Çalışmamız 26-28 Ekim 2015 tarihlerinde İzmir'de düzenlenen Uluslararası Eğitimde İyi Uygulamalar ve

Yenilikler Konferansında (INOVED 2015) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

EPUB: YAŞAM BOYU ÖĞRENMEDE ELEKTRONİK

YAYINLAR İÇİN AKIŞKAN, ERİŞİLEBİLİR, ETKİLEŞİMLİ

VE AÇIK KAYNAK DOSYA FORMATI

EPUB: REFLOWABLE, ACCESSIBLE, INTERACTIVE AND OPEN

SOURCE FILE FORMAT FOR ELECTRONIC PUBLICATIONS IN

LIFELONG LEARNING

aSezgin ATAÇ & bDuygu BAĞCI

aÖğr.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Bergama Meslek Yüksekokulu, sezgin@deu.edu.tr

bÖğr.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Bergama Meslek Yüksekokulu, duygu.bagci@deu.edu.tr

Özet

Bu çalışma, yaşam boyu öğrenme sürecindeki elektronik yayın araçlarından biri olarak

kullanılabileceğimiz EPUB açık kaynak dosya formatı üzerine yapılan çalışmanın sonuçlarını

sunmayı ve üretilecek yeni e-kitap ekosistemleri için önerilerde bulunmayı amaçlar. Akışkan

ve sabit sayfa düzenine sahip EPUB kolay erişilebilirdir ve içeriği etkileşimli öğelerle

zenginleştirilebilirdir. Çalışmada, standart EPUB formatının (özelikle EPUB 3.0 sürümü)

temel özellikleri, üretim süreci ve bu süreçte kullanılabilecek yazılım, uygulama ve kaynaklar

hakkındaki alanyazın da incelenmiştir. Sonuç olarak, EPUB formatlı elektronik kitapların,

etkileşim, erişilebilirlik, mobil ve diğer teknolojiler ile uyumluluk gibi özelliklere sahip

olmaları ile yaşam boyu öğrenme sürecinde (formal ve informal) oldukça yararlı ve verimli

biçimde kullanılabilecek eğitsel materyallerdir. Gelecekte EPUB dosya formatının internet ve

web teknolojisindeki gelişmeler, hedef kitlenin ihtiyaçları ve diğer e-kitap ekosistemlere

paralel olarak gelişmesi ve özelleşmesi (EDUPUB gibi) beklenmektedir.

Anahtar kelimeler: Elektronik kitap, EPUB üretim süreci, EPUB, yaşam boyu öğrenme.

Abstract

In this paper aims to present the results of the study on EPUB open source file format that we

can use as one of the electronic publication tools in lifelong learning process and aims to

make suggestions for new eBook ecosystems which will be produce. EPUB file format with a

reflowable and fixed layout is accessible to everyone and it’s content can be enhanced with

interactive elements. In this study, its also investigated literature on EPUB file format

(especially EPUB 3.0 version) in terms of basic features, production process and in this

process can be used software, application and resources. As a result, EPUB file format

electronic books based on web standards are educational materials that can be used (formal,

informal) effectively and efficiently in lifelong learning in terms of compatibility with

interaction, accessibility, mobile and other technologies. It is expected the development and

specialization (as EDUPUB) of file formats EPUB in the future concurrently with advances in

internet and web technology, target groups needs and others e-book ecosystems.

Keywords: Electronic book, EPUB production process, EPUB, lifelong learning

Giriş

Yaşamın kendisi bir öğretmen olup biz ise bir öğrenme süreci içindeyiz (Krishnamurti,

2015). Yaşam boyu öğrenme, bireyin hayatı boyunca bilgi, beceri, ilgi ve yeterliliklerini

sürekli geliştirmek ve güncellemek amacıyla katıldığı her türlü öğrenme etkinlikleridir

(Güleç, Çelik ve Demirhan, 2012; Toprak ve Erdoğan, 2012; Gündoğan, 2003). Bilişim

teknolojileri, internet ve diğer teknolojik gelişmeler sayesinde bilgiye ulaşmak/yaymak daha

kolay/hızlı hale gelmiş; elektronik yayıncılığın ve elektronik kitapların daha fazla önem

kazanmasına sebep olmuştur (Gürcan, 2005; Bozkurt ve Bozkaya, 2013; Erol, 2009). Öte

yandan mobil araçların çeşitlenip kullanımının artmasıyla birlikte e-kitapların öğrenme ve

öğretme süreçlerinde kullanımı, geliştirilme süreci, eğitim ortamlarına entegrasyonu ve bu

ortamlardaki etkilerine ilişkin yapılan çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır (Öngöz,

2015; Yıldırım, 2014; Bölen ve Daş, 2012). Gökçearslan’a (2009) göre yaşam boyu eğitim

sürecinde görsel, işitsel ve etkileşim özeliklerinin alanlarında uzman kişiler tarafından

hazırlandığı elektronik kitap uygulamalarına ihtiyaç duyulmaktadır.

