ELEKTRİKLE ÇALIŞMALARDA ISG 2013

7/29/2019 ELEKTRKLE ALIMALARDA ISG 2013

1/32


2/32

ELEKTRN TANIMIElektrik TarihiAntik Yunan'da kehribarn (Yunanca-ilektron) srtnmesi ile diernesneleri ektiini gzlemlemi ve bu gce elektrik adn vermilerdir.

Yzyllar sonra, 1752'de, Benjamin Franklinelektrik zerine deneylergerekletirmi ve yldrm ile dural elektrik(statik elektrik) arasndaki batannm uurtma deneyi ile incelemitir. Bilimsel toplulukta elektriin tekrarilgi oda olmas ile, Luigi Galvani (1737-1798),Alessandro Volta (1745-1827),Michael Faraday(1791-1867),Andr-Marie Ampre (1775-1836), ve Georg SimonOhm (1789-1854) almalar ile nemli katkda bulunmulardr.

19. ve 20 yzyllarn sonunda ise, elektrik mhendislii tarihinin en nemliisimlerinden bazlar belirmitir: Nikola Tesla, Samuel Morse,Antonio Meucci,Thomas Edison, George Westinghouse,Werner von Siemens, CharlesSteinmetz, veAlexander Graham Bell.

2
http://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunanhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kehribarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Yunancahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Benjamin_Franklinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Dural_elektrikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Dural_elektrikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Dural_elektrikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Michael_Faradayhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Luigi_Galvanihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alessandro_Voltahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Michael_Faradayhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edisonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/George_Westinghousehttp://tr.wikipedia.org/wiki/George_Westinghousehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Nikola_Teslahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemenshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemenshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemenshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Antonio_Meucci&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edisonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bellhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bellhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bellhttp://tr.wikipedia.org/wiki/George_Westinghousehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemenshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bellhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bellhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Steinmetzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemenshttp://tr.wikipedia.org/wiki/George_Westinghousehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edisonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Antonio_Meucci&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Samuel_Morsehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Nikola_Teslahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohmhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Amperehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Michael_Faradayhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alessandro_Voltahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Luigi_Galvanihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Dural_elektrikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Benjamin_Franklinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Yunancahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kehribarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunanhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunan


3/32

ELEKTRN TANIMIElektriksel YkKtle gibi, elektriksel ykde soyut bir zellik olup, fizikiler tarafndanmaddenindavranlarn tanmlamak iin kullanlr. Bir dier deyile, hi kimsedorudan bir elektriksel yk grmemitir, ancak baz paracklar inceleyerekbenzerliklerin varl saptanmtr.

Ktlenin tersine, biri dierinin tersi davranlar sergileyen iki tr elektrikselykten sz edilir, ve uzlamsal (konvansiyonel) olarak, art (veya pozitif) veeksi (veya negatif ) diye adlandrlrlar.Farkl trden iki yk ise birbirini eker ayn trden iki yk ise birbirini iter Eitmiktarda art ve eksi yke sahip paracklar ise, biri dierini elediinden,yksz veya ntr olarak adlandrlrlar. Paracklar arasndaki bu gcn niceldeerlendirilmesi ise Coulomb yasasile hesaplanmaktadr.

3
http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektriksel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Maddehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Coulomb_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Coulomb_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Maddehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektriksel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtle


4/32

ELEKTRN TANIMIElektriksel Gerilim (potansiyel)ki konum arasndaki elektriksel gerilim fark, art ykl bir noktasal yk buiki konum arasnda ilerletmek iin (elektriksel gce kar) retilen i olarak

tanmlanr. Bu iki konumdan biri sfr gerilim noktas olarak dnldtakdirde, evresindeki her hangi bir konumun gerilimi, noktasal bir yknoraya ulamas iin gereken i olarak tanmlanabilir. Tek yklerin gerilimininhesaplanabilmesi iin, ikinci konumun sonsuzda yer ald varsaylr.Elektriksel gerilimin lm birimivolt'tur (1 volt = 1joule/coulomb).

Bu kavram, scakla benzetilebilir. Uzayn her hangi bir konumu iin bir

scaklk deeri sz konusudur, ve iki konum arasndaki fark snn hangi yn vemiktarda deitiini gsterir. Benzer biimde, uzayn her konumu elektrikselgerilim deerine sahiptir, ve iki konum arasndaki gerilim fark, bu kavramnarkasndaki gcn yn ve iddetini gsterir.

