).
Bu meydanların dışında adanın iç kesimlerinde yaya yollarının açıldığı daha
küçük alanlarda bulunmaktadır. Adada sokaklar genellikle bina duvarları
nedeniyle oluşmuştur. İç kesimlerde araç trafiğine imkân veren yol
bulunmamaktadır. Yolların birçoğu yaya kullanımları içindir. Sokak kaplamaları
iç kesimlerde daha çok kilitli parke taş kaplamadır. Çeşme, dibek taşı ve ağaçlar
yer almaktadır. Bunların en değerlisi güney kıyıdaki çınardır. Eskiden kıyıların
kullanıldığı Yeşilada’da çeşmeler yeni yapılmıştır (Şekil 4.5) (Anonim, 2013).
52
Şekil 3.5. Yeşilada araç yolu şeması (Google Earth 2017)
Güneyde göle açılan meydanlarla, ortadaki büyük meydanın doğusu ve buna bağlı
sokak başında dışa dönük sosyal yaşantı gözlenebilmektedir. Halen
kullanılmakta olan bir camii, mezarlık, türbe, kilise, balıkçı barınağı ve işlevini
yitirmiş, kalıntıları kalmış bir hamam kalıntısı bulunmaktadır (Anonim, 2013).
Sokakları, çoğunlukla evlerin dar cepheleriyle bahçe duvarları, meydanları ise
evlerin geniş cepheleri oluşturur. Sahildeki konutlar göle doğru yönlendirilmiştir.
Kale mahallesinin iki yanından devam eden ve Kale burnunda birleşerek uzanan
yaklaşık 10 m’ lik asfalt yol adayı karaya bağlar. Bu asfalt yol adanın etrafını
çepeçevre dolanır(Anonim, 2013).
Adanın sokakları kuzey güney yönde yer alır. Sokaklar meydanlarda son bulur.
Bu yollar genellikle parke taş kaplama olup kullanılmayan harabe haldeki
konutların etrafında toprak yollar vardır. Yolların ada içerisindeki dağılım
oranlarına baktığımızda asfalt yollar 24 465.43 m² toplam alanın % 13.82 ini,
beton yollar 4721.79 m² toplam alanın % 2.67 ’sini, parke taş yollar 6636.69 m²
toplam alanın % 3.75 ini’ sini, stabilize yollar 5503.08 m² toplam alanın %
3.11’ini, toprak yollar 4025.64 m² toplan alanın % 2.27’sini oluşturmaktadır
Adanın iç kısımlarında meydan özelliği taşıyabilen 3 açık alan vardır. Bunlar
Pazarcık Meydanı, Küçük Pazarcık Meydanı ve Manastır Meydanı olarak
53
anılmaktadır. Bu meydanlardan büyük olanı yaklaşık olarak 80m ye 30m
genişliğindedir (Anonim, 2013).
Büyük Pazarcık Meydanı’nın güney kısmında sıralı halde geleneksel mimari
özelliği taşıyan 2 katlı kötü durumdaki yapılar vardır. Meydanın batı kısmında
Muhtarlık bürosu ve yanında Eğirdir’liler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
bulunur. Meydanın kuzeye çıkan açık alanını mezarlık alanı karşılamaktadır.
Manastır meydanı olarak tanınan alan, Ayastefanos Kilisesinin bulunduğu
alanadır ve ortasından ada ana yolu geçmektedir. Alan yaklaşık olarak 14 m ye 36
m genişliğindedir. Bu alanda adanın yeni dönem mimari yapıları bulunmaktadır.
Pazarcık Meydanının Kuzeydoğu kısmında uzanan dar sokağın bittiği yerde
Küçük Pazarcık Meydanı olarak tanımlanan ve 43m ye 15 m genişliğindeki alan
karşılamaktadır. Bu alanda 2 adet tescilli yapı bulunmaktadır. Bu yapılardan
meydanın en batı kısmındaki yapı orta kalitededir ve pencere kenarlarındaki
işlemeler dikkat çekmektedir. Ancak güneyde kalan yapı kötü durumdadır. Ada
genelinde trafik işaret ve levhaları da önemli bir eksiklik vardır halk ile yapılan
anketlerde bu konudaki istekleri de belirlenmiştir (Anonim, 2013).
Adanın giriş kısmında sola ayrılan yol kenarında cep şeklinde yapılmış yaklaşık
25 araçlık bir otopark alanı vardır. Bu otopark alanının adanın diğer bölgelerine
uzak oluşu nedeniyle kullanışlı olmamakta sadece adanın batı kıyı kısmındaki
yerleşmelere hitap etmektedir. Bölge yaz aylarında ve hafta sonları Eğirdir
merkezden gelen ziyaretçiler nedeniyle yoğunlaştığı dönemlerde otopark
problemi yaşamakta ziyaretçiler adanın muhtelif yerlerindeki boş arazilere
araçlarını park etmektedirler. Bunların dışında Adadaki işletme sahipleri
ürünlerinin yükleme ve boşatma yaptığı zamanlarda dar olan yolu tıkamakta
buda zaman zaman trafik sıkışıklığına yol açmaktadır. Ada çevresini dolanan ana
yol bazı bölümlerinde yayaların yürümesine olanak sağlayan kaldırımlar
bulunmaktadır. Bu yollar bazı yerlerde genellikle adanın doğu kıyılarında işgal
edilmiş, yer yer yeşillendirilerek kaldırım görünümü ve kullanımını kaybetmiştir
(Anonim, 2013).
54
Nis Adası’nın 19. Yüzyıl ortalarındaki durumları; Adada 84 hane Müslümanlara
aittir. Müslüman halkın ilk eğitimini adada aldığı anlaşılmaktadır. Diğer
eğitimlerini Eğirdir’deki Dündar Bey ve Yılanoğlu Medreseleri’nde
görmektedirler. Yaygın olarak dokumacılık, çiftçilik ve bağcılık yapılmaktadır.
Diğer mesleklerin dağılımı zayıftır. Eğitim ve kültür düzeylerinin de orta seviyede
olduğu anlaşılmaktadır (Yakıt, 2001).
Canada mevkii, Eğirdir ile Yeşilada arasında yer alan, sadece piknik alanı olarak
kullanılan 7 dönümlük bir adacıktır. Piknik alanı olması ve doğal bir güzelliğe
sahip olması münasebetiyle çevre halkının en çok ilgi gösterdiği yerlerden
birisidir. Yapılaşma yoktur. Sadece piknik alanı olarak düzenlenmiştir. Özellikle
çadır ve karavan turizmine uygun bir mekandır. Kayıkla gezinti, olta balıkçılığı,
yüzme, su bisikleti gibi etkinlikler mevcuttur. Canada 14385 m2 kara kıyı alanı,
21780 m2 lik göl kıyı alanına sahiptir (Ulusan 2013)
.
Şekil 3.6. Canada (Google Earth 2017)
4.1.3. Yeşilada’nın demografik özelliği
Eğirdir 2009 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre Yeşilada’ da
belediyeden alına verilere göre 259 kişi yaşamaktadır. Buna göre Yeşilada nüfus
yoğunluğu, toplam arazi kullanım verilerine göre 14,62 kişi/ha’dır (Anonim,
2013).
55
Yeşilada’ da yaşayanların aile yapısına baktığımızda % 64 ‘ünün çekirdek aile
yapısına, % 36 ’sının da geniş aile yapısına sahip olduğu görülmektedir. Aileler
genellikle 50 yaş ve üzeri emekli kişilerden oluşmaktadır. Bu da gizli geniş ailenin
varlığının ipucudur (Anonim, 2013).
Aile fertlerinin çocuklarının bölgeden farklı sosyal (eğitim, evlilik, istihdam vb.)
nedenlerle göç ettiğini bu da geniş aileden çekirdek aile yapısına geçildiğinin
kanıtı olabilmektedir (Anonim, 2013).
4.1.4. Yeşilada’sının Sosyo-Ekonomik Durumu:
Böcüzade Süleyman Sami(1851-1932) Kuruluştan Bugüne Isparta Tarihi adlı
kitabında; ‘Büyük olan Nis adasında 95 hanede 397’si Müslüman, 460’ı Rum,
Hristiyan olmak üzere 857 nüfus vardır. Canada meskûn değildir’ diye
belirtmiştir. Eskiden ada sakinlerinin hepsi Hristiyan olup, adada 18 kilise varken
zamanla Hristiyanlar başka yerlere göç ettiklerinden azalmışlar, evlerini satın
alan Müslümanlar adada yerleşmeye başlamışlardır. Adada çıkan bir yangın
sonucunda 40-50 Hristiyan evi yanmış, halkıda Isparta’ya göç ederek
yerleşmişlerdir (Kahraman, 2006).
Adada 101 hane gayr-i müslimlere aittir. Adada 140 erkek nüfus vardır.
Bunlardan 49’u başka yerlerde çalışmaktadır. 14 19. Asrın sonunda adada iki adet
okul vardır. Biri ilk, diğeri Rüştiyedir. Masrafları Rum Cemaati tarafından
sağlanmıştır. Esnaf ve sanatkarlık gayr-i müslim tabada yaygındır. Özellikle
balıkçılık (sandalcılar) ve dülgerlik yaygın olan mesleklerdir. Erkek nüfusun
hanelerinin dışında gayr-i müslim menkullerinden herhangi bir bahis yoktur.
Kültür düzeyleri ortanın altında olup isçi ve esnaf olarak yaşamlarını
sürdürmüşlerdir (Yakıt, 2001).
Birinci Dünya Savası ve Kurtuluş Savası sırasında Batı Anadolu’da yasayan
Hristiyan-Rumların büyük bir çoğunluğu güvenlik nedenlerinden dolayı daha iç
bölgelere götürülmüştür. Isparta ve çevresinde, Aydın ve Nazilli’nin işgali
üzerine, birçok Rum Denizli’den getirilmişti. Günümüz Türkiye’sinde, Mübadele
56
sonucunda adada ve Anadolu’da yasayan Hristiyan-Rumlar bütün geçmişlerini de
bırakarak Yunanistan’a gitmişlerdir. Su an Eğirdir’de Hristiyan-Rum
yasamamaktadır (Yakıt, 2001).
Müslümanların Meslek Durumları:
2 _İmam;
1 Muhtar;
3 Marangoz;
1 Berber;
1 Hamamcı;
35 Çulha (Dokumacı);
40 Rençper(Çiftçi)
2 Hacı
1 Hafız bulunmaktadır.
Adadaki müslüman ahalinin ekonomik durumu orta halin hayli üzerinde olup
hakim işleri dokumacılık, çiftçilik ve bağcılıktır. Diğer mesleki dağılım zayıftı.
Gayri Müslümlerin Meslek Durumları;
2 Papaz;
1 Muhtar(Kocabası);
7 Çulha;
5 Duvarcı;
1 Tüccar;
8 Kalaycı;
1 Yagcı;
1 Hancı;
3 Degirmenci;
18 Sandalcı;
26 Dülger;
18 Amele
3 issiz vardır.
Gayr-i müslim ahalinin ekonomik durumu genel olarak orta hallidir. Esnaf ve
sanatkarlık gayr-i müslim tebada yaygındır. Özellikle balıkçılık(sandalcılar) ve
57
dülgerlik hakim meslektir. Erkek nüfusun hanelerinin dışında gayr-i müslim
menkullerinden herhangi bir bahis yoktur (Yakıt, 2001).
Ada halkı eskiden beri ekonomik olarak balıkçılık, dokumacılık, halıcılıkla
uğraşmışlardır. Mübadeleden sonra adada iskan yapanların tamamı Türktür.
Rumlardan kalan mülkler satışa çıkarılmış ve burada yasamak isteyen kişiler
tarafından satın alınmıştır (Yakıt, 2001).
4.1.5. Eğirdir’in Turizm ve Rekreasyon Potansiyeli ve Değerleri
Eğirdir turizm yönünden büyük bir potansiyele sahiptir. Gerek tarihi kültür
değerler, gerekse kamp ve piknik yerleri, Eğirdir gölünün ve tüm bölgemizin
doğal güzellikleri her yıl çok sayıda iç ve dış turisti ilçeye çekmektedir (Çizelge
4.1) (Çatal,2010).
Çizelge 3.1. Yıllara göre Eğridir’e gelen turist sayıları (Eğirdir Turizm Danışma Bürosu, 2010)
Eğirdir’e gelen turistlerin yıllara göre değişimi görülmektedir. Eğirdir’e
konaklama amaçlı gelen turistlerin sayısında 2002 yılı sonrasındaki düşüş 2004
den sonraki % 100’e yakın artış sonrasında son beş yılda önemli bir değişim
bulunmamaktadır. Yerli ve yabancı turist sayılarının ayrı veriler olarak
değerlendirilmesine 2006 yılında başlanılmış olup bu verilere göre Eğirdir’e
gelen turistlerin yaklaşık % 85’ini yerli turistler % 15’ini yabancı turistler
oluşturmaktadır (Çatal,2010)..
58
Çizelge 3.2. Eğridir’de bulunan turizm işletme belgeli oteller (Eğirdir Turizm Danışma Bürosu,2010)
Eğirdir’de 2 adet 181 yatak kapasiteli turizm işletme belgeli otel, 9 adet 422 yatak
kapasiteli belediye belgeli otel ve 20 adet 961 yatak kapasiteli pansiyon
bulunmaktadır. Toplam yatak kapasitesi 961 olup turizm işletmecileri ile yapılan
mülakatlara göre konaklama tesislerinin doluluk oranı % 50 civarındadır
(Çizelge 4.3) (Çizelge4.4.) (Çatal,2010)..