İçerik, yazılım ve donanım bileşenlerinden oluşan elektronik kitap (e-kitap), basılı kitapların

bütün özelliklerini taşıyan; elektronik ortamda yayımlanan ya da elektronik ortama aktarılarak

bu ortamda kullanılan; içeriği metin, görsel öğeler (çizim, fotoğraf, resim vb.) ve çoklu ortam

unsurları (ses, video, animasyon, simülasyon ve etkileşimli öğeler vb.) ile zenginleştirilmiş;

çeşitli cihazlar ve yazılımlar yardımı ile okunabilen, izlenebilen ve taşınabilen yeni bir

kitap/medya biçimidir (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu [TUBİTAK],

2014; Yıldırım, Karaman, Çelik ve Esgice, 2011; Gürcan, 2005; Öngöz, 2015; Bölen ve Daş,

2012). Başlıca e-kitap formatları ve dosya uzantılarına djVu, ePub, html, iBooks, mobi, opf,

pdf, ps, txt, xml örnek verilebilir (Özoğlu, Özoğlu ve Kaysi, 2013a). Dünyada, özellikle 2010

yılından itibaren mobil cihaz kullanımının yaygınlaşması ve benzer şekilde internet hızının ve

kullanımının artması, okuma alışkanlıklarını ve eğitim anlayışını değiştirmiştir. Bu yüzden

okuma ve ders kitapları, dergi ve gazeteler, broşür ve ürün katalogları EPUB standardında

üretilmeye başlanmıştır (Özoğlu, Kaysi ve Özoğlu, 2013b).

EPUB (ePub, ePUB, EPub, veya epub) ya da tam adıyla Electronic PUBlication (Elektronik

Yayıncılık), web standartlarına dayanan dijital yayınlar ve belgeler için bir dağıtım ve yer

değiştirme formatı standardıdır. EPUB, yapılandırılmış ve semantik olarak zenginleştirilmiş

web içeriğinin (XHTML, CSS, SVG, resimler ve diğer kaynakları kapsayan) tek bir dosya

formatı içinde dağıtılmasına yönelik sunma, paketleme ve kodlama araçlarını tanımlar (IDPF,

2015; Özoğlu, Kaysi ve Özoğlu, 2014). EPUB, indirilmiş ve çevrimiçi tüketim için araç ve

uygulamaların birlikte çalışabilmesine ve yapılandırılmış içerik erişimine olanak sağlar

(McCoy, 2011).

EPUB standardı esas olarak mobil cihazlarda (tablet bilgisayar ve akıllı telefon gibi)

kullanılmak üzere Uluslararası Dijital Yayıncılık Forumu (IDPF-International Digital

Publishing Forum tarafından geliştirilen; dijital yayınlar için kullanılan; açık standartlı ve

etkileşimli bir dosya biçimidir (Google Books, 2015; Özoğlu ve diğer., 2014). EPUB dosya

biçiminin EPUB 2.0 (2007 yılında), EPUB 2.0.1 (2010 yılında), EPUB 3.0 (2011 yılında) ve

en güncel olan EPUB 3.0.1 (2014 yılında) dosya sürümleri bulunmaktadır (Özoğlu ve diğer.,

2013a; EduTechWiki, 2015; IDPF, 2015).

Uluslararası açık bir e-kitap standardı olan EPUB her ortamda okuma, dinleme, izleme,

deneyimleme ve sınanma imkânı sağlamaktadır (Özoğlu ve diğer., 2013b). Eğitim

kurumlarında EPUB formatlı e-kitapların, eğitim-öğretimde ders içeriklerinin geliştirilmesi

için kullanılması ve yaygınlaşması, eğitim-öğretim sürecini iyileştiren, öğretimi mekânlara

bağımlılıktan çıkaran, yaşam boyu öğrenmeye kapı aralayan yeni bir öğretim anlayışını ortaya

koyması açısından gereklidir (Özoğlu ve diğer., 2014).

