TEOMAN AL‹L‹, Küresel Irkç›l›¤›n Kurbanlar› (‹stanbul: Kaynak Yay›nlar›, 2011), 112 ss. ISBN 978-975-343-620-5

Bölününce ›rk olursun, art›k millet de¤ilsindir. Tart›fl›r durursun Arnavutlar›n kökeni mi daha eski,Slavlar›n m›, Türklerin mi, yoksa Kürtlerin mi diye? Elbette asla cevab›n› bulamazs›n. Köprü koyarlar ara-na; ama köprüyü koymadan önce duvar örerler. Büyük, kal›n duvarlar; göremeyesin diye ayr› düfltüklerinibir daha. Eskiden tuttu¤un tak›m› tutamazs›n mesela çünkü 'öbür tarafta' kalm›flt›r o tak›m. 'Öbür taraf›n'tak›m›n› tutarsan; maazallah, ›rk›na ihanetle suçlan›rs›n. Yemeklerini bile izlemeye al›rlar. Mesela 'öbür ta-rafta' kalanlardan birinin lokantas›na gidersen yand› gülüm keten helva. Hurma bile yesen, domuz derleryedi¤ine. Taksiye bindi¤inde dikiz aynas›na bakars›n, iflaret arars›n, floför hangi taraftan diye. Tokat yer-sin mesela durup dururken otobüste. Kin biriktirirsin, 'kendi taraf›na' geçip sen de 'karfl› taraftan' birine to-kat atmak için. En önemlisi dostlar, parçalanmaya karfl› ç›karsan seni ›rkç›l›kla suçlar. Oysa mikro milli-yetçilikle; ›rkç›l›¤›, parçalayanlar yarat›rlar.

TUBA AKEKMEKÇ‹ VE MUAZZEZ PERVAN, Do¤u Anadolu ve Cumhuriyet Bürokrasisi 1939-1951 (‹stanbul:Tarih Vakf› Yay›nlar›, 2011), 264 ss. ISBN 978-975-333-270-5

Necmeddin Sahir S›lan, milletvekilli¤i s›ras›nda Do¤u'nun engebeli co¤rafyas›nda, ço¤unlu¤u Kürtkökenli halk›n yaflad›¤› bir bölgede, ilgili vali ve jandarma komutanlar›ndan, halkevi yöneticilerinden,maarif müdürlerinden yörenin co¤rafi, sosyo-ekonomik ve befleri durumu ile ilgili ayr›nt›l› raporlar iste-mifltir. Bu sayede arfliv de¤eri büyük bir birikim sa¤lanm›flt›r. S›lan'a sunulan raporlarda; vilayet hududu,mülkî taksimat›, do¤al koflullar›, da¤lar›, ormanlar›, nehir, dere ve benzeri su kaynaklar› kaydediliyor. Ar-d›ndan ulafl›m araçlar›, vilayetin yollar›, tar›m›n ve ticaretin durumu, maden zenginlikleri, pazar ve pana-y›r olanaklar›, hayvanc›l›¤›n düzeyi, halk sa¤l›¤›, sa¤l›k örgütü, iletiflim, e¤itim, köy iflleri, Köy Kanu-nu'nun uygulan›p uygulanmad›¤›, özel idarenin bütçesi ve son olarak da halk›n; siyasal e¤ilimleri, toplum-sal ve kültürel de¤erleri yer al›yor. Birinci el kaynaklara yer verilen bu kitapta, Cumhuriyet'in ilk on y›l›n-da, ülkenin befleri sermayesinin co¤rafi bölünmüfllü¤ü, farkl› düzeyleri, e¤itim ve sa¤l›k baflta olmak üze-re Do¤u'nun ne denli derin sorunlarla karfl› karfl›ya oldu¤u görülüyor.

BERNA AKKIYAL VE THIERRY ZARCONE, ‹slamda S›r ve Gizli Cemiyetler (‹stanbul: Kabalc› Yay›nevi,2011), 238 ss. ISBN 978-975-997-186-1

Gizli cemiyetlerin odak noktas›nda s›r vard›r. ‹yi korunan; ama her zaman da ihanete u¤rayan bus›r, ne yaz›k ki araflt›rmac›lar›n ilgisini pek çekmemifl, gizli cemiyetlere s›k s›k de¤inilirken; bu s›rlar›n veonun ‹slam'daki dinî, felsefî rolü merkezinde yer ald›¤› sosyolojik anlam ve çeflitli boyutlar› her nedensehemen hiç sorgulanmam›flt›r. Bu nedenle, 's›rr›' söylenemez olan›, 'gizlilik'ten, yani ikinci derece, görece-li s›rlardan ay›rmakta yarar vard›r. Zaten birçok Do¤ulu mason ve baz› sufîler de böyle yapm›flt›r. S›r veona s›k› s›k›ya ba¤l› olan tören usulleri paramasonik cemiyetlere yönelik bu betimleme çal›flmas›nda k›s-men belirleyici olmufltur. Bu cemiyetler, iki büyük gruba ayr›l›r; birinde tören usulleri basitlefltirilmifl hat-ta iptal edilmifl, di¤erinde ise kendini ötekinde görmeye yönelik yo¤un bir okumayla tam tersine iyice zen-

YEN‹ K‹TAPLAR / NEW BOOKS

TEMMUZ-ARALIK 2011 ARASI TÜRK‹YE’DE YAYINLANAN YEN‹ K‹TAPLARDAN SEÇMELER

Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 9/1 (May›s 2012), ss.189–231.© Çankaya Üniversitesi ISSN 1309-6761 Printed in Turkey

ginlefltirilmifltir. Birinci gruba dâhil cemiyetlere 'karbonaromasonik' ad›n› verdik. Buna karfl›l›k ikincigrupta, masonlu¤un tören usullerinden ve simgesel dilinden içinde tasavvufun ve Müslüman Ahi loncala-r›n›n (fütüvvet) simgeselli¤ini bulduklar› Hermesçi alametlerinden etkilenen ve hatta büyülenen parama-sonik cemiyetler vard›r. Onlar 'simge yolu'nu izlerler; çünkü önemli bir yer ay›rd›klar› 's›rra', yani o 'söy-lenemez s›rra' ancak simge yoluyla geri dönülebilir.

AYHAN AKTAR, Yorgo Hac›dimitriadis’in Aflkale-Erzurum Günlü¤ü (1943) (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011),325 ss. ISBN 978-975-050-921-6

Un tüccar› Yorgo Hac›dimitriadis, ‹kinci Dünya Savafl› y›llar›nda uygulanm›fl Varl›k Vergisi’ninkurbanlar›ndan birisidir. Varl›k Vergisi borcunu ödeyemedi¤i için 22 Mart 1943 tarihinde Haydarpafla’dantrenle Aflkale-Erzurum’daki çal›flma kamp›na yollanm›flt›r. Erzurumda kald›¤› süre boyunca günlük tutanHac›dimitriadis’in izlenimleri, Varl›k Vergisi’nin bugüne kadar çok az bilinen çal›flma kamplar› boyutunugün yüzüne ç›kartmaktad›r. Yorgo Hac›dimitriadis, o renkli Türkçesi ile Erzurumdaki ilk gününü flöyle an-lat›r: “4 Nisan: Pazar olmak münasebeti ile baz› arkadafllar hamama gittiler. O meyanda [s›rada] emir gel-di saat birde ifl bafl›na haz›r olmam›z için ve saat birde ikifler kiflilik kafile halinde guruba gittik... Pazar ol-du¤undan Erzurum halk› bizi seyre gelmifl ve çoklar› gülümser ve hakaretli sözlerle alay ediyorlard›. Gu-rup binas›nda kazma, kürek ve el arabalar› verdiler ve bina yolundaki kar ve sair pislikleri temizlememiziemrettiler. Saat 17.30’a kadar çal›fld›k. Bina etraf›nda seyirciler eksik de¤ildi. Çal›flt›¤›m›z yer, arka sokak,geçitle-temizlikle alakas› olmayan tam manas› ile mezberelik bir mahal [yer] idi. Öyle ki, havan›n çok so-¤uk olmas›na ra¤men, kazman›n alt›ndan teafunlar [pis kokular] hissediliyor idi.” Ayhan Aktar, kitabaVarl›k Vergisi uygulamas›n› yeniden ele ald›¤› uzun bir yaz›yla, dönemin ‹stanbul Defterdar› Faik Öktehakk›nda bir biyografik araflt›rmayla ve ‹stanbul’un ticaret hayat›nda gayrimüslimlerin konumuna iliflkiniki yeni çal›flmayla da katk›da bulunuyor. Bunlara ilaveten, kitapta gazeteci Feridun Kandemirin Aflkale iz-lenimlerinden seçmeler bulunuyor. Ayr›ca, Aflkale-Erzurum, Eskiflehir-Sivrihisar kamplar›na yollanangayrîmüslimlerin isim listeleri ilk kez yay›mlan›yor.

AYHAN AKTAR, ‹lginç Zamanlar: Taraf Yaz›lar›ndan Seçmeler, 2008-2011 (‹stanbul: Kitap Yay›nevi, 2011),232 ss. ISBN 978-605-105-076-8

“Bazen kendimi h›zla giden bir trenin cam›ndan d›flar›y› seyreden ve gördü¤ü baz› imajlar› ancakakl›nda tutabilen flaflk›n bir turist gibi hissediyorum. Bu kadar h›zl› toplumsal ve fiziksel de¤iflim yaflam›flbir ülkede her fleyin biraz 'eksik kalmas›' veya eskilerin deyimi ile 'nâtamam' olmas› kaç›n›lmazd›. Ben deyaz›lar›mda eksik kalan, üzerinde durulmayan, suskunlukla geçifltirilen veya yeteri kadar tart›fl›lmad›¤›nainand›¤›m meseleler üzerinde kalem oynatmaya karar verdim. Kitaba girmesini istedi¤im yaz›lar› seçerkenyazd›klar›m› tekrar okudum. Üslup olarak; bir k›sm›n› biraz duygusal, birkaç›n› hayli sert, baz›lar›n› e¤-lendirici ve itiraf etmem gerekir ki ço¤unu i¤neleyici buldum. Burada 'i¤neleyici' sözünden kas›t, memle-kette olup bitene biraz isyan eden veya sert bir biçimde elefltiren bir üsluptan bahsediyorum. ‹syankâr du-ruflun veya sürekli itiraz hâlinin biraz da 'zaman›n ruhu' ile ilgili oldu¤unu düflünüyorum. Zaman›n ruhuderken, söz kaç›n›lmaz olarak benim Taraf'taki köflemin '‹lginç Zamanlar' olan bafll›¤›na geliyor. Çinliler,bir insan›n dünyas›n›n ve çevresinin sürekli alt üst olarak, hayat›n›n allak bullak olmas›n› istedikleri zaman'ilginç zamanlarda yaflayas›n! ' diye beddua ederlermifl. Bendeniz, bu bedduan›n bizler için de geçerli ol-du¤unu düflünüyorum. ‹lginç zamanlarda yafl›yor olman›n, çok s›k olarak insanda bir taflma veya kab›na s›-¤amama duygusu yaratt›¤›n› çok iyi biliyorum. Çevremdeki yak›n arkadafllar›mda da bu tip dalgalanmala-

190 YEN‹ K‹TAPLAR

r› izliyorum. Elinizdeki derlemedeki baz› yaz›lar› bitirdikten sonra inan›lmaz bir ferahl›k duydu¤umu ha-t›rl›yorum. Mübala¤a etmek istemem, yaz› yazarak çok önemli bir ifl yapt›¤›m› da sanm›yorum. ‹flin sonun-da, gazeteye yaz›lan yaz›n›n ömrü en fazla yirmidört saattir. Fakat itiraf etmeliyim, 'küçük köflenizde' yap-t›¤›n›z itiraz›n, sizin gibi baflka beddual› insanlara ulaflaca¤›n› bilmek insana ayr› bir keyif veriyor.”

KAZIM ATEfi, Yurttafll›¤›n K›y›s›nda Aleviler “Öz Türkler” ve “Heretik Ötekiler” (Ankara: Phoenix Yay›nevi,2011), 432 ss. ISBN 978-605-573-887-7

Bu çal›flma, ulus devlet içinde kurumsallaflan yurttafll›k anlay›fl›n›n bir elefltirisidir. Di¤er bir yan-dan, yurttafl olman›n; insan ve yurttafl haklar›n›n mümkün k›ld›¤› politik öznellik imkân›n› reddetmemek-le birlikte, modern yurttafll›k anlay›fl›m›z› kuran ulusal kimlik inflas›n›n yurttafllar cemaati içinde nas›l veneden hiyerarflik, d›fllay›c› bir yap› kurdu¤unu anlama gayreti içindedir. Temel iddias›; yurttafllar aras›ndakurulan hiyerarflinin, ulusal kimli¤in çizdi¤i s›n›rlar›n d›fl›nda kalan kolektif gruplar›n d›fllanmas›n›n, bukimli¤i kuran hegemonik milliyetçi söylemlerin etno-politik içeri¤ine bakarak anlafl›labilece¤idir. Dolay›-s›yla, sadece Alevîlerin de¤il; etnik, dilsel, dinsel herhangi bir toplulu¤un grup haklar›n›n tan›nmamas›n›nnedenlerinin anlafl›lmas› için Türk milliyetçili¤i içinde geliflen hegemonik söylemlerin analizi zorunludur.Daha özel olarak Alevî kimli¤inin yurttafll›k anlay›fl› içindeki statüsünün anlafl›lmas›, iki hegemonik mil-liyetçi söylemin (Kemalist seküler milliyetçilik ve muhafazakâr milliyetçilik) etno-kültürel içeriklerinina盤a ç›kar›lmas›n› zorunlu k›lmaktad›r. Çal›flma, eflitlik-özgürlük de¤erleriyle temellendirilen bir yurttafl-l›k ideali için entelektüel ve teorik bir aray›fl olmakla birlikte, ulusal kimli¤in, yurttafll›¤›n, Alevîlerin kim-lik-kültür haklar›n›n canl› bir politik tart›flma oldu¤u bugünün Türkiye'sinde, bu tart›flmalara mütevaz› birkatk› da sa¤layacakt›r.

GÜRSEL AYTAÇ, Klasik Alman Dil Felsefesi Metinleri (Ankara: Phoenix Yay›nevi, 2011), 176 ss.ISBN 978-605-573-883-9

Johann Gottfried Herder, Johann Gottlieb Fichte ve Wilhelm von Humboldt dil felsefesi üzerineyazd›klar›yla Klasik Alman Dil Felsefesi'nin gelifliminde önemli bir yere sahiptirler. Bu kitapta yer alan te-mel metinler, ilk defa Gürsel Aytaç taraf›ndan Türkçeye çevriliyor. Dil felsefesi, genel felsefenin bir koluolup dil denen olgunun öncelikle kökenini, yap›s›n›, do¤as›n›, ruhunu ve anlam›n›n nas›l olufltu¤unu arafl-t›r›r ve ortaya koyar. Buna ra¤men en az›ndan ilk verilerinde özellikle söz konusu metinleri kaleme alan-lar›n kendi öznel görüfllerinin ifadesidir. 'Dil'e bu aç›dan bakmak, k›sa ama etkili olan bu metinlerin yard›-m›yla, konuyla ilgilenenler için yeni bir pencere açacakt›r.

AL‹ NAH‹T BABAO⁄LU, 50 Soruda Psikiyatri (‹stanbul: Bilim ve Gelecek Kitapl›¤›, 2011), 219 ss.ISBN 978-605-588-822-0

50 Soruda 1 dizisinin 11. kitab›nda, Doç. Dr. Ali Nahit Babao¤lu, görevi normal ile anormali bir-birinden ay›ran s›n›rlar› saptamak olan psikiyatriyi, temel seviyede anlat›yor. Yazar›n, bozukluk tan›lar›n-dan tedavi yöntemlerine giden hatta sistematik bir biçimde ilerlerken, okurun psikiyatriye iliflkin tedirgin-liklerini, kuflkular›n› ve önyarg›lar›n› k›racak içeriklerle ele ald›¤› kimi sorular flöyle: Psikiyatri nedir, psi-kiyatri uzman› kimdir? Psikiyatrik bozukluklar ne zaman ve nas›l bozuk say›l›r, ne tür bozulmalar görü-lür? fiizofreni nedir? Kaç türlü duygudurum bozuklu¤u vard›r? Anksiyete bozuklu¤u nedir? Hangi fobiler

191NEW BOOKS

ay›rt edilebilir? Cinsel bozukluklar ve cinsel kimlik bozukluklar› nelerdir? Uyku bozukluklar› neden kay-naklan›r? Kiflilik bozukluklar› nelerdir? Psikiyatride hangi ilaçlar kullan›lmaktad›r ve bunlar›n etkinlikalanlar› nelerdir? Psikoterapi modelleri nelerdir? Varolufl analizi ne demektir? Analitik, dinamik, dan›flanmerkezli psikoterapi; grup, aile vb. Gestalt terapileri; imajinatif ve yarat›c› terapiler; sanat, hareket, dansve oyun, ortam ve u¤rafl› terapileri nelerdir? Dinsel esinimli terapiler var m›d›r? Psikodrama nedir? Adlipsikiyatri nedir ve nas›l ifller?

ALAIN BADIOU VE SLAVOJ ZIZEK, Bir ‹dea Olarak Komünizm [çeviren Ahmet Ergenç ve Ebru K›l›ç](‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 272 ss. ISBN 978-975-539-611-8

‹lk olarak kullan›ld›¤› on dokuzuncu yüzy›l Avrupa's›nda, komünizm her fleyin ortak mülkiyete tâ-bi oldu¤u özgür bir dünyay› hedefleyen bir düflünce olarak ortaya ç›km›flt›r. 'Komünizm' kavram› Frans›zDevrimi'nden yirminci yüzy›l›n 'reel sosyalizm' deneyimlerine, Cabet'nin '‹karya' ad›n› verdi¤i ütopyadanMarx ve Engels'in s›n›fs›z ve sömürüsüz toplum öngörülerine, Lenin'in ve Mao'nun devlet ve siyaset ku-ram› üzerine yaz›lar›ndan tüm dünyada kurulan çeflitli partilerin adlar›na uzanan genifl bir yelpazede çeflit-li biçimlerde kullan›lm›flt›r. Neo-liberalizmin yükselifle geçti¤i ve Sovyetler Birli¤i'nde çeflitli dönüflümle-rin yafland›¤› 1980'li y›llarda belli bir itibar kayb›na u¤rayan 'komünizm' kavram›, Berlin Duvar›'n›n y›k›l-mas› ve dünya üzerindeki çeflitli 'reel sosyalizm' deneyimlerinin sona ermesiyle iyice gözden düflmüfl, pekçok düflünür ve siyasetçi sevinçle kavram›n ölüm ferman›n› kaleme alm›flt›r. Komünizm kavram›n› temelalan siyasî hareketlerin ve rejimlerin baflar›s›zl›¤›, komünizm fikrinin de baflar›s›zl›¤› olarak ilan edilmifl-tir. Solun uzun, karanl›k gecesi iflte böyle bafllam›flt›r. Bir ‹dea Olarak Komünizm, Mart 2009'da Londra'-da, Birbeck ‹nsanî Bilimler Enstitüsü taraf›ndan düzenlenen ayn› adl› konferansa sunulan metinlerden olu-fluyor. Konferansa kat›lan ve kitaba katk›da bulunan yazarlar, 'solun uzun gecesinin sona ermek üzere ol-du¤u' fikrinden yola ç›k›yor ve bir radikal siyasi ve felsefi idea olarak 'komünizm ideas›'n›n 2000'li y›lla-r›n toplumsal, ekonomik ve siyasî krizlerinin ba¤lam›nda halen önem tafl›d›¤›n› vurguluyor. Yazarlar, çer-çevesini Alain Badiou'nun çizdi¤i tart›flmada, 'eflitlik', 'özgürlük', 'adalet' kavramlar›n› ve bunlar›n 'komü-nizm ideas›' ile ba¤lant›lar›n› felsefe, siyaset kuram› ve edebiyat elefltirisi gibi çeflitli alanlardan yola ç›ka-rak derinlemesine tahlil ediyor. Kitapta Michael Hardt ve Antonio Negri'nin 'Ortak Varl›k' üzerine yapt›¤›çözümlemeler de komünizm ideas› sorunsal› temel al›narak incelemeye tâbi tutuluyor.

ULUS BAKER, Beyin Ekran (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 364 ss. ISBN 978-975-516-046-7

Ulus Baker; sineman›n, öykü ve enformasyon sunma yönünü de¤il, düflünme ve tahayyül etme ye-tisinin yani düflünce-imaj›n›n, montaj-düflüncenin yarat›m olanaklar›n› araflt›rd›. Beyin Ekran üç bölümdenolufluyor: Minör düflünce: Zaman-imaj ya da Video-imaj: Godard, Bresson, Tarkovski; Montaj-düflünce:fiok-imaj: Eisenstein, Güney, Lanzman; Aral›k-düflünce: Rizom-‹maj: Vertov. Beyin Ekran, Baker'in sine-ma yaz›lar›n›n bir montaj›d›r, kendi deyifliyle 'düflünen' bir kitapt›r.

FERYAL ORHON BASIK, Ansiklopedik Muhasebe ve Finans Terimleri Sözlü¤ü (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas›Kültür Yay›nlar›, 2011), 1539 ss. ISBN 978-605-360-383-2

Terimler, Aç›klamalar, K›saltmalar ve Argolar; muhasebe ve finans alan›n›n kendine özgü, çok sa-y›daki özel anlaml› sözcük ve kavram›n› aç›klayan bu eserin üç önemli ay›rt edici özelli¤i bulunmaktad›r:

192 YEN‹ K‹TAPLAR

ˆ

Sözlükte terimlerin karfl›l›klar› s›ralanmakla yetinilmemifltir. Ansiklopedik bir sözlük olmas› itibariyle an-lafl›lmas› teknik bilgi gerektiren kavramlar, ‹ngilizce - Türkçe bölümünde konunun yabanc›lar›n›n da anla-yabilece¤i sadelikteki aç›klama, örnek ve formüllerle anlat›lmaktad›r. Sözlü¤ün Türkçe - ‹ngilizce bölümüise Türkçe terimden ‹ngilizceye ulaflma s›k›nt›s› göz önüne al›narak tasarlanm›flt›r. Bu ansiklopedik söz-lük, 13 binden fazla madde içermektedir. Söz konusu maddeler yazar›n çeflitli üniversitelerde verdi¤i ders-lerde aç›klanmaya muhtaç terimleri yirmi y›l› aflk›n bir süre sab›rla biriktirmesi sonucu haz›rlanm›flt›r.

ERK‹N BAfiER VE MUSTAFA ÖZ‹fi, N‹HAT KOÇY‹⁄‹T, Bugüne Bakmak (Ankara: Dipnot Yay›nlar›, 2011),456 ss. ISBN 978-605-441-233-4

Türkiye'de bugün yaflananlar›n etrafl›ca anlafl›labilmesi; ancak yak›n tarihte yaflanan dönüflümlerinizlerini sürmekle mümkün olabilir. Bireylerin kiflisel tarihlerine k›yasla, toplumlar›n tarihinde on y›llaruzun süreler de¤ildir. Toplumsal olaylar ne anlamlar›n› ne de tüm sonuçlar›n› hemen meydana getirirler.Bugün için '1980' tarihsel bir olgu olsa da B. Croce'nin alt›n› çizdi¤i gibi, asl›nda bütün tarih 'ça¤dafl ta-rih'tir. Bugün, ne '1980'in üzerimizdeki etkisi; ne de onun ça¤dafl yorumunu yapma gere¤i ortadan kalk-m›flt›r. 12 Eylül 1980'i flimdi bir daha çözümleyerek bugünü de¤erlendirmek gerekmektedir. Bugün üze-rinde herhangi bir tart›flma aç›lmaya gerek görülmeden de¤iflmeyen hakikatler olarak kabul edilen fleyle-rin, asl›nda tarihsel olgular oldu¤u gerçe¤i; ancak tarihsel çözümleme yoluyla anlafl›labilir. Bu nedenle, ki-tapta a¤›rl›kl› olarak 12 Eylül 1980'le birlikte Türkiye'de yaflanan toplumsal dönüflümleri oda¤›na alan ça-l›flmalara yer verilmifltir.

CHRISTOPHER I. BECKWITH, ‹pek Yolu ‹mparatorluklar› (Ankara: ODTÜ Gelifltirme Vakf› Yay›nc›l›k ve‹letiflim A.fi., 2011), 428 ss. ISBN 978-605-436-250-9

Bu kitap, 'Türkler barbar m›d›r?' sorusuna kesin bir olumsuz cevap veriyor ve barbarl›¤› tüm boyut-lar›yla ele alarak kimseye 'Türkler barbard›r' deme hakk›n› vermiyor. Eser; Çin, Roma, Rusya veya di¤erBat›l› güçlerin bozk›rl›lara yani esasen Türklere hiçbir sebep yokken sald›rd›klar›n› ve bozk›rl›lar›n hiçbirzaman yok yere bu güçlerin üzerine gitmediklerini tarihî belgelerle ortaya koymaktad›r. Kitab› okuyan bi-ri sonunda flu soruyu sorabilir: 'Kim barbar? Türkler mi yoksa onlar›n etraf›nda kendilerini herkesten üs-tün gören iflgalci sömürgeciler mi? '‹pek Yolu bir zamanlar sadece bir mal dolafl›m hatt› de¤il ayn› zaman-da dünyan›n en geliflmifl ekonomik, sosyal ve kültürel sistemiydi ve bu sistemi bozk›rl›lar yani esasenTürkler iflletmekteydi. Eser, tarihî ‹pek Yolu'nu merkez alarak en eski devirlerden bugünlere iki bin y›ll›kTürkistan-Orta Asya tarihini anlatmaktad›r. Yazar›n Türkistan sahas›nda yaflayan eski insan›n, bilhassaTürkün hâlet-i ruhiyesini bugün yafl›yormufl gibi yazmas›, eserin samimî dili ve aç›kl›¤› tarih okumay› peksevmeyenlerin bile ilgisini çekecek niteliktedir.

RUTH BENEDICT, Kültür Örüntüleri [çeviren Mustafa Topal] (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 304 ss.ISBN 978-975-050-970-4

Antropolog Ruth Benedict’in, özellikle kültürel çal›flmalar konusunda temel baflvuru kaynaklar›n-dan biri olarak görülen kitab› Kültür Örüntüleri, insan hayat›n›n flekillenmesinde kültürün rolüne dair çar-p›c› bir bak›fl sunuyor. Üç K›z›lderili toplumunun karfl›laflt›r›ld›¤› bu çal›flma, toplumlar›n davran›fllar›nda-ki çeflitlilikleri yarg›lamadan ortaya koyuyor. Dolay›s›yla Bat› toplumunun en iyi, en geliflmifl kültür oldu-

193NEW BOOKS

¤u yönündeki görüflü reddederek, her kültürün kendisini nas›l ele al›yorsa öyle kavranmas› gerekti¤ini önesürüyor. 1930’lu y›llarda yaz›lm›fl olmas›na ra¤men, Kültür Örüntüleri’nin günümüzde hâlâ temel bir eserolmas›n› sa¤layan da kültürel çeflitlili¤e yapt›¤› bu vurgu olarak gösterilebilir. Özellikle antropoloji ve et-noloji alanlar›nda 盤›r açm›fl bir isim olan Benedict’in birey ve kültür iliflkisini incelemesi bak›m›ndan bü-yük önem tafl›yan bu araflt›rmas›, insan olman›n anlamlar› üzerine derin bir kavray›fl sa¤l›yor.