Çizelge 3.3. Eğridir’de bulunan belediye belgeli oteller (Eğirdir Turizm Danışma ..Bürosu, 2010)
59
Çizelge 3.4. Eğridir’de bulunan pansiyonlar (Eğirdir Turizm Danışma Bürosu, 2010)
60
Şekil 3.7. Canada ve Yeşilada Sörvey Paftası
61
4.2. Eğirdir Canada ve Yeşilada’da Yapılan Anket Sonuçları ve
Değerlendirmesi
Canada ve Yeşilada’da yöre halkı ve ziyaretçiler olmak üzere iki farklı profilde
yapılan anket çalışmasında, genel profil, talep ve eğilimler ve mevcut sorunlar
belirlenmiştir.
4.2.1. Anket katılımcılarının genel profili
Eğirdir Canada ve Yeşilada’da yapılan anket çalışmasında ankete katılanların
genel profili şu şekilde özetlenebilir;
Ankete katılan ziyaretçilerin % 57,0 ‘si bayan, % 43,0 ‘ü erkek, yöre halkının ise
% 52,0’ si bayan, %48,0 ‘i ise erkektir. Genel olarak ankete katıların %55,3’ i
bayan, %44,7 ‘si erkektir (Çizelge 4.5).
Yaş gruplarına göre değerlendirdiğimizde ise, ziyaretçilerin %38,0 ‘i 20 yaş ve
altı, % 40,0 ‘ı 21-40 yaş arası, %16,0 ‘ sı 41-60 yaş arası, %6,0 ‘sı 61 yaş ve
üzeridir. Yöre halkının ise % 32,0’ si 20 yaş ve altı, %46,0 ‘sı 21-40 yaşa arası,
%12,0 ‘si 41-60 yaş arası, % 10,0 ‘u 61 yaş ve üzeri olmak üzere toplamda ankete
katılanların %36,0 ‘sının 20 yaş ve altı, %42,0 ‘sinin 21-40 arası, %14,7’ sinin 41-
60 yaş arası, % 7,3 ‘ ünün 61 yaş ve üzeri olduğu belirlenmiştir (Çizelge 4.5).
Katılımcıların meslek durumu incelendiğinde ziyaretçilerin % 50,0 ‘si öğrenci,
%5,0’ i serbest meslek, %10,0’ u emekli, %5,0 ‘i işçi, %7,0 ‘si öğretmen, %0,0 ‘ı
akademisyen, %1,0 ‘i doktor, %22,0 ‘si diğer (muhasebe, ev hanımı, mühendis,
memur, esnaf) meslek grubuna ait oldukları görülmüştür. Yöre halkında ise bu
değerler %36,0’sı öğrenci, %10,0’ u serbest meslek, %10 ‘ u emekli, %14,0 ‘ü işçi,
%4,0 ‘ü öğretmen, %4,0 ‘ü akademisyen %1,0 ‘i doktor, %20,0 ‘ü diğer (memur,
ev hanımı, mühendis, esnaf, kayıkçı) şeklindedir. Toplamda ise katılımcıların
%45,3 ‘ünün öğrenci, %6,7 ‘sinin serbest meslek, %10,0 ‘unun emekli, %8,0 ‘inin
işçi, %6,0 ‘sının öğretmen, %1,3 ‘ünün akademisyen, %1,3 ‘ünün doktor, %21,3
‘nün diğer meslek grubundan olduğu belirlenmiştir (Çizelge 4.5).
62
Gelir durumu gruplarına göre bakıldığında ziyaretçilerin %58,0’i 1300TL den az,
%16,0’sı 1301-2500TL arası, %19,0 ‘u 2501-4500 TL arası, %5,0 ‘i 4501-7000TL
arası, %2,0 ‘si 7000 TL den fazla gelir durumuna sahip olduğu belirlenmiştir. Yöre
halkının ise %32,0 ‘si 1300 TL den az, %36,0’sı 1301-2500 TL arası, %28,0 ‘i
2501-4500TL, %2,0 ‘si 4501-7000 TL arası, %2,0 ‘si de 7001 TL ve üzeri olduğu
görülmüştür. Toplamda ise katılımcıların %49,3 ‘ü 1300 TL’nin altında, %22,7 ‘si
1301-2500 TL arasında, %22,0 ‘si 2501-4500 TL arasında, %4,0 ‘ü 4501-7000TL
arası ,%2,0’si ise 7001 TL den fazla gelir durumuna sahip oldukları görülmüştür
(Çizelge 4.5).
Çizelge 3.5. Katılımcıların genel profili
Ziyaretçi
(%) Yöre Halkı (%)
Genel Toplam (%)
Cinsiyet Bayan Erkek
57,0 43,0
52,0 48,0
55,3 44,7
Yaş Grubu 20 yaş ve altı 21-40 41-60 61 yaş ve üzeri
38,0 40,0 16,0 6,0
32,0 46,0 12,0 10,0
36,0 42,0 14,0 7,3
Meslek Öğrenci Serbest meslek Emekli İşçi Öğretmen Akademisyen Doktor Diğer
50,0 5,0 10,0 5,0 7,0 0,0 1,0 22,0
36,0 10,0 10,0 14,0 4,0 4,0 1,0 20,0
45,3 6,7 10,0 8,0 6,0 1,3 1,3 21,3
Gelir Durumu
1300TL ve altı 1301-2500TL 2501-4500TL 4501-7000TL 7001TL ve üzeri
58,0 16,0 19,0 5,0 2,0
32,0 36,0 28,0 2,0 2,0
49,3 22,7 22,0 4,0 2,0
63
4.2.2. Ziyaretçilere yapılan anket sonuçları ve değerlendirmeleri
Ziyaretçilere boş zamanlarını değerlendirmek için tercih ettikleri doğal alanları
belirlemek amacıyla birtakım çoktan seçmeli sorular yöneltilmiştir. Rekreatif ve
turistik etkinliklerde bulunmak için ziyaretçilerin %28,7 ‘si göl kıyısını, %29.9 ‘u
deniz kenarını, % 10,9‘u ise yaylayı tercih etmektedir (Çizelge 4.6).
Çizelge 3.6. Ziyaretçilerin doğal alan tercihleri
Ziyaretçilerin doğal alan tercihleri Ziyaretçiler(%) Göl Kıyısı 28,7 Deniz Kenarı 29,9 Yayla 10,9 Kırsal Alanlar 5,7 Dağlık Arazi 4,0 Ormanlık Alanlar 6,9 Dere ve Irmak Kenarları 3,4 Kent Merkezi ve Çevresi 6,9 Hayvanat Bahçesi 0,6 Diğer 2,9
Eğirdir’e gelen turist ve ziyaretçilere hangi rekreatif etkinliklerde bulundukları
sorulmuştur. %28,0’inin tarihi önem taşıyan ve doğallığını koruyan alanlarda
fotoğraf çekme, %23,0’ünün doğayı inceleme, doğal ortamlarda vakit geçirme,
%21,0’inin ise piknik yaptığı görülmektedir (Çizelge 4.7).
Çizelge 3.7. Rekreatif ve turistik etkinlikler
Rekreatif ve Turistik Etkinlikler Ziyaretçi (%) Balık avlama 2,5 Doğayı inceleme 23,0 Kamp yapma 3,5 Fotoğraf çekme 28,0 Piknik yapma 21,0 Doğa yürüyüşü 17,5 Yüzme 1,5 Yamaç paraşütü 0,0 Diğer 3,0
64
Ziyaretçilerin alanın beğenilen özellikleri değerlendirildiğinde katılımcıların
%41,0‘i tarihi değerlerini, %26,0‘sı doğal peyzaj manzarasını, %19,0‘u ise
geleneksel mimariyi tercih ettikleri görülmektedir (Çizelge 4.8).
Çizelge 3.8. Alanın beğenilen özellikleri
Alanın Beğenilen özellikleri Ziyaretçiler (%) Tarihi değerler 41,0 Geleneksel mimari 19,0 Dinsel değerler 3,0 Festival ve şenlikler 10, Doğal peyzaj manzarası 26,0 Diğer 1,0
Ziyaretçilerin Eğirdir’e gelme amacı değerlendirildiğinde katılımcıların %50’si iş,
%36’sı gezi, %16’sı ise dinlenmek için geldikleri görülmektedir (Çizelge 4.9).
Çizelge 3.9. Ziyaretçilerin Eğirdir’e gelme amacı
Eğirdir’ e Gelme Amacı Ziyaretçiler (%) İş 50,0 Gezi 36,0 Tatil 10,0 Ziyaret 13,0 Eğlenme 9,0 Dinlenme 16,0 Piknik yapmak 8,0 Yemek yeme 3,0 Diğer 0,0
Ziyaretçilere Eğirdir, Canada ve Yeşilada’ya, hangi mevsimlerde daha çok ziyaret
ettikleri sorulmuştur. Katılımcıların %47,0’si Haziran-Temmuz-Ağustos aylarını,
%23,0’ü Eylül-Ekim-Kasım, %15’i ise bütün dönemlerde geldikleri
görülmektedir(Çizelge 4.10).
65
Çizelge 3.10. Ziyaretçilerin Eğirdir’ e gelme dönemleri
Eğirdir’e Gelme Dönemleri Ziyaretçiler (%) Aralık- Ocak -Subat 2,0 Mart-Nisan-Mayıs 13,0 Haziran- Temmuz-Ağustos 47,0 Eylül-Ekim-Kasım 23,0 Hepsi 15,0
Ziyaretçilerin alana gelme sıklığı değerlendirildiğinde %25,0’i yılda bir, %22,0’si,
ayda bir, %16,0’sı ise 3 ayda bir geldikleri görülmektedir (Çizelge 4.11).
Çizelge 3.11. Ziyaretçilerin Eğirdir’e gelme sıklığı
Eğirdir’e Gelme Sıklığı Ziyaretçiler (%) Haftada bir 5,0 2 haftada bir 12,0 Ayda bir 22,0 3 ayda bir 16,0 6 ayda bir 12,0 Yılda bir 25,0 Daha fazla 7,0
Eğirdir ve adalarda kalış süresine bakıldığında ise ziyaretçilerin büyük çoğunluğu
yani %47,0’si yarım gün, %28,0’i bir gün, %15,0’i ise Eğirdir’deki akrabalarında,
yazlık evlerinde vb. yerlerde, farklı süre aralıklarıyla kaldıkları görülmektedir
(Çizelge 4.12).
Çizelge 3.12. Ziyaretçilerin Eğirdir’de Kalış süresi
Eğirdir’de Kalış Süresi Ziyaretçiler (%) Yarım gün 47,0 1 gün 28,0 1-5 gün 8,0 1 hafta 2,0 Diğer 15,0
Canada ve Yeşilada’ya hangi ulaşım vasıtasıyla geliyorsunuz sorusuna
ziyaretçilerin %58’i özel araba, %29,0’u otobüs ve dolmuş, %6,0’sı ise yaya
cevabını vermiştir (Çizelge 4.13).
66
Çizelge 3.13. Alana ulaşım olanakları
Ulaşım Olanakları Ziyaretçiler (%) Özel araba 58,0 Otobüs ve dolmuş 29,0 Motosiklet 3,0 Bisiklet 3,0 Yaya 6,0 Diğer 1,0
Ziyaretçilerin %77,0’si Canada ve Yeşilada’da konaklama yapmıyorlar, genellikle
günübirlik gelmektedirler, %12,0’si diğer ( akraba ve yakınlarının evinde, kendi
yazlık evlerinde vb.), %6,0’sı ise pansiyonlarda konaklama yapmaktadırlar
(Çizelge 4.14).
Çizelge 3.14. Alandaki konaklama olanakları
Konaklama Olanakları Ziyaretçiler (%) Konaklama yapmıyorum 77,0 Otel 4,0 Pansiyon 6,0 Çadır 1,0 Karavan 0 Diğer 12,0
Gelen ziyaretçilerin %97,0’si Eğirdir’e ve adalara tekrar gelmek istediklerini,
%3,0’ü ise daha farklı yerleri keşfetmek istediklerini belirtmektedirler (Çizelge
4.15).
Çizelge 3.14. Ziyaretçilerin tekrar gelme istekleri
Tekrar Gelme İstekleri Ziyaretçiler (%) Evet 97,0 Hayır 3,0
67
4.2.3. Yöre halkına yapılan anket sonuçları ve değerlendirmeleri
Yöre halkının Eğirdir’de ikamet etme süresini değerlendirdiğimizde
katılımcılarımızın büyük çoğunluğunun yani %60’nın doğduğundan beri orada
yaşadığı ve alanın tarihi, ulaşımı, turizmi ve buna benzer birçok konuda fikir
sahibi oldukları görülmektedir. Katılımcıların %16’sı ise 1 ile 5 yıl arasında
Eğirdir’de yaşamaktadırlar. Bu grup da genellikle öğrencilerden oluşmaktadır
(Çizelge 4.16).