Amaç

Bu çalışmada, yaşam boyu öğrenme sürecinde elektronik yayınlar için kullanılabileceğimiz;

akışkan ve sabit sayfa düzenini destekleyen; herkes tarafından kolay erişilebilir; içeriği

etkileşimli öğelerle zenginleştirilebilir ve açık standart özelliklerine sahip EPUB 3 (sürüm

3.0) dosya biçimi incelenmiştir. Çalışmada aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:

1. EPUB 3 standardının temel özelikleri nelerdir?

2. EPUB 3 dosya içeriği (dosya ve klasör yapısı) nasıldır?

3. EPUB 3 yayınlarını üretmek için hangi tür yazılımlar, uygulamalar ve kaynaklar

kullanılabilir?

Yöntem

Bu çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Literatür taraması, araştırma

probleminin seçilerek anlaşılmasına ve araştırmanın tarihsel bir perspektife oturtulmasına

yardımcı olur (Karasar, 2005). Bu çalışmada EPUB 3 standardı bütün yönleriyle (temel

özelikler, dosya yapısı ve üretim süreci) araştırıldı.

EPUB 3 Standardı

Günümüzdeki okuma cihazlarının çeşitliliği, çoklu ortam ile zenginleştirilmiş ve etkileşimli

okuma deneyimi gerekleri, erişilebilirlik ihtiyaçları EPUB 3 standardının geliştirilmesini

zorunlu kılmıştır (Sistematik, 2012a). EPUB 3.0 sürümü 2011 yılında IDPF tarafından

onaylanmış olup EPUB Publications 3.0, EPUB Content Documents 3.0, EPUB Open

Container Format (OCF) 3.0 ve EPUB Media Overlays 3.0 olmak üzere 4 standarttan

oluşmaktadır (IDPF, 2011a; Devlet Planlama Teşkilatı [DPT], 2011).

EPUB 3, HTML5, CSS3 modüllerini temel alır ve modern Açık Web Platformu’nun (Open

Web Platform) diğer unsurları olan zenginleştirilmiş sayfa düzenini, çoklu medya desteğinin

eklenmesini ve erişilebilirliğini, etkileşimliliği ve küresel dilleri destekler (McCoy, 2013).

Şekil 1. OWP, EPUB 3 ve EDUPUB

(Kasdorf, 2014a)

Şekil 2.EPUB 3 Dosya Yapısı (EAST Co.

2011)

EPUB 3.0 dosya sürümü HTML5, CSS3, XHTML5, MathML, XML, JavaScript, metadata,

resim, ses ve video desteği özeliklerine sahiptir. DRM ile Dijital Haklar Yönetimine imkân

verme, animasyon, dipnot, yer imi (bookmarking), metin akıcılığı (reflowable), kopyalama /

yapıştırma, sayfa döndürme (page turning), metin vurgulama, içerikte arama, sözlük, görme

engeli erişimi (sesli okuma), font boyutlanabilirliği ve değişimi özeliklerine sahiptir. Metin

akıcılığı (reflowable), cihazın ekran boyutuna göre metnin kendisini ayarlayarak bir sayfa

oluşturması, ekrana sığmayan kısımların ise yeni sayfalara aktarılmasıdır. Böylece metin

akıcılığı sayesinde metnin sayfa sayısı sürekli değişir (Özoğlu ve diğer., 2014).

Şekil 3. EPUB 3 Özelikleri (Götz, 2012)

EPUB 3, erişilebilirliğe elverişli ve Web erişim standartları ile uyumlu inşa edilir (Kasdorf,

2014a). Media Overlays (medya yüklemeleri) teknolojisi sayesinde senkronize edilmiş yazı

ve sesler okuma sistemi tarafından beraber yürütülebilmektedir. Ayrıca kitabın kendi kendini

okuması için PLS, SSML ve CSS3 okumaları teknolojileri kullanılabilmektedir (Kaysi, 2014).

EPUB 3 Dosya İçeriği (Dosya ve Klasör Yapısı)

EPUB, bağımsız bir web sitesine benzer; “.epub” uzantısına sahip, sıkıştırılarak tek bir

pakette toplanmış bir grup dosyadan oluşur (Apple, 2015). EPUB dosyaları çeşitli gömülü

ortam türleri (yayın kaynakları) içerebilir. Örneğin raster grafik, ses veya video gibi

(Bkz.Şekil 5).

