TC

MĠLLIcirc EĞĠTĠM BAKANLIĞI

EL SANATLARI TEKNOLOJĠSĠ

AĞACcedil BASTON YAPIMI

Ankara 2013

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve Oumlğ-

retim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak oumlğrenci-

lere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel oumlğrenme materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiĢtir

PARA ĠLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR ii GĠRĠġ 1 OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 3 1 AĞACcedil BASTON 3

11 Tarihccedilesi 4 12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri 4

121 Ortopedik Bastonlar 4 122 Asalar 5 123 Yuvarlak Saplı Bastonlar 5

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri 5 14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler 12

141 Ağaccedil Tuumlrleri 12 142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler 12 143 Kemikler 13

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller 13 UYGULAMA FAALĠYETĠ 24 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 25

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2 26 2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI 26

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme 26 22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme 28 23 Dalı Tornalamak 28 24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri 29 UYGULAMA FAALĠYETĠ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 53

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54 CEVAP ANAHTARLARI 55 KAYNAKCcedilA 56

ĠCcedilĠNDEKĠLER

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve Oumlğ-

retim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak oumlğrenci-

lere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel oumlğrenme materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiĢtir

PARA ĠLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR ii GĠRĠġ 1 OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 3 1 AĞACcedil BASTON 3

11 Tarihccedilesi 4 12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri 4

121 Ortopedik Bastonlar 4 122 Asalar 5 123 Yuvarlak Saplı Bastonlar 5

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri 5 14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler 12

141 Ağaccedil Tuumlrleri 12 142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler 12 143 Kemikler 13

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller 13 UYGULAMA FAALĠYETĠ 24 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 25

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2 26 2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI 26

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme 26 22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme 28 23 Dalı Tornalamak 28 24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri 29 UYGULAMA FAALĠYETĠ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 53

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54 CEVAP ANAHTARLARI 55 KAYNAKCcedilA 56

ĠCcedilĠNDEKĠLER

i

ACcedilIKLAMALAR ii GĠRĠġ 1 OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1 3 1 AĞACcedil BASTON 3

11 Tarihccedilesi 4 12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri 4

121 Ortopedik Bastonlar 4 122 Asalar 5 123 Yuvarlak Saplı Bastonlar 5

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri 5 14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler 12

141 Ağaccedil Tuumlrleri 12 142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler 12 143 Kemikler 13

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller 13 UYGULAMA FAALĠYETĠ 24 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 25

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2 26 2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI 26

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme 26 22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme 28 23 Dalı Tornalamak 28 24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri 29 UYGULAMA FAALĠYETĠ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME 53

MODUumlL DEĞERLENDĠRME 54 CEVAP ANAHTARLARI 55 KAYNAKCcedilA 56

ĠCcedilĠNDEKĠLER

ii

ACcedilIKLAMALAR

ALAN El Sanatları Teknolojisi

DALMESLEK Dekoratif El sanatları

MODUumlLUumlN ADI Ağaccedil Baston Yapımı

MODUumlLUumlN TANIMI Ağaccedil baston yapımını oumlğreten oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4032

OumlN KOġUL Oumln koĢulu yoktur

YETERLĠLĠK Ağaccedil baston goumlvdesi hazırlamak

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında ağaccedil baston yapabileceksiniz

Amaccedillar

1 Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri oumlğrenebi-

leceksiniz

2 Ağaccedil baston yapabileceksiniz

EĞĠTĠM OumlĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Aydınlık ve temiz ortam

Donanım Aydınlık ortam goumlrsel basılı kaynaklar makas

cetvel boyalar kalem ağaccedil baston tezgacirch makas ccedilivi deter-

jan toumlrpuumller zımpara buhar ve kurutma dolabı keskiler vb

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDĠRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen oumllccedilme

araccedilları ile kazandığınız bilgileri oumllccedilerek kendi kendinizi değer-

lendireceksiniz

Oumlğretmen moduumlluumln sonunda size oumllccedilme aracı ( test ccediloktan

seccedilmeli doğru-yanlıĢ vb ) kullanarak moduumll uygulamaları ile

kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

Sevgili Oumlğrenci

Milletlerin kuumlltuumlr hayatlarının en anlamlı belgeleri el sanatlarıdır El sanatları her in-

sanın duumlnya ve toplum ile kurduğu renkli bağlardır Ġnsanlarımızın sevgilerini tutkularını

sergilediği el emeği goumlz nuru ile ortaya konan bu eserler aynı zamanda yapıldığı yerin duygu

ve duumlĢuumlncelerini yansıtır

Sizin iccedilin hazırlanmıĢ olan bu moduumllde ccedilok eski el sanatı olan ağaccedil bastonu yapımını

oumlğrenip baston yapabileceksiniz

GĠRĠġ

2

3

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Gelenekselliğe youmlreselliğe ve yeniliklere uygun ağaccedil baston yapımı hakkında bilgi

sahibi olabileceksiniz

Ağaccedil baston nedir araĢtırınız

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

Ağaccedil baston modellerini araĢtırınız

AraĢtırmalarınızı sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

1 AĞACcedil BASTON

Ġnsanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak yararlandık-

ları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

Resim 11 Ağaccedil bastonlar

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

4

11 Tarihccedilesi

Latince babtum Ġtalyanca ldquobastonerdquo Ġspanyolca ldquobastonrdquo Fransızca rdquobatonrdquo Alman-

ca rdquostockrdquo ve Ġngilizce rdquostickrdquo denilen gerccedilekten muntazam bir sopa olan bastonun geccedilmiĢi

ccedilok eskiye dayanmaktadır

Baston ccediloğu kez asa ile karıĢtırılmıĢ ve her ikisi de eĢ anlamda kullanılmıĢtır Oysa

asa eski devirlerde kralların kumandaların filozofların din adamlarının ve peygamberlerin

elinde dayanak olmaktan ccedilıkarak kudret ve kuvvet semboluumlne doumlnuumlĢmuumlĢtuumlr

Antik ccedilağlarda baston ve asanın oldukccedila yaygın olduğu goumlruumllmektedir Yunan vazola-

rında bastonlara dayanmıĢ figuumlrlere ccedilok sık yer verilmiĢtir Bunun yanı sıra mitolojideki

tanrıların ccediloğunun da ellerinde birer asa veya baston vardır Romalılar Zeusrsquoun olduğunu

kabul ettikleri asayı zafer kazananlara vermiĢlerdir Ayrıca Romalılar barbar diye nitelen-

dirdikleri kavimlerin krallarına da oumlzel asalar goumlndermiĢlerdir Eski Mısırrsquoda da asa veya

baston dini siyasi ve idari guumlcuumln bir simgesi olarak kabul edilmiĢtir

Baston Osmanlı devletin de kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak isteyen

kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

Osmanlı Devletirsquonde baston moda olduğu tarihlerde fesle birlikte kullanılmıĢ II Ab-

duumllhamit zamanında fesle baston aydın sınıfın aksesuarları arasında yer almıĢtır Bu kullanım

biccedilimi Ģapka inkılacircbına kadar suumlrmuumlĢtuumlr

12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri

121 Ortopedik Bastonlar

YaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağlamak iccedilin ya-

pılmıĢ bastonlardır

Resim 12 Ortopedik Baston Resim 13 Oturaklı baston

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

1

Sevgili Oumlğrenci

Milletlerin kuumlltuumlr hayatlarının en anlamlı belgeleri el sanatlarıdır El sanatları her in-

sanın duumlnya ve toplum ile kurduğu renkli bağlardır Ġnsanlarımızın sevgilerini tutkularını

sergilediği el emeği goumlz nuru ile ortaya konan bu eserler aynı zamanda yapıldığı yerin duygu

ve duumlĢuumlncelerini yansıtır

Sizin iccedilin hazırlanmıĢ olan bu moduumllde ccedilok eski el sanatı olan ağaccedil bastonu yapımını

oumlğrenip baston yapabileceksiniz

GĠRĠġ

2

3

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Gelenekselliğe youmlreselliğe ve yeniliklere uygun ağaccedil baston yapımı hakkında bilgi

sahibi olabileceksiniz

Ağaccedil baston nedir araĢtırınız

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

Ağaccedil baston modellerini araĢtırınız

AraĢtırmalarınızı sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

1 AĞACcedil BASTON

Ġnsanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak yararlandık-

ları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

Resim 11 Ağaccedil bastonlar

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

4

11 Tarihccedilesi

Latince babtum Ġtalyanca ldquobastonerdquo Ġspanyolca ldquobastonrdquo Fransızca rdquobatonrdquo Alman-

ca rdquostockrdquo ve Ġngilizce rdquostickrdquo denilen gerccedilekten muntazam bir sopa olan bastonun geccedilmiĢi

ccedilok eskiye dayanmaktadır

Baston ccediloğu kez asa ile karıĢtırılmıĢ ve her ikisi de eĢ anlamda kullanılmıĢtır Oysa

asa eski devirlerde kralların kumandaların filozofların din adamlarının ve peygamberlerin

elinde dayanak olmaktan ccedilıkarak kudret ve kuvvet semboluumlne doumlnuumlĢmuumlĢtuumlr

