ELEKTRONLARIN DİZİLİMİ VE KİMYASAL

ÖZELLİKLERİ

Atomların katmanların da belirli sayılarda elektron bulunmaktadır. Ancak, bir atom tek katmanlıysa ve bu kanmanda iki elektronu varsa kararlıdır.

Atomun iki veya üç katmanı varsa ve son katmanlarında sekiz elektron bulunuyorsa bu tür atomlarda kararlı yapıya sahiptir.

Eğer bir atom tek katmanlıysa ve bu katmanında ikiden az elektron varsa veya atom iki, üç veya daha çok katmana sahipse ve son katmanında sekizden az elektron varsa bu atomlarda kararsızdırlar.

Soy gaz olarak adlandırılan helyum, neon, argon atomları, kararlı atomların sahip olduğu elektron diziliminde oldukları için elektron alışverişi yapmazlar. Diğer atomlar ise elektron alışverişi yaparak kararlı atomların elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar. Bazı atomlar elektron alarak veya vererek helyum atomunun elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar ve bu olgu ‘Dublet Kuralı’ olarak

bilinir.

NASIL KARARLI OLURUM

Örneğin; lityum atomu Dublet Kuralı’na uyarak son katmanındaki bir elektronu verir ve helyum atomunun elektron dizilimine sahip olur.

Benzer şekilde bazı atomlar da elektron alışverişi yaparak neon veya argon atomunun elektron dizilimine sahip olmak isterler.bu durum ‘Oktet Kuralı’ olarak bilinir.

Bir atom tek katmana sahipse ve katmandaki elektron sayısını 2’ye tamamlamışsa Dublet Kuralı’nı, birden fazla katmana sahipse ve son katmanındaki elektron sayısını 8’e tamamlamışsa Oktet Kuralı’nı gerçekleştirmiş olur.

Atomlar, elektron alarak veya vererek kararlı atomların elektron dizilimine ulaştıklarında iyon olarak adlandırılır.

Atomlar elektron aldığında negatif yükle yüklenerek iyon haline gelirler. Negatif yüklü bu iyonlar, anyon olarak adlandırılır.

Atom elektron vererek pozitif yüklü iyon haline gelir. Pozitif yüklü bu iyonlar katyon olarak adlandırılır.

Katyonlar ve anyonlar sembolün sağ üst köşesine yazılır.

İYONLAR

Aşağıdaki çizelgede anyon, katyon ve atomlara örnekler verilmiştir.

ATOMLAR

He (helyum atomu)

Ne (neon atomu)

Ar (argon atomu)

Li (lityum atomu)

Cl (klor atomu)

Anyonlar (negatif yüklü iyon)

Katyonlar (pozitif yüklü iyon)

Cl⁻ (klor anyonu) Li⁺ (lityum katyonu9

O²⁻ (oksijen anyonu) K⁺ (potasyum katyonu)

S²⁻ (kükürt anyonu) Be²⁺ (berilyum katyonu)

F⁻ (flor anyonu) Ca²⁺ (kalsiyum katyonu)

Na⁺ (sodyum katyonu)

İyon Adı Formülü

Fosfat PO₄³⁻

Karbonat CO²₃̄G

Nitrat NO₃̄G

Sülfat SO²₄G

Hidroksit OH⁻

Amonyum NH⁺₄

Yandaki çizelgede çok atomlu iyonlar, formülleri ile birlikte yer almaktadır. Bazı maddeler atom veya moleküllerden oluşurken bazı maddeler ise atomların elektron alması ve vermesi sonucu oluşan iyonlardan meydana gelir. Örneğin; demir elementi atomlardan, iyot elementi moleküllerden sodyum klorür ise iyonlardan oluşmaktadır.