Çizelge 3.15. Yöre halkının ikamet etme süreci
İkamet Etme Süresi Yöre İnsanı (%) Doğduğumdan beri 60,0 1-5 yıldır 16,0 6-10 yıldır 12,0 11 yıldan fazla 12,0
Yöre halkının %26’sı serbest meslek yaparak geçimini sağlamaktadır. %8’lik bir
kesim ise tarımsal faaliyetlerini sürdürmektedir. Çoğunluk olarak ise
katılımcıların %40’ı diğer şeklinde geçimlerini sağlamaktadırlar (Çizelge 4.17).
Çizelge 3.16Yöre halkının geçim kaynağı
Geçim Kaynağı Yöre İnsanı (%) Tarımsal faaliyetler 8,0 Balıkçılık 10,0 Memur 16,0 Serbest Meslek 26,0 Diğer 40,0
Yöre halkının daha çok hangi rekreatif etkinlik yaptığını, neleri daha çok tercih
ettiklerine baktığımızda katılımcıların %25,0’nin yüzme, %23,9’unun piknik
yapma,%15,0’nin ise balık avladığı görülmektedir (Çizelge 4.18).
68
Çizelge 3.17. Yöre halkının rekreatif ve turistik etkinlik tercihleri
Rekreatif ve Turistik Etkinlikler Yöre İnsanı (%) Balık avlama 15,0 Doğayı inceleme 7,6 Kamp yapma 13,0 Fotoğraf çekme 2,2 Piknik yapma 23,9 Doğa yürüyüşü 7,6 Yüzme 25,0 Yamaç paraşütü 0,0
Yöre halkına turizm ve rekreasyonel alanların sürdürülebilirliğinin sağlanması
için nelerin neler yapılabileceği sorulmuştur. Katılımcıların %28,9’u doğal
yapının, bitki örtüsü ve su varlığının korunması, %21,1 ‘i mevcut turizm
alanlarında turistlerin memnuniyet ve tatmin düzeyinin eksik olduğunu ve bu
konuca çalışmaların yapılması gerektiğini,%20,0’si yöre halkının turizm
etkinlikleri ve rekreasyonel faaliyetler konusunda bilgilendirilmesi gerektiğini
belirtmektedir (Çizelge 4.19).
Çizelge 3.18. Yöre halkının geçim kaynağı
Turizm ve Rekreasyonel Alanların Sürdürülebilirliğinin Sağlanması İçin Yapılması Gerekenler
Yöre İnsanı (%)
Yöre insanlarının turizm etkinlikleri konusunda bilgilendirilmesi
20,0
Doğal su ve bitki örtüsünün korunması 28,9 Turistlerin memnuniyet ve tatmin düzeyinin artırılması
21,1
Alanda çok yönlü doğa turizminin artırılması 17,8 Tarihi değerlerin korunarak restore edilmesi 12,2
4.2.4. Ankete Katılan Yöre insanları ve Ziyaretçilerin Alana Yönelik
Eğilimleri
Katılımcıların boş vakitlerini değerlendirmek için daha çok hangi alanlara
gittiklerini belirlemek amacıyla yöneltilmiş sorunun sonuçlarına göre,
ziyaretçilerin %38,6 ‘sı, yöre halkının ise %36,5 2’i Canada ve Yeşilada’yı tercih
etmektedirler. Alanın doğal yapısını bozmamış olması, dağ ve göl peyzajına sahip
69
olması, sakin ve huzur verici ortamları barındırması buranın ziyaretçi ve aynı
zamanda yöre halkı tarafından da yoğun olarak tercih edilmesini sağlamaktadır.
Bunun yanı sıra ziyaretçilerin %12,2 ‘si, yöre kalkının ise %18,3 ‘ü Altınkum
plajını tercih etmektedir. Toplamda ise katılımcıların %37,9’u Yeşiladave
Canada’ya, %14,3’ü Altınkum plajına, %11,6’sı Yazılı Kanyon’ a daha çok
gelmektedirler (Çizelge 4.20).
Çizelge 3.19. Rekreasyon ve turizm amaçlı tercih edilen alanlar
Rekreasyon ve Turizm Amaçlı Tercih Edilen Alanlar
Ziyaretçi (%)
Yöre İnsanı (%)
Toplam(%)
Yeşilada ve Canada 38,6 36,5 37,9 Kasnak Meşesi Ormanları 4,2 6,7 5,1 Yazılı Kanyon 11,6 11,5 11,6 Barla 3,7 4,8 4,1 Akpınar Köyü 5,3 1,9 4,1 Altınkum Plajı 12,2 18,3 14,3 Davras Dağı 10,6 9,6 10,3 Kovada Gölü 3,7 2,9 3,4 Şehir Merkezi ve Çevresi 7,4 3,8 6,1 Diğer 2,6 3,8 3,1
4.2.5. Ankete katılan yöre insanları ve ziyaretçilerin alana yönelik talep ve
önerileri
Canada ve Yeşilada’nın mevcut turizm potansiyelinin artırılması için ne gibi
çalışmaların yapılabileceğine dair yönlendirdiğimiz soruda ziyaretçilerin %23,9
‘u tarihi ve kültürel değerlerin korunup restore edilmesi, %22,5’i ise rekreasyon
ve turizm alanlarında düzenlemelerin yapılıp, bu alanlarda reklam yetersizliğinin
giderilmesi gerektiğini belirtmektedir. Yöre halkının %25,3’ü reklam ve tanıtım
yetersizliği, %22,7 ‘si rekreasyon ve turistik alan düzenlemelerindeki eksiklerin
giderilmesi, 21,3 ‘ü ise mevcut doğal alanların turizme kazandırılması gerektiğini
düşünmektedir. Toplamda ise katılımcıların %23,5’i rekreasyonel alanlarda
tanıtım yetersizliğinin giderilmesi, %22,5’i rekreasyonel ve turistik alanlarda
düzenlemelerin yapılması, %21,1’i ise tarihi alanların korunup restore edilmesi
gerektiğini belirtmektedir (Çizelge 4.21).
70
Çizelge 3.20. Turizm potansiyelini artırma talepleri ve önerileri
Alanın Turizm Potansiyelini Artırma Yöntemleri
Ziyaretçi (%)
Yöre İnsanı (%)
Toplam(%)
Tarihi ve kültürel değerlerin restore edilmesi
23,9 16,0 21,1
Reklam ve tanıtım çalışmalarının yapılması
22,5 25,3 23,5
Rekreasyon ve turistik alanlarda düzenlemelerin yapılması
22,5 22,7 22,5
Mevcut doğal alanın turizm ile ilişkilendirilmesi
11,6 21,3 15,0
Yeni doğal alanların turizme kazandırılması
19,6 14,7 17,8
Katılımcılara Canada ve Yeşilada’ da gözlemlemiş oldukları olumlu ve güçlü
yönleri sorulmuş, ziyaretçilerin %68,7’si Eğirdir’in tarihini ve kültürünü yansıtan
mimari yapılarının olduğunu söylerken, yöre halkının % 84,0’ü, toplamda ise
katılımcıların %73,8’i bu fikre katılmaktadır. Ziyaretçilerin %25,3’ü yöre halkının
%4,0’ü, toplamda ise katılımcıların %18,1’i kararsız olduklarını belirtmektedir.
Ziyaretçilerin %68,0’i, yöre halkının ise %86,0’sı, toplamda ise %74,0’ü gelen
turistlerin konaklama yapılabilecek yerlerin olmasının bu alanın olumlu yönü
olduğuna katılmaktadırlar. Yöre halkının %10,0’unun, ziyaretçilerin %26,0’sının,
toplamda ise katılımcıların %20,7’sinin bu konuda kararsız oldukları
görülmektedir. Alanın doğal karakterini korumuş olmasına ziyaretçilerin %70,0’i
yöre halkının ise %84,0’ü toplamda ise katılımcıların %74,7’si katılmaktadır.
Ziyaretçilerin %19,0’u, yöre halkının %10,0’u, toplamda ise %16,0’sı kararsız
kalmaktadır. Gölün su sporları potansiyeline sahip olmasına ziyaretçilerin
%44,6’sı, yöre halkının %72,0’si, toplamda ise katılımcıların %53,3’ü katılıyor.
Ziyaretçilerin %31,0’i, yöre halkının %22,0’si, toplamda ise katılımcıların %28,0’i
bu konuda kararsız olduklarını belirtmektedir. Alanın rekreatif etkinlik
potansiyelinin olmasına ziyaretçilerin %50,0’si, yöre halkının %66,0’sı, toplamda
ise katılımcıların %55,4’ü katılmaktadır. Ziyaretçilerin %40,0’ı, yöre halkının
%22,0.’si, toplamda katılımcıların %34,0’ü bu konuda kararsız olduklarını
belirtmektedir. Alanın göl ve dağ peyzajına sahip olmasına ziyaretçilerin %71,0’i,
yöre halkının %78,0 ‘i, toplamda ise katılımcıların %73,3’ü katılmaktadır.
Ziyaretçilerin %14,0’ünün, yöre halkının %12,0’sinin, toplamda ise katılımcıların
71
%13,3’ünün karasız olduğu görülmektedir. Yerleşim ve turizm alanlarının göl
kıyısına yakın olmasına ziyaretçilerin %68,0’i yöre halkının %80,0’i toplamda ise
katılımcıların %78,0’i katılmaktadır. Ziyaretçilerin %14,0’ü, yöre halkının
%10,0’u, toplamda ise katılımcıların %12,7’si bu konuda kararsız kalmaktadırlar
(Çizelge 4.22), (Çizelge 4.23), (Çizelge 4.24).
Çizelge 3.21. Ziyaretçilerin alana yönelik olumlu düşünceleri
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlenen olumlu yönleri.
1 2 3 4 5
Eğirdir’ in tarihini ve kültürünü yansıtan mimari yapıların olması
42,4 26,3 25,3 5,1 1,0
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması
32,0 36,0 26,0 4,0 2,0
Doğal karakterlerini muhafaza etmiş olmaları
36,0 34,0 19,0 7,0 4,0
Su sporları potansiyeline sahip olması 18,0 26,0 31,0 14,0 11,0
Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması
24,0 26,0 40,0 7,4 3,0
Göl ve dağ peyzajı özelliklerine sahip olması
50,0 21,0 14,0 6,0 9,0
Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm alanlarının bulunması
38,0 33,0 14,0 13,0 2,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
72
Çizelge 3.22. Yöre halkının alana yönelik olumlu düşünceleri
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz olumlu yönleri.
1 2 3 4 5
Eğirdir’ in tarihini ve kültürünü yansıtan mimari yapıların olması
62,0 22,0 4,0 6,0 6,0
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması
54,0 32,0 10,0 2,0 2,0
Doğal karakterlerini muhafaza etmiş olmaları
54,0 30,0 10,0 6,0 0,0
Su sporları potansiyeline sahip olması 42,0 30,0 22,0 4,0 2,0 Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması 44,0 22,0 22,0 10,0 2,0 Göl ve dağ peyzajı özelliklerine sahip olması
54,0 24,0 12,0 10,0 0,0
Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm alanlarının bulunması
60,0 20,0 10,0 10,0 0,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Çizelge 3.23. Alanın olumlu yönlerinin toplam değerlerinin ortalaması
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz olumlu yönleri.
1 2 3 4 5
Eğirdir’ in tarihini ve kültürünü yansıtan mimari yapıların olması
49,0 24,8 18,1 5,4 2,7
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması
39,3 34,7 20,7 3,3 2,0
Doğal karakterlerini muhafaza etmiş olmaları
42,0 32,7 16,0 6,7 2,7
Su sporları potansiyeline sahip olması 26,0 27,3 28,0 10,7 8,0 Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması 30,7 24,7 34,0 8,0 2,7 Göl ve dağ peyzajı özelliklerine sahip olması
51,3 22,0 13,3 7,3 6,0
Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm alanlarının bulunması
45,3 28,7 12,7 12,0 1,3
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Katılımcılara Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlemiş oldukları
sorunlar sorulmuş, ziyaretçilerin %65,0’i yöre halkının %72,0’si toplamda ise
katılımcıların %67,3 ‘ü adalardaki mevcut mimari ve tarihi mekanların bakımsız
olmaları bu yüzdende görsel kirliliğe yol açtıklarına katılmaktadır. Ziyaretçilerin
%21,0’i yöre halkının %14,0’ü toplamda ise % 18,7’si bu konuda kararsız
73
olduklarını söylemektedir. Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından
düzensiz olmasına ziyaretçilerin %65,0’i, yöre halkının %74,0’ü, toplamda ise
katılımcıların %68,0’i katılmaktadır. Ziyaretçilerin %16,0’sı yöre halkının %8,0’i
toplamda ise %13,3’ü kararsız olduklarını belirtmektedir. Adalara araç ve yaya
ulaşımının yetersiz olduğuna ziyaretçilerin %50,0’si, yöre halkının %62,0’si,
toplamda katılımcıların %54,0’ü katılmaktadır. Ziyaretçilerin %27,0’si, yöre
halkının %14,0’ü, toplamda ise %22,7’si, bu konuda kararsız oldukları
görülmektedir. Ziyaretçilerin %54,0, yöre halkının %68,0’i toplamda ise
katılımcıların %58,7’si alanın görsel olarak düzenlenmemiş sokaklarının
olduğuna katılmaktadır. Toplamda katılımcıların %23,3’ü ziyaretçilerin %28,0’i,
yöre halkının ise %14,0’ü bu konuda kararsız olduklarını belirtmektedir. Mevcut
konaklama tesislerinin yetersiz olmasına ziyaretçilerin %47,0’si, yöre halkının
%54,0’ü, toplamda ise %49,4’ü katılmaktadır. Ziyaretçilerin %36,0’sı, yöre
halkının %20,0’si, toplamda ise katılımcıların %30,7’sinin kararsız oldukları
görülmektedir. Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında donatıların yetersiz
olduğuna ziyaretçilerin %68,0’i, yöre halkının %62,0’si, toplamda ise
katılımcıların %66,0’sı katılmaktadır. Ziyaretçilerin %13,0’ü, yöre halkının
%20,0’si, toplam katılımcıların %15,3’ü kararsız olduğunu belirtmektedir.
