Electronic Health Records: “อเมรกาเขมแขง” สอนอะไรไทย?1

นวนรรน ธระอมพรพนธ, พ.บ., M.S. (Health Informatics)

ฝายเวชสารสนเทศ

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

มหาวทยาลยมหดล

บทคดยอ

ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส มศกยภาพในการชวยพฒนาคณภาพและประสทธภาพในการบรการ แตการใชงาน

ระบบน ทจะสงผลดตอการบรการผปวยจรง จาเปนจะตองมคณสมบตและการใชงานทเหมาะสม ในปจจบน สหรฐอเมรกา กาลง

อยในชวงของการดาเนนนโยบายเพอสนบสนนใหมการใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสอยางกวางขวาง ตามทบญญตไวใน

HITECH Act บทความน อธบายทมา และสรปรายละเอยดของโครงการตางๆ ใน HITECH Act โดยเฉพาะในสวนของ

meaningful use of electronic health records และนาเสนอบทวพากษ ซงวเคราะหประเดนสาคญๆ ของการดาเนนนโยบาย

นในสหรฐอเมรกา ซงอาจเปนประโยชนในการกาหนดนโยบายและแผนปฏบตการระดบชาตดานเวชสารสนเทศของประเทศไทยใน

อนาคต

คาสาคญ เวชระเบยนอเลกทรอนกส; Electronic health records; ARRA; HITECH Act; meaningful use; เทคโนโลย

สารสนเทศทางสขภาพ; health information technology; เวชสารสนเทศ

บทนา

ในปจจบน โรงพยาบาลตางๆ ทวโลก รวมทงโรงพยาบาลในประเทศไทย ไดหนมาใชเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ

(health information technology) เพอสนบสนนการใหบรการ ชวยเพมคณคาใหกบการบรการ ทงในดานคณภาพ

ประสทธภาพ ความปลอดภยของผปวย และการเขาถงบรการ กนอยางกวางขวาง เทคโนโลยหนงทไดรบการโจษขานกนเปนอยาง

มาก คอ ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส (electronic health record system) ซงบนทกขอมลประวตการรบบรการของผปวยไว

ในรปแบบอเลกทรอนกส เพอความสะดวกในการเรยกด แลกเปลยน และสงตอขอมลระหวางกน รวมทงเพอนาระบบสารสนเทศ

มาชวยพฒนาคณภาพและลดโอกาสเกดขอผดพลาดขน เปนตน

                                                            1 บทความฉบบน ใชสญญาอนญาตของครเอทฟคอมมอนสแบบแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/th/) ผเขยนอนญาตใหทาซาหรอเผยแพรเพอวตถประสงคทมใชเพอการคา หากมการอางอง

แหลงทมา โดยไมตองขออนญาตผเขยนกอน หากมการดดแปลง แกไข หรอเพมเตม จะตองใชสญญาอนญาตแบบเดยวกน

นอกจากคณสมบตในการบนทกขอมลประวตการรบบรการของผปวยในรปแบบอเลกทรอนกสแลว ผเชยวชาญดาน

เวชสารสนเทศยงไดใหความเหนวา ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส ควรประกอบดวยคณสมบตอนๆ ดวย เชน การสงยาผาน

ระบบคอมพวเตอร การสงการตรวจทางหองปฏบตการผานระบบคอมพวเตอร การเรยกดผลการตรวจทางหองปฏบตการ การ

รวบรวมรายการปญหาของผปวย (problem list) และการรวบรวมรายการยาทผปวยใชอยในปจจบน (medication list) [1,2]

หากปราศจากคณสมบตเหลาน ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสกเปนเพยงถงไซโลของขอมล (silo of information) ททาหนาท

เพยงเกบขอมลในรปแบบอเลกทรอนกสเทานน แตไมไดมผลตอการพฒนาคณภาพบรการ การลดโอกาสเกดขอผดพลาด และการ

ชวยการตดสนใจทางคลนก (clinical decision support) เทาใดนก การรวมคณสมบตตางๆ เหลานมาเปนองคประกอบสาคญ

ของระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส ทาใหการใชงานระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส สามารถนาพาโรงพยาบาลไปสเปาหมายของ