Antik ccedilağlarda baston ve asanın oldukccedila yaygın olduğu goumlruumllmektedir Yunan vazola-

rında bastonlara dayanmıĢ figuumlrlere ccedilok sık yer verilmiĢtir Bunun yanı sıra mitolojideki

tanrıların ccediloğunun da ellerinde birer asa veya baston vardır Romalılar Zeusrsquoun olduğunu

kabul ettikleri asayı zafer kazananlara vermiĢlerdir Ayrıca Romalılar barbar diye nitelen-

dirdikleri kavimlerin krallarına da oumlzel asalar goumlndermiĢlerdir Eski Mısırrsquoda da asa veya

baston dini siyasi ve idari guumlcuumln bir simgesi olarak kabul edilmiĢtir

Baston Osmanlı devletin de kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak isteyen

kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

Osmanlı Devletirsquonde baston moda olduğu tarihlerde fesle birlikte kullanılmıĢ II Ab-

duumllhamit zamanında fesle baston aydın sınıfın aksesuarları arasında yer almıĢtır Bu kullanım

biccedilimi Ģapka inkılacircbına kadar suumlrmuumlĢtuumlr

12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri

121 Ortopedik Bastonlar

YaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağlamak iccedilin ya-

pılmıĢ bastonlardır

Resim 12 Ortopedik Baston Resim 13 Oturaklı baston

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

2

3

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Gelenekselliğe youmlreselliğe ve yeniliklere uygun ağaccedil baston yapımı hakkında bilgi

sahibi olabileceksiniz

Ağaccedil baston nedir araĢtırınız

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

Ağaccedil baston modellerini araĢtırınız

AraĢtırmalarınızı sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

1 AĞACcedil BASTON

Ġnsanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak yararlandık-

ları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

Resim 11 Ağaccedil bastonlar

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

4

11 Tarihccedilesi

Latince babtum Ġtalyanca ldquobastonerdquo Ġspanyolca ldquobastonrdquo Fransızca rdquobatonrdquo Alman-

ca rdquostockrdquo ve Ġngilizce rdquostickrdquo denilen gerccedilekten muntazam bir sopa olan bastonun geccedilmiĢi

ccedilok eskiye dayanmaktadır

Baston ccediloğu kez asa ile karıĢtırılmıĢ ve her ikisi de eĢ anlamda kullanılmıĢtır Oysa

asa eski devirlerde kralların kumandaların filozofların din adamlarının ve peygamberlerin

elinde dayanak olmaktan ccedilıkarak kudret ve kuvvet semboluumlne doumlnuumlĢmuumlĢtuumlr

Antik ccedilağlarda baston ve asanın oldukccedila yaygın olduğu goumlruumllmektedir Yunan vazola-

rında bastonlara dayanmıĢ figuumlrlere ccedilok sık yer verilmiĢtir Bunun yanı sıra mitolojideki

tanrıların ccediloğunun da ellerinde birer asa veya baston vardır Romalılar Zeusrsquoun olduğunu

kabul ettikleri asayı zafer kazananlara vermiĢlerdir Ayrıca Romalılar barbar diye nitelen-

dirdikleri kavimlerin krallarına da oumlzel asalar goumlndermiĢlerdir Eski Mısırrsquoda da asa veya

baston dini siyasi ve idari guumlcuumln bir simgesi olarak kabul edilmiĢtir

Baston Osmanlı devletin de kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak isteyen

kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

Osmanlı Devletirsquonde baston moda olduğu tarihlerde fesle birlikte kullanılmıĢ II Ab-

duumllhamit zamanında fesle baston aydın sınıfın aksesuarları arasında yer almıĢtır Bu kullanım

biccedilimi Ģapka inkılacircbına kadar suumlrmuumlĢtuumlr

12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri

121 Ortopedik Bastonlar

YaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağlamak iccedilin ya-

pılmıĢ bastonlardır

Resim 12 Ortopedik Baston Resim 13 Oturaklı baston

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

3

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

Gelenekselliğe youmlreselliğe ve yeniliklere uygun ağaccedil baston yapımı hakkında bilgi

sahibi olabileceksiniz

Ağaccedil baston nedir araĢtırınız

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

Ağaccedil baston modellerini araĢtırınız

AraĢtırmalarınızı sınıfta arkadaĢlarınız ile paylaĢınız

1 AĞACcedil BASTON

Ġnsanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak yararlandık-

ları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

Resim 11 Ağaccedil bastonlar

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash1

AMACcedil

ARAġTIRMA

4

11 Tarihccedilesi

Latince babtum Ġtalyanca ldquobastonerdquo Ġspanyolca ldquobastonrdquo Fransızca rdquobatonrdquo Alman-

ca rdquostockrdquo ve Ġngilizce rdquostickrdquo denilen gerccedilekten muntazam bir sopa olan bastonun geccedilmiĢi

ccedilok eskiye dayanmaktadır

Baston ccediloğu kez asa ile karıĢtırılmıĢ ve her ikisi de eĢ anlamda kullanılmıĢtır Oysa

asa eski devirlerde kralların kumandaların filozofların din adamlarının ve peygamberlerin

elinde dayanak olmaktan ccedilıkarak kudret ve kuvvet semboluumlne doumlnuumlĢmuumlĢtuumlr

Antik ccedilağlarda baston ve asanın oldukccedila yaygın olduğu goumlruumllmektedir Yunan vazola-

rında bastonlara dayanmıĢ figuumlrlere ccedilok sık yer verilmiĢtir Bunun yanı sıra mitolojideki

tanrıların ccediloğunun da ellerinde birer asa veya baston vardır Romalılar Zeusrsquoun olduğunu

kabul ettikleri asayı zafer kazananlara vermiĢlerdir Ayrıca Romalılar barbar diye nitelen-

dirdikleri kavimlerin krallarına da oumlzel asalar goumlndermiĢlerdir Eski Mısırrsquoda da asa veya

baston dini siyasi ve idari guumlcuumln bir simgesi olarak kabul edilmiĢtir

Baston Osmanlı devletin de kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak isteyen

kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

Osmanlı Devletirsquonde baston moda olduğu tarihlerde fesle birlikte kullanılmıĢ II Ab-

duumllhamit zamanında fesle baston aydın sınıfın aksesuarları arasında yer almıĢtır Bu kullanım

biccedilimi Ģapka inkılacircbına kadar suumlrmuumlĢtuumlr

12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri

121 Ortopedik Bastonlar

YaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağlamak iccedilin ya-

pılmıĢ bastonlardır

Resim 12 Ortopedik Baston Resim 13 Oturaklı baston

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

4

11 Tarihccedilesi

Latince babtum Ġtalyanca ldquobastonerdquo Ġspanyolca ldquobastonrdquo Fransızca rdquobatonrdquo Alman-

ca rdquostockrdquo ve Ġngilizce rdquostickrdquo denilen gerccedilekten muntazam bir sopa olan bastonun geccedilmiĢi

ccedilok eskiye dayanmaktadır

Baston ccediloğu kez asa ile karıĢtırılmıĢ ve her ikisi de eĢ anlamda kullanılmıĢtır Oysa

asa eski devirlerde kralların kumandaların filozofların din adamlarının ve peygamberlerin

elinde dayanak olmaktan ccedilıkarak kudret ve kuvvet semboluumlne doumlnuumlĢmuumlĢtuumlr

Antik ccedilağlarda baston ve asanın oldukccedila yaygın olduğu goumlruumllmektedir Yunan vazola-

rında bastonlara dayanmıĢ figuumlrlere ccedilok sık yer verilmiĢtir Bunun yanı sıra mitolojideki

tanrıların ccediloğunun da ellerinde birer asa veya baston vardır Romalılar Zeusrsquoun olduğunu

kabul ettikleri asayı zafer kazananlara vermiĢlerdir Ayrıca Romalılar barbar diye nitelen-

dirdikleri kavimlerin krallarına da oumlzel asalar goumlndermiĢlerdir Eski Mısırrsquoda da asa veya

baston dini siyasi ve idari guumlcuumln bir simgesi olarak kabul edilmiĢtir

Baston Osmanlı devletin de kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak isteyen

kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

Osmanlı Devletirsquonde baston moda olduğu tarihlerde fesle birlikte kullanılmıĢ II Ab-

duumllhamit zamanında fesle baston aydın sınıfın aksesuarları arasında yer almıĢtır Bu kullanım

biccedilimi Ģapka inkılacircbına kadar suumlrmuumlĢtuumlr

12 Kullanım ġekline Goumlre Baston CcedileĢitleri

121 Ortopedik Bastonlar

YaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağlamak iccedilin ya-

pılmıĢ bastonlardır

Resim 12 Ortopedik Baston Resim 13 Oturaklı baston

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

5

122 Asalar

Sopanın ucunda tutma yeri olmayan bastonlara asa denir

Resim 14 Ağaccedil asalar

123 Yuvarlak Saplı Bastonlar

Bastonun sapı yarım ve daire biccediliminde ise buna yuvarlak saplı baston denir

Resim 15 Yuvarlak saplı bastonlar

13 Baston Yapımında Kullanılan Ağaccedil CcedileĢitleri

Kızılcık ağacı En fazla 5ndash8 m boy yapar Yapraklar koyu yeĢil her iki yuumlzuuml

tuumlyluuml damarlar paralel damarlar boyunca tuumlyluumlduumlr ġubat-mart ayında accedilan sarı

renkli kuumlccediluumlk ccediliccedilekleri vardır meyveleri kırmızı renkli eliptik Ģekillidir Kızılcık

ağacı kuru balccedilıklı topraklarda yetiĢir Ağacın ccediloğalması tohumlar yardımıyla

gerccedilekleĢir

6

Resim 16 Kızılcık ağacı

Akccedilaağaccedil Akccedilaağaccedilgiller familyasından olan bir bitkidir Donlara dayanıklı-

dır Sıcak ve serin iklimlerde rahatlıkla yetiĢtirilir KıĢın yaprağını doumlken bir

bitkidir Yaprakları sonbaharda doumlkuumllmeden oumlnce sarı renk alır

Resim 17 Akccedilaağaccedil ağacı

Akguumlrgen Olgun odunlu ağaccedillar grubundandır Yıl halkaları accedilık ve belirli gouml-

ruumlnmez Goumlzenekleri ccedilıplak goumlzle goumlruumllmeyecek kadar kuumlccediluumlktuumlr Yıl halkaları

bazen dalgalıdır Ccedilok belirgin olmayan oumlz ıĢınları vardır

Resim 18 Akguumlrgen ağacı

7

Ceviz Cevizgillerden ccedilok değerli kerestesinden ve meyvesinden yararlanılan

uzun oumlmuumlrluuml ağaccediltır

Resim 19 Ceviz ağacı

Ccedilam Ccedilamgillerden olan ağaccedilların genel adı Kozalaklılardan iğne gibi uzun

yapraklarını yaz kıĢ doumlkmeyen meyveleri kozalak biccediliminde reccedilineli ağaccedillardır