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olduğuna ziyaretçilerin %63,0’ü,
yöre halkının %68,0’i, toplamda ise %64,8’i katılmaktadırlar. Ziyaretçilerin
%20,0’si, yöre halkının %12,0’si, toplam katılımcıların ise %17,3’ü kararsız
olduklarını söylemektedir. Canada ve Yeşilada’da otopark sıkıntısının olduğuna
ziyaretçilerin %60,0’ı, yöre halkının %78,0’i toplam katılımcıların ise %66,0’sı
katılmaktadır. Yöre halkının %10,0’u, ziyaretçilerin %23,0’üi toplamda ise
katılımcıların %18,7’sin bu konuda kararsız oldukları görülmektedir.
Ziyaretçilerin %55,0’i, yöre halkının %66,0’sı, toplam katılımcıların ise %58,6’sı
mevcut restoranlarda fiyat yüksekliği ve hizmet eksikliğinin olduğunu
söylemektedir. Bu konuda ziyaretçilerin %24,0’nün, yöre halkının %10,0’nun,
toplamda ise %19,3’nün kararsız olduğu görülmektedir (Çizelge 4.25), (Çizelge
4.26), (Çizelge 4.27).
74
Çizelge 3.24. Ziyaretçilerin alanda gözlemlediği sorunlar
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz sorunlar.
1 2 3 4 5
Adalardaki mevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol açmaları
38,0 27,0 21,0 9,0 5,0
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması
31,0 34,0 16,0 9,0 10,0
Araç ve yaya ulaşımı yetersizliği 27,0 23,0 27,0 14,0 9,0 Görsel olarak düzenlenmemiş sokakların olması
25,0 29,0 28,0 10,0 8,0
Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması
25,0 22,0 36,0 10,0 7,0
Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, oturma grupları vb. gibi donatıların yetersizliği
38,0 30,0 13,0 12,0 7,0
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması
33,0 31,0 20,0 9,0 7,0
Alandaki otopark sıkıntısının olması 37,0 23,0 23,0 9,0 8,0 Mevcut restoranlarda fiyat yüksekliği ve hizmet yetersizliği
34,0 21,0 24,0 13,0 8,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Çizelge 3.25. Yöre halkının alanda gözlemlediği sorunlar
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz sorunlar.
1 2 3 4 5
Adalardaki mevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol açmaları
36,0 36,0 14,0 6,0 8,0
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması
42,0 32,0 8,0 14,0 4,0
Araç ve yaya ulaşımı yetersizliği 32,0 30,0 14,0 8,0 16,0
Görsel olarak düzenlenmemiş sokakların olması
36,0 32,0 14,0 12,0 6,0
Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması
30,0 24,0 20,0 16,0 10,0
Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, oturma grupları vb. gibi donatıların yetersizliği
26,0 36,0 20,0 8,0 10,0
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması
44,0 24,0 12,0 12,0 8,0
Alandaki otopark sıkıntısının olması 42,0 36,0 10,0 6,0 6,0 Mevcut restoranlarda fiyat yüksekliği ve hizmet yetersizliği
44,0 22,0 10,0 12,0 12,0
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması
44,0 24,0 12,0 12,0 8,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
75
Çizelge 3.26. Alanda gözlemlenen sorunların toplam değerleri ortalamaları
Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz sorunlar.
1 2 3 4 5
Adalardaki mevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol açmaları
37,3 30,0 18,7 8,0 6,0
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması
34,7 33,3 13,3 10,7 8,0
Araç ve yaya ulaşımı yetersizliği 28,7 25,3 22,7 12,0 11,3 Görsel olarak düzenlenmemiş sokakların olması
28,7 30,0 23,3 10,7 7,3
Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması
26,7 22,7 30,7 12,7 8,0
Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, oturma grupları vb. gibi donatıların yetersizliği
34,0 32,0 15,3 10,7 8,0
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması
36,1 28,7 17,3 10,0 7,3
Alandaki otopark sıkıntısının olması 38,7 27,3 18,7 8,0 7,3 Mevcut restoranlarda fiyat yüksekliği ve hizmet yetersizliği
37,3 21,3 19,3 12,7 9,3
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Katılımcılara Canada ve Yeşilada’da gözlemlemiş oldukları fırsatlar sorulmuştur.
Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olmasının alan için bir fırsat
olduğuna ziyaretçilerin %58,0’i, yöre halkının %68,0’i, toplamda ise
katılımcıların %61,0’i katılmaktadır. Ziyaretçilerin %32,0’si, yöre halkının
%20,0’si, toplamda ise %28,0’inin bu konuyla ilgili bilgi sahibi olmadıklarından
kararsız kalmaktadırlar. Koruma Amaçlı Plan Kararlarının yapılmış olmasının
fırsat olduğuna ziyaretçilerin %59,0’u, yöre halkının ’64,0’ü, katılımcıların
genelinin ise %60,7’si katılmaktadır. Ziyaretçilerin %31,0’i, yöre halkının
%22,0’si, toplam katılıcıların %28,0’i kararsız olduklarını belirtmektedir.
Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının olmasına
ziyaretçilerin %63,0’ü, yöre halkının %72,0’si, toplamda ise %65,0’inin katıldığı
görülmektedir. yöre halkının %16,0’si, toplam katılımcıların %23,3’ü,
ziyaretçilerin ise %27,0’si karasız kaldıklarını belirtmektedirler. Ulaşım
yönünden Antalya ve Isparta’ya olan yakınlığının bu alan için bir fırsat olduğuna
ziyaretçilerin %79’u, yöre halkının %84,0’ü, toplamda ise katılımcıların %80,0’i
katıldıklarını belirtmektedir. Ziyaretçilerin %12,0si, toplam katılımcıların
76
%11,3’ü, yöre halkının ise %10,0’u kararsız kalmaktadırlar. Alanın su sporları
potansiyeline sahip olmasına ziyaretçilerin %64,0’ü, yöre halkının %84,0’ü,
toplam katılımcıların ise %70,0’i katıldıklarını söylemektedir. Toplam
katılımcıların %16,0’sı, ziyaretçilerin %21,0’i, yöre halkının ise %8,0’i kararsız
kaldıklarını belirtmektedir (Çizelge 4.28), (Çizelge 4.29), (Çizelge 4.30).
Çizelge 3.27. Ziyaretçilere göre alanın olası fırsatları
Canada ve Yeşilada’da olası fırsatlar
1 2 3 4 5
Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olması
37,0 21,0 32,0 5,0 5,0
Koruma amaçlı planın kararlarının yapılmış olması
32,0 27,0 31,0 8,0 2,0
Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının olması
35,0 28,0 27,0 8,0 2,0
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması
47,0 32,0 12,0 6,0 3,0
Su sporları potansiyeline sahip olması 46,0 18,0 21,0 7,0 8,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Çizelge 3.28. Yöre halkına göre alanın olası fırsatları
Canada ve Yeşilada’da olası fırsatlar
1 2 3 4 5
Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olması
44,0 24,0 20,0 8,0 4,0
Koruma amaçlı planın yapılmış olması 40,0 24,0 22,0 10,0 4,0 Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının olması
46,0 26,0 16,0 6,0 6,0
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması
52,0 32,0 10,0 4,0 2,0
Su sporları potansiyeline sahip olması 48,0 34,0 8,0 2,0 8,0 Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
77
Çizelge 3.29. Alanın olası fırsatların toplam değerleri ortalamaları
Canada ve Yeşilada’da olası fırsatlar
1 2 3 4 5
Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olması
39,0 22,0 28,0 6,0 4,7
Koruma amaçlı planın yapılmış olması 34,7 26,0 28,0 8,7 2,7 Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının olması
38,0 27,0 23,3 7,3 3,3
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması
48,7 32,0 11,3 5,3 2,7
Su sporları potansiyeline sahip olması 46,7 23,3 16,7 5,3 8,0 Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Katılımcılara Canada ve Yeşilada’da gözlemlemiş oldukları olası tehditler
sorulmuştur. Ziyaretçilerin %70,0’i, yöre halkının %74,0’ü, toplam katılımcıların
ise %71,3’ü Eğirdir Gölü’nün ve çevresinin kirlenme tehlikesiyle karşı karşıya
olduğuna katılmaktadır. Ziyaretçilerin %12,0’si, yöre halkının %10,0’u, toplamda
ise katılımcıların %11,3’ü, kararsız olduklarını belirtmektedirler. Dış
yatırımcıların Eğirdir ve yakın çevresindeki mimari yapıları satın almaya eğilimli
oldukları konusuna ziyaretçilerin %51,0’i, yöre halkının %56,0’sı, toplam
katılımcıların ise %52,6’sı katılmaktadır. Ziyaretçilerin %39,0’ui yöre halkının
%18,0’i, genel olarak ise katılımcıların %31,3’ü kararsız olduğunu
belirtmektedir. Belirli dönemlerde adalara gelen ziyaretçilerin alanın taşıma
kapasitesinin sınırlarını aşmasına ziyaretçilerin %47,0’si, yöre halkının %52,0
katılımcıların ise toplamda %48,7’si katılmaktadır. Ziyaretçilerin %37,0’si, yöre
halkının %18,0’i genel olarak ise katılımcıların %30,7’sinin kararsız oldukları
görülmektedir. Koruma amaçlı imar planının mevcut koşullarla örtüşmemesine
ziyaretçilerin %52,0’si, yöre halkının %64,0’ü, toplam katılımcıların ise %56,0’sı
katıldıklarını belirtmektedir. Ziyaretçilerin %36,0’sı, yöre halkının %26,0’sı,
toplamda ise %32,7’si kararsız olduklarını söylemektedir. Mevcut yol üzerinde
kanalların olmaması nedeniyle gölün su akışının olumsuz etkilenmesine
ziyaretçilerin, %47,0’si, yöre halkının %50,0, toplam katılımcıların ise %48,0
katılmaktadır. Ziyaretçilerin %37,0’si, yöre halkının %28,0’i, toplamda ise
%34,0’nün, kararsız kaldıkları görülmektedir. Piknik amaçlı kullanıcıların
rekreatif taleplerinin artması konusunda ziyaretçilerin %25,0’i, yöre halkının
78
%22,0’si, toplamda katılımcıların %24,0’ü kararsız kalmaktadır. Ziyaretçilerin,
yöre halkının ve katılımcıların toplamının %60,0’ı buna katıldıklarını
belirtmektedir (Çizelge 4.31), (Çizelge 4.32), (Çizelge 4.33).
Çizelge 3.30. Ziyaretçilere göre alandaki olası tehditler
Canada ve Yeşilada’da olası tehditler
1 2 3 4 5
Kıyı ve gölün çevre kirliliği 41,0 29,0 12,0 10,0 8,0
Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri
28,0 23,0 39,0 8,0 3,0
Ziyaretçilerin adaların taşıma kapasitesinin üzerinde olması
25,0 22,0 37,0 14,0 2,0
Koruma amaçlı plan kararlarının mevcut koşullarla örtüşmemesi
32,0 20,0 36,0 9,0 3,0
Mevcut yol üzerinde kanalların olmaması nedeniyle göl su akışının olumsuz etkilenmesi
25,0 22,0 37,0 9,0 7,0
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerini artması
43,0 17,0 25,0 8,0 7,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
Çizelge 3.31. Yöre halkına göre alandaki olası tehditler
Canada ve Yeşilada’da olası tehditler
1 2 3 4 5
Kıyı ve gölün çevre kirliliği 42,0
32,0 10,0 8,0 8,0
Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri
38,0 18,0 18,0 18,0 8,0
Ziyaretçilerin adaların taşıma kapasitesinin üzerinde olması
36,0 16,0 18,0 22,0 8,0
Koruma amaçlı plan kararlarının mevcut koşullarla örtüşmemesi
38,0 26,0 26,0 2,0 8,0
Mevcut yol üzerinde kanalların olmaması nedeniyle göl su akışının olumsuz etkilenmesi
36,0 14,0 28,0 14,0 8,0
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerini artması
36,0 24,0 22,0 16,0 2,0
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır.