การบรการทมคณภาพ ประสทธภาพ และปลอดภย ไดดยงขน

อยางไรกด ใชวาการใชงานระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส (หรอระบบสารสนเทศใดๆ) จะไดผลลพธทเปนประโยชนตอ

การบรการและตอผปวยเสมอไป ประเดนสาคญประเดนหนงทพงพจารณา คอ ใชงานอยางไร (how) จงจะสงผลดตอการบรการ

ผปวยมากทสด การสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ จงจาเปนทจะตองตอบโจทยนใหได ไมใชเพยงแตหลบห

หลบตาตดตงเทคโนโลยเพอใชงาน โดยขาดความตระหนกวา ผลดตอการบรการ ไมไดเกดขนจากการใชเทคโนโลยทดทสด (make

use of excellent technology) แตเกดจากการใชเทคโนโลยอยางดทสด (make excellent use of technology)2

ในชวงทสหรฐอเมรกาประสบวกฤตเศรษฐกจเมอป 2552 ไดมการออกกฎหมาย American Recovery and

Reinvestment Act of 2009 หรอ ARRA ซงเปรยบไดกบโครงการไทยเขมแขง (บทความนจงขอเรยกกฎหมาย ARRA วา อเมรกา

เขมแขง) เพอเปนการกระตนเศรษฐกจของประเทศ โดยสวนหนงของกฎหมายฉบบน ทเรยกกนวา HITECH Act (Health

Information Technology for Economic and Clinical Health) ไดบญญตใหมการนางบประมาณของประเทศจานวนกวา 2

หมนลานดอลลารสหรฐฯ มาอดฉดโครงการตางๆ เพอสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ โดยหวงผลวา

เทคโนโลยเหลานจะชวยใหการใหบรการทางการแพทยของโรงพยาบาลและคลนกทวประเทศ มคณภาพสงขน แตประหยด

คาใชจายทไมจาเปนทเกดจากความขาดประสทธภาพและความซาซอนในระบบสขภาพ ตลอดจนคาใชจายทมสาเหตมาจาก

ขอผดพลาดในการรกษาพยาบาลได โครงการทสาคญทสดโครงการหนงของ HITECH Act คอ การใหคาตอบแทนในการเบกจายคา

รกษาพยาบาลเพมมากขนแกผใหบรการ หากมการใชงานระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสอยางมความหมาย (“meaningful

use”) ซงสอดคลองกบความเหนของผเชยวชาญ ทมองวาการจะใชเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ เพอใหเกดผลดตอการบรการ

จาเปนจะตองตอบโจทย “How” ใหได

บทความน มวตถประสงคเพอแนะนาใหผอานเขาใจแนวคดทสาคญของโครงการตางๆ ในกฎหมาย HITECH Act ฉบบน

โดยเฉพาะอยางยงในสวนของ “meaningful use” และโยงเขาสบรบทของประเทศไทย โดยเสนอบทวพากษวา “อเมรกา

เขมแขง” ชวยเปดประเดนทอาจเปนประโยชนตอการกาหนดนโยบายเพอสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพใน

                                                            2 ผ เขยนไดทศนคตนมาจาก รศ.ดร.ศภชย ตงวงศศานต อดตรองอธการบดฝายสงเอออานวยทางวชาการ มหาวทยาลยมหดล

ประเทศไทยไดอยางไรบาง โดยมเปาหมายสงสดเพอใหเกด “วาระแหงชาต” ดานเวชสารสนเทศ ทสอดคลองกบบรบทของ

ประเทศไทยขน โดยอาศยนโยบายของตางชาตมาเปนบทเรยนทเราจาเปนจะตองตดตาม เรยนร และนามาปรบใชอยางเหมาะสม

ตอไป

HITECH Act: อเมรกาเขมแขง

กฎหมาย HITECH Act มบทบญญตทสงเสรมการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพหลายสวน ดงท Dr. David

Blumenthal ซงดารงตาแหนง National Coordinator for Health Information Technology และเปนเจาภาพหลกของ

โครงการสวนใหญในกฎหมายน ไดเขยนไวในบทความในวารสาร New England Journal of Medicine [3] ดงน

