Empresa Chiki Oktober 2012

20
10/11 De Dames habrí pa tur hende Tin regla pa tur loke ta importá 5/6 Pa edifisio di hür tambe tin regla www.empresachiki.com Reglanan laboral pa trahadó djafó 20 7/8 13/14 Traha ku asbèst tin su riesgonan GRATIS òktober 2012 página página página página página página 12/13 página 12/13 página 3/4 página 3/4 Lei pa (no) atmití kualke strañero Lei pa (no) atmití kualke strañero Un publikashon mensual di Kámara di Komèrsio Un publikashon mensual di Kámara di Komèrsio Regla i lei Registrá negoshi ta un ‘mester’! Registrá negoshi ta un ‘mester’! ku empresario mes honra 12-15 2-9 / páginanan

description

Empresa Chiki Oktober 2012

Transcript of Empresa Chiki Oktober 2012

10/11De Dames habrípa tur hende

Tin regla pa turloke ta importá

5/6Pa edifisio di hürtambe tin regla

www.empresachiki.com

Reglanan laboralpa trahadó djafó

20

7/8

13/14

Traha ku asbèsttin su riesgonan

GRATISòktober 2012

página

página

página

página

página

página 12/13página 12/13

página 3/4página 3/4

Lei pa (no) atmitíkualke strañeroLei pa (no) atmitíkualke strañero

Un publikashon mensualdi Kámara di KomèrsioUn publikashon mensualdi Kámara di Komèrsio

Regla i lei

Registrá negoshita un ‘mester’!Registrá negoshita un ‘mester’!

ku empresario mes honra12-152-9 /

páginanan

Nos na Kòrsou ta biba den un sosiedat organisá i strukturá pa por garantisá ku tur hende haña loke e tin derechi riba dje, pa e por desaroyá na un manera sano ku enseñansa adekuá, ku e por disfrutá di yudansa médiko profeshonal, ku e por trafiká ku sierto fasilidat di esun parti di e isla pa e otro, pa e haña un trabou ku ta kuadra ku su preparashon i formashon i ku esei ta produsí un entrada ku e i su famia por biba rasonabelmente di dje, etc.

Pa por guia un komunidat asina bon, tin diferente instansia ku ta enkargá ku supervisá pa tur kos bai bon riba tur e terenonan. Tin polis pa bringa kriminalidat. Tin duana pa kontrolá importashon i eksportashon di merkansia. Tin inspekshon di remedi pa kontrolá uso di remedi. Tin inspekshon di labor ku ta kontrolá imple-mentashon di reglanan di seguridat na boka di trabou. Tin inspekshon di salú públiko pa por garantisá ku e kuido médiko ta sigurá. Tin inspekshon riba seguridat den haf i den aviashon. Tin inspekshon pa por garantisá ku tur hende, instansia i empresa ta paga e impuesto ku nan mester paga.

Di mes manera tin regla tambe den kualke grupo organisá. Por ehèmpel den e mundu di komèrsio tin un organisashon general manera VBC ku tin miembronan den diferente sektor, pero tin tambe organisashonnan dirigí riba sierto sektor komersial, manera AAV pa konstrukshon, CHATA pa turismo, CIFA pa e mundu finansiero, etc. Kada un di e organisashonnan tin nan mes reglanan ku nan direktiva i nan miembro-nan mester atené n’e. Meskos ku kualke klup di pelota, atletismo, tènis, di stampia, di ahedres, etc. Den kaso ku violá e reglanan aki, mester por aktua kontra esaki.

Pa yuda (futuro) empresarionan ta bon pa nan ta na altura di e diferente regla i leinan ku ta konta pa por lanta i ehekutá un negoshi, dekretá pa un organisashon madre òf pa gobièrnu, den e edishon aki di Empresa Chikí nos ta repasá un sèt di e nan i laga e instansianan konserniente na palabra pa splika pakiko e leinan ei t’ei i kiko nan ta kontené. Repartí riba un kantidat di artíkulo nos ta pasa den hopi di nan, pero no tuma nos na malu ku nan ta leu for di ta kompleto. En todo kaso e ta duna esun ku ta lantando un negoshi propio un idea kiko e mester tene kuenta kuné.

No ta tur regla ta mes válido pa tur komersiante. Un empresario ku no ta traha ku material, sustansia òf líkido venenoso – na moda di papia – lo no tin muchu lei ku e lei ku ta toka e punto aki. Tòg ta importante pa e sa ku gobièrnu i su servisionan ta hasi su esfuerso pa evitá ku mal uso di e sustansianan aki por pone bida di otronan na peliger. Di mes manera, si mi tin un trabou atministrativo, e lei ku ta obligá esnan den konstrukshon òf den industria pa tuma medida di prekoushon kontra kualke peli-ger ta ménos relevante, pero na mes momento ta bon pa bo tambe sa ku a para ketu na esaki tambe. Pa esun ku ke empleá un hende, e mester sa na kua lei e mester atené; i si ta hende djafó, kua lei adishonal tin pa e tene kuenta kuné. Ora di importá merkansia, tambe mester kumpli ku regla i lei.

Ademas, pa e por krea kredibilidat i pa e tin pia pa para ariba ora algu bati na su porta, e mester perkurá pa inskribí su negoshi den e registro di Kámara di Komèrsio. E portabosnan di e diferente instansianan por splika mihó – sigui lesa mas paden!

22

Pa hasi negoshi tambe tin regla i lei pa kumpli kuné

Empresa Chikíta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou

Su meta ta pa informá i

eduká empresario chikí

pa e por sigui kontribuí

na desaroyo

ekonómiko di Kòrsou.

Redakshon:

Un tim di Kámara di Komèrsio

huntu ku diferente kolaborador

Aviso:

Spotlite ProductionsFarley Lourens

Telefon: 767-0907

Telefon: 560-8284

E-mail:

[email protected]

Kompaginashon i imprenta:

Drukkerij Amigoe

Kordinashon:

Intermediate N.V.Telefon: 737-1070

Tur derecho reservá ©

Empresa Chikí - Tambe riba Facebook!

Señor Janga a splika kua ta e lei pa loke ta trata e obligashonnan pa registrashon. E ta bisa ku e promé paso ku un empresario ta hasi ora e kuminsá ehekutá su plan di negoshi, ta establesé su presensha legal komo enti-dat komersial den mundu ofisialmente dor di regi-strá e entidat na Kámara di

Komersio a base di e lei di Registro Komersial.“E registro tin un karak-ter públiko i ta sirbi komo fuente di referensha pa tur klase di informashon hurídiko tokante negoshi i identidatnan hurídiko regis-trá den dje. Entre otro Re- gistro Komersial ta kontené informashon dje negoshi-nan aki pa loke ta nan forma hurídiko, nòmber ofi-sial, nòmbernan komersial, nan aktividatnan prinsipal, informashon personal di esnan enkargá ku maneho i direkshon kaminda nan ta situá”, segun señor Janga. “Komo prueba ku un negoshi ta registrá, Káma-ra di Komèrsio ta duna un asina yamá ‘uittreksel’, un ekstrakto, ku ta un doku-mento ku ta kontené e informashon legal prinsipal ku tin registrá tokante e empresa”, señor Janga a sigui splika.E ekstrakto ta disponibel

pa e empresario mes ku tin su negoshi registrá, pero tambe pa tur otro ku ke sa algu dje empresa òf kualke persona ku ke sa algu di un entidat ku personalidat hurídiko, manera un fun-dashon òf asosiashon. E informashon ku un ‘uittrek-sel’ tin ta optenibel tambe via e website di Kámara di Komèrsio: www.curacao-chamber.an.

Importansia“Importansia di un regis-tro komersial públiko ta hustamente pa protehá tur hende ku ke hasi trans-akshonnan komersial kon-tra fayonan legal ku nan mes por kometé i ku por perhudiká nan despues. Si mi yega serka bo komo komersiante i mi pidi bo pa entregá mi un kantidat di merkansia, mester tin un kaminda pa bo por kon-statá ku mi persona ta en bèrdat komersiante i ku mi

tin poder hurídiko pa rep-resentá e negoshi òf iden-tidat hurídiko ku mi ta pre-tendé ku mi ta representá, pa no papia mes di chèk si e negoshi òf identidat hurí-diko ta eksistí mes”, segun

Irving Janga su splikashon. E ta bisa ku esnan ku sa hasi mas tantu uzo dje informashon den Registro Komersial ta empresanan (lokal i internashonal) ku ke verifiká informashon

tokante otro empresanan ku nan ta hasi negoshi kuné i di e persona ku por representá un negoshi. Por ehèmpel, bankonan ku ta haña petishon pa finan-siá negoshi òf proyekto, òf kualke persona òf empresa ku ke sa por ehèmpel si e persona ku e ta ‘deal’ kuné en bèrdat ta outorisá segun su registrashon pa hasi e transakshon”.

Informashon konfiabel i up-to-date’

Riba e punto di infor-

33

Irving Janga ta duna mas splikashon

E importansia pa registrá bo empresaden e Registro Komersial na Kámara

Irving Janga: E registro ta pa protehá esnan ku ke hasi transakshonnan ku otro.

Irving Janga ta e hefe na Kámara di Komèrsio enkargá ku ‘handelsregister’, esta e registro komersial. E registro komersial riba su mes ta un registro ku un karakter públiko den kua tur

negoshi i tur loke ta trata entidatnan ku personalidat hurídiko, sea ku nan tin negoshi òf no, mester ta registrá, for di nan nòmber te ku nan statutonan ofisial. No tin eksepshon. Ku esaki tin un registro públiko den kua tur loke ta entidatnan hurídiko establesí na Kòrsou ta aksesibel pa tur hende.