Resim 110 Ccedilam ağacı

Guumll ağacı Guumllgiller familyasından ccedililek armut elma tuumlrlerini iccediline alan ayrı

taccedil yapraklı iki ccedileneklilerden oumlrneği guumll olan bir suumls bitkisidir

8

Resim 111 Guumll ağacı

Doumlngel (muĢmula) Guumllgillerden goumlvdesi eğri buumlğruuml dallı budaklı meyvesi ccediluuml-

ruumlduumlkten sonra yenen bir ağaccedil tuumlruumlduumlr

Resim 112 Doumlngel (muĢmula)

Ccedilınar Ġki ccedileneklilerden otuz metreye kadar uzayabilen uzun oumlmuumlrluuml geniĢ

yapraklı bir ağaccediltır

Resim 113 Ccedilınar ağacı

Kayın ağacı Kerestelik bir orman ağacıdır Ġki ccedileneklilerden kozalaklılar takı-

mından olan bir bitki tuumlruumlduumlr

9

Resim 114 Kayın ağacı

Fındık ağacı Basit yuvarlak yaprakların kenarları ccedilift diĢli ucu sivridir Ccedili-

ccedilekler yapraklardan hemen oumlnce ilkbaharda accedilar Bir evciklidir Erkek ccediliccedilek-

ler kedicik Ģeklinde 5-12 cm uzunluğunda sarı renklidir DiĢi ccediliccedilekler ccedilok kuuml-

ccediluumlk kıĢ boyunca tomurcuklarda gizlenir 1-3 mm uzunluğunda kırmızı renkli-

dir Nuks meyve 1-2-3 cm uzunluğunda 1-2 cm ccedilapındadır Kabuğun etrafını

tamamen veya kısmen kuĢatan bir kadehcik bulunur

Resim 115 Fındık ağacı

MeĢe Kerestesi dayanıklı olan bir orman ağacıdır

7

Ceviz Cevizgillerden ccedilok değerli kerestesinden ve meyvesinden yararlanılan

uzun oumlmuumlrluuml ağaccediltır

Resim 19 Ceviz ağacı

Ccedilam Ccedilamgillerden olan ağaccedilların genel adı Kozalaklılardan iğne gibi uzun

yapraklarını yaz kıĢ doumlkmeyen meyveleri kozalak biccediliminde reccedilineli ağaccedillardır

Resim 110 Ccedilam ağacı

Guumll ağacı Guumllgiller familyasından ccedililek armut elma tuumlrlerini iccediline alan ayrı

taccedil yapraklı iki ccedileneklilerden oumlrneği guumll olan bir suumls bitkisidir

8

Resim 111 Guumll ağacı

Doumlngel (muĢmula) Guumllgillerden goumlvdesi eğri buumlğruuml dallı budaklı meyvesi ccediluuml-

ruumlduumlkten sonra yenen bir ağaccedil tuumlruumlduumlr

Resim 112 Doumlngel (muĢmula)

Ccedilınar Ġki ccedileneklilerden otuz metreye kadar uzayabilen uzun oumlmuumlrluuml geniĢ

yapraklı bir ağaccediltır

Resim 113 Ccedilınar ağacı

Kayın ağacı Kerestelik bir orman ağacıdır Ġki ccedileneklilerden kozalaklılar takı-

mından olan bir bitki tuumlruumlduumlr

9

Resim 114 Kayın ağacı

Fındık ağacı Basit yuvarlak yaprakların kenarları ccedilift diĢli ucu sivridir Ccedili-

ccedilekler yapraklardan hemen oumlnce ilkbaharda accedilar Bir evciklidir Erkek ccediliccedilek-

ler kedicik Ģeklinde 5-12 cm uzunluğunda sarı renklidir DiĢi ccediliccedilekler ccedilok kuuml-

ccediluumlk kıĢ boyunca tomurcuklarda gizlenir 1-3 mm uzunluğunda kırmızı renkli-

dir Nuks meyve 1-2-3 cm uzunluğunda 1-2 cm ccedilapındadır Kabuğun etrafını

tamamen veya kısmen kuĢatan bir kadehcik bulunur

Resim 115 Fındık ağacı

MeĢe Kerestesi dayanıklı olan bir orman ağacıdır

8

Resim 111 Guumll ağacı

Doumlngel (muĢmula) Guumllgillerden goumlvdesi eğri buumlğruuml dallı budaklı meyvesi ccediluuml-

ruumlduumlkten sonra yenen bir ağaccedil tuumlruumlduumlr

Resim 112 Doumlngel (muĢmula)

Ccedilınar Ġki ccedileneklilerden otuz metreye kadar uzayabilen uzun oumlmuumlrluuml geniĢ

yapraklı bir ağaccediltır

Resim 113 Ccedilınar ağacı

Kayın ağacı Kerestelik bir orman ağacıdır Ġki ccedileneklilerden kozalaklılar takı-

mından olan bir bitki tuumlruumlduumlr

9

Resim 114 Kayın ağacı

Fındık ağacı Basit yuvarlak yaprakların kenarları ccedilift diĢli ucu sivridir Ccedili-

ccedilekler yapraklardan hemen oumlnce ilkbaharda accedilar Bir evciklidir Erkek ccediliccedilek-

ler kedicik Ģeklinde 5-12 cm uzunluğunda sarı renklidir DiĢi ccediliccedilekler ccedilok kuuml-

ccediluumlk kıĢ boyunca tomurcuklarda gizlenir 1-3 mm uzunluğunda kırmızı renkli-

dir Nuks meyve 1-2-3 cm uzunluğunda 1-2 cm ccedilapındadır Kabuğun etrafını

tamamen veya kısmen kuĢatan bir kadehcik bulunur

Resim 115 Fındık ağacı

MeĢe Kerestesi dayanıklı olan bir orman ağacıdır

9

Resim 114 Kayın ağacı

Fındık ağacı Basit yuvarlak yaprakların kenarları ccedilift diĢli ucu sivridir Ccedili-

ccedilekler yapraklardan hemen oumlnce ilkbaharda accedilar Bir evciklidir Erkek ccediliccedilek-

ler kedicik Ģeklinde 5-12 cm uzunluğunda sarı renklidir DiĢi ccediliccedilekler ccedilok kuuml-

ccediluumlk kıĢ boyunca tomurcuklarda gizlenir 1-3 mm uzunluğunda kırmızı renkli-

dir Nuks meyve 1-2-3 cm uzunluğunda 1-2 cm ccedilapındadır Kabuğun etrafını

tamamen veya kısmen kuĢatan bir kadehcik bulunur

Resim 115 Fındık ağacı

MeĢe Kerestesi dayanıklı olan bir orman ağacıdır

10

Resim 116 MeĢe ağacı

11

Kiraz ağacı Guumllgillerden kırmızı renkte etli sulu tek ccedilekirdekli meyvesi bu-

lunan bir ağaccedil tuumlruumlduumlr

Resim 117 Kiraz ağacı

Porsuk ağacı Avrupa Akdeniz uumllkeleri ve Kafkasyada yayılıĢ goumlsteren porsuk

ağacı uumllkemizde kuzeyden guumlneye birccedilok youmlrede goumlruumlluumlr Kendi baĢına buumlyuumlk

ormanlar oluĢturmaz Kayın goumlknar ladin ormanlarında tek tek veya kuumlccediluumlk

gruplar halinde bulunur Bazen kuumlccediluumlk bir ccedilalı bazen sık dallı yuvarlak tepeli bir

ağaccedil formunda goumlruumlluumlr Esnek odunu eski ccedilağlarda yay yapımında kullanılmıĢ-

tır Yaprak ve genccedil suumlrguumlnlerinde taksol adlı zehirli bir alkoloid vardır Buna

karĢın tohumunun kırmızı renkli kapccedilığı zehirsizdir ve yenir

12

Resim 118 Porsuk ağacı

14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler

141 Ağaccedil Tuumlrleri

Sap yapımında kullanılan ağaccedillar kızılcık ağacının tersine sert ağaccedillardan seccedililir

Bunun nedeni goumlvde ve sapın her ikisinin de esnek ağaccediltan yapılması durumunda kullanım

sırasında esnemenin artarak sapın bastondan ccedilıkma riskini yuumlkseltebilmesidir Bu riski en

aza indirmek amacıyla sap sert ağaccediltan yapılır

142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler

Bu grup iccedilerisinde altın ve guumlmuumlĢ sayılabilir Tercih edilen ise guumlmuumlĢtuumlr