1. “Meaningful use” regulations ซงบญญตเกณฑการใชงานระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสทไดรบการรบรอง

(certified) อยางมความหมาย (meaningfully used) ซงผใหบรการทเขาเกณฑดงกลาวจะไดรบเงนเพมขนจาก

การเบกจายคารกษาพยาบาลของผปวยในโครงการของรฐ คอ โครงการ Medicare และ Medicaid เปนจานวนไม

เกน 44,000 ดอลลารสหรฐฯ ระหวางป 2554-2558 (หรอไมเกน 63,750 ดอลลารสหรฐฯ ระหวางป 2554-2564

สาหรบผใหบรการทเขารวมโครงการ Medicaid) และหลงจากชวงเวลาดงกลาว หากผใหบรการรายใดไมไดใชระบบ

เวชระเบยนอเลกทรอนกสทเขาเกณฑตามทกาหนด จะถกปรบจนกวาจะผานเกณฑ [3]

2. การจดตง Regional Extension Centers (RECs) ขนในภมภาคตางๆ ทวสหรฐอเมรกา เพอสนบสนนและ

ชวยเหลอผใหบรการทางการแพทยในการนาเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพมาใชงานอยางเหมาะสมและสงผลด

ตอการบรการ

3. การสนบสนนโครงการของมลรฐตางๆ ทมสวนพฒนาระบบแลกเปลยนขอมลสขภาพ (health information

exchange) ระหวางหนวยงานตางๆ

4. การสนบสนนการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอนดานเวชสารสนเทศ เพอผลตทรพยากรบคคลดานน

ตอบสนองกบความตองการทเพมมากขนจากการสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ

5. การใหทนสนบสนนการจดตงชมชนประทปสองทาง (beacon communities) เพอสาธตแนวทางการนาระบบ

เวชระเบยนอเลกทรอนกสมาใชงานอยางมความหมายและนาไปสการพฒนาดานคณภาพและประสทธภาพของการ

บรการหรอตวชวดตางๆ ทางสาธารณสข

6. การใหทนสนบสนนการวจยทเนนการศกษาแนวทางการขจดอปสรรคในการนาเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพมา

ใชงาน (Strategic health information technology advanced research projects หรอ SHARP) ทงใน

ประเดนดานความปลอดภยสารสนเทศ การสนบสนนกระบวนการใชงาน (cognitive support) โครงสราง

สถาปตยกรรมของระบบ และการนาขอมลไปใชงาน

7. การสรางระบบเครอขายสารสนเทศสขภาพระดบชาต ทสามารถแลกเปลยนขอมลระหวางระบบขององคกรตางๆ

ตลอดจนการพฒนาคณสมบตของมาตรฐานขอมลทจาเปน

การใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสอยางมความหมาย (Meaningful Use of Electronic Health Records)

ในสวนของ Meaningful use regulation นน มการกาหนดเปาหมายเปน 3 ระยะ โดยระยะแรก หรอ Stage 1

(ป 2554-2555) จะใหความสาคญกบคณสมบตพนฐานทจาเปนสาหรบการตอยอดในระยะถดไป โดยเฉพาะในดานการบนทก

ขอมลตางๆ ในรปแบบอเลกทรอนกส และการแลกเปลยนขอมลระหวางระบบ ในขณะทเปาหมายในระยะท 2 และ 3 จะเนนทการ

ใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสเพอปรบปรงกระบวนการใหบรการ และผลลพธตอตวผปวย (outcomes) ตามลาดบ [3]

หลงจากกระบวนการประชาพจารณและรบฟงความคดเหนแลว ทาง Centers for Medicare and Medicaid Services

(CMS) ไดออกหลกเกณฑทกาหนดคณสมบตของผใหบรการทมสทธไดรบเงนเพมพเศษ (incentives) สาหรบป 2554-2555 (ระยะ

ท 1) แลว [4] ซงในรางหลกเกณฑททาประชาพจารณ เดมประกอบดวยคณสมบตทผประสงคจะขอรบเงนเพมพเศษจะตองผาน

เกณฑถง 23 ขอ สาหรบโรงพยาบาล และ 25 ขอ สาหรบคลนกแพทย [5] แตความเหนทไดรบจากกระบวนการประชาพจารณ