Nos ta bai e “extra mile” pa bo!

Cherethy Kirindongo

466 1217

Sherman Schoop466 1191

Raiska Herrera466 1140

Hubert Bentura466 1195

Angelo Ludowika 466 1147

Milagros Rodriguez

466 1240

Tur luna Bo Banko Amigu ta selektá un Empresa Chikí òf Mediano pa asistí na e lùnch di

ADECK i Banko lo kubri e gastu. Nos ta invitábo pa bo empresa tambe djòin nos Departamentu

di Empresa Chikí i bo tambe por ta un ganadó. www.mcb-bank.com/empresachiki.

página 4 >>>>

mashon, señor Janga a splika ku den práktika registrashon di negoshi na Kámara di Komèrsio i e echo ku otro nan por veri-fiká informashon tokante bo negoshi na un fuente respetá manera Registro Komersial, ta duna mas kredibilidat na negoshinan serio i ta un manera pa evitá ku otronan ku ménos bon intenshon por hasi uso di bon nòmber di negoshi pa saka probecho pa nan mes. Registro Komersial di e forma ei ta yuda pro-mové seguridat den tráfiko komersial i esun legal.

Ta p’esei ta hopi importante pa e informashon’ regi- strá semper ta up-to-date, loke tambe ta un deber di esnan responsabel pa registrashon. Tur kambio, entre otro di funshonario nobo, meta, adrès, telefon, e-mail etc, despues di e promé registrashon mester keda registrá. Na momento ku un negoshi no ta aktivo mas, e empresario mester yena e formulario kores-pondiente, ku ta optenibel via di website òf por pasa buska na ofisina, pa regi- strá e echo ei tambe”, asina señor Janga a sigui splika.No opstante esfuerso-nan ku ta hasi pa tene tur informashon aktualisá, tin punto ku e empresario mes sa faya kuné. “Den prák-tika t’asina ku hopi biaha nan ta kòrda pa registrá ora di habri negoshi, pero

na momento ku ta stòp nan no ta registrá esei na e manera preskribí, esta yena formulario i kanselá e negoshi. Ta te na momento ku kontròl bati na porta, tur hende ta na kareda pa haña prueba ku e negoshi a stòp masha dia kaba. Pero ya ta lat, pasobra nan no a registrá esei na

tempu.”

Negoshinan ta habri i sera

Irving Janga a bisa ku punto di salida ta ku tur empresa na Kòrsou ta reg-istrá. E Registro Komer-sial ta duna esnan interesá tambe un bon bista di kuantu negoshi i ki tipo di negoshi tin na Kòrsou, i tambe di entidatnan hurídiko, ku no nesesari-amente tin un negoshi. Por ehèmpel, tin kompania ku ta funshoná komo ‘holding’ i tin solamente akshonnan den otro negoshi komo su propiedat, òf tin ‘real estate’ komo propiedat. Promé di sèptèmber e aña aki tabata tin 30.292 empresa aktivo registrá di kua 10.846 ta entidatnan internashonal i 19.446 entidatnan lokal.Te ku 31 desèmber 2009 tabatin un registro di fun-dashon tambe pero for di 1 di yanüari 2010 ku e

Ordenansa Komersial nobo (Handelsregisterver-ordening 2009), tur iden-tidat hurídiko inklusive fundashon, fundashon di fondo privá i asosiashon ta registrá den Registro Komersial. Promé di sèp-tèmber e aña aki tabata tin un total 3.560 fundashon, 4.702 fundashon di fondo privá i 261 asosiashon akti-vo registrá.

Pago di registrashonMasha importante, segun Irving Janga, ta pa men-shoná ku tur negoshi i identidat registrá ta paga tur aña pa e registrashon. E montante pa e regis-trashon di empresanan i entidatnan ta preskribí pa lei i ta basá riba e kapital invertí. Eksepshon ta ku fundashon, fundashon ku fondo partikular i asosia-shon ta paga tur aña 100 florin pa motibu ku nan no tin negoshi. Si un enti-

dat asina bira doño di un empresa, e lo tin ku paga e registrashon regular pa empresa. Señor Janga a splika ku e pago di regi-strashon anual di empre-sarionan i identidatnan hurídiko ta kubri gastunan di mantenshon di e reg-istro komersial, i ta fasi-litá Kámara di Komèrsio pa hasi tur loke e ta hasi komo representante na interes general di gremio empresarial i fasilitadó di empresarionan na Kòrsou. E publikashon aki mes, esta Empresa Chikí, ku ta tur luna riba merkado ta un ehemplo konkreto, asina señor Janga a bisa final-mente.

Irving JangaKámara di Komèrsio di

KòrsouTelefon: 461-1455

E-mail: [email protected]

44

Irving Janga ta duna mas splikashon

E importansia pa registrá bo empresaden e Registro Komersial na Kámara

Irving Janga: Kualke kambio den e negoshi tambe mester ta registrá.

<<<< página 3

Tur regla ta ankrá den lei ku tur dos partido mester respetá!

Kon pa hasi negoshi den edifisio di hürSeñor Wilfred Jean Pierre, presidente di ‘Huurcom-missie’ a tuma tempu pa splika ampliamente riba meta i funshonamentu di e komishon aki i kon leu su responsabilidatnan ta aplikabel pa esun ku hür edifisio na un terser par-tido. “Tin un Komishon di Hür. Su miembronan ta apuntá pa Minister di Asuntunan General. Huur-commissie ta konsisti di tres miembro, un presiden-te i dos miembro. Tambe ta nombra un presidente suplente plùs dos òf mas miembro suplente. Tin un servisio di gobièrnu ku ta sòru pa tur e atministra-shon di tur informashon i petishon enkuanto e tra-bou di e komishon (Sec-retariaat Huurcommissie), ku ta situá na Orionweg nr. 10. E hefe di e servisio di gobiernu aki ta nombra den funshon di Secretaris van de Huurcommissie”, asina señor Jean Pierre a splika.

Komishon di Hür tin dos funkshon

Komishon di hür, segun señor Jean Pierre, tin dos funshon ku e ta eheku-tá. “Primeramente husga petishon di doño òf esun ku ta hür e lugá ku a pidi pèrmit pa terminá hür di kas. Segun artikulo 274, esaki ta konta tambe pa terminashon di hür di sier-

to edifisio. E artíkulo aki no ta konta pa haf, aero-puerto, hotèl ni tampoko pa edifisionan ku normal-mente ku komishin di hür lo por husga un petishon, pero ku ta situá na un haf, aeropuerto, hotèl òf ku ta konektá ku e lugánan aki. Na di dos lugá, e tarea ta pa determiná e montante di preis máksimo di e dos ophetonan ei”, asina señor Jean Pierre a sigui splika.

Husga petishon pa termina hür

Punto di salida ta artíkulo 248 di e landsverordening hür ku ta bisa: sin pèr-mit di Komishon di Hür e doño òf e hürdó di un kas òf edifisio no por terminá un kontrato. “No ta hasi deferensia si ta un kon-

trato di hür verbal òf por eskrito. E doño òf esun ku ta hür e espasio ta obligá na pidi pèrmit di Komishon di Hür si e ke terminá un kontrato di hür. Hasta si e kontrato ta sti- pulá ku e hür ta termi-ná ‘van rechtswege’ òf e kontrato ta terminá pa tal

fecha, e artíkulo aki ta rigi e relashon di hür. Artíkulo 250 di e landsverordening ta duna e motibunan ku Komishon di Hür mester duna pèrmit i ki ora e por duna pèrmit. E landsver-ordening hür a bini ku algu nobo den final di artíkulo 250 insiso 3. Den kaso ku duna pèrmit, Komishon di Hür ta stipulá e momentu ku e hür a yega na su fin i ta duna un ‘bevel tot ontruiming’. Artíkulo 251 ta stipulá ku un ‘bevel tot ontruiming’ ku a bira ire-vokabel i ta konsider’é di tin un ‘executoriale titel’ ku por ehekutá manera e ‘Wetboek van Burge- lijke Rechtsverordening’ ta preskribí. Ku otro palabra,

Hasimentu di negoshi den bo propio edifisio ta un deseo. Pero si bo no tin bo mes lugá, bo mester hür un espasio pa bo negoshi. Tur kos ta basá riba lei i reglá den nos pais. Empresa

Chikí a evaluá e asina yamá ‘Landsverordening huur PB 2011, no 65’, ku a drenta na vigor entrante 1 yanüari 2012. E landsverordening aki ta inkorporá den e ‘Burgelijke Wetboek Curaçao’ (Titel 4 van Boek 7) bou di artíkulonan 201 te i ku artikulo 274.

Espasio di hür komo ofisina. página 6 >>>>

5555

“Semper e empresario mester wak e edifisio ku e ta bai hür i te kon leu esaki ta kumpli ku e reglanan di lei”.

e hürdó òf doño por ehe-kutá e ordenashon ku uso di un dùrwarder. Promé ku 1 di yanüari 2012 e doño òf hürdó ku a haña pèrmit pa terminá e hür na tal fecha, mester a akudí na Korte di Promé instansia ku su dekreto pa haña un ‘executoriale titel’, asina señor Jean Pierre a sigui splika.

Determina e hür máksimo

Te i ku 31 di desember 2011, Huurcommissie riba petishon di e doño òf esun ku ta hür e kas òf edifi-sio tabata kalkulá e preis máksimo di hür di un kas òf edifisio saliendo for di e ‘historische kostprijs’ di e kas òf edifisio. Es decir, teniendo kuenta ku un ba-lorashon di e gastunan ku

e tabatin ku trahamentu di e kas òf edifisio i ku balor di e tereno e e tempu ei.