79
Çizelge 3.32. Alanda olası tehditlerin toplam değerleri otalamaları
Canada ve Yeşilada’da olası tehditler
1 2 3 4 5
Kıyı ve gölün çevre kirliliği 41,3
30,0 11,3 9,3 8,0
Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri
31,3 21,3 31,3 11,3 4,7
Ziyaretçilerin adaların taşıma kapasitesinin üzerinde olması
28,7 20,0 30,7 16,7 4,0
Koruma amaçlı plan kararlarının mevcut koşullarla örtüşmemesi
34,0 22,0 32,7 6,7 4,7
Mevcut yol üzerinde kanalların olmaması nedeniyle göl su akışının olumsuz etkilenmesi
28,7 19,3 34,0 10,7 7,3
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerini artması
40,7 19,3 24,0 10,7 5,3
Not: Yukarıdaki soru değerlendirilmesi 1, Katılıyorum 2, Kesinlikle Katılıyorum 3, Kararsızım 4, Katılmıyorum 5,Kesinlikle Katılmıyorum şeklinde yapılmıştır. 4.3. GZFT( SWOT) Analizi
GZFT analizi çalışma alanı hakkında geniş değerlendirmeler yapabilmeyi,
konunun özüne farklı noktalardan bakarak alanın güçlü, zayıf yönlerini ve olası
tehdit ve fırsatları ortaya koymayı hedefleyen bir yöntemdir. Canada ve Yeşilada
konsept alan çalışmasını belirleme noktasındaki, alanın sosyo-kültürel, fiziksel,
demografik, tarihi vb. özelliklerini gözlemleyerek, anket çalışması sonucunda da
yöre halkı ve ziyaretçilere yönelttiğimiz sorulardan alınan görüş ve fikirlerin
değerlendirilmeleri yapılarak GZFT (SWOT) analizi oluşturulmuştur.
Güçlü Yönler:
Eğirdir’in tarihini ve kültürünü yansıtan mimari yapılarının olması
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması
80
Doğal karakterini muhafaza etmiş olması
Su sporları potansiyeline sahip olması
Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması
Göl ve dağ peyzaj özelliklerine sahi Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm
alanlarının bulunması olması
Zayıf Yönler:
Adalarda mevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol
açması
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması
Araç ve yaya ulaşımının yetersizliği
Görsel ve işlevsel olarak ara sokakların düzenlenmemiş olması
Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması
Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, çocuk oyun alanı,
oturma donatıları gibi elemanların yetersizliği
Alanda çevre kirliliğinin olması
Özellikle gece güvenliğinin yetersiz olması
Alandaki otopark sıkıntısının olması
Mevcut restoranlarda fiyat yüksekliği ve servis hizmetinin yetersizliği
Yerel yönetim ile adadaki esnaf arasında mekan kullanımı açısından
uzlaşma sağlanamaması
Adada mevcut ticari işletmelerde kıyı işgal eğilimlerin fazla olması
Fırsatlar:
Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde olması
Koruma amaçlı planın yapılmış olması
Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının bulunması
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması
Su sporları için ulusal ve uluslarası bir potansiyele sahip olması
81
Tehditler:
Kıyı ve Gölü’nün çevre kirliliğinin artması
Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri
Ziyaretçi taşıma kapasitesinin üstünde olması
Koruma amaçlı planı kararlarıın mevcut koşullarla örtüşmemesi
Mevcut yol üzerinde küçük kanal olması nedeniyle göl su akışını olumsuz
etkilemesi
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerinin artması
82
4.4. Elde edilen bulguların irdelenmesi ve tartışılması
Ziyaretçilerin %58.6’sı turistik ve rekreasyonel eylemlerini
gerçekleştirdikleri mekanlar olarak kıyı alanlarını tercih ettiklerini
belirtmektedirler. Bu da çalışma alanımızın tercih edilme nedenlerinden biri
olmaktadır. Eğirdir’e gelen ziyaretçilerin %38.6’sı, yöre halkının ise %36.5’inin
Yeşilada ve Canada’ ya geldikleri yapılan anket çalışmaları sonucu görülmektedir.
Fakat turizm ve rekreasyonel faaliyetler Canada ve Yeşilada’nın doğal yapısının
zarar görmesine yol açabilmektedir. Bu nedenle koruma kullanma dengesinin
gözetilerek zararın minimize edildiği yaklaşım tarzının benimsenmesi önemlilik
arz etmektedir.
Alanın tarihi değerleri ve geleneksel mimari dokusu ziyaretçilerin
beğenilen özelliklerindendir. Bunun yanı sıra doğal peyzaj manzarasının oluşu
fotoğraf çekmeyi ve doğayı incelemeyi seven ziyaretçilerin alanı tercih etme
nedenlerinden biridir. Bu yüzden de yapılacak olan çalışmanın alanın bu
özelliğini ortaya koyan ve ön plana çıkaran nitelikte olması şarttır.
Ankete katılan yöre halkının %60’ı burada doğduklarından beri ikamet
etmektedirler. %26.0’ sı serbest meslek, %40.0’ ı ise diğer (emekli, esnaf, kayıkçı,
öğrenci) şekilde geçimlerini sağlamaktadırlar. Canada ve Yeşilada’da çeşitli
turizm kaynaklarının bulunuyor olmasına rağmen yöre halkının bu konuda
bilinçsiz oluşu, reklam ve tanıtım yetersizliği, alanın kendine özgü dikkat çekici
özelliklerinin arka planda, kalışı mevcut doğal alan ve imkanların turizm alanları
ile ilişkilendirilmemesi bu alana gereken değerin verilmesinde engel teşkil
etmektedir. Çatal (2010) çalışmasında Eğirdir’in sahip olduğu kültürel ve doğal
değerleri açısından ülkemiz için ön planda olabilecek potansiyele sahipken
istenilen düzeyin yakalanmamış oluşunu, bunun başlıca sebebinin ilçe ekonomisi
adına önem arz eden tarımsal girdinin yöre halkını turizm ve diğer ekonomik
arayışlardan uzak tutuşunun olduğunu belirtmektedir. Bir diğer sebebin ise
kentin gelişimini sağlayacak turizm planı ve projelerinin üretilmesi konusunda
ilgili kuruluşlarca yeterince ilgi görmediğini ileri sürmüştür.
Ziyaretçilerin aksine yöre halkı alana daha çok hakim olma sebeplerinden
dolayı boş zamanlarını gezme, fotoğraf çekme değil daha çok yüzme ve piknik
yaparak değerlendirmektedirler. Tercih ettikleri günübirlik rekreasyon ve
83
turizm alanlarında donatı, güvenlik ve otopark yetersizliğinin olduğunu
belirtmektedirler. Mevcut restoranlardaki fiyatların yüksekliğine de %66.0’lık
oranla katılmaktadırlar. Aynı zamanda ziyaretçiler de alanın kıyı şeridinin
mekânsal peyzaj açısından düzensiz olduğunu, mevcut sokakların ve tarihi
yapıların bakımsız olduklarını belirtmektedirler. Bu oranlar doğrultusunda
alanda mekânsal peyzaj düzenleme çalışmalarının yapılması gerekli kılınmıştır.
Kahraman (2006) da çalışmasında adadaki geleneksel mimari örnekleri olan
konutların bakım ve onarımlarının konut sahipleri tarafından bilinçsiz ve
yetersiz ekonomik şartlarda sağladıklarından dolayı çevrede görsel kirliliğe yol
açtığını ve zamanla bu konutların niteliklerini yitirme tehlikesiyle yüzleştiklerini
belirtmiştir.
Doğal peyzaj özelliğine sahip olması, içinde tarihi ve yöreye özgü mimarlık
örneklerini bulunduruyor olması alanın en güçlü özelliklerindendir. Fakat buraya
turizm açısından beklenen değer ve ilgi gösterilmemektedir. Yapmış olduğumuz
anket çalışması ve gözlemler sonucu yöre halkının bu konuyla ilgili yeterli bilgi
sahibi olmadığı. Çevrede göl ve adalar için tehlike arz edebilecek kadar kirliliğin
olduğu görülmektedir. Eğirdir Gölü Yönetim Planı (2008-2012) ‘da belirtildiği
gibi göl çevresindeki turizm çeşitliliği artırılmalı ve sürdürülebilirliği
sağlanmasına değinilmektedir. Uzun vadede değişikliğin sağlanabileceği
altyapının oluşturulması, mevcut tarihi ve görsel önem taşıyan mekanların
iyileştirilmesi topluma geri kazandırılarak adadaki turizmin çeşitlendirilmesine
önayak olması yönünde faaliyetler belirtilmektedir.
Yaptığımız arazi çalışmaları ve gözlemler sonucu yöre halkının adaların
sürdürülebilir turizm konusundaki çeşitlilik ve alternatifler konusunda bilinçsiz
oldukları tespit edilmiştir. Yerli ve yabancı turistlerin konaklayabilecekleri
yüksek düzeyde ve kaliteli hizmet sunabilecekleri restoran ve lokantaların az
sayıda oluşu ve yöre halkının bu eksiklikleri giderme veya onarma girişiminde
bulunmadıkları görülmektedir. Beceren ve Durgun (2008) yapmış oldukları
çalışmada da bölgenin tanıma ve tanınma potansiyel turizm konseptini
oluşturmak için her şeyden önce yöre halkının nasıl bir değer üzerinde
oturduğunu bilmesi, benimsemesi gerektiğini belirtmektedir. İlgili ve bilgili
kişiler tarafından yöresel gezi ve tanıtımların düzenlenmesi bölgedeki turizmin
84
iyileştirilmesi adına ilk olarak yöre halkının bilinçlendirilmesinden başlanması
gerektiği belirtilmiştir.
Alanda bulunan rekreasyonel alanların bakımsız oluşu, ve peyzaj
düzenlemeleri konusundaki eksiklikleri yer yer rahatsız edici boyuta
geçmektedir. İlaçlamaların düzgün ve mevsiminde yapılmamaları sineklerin ve
benzer böceklerin çoğalması ziyaretçileri ve turistleri rahatsız eden önemli
sorunlardan biridir. Bunun yanı sıra doğa ile baş başa kalmak, dinlenmek isteyen
ziyaretçilerin görmek istedikleri yeşil alanların, bitkisel peyzaj tasarımlarının
bulunmaması alanı görsel açıdan olumsuz etkilemektedir. Akten ve Şahin (2008)
kültürel çevredeki altyapı, üstyapı tesisleri, ulaşım imkanı alandaki rekreasyonel
etkinliklere bağlı olarak uygulanan tesislerin varlığı kadar alandaki bitkisel
düzenlemelerin de mekan kullanımında titizlikle ele alınması gereken
konulardan biri olduğunu belirtmiştir. Eğirdir ilçe merkezindeki tarihi ve kültürel
yapıların çevrelerinde bulunan bitkisel materyalin bir kısmını, yörenin doğal
bitki örtüsünde yer alan bitkiler, diğer önemli bir kısmının da yöre ekolojisine
uygun bitkilerden oluşturulması gerektiği belirtmiştir.
4.5. Canada ve Yeşilada’nın turizm amaçlı stratejik eylem programı
Isparta’nın doğal güzellikleri yönünden en gözde ilçelerinden biri olan Eğirdir’de
sürdürülebilir turizm ve mekânsal planlama açısından Canada ve Yeşilada
landmark konumundadır. Alanda arazi çalışmaları, anket değerlendirmeleri ve
GZFT analizi yapılarak konsept çalışmasına yön verecek stratejik eylem programı
oluşturulmuştur.
Stratejik Hedef :Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın koruma ve kullanma dengesi
gözetilerek sürdürülebilir bir şekilde korunması, yaşatılması, geliştirilmesi ve
yönetilmesi
Amaç 1: Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın mekânsal organizasyonun
yapılması ve geliştirilmesi
Faaliyetler:
o Adalarda peyzaj tasarım uygulama projelerinin yapılması
o Yaya ve araç yollarının geliştirilmesi ve malzemesinin yenilenmesi.
o Yeni otoparkların düzenlenmesi.
85
o Açık yeşil alanların nitelik ve niceliklerinin artırılması
o Mevcut piknik ve rekreasyon alanlarının düzenlenmesi.
o Canada’yı Yeşilada’ya bağlayan mevcut köprünün onarılıp daha güvenli
hale getirilmesi.
o Bisiklet parkurunun oluşturulması.
o Kentsel ve peyzaj donatı ve mobilyaların yöre dokusuna uygun yeniden
düzenlenmesi ve kullanılması.
o Kıyı şeridindeki rekreasyonel alanların ve burada bulunan restoran ve
diğer işletme yerlerinin düzenlenmesi.
o Göl kenarında doğal yapısı bozmadan ahşap platformlar yapılmak
suretiyle oturma ve yürüyüş yollarının oluşturulması
o Görüntü kirliliğinin önlenmesi
Amaç 2: Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın yapı mimarisi dokusunun
korunması iyileştirilmesi ve geliştirilmesi
Faaliyetler:
o Harabe halindeki yapıların öncelikli olarak restore edilmesi ve işlevsellik
kazandırılması
o Mevcut yapıların dış cephe görüntüsünün iyileştirilmesi
o Tarihi yapıların restore edilerek kullanıma açılması
o Mimari yapıların korunması ve kullanımı için fon oluşturulması
Amaç 3: Turizm amaçlı tesis ve aktivitelerin çeşitlendirilmesi ve organize
edilmesi
Faaliyetler:
o Adada turizm ve rekreatif faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi
o Göl su sporlarının yaygınlaştırılması
o Yarışma ve festivallerin organize edilmesi
o Pansiyon sayısının artırılması
o Yöre insanlarına pansiyonculuk için teşvik edilmesi ve devlet desteğinin
sağlanması
o Yemek kültürünün çeşitlendirilmesi
o Hizmet sektörünün kalite ve standartlarını geliştirilmesi
86
Amaç 4: Adaların Ulusal ve uluslararası tanıtımının yapılması
Faaliyetler:
o Alanın tanıtımı için görsel ve yazılı materyallerin oluşturulması
o Görsel basında reklamın yapılması ve paylaşılması
o Alana özgü ürün tasarlanması ve pazarlanması
o Fuar organizasyonlarında tanıtılması
Amaç 5: Adalarda ve Göl kıyı şeridindeki çevre kirliliğinin önlenmesi ve
mevcut tahribat alanlarının onarılması.