จานวนมากแสดงความกงวลทรางหลกเกณฑนจะกาหนดความคาดหวงทสงเกนไป ไมยดหยน ซงจะทาใหมผใหบรการนอยรายท

ผานเกณฑ จงนาจะไมบรรลผลตามทประสงค ทาง ONC และ CMS จงไดมการปรบหลกเกณฑใหมความเปนไปไดจรงมากขน และ

ประกอบดวยหลกเกณฑ 2 หมวดหมยอย คอ เปาหมายภาคบงคบ (core objectives) และหลกเกณฑทผใหบรการสามารถเลอก

เปาหมายทตนตองการไดจากรายการทกาหนด (menu set) โดยเปาหมายภาคบงคบ ประกอบดวยคณสมบตพนฐานของระบบท

จะสนบสนนใหระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสนาไปสการพฒนาการใหบรการ เชน การบนทกขอมลทวไปและสญญาณชพของ

ผปวย รายการยาทผปวยใชในปจจบน การแพยา รายการปญหาของผปวย (problem lists) และประวตการสบบหร การสงยาและ

การรกษาผานคอมพวเตอร การใหสาเนาขอมลสขภาพแกผปวยในรปแบบอเลกทรอนกส การตรวจสอบการแพยาและอนตรกรยา

ระหวางยา (drug-allergy and drug-drug interaction checks) เปนตน โดยในแตละขอ จะมเปาหมายทผใหบรการจะตองผาน

เกณฑ เชน สดสวนขนตาของผปวยทมขอมลในระบบ [5]

สาหรบเปาหมายของ Stage 1 meaningful use ทผใหบรการสามารถเลอกได (menu set) นน กจะเปนคณสมบตอนๆ

ทเปนประโยชนตอการพฒนาการใหบรการ แตไมไดเปนคณสมบตพนฐานทสาคญเทากบเปาหมายภาคบงคบ (core objectives)

เชน การบนทกผลการตรวจทางหองปฏบตการในเวชระเบยนอเลกทรอนกส การแจงเตอนผปวยทางอเลกทรอนกสเพอใหมารบ

บรการทผปวยสมควรไดรบ การใหขอมลเกยวกบสขภาพของตนเองใหกบผปวย และการรายงานขอมลใหกบหนวยงานสาธารณสข

ภาครฐทางอเลกทรอนกส เปนตน [5]

นอกจากน Department of Health and Human Services ของสหรฐอเมรกา กยงไดกาหนดหลกเกณฑเกยวกบ

มาตรฐานขอมล (standards) ตางๆ ทระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสทผใหบรการจะใชเพอรบเงนเพมพเศษตาม meaningful

use regulation จะตองใช รวมถงกระบวนการในการใหการรบรองคณสมบตของระบบดงกลาว (certification criteria) ซงเปน

เงอนไขหนงในการจายเงนเพมพเศษนดวย [6] โดยหลกเกณฑดงกลาว มการใชมาตรฐานขอมลทเปนทยอมรบในทางการแพทย

และสาธารณสขหลายมาตรฐาน ทงมาตรฐานระดบการสงขอมล (content exchange standards) มาตรฐานคาศพท

(vocabulary standards) และมาตรฐานดานความปลอดภย เชน Health Level Seven (HL7) Clinical Document

Architecture (CDA) Release 2, Continuity of Care Document (CCD) สาหรบการแลกเปลยนบนทกสรปประวตผปวย

(patient summary record), National Council for the Prescription Drug Programs (NCPDP) SCRIPT standard สาหรบ

การแลกเปลยนขอมลการสงยาทางอเลกทรอนกส (electronic prescribing), HL7 version 2 สาหรบการแลกเปลยนขอมลอนๆ

บางประเภท, Systematized Nomenclature of Medicine Clinical Terms (SNOMED CT®) สาหรบปญหาผปวย, Logical

Observation Identifiers Names and Codes (LOINC®) สาหรบผลการตรวจทางหองปฏบตการ, มาตรฐานคาศพททอยใน

มาตรฐาน RxNorm ของ National Library of Medicine สาหรบขอมลยา และอลกอรทมการเขารหส (encryption algorithm)

