BERDAN CIVATA ENERJYNETM

ENERJ ZMLEREn ucuz enerji, tasarruf edilen enerjidirHazrlayan : M. Gazi Yaln

Enerji zmleri ana balk halinde deerlendirilmektedir.1 Enerjinin verimli kullanlmas (Enerji ynetimi)2 Enerji santrali kurulmas3 Elektrik enerjisinin almnda dk fiyat politikas izlenmesi

Enerji zmleri 1 Enerjinin verimli kullanlmas A Enerji verimlilii kanunu ve desteklemeler B Enerji yneticisi ve alma alanlar

ENERJ VERMLLG KANUNU

Kanun Numaras : 5627Kabul Tarihi : 18/4/2007Yaymland R.Gazete : Tarih : 2/5/2007 Say : 26510Yaymland Dstur : Tertip : 5 Cilt : 46

Enerji verimlilii kanunu / Ama MADDE 1 - Bu Kanunun amac; enerjinin etkin kullanlmas, israfnn nlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi zerindeki yknn hafifletilmesi ve evrenin korunmas iin enerji kaynaklarnn ve enerjinin kullanmnda verimliliinin artrlmasdr.

Enerji verimlilii kanunu / DESTEKLER-1Verimlilik arttrc projeler,

Geri deme sresi en fazla be yl ve projesinde belirlenmi bedelleri en fazla 500,000 (be yz bin Trk Liras) olan uygulama projeleri bedellerinin en fazla %20 (yzde yirmisi) orannda desteklenir.

Verimlilik Arttrc Projeler (VAP)2010 YILI VERMLLK ARTIRICI PROJE (VAP) BAVURUSUNDA BULUNULAN VE DESTEKLENMESNE KARAR VERLEN VAP'LAR Proje NoVAP ADIENDSTRYEL LETME ADINGRLEN DESTEK MKTARI1 Plant-7 FCC nitesi HCGO eki Hattna Buhar retim Is Deitiricisi TesisiTpra zmit Rafineri Mdrl 76.600,0021-Aydnlatma Sistemlerinde Verimliliin Arttrlmas 2-Pompa Verimliliinin Arttrlmas(nvertr Uygulamalar)Arelik LG Klima San. ve Tic. A.. 96.091,1231-Atk Is Enerjisinden Scak Su retimi 2-Elektrik Motorlarnda Verim ArtrlmasAk Gda San. ve Tic. A.. 99.017,404Hz Kontroll ve Is Geri Kazanml Kompresr UygulamasAygaz Anonim irketi Gaz Aletleri retim Tesisleri 86.380,30

Hesaplama : Elektrik motorlar ve verimStandart elektrik motorlar %88, EFF2 standart motorlar %93.6, EFF1 standart motorlar %94.8 verimle alrlar. %93.6 verimle alan 75 kWlk, 1500 dev/dak ve ylda 6000 saat (gnde 17 saat) alan bir motor %94.8 verimle alan bir motor ile deitirildiinde, yllk 730 bir tasarruf salayacak ve geri deme sresi ise 17 ay olacaktr.Bu hesaplama verim fark %1.2 olan iki motor arasnda yaplmtr. Hali hazrda kullanlan motorlarn verimleri dnldnde bu rakam ok daha yksek kacaktr.

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?letmedeki tm motorlarn envanteri karlmal ve her bir motorun kullanm ve plaka bilgilerini (anma gc, devir, verim vs ) ve yllk alma saatlerini ieren bir liste hazrlanmal Dikkatler, gc 25 hp den byk olan ve ylda 2000 saatten fazla kullanlan standart verimli motorlar zerine younlalmaldr. letmedeki motorlarn voltaj ve amperi llmelidir.1/6

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?Ekonomik ve enerji verimliliini arttrc sonulara ulamak iin bir motor tamir/deiim politikas hazrlanmaldr ve motorlar en uygun uygulama iin etiketlenmelidir. rnein, Derhal/arzalannca yksek verimli bir motor ile deitirin. Arzalannca bu spesifikasyonlarla sarma gnderin gibi. 2/6

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?Motorlar yke uyumlu olarak seilmeli, ve ar ihtiyatl davranp gereinden byk motor seme alkanlndan vazgeilmelidir. Bylelikle motorlarn plakalarnda yazlan anma glerine gre dk gte ve dolays ile dk verimde almalar nlenmelidir. Motorlarda yk arttka verim de artar, ve motor verimi genellikle %75 ykte azami seviyeye ular. Dk yklerde tketilen elektrik enerjisi mekanik g yerine artan oranda sya evrilir, ve motorlarda ar snmadan dolay arza riskini arttrr motorun mrn ksaltr .3/6

