Emotionele ontwikkeling kader en praktijkverhaal vanuit ......fruit. Maar bijv individuele...
Transcript of Emotionele ontwikkeling kader en praktijkverhaal vanuit ......fruit. Maar bijv individuele...
Emotionele ontwikkeling
kader en praktijkverhaal vanuit Zonnehart
in samenwerking met Rozenweelde
Ingrid Vuylsteke
Trainer EO
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Historiek en evoluties
• Emotionele ontwikkeling steeds centraal
• 2013: denkkader Dosen
• Interne vormingen
• Inschaling- vertalingen
• Schoolniveau-klasniveau- leerlingniveau
• MFC
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
kernbegrippen
• Kunnen- aankunnen; verschil cognitieve/ sociale en emotionele ontwikkeling
• Dynamisch begrip van de 5 fasen
• WE-dentity- I dentity
• Vertaalslag: samenvatting boek; nieuw: onderwijsfiches
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Kunnen/aankunnen: wat mag ik verwachten?
• Kalenderleeftijd
• Verstandelijk: wat weet iemand
• Sociaal: hoe gaat iemand met de ander om?
• Levensgeschiedenis: wat maakte iemand mee?
• Emotioneel: wat kan iemand aan?
totaalbeeld
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Fase 1 0-6 m
diepVBAdaptatiefase
Breng je mij in evenwicht ?
Fase 2 6-18m
DiepVB1stesocialisatiefase
Zie je mij staan ?
Fase 3 18m-3j
ernstig
VB
1ste individuatie fase
Wat mag ik zelf bepalen ?
Fase 4 3j-7j
Ernstig/
matig VB
Identificatiefase
Kijk wat ik kan/ben je trots ?
Fase 5 7j-12j
Matig/
licht
Realiteitsbewustwordingsfase
Waar hoor ik bij ?Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Eo bij VBtrager en sneller hun
‘plafond’
‘Functioneren onder
stress’ bepaalt mee
Dysharmonisch profiel
Verschillende
contextenIngrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Harmonisch- dysharmonisch profiel
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Kunnen- aankunnen
• preventief werken
• Omgevingsaanpassing
• Begeleidingsstijl
• Vaardigheden aanleren bij kind ? (pas vanaf scores binnen fase 3 en hoger
leereffect verwachten)
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Fase 1: Breng je me in evenwicht?
Behoefte= rust
• Reguleren
• Innerlijke spanning bij kind reduceren, verminderen
• WE
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Preventief: omgevingsaanpassing
• Structuur (ruimte- personen- tijd-dagschema)
• Activiteiten op maat
• overgangen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
De Draad Gerrit Vignero
vroegkinderlijk trauma/ ASS
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
• F1: de draad trekken
• Begeleider reguleert
• SPOOR
• POORT
• ACTIE REACTIE
• SAMEN DOEN
F1 structuur tijd :diep/ernstig VB (dagschema);
ASS- POS
• Rituelen- routines: • Onthaal
• Opruimlied
• Einde dag
• Einde week- kringetje
• Speciale activ: einde week
• Vaste omgangsregels ifv herkenbaarheid (fiche handelingsregels- smartschool/KR voor ieder beschikbaar)
• ASS (voorbeeld N) : Heel vast en eenvoudig schema - ritme- prikkelgevoeligheid-ruimte- personen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Leerkracht dagschema
DINSDAG 2018-2019
Kind 1 Kind 2 Kind 3 Kind 4 Kind 5 Kind 6
9-9.25u Turnen Turnen
Turnen
Wandelen Nadia Turnen 9.25-9.50u Koek + fruit
9.50-10.15u Bijt P Wc + fruit +BH
Dvd (parapodium) + drinken
Fruit + wc Knutseltafel Fruit + wc (Emmely)
10.15-10.40u Ini Ergo Speelhoek 10.45u drinken + wc
PC Radio Ind. werktafel Rustige hoek
10.40-10.55u PC Wc Om 10.55 naar PE Kaatje/Yoni
BH WC DVD
10.55-11.20u Ind. werktafel TOAH Nadia
PC
11.20-11.45u Ipad Aanleer Pc
11.45-12.10 Aanleer Speelhoek DVD Wandelen Vero
12.10 Naar keuken wc +Droomhut Droomhut Nadia Droomhut Droomhut Vero
13.40-14.05u BH Snoezelen Nadia
Snoezelen Nadia
Rust in zetel + crea Zoë
14.05-14.30u Crea Zoë BH - Tuin - Rust Sensobak Rustige hoek 14.30-14.55u Ipad Speelhoek Koek + wc Pc
14.55-15.10u Koek Drinken + wc Drinken + wc Radio Wc + koek Koek + wc
15.10-15.35u Ind. werktafel Speelhoek
PE Kaatje/Yoni
PC BH Rustige hoek 15.35-16u BH Logo Annemie Rust in zetel
16u Droomhut Wc + Droomhut
Droomhut/bus Droomhut
Annemie Droomhut Bus Katrien
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Uit groepswerkplan
• STRUCTUUR IN TIJD
• (Wereldoriëntatie: tijdsbesef)
• We werken in de klas met vaste routines om zo duidelijkheid te geven aan de
kinderen wat er zal komen. Vb. ’s Ochtends eerst ontlading door telkens dezelfde
hoek aan te bieden, hierna onthaal, gdl, dan koek en drank moment op dezelfde
plaats, ook bij groepsactiviteiten zitten de kinderen steeds in dezelfde opstelling.