4
http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_Y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9Fhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_Y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9Fhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Volthttp://tr.wikipedia.org/wiki/Joulehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Coulombhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Volthttp://tr.wikipedia.org/wiki/Joulehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Coulombhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Coulombhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Joulehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Volthttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9Fhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_Y%C3%BCk


5/32

ELEKTRN TANIMIElektrik AkmElektrik akm, elektriksel yknak olup, iddeti amperdir (ampermetre ) ilellr. rnek olarak elektriksel iletmeele alnabilir. Bu durumda, elektronlar(eksicikler), metal tel gibi bir iletkenierisinde hareket ederler.Veya bir dierrnek, elektrolizdir(kvlkesim). Bu durumda art ykl atomlarsvnnierisinde hareket ederler. Her ne kadar paracklarn hz genelde yava olsada, onlar iten elektrik alan(kvl alan) k hznayakn hzda ilerler.

Paracklarn maddelerdeki ak ilkelerini kullanan aygtlara elektronik aygtlardenir.

Dz akm, yklerin tek ynl hareketini tanmlarken, dalgal akm (alternatifakm,AC) dzenli olarak ak ynnn tersine evirildii akm tanmlar. Ohmyasaselektrik akm ile gerilimi balayan nemli bir bantdr.

5
http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektriksel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amperdir&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektriksel_iletme&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0letkenhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektriksel_iletme&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrolizhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0letkenhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Atomhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrolizhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Atomhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/I%C5%9F%C4%B1k_h%C4%B1z%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/I%C5%9F%C4%B1k_h%C4%B1z%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alternatif_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Alternatif_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronikhttp://tr.wikipedia.org/wiki/I%C5%9F%C4%B1k_h%C4%B1z%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Atomhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrolizhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0letkenhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektriksel_iletme&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amperdir&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektriksel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1


6/32

ELEKTRN TANIMIMadde Yapszdein yap talar olan atomlar, kendi aralarnda birleipzdecikleri (moleklleri) oluturmalar, elektrik sayesinde

gerekleir. rnein kristal ve tuzlardaatomlar elektrik bir aradatutar.

Ayrca gezegenimizin de elektromknatssal alan, ekirdeinde yeralan elektrik akmlarndandoar.

6
http://tr.wikipedia.org/wiki/Atomhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kristalhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Tuzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Tuzhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kristalhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Atomhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Stylised_Lithium_Atom.png


7/32

ELEKTRN TANIMIStatik Elektrik ;elektronlarn atomlar arasnda hareket etmesiyle ortaya kanenerji olarak dnlebilir. Buradaki hareket, elektronlarn ekirdek etrafndakihareketi deil, farkl atomlar arasndaki hareketidir. Statik elektrie en bykrnek olarak yldrmverilebilir. Ksacas statik elektrik; katnnkatya,svnn

katya veya iki svnn birbirine srtnmesi sonucu oluan, genel olarak bir ieyaramayan ve zaman zaman arklar eklinde boalan elektrik enerjisidir. Buboalma genel olarak kontrol altna alnamaz ve statik elektriktenfaydalanlamaz. Ancak; Bu kontrolsz g ok nemli bir yangn ksebebidir. Endstriyel ve ticari ilemlerde, yangn riskinden dolay statikelektriin byk bir nemivardr. Endstriyel ve ticari ilemlerde statik elektrik;

transport ilerinde, konveyr bantlarnda, kaplama ilemlerinde, rtme vedoldurma ilemlerinde,basm ve matbaa ilemlerinde,kartrma ilemlerindeve spreyuygulamalar gibi birok yerde grlmektedir.