Faaliyetler:
o Atık ve artıkların düzenli bir şekilde toplanması ve alan dışına çıkartılması
o Çöp kutularının yerleştirilmesi
o Adada havayı kirletici unsurların önlenmesi
o Gölü ve kıyı şeridini kirleten unsurların ortadan kaldırılması.
Amaç 6: Alanın korunması ve geliştirilmesi için farkındalık ve
bilinçlendirme faaliyetlerinin yapılması
o Adaların tarihi ve doğal değerlerinin korunması için bilimsel
araştırmaların yapılması
o Eğitsel ve kültürel faaliyetlerin yapılması
o Öğrenci odaklı yarışma, oyun, festival vb etkinlikler yapılması
Çalışmada elde edilen veriler ve gözlem sonucunda Canada ve Yeşilada’da
sürdürülebilir turizm ve rekreasyon amaçlı etkinlikleri düzenli ve kontrollü bir
şekilde gerçekleştirme potansiyeline sahip bazı alanlar belirlenmiş, mevcut
alanlara ise onarım önerileri getirilmiştir (Şekil 3-3).
87
Şekil 3.8. Canada ve Yeşilada Konsept Öneri paftası
88
Alanda yaya ve araç ulaşımı zaman zaman daralıp genişlemektedir. Kıyı
şeridindeki kaldırımlarda göle doğru yıkılmalar ve aşınmalar
görülmektedir. Alanda yaya ulaşımı için doğal taş döşemeli yollar
öngörülmüştür. Adaya ulaşımın sağlandığı anayol asfalt zemin olup, 2 şerit
şeklindedir. Adanın kıyı kenar çizgisi boyunca 3 m’lik yaya yürüyüş alanı
ve ahşap bisiklet parkuru olacak şekilde tasarlanmıştır.
Alana ziyaretçilerin yoğun bir şekilde geldiği dönemlerde mevsimsel
talebin yüksek olması nedeniyle otopark ihtiyaç karşılanamamaktadır.
Anket çalışmasından elde ettiğimiz sonuçlara göre de çalışma alanında
otopark sıkıntısı temel sorunlar içerisindedir. Rekreasyonel alanların
yoğun olduğu yerlerde yeni otoparkların düzenlenmesi, ve çevresinin
araçlarla gölgelendirilmesi öngörülmüştür.
Ada içerisinde araç trafiğinin kaldırılması ya da günün belirli saatlerinde
girişlerine izin verilmesi düşünülmüştür.
Ziyaretçilerin özellikle de öğrencilerin genellikle alana gelme
sebeplerinden biri de bisikletle adayı dolaşmaktır. Fakat alanda bisiklet
kullanıcılarının tehlikesiz bir şekilde göl kıyısını ve adanın iç mahallelerini
dolaşabilecekleri yönlendirme veya bisiklet parkuru bulunmamaktadır.
Yapılan çalışmada adaları birbirine bağlayan köprüden itibaren ahşap
zeminden oluşan, göle doğru 2 m olacak şekilde bisiklet parkuru
tasarlanmıştır. 50 m mesafelerle yine ahşap zeminden oluşan dinlenme,
ve doğal manzarayı izleme amaçlı kuleler öngörülmüştür (Şekil4.9) ( Şekil
4.10).
Şekil 3.9. Bisiklet parkuru döşeme örneği
89
Şekil 3.10. Bisiklet parkuru skeç örneği (Rehimbeyli.S)
Eğirdir Merkez İlçe Nüfusu 2009 TUİK verilerine göre Eğirdir ilçesinin nüfusu
18.402 kişidir. Yeşilada ‘da ise 2009 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine
göre 259 kişi yaşamaktadır. Toplam arazi kullanımı verilere göre 14.62 kişi/ha’
dır. İmar planı yönetmeliğinde geçen kişi başına 10 m²’ lik yeşil alan standartına
dayalı olarak 259 x 10 = 2.590 m²’lik alan gerekmektedir. Toplamda Canada’da
yaklaşık 14.075 m², Yeşilada ‘da ise 16.412 m²’lik açık yeşil alan oluşturulmuştur.
Yöre halkının ve yakın ilçelerden gelen ziyaretçilerin çoğunlukla tercih ettikleri
piknik alanlarında yeşil alanın çoğunluk teşkil edeceği tasarımlar öngörülmüştür.
Gazebo, piknik masaları, çop kovaları, çeşme, wc düzenlemeleri yapılmış,
donatıların ahşap ve doğal malzeme ağırlıklı olması düşünülmüştür (Şekil 4.3).
Piknik yapmak için genellikle araçla gelen ziyaretçilere alanın girişinde otopark,
çocuklar içinse çocuk oyun alanları tasarlanmıştır. Diğer yandan araçsız gelen
ziyaretçiler içinse doğa ile iç içe olabilecekleri küçük restoran öngörülmüştür.
Eğirdir için tarihi önem taşıyan mimari yapıların harabe ve bakımsız oluşları
yapmış olduğumuz anket çalışmalarında da ziyaretçi ve yerli halk tarafından
onaylanmıştır. Bu evlerin bakım ve restorasyonlarının yapımı, adadaki o tarihi
dokunun bozulmadan konutların yeniden yapılandırılması bağlamında doğal taş
90
ve ahşap maleme kullanılarak dış çephe oluşturulması öngörülmüştür (Şekil
4.11).
(Rehimbeyli.S)
Şekil 3.11. Restorasyon örnekleri
Canada ve Yeşilada arasındaki geçişi sağlayan köprü yıpranmış
durumdadır. Araç ve yaya yolunun belirgin şeritle ayrılmamış olması hem
yaya hem de bisiklet kullanıcıları için tehlike arz etmektedir. Konsept
öneri çalışmasında bu köprünün onarılması yaya ve bisiklet kullanıcıları
için her iki yanda 3 m’lik şerit, güvenlik açısından yüksek korkuluklar ve
adalar arasındaki geçişte aydınlatma elemanları öngörülmüştür (Şekil
4.12).
91
Şekil 3.12. Köprü örneği (Rehimbeyli.S)
Alanda rekreatif etkinlikler sırasında WC, çeşme, çöp kutusu, banklar,
oturma grupları vb. gibi donatıların eksik olduğu, anket ve arazi
çalışmamızda net bir şekilde göze çarpmaktadır. Bu yüzden kıyı
şeridindeki yürüyüş alanında pergola, bank gibi oturma grupları, çevre
kirliliğini önlemek amaçlı çöp kutuları, ziyaretçilere kendini güvende
hissetmeleri ve alanda rahatça dolaşabilmeleri için yerel dokuya uygun
aydınlatma elemanları öngörülmüştür. Ayrıca bugün işlevini kaybetmiş
olan sokak çeşmeleri kullanılır hale getirilecek şekilde tamir edilmesi
düşünülmüştür.
92
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Günümüzde sosyal, ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişmelerle birlikte yaşam
biçimlerinin değişmesi insanların yeni mekanlar görme ve keşfetme duygularını
da giderek artırmaktadır. Farklı kültürleri ve farklı mekanları görmek artık daha
kolay ve ulaşılabilir duruma gelmiştir.
Uluslararası turizm piyasasında ve turist profilinde meydana gelen değişmeler,
dünya turizm pazarında yeni destinasyonların oluşmasına yol açmış, kişilerin
tercihlerinde kitle turizminden sürdürülebilir ve alternatif turizme doğru bir
yöneliş başlamıştır. Bu durum, ülkelerin turizm faaliyetlerini mevsimsel
olmaktan çıkarıp, tüm yıla yayma zorunluluklarını da beraberinde getirmiş, ürün
ve hizmet arzında farklılaşmaya ve çeşitlenmeye yol açmıştır (Gül ve ark. 2016).
Turizm adı altında yapılan ulusal ve uluslararası boyutta turistik hareketliliğin ve
çeşitliliğin sürekli artığı bilinen bir gerçektir. Özellikle kendine özgü doğal ve
kültürel değerlere sahip kıyı alanları en çok tercih edilen destinasyon alanlarıdır.
Ancak turizm adı altında yapılan söylem ve eylemler ne yazık ki turistik
mekanlarında olumsuz etkilenmesine yol açabilmektedir.
Polat ve Gül (2016) Entegre kıyı alanları yönetimi ve göllerin planlanması
aşağıdaki ilkeleri içermesi gerektiği ifade edilmiştir.
• Ekolojik ve doğal çevre kirletilmemeli,
• Kıyı kaynaklarının özellikleri göz önünde bulundurulmalı,
• Sürdürülebilir bir sosyo-ekonomik gelişme sağlanmalı,
• Belirlenen nitelikler ile birlikte koruma stratejileri belirlenmeli,
• Uzun vadede değişikliklere karşı uyarlanabilir bir dinamik yapı oluşturulmalı,
• Tüm paydaşlar için dengeli bir kullanım fırsatı sağlanmalı,
• Tüm kullanıcıların, özellikle de yerel halkın kıyı alanları içindeki sorunların
çözümüne katılımı sağlanmalı,
• Bölgedeki yerel sorunları çözmek için tüm kurum ve kuruluşlarla bir örgütsel
hareket hedeflenmeli
93
• Yerel örgütler arasında entegrasyon ve koordinasyon sağlamak için bölgesel
örgüt yapısı hedeflenmeli,
• Sürdürülebilir bir yaklaşımla koruma - kullanım dengesi gözetilmelidir.
Isparta yöresinin Eğirdir merkezinde yer alan ve Göle doğru uzanan küçük bir
yarımada üzerindeki Canada ve Yeşilada önemli bir odak noktası (landmark) ve
en önemli destinasyon alanlarından biri sayılmaktadır. Bu adalar, gerek tarihi ve
kültürel değerler, göl ve dağ peyzajına sahip olması, sakin ve sessiz mekan olması
nedeniyle turizm yönünden büyük potansiyele sahiptir. Yeşilada ve Canada 1975
yılında Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiş ve koruma statüsü kazandırılmıştır. Ada
üzerinde taşınmaz Kültür Varlığı sayısı 11’ olup anıtsal yapıların( 5 adet) tescil
kararı verilmiştir.
Yeşilada ve Canada yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre;
Alanın en önemli güçlü yanları; Eğirdir’in tarihini ve Kültürünü yansıtan
mimari yapılarının olması, Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri
yerlerin olması, Doğal karakterini muhafaza etmesi, göl su sporları
potansiyeline sahip olması vb.
Alanın en önemli eksiklikleri, çevre kirliliği. düzensiz sokaklar, kıyı
şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması, araç ve yaya ulaşımı
ve otopark organizasyon yetersizliği, güvenlik eksikliği, restoranlardaki
fiyat yükseklikleri, gittikçe yok olma tehlikesinde olan tescilli konutların
oluşu, çeşme, wc, çöp kovası ve buna benzer kentsel donatıların
eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir.
Alanın en önemli fırsatları; Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor
olması, Koruma amaçlı planın yapılmış olması, Ulaşım yönünden Antalya
ve Isparta’ya yakın olması vb
Alanın en önemli tehditleri; Kıyı ve Gölü’nün çevre kirliliği, Dış
yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri, Ziyaretçi taşıma
kapasitesinin üstünde olması, Koruma amaçlı planı kararlarının mevcut
koşullarla örtüşmemesi vb
Canada ve Yeşilada Eğirdir’in stratejik öneme sahip olup karar alma ve
uygulamada Kurumlar, yerel yönetimler ve yöre insanları arasında
94
eşgüdüm ve iletişim eksikliği, kişisel çıkarın ön plana çıktığı kullanımlara
neden olduğu gözlenmektedir.
Yeşilada ve Canada’nın geleceğe yönelik sürdürülebilir turizm ve mekânsal
gelişiminin yapılabilmesi için Stratejik Eylem Programı kapsamında öneriler;
o Adaların koruma temelli yerel gelişme (sosyal, kültürel, çevresel, mekansal ve
ekonoik boyutta) modeli öngörülmelidir. Bu modelde katılımcılığı ön planda
tutarak sorunların çözümünde yerel yönetim ile yöre insanları arasında
uzlaşma sağlanmalıdır.
o Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın peyzaj mekân organizasyonun yapılmalı ve
geliştirilmelidir. Örneğin peyzaj tasarım uygulama projeleri yapılmalı,
Bisiklet parkurunun oluşturulmalı, Kentsel ve peyzaj donatı ve mobilyaların
yöre dokusuna uygun yeniden düzenlenmesi ve kullanılması sağlanmalıdır.
o Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın yapı mimarisi dokusu korunmalı iyileştirilmeli
ve geliştirilmelidir. Örneğin harabe halindeki yapıların öncelikli olarak
restore edilmesi ve işlevsellik kazandırılmalı, Mevcut yapıların dış cephe
görüntüsü iyileştirme çalışmalarına öncelik verilmelidir.
o Ada içerisinde yer alan tescillenmiş ya da tescillenmemiş geleneksel mimari
özelliklerini yansıtan konutların koruma anlayışına uygun olarak sadece
pansiyonculuk değil aynı zamanda turizm ve ticaret faaliyetlerine hizmet
verecek şekilde işlevsellik kazandırılmalıdır.
