El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

download El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

of 4

Transcript of El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

  • 8/6/2019 El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

    1/4

    4

    El indio hoy*

    Roberto Cardoso de Oliveira

    p.175:Mujerportanowini,cuentasquesetejenformanounaornocaracterstico

    eoskunas,comuniaeArmia,KunaYaa,Panam.Foto:ThorMoraes,2009.

    The Indian Nowadays

    RobeRTo CARdoso de oliveiRA: 1928-2006

    Desacatos, nm. 33, may-agt 2010, pp. 177-180

    * Fragmnt una ntrta razaa a Rrt Car ora pr ctr Gar Aarz y pucaa n dvdpr a Acaa brara Antrpga n 2008. s agrac a Marana bz Pnc y a Gar Aarz a trancrpcn y trauccn t txt qu puca pr prmra zn catan.

    en aqua pca n n tna z. la z n ra a z antrpg, cuan n raa cura, a patr. e n n xga much,

    n cnfaa, n aa qu tna rch. l n mpzan a rncar cuan rganza mmn-t ca ngna, qu cmnz urant pr actaura, n pcn a grn mtar. l m-mnt ca cmnzarn a crcr n bra, rt s Pau, qu u cntr. en a pca ur-grn mmnt gnr cn a mnta, ngr, hmxua. Ta a amaa mi-

    noras mpzarn a nr u rch. la ncn cuaana u cntra n ta ucha pr rcnc-mnt. N pu r a n ura a canacna, cntxt. e prc rncacnrpct a nta tmarn much a para a-canzar a a ca ngna. incan n a tntacuan cra a Unn a Nacn ingna (UNi),pr n trna, qun rganzarn prmr m-mnt ngna. Cnc muy n a un , unn qu u xpcnar n a sguna Gurra Mun-

    a, qu uch n itaa, qu u cn tra caza y c-mnza a haar cuaana y prpn a cracn una rganzacn qu n a pca amaa UNiNdi.etum junt n 1981, n una runn n san J Cta Rca, una runn a Unc, ncu cmpart-m mm cuart y cnram atant. m cn-t mucha ca u a, cm mpant a a mmnt qu hrarn u parnt y paarn a cu-par u ugar cuan u njcn. Un u prmra Marc Trna, canat prmannt a a prnca a Funa(Funacn Nacna in). l trna -

    tn ntr grup m act, junt cn grup Amazna, cn a prcupacn n mrn, n qu haa cuaana. N n xaant, n kaap, qu n haan much cuaana. l xa-ant y kaap haan m rch a tnrcrt nfc qu cngurn junt a a Funa. dta rma hay cur rnt ntr a cu-tn ngna: un cur mrn, qu pu Amazna y trna tnn, a cm tr grup;tr cur qun nfcan apy

    p.176:Luar.Foto:dominiquelieutet,2009.

  • 8/6/2019 El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

    2/4

    1783

    TesTiMoNios Desacatos MAYo-AGosTo 2010

    qu a Funa a. Cu n nfc? A muchn qu prnan ncu cn tacap y runa1, a

    Funa cpta. Hay un prc cptacn, a tra aar. Pr n , prqu n hay aarpara t, hay much qu n n braa, n pn-n, n ajamnt crca a a Funa y qunpaga a Funa. en m pnn, hay un muy gran-, carctr gc, prqu pr un a hay nqu qurn nfc y tr qu qurn a cua-ana, qu rnt. l qu qurn cuaana nqurn m a tuta, curm, y qu qurna tuta xaant, kaap y agun grup Nr-t, pankarar an a ntaja. e mmnt n-

    gna t n nt: n mrn aqu qu ucha pr rch, pr a cuaana y ca tp.

    Y taa cntan t a partr prma antr-pg traajan para a Funa. en aqua pca, n a cncunta, cuan traajaa para sPi (src

    Prtccn a in) ra mara, n m acpta-an, m ntaa cn a cnrar, m tnan aqurpt, gutaan ctr, cnfaan, una cnfanzaqu un tna qu ganar n ctan. Cu ra ctan? Jugar ut cn , aa a camta, n aran ut, jugam cntra cua c-na, Mrana, cntra duqu etraa, qu ran cuaqu tnan tamn u qup. l jug ca-mta, a pta, t , y y jugaa junt a . enaqua pca n tna panza, ra muy cur prqumarcaa much g, jugaa n m camp, antnunca marcaa g pr aqu y much, hata qu una jugan nt qu m jaan paar n pu-

    tarm a pta, qu m taan jan paar ra-amnt. entnc prgunt:Qu ? M tnn qu putar an!e n xtraa prgunt:s pu?Car qu pu!A partr mmnt n marqu m g.la tma z qu u a traajar cn trna u n

    1960, cuan u a hacr ntgacn cn trna ur-an. Y taa cn cur pcazacn n antr-pga n Mu Nacna n R Janr, y

    cm m auxar a aumn, agun cuan prr aqu n a Unra braa: Rqularaa, Aca Rta Ram, Rrt daMatta. l trnam prn r m y rcrn De indio a ladino2 yUrbanizacin y tribalismo3, y prn tr. lyrn qu purn.