Resim 119 GuumlmuumlĢ baston sapı

13

143 Kemikler

Boynuz bazı hayvanların baĢında bulunan ve savunmaya yarayan tırnaksı maddeden

oluĢan sert ve sivri ccedilıkıntıdır Bastonun sap kısmında genellikle manda boynuzundan yarala-

nılır

Resim 120 Boynuz

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller

Isıtma duumlzeneği Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma

duumlzeneği tuumlp ocak su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan olu-

Ģur Buhar kazanı 110 cm uzunluğunda 25 cm ccedilapında boyutları olan 2 mm ka-

lınlığında tenekeden yapılmıĢ silindirik Ģekli olan bir duumlzenektir

Resim 121 Buhar kazanı

14

Doğrultma-duumlzeltme tahtası Ağaccedil baston saplarının duumlzeltilmesinde kullanı-

lır

Resim 122 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Baston tezgacirchı Bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlze-

nektir

Resim 123 Baston tezgacirchı

Rende Ana goumlvde uumlzerindeki delikten geccedilen ccedilelik bıccedilağın ayar demiri ile sı-

kıĢtırma tahtası arasında sabitlenmesi ile oluĢmuĢ kesici-duumlzeltici ahĢap bir

alettir Tornalama sırasında tornanın yuvasına sığmayan dalların rendelenerek

inceltilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

11

Kiraz ağacı Guumllgillerden kırmızı renkte etli sulu tek ccedilekirdekli meyvesi bu-

lunan bir ağaccedil tuumlruumlduumlr

Resim 117 Kiraz ağacı

Porsuk ağacı Avrupa Akdeniz uumllkeleri ve Kafkasyada yayılıĢ goumlsteren porsuk

ağacı uumllkemizde kuzeyden guumlneye birccedilok youmlrede goumlruumlluumlr Kendi baĢına buumlyuumlk

ormanlar oluĢturmaz Kayın goumlknar ladin ormanlarında tek tek veya kuumlccediluumlk

gruplar halinde bulunur Bazen kuumlccediluumlk bir ccedilalı bazen sık dallı yuvarlak tepeli bir

ağaccedil formunda goumlruumlluumlr Esnek odunu eski ccedilağlarda yay yapımında kullanılmıĢ-

tır Yaprak ve genccedil suumlrguumlnlerinde taksol adlı zehirli bir alkoloid vardır Buna

karĢın tohumunun kırmızı renkli kapccedilığı zehirsizdir ve yenir

12

Resim 118 Porsuk ağacı

14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler

141 Ağaccedil Tuumlrleri

Sap yapımında kullanılan ağaccedillar kızılcık ağacının tersine sert ağaccedillardan seccedililir

Bunun nedeni goumlvde ve sapın her ikisinin de esnek ağaccediltan yapılması durumunda kullanım

sırasında esnemenin artarak sapın bastondan ccedilıkma riskini yuumlkseltebilmesidir Bu riski en

aza indirmek amacıyla sap sert ağaccediltan yapılır

142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler

Bu grup iccedilerisinde altın ve guumlmuumlĢ sayılabilir Tercih edilen ise guumlmuumlĢtuumlr

Resim 119 GuumlmuumlĢ baston sapı

13

143 Kemikler

Boynuz bazı hayvanların baĢında bulunan ve savunmaya yarayan tırnaksı maddeden

oluĢan sert ve sivri ccedilıkıntıdır Bastonun sap kısmında genellikle manda boynuzundan yarala-

nılır

Resim 120 Boynuz

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller

Isıtma duumlzeneği Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma

duumlzeneği tuumlp ocak su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan olu-

Ģur Buhar kazanı 110 cm uzunluğunda 25 cm ccedilapında boyutları olan 2 mm ka-

lınlığında tenekeden yapılmıĢ silindirik Ģekli olan bir duumlzenektir

Resim 121 Buhar kazanı

14

Doğrultma-duumlzeltme tahtası Ağaccedil baston saplarının duumlzeltilmesinde kullanı-

lır

Resim 122 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Baston tezgacirchı Bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlze-

nektir

Resim 123 Baston tezgacirchı

Rende Ana goumlvde uumlzerindeki delikten geccedilen ccedilelik bıccedilağın ayar demiri ile sı-

kıĢtırma tahtası arasında sabitlenmesi ile oluĢmuĢ kesici-duumlzeltici ahĢap bir

alettir Tornalama sırasında tornanın yuvasına sığmayan dalların rendelenerek

inceltilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

12

Resim 118 Porsuk ağacı

14 Baston Sapında Kullanılan Ham Maddeler

141 Ağaccedil Tuumlrleri

Sap yapımında kullanılan ağaccedillar kızılcık ağacının tersine sert ağaccedillardan seccedililir

Bunun nedeni goumlvde ve sapın her ikisinin de esnek ağaccediltan yapılması durumunda kullanım

sırasında esnemenin artarak sapın bastondan ccedilıkma riskini yuumlkseltebilmesidir Bu riski en

aza indirmek amacıyla sap sert ağaccediltan yapılır

142 Değerli ve Yarı Değerli Madenler

Bu grup iccedilerisinde altın ve guumlmuumlĢ sayılabilir Tercih edilen ise guumlmuumlĢtuumlr

Resim 119 GuumlmuumlĢ baston sapı

13

143 Kemikler

Boynuz bazı hayvanların baĢında bulunan ve savunmaya yarayan tırnaksı maddeden

oluĢan sert ve sivri ccedilıkıntıdır Bastonun sap kısmında genellikle manda boynuzundan yarala-

nılır

Resim 120 Boynuz

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller

Isıtma duumlzeneği Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma

duumlzeneği tuumlp ocak su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan olu-

Ģur Buhar kazanı 110 cm uzunluğunda 25 cm ccedilapında boyutları olan 2 mm ka-

lınlığında tenekeden yapılmıĢ silindirik Ģekli olan bir duumlzenektir

Resim 121 Buhar kazanı

14

Doğrultma-duumlzeltme tahtası Ağaccedil baston saplarının duumlzeltilmesinde kullanı-

lır

Resim 122 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Baston tezgacirchı Bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlze-

nektir

Resim 123 Baston tezgacirchı

Rende Ana goumlvde uumlzerindeki delikten geccedilen ccedilelik bıccedilağın ayar demiri ile sı-

kıĢtırma tahtası arasında sabitlenmesi ile oluĢmuĢ kesici-duumlzeltici ahĢap bir

alettir Tornalama sırasında tornanın yuvasına sığmayan dalların rendelenerek

inceltilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

13

143 Kemikler

Boynuz bazı hayvanların baĢında bulunan ve savunmaya yarayan tırnaksı maddeden

oluĢan sert ve sivri ccedilıkıntıdır Bastonun sap kısmında genellikle manda boynuzundan yarala-

nılır

Resim 120 Boynuz

15 Baston Yapımında Kullanılan Araccedil ve Gereccediller

Isıtma duumlzeneği Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma

duumlzeneği tuumlp ocak su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan olu-

Ģur Buhar kazanı 110 cm uzunluğunda 25 cm ccedilapında boyutları olan 2 mm ka-

lınlığında tenekeden yapılmıĢ silindirik Ģekli olan bir duumlzenektir

Resim 121 Buhar kazanı

14

Doğrultma-duumlzeltme tahtası Ağaccedil baston saplarının duumlzeltilmesinde kullanı-

lır

Resim 122 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Baston tezgacirchı Bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlze-

nektir

Resim 123 Baston tezgacirchı

Rende Ana goumlvde uumlzerindeki delikten geccedilen ccedilelik bıccedilağın ayar demiri ile sı-

kıĢtırma tahtası arasında sabitlenmesi ile oluĢmuĢ kesici-duumlzeltici ahĢap bir

alettir Tornalama sırasında tornanın yuvasına sığmayan dalların rendelenerek

inceltilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

14

Doğrultma-duumlzeltme tahtası Ağaccedil baston saplarının duumlzeltilmesinde kullanı-

lır

Resim 122 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Baston tezgacirchı Bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlze-

nektir

Resim 123 Baston tezgacirchı

Rende Ana goumlvde uumlzerindeki delikten geccedilen ccedilelik bıccedilağın ayar demiri ile sı-

kıĢtırma tahtası arasında sabitlenmesi ile oluĢmuĢ kesici-duumlzeltici ahĢap bir

alettir Tornalama sırasında tornanın yuvasına sığmayan dalların rendelenerek

inceltilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

15

Resim 124 Rende

ġerit testere 75 cm uzunluğunda 120 cm yuumlksekliğinde ve 45 cm geniĢliğinde

bir Ģerit testeredir TornalanmamıĢ dalların uccedillarının kesilerek duumlzeltilmesi ve

sap yapılması iĢleminde kullanılır

Resim 125 ġerit testere

El tornası Demirden yapılmıĢ bastonluk dalın kabuklarından soyulup duumlzel-

tilmesinde ve kavela accedilılmasında kullanılan oumlzel yapım bir alettir Standart tor-

nalardan farkı aynanın arkasında dalın girebileceği 5 cm geniĢlikte bir deliği ve

bu deliğin iccedilinde bastonluk dalın sabitlenmesine yarayan bir borunun bulunma-

sıdır

Resim 126 El tornası

Minyatuumlr torna Daha ccedilok hobi ccedilalıĢmalarında kullanılan birden fazla fonksi-

yonlu 100 cm boyunda 60 cm geniĢliğinde 90 cm yuumlksekliğinde tezgacirch uumlze-

rinde kullanılan metalden yapılmıĢ elektrikli manuumlel tip bir tornadır Uumlzerinde

durduğu tezgacirchın yuumlksekliği 70 cm uzunluğu 100 cm geniĢliği 60 cmrsquodir Pa-

buccedilluk manda boynuzunun tıraĢlanarak konikleĢtirilip pabuccedil haline getirilme-

sinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

16

Fırccedila Bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kulla-

nılan sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

DiĢccedili frezesi Tornacılıkta bir deliğin ağzını geniĢletmeye yarayan ccedilelik alettir