Adalarda ve Göl kıyı şeridindeki çevre kirliliği önlenmeli ve mevcut tahrip
edilmiş alanlar onarılmalıdır.
o Yeşilada ’da 11 adet Taşınmaz Kültür Varlığı ve 5 adet anıtsal yapının tescil
kararı bulunmaktadır. Yerleşmenin, kuzeyindeki anıtsal yapı Ayastefanos
Kilisesi, güneyindeki anıtsal yapı Yeşilada Hamam, batısındaki anıtsal yapı
Yeşilada Merkez Camii, mezarlık alanının kuzeybatı köşesinde
Şeyhmuslihiddin Türbesi ve sivil mimarlık örnekleri ayrıca Eflatun Dede
Türbesi ve Haziresi kullanım fonksiyonları değiştirilmeden korunmalıdır.
Turizm amaçlı tesis ve aktiviteler çeşitlendirilmeli ve organize edilmelidir.
Ulusal ve uluslararası platformlarda tanıtım yapılmalıdır.
Yerel yönetim, resmi kurum ve kuruluşlar, STK ve yöre insanları arasında
sinerji oluşturmak suretiyle ortak işbirliği ve koordinasyon sağlanmalıdır.
95
Eğirdir merkezine sakin şehir (slowcity) turizm konsepti özelliği
kazandırılmalıdır. Cittaslow, 1999 yılında İtalya'da kurulmuş uluslararası bir
belediyeler birliğidir. Kelime kökeni İtalyanca "Citta (Şehir)" ve İngilizce
"Slow (Yavaş)" kelimelerinin birleşmesiyle türetilen Cittaslow "Sakin Şehir"
anlamında kullanılmaktadır. Yavaş Hareketi'nin bir parçası olarak ta
bilinmektedir. Bu bağlamda Eğirdir’in sakin şehir konseptine sahip olması
yörenin tanınması ve geliştirilmesi açısından çok yarar sağlayacaktır.
Sonuç olarak; Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın koruma ve kullanma dengesi
gözetilerek sürdürülebilir bir şekilde korunması, yaşatılması, geliştirilmesi ve
yönetilmesi temel stratejik hedef olarak dikkate alınmalıdır. Canada ve Yeşilada
doğal ve kültürel değeri tahrip edilmeden korunarak gelecek nesillere,
güzellikleri ile birlikte ulaştırılması gereken kültürel peyzaj mirasıdır. Bu nedenle
yapılacak her türlü çalışmalar, alanın sürdürülebilirliğinin sağlanması, koruma
kullanma dengesinin göz ardı edilmesi gerekliliği doğrultusunda yapılmalıdır.
Ziyaretçilerin tatmin düzeylerinin artırılması için de alanın ekolojik dengesini
dikkate alarak yapılması önemlilik arz etmektedir.
96
KAYNAKÇA Akkaya, A., 1997. Eğirdir’de Kültür Değişimi. Etam Yayınları. 448 s. Eskişehir. Akten, S., Şahin, C., 2008. Eğirdir İlçe Merkezindeki Tarihi Ve Kültürel Yapı
Çevrelerinin Peyzaj Amaçlı Bitkisel Tasarımı Açısından İrdelenmesi. 3. Ulusal Turizm Sempozyumu 17-19 Ekim Eğirdir- Isparta 322-327s
Akten, S., Gül, A., Akten, M., 2009. The Approach of Visitors İmpact Management
in Participatory Management Planning of Protected Natürel Are as (Korunan Doğal Alanların Katılımcı Yönetim Planında Ziyaretçi Etki Yönetimi Yaklaşımı Modeli) İnternational Davraz Congress on Social And Economic İssues Shoping the Worl’s Future New Global Dialogue. 24-27 September, 2009. Isparta.
Alkan, Y., 2006. Erdemli Kente Mücavir Alanı İçinde Ekoloji Kapsamlı Alan
Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Adana.
Anonim, Dorwart, C.E., Leung, Y., Moore, R., 2004. Managing Visitors Perceptions.
National Recreationand Association. Anonim, 2013. Yeşilada ve Canada Koruma Amaçlı İmar Planı Plan Açıklama
Raporu. Anonim, 2016. 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri.
http://unesco.org.tr/dokumanlar/duyurular/skh.pdf, Erişim Tarihi:3.4.2016.
Anonymous, 2012. The Future We Want. United Nations Sustainable
Development Conference (Rio+20), June 20-22. http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/environment_energy/the_future_we_want_june_2012.html
Avcıkurt, C., Alpar, Ö., 2003. Turizmin Bölgesel Ekonomik Kalkınmadaki Rolü ve Eğirdir İlçesi Örneği, Türkiye’nin Alternatif Turizm Potansiyeli ve Güncel Sorunları Konferansı, 3-4 Mayıs 2003, Çankırı.
Balcı, D., 2002. Kentsel Kıyı Mekanı Düzenleme Sorunlarının Kadıköy-Kartal Sahi
Boyu Güzergahı Kıyı Kullanımı Örneklemesinde İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Üniversitesi. İstanbul.
Baran, N., 2015. Sürdürülebilir Turizm Planlaması ve Bölgesel Ekonomik
Kalkınma: GAP Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı. Gazi Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü.
Beceren. E., Durgun, A., 2008 ısparta ili turizm sektörüne yönelik stratejik
planlama süreci. 3. Ulusal Turizm Sempozyumu 17-19 Ekim Eğirdir- Isparta. 91-103s
97
Breen, A., Rigby, D., 1994.Waterfrants; Cities Reclaim Their Edge. Mc Graw-Hill.
New York. Cessford, G., Muhar, A., 2003. Monitoring Options For Visitor Number İn National
Parks And Natural Areas, Journal For Natüre Conservation Curran. S., Kumar, A Lutz, W., Williams, M. 2002. İnteractions Beeween coastal
and recreation an natural area. Biological conservation 49(2), 141-154. Clay, G.R., ve Danial T.C., 2000. Scenic landscape assessment; The effects of land
management juristiction on public perpection of scenic beauty landscape urban planning. 49(1-2).
Çatal, S., 2010. Turizm Planlaması İçin Yeni Politikaların ve Stratejilerin
Geliştirilmesi, Eğirdir İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, 155s, Isparta Floyd. M. F., Spengler, J.O., Maddoch, J. E., Gobster, P.H., Suau, L.L., 2008.
Enviromental And Social Correlates Of Physical Activity İn Neigborhood Parks; An Observational Stydy İn Tampa And Chicago. Leisure Sciences. 30.360-375.
Gül, A., Özaltın, O.,2007. Türkiye’de ki Korunan Doğal Alanlarda Ekoturizm Amaçlı
ekolojik planlama yaklaşımı. Antalya, Ekolojik Mimarlık ve Planlama Ulusal Sempozyumu (27-28 Nisan, 2007), Antalya Mimarlar Odası, 194-203.
Gül, A., Özaltın, O., 2008. Ekoturizm ve Isparta II., Gülçevrem Dergisi Isparta İl
Çevre ve Orman Müdürlüğü. (3),18-21s. Gül, A., Keleş, E., Uzun Ö.F. Türker, H.B. 2016. Davraz kayak merkezi’nin Isparta
kentine çok yönlü etkileri. International Winter Cities Symposium. 10-12 February 2016 S. 1216-1231.Erzurum. ISBN No: 978-975-442-811-7 http://wintercities2016.atauni.edu.tr/
Gülbahçe, Ö., 1996 boş zamanları değerlendirme alışkanlıkları. Yüksek Lisans
Tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Erzurum.
Hall.,C. M., Lew, A., 1998. The geography of sustainable tourism development: an
introduction. In: Hall. C.M., Lew, A.A. (Eds.), Sustainable Tourism- A Global Perspective, 1-12p., London.
İncedayı, D.O., 2006. Kültür Politikası ve Kıyılar. Mimaris Dergisi. 16(19), 38-44. Kahraman. A., 2006. Isparta Eğirdir Yeşilada’nın İncelenmesi Günümüz
Koşullarında Değerlendirilmesi. Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi , 209s, İstanbul.
98
Kaya, İ., 1997. Sürdürülebilir Turizm Kalkınması ve Ülkemiz Açısından bir
Değerlendirme” Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 178s. Balıkesir.
Kılıçarslan, Ç., 2006. İkinci Konutların Deniz Kıyılarına Etkisi. Süleyman Demirel
Üniversitesi Orman Fakültresi Dergisi, Seri;A1 147-156. Kozak, N., 2012. Genel Turizm Bilgisi. Anadolu Üniversitesi. Açık Öğretim
Fakültesi. Yayın No: 1443. Eskişehir. Kuvan, Y., 2002. Korunan Alan-Turizm İlişkilerine Yönelik Kavramsal İrdeleme.
First Tourism Congress of Mediterranean Countries Bildiriler Kitabı, April 17-21, 419-428s., Antalya.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2007. Türkiye Turizm Stratejisi (2023) Eylem Planı,
1-60s. Ankara. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve
İşletmeler Genel Müdürlüğü Görev Raporu. 4s., Isparta. Nayir, O., 2009. Isparta Yöresi Korunan Doğal Alanlarda, Ekoturizm Talep ve
Eğilimlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
Nepal, K. S., 2000. Tourism İn Protected Areas the Nepalese Himalaya, Annals Of
Tourism Research, 27(3): 661-681 Moreo, A., Amelung, B. 2009. Climate Change And Coastal And Marine Tourism;
Review and Analysis. Journal Of Coastal Research, 56, 1140-1144p Olalı, H., 1981. Turizm. Ankara Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Örücü, Ö. K..,2013. Kent ormanı Yönetim Planı, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü,
Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi. 278s Isparta. Özyol, A., 2012. Gelecek kuşaklara karşı sorumluluk ve insanlığın ortak kalıtı.
Erişim Sitesi: www.bpw-turkey.org, Erişim Tarihi: 28.12.2013 Polat, A., T.,2008. Ekoturizm Karapınar ilçesi ve Yakın çevresi, S.Ü Teknik Bilimler
MYO Tasarım ve Basım Yayımcılık Atölyesi, Konya Polat, M., 2014. Isparta’da Turizm Altyapısı ve Medikal Turizmin Yapılabilirliği.
Yüksek Lisans Tezi. Isparta. Polat, E. ve Gül, A., 2016. Coastal Area Management and Planning of Lakes; The
Eğirdir Lake Sample. MACODESU 2015 Marine Coastal Development Sustainability. The 1st International Conference on Sea and Coastal Development in the frame of Sustainability. Full Text Book 18-20 September 2015, Karadeniz Technical University, s: 757-763. Trabzon-
99
TURKEY.ISBN: 978-975-98008-0-2. Karadeniz Technical University Press Center, 2016
Polat, E. Tübitak-1001 Araştırma Projesi: Kentsel-Kırsal Bütünlüklü Bir Stratejik
Mekansal Planlama Modeli; Eğirdir Örneği Semenderoğlu. A., 1996. Çevre ve Rekreasyon Planlamasında Alaçatı-Ovacık
(Çeşme) Örneği. II. Ekolojı Çevre Dergisi 17. 9-14. Sertkaya, Ş., 2001. Bartın İli Kıyı Bölgesinin Turizm ve Rekreasyon Potansiyelinin
Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Ankara.
Sesli, F.A., Aydınoğlu, A.Ç., Ve Akyol, N., 2003. Kıyı Alanlarının Yönetimi. TMMOB
Harita Ve Kadastro Mühendisleri Odası 9. Türkiye Harita Bilimsel Ve Teknik Kurultayı. Nisan, Ankara.
Turgut, T., 2012. Suya Dayalı Rekreasyon ve Antalya İlinde Suya Dayalı
Rekreasyon Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Profillerini Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama. Antalya, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı
Türel, G.D., 1988. Ankara Kenti Yeşil Alanlarının Kullanım Etkinliklerinin
Bugünkü Durumu ve Yeterliliği İçin Alınması Gereken Önlemler. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktara Tezi, 202s, Ankara.
Uğurlu, A.,2005. Rekreasyonel Amaçlı Doğa Sporlarının Turizm’de Kullanılması
Antalya Köprülü Kanyon Rafting Uygulaması, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabili Dalı, 120s, Antalya
Ulusan, E., Gül, A. 2011. Lake water sports in sustainable tourism and Egirdir Lake
(Sürdürülebilir turizm kapsamında göl su sporları ve Eğirdir Gölü). I. Uluslararası IV Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu ve Göller Bölgesi Değerleri Çalıştayı Turizmde Yeni Ufuklar Bildiriler Kitabı” 1-4 Aralık 2011. S. 515-524, Eğirdir Isparta. http://egirdirmyo.sdu.edu.tr/
Ulusan, E.,2013. Isparta Eğirdir Gölü Turizm Amaçlı Su Sporları Eylem Planı.
Süleymann Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Peyzaj
Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Isparta.
UNEP ve WTO. 2005. Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers, World Tourism Organization, 209 s
UNEP, ITC, 2012. (International Trade Centre) ve ICTSD (International Centre for Trade and Sustainable Development). Green Economy and Trade Opportunities. Draft for Comment, Tourism, 15 June 2012, 7 pp.
100
Wetlands İnstitute, 2005. Barrier Beach Ecology Grades 5-12. Teache’s İnformation, Pre-Tripand Post- Trip Activites. Store Harbon. pp23.