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?Deiken hzl src (DHS) sistemleri invertrl veya deiken frekansl src sistemleri olarak da bilinir alternatif akmn frekenas ve dolaysyla motorun dn hzn deitirerek motorun gereinden fazla yk ekmesinin nler.Bu da ayn iin ok daha az enerji kullanlarak yaplmasn salar. Motorlara invertr sistemi ilavesi ile %50'ye varan enerji tasarrufu mmkndr. Yani ayn i iin motorun tkettii elektrik enerjisi yar yarya azaltlabilir. 4/6

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?nvertr ile tehiz edilmi motorlarn maliyeti elbette daha yksektir. Ancak doru seilmi uygulamalarda pompa ve kompresrler gibi DHS sistemleri maliyetlerini genellikle iki yl veya daha az bir sre iinde tasarruf ettikleri enerjiden derler. Baz analizlere gre motor sistemlerinde enerji tasarruf potansiyelinin sadece %10 kadarlk ksm verim artyla salanabilir. Geriye kalan %90'lk ksm ancak motorlarn invertr sistemleriyle tehiz edilmesiylegerekleebilir.5/6

MOTORLARDA ENERJ TASARRUFUNU DAHA DA ARTTIRMAK N NE YAPMALI ?Motor gcnn direk balant yerine indirek olarak dz kay veya standart V kaylar ile iletildii sistemlerde kay kaymas ve srtnmeden dolay %2 ile %8 arasnda kayplar oluur. Bu kayplar ve ortaya kan kay snmas standart kaylarn trtll yksek verimli V-kaylar ile deitirilmesiyle nlenebilir.6/6

YENLENEBLR ENERJ GENEL MDRL

Desteklerden yararlanmak zere yaplacak Verimlilik Artrc Proje bavurular1 Ekim 2012 31 Ekim 2012 tarihleri arasnda alnacaktr.

Enerji verimlilii kanunu / DESTEKLER-2Herhangi bir iletme 3 () yl ierisinde enerji younluunu ortalama olarak en az %10 orannda azaltmay taahht ederse, 100,000yi (yz bin Trk Liras) gememek artyla anlamann yapld yla ait enerji giderinin % 20 si (yzde yirmisi) karlanrEnerji younluu: Bir birim hasla retebilmek iin tketilen enerji miktarn,

Enerji verimlilii kanunu / DESTEKLER-3TBTAK, enerji verimliliinin artrlmas ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarndan yararlanlmasna ynelik aratrma ve gelitirme projelerini ncelikle destekler.

Enerji verimlilii kanunu / DESTEKLER-4Kojenerasyon yatrmlar, Hazine Mstearlnca yatrm teviklerinden yararlandrlr

Enerji verimlilii kanunu / DESTEKLER-5KOBlerin, enerji verimliliine ynelik alacaklar eitim, ett ve danmanlk hizmetleri, KOSGEB tarafndan desteklenir

Enerji Ynetimi Nedir?Hedef : Minimum maliyet ile maksimum kar elde etmek ve rekabet edebilir pozisyonlar yaratmak iin enerjinin etkin ve akllca kullanlmasYntem : Enerjinin izlenmesi, raporlanmas, yorumlanmasYnetim stratejileri gelitirilmesi ve uygulamaslgi, bilgi ve bilin seviyesinin artrlmasSonu : Srdrlebilir Enerji TasarrufuB - ENERJ YNETM

Enerji yneticisinin grevleri Fabrikadaki tm enerji ve Su tketim kaytlarn tutar,retimleilgilispesifik enerjitketimiiin endeksleri gelitirir vebuendeksleritm nemli retim sahalar iin aylk bazda devam ettirirTm aylk yakt faturalarn gzden geirir ve bu faturalarn birbirleriyle uygunluunu kontrol eder ve her durumda optimum tarifeyi uygular.Fabrikann proses deiiklii veya gelitirilmesi ile ilgili olarak mmkn projeleri tekrardeerlendirir;mevcutbinalarn enerji verimliliini inceler, binann geniletilmesi veya yeni ekipman satn almlar srasnda enerji verimlilii ile ilgili hususlar gz nnde bulundurur.Makine ve tesislerin verimli olarak iletilmesi iin performans standartlar oluturur.Yatrm gerektiren enerji tasarrufu projelerinin ekipman artnameleri, ihale duyurusu, tekliflerin deerlendirilmesi, malzemelerin siparii, montaj dahil olmak zere tmprojelerinin yrtlmesini denetler