7


8/32

ELEKTRN TANIMIHer hangi bir madde statik elektrik ileyklenmise, her zaman buna eitmiktar ama ztiaretli ykler ortamda bulunur. Yklenmenin sona ermesiile artk ykler birbirini dengelemeye balar. Yk boalmas ilemi, yklmaddenin direncine ve topraklama durumunabaldr. Plastik malzemeler iinbu yk boalmas saatler hatta gnler alabilirken, gaz/buharlarda ykboalmas(dearj)diersv ve kat maddelere gre daha sratli olur. Bu nedenle,gazlarn dearj srasnda bir yangn olumas ihtimali daha fazladr. Yancgazlar ile ilemyaplrken daha dikkatli olmak gerekir. Ayr ayr bulunanpozitif ve negatif yklerin aniden birlemesindenyangn ve patlamalar

meydana gelebilmektedir.

8
http://topraklama.com/topraklama_olcu_aletleri-15.htmlhttp://topraklama.com/topraklama-14.htmlhttp://topraklama.com/topraklama-14.htmlhttp://topraklama.com/topraklama-14.htmlhttp://topraklama.com/topraklama-14.htmlhttp://topraklama.com/topraklama_olcu_aletleri-15.htmlhttp://topraklama.com/topraklama_olcu_aletleri-15.htmlhttp://topraklama.com/topraklama_olcu_aletleri-15.html


9/32

ELEKTRN TANIMITOPRAKLAMA NASIL YAPILIR?zellikle insanlarn ve hayvanlarn bulunduu alanlarda topraa gei direncininmmkn olduunca kk tutulmas nemli ve hayatidir.

Topraklama direncininmmkn olduu kadar kk olmas, atmosferik elektrikboalmalarndayldrmdan korumatesislerinde meydana gelecek yan atlamalarve tehlikeleri azaltacandan bu hususa nem verilmelidir.

Pratik gereklerle, insanlar ve hayvanlar iin tehlike bulunan yerlerde her bir

toprak elektrodu sisteminin topraa gei direncinin en ok 10 ohm deerindeolmas istenir. Ancak bu deerden ne kadar inilebilinirse avantaj salanr.

9
http://www.topraklama.com/topraklama_direnc_dusurucu-103.htmlhttp://www.topraklama.com/yildirimdan_korunma_sistemleri-112.htmlhttp://www.topraklama.com/yildirimdan_korunma_sistemleri-112.htmlhttp://www.topraklama.com/topraklama_direnc_dusurucu-103.html


10/32

ELEKTRN TANIMIBinann toprak tesisat ile paratoner topraklamasnn e potansiyeliolmassalanmal ve her ikisi birbirine irtibatlandrlmaldr. Eer binann geneltopraklama tesisatna bilgisayar gibi hassas cihazlar balanm ise; bu takdirdeiki topraklamann bamsz olmas dnlebilir. ki topraklama tesisatnnbirbirinden tam anlamyla izole edilmesi iin aralarndaki uzaklk en az 10-20 molmaldr.

Genel olarak topraklama tesisatlar aadaki ekillerden biri ile yaplr.

a.)ubuk elektrodla topraklama tesisatb.)Kazaya biiminde topraklama tesisatc.)Levha elektrodu ile topraklama tesisatd.)erit elektrod ile yaplan topraklama tesisat

e) Metal elektrodlarla topraklama tesisatf.)Yer alt su borular ile topraklama tesisatg.)Bina ihata elektrodu ile topraklama tesisat

10
http://www.topraklama.com/es_potansiyelleme-29.htmlhttp://www.topraklama.com/es_potansiyelleme-29.html


11/32

ELEKTRK AKIMININ NSAN ZERNE ETKS

Elektrik akm ile meydana gelen kazalar, tesir bakmndan ana grubaayrlabilirler.

1) Elektrik akmnn dorudan doruya sinirler, adaleler ve kalbin almaszerine tesiri,

2) Elektrik akmnn sebep olduu snmann yapt zararlar, mesela arknsebep olduu yanmalar.

3)nsan iin zararl olmayan ok kk akmlarda, korku sebebi ile meseladme, arpma vb. gibi mekanik zararlar.

Bu tesirlerden en nemlisi, elektrik akmnn sinirler ve adaleler zerine direkttesiridir. Bunun belirtileri bir ok faktre baldr; aada ksaca bunlaraklanacaktr.

11


12/32


DEVREYE UYGULANAN GERLM:Hata akm, birinci derecede devreye uygulanan gerilim deerine baldr. Her ne kadarhata devresinden geen akmn iddeti, devreye uygulanan gerilime bal ise de, hayattehlikesine yol aan sebep gerilim deil, insan vcudundan geen akmdr. Etkin deeri 50

Vun stndeki gerilimler tehlikeli gerilimlerdir.