Yakıt _., Devlet Arsiv Belgeleri Isıgında XIX : Asırda Egirdir’de Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Yapı, 1. Egirdir Sempozyumu, 31 Agustos- 1 Eylül 2001,s.867-682 Yavuz, M.,2011. Afyonkarahisar – Sandıklı İlçesi Akdağ Tabiat Parkının
Ekoturizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Afyonkarahisar, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Yeni, E., Kuru, F.G., Gülnar, Ö., Örmeci, S., Özerhan, Y., Çokluk, E., Öselmiş, Ö., 2013.
Zonguldak Dağ Turizmi Gelişme Planı, Zonguldak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı.
Yıldız. Z, 2007. Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Sağladığı Katkılar ve Göller Bölgesi
Uygulaması. Doktora Tezi. Isparta.
Yiğitbaşı, S.S. Eğirdir Felekabad Tarihi. İstanbul. 119.
101
EKLER
Ek A. Anketler 1. Yöre İnsanı Anket Formu 2. Ziyaretçi Anket Formu Ek B. Canada ve Yeşilada Sörvey Paftası Ek C. Canada ve Yeşilada Konsept Paftası
102
EK-A1 Yöre Halkı Anket Formu
‘Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın Sürdürülebilir Turizm ve Mekânsal
Planlama Açısından İrdelenmesi’ Anket Çalışması
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Fakültesi Peyzaj
Mimarlığı Ana Bilim Dalı “Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın Sürdürülebilir Turizm ve
Mekânsal Planlama Açısından İrdelenmesi” yüksek lisans tezi projelendirme
kapsamında sadece bilimsel amaçlı yapılmaktadır.
Yöre Halkına Yönelik Anket Formu.
1. Cinsiyet: □ Kadın □Erkek
2. Yaş grubu:□‹20 Yaş □21-40 □ 41-60 □ 61 ve üzeri
3. Meslek: □Öğrenci □Serbest meslek □Emekli □İşçi □Öğretmen
□Akademisyen □Doktor □Diğer…..
4. Gelir durumu: □‹1300 □1301-2500 □2501-4500 □4501-7000 □7001‹
5. Eğirdir yöresinde kaç yıldır yaşıyorsunuz?
□Doğduğumdan beri □1-5 yıldır □6-10 yıldır □11yıl ‹
6. Yörede geçim kaynağınız nedir?
□Tarımsal faaliyetler □Balıçılık□Memur □Serbest meslek □Diğer…….
7. Eğirdir yöresinde rekreatif ve turistik etkinliklerde bulunmak için
nerelere gidersiniz? (Birden fazla şık işaretlenebilir)
□Adalar □Kasnak Meşesi Ormanları □Yazılı Kanyon □Barla
□Altınkum Plajı □Davras Dağı □Kovada Gölü □Diğer…………
8. Rekreatif ve turistik amaçlı hangi etkinliklerde bulunuyorsunuz? (birden
fazla işaretlenebilir)
□Yüzme □Balık avlama □Kamp yapma □ Piknik yapma □Doğayı inceleme
□Tarihi yerleri inceleme □Trekking □Yamaç paraşütü □Resim yapma
□Diğer…..
9. Eğirdir yöresindeki turizm ve rekreasyonel alanların sürdürülebilir
olması için neler yapılmalıdır?(birden fazla işaretlenebilir)
□Yöre insanlarının turizm etkinlikleri konusunda bilgilendirilmesi
□Doğal su ve bitki örtüsünün korunması
□Turistlerin memnuniyet ve tatmin düzeyinin artırılması
103
□Alanda çok yönlü doğa turizminin artırılması
□Tarihi değerlerin korunarak restore edilmesi
10.Eğirdir ‘in turizm potansiyelini artırmak amacıyla ne
yapılabilir?(birden fazla işaretlenebilir)
□Mevcut tarihi ve kültürel değerlerin restore edilmeli
□Reklam ve tanıtım çalışmalarına önem verilmeli
□Rekreasyon ve turistik alanlarda düzenlemeler yapılmalı
□Mevcut doğal alan turizm ile ilişkilendirilmeli
□Yeni doğal alanların turizme kazandırılmalı
Aşağıdaki soruları; (1.Katılıyorum, 2. Kesinlikle Katılıyorum, 3.Kararsızım,
4. Katılmıyorum 5.Kesinlikle Katılmıyorum) şeklinde cevaplayınız.
11. Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz olumlu yönleri nelerdir?
1 2 3 4 5
Eğirdir’in tarihini ve Kültürünü yansıtan mimari yapılarının olması
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması
Doğal karakterini muhafaza etmiş olması Su sporları potansiyeline sahip olması Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması Göl ve dağ peyzaj özelliklerine sahip olması Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm alanlarının bulunması
12. Canada ve Yeşilada’nın turizm ve rekreasyon alanlarında gözlemlediğiniz sorunlar nelerdir?
1 2 3 4 5
Adalardamevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol açması
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması
Araç ve yaya ulaşımının yetersizliği Görsel olarak düzenlenmemiş sokaklarının olması Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, çocuk oyun alanı, oturma donatıları gibi elemanların yetersizliği
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması Alandaki otopark sıkıntısının olması Mevcut restorasyonlarda fiyat yüksekliği ve servis hizmetinin yetersizliği
104
13. Canada ve Yeşilada’nın olası tehditler nelerdir? 1 2 3 4 5 Kıyı ve Gölü’nün çevre kirliliği Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri Ziyertçi taşıma kapasitesinin üstünde olması Koruma amaçlı planı kararlarıın mevcut koşullarla örtüşmemesi
Mevcut yol üzerinde küçük kanal olması nedeniyle göl su akışını olumsuz etkilmesi
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerinin artması
14. Canada ve Yeşilada’da olası fırsatlar nelerdir? 1 2 3 4 5 Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olması Koruma amaçlı planın yapılmış olması Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının bulunması
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması Su sporları potansiyeline sahip olması
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…
105
EK-A2. Ziyaretçi Anket Formu
‘Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın Sürdürülebilir Turizm ve Mekânsal
Planlama Açısından İrdelenmesi’ Anket Çalışması
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Fakültesi Peyzaj
Mimarlığı Ana Bilim Dalı “Eğirdir Canada ve Yeşilada’nın Sürdürülebilir Turizm ve
Mekânsal Planlama Açısından İrdelenmesi” yüksek lisans tezi projelendirme
kapsamında sadece bilimsel amaçlı yapılmaktadır.
Ziyaretçi Anket Formu.
1. Cinsiyet: □ Kadın □Erkek
2. Yaş grubu: □ ‹ 20 Yaş □21-40 □ 41-60 □ 61 ve üzeri
3. Meslek: □Öğrenci □Serbest meslek □Emekli □İşçi □Öğretmen
□Akademisyen □Doktor □Diğer…..
4. Gelir durumu: □‹1300 □1301-2500 □2501-4500 □4501-7000 □7001‹
5. Rekreatif ve turistik etkinliklerde bulunmak için nereleri tercih
edersiniz?
□Göl kıyısı □Deniz kenarı □Yayla □Kırsal alanlar □Dağlık arazi
□Ormanlık alanlar □Dere ve ırmak kenarı □Kent merkezi ve çevresi
□Hayvanat bahçesi □Diğer…………………………
6. Eğirdir yöresinde rekreatif ve turistik etkinliklerde bulunmak için
nerelere gidersiniz? (Birden fazla şık işaretlenebilir)
□Yeşiladave Canada □Kasnak Meşesi Ormanları □Yazılı Kanyon □Barla
□Akpınar Köyü □Altınkum Plajı □Davras Dağı □Kovada Gölü
7. Eğirdir ilçesinde hangi rekreatif ve turistik etkinliklerde
bulunuyorsunuz? (Birden fazla seçeneği işaretleyebilirsiniz)
□Balık avlama □Doğayı İnceleme □Kamp yapma □Fotoğraf çekme
□Piknik yapma □Doğa yürüyüşü □Su sporları □Yamaç paraşütü
□Diğer………………..
8. Eğirdir, Yeşilada ve Canada’ya hangi amaçla geliyorsunuz?
□İş □Gezi □Tatil □Ziyaret □Eğlenme □Dinlenme □Piknik yapma □Yemek yeme
□Diğer………
106
9. Canada ve Yeşilada’ya hangi sıklıkla gelirsiniz?
□Haftada bir □2 haftada bir □Ayda bir □3 ayda bir □ 6 ayda bir □Yılda
bir
10. Eğirdir’e hangi aylarda gelmeyi tercih ediyorsunuz?
□Ocak □Şubat □Mart □Nisan □Mayıs □Haziran □Temmuz □Ağustos □Eylül
□Ekim □Kasım □Aralık
11. Eğirdir’de kalış süreniz ne kadardır?
□Yarım gün □1gün □1-5 gün arası □1 hafta □Diğer………
12. Eğirdir, Yeşiladave Canada’ya hangi ulaşım aracı ile geliyorsunuz?
□Özel araba □Otobüs veya dolmuş □Motosiklet □Bisiklet □Yaya □Diğer……
13. Eğirdir’de konaklama yapıyor musunuz?
□Hayır □Evet (Evet ise: □Otel □Pansiyon □Çadır □Karavan □Diğer………..)
14. Canada ve Yeşilada’ya Tekrar gelir misiniz?
□Evet □Hayır (nedeni………………………………….)
15. Canada ve Yeşilada’da gezmiş olduğunuz yerlerin en çok hangi özelliğini
beğendiniz?
□Tarihi değerlerini □Geleneksel mimari □Dinsel değerler □Festival ve
şenlikleri
16. Eğirdir ‘in turizm potansiyelini artırmak amacıyla ne yapılabilir?
(birden fazla işaretlenebilir)
□Mevcut tarihi ve kültürel değerlerin restore edilmeli
□Reklam ve tanıtım çalışmalarına önem verilmeli
□Rekreasyon ve turistik alanlarda düzenlemeler yapılmalı
□Mevcut doğal alan turizm ile ilişkilendirilmeli
□Yeni doğal alanların turizme kazandırılmalı
Aşağıdaki soruları; (1.Katılıyorum, 2. Kesinlikle Katılıyorum, 3.Kararsızım,
4. Katılmıyorum 5.Kesinlikle Katılmıyorum) şeklinde cevaplayınız.
107
17. Canada ve Yeşilada’nın turizm alanlarında gözlemlediğiniz olumlu yönleri nelerdir?
1 2 3 4 5
Eğirdir’in tarihini ve Kültürünü yansıtan mimari yapılarının olması
Gelen turistlerin konaklama yapabilecekleri yerlerin olması Doğal karakterini muhafaza etmiş olması Su sporları potansiyeline sahip olması Rekreatif etkinlik potansiyelinin olması Göl ve dağ peyzaj özelliklerine sahip olması Göl kıyısına yakın yerleşim ve turizm alanlarının bulunması
18. Canada ve Yeşilada’nın turizm ve rekreasyon alanlarında gözlemlediğiniz sorunlar nelerdir?
1 2 3 4 5
Adalardamevcut mimari yapıların bakımsız olmaları ve görsel kirliliğe yol açması
Adanın kıyı şeridinin mekânsal peyzaj açısından düzensiz olması Araç ve yaya ulaşımının yetersizliği Görsel olarak düzenlenmemiş sokaklarının olması Mevcut konaklama tesislerinin yetersiz olması Günübirlik rekreasyon ve turizm alanlarında, wc, çocuk oyun alanı, oturma donatıları gibi elemanların yetersizliği
Alanda çevre kirliliği ve güvenlik eksikliğinin olması Alandaki otopark sıkıntısının olması Mevcut restorasyonlarda fiyat yüksekliği ve servis hizmetinin yetersizliği
19. Can ve Yeşilada’nın olası tehditler nelerdir? 1 2 3 4 5 Kıyı ve Gölü’nün çevre kirliliği Dış yatırımcıların mimari yapıları satın alma eğilimleri Ziyertçi taşıma kapasitesinin üstünde olması Koruma amaçlı planı kararlarıın mevcut koşullarla örtüşmemesi Mevcut yol üzerinde küçük kanal olması nedeniyle göl su akışını olumsuz etkilmesi
Piknik amaçlı kullanıcıların rekreatif taleplerinin artması
20. Canada ve Yeşilada’da olası fırsatlar nelerdir? 1 2 3 4 5 Eğirdir’in tarihi ipek yolu üzerinde yerleşiyor olması Koruma amaçlı planın yapılmış olması Dağcılık sporlarının yapılması için elverişli doğal alanlarının bulunması
Ulaşım yönünden Antalya ve Isparta’ya yakın olması Su sporları potansiyeline sahip olması
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…
108
Ek B. Canada ve Yeşilada Sörvey Paftası
109
Ek C. Canada ve Yeşilada Konsept Paftası
110
ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı : Seriyye REHİMBEYLİ Doğum Yeri ve Yılı : Azerbaycan/Bakü 27.03.1993 Medeni Hali : Bekar Yabancı Dili : İngilizce, Rusça, Azerice E-posta : [email protected] Eğitim Durumu Lise : Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi, 2010. Lisans : Süleyman Demirel Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, 2014. Mesleki Deneyim Ekovizyon Peyzaj/ Antalya (Staj), 2012. Süleyman Demirel Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, 2013.
Taranmış
Fotoğraf
(3.5cm x 3cm)