ASLI B‹ÇEN, Tehdit Mektuplar› (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 144 ss. ISBN 978-975-342-827-9

Asl› Biçen, bu kitab›yla da üstün bir kurgu yetene¤i gerektiren mektup-roman türünün baflar›l› birörne¤ini gözler önüne seriyor. 1981 y›l›nda, bir mahkeme salonunda bafllayan Tehdit Mektuplar› bütünüy-le mahkeme tutanaklar›ndan, tehdit mektuplar›ndan, maktulün o¤lu Cihan'›n sevgilisine yazd›¤› mektup-lardan, san›¤›n günlü¤ünden ve maktulün hapisteki o¤luna yazd›¤› gönderilmemifl mektuplardan olufluyor.Bu adlî dava aktar›l›rken, 1970'lerdeki siyasî ortam›n bir portresi üç farkl› perspektiften sunuluyor: Solunideallerine sempati duydu¤u halde 'harekete' mesafeli duran; ama silahl› örgüte yard›m iddias›yla yarg›la-nan bir gencin, o davaya bakan ülkücü bir savc›n›n ve o¤lunu kurtarmak için ümitsizce ç›rp›nd›¤› s›radabile darbe oldu¤unda huzur gelecek diye sevinen bir baban›n bak›fl aç›lar›ndan o y›llar›n umutlar kadar kor-kularla da dolup taflan Türkiyesi'ne bak›yoruz.

RAY BILLINGTON, Felsefeyi Yaflamak [çeviren Abdullah Y›lmaz] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 496 ss.ISBN 978-975-539-631-6

Kendimize sahip ç›kmak, hayatla kurdu¤umuz iliflkide aktif olmak, giderek hayat›m›z› bir sanat ese-rine dönüfltürmek bilgi ve çaba ister. ‹nsano¤lu varoldu¤u günden beri mutlulu¤u, o 'imkâns›z laneti' arad›,hâlâ ar›yor. Aray›fl ise felsefenin ta kendisidir ve felsefe yaflanan bir fley de¤ilse hiçbir fleydir. Ray Billing-ton 'Felsefeyi Yaflamak' adl› kitab›nda felsefenin yaflanan, gündelik sorunlar›m›za, sevinçlerimize yak›n olanbir fley oldu¤u noktas›ndan hareket ediyor. Ona göre felsefe, bize, kendimize/hayata derinlemesine bakmak,gerçeklerle korkmadan yüzleflmek ve hayat›m›za yön vermek için gerekli bilgi ve güveni kazand›r›r. Böy-lesi bir felsefe ise kiflisellikten ar›nm›fl, kuru, teknik bir dille yaz›lamaz. Hayat› kuflatan, güldürürken düflün-düren, kayg›ya aç›k olan, nefle ve umut saçan bir dille kaleme al›nmal›d›r: 'Felsefeyi Yaflamak' gibi. Etik ku-rallar›n›n kökeni, ahlâkî yaklafl›mlar›n neler getirip neler götürece¤i gibi konular bu kitab›n özünü oluflturu-yor. Gündelik hayatta s›k s›k karfl›laflt›¤›m›z baz› konular› daha yak›ndan tan›yabilmek, bu konulara bir fel-sefecinin nas›l bakabilece¤ini görmek ve daha da önemlisi, genel olarak felsefe ve özel olarak da etik ilegündelik hayat aras›ndaki ba¤›n nas›l olufltu¤unu anlamaya yard›mc› olmak için yaz›lm›fl bir kitap 'Felsefe-yi Yaflamak'. 'Felsefeyi Yaflamak'ta sonuçlar yok, aray›fllar var. fiöylesi sorular›n pefline düflülüyor: Felsefe-nin kapsam› nedir; felsefeciler hangi alanlarda çal›fl›rlar ve bu alanlar›n gündelik hayatla iliflkisi nedir? Epis-temoloji, metafizik ve mant›k ile ne anlat›l›r? Etik nedir? Eti¤in felsefe içindeki ve hayattaki yeri nedir? Bil-mek mümkün müdür, mümkünse bundan nas›l emin olabiliriz? Yaflam›n bir amac› ya da anlam› var m›d›r?Zor durumlarla karfl›laflt›¤›m›zda seçimlerimizi nas›l ve hangi k›staslara ba¤l› olarak yapar›z? Belli bir du-rumda karar mekanizmam›z› harekete geçiren etmenler nelerdir ve bunlar hangi ahlâk kurallar›na paralelolarak çal›fl›r? Ahlâk›n kayna¤› olarak Tanr› bize neler söylemektedir? Çeflitli dinlerin ve felsefi yaklafl›m-lar›n ahlâk anlay›fl› hangi temellere dayan›r? Özgürlük konular›na belli bafll› yaklafl›mlar neler olmufltur? S›ks›k telaffuz etti¤imiz 'e¤itim'den' ne anlafl›lmaktad›r? Hangi tür e¤itim, ne gibi sonuçlara götürebilir bizi?Politika ile ahlâk aras›ndaki ba¤lant› nedir? Kendi varl›¤›m›za ve ölümümüze tahammül etmenin tek yolu-nun yaratmak, kendimizi ve hayat›m›z› yaratmak oldu¤unu düflünenlere!

194 YEN‹ K‹TAPLAR

HAKTAN B‹RSEL, Türkiye’nin Az›nl›k Politikalar›: Lozan’dan AB Sürecine (‹stanbul: IQ Kültür SanatYay›nc›l›k, 2011), 464 ss. ISBN 978-975-255-338-5

Günümüzde, her devlet için az›nl›klara veya ulus devletlerin içinde farkl› dil, din ve kültürel özel-likler ile kalan gruplara hangi seviyede haklar›n verilebilece¤i, kimlerin bu kapsama al›nabilece¤i, nas›l birpolitika oluflturulaca¤› ve hangi esaslar ile uygulama alan›na konulaca¤› ciddi anlamda büyük bir problemsahas› oluflturmaktad›r. Bu sorun uzun bir dönem boyunca Türkiye için de benzer flekilde bir renk karma-flas›na sebep olmufltur. Atatürk’ün dil, kültür ve gelecek birli¤i esaslar› ile teorik arka plan›n› oluflturdu¤uTürk ulusunun canland›r›lmas› ve Türk kültürü ile flekillendirilmesi çal›flmalar›, Atatürk'ten sonra hatal›uygulamalar ve Avrupa'daki geliflmelerden negatif yönde etkilenmelerle bugün kaos ortam›na dönmüfltür.Bu nedenle tarihi sürecin yeniden incelenmesi ve yap›lan hatalar›n tekrar ortaya konularak günümüz az›n-l›k yaklafl›mlar› içinde ve Türk kimli¤inin birlefltirici özelli¤ini dikkate alan, Türk ulus kimli¤inin ve Türkulusal bütünlü¤ünün korunmas›n› temel alan ve taviz vermeyen uygun bir az›nl›k politikas›n›n yarat›lma-s› kaç›n›lmaz bir ihtiyaçt›r. Türkiye'nin az›nl›k politikalar›n› az›nl›klar›n düflüncelerinden, resmi söyleme,bas›ndan kamuoyuna kadar genifl bir yelpazede ele alan bu eser, az›nl›k sorunsal›na tarihi süreç içinde de-rinli¤ine ve geniflli¤ine genifl bir bak›fl aç›s›yla bakabilmemizi ve az›nl›k haritas›n› bütün detaylar›yla gö-rebilmemize imkân tan›maktad›r.

THORSTEN BOTZ BORNSTEIN, Filmler ve Rüyalar (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 240 ss. ISBN 978-975-342-812-5

Rüya kuram›n› film çal›flmalar› ba¤lam›nda ele almak, bu kuram›n içinde geliflti¤i özgün, klinikba¤lamdan ç›karak esasen estetik kayg›lar›n flekillendirdi¤i bir ortama geçmeyi gerektiriyor. ‹flte Filmlerve Rüyalar'da Botz-Bornstein tam da bunu yap›yor: Rüyalar› estetik ifadeler olarak de¤erlendirip bu özelifadelerin ne flekillerde gelifltirildi¤ine odaklan›yor. Rüyalar›, psikolojik hayat›m›z›n s›radan olaylar› gibide¤il, varl›klar›n› belli bir rüya-zaman›nda sürdürmelerinden dolay› ilginç, kendine yeten fenomenler ola-rak ele al›yor. Bu noktadan yola ç›karak, Tarkovski'nin estetik rüya fenomenlerini iflleyerek gelifltirdi¤igerçekçilik karfl›tl›¤›n›, Sokurov'un modern imaj ideolojisine yönelik y›k›c› sald›r›lar›n›, Arthur Snitzler'inal›fl›lm›fl olan› nas›l tekinsize dönüfltürdü¤ünü, Kubrick'in bu yap›sal modelden nas›l kaç›nd›¤›n› ve WongKar-Wai'nin parodilefltirilmifl kapitalizm manzaralar›n› inceliyor.

WENDY BROWN, Yükselen Duvarlar, Zay›flayan Egemenlik (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 168 ss.ISBN 978-975-342-838-5

Berlin Duvar›'n›n y›k›l›fl›ndan sadece yirmi y›l sonra, neden birçok devlet s›n›rlar›na duvar çekmeyar›fl›na girdi? Her fleyin küreselleflmesinden büyük bir hoflnutlukla söz edilen bir dönemde, nas›l oluyorda dünyan›n dört bir yan›nda kilometrelerce uzunlukta duvarlar yükseliyor? Ulus-devletlerin afl›nan ege-menlikleri ile bu duvarlar›n örülmesi aras›nda nas›l bir iliflki var? Neo-liberalizme elefltirel yaklaflan teo-risyenler aras›nda önde gelen bir isim olan Wendy Brown, bu sorulara cevap ararken, siyaset felsefesi, ik-tisat ve tarihin yan› s›ra siyasallaflt›r›lm›fl bir psikanalize baflvuruyor. Sosyal bilimlerde konuyu bu ölçüdedo¤rudan ele alan ilk kitap olarak gösterilebilir Yükselen Duvarlar, Zay›flayan Egemenlik. Ayr›ca yazar›nbirikimi ve k›vrak zekâs›yla da son derece özgün bir metin içeriyor. Küresel siyasetin güncel geliflmeleriy-le ve günümüzün siyaset felsefesiyle ilgilenenlerin; ama ayn› zamanda içinde yaflad›¤›m›z dünyay› anla-maya çal›flan herkesin ilgisini çekebilecek bir yap›t.

195NEW BOOKS

CRAIG BUCK VE SUSAN FORWARD, Zor Bir Ailede Büyümek [çeviren Ahu Terzi] (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›,2011), 327 ss. ISBN 978-975-050-980-3

Her birimiz, küçükken anne-babalar›m›z›n içimize ekti¤i zihinsel ve duygusal tohumlarla büyüyo-ruz. Kimi ailelerde bu tohumlar sevgi, sayg›, ba¤›ms›zl›k kayna¤› olurken, ne yaz›k ki birçok ailede tohum-lar›n aras›nda korku, yapt›r›m ve suçluluk duygular› da bulunuyor. Bu tohumlar biz büyüdükçe filizleniyorve yetiflkinlik hayat›m›zda duygular›m›z›, davran›fllar›m›z› dolay›s›yla baflkalar›yla kurdu¤umuz iliflkileriderinden etkiliyor. Kitap; küçükken, anne-babalar› taraf›ndan fiziksel, duygusal ya da cinsel tacize maruzb›rak›lan, korku ve suçluluk duygular›yla büyütülen ya da bak›mlar› tam olarak sa¤lanmam›fl yetiflkinlerin,hayatlar›n› yeniden kazanmalar› için kap›lar›n› oldukça önemli tüyolarla çal›yor. Çocukken anne veya ba-ban›zdan korkar m›yd›n›z? Anne veya baban›za karfl› öfkenizi ifade etmekten çekinir misiniz? Anne ve ba-ban›zla fikir ayr›l›¤›nda olmak sizi endiflelendirir mi? Anne-baban›z size hala çocuk muamelesi yap›yorlarm›? Birine çok yak›n oldu¤unuzda can›n›z› yakaca¤›n› veya sizi terk edece¤ini düflünür müsünüz? Bu vebenzeri sorulara olumlu yan›t veren yetiflkinler, kitapta anlat›lan vakalar sayesinde onlara ac› veren duygu-lar›yla yüzleflecek ve önerilen çözüm yollar›yla hayatlar›n› bu duygular›n olumsuz etkisinden ar›nd›r›p ha-sar gören özsayg› ve özgüvenlerini yeniden kazanacaklar. Dünyaca ünlü bir terapist olan Susan Forward'›nCraig Buck ile birlikte y›llarca süren deneyimlerine dayanarak haz›rlad›¤› Zor Bir Ailede Büyümek, gün-lük hayatlar›, anne-babalar›n›n geçmiflte sergiledikleri y›k›c› davran›fllar›n etkisinde ve hatta kontrolü al-t›nda olan yetiflkin çocuklara yard›m etmeyi amaçl›yor.

WILLIAM S. BURROUGHS, Benim E¤itimim, Bir Rüyalar Kitab› (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2011), 192 ss.ISBN 978-975-570-541-5

Benim E¤itimim'de, Beat Kufla¤›'n›n önde gelen ismi, kurgunun en keskin, en tuhaf zekâlar›ndan bi-ri, içorgansal, kâbus gibi düzyaz›lar›n yazar› William S. Burroughs bilinçalt›n›n otobiyografisini sunuyor.Düfllerinde 'Ölüler Ülkesi'ne gidiyor, yitik eski arkadafllar›n›n yas›n› tutup onlar› diriltiyor, idama mahkûmoluyor, suyun üzerinde yürüyor; uyuflturucu, seks ve yolculuk düflleri görürken, mekânlar ve yarat›klar, hemkitaplar›n›n hem uykular›n›n aras›nda dolafl›p duruyor. Burroughs'un yazarl›k, resim, bilinç ve yarat›c›l›küzerine düflüncelerinin k›flk›rt›c› bir flekilde canland›¤› Benim E¤itimim, çarp›c› ve i¤neleyici oldu¤u kadarbüyük bir yazar›n düflünce dünyas›n›n derinliklerinin a盤a ç›kt›¤› bir yolculuk olarak görülüyor.

YUSUF M. CEMAL, Kayb›n Efli¤inde Aflk ‹çin Fragmanlar (‹stanbul: Dipnot Yay›nlar›, 2011), 104 ss. ISBN978-605-441-227-3

Aflktan dem alanlara, deminde hayat bulanlara, hayata gitmekte acelesi olanlara, acelenin içindekalmakta sebat edenlere; sebat›n›n naylondan gecelerinde gö¤e bakabilenlere; o gö¤ün alt›nda tersindenyar›flan vahfli siyah atlara; o atlar›n izinde bir tetik bofllu¤unda yaflayanlara; o teti¤in bofllu¤una gönlünükoyarken devlet dersinde öldürülenlere, en çok da onlara; gidenlerin tafl›ran damlalar›nda ›slananlara, ka-lanlar›n ›slanm›fll›¤›nda derdini ve dostunu bulanlara; derdinin bilgisini sevenlere; sevgisinde yol arayan-lara; yeni bir yol bulamay›p, yeni bir yol açamay›p, kendisi bir yol olanlara; o yolda yanarken, gerçe¤inrüzgâr›yla savrularak gönülleri aflka saranlara; o gönüllerin kap›s›nda kendisini bekleyenlere; beklerken su-sanlara, susarken u¤urlayanlara; u¤urlarken yas›n› hayata tebessüm k›labilenlere, tebessümünde aflk›n de-mini herkesin k›lanlara ithaf edilmifl bir de¤erli bir çal›flma…

196 YEN‹ K‹TAPLAR

YAS‹N CEYLAN, Din ya da Politika - Neden Felsefe? (Ankara: Phoenix Yay›nevi, 2011), 320 ss. ISBN 978-605-573-884-6

Yasin Ceylan; felsefe, din ve politika konular›n› pratik hayatta teorinin izdüflümünü görmeye çal›-flarak ele al›yor. Her konuyu, kendisine dert edindi¤i flu temel sorun üzerinden düflünüyor: ‹nsan, gelmiflgeçmifl bütün ideolojilerin ve inanç sistemlerinin kayna¤› ve kurucusu olmas›na ra¤men, nas›l oluyor da,ço¤u zaman, kendisini bu kendi üretti¤i düzene¤e mahkûm ediyor? Ceylan, insanî de¤erleri ve insan hak-lar›n› her türlü insanüstü de¤erden daha k›ymetli bularak, insanlar›n ürettikleri de¤erler karfl›s›nda köle ol-malar›n›, kendi kurduklar› dünya görüflüne ve içindeki de¤erlere hayran kalmalar›n›, müptela olmalar›n› veonlar› yüceltip kendilerini küçültmelerini bir hastal›k olarak betimliyor.

DANIEL COLSON, Proudhon’dan Deleuze’e Anarflist Felsefe [çeviren Ifl›k Ergüden] (‹stanbul: Versus KitapYay›nlar›, 2011), 352 ss. ISBN 978-605-569-142-4

Bu sözlük kendine koydu¤u s›n›rlar içinde e¤retidir, çok say›da ekleme ve düzeltmeye müsaittir. Bi-linçli soyutlu¤u içinde tek bir hedefi vard›r ve dört noktada özetlenebilir: 1) Anarfliye ba¤l›l›¤›n› kararl› birflekilde belirten bir hareketin olas› (ve paradoksal) teorik tutarl›l›¤›n›n anlafl›lmas›n› sa¤lamak, 2) Uzuncabir süre ortadan silindikten sonra yirminci yüzy›l›n ikinci yar›s›nda bu hareketin teorik canlanmas›n›n kö-kenleriyle nas›l ba¤ kurdu¤unu göstermek, 3) Bu hareketin bak›fl aç›s›ndan Spinoza, Leibniz, Stirner, Pro-udhon, Bakunin, Tarde, Nietzsche, Bergson, Foucault, Simondon, Deleuze gibi görünüflte oldukça farkl›filozof ve teorisyenleri birlefltiren gizli yak›nl›klar› keflfettirmek; 4) Liberter pratik ve deneylere benzer birdünya ve gerçeklik alg›s›n›n, bunlar›n geliflimi için zorunlu olan ama kimi zaman da eksikli¤ini amans›z-ca hissettiren bir alg›n›n gündeme getirilmesine katk›da bulunmak.

FEVZ‹ ÇAKMAK, Büyük Harp'te fiark Cephesi Harekât› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›,2011), 686 ss. ISBN 978-605-360-311-5

“Savafl, komutanlar›n sinirleri ve askerlerin kahramanl›klar›yla çözülen bir denklemden ibarettir.”Mareflal Fevzi Çakmak, 1935 y›l›nda Harp Akademileri’nde gerçeklefltirilen 7 konferansta fiark Harekât›-n›, kolordu ve tümenlerin yönetimini, komutanlar›n özellikleri ile kara, deniz ve hava lojisti¤inin yan› s›rasa¤l›k koflullar›n› zaman çizelgesini esas alarak harita, kroki ve tablolarla anlat›yor. fiark Cephesi, 1000 ki-lometrelik bir hatta yay›lan, kale harbi, mevzi harbi, harekât harbi, yarma gibi “operatif” özellikleriyle, 16kolordusu ve 10 tümenini bölgeye yönlendiren Osmanl›lar için oldu¤u kadar Ruslar için de askerî ve siya-sî tarihe etkileriyle Birinci Dünya Harbi’nin di¤er cephelerinden ayr›lmaktad›r. Büyük Harpte fiark Cep-hesi Harekât›, Balkan Harbi ile Cihan Harbi’nin çeflitli cephelerinde görev alm›fl bir askerin deneyim vebirikimlerini paylaflt›¤›, de¤erlendirmeleri, önerileri ve muharebe s›ras›ndaki tasar›lar› aktarmas›yla cepheokumalar›na farkl› bir anlay›fl getiren özgün bir çal›flma olarak göze çarp›yor.

H‹LM‹ ÇEL‹K, Oluk (Ankara: Phoenix Yay›nevi, 2011), 160 ss. ISBN 978-605-573-878-5

Herkes listede ad›n› ar›yordu. S›nav sonuçlar› as›lm›flt›. Heyecan doruktayd›. Gördü¤ü kadar›yla,'geçti' yaz›yordu; ama yine de iyice emin olmak için biraz daha sokuldu. Gördükleri do¤ruydu. S›n›f›n›geçmiflti. Art›k köyüne dönüp, tatilin tad›n› ç›karabilirdi. Arad›¤›n› bulanlar›n mutlulu¤u ve bulamayanla-

197NEW BOOKS

r›n hüznü aras›nda dolaflt› bir süre. Hemflehrileri yoktu ortal›kta. Ne de olsa deneyimliydi onlar. Nas›l ge-çilir, nas›l kal›n›r biliyorlard›. Belki de o yüzden koridorda de¤illerdi. Yatakhanede olabileceklerini düflün-dü. Hakl›yd›. Hepsi oradayd› ve hepsi mutluydu. Kucaklaflt›lar. Alt› kifliydiler. Ekip için her fley yolunday-d›. Konuflmaya gerek yoktu. Yüreklere s›¤amayanlar, ›fl›ldayan gözlerden okunuyordu. E¤itim defteri ka-panm›flt›. fiimdi zaman, bir an önce memlekete gitme, sevenlere, sevilenlere kavuflma ve bu mutlulu¤u on-larla paylaflma zaman›yd›.

YUSUF ÇET‹NDA⁄, Aflk Üzerine (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2011), 237 ss. ISBN 978-605-420-886-9

Nedir aflk? Çözümü ahirete ertelenen büyük muamma, s›rlar›n en s›rl›s›, bilinmezlerin en bilinme-zi, görecilinin en görecelisi, gönül âleminin en büyük sultan›, mezheplerin alt›nc›s›: AfiK... ‹¤ne deli¤in-den on sekiz bin âlemi seyretmektir aflk. Ateflten bir zincire sar›l›p feleklerin gizemine t›rmanmakt›r aflk.Aflko¤ullar› kabilesinde delili¤in büyük bilgesi Molla-y› Cünun'a teslim olmakt›r aflk. Leyla'n›n mahalle-sinin uyuz köpe¤ine yüzünü gözünü sürmektir aflk. Sevgilinin yan›nda olup sevgiliye hasret duymakt›raflk. Gönül ehline Nuh'un gemisidir aflk. Yetmifl iki delili¤in yetmifl ikisini de tatmakt›r aflk. Kullu¤a gö-türen en kestirme yoldur aflk. Göz aç›p kapay›ncaya kadar bile olsa sevgiliden gaflet etmemektir aflk. Ele-mi lezzetine tercih etmektir aflk. Ta ezelde imzalanan bela ahidnamesidir aflk. Korkunun ümit yoluna kur-ban edilmesidir aflk.

TOBIAS DANTZIG, Say›: Bilimin Dili [çeviren Bar›fl Cezar] (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 328 ss. ISBN978-975-342-823-1

Say› kavram› tarih boyunca nas›l bir geliflim izledi? Einstein'›n 'say›n›n evrimi üzerine okudu¤umen ilginç kitap' diye niteledi¤i bu klasikleflmifl eserinde matematikçi Tobias Dantzig, bu sorudan yola ç›ka-rak say›y› mercek alt›na yat›r›yor. Dantzig, matematik tarihini emin ad›mlarla ilerleyen bir süreç olarak de-¤il, rastlant›lar›n ve sezginin büyük rol oynad›¤› bir süreç olarak canland›r›yor. Üzerinde nadiren durdu¤u-muz s›f›r kavram›n›n icad›, say›lar›n mistik anlamlar› ve onlara atfedilen gizem, say› ibadeti, ilginç para-dokslar, matematikçileri as›rlard›r düflündüren problemler ve daha birçok konu Dantzig'in anlatt›¤› ilginçöykünün birbirine ba¤l› halkalar›n› oluflturuyor. Bu kitab› okurken anl›yoruz ki, yaflad›¤›m›z gerçekli¤indokusuna bu kadar derinlemesine ifllemifl olan say› kavram›n› daha yak›ndan tan›mak, bize kendi düflünceyap›m›z hakk›nda da önemli ipuçlar› veriyor.

ALAIN DARBEL VE PIERRE BOURDIEU, Sanat Sevdas› [çeviren Setaç Canbolat] (‹stanbul: Metis Yay›nlar›,2011), 208 ss. ISBN 978-975-342-840-8

Sanat eserleri kuflkusuz herkese aç›kt›r, herkesçe görülebilir; ama biliriz ki asl›nda büyük ço¤un-lu¤a kapal› kal›rlar. Müzeleri gezenler ile gezmeyenleri birbirinden ay›ran fley nedir? Sanat sevdal›lar› bututkular›n› her türlü maddî kofluldan ba¤›ms›zm›fl gibi yaflarlar; ama asl›nda önceden edinmifl olduklar›donan›m de¤il mi sanat eserlerinden zevk almalar›n› sa¤layan? Müze denen yer üst s›n›flar›n öngördü¤ükurallara en çok uyulan yerlerden biri de¤il mi? Zorunlu kültürel etkinlikler sanattan gerçekten zevk al›n-mas›n› sa¤layabilir mi? Sosyolog Bourdieu'nün ekibiyle birlikte uzun ve titiz bir saha araflt›rmas› sonu-cunda ortaya ç›kard›¤› Sanat Sevdas›, sanatseverli¤in toplumsal temelleri üstüne klasikleflmifl bir eserdir.

198 YEN‹ K‹TAPLAR

Bourdieu ve arkadafllar›, gelir ve e¤itim bak›m›ndan avantajl› toplumsal kesimlerin 'sanat sevdas›n›n' an-

lam ve ifllevi üstüne düflünüyorlar. Bir yandan da gelir ve e¤itim bak›m›ndan dezavantajl› toplumsal ke-

simlerin sanata daha çok ilgi duymas›n›, daha çok zaman ay›rmas›n› sa¤layacak koflullar aras›nda e¤itim

sistemine özel bir önem atfediyorlar. Sanat Sevdas›, bu nedenle, e¤itim sisteminin etkisi üzerine bir ince-

leme olarak da okunabilir.

TIMOTHY DAWSON, Bizans Piyadesi [çeviren Gürkan Ergin] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›,2011), 64 ss. ISBN 978-605-360-327-6

Tarihin en büyük savafllar›n›n ayr›nt›l› dökümleri, çarp›flan kuvvetlerin komuta stratejileri, muhare-be taktikleri, askerî harekâtlar›n dü¤üm noktalar›, savaflç›lar›n günlük yaflamlar›, talimleri, taktikleri, silah-lar› ve muharebe deneyimleri… Bizans ordusu gizlilik, h›zl› manevra ve üstün kuvveti vurgulayan birinanç sistemi üzerine kurulmufltu. Bizans piyadesi hayatta kalma, k›l›ç, m›zrak ve okçuluk teknikleri ile'kaplumba¤a' (foulkon) formasyonunda savaflmak konusunda e¤itimliydi. Bizans ordusunun e¤itim ve tek-nikleri üzerine uzman olan Timothy Dawson, s›radan bir piyadenin orduya al›nmas›ndan günde iki kezyapt›¤› talimlere ve düflmanla karfl›laflmas›na kadar tüm deneyimlerini ayr›nt›lar›yla anlat›yor. Renkli çi-zimler Bizans savaflç›lar›n›n kostüm ve silahlar›n› asl›na uygun bir flekilde canland›r›rken, günlük hayatla-r›na da gerçekçi bir bak›fl atmam›z› sa¤l›yor.