ENERJ YNETM PROGRAMININ BALATILMASIirkette tketilen enerjinin parasal deeri nedir?Enerji maliyeti toplam retimmaliyetinin yzde kadr?irketin enerji tketimini ve maliyetinin devaml olarak kim gzden geirir veya kaydeder veya deerlendirir?Ka tane farkl enerji tketim ekipman vardr?Gerek duyulan enstrmanlar ve ilave ekipmanlarn maliyeti neolabilir?irketteki enerjiyi izleme ve enerji verimliliini iyiletirmede rol oynayacak en iyipozisyonda olan kii kimdir?Enerji tasarruf miktar ne olabilir?Tasarruflar irketin mevcut kazanlar ile naslkarlatrlabilirirketin bykl ne kadardr? (iilerin says, blmler,fiziksel alan nedir)Ka tane deiik rn retilir?irketin organizasyon yaps ve retim ilemleri nasldr, irketin alt birimleri veya farkl sahalarndaki enerji tketimini izlemek iinne gibi glkler mevcuttur?

xxxxx CvataEnerji zmleri2 Elektrik santrali kurulmas

YENLENEBLR ENERJKAYNAKLARININ ELEKTRKENERJS RETM AMALIKULLANIMINA LKN KANUN

Kanun Numaras : 5346 Kabul Tarihi : 10/5/2005 Yaymland R.Gazete : Tarih: 18/5/2005 Say : 25819 Yaymland Dstur : Tertip : 5 Cilt : 44

Madde 1- Bu Kanunun amac; Yenilenebilir enerji kaynaklarnn elektrik enerjisi retimi amal kullanmnn yaygnlatrlmas, bu kaynaklarn gvenilir, ekonomik ve kaliteli biimde ekonomiye kazandrlmas,

kaynak eitliliinin artrlmas, sera gaz emisyonlarnn azaltlmas, atklarn deerlendirilmesi, evrenin korunmas ve bu amalarn gerekletirilmesinde ihtiya duyulan imalat sektrnn gelitirilmesidir.

Rzgr, gne, jeotermal, biyoktle, biyoktleden elde edilen gaz (p gaz dhil), dalga, aknt enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alan on be kilometrekarenin altnda olan hidroelektrik retim tesisi kurulmasna uygun elektrik enerjisi retim kaynaklarnBu Kanun kapsamndaki yenilenebilir enerji kaynaklar,fade eder.

Tevik fiyat ve sresiMadde 6- (Deiik: 29/12/2010-6094/3 md.) Bu Kanunun yrrle girdii 18/5/2005 tarihinden 31/12/2015 tarihine kadar iletmeye girmi veya girecek YEK Destekleme Mekanizmasna tabi retim lisans sahipleri iin, bu Kanuna ekli I sayl Cetvelde yer alan fiyatlar, on yl sre ile uygulanr. Ancak, arz gvenlii bata olmak zere dier gelimeler dorultusunda 31/12/2015 tarihinden sonra iletmeye girecek olan YEK Belgeli retim tesisleri iin bu Kanuna gre uygulanacak miktar, fiyat ve sreler ile kaynaklar Cetveldeki fiyatlar gememek zere, Bakanlar Kurulu tarafndan belirlenir.

Tevik fiyat Yenilenebilir Enerji Kaynana Dayal retim Tesis Tipi Uygulanacak Fiyatlar (ABD Dolar cent/kWh)a. Hidroelektrik retim tesisi7,3b. Rzgar enerjisine dayal retim tesisi7,3c. Jeotermal enerjisine dayal retim tesisi10,5d. Biyoktleye dayal retim tesisi (p gaz dahil)13,3e. Gne enerjisine dayal retim tesisi13,3

Yerli rn tevik fiyat ve sresiMADDE 6/B (Ek: 29/12/2010-6094/4 md.) Lisans sahibi tzel kiilerin bu Kanun kapsamndaki yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal ve 31/12/2015 tarihinden nce iletmeye giren retim tesislerinde kullanlan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamn yurt iinde imal edilmi olmas halinde; bu tesislerde retilerek iletim veya datm sistemine verilen elektrik enerjisi iin, I sayl Cetvelde belirtilen fiyatlara, retim tesisinin iletmeye giri tarihinden itibaren be yl sreyle; bu Kanuna ekli II sayl Cetvelde belirtilen fiyatlar ilave edilir.