DiĢccedili frezesi denen aletin ucuna takılan ufak uccedillarla deseni oyma iĢleminde kul-

lanılır

Resim 127 DiĢccedili frezesi

Mengene 28 cm uzunluğunda 18 cm yuumlksekliğinde kuumlccediluumlk tip marangoz men-

genesidir Ġki Ģekilde kullanılır Mengeneye tahta parccedilası sıkıĢtırılır ve uumlzerinde

figuumlr ccedilalıĢması yapılan baston bu tahta parccedilası uumlzerine konularak ccedilalıĢma yapı-

lır Ġkinci olarak kavela deliği accedilılacak olan sapın sabitlenerek delik accedilılması iĢ-

lemine uygun hale getirilmesinde kullanılır

Resim 128 Mengene

Kıl testere 16 cmrsquolik kuumlccediluumlk tip kıl testeredir Testere kısmı 143 cm uzunlu-

ğundadır ve kuumlccediluumlk ccedilelik diĢlerden oluĢur Baston ve sapın birbirine tam birleĢ-

mesini oumlnleyen puumlruumlzlerin giderilmesinde kullanılır

17

Resim 129 Kıl testere

Balıksırtı toumlrpuuml Soğuk demire uumlzerine mıh kalemiyle diĢler accedilılarak aĢındırıcı

oumlzellik kazandırılmıĢ alettir Uzunluğu 40 cm geniĢliği uccedil tarafta 2 cm dip ta-

rafta 3 cm olup toumlrpuumlnuumln uumlccedilgen bir goumlruumlnuumlmuuml vardır Bir yuumlzeyi duumlz diğer yuuml-

zeyi oval Ģekildedir Kenarları ince keskin ve figuumlr accedilmaya uygun bir yapıdadır

ĠĢlevi figuumlr accedilmaktır Standart bir kullanım Ģekli yoktur Yapılacak Ģekle goumlre

ccedilapraz duumlz eğik yatık dik vb Ģekilde istenen biccedilimde uygulanır

Resim 130 Balıksırtı toumlrpuuml

Duumlz toumlrpuuml Soğuk demire uumlzerine mıh kalemiyle diĢler accedilılarak aĢındırıcı oumlzel-

lik kazandırılmıĢ alettir Uzunluğu 47 cm geniĢliği uccedil tarafta 2 cm dip tarafta 4

cmrsquodir ve toumlrpuumlnuumln uumlccedilgen bir goumlruumlnuumlĢuuml vardır

Resim 131 Duumlz toumlrpuuml

Balıksırtı eğe Soğuk demire uumlzerine mıh kalemiyle toumlrpuumlye oranla daha kuumlccediluumlk

diĢler accedilılarak aĢındırıcı oumlzellik kazandırılmıĢ alettir Uzunluğu 31 cm geniĢliği

uccedil tarafta 2 cm dip tarafta 25 cmrsquodir ve toumlrpuumlnuumln uumlccedilgen bir goumlruumlnuumlmuuml vardır

Bir yuumlzeyi duumlz diğer yuumlzeyi oval Ģekildedir Kenarları ince ve keskindir ĠĢlevi

balıksırtı toumlrpuumlnuumln diĢ izlerini ortadan kaldırmak ve figuumlruuml belirginleĢtirmektir

Duumlz eğe Soğuk demire uumlzerine mıh kalemiyle toumlrpuumlye oranla daha kuumlccediluumlk diĢ-

ler accedilılarak aĢındırıcı oumlzellik kazandırılmıĢ alettir Uzunluğu 375 cm geniĢliği

3 cmrsquodir Eğenin dikdoumlrtgen bir goumlruumlnuumlmuuml vardır Kenarı kuumlttuumlr ve keskin de-

ğildir

18

Resim 132 Duumlz eğe

Duumlz toumlrpuumlnuumln diĢ izlerini gidermek ve figuumlruuml belirginleĢtirmek iccedilin kullanılır Kulla-

nım Ģekli duumlz toumlrpuuml gibidir

Torna bıccedilağı Manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkez-

lenmesi iĢleminde kullanılır Genellikle eski duumlz eğe ve doğrama atoumllyelerinde

kullanılan konik iskarpilelerde yapılır Konik iskarpile demirci ustasının ccedilelik-

leme iĢleminden sonra yağlı taĢta bilenerek torna bıccedilağı olarak kullanıma hazır

hale gelmiĢ olur Duumlz eğe ağzı ezilerek inceltilip bıccedilak haline getirilir Ccedilelikle-

me ve yağlı taĢta bileme iĢleminden sonra torna bıccedilağı haline gelmiĢ olur Ko-

nuk iskarpilelerden yapılan bıccedilağa yuvarlak bıccedilak duumlz eğeden yapılana ise duumlz

bıccedilak adı verilir Yuvarlak bıccedilak kabuğun soyulması fazlalıkların alınması iĢ-

leminde duumlz bıccedilak ise duumlzguumlnleĢtirme ve yuvarlaklaĢtırma iĢleminde kullanılır

Bıccedilak Oyma ve suumlsleme iĢleminde kullanılır

Resim 133 Duumlz eğe

Sistire Genelde Ģerit testere parccedilasından yapılma ccedilelik bir alettir Uzunluğu 12

cm geniĢliği 45 cm olup dikdoumlrtgen bir goumlruumlnuumlmuuml vardır Sistire haline getiri-

lecek ccedilelik testere parccedilası istenilen oumllccediluumlye uygun olarak teneke makasıyla kesi-

lerek kuumlccediluumlltuumlluumlr Bu kesme iĢlemi sırasında testerede bulunan diĢler de kesilmiĢ

olur Daha sonra duumlz eğeyle kenarları dik olarak eğelenip aĢındırılarak ccedilapak-

landırılır AĢındırılarak ccedilapaklandırılan sistire baston uumlzerinde bir nevi zımpara

gibi aĢındırma goumlrevi yapar Sistirenin iĢlevi duumlz ve balıksırtı eğenin gidereme-

diği kuumlccediluumlk kıymıkları temizlemek duumlz balıksırtı eğenin meydana getirdiği diĢ

izlerini ortadan kaldırmak ve zımparayı kolaylaĢtırmaktır Hem duumlz eğeden hem

de balıksırtı eğeden sonra kullanılır

19

Resim 134 Sistire

Zımpara Sanayide (mobilyacılık oto kaporta vb) kullanılan standart zımpa-

radır

Resim 135 Zımpara

BulaĢık bezi Mutfaklarda kullanılan normal bulaĢık bezidir Zımpara yerine de

kullanılır Goumlrevi 180˚ zımparanın diĢ izlerini gidermektir

Resim 136 BulaĢık bezi

Yakı kalemi 120 voltu 18ndash20 volta indirgeyen basit bir duumlzenleyicidir Aletin

ucuna bağlı olan krom-nikel tel elektik akımıyla ısındırılır Boumlylece yakıcı oumlzel-

lik kazanır ve yılan figuumlruumlnuumln ccediliziminde isim yazmada ccediliccedilek motifi yapmada

hayvan vb figuumlr yapılmasında kullanılır

20

Resim 137 Yakı kalemi

Dik freze makinesi Bastonların saplarının kavislerinin duumlzeltilmesinde kulla-

nılan araccediltır

Resim 138 Dik freze makinesi

Vernik borusu 55 cm ccedilapında 100 cm boyunda galvanizden yapılmıĢ altı

kapalı bir borudur Bastonun goumlvde kısmının verniklenmesi iĢleminde kullanılır

Dolgu verniği iccedilin bir boru parlak vernik iccedilin de ayrı bir boru olmak uumlzere iki

adettir

Vernikleme kovası 30 cm ccedilapında 50 cm boyunda metal bir kovadır Basto-

nun sap kısmının verniklenmesinde kullanılır Dolgu verniği iccedilin bir kova par-

lak verniği iccedilin bir kova olmak uumlzere iki kova gerekmektedir

Dolgu vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mo-

bilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip dolgu verniğidir

Parlak vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve

mobilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip parlak verniktir

Boyalar Cisimlere renk vermek ya da onları dıĢ etkilerden korumak iccedilin kulla-

nılan renkli madde boyalar kimyasal yapılarına ve boyama oumlzelliklerine goumlre

sınıflandırılır (ebru kumaĢ boyaları ceviz toz ve oto boyaları vb gibi)