Şekil 4. EPUB 3 Dosya ve Klasör Yapısı

(Ibáñez ve Delgado Kloos, 2012)

Şekil 5. EPUB 3 Dosya Türleri (Götz, 2012)

EPUB 3 zip dosyasını açtığınızda bir dosya iki klasör görürsünüz:

Mime türü dosyası (mimetype): içerik türü bilgisi tutulmaktadır.

o Meta Veri Bilgileri (META-INF) klasörü: Bir veya birden çok dosya

içerebilir ancak bir “container.xml” dosyası içermesi zorunludur.

“container.xml” dosyası okuma sistemine (örneğin iBooks) EPUB paketinin

geri kalanını nasıl işleyeceğini söyler.

OEBPS klasörü kitabın içeriğini, meta verilerini, stilini ve içindekiler tablosunu

içerir. Genellikle OEBPS olarak adlandırılsa da başka adlar verilmiş de olabilir.

o XHTML dosyaları: içeriğinizin metin, resim ve ortam öğelerini barındırır.

o “content.opf”: meta verileri, bildirimi (OEBPS klasöründe hangi dosyaların

olduğu bilgisi) ve bu dosyaların görüntülenme sırasını açıklayan dosyadır.

o Basamaklı stil sayfası (CSS) : kitabın stil ve yerleşimini açıklar.

o İçindekiler tablosu: genellikle toc.xhtml olarak isimlendirilir.

Herhangi bir web sitesini ve ona bağlı nesneleri bir ZIP dosya içine koyabilirsiniz. Ancak

EPUB’ı EPUB yapan şey onun iyi yapılandırılmış içeriğidir: mantıksal okuma düzeni,

navigasyonel yapısı ve meta verisi vardır (Best of TOC. 2013).

EPUB 3 ile dağıtılabilir bir yayın dosyası olarak kodlanan içerik, farklı cihazlarda çalışabilir

ve farklı boyuttaki ekranlara kolayca uyum sağlayabilir (Sistematik, 2013).

EPUB E-kitap Üretim Süreci

EPUB üretim sürecinde kullanılacak yöntem oldukça önemlidir (Özoğlu ve diğer., 2014;

Gümüş ve diğ.). Çünkü uygulanacak olan yöntem; EPUB e-kitabın içerik kalitesini, üretim

maliyetini ve süresini etkiler. Öte yandan EPUB e-kitabın hangi platform ve okuyucularda

okunacağını, üretimi gerçekleştirecek kişi/kişilerin uzmanlık alan yeterliliklerini belirler

(Özoğlu ve diğer., 2013a; Özoğlu ve diğer., 2013c).

Bir e-kitap oluşturulurken genellikle aşağıdaki 4 adım takip edilir.

1. İçerik Word ile doc/docx formatında, plain editor text veya html içeriği olacak şekilde

düz metin olarak hazırlanır.

2.Hazırlanan içerik dosyası In Design, Sigil, MS-publisher gibi bir e-kitap editör

programında içe aktarılır.

3.Eklenen içerik e-kitap editör programı tarafından düzenlenir.

4.Hazırlanan e-kitap bir e-okuyucu programı ile açılarak okunur.

Bu aşamalar Şekil 6 ile görselleştirilmiştir (Chien-Yuan Chang & Hung-Jen Yang, 2013).

.

Şekil 6. E-Book yaratma aşamaları

EPUB e-kitap üretiminde kullanılabileceğimiz yazılımlar, uygulamalar ve yardımcı araçlar

için Tablo 1 incelenebilir.

Tablo 1.

EPUB E-kitap Üretim Sürecinde Kullanılabilecek Yazılımlar ve Uygulamalar

EPUB Okuma Sistemleri ve Editör Yazılımlar

EPUB Okuma Sistemleri (Yazılım)

Mobil Platform: iBooks, Bluefire reader, Moon reader+, Coolreader, Lektz Readers, Gyan Reader, Mantano

Reader, Bookviser

Masaüstü Platformu: iBooks, Adobe Digital Editions, Adliko, Azardi Desktop, Calibre, EPUB File Reader,

ePub3 Reader, FBReader, Go Read, IDEAL Group Reader, MegaReader, Mobipocket Reader, Moon

reader+, Icecream Ebook Reader, VitalSource, Nook Apps, Kitabu, Publiwide Reader, STDU Viewer

Eklenti (Plugin): Lucifox (Firefox), Readium (Chrome), EPUBReader (Firefox)

Çevrimiçi (Online): AZARDI Online, Bureau van Dijk Reader, Readk.it, BiB/i

EPUB E-kitap Düzenleme / Editör Yazılımlar

Çevrimiçi: AkashaEPUB, Atlas Oreilly, EPUB 3 Plus, Epubeditor, FlightDeck, InstaScribe, Liberio, Namo