AKIMIN DDETElektrik akm insan vcudu zerinden getiinde, sinir yolu ile adalelerin kaslmasnayol aar; bu, bilinen fizyolojik bir olaydr. Mesela eliyle arzal bir elektrik cihazn tutanbir insan, vcudundan geen belirli bir akm iddetinden sonra, adalelerin kaslmas

sebebiyle artk bu cihaz elinden brakamaz. Fakat elektrik akmnn en zararl belirtisi,kalp adaleleri zerine olan tesirdir. Bu bakmdan insan vcudundan geen toplam hataakm ile bunun kalp zerinden geen ksmn tesir bakmndan birbirinden ayrmakgerekir.

12


13/32


Kalbin, hata akm devresi zerinde bulunmas halinde, yabanc hata akmnn

bir ksm kalp zerinden geerse, vcudun dier adaleleri gibi, kalp adaleleri dekaslrlar ve kalbin kumanda sistemi bozulur. Kalp her ne kadar yine atmayadevam etse de bu artk dzenli deildir. Kalbin bu artlar altndaki anlamszatlarna fibrilasyon denir. Fibrilasyon halinde kalp artk normal alamaz vekan pompalama grevini yapamaz.

Akmn mesela sa elden veya sa ayaktan kmas halinde kalp akm yoluzerinde bulunur ve hata akmnn byk bir ksm bunun zerinden geer. Entehlikeli durum, akmn sol elden girip gsten kmasdr.

13


14/32


1. blgede akm sadece hissedilir,

lm tehlikesi yoktur.

Kadnlarda 6 mA ve erkeklerde 9mA adalelerinde kaslmaya sebepolur ve ahs tuttuu iletkeni artkkendiliinden brakamaz.

20 mA den byk akmlarda nefesalma organlarnda kramp balar.

14


15/32


2. blgede tansiyon ykselir,teneffs zorlar, kalp dzensizalr.

Ksa sreli arpmalar, korku ve ok

tesiri yapar, fakat zararl deildir. Kalpte ba gsteren fibrilasyon

reverzibldir. Ksa sre iinde tesiriortadan kalkarsa ve gerekirse suniteneffs yaptrlarak, kazazede ksazamanda normal durumuna avdeteder.

Eer elektrik arpmasnn sresiuzun olursa, mesela otuz saniyedensonra hasta uurunu kaybeder vebundan sonra lm ba gsterebilir.

15


16/32


Eer derhal suni teneffsyaptrlmazsa, akmn tesiri kalmasa

dahi, kalbin dzensiz almas vefibrilasyon sebebiyle beyinhcrelerinin temiz kanla beslenmesimmkn olmayacandan, drtdakika gibi bir zamanda beyindehayati merkezler fel olur: yavcutta ksmi fel veya bitkiselhayat ba gsterir yahut da kazazedelr. Buna beyin lm denir.

16


17/32


3. blge, tehlikeli blgedir: Tehlikelikalp fibrilasyonlar bu blgedekiakm iddetlerinde meydana gelir.

Akmn belirli bir sre tesir etmesi

halinde kalp bundan zarar grr velm ba gsterir: Buna kalplm denir.

ou zaman bu olay reverzibldeildir: Kazazedeyi suni teneffslekurtarmak mmkn olamaz.

Ancak bu blgelerin snrlar kesinolmadndan ve akmn tesir tarzahslara gre ok byk farklargsterdiinden, kazazedelere daimakurtarma tedbirleri uygulanmaldr.

17


18/32


nsan vcudunun direncinin mesela1000 ohm olduu kabul edilirse,normal 220 V ebeke gerilimindeinsan vcudundan 220 mA gibi birakm geer ki, bu da nc blgeyeisabet eder. 0,3 saniyeden daha uzunbir sre tesir ettii takdirde bu akm,lmle sonulanan kalp

fibrilasyonlarna yol aar.

18


19/32


4. blge, daha ziyade yksek gerilimkazalarnda sz konusu olur.