21

Resim 139 Boyalar

Ccedilinko Kezzaba sarı renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır Ayrıca renk verme oumlzelliğinin yanı sıra kezzabın zarar verici

oumlzelliğinin de giderilmesinde kullanılır

Resim 140 Ccedilinko

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

18

Resim 132 Duumlz eğe

Duumlz toumlrpuumlnuumln diĢ izlerini gidermek ve figuumlruuml belirginleĢtirmek iccedilin kullanılır Kulla-

nım Ģekli duumlz toumlrpuuml gibidir

Torna bıccedilağı Manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkez-

lenmesi iĢleminde kullanılır Genellikle eski duumlz eğe ve doğrama atoumllyelerinde

kullanılan konik iskarpilelerde yapılır Konik iskarpile demirci ustasının ccedilelik-

leme iĢleminden sonra yağlı taĢta bilenerek torna bıccedilağı olarak kullanıma hazır

hale gelmiĢ olur Duumlz eğe ağzı ezilerek inceltilip bıccedilak haline getirilir Ccedilelikle-

me ve yağlı taĢta bileme iĢleminden sonra torna bıccedilağı haline gelmiĢ olur Ko-

nuk iskarpilelerden yapılan bıccedilağa yuvarlak bıccedilak duumlz eğeden yapılana ise duumlz

bıccedilak adı verilir Yuvarlak bıccedilak kabuğun soyulması fazlalıkların alınması iĢ-

leminde duumlz bıccedilak ise duumlzguumlnleĢtirme ve yuvarlaklaĢtırma iĢleminde kullanılır

Bıccedilak Oyma ve suumlsleme iĢleminde kullanılır

Resim 133 Duumlz eğe

Sistire Genelde Ģerit testere parccedilasından yapılma ccedilelik bir alettir Uzunluğu 12

cm geniĢliği 45 cm olup dikdoumlrtgen bir goumlruumlnuumlmuuml vardır Sistire haline getiri-

lecek ccedilelik testere parccedilası istenilen oumllccediluumlye uygun olarak teneke makasıyla kesi-

lerek kuumlccediluumlltuumlluumlr Bu kesme iĢlemi sırasında testerede bulunan diĢler de kesilmiĢ

olur Daha sonra duumlz eğeyle kenarları dik olarak eğelenip aĢındırılarak ccedilapak-

landırılır AĢındırılarak ccedilapaklandırılan sistire baston uumlzerinde bir nevi zımpara

gibi aĢındırma goumlrevi yapar Sistirenin iĢlevi duumlz ve balıksırtı eğenin gidereme-

diği kuumlccediluumlk kıymıkları temizlemek duumlz balıksırtı eğenin meydana getirdiği diĢ

izlerini ortadan kaldırmak ve zımparayı kolaylaĢtırmaktır Hem duumlz eğeden hem

de balıksırtı eğeden sonra kullanılır

19

Resim 134 Sistire

Zımpara Sanayide (mobilyacılık oto kaporta vb) kullanılan standart zımpa-

radır

Resim 135 Zımpara

BulaĢık bezi Mutfaklarda kullanılan normal bulaĢık bezidir Zımpara yerine de

kullanılır Goumlrevi 180˚ zımparanın diĢ izlerini gidermektir

Resim 136 BulaĢık bezi

Yakı kalemi 120 voltu 18ndash20 volta indirgeyen basit bir duumlzenleyicidir Aletin

ucuna bağlı olan krom-nikel tel elektik akımıyla ısındırılır Boumlylece yakıcı oumlzel-

lik kazanır ve yılan figuumlruumlnuumln ccediliziminde isim yazmada ccediliccedilek motifi yapmada

hayvan vb figuumlr yapılmasında kullanılır

20

Resim 137 Yakı kalemi

Dik freze makinesi Bastonların saplarının kavislerinin duumlzeltilmesinde kulla-

nılan araccediltır

Resim 138 Dik freze makinesi

Vernik borusu 55 cm ccedilapında 100 cm boyunda galvanizden yapılmıĢ altı

kapalı bir borudur Bastonun goumlvde kısmının verniklenmesi iĢleminde kullanılır

Dolgu verniği iccedilin bir boru parlak vernik iccedilin de ayrı bir boru olmak uumlzere iki

adettir

Vernikleme kovası 30 cm ccedilapında 50 cm boyunda metal bir kovadır Basto-

nun sap kısmının verniklenmesinde kullanılır Dolgu verniği iccedilin bir kova par-

lak verniği iccedilin bir kova olmak uumlzere iki kova gerekmektedir

Dolgu vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mo-

bilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip dolgu verniğidir

Parlak vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve

mobilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip parlak verniktir

Boyalar Cisimlere renk vermek ya da onları dıĢ etkilerden korumak iccedilin kulla-

nılan renkli madde boyalar kimyasal yapılarına ve boyama oumlzelliklerine goumlre

sınıflandırılır (ebru kumaĢ boyaları ceviz toz ve oto boyaları vb gibi)

21

Resim 139 Boyalar

Ccedilinko Kezzaba sarı renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır Ayrıca renk verme oumlzelliğinin yanı sıra kezzabın zarar verici

oumlzelliğinin de giderilmesinde kullanılır

Resim 140 Ccedilinko

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

19

Resim 134 Sistire

Zımpara Sanayide (mobilyacılık oto kaporta vb) kullanılan standart zımpa-

radır

Resim 135 Zımpara

BulaĢık bezi Mutfaklarda kullanılan normal bulaĢık bezidir Zımpara yerine de

kullanılır Goumlrevi 180˚ zımparanın diĢ izlerini gidermektir

Resim 136 BulaĢık bezi

Yakı kalemi 120 voltu 18ndash20 volta indirgeyen basit bir duumlzenleyicidir Aletin

ucuna bağlı olan krom-nikel tel elektik akımıyla ısındırılır Boumlylece yakıcı oumlzel-

lik kazanır ve yılan figuumlruumlnuumln ccediliziminde isim yazmada ccediliccedilek motifi yapmada

hayvan vb figuumlr yapılmasında kullanılır

20

Resim 137 Yakı kalemi

Dik freze makinesi Bastonların saplarının kavislerinin duumlzeltilmesinde kulla-

nılan araccediltır

Resim 138 Dik freze makinesi

Vernik borusu 55 cm ccedilapında 100 cm boyunda galvanizden yapılmıĢ altı

kapalı bir borudur Bastonun goumlvde kısmının verniklenmesi iĢleminde kullanılır

Dolgu verniği iccedilin bir boru parlak vernik iccedilin de ayrı bir boru olmak uumlzere iki

adettir

Vernikleme kovası 30 cm ccedilapında 50 cm boyunda metal bir kovadır Basto-

nun sap kısmının verniklenmesinde kullanılır Dolgu verniği iccedilin bir kova par-

lak verniği iccedilin bir kova olmak uumlzere iki kova gerekmektedir

Dolgu vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mo-

bilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip dolgu verniğidir

Parlak vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve

mobilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip parlak verniktir

Boyalar Cisimlere renk vermek ya da onları dıĢ etkilerden korumak iccedilin kulla-

nılan renkli madde boyalar kimyasal yapılarına ve boyama oumlzelliklerine goumlre

sınıflandırılır (ebru kumaĢ boyaları ceviz toz ve oto boyaları vb gibi)

21

Resim 139 Boyalar

Ccedilinko Kezzaba sarı renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır Ayrıca renk verme oumlzelliğinin yanı sıra kezzabın zarar verici

oumlzelliğinin de giderilmesinde kullanılır

Resim 140 Ccedilinko

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

20

Resim 137 Yakı kalemi

Dik freze makinesi Bastonların saplarının kavislerinin duumlzeltilmesinde kulla-

nılan araccediltır

Resim 138 Dik freze makinesi

Vernik borusu 55 cm ccedilapında 100 cm boyunda galvanizden yapılmıĢ altı

kapalı bir borudur Bastonun goumlvde kısmının verniklenmesi iĢleminde kullanılır

Dolgu verniği iccedilin bir boru parlak vernik iccedilin de ayrı bir boru olmak uumlzere iki

adettir

Vernikleme kovası 30 cm ccedilapında 50 cm boyunda metal bir kovadır Basto-

nun sap kısmının verniklenmesinde kullanılır Dolgu verniği iccedilin bir kova par-

lak verniği iccedilin bir kova olmak uumlzere iki kova gerekmektedir

Dolgu vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mo-

bilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip dolgu verniğidir

Parlak vernik Bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve

mobilya atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip parlak verniktir

Boyalar Cisimlere renk vermek ya da onları dıĢ etkilerden korumak iccedilin kulla-

nılan renkli madde boyalar kimyasal yapılarına ve boyama oumlzelliklerine goumlre

sınıflandırılır (ebru kumaĢ boyaları ceviz toz ve oto boyaları vb gibi)

21

Resim 139 Boyalar

Ccedilinko Kezzaba sarı renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır Ayrıca renk verme oumlzelliğinin yanı sıra kezzabın zarar verici

oumlzelliğinin de giderilmesinde kullanılır

Resim 140 Ccedilinko

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

21

Resim 139 Boyalar

Ccedilinko Kezzaba sarı renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır Ayrıca renk verme oumlzelliğinin yanı sıra kezzabın zarar verici

oumlzelliğinin de giderilmesinde kullanılır

Resim 140 Ccedilinko

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

22

Tiner Verniğin akıĢkanlığını sağlamak iccedilin kullanılan seluumllozik tip tinerdir

Resim 141 Tiner

Tutkal Deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır Marangoz ve mobilya atoumllyelerinde kullanılan

ağaccedil tutkalıdır

Resim 142 Tutkal

Kezzap Kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan sıvı durumda dağlayıcı

asittir Bastona renk vermede kullanılır

Resim 143 Kezzap

Muumlrekkep Yazı yazmakta kullanılan tuumlrluuml renklerde sıvı boyadır Bastonda

daha ccedilok siyak ccedilini muumlrekkebi kullanılarak boyama tekniğinde suumlslemeler yapı-

lır

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

23

Resim 144 Muumlrekkep

Sedef Birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir Suumlslemede kullanılır