    Ahra, cuan cr r Los diarios y sus mrge-nes4 ty pagan, cncntmnt, una ua cn .Pr qu? Prqu a rcr m ar ty rcnun txt qu pun r. Un txt tcnc para aurrm, hrmtc, y a par quran

    r. incu t n t r, y n a ntruccn gqu m prpt ra ar a n a pa

    1 Arma cntunnt hcha mara, x cuarz.

    2Do indio ao bugre. O processo de assimilaao dos Terna, Mu Nac-na, R Janr, 1960.3Urbanizaao e tribalismo. A integraao dos indios Terna numa sociedadede classes, Zahar etr, R Janr, 1968.4Os diarios e suas margens. Viagem aos territrios Terna e Tkna, Unb,braa, 2002.

    Rrt Car ora n u tu.

    Gabrielo.

    Alvarez

  • 8/6/2019 El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

    3/4

    4

    MAYo-AGosTo 2010 Desacatos TesTiMoNios

    r un txt qu mncna a prna qu rn40, 50 a atr y qu ya murrn ncu. Ca t ancan aqua pca ya murrn, y a prnaqu n ran tan ja tamn, prqu a nga n mnr qu a nutra. Y tng 75 a, mag-nat, qu n ga a 70 a? e c ncntrar un.Mucha prna qu mncn n r ya murrn.Car qu hay agun tna qu gan, cnc aun n cn 90 a, pr rarm. Am, ar un nguaj na y cn cha, ta a pa ta ca,ntnc y cntan qu pa y g nmr,

    n nnt.s nnt un nmr, ra una prna, un

    n qu haca art. Cm cunt a htra n qu- ar nmr, prqu pra r ua cn tr pr-pt. ya har murt, pr qu cra htra n ar cam nmr. Qu nmr ? l un nmr para prcar a darcy Rr, pu dacy igarap, qu gnfca r pqu. N

    puqu n a pca, ahra puqu. Car qudarcy ng, ut yrn aqu r darcy,Maira, tn un prnaj, un nrtamrcan, acamcrtx, qu cm m a, y ra muy acam-c, haaa much tra y a darcy n gutaa atra; am a prnaj ctr Carz cn z-ta. m y , n R Janr, n rm much.vn a a htra, cam aqu nmr para prt-gr a a prna, pr n gnra t nmr tnah. Cuan n hy ar, ncuntra nmr u amar, a u ama.

    Una ca ntrant tamn qu t n hy, jn, t an r. N pu cr hy qut n an gra, a nua gnracn n,n prr, a c prr a prpa cuangna. Hy hay cua pca n a aa, cnprr n ta a; agun tnn aar mu-ncp. entnc hy cntam cn un n ctr nutr traaj, qu una tuacn nua para a an-

    Gabrielo.

    Alvarez

    Rrt Car ora.

  • 8/6/2019 El Indio Hoy (Roberto Cardoso de Oliveira)

    4/4

    1803

    TesTiMoNios Desacatos MAYo-AGosTo 2010

    trpga, prqu antguamnt antrpg n -cra para n, hy ut tnn qu crrpnan n n, t muy mprtant, prqu t an a r tamn, qu t a una rpna-a mayr, pr a mm tmp t a unfeedback, artramntacn qu n tnam ant. e muy ntr-ant pr crr r una pacn qu pr p-nar r a ca qu antrpg cr. Pr tra, ayua a a rcupracn a mmra ngna.Hy n tn ntra n rcuprar a mmrapara mantnr a cutn a nta, prqu a n-

    ta fja n a mmra, t mprtant.

    Gabrielo.

    Alvarez

    e r cr n prmr ugar cn ntr qu n an, una tratura para n; n -gun ugar, cm tn cmntar a margn, nha r m, una autgraa ntctua rgaun pc para tuant, para mtrar qu par un raj, ar una cpna y ntrar n tra, ntn-c mutr m trayctra: y ra, cm antrpg, unnft cm t mun cuan raza u prmrtraaj camp, pr y tna much mn prpara-cn trca n antrpga qu a qu m aumntnn ahra.

    Gabrielo.

    Alvarez