ทไดรบการยอมรบจาก National Institute of Standards and Technology (NIST) เปนตน [6]

บทวพากษ: ประเทศไทยเรยนรอะไรไดจากอเมรกาเขมแขง

การกาหนดนโยบายเพอสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพในแตละประเทศ หลกเลยงไมไดทจะตองม

ความแตกตางกนเพราะบรบททไมเหมอนกน ทงในดานปญหา ความเรงดวน ทรพยากร สภาพแวดลอม คานยม วฒนธรรม ระบบ

การปกครอง ปจจยทางการเมอง และสถานการณตลาด จาเปนทแตละประเทศจะตองมการกาหนดนโยบายทเหมาะสมกบบรบท

ของตนเอง [7] อยางไรกด กฎหมาย HITECH Act ของสหรฐอเมรกา ถอเปนโครงการใหญดานเวชสารสนเทศระดบชาตโครงการ

แรกของสหรฐอเมรกา จงเปนโอกาสดสาหรบประเทศไทยทจะไดจบตามอง และเรยนรจากแนวคด หลกการ และพฒนาการของ

โครงการดงกลาว เพอนามาพจารณาประกอบการกาหนดวาระแหงชาตและนโยบายดานเวชสารสนเทศระดบชาตของไทยตอไป

ตอไปนเปนประเดนสาคญบางสวนทผเขยนมองวาเปนขอเสนอหรอแนวคดทประเทศไทยควรนามาพจารณา เมอมการ

กาหนดนโยบายดานเวชสารสนเทศของประเทศในอนาคต

1. เปาหมายของนโยบายดานเวชสารสนเทศ ควรพงเปาไปทคณภาพและประสทธภาพในการบรการ และผลลพธ

ทเกดตอผปวยอยางชดเจน

บอยครงทโครงการดานเวชสารสนเทศ ทงในระดบองคกร ชมชน และระดบสงคมมหภาค ขาดการกาหนดประเดน

ปญหา วตถประสงค และเปาหมายทชดเจน HITECH Act เปนตวอยางของโครงการระดบมหภาค ทมความชดเจน

วาเพอพฒนาคณภาพ ประสทธภาพในการใหบรการทางสขภาพ ตลอดจนเปนการกระตนเศรษฐกจโดยการ

สนบสนนเทคโนโลยทใหความคมคาในระยะยาว

2. การผลกดนโครงการขนาดใหญดานเวชสารสนเทศ ควรไดรบการสนบสนนจากผนาประเทศ

โครงการขนาดใหญทเกยวของกบเทคโนโลยทางสขภาพ ถอเปนการปฏรประบบสขภาพและการเปลยนแปลงครง

ใหญของกระบวนการใหบรการทางสขภาพ จงยอมสงผลกระทบตอผใหบรการ ผปวย และผเกยวของอนๆ อยาง

หลกเลยงไมได จาเปนทจะตองไดรบการสนบสนนอยางเตมทจากผบรหารระดบสงสด เพอใหโครงการดงกลาว

ดาเนนไปอยางเรยบรอย เชนเดยวกบทประธานาธบดบารค โอบามา ประกาศสนบสนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ทางสขภาพตลอดมา

3. การผลกดนใหมการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพอยางกวางขวาง จาเปนจะตองมงบประมาณทมากพอ

เปนททราบกนดในหมนกวชาการดานเวชสารสนเทศ วาอปสรรคทสาคญประการหนงทขดขวางการนาเทคโนโลย

สารสนเทศทางสขภาพมาใชงานอยางกวางขวาง คอปจจยทางเศรษฐกจ [8] ทงน เนองจากการนาเทคโนโลย

สารสนเทศมาใชงาน จาเปนจะตองมการลงทน แตในระบบสขภาพของบางประเทศ คณภาพและประสทธภาพท

ไดรบจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ สงผลดตอหนวยงานผจายประกนสขภาพ (payers) หรอผปวย

มากกวาประโยชนทางการเงนโดยตรงตอผใหบรการ ผใหบรการจงขาดแรงจงใจทจะนาเทคโนโลยมาใชงาน

4. การผลกดนโครงการขนาดใหญดานเวชสารสนเทศ จาเปนจะตองมหนวยงานเจาภาพดานนโดยตรง ทเขาใจ