Yerli rn kullanm tevik fiyatTesis TipiYurt inde Gerekleen malatYerli Katk lavesi (ABD Dolar cent/kWh)A- Hidroelektrik retim tesisi1- Trbin1,32- Jeneratr ve g elektronii1B- Rzgar enerjisine dayal retim tesisi1- Kanat0,82- Jeneratr ve g elektronii13- Trbin kulesi0,64- Rotor ve nasel gruplarndaki mekanik aksamn tamam (Kanat grubu ile jeneratr ve g elektronii iin yaplan demeler hari.)1,3

Yerli rn kullanm tevik fiyatTesis TipiYurt inde Gerekleen malatYerli Katk lavesi (ABD Dolar cent/kWh)C- Fotovoltaik gne enerjisine dayal retim tesisi1- PV panel entegrasyonu ve gne yapsal mekanii imalat0,82- PV modlleri1,33- PV modln oluturan hcreler3,54- nvertr0,65- PV modl zerine gne nn odaklayan malzeme0,5D- Younlatrlm gne enerjisine dayal retim tesisi1- Radyasyon toplama tp2,42- Yanstc yzey levhas0,63- Gne takip sistemi0,64- Is enerjisi depolama sisteminin mekanik aksam1,35- Kulede gne nn toplayarak buhar retim sisteminin mekanik aksam2,46- Stirling motoru1,37- Panel entegrasyonu ve gne paneli yapsal mekanii0,6

Yerli rn kullanm tevik fiyatTesis TipiYurt inde Gerekleen malatYerli Katk lavesi (ABD Dolar cent/kWh)E- Biyoktle enerjisine dayal retim tesisi1- Akkan yatakl buhar kazan0,82- Sv veya gaz yaktl buhar kazan0,43- Gazlatrma ve gaz temizleme grubu0,64- Buhar veya gaz trbini25- ten yanmal motor veya stirling motoru0,96- Jeneratr ve g elektronii0,57- Kojenerasyon sistemi0,4F- Jeotermal enerjisine dayal retim tesisi1- Buhar veya gaz trbini1,32- Jeneratr ve g elektronii0,73- Buhar enjektr veya vakum kompresr0,7

Tevik fiyatlarTesis tipiCetvel I(Dolar sent/kWh)Cetvel 2 katk(Yurt indeGerekleen malata gre alnabilecek en yksek deer)Toplam EnYksek Deer(Dolar sent/kWh)Hidroelektrik7,32,39,6Rzgar7,33,711Fotovoltaik gne13,36,720Younlatrlmgne13,39,222,5Biyoktle13,35,618,9Jeotermal enerjisi10,52,713,2

TurkWind firmasndan RES satn alnmas durumunda, elektrik sat fiyat

7,3 + 2,795 = 10,095 Dolar cent /kWh olacaktr.

Yenilenebilir Enerji Santralleri Finansman Modellerihra KredisiEximbank Kredisi Sendikasyon Kredisi Ticari KrediProje Kredisi

TRKYE SRDRLEBLR ENERJ FNANSMAN PROGRAMITURKEY SUSTAINABLE ENERGY FINANACING FACILITY (TURSEFF) TURSEFF, enerji verimlilik ya da yenilenebilir enerji projelerine yatrm yapmak isteyen endstriyel firmalar, ticari giriimciler ve zel konut sahiplerine ynelik kredi frsatdr.Kredi ,EBRD tarafndan gelitirilmi olup krediler ortak bankalar yoluyla datlr. Bavuru sahibinin zelliine gre, kredi alan taraflar TURSEFF altnda kapsaml enerji verimlilik zelliklerini ieren projelerin uygulanmasnda 5 milyon ABD dolarna kadar finansman iin uygun grlebilirler.

TURSEFF Ortak Bankalar

Yenilenebilir enerji yatrmlar iin kredi veren dier ticari bankalar, Halkbank, Yap Kredi, TEB, Finansbank

TRKYE SANAY KALKINMA BANKASI (TSKB)Yenilebilir enerji yatrmlarTSKB, finansman salad kurumlarn ve projelerin evresel riskini gz nnde bulundurmakla kalmamakta, salad evre kredileri ile, evre konusunda, Trkiyede birok projeye imza atmaktadr.Alman Sanayileme Fonu,Fransz Kalknma Ajansve Dnya Bankasgibi kaynaklardan salanan krediler ile pek ok evre yatrm finanse edilmitir.evre kredisikullandrlan yatrmlar arasnda

Atk su artma tesisi,Filtre, toz alma ve gaz emisyonu azaltma yatrmlar,Yakt dnmleri,Kat atk toplama ve ayrtrma tesislerinin kurulmas ,retimde su kullanmnn azaltlmasna ynelik projeler,Yeni yatrmlar ile mevcutta evre kirliliine sebep olan retim teknolojilerinin ikamesi,evre Ynetim Sistemi kurmaya ynelik almalar,Yenilenebilir enerji yatrmlaryer almaktadr.