ADRIAN DESMOND VE JAMES MOORE, Charles Darwin [çeviren Ebru K›l›ç] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas›Kültür Yay›nlar›, 2011), 924 ss. ISBN 978-605-360-365-8

Charles Robert Darwin (1809 - 1882), Cambridge'deki ilahiyat e¤itimini baflar›yla tamamlad›k-tan sonra '›ss›zl›¤›n ortas›nda bir taflra papaz›' olarak ömrünü sükûnet içinde geçirme hayalleri kurar-ken, küçüklü¤ünden beri do¤a bilimlerine olan merak›n›n da etkisiyle, dünyay› dolaflarak ölçümleryapmak, haritalar ç›karmak, bilimsel keflif ve incelemelerde bulunmak amac›yla Beagle gemisiyle dü-zenlenen keflif seferine kat›ld›. Avrupal›lar›n fazla aflina olmad›¤› co¤rafyalarda rastlad›¤› bitkiler, hay-vanlar, insanlar ve yer flekilleriyle ilgilenip örnekler toplamak ve gözlemler yapmakla geçirdi¤i bu y›l-lar, sadece onun kaderini de¤ifltirmekle kalmayacak, dünyay› dönüfltürecek bilimsel bir yaklafl›m›n datemellerini atacakt›. Ancak Kraliçe Victoria dönemi ‹ngiltere’si ayk›r› fikirlere izin verecek esnekli¤esahip de¤ildi. Darwin, Kilise ve aristokrasinin bafl›n› çekti¤i müesses nizam taraf›ndan kâfir olarak ni-telenmemek için fikirlerini ve bunlar› flifreyle yazd›¤› defterleri tam yirmi y›l boyunca s›r gibi gizleye-rek çal›flmalar›n› sürdürecekti. Hatta erdem güdüsü kadar güçlü bir hakikat duygusuna sahip olmasay-d›, belki de 'bir cinayeti itiraf etmeye' benzetecek kadar huzursuzland›¤› teorisini aç›klamayacak, Tür-lerin Kökeni'ni yay›mlamayacakt›. Evrim Teorisi’nin, hayat›n çeflitlilik ve karmaflas›n› aç›klayabilenbir teori oldu¤u ve Darwin'in dile getirdi¤i gibi do¤an›n kendi iflini kendi usulünce yapt›¤›, y›llar sü-ren tart›flmalar›n ard›ndan önce bilim çevreleri, sonra bütün dünya taraf›ndan kabul gördü. Do¤a tari-hinin bu kaba, beyaz sakall› bilge devrimcisi ilk ve en büyük tepkiyi Kilise’den görmesine ra¤men,ebedî uykusuna, kendi alanlar›n›n kahramanlar›yla birlikte yatmak üzere ‹ngiltere'nin en itibarl› kilise-si Westminister Abbey'e devlet töreniyle gömülerek onurland›r›ld›. ‹nsano¤lunun, hayvanlarla ayn› sü-reçler içerisinde evrildi¤inin düflünülemeyecek kadar yüce bir varl›k oldu¤una inananlarsa, insan› tan-r›sall›¤›ndan ar›nd›ran Evrim Teorisi’ne, günümüzde de en az Victoria dönemindeki güçle karfl› ç›kma-ya devam ediyor.

199NEW BOOKS

AYfiEGÜL DEVEC‹O⁄LU, Baflka Aflklar (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 104 ss. ISBN 978-975-342-820-0

Ayflegül Devecio¤lu son kitab› Baflka Aflklar'da alt› öykü ile okur karfl›s›nda: Koltuk, Tek ÇaresiÖlümmüfl, En Çok Karfl›laflt›¤›m Adam, Kötü, Kurflun Memed ve Xet. Birbirinden farkl› co¤rafyalarda ge-çen benzemez hayatlar› anlatsalar da hikâyelerin ortak bir harc› var: O buruk tad›yla 'aflk'.

BÜLENT D‹KEN, Nihilizm (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 224 ss. ISBN 978-975-539-605-7

Ça¤dafl yaflam›n en belirgin sorunlar›n›n kökenleri nihilizmde ve nihilizmin toplumu hem oluflturuphem tahrip eden paradoksal mant›¤›nda yatt›¤› halde, nihilizm konusu toplumsal teoride flafl›rt›c› flekildeihmal edilmifltir. Bu kitap, nihilizmin kaç›flç›l›k, radikal nihilizm, edilgin nihilizm ve kusursuz nihilizmolarak adland›r›lan dört ana formunu sistematik bir flekilde ele al›yor. Özellikle de edilgin nihilizm (isten-cin olumsuzlanmas›) ile radikal nihilizm (olumsuzlama istenci) aras›ndaki ayr›flt›r›c› senteze, ça¤dafl post-politika kültürünün en belirgin nitelikleri olan hedonizm/yön-kayb›na ve buna bir tepki olarak yükselenfliddet biçimlerine ve mutsuzlu¤a odaklan›yor. Nihilizmin soy kütü¤ünü ve sonuçlar›n› ele alan birinci bö-lümün ard›ndan bir arasöz olarak, tan›d›k bir filmin, Nuri Bilge Ceylan’›n ‹klimler filminin analizi geliyor.‹kinci bölüm, nihilizmi kapitalizm, post-politika ve terörizmle iliflkilendirerek konunun toplumsal yan›naodaklan›yor. Ard›ndan, Michel Houellebecq’in eserlerinin analiziyle teorik argümanlar ete kemi¤e bürü-nüyor. Üçüncü bölümde ise olay, agonizm ve antagonizma gibi kavramlar›n bu ba¤lamda tafl›d›¤› önemvurgulanarak, nihilizmi alt etme olas›l›klar› de¤erlendiriliyor.

SERDAR D‹NÇER, Alman Belgelerinde Alman-Türk Silah Arkadafll›¤› ve Ermeniler (‹stanbul: ‹letiflim Yay›n-lar›, 2011) 711 ss. ISBN 978-975-050-952-0

Serdar Dinçer, Alman Belgelerinde Alman-Türk Silah Arkadafll›¤› ve Ermeniler isimli çal›flmas›n-da bugüne kadar az bilinen ya da hiç bilinmeyen tarihi gerçeklere ›fl›k tutuyor. Alman militarizminin Os-manl›'y› Birinci Dünya Savafl›'na nas›l sürükledi¤ini, Ermeni tehciri ve soyk›r›m›ndaki büyük rolünü, em-peryal planlar›n›; Osmanl›'n›n bunlara yaklafl›m›n› ve çaps›z politikalar›n› Alman belgeleri üzerinden çar-p›c› flekilde ortaya koyuyor. Dinçer, Alman D›fliflleri Bakanl›¤› Politik Arflivi'nde (PAdAA) yapt›¤› kap-saml› çal›flmada tehcirin, Türk-Alman ayr›m› olmayan tek bir örgüt gibi hareket eden bir grup taraf›ndan1915'ten y›llar önce ad›m ad›m nas›l haz›rland›¤›n› gözler önüne seriyor. Bunu yaparken, benzer çal›flma-larda pek ele al›nmayan dönemin Almanyas›'ndaki tarihî geliflmeleri ve ülkedeki politik durumu da akta-rarak genifl bir perspektif sunuyor. Örne¤in bir yanda Ermenilere karfl› yürütülen katliamlar ve ya¤malar,birçok farkl› savafl alan›nda 'silah arkadafll›¤›' sürerken öte yandan Kaiser Wilhelm'in, Enver Pafla'ya at,Sultan Reflat'a asa hediye etme derdinde olmas› dönemin diplomatlar›n ne denli farkl› olaylarla u¤raflt›k-lar›n›, bütünün ne denli karmafl›klaflt›¤›n›, bazen de grotesk bir boyut ald›¤›n› gösteriyor. Ermeni tehcirikonusundaki tart›flmalarda dikkat edilmesi gereken kimi konu ve belgelere bir iflaret amac›n› tafl›yan Al-man belgelerinde Alman-Türk Silah Arkadafll›¤› ve Ermeniler, Almanya ve ‹stanbul'da organize edilen,Bab›âli’den yürütülen bir insanl›k dram›n›n arkas›na biraz daha yak›ndan bakmak için çok önemli birkaynak rolünde ortaya ç›k›yor.

DAN DINER, Mühürlenmifl Zaman [çeviren Sabir Yücesoy] (‹stanbul: ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Yay›n-lar›, 2011), 214 ss. ISBN 978-605-399-228-8

Kudüs ‹brani ve Leipzig Üniversiteleri ö¤retim üyesi Dan Diner, bu eserinde Ortado¤u'nun, Müs-lüman ve Araplar›n tarihini genel olarak ‹slâm uygarl›¤› ile kültürünün geliflimini ele al›yor. Yazar, bu ge-

200 YEN‹ K‹TAPLAR

liflmenin 'dura¤anl›¤›'n› incelerken Lübnan as›ll› ünlü flair-yazar fiekip Aslan'›n “Müslümanlar Neden Ge-ri Kald› ve Di¤erleri ‹lerleyebildi?” kitab›ndan sordu¤u sorudan yola ç›karak, ‹slâm dünyas›nda seküler-leflme, maddî ve manevî kültürün konumu, devlet ve toplum anlay›fl›, siyasi ve ekonomik alanlar›n zamaniçindeki etkileflimi üzerinde durarak, 'geliflememe'nin özelliklerini tart›fl›yor.

ÖMER RIZA DO⁄RUL, Kanl› Gömlek (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›, 2011), 465 ss. ISBN 978-975-256-353-7

‹slam Tarihi'nin en önemli olaylar›ndan birini ayd›nlatmak için yaz›lan bu eser, ana kaynaklar›nkaydetti¤i tarihi gerçeklere dayanarak Hz. Osman'›n flehit ediliflini, ilk Yahudi dönmelerinin kurduklar›gizli ve y›k›c› cemiyet ile bu cemiyetin Müslümanlar aras›nda ç›kard›¤› fitneleri, ‹slam Tarihi'nde yaflananilk iktidar mücadelelerini ve bundan dolay› Hz. Ali ile Hz. Ayfle ve Hz. Muaviye aras›nda vuku bulan olay-lar›, edebî bir üslupla konu etmektedir.

A. HALUK DURSUN, Ayasofya Müzesi Kültür Envanteri (‹stanbul: ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›, 2011),253 ss. ISBN 978-605-399-209-7

‹stanbul 2010 Avrupa Kültür Baflkenti Ajans›, Kültürel Miras ve Müzeler Direktörlü¤ü taraf›ndan yü-rütülmekte olup ‹stanbul Kültür Miras› ve Ekonomisi Envanteri adl› proje kapsam›nda yay›nlanmakta olanbu kitap, ‹stanbul’un an›tsal yap›lar›n›n belki de en önemlisi olan Ayasofya’y› müze kimli¤iyle ele al›yor.Ayasofya külliyesi, külliyenin her bir yap›s›, yap›ya ait tüm ö¤eler birer birer ölçülerek, döküm haline getiri-liyor. Bunun yan› s›ra müzeye ait, kütüphane ve depoda bulunan eserler de inceleniyor. Ayasofya müzesi bafl-kan› ve müdürü A. Haluk Dursun’un titiz çal›flmas›yla haz›rlanan bu eser araflt›rmac›lar ve Ayasofya merak-l›lar› için bulunmaz bir kaynak teflkil ediyor. Kitap müzenin tarihine, ‹stanbul’un kültürel tan›t›m›na yapt›¤›katk›ya ve müzenin gündelik yaflant›s›na dair detaylar›yla da okuyucuya renkli bir çal›flma sunuyor.

ERCAN EREN VE MET‹N SARFATI, ‹ktisatta Yeni Yaklafl›mlar (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 286 ss.ISBN 978-975-050-978-0

Ekonomi; politik pek çok düflünürle de¤iflim geçirmifl, baflkalaflarak yeni ve zihin aç›c› aç›l›mlarasahip olmufltur. Smith, Mill veya Marx bu konuda hemen akla gelen öncü isimler olarak gösterilebilir. Yi-ne, Walras, görünenin ard›ndakini a盤a ç›karmak, yeni sorular sormak ve anlamaya iliflkin k›lavuzlar olufl-turmak hususunda 盤›r aç›c› isimlerden biridir. Kuramsal yaklafl›mlar› irdelemek, mevcut birikimi özgünbir yöntemle farkl› bir merhaleye tafl›mak, iktisat biliminin her zaman temel amaçlar›ndan biri oldu. ‹kti-satta Yeni Yaklafl›mlar, bu sürecin geliflimini ve analizini yap›yor. ‹ktisat teorisinin temel ç›kar›m ve var-say›mlar›nda neyin de¤iflti¤ini anlamaya çal›fl›yor. Çeflitli sorular sorarak tart›fl›yor: ‹ktisad›n yar›n› aç›k-lama iddias› ne kadar sahiciydi ya da bu iddiay› bugün koruyabiliyor mu? Bilimsel olmamakla itham edi-len klasik ekonomi; politik, 'yeni iktisat' için hala bilim d›fl› m›d›r? Ortodoks iktisada yönelik heterodoksyaklafl›mlar ne denli baflar›l› oldular? ‹ktisatta Yeni Yaklafl›mlar, iktisad›n nas›l de¤iflti¤ini sorgulayan, ye-ni yaklafl›mlar› de¤erlendiren bir baflvuru olarak nitelendirilebilir.

EDWARD J. ERICKSON, 1. Dünya Savafl›’nda Osmanl› [çeviren Sare Levin Atalay] (‹stanbul: Timafl Yay›n-lar›, 2011), 288 ss. ISBN 978-605-114-692-8

Erickson’un bu çal›flmas›, okuyucuya, Birinci Dünya Savafl›'nda Osmanl›'n›n savaflt›¤› cepheleredair (Sar›kam›fl, Çanakkale, Filistin, Süveyfl, Irak, Kut’ül Ammare...) detayl› bilgiler ile birlikte Birinci

201NEW BOOKS

Dünya Savafl›'n›n arka plan› ve gidiflat›na dair detayl› bir k›lavuz sunuyor. Dünyan›n önde gelen askeri ta-rihçilerden Edward J. Erickson, Osmanl›'n›n 1400'lerden beri elinde tuttu¤u topraklar ve halklar üzerindehâkimiyet kurmak için Türkler, ‹ngilizler, Frans›zlar ve Ruslar aras›nda geçen mücadeleyi ilk defa yay›n-lanan foto¤raf ve özel çizim renkli haritalarla destekleyerek anlat›yor. Osmanl› ‹mparatorlu¤u 'Avrupa'n›nhasta adam›' olarak görülüyordu; fakat hâlâ tüm Avrupa ülkelerinin gözünün oldu¤u en önemli bölgeleriidare ediyordu. Savafl›n bafllang›c›nda Osmanl› ‹mparatorlu¤u tarafs›z davransa da Almanya'n›n yo¤undiplomatik bask›s›na dayanamayarak Ekim 1914'te ‹ttifak Devletleri'ne kat›lma karar› ald›. Osmanl› ordu-lar›n› bozulmufl ve etkisiz olarak gören yayg›n önyarg› ile hesaplaflan kitap, Süveyfl Kanal›'na yap›lan ta-arruzlar›, Çanakkale'nin baflar›l› müdafaas›n› ve ‹ngilizlerin felaketle sonlanan Kut ma¤lubiyetini, Ba¤-dat'›n, Kudüs'ün ve fiam'›n ele geçirilmesini, Lawrance ve Arap ‹syan›'n›, ‹slam Ordusu'nu ve Osmanl› ‹m-paratorlu¤u'nun sonunu anlat›yor.

ALEXANDRE FARNOUX, Homeros-Ozanlar Ozan› [çeviren Orçun Türkay] (‹stanbul: Yap› Kredi Yay›nlar›,2011), 240 ss. ISBN 978-975-082-113-4

Homeros nerede do¤du? Nerede öldü? Hangi dönemde yaflad›? Anlatt›¤› olaylara tan›k oldu mu?Genel Kültür Dizisi'nin yeni kitab› Homeros / Ozanlar Ozan› iflte bu sorular›n yan›tlar›n› ar›yor. Alexan-dre Farnoux'nun kaleme ald›¤› kitap, ço¤u zaman gerçekle düflselli¤in birbirine kar›flt›¤› bir Homeros por-tresini sa¤lam bir zemine oturtuyor. Resimlerde, yontularda, mimarl›kta, dekoratif sanatlarda, sinemada,müzikte ve elbette yaz›nda Homeros destan›...

SURA‹YA FAROQH‹, Osmanl› Zanaatkârlar› [çeviren Zülâl K›l›ç] (‹stanbul: Kitap Yay›nevi, 2011), 368 ss.ISBN 978-605-501-079-9

Tarihçi Suraiya Faroqhi, bu kitaptaki kendi deyimiyle 's›rad›fl›' çal›flmas›nda, Osmanl› ‹mparatorlu-¤u çerçevesinde sultanlar›, paflalar›, ulemay› ya da tacirleri de¤il, Osmanl› tarihinin ihmal edilmifl bir züm-resini, zanaatkârlar› anlat›yor. Demirciler, çiniciler, ipek ve hal› dokumac›lar›, fesçiler, camc›lar, hatta ber-berler, imparatorlu¤un hem toplumsal hem de ekonomik kalbinde yer al›yorlard›. Çal›flma, zanaatlar› vezanaatkârlar› 16. yüzy›l›n bafl›ndan 20. yüzy›l›n bafl›na kadar izlerken tarih, siyaset ve kültüre odaklan›yor.Titiz bir çözümlemeyi Osmanl› zanaatkârlar›n›n bazen hiç görmedi¤imiz güzelim eserlerinin anlat›m›ylabirlefltiren kitapta üretim yöntemleri, lonca teflkilat› ve Osmanl› ekonomisinin yap›s› mercek alt›na yat›r›-l›yor. Faroqhi bu çal›flmas›nda, loncalar›n; Osmanl› dünyas›n›n ekonomisinde, kültüründe ve toplumundane kadar eflsiz bir rol oynad›¤›n› gözler önüne sererken Müslüman, H›ristiyan ve Yahudi gruplar›n›n yan›s›ra kad›lar›n, yöneticilerin ve tacirlerin etkilerini inceliyor. Ayn› zamanda Osmanl› ‹mparatorlu¤u ile Ba-t› dünyas›n›n ekonomik sistemlerini karfl›laflt›r›yor. Özellikle ‹stanbul ve Kahire'nin lonca teflkilatlar›nda-ki kethüdalar, yi¤itbafl›lar, nakibler, halifeler ve kalfalar kâh K⤛thane'deki e¤lenceleriyle (teferrüc), kâhkad› sicillerine yans›yan anlaflmazl›klar›yla ete kemi¤e bürünüyorlar. Osmanl› zanaatkârlar›n›n elinden ç›-kan Kastamonu'nun bak›r kaplar›, Ankara'n›n soflar›, Bursa'n›n ipek kumafllar›, fiam'›n dârâyâs›, ‹znik'inçinileri Bat›'da el üstünde tutuluyor.

HAL FOSTER, Zoraki Güzellik [çeviren fiebnem Kaptan] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 256 ss. ISBN978-975-539-624-8

Princeton Üniversitesi Sanat ve Arkeoloji Bölümü ö¤retim üyesi olan Hal Foster, 90'l› y›llar›n ikin-ci yar›s› boyunca, özellikle October, Artforum gibi dergilerde yay›mlad›¤› makalelerle, ça¤dafl sanat kura-

202 YEN‹ K‹TAPLAR

m› için önemli bir isim haline gelmifltir. Zaman içinde kitaplarda bir araya gelen ve geniflleyen bu çal›flma-

lar, sanat tarihinin modern döneminden bugüne uzanan çizgiye getirdi¤i farkl› yorumlarla oldu¤u kadar,

sanat tarihi yöntemi aç›s›ndan sundu¤u öneriler ve çeflitlilikle de dikkatleri üzerine çekmektedir. Zoraki

Güzellik, yay›mlad›¤› ilk bütünlüklü çal›flmas› olmas› bak›m›ndan Foster'›n kariyerinde özel bir önem ta-

fl›yor. Bir yandan sanat tarihi ve kuram› için günümüzün bu kritik figürünün arkaplan›n› görmemizi ve kav-

ramsal temelinin geliflmeye bafllad›¤› ilk ad›mlar› sezmemizi sa¤larken, bir yandan da, Türkiye'de flimdiye

dek yan›na hiç yanafl›lmam›fl, bu yüzden de gerçek anlam›yla anlafl›lmas› sürekli ertelenmifl gerçeküstücü-

lük ak›m›n›n bütün arka sokaklar›n› gözlerimizin önüne seriyor. Zoraki Güzellik'in sundu¤u kavramsal fle-

ma, gerçeküstücülerin perspektifinden, 20. yüzy›l bafl›nda psikoloji biliminin sanatlar› ne kadar meflgul et-

ti¤ine ›fl›k tutuyor. Freud'un önerdi¤i psikanalitik inceleme yöntemi, bilinçalt›n›n serbest b›rak›lmas›, rü-

yalar ve sembollerin anlam› gibi unsurlar iki dünya savafl› aras› döneme damgas›n› vuran geliflmeler ola-

rak sanatç›lar üzerinde efline az rastlan›r bir duyarl›l›k yarat›yor. Foster, yüzy›l bafl›n›n y›k›c› Dada girifli-

minin hemen arkas›ndan ortaya ç›kan ve bir k›sm› Marksist harekete de destek vermifl olan Andre Breton,

Max Ernst, Man Ray, Salvador Dali, Giorgio de Chirico, Alberto Giacometti, Antonin Artaud gibi farkl›

alanlarda ve çok farkl› temalarda ürün vermifl sanatç›lar›, bu sanatç›lar›n bizzat psikanalizden devral›p, flid-

detli tart›flmalara konu ettikleri ortak kavramlar arac›l›¤›yla de¤erlendiriyor. Hal Foster, güçlü bir sanat ta-

rihi yazma giriflimi örnekliyor; yeniliklere aç›k, kavramsal olarak can al›c› öneriler tafl›yan ancak ayaklar›

bast›¤› topraktan, yani sanatç›lar›n yan› bafl›ndan hiç ayr›lmayan bir giriflim olarak yap›yor bunu. Büyük

bir inançla akl›n d›fl›n› aram›fl bu s›ra d›fl› sanatç›lar›, Dada'y› ve 'gerçeküstücülük'ü ak›l arac›l›¤›yla son

defa kavramak için ilk kez bir flans›m›z olabilir.

MICHEL FOUCAULT, Bilginin Arkeolojisi [çeviren Veli Urhan] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 256 ss.

ISBN 978-975-539-625-5

1926 y›l›nda Fransa'n›n Poitiers kentinde do¤an Michel Foucault, hem düflünceleri hem de yaflant›-

s›yla kendisini özgürlü¤e adam›fl bir filozof olmas›n›n yan› s›ra bir eylem insan›d›r. Belki de onu anlama-

n›n en do¤ru yolu söyleflilerde kulland›¤› flu ifadelerdir: 'Yaflam›n ve çal›flman›n temel amac›, kiflinin bafl-

lang›çta olmad›¤› kifli olmas›d›r'; 'oyun ancak sonunda ne olaca¤›n› bilmedi¤in zaman oynamaya de¤er

olur'; 'kitaplar›m›n her birisi benim yaflam öykümdür'. Foucault, hem kendisinin hem de baflkalar›n›n her-

hangi bir kategorik çerçevenin içine yerlefltirilerek nitelenmesinden ya da yarg›lanmas›ndan son derece ra-

hats›zl›k duyard› mutlaka; ama yine de onu anlatmaya giriflti¤imizde bulabilece¤imiz en uygun s›fat yine

kendisinin kulland›¤› “Düflünce Sistemleri Tarihçisi” olacakt›r. Foucault'un düflünce hayat›na bütünüyle

egemen olan üç ana kavram vard›r. Çözümlemelerinin 'düflünce sistemleri'ne iliflkin olanlar› arkeoloji, 'ik-

tidar biçimleri'ne iliflkin olanlar› genealoji, 'kendine özen gösterme'ye iliflkin olanlar› da etik ile belirlenen

üç dönemde yap›l›r. Bilginin Arkeolojisi, Foucault için Klâsik olan XVII. ve XVIII. yüzy›llar ile Modern

olan XIX. ve XX. yüzy›llarda, bu dönemlere iliflkin oluflumlar› hem teorik hem de pratik alanlar›nda yö-

neten epistemelerin farkl› olmas› nedeniyle, farkl› biçimlerde görünen ve incelenen ayn› pozitifliklerin (ha-

yat, emek, dil) bilgisi hakk›nda gerçeklefltirilen derinlemesine bir çözümleme yönteminin ad›d›r. Bu çö-

zümleme yöntemi, onun alt bafll›¤› 'psikiyatrinin arkeolojisi' olan Klâsik Ça¤da Delili¤in Tarihi, alt bafll›-

¤› 't›bbî bak›fl›n arkeolojisi' olan Klini¤in Do¤uflu ve yine alt bafll›¤› 'insan bilimlerinin arkeolojisi' olan Ke-

limeler ve fieyler adl› eserlerinde uygulanm›flt›r. Ad› geçen eserlere egemen olan arkeoloji ile Foucault bir

disiplini de¤il, bir araflt›rma alan›n› göstermek ister.

203NEW BOOKS

GERARD GENETTE, Anlat›n›n Söylemi [çeviren Ferit Burak Aydar] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›n-

lar›, 2011), 304 ss. ISBN 978-605-423-858-3

Kay›p Zaman bir zamanlar tamamlanm›fl olsa da, art›k öyle de¤ildir ve sonraki ola¤and›fl› geniflle-me tarz›, bu zamansal tamamlaman›n, her tamamlama gibi, yaln›zca geriye dönüfllü bir yan›lsama oldu¤u-nu kan›tlar. Bu esere tamamlanmam›fll›k hissini, belirsizli¤in o ürpertisini, kusurlu olan›n solu¤unu gerivermeliyiz. Kay›p Zaman kapal› bir nesne de¤ildir. Proust anlat›s›n›n yasalar›, anlat›n›n kendisi gibi, k›s-mîdir, kusurludur, hatta belki de deli doludur. Bir Kanon'a dönüfltürmememiz gereken, deneye dayal› vemüflterek yasalard›r; bunlar. Burada kod, t›pk› mesaj gibi, kendi aç›klar› ve sürprizleriyle gelir. Semiyotikevren bofllu¤u sevmez ve olumsall›¤› adland›rmak zaten ona bir ifllev yüklemek, bir anlam vermek demek-tir. Elefltirmen, sessiz oldu¤unda bile çok fley söyler. Belki de en iyisi, bizatihi Proust anlat›s›nda oldu¤ugibi, hiçbir zaman 'bitirmemek' olacakt›r, ki bu bir anlamda asla bafllamamakt›r.

CEVAT GERAY, Dünden Bugüne K›rsal Geliflme Politikalar› (Ankara: Phoenix Yay›nevi, 2011), 256 ss.ISBN 978-605-573-885-3

Cevat Geray, çal›flmas›nda, genellikle köy kalk›nmas› ile efl anlaml› kullan›lan k›rsal geliflme ya dakalk›nma, k›rsal alanlarda yaflayan insan topluluklar›n›n toplumsal, ekonomik, ekinsel aç›lardan yap›s›n› de-¤ifltirecek biçimde üretim, gelir ve refah düzeylerinin gelifltirilmesini, insan-toprak iliflkilerindeki dengesiz-liklerin giderilmesini, kentsel alanlardaki fiziksel ve toplumsal altyap›n›n oluflturulmas›n›, tar›msal ürünle-rin daha iyi de¤erlendirilmesini amaçlayan çok yönlü süreçleri, etkinlikleri ve örgütlenmeleri ele almakta-d›r. Geray, k›rsal geliflmeye yönelik akademik çal›flmalar alan›nda yar›m yüzy›l› deviren bir eme¤e sahiptir.Cevat Geray, k›rsal geliflmeye yönelik sorunlar›, toplumsal, siyasal ve ekonomik boyutlar›yla ile birlikte top-lum yarar›na ele al›yor. Devletin, k›rsal endüstrinin gelifltirilmesinin sa¤layaca¤› uzun soluklu toplumsal veekonomik yararlar› dikkate almas› gerekti¤inin alt›n› çizen Geray, bunun için öncelikle yeterli akçal deste-¤in sa¤lanmas› gerekti¤ini vurguluyor. Ekonomik aç›dan kamunun bu konuda özveride bulunmas› için top-lumsal yarar aç›s›ndan her türlü hakl› gerekçe vard›r. Buna iliflkin olarak yasal ve yönetsel düzenlemeler ya-p›lmal›, yöneltiler gelifltirilmeli, uygulamalar izlenmeli ve de¤erlendirilmelidir diye de ekliyor.