Yaplan ok saydaki deneyler sonundagrlmtr ki, tehlikeli fibrilasyonnc blgede ba gsterdikleri halde

drdnc blgede buna her zamanrastlanmamtr: Bu da ok enteresan birsonutur. 6 kV luk bir yksek gerilimtesisinde ba gsteren bir kazada insanvcudundan 6 A gibi byk bir akmgeer: Bu deer drdnc akmblgesine girer. Bu akmn sebep olacayanma ve benzeri zararlarn dnda,

reverzibl kalp durmas sebebiyle, bukazazedenin kurtulma ans dahabyktr.

19


20/32


Bir elektrik arpmas olaynda acilolarak kazazedeye ilk yardmuygulanmaldr. Kalp ve beyinlmnn maksimum sresiyaklak 4 dakikadr.

20


21/32


21


22/32

ELEKTRK AKIMININ NSAN ZERNE ETKSTESR SRES

Tesir sresi akm insan vcudundaki tesir sresinin nemi ok byktr.Ancak bu bakmdan da ahstan ahsa gre byk farklar tespit edilmitir.Yukarda akland gibi, kalp zerinden 0,3 snden daha uzun sre 80 mA

mertebesinde akm geerse kalp adaleleri kaslarak tehlikeli fibrilasyon balarve olay ou zaman lmle sonulanr.

Kalbin normal alma periyodu 750 msdir. Eer akmn kalp zerine tesirsresi 200 ms mertebesinde ise, bunun zarar yoktur. 750 ms den daha uzunsre tesir eden akmlar zellikle tehlikelidir.

22


23/32

ELEKTRK AKIMININ NSAN ZERNE ETKSELEKTRE ARPILAN KMSEYE YAPILACAK LK YARDIMzerinden elektrik akm geerek elektrie arplan bir kimseye uygulanacak ilk yardm

tedbirleri unlardr: Kazazedenin maruz kald hatal akm devresi derhal kesilir; bunun iin mesela anahtaralr, fi prizden ekilir, sigorta karlr. Bunlar mmkn olmazsa kazazede yaltkan cisimler

yardm ile ( kuru elbise, kuru tahta vb.) veya elbisesinden ekerek gerilim altnda bulunanksmlardan uzaklatrlr. Yardmclarn da hayat tehlikeye dmeyecek ekilde kazazede tehlike alanndanuzaklatrlr. Suni teneffs yaptrlr. Son yllarda azdan aza veya azdan buruna nefes verme metodutercih edilmektedir. Nefes verme olay dakikada yaklak 12 defa tekrarlanr. Kalbin durmashalinde suni teneffsle birlikte ayrca derhal dardan kalp masaj yaplmaldr; bunun iin gs zerine baslp braklr. Gerekli hallerde suni teneffs uzun zamanuygulanmaldr. Bu arada kazazedeyi bir hastaneye nakletmek iin ambulans arlr; hastann nakliesnasnda da suni teneffse devam olunur, eer varsa oksijen verilir. Kalp normal almaya balayp kazazede kendiliinden normal nefes alp verirse, suniteneffs baaryla sonulanm saylr. Yangn balangc varsa, kazazede yere yatrlr ve ilkin yaygn sndrlr. Yank yaralar mikropsuz, temiz bezle rtlr. Yaraya pudra, ya veya merhem srlmez. Kazazede derhal hastaneye kaldrlmaldr.

23


24/32

ELEKTRN GVENL KULLANIMIElektrik en nemli enerji kaynaklarmzdan biridir. Karanlklar aydnlatmada,

ev ve iyeri stma ve serinletmede, birok eit makineyi altrabilmek iinmotorlarn dndrlmesi gibi yzlerce eyi yapmada ona bamlyz.

Elektrik yapt btn iyi eylere karn tehlikeli de olabilmekte, hatta

insanlar ldrebilmektedir. A.B.D.'de yaplan aratrmalar kusurlu elektriktelleri veya tehizatnn, her yl yarm milyondan fazla elektriksel nedenliyangn balangcna, buna bal milyonlarca dolarlk mal-mlk hasarna ve oksaydan insann lmne neden olduunu gstermektedir. Yine bu lkede heryl yaklak 1100 kii elektrik arpmalarndan lmektedir.

Baz insanlar 110 volt'luk elektriin ok tehlikesi/riski yaratmadn

sanmaktadr. Bu inan doru deildir. 50 Volt'dan yukars daima risklidir.