หลกการ แนวคด และความจาเปนของวชาเวชสารสนเทศ

HITECH Act ของสหรฐอเมรกา มอบหมายให Office of the National Coordinator for Health Information

Technology (ONC) รวมกบ Centers for Medicare and Medicaid Services (CMS) เปนผรบผดชอบโครงการ

ตางๆ ทไดบญญตไว โดยทงสองหนวยงาน อยในสงกด Department of Health and Human Services ซงเทยบ

ไดกบกระทรวงสาธารณสขของประเทศไทย การผลกดนโครงการระดบชาตดานเวชสารสนเทศ จาเปนจะตองม

หนวยงานเจาภาพทชดเจน ทมความรความเขาใจ และทรพยากรบคคล ดานเวชสารสนเทศ (ตลอดจนสาขาอนท

เกยวของ) เพอใหการขบเคลอนโครงการเหลาน เปนไปอยางมเอกภาพ โดยผทมความเชยวชาญดานเวชสารสนเทศ

โดยตรง

5. แนวทางการกาหนดหลกเกณฑการสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ควรอางอง

ผลงานวจยหรอหลกฐานทางการแพทย เทาทสามารถจะทาได

ในกระบวนการกาหนดหลกเกณฑการจายเงนเพมพเศษของโครงการ meaningful use ของสหรฐอเมรกา มการ

พจารณาถกเถยงกนในทางวชาการจากคณะกรรมการทประกอบดวยผแทนจากหลายฝาย และนกวชาการดานเวช

สารสนเทศ โดยมการนาเอาหลกฐานและผลงานวจยมาอางองถงประโยชน และ/หรอโทษทเกดขนจากการใชงาน

เทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ทาใหการกาหนดหลกเกณฑดงกลาว อยบนพนฐานขอเทจจรง สาหรบในประเทศ

ไทย งานวจยดานประโยชนและโทษของเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ยงมอยอยางจากดมาก จาเปนทจะตองม

การสนบสนนสงเสรมงานวจยในดานนอยางจรงจง เพอนาขอมลทไดไปกาหนดนโยบายทเหมาะสมตอไป

6. ในโครงการสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ เงอนไขของผใชงานทผานเกณฑและสมควร

ไดรบการสนบสนน ควรเปนไปไดจรง และยดหยน

ในกรณของสหรฐอเมรกา รางหลกเกณฑฉบบแรก กอนประชาพจารณ มเงอนไขและเกณฑมาตรฐานทผใหบรการ

จะตองผาน สงมากจนผใหบรการจานวนมากไดแสดงความเหนวา อาจทาใหมผผานเกณฑนอยมาก และไมไดสงผล

กระตนใหเกดการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศมากขนอยางทตงใจ หนวยงานทออกหลกเกณฑจงไดปรบลดเงอนไข

ลงมา เพอใหมความยดหยนมากขน แตกยงคงสงผลดตอคณภาพและประสทธภาพการบรการในระดบทนาพงพอใจ

จงมความจาเปนอยางยงทหลกเกณฑดงกลาว จะไดรบการพจารณาหาจดสมดลอยางรอบคอบ และควรผาน

กระบวนการประชาพจารณหากเปนไปได

7. เงอนไขและหลกเกณฑในการสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ควรจะมววฒนาการในตว

เมอเวลาผานไป

เงอนไขและหลกเกณฑทสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ควรจะมการเปลยนแปลงไปตาม

กาลเวลา โดยนอกจากจะอาศยหลกฐานทางวชาการทมอย ณ ขณะนน เปนฐานแลว ยงควรจะมลกษณะเปน

ขนบนไดทเปดโอกาสใหผใหบรการทยงไมไดใชงานเทคโนโลยสารสนเทศมากนก สามารถปรบตวไดทนในระยะแรก

แลวคอยๆ ปรบหลกเกณฑเพอตอยอดจากหลกเกณฑพนฐาน เพอใหมความซบซอน และสงประโยชนใหกบการ

บรการมากยงขน เชนเดยวกบกรณ meaningful use ของสหรฐอเมรกา ทมการกาหนดเปาหมาย 3 ระยะ ตงแต