PubTree, Papyruseditor, Pressbooks, Pubcoder, Simplicissimus–BackTypo, Narcissus, Sinkronigo,

Smashwords, Vellum

Yazılım:ABBYY FineReader, Adobe FrameMaker, Adobe InDesign, Adobe RoboHelp, Apple iBooks

Author, Apple Pages, BlueGriffon EPUB Edition, Calibre, Chapters, CircularFlo, Dolphin Publisher, Doc-

To-Help, Easy ePub Creator Pro, IGP:Digital Publisher, Serif PagePlus, Jutoh, Sigil, MadCap Flare,

QuarkXPress, oXygen XML Editor, Playwrite, Inkling Habitat, Atavist, Kitaboo, Epubeditor, Viewporter,

Namo Pubtree Editor,

EPUB Dosya Hata Testi (Doğrulama) Araçları

EpubCheck, EPUB Validator, BlueGriffon EPUB3 Validator, FlightCrew, Pagina EPUB Checker

Tablo 1’de yer alan EPUB editör yazılımlar aracılığı ile oluşturduğunuz EPUB dosyalarınızı

EPUB okuma sistemleri yardımıyla düzgün çalışıp çalışmadığı denenebilir.

IDPF, EPUB 3 standardını etkin bir şekilde uygulamaları için hem yayıncılara hemde okuma

sistemi geliştiricilerine yardımcı birçok kaynak sağlamaktadır. EPUB dosyalarınızı

doğrulamak (hata denetimi) için EpubCheck (https://github.com/IDPF/epubcheck) aracı

bunlardan birisidir. Öte yandan EPUB 3.0 okuma sistemlerinin özeliklerini görmek için

EPUBTest (http://epubtest.org/) ile EPUB 3.0 örnek dosyaların bulunduğu EPUB samples

project (https://github.com/idpf/epub3-samples) gibi web kaynaklarından faydalanılabilir

(Kasdorf, 2013; Godwin-Jones, 2014). Eğer EPUB 3.0 örnek e-kitapları çevrimiçi okumak

istenirse IDPF Bulut Okuyucu (http://idpf.org/sites/default/files/cloud-reader/index.html) adlı

web sitesi ziyaret edilebilir. Son olarak erişilebilir EPUB 3 e-kitaplar üretmek için IDPF’nin

EPUB 3 Accessibility Guidelines (http://www.idpf.org/accessibility/guidelines/) rehberinden

yararlanılabilir (Godwin-Jones, 2014).

EPUB ekosistemi hakındaki haberler için EPUBZone (http://epubzone.org/solutions) web

sitesi ziyaret edilebilir (IDPF, 2015). Ayrıca bu sitesinin EPUBZone Solution

(http://epubzone.org/solutions) sayfasında ise EPUB standardına uygun okuma sistemleri,

editör yazılımlar, servisler ve araçlar özeliklerine göre karşılaştırılabilir.

EPUB 3 ekosistemi sağlam ve başarılı. İstikrarlı ancak dinamik bir standart olan EPUB ise

gelişmeye devam etmektedir. Çeşitli EPUB çalışma grupları ve sözkonusu standartlara

http://idpf.org/ongoing adlı web sitesinden ulaşılabilir (Kasdorf, 2013, 2014b).

EPUB 3.0 sürümü International Standards Organization (ISO) tarafından

geçenlerde/yakınlarda ISO/IEC TS 30135 (parts 1-7) olarak yayınlandı (IDPF, 2014).

Sonuçlar

Yaşam boyu öğrenme sürecindeki her birey kendisine uygun yer ve zamanda; bir birine

uyumlu/tamamlayan fiziksel ve/veya dijital öğrenme-öğretme ortamında; bireysel ve işbirlikli

eğitsel etkinliklerde; çeşitli araç-gereç yardımıyla basılı ve/veya elektronik kitaplardan bilgi

edinip, paylaşım yapabilmekte veya kitaplar yazabilmektedir. Oysa elektronik kitaplar için

dünya standardındaki e-kitap formatlarından biri tercih edilmeli ve bu e-kitap formatı güncel,

etkileşimli, ses ve video destekleyebilecek bir format olmalıdır (Kaysi ve Aydın, 2014).