• Er is een weekrooster opgesteld en we houden ons zoveel als mogelijk aan deze
indeling.
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Structuur / variatie bij ASS
uit LB
• We blijven een vaste structuur behouden per dag. Dit wil zeggen dat bijv iedere dinsdag hetzelfde verloop kent maar niet alle dagen hebben hetzelfde verloop als de dinsdag.
• Bepaalde dingen zijn wel vast. Bijv na het onthaal, steeds fruit, na turnen ook steeds fruit. Maar bijv individuele werktafel, I-pad, … komt niet iedere dag op een vast moment. We proberen binnen de activiteiten wat variatie aan te brengen. Zo krijgt Jens niet steeds hetzelfde fruit, naast appel die wel een constante is. Tijdens de crea is er variatie binnen hetzelfde aanbod. enz
•
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
ASS Leerling (dag)schema
• Comvoor:
• Sensatie: touwtje
• Presentatie: plaats: voorwerp- afbeelding
• Representatie: afbeelding- woorden
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Klassikaal dagschema of individueel
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Hou zelf regie over het schema
• Wel doordacht aanpassen na observaties: duur- interesses
Vb Tijdens klassikale activiteiten zegt Bart soms dat hij moe is. Hoe lossen we dit op:
• Bart maakt een oefening minder.
• Bart gaat even naar de rustige hoek.
• Bart mag even in een prentenboek kijken.
•
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1 Spanningsboog- arousal
• Herorganiseer de situatie zodat bij spanning kalmering wordt opgebouwd
• Ontspannende elementen in dagschema
o Klankschalen
o snoezelen
o kinderyoga, bewegingstussendoortjes
o Sherborne,
o prikkelarme werkomgevingen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1 RUSTGEVENDE ACTIV
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1 aangename zintuiglijke indrukken
• Snoezelen, waterplezier, schommelen, Belevingstheater;
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1 aangename zintuiglijke indrukken
• Sensopathische activ, muziekdoos, BIM; klankschalen, …
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Structuur ASS: vaste hoeken en prikkelreductie
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Prikkelreductie.
Onthaal: niet voor iedereen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
prikkelreductie
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Eendoostaken- werkorganisatie
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Aanleer/ zelfstandig
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Activiteiten
Inspanning/ontspanning
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Rustige kamer/ eigen plekje
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Hulpmiddelen spanningsregulatie:
wiebelkussen, drukvestje, tangle, lintje
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
ASS: vaste wanden en veranderlijke wanden
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
overgangen
• Individualiseren: Vroeger, later
• Wachtstoeltjes
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1/2 begrenzen dr over te nemen
• Trip trap; breezi
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Activiteiten
Senso motorische activiteiten
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Vaste materialen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Aanbod op maat/ stappenplannen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Speeltijd?
georganiseerde en niet georganiseerde vrije tijd
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Aparte bewegingsmomenten voor leerlingen;
lkr aangevuld met vrijwiliger/ stag.
• Zintuigtuin
• Wandelen belevingsbos
• MOS ronde
• winkelen
• Ook opstap voor
contactmomenten- samen doen!