“Ku otro palabra, lei tabata obligá Komishon di Hür pa keda sin tene kuenta ku e balor di e kas òf edifisio i e tereno na e momentu aki. Komishon di Hür tabata tene kuenta ku e balor di material pa traha kas òf edifisio. Artíkulo 240 di e landsverordening a trese algu mas ku ta nobo i ku ta aplikabel riba kontra-tonan di hür ku a sera despues di 1 di yanüari 2012. Komishon di Hür no ta yamá pa stipulá preis máksimo di hür pa tur kas òf efifisio. Kom-ishon di Hür ta enkargá ku e tarea ei solamente ora e balor riba merkado (marktwaarde) di e kas òf edifisio ta 150.000 flo-rin òf ménos. Ku otro pa-labra, ora un kas òf edifi-

sio su balor riba merkado ta mas ku.150.000 florin, partidonan su kombenio tokante e preis ta konta”, asina señor Jean Pierre a enfatisá. Finalmente mester tene kuenta ku pa termina ku ta hinka tur desishon di Komishon di Hür den un dekreto, ku e partidonan envolví ta risibí ‘per aangetekende post’, segun señor Jean Pierre. Na momentu ku e partidonan pa un òf otro motibu no ke aseptá e desishon di Komishin di Hür, kada unu riba su mes tin 6 siman di tempu pa apelá serka wes den promé instansia”.

Mr. Wilfred Jean PierrePresidente di Komishon

di HürOrionweg 10

Telefon: 462 3443 / 565 3365

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informáÒktober 2012

E strategia di Propiedat Intelektual ku ta duna éksito

E aña aki LEGO ta kumpli 80 aña di eksistensia. Hopi hende ta konosé LEGO komo e kompania ku ta traha blòkinan chikitu di plèstik ku kual muchanan ta hunga ku n’e. E klave di e éksito di LEGO ta sintá den un bon strategia di Propiedat Intelektual. Den e artíkulo aki nos lo splika un parti di e strategia ku LEGO a usa pa por tin éksito te ku awe.

Na anja 1932, sr. Ole Christiansen, un karpinte di Dinamarka forsá pa e situashon ekonómiko den e tempu ei i e morto di su kasa, a disidi di traha ko’i hunga pa bende i asina por a provee pa su 3 yu hombernan. Su lema tabata: Solamente lo mihó ta bon. I asina e tabata traha ko’i hunga pa mucha di un kalidat haltu. 2 aña despues di a kuminsa ku e trabou aki el a realisá ku e ko’i hunganan mester tin un nòmber. Asina el a bin riba e idea pa pega huntu e palabranan Leg Godt ku na Danes ta nifiká: Hunga bon. Poko e tabata sa ku na latin e palabra ku el a traha esta LEGO, ta nifika “Ami ta pone huntu”. E palabra LEGO a ser protehá komo marka na Dinamarka i despues den varios otro pais ront mundo. E derechi di marka a duna sr. Ole e derechi eksklusivo pa e so yama su produktonan LEGO. Segun e yunan a bira grandi, sr. Ole a haña yudansa partikularmente di un di su yunan ken su nòmber ta Godtfred. Huntu nan dos a traha i bende e ko’i hunganan di palu.

Na 1946, sr. Ole a kumpra un mashin ku por a traha ko’i hunga di plèstik. Despues dialgun ahuste na e mashin, nan a kuminsa traha blòkinan di plèstik ku ta masha paresido na e LEGO ku nos konose awendia. Pero nan no a keda te ei, nan a keda perfekshona e idea di e blokinan di plestik i un dia e yu di sr. Ole, esta Godtfred, a duna bida na e pensamentu ku mester tin un sistema den ko’i hunga. Esta, ku muchanan mester di koi hunga ku ta stimulanan pa krea i sigui krea segun ku nan ta hunga. Asina Godtfred a perfekshoná e sistema di pega e blokinan di plestik riba otro i a haña patènt pa e mehorashon aki. E patènt a hasi posibel pa e kompania LEGO so por a traha i bende blokinan di plèstik ku por a pega riba i na otro. E patent i diferente mas ku a sigui a ser protehá den diferente otro pais. I esei a sòru pa un bon entrada i kresementu di e kompania.

Loke nos por siña di e éksito di LEGO ta entre otro: Protehá un bon idea, si por ku un patènt, traha duru pa mantene un bon kalidat, invertí si ta nesesario, duna e produkto òfservisio un marka. Nos ofisina por yudabu deliña un strategia di propiedat intelektual ku kual bo tambe por tin éksito.

editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Kòrsou

pa registrá bo marka pa protehá bo patènt pa proba ku ta Bó kreashon

Berg Carmelweg 10ªTelefòn: 465-7800

Email: [email protected]: www.bip.an

66

Tur regla ta ankrá den lei ku tur dos partido mester respetá!

Kon pa hasi negoshi den edifisio di hür<<<< página 5

Edifisio mal tené.

E posibilidat di eksonerashon tambe ta eksistí

Impuestonan ku mester tene kuentakuné na momentu di importashon

Impuesto di importashon, OB i aksisa

Primeramente señora San-chez a duna un splikashon riba lei di importashon. “Lei di importashon ta enserá lo siguiente: na entrada di kada produkto ku importá ta paga sierto montante na impuesto di importashon. E montante aki ta depen-dé di e porsentahe ku tin stipulá den lei riba e produkto(nan) konsernien-te. Banda di impuesto di importashon, mester paga alabes ‘omzetbelasting’ (OB) i riba sierto tipo di produkto manera bibida-nan ku ta kontené alkohòl i sigaria tin tambe akseins (‘accijns’). Pa loke ta trata ‘omzetbelasting’, Duana ta hasi kobransa di esaki, pero e impuesto aki no ta bai komo entrada pa Duana, pero pa ‘Ontvan-ger’.”

Adaptashonnan mes resien

Tambe señora San-chez a konta di ekso-nerashon riba impuesto di importashon ku tin stipulá pa sierto produkto. “Nos por menshoná p.e. ekson-erashon ku ta konta pa fábrikanan ku ta importá sierto materia prima pa traha nan produktonan. E adaptashon mas resien di e lei di eksonerashon

ta stipulá den Landsver-ordening van Tarief van Invoerrechten di aña 2001, artíkulo 109, señora Sanchez a bisa. Tambe el a informá ku no ta tur kos ta pèrmití pa importá. Tin p.e. leinan di medio-ambiente ku ta prohibí importashon di produkto ku por pone nos medioam-biente na peliger.”

EksonerashonSeñora Sanchez a amplia mas riba produktonan ku tin eksonerashon. “Entre e produktonan ku ta liber di impuesto di importashon bo tin p.e. kòmpiuter. Ta konsiderá ku un kòmpiu-ter ta kai den artíkulonan básiko ku hende mester

awendia. E eksonerashon no ta konta si pa sier-to asesorio ku ta usa ku kòmpiuter. Sierto komes-tibel tambe ta kai den e ekso-nerashon. Ministerio di Finansa ta saka un lista di e komestibelnan ku ta liber di impuesto. Dia 12 mart 2012 a hasi e ahuste mas resien pa agregá dife-rente fruta i berdura”.

Importashon di produkto nobo

Segun señora Sanchez, den kaso ku un empresario ke trese un produkto nobo ku no tin riba merkado lokal ainda, e mester bai na Ministerio di Asuntunan Ekonómiko i tuma tur infor-mashon i guia pa e pro-seso di importashon kana korektamente. “E ministe-rio por indiká ku mester tuma konseho / pèrmit serka otro minsterio(nan) tambe, dependiendo di e tipo di produkto. Produk-tonan ku a yega di importá kaba den pasado, ta den e asina yamá ‘gebruikstarief’ di Duana. Den esaki por wak kua e tarifa ta ku mes-ter paga riba e produkto ku importá,” señora San-chez a deklará.

Fasilidatnan pa informá di importashon

Aktualmente Duana tin un sistema outoma-tisá ku ta fasilitá e pros-eso di importashon. “E sistema aki yama DTI. Kompanianan por wak tarifa di importashon di produkto hinkando e kódigo di e produkto di e produkto(nan) ku nan ke importá. Kada produkto tin su mes kódigo ku ta reg-istrá den e sistema. Kom-panianan ku ke hasi uso di DTI mester pidi un pèr-mit pa por tin akseso na e sistema,” señora San-chez a agregá. Pa esnan ku no tin akseso na e sistema señora Sanchez a splika ku na departamentu na Nieuwe Haven tin un

Impuesto di importashon ta algu ku mayoria biaha e empresario ta haña su mes konfrontá kuné komo mayoria kos riba nos pais ta importá i en prinsipio mester paga impuesto di importashon i riba

tur produkto ku ta bini di afó. Tin algun tipo di produkto pa kua tin eksonerashon ku ta reglá den lei. Señora Laurene Sanchez di Servisio di Duana tabata dispuesto pa kompartí informashon kon e proseso Duana ta anda ku e produktonan ku ta bai importá i kua ta e impuestonan ku mester tene kuenta kuné na momentu di bai importá produkto.

Skirbí pa Farley I. Lourens

Mayoria merkansia ta drenta nos isla atraves di barku di karga den haf.

página 8 >>>>

77

espasio (booth) kaminda un klien-te por sinta i hinka tur dato rekerí den e sistema. “Nos por duna asistensia den kaso ku e aplikadó pega ku yenamentu di dato den e sistema. Despues di a kaba di hinka tur dato den e sistema, ku e number ku sistema generá, nos ta print e dokumentonan na bali.

