Evidence Based MedicineΑζαλαζία Μπελέθνπ

Medical Writermedical.papers@abenekou.net

Βαζίδνληαο ηηο απνθάζεηο ηνπ ζε ελδείμεηο πνπ πξνέξρνληαη από θιηληθέο κειέηεο, ν ζύγρξνλνο

θιηληθόο γηαηξόο δελ θαηεθεύγεη πηα ζηελ επίθιεζε ηεο ακθίβνιεο πεηζηηθόηεηαο πξνζσπηθήο ηνπ

εκπεηξίαο, αιιά επηθαιείηαη ηε ζπιινγηθή εκπεηξία.

Χσξίο λα απεκπνιεί ην δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηεί ηελ θξίζε ηνπ θαη έρνληαο πάληνηε σο γλώκνλα ην

θαιό ηνπ αξξώζηνπ ηνπ, ν θιηληθόο γηαηξόο είλαη πιένλ ζε ζέζε λα εμεγεί ζην άξξσζηό ηνπ ην πσο

θαηαιήγεη ζε κηαλ απόθαζε θαη αθόκα πεξηζζόηεξν, λα ηνλ θαιεί λα ζπκκεηάζρεη ζηε ιήςε απηήο

ηεο απόθαζεο.

Μπνξεί εμάιινπ λα πείζεη ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ γηα ηελ νξζόηεηα κηαο πξόηαζήο ηνπ όηαλ, π.ρ.,

θαιείηαη λα εθθξάζεη ηε γλώκε ηνπ σο ζύκβνπινο ή όηαλ παξαπέκπεη ηνλ άξξσζην πνπ έρεη

λνζειεύζεη, ζην κόληκν ζεξάπνληα γηαηξό ηνπ γηα ηε ζπλέρηζε ηεο παξαθνινύζεζεο ηεο αγσγήο.

Τειεπηαίν αιιά όρη έζραην πιενλέθηεκα ηεο λέαο κεζόδνπ είλαη όηη αλαγθάδεη ην γηαηξό πνπ αζθεί ηελ

ηαηξηθή ζηελ πξάμε λα παξαθνινπζεί από θνληά ηηο εμειίμεηο ηεο ηαηξηθήο επηζηήκεο.

Θ. Μνπληνθαιάθε

Η λέα ηαηξηθή, βαζηζκέλε ζε ελδείμεηοΑζήλα 2006, εθδ. Παξηζηάλνο

'When we began, we were almost pariahs‘

ANDRÉ PICARD

From Friday's Globe and Mail

Published Friday, Oct. 30, 2009 12:00AM EDT

Ιζηνξηθό

Evidence-based medicine is not universally embraced. Do you

still get a lot of push back?

Oh sure, that’s been going on since we started. When we began, we

were almost pariahs because, of course, all the old guys rejected it

because it challenged them and all the young guys loved it because

it gave them a way to challenge their seniors in a more polite way,

instead of simply telling them they were out of date. In addition,

people who are wed to certain policies, if they have already decided

what the answer is for an individual or a community, the last thing

they want to hear or see is evidence. So, they get quite upset

Ιζηνξηθό

Is there also a misinterpretation of what evidence-based medicine

is? Some say it’s about double-blind clinical trials for everything and

that’s not possible.

To a certain extent, it’s a misinterpretation and to a certain extent it’s

about not understanding what EBM [evidence-based medicine] is really

about. EBM is not just about randomized trials. EBM is saying: Here is a

problem we have to solve and what is the best evidence we have right

now? If it’s a randomized trial or, even better, a systematic review, great. If

not, what is the next best evidence? In many cases we can’t wait to do

the trial. ...

...This is a problem I have to solve today, so what is the best evidence

available to me? I’ll take what I can get but at least I’m going to look for

evidence, not just depend on the experts.

Ιζηνξηθό

EBM - Δλζσκάησζε

Κιηληθή εκπεηξίαο δεμηνηήησλ & θξίζεο

Πξνηίκεζε ηνπ αζζελνύο

Δπηζηεκνληθή εκπεηξία

Βέιηηζηα δηαζέζηκα

Δξεπλεηηθά δεδνκέλα

Sacket DL, et. al. Evidence-based medicine: how to Teach and Practice EBM. 2nd ed.

Edinburgh: Churchill Livingston, 2000

Πσο ηειηθά εμαζθείηαη ζηελ πξάμε ε EBM;

1

2

5

34

1. Σρεκαηίδνπκε ην εξώηεκα

• P• I ή E• C• O• T

Σρεκαηίδνπκε ην εξώηεκα

• - Participants• - Ιinterventions ή Exposure• - Comparison• - Outcome• - Time

Σρεκαηίδνπκε ην εξώηεκα

Η θπξία Σ. είλαη 65 εηώλ θαη έρεη ζηαζεξή ζηεζάγρε (stable

angina). Λακβάλεη νξκνληθή ζεξαπεία ππνθαηάζηαζεο (hormon

replacement therapy, HRT) εδώ θαη 8 ρξόληα. Σε έλα πεξηνδηθό

δηάβαζε όηη ππάξρεη πεξίπησζε ε νξκνληθή ζεξαπεία λα θάλεη

θαθό ζηελ θαξδηά. Η θπξία Σθέηζα δελ έρεη ζπκπηώκαηα

εκκελόπαπζεο, ην BMI ηεο είλαη 25 θαη δελ θαπλίδεη.