EPUB dosya formatı diğer e-kitap formatlarından farklı olarak, geliştirilmesi, yayınlanması,

kullanılması ve taşınması gibi işlevsel yönleriyle ve sahip olduğu interaktif özellikleriyle

oldukça yenilikçidir (Özoğlu ve diğer., 2014). EPUB 3.0 sürümü HTML5, CSS3, Çoklu Stil

Desteği, SVG, XHTML5, MathML, JavaScript, ses ve video desteği özeliklerine sahip

(Özoğlu ve diğer., 2014) olmasından dolayı yaşam boyu öğrenme sürecinde elektronik

yayınlar için en uygun dosya formatıdır. Sonuç olarak, EPUB formatlı elektronik yayınlar

etkileşim, erişilebilirlik, mobil ve diğer teknolojiler ile uyumluluk açısından yaşam boyu

öğrenme sürecinde etkili ve verimli kullanılabilecek eğitsel materyallerdir.

Bugün Web fotoğraflar, videolar ve etkileşimli içeriklerle dolu, birbirine bağlı Web sayfaları

ile Web uygulamalarını içeren, gittikçe büyüyen bir dünya olup Web’in evrimi ise devam

etmektedir (URL, 2015). EPUB dijital yayınlar ve dokümanlar için bir dağıtım ve değişim

standardıdır (Sistematik, 2012b). EPUB web standartlarına dayandığı için gelecekte web

teknolojisindeki gelişmeler ve hedef kitlenin ihtiyaçlarıyla paralel olarak özelleşmesi

beklenmektedir (Örn. EDUPUB).

Öneriler

Kullanıcıların e‐kitap okuyucu tercihinde çoklu ortam desteği, kablosuz ağ erişimi, ekran

boyutu ve çözünürlüğü, estetik görünüm, uzun batarya ömrü, değiştirilebilir yazı tipi ve

boyutu ölçütlerin göz önüne alınması önerilir. İçerik paylaşımı konusunda bulut mimarisinin

kullanılması önerilir (Yıldırım ve diğer., 2011).

EPUB 3 editör yazılımlarının kapak tasarımı, metadata, içindekiler tablosu, SVG editör,

MathML, stil tanımlayabilme, derleme (compile), hata denetimi, görüntüleyici ve

erişilebilirlik araçlarına (media overlay, TTS) ve uygulama (android, iOS) oluşturma yardımcı

araçlarına sahip olması önerilir. Bu tür yazılımların çevrimiçi içerikle (görsel öğe, ses, video,

witget, font, örnek e-kitap şablonları vb.) desteklenmesi önerilir. Ayrıca EPUB kitap

oluşturmak için bazı dosya türlerinin (*.epub, *.doc, *.docx, *.odt, *.txt,*.pdf, *.html vb.) içe

alma (import) ve/veya dışa aktarma (export) işlemlerine olanak sağlayabilmelidir.

Etkileşimli e-kitap hazırlama süreci planlama, analiz, uygulama, koruma ve yayınlama

aşamalarından oluşmaktadır (Bozkurt ve Bozkaya, 2013). Güncel web standartlarına dayanan

EPUB 3.0 etkileşimli e-kitap hazırlama proje sürecini daha anlaşılır kılmak için Şekil 7’de

gösterilmiştir. Proje süreci girdileri ile ön koşulları sağlanan açık bir el feneri olarak; aşamalar

(planlama, analiz, uygulama, koruma, yayınlama) ise bulut şeklinde gösterilmiştir. Her bir

aşama ardışık ve birbirine uyumlu/geçişli (bulut gibi) bir yapıyı ifade etmektedir. Proje ekibi

her bir aşamada yer alan hedeflere uygun donanımlar, yazılımlar ve kaynaklar yardımıyla

faaliyetlerini gerçekleştirirler. Daha sonrasında ise her aşamada elde edilen sonuçlar

belgelendirilir. Aşamalarda gerekli görülen güncellemeler yapılır ve işlemler raporlanır.

EPUB e-kitap üretim projesi sonucunda ortaya proje amaçlarına uygun ürünler elde edilir.

Şekil 7. EPUB E-Kitap Yazılım Geliştirme Proje Süreci

Referanslar

Best of TOC. (2013). Analysis and Ideas About the Future of Publishing. O'Reilly Media, Inc.

Bozkurt, A. ve Bozkaya, M. (2013). “Bir Öğrenme Malzemesi Olarak Etkileşimli E-Kitap Hazırlama Adımları”,

Eğitimde Politika Analizi Dergisi, Aralık, Cilt 2, Sayı, 2, s. 8-20.

Bölen, M.C., Daş, A. (2012). “Mobil Cihazlar için Etkileşimli E-Kitap Geliştirme Deneyimi”, Akademik

Bilişim’12 - XIV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 1-3 Şubat 2012 Uşak Üniversitesi, Uşak.