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Reguleren spanningsniveau kind
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Reguleren emoties (poort)
begeleider • Teken spanningsboog van begeleider- Ingangen:
• Ja boodschappen:
• Spreek sussende taal,
• Humor
• Even uit situatie stappen
Nodige rust bij begeleider is nodig om spanning te doen zakken:
kans dat cliënt spiegelt en rust overneemt
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Reguleren emoties (poort) begeleider
• Time-out: doel temporiseren- daarna draad weer opnemen- enkel bij gevaar
• Laten overnemen door andere begeleider is geen falen: permanentiegsm
• Herstel van de handelingsbreuk: terug naar activiteit op moment dat breuk
zich voordeed. Breuk wordt onderbreking- situatie wordt ontsmet- ook
indien er tijd tussen is; wees fysiek nabij
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
(groeps)uitstappen? Schoolreis- sportactiviteit
• Bewust bespreken: voor wie haalbaar- hoeveel begeleiders- alternatieven-
opsplitsen ter plaatse, klasoverschrijdend…
• Optreden? Voor wie zinvol? Stress- Opname op voorhand en film laten
afspelen?
• Sint- Piet/ Kerst afspraken
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
TOAH
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Actie- reactie
• Positief benutten: om band aan te gaan: rituelen, samen doen, leuke actie-reactie bv Q- N; maak lijst leuke actie- reacties
• Neem controle over; speel in op interesse kind
• Fikfakken, taalspelletjes, gebruik lichaam, gebruik geluiden, humor, clownerie, highe five,
• woorden, zinnetjes, eigen rijmpjes; een sterke interesse of obsessie rond voorwerp bv voetbal;
• ook de rituelen bij begroetingen, korte uitwisselingen tussendoor,
• kan per begeleider ander grapje zijn
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F1 neg ACTIE-REACTIE
(leerling zoekt gedrag dat neg reactie uitlokt)
• Bij aanhoudend actie- reactie: ga terug naar ingang van het spoor/ poort
• Neg A-R: aandacht combinatie leerlingen-plaatsschikking- klassamenstelling;
tmm terugval, angst, spanning?
• Bij afbouw fout gedrag- zoek alternatief- steeds iets in de plaats geven dat
wel kan of zoek waar wel
• Ja- boodschappen= alternatieven geven bv Q high five ipv zoen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
AANDACHT VOOR POS ACTIE-REACTIE
• Temporiseer tijd tussen A-R
• Negeren+ iets anders in de plaats (verbinding behouden)
• Sherborne: samen; met en tegenrelaties
• Contactspelletjes: kiekeboe, verstoppertje, nonsensrijmpjes, imitatietraining
• Stopteken tonen zonder benoemen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Samen doen
• Geniet van het samen bezig zijn: Oog voor proces, niet accent op iets
aanleren of juist doen bv afvalronde, huishoudelijke taken
• Fantasmatisch boogje: stem laten horen als je er niet bent
• Hand bij overgang
• Joint attention: samen puzzelen, boek lezen- proces!
• Meespelen in de hoeken, niet om iets aan te leren maar om samen te doen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Fase 2 Zie je me staan? Wijs me niet af
• Opbouw vertrouwen: beloftes nakomen- volgbaar en voorspelbaar zijn
• Zorgen dat het (samen) lukt- tijdig ingrijpen zodat het lukt
• Hier en nu
• Overgangen!