Pa esnan ku ta preferá e sistema tradisho- nal, tin ainda e asina yamá e ‘enige document formulier’ riba kua bo por yena e informashon rekerí sea na man òf via un type-writer.

Mas informashon?Empresarionan ku ta interesá na risibí mas informashon tokante e tópiko por pasa na un di ofisinan-an di Duana. Nan ta situá na Sha Capriles Kade den Punda, aero-puerto Hato i Nieuwe Haven. “No solamente empresarionan, pero personanan partikular tambe por pasa libremente,” Laurene San-chez a konkluí bisando.

Kumprando un kas?Risibí mas ku djis interes atraktivo!

No opstante kiko bo plannan ta pa e lunanan benidero, grandi òf chikí, pasa bishita nos na RBC Royal Bank i nos lo yudá bo realisá nan.

- Guia finansiero komprensivo- Tarifanan di interes rebahá - Tarifanan riba tarhetanan di krédito rebahá- Areglonan di pago kunbiniente- Maneha kuenta kunbiniente- Paketenan atraktivo pa hipotek

Pa mas informashon, yama 763 8438, bishitá kualke brènch di RBC Royal Bank òf wak riba www.rbc.com/caribbean

88

E posibilidat di eksonerashon tambe ta eksistí

Impuestonan ku mester tene kuentakuné na momentu di importashon

página 7>>>>

“Bureau Bijzondere Wetten” ta amplia riba kiko por

Mester di pèrmit pa por bende riba kaya

Despues ku na nòmber di Kámara di Komèr-sio a aserka Inspektor Albert Schoop di Kuerpo Polisial el a duna infor-mashon adishonal riba e tema aki. “Básikamente tin e lei ku yama ‘Eilands-verordening Bevorder-ing Openbare Orde en Bescherming Gemeen-schap (EBOOBG)’. Via un konstrukshon legal a ekstendé su vigensia te awor aki”. Segun señor Schoop, meta di e lei aki ta pa hende por gana un pan, pero ku gobièrnu tin kòntròl riba e totalidat di manera ku hende ku entrada mínimo por tin un entrada pa yuda nan mes i ohalá ku tempu desaroyá nan mes komo empresario. Un punto ku ta sumamente importante pa tur hende tene kuen-ta kuné ta e tarifanan di pèrmit.

Kiko por bende i kon ta bende?

Si bo ke bende riba kaya bo mester pidi pèrmit na ‘Bureau Financiële Zaken’ di KPC na Rio Canario. Den e relato aki por tira bista riba e formu-

larionan ku nos a repro-dusí manera nan ta, di manera ku por prosesá e informashon nesesario. Kon leu ku bo ke yega, tene kuenta semper ku mester yena e formulari-onan nesesario di mane-ra ku bo por subi kaya i bende bo merkansia. Pa loke ta trata produktonan ku por bende riba kaya, señor Schoop a splika ku esaki ta un aspekto ku DEZ ta determiná. E per-sona no mester tin otro entrada òf e mester tin entrada mínimo si e ke bin na remarke pa bende kos riba kaya.

P’esei mes, un biaha mas

tira un bista riba e dife-rente formularionan ku mester yena pa hasi peti-shon pa bini na remarke pa bende kos riba kaya. Naturalmente, benta riba kaya ta konta tambe pa hendenan ku ta stashoná nan outo i bende tur loke ta sèrbètè, laken, kòmchi te mea i yapon for di baul di outo. Pa e tipo di aspek- tonan aki tambe polis di bario tin atenshon, segun señor Schoop ta splika.

“E polis di bario mester tin atenshon pa tipo di kosnan ei den nan bario- nan i si ta nesesario nan por verifiká serka Bureau Bijzondere Wet-

ten”, asina señor Schoop a bisa finalmente.

Nota importanteMester kòrda semper ku e kondishonnan pa e pèrmit komo e tarifanan men-shoná ta suheto na kam-bio na kualke momentu. Esaki ta masha impor-tante pa e konsumidó no bini ku reklamo despues. Tarifanan tambe por pasa den ahuste!

Bureau Bijzondere Wetten

Señor Albert SchoopWinston Churchillweg z/n

Telefon: 866-6100 / 866-6103

Na kualke skina di kareteranan di Kòrsou bo por topa hende ku ta bende tur tipo di kos. Na altura di Ofisina di Polis na Winston Churchillweg, kaminda mester pidi pèrmit pa bende, tin hende

ku ta bende bals, kenepa, mangel, bandera I tur tipo di chochoria. Na altura di e krusada grandi di Schottegatweg ta distribuí foyeto (ounke no ta bende), tin benta di bals, flor, bòter di awa friu, den temporada di mundial bandera etc.

Pa benta riba kaya tambe tin regla estrikto di outoridatnan.

99

E establesimentu De Dames a habri na Promenade

Bon servisio ta hasi kualke empresa eksitosoOfisialmente ‘De Dames’ a habri su portanan dia 1 di òktober 2012, pero ya nan tin 3 siman kaba habrí pa nan klientenan ku tabata sa ku nan lo a habri einan. Eldrith i Rinat konosé otro pa mas di 20 aña, pero huntu nan taba-ta laborá na Delifrance pa 16 aña. Unu tabata mènedjer na Bloempot i e otro na Saliña. Nan konosé delaster skina di Delifrance, nan sa kon prepará kuminda, nan sa kon hasi kompra te na sirbi e kliente. Ta doño so nan no tabata, pero nan a manehá e negoshi aki pa 16 aña largu. “Ta nos tabata run e show”, asina

nan a bisa ku un ekspre-shon di satisfakshon komo empresario riba nan kara. Na momentu ku Delifrance tabata bai pasa pa otro doño. Nan por a tum’é, pero e tabata un frankisia demasiado grandi. Nan kier a kumin-sá nan mes negoshi pero chikí. I for di yanüari e

aña aki nan a kuminsá kana buskando un lugá i a bin dal den patio di Pro-menade Shoping Center ku a resultá e lugá ideal pa nan.

Servisio tòpEldrith de Lange tabata mas na palabra den e entrevista aki, miéntras

ku Rinat tabata bai bin yudando ku e trabounan na momentu ku kushina di De Dames tabata seran-do. Eldrith mes tabata

sinta papia, pero ku su atenshon na kushina kaminda e tambe tabata hasiendo e reparashon-nan. Manera Eldrith a bis anos, e ku Rinat a skohe intenshonalmente pa nan mes t’ei den e negoshi, pasobra e kliente ku a kustumbrá ku nan ke mira

nan, i asina nan ta sòru semper tene nan servisio tòp. Servisio i sigur bon servisio, segun Eldrith, ta na promé lugá pa nan i

E tim di De Dames

Gerensia di De Dames

Sigur aki nos por papia di De Dames. Eldrith de Lange i Rinat Leah Gartner despues di 16 aña trahando den e sektor di horeka, a disidí ku a yega ora pa nan habri nan mes negoshi. De Dames

ta e forma di ekspreshon di otronan riba nan dos, unda ku nan a yega: “Ata de dames”. Ta for di einan a sali e nòmber De Dames, pa e kafé pa desayuno i almuerso situá na Patio di Promenade Shopping Center.

1010

pa kualke empresa ku ke drei bon.

Loke ku e damanan ta presentá riba merkado ta e pan manera ya e kliente di Delifrance a kustumbrá kuné, pero tòg ku un toke diferente. Nan ke pa e kliente kada bes tin algu nobo i p’esei nan lo bai adaptá nan menú sigur kada tantu luna. Nan tin diferente tipo di pan pa asina sòru ku nan no ta e copy paste di Delifrance, pero De Dames tin su toke apart i spesial.

Dikon aworSi bo tin konfiansa den bo mes, bo ta ‘service minded’ i bo tin bon kali-dat, bo por hiba un bon negoshi den kualke perio-do. Esaki, segun Eldrith de Lange, reakshonando asina riba pregunta ku nan ta haña kada bes dikon nan ta habri un negoshi den e situashon ekonómiko malu ku Kòr-sou ta pasando aden. El a splika ku nan no ta bai hasi algu ku nan no kono-sé, pero nan ta dediká nan mes na loke nan ta bon den dje. Esaki ta nan tereno, nan ta sinti nan mes bon i sigur si bo ta duna bon servisio bo no tin nada di teme, asina e damanan a bisa. De Lange ta haña ku ta hasi

masha poko na drecha servisio den restorant-nan na Kòrsou. E tin di bisa ku e situashon ta bai mihó ku ántes, pero ainda falta hopi pa hasi. Si kos ta malu awor, ta yega e tempu ku kos lo drecha sigur. I hende ta bai kaminda tin bon kuminda i bon servisio, segun De Lange.

Nan a sali di empleado pa dunadó di trabou. No tabata un paso difísil, pasobra manera nan a bisa kaba, ya nan tabata manehá negoshi ante-riormente. Pues, loke un negoshi ta kome i bebe nan konosé di paden i pafó. “Nos semper a traha ku heart & soul manera tabata nos mes lugá”, asina Rinat a bisa pa asina demostrá ku nan tabata empresarionan sin negoshi i awor si nan tin nan mes negoshi.

Propaganda di boka pa boka

Apesar ku nan no tabatin un apertura ofisial, De Dames ta yena e patio di Promenade práktika-mente tur dia, pasobra nan klientenan a sigui nan tras kaminda ku nan a bai. E propaganda di boka pa boka ta loke a hasi De Dames konosí serka esnan ku kisas no

tabata konosé nan ainda. Te ainda e negoshi ta habri di mitar di 8 mainta te 6 or di atardi. Pa 4 or di atardi kushina ta sera pero por sigui gosa di algu di bebe i algu di kome kla prepará ku nan tin kla prepará, manera krokèt. Pronto De Dames lo bin tambe ku happy hour te 7 or di anochi. I manera De Lange i Garn-ter a bisa: “E kliente ta bini na De Dames promé, i despues ta sigui pa De Heeren”.