Chien-Yuan Chang*, Hung-Jen Yang. (2013). A Study of EPUB 3.0 Authoring Tools Availability in Vertical

Form Function. Journal of Software Engineering and Applications, 2013, 6, 482-488

Erol, A. (2009). Dünyada ve Türkiye’de Elektronik Yayıncılık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman

Demirel Üniversitesi, Isparta.

Godwin-Jones, R. (2014). “Towards transparent computing: Content authoring using open standards”. Language

Learning & Technology ,18(1), pp:1–10.

URL: http://llt.msu.edu/issues/february2014/emerging.pdf (Erişim Tarihi: 26.05.2015)

Gökçearslan, A. (2009). “Elektronik Kitap ve Eğitime Etkisi“, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi

Dergisi, 4, (137-147).

URL: http://w3.gazi.edu.tr/~armagangokce/3.pdf (Erişim Tarihi: 06.02.2015)

Güleç, İ., Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). “Yaşam Boyu Öğrenme Nedir? Kavram ve Kapsamı Üzerine Bir

Değerlendirme”, Sakarya University Journal of Education, 2(3):34-48.

URL: http://suje.sakarya.edu.tr/article/viewFile/1024000022/1024000022 (Erişim Tarihi: 17.03.2015)

Gümüş, S., Güler C., Güler E., Erorta, Ö.Ö. (2012). “Mobil Cihazlar için Etkileşimli E-kitap Tasarım Araçları”,

XVII. Türkiye'de İnternet Konferansı, (7-9 Kasım 2012) Anadolu Üniversitesi.

Gündoğan, N. (2003). “Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde Bir İstihdam Politikası Aracı Olarak Yaşam Boyu

Öğrenme ve Bazı Örnek Program ve Uygulamalar”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:7, Sayı:2,s.

299–312.

Gürcan, H. İ. (2005). “E-Kitap Yayımcılığı ve Uygulamaları”, X. Türkiye’de Internet Konferansı, İstanbul ,

2005.

Götz, C. (2012). Erstellung elektronischer Bücher nach dem EPUB 3-Standard, Leipzig:Hochschule für Technik,

Wirtschaft und Kultur (FH), Fakultät Medien, Bachelorarbeit.

Kasdorf, B. (2014a). “Apex Content Solutions, Collaboration & Convergence, How Today’s Technology

Standards are Working Together to Make Things Work”.

http://www.stm-assoc.org/2014_12_04_E_Production_Seminar_Kasdorf_Collaboration_and_Convergence.pdf

(Erişim Tarihi: 07.08.2015)

Kaysi F. (2014). "Kitap İncelemesi: Garrish, M., & Gylling, M. (2013). Epub 3 Best Practices, O'Reilly Media,

Inc.". Sakarya University Journal Of Education, 4 (2), ss.89-91.

URL: http://suje.sakarya.edu.tr/article/viewFile/5000036083/5000043489 (Erişim Tarihi: 27.09.2015)

Kaysi F. ve Aydin H. (2014). “Fatih Projesi Kapsamında Tablet Bilgisayar İçeriklerinin Değerlendirilmesi”, E-

International Journal Of Educational Research, vol.5, pp.72-85.

Knijff, Johan van der. (2012). EPUB for archival preservation.

URL: http://openpreservation.org/system/files/epubForArchivalPreservation20072012ExternalDistribution.pdf

(Erişim Tarihi: 10.08.2015)

Krishnamurti, J. (2010). Yeni Bir Yaşam: Öğrenme ve Anlam Arayışı Üzerine, İstanbul: Omega Yayınları.

McCoy, B. (2011). “EPUB 3 First Look: IDPF Digital Book 2011 at BEA”,

URL: http://idpf.org/sites/default/files/digital-book-conference/presentations/DB11_Bill_McCoy.pdf (Erişim

Tarihi: 26.09.2015)

McCoy, B. (2013). “W3C Workshop on Electronic Books and the Open Web Platform: Position Paper”.