• WE
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F2 Hechting stimuleren
• Start schooljaar/ nieuwe leerlingen
• Meerdere jaren in een klas
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F2 Hechting en cirkelen
• Bij ontstaan van hechting: organiseer activiteiten vanuit interesse kind waarbij
begeleider stilaan bewust cirkelt rond het kind en de leiding neemt: geef aan
wat kan en niet
• Toon dat je elk kind gezien hebt- kleine contacten met kind inlassen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Afstand/ nabijheid: F2/3 Onthechting-
transitioneel object
• - voorwerp dat kind met jou verbindt zonder dat jouw aanwezigheid nodig is:
klaspop, stylo, knuffel, foto van mama…
• Laat weten wanneer beschikbaar en niet, wanneer je terugkomt (time timer,
dagplanning)
• Gedragskaart met afspraken die doorgegeven worden aan de leerkrachten-
warme overdracht- ook naar zorggroep
• Gastklassen als het teveel wordt of bij ziekte/ zorggroep
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Hechting- leren hulp vragen
• Werk met symbool om aan te geven dat het kind hulp wil. Leerkracht houdt
regie door aan te geven wanneer hij erop ingaat. (knipoog: ik heb je gezien)
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F2 Onthechting- draad doorgeven
• Lusactiviteiten: bv kinderen bewust een ‘boodschap’ laten doen
• Verdeel de verbinding: voor dit kom je bij mij- voor dat bij die persoon…
• Afspraken start vd dag / afscheid ouders
• Transitionele objecten: voorwerpen(of taal) met een verbinding
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F2/3 Begrenzen van gedrag
• De grens in overleg (dialoog) vastleggen
• Waar is onderhandelruimte
• Begrenzing en houvast zijn emotionele noden
• Gericht op vermijden van negatief gevolg
• Niet gericht op een negatief gevoel (straf)
• Uit veiligheid
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Preventief werken: Invloed
lesroosters/therapieschema’s
• Niet hoger dan F1-F2:
• continuïteit personeel: vaste equipe- ook bij vervanging
• Overgangen beperken
• Oriëntatie klas: Ankerklas naast aanleren vaardigheden (overschrijdend)
• Bewust inplannen evenwicht inspanning- ontspanning- basisrust
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Resultaat veilige hechting
• Bijtanken
• Exploreren
• Omgaan met grenzen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Fase 3 Ik kan het eventjes zelf. Wat mag ik zelf
bepalen?
• Eenvoudige keuzes
• Humor
• Ruimte voor lukken en mislukken met goede ondersteuning (zelf doen)
• Beperkte duidelijke afspraken/ grenzen
• Beginnend I
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F3
• laat het kind eens neen zeggen- ga erin mee binnen aanvaardbare situaties
• Beheersingsspelletjes trainen bv 1-2-3 piano, stilstaan als muziek stopgezet
wordt
• Geleidelijk leren keuzes maken: hoekenwerk, keuzeborden
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F3/4 groeiende inspraak/ keuzes
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
De eeuwige discussie
• Belonen
• Door te belonen neemt het positieve gedrag toe.
• Psychologisch: iemand (waardevol) zijn, erkend en
betrokken worden
• Straffen
• Straffen geeft negatief gevoel,
• Gedrag stopt, maar er komt geen positief gericht gedrag
in de plaatsIngrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Emotionele ontwikkeling
• Vanaf welke fase kan je straffen en belonen?
wanneer is iemand verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag?
intern geweten
impulscontrole
Empathie
Besef van goed en fout
Vermogen tot zelfreflectie
Emotionele ontwikkelingIn fase 1, 2 en vaak ook nog in 3 kies je best voor een andere aanpak
dan straffen
Risico!
- Negatief gevoel
- Gevoel van afwijzing
- angst
F4 aanleren gedrag
• ! Sociale beloningen
• - start met regels die al lukken om te belonen
• - Stappenplannen om werkhouding aan te leren ( stippestappen,
Meichenbaum, taakanalyse
• - Visuele verduidelijking van afspraken als lkr weg is
• Speelplaats: actief toezicht houden
Emotionele ontwikkeling
• Vanaf welke fase kan je straffen en belonen?
wanneer is iemand verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag?
Met doel eruit te leren > conditioneren
morele ontwikkeling
impulscontrole
Empathie
zelfreflectie
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Waarom kiezen we voor straffen?
• Uit onmacht
• Eigen emoties nemen de bovenhand
• Misinterpretatie van gedrag
• Vergelding
• Om controle te houden, te krijgen
• Lesje leren
• …..
vorming IPO 2019 Ingrid Vuylsteke
Emotionele ontwikkeling
In fase 1, 2 en vaak ook nog in 3 kies je best voor een andere aanpak
dan straffen
Risico!
- Negatief gevoel
- Gevoel van afwijzing
- angst
vorming IPO 2019 Ingrid Vuylsteke
Aanleren vaardigheden
• Vanaf F3-4: beginnende identiteit- verwerven regels, normen afspraken
• Extern- intern geweten
• Speeltijden: voldoende meespelen- toezicht; conflicten bespreken- nieuwe
afspraken maken- visualiseren
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Aanpak speelplaats
• KR ma 2017:
• Nabijheid van de lkr blijft nodig om te leren omgaan met anderen:
• je trekt niet aan iemand
• je vraagt: wil je spelen
• duidelijk visualiseren wat kan op de speelplaats ;
• soort contract maken- pos aandacht
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Afspraken visualiseren
• KR okt 2017 Bazig gedrag X :
• Inzicht bijgebracht rond omgaan met andere kinderen : wat mag/ wat mag niet ? + visualisatie uitgewerkt voor X. Zij moest dit lange tijd afgeven 's morgens aan lkr op speelplaats. Lukt goed en houdt zich tot nu toe aan afspraak. Alles in samenspraak met ouders ! Mama gaf aan dat de kaart niet meer nodig is om af te geven.