24


25/32

ELEKTRN GVENL KULLANIMI

Elektrik akm (bir tel veya dier baz iletkenler araclyla) en az direnli yolutercih ederek bir yerden baka bir yere tanr/geer. Eer vcudunuz bu yolusalarsa, bir elektrik okuna maruz kalnabilir. Baz eylerin ters gitmesidurumunda -rnein izolasyon ypranp bozulduunda-yksek gerilimli akmtayan tele veya metale dokunulduunda (eer toprakla veya topraklanmbireyle temas varsa) elektrik devresinin bir paras durumuna gelinebilir.Dier bir deyile, akm topraa gitmek iin en kolay yolu arar, insandan

geerek de bunu bulur.

25


26/32


Vcudun farkl blgelerinden ne kadar elektrik geebileceine kararverebilmek iin o andaki koullara bakmak gerekir. nk eller (belki) terli,

orap ve ayakkab (belki) nemli ya da nemli bir zemin zerine duruluyorolunabilir. Nemlilik vcuttan daha fazla elektriin gemesine yol aar.

Dier nemli bir faktrde akmn vcuttan getii yoldur. Eer akm ayn elinbir parmandan girer dier parmandan karsa, en kt olaslkla parmaklarelektrik yanna uramtr. Fakat, eer bir elden girer dier elden karsa veya

bir elden girer bir ayaktan karsa, akm gsten geecek ve ok ciddisonular yaratabilecektir.

26


27/32


Elektriin gvenli kullanm iin u hususlara dikkat etmek gereklidir.

1-) Elektrik tesisatnda TSE standartlarna uygun malzemelerinkullanlmasna zen gsterilmelidir.

2-) Elektrikli tehizat kullanmaya balamadan nce ellerin veayaklarn kuru olduundan emin olunmaldr. Eer nemli veyaslak bir zeminde alma zorunluluu doarsa, bir topraklama hatasakm kesici kullanlmaldr.

Ayrca, giyilen ayakkabnn yaltkan olduundan eminolunmaldr veya kuru tahtalar ya da bir paspas zerinde durulmaldr.

27


28/32

ELEKTRN GVENL KULLANIMI3-) eitli cihazlarn veya lambalarn enerji kablolarnn fiini prize

takmadan nce bu tehizat veya lamba kapatlmaldr,izolasyonunda hasar olup olmadn, kablonun dolaarak dmlenipdmlenmedii gzden geirilmelidir.

Kablolarn duy'a/prize veya el aletlerine giri yerlerinde ypranma olupolmadn kontrol ederek gvenli bir ekilde balandndan eminolunmaldr.

4-) Kullanrken kordonun (kablonun) korunmu olduundan eminolunmaldr. Kabloyu kardan karya ana yollardan geirmektenkanlmal, olabildiince ba seviyesinden daha yukardangeirilmelidir.

28


29/32


5-) Prizlerin emniyet kapakl olmas tercih edilmelidir.

6-) Mutlaka toprakl priz kullanlmaldr.

7-) Buonlu sigortalara asla tel sararak onarm yaplmamaldr.Mmknse otomatik sigorta kullanlmaldr.

29


30/32


8-) Kaak akm rleleri kullanlmal ve ayda bir kez almas kontroledilmelidir.

9-) Herhangi bir elektrikli tehizat onarmaya kalklmamaldr.Elektrik ii bu konuda eitilmi ve deneyim kazanm elektrikiyebraklmaldr.

10-) Her trl cihazn kullanm klavuzu mutlaka dikkatle incelenmeli

ve mutlaka uygun artlar altnda kullanlmaldr.

30


31/32


Sonu olarak, elektrik kazalar ve yangnlar nlenebilir. Elektriin

oluturabilecei tehlikeleri renilmeli ve riskleri kontrol altndatutabilmek iin gerekli olan gvenlik nlemleri izlenmelidir.

31


32/32

ELEKTRKLE LGL TEHLKELER

Teekkr ederim

Dr. Halil Murat NVER

32

ELEKTRİKLE ÇALIŞMALARDA ISG 2013

Documents

Transcript of ELEKTRİKLE ÇALIŞMALARDA ISG 2013