Resim 145 Sedef

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

24

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak ağaccedil

bastonları ve kullanılan araccedil gereccedilleri hazırlayınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımını araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston tekniklerini araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

Ağaccedil baston ccedileĢitlerini araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston modelleri araĢtırınız Goumlrsel ve basılı kaynaklardan

faydalanabilirsiniz

Ağaccedil baston yapımında kullanılan

araccedil gereccedilleri araĢtırınız Atoumllyelerden araĢtırma yapabilirsiniz

AraĢtırmalarınızı bir dosya iccedilersinde

toplayınız Dosyanızın duumlzenli olmasına oumlnem veriniz

UYGULAMA FAALĠYETĠ

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston insanların genellikle yuumlruumlmesini kolaylaĢtıran ve dayanak destek olarak

yararlandıkları suumlslemecilikte de aksesuar olarak kullanılan araccedillardır

2 ( ) Antik ccedilağlarda baston ve asanın kullanılmadığı goumlruumllmuumlĢtuumlr

3 ( ) Baston Osmanlı Devletirsquonde kendilerini halktan ve ayak takımından ayırmak iste-

yen kiĢilerce Ģıklık goumlstergesi olarak da kullanılmıĢtır

4 ( ) Bastonlar yaĢlıların ortopedik oumlzuumlrluumllerin ve hastaların yuumlruumlmesine kolaylık sağ-

lamak iccedilin yapılmıĢtır

5 ( ) Baston dallarının ısıtılması iĢlemi sırasında kullanılan ısıtma duumlzeneği tuumlp ocak

su tenekesi ve buhar kazanı olmak uumlzere doumlrt parccediladan oluĢur

6 ( ) Doğrultma-duumlzeltme tahtası ağaccedil baston saplarının kesmesinde kullanılır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

26

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AĢağıda verilen bilgiler doğrultusunda ağaccedil baston yapabileceksiniz

Ağaccedil baston yapımı konusunda araĢtırma yapınız AraĢtırmalarınızı sınıfta ar-

kadaĢlarınızla paylaĢınız

2 BASTON GOumlVDESĠ YAPIMI

21 Ağaccedil Dallarını Doğrultma Duumlzeltme

Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olmaz Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en oumlnemli

oumlzelliği 180-240˚C sıcaklıkta 30 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve istenilen Ģekilde

duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır Bastonluk dalın kullanıma uygun hale

getirilme iĢlemine ustalar rdquodoğrultma- duumlzeltmerdquo adını verirler

Resim 21 Ağaccedil dalı

Dallar doğrultma-duumlzeltme iĢlemine tek tek değil 10ndash15 adetlik gruplar halinde alınır

Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce dalların ısıtılması gerekir Doğ-

rultma-duumlzeltme iĢlemi uygulanacak dallar ısıtma duumlzeneğindeki buhar kazanına yerleĢtirilir

kapak kapatılır Teknede bulunan su ısıtılıp kaynatılarak buharlaĢma sağlanır

OumlĞRENME FAALĠYETĠndash2

AMACcedil

ARAġTIRMA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

27

Resim 22 Buhar kazanı

Teknedeki buhar hortum aracılığıyla buhar kazanına geccedilmeye baĢlayıp kazanı dol-

durduğunda ısıtma iĢlemi baĢlamıĢ olur Dallar 30 dakika boyunca ısıtılır Bu ısıtma suumlreci

sonunda lifleri yumuĢayan dallar kolayca duumlzeltilebilecek konuma gelmiĢ olur

Isıtma iĢlemi bittiğinde dallar kazandan ccedilıkarılıp yukarıda da bahsettiğimiz gibi duuml-

zeltme tahtasındaki deliklerden birine sokularak tersine esnetme yani eğik olan tarafın tersine

doğru bastırılması youmlntemiyle duumlzeltilir

Resim 23 Doğrultma-duumlzeltme tahtası

Doğrultma-duumlzeltme aĢamasında duumlzeltme tahtası baston tezgacirchının oumln kısmına ucu

yere gelecek Ģekilde dayanır Doğrultulup-duumlzetilmiĢ olan dal goumlze yakın mesafeye kadar

kaldırılır bir goumlz kapatılıp diğer goumlzle bakılarak eğri yerler saptanır

Eğri yerler saptandıktan sonra sol ayağın ucuyla duumlzeltme tahtasının yerle temas ettiği

kısma basılarak tahtanın kayması oumlnlenir Sağ ayak sol ayaktan yaklaĢık 40 cm geridedir

Duumlzeltilecek dal sol el oumlnde sağ el arkada olacak Ģekilde uccedil kısımdan tutularak doğrultma-

duumlzeltme iĢlemi yapılır ĠĢlem sırasında ustanın accedilısı 30deg ile 60˚ arasında değiĢir Usta basto-

nu aĢağıya bastırdığında accedilı 60˚yi bulmalıdır Bu iĢlem ortalama 3ndash4 dakika suumlrer Doğrult-

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

28

ma-duumlzeltme iĢlemi tamamlandığında dıĢ goumlruumlnuumlĢ olarak eğrilik goumlsteren dallar duumlzguumln bir

duruma getirilmiĢ olur Doğrultma-duumlzeltmeden sonra dalların uccedillarının kesilmesi iĢlemine

geccedililmiĢ olur

22 Dalların Uccedillarını Budama Kesme

Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir Bunun nedeni dalın el tornasına yer-

leĢtirilip sabitlenirken duumlzguumln bir Ģekilde sabitleme yapılabilmesi iccedilin uccedil kısmının duumlzguumln

olmasının gerekliliğidir

Resim 24 ġerit testere

Dalda bulunan budaklar Ģerit testere ile budanır Bu iĢlemde fazla derine inmemeye

dikkat edilmelidir

23 Dalı Tornalamak

Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir Dal kabuğunu almak ve

toumlrpuumllemeye hazır hale getirmek iccedilin el yapımı basit el tornasında tornalanır

Resim 25 El tornası

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

29

Tornalanacak dal tornanın yuvasından iccedileriye sokulur sabitleme koluyla sabitlenir Dal

sabitlendikten sonra torna yatağında tornaya bağlantılı bir durumda bulunan sağa sola hare-

ket edebilir oumlzellikte olan sehpa dalın uccedil kısmının bulunduğu yere sabitlenir Daha sonra

konik torna bıccedilağı sağ ve sol elle tutulur Bıccedilak sehpaya dayanır ve elektrik motoruyla doumln-

duumlruumllmekte olan dala hafifccedile temas ettirilerek tornalama iĢlemine baĢlanır Bu iĢlem sırasın-

da ustanın vuumlcudu dik baĢı hafifccedile oumlne eğik durumdadır Konik bıccedilakla dalın kabuğu tıraĢla-

nır ve iĢleme duumlz bıccedilakla devam edilir Duumlz bıccedilağın kullanılıĢı konik bıccedilak gibidir Duumlz bı-

ccedilakla yapılan tıraĢlama iĢlemiyle dalın puumlruumlzleri giderilip dal yuvarlaklaĢtırılır Bu iĢlem

sırasında dalın uccedil kısmı dalın diğer boumlluumlmuumlnden daha fazla tıraĢlanır Fazla tıraĢlanan bu

boumlluumlm bir sonraki aĢamada sap kısmının kavelası haline getirilecektir

Dalın ilk boumlluumlmuumlnuumln tornalama iĢlemi tamamlandıktan sonra dal 10ndash15 cmrsquolik uccedil

kısmı dıĢarıda kalacak Ģekilde geriye ccedilekilir duumlz bıccedilakla kavela accedilma iĢlemi yapılır Kavela

accedilma iĢlemi tamamlandıktan sonra accedilılan kavelanın sapının deliğine uygun olup olmadığı

kontrol edilir Uygunsa iĢlem tamamlanmıĢ olur Eğer uygun değilse tıraĢlama iĢlemine ka-

vela saptaki kavela deliğine uygun hale gelinceye kadar devam edilir Birinci boumlluumlmuumln torna-

lanması iĢlemi tamamlandıktan sonra dal yuvadan ccedilıkarılıp ters ccedilevrilerek yeniden yuvaya

yerleĢtirilir ve aynı iĢlem tekrarlanır

Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri giderilmiĢ

kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

Tornalama iĢlemi bittikten sonra tornalanmıĢ dallar 25ndash30rsquoluk paketler halinde bağla-

nır ve dinlenmeye bırakılır Bu dinlendirme en az uumlccedil ay ve etrafı kapalı kuru bir ortamda

yapılır Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğraması

(yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır Bu suumlreccedil sonrasında deformasyona uğramıĢ

dallar ayrılıp tekrar duumlzeltme suumlrecine alınır ve tekrar uumlccedil ay dinlenmeye bırakılır

24 Ağaccedil Baston Oumlrnekleri

Resim 26 Ağaccedil baston

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

30

Resim 27 Ağaccedil baston suumlsleme

Resim 28 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 29 Ağaccedil baston oumlrnekleri