DEN‹Z GÖKTÜRK, ‹PEK TÜREL‹ VE LEVENT SOYSAL, ‹stanbul Nereye? - Küresel Kent, Kültür, Avrupa (‹stan-bul: Metis Yay›nlar›, 2011), 480 ss. ISBN 978-975-342-800-2

“‹stanbul Nereye?”, sanayileflme sonras› kapitalizm diye adland›rabilece¤imiz bu dönemde, ‹s-tanbul'un dünya sahnesine yükseliflini konu alan ilk kitap olma özelli¤ine sahip. Eser, bir kültür, tarih veçeflitlilikler kenti olarak yans›t›lan ‹stanbul imgesine yeni yaklafl›mlar ve çözümlemeler getirmeyi amaç-l›yor. Dünyan›n her yerinde kentler, küresel kent projelerini benimseyip birbirleriyle yar›flarak haritadayer edinmek peflindedir. Ancak küreselleflme tutkusu sivil toplum, kent planlamas› ve idaresi, medyadaimge üretimi alanlar›nda her kentte farkl› sonuçlar do¤uruyor. ‹stanbul 2010 Avrupa Kültür Baflkentiprogram› Türkiye'nin Avrupa ile ba¤lar›n› güçlendirmeyi, Avrupa yoluyla da dünyaya aç›l›m› hedefle-di. “‹stanbul Nereye?”, bu sürecin kent idaresi, sivil toplum örgütleri, sanatç›lar, aktivistler ve genel ka-mu aras›ndaki etkileflimleri incelemek için iyi bir f›rsat oldu¤u düflüncesiyle oluflturuldu. Akademikaraflt›rmalar›n yan› s›ra kültür alan›nda çal›flan uygulamac›lar›n da katk›lar›n› içeren kitaptaki yaz›lar beflbölümde toplan›yor: 'Küreselleflmeye Giden Yollar', 'Miras ve Yenileme Tart›flmalar›', 'Medyatik Kent','fiehirde Sanat' ve 'Bir Avrupa Baflkenti mi?'. Kentsel dönüflüm, mimarî ve korumadan sanat sergileri,

204 YEN‹ K‹TAPLAR

sinema ve edebiyata kadar uzanan araflt›rmalarla, Avrupa ile bütünleflme ve küreselleflmeye do¤ru at›lanad›mlar›n ‹stanbul sokaklar›nda ve kentli yurttafllar›n yaflamlar›nda nas›l yans›d›¤› özgün bir tabloda biraraya getiriliyor.

CENG‹Z GÜLEÇ, Ruhun S›rlar› (Ankara: Dipnot Yay›nlar›, 2011), 230 ss. ISBN 978-605-441-236-5

Ünlü varoluflçu terapist Yalom'un söyledi¤i gibi terapi, hayat›n giysili bir provas›d›r. Terapiyi biryaflama sanat› olarak gören usta terapistlerin, hemen tümü hayat›n anlam› üzerinde odaklanm›fllard›r. Buustalar, belirli bir terapi ekolünün baflar›l› pratisyenleri olmaktan öte, terapilerin alt›nda yatan insan tasar›-m›na iliflkin, özgün bak›fl aç›lar› gelifltiren filozoflard›r. Kiflisel özgüllüklerini terapi kuramlar›na katarken,anlam dünyalar›n› da biz terapistlerle paylafl›rlar.

HASAN GÜNAYDIN, Zaman› Alg›lamak ve Yönetmek (‹stanbul: IQ Kültür Sanat Yay›nc›l›k, 2011), 171 ss.ISBN 978-975-255-336-1

Zaman› alg›lamak denildi¤inde baz›lar›n›n akl›na uçuk felsefî sorular gelebilir. Ancak, bu kitab›nkonusu popüler bir temelde ele al›nmam›flt›r. Bu çal›flman›n amac›, zaman alg›lamas› ile zihinsel süreçleraras›nda iliflki kurmaktan ibarettir. Fakat ayn› zamanda ilgi çekebilecek baz› farkl› fleyleri de ileri sürmek-tedir. Kitab›n ikinci bölümünde zaman yönetimi ile iliflkili kavramlar aç›klanmaya çal›fl›lm›fl ve daha faz-la okuyucu kitlesine ulaflmak hedeflenmifltir. Bu kitap iki gerçe¤i vurgulamaktad›r: 'Biz varsak zaman davar ve biz zaman› de¤il asl›nda kendi davran›fllar›m›z› yönetiyoruz.'

SERHAT GÜVENÇ, Birinci Dünya Savafl›’na Giden Yolda Osmanl›lar›n Drednot Düflleri (‹stanbul: Türkiye‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2011), 200 ss. ISBN 978-605-360-299-6

Yirminci Yüzy›l’›n bafl›nda, ülkelerin uluslararas› güç hiyerarflisindeki konumlar›n›n göstergelerinedönüflen drednot tipi harp gemileri, sadece asker ve denizcileri de¤il, s›radan insanlar› ve toplumlar› da de-rinden etkilemifltir. Teknoloji harikas› bu yeni harp arac›na sahip olma düflleri, küresel ve bölgesel denizsilahlanma yar›fllar›n› da meflrulaflt›rm›flt›r. Özellikle ‹ngiltere ve Almanya aras›nda yaflanan rekabetin Bi-rinci Dünya Savafl›’na yol açt›¤› bile söylenir. Drednotlar, ard› ard›na yenilgilere ve toprak kay›plar›na u¤-rayan Osmanl›lar için ise birer kurtar›c›ya dönüflmüfltür. ‹mparatorlu¤un gelece¤i aç›s›ndan yaflamsal rol-ler biçilen bu türlü harp gemileri için yard›m kampanyalar› düzenlenmifl ve toplumla Refladiye ve SultanOsman aras›nda güçlü bir ba¤ kurulmufltur. Teslimleri için gün say›lan bu iki kurtar›c›ya, A¤ustos 1914’te‹ngiliz hükümetinin el koymas›, Osmanl› Devleti’nin Birinci Dünya Savafl›’na giriflinde önemli bir döne-mece karfl›l›k gelir. “Osmanl›lar›n Drednot Düflleri”, sonuçlar› bugün bile yo¤un tart›flma konusu olan Os-manl› Devleti’nin Birinci Dünya Savafl›’na giriflini Refladiye ve Sultan Osman-› Evvel (k›saca Sultan Os-man) isimli iki güçlü harp gemisinin öyküleri üzerinden tart›flmaktad›r.

MIRIAM HENKE, Lao-Tzu Ejderhan›n Yolu: Lao-Tseu ou la Voie du Dragon (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011),80 ss. ISBN 978-975-342-822-4

Küçük Filozoflar Dizisi, 8-12 yafl çocuklar› için filozoflar›n hikâyelerini anlatan özenle resimlen-mifl kitaplardan olufluyor. Diziyle çocuklar›n felsefeye zevkli bir girifl yapmalar›n›, kendi sorular›n›n pe-

205NEW BOOKS

flinden gitme al›flkanl›¤› kazanmalar›n› amaçlan›yor. “Lao-Tzu: Ejderhan›n Yolu”, Küçük Filozoflar dizi-sinin beflinci kitab›. Lao-Tzu’nun do¤umunu bir kuyrukluy›ld›z müjdelemiflti. Büyümüfl de küçülmüflebenzeyen bu çocuk, ileride ‹mparator’un kütüphanesinde çal›flacak, zamanla bilim ve bilginin bofl laftanbaflka bir fley olmad›¤›n› düflünecekti. Sarayda, iktidar›n insan› yozlaflt›rd›¤›na tan›k olunca, bilgeli¤i ara-mak için yollara düflecekti.

HILDE HEYNEN, Mimarl›k ve Modernite [çeviren Nalân Bahçekap›l›] (‹stanbul: Versus Kitap Yay›nlar›,2011), 368 ss. ISBN 978-605-569-143-1

Bu kitap, Bat›-Avrupal› bir perspektiften yaz›lm›fl olmakla beraber, mimarlar›n toplumun taleple-riyle nas›l elefltirel bir iliflki kurabilecegini sorarak, mimarl›¤›n sosyal ihtiyaçlara ve geliflmelere nas›l ya-n›t verdi¤ini tart›fl›r. Heynen, kitapta önemli bir saptama yap›p modern mimarl›¤›n, genelde modernizminmoderniteyi ›skalad›¤›n› gösteriyor. Anadamar› tan›mlayan modernist kuramc›lar›n, modernlik kuramc›la-r›n›n söylediklerine ne denli ayk›r› konum ve kavray›fllar üretti¤ini ortaya koyuyor. Mutlak do¤ru bilmeimkan›n›n y›k›m›ndan konuflanlar›n karfl›s›nda, mimarl›¤›n uzun süre boyunca eskisinden de sa¤lam yenido¤ruluk rejimi aray›fllar›yla karakterize oldu¤una vurgu yap›yor.

AHMET ‹SVAN, Baflkent Gölgesinde ‹stanbul (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2011), 560 ss.ISBN 978-605-360-368-9

Y›l 1973.Nüfusu 15 y›lda dörde katlanm›fl, gecekondu mahalleleriyle h›zla geniflleyen, kent içinde-ki sanayi tesisleriyle bo¤ulan bir flehir, ‹stanbul… Ve bu durumla mücadeleye elveriflsiz yasalar, vesayet-çi bir yerel yönetim anlay›fl›. Ahmet ‹svan, 1973 yerel seçimlerinde, CHP'ye “Ortan›n Solu” ile yeni bir so-luk getiren Bülent Ecevit'in rüzgâr›n›n da katk›s›yla, böyle bir ‹stanbul'a belediye baflkan› olur. CHP ikti-dar›na ra¤men, ne yerel yönetimler için gerekli yap›sal reformlar, ne baflka kal›c› çözümler hayata geçer.1975-77'de iktidarda olan “Milliyetçi Cephe” ise, belediyelerin Ankara'ya malî ve idarî ba¤›ml›l›¤›n› kul-lanarak, muhalefetin elindeki ‹stanbul'u adeta cezaland›r›r. Yine de pek çok çözüm üretilir: Belediye borç-lar› ödenir, mülkleri kamuoyuna aç›klan›r, haks›z iflgaller giderilir, ucuz ekmek için “Halk Ekmek” devre-ye girer, yap›lamayan metro yerine tercihli otobüs yolu hayata geçirilir, ‹stanbul Avrupa kültür miras› ala-n› olarak kabul edilir.

AL‹ RIZA ‹ZG‹, Hangi Ortakl›k (‹stanbul: IQ Kültür Sanat Yay›nc›l›k, 2011), 375 ss. ISBN 978-975-255-329-3

Çal›flmadan, ö¤renmeden, yorulmadan rahat yaflaman›n yollar›n› aramay› al›flkanl›k haline getirmifluluslar; önce onurlar›n›, sonra özgürlüklerini, daha sonra geleceklerini kaybetmeye mahkûmdurlar.

TAHAR BEN JELLOUN, Beckett ve Genet-Tanca’da Bir Çay (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2011), 88 ss. ISBN978-975-570-543-9

Fas'›n Tanca flehrinde; âfl›klar›n, turistlerin ve entelektüellerin müdavimi oldu¤u denize naz›r ünlüHafa Kahvesi. Taraçalardaki masalarda, naneli çaylar›n› yudumlayan gençlerin aras›nda tan›d›k bir sima,Jean Genet, tüm ekflili¤i ve enerjisiyle siyah tarafta hayata diklenmekte. Heykelt›rafl Giacometti'nin elin-den ç›km›flças›na zarif, Samuel Beckett, bu hayali karfl›laflman›n beyaz taraf›nda. Godot'yu beklercesine

206 YEN‹ K‹TAPLAR

hayali bir metin. Uzun y›llar Genet'yle dostlu¤unu sürdürmüfl, Goncourt ödüllü yazar Tahar Ben Jelloun'unkaleminden.

ROBERT JUTTE, Erken Modern Avrupa'da Yoksulluk ve Sapk›nl›k [çeviren Bengü Kurtege Sefer] (‹stanbul:Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nlar›, 2011), 270 ss. ISBN 978-605-423-861-3

Bu kitap, erken modern dönem boyunca yoksullu¤un ve sosyal çarp›kl›¤›n veya baflka bir deyifllekilisenin ö¤retilerine uymayan bir hayat yolunu seçmek durumunda kalanlar›n öyküsünü sunmaya çal›fl›-yor. Robert Jütte, yoksullar›n kendi dünyalar›n› nas›l flekillendirdiklerini ele al›yor ve nihai meyveleri XIX.yüzy›lda ortaya ç›kan sistemli sosyal yard›m programlar›n›n geliflmini inceliyor. Bireysel reformcular›n ›s-lah edici rolleri hakk›ndaki geçmifl dönemlerinde görülen geleneksel vurgunun tersine, Profesör Jütte'ninaraflt›rmas›, di¤er pek çok çal›flmadan farkl› olarak yoksullara ve içinde yaflad›klar› sosyal, komünal iliflki-ler a¤›n›n karmafl›kl›¤›na çok daha yak›ndan bak›yor. Yaln›zca yoksulluk yard›m› alarak geçinenlerin de-¤il, mahrumiyet çekmesine ra¤men bir flekilde hayatta kalman›n yolunu bulmufl olan çok daha genifl kitle-lerin hayatlar›n› ve bu kiflilerin belirli toplumlar içinde hayatta kalmak için hangi yollara baflvurduklar›n›mercek alt›na almaktad›r. Yoksullar›n burada anlat›lan yaflamlar›n›n üzerinden iki yüzy›ldan uzun bir süregeçmifl olmas›na karfl›n, konu önemini halen korumaktad›r. Geçmiflte yoksullar›n yaflamlar›na damga vu-ran de¤ifliklikler ile modern Avrupal›lar›n davran›fl ve eylemleri aras›nda bir iliflki kurulabilir; zira Avru-pa'n›n refah devletlerinin temelleri onlar›n tecrübeleri üzerine infla edilmifltir.

KOJ‹N KARATAN‹, Derinli¤in Keflfi (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 240 ss. ISBN 978-975-342-803-3

Japonya'da 1980'lerin bafl›nda yay›mlanan ve birçok dile çevrilen “Derinli¤in Keflfi”, o tarihten be-ri çeflitli ülkelerdeki 'modernlik ve edebiyat' tart›flmalar›n›n eksenine oturmufl durumda. Kitab›n bu baflar›-s›n›n sa¤lam bir temeli var. Karatani, bizlerin pek aflina olmad›¤›, 19. ve 20. yüzy›l Japon edebiyat›n› ye-niden yorumlamakla s›n›rlam›yor kendini: Buradan hareketle 'modernlik', 'edebiyat', 'köken', 'devlet' gibikavramlar›n temelinde yatan ön kabullerimizi sorgulamay›, bu ön kabullerin 'ideolojik' do¤as›n› gözlerönüne sermeyi amaçl›yor.

REfiAT KASABA, Modern Dünyada Türkiye: Türkiye Tarihi 1839-2010 (‹stanbul: Kitap Yay›nevi, 2011),626 ss. ISBN 978-605-105-074-4

Dört ciltlik bu tarih kitab›, Türklerin Anadolu’ya girdi¤i 11. yüzy›l sonundan bafllayarak Osmanl›Devleti’nin kuruluflunu, Osmanl›’n›n 15-16. yüzy›llarda do¤uda ‹ran s›n›r›ndan, bat›da Macaristan’a, gü-neyde Kuzey Afrika ve Arap Yar›madas›’na kadar uzanan genifl topraklar› olan güçlü bir imparatorluk hâ-line geliflini kaps›yor. Son cilt ise imparatorlu¤un I. Dünya Savafl› sonras›nda parçalan›fl›na ve modern Tür-kiye devletinin tarihine ›fl›k tutuyor. Eser ayn› zamanda, birçok ülkeden, birçok yazar›n katk›s› ile son y›l-larda Osmanl› tarihi ile Türkiye araflt›rmalar›nda görülen oldukça önemli ilerlemeleri yans›t›yor. TürkiyeTarihi’nin dördüncü cildi, 19. yüzy›lda bafll›yor ve bu yüzy›l›n tarihsel arka plan›na Osmanl› ‹mparatorlu-¤u’nun sonlar›nda yap›lan reformlar, Jöntürk dönemi, Kurtulufl Savafl› ve Atatürk cumhuriyetinin kurulu-flunu ele alarak bak›yor. Daha sonra cumhuriyet dönemine odaklanan kitap, siyasî ideoloji, iktisadi gelifl-me, ordu, göçler, Kürt milliyetçili¤i, ‹slamc›l›¤›n yükselifli ve kad›nlar›n güç elde etme mücadelesi gibi te-malar üzerinde durduktan sonra sanat, mimarî, edebiyat ve ‹stanbul’un k›sa tarihi bölümleriyle sona eriyor.

207NEW BOOKS

AYHAN KAYA, ÖZGE ONURSAL BEfiGÜL, SENEM AYDIN DÜZG‹T VE YAPRAK GÜRSOY, Avrupa Birli¤i'ne Gi-rifl Tarih, Kurumlar ve Politikalar (‹stanbul: ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›, 2011), 304 ss.ISBN 978-605-399-222-6

Avrupa Birli¤i projesinin bir bütünleflme ve bar›fl projesi oldu¤unu, ayn› zamanda bu projenin nesadece ulusal yönetiflime müsaade etti¤ini, bunu tersine içinde bölgesel yönetiflimi de bulunduran çok kat-manl› bir yönetiflim modelini benimsedi¤ini hat›rlatmak isteriz. Bu yönüyle bak›ld›¤›nda, AB'nin oluflumsürecinde bulunan siyasal, toplumsal ve iktisadî bir bütünü parçalamak niyetinde olmad›¤›n› vurgulamak-ta fayda var. Kald› ki AB projesi parçalanmalar› ve bölünmeleri tasvip etmeyen bir projedir. Türkiye'de,AB'nin ulusal yap›lanmalar› bölen ve parçalayan bir perspektife sahip oldu¤u yönünde de¤erlendirmeleres›kça tan›k olunmaktad›r. Kitap, Avrupa Birli¤i tarihini, kurumlar›n›, politikalar›n› ayr›nt›lar›yla anlatan veek okuma önerileri getiren bir yap›yla karfl›m›za ç›k›yor.

ÖNDER KAYA, Avrupa Tarihi: Roma ‹mparatorlu¤u’ndan Hitler Almanyas›’na (‹stanbul: Timafl Yay›nla-r›, 2011), 327 ss. ISBN 978-605-114-924-0

Avrupa, hâlihaz›rda içinde yaflad›¤›m›z dünyan›n de¤erlerini ve hâkim anlay›fl›n› belirleyen enönemli k›ta durumundad›r. Ancak bu k›tan›n geçmifli hakk›nda yaz›lm›fl Türkçe kitap say›s› azd›r. ÖnderKaya’n›n bu kitab› Avrupa’n›n k›ta geçmifli hakk›nda önemli bilgiler sunuyor. Kitap, ‹lkça¤dan 20. Yüz-y›l'a kadar uzanan süreçte Avrupa’n›n yaflad›¤› baz› önemli olaylar incelenerek haz›rland›. Dünyan›n engörkemli imparatorluklar›ndan birisi olan Roma’n›n kuruluflu ve düflmanlar›na karfl› elde etti¤i zaferler,filmlere konu olan 300 Spartal›'n›n ilginç hikâyesi ve yaflant›lar›ndan çarp›c› örnekler, Roma'ya kök sök-türen Kartaca'ya dair detayl› bilgiler, kendisini suyun kald›rma kuvvetini bulan kifli olarak tan›d›¤›m›z Ar-flimed’in Roma’ya karfl› uygulad›¤› kuflatma taktikleri, Ortaça¤'da çocuklardan oluflan ordunun kurulufl hi-kâyesi, Habsburg Hanedan›'n›n tarihi, Amerika k›tas›n›n ilk kâflifleri Vikingler, Akdeniz'i paylaflmak içinkarfl› karfl›ya gelen iki büyük amiral; Barbaros ve Andrea Doria'n›n hesaplaflmas›, Avrupa Tarihi'nde ‹ne-baht› Savafl›, Osmanl›lar ve Avrupa mizah›, Almanya'n›n kurulufl hikâyesi ve Hitler Almanyas›'n›n bilin-meyen yönlerini anlatmaktad›r. Birçok çarp›c› bafll›kta Avrupa tarihini resimler, foto¤raflar eflli¤inde oku-mak isteyenlerin kaç›rmamas› gereken bir kitapt›r.

OTTO KERNBERG, Aflk ‹liflkileri [çeviren Abdullah Y›lmaz] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 274 ss.ISBN 975-539-292-0

Bu kitapta, flimdiye kadar sanatç›lar›n ve yazarlar›n bitmez tükenmez konu hazinesi olan 'aflk' psi-kiyatrinin yaflayan büyük ustas› say›lan O. F. Kernberg'in divan›na uzan›yor. Ve ortaya hepimizin bafl›nagelen, karfl›s›nda aciz kald›¤›m›z aflk hallerinin tüm yönleriyle incelendi¤i zengin bir bilimsel metin ç›k›-yor. En baflta afl›k olma kapasitesi olmak üzere, yaflanan aflk iliflkilerindeki normallik ve patolojiyi irdele-yen Kernberg, uzun meslek hayat›nda karfl›laflt›¤› vakalar› titiz bir analizden geçiriyor ve vard›¤› sonuçla-r› bu kitapta bizlerle paylafl›yor.

MUHS‹N KIZILKAYA, Açl›¤›n Sofras›nda (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 239 ss. ISBN 978-975-050-911-7

Yeryüzünde vuku bulmufl ne kadar tats›z, ne kadar can ac›t›c›, ne kadar yürek yak›c› hadise varsame¤erse hepsi yemek yüzünden ç›km›fl. Çünkü her türlü savafl›n, her türlü kavgan›n temelinde ekmek da-vas› yatar. Topra¤›n bu kadar kutsal bir fley olmas›, hatta insano¤lunun üzerinde yaflad›¤› tapulu mülkü-

208 YEN‹ K‹TAPLAR

ne vatan ad›n› vermesinin temelinde de bu kar›n doyurma dürtüsü yatar. Toprak besin verir, besin kar›ndoyurur, doymufl insan mutludur, açl›k ise belad›r. Ondan olsa gerek Albert Camus: “‹nsan aç kalmaya-görsün, inançlar›n› bile yer.” demifl. Çocukken so¤uk k›fl gecelerinde, soba ateflinin etraf›na kurulup din-ledi¤i hikâyeler, masallar, destanlar, belle¤inde yer ederken, öykünün bir yerine s›zm›fl olan yemek bah-sinin hep özel bir yeri olmufl Muhsin K›z›lkaya için. Kula¤›na çal›nan onca kan, gözyafl› ve ac›n›n aras›n-dan buram buram yemek kokular› dolmufl burnuna. O hiç var olmayan yemeklerin tad› kalm›fl dama¤›n-da. Açl›¤›n Sofras›nda, bizi dü¤ünlerden al›p mir konaklar›na götürüyor, beylerin flölen gibi sofralar›ndankald›r›p bir içli köftenin insan›n bafl›na neler açt›¤›n› gösteriyor. Kula¤›na dolanlara dengbêj olup ses ve-ren Muhsin K›z›lkaya, ecinnilerden Nasturilere uzanan türlü hikâyeler anlat›yor ve diyor ki “Hikâyelerpek ifltah aç›c› de¤ilse bile, insano¤lunun birbirini yerken pek ifltahl› oldu¤una bir kan›t gibidir hepsi.”Buyrun sofraya!

SIEGFRIED KRACAUER, Kitle Süsü [çeviren Orhan K›l›ç] (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 304 ss. ISBN978-975-342-836-1

Bir dönemin ruhunu, kendi hakk›nda verdi¤i yarg›lara bakarak de¤il, ona ait yüzeysel, geçici, mar-jinal fenomenleri inceleyerek kavrayabilece¤imizi düflünen Kracauer, Kitle Süsü’nde toplanan denemele-rinde de bu bilinçli epistemolojik tercihin izini sürüyor. Al›flverifl merkezleri, seyahat, dansç› k›zlar, foto¤-raf, çok satan kitaplar, otel lobileri, biyografiler ve sinema üzerinden yal›t›lm›fll›k, yabanc›laflma, can s›-k›nt›s›, flehir kültürü, bireyle grup aras›ndaki iliflki vs. gibi modernli¤e özgü temel temalar› ele al›yor. Sche-ler, Simmel, Benjamin ve Kafka üzerine yazd›¤› yaz›larda da bir yandan düflünür ve yazarlar› analiz eder-ken bir yandan da kendi felsefî konumunu ifade ediyor. 'Günümüzün çok satan kitaplar›n›n, hayatta kalmaiçgüdüsüyle hareket eden okurunun, can s›k›c› sorular›n suskunlu¤un derinliklerine gömülmesi kadar ar-zulad›¤› baflka bir fley daha yoktur, ' diyen Kracauer, denemelerinde okuru bu tür rahats›z edici sorularlayüzlefltiriyor.

GRZEGORZ W. KOLODKO, Gezici Dünya (Ankara: ODTÜ Gelifltirme Vakf› Yay›nc›l›k ve ‹letiflim A.fi.,2011), 268 ss. ISBN 978-605-436-247-9

Grzegorz W. Kolodko, bir akademisyen ve konuya iliflkin derin uygulamaya dayanan deneyimle-riyle uluslararas› ekonominin en keskin ve do¤ru gözlemcilerinden biridir. Onun yaz›lar› küreselleflmeninekonomi politi¤i üstüne yap›lan tart›flmalarda daima önemli bir bafllang›ç noktas› oluflturacakt›r.

ONUR B‹LGE KULA, Anadolu'da Ço¤ulculuk ve Tolerans (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›,2011), 634 ss. ISBN 978-605-360-430-3

Bu kitaptaki iki temel kavram olan ço¤ulculuk ve tolerans, insanl›k tarihinin özellikle dünya dinle-rinin ortaya ç›kmas›ndan sonraki en büyük felsefî sorunudur. Bugün de önemli bir tart›flma konusu olma-ya devam etmektedir. Anadolu’da Ço¤ulculuk ve Tolerans siyasal ve kültürel yaflam tarz›na güncel yans›-malar› da olan önemli bir felsefî sorunu kültür, felsefe ve edebiyat tarihi aç›s›ndan özgün metinlerinde yo-rumlamaktad›r. “Çokluk/ço¤ulluk”, Anadolu kültürünün en belirgin özelliklerinden biri olmas›na ve bu ço-¤ul birikimden genellikle övgüyle söz edilmesine karfl›n, bunun günümüzde toplumsal bilince ne ölçüdeyans›d›¤› ve yaflam tarz›na dönüflerek günlük yaflamda ne düzeyde geçerlileflti¤i yeterince tart›fl›lmamak-tad›r. Bu kitap, bir kültürün veya ülkenin böyle bir ço¤ul birikime sahip olmas›, o tümel kültür ile onu olufl-

209NEW BOOKS

turan ‘alt-kültürler’ veya ‘parça kültürler’ aras›ndaki baz› gerilimlerin veya zorluklar›n akla uygun hale ge-tirilmesi ve çözümü için önemli bir kaynak görevi görece¤e benziyor.