Stage 1 ไปจนถง Stage 3

8. แนวทางการสนบสนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ควรยอมรบในความแตกตางเฉพาะทของ

เทคโนโลย และไมไดเนนทการกาหนดใหผใหบรการทกแหงใชระบบสารสนเทศเดยวกน

มคนจานวนไมนอยทมองวา หากจะใชระบบสารสนเทศทสามารถสอสารกนไดเตมท จาเปนจะตองใชระบบ

สารสนเทศเดยวกน ซงแนวทางนอาจเปนไปไดในบรบทเลกๆ เชน ภายในองคกรหนง หรอระหวางองคกรไมกแหง

แตการแลกเปลยนขอมลสารสนเทศทางสขภาพระดบชมชน สงคม ภมภาค หรอประเทศนน แทบเปนไปไมไดทจะ

กาหนดบงคบใหใชระบบสารสนเทศยหอเดยวกน รนเดยวกน เสมอไป เพราะความแตกตางกนในบรบทเฉพาะท

(local context) เชน ความตองการ (requirements) กระบวนการทางาน (workflow) ระบบทมอยเดม ขอจากด

ทางกายภาพ ทรพยากร ความพรอม กฎระเบยบทแตกตางกน นอกจากน แมอาจสามารถกาหนดใหใชระบบ

สารสนเทศเดยวกนไดในชวงแรก แตในระยะยาว การจะ maintain ระบบของทกแหงใหเหมอนกนตลอดระยะเวลา

การใชงาน นอกจากจะเปนไปไดยากแลว อาจไมมความคมคาในทางปฏบตดวย หากพจารณาในกรณของ

สหรฐอเมรกา จะเหนไดชดเจนจากขอบเขตของโครงการ วาไมมทางเปนไปไดทจะกาหนดใหผใหบรการใช

เทคโนโลยเดยวกน แตกสามารถกาหนดใหระบบทแตกตางกน แลกเปลยนขอมลกนได โดยอาศยมาตรฐานขอมล

กลางทเปนทยอมรบ แนวทางทประเทศไทยควรจะทา จงมใชการจดซอหรอจดจางพฒนาระบบสารสนเทศทมแผน

จะนาไปใชในโรงพยาบาลจานวนมากพรอมๆ กน (แมจะเปนโรงพยาบาลในสงกดเดยวกน) แตเปนการสนบสนนใหม

การเลอกใชระบบทเหมาะสมกบบรบทของตน (ซงอาจเปนระบบเดยวกน หรอระบบตางกนกได) แตกาหนด

หลกเกณฑทเปนทยอมรบกนวาจะใชมาตรฐานชนดใดในการเชอมตอ

9. การสนบสนนการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ ควรจะใชมาตรฐานขอมลทมอยแลวใหมากทสด เพอ

ลดความซาซอนและตนทนในการปรบเปลยนระบบ

ในกรณของสหรฐอเมรกา ไดมการนามาตรฐานขอมลทเปนทยอมรบอยางกวางขวาง หลายมาตรฐาน มาใชงาน ซง

หลายมาตรฐานไดรบการยอมรบจากประเทศตางๆ ทวโลก จาเปนอยางยงทประเทศไทยจะตองพจารณาวา

มาตรฐานใดทมอยเดมในประเทศอน สามารถนามาปรบใชไดในบรบทของประเทศไทย โดยมการแกไขนอยทสด

หรอเทาทจาเปน มากกวาการสรางมาตรฐานใหมของตวเองทประเทศอนอาจไมยอมรบ และอาจสอสารกนได

ลาบาก ยกเวนเพยงกรณทมาตรฐานอนไมเหมาะสมอยางยงกบบรบทของประเทศไทย หรอมขอจากดทางเทคนคท

สาคญ

10. การเลอกใชมาตรฐานขอมลทางสขภาพ จาเปนจะตองคานงถงความเขากนได (interoperability) ในหลาย

ระดบ

ในหลกเกณฑทกาหนดมาตรฐานขอมลทไดรบการยอมรบ สาหรบ meaningful use ของสหรฐอเมรกานน ม

มาตรฐานขอมลทสนบสนนความเขากนไดในหลายระดบ ตงแตความเขากนไดระดบเทคนค เพอประโยชนในการสง