Prepará bonE parti finansiero no a bai asina fásil. Ta danki ku nan tabata hendenan konosí i ku hopi hende

rònt di nan ku nan a logra haña finansiamentu. Eldrith ta bisa na e perso-na ku ke habri su negoshi nobo pa bai tur banko, pero bai bon prepará. Sòru pa e dokumentonan ta bon i ku un bon reputa-shon na banko, pa asina por haña e finansiamentu nesesario pa kuminsá.

Ontbijt- en Lunchcafé De Dames

Sra. Eldrith de Lange / Sra. Rinat Leah GartnerSchottegatweg Oost 82Promenade Shopping

Center PatioTelefon: 736 8244

1111

SLIMMER, BRIGHTER,FASTER, SMARTERWatch more, share more and browsemore on the Digicel 4G network.

DIGICELCURACAO.COM

Samsung Galaxy S II

Naf. 299POSTPAID

4G NetworkTouchscreenCameraDocument editor

One month FREE data

Samsung Galaxy Note

Naf. 399POSTPAID

4G NetworkTouchscreenCamera & VideoBluetooth

One month FREE data

POSTPAID

Offer is valid until September 30th, 2012, or until stock last. Postpaid price is based on a 2 year subscription of Naf. 180,- per monthincl. 840 minutes, 75 SMS and 4G Bronze Data Package. Digicel terms and conditions apply.

E establesimentu De Dames a habri na Promenade

Bon servisio ta hasi kualke empresa eksitoso

E establesimentu De Dames aya na Promenade

1212

Ken por keda i traha aki, ken mester di visa

Leinan di atmishon i ekspulshonOrdenansa i instrukshon importante

Den e artikulo 8 artikulo tin e.o. stipulá ku ora un stra-ñero bin residensiá i traha riba nos isla i e ta kasá ku un strañero e tin dere-chi di mantené su famia huntu. E Landsverordening Toelating en Uitzetting ta rigi nos leinan di atmishon i ekspulshon. E asina yamá ‘voorzienings instructies’ ku a stipulá pa Gezagheb-bernan, ta rigi e maneho diario. E último vershon di e instrukshon aki ta data di 2006. “Esakinan ta manera un manual ku kua nos ta traha masha hopi. Alabes nos mester tene kuenta ku hurisprudensia. Tin kaso-nan ku a base di veredik-tonan di wes nos mester tene kuenta kuné.”

Pèrmit di estadiaUn strañero ta un residente (‘ingezetene’) unabes ku el a haña un pèrmit pa residensiá aki na Kòrsou. Mester tene kuenta alabes ku e persona tin posibilidat pa risibí alargashon riba e pèrmit di estadia ku el a ri- sibí inisialmente. No opstan-te ku el a risibí e pèrmit di estadia, e tin ku kumpli semper ku nos leinan. Si un strañero kometé un delito, por anulá su pèrmit. Alabes mester tene kuenta ku pa e strañero bin esta-blesé aki i eventualmente trese su famia, e mester kumpli ku e eksigensia ku e mester tin un sierto nivel di entrada. Esaki ta stipulá saliendo for di e punto di salida ku, basá riba e entra-da ei e por mantené su mes i eventualmente su kasá i yunan den kaso ku e disidí di trese esakinan pa biba aki. Si despues e bai traha un otro kaminda i einan e ta haña ménos salario, esei por nifiká ku e no por kumpli pa mantené su mes (i famia) i esaki por tin kon-sekuensia pa su pèrmit di estadia.

Hulandes ku no a nase na Kòrsou

E leinan ta aplikabel pa un hende ku drenta pa promé biaha i tambe pa hendenan ku tin largashon. Hulandes ku a nase na Kòrsou no ta kai bou di e leinan di atmi-shon i ekspulshon, pero si

p.e. un persona ku a nasé na Kòrsou i a bai biba na Hulanda, i su yu nasé na Hulanda, e leinan ta aplika-bel riba e yu den kaso ku e ke bin biba aki bèk. Nos leinan di atmishon i eks-pulshon ta aplikabel tambe pa hulandesnan ku no a nase na Kòrsou.

Pèrmit di trabouTur pais tin lei di imigrashon

pa protehá su komunidat. E punto di salida i base pa nos Landsverordening voor Toelating en Uitzetting ta hustamente esei. Hopi biaha tin e pensamentu ku e leinan t’ei pa stroba, pero mas bien nan t’ei pa prote-há komunidat i reglamentá kos. Pa un hende ku ke bin traha na Kòrsou su dunadó di trabou mester apliká pa

un pèrmit di trabou na Mi-nisterio pa Desaroyo So-sial, Labor i Bienestar. Na e ministerio aki ta wak si no tin hende lokal ku por hasi e trabou promé ku otorgá pèrmit na strañero. Ora ku e pèrmit di trabou ta otorgá mester pidi alabes un pèrmit di estadia. E pèr-mit di trabou e dunadó di trabou ta pidi, pero e pèr-mit di estadia si e hende

mes mester pidi. Pa nos duna e pèrmit di estadia e pèrmit pa trabou mester ta atendé promé i mester ta otorgá. Tambe mester bisa ku no ta outomátikamente pasobra a haña pèrmit di trabou, ta haña pèrmit di estadia.

Estadia komo turistaUn strañero, dependiendo di kua pais e ta originá, en prinsipio por drenta i keda komo turista i keda un máksimo di 90 dia durante un aña, 3 biaha 30 dia. Si e ta deseá na keda mas largu e mester bin pidi pa un alargashon mas tardá 7

dia promé ku su 30 dianan pasa. Hendenan ku tin pa-saporte di Estados Unídos, Canada, Hapon i di Union Europeo por keda 90 dia na un; pa tur otro strañero esei no ta konta. Pa haña un alagrashon komo turista ta wak si ta kumpli ku tur

Tin diferente lei, reglamentashon i akuerdo relashoná ku atmishon di strañero pa bin establesé i traha na nos isla ku e servisio di atmishon i ekspulshon ta traha kuné.

Ta importante pa empresarionnan ta altanto i mester tene kuenta kuné. Artoir Herrera, Jennyfer Suares i Raynel Martis di e servisio di gobièrnu ta atendé atmishon i ekspulshon. E tres empleadonan públiko aki a splika ku den nan trabou, banda di nos leinan lokal, nan tin di tene kuenta hopi ku akuerdonan internashonal relashoná ku e tópiko di atmishon i ekspulshon. “Pa nos trabou nos ta konsultá hopi e artikulo 8 di ‘Europees Verdrag Rechten van de Mens’ (EVRM). Akuerdonan internashonal ta pará riba bo leinan i reglamentashon lokal.”

Skirbí pa Farley I. Lourens

Raynel Martis i Jennyfer Suares: tambe ku un pèrmit di estadia kualke imigrante mester atené na nos leinan.

página 13 >>>>

Mester tene kuenta ku derechonan di trahadó

Leinan di labor i kondishonnanpa trese trahadó stranhero

Riba e pregunta kua ta e leinan ku mester tene kuenta kuné relashoná

pa atraé i kontratá tra-hadónan for di estranheria, e empleadonan públiko a

kontestá ku nan ta traha prinsipalmente ku dos ordenansa:• L ands ve r o r den i n g

Arbeid Vreemdelingen (LAV) – A o 2001, no. 82)

• Eilandsbesluit ArbeidVreemdelingen (EAV)

E dos leinan tin stipulá e reglanan relashoná ku stra-ñeronan ku ke bin traha na

Kòrsou. Por ehèmpel ken mester hasi e petishon pa e pèrmit di trabou, e eksi-gensia i kondishonnan ku mester kumpli kuné i den kua kaso i sirkunstansia den no tin nodi pidi pèrmit.

Seis punto importante

Riba e pregunta kua ta e aspekto ku ta nota den

práktika hopi biaha empre-sarionan no ta tene kuenta kuné, e kuater profeshon-alnan a menshoná 6 punto:• Hasi petishon serka e

ministerio pa terminá e relashon di trabou ku un òf mas trahadó (Lands-verordening Beëindig-

Un empresario sin duda mester ta al tantu di leinan i areglonan laboral, tantu pa trahadónan lokal, komo pa strañero. Donna Philbert-Nieveld, direktor di e sektor di labor na Ministerio

pa Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar, asistí pa e tres hóbennan profeshonal Chantal Castablanco, Lysandra Pietersz i Raiza Martis den e ministerio a bati kabes pa splika e kuadro di e leinan laboral. E biaha aki a enfoká mas riba e aspekto di e proseso pa empleá trahadó stranhero i kua ta e leinan i areglonan ku mester tene kuenta kuné. Tambe lo trata algun aspekto general i punto respekto trahadónan lokal.

SkirbípaFarleyI.Lourens

DonatePhilbertNieveldMScCPCBAP

1313

página14>>>>

Ken por keda i traha aki, ken mester di visa

Leinan di atmishon i ekspulshon

eksigensia. P.e. un hende lokal mester para garante i e persona mester indiká ku e tin moda pa sostené su mes. Un persona nasé na Hulanda, ku tin pasa-porte Hulandes, por keda 6 luna komo turista. E pro-logashon no ta pasa e 90 dianan pa aña. Durante e temporada aki e turista no por traha. Si esei sosodé tòg, e ta kore e rísiko ku nan ta deport’é.