MICHEL MAFFESOLI, Göçebelik Üzerine [çeviren Mahir Ender Keskin] (‹stanbul: Ba¤lam Yay›nlar›, 2011),199 ss. ISBN 978-605-580-939-3

'Belki de bizim gerçek kaderimiz edebî olarak yolda olmakt›r, hiç durmadan nostaljiyle piflman olanve arzulayan, dinlenmeye susam›fl ve hiç durmadan bafl›bofl yola koyulan. Kutsal olan bir fley varsa o danereye vard›¤›n› bilmedi¤imiz; fakat inatla izledi¤imiz yoldur. T›pk› karanl›k ve tehlikeler aras›nda bizi ne-yin bekledi¤ini bilmedi¤imiz, flu anki yürüyüflümüz gibi…'

fiER‹F MARD‹N, Türkiye, ‹slam ve Sekülarizm (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 288 ss. ISBN 978-975-050-945-2

Dinin toplumsal hayatta oynad›¤› rol, dinî kurumlar›n Cumhuriyet döneminin modernleflme pers-pektifiyle yaflad›¤› gerilimli iliflki, toplumbilimleri aç›s›ndan çeflitli tart›flmalara yol açm›flt›r. fierif Mar-din'in bu kitapta bir araya getirilen makaleleri, 19. yüzy›ldaki siyasal tart›flmalardan AKP'ye uzanan geri-lim hatlar›n›n siyasal düflüncede ve siyaset sahnesinde nas›l bir rol oynad›¤›n› inceliyor. Türkiye'de düflün-ce tarihi, din ve siyaset sosyolojisine yapt›¤› önemli katk›lar nedeniyle düflünce hayat›m›z›n önde gelenisimlerinden biri olan fierif Mardin, toplumumuzda yüz y›l› aflk›n bir süredir gündemde kalan din, modern-leflme, Bat›l›laflma gibi olgular› hem resmî yorumun hem de yerleflik muhalif söylemlerin d›fl›nda kalarak,toplumsal zemin ve arka planlar›yla birlikte inceler. Mardin'in pozitivist Bat› düflüncesinin Türkiye'de ege-men görüflle birleflerek biçimlendirdi¤i 'kabul edilmifl' e¤ilim ve yönteme kap›lmay›fl›, toplumsal de¤iflimdinamiklerini genelgeçer kal›plara sokmay›fl›, resmî ideoloji ve Kemalist söylemin etkilerinden uzak kal›-fl›, onu 'Cumhuriyet ayd›nlar›'n›n önemli bir kesiminden kal›n çizgilerle ay›r›r ve bütün eserlerini toplum-bilim dünyam›zda ayr›cal›kl› bir yere koymay› gerektirir.

JAMES VON HOM MELTON, Ayd›nlanma Avrupas›nda Kamunun Yükselifli [çeviren Ferit Burak Aydar] (‹s-tanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nlar›, 2011), 314 ss. ISBN 978-605-423-863-7

Karfl›laflt›rmal› bir sentezin eseri olarak, son yirmi y›lda muazzam büyüyen Frans›z, Alman ve ‹n-giliz-Amerikan literatürüne dayan›larak yaz›lm›fl olan bu kitap 18. yüzy›l yaflam›nda 'kamu'nun artan öne-mini konu ediniyor. Burada ele al›nan kamusal alan, ço¤unlukla gazetelere, romanlara ve 18. yüzy›l›n mat-baa kültürünün di¤er ürünlerine düzenli eriflebilecek kadar mala, mülke ve e¤itime sahip olan erkek ve ka-d›nlar taraf›ndan iflgal edilmektedir. Ticarileflmifl kültürel kurumlar ve edebiyat pazarlar› kitaplar, oyunlarve sanat için yeni kitleler 'kamular' yaratm›flt›, ama bu durum ayn› zamanda, elefltirmenlerin 18. yüzy›ldangünümüze kadar yak›nd›klar› estetik be¤eni standartlar›n› da alt üst etmiflti. Kitapta kamunun yükselifli sü-reci ele al›n›rken, önce meselenin siyasal boyutlar› inceleniyor ve 'kamuoyu'nun Ayd›nlanma ça¤› siyasalkültüründe kazand›¤› öneme odaklan›l›yor. Okuma, yazma ve sahnenin evrimi üzerine yo¤unlafl›ld›¤› son-raki aflamada, edebiyat ve tiyatroyla ilgilenen insan say›s›ndaki art›fl›n yol açt›¤› olanaklar ve ikilemleraraflt›r›l›yor. Son aflamada ise, salonlar, tavernalar, kafeler ve masonlu¤un Ayd›nlanma Avrupas›nda ka-munun do¤ufluna nas›l efllik etti¤i inceleniyor. Profesör Melton, Ayd›nlanma kamusal alan›n›n miras›n›n,Ayd›nlanma'dan günümüze kadarki farkl›l›klar›na karfl›n, göründü¤ünden daha kal›c› oldu¤unu göstermek-tedir.

210 YEN‹ K‹TAPLAR

Z‹YA MERAL, Budala: Nietzsche ve Dostoyevski Karfl› Karfl›ya (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›, 2011), 96 ss.ISBN 978-975-256-344-5

Nietzsche Mesih Karfl›t› adl› kitab›nda Hz. ‹sa'y› 'budala' olarak tan›mlamaktad›r. Bu bir hakaret de-¤il, Nietzsche'nin, Dostoyevski'nin Budala adl› roman›ndan etkilenerek gelifltirdi¤i psikolojik bir analizdir.Ancak, Nietzsche'nin 'budala' kelimesini kullan›fl›na ve Dostoyevski'nin Budala roman›na bak›ld›¤›nda,ikisinin aras›nda bir benzerlik yerine, tam tersine Tanr›, gerçek, ahlak, umut ve gelecek konusundaki inanç-lar›ndan kaynaklanan, derin bir çat›flma su yüzüne ç›kmaktad›r. 19.ve 20. yüzy›llar›n özünü ve ruhsuzlu-¤unu daha yolun bafl›nda sezmifl, ayn› sorunlara dikkat çekmifl, ancak farkl› çözümler üretmifl iki düflünü-rün, Nietzsche ve Dostoyevski'nin, yaflamlar›n›n ve fikirlerinin çat›flmas›, ayn› soru ve sorunlarla bocala-yan ça¤›m›z insan› için önemli ipuçlar› bar›nd›rmaktad›r.

CHRISTA MESNARIC, Yöneticiler için Aristoteles [çeviren Ersel Kayao¤lu] (‹stanbul: Sistem, 2011), 468 ss.ISBN 978-975-322-645-5

Neredeyse 2500 y›l geçtikten sonra, Aristoteles'in yaflam› ve bilgeli¤i bizim için hiç olmad›¤› kadarbüyük bir anlama sahip. Bu kitap, Aristoteles'in eriflti¤i bilgileri deneyimli bir yöneticinin, bir giriflimcininveya bir dan›flman›n bak›fl aç›s›yla birlefltiriyor, yeni bir yönetim ö¤retisi sunuyor. Aristoteles bize insan›nve evrenin nas›l bir yap›ya sahip oldu¤unu, her fleyin nas›l iflledi¤ini ve hangi noktalar›n yaflam›m›z› ve ça-l›flmam›z› ileriye götürebilece¤ini gösteriyor. Yöneticili¤in spiritüel yönlerinin ana bafll›k olarak de¤erlen-dirildi¤i kitapta Christa Mesnaric, personel sorumlulu¤unu üstlenmek, çal›flanlar›n yönetimi, çal›flanlar›nmotive edilmesi ve yetenek yönetimi, profesyonel bilgi ve beceri yönetimi, duygu yönetimi gibi konular-da bugünün yöneticilerine ve yönetici adaylar›na rehberlik yap›yor. Aristoteles, tek bafl›na ça¤dafl bir flir-ket dan›flman› ve kiflisel koç görevini üstleniyor.

HAKAN MIHÇI, ‹ktisada Dokunmak (Ankara: Phoenix Yay›nevi, 2011), 312 ss. ISBN 978-605-573-889-1

‹ktisat bilimi, 19. yüzy›l›n ikinci yar›s›ndan itibaren bir insan etkinli¤i olan iktisadi alan› rasyonelbir faydakâr mekani¤i ile aç›klamaya çal›flan dar ve indirgemeci bir kuramsal çerçeveyle özdeflleflti. Buyaklafl›m günümüzde de iktisat e¤itiminin ana çizgisini belirlemeyi sürdürüyor. Ancak yerleflik iktisat an-lay›fl› karfl›s›nda iktisad›n tarihsel, ço¤ulcu ve elefltirel yaklafl›mlara dayand›¤› ölçüde bilimsel bir niteliktafl›yabilece¤ini düflünen az›msanamayacak say›da iktisatç› var. Hacettepe Üniversitesi ‹ktisat Bölümü'ndesürdürdü¤ü akademik yaflam› boyunca, elefltirel ve ço¤ulcu bir iktisat anlay›fl›n›n hayat bulmas› için didi-nen Prof. Dr. ‹brahim Tanyeri de bu tür iktisatç›lardand›r. Bu kitapta bir araya getirilen yaz›lar, onun ö¤-rencileri ve meslektafllar› taraf›ndan kaleme al›nd›. Bu yaz›lar, iktisadi düflünce, iktisat metodolojisi, ikti-sadi tarih ve kalk›nma iktisad›n›n sundu¤u genifl perspektiften hareketle, toplumsal gerçeklik karfl›s›ndakendini dokunulmaz k›lan iktisada dokunuyor. Farkl› bir iktisat anlay›fl›n›n hem olanakl› hem de gereklioldu¤una iflaret ediyor.

JEAN PAUL MONGIN, Leibniz: Mümkün Dünyalar›n En ‹yisi [çeviren Zeynep Direk] (‹stanbul: Metis Ya-y›nlar›, 2011), 64 ss. ISBN 978-975-342-828-6

Küçük Filozoflar Dizisi, 8-12 yafl çocuklar› için filozoflar›n hikâyelerini anlatan çok güzel resim-lenmifl kitaplardan olufluyor. Diziyle çocuklar›n felsefeye zevkli bir girifl yapmalar›n›, kendi sorular›n›n pe-

211NEW BOOKS

flinden gitme al›flkanl›¤› kazanmalar›n› amaçl›yoruz. Leibniz: Mümkün Dünyalar›n En ‹yisi, Küçük Filo-

zoflar dizisinin alt›nc› kitab›. ‹ki temel sorusu var kitab›n: - Bundan daha iyi bir dünya olamaz m›? - Ya-

flad›¤›m›z dünya olabilecek dünyalar›n en iyisi mi gerçekten? Hikâyemizde, Alman filozof Wilhelm Leib-

niz ömrünün sonlar›na do¤ru bir akflam, bütün evreni aç›klamak için yazd›¤› sat›rlara art›k son noktay›

koydu¤unu düflünüyordu. Ne var ki küçük dostu Théodore 'kötülük' sorununu anlayamam›flt›: ‹nsanlar bu

kadar büyük suçlar› nas›l iflleyebiliyordu?

KAROL MODZELEWSK‹, Barbarlar›n Avrupa's› [çeviren Nedim Demirtafl] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas›

Kültür Yay›nlar›, 2011), 480 ss. ISBN 978-605-360-359-7

Ren Nehri'nin do¤usu, Alpler'in ve Tuna Nehri'nin kuzeyinde uzanan uçsuz bucaks›z alana, Ro-

mal› yazarlar barbaricum, yani barbarlar›n ülkesi diyorlard›. Burada kendilerine özgü bir siyasi, iktisa-

di ve toplumsal örgütlenme içinde yaflayan pagan kavimlerin Roma ‹mparatorlu¤u ve H›ristiyanl›k ile

kurduklar› iliflki Avrupa'n›n çehresini belirledi. Polonyal› Ortaça¤ tarihçisi Karol Modzelewski, özellik-

le Germenlere ve Slavlara iliflkin kaynaklar›, karfl›laflt›rmal› bir bak›fl aç›s›yla çok yarat›c› bir elefltirel

okumaya tabi tutarak, Avrupa tarihinin bu belirleyici dönemine yepyeni bir yorum getiriyor. Barbarlar

hakk›ndaki tüm klasik anlat›lar›, Caesar'dan Tacitus'a, Bede'den Saxo Grammaticus'a kadar süzgeçten

geçiren Modzelewski, daha sonra eski Roma topraklar›nda kurulan krall›klar›n yasa derlemelerini kar-

fl›laflt›rmal› bir yaklafl›mla ele al›yor. Yazar, Roma hukuku, H›ristiyanl›k ve barbar kavimlerin kolektif

anlay›fllar›n›n nas›l iç içe geçti¤ini göstererek, kabileden devlete uzanan süreci irdeliyor. Sonuçta da,

Avrupa kültürünü sadece Akdeniz ve H›ristiyan miras›na ba¤layan genel kabulün aksine, Avrupa'n›n

kültürel çeflitlili¤inde hiç az›msanamayacak bir etki yapan barbar kavimleri de kapsayan yeni bir tarih-

sel soyzinciri öneriyor: Avrupa'n›n kendi tarihine bakarken barbar geçmiflini de hesaba katmas› gerekti-

¤ini hat›rlat›yor.

FARSH‹D MOUSSAV‹, Biçimin ‹fllevi [çeviren Pelin Dervifl] (‹stanbul: YEM Yay›nlar›, 2011), 520 ss. ISBN

978-994-475-750-8

Biçimin ‹fllevi, tekrarlama ve farkl›laflmaya dayanan yeni bir biçim kuram› önerir. Bu kuram, mi-

marl›¤›, çevreyle iliflkimize hükmeden özcü yaklafl›mlardan s›y›rmay› ve yap›lar›, giderek karmafl›klaflan

çevremizi tan›mlayan neden ve unsurlar›n çeflitlili¤i içinde de¤erlendirmenin, maddesellik fikrini hem fi-

ziksel hem de fiziksel olmayan› kapsayacak flekilde geniflletmekle mümkün olaca¤›n› savunur. Bu ayn› za-

manda, yap›l› biçimlerdeki ifllevin yukar›dan afla¤› do¤ru inen bir neden-sonuç iliflkisi içinde de¤il, çeflitli

girdiler aras›nda çal›flan bir çapraz ifllem olarak kavramsallaflt›r›lmas›na olanak tan›yarak, onu matematik,

biyoloji ya da bilgisayar bilimlerinde anlafl›ld›¤› flekliyle kurgular. Kurgulamay›, biçimler ile onlar›n ta-

mamlay›c› parçalar› ve ba¤lam› aras›ndaki karfl›l›kl› etkileflime yard›mc› olan bir çapraz ifllev olarak tan›m-

layan Biçimin ‹fllevi, bu parçalar›n ya da maddi sistemlerin duyusal istekler ile üretim ve teknikle ilgili ko-

nular da dahil olmak üzere bir dökümünü ortaya koyar, bunlar›n yenilikçi biçimler meydana getirmek için

nas›l kurgulanaca¤›n› çözümler. Bu maddi sistemleri farkl› flekillerde tekrarlay›p birlefltirerek ve çeflitli ko-

nular› iflin içine katarak, farkl› alg› ve etkiler veren benzersiz hibrit kurgular meydana getirmek için bir çap-

raz ifllemin nas›l kullan›labilece¤ini gösterir.

212 YEN‹ K‹TAPLAR

MURATHAN MUNGAN, Do¤du¤um Yüzy›la Veda (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 408 ss. ISBN 978-975-342-261-1

Bir yüzy›l›n ikinci yar›s›nda do¤anlar›n, bir sonraki yüzy›l›n ilk yar›s›n› görme flans›n› kutlamakamac›yla kotar›lm›fl bir kitap Do¤du¤um Yüzy›la Veda, Murathan Mungan'›n ilk kez 1999 y›l›nda s›n›rl›say›da yay›mlanm›fl ve bask›s› tekrarlanmam›fl fliir seçkisi y›llar sonra tekrar bas›m yap›yor. Y›llard›r so-ran, sab›rla bekleyen yeni kuflaklar için…

CHARLES G. NAUERT, Avrupada Hümanizma ve Rönesans Kültürü [çeviren Bahar T›rnakç›] (‹stanbul:Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2011), 328 ss. ISBN 978-605-360-341-2

Rönesans Avrupa's›n›n siyasi ve entelektüel elitlerinin karakterini belirleyen Hümanizma kültürü-nün yükseliflini inceleyen bu kitap, tarihin en etkili kültür devrimlerinden birinin belli bafll› belirleyici özel-liklerinin ufuk aç›c› bir sentezini sunuyor. Charles G. Nauert, 14. yüzy›l ‹talya's›n›n benzersiz toplumsalve kültürel koflullar›n›n ürünü olan Hümanizma'y› daha genifl bir Avrupa ba¤lam›na yerlefltirerek, KuzeyAvrupa'ya yay›l›fl›n› da ayr›nt›l› olarak ele al›yor. Hümanizma'n›n Petrarca'dan Montaigne'e bütün önemliveçheleriyle aktar›lmas›, elinizdeki kitab› geleneksel olarak ‹talya'daki Hümanizma deneyiminin egemenoldu¤u di¤er incelemelerden ay›r›yor. 14. yüzy›l ‹talya's›nda ortaya ç›kan, 15. yüzy›l›n sonlar›ndan itiba-ren de bütün Avrupa'ya yay›lan Hümanizma'n›n, elitist kökenine karfl›n giderek popüler kültürde ve güzelsanatlarda bask›n bir rol üstlenmeye bafllad›¤› bu tarihsel süreç, sanatla ve önemli flahsiyetlerin yaflam öy-külerinden unsurlarla, entelektüel yaflam›n kenar›na itilseler de bilgiyle donanm›fl hümanistler olmay› he-defleyen kad›n örnekleriyle renklendiriliyor. Yaln›zca Hümanizma'n›n kayna¤›na de¤il, u¤rad›¤› dönü-flümlere ve Rönesans sonras› dönemdeki entelektüel ve dinsel geliflmeler üzerindeki etkilerine de odakla-nan yap›t, bu alandaki bütünlüklü çal›flmalardan biridir.

DAVID NICOLLE, Attila ve Göçer Kavimler [çeviren Levent Cinemre] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2011), 64 ss. ISBN 978-605-360-345-0

Attila ve Göçer Kavimler, askeri kuvvetlerin, araçlar›n, flahsiyetlerin ve taktiklerin tarihini anlat›r.Renkli tablolar - Benzersiz ayr›nt›lar - Renkli savafl sahneleri – Foto¤raflar... Orta Asya'dan ç›k›p cihanahükmeden fatihler aras›nda iki isim öne ç›kar: Attila ve Cengiz Han. ‹kisi de, sel gibi yay›larak uçsuz bu-caks›z topraklar› kaplayan fetihleriyle tan›n›r. Ancak Cengiz Han Asya'n›n büyük k›sm›nda geçerli k›ld›¤›yasalar ve Mo¤ol egemenli¤i alt›nda geliflen ticaretle de an›l›rken, Avrupal›lar taraf›ndan 'Tanr›'n›n k›rba-c›' diye bilinen Attila, daha çok Roma ‹mparatorlu¤u'na indirdi¤i y›k›c› darbelerle ün salm›flt›r. Türk veMacar dünyalar›nda bir kahraman, Bat›'da ise bir 'umac›' olarak nam salan Attila'n›n k›sa ömürlü impara-torlu¤u asl›nda nas›l bir devletti? Ondan sonra Hunlara ne oldu? Attila'dan Cengiz Han'a uzanan süreçteOrta Asya göçerleri Dünya tarihinde nas›l bir rol üstlenmifllerdi? David Nicolle Attila'n›n ve Hunlar›n ta-rihini anlat›rken, bu sorular›n da cevab›n› ar›yor.

DAVID NICOLLE, Birinci Haçl› Seferi 1096-99 [çeviren L. Ece Sakar] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2011), 96 ss. ISBN 978-605-360-245-3

Tarihin en büyük savafllar›n›n ayr›nt›l› dökümleri, çarp›flan kuvvetlerin komuta stratejileri, muhare-be taktikleri, askerî harekâtlar›n dü¤üm noktalar›. Birinci Haçl› Seferi'nin bafllang›c›ndan sonuna kadar ya-

213NEW BOOKS

flanan tüm önemli muharebeler: Eskiflehir pususu, Selçuklu-Dâniflmendli ittifak›, Antakya kuflatmas›, Ku-düs kuflatmas›, Askalân savafl› 1071 y›l›nda Malazgirt Savafl›'nda Bizans'› büyük bir bozguna u¤ratarakAnadolu'ya giren Türklerin ilerleyiflini durduramayan ‹mparator I. Aleksios 1095 y›l›nda Bat› Avrupa'danyard›m istedi. Papa II. Urbanus'un ça¤r›s› ve Keflifl Pierre'in (l'Ermite) ateflli vaazlar› ard›ndan toplanan Bi-rinci Haçl› Ordusu Avrupa'y› katederek Kutsal Topraklara do¤ru ilerlediler. Onlar› kendi içinde bölünmüfldurumdaki bir ‹slam dünyas› karfl›layacakt›. Bu bölünmüfllükten ve özellikle a¤›r süvarilerinin flafl›rt›c› gü-cünden yararlanan Haçl›lar, hiç beklenmedik zaferler kazanarak Filistin'e kadar indiler ve sonunda Kudüs'üald›lar. Do¤u ile Bat›'n›n birbirleriyle sadece savaflmakla kalmay›p, ilk kez bu boyutta tan›flmalar›na dasahne olan Haçl› Seferleri'nin perdesi böyle aç›ld›.

DAVID NICOLLE, ‹kinci Haçl› Seferi 1148 [çeviren L. Ece Sakar] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Ya-y›nlar›, 2011), 96 ss. ISBN 978-605-360-253-8

‹kinci Haçl› Seferi'nin baflta gelen nedeni, Edessa (Urfa) flehrinin Müslümanlar taraf›ndan gerial›nmas›yd›; bu olay, ilk kurulan Haçl› devletinin y›k›l›fl›n› da simgeliyordu. Öte yandan, Ortado¤u'dakurulan Haçl› devletleri de gerilemeye bafllam›flt›. Bu koflullarda Clairvaux'lu Bernard'›n ateflli vaazla-r›yla bafllayan ‹kinci Haçl› Seferi'nin en stratejik hedefi fiam flehrini ele geçirmek oldu. H›ristiyan Bat›Avrupa'da elli y›l önceki ilk seferin baflar›lar› belleklerde henüz tazeydi ve askerî üstünlü¤ün yenidensa¤lanaca¤›ndan kimsenin kuflkusu yoktu. Ama Haçl›lar fiam kuflatmas›nda tam bir bozguna u¤rad›larve Haçl› Seferleri tarihinde bir dönüm noktas› olan ‹kinci Haçl› Seferi Bat›l› kaynaklara “fiam felaketi”olarak geçti.

DAVID NICOLLE, Üçüncü Haçl› Seferi 1191 [çeviren L. Ece Sakar] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2011), 96 ss. ISBN 978-605-360-408-2

Üçüncü Haçl› Seferi iki unutulmaz kiflili¤i, ‹ngiltere Kral› Aslan Yürekli Richard ile Sultanü'l ‹s-lâm ve'l Müslimîn Selâhaddin Eyyûbî'yi karfl› karfl›ya getirdi. Askerî tarih merakl›lar› yüzy›llar boyunca,kararl› ve a¤›r techizatl› Bat› ordular›yla karfl›lar›ndaki Selâhaddin'in daha hafif, ama hareketli kuvvetle-ri aras›ndaki muharebeler hakk›nda b›k›p usanmadan kafa yordular. ‹ki taraf aras›ndaki farkl› strateji vetaktik anlay›fllar› Üçüncü Haçl› Seferi'nde çok belirgin bir hale gelmiflti. Sonuçta, Kral Richard komuta-s›ndaki Haçl›lar baz› baflar›lar kazand›larsa da, Sultan Selâhaddin Kudüs'ü korumay› bildi. Bu kitap, ta-rihte efsanevî bir yer edinen Üçüncü Haçl› Seferi'ni, muharebelerin, komutanlar›n ve taktiklerin analiziy-le birlikte anlat›yor.

SYLVIA WING ÖNDER, Bizim Burada Mikrop Olmaz [çeviren Mehmet Do¤an] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniver-sitesi Yay›nlar›, 2011), 275 ss. ISBN 978-605-423-850-7

Bu kitap, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'ndeki belirli bir co¤rafyada uygulanan tedavi usulleri üze-rine yap›lm›fl etnografik bir araflt›rmad›r. Araflt›rma sahas› olarak seçilen bölgenin hastal›k, sa¤l›k, do¤umve ölümle ilgili inanç ve düflüncelerine odaklanmaktad›r. Sylvia Wing Önder, geleneksel tedavi usulleri ilemodern klinik usullerini devingen bir etkileflim içerisinde incelemekte; sa¤l›¤a, hastal›¤a, do¤aüstüne, in-san›n dünyadaki yerine, cinsiyet rollerine, gelene¤e ve de¤iflime dair kültürel yap› hakk›nda bilgiler sun-

214 YEN‹ K‹TAPLAR

maktad›r. Yazar, k›rsaldaki kad›n ile sa¤l›k kurumlar›nda çal›flan hemcinslerinin bilgi birikimleri, bu biri-kimi baflkalar›na gösterip aç›klama flekilleri, kad›nlar›n kültürün meydana getirilmesine, sürdürülmesine veyeniden tasarlanmas›na nas›l kat›ld›klar› konusunda toplad›¤› bilgileri bizimle paylafl›yor. Bu araflt›rman›namac›, güncel uygulamalar› belgelemenin yan› s›ra, insanlar›n kendileri ve aile üyeleri için uygun gördük-leri tedaviyi ne flekilde seçtiklerini, bununla nas›l uzlaflt›klar›n› göstermektedir. Bu yaklafl›m, kad›nlar›nkültürlerini ve kültürlerinin kad›nlar› nas›l flekillendirdi¤ini inceleyen araflt›rmalara katk› sa¤layacak birkuram›n gelifltirilmesine imkan tan›yacakt›r.

DERYA NÜKET ÖZER, Aferin Desinler Diye - Do¤an Hasol Kitab› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Ya-y›nlar›, 2011), 412 ss. ISBN 978-605-360-286-6

Cumhuriyet'in ilk kufla¤›n›n karfl›s›na dikilen zorlu koflullarla k›s›tlanm›fl; büyük Erzincan depre-miyle sars›lm›fl; savafl y›llar›n›n getirdi¤i korku, k›tl›k ve yokluklarla eksilmifl bir çocuklu¤u, çal›flarakard›nda b›rakmay› seçen biri, Do¤an Hasol. Yaflam çizgisini, ona üretmenin disiplinini veren Galatasa-ray Lisesi ile mesle¤ini kazand›ran ‹TÜ Mimarl›k Fakültesi y›llar› belirlemifl. Sonras› gelmekte gecik-memifl: Mimarlar Odas› görevleri Yap› alan›n›n bilgi merkezi YEM'in kuruluflu ve y›llar boyunca yöne-timi. Mimarl›k çal›flmalar›n›n yan›s›ra hiç beklenmedik reklamc›l›k serüveni. Galatasaray Spor Kulü-bü'nde yöneticilik. Yurtiçinde ve d›fl›nda üst düzey sivil toplum görevleri. Haz›rlad›¤› mimarl›k sözlük-leri, mimarl›k yaz›lar›, kitaplar›, Cumhuriyet gazetesinde haftal›k spor yaz›lar›. Yo¤un bir mimarl›k ya-y›nc›l›¤›. Mimar, yazar, giriflimci, yönetici Do¤an Hasol'un çok yönlü, dolu dolu hayat›. Kitapta ayr›ca,'baflar›ya giden yollar›n s›rlar›n› arayanlar için de yan›tlar var, insan›n dokunakl› yaflam maceras›n›n,akan zaman›n ad›mlar›n›n fliirini bulmak isteyenler için de.' Yaflam› boyunca bu kadar üretken olmayaçal›flmas›n›n bir nedeni olup olmad›¤› soruldu¤unda Do¤an Hasol'un verdi¤i yan›t, kitab›n ad›n› olufltur-du: 'Aferin desinler diye'.