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

31

Resim 210 Ağaccedil baston oumlrnekleri

Resim 211 Ağaccedil baston oumlrnekleri

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

32

UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak bas-

ton goumlvdesi yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımında kullanılan araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Eksiksiz malzeme

hazırlayınız

Ağaccedil baston yapımı iccedilin sopalarınızı hazırlayınız

Sopaların duumlzguumln ve sağlam

olmasına dikkat ediniz

Sopalarınızı buhar makinesine yerleĢtiriniz

Sopaları duumlzguumln Ģekilde

yerleĢtiriniz

Makinenin kapasitesine goumlre sayıyı arttırınız

Deterjanlı suda yıkamayı

unutmayınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

33

Kazanın ağzını sıkıca kapatınız

Vidalarından sıkıca kapatınız

Sopaları iyice yıkayarak buharda 30 dakika tutunuz

Sopaların duumlĢmemesine dikkat

ediniz

Kurutma dolabına alınız

Dikkatli yerleĢtiriniz

Yay biccedilimindeki kola takınız

Ccedilengel kısmını yapınız

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

34

Tutamak kısmını oluĢturunuz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Tutamak kısmını bağlayınız

Sağlam bağlayınız

Doğrultma aletine takınız

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

35

Eğik kısımlarını tamamen duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat

ediniz

Bastonları hazırlayınız

Sağlamlığını kontrol ediniz

Kurutma dolabına alınız

Ġki ya da uumlccedil guumln bekletiniz Fazla bekletmeyiniz

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

36

Ağaccedil bastonları istenilen boylarda kesiniz

Boyutlarını keserken dikkatli

olunuz

Ccedilengelli kalemtıraĢ ile parol yerlerini hazırlayınız

Bastonun boğumlarını temizleyiniz Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

37

Bastonu tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Bastonları kimyasal kullanmadan renklendiriniz

Renklendirme iĢlemini tamamlayınız Son kontrollerini yapınız

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

38

Basit suumlslemeler yapınız

Dikkatli ccedilalıĢınız

Fazlalıkları kesiniz

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

Sap kısmının ucunu tıraĢlayınız

Duumlzguumln ve puumlruumlzsuumlz ccedilalıĢınız

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

39

Bastonları tamamlayınız

Son kontrollerini yapınız

Cilalama iĢlemini yapınız

Cam gibi parlak goumlruumlnuumlm

kazandırınız

Bir saat bekletiniz

Tam kuruduğundan emin

olunuz

Kapak ve parolları hazırlayınız Modele uygun seccediliniz

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

40

Kapak ve parolları takınız

Ccedilivileyiniz

Ccedilivileri sağlam takınız

Son kontrollerini yapınız Bozuklukları kontrol ediniz

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

41

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

42

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak tek

tip ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli

malzemeleri hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına oumlnem

veriniz

Ağaccedil baston modelini ve boyutlarını

seccediliniz

Bastonun kullanımına ve modele uygun

ağaccedil seccediliniz

Bastona uygun boyda tahta seccediliniz

Tahtanın boyutunun oumlnemini

unutmayınız

Bastonun en ve geniĢliğine uygun tahtayı

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

43

Kesim yaparken ccedilizginin uumlstuumlnden

kesiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Tahtanın uumlst ve alt kısmını keserek

duumlzeltiniz

Keserken boyutlarına dikkat ediniz

Kesici aletler kullanırken ccedilok dikkatli

ccedilalıĢınız

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

44

Modele uygun baston kalıbını ccediliziniz

Ccedilizerken dikkatli ccediliziniz

Boyutların tam olmasına dikkat ediniz

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Ccedilizginin tam uumlzerinden ccedilizmeye dikkat

ediniz

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

45

Kalıp ccedilizgisinin uumlzerinden kesiniz

Bastonun duumlzeltme iĢlemini yapınız

Boyutların oumlnemini unutmayınız

Eğrilik olup olmadığını kontrol ediniz

Eğrilik varsa duumlzeltiniz

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

46

Baston yuvarlaklığını rende ile veriniz

Tam yuvarlak Ģeklini veriniz

Baston Ģeklini veriniz

Sap kısmındaki oyuntulara dikkat

ediniz

Kalınlığını ve boyutlarını kontrol ediniz

Sap kısmı iccedilin boynuzları seccediliniz Sap kısmına uygun olmasına dikkat

ediniz

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

47

Sap kısmına uygun kesiniz

Dikkatli kesiniz

Sap kısmına uygun Ģekil veriniz

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

48

Boynuzdan saplarını yapınız

Baston modeline uygun ccedilalıĢınız

Suumlsleme iĢlemini yapınız

Boyama iĢlemini yapınız

Dikkatli ve temiz ccedilalıĢınız

Vernikleme iĢlemini yapınız Puumlruumlzsuumlz olmasına dikkat ediniz

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

49

Kurumaya bırakınız

Dikkatli kurutunuz

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

50

AĢağıdaki iĢlem basamaklarında ve oumlnerilerde belirtilen hususları dikkate alarak basit

ağaccedil baston yapınız

ĠĢlem Basamakları Oumlneriler

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli araccedil gereccedilleri

hazırlayınız

Malzemelerin eksiksiz olmasına

dikkat ediniz

Ağaccedil baston yapımı iccedilin gerekli ağaccedil dalınızı

seccediliniz

Kıvırmak iccedilin sağlam olmasına

dikkat ediniz

Dalı ısıtarak kıvırmaya hazırlayınız

Dalın yanmamasına dikkat

ediniz

Bağlayarak sap kısmını yapınız

Sıkı bağlayınız

Isıtarak Ģekil veriniz

Sap Ģeklini verdirmeye

ccedilalıĢınız

UYGULAMA FAALĠYETĠ

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

51

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Eğrilikleri duumlzeltiniz

Duumlzguumln olmasına dikkat ediniz

Kabuklarını soyunuz

ġeklini bozmamaya ccedilalıĢınız

Renklendiriniz

Vernikleyiniz

Ġstenilen renkte yapabilirsiniz

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

52

DeğiĢik modellerde ccedilalıĢabilirsiniz

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

53

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Dallar genelde ccedilok duumlzguumln olur Ağaccedil baston yapımında kullanılan ağacın en

oumlnemli oumlzelliği 280-540˚C sıcaklıkta 80 dakika fırınlandığında yumuĢaması ve isteni-

len Ģekilde duumlzeltme tahtasında duumlzeltilmesi ve soğutulmasıdır

2 ( ) Dalların doğrultma-duumlzeltmesi iĢlemine baĢlamadan oumlnce ısıtılması gerekir

3 ( ) Dallar 50 dakika boyunca ısıtılır

4 ( ) Tornalanacak dalın uccedilları Ģerit testere ile kesilir

5 ( ) Bastonluk dal kabukludur ve Ģekil olarak duumlzguumln değildir

6 ( ) Dal tornalama iĢleminin sonucunda dalın kabukları soyulmuĢ puumlruumlzleri gideril-

miĢ kalından inceye giden duumlzguumln bir goumlruumlnuumlm kazanmıĢ olur

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDĠRME

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

54

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

AĢağıdaki cuumlmlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlıĢ ise Y yazınız

1 ( ) Baston tezgacirchı bastonun uumlretim suumlrecinin doğrultma-duumlzeltme sap ve pabuca

kavela deliğinin accedilılması ve toumlrpuuml aĢamalarında kullanılan el yapımı bir duumlzenektir

2 ( ) Fırccedila bastonu boyama iĢleminde bastona kezzap suumlruumllmesi aĢamasında kullanılan

sapı ağaccedil veya plastik uccedilları kıl veya naylon olan resim fırccedilasıdır

3 ( ) Torna bıccedilağı manuumlel tornada ağacın kabuğundan arındırılması ve merkezlenmesi

iĢleminde kullanılır

4 ( ) Parlak vernik bastonun verniklenmesi iĢleminde kullanılan marangoz ve mobilya

atoumllyelerinin kullandığı seluumllozik tip mat verniktir

5 ( ) Ccedilinko kezzaba mavi renk verilmesi iĢleminde kullanılan 1-2 mm kalınlığında

ccedilinko levhadır

6 ( ) Tutkal deri ve kıkırdak gibi hayvan maddelerinden ccedilıkarılır ve tahta kacircğıt vb

Ģeyleri yapıĢtırmada kullanılır

7 ( ) Kezzap kimyada asetik asit ya da nitrik asit adıyla anılan katı durumda dağlayıcı

asittir

8 ( ) Sedef birccedilok deniz hayvanının kabuğunda bulunan sedefccedililikte kullanılan sert

beyaz goumlkkuĢağı pırıltılı maddedir

9 ( ) Dalların uumlccedil ay dinlendirilmesinin nedeni duumlzeltilen dalların deformasyona uğra-

ması (yani eğrilme) olasılığını ortadan kaldırmaktır

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize baĢvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDĠRME

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

55

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALĠYETĠ-1rsquoĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

OumlĞRENME FAALĠYETĠ-2rsquoNĠN CEVAP ANAHTARI

1 Yanlış

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

MODUumlL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 YanlıĢ

5 YanlıĢ

6 Doğru

7 YanlıĢ

8 Doğru

9 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA

56

KAYNAKCcedilA

YAZICIOĞLU YahĢi Tuumlrkiye de El Sanatları Geleneği ve CcedilağdaĢ Sanatlar

Ġccedilindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri S1 Ankara 1997

ARSEVEN Celal Esad Sanat Ansiklopedisi S182 Ġstanbul 1983

Metin SOumlZEN Uğur TANYELĠ Sanat Kavramları ve Terimleri Soumlzluumlğuuml Ġs-

tanbul 1985

OumlZTUumlRK S Duumlnden Buguumlne El Sanatları Kuumlltuumlr Sanat Dergisi Ankara

1997

KAYNAKCcedilA