TRKYE KALKINMA BANKASIDnya Bankas Kaynakl Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimlilii Kredisi

zel Sektr tarafndan gerekletirilecek Yenilenebilir Kaynaklara dayal enerji retim yatrmlar ve enerji verimlilii salayan yatrmlarn mal, hizmet, inaat giderleri ve bunlara ilikin danmanlk hizmetlerinin finansmandr.

Sanko Holdingin atalca Elbasanda 100 milyon dolarlk yatrm ve 20 rzgar trbiniyle kurduu 60 megavatlk santral, Babakan Recep Tayyip Erdoann katld trenle devreye girdi. Hizmete giren santraln proje finansman iin Eksport Kredit Fonden hracat Kredi Sigortas kapsamndaki Denizbank ve Dexia Bank Belgium dan 56.5 milyon Euro tutarnda kredi kullanld.

ENERJSA, BARES RZGAR SANTRALNN FNANSMANI N AVRUPA MAR VE KALKINMA BANKASI (EBRD)LE 135 MLYON EUROLUK KRED ANLAMASI MZALADI.Avrupa mar ve Kalknma Bankas (EBRD) ile imzalanan kredi anlamasnn 100 milyon Euroluk ksm EBRD tarafndan karlanan EBRD A kredisi, 35 milyon Euroluk ksm ise ticari bankalardan karlanmak zere EBRD B kredisinden oluuyor

Leasing sektrndeki en byk yenilenebilir enerji finansmanna imza atanYap Kredi Leasing, Eksim Yatrm Holding'in Amasya ve Tokatta kuraca, 80 MWattlk rzgr santrali yatrm iin2+10 ylvadeli,68 milyon Eurotutarnda rekor kaynak salad. Projenin toplam bykl ise 84 mio Euro byklnde.

3 Elektrik enerjisi satn alnmas Elektrik enerjisinin farkl firmalardan alnabilmesi iin ilk art SERBEST TKETC olmaktr.

SERBEST TKETC KMDR?a) letim sistemine dorudan bal olan tketiciler,b) Bir nceki takvim ylna ait toplam elektrik enerjisi tketimleri serbest tketici limitini geen tketiciler,c) inde bulunulan ylda gerekleen toplam elektrik enerjisi tketimleri serbest tketici limitini geen tketiciler,d) Kendi retiminden tkettii miktar dahil toplam elektrik enerjisi tketim miktar serbest tketici limitini geen otoprodktr lisans sahibi tzel kiiler,e) Bir nceki takvim ylndaki tketimi serbest tketici limitini gemeyen ancak, iinde bulunulan ylda serbest tketici limitini geeceini ilgili datm lisans sahibi tzel kiiye taahht eden ve balant anlamas veya abonelik szlemesindeki balant gc veya szleme gc dikkate alnarak hesaplanan tketim deeri serbest tketici limitini geen tketiciler,

Serbest Tketici Limiti Nedir? Her yln 31 Ocak tarihine kadar Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu tarafndan belirlenerek yaymlanan elektrik enerjisi miktar serbest tketici limitidir. 2012 yl iin serbest tketici limiti 25.000 kWh (kilovatsaat) olarak belirlenmitir.

Yani , yeni kararla aylk 560 lirann zerinde elektrik faturas deyen sanayici, 620 lirann zerinde deme yapan mesken ve 665 lirann zerinde deme yapan ticarethane aboneleri serbest tketici olarak tedarikisini seebilecek

OSB deki firmalar serbest tketici olabilir mi? Gerek veya tzel kiilerin, otoprodktr grubu lisans sahibi bir tzel kiinin orta olmas veya bir organize sanayi blgesinde yer almas serbest tketici nitelii kazanmalarndan doan tedarikilerini seme haklarn ortadan kaldrmaz.

Otoprodktr: Kendi ura alanndaki elektrik enerjisi ihtiyalarn karlamak iin retim tesisleri kurup elektrik enerjisi reten gerek ve tzel kiiler

Serbest Tketici bavuru prosedr1 TEA veya datm irketinden, serbest tketici olduunu gsterir belge alnmasSerbest tketici ile tedarikinin ikili anlama yapmasSzlemede belirtilen tarihten itibaren elektriin tedariki tarafndan karlanmas

01.04.2012 tarihli TEDA fiyat tarifesine gre aylk 1000 kWh elektrik tketimi olan bir Sanayi abonesi iin %10 indirim oran hesab nasl yaplr?

Elektrik enerjisi satan firmalar

Dinlediiniz iin teekkr ederim.