Situashon di VisaBanda di esei tin hende-nan ku ta visumplichtig. P.e. Kolombiano i Domini-kanonan mester di visa pa por drenta Kòrsou. Pa por bini na remarke pa keda 30 dia komo turista, e mes-ter a haña visa promé. Ta importante pa e empresa-rio ku kier trese hende di afó tene kuenta ku e pun-tonan aki. Tambe mester tene kuenta ku dentro di paisnan den Reino tambe por tin diferensia.

Oumento di petishonnan pa

estadiaE aplikashon di leinan, reglamentashon i akuer-donan internashonal rela-shoná ku imigrashon no ta fásil. Hopi hende ta pensa ku por entregá un petishon i den dos tres dia risibí kontesta i preferiblemente atmishon, pero mester tene kuenta ku masha hopi detaye. Tin hopi prosedi-mentu i detaye ku mester tene kuenta kuné. Alabes tin masha hopi pedido pa estadia. Por informá ku aña pasá tabatin 11.470 petishon i ku aña aki ya e sifra aki a oumentá ku kasi 30%.

Pa klousurá, e tres pro-feshonalnan a rekomendá pa pidi informashon via e-mail na [email protected].

ServisiodiatmishoniekspulshonMortiersweg5

Telefon:733-2000RaynelMartisiJennyferSuares:unHulandesporkeda6lunakomoturistaribanosisla.

<<<<página12

Mester tene kuenta ku derechonan di trahadó

Leinan di labor i kondishonnanpa trese trahadó stranhero

ing Arbeidsovereen-komst)

• Perkurápalugáadekuápa trahadónan por so-segáikomealguoradinanpousa

• Evitá situashonnan natrabou kupor poneuntrahadó bira malu òfhañadesgrasia

• Pagaovertaim• Realisápagoèkstraora

trahadó mester traharibadianandifiesta

• Tene kuenta ku eartíkulostipuládenLAVkutastipulákumestertuma5simanpabuskauntrahadóribamerka-dolokalpromékuhasipetishon pa trese unstrañero.

Protekshon pa nos mes hendenan

Nos leinan ta trahá paprotehá nos merkado panoshendenanlokalbininaremarke promé pa yenapuestonanditrabou.Sitinhendelokalkuporhasiuntrabou spesífiko e dunadóditrabounotahañapèrmitpatresestrañero.

Siunempresariokiertreseuntrahadódiafó,bandadie puntonan menshoná, emestertenekuentaalabes

ku den kaso ku e haña epèrmitdi traboupaestra-nhero,e trahadóenkues-tion mester pidi un pèrmitdi estadia tambe na Ser-visio di Atmishon i Eks-pulshon(Imigrashon).Denkasokutapromébiahakutabaipidipèrmit,estrañe-ronoportanaKòrsousinun título di estadia válido,pa warda kontesta riba epetishon.Nan ta enfatisá un biahamas ku e leinan t’ei paprotehá nos mes hende-nan.Di otrobanda tabonpa remarká ku, segun leilokal,taménosfásilpater-mináunrelashonditrabou,si kompará esaki ku otropaismaneraEstádosUní-doskamindatinekonosido‘PinkSlip’.Relashoná ku e tema ku

a trata den e artíkulo akimester bisa ku tin hopi leikutatokalaboriataalgun:• Burgerllijk Wetboek

Boek 7A i Burgerlijk Wetboek Boek 2 Artikel 8

• Landsverordening fle-xibilisering arbeidswet-geving

• Arbeidsregeling 2000• Arbeidsbesluiten ( 1 –

2+3)• Horecabesluit• Vakantieregeling• Landsverordening Mi-

nimumloon• Landsverordening ter

beschikking• Cessantiafonds.

Lista di eksigensia i kondishon

Alabes por menshoná kuna Ministerio di DesaroyoSosial, Labor iBienestar -sektorLabor-tinundoku-mento(listadieksigensiaikondishonnan)kutatratae‘tewerkstellingvergunning’,

konforme artíkulo 5 diLandsverordening ArbeidVreemdelingen (LAV Ao2001,No. 82) i e artíkulo-nan 3, 4 i 5 di e Eilands-besluitArbeid Vreemdelin-gen den kua tin stipulá eeksigensianan ora di hasiepromépetishonpatresestrañeropatraha.Den e dokumento men-shonátinstipulákuadoku-mentonanedunadóditra-bou mester tin i mesterbini kuné. Esaki mayoriabiahatameskospaedife-rente tipo di empresa, kualgun eksepshon manerap.e.;horeca,patrabounanagrario, trahadó(nan) pahasitraboudikas.

Puntonan di Kontakto

E sitio kaminda por hañainformashon adishonal tana e edifisio di APNA naSchouwburgweg ánteskonosí komo DirectieArbeidsZaken(DirAz).

<<<< página 13

Chantal Castablanco

Lysandra Pietersz

1414Raiza Martis-Martina

Algunnumberditelefonimportanteta:Servisionakliente 434-0400SentropaFamiaiHubentut 434-0450Intermediadó(Landsbemiddelaar) 434-0440InspectieArbeidszaken 434-0470E liña sentral pae sektor dimanehodi eMinisterio diDesaroyoSosial, Labor iBienestartasituánaPietermaaiParking&Mall,naPietermaaipleins/n-numberditelefonta434-0300.

1515

Darwin de Lanoi di ministerio:

Lei nobo di konstrukshon den taparaPa loke ta kiko e lei ta enserá señor De Lanoi a splika ku den e kuadro di lei aki tin e struktura deliniá kon pa evaluá tur loke ta den konstrukshon òf ta konstruí kaba i loke mester hasi na manten-shon. E lei ta indiká kiko ta e loke mester tene kuenta kuné na momento ku ta bai traha un edifisio nobo, òf hasi un adaptas-hon, modifikashon òf eks-panshon grandi òf chikitu na un edifisio eksistente. Esaki ta konta pa tur kon-strukshon.

Aplikabel pa kenE lei di konstrukshon ta aplikabel pa tur hende. Señor De Lanoi a bisa ku en prinsipio e kuadro di lei aki ta konta pa tur hende òf instansha riba henter Kòrsou, sin importá si e konstrukshon ta riba tereno propio òf tereno di gobièrnu. Esaki ta un punto pa tur hende paga bon tinu n’e na momentu ku tin di kuminsá ku un konstrukshon.Den promé instante ‘Kolo-niale Raad’ a formulá i aprobá e kuadro di lei aki na 1930. Despues di e krísis mundial di añanan 1930, a aprobá e lei aki na aña 1935.

E metanan prinsipal di e kuadro di lei aki ta lo siguiente:1. Mehorashon den

zonifikashon di kon-strukshonnan;

2. Introdusí eksigen-shanan mínimo riba e parti di konstrukshon di un edifisio;

3. Implementá eksigen-shanan sosial/higié-niko pa bibienda;

4. Introdusí eksigen-shanan pa manten-shon i mehorashon di edifisio;

5. Evitá molèster pa un besindario (bario) ku konstrukshon di un edifisio por okashoná.

BenefishinanSeñor Darwin de Lanoi a bisa ku tin un struktura bon deliniá ku ta indiká na tur hende kon mester konstruí i den ki forma mester mantené edifi-sionan eksistente.

Konforme nos lei aktual di konstrukshon no tin un tempu definí den kua mester trata e petishon, pero konforme e pro- sesonan interno di kali-dat, ROP ta trata di kaba por lo ménos 75% di tur petishon dentro di 6 siman. Den kaso di konstrukshon

ilegal el a bisa ku Kòrsou ta repartí den diferente sekshon i kada sekshon i e inspektornan di ROP (ántes DROV).ta ta hasi e kontròl. E kòntròlnan rutinario aki ta entre otro basá riba e pèrmitnan di konstrukshon otorgá. Na momento ku konstatá algu ku no ta kuadra, e inspektornan aki ta aktua konforme lei.

E Ministerio di Tráfiko, Transporte, i Planifi-kashon Urbano ta den proseso pa kaba di fór-mula un lei di konstruk-shon nobo i moderno ku lo sa di tene kuenta ku tur aspekto i norma inter-nashonal.

Darwin A.J. de LanoiKolaborador Infrastructu-ur & Ruimtelijke Planning

Ministerio V.V.R.P.Seru di Ararat parsela C

Telefon: 465 1477

Darwin de Lanoi ta kolaborador di maneho di ‘Infrastructuur & Ruimtelijke Planning’ di e ministerio di VVRP. El a duna un splikashon riba e lei di konstrukshon birando ku e lei aki ku ta

vigente den nos pais yama ofisialmente ‘Bouw- en Woningverordening 1935’. Por kumpra un kopia di e lei aki, na balor di 17,50 florin na e ‘Uitvoerende Organisatie Ruimtelijke Ordening & Planning’ (ántes DROV) na Plasa Horacio Hoyer 19.