MEHMET S‹NAN ÖZGEN, Bolvadinli Mehmet Sinan Bey'in Harp Hat›ralar› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas›Kültür Yay›nlar›, 2011), 240 ss. ISBN 978-605-360-313-9

Arkadafllar! Geceden beri fas›las›z devam eden bombard›manlar› kulaklar›n›zla duydunuz ve bubombard›manlara hedef olan kale ve istihkâmlar›n halini gözlerinizle gördünüz. fiimdi, millet ve vatan,önüne durulmaz bir tehlike ve yine bu andan itibaren büyük bir imtihan karfl›s›nday›z. Milletimizin karaveya ak tarihini biz ve bizim toplar›m›z yazacakt›r. Bize do¤ru yaklaflan bu tehlikede ben de içinizdeyim.Binaenaleyh so¤ukkanl›l›¤›n›z› muhafaza ediniz. Düflman gemilerinin arkas› görününceye kadar hiç atefletmeyeceksiniz, bundan sonra bacalar›n dibine müsademeli tane ile fas›las›z indirerek at›fl yapacaks›n›z,mesafeler her topun yan›ndaki grafiklerde yaz›l›d›r. Haydin çocuklar, hepimizin bir tek inan›m›z vard›r'ölürsek flehit, kal›rsak gazi', top bafl›na! Birinci Dünya Harbi'nden ‹stiklal Harbi'ne bir mülaz›m›n›n gözün-den harp hat›ralar›. Çanakkale Harbi'ne kat›ld›¤›nda genç bir asker olan Mehmed Sinan, Birinci DünyaHarbi süresince birçok cephede harbin a¤›r koflullar›n› yaflam›flt›r. Irak cephesinde Ali ‹hsan Pafla komu-tanl›¤›nda ‹ngilizler'e karfl›, esir kamp›na sürüklenmelerine neden olan a¤›r yenilgiden kurtulmas›n›n ar-d›ndan Kaz›m Karabekir Pafla komutanl›¤›nda Kafkas cephesinde de savaflm›flt›r. Sakarya Savafl›'na da ka-t›larak Milli Mücadele'de yer alan Mülaz›m Mehmed Sinan, Mudanya Ateflkesi'yle memleketine geri dön-müfltür. Harp süresince bu zorlu yolculu¤unda, kat›ld›¤› çarp›flmalar›, karfl›laflt›¤› durumlar›, iyi bir göz-lemcinin detayc›l›¤›yla birçok cephedeki tan›kl›¤›n› kaleme alm›flt›r.

215NEW BOOKS

HAKAN ÖZO⁄LU, Cumhuriyetin Kuruluflunda ‹ktidar Kavgas› (‹stanbul: Kitap Yay›nevi, 2011), 246 ss.ISBN 978-605-105-081-2

Mustafa Kemal,1923'te kurulan yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin bafl›na geçti¤inde laik ve modernlefl-meci bir milli Türk kimli¤i inflas› sürecini bafllatm›flt›. Ancak bu süreç bir iktidar mücadelesini de içeriyor-du. Yeni rejim muhalefeti nas›l susturacak, vizyonunu nas›l pekifltirecekti? K›sa, ama olayl› bir dönemi in-celeyen Cumhuriyet’in kuruluflunda ‹ktidar Kavgas›, bu çok önemli y›llarda yeni rejimin muhalefetle baflaç›kmak için baflvurdu¤u bafll›ca üç siyasi ve hukuki manevraya odaklan›yor ve iktidar mücadelesinin yenidevletin biçimlenmesine nas›l katk›da bulundu¤unu inceliyor. Dr. Özo¤lu çal›flmas›na, I. Dünya Savafl›'ndakaybeden tarafta yer alan Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nun kaderini bekledi¤i 1918 y›l›yla bafll›yor. Mustafa Ke-mal'in ilk amaçlar›n› ve vizyonunu, ayr›ca yeni rejimin muhalefeti bast›rabilmesini sa¤layan olaylardan1925 Kürt ayaklanmas›n› irdeliyor. ‹ktidar kavgas› ve sonuçlar› 1927 y›l›na kadar izleniyor; bu tarihte ar-t›k yeni rejim bütün muhalefeti sindirmifl, yeni Türkiye Cumhuriyeti laik ve modernleflmeci bir Bat› dev-leti olarak ortaya ç›km›flt›r. 'Dr. Özo¤lu 1920'lerin bafl›nda Türkiye'de tek parti diktas›na geçiflin çok ilginçbir anlat›m›n› sunuyor. Bu dönemin geçmifl tarih yaz›m› asla elefltirmeyen bir övgüyle malul oldu¤undanyazar›n titiz yaklafl›m› takdire de¤er.'

SERDAR ÖZTÜRK, Türkiyede ‹letiflim Sosyolojisinin Kaynaklar›: Boran ve Küçükömer’i Semptomal Oku-mak (Ankara: Siyasal Kitabevi, 2011) 168 ss. ISBN 978-605-578-270-2

Bat›'da iletiflim sosyolojisiyle ilgili çal›flmalar, alan d›fl›ndan kimseler taraf›ndan bafllat›lm›flt›r. Pro-paganda, sineman›n etkileri, bas›mc›l›¤›n ve bas›n›n toplumsal de¤iflim, dayan›flma ve çat›flmadaki yeri gi-bi konular üzerine yap›lan incelemeler iletiflim sosyolojisinin temellerini haz›rlam›flt›r. ‹letiflim alan›n›n ya-vafl yavafl bilimselleflmeye bafllamas›yla birlikte özgün katk›lar artm›flt›r. Bu çerçeveden hareket edildi¤in-de Türkiye'de iletiflimin geliflimini sosyolojik olarak anlamak için sadece iletiflim disiplini içerisinden üre-tilen eserlerin yetmeyece¤i anlafl›l›r. De¤iflik disiplinler içerisindeki bilim insanlar›n›n çal›flmalar›n› farkl›okumak, iletiflim alan›n›n mekanik ve pozitivist bir çerçeveden kurtulmas›na; daha tarihsel, daha antropo-lojik ve etimolojik anlam›na uygun bir içeri¤e kavuflturulmas›na katk› sa¤layabilir. Bu çal›flma, ‹dris Kü-çükömer ve Behice Boran'›n çal›flmalar›n› iletiflim sosyolojisi merkezli bir okumaya tabi tutarak, Türki-ye'de iletiflimin geliflimini anlamaya çal›flmaktad›r.

SERDAR ÖZTÜRK, Mekan ve ‹ktidar: Filmlerle ‹letiflim Mekanlar›n›n Altpolitikas› (Ankara: Phoenix, 2011)288 ss. ISBN 978-605-465-711-7

Mekan, tarih boyunca üzerinde kontrol ve disiplin kurmak için yo¤un mücadelelerin sergilendi¤i birözelli¤e sahip. Mücadele Spinoza'n›n deyimiyle büyük harfle bafllayan ‹ktidar yani Potestas ile küçük harf-le bafllayan iktidar yani potentia aras›nda sürdü, sürmekte ve sürecek. Altpolitika, genifl toplum kesimleri-nin mücadele güçlerini, mücadelelerini ve taktiklerini içeren genel bir kavram olarak potentia'ya karfl›l›kgelmekte. Bu çal›flma, Potestas yani üstpolitika ile altpolitika aras›ndaki mücadeleyi iletiflim mekanlar›n-dan pazaryeri, kahvehane ve hapishane ba¤lam›nda inceliyor. Disiplinleraras› bir yaklafl›m›n benimsendi-¤i çal›flmada, ayn› zamanda genel olarak mekan ve iletiflim mekan› kavramlar› irdeleniyor; mekan›n dili vepolitik do¤as› gibi özellikleri üzerine analitik bir çerçeve gelifltirilmeye çal›fl›l›yor. Çal›flmada argümanla-r›n gelifltirilmesinde de¤iflik filmlerden yararlan›l›yor; ayn› zamanda kavram ve kuramsal tart›flmalar bufilmlerle daha somut ve belirgin hale getiriliyor. Sosyoloji, felsefe, iletiflim, antropoloji ve tarih alanlar›n-da çal›flanlar için yeni aç›l›mlar sa¤layacak bir kaynak.

216 YEN‹ K‹TAPLAR

BRYAN D. PALMER, Karanl›¤›n Kültürleri [çeviren fiebnem Kaptan] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011),624 ss. ISBN 978-975-539-558-6

Gece, yaln›zca güneflin etkisini yitirmesi, gündüzün bitmesi, ifl yorgunu bedenlerin güç bela ev-lere sürüklenmesi, günün dertlerinin muhasebesi, arkadafllarla hoflça bir sohbet ya da uykunun kollar›n-da tasas›z bir unutufl de¤ildir; ayn› zamanda, gün için kurulan düzenin sona ermesi, dayat›lan zorunlu-luklar alan›n›n iplerinden boflanmas›, özünü bulmak için bireyin kendi Dionysos flölenini kuruflu, Bak-halar ayininin evreni hâkimiyeti alt›na al›fl›, do¤an›n vahfli yarat›klar›n›n ve arzunun yeryüzüne ç›kma-s›d›r. Bryan D. Palmer'›n kaleminden ilginç oldu¤u kadar k›flk›rt›c› da olan bir kitapla karfl› karfl›yay›z.Palmer, 'Karanl›¤›n Kültürleri'nde bize akademik olmad›¤›n›n ›srarla alt›n› çizdi¤i, ama akademiyi ken-di lehine ustaca kullanan bir araflt›rma sunuyor. Amac› gecenin tarihine iliflkin tarihsel bir döküm ç›kar-mak, kronolojik bir usavurmayla geceyi kontrol alt›na almak de¤il. Tek bir tarihsel çerçeveye indirgen-mifl, basitlefltirilmifl bir tarih tezine karfl› ç›k›yor, gecenin tarihlerini, karanl›¤›n kültürlerini yazmayayelteniyor Palmer. Bu yüzden araflt›rmas›n›, klasik tarih yaz›m›n›n d›fllad›¤›, hem bir kimlik hem bir ya-p› oldu¤unu öne sürdü¤ü marjinallik üzerine odakl›yor. Aç›kça Foucaultcu olan bu iddiay› Marx'›n ya-banc›laflma üzerine tezleriyle birlefltiren Palmer, tarihi iktidars›zlaflt›rmadan ama ona ço¤ullu¤unu da ge-ri vererek yeniden anlat› kal›b›na sokuyor; meta-tarihi bireylikler tarihi olarak yeniden infla ediyor. 'Ka-ranl›¤›n Kültürleri' yüzy›l sonu huzursuzlu¤unun penceresinden hakk›nda konuflulmayan üzerine söz al›-yor. Post-modernizm, post-yap›salc›l›k, post-sömürgecilik, post-feminizm gibi sonrac› ak›mlar›n ucunaeklemlenmek yerine, teslimiyeti de itaati de reddeden bir tarih okumas›na girifliyor. Marjinallikleri fley-lefltirmek ya da onlar›n farkl›l›klar›n› tek bir düzlemde toplamak yerine, onlar› yeni olas›l›klar üretenprogramlar sunacak biçimde bir araya getiriyor. Marks'tan Emile Zola'ya ve Van Gogh'a dek, köylününhurafelerle ve afyonla iç içe anlat›d›fl› görülen gecesi; satanizmle, groteskle, cinsiyetçilikle, ötekilefltir-meyle yo¤rulmufl cad›lar›n gecesi; pornografinin ve liberal özgürlükçülü¤ün egemenli¤inde tohumlar›serpilen Fanny Hill'in, Marquis de Sade'›n, John Wilkes'in gözünden devrimin gecesi; Dracula'n›n libe-ralizmle özdeflleflti¤i, Frankenstein'›n bedeninde eril ve diflil ruhlar›n çarp›flt›¤›, canavar mitoslar›n›n ge-cesi; Paris la¤›mlar›mda, fahifleli¤in gündelik tarihinde geliflip serpilen metropol gecesi; kolonizasyonuniflkence ve ac›lar›yla kavrulan kölenin gecesi; kapitalizmin karanl›k uç kolu olan korsanlar›n aldatma vealdat›lma dolu gecesi; masonlu¤un, loncalar›n, kardefllik cemiyetlerinin gizil gecesi; s›n›f savafl›m›n›nkendini bombalarla ifade etti¤i komün geceleri; eflcinsellerin, transseksüellerin, s›n›r ihlâlcisi cinsellik-lerin gecesi; 1968 May›s›'n›n yaln›zca aktivizmle de¤il, festivallerle bezeli gecesi; faflizmin kana bula-d›¤› geceler; caz›n ve bluesun gecesi; beatlerin gecesi, Palmer'›n gecesi ona kat›lmak isteyen okuyucu-nun zihninde uzay›p gidiyor.

MUAZZEZ PERVAN VE TUBA AKEKMEKÇ‹, Do¤u Anadolu ve Cumhuriyet Bürokrasisi (1939-1951) (‹stan-bul: Tarih Vakf› Yay›nlar›, 2011), 280 ss. ISBN 978-975-333-270-5

Necmeddin Sahir S›lan, milletvekilli¤i s›ras›nda Do¤u'nun engebeli co¤rafyas›nda, ço¤unlu¤uKürt kökenli halk›n yaflad›¤› bir bölgede, ilgili vali ve jandarma komutanlar›ndan, halkevi yöneticilerin-den, maarif müdürlerinden yörenin co¤rafi, sosyo-ekonomik ve befleri durumu ile ilgili ayr›nt›l› raporlaristemifltir. S›lan'a sunulan raporlarda vilayet hududu, mülki taksimat›, do¤al koflullar›, da¤lar›, ormanlar›,nehir, dere ve benzeri su kaynaklar› kaydediliyor. Ard›ndan ulafl›m araçlar›, vilayetin yollar›, tar›m›n veticaretin durumu, maden zenginlikleri, pazar ve panay›r olanaklar›, hayvanc›l›¤›n düzeyi, halk sa¤l›¤›,sa¤l›k örgütü, iletiflim, e¤itim, köy iflleri, Köy Kanunu'nun uygulan›p uygulanmad›¤›, özel idarenin büt-çesi ve son olarak da halk›n siyasal e¤ilimleri, toplumsal ve kültürel de¤erleri yer al›yor. Birinci el kay-

217NEW BOOKS

naklara yer verilen bu kitapta, Cumhuriyet'in ilk on y›llar›nda ülkenin befleri sermayesinin co¤rafi bölün-müfllü¤ü, farkl› düzeyleri, e¤itim ve sa¤l›k baflta olmak üzere Do¤u'nun ne denli derin sorunlarla karfl›karfl›ya oldu¤u görülüyor.

ANNIE PRALONG, Bizans Yap›lar, Meydanlar, Yaflamlar [çeviren Buket Kitapç› Bayr›] (‹stanbul: Kitap Ya-y›nevi, 2011), 400 ss. ISBN 978-605-105-072-0

Frans›z Anadolu Araflt›rmalar› Enstitüsü ile Kitap Yay›nevi'nin ortak yay›n›d›r. Bizans: Yap›lar,Meydanlar Yaflamlar, Frans›z Ulusal Bilimsel Araflt›rma Merkezi'ne (CNRS) ba¤l› olarak ‹stanbul Fran-s›z Anadolu Araflt›rmalar› Enstitüsü'nde (IFEA) düzenlenen konferanslar dizisinin ürünüdür. Ocak 2004-Haziran 2007 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen bu konferanslar, konular›n›n uzman› tarihçiler, arkeolog-lar, sanat tarihçileri taraf›ndan verildi. Jean Pierre Sodini / Konstantinopolis, bir megapolün do¤uflu; Eli-sabeth Malamut / I. Aleksios Komnenos döneminde Konstantinopolis; Marie-France Auzepy / Konstan-tinopolis'in Hipodromu; Alessandra Ricci / Bizans'ta k›r sevgisi, Konstantinopolis'in Anadolu yakas›nda-ki banliyösü; Pierre Chuvin / Ayasofya yeniyken bazilikan›n bezemeleri; Marie-France Auzepy / Kons-tantinopolis'in siyasal ve dinsel yaflam›nda Ayasofya'n›n yeri, Michel Kaplan / Büyük bir imparatorlukvakf›: Pantokrator (Zeyrek Camii); Catherine Jolivet-Lévy / Khora Manast›r›n›n (Kariye Camii) bezeme-leri; Paul Magdalino/Paleologoslar döneminde yaflanan Bizans Rönesans'›: Theodoros Metokhites ve Ka-riye Manast›r›; Stefanos Yerasimos / Kostantiniye kiliselerinden ‹stanbul camilerine bir de¤iflimin tarihi;Brigitte Pitarakis / ‹mparatorlu¤un mücevherleri ve Konstantinopolis'in kuyumcular›; Nano Chadzida-kis/Konstantinopolis'in ikonalar›; Michel Balivet / 1391'de Ankara'da bir ilahiyat tart›flmas›: Hac› Bay-ram-› Veli ve II. Manuel Paleologos; Véronique François / ‹yileflmek ve iblislerden korunmak: Konstan-tinopolis'ten ‹stanbul'a toprak kaplar; Auzépy/8. Konstantinopolis ve Araplar; Balivet / Konstantinopo-lis'te Türkler; Schreiner / Konstantinopolis'te seyyahlar ve rehberleri; Jean-Claude Cheynet / Bizans mü-hürleri, bir toplumun görüntüleri; Christophe Giros / Bizansl›lar ve Savafl; Nicole Thierry / 10. yüzy›ldakral kiliseleri: Ahtamar, ‹flhan, Tokal›.

JEREMY RAMSDEN, Nanoteknolojinin Esaslar› (Ankara: ODTÜ Gelifltirme Vakf› Yay›nc›l›k ve ‹letiflimA.fi., 2011), 168 ss. ISBN 978-605-436-248-6

Bu eser sistematik bir flekilde nano-teknolojinin pek çok yönünü okurlar›n gözleri önüne sermekte-dir. Yazar, Bölüm 1’de nano-teknolojinin ne oldu¤una yönelik baz› temel tan›mlar› ortaya koyuyor ve Ba-t› medeniyetinin tarihsel geliflimi içinde nano-teknolojinin hangi noktada oldu¤unu anlat›yor. Sonras›ndaBölüm 2’de günümüzde bilim adamlar›n›, flirketleri, daha da önemlisi toplumu hangi sebeplerin nano-tek-noloji kadar küçük ölçekteki bir çal›flma alan›na teflvik etti¤i teknik anlamda inceleniyor.

EMMANUEL RENAULT, GERARD DUMENIL VE MICHAEL LOWY, Marx’› Okuma [çeviri Ifl›k Ergüden] (‹stan-bul: Versus Kitap Yay›nlar›, 2011), 348 ss. ISBN 978-605-569-147-9

Elinizde tutu¤unuz kitap bir Marksizm el kitab› de¤il! Bu konuda da hakl› gerekçelerimiz var:Marx'›n düflüncesini tan›man›n en iyi yolunun, düflüncelerini ifade edifl ve argümanlar›n› düzenleyifl,problemleri ortaya koyufl ve çözümlerini oluflturma tarz›na dikkat göstererek yaz›lar›n› okumak oldu¤ukan›s›nday›z. Bizim yapmaya çal›flt›¤›m›z fley, basitçe, bir metin seçmesinden yola ç›kmak ve bunlar›nher birinin de önüne ba¤lam›na oturtucu bir baflka metin, ard›na da bir aç›klama koyarak Marx okuma-

218 YEN‹ K‹TAPLAR

ya girifl'tir. Michael Löwy politik metinleri sunmay› seçti; Emmanuel Renault felsefi metinleri ve Gérard

Duménil ise iktisadi metinleri. Kitab›n bütünü kolektif bir teflebbüs oluflturur, fakat son tahlilde her bir

yazar kendi bölümünden sorumludur. Okur Marx'›n eserinin tek anlam› olmad›¤›n›, Marx'› farkl› flekil-

lerde okuman›n mümkün oldu¤unu saptayacakt›r. Bu derlemenin kimi okurlar›nda, daha sonra, orijinal

halleriyle Marx'›n bütün metinlerine, makale ve eserlerine dönme arzusu uyand›r›rsak amac›m›za erifl-

mifl oluruz.

CENK REYHAN, Nizam Önen, Mülkten Ülkeye (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 664 ss. ISBN 978-975-

050-955-1

Türkiye'nin devlet yap›s›nda merkeziyetçilik meselesi uzun süredir tart›flma gündeminde. Bu mer-

keziyetçi yönetim yap›s› nas›l biçimlendi? Bu bir gelenek midir? Yukar›dan afla¤› bir modernizm hamlesi-

nin yapay bir sonucu mudur? Cenk Reyhan ve Nizam Önen,1839'dan 1929'a uzanan kritik geçifl dönemin-

de Türkiye'de taflra idaresinin dönüflümünü ele alan çal›flmalar›nda, bu sorular›n yüzeysel ve kolayc› olma-

yan cevaplar›n› ar›yorlar. ‹mparatorlu¤un milli devlete dönüfltü¤ü bu genifl eflikte, gerek Avrupal› büyük

güçlerin müdahalelerinin, gerek kapitalistleflme sürecinin icaplar›n›n, gerek etno-dinsel çeliflkilerin ve kar-

mafl›k iktidar mücadelelerinin etkilerini inceliyorlar. Merkeziyetçi yönetim yap›s›n›n oluflumunu, tarihsel

ba¤lama ve sosyo-ekonomik dinamiklere oturtarak analiz ediyorlar. Mülkten Ülkeye, böylece Türkiye'de

merkeziyetçilik adem-i merkeziyetçilik gerilimiyle ve modernist merkezin muhafazakâr/geleneksel çevre

z›tl›¤›yla ilgili yerleflik kal›plar›, 'ezberleri' sorgulamam›z› da sa¤l›yor. Ele ald›¤› dönemin aray›fllar›n›n,

tart›flmalar›n›n içinden bakarak yap›yor.

GEORGE RITZER, Küresel Dünya [çeviren Melih Pekdemir] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2011), 608 ss.

ISBN 978-975-539-626-2

Küresel dünyay› tüm boyutlar›yla ele al›n›yor. Böylesine genifl ve derin bir olguyu akademik nos-

yonundan ödün vermeden ama güncel örneklerle zenginlefltirerek, bu denli anlafl›l›r ve ak›c› bir dille an-

latmas› bak›m›ndan bir ilk. Gezegenimiz çap›ndaki ak›mlar›, yap›lar› ve hareketleri bir bütünlük içinde ta-

n›mlamas› ve kavramas›yla da bir ilkin öncüsü. Böylesi ilklere de ancak sosyal bilimlere Mcdonaldlaflt›r-

ma teorisi baflta olmak üzere birçok katk› sa¤layan bir yap›t. Yaflad›¤›m›z dünyan›n anlafl›lmas›nda anah-

tar kavramlar olan emperyalizm, imparatorluk, Amerikal›lafl(t›r)ma, anti-Amerikanc›l›k, neo-liberalizm ve

ayr›ca neo-Marksist alternatifler çerçevesinde küreselleflme olgusu; kültür teorileri, küreselleflme tarihi,

göç, çevre, kirlilik, medya, eflitsizlik, açl›k sorunlar› bu kitab›n konular› aras›nda. Küresel Dünya bu an-

lamda, ço¤u kez ekonomik boyutuyla ele al›nan küreselleflmenin çok boyutlulu¤una vurgu yapan, kapsam-

l› ve cesaret isteyen bir çal›flma. Belli bir estetik kayg›da gözetilerek eklenen haritalar, sözlükler, özetler,

notlar, sorular, al›flt›rmalarla bizi daha fazla araflt›rmaya ve okuduklar›m›z› elefltirel bir bak›fl aç›s›yla yo-

rumlamaya yönelten bu kapsaml› çal›flma, bize yeryüzünün çözümsüz gibi görünen devasa sorunlar›n›n

sand›¤›m›z kadar anlafl›lmaz olmad›¤›n›, üzerine düflünüldü¤ünde ve gerçekten samimiyetle istendi¤inde

birtak›m pratik çözümler üretilebilece¤ini gösteriyor. Ayr›ca, kavram kargaflas›nda bo¤ulmam›z› engelle-

yerek bize son derece rahat bir okuma sa¤l›yor ve ezber kal›plar›ndan ziyade bol örnekli, kolay anlafl›l›r

bir metin sunuyor. Sosyal bilimler, ekonomi, politika, iletiflim ö¤rencilerinin yan› s›ra küresel dünyam›z›

anlamak isteyen herkesi, sayfalar›n› açar açmaz, didaktik olmadan ö¤retici, hafife almadan keyifli ve ilgi

çekici bir dünya yolculu¤una ç›kar›yor.

219NEW BOOKS

MIHAIL RODAS, Almanya Türkiye’deki Rumlar› Nas›l Mahvetti [çeviri Evdokia Veriopulu] (Ankara: BelgeYay›nlar›, 2011), 171 ss. ISBN 978-975-344-102-5

Mihail Rodas'›n bu çal›flmas› tarihi topraklar›ndan kaz›nan Elen halk›n›n soyk›r›m›nda Alman etki-sini ve yönlendirmesini tarihsel süreç içinde incelemektedir. Eser olaylar›n duman›n›n tüttü¤ü bir dönem-de s›ca¤› s›ca¤›na yaz›lm›flt›r. Türkiyeli okurun Ermeni Soyk›r›m› konusunda oldukça önemli bilgilere ula-flabilece¤i kaynaklar varsa da 1915 soyk›r›m sürecinde di¤er kadim haklara uygulanan muamele ile ilgilikaynaklar oldukça s›n›rl›d›r. Rodas'›n yazd›¤› bu de¤erli inceleme, bu bofllu¤un doldurulmas›na yönelik ti-tiz bir çal›flmad›r. Rodas, de¤erli eserinde, Almanya'n›n gerek Abdülhamit ve gerekse ‹ttihatç›larla kol ko-la Osmanl› co¤rafyas›na ve bu co¤rafyan›n kadim halklar›na yönelik emperyal seferinin ekonomik ve si-yasi nedenlerini ve sonuçlar›n› inceler. Bu nedenler Osmanl› co¤rafyas› kadim halklar›n›n tek tek sonunuhaz›rlam›fl, sonuçta bu haklar›n kadim topraklar›ndan kaz›nmas›nz neden olan en büyük etmen olmufltur.

JEAN-PAUL ROUX, Türklerin ve Mo¤ollar›n Eski Dini [çeviren Aykut Kazanc›gil] (‹stanbul: Kabalc› Yay›-nevi, 2011), 381 ss. ISBN 978-975-824-070-8

Otuz y›ll›k yo¤un bir çal›flman›n ürünü olan bu kitap alan›ndaki temel kitaplardan birisi olup AltayTürklerinde Ölüm ile Altay Toplumlar›nda Kutsal Hayvanlar ve Kutsal Bitkiler aras›nda bir köprü olufltu-rur. Roux'nun Mo¤ollar› Türklerle birlikte incelenmesinin nedeni ikisinin de Altay kökenli olup tarihleri-nin kopmaz bir biçimde iç içe geçmesidir. Bu halklar dünya çap›nda fetihlere süreklilik kazand›ran yöne-tim becerileriyle Asya'dan Avrupa'ya kadar bütün topluluklar aras›nda etkileflime yol açm›fllard›r. Bütüninançlara gösterdikleri hoflgörüyle kendi dinlerinin di¤er dinlerle etkileflime girmesine izin vermifller, hat-ta bunu desteklemifller; ‹slamiyeti kabul ettikten sonra da eski dinlerinin kimi unsurlar›n› bu dine tafl›m›fl-lard›r. Roux köken söylencelerinden kozmogonilerine, fiamanizme duyduklar› inançtan maddi hayat›n olu-flumuna kadar az bilinen dinsel bir yap›n›n tam bir sentezini yapmaktad›r. Mo¤ollar›n Gizli Tarihi, gün ›fl›-¤›na ç›kar›lm›fl bütün yaz›tlar, O¤uzname, Kutadgu Bilig, Irk Bitig ve benzeri temel kaynaklar›n yan› s›raseyyahlar›n an›lar›ndan Bazin, Barthold, Harva, Pelliot, Vladimirtsov gibi uzmanlar›n çal›flmalar›na kadarbütün kaynaklar kullan›lm›flt›r. Prof. Dr. Aykut Kazanc›gil'in konuya iliflkin Türkçe çal›flmalar› derledi¤ikaynakça bulunmaz niteliktedir.