• Verder controleren hoe ze omgaat met anderen en aanpakken bij niet gepast gedrag + melden aan ouders.
• Heeft passend gedrag aangeleerd bij Koen en Inge; er moet nog iets uitgewerkt worden bij L en S.
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Afspraken visualiseren
• KR feb 2019:
• turnles: uitspraken die emotionele reacties teweegbrengen (je bent mijn
vriend niet) komen minder voor.
• samen spelen en interactie met andere leerlingen verloopt goed - ze houdt
zich aan de afspraken - tijdens speeltijden geen problemen - trekt graag op
met het nieuw meisje (Y) van de klas. Speelt op goede wijze tikkertje, neemt
initiatief. Y biedt ook rust. Relatie met S is stabieler geworden
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F3 aanleren passend gedrag ASS
• passend reageren als oma hem komt ophalen op woensdag : lukt al veel beter
m.b.v. stappenplan - oma zegt “dag Jan” - hij zegt “dag oma” terug - hij
wacht rustig - oma zegt “nu gaan we samen naar de auto” - Jan reageert
adequaat - hebben dit ingevoegd omdat hij anders oma voorbij liep en als
eerste vooraan in de auto wilde zitten
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Fase 4: kijk wat ik kan
• Succeservaringen beklemtonen
• Inspraak
• Meer aansprakelijk (hoe/waarom)
• Realiteit/fantasie
• I
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
F4 aanleren gedrag
• ! Sociale beloningen
• - start met regels die al lukken om te belonen
• - Stappenplannen om werkhouding aan te leren ( stippestappen,
Meichenbaum, taakanalyse
• - Visuele verduidelijking van afspraken als lkr weg is
• Speelplaats: actief toezicht houden
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
speeltijden
• Korte speeltijden: per klas: in klastuin
• Enkel twee hoogste klassen: speelplaats
• Middagtoezicht: max 10/ groep- bewuste keuze-vast personeel
• Samenwerking MFC
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Begeleidingsstijl alg
• EO: kader voor beter begrip leerling en beter begrip eigen handelen
• Minder machteloos gevoel, meer energie
• Betere band met leerling en netwerk
• Kritische zelfreflectie: EO ontwikkeling zegt veel over onszelf en over hoe
we in begeleiding staan (kwetsbaar) : we komen onszelf tegen- biedt
groeikansen aan onszelf
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Welke begeleiding?
F1/2 F3/4/5
Samen Zelfstandig
Preventief Leren uit ervaring
Begrenzen Verruimen
Nabijheid /controle Kansen / ervaringen
Ontschuldigen Waarom? Hoe anders?Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
• Stressbrein
• Hechtingsbrein
• Denkend brein
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Draagkracht personeel
• F2 : Fulltime in een klas?
• Klasvrij bewust plannen
• Permanentietelefoon
• Therapie(groepjes) gericht plannen
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Balans
vorming nov 2018 82
Kunnen aankunnen
Onder- en / of overschatten
GRAS GROEIT NIET HARDER
DOOR ER AAN te trekken
zonnevogel
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Smeed het ijzer als het koud is
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Als een kind niet kan leren
op de manier dat wij
lesgeven, moeten we
misschien lesgeven op de
manier dat het leertMichaël J. Fox
Probleemgedrag
90% van de stoornissen bij mensen met een
verstandelijke beperking hebben te maken met
fases 1 – 3!
Praktijk Dosen: Nog nooit iemand gevonden met
emotionele leeftijd > fase 3
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019
Bronnen
• Ronsse, Els
• Seleljo, Marijke
• Vignero Gerrit
• Wijnhoven, Bram
• Vuylsteke Ingrid
• Team Bubao Zonnehart
Ingrid Vuylsteke Bubao Zonnehart maart 2019