Òktober

INDIAN HANDI-CRAFTS & GIFTS

FAIRNew Delhi, India,

15 – 18 òktober 2012

Lugá: India Expo Centre & Mart

Website: www.epch.in

TECNOCARNICOS ANDINA 2012

Trade show and con-ferences for the meat

industryBogotá, Colombia,

22 – 23 oktober 2012Lugá: Corferias - Centro de Conven-

ciones Website: www.tecnocarnicos.

com

CITYSCAPE LATIN AMERICA 2012

International Prop-erty Investment And Development EventSão Paulo, Brazil,

29 – 31 òktober 2012Lugá: Amcham

Business CenterWebsite:

www.informagroup.com.br

Novèmber

IFAI EXPO 2012Industrial Fabrics Association Interna-tional Expo. Trade Show & Symposium

Boston, Merka, 7 – 11 novèmber

2012Lugá: Boston Con-vention & Exhibition

CenterWebsite:

www.ifaiexpo.com

EQUIP’BAIE 2012Windows, Doors, Shutters and Solar Protection Interna-

tional ExhibitionParis, Fransia,

13 – 16 novèmber 2012

Lugá: Paris Expo Porte de Versailles

Website: www.equip-baie.com

FERIA DEL AUTOMÓVIL DE

VALENCIA 2012Automobile Trade

FairValencia, Spaña,

30 novèmber 2012 – 03 desèmber 2012

Lugá: Feria ValenciaWebsite:

www.feriaautomovil.es

Desèmber

TOC AMERICAS 2012

World Class Exhibition for Ports, Terminals, and Port

Technology Providers

Panama City, Panamá,

04 – 06 desèmber 2012

Luga: El Panamá Hotel

Website: w w w. t o c e v e n t s -

americas.com

EXPOPROTECTION 2012

International Safety and Security Exhibi-

tionParis, Fransia,

04 – 11 desèmber 2012

Lugá: Paris Expo porte de Versailles

Website: www.expoprotection.

com

NEW YORK HR LEADERSHIP SUM-

MIT 2012Human Resource Congress. New York HR Leadership Sum-mit gives the opor-tunity to share best practices and devel-op leadership skills that enhance orga-nizations’ ability to impact the local and global business cli-

mate.New York, New York, Merka, 5 desèmber

2012Lugá: Marriott Marquis Hotel

Website: www.evanta.com

1616

Eventonan internashonal

Website ku informashon baliosowww.allbusiness.com

Bo tin un empresa chikí òf mediano? Bishitá e website aki ku diferente ent-revista i artíkulo interesante pa abo empresario.

www.bedrijfsadviesdag.nlBo tin un pregunta tokante website, plan di negoshi òf pasonan pa kuminsá

un negoshi. Bishitá e website aki pa risibí tep informativo.

www.inc.comUn revista online ku informashon interesante. E artíkulo ku abo, empresario ku tin pensá pa amplia bo negoshi, mester lesa ta: Ki momento ta bon pa

habri un filial: “When to Open a Second Location”?

www.under30ceo.comDiferente artíkulo interesante tokante empresario òf managernan bou di 30 aña. Un otro artíkulo interesante tambe ta: 15 idea úniko i barata pa promové bo promé produkto “15 Unique and Inexpensive Ideas to Promote Your First

Product”.

www.women2.comUn website interesante ku informashon tokante hende muhé ku nan mes

empresa i ku nan propio inventonan.

www.youngentrepreneur.comBo ta un empresario hóben. Ata un website ku informashon

pa nos empresarionan hóben.

www.twitter.com/kvkcuracaoSigui nos riba twitter kaminda tin hopi informashon, update di nos

proyektonan nobo i otro informashon di Kámara di Komèrsio.

www.google.com/entrepreneursUn website ku tur informashon pa empresario.

www.entrepreneurship.orgUn website ku informashon, evento, blog i artíkulo speshal pa e empresario

ku kier informá su mes.

www.facebook.com/empresachikiBishitá nos riba facebook kaminda tur dia tin hopi informashon i update di

nos proyektonan nobo.

Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di dokumento relashoná ku komèrsio riba merkado mundial.

Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

- Jaarverslag Kamer van Koophandel Met het oog op morgen en terugblik Den Haag 2009- Over het nieuw werken Werken aan vetrouwen 2012- Business Monitor International Latin America Monitor Vol. 29 issue 4- 2012 Perishables Trade numbers, publication of World City- The American Exporter, Effects of the European crisis, JPM International consulting, LLC, summer 2012- BeverageWorld Soft drinks fight back, Macfadden Communications- Group, LLC, September 2012,- Beverage Industry, Trends, technology & products shaping the marketplace, BNP Media

E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or mainta te 4 or atardi.

LokalTa Hür

Ta hür un edifisio 80 pa 100m2 den e área di

pariba, entre Santa Rosa i Fuik.

Ta HürTa hür dos unidat ku por usa komo ofisina.

Nan a kaba di renobá e unidatnan i nan ta keda

na e di dos piso di e edifisio ku ta keda na De

Ruyterkade 13-14.

Ta BendeTa bende mashin (full

automatic) pa traha Duro Frio, inklusive e lista di

kliente.

Ta bendeTa bende un edifisio ku

por usa komo ofisina. Tin 3 unidat den e edifisio ku e doño por hür ku otronan. E edifisio tin un grandura di

1620m2.

Ta HürDos piso di un edifisio

den Punda, 60 m2 kada un. Por hür un parti òf henter e edifisio. Hopi

interesante pa esnan ku ke hasi negoshi den e área di

Punda.

InternashonalPS-Dekor GmbH

PS-Dekor GmbH ta un empresa ku ya tin mas ku 2 aña di eksistensia i ta buska distribuidó pa su

lòk pa muebel ’ConChip’.Reicharten 14932 Langen

OustiaTel: 0043.5575.515.50

E-mail: [email protected]: www.psdekor.

com

Comercialisadora Lidercomex C.A.

Lidercomex C.A. di

Venezuela ta buska distribuidó pa diferente produkto manera salu, sason pa karni i piská.

Tel: 0058.212.74.16068Faks: 0058.212.94.50890

E-mail: [email protected]

Website: [email protected]

Full-Zone CorporationTa buskando distribuidó o bendedó pa su green tea.

Taoyuan City 33064Taiwan

Tel: 886-(0)3.361.5628Faks: 886.(0)3.362.4002

Mobil: 886.(0).910.612333Email:fullzone@ms16.

hinet.net

Adlertek Biomasa, SpaUn empresa spesialisá

den awa puru, kosmétiko natural i un liña di produkto

di higiena personal, ta

buska distribuidó pa su produktonan.

Avenida Guayacán Norte, Edf. Omni, No. 1002

Isla de Margarita, Venezuela

Tel: 0058.295.416.4995Mobil:

0058.0414.983.6998E-mail: williamguerra57@

gmail.comE-mail: willliamguerra@

adlertekbiomasa.cl

Erema Engineering Recycling Maschinen und Anlagen GhmbHTa buska kliente pa su

mashinnan di resiklahe di plèstik

Unterfeldstrabe34052 Ansfelden/Linz

OustriaTel: 43.732.31.900

Faks: 43.732.31.90-71E-mail” [email protected]: www.erema.at

Oportunidatnan di negoshi

Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rúbrika aki òf pa mas informashon tokante di un di esnan menshoná, tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio na tele-fòn 461-3918, faks: 461-5652 òf e-mail nos na businessinfo@curacao-

chamber.an

1717

Inovashon komo parti di e plan stratégikoE plan stratégiko ta deliñá presis kiko ta e kompania su vishon, ambishonnan i metanan pa kumpli kuné riba término largu. Banda di esaki, e strategia ta deskribí eksaktamente e empresa lo bai logra e metanan ku tin deliñá pa kumpli kuné riba tèrmino largu. Pues, e ta duna un direkshon na e manera ku e empresa ta bai kumpli i realisá e metanan. Banda di deli-ñá bo ambishonnan i bo vishon pa un término largu, bo ta disidí tambe kon pa dil ku kambi-onan. Esaki no solamente ta importante pa e empresa komo un totalidat, pero e mester bira tambe algu ku ta biba den e empleadonan ku ta forma parti di e empresa. Nan tambe ta kon-tribuí na inovashon den e empresa. Por duna e empleadonan responsabilidat i guia nan na e resultado ku bo kier logra pa e empresa. Stimulá un kultura habrí, siña di fayonanKultura di e kompania ta e sistema di reglanan ku no ta skirbí, kustumber, i maneranan ku ta determiná komportashon di empleadonan. Si kultura di e kompania ta habrí pa inovashon, konsekuentemente e gana pa inová ta subi. Bo por stimulá e gana aki ora bo enfoká mas riba futuro i trese desaroyo i posibilidatnan nobo. Bo por kustumbrá empleadonan pa traha huntu i krea un ambiente kaminda nan por tin kontakto informal ku otro. Tambe por stimulá interkambio di informashon pa medio di metanan komun, duna konfiansa i e espasio pa reflekshon. Un otro forma pa stimulá un kultura habrí ta pa medio di toleransha kontra fayo. Esaki por trese un kultura kaminda tuma riesgo no ta bira un barera, pero mas bien un opor-

tunidat pa eksplorá i kaminda ta nesesario, siña di fayonan.

Investigá e posibilidat di un finansiamentuInovashon hopi biaha ta trese kuné invershonnan kuantio-so ku ta trese rísiko grandi kuné. E parti di finansiamen-tu mayoria biaha ta bai pa medio di un banko, entidat-nan ekonómiko ku tin komo meta pa stimulá kresementu, venture capital, personanan partikular, entidatnan finan-siero, òf supsidio.

Desaroyá e abilidatnan nesesario pa e inovashonTa di sumo importansia pa

bo tin trahadónan ku ta bon studiá i prepará. P’esei ta esensial pa atraé empleadonan ku ta pas ku e kompania i duna e espasio pa nan por desaroyá e abilidatnan nesesario pa kumpli ku e trabounan. Komo empresario bo tambe mester desaroyá bo propio abilidatnan i aktu-alisá bo konosementu riba tereno di inovashon manera:• Praktiká i uza e método mas mihó pa lider-

azgo• Dispuesto pa hasi eskoho i komuniká

esakinan• Ta enfoká riba resultado• Ta flèksibel.