JEAN-PAUL ROUX, Eski Türk Mitolojisi [çeviren Musa Yaflar Sa¤lam] (Ankara: Bilgesu Yay›nlar›, 2011),160 ss. ISBN 978-994-479-534-0

Eski Türk halklar›n›n dinlerini ve mitolojilerini kesin ve güvenilir bir biçimde ana hatlar›yla betim-lemek için vakit henüz çok erkendir. Dinleri, tek tanr› ya da en az›ndan di¤er tanr›lardan daha üstün olanbir gök tanr› inanc›na dayanmaktad›r. Fakat ayr›ca insanüstü güçlere de inanmakta, hayvanlara ilgi duy-makta ve flüphesiz totemizme meyletmekteydiler. Dinleri, dünyan›n bafllang›c› ve sonuna fazlaca e¤ilmez-ken, daha çok büyük flahsiyetlerin do¤umunu ve boylar›n oluflumunu aç›klamaya çal›flmaktad›r. Bu ba¤-lamda, genellikle bir hayvanla bir insan›n birleflmesi ya da bir ›fl›¤›n müdahalesi sonucu gerçekleflen do-¤umlara iliflkin ola¤anüstü anlat›lara yer verilmektedir. Dinleri, s›n›flama konusunda karakteristik bir an-lay›fla ve zengin ritüellere sahiptir, ne var ki biz bunlar›n ancak bir k›sm›n› bilmekteyiz. Bu ritüellerde kur-ban konusuna as›l rol düflmektedir, ancak temizlik ve tabulaflt›rma konular›na da genifl yer verilmektedir.Eski Türk halklar›n›n bu dini, baflka bir dünyada ebedi hayat› yaflamaya ya da bu dünyada kalmaya mah-kûm edilen ölüleri ve atalar› konu edinmektedir. Dinlerinde, kehanet ve büyü konular› yer almakta, ay›caflamanist ögelere de s›kça rastlanmaktad›r.

220 YEN‹ K‹TAPLAR

JULIUS R. RUFF, Erken Modern Avrupa’da fiiddet (1500-1800) (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nlar›,2011), 298 ss. ISBN 978-605-423-862-0

Geçen yüzy›l zaferini ilan eden modern devlet, Avrupa k›tas›n›n alt›n› üstüne getirecek olan ve da-ha önce hayal bile edilmemifl yo¤unlukta yeni fliddet biçimleri yaratt›. ‹ki dünya savafl›, Yahudi soyk›r›m›ve di¤er soyk›r›m eylemleri ve hâlâ devam eden toplu imha silahlar› tehdidi bunun kan›t›d›r. Ancak günü-müzde Bat› Avrupal›lar gündelik fliddet tehdidi aç›s›ndan en kötü zamanlar› yafl›yor olmaktan çok uzaklar.1950'lerin ikinci yar›s›ndan bafllayarak tarihçiler, ortaça¤ ve erken modern Avrupa'daki davran›fllar üzeri-ne yapt›klar› araflt›rmalar›nda, Avrupal›lar›n befl yüz y›l önce flimdiki mirasç›lar›na k›yasla çok daha fazlafliddet içeren bir toplum oluflturdu¤unu ortaya koymufllard›r. fiiddet, erken modern dönemde kifliler aras›iliflkilere dair söylemin bir parças›yd›. 1500'lerde, herhangi bir büyük flehre varmay› baflaran Avrupal› sey-yahlar derin bir 'oh' çekiyorlard›. fiehirleri ay›ran genifl k›rsal alanlarda kol gezen haydutlar›n, ya¤mac› as-kerlerin ve di¤er tehlikeli tiplerin fliddetinden yakay› s›y›rd›klar› için belki de bir flükran duas› m›r›ldan›-yorlard›. Bu dönem kesinlikle fliddet dolu bir dönemdi, sezgileri kuvvetli bir Frans›z tarihçisinin yazd›¤›gibi: Ölüm gibi, köyün tam ortas›nda yatan mezarl›k gibi, fliddet de 15.,16. ve 17. yüzy›l yaflant›s›n›n kal-bindeydi.

MAYDA SAR‹S, Son Arapgirli: Varsen Oruncakc›el (‹stanbul: Birzamanlar Yay›nlar›, 2011), 108 ss. ISBN978-975-615-821-0

1914 do¤umlu Varsen Oruncakc›el “Ben son Arapgirliyim” diye söze bafllad›¤›nda bizi sa¤lam ha-f›zas›yla flafl›rt›rken, bizzat tan›k oldu¤u yaflanm›fll›klar›n yan› s›ra, babas›ndan edindi¤i bilgileri de bir birs›ral›yor. Bizi zaman tünelinden geçirerek yaklafl›k yüzy›l öncenin Arapgir’ine, halk›n›n büyük k›sm›n› Er-menilerin oluflturdu¤u, Mikael Efendilerin, Aslanyan Krikor A¤alar›n bafllar›nda fesleriyle at üstünde ge-zindi¤i bu Anadolu kasabas›na ve daha sonra yerleflti¤i Malatya’ya götürüyor.

BARIfi SAYDAM, Giovanni Scognamillo'nun Gözüyle Yeflilcam (‹stanbul: Küre Yay›nevi, 2011), 376 ss.ISBN 978-605-538-304-6

Nijat Özön'ün s›n›fland›rmas›yla "sinemac›lar dönemi"nde yazmaya bafllayan Scognamillo, yaz›la-r›yla sinemam›z›n de¤iflim ve dönüflüm sürecini ortaya koyarken; öte yan›yla elefltirmenlik mesle¤ini veayn› dönemde yazan elefltirmenlerin geliflimini de kronolojik bir seyirle takip ediyor. Scognamillo'nun1961-2004 y›llar› aras›nda çeflitli gazete ve dergilerde yazd›¤› elefltiri yaz›lar›n›n ve makalelerinin derlen-di¤i kitapta, bunlara ilaveten, özellikle 1990'lardan sonra kimi dergilere verdi¤i röportajlar da mevcut. Gio-vanni Scognamillo'nun Gözüyle Yeflilçam, bugün eksikli¤i hissedilen kriterli elefltirinin geçmiflteki örnek-lerini sunarken, ayn› zamanda bir dönemin sinemayla irtibat›na da ›fl›k tutuyor.

IRV‹N CEM‹L SCH‹CK, Bedeni, Toplumu, Kainat› Yazmak [çeviren Pelin Tünayd›n] (‹stanbul: ‹letiflim Ya-y›nlar›, 2011), 392 ss. ISBN 978-975-050-904-9

Ça¤dafl Türkiye'nin kültürünün kökenleri kaç›n›lmaz olarak tarihinde aran›yor. ‹rvin CemilSchick'in daha önce ‹ngilizce yay›mlanan kitaplarda ve süreli yay›nlarda yer alm›fl olan makalelerinin der-lendi¤i bu kitapta, pek çok bileflene sahip kültür 'alafl›m›'n›n birkaç boyutu iflleniyor. Schick'in makalele-rinde, Türkiye kültürünün özellikle ‹slâm dininden ve kültüründen miras ald›¤› baz› ö¤eler, örne¤in yaz›-

221NEW BOOKS

n›n merkezî önemi, k›l›k k›yafeti belirleyen kurallar, harem kurumunun anlam›, cinselli¤in edebi d›flavu-rumlar› farkl› aç›lardan inceleniyor. Bu çal›flmalar› birbirine ba¤layan ve kitab›n bütünlü¤ünü sa¤layan te-mel unsur, konu birli¤inden ziyade metodoloji ve bak›fl aç›s› birli¤i. Michel Foucault, Edward Said, Ray-mond Williams gibi düflünürlerin izlerini tafl›yan incelemelerde kültüre bir temsiller sistemi olarak yakla-fl›l›yor; toplumsal gerçeklik, belirli siyasi konumlara sahip 'yazar'lar›n sürekli üretti¤i ve yeniden-üretti¤ibir metin olarak ele al›n›yor. Schick'e göre, ortaya ç›kan bu metinleri, konumlar›na göre farkl› flekillerdeokuyan çeflitli kesimlerden insanlar ise toplumsal hayat› baflka biçimlerde tecrübe ediyorlar. Schick'in dil-bilimsel yaklafl›m› toplumsal gerçekli¤in maddili¤ini sorgulam›yor; tam tersine, yazar›n bu kitapta yer alanmakaleleri her fleyden önce metinlerin maddi temellerini vurguluyor.

ANNEMARIE SCHIMMEL, Ve Muhammed O'nun Elçisidir [çeviren Ekrem Demirli] (‹stanbul: Kabalc› Yay›-nevi, 2011), 530ss. ISBN 978-975-997-184-7

Hz. Muhammed’in hayat› hiç kimseyle mukayese edilemeyecek kadar kay›t alt›na al›nm›fl, en inceteferruatlar›na kadar bilinmifl bir hayatt›r. Müslümanlar ilk dönemlerden itibaren Peygamber’in hayat›n›yazm›fl, onun sözlerini, fiillerini ve ‘ikrarlar›n›’ kay›t alt›na alan müstakil bilimler ve bu bilimlerde kulla-n›lan yöntemler gelifltirmifllerdir. Bilhassa tasavvuf irfan›n›n ve metafizik düflüncenin geliflimiyle birlikteHz. Peygamber’in bir ahlak ilkesi, ontolojik bir hakikat ve tüm âlemin varl›k sebebi oldu¤u düflüncesi ifl-lenmifltir. Hz. Peygamber’e yönelik bu ilgi hiç kuflkusuz ‹slam’›n temel ilkesi olan kelime-i tevhidin ikin-ci k›sm›ndaki ‘Muhammed Allah’›n peygamberidir’ ifadesinin zorunlu ve mant›kl› bir neticesiydi. Bir di-ni din yapan fley tek bafl›na Allah’a iman etmek ilkesi olamaz. Dinin temelinde Allah’a iman etmekle bir-likte peygamber ve peygambere iman ilkesi yer al›r. Peygamber Allah’a giden yolu ö¤retti¤i kadar kendi-si de bizzat Allah’a giden yol demektir. Allah’› bilmek peygamberi tan›mak ve ona uymak, peygamberi ta-n›mak insan›n kendisini tan›mas›, insan›n kendini tan›mas› ise insanl›¤a kat›lman›n ve onlar› sevmenin ye-gâne yolu kabul edilmifltir.

NICHOLAS SEKUNDA, Antik Yunan Savaflç›lar› [çeviren: Mete Aksan] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2011), 64 ss. ISBN 978-605-360-420-4

Antik Yunan uygarl›¤› bir dizi ba¤›ms›z kent devletinden olufluyordu. Atina ve Sparta gibi baz›kentler M.Ö. 5. yüzy›l civar›nda o ça¤›n bilinen dünyas›n›n en büyük güçleri haline geldiler. Antikça¤ as-kerî tarih uzman› Nicholas Sekunda taraf›ndan haz›rlanan bu kitap, Yunanlar›n Pers ‹mparatorlu¤u'na kar-fl› kazand›klar› zaferlerden M.Ö. 4. yüzy›l›n sonunda Büyük ‹skender'in ölümüne kadar uzanan Klasik Ça¤boyunca, Antik Yunan savaflç›lar›n› ve savafl yöntemlerini ele al›yor. Marathon, Thermophyla-i ve Salamis gibi ünlü muharebelerin yan› s›ra, farkl› kent devletlerinin ordu örgütlenmeleri ve savaflç› s›-n›flar› da inceleniyor. Angus McBride'›n renkli illüstrasyonlar› da Antik Yunan savaflç›lar›n›n techizatlar›hakk›nda zengin bir kaynak oluflturuyor.

ESRA SELAMO⁄LU, 90'a Yaklafl›rken – As›m Kocab›y›k Kitab› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›n-lar›, 2011), 304 ss. ISBN 978-605-360-364-1

As›m Kocab›y›k 1924 y›l›nda, Afyon'un yüz haneli Tazlar Köyü'nde dünyaya geldi¤inde, ileride ül-kenin en büyük sanayicilerinden biri olaca¤›n› kimse kolay tahmin edemezdi. Giriflimci babas›n›n do¤ruhamleleriyle ailesini ‹stanbul'a tafl›mas›, çocuklar›na mümkün olan en iyi e¤itimi ald›rmas› ve tabi-

222 YEN‹ K‹TAPLAR

i kendi ticari zekâs› ve kiflili¤iyle, neredeyse yafl›t› oldu¤u cumhuriyetin en baflar›l› sanayicileri aras›ndayerini ald›. Babas›n›n firmas›n›, onun vefat›ndan sonra büyüterek Türkiye'nin ilk boru üreticisi Borusan ha-line getiren Kocab›y›k, sade yaflant›y› seven ifladamlar› aras›nda yer al›yor. Binlerce iflçi ve personeliylekendine özgü ilkeleri çerçevesinde karfl›l›kl› sayg›ya dayanan bir iliflki kurmay› baflard›¤› için, iflçi-iflverensorunlar›yla fazla u¤raflmak zorunda kalmadan karfl›laflt›¤› f›rt›nal› dönemleri atlatmay› bilmifl. Dostlukla-r› da kal›c› ve güvene dayal› As›m Kocab›y›k'›n. Ama her fleyden önce, hayata karfl› mücadelesinde as›lgüç kayna¤› olan ailesi geliyor. Türkiye'nin en önde gelen holdinglerinden birini yaratan As›m Kocab›y›k,ülkesinin baflta e¤itim olmak üzere kültür ve sanat hayat›na katk›da bulunmay› da bir memleket görevi sa-y›yor. Tazlar Köyü'nün gelifltirilmesine yönelik yat›r›mlarla do¤du¤u yere, kütüphanesini yenileyerek me-zun oldu¤u ‹stanbul Üniversitesi ‹ktisat Fakültesi'ne destek olmaya çal›fl›yor. Yapt›rd›¤› okullar ve yurtlar-la ülkesinin e¤itim hayat›na, o¤lunun kurdu¤u Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras› ile de sanat yaflam›-na katk›da bulunmay› ihmal etmiyor.

JACQUES SEMELIN, Ar›nd›rma ve Yok Etme [çeviren M. Ifl›k Durmaz] (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011),503 ss. ISBN 978-975-050-965-0

Y›llar›n› soyk›r›m araflt›rmalar›na veren ve bu alanda dünya çap›nda bir ün elde eden Frans›z ta-rihçi ve siyaset bilimci Jacques Sémelin bu kitab›nda, yak›n tarihteki ar›nd›rma ve yok etme politikalar›-n› ele al›yor. Özellikle Yahudi soyk›r›m›, eski Yugoslavya'daki etnik temizlik, Ruanda'daki Tutsi soyk›-r›m›, Türkiye'deki ve Kamboçya'daki soyk›r›mlar› örnek alarak yürüttü¤ü araflt›rmas›nda bu kitlesel k›-y›mlar›n nas›l gerçekleflebildi¤ine, insanlar›n nas›l birer katil haline gelebildiklerine, kendilerini nas›lhakl› gördüklerine, aklad›klar›na; k›saca, bu cinayet mekanizmas›n›n nas›l iflledi¤ine ›fl›k tutmaya çal›fl›-yor. 'Ben, birtak›m topluluklar›n tarihi ad›na konuflmuyorum. Chateaubriand'›n zekice betimledi¤i biçi-miyle 'halklar›n intikam›n› almaya söz vermifl', daha ziyade güçsüzlerin hakk›n› koruyan o tarihçi tavr›n›tak›nmak da istemiyorum. Bu kitab›n konusu üzerinde y›llard›r çal›fl›yor olmam, araflt›rmac› olarak soy-k›r›mlar›n gizemini anlamaya bir katk› sunmak içindir. Ça¤dafllar›m›n pek ço¤unun kendilerine ayn› so-rular› sorduklar›ndan kuflkum yok: Bu nas›l olabilir? Binlerce, on binlerce hatta milyonlarca savunmas›zinsan› öldürme noktas›na nas›l gelinebilir? Ve üstelik onlar› yok etmeden önce bunca eziyet, tecavüz veiflkence nedendir?

BAYKAN SEZER, Toplum Farkl›laflmalar› ve Din Olay› (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2011), 184 ss. ISBN978-605-539-718-0

Toplum Farkl›laflmalar› ve Din Olay›, Baykan Sezer'in en önemli, yo¤un çal›flmalar›ndan biridir.Buna karfl›l›k önemine lay›k bir ilgi gördü¤ünü söylemek zordur. Din ile igili tart›flmalar›n öne ç›kt›¤›, di-nin sürekli gündemde oldu¤u son dönemde bu kitab›n görmezden gelinifli ilgi çekicidir. Bunun iki nedenivard›r. Baykan Sezer'in din olay›na yaklafl›m› egemen Bat› sosyoloji anlay›fl›n›n d›fl›nda oldu¤u gibi Tür-kiye'de din olay›na yaklafl›mda geçerli olan güncel tavr›n da d›fl›ndad›r.

BAYKAN SEZER, Asya Tarihinde Su Boyu Ovalar› ve Bozk›r Uygarl›klar› (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›,2011), 174 ss. ISBN 978-605-539-717-3

Bozk›r›n do¤uda büyük bir stratejik önemi vard›r. Asya’daki yerleflik toplumlar›n can damarlar›olan akarsular›n hepsi Asya yaylalar›ndan do¤maktad›r. ATÜT uygarl›¤›na temel olan akarsular›n kay-

223NEW BOOKS

naklar›n› kontrol etmek, bozk›r haklar›na büyük stratejik bir önem kazand›rm›flt›r. Bozk›r halklar› da, bu

stratejik önemden gere¤ince yararlanmas›n› bilmifllerdir. Anadolu, ‹ran, Afgan yaylalar›nda kurulan bü-

yük uygarl›klar da ancak bu stratejik önemle aç›klanabilir. Bozk›r, Asya’n›n kaderinde hiç de küçüm-

senmeyecek bir rol oynam›flt›r. Asya uygarl›klar›n›n Bat› hâkimiyeti alt›na kolayca düflmemifl olmalar›-

n›n birinci sebebi, daima bozk›r halklar›n›n ATÜT Devletini güçlendirmeleri, ona askeri karakterini ye-

niden kazand›rmalar›d›r. M›s›r› Haçl›lara karfl› koruyan Türk askerleri olmufltur. Asya’n›n Bat›ya karfl›

en güçlü atl› ordular›n›n ATÜT de görülmesi de, bozk›r halklar›n›n ATÜT ‘e kat›lmalar› sonucu olmufl-

tur.

SPINOZA, Ethica [çeviren Çi¤dem Dürüflken] (‹stanbul: Kabalc› Yay›nevi, 2011), 860 ss. ISBN 978-975-

997-179-3

Türkçeye ilk kez Latince özgün metinden çevrilen Bat› Felsefesi'nin sars›lmaz klasi¤i Spinoza'n›n

Ethica's›, ele ald›¤› 'Tanr›, ‹nsan, Zihin, Beden, Ak›l, Duygular, Özgürlük' gibi derin felsefi konulara ma-

tematiksel bir düflünme yöntemiyle ve mant›k kurallar› çerçevesinde yan›t arayan, özgün bir üslupla kale-

me al›nm›fl, zorlu, çarp›c› ve k›flk›rt›c› bir eserdir. Tan›mlarla, aç›klamalarla, önermelerle, önerme sonuç-

lar›yla, kan›tlamalarla ve notlarla örülü içeri¤i, insan›n bu eseri ço¤u felsefe kitab›ndan ayr› bir rafa yer-

lefltirmesini, zihninin en aç›k ve en berrak an›nda o raftan al›p okumaya bafllamas›n›, hatta bütün kitab› bi-

tirdikten sonra tekrar bafla dönüp bu kez daha ayr›nt›l› bir bak›fl aç›s›yla okumas›n› gerektirir. Bu yüzden

belki de ancak Spinoza'yla karfl›l›kl› oturup konuflarak, tart›flarak, dura dura, sindire sindire okununca kav-

ranabilecektir. O vakit görülecektir ki, asl›nda Ethica'n›n o yo¤un mant›k örgüsü içine gizledi¤i tek bir he-

defi vard›r: insan akl›n› varl›¤›n en üst bilgisine eriflecek k›vama getirmek ve bu flekilde insana sonsuz bir

mutluluk yaflatmak.

NAZ‹FE fi‹fiMAN, Yeni ‹nsan: Kaderler Tasar›m Aras›nda (‹stanbul: Timafl Yay›nlar›, 2011), 184 ss. ISBN

978-605-114-819-9

Bilim ve t›p alan›nda ola¤anüstü geliflmelerin yafland›¤› günümüzde, biyoteknoloji ve biyogenetik

bu yenilikleri insanlar üzerinde uygulamaya bafllad›. Kaderi de¤ifltirmeye talip olan, ölüme meydan oku-

yan, insan do¤as›n› biçimlendirmeye çal›flan bir mühendislikle karfl› karfl›yay›z. Yeni insan iflte böyle bir

yol ayr›m›nda: Kadere teslim olmak m›, yoksa s›n›r tan›mayan bir müdahale mi? Nazife fiiflman, günümü-

zün ve gelece¤in bu önemli sorununu konu edindi¤i kitab›nda, bizleri konuyu ahlaki ve toplumsal aç›dan

düflünmeye davet ediyor. Türkiye'de konuya ilgili ilgili yay›mlanm›fl s›n›rl› say›daki yetkin eserden biri

olan Yeni ‹nsan, sosyoloji ve bilim eti¤i kitapl›¤›m›za önemli bir katk› niteli¤inde.

EM‹NE GÜRSOY NASKAL‹, A¤›t Kitab› (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2011), 270 ss, ISBN 978-605-539-

713-5

Faniler; geride b›rakt›klar›na veda etmeden sonsuz yolculu¤a ç›km›fl olsalar da geride kalanlar,

veda sözleriyle yolcuyu u¤urlarlar. Ac› dolu bu veda sözleri, cenaze ritüelinin harc›na yo¤rulmufltur.

A¤›t; cenaze ritüelinin mutlak bir unsuru, hatta doruk noktas›d›r. A¤›t; kültürlerin en eski ifade türlerin-

den biridir.

224 YEN‹ K‹TAPLAR

ANTONIO NEGRI, Ayk›r› Spinoza [çeviren Eylem Canaslan] (‹stanbul: Otonom Yay›nevi, 2011), 163ss.ISSN 978-975-605-636-3

Avrupa’n›n felsefi kültürünü ya da en az›ndan Krisis düflüncesinin kaygan kumlar›nda pasiflikleriy-le bar›fl›k bir flekilde kendilerini kaybetmeyi reddedenleri saran Spinoza’ya dönüflün, Marksizmin krizineba¤l› bir olay olarak ortaya ç›kt›¤›n› saklamak gereksizdir. Bu, genelde alayla ve bazen k›zg›nl›kla karfl›-lanan bir veçhedir ama birçok veçheden yaln›zca biridir. Yine de bu veçhenin daha fazla dikkati hak etti-¤ini düflünüyorum. Asl›nda bu, Marksizm ve onun etkilili¤i üzerine, yani tarihsel aç›dan hegemonik olanOrtodoks Marksizm üzerine elefltirel düflünümün sarf edildi¤i momente aittir. Bu elefltirel düflünüm, olum-suz bir bilince çekilmeyi reddederek (burada Spinozac› teman›n yeniden ele al›nmas›n›n ard›ndaki tekil veolumlu devindirici güç belirir), bunun yerine ontolojik bir dayanak bulup, bu dayanak üzerinden gelecekolan zamana ait felsefeyi ve komünizm tasavvurunu önerir. Ve bunu, bir kez daha, akla ve kolektif insanpraksisine duydu¤u büyük güvenle yapar.

NEVZAT TARHAN, Toplum Psikolojisi (‹stanbul: Timafl Yay›nlar›, 2011), 333 ss. ISBN 978-605-114-154

Annesini öldüren k›z ö¤renci, evini terk eden kar›s›n› ve ailesini katleden genç koca, anne-baba vekardefllerinin hayat›na son veren kad›n, sevgilisini öldürüp, kafas›n› keserek çöpe atan genç adam… Bu ha-berler art›k manfletlik de¤er tafl›m›yor. Dünya geçmifl as›rlara göre daha müreffeh fakat hayat standartlar›-n›n yükseldi¤i, zenginliklerin artt›¤› toplumlarda fliddet azalm›yor, hatta art›yor. O halde toplum nedenböyle oldu? Dünya toplulu¤u nereye gidiyor? Her gün önünden geçti¤imiz bir toplumsal histeriyle karfl›karfl›yay›z. Suçlular›n ço¤u da ak›l hastas› de¤il. O halde sebep nedir? Tahammülsüzlük mü? “Öteki”ninduygusuna kay›ts›zl›k m›? Yoksa empati eksikli¤i ve bencillik yükselen bir trend mi? Prof. Dr. Nevzat Tar-han, kitab›nda dikkat çekici tespitlerde bulunuyor. Yazar, bireysel ve toplumsal fliddet iliflkisini irdelerken,sosyal flizofreniden bahsediyor ve flizofreninin bireyden topluma do¤ru yay›ld›¤›n› söylüyor. Bireyler ara-s›nda oldu¤u gibi, toplumlar aras›nda da güç ve kiflilik çat›flmalar›n›n temel psikolojik dinami¤i tafl›d›¤›n-dan bahsediyor. Hem geçmiflteki toplumlar› inceliyor hem de günümüz toplumunu, bireyler üzerinden bi-yolojik ve psikolojik verilerle tahlil ediyor. Sosyal flizofreni nedir ve nas›l oluflur? Toplumsal kabulde ‘zi-hinsel hijyen' olarak “empati”nin önemi nedir? Basit bir hastal›k gibi görünen depresyon ne kadar tehlike-li? Toplumsal olaylar› erkek ve kad›n farkl› m› alg›lar? Nedir bir arada yaflamay› bunca zorlaflt›ran? Nedenkimse kimseye, hatta kendine katlanam›yor? Bireysel çabalar›m›z toplumsal bir dirilifle nas›l yol olur?Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kitab›nda bu sorulara cevap ar›yor ve toplum psikolojisini örnek güncel olaylarüzerinden irdeleyerek, bu kez okurlar›na, sosyal flizofreniden toplumsal empatiye giden yolda rehberlikediyor.

‹HSAN TAYHAN‹, Özgürlük Yolunda Bitmeyen Koflu Denktafl Kitab› (‹stanbul: Kaynak Yay›nlar›, 2011),320 ss. ISBN 978-975-343-615-1

Kifliler vard›r, yaflamlar› ve kiflilikleri bir toplumun tarihinin, kaderinin belirlendi¤i bir dönemiyleözdeflleflir. O toplumu ve onun tarihini, bu kifliyi ve onun eylemlerini anmadan anlatmak mümkün de¤il-dir. Rauf Denktafl, K›br›s Türk toplumu ile aras›nda böyle bir iliflki olan bir dava adam›d›r. K›br›s Türktoplumunun tarihsel lideri ve 'Türkiye'nin K›br›s Davas›’n›n simge adlar›ndan biridir. Lefke Avrupa Üni-versitesi Tarih Bölümü ö¤retim üyelerinden Dr. ‹hsan Tayhani'nin haz›rlad›¤› bu kitapta, K›br›s Türk top-lumunun son 80 y›ll›k tarihine damgas›n› vuran Denktafl'›n yaflam› anlat›lmaktad›r. Dava ve devlet adam›,toplum önderi ve siyasetçi, diplomat ve hukukçu, çocuk ve baba, efl ve yoldafl, dost ve arkadafl kimlikleri-

225NEW BOOKS

nin s›¤d›r›ld›¤› bu yaflam, zengin ve renkli an›larla tarihin harman oldu¤u bir nehir söylefli içinde sunul-maktad›r okura.