ขอมลผานระบบเครอขาย การตรวจสอบความถกตองของขอมล (data integrity) ตลอดจนความปลอดภยและการ

รกษาความลบของขอมล, ความเขากนไดระดบรปแบบขอมล (syntactic interoperability) ซงมวตถประสงค

เพอใหระบบทสอสารกน เขาใจรปแบบ (format/syntax) ของขอมลตรงกน โดยใช content exchange

standards (ในบางครงอาจเรยกวา messaging standards และ document standards) ไปจนถงความเขากนได

ระดบความหมาย (semantic interoperability) โดยอาศยมาตรฐานคาศพท (vocabularies) เชน SNOMED CT®

การใหความสาคญกบความเขากนไดระดบใดระดบหนงเพยงระดบเดยว จะทาใหเกดปญหาในการแลกเปลยนขอมล

ในสถานการณจรงขน เพราะความเขากนไดทกระดบมความสาคญไมแพกน

สรป

กลาวโดยสรป HITECH Act (อเมรกาเขมแขง) เปนนโยบายระดบชาตของสหรฐอเมรกา ทมการกาหนดขนเปนกฎหมาย

โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนการใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส (electronic health record systems) อยางกวางขวาง

ทวประเทศ โดยหวงวาจะนาไปสการพฒนาคณภาพและประสทธภาพของการบรการและระบบสขภาพของสหรฐอเมรกาโดยรวม

แมปจจบนจะยงเปนชวงเรมตนของโครงการดงกลาว และยงไมมบทพสจนวาโครงการดงกลาวจะบรรลวตถประสงคอยางทตงไว

หรอไม แตหลกฐานทางวชาการในปจจบนสนบสนนวาระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส หากใชอยางเหมาะสม จะสงผลดตอ

คณภาพและประสทธภาพการบรการ ประเทศไทย ในฐานะประเทศทยงไมมนโยบายดานเวชสารสนเทศทสนบสนนการใชงาน

เทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพทเปนรปธรรม จงสมควรจบตามองและหาโอกาสเรยนรจากนโยบายของประเทศอน ซงจะเปน

ประโยชนตอการกาหนดนโยบายของประเทศไทยเราในโอกาสตอไป

References

1. Institute of Medicine, Board on Health Care Services, Committee on Data Standards for Patient

Safety. Key Capabilities of an electronic health record system: letter report [Internet].

Washington, DC: National Academy of Sciences; 2003 [cited 2010 Oct 14]. 31 p. Available from:

http://www.nap.edu/catalog/10781.html

2. Blumenthal D, DesRoches C, Donelan K, Ferris T, Jha A, Kaushal R, Rao S, Rosenbaum S. Health

information technology in the United States: the information base for progress [Internet].

Princeton (NJ): Robert Wood Johnson Foundation; 2006 [cited 2010 Oct 14]. 81 p. Available from:

http://www.rwjf.org/files/publications/other/EHRReport0609.pdf

3. Blumenthal D. Launching HITECH. N Engl J Med. 2010 Feb 4;362(5):382-5.

4. Department of Health and Human Services, Centers for Medicare & Medicaid Services (US).

Medicare and Medicaid programs; electronic health record incentive program. Final rule. Fed

Regist. 2010 Jul 28;75(144):44314-62.

5. Blumenthal D, Tavenner M. The “meaningful use” regulation for electronic health records. N Engl

J Med. 2010 Aug 5;363(6):501-4.

6. Department of Health and Human Services, Office of the Secretary (US). Health information

technology: initial set of standards, implementation specifications, and certification criteria for

electronic health record technology. Final rule. Fed Regist. 2010 Jul 28;75(144):44590-654.

7. Theera-Ampornpunt N. Medical informatics: a look from USA to Thailand. In: Ramathibodi's

Fourth Decade: Best Innovation to Daily Practice; 2009 Feb 10-13; Nonthaburi, Thailand

[CD-ROM]. Bangkok (Thailand): Mahidol University, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital;

2009.

8. Hersh W. Health care information technology: progress and barriers. JAMA. 2004 Nov

10:292(18):2273-4.