Optené konosementu i teknologiaKeda na altura di e informashon korekto, kono-sementu i teknologia. No den bo empresa so, pero pafó di bo empresa tambe. Hasi uzo di medionan pa optené informashon manera di universidat, lektura, treinen, ret di kontakto, konsehero i spesialistanan.

Generá idea noboUn empresa por disponé di tur método pa ta inovativo, pero tòg ta nesesario pa generá idea nobo. Pa generá idea nobo ta nesesario pa buta empleadonan huntu, ku ta dispuesto na bati kabes ku otro, i uza tambe otro métodonan ku por uza pa bini ku ideanan inovativo.

Konkretisá e ideanan noboButa ideanan inovativo den resultadonan konkreto. Esaki por keda konkretisá solamente si e empresa den su totalidat ta involukrá den e proseso aki.

Buta bo produkto/ servisio riba merkadoBo produkto/ servisio ta kla pa bai riba merka-do. Ora esaki sosodé lo habri otro posibilidat-nan kaminda por tin oportunidat pa hasi un estudio i wak si tin mas opshon i otro nesesi-datnan ku klientenan por tin ora nan hasi uzo di bo produkto òf servisio.

Pa un empresa inová kontinuamente, ino-vashon mester ta kore den e ardunan di e kom-pania. Pues, e mester ta forma parti di e plan stratégiko i sintá den e kultura di e kompania. E kondishonnan pa inová mester keda definí bon kla pa trahadónan por traha huntu na ino-vashon. Di e forma ei so bo por garantisá un plan di inovashon eksitoso.

Insiguridat hopi biaha ta e faktor mas esensial ku ta pone ku empresanan no ta riska pa inová, maske ku nan ta konsiente ku inovashon ta vital pa kontinuidat di e empresa. Pa hasi inovashon asina eksitoso tin diferente

aspekto ku mester tene kuenta kuné. E base pa inovashon ta keda konkretisá si bo hinka esaki den bo plan stratégiko i kambia aktitut di bo pèrsonal i e kultura di e empresa pa nan por haña gana di sigui inová. Aki ta sigui e puntonan ku tin ku tene kuenta kuné ora ta papia di inovashon den empresa.

Inovashon ta un pida hèrmènt mashaimportante pa kresementu di kualke negoshi

1818

1919

Lei ta duna nos diferente ehèmpel kaminda por tin un rason urgente pa un retiro inme-diato. Por ehèmpel ora e trahadó a hasi su mes kulpabel na ladronisia, malversashon, gañamentu òf otro delitonan pa kua e tra-hadó no meresé e konfiansa di e dunadó di trabou mas. Wes ta liber pa husga si a base di sirkun-stanshanan di kada kaso spesífiko, un rason ta sufisiente urgente pa hustifiká e retiro inmediato. Hopi bes den práktika ta hasi fayo den e prosedimentu pa loke ta e retiro inmediato i p’esei hopi bes tin e posi-bilidat ku den un prosedimentu den korte wes ta deklará e retiro inmediato nulo. Por ehèmpel si ta warda muchu largu promé ku ta duna e retiro inmediato, òf e rason ku a duna pa e retiro inmediato no ta klòp òf no ta bon formulá den e karta di retiro. Solamente rasonnan importante klaro i probabel mester ta un base pa un retiro inmediato.

E rason mester ta unu urgente, ophetivo i suphetivo; ‘ophetivo’ den sentido ku tur otro dunadó di trabou a base di e mesun sirkunstanshanan lo a disidí pa duna un retiro inmediato tambe. Un rason urgente ‘suphetivo’ kier men ku e rason mester ta urgente pa e dunadó di trabou mes, ku pa e rason e trahadó meresé un retiro inmedi-ato. Si e trahadó no haña retiro inmediato, esei ta nifiká ku opviamente no tin un rason suphetivo pa e dunadó di trabou. Mester duna e trahadó mesora notifikashon di e retiro inmediato i e rason pa esaki. Por tuma un periodo kòrtiku solamente pa

investigashon, komunikashon interno i/òf tuma konseho hurídiko si i ki ora por sus-pendé e trahadó temporalmente.

Ki ora un trahadó no meresé e konfiansa di su dunadó di trabou mas ku bo por papia di un rason urgente? Si en bèrdat tin un rason urgente den e sentido aki kaminda e tra-hadó no meresé e konfiansa di e dunadó di trabou mas, ta dependé na ki sektor i na kua dunadó di trabou e trahadó ta traha. Di un trahadó di un krèsh por spera ku e ta traha ku hopi mas kuidou i ku e no laga beibi kima ku awa muchu kayente ora di baña e yuchi, pasobra e bon kuido di un mucha ta hustamente su tarea esensial. Un dunadó di trabou a duna un retiro inme-diato pa e rason aki i tambe a pidi pa mas seguridat pa disolvé e kontrato di trabou tambe na korte (si mester/voor zover ver-eist). Wes a husga ku e no ta masha kla si e trahadó a chèk e temperatura di e awa di baña bon promé, pero si ta kla ku esaki ta un eror grave. E trahadó a laga sa ku e tabatin hopi preshon di trabou i e no a haña niun instrukshon. Tampoko no tabatin un siguridat èkstra pa determiná kon kayente e awa di kranchi ta. Tur esaki a relativá e posishon di reproche di e tra-hadó na e prosedimentu den korte. Wes a husga ku no tabatin un rason urgente, pero si a disolvé e kontrato di labor sin duna un kompensashon na e trahadó, pasobra e dunadó di trabou no tin konfiansa mas den e trahadó (Ktr. Amsterdam 2 mei 2000, JAR 2000/137). Keda sin duna un kompen-sashon na e trahadó ta muestra ku wes a

haña ku e trahadó mes ta kulpabel pa su situashon i ku e disolushon ta kompleta-mente pa riesgo di e trahadó.

Trahadónan ku tin un posishon di konfiansa mester ta mas alerto ainda i traha ku mas kuidou, sigur si ta den nan posishon nan por hasi e dunadó di trabou hopi daño. Na e funshon di un trahadó por mira si ta trata di un funshon di konfiansa, sea un funshon haltu òf un funshon kaminda e trahadó ta traha ku sèn di kompania, por ehèmpel un kahera. E konsekuenshanan finansiero di un retiro inmediato pa e trahadó por ta grave. E dunadó di trabou semper mester tuma na konsiderashon tur interes promé ku disidí di duna un retiro inmediato.

Si e trahadó despues di e retiro inmediato ta entablá un kaso na korte, wes lo tene na kuenta tur e diferente sirkunstanshanan di kada kaso spesífiko, manera e tipo i e gravedat di e rason urgente, i konsiderá tambe e sirkunstanshanan personal di e trahadó, por ehèmpel e tipo di trabou i durashon di e relashon di trabou, e kon-sekuenshanan finansiero pa e trahadó i tambe su edat i e manera kon e trahadó a funshoná. Na korte e dunadó di trabou no solamente mester proba e rason urgente, pero tambe ku el a duna e trahadó esaki mesora.

Retiro inmediato i e pèrdida di konfiansa den e trahadó

E dunadó di trabou por duna retiro inmediato ‘ontslag op staande voet’ ora tin un rason urgente, basá riba sierto akto, kualidat òf komportashonnan di e trahadó, pa kua motibu no por spera ku e dunadó

di trabou rasonabelmente por perkurá pa e kontrato laboral ta sigui perdurá.

Señora Giolina Daal

2020

“Habri un negoshi ta un reto grandi”

Na mei e aña aki señor Rignald Djaoen komo gerente gene-

ral a habri portanan di su negoshi ‘The Asbest Spe-cialist BV’ pa duna servi-sio. Habri un negoshi tin su retonan, pero pa señor Djaoen te ainda e negoshi ta bai basta bon. The Asbest Specialist ta úniko den e área di tratamentu di asbèst na Kòrsou i nan a

spesialisá bon den e ramo aki. Segun e gerente gen-eral, te asina leu ku e sa no tin otro negoshi ku ta kompetí ku nan den e área spesial aki. Via kurso el a spesialisá den e mundu di kita asbèst di un forma seif i sano. “Pero habri bo propio negoshi den e tem-punan aki ta un reto gran-di”, asina señor Djaoen a splika. Mesun entusiasmo ku un empresario tin pa kuminsá ku e preparashon-nan pa habri su negoshi, e mesun retonan e ta pasa aden na momentu ku e ta buska tur e dokumentunan nesesario pa e empresa habri su portanan.

“E trayekto aki”, segun señor Djaoen, “tabata bas-tante difísil spesialmente pa yega na tur e doku-mentunan nesesario”. Pero no opstante esei, señor Djaoen a bisa ku e empresario ku ta bai habri su propio empresa mes-ter tuma kurashi i purba tòg. Pa empresarionan ku ta bai habri nan negoshi,

kòrda semper bo por dren-ta den kontakto ku Kámara di Komèrsio pa haña infor-mashon riba e dokumentu-nan ku mester pa habri bo

negoshi ku éksito. E promé paso por ta difísil, pero despues ku dedikashon tur kos ta sali na bo benefisio i desaroyo di bo negoshi.

The Asbest Specialist B.V.Direktor Rignald Djaoen

Hispañolaweg 45 ETelefon: 523-6596

Rignald Djaoen di The Asbest Specialist:

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

BCS_Internet_5x17-5.pdf 1 4/26/12 10:17 AM

Traha ku asbèst tin su riesgonan, sigur ora ke deshasí di dje; p’esei tur e medidanan di prekoushon

Asbèst por ta hinká den plachinan di dak.