‹LHAN TEKEL‹, Anadolu’da Yerleflme Sistemi ve Yerleflme Tarihleri (‹stanbul: Tarih Vakf› Yay›nlar›, 2011),512 ss. ISBN 978-975-333-263-7

Toplu Eserlerin bu kitab›, Tekeli’nin Anadolu’da Yerleflme Sistemi ve Yerleflme Tarihleri konusun-da yazd›¤› yaz›lar› bir araya getiriyor. Kitap iki bölümden olufluyor; birinci bölümde yerleflme sistemleriyaz›lar›, ikinci bölümde ise kent tarihi yaz›lar› yer al›yor. Son y›llarda Türkiye’de çok say›da kent tarihiyaz›lmas› elbette sevindirici. Kentlerimizin tarihleri hakk›ndaki fark›ndal›¤›m›z art›yor. Ancak bu çal›flma-lar›n ço¤unda kentler tek bafl›na ele al›n›yor, bir yerleflme sisteminin parças›n› oluflturdu¤u hesaba kat›lm›-yor. Tekeli’nin bu kitab›n›n ilk bölümünde yer alan yedi yaz›s› bu bak›mdan bir farkl›l›k tafl›yor, Anado-lu’nun yerleflme tarihine, bir yerleflme sistemleri tarihi olarak bak›yor ve bu bak›fl›n kazand›rd›¤› yeni aç›k-lama olanaklar›n› sergilemeye çal›fl›yor. Kitab›n ikinci bölümünde yer alan dokuz yaz› ise tek tek kentle-rin tarihleri üzerinde duruyor. Ancak bu yaz›lar›n her birinde bu kentler Türkiye’nin yerleflme sisteminebir flekilde iliflkilendirilmifl bulunuyor. Tabii kent tarihleri, yazar›n›n formasyonuna göre çok de¤iflik yak-lafl›mlarda olabilmektedir. Bu bak›mdan Tekeli’nin kent tarihi yaz›lar›n› da bir kent planc›s›n›n tarih yaz›-s› olarak okumak gerekir.

H‹LM‹ TEZGÖR, Korkuyu Beklerken Gelenler (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 271 ss. ISBN 978-975-050-957-5

O¤uz Atay'›n Türk edebiyat›n›n klasiklerinden biri haline geldi¤i aflikâr bir gerçektir. Yazar›n ad›bu kadar an›l›rken, eserlerine bu kadar gönderme yap›l›rken, karakterleri neredeyse meflhur birer isim ha-line gelmiflken Atay'›n öykücülü¤ü üzerinde yeterince durulmad›¤› ve hatta öykülerinin ihmal edildi¤i dü-flüncesiyle gerçekleflen bir sempozyumun ürünü Korkuyu Beklerken Gelenler. Hilmi Tezgör'ün derledi¤ibu kitap, 2010 y›l›nda Yeditepe Üniversitesi'nde gerçekleflen O¤uz Atay'›n Sekiz Öyküsü için Sempoz-yum'da sunulan makalelerin yan› s›ra O¤uz Atay öyküleri üzerine yaz›lm›fl ve daha önce yay›mlanm›fl yada hiç gün ›fl›¤›na ç›kmam›fl metinlerden oluflan bir seçki sunuyor.

AYfiECAN TERZ‹O⁄LU, CENK ÖZBAY, YEfi‹M YAS‹N, Neoliberalizm ve Mahremiyet (‹stanbul: Metis Yay›n-lar›, 2011), 288 ss. ISBN 978-975-342-834-7

Neo-liberalleflmeye ba¤l› olarak Türkiye'de mahremiyetin dönüflümünü farkl› örnekler üzerindeninceleyen makaleleri bir araya getiren seçkide, sa¤l›k alan›ndaki metalaflma, çal›flma koflullar› ve sa¤l›kiliflkileri, yeni üreme teknolojileri, yeni hastal›klar ve yeni hasta örgütlenmeleri, kanser ve hastal›k anlat›-lar›, menopozun sosyal alg›lan›fl›, neo-liberalizm koflullar›nda erkekli¤in dönüflümü, reklamlarda ve popü-ler kültürde cinselli¤in ve eflcinselli¤in kurgulan›fl›, kad›na yönelik fliddet ve s›¤›nma evleri inceleniyor.Her biri özgül bir durumdan hareket etmelerine ra¤men bu makaleler sayesinde, h›zla de¤iflen maddi sü-reçler karfl›s›nda, bedenle, özel alanla ilgili anlay›fl ve kavray›fl›m›zda da köklü de¤ifliklikler ortaya ç›kt›-¤›n› saptayabiliyoruz. Görülüyor ki neo-liberal mant›k s›kl›kla varsay›ld›¤› gibi bir özgürleflmeye yol aç-m›yor: Daha ziyade her fleyi metalaflmaya do¤ru sürükleyerek yeni tabiyet biçimleri yarat›yor. Kitapta buyeni koflullar karfl›s›nda insanlar›n verdikleri tepkilerin, mücadelelerin ve gösterdikleri dayan›flman›n ör-neklerini de okuyoruz.

226 YEN‹ K‹TAPLAR

E. AHMET TONAK, Critical Perspectives on the World Bank and the IMF (‹stanbul: ‹stanbul Bilgi Üniver-sitesi Yay›nlar›, 2011),156 ss. ISBN 978-605-399-227-1

2009 y›l›nda ‹stanbul'da gerçeklefltirilen IMF ve Dünya Bankas› toplant›s›nda dünya 21. Yüzy›l›nilk yar›s›ndaki en büyük ekonomik krizin içindeydi. Toplant›da konuflulanlar ve ortaya at›lanlar mevcut halve yak›n gelecek için de iyi geliflmelere iflaret etmemiflti. Bu toplant›n›n ard›ndan ‹stanbul Bilgi Üniversi-tesi Uluslararas› Ekonomi-Politik Yüksek Lisans program› öncülü¤ünde dünyadaki ekonomik krizi, neden-lerini ve yap›labilecekleri, alternatif yollar› gösteren bir sempozyum düzenlendi. Bu kitapta bu sempoz-yumda yap›lan konuflmalar›n içeri¤i bulunuyor. Ve de ele al›nm›fl konuflmalar ba¤lam›nda krizler ile mev-cut neo-liberal politikalar aras›ndaki iliflki, dünyan›n baflka krizlere mahal vermemesi için gerek duydu¤ualternatif ç›k›fl yollar›na dair öneriler ortaya ç›kar›l›yor.

SERMET SAM‹ UYSAL, Baki Kalan Bu Kubbede (‹stanbul: Timafl Yay›nlar›, 2011), 504 ss. ISBN 978-605-114-695-9

“Baki Kalan Bu Kubbede” bizleri 50'lerin musiki dünyas›yla buluflturuyor. Türk musikisinin en bü-yük üstatlar›yla yapt›¤› söyleflilerin yan› s›ra izlenimlerini, çok ilgi çekici an›lar›n› aktaran Sermet SamiUysal, o dönemim musiki âlemini anlat›yor.

JEFFREY N. WASSERSTROM, 21. Yüzy›lda Çin / Çin Hakk›nda Bilmek ‹stedi¤iniz Her fiey (‹stanbul: ‹leti-flim Yay›nlar›, 2011), 198 ss. ISBN 978-975-050-924-7

Çin’in 21. yüzy›lda oynayaca¤› rol tüm dünyan›n merak›n› cezbediyor. Büyük ve tehdit edici birekonomik güç olarak kazanaca¤› siyasi manevra alan› di¤er ülkelerde tedirginlik uyand›r›yor. Oysa Çinhakk›nda bilinenler çeflitli anekdotlar, kal›plardan olufluyor; binlerce y›ll›k bir kültür, zengin bir tarih, bun-lar›n flekillendirdi¤i gelenekler ve bu geleneklerin geçirdi¤i dönüflüm anlafl›lmadan Çin’i bilmek mümkünde¤il. Jeffrey N. Wasserstrom, 21. Yüzy›lda Çin: Çin Hakk›nda Bilmek ‹stedi¤iniz Her fiey bafll›kl› kita-b›nda bu ayr›nt›lar› ele al›yor. Felsefecilerden devrimcilere, siyasetten kültüre, diplomasiden ekonomiyeçeflitli ufuklar› tararken, olabildi¤ince yal›n bir flekilde kapsaml› bir anlat›m sunuyor. Konfüçyüs’ü de Ma-o’yu da, Tibet Sorunu’nu da Yasak Kenti de ayn› hassasiyetle ele al›yor. Çin ‹mparatorlu¤u’ndan Çin HalkCumhuriyeti’ne, Asya’n›n hasta adam›ndan süper güç olma yolunda ilerleyen Çin ekonomisine kadar zen-gin bir alan› gözlerimizin önüne seriyor. Çin’i merak edenler, araflt›rmac›lar ve sorular›na cevap arayanokurlar için bir baflvuru kayna¤›.

HAKAN YAVUZ, Erbakan’dan Erdo¤an’a Laiklik, Demokrasi, Kürt Sorunu ve ‹slam (‹stanbul: Kitap Ya-y›nevi, 2011), 352 ss. ISBN 978-605-105-084-3

Dinden güç alan siyasi hareketlerin bir ülkeyi demokratikleflmeye, hatta liberalleflmeye götürme-si mümkün müdür? Yoksa Müslüman toplumlarda liberal ve demokratik bir sistem kurmak için laik dü-flünceyi mi benimsemek gerekir? Dini hareketler ile demokrasi aras›ndaki ve demokrasi ile laisizm ara-s›ndaki ba¤lar nelerdir? Mevcut ‹slami düflünce ve normlar demokrasi için engel oluflturur mu? HakanYavuz bu kitapta iflte bu hayati sorulara yan›t ar›yor. Dinden güç alan Adalet ve Kalk›nma Partisi, Tür-kiye'de 2002'de iktidara geldi¤inden beri kat› bir ideolojik duruflu de¤il, muhafazakâr ve demokrat biryaklafl›m› seçti. O halde, acaba radikal dini gruplar rekabetçi ve kurallara dayal› bir siyasi sistemde

227NEW BOOKS

ayakta kalabilmek için daha ›l›ml› uygulamalar› ve ideolojiyi mi tercih ediyorlar? Kitab›n sonraki bö-lümlerinde Milli Görüfl Hareketi'nin kuruluflundan AKP'nin ortaya ç›k›fl›na dek ‹slamc› siyasal hareke-tin izi sürülüyor ve AKP'nin bafll›ca liderleri Recep Tayyip Erdo¤an ve Abdullah Gül ile bu kiflilerinAKP kimli¤inin geliflimindeki rolü üzerinde duruluyor ve nihayet AKP hükümetinin Türkiye'nin iç po-litikas›na yapt›¤› sosyopolitik etkiler ve iktidar› süresince karfl›laflt›¤› siyasi sorunlar, Kürt sorunu ve bualandaki AKP politikalar› ile Türk d›fl politikas›n›n oluflturulma ve uygulama aflamalar›ndaki süreklilikve de¤iflim ele al›n›yor.

YEM YAYINLARI, Ergino¤lu & Çal›fllar Seçilmifl ‹fller 1993-2010 [çeviren Melis H. fieyhun] (‹stanbul:YEM Yay›nlar›, 2011), 367 ss. ISBN 994-475-757-8

Türkiye'nin önde gelen mimarl›k ofislerinden Ergino¤lu & Çal›fllar'›n 1993-2010 y›llar› aras›nda,gerçeklefltirdi¤i projelerden derlenen bir seçki YEM Yay›n taraf›ndan kitaplaflt›r›larak yay›mland›. Türkçeve ‹ngilizce iki ayr› cilt halinde yay›mlanan kitap 'Ergino¤lu & Çal›fllar / Seçilmifl ‹fller 1993-2010' ve 'Er-gino¤lu & Çal›fllar / Selected Works 1993-2010' ad›n› tafl›yor. Ergino¤lu & Çal›fllar mimarl›k ofisinin1993-2010 y›llar› aras›na tarihlenen 38 seçme projesi bu kitapta yer al›yor. Eskizler, mimari çizimler, di-yagramlar, maket ve bina foto¤raflar›n›n yan› s›ra proje aç›klamalar›yla birlikte hepsi ayr›nt›l› olarak ince-leniyor. U¤ur Tanyeli'nin 'Ergino¤lu & Çal›fllar: Metropol Mimarlar›' ad›n› tafl›yan metni, Haydar Kara-bey'in mimarlarla 'mimarl›¤›n etraf›nda' gerçeklefltirdi¤i söylefli ve Ömer Kan›pak'›n 'yap›lar› üzerine' Ke-rem Ergino¤lu ve Hasan Çal›fllar ile yapt›¤› bir di¤er söylefli kitapta proje anlat›mlar›na efllik ediyor. 1993y›l›nda Kerem Ergino¤lu ve Hasan Çal›fllar taraf›ndan kurulan Ergino¤lu & Çal›fllar; mimarl›k, kurumsalkimlik ve kentsel tasar›m alanlar›nda projeler gelifltiren, bununla birlikte uygulama ve kontrol hizmetlerisunan bir mimarl›k ofisi. Her projeyi kendi ba¤lam› içinde ele alan ve o ba¤lama de¤er katacak yenilikçimimari çözümlemeler getirmeyi amaç edinen Ergino¤lu & Çal›fllar, yurt içi ve d›fl›nda farkl› tür ve ölçek-lerde projeler gerçeklefltiriyor.

MAR‹ANNA YERAS‹MOS, Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Yemek Kültürü (‹stanbul: Kitap Yay›nevi,2011), 555 ss. ISBN 978-605-105-080-5

Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde yer alan g›da maddeleri, yemek adlar›, mutfak-sofra araç gereçlerive yiyecek-içecekle ilgili esnaf ve mekânlara dair bilgiler 17. yüzy›l Osmanl› dünyas›n›n ve komflular›n›nyemek kültürü için benzersiz bir veri taban› oluflturuyor. Evliya Çelebi elli bir y›ll›k yolculuklar› s›ras›ndaflafl›rt›c› bir titizlikle tam 2.246 g›da maddesi kaydetmifl. Bunlardan 480'i meyve; 303'ü tatl›; 255'i çorba, pi-lav, kebap turflu vb. yemekler; 241'i içecek; 232'si et, sakatat, tavuk ve yumurta; 193'ü hamur ifli ve ekmek;170'i sebze, tah›l ve baklagiller; 140'› bal›k ve deniz mahlûklar›; 105'i süt ürünleri; kalan 127'si de ya¤, ba-harat ve çerez türü g›dalar. Seyyah›n ola¤anüstü hofl ve nüktedan üslubuyla yemeklere dair anlatt›klar› hemOsmanl› beslenme al›flkanl›klar› konusunda bildiklerimizi zenginlefltirerek destekliyor, hem de bu bilgilerinbir bölümünü yeniden gözden geçirmeye, sorgulamaya ve sofra kültürümüzü daha iyi tan›mam›za yard›m-c› oluyor. Ayr›ca bizi ‹stanbul'un, saray›n, yüksek rütbelilerin mutfaklar›ndan ç›kar›p 17. yüzy›l›n yöreselmutfaklar› ve 'sokak tatlar›' ile tan›flt›r›yor. ‹stanbul, Trabzon, Bursa, Bitlis, Belgrat, Üsküp, Yanya, Saray-bosna, fiam, Kahire, K›r›m mutfaklar›n› ve sokak sat›c›lar›n› aktar›rken, 'Osmanl› mutfa¤›'n›n sadece ‹stan-bul saray mutfa¤›yla s›n›rl› olmad›¤›n› f›s›ld›yor, daha genifl bir co¤rafyan›n ve toplumsal kesimin mutfakanlay›fl›yla ilgili zengin ipuçlar› veriyor. Befl y›ll›k bir çal›flman›n ürünü olan ve Evliya'n›n anlatt›klar›n›nde¤erlendirilmesi yan› s›ra seyyah›n beslenmeye dair kaydetti¤i tüm verilerin sistematik dizinini de içerenbu kitap yemek kültürüne ve tarihine ilgi duyan herkesin faydalanabilece¤i bir kaynak.

228 YEN‹ K‹TAPLAR

FER‹DUN YILMAZ, OZAN ‹fiLER, ‹ktisad› Felsefeyle Düflünmek (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2011), 228 ss.ISBN 978-975-050-906-3

‹ktisat ile felsefenin iliflkisi, bir baba-o¤ul veya aflk-nefret hikâyesine benzetilebilir. Pek çok sosyalbilim alan›nda oldu¤u gibi iktisat da felsefeden farkl› ve kendine özgü bir hayat alan› açmay› amaçlam›fl,tarihteki ayr›flma hatlar›na bak›l›rsa, bunu oldukça keskin bir tarzda yapm›flt›r. Felsefeyi spekülatif bulmak,pozitivist referanslar›n d›fl›nda kabul etmek ve flüphecilik ile elefltirelli¤i de iktisad›n d›fl›na itmek, söz ko-nusu ayr›flmay› pekifltiren popüler yarg›lardand›r. Bu yüzden geçti¤imiz yüzy›lda felsefeyi yönlendirenisimler aras›nda iktisatç›lar an›lmam›fllard›r. Yak›n dönemde sosyal bilimleri birbirine yak›nlaflt›ran yön-deflme, iktisatla felsefe aras›ndaki tarihsel iliflkiyi yeniden hat›rlatan geliflmelere vesile olmufltur. ‹ktisadidüflünce tarihi konusunda uzmanlaflm›fl bir grup Türkiyeli akademisyenin oluflturdu¤u ‹ktisadi DüflünceGiriflimi bu kez iktisad› felsefeyle düflünmeyi hedefleyen bir kitapla karfl›m›zda. Eyüp Özveren, FeridunY›lmaz, Metin Arslan, Ozan ‹fller, Kaan Ö¤üt, Rag›p Ege, Ercan Eren, Bahar Araz Takay, Gülenay BaflDinar, Derya Güler Ayd›n kitaba katk›da bulunan iktisatç›lar. ‹ktisad› Felsefeyle Düflünmek, iktisatla fel-sefe aras›ndaki iliflkinin kökenlerini sorgulayan, iktisatç› felsefecileri tart›flan ufuk aç›c› bir baflvuru kita-b›d›r.

BURÇ‹N YILMAZ, Kültür Yap›lar–Projeler Yap›lar 4 (‹stanbul: YEM Yay›nlar›, 2011), 164 ss. ISBN 978-994-475-756-0

Projeler Yap›lar dizisinin dördüncü kitab› Kültür Yap›lar›, Türkiye'den ve dünyadan önemli mimar-lar›n kültür, sanat ve kongre yap›lar›ndan oluflan bir derleme. Kitapta, son birkaç y›lda, 27 mimar/mimar-l›k grubu taraf›ndan Türkiye'nin de aralar›nda bulundu¤u 11 ülkenin 17 flehrinde gerçeklefltirilmifl 29 kül-tür yap›s›n›n tasar›mlar› sunuluyor. Kültür Yap›lar›, toplumlar› sosyal ve kültürel aç›dan besleyerek gelifl-tiren kongre, gösteri, araflt›rma ve gençlik merkezleri; konser, opera, tiyatro ve gösteri salonlar› gibi kültüryap›lar›n› bir arada sunuyor. Bina tipolojisi, modern ve geleneksel yap› malzemesi kullan›m›, modern ya-p›m teknikleri, topografyaya uyum vb. konularda baflar›l› örneklerden oluflan yap›lar, iç mekân tasar›mla-r›, özel çekilmifl renkli foto¤raflar, vaziyet ve kat planlar›, kesitler, görünüfller ile aksonometrik çizimlerinyan› s›ra projeyi anlatan aç›klama metinleriyle veriliyor. Kültür Yap›lar›; mimarlar, mühendisler, flehirplanc›lar›, kentsel tasar›mc›lar, içmimarlar, peyzaj mimarlar› için bir baflvuru kitab› olmas›n›n yan› s›ra mi-marl›k ve tasar›m ö¤rencilerine de Türkiye ve dünyadan seçilmifl projeleri inceleyerek kendi tasar›m çal›fl-malar›nda yararlanabilecekleri de¤erli bir kaynak sa¤l›yor.

BURÇ‹N YILMAZ, Projeler Yap›lar 5–Müzeler (‹stanbul: YEM Yay›nlar›, 2011), 160 ss. ISBN 978-994-475-761-4

Projeler - Yap›lar dizisinin beflinci kitab› Müzeler, Türkiye'den ve dünyadan önemli mimarlar›n mü-ze yap›lar›ndan oluflan bir derlemedir. Kitapta, son birkaç y›lda, 25 mimar/mimarl›k grubu taraf›ndan Tür-kiye'nin ve dünyan›n 22 ayr› noktas›nda gerçeklefltirilmifl 28 müzenin tasar›mlar› sunuluyor. Bu kitaptamüelliflerinin izniyle yay›mlanan projeler, kuflkusuz onlar›n en iyi yap›tlar› olmak iddias›n› tafl›m›yor. Ba-z›lar› Yap› dergisinde de yay›mlanm›fl olan projelerden yola ç›k›larak haz›rlanan Müzeler kitab›, tarihin es-ki dönemlerinde ve günümüzde yarat›lm›fl bilim ve sanat ürünleri ile yeralt› ve yerüstü zenginliklerini ser-gileyerek hem günümüzü hem de gelece¤i ayd›nlatmay› hedefleyen bu kurumlar›n seçkin örneklerini, ar-keolojiden klasik ve ça¤dafl sanatlara, ar›c›l›ktan oflinografiye, otomotivden havac›l›¤a, denizcilikten ener-jiye uzanan genifl bir perspektifte sunuyor. Bina tipolojisi, modern ve geleneksel yap› malzemesi kullan›-

229NEW BOOKS

m›, modern yap›m teknikleri, topografyaya uyum vb. konularda baflar›l› örneklerden oluflan yap›lar, iç me-kân tasar›mlar›, özel çekilmifl renkli foto¤raflar, vaziyet ve kat planlar›, kesitler, görünüfller ile aksonomet-rik çizimlerin yan›s›ra projeyi anlatan aç›klama metinleriyle veriliyor. Müzeler kitab›, mimarlar, mühen-disler, flehir planc›lar›, kentsel tasar›mc›lar, içmimarlar, peyzaj tasar›mc›lar› için bir baflvuru kitab› olmas›-n›n yan›s›ra mimarl›k ve tasar›m ö¤rencilerine de Türkiye ve dünyadan seçilmifl projeleri inceleyerek ken-di tasar›m çal›flmalar›nda yararlanabilecekleri de¤erli bir kaynak oluflturuyor.

JULI ZEH, Temize Havale [çeviren Sevinç Alt›nçekiç] (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 192 ss. ISBN 978-975-342-826-2

Zorla güzellik olur mu? Peki zorla sa¤l›k, temizlik, her türlü mikroptan ve tesadüften ar›nd›r›lm›flsteril bir yaflam mümkün mü? Alman edebiyat›n›n huzursuz ruhu Zeh bir kez daha mikropluk yap›yor: Sa-dece Almanya'n›n de¤il, topyekûn Bat›n›n verdi¤i g›c›r g›c›r pozlar›n alt›ndaki kal›n tozu kald›rmaya, 'de-¤erleri'ni de¤ersizlefltirmeye devam ediyor. Zeh, çok fazla aflk ve çok fazla anlay›fl aras›na s›k›fl›p kalm›flMia Holl gibi unutulmaz bir karakter arac›l›¤›yla, beden deyince sular›n durdu¤u, bedenlerin sistemce sa-hiplenilip denetlendi¤i, sa¤l›k ve selametlerine ait tasarruflar›n ibadete vard›¤›, ruhlar› s›k›nt›dan patlatan,pek yak›n›m›zdaki 'tertemiz' ve bask›c› bir sistemden trajikomik haberler veriyor. ‹rade ve vicdandan yok-sun bir sistem. Bize ayn› zamanda adaletin bir zanaat oldu¤un, baz› tezgâhlarda el maharetiyle her seferin-de tekrar dokundu¤unu, uyum göstermeyenlerin temize havale edildi¤ini hat›rlat›yor.

ASLI ZENG‹N, ‹ktidar›n Mahremiyeti (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 144 ss. ISBN 978-975-342-833-0

Asl› Zengin kitab›na temel olan araflt›rman›n amac›n› flöyle ifade ediyor: 'Seks iflçili¤i yapan kad›n-lar›n hayatlar›n› anlamaya çal›flma çabas›, devleti, devletin ald›¤› flekilleri, devletin fliddetini ve bu flidde-tin cisimleflerek nas›l bedenlerin, insan iliflkilerinin ve hayatlar›n maddi ve hayali parçalar› haline geldi¤i-ni görmeyi gerektiriyor. Seks iflçisi kad›nlar›n hayatlar›na bakmak, asl›nda kendi hayatlar›m›za da gözleri-mizi çevirerek ço¤u zaman kolayl›kla gözümüzden kaçan devleti görebilmeyi de mümkün k›l›yor. Yazar,'Sesin Mahremiyeti', 'Mekân›n Cinselli¤i: Cinselli¤in Mekânlar›', ve 'fiiddet ve ‹ktidar›n Cinsiyeti' bafll›k-lar›n› tafl›yan üç bölümde aktard›¤› araflt›rmas›n›n, seks iflçilerinin feminist gündemde öncelik kazanmas›-na katk› sa¤lamas›n›, fuhufl üzerine yürütülecek feminist çal›flmalar› teflvik etmesini, bu konuyu kuflatansessizli¤in k›r›lmas›n› ümit ediyor.

SLAVOJ ZIZEK, Ahir Zamanlarda Yaflarken [çeviren Erkal Ünal] (‹stanbul: Metis Yay›nlar›, 2011), 492 ss.ISBN 978-975-342-821-7

Ahir Zamanlarda Yaflarken'de Slavoj Zizek, yeryüzünde yaflam›n sona erme ihtimali anlam›nda k›-yametin yak›n oldu¤u, son demlerini yaflad›¤›m›z bir zaman›n ruhunu anlatmaya çal›fl›yor. Ne bir Alt›nÇa¤'dan uzaklaflma, yozlaflma hikâyesi anlat›p eski de¤erlere s›k›ca tutunma ça¤r›s›nda bulunuyor, ne dekaranl›¤›n ard›ndan ayd›nl›k günlerin gelece¤ine dair saf bir iyimserlik sergiliyor. ‹çinde yaflad›¤›m›z za-mana özgü esasl› meseleleri, yani mahflerin dört atl›s›n› sapt›yor: dünyan›n dört bir yan›n› tehdit eden eko-lojik kriz, ekonomik sistemdeki dengesizlikler, biyogenetik devrimin sonuçlar› ve çeflitli aral›klarla patlakveren toplumsal bölünmeler. Zizek, haz›r cevaplara s›¤›nmaktansa, ortaya konan genel geçer çözümlerielefltirel bir flekilde gözden geçirip yeni ufuklara yelken aç›yor.

230 YEN‹ K‹TAPLAR

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ALENKA ZUPANCIC, Komedi: Sonsuzun Fizi¤i [çeviren Tuncay Birkan] (‹stanbul:Metis Yay›nlar›, 2011),216 ss. ISBN 978-975-342-819-4

Felsefecilerin 'insan'› anlama u¤rafllar›n› esasen trajediye odaklanarak sürdürmeleri âdettendir; buda yar› flaka yar› ciddi, Aristoteles'in komedi hakk›ndaki kitab›n›n kaybolmufl olmas›na ba¤lan›r. Hegel,Bergson, Freud ve Nietzsche gibi istisnalar d›fl›nda komedi pek de üzerinde felsefe yapmaya de¤ecek birfaaliyet olarak görülmemifltir. Zupancic, kitab›nda komediyi önemli bir düflünce konusu haline getirmeklekalm›yor, felsefe ve psikanalizin 'insanl›k' denen kavram› oluflturan mekanizmalar› anlama konusunda ko-mediden neler ö¤renebilece¤ini de gösteriyor.

231NEW BOOKS

ˆ ˆ

ˆ ˆ