URL: http://www.w3.org/2012/08/electronic-books/submissions/webooks2013_submission_24.pdf (Erişim

Tarihi: 05.08.2015)

Öngöz, S. (2015). Elektronik Kitap, Eğitim Teknolojileri Okumaları 2015, Akkoyunlu B., İşman A., ve Odabaşı

H. F., Ed., Ankara: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti, ss.336-353.

Özoğlu Y., Özoğlu F. ve Kaysi F. (2013a). Epub 3.0 Üretim Kriterlerinin Belirlenmesi - Determination Of Epub

3.0 Production Criteria”, ICQH 2013 Proceedings Book, Sakarya/TURKEY. 257-267.

Özoğlu Y., Kaysi F. ve Özoğlu F. (2013b). “Öğrenim Sürecinde Epub Kullanımı İle Öğretmenlere Sunduğu

İmkanların Değerlendirilmesi”, International Perspectives on New Aspects of Learning in Teacher

Education- Building Bridges Conference, Diyarbakır, TÜRKIYE, 2-4 Ekim 2013.

Özoğlu Y., Kaysi F. ve Özoğlu F. (2014). “Mobil Cihazlar İçin Epub Standardında Müfredat Ders İçerik

Üretimi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi - Journal of Research in Education and Teaching,

cilt.3, no.19, ss.196-206.

Toprak. M. ve Erdoğan, A. (2012). “Yaşamboyu Öğrenme: Kavram, Politika, Araçlar ve Uygulama”,

Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2 (2), 69-91.

Yıldırım, G. (2014). Tablet Bilgisayarlara Yönelik Geliştirilen E-Kitapların Video İle Zenginleştirilmesi Süreci:

Bir Tasarım Tabanlı Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi . Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Atatürk

Üniversitesi, Erzurum.

URL: http://earsiv.atauni.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/123456789/1214/Gurkan%20YILDIRIM_tez.pdf

(Erişim Tarihi: 14.05.2015)

Yıldırım, G., Karaman, S. Çelik, E. ve Esgice, M. (2011). “E-Kitap Okuyucuların Kullanım Deneyimlerine

Yönelik Alanyazın İncelemesi”, 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-

24 September 2011, Fırat University, Elazığ- TURKEY.

İnternet Kaynakları

Apple . (2015). iBooks: EPUB nedir?

URL: http://support.apple.com/tr-tr/HT6212 (Erişim Tarihi: 27.02.2015)

Devlet Planlama Teşkilatı, Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı, e-Yazışma Projesi, Paket Standartları Analiz

Raporu, 2011

URL: www.e-yazisma.gov.tr/docs/Paket_Standartlari_Analiz_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 07.08.2015)

EAST Co. (2011). EPUB Japanese Document Authoring Tutorials.

URL:http://tutorial.epubcafe.jp/en-us/ (Erişim Tarihi: 26.09.2015)

EduTechWiki. (2015). EPub.

URL: http://edutechwiki.unige.ch/en/EPub (Erişim Tarihi: 26.09.2015)

Google. (2015). “Books Yardım. EPUB dosyaları.”

URL: https://support.google.com/books/partner/answer/3316879?hl=tr (Erişim Tarihi: 26.09.2015)

IDPF. (2011a). EPUB 3 Overview

URL: http://www.idpf.org/epub/30/spec/epub30-overview.html (Erişim Tarihi: 07.08.2015)

IDPF. (2014). “EPUB 3.0 Published as ISO Technical Specification”.

URL: http://idpf.org/news/epub-30-published-as-iso-technical-specification (Erişim Tarihi: 28.09.2015)

IDPF. (2015). EPUB.

URL: http://idpf.org/epub (Erişim Tarihi: 07.08.2015)

Kasdorf, B. (2013). “EPuB 3’s Coming of Age”, Insights, 26(2), 210–213.

Kasdorf, B. (2014b).“Technology Standards Update“.

URL: http://www.stm-assoc.org/2014_12_04_Technology_Standards_Update.pdf (Erişim Tarihi:

27.09.2015)

Sistematik. (2012a). “Epub3 Dönüşümünü Başlattık”.

URL: http://sistematik.net.tr/epub3-donusumunu-baslattik/ (Erişim Tarihi: 14.04.2015)

Sistematik. (2012b). IPA bir ilk daha –Seslendirmeli-interaktif-multimedya EPUB3 kitaplar.

http://sistematik.net.tr/sistematikten-bir-ilk-daha-seslendirmeli-interaktif-multimedya-epub3-kitaplar/

(Erişim Tarihi: 14.04.2015)

Sistematik. (2013). IPA: “Küresel Yayıncılık Standardı EPUB3’tür”.

URL: http://sistematik.net.tr/ipa-epub-3-kuresel-yayincilik-standardidir/ (Erişim Tarihi: 26.05.2015)

Web'in Evrimi

URL:http://www.evolutionoftheweb.com/?hl=tr (Erişim Tarihi: 26.05.2015)