Sacket DL, et. al. Evidence-based medicine: how to Teach and Practice EBM. 2nd ed. Edinburgh: Churchill Livingston, 2000

PICO (PECO)

model

Αναρωηήζοσ

Πληθσζμός

(αζθενείς/αζθένεια

)

(Patients/populatio

n)

• Πσο ζα πεξηέγξαθεο κία νκάδα αζζελώλ ζαλ ηε δηθή ζνπ;

• Πνηά είλαη ηα ζεκαληηθόηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αζζελνύο;

• Μπνξεί λα είλαη ην πξσηέπνλ πξόβιεκα, λόζνο, ή ζπλνζπξόηεηα

• Ίζσο είλαη ζεκαληηθά θαη ε ειηθία, θύιν, θπιή, θ.α.

• γπλαίθα ζηελ εκκελόπαπζε

• ζηεζάγρε

• angina, post-menopausal, coronary

heart disease

Θεραπεσηική

προζέγγιζη,

διαγνωζηικό ηεζη

(Intervention

Exposure)

• Πνηά είλαη ε ζεξαπεπηηθή πξόζέγγηζε, ή πξνγλσζηηθόο παξάγνληαο, ή παξάγνληαο

θηλδύλνπ πνπ ζε απαζρνιεί;

• Τη ζέιεηο λα θάλεηο κε ηνλ αζζελή; Θέιεηο λα ηνπ δώζεηο θάξκαθν; Θέιεηο λα θάλεη

κηα εμέηαζε; Θέιεηο λα θάλεη ρεηξνπξγηθή επέκβαζε;

• Πνηόο είλαη ν παξάγνληαο πνπ κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ πξόγλσζε ηνπο αζζελνύο;

Η ειηθία; Οη ζπλνζεξόηεηεο;

• Ο αζζελήο έρεη εθηεζεί ζε θάπνηνλ θίλδπλν, π.ρ. Κάπληζκα;

• Οξκνληθή ζεξαπεία ππνθαηάζηαζεο

(HRT)

Σύγκριζη

(Comparison)

• Πνηά είλαη ε θύξηα ελαιιαθηηθή πξνζέγγηζε;

• Πξνζπαζείο λα επηιέμεηο αλάκεζα ζε δύν θάξκαθα, ζε έλα θάξκαθν θαη ζε έλα

εηθνληθό, ή αλάκεζα ζε δύν δηαγλσζηηθά ηεζη;

• Με ιήςε HRT

Έκβαζη (Outcome) • Τη ειπίδεηο λα επηηύρεηο, κεηξήζεηο, βειηηώζεηο, ή επεξεάζεηο;

• Τη πξνζπαζείο λα επηηύρεηο κε ηνλ αζζελή; Να αλαθνπθήζεηο ή λα εμαθαλίζεηο ηα

ζπκπηώκαηα;

• Πξνζπαζείο λα ειαηηώζεηο ηηο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο; Πξνζπαζείο λα βειηηώζεηο ηε

ιεηηνπξγηθόηεηα ιε ηελ απόδνζε ζηα ηεζη;

• Πηζαλόηεηα γηα ζηεθαληαία θαξδηαθά

λνζήκαηα (coronary heart disease)

όπσο ηζραηκία ηνπ κπνθαξδίνπ

(Myocardial ischemia), bypass

Σρεκαηίδνπκε ην εξώηεκα

2. Βηβιηνγξαθηθή έξεπλα

EBM – Η ππξακίδα ηεο αμηνπηζηίαο

Μεηα-αλαιύζεηο

Systematic reviews

Guidelines

Randomized controlled double blind

Cohort

Case control

Case series

Case report

Απόςεηο εηδηθώλ

Έξεπλα κε πεηξακαηόδσα

In vitro έξεπλα

Αλαινγηθά κηθξό ην % βηβιηνγξαθίαο πνπ

ηνπ αληηζηνηρεί

3. Κξηηηθή αμηνιόγεζε

Πώο;

• Consolidated

• Standards

• Of

• Reporting

• Trials

http://www.prisma-statement.org/ http://www.consort-statement.org/

• Preferred

• Reporting

• Items for

• Systematic Reviews and

• Meta-Analyses

Κιηληθή εκπεηξίαο δεμηνηήησλ & θξίζεο

Πξνηίκεζε ηνπ αζζελνύο

Δπηζηεκνληθή εκπεηξία

Βέιηηζηα δηαζέζηκα

Δξεπλεηηθά δεδνκέλα

4. Η ώξα ηεο ελζσκάησζεο,

εθαξκνγήο.

Η ώξα ηνπ EBM

5. Πξνζεθηηθή αμηνιόγεζε ηεο έθβαζεο

θαη βειηίσζε ηεο αληηκεηώπηζεο

• Αμηνιόγεζε έθβαζεο

• Γηόξζσζε όπνπ απαηηείηαη

• Δπαλέιεγρνο

• Σρεκαηηζκόο λένπ εξσηήκαηνο & δηεξεύλεζε

θαηά ΔΒΜ

• Σεκεηώζεηο

• Αξρεηνζέηεζε

Εργαλεία Εκμάθησης & Εφαρμογής EBM

Evidence Based MedicineΑζαλαζία Μπελέθνπ

Medical Writermedical.papers@abenekou.net