El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Cuarto grado de ...
Transcript of El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Cuarto grado de ...
El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Cuarto grado de Educación Básica, es
propiedad de la Secretaría de Estado en el Despacho de Educación, fue elaborada en
el marco de la emergencia nacional COVID-19, como material complementario en
respuesta a las necesidades de seguimiento al proceso enseñanza aprendizaje en
centros educativos gubernamentales de Honduras, C. A.
Presidencia de la República
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
Subsecretaría de Asuntos Administrativos y Financieros
Subsecretaría de Asuntos Técnico Pedagógico
Dirección General de Currículo y Evaluación
Subdirección General de Educación
Dirección Departamental de Educación de Cortés
Dirección General de Modalidades Educativas
Subdirección General de Educación para Pueblos Indígenas y Afrohondureños
Revisión de estilo y adaptación
Centro Regional de Formación Permanente Valle de Sula
Ana Cristina Padilla Gutiérrez
Oneyda Beyorith Estéves Zuniga
Revisión Curricular
Subdirección General de Educación Básica
Riccy Barrientos
Lilian Elizabeth Gradiz
Revisión técnica grafica pedagógica
Dirección General de Innovación Tecnológica y Educativa
Traductor
Loy
Alessandro Cruz Puerto
Diseño y Diagramación
Eleazar Tomé Escobar
Yadira Figueroa Alvarenga
Carlos Humberto Alvarado Lozano
©Secretaría
de
Educación
1ª
Calle,
entre
2ª
y
4ª
avenida
de
Comayagüela, M.D.C.,
Honduras,
C.A.
www.se.gob.hn
Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas, Cuarto grado
Edición única 2020
Distribución gratuita –
Prohibida su venta
Presentación
Ante la emergencia nacional generada por Covid-19, niños, niñas,
adolescentes, jóvenes, padres, el Secretario de Educación, ponen a
disposición este estudio y herramienta de trabajo para el ciclo I, II y III de
Educación Básica (1 ° a 9º grado) que le permitirá continuar sus estudios de
forma regular, garantizando que pueda quedarse en casa y al mismo
tiempo obtener los conocimientos pertinentes y desarrollar sus habilidades.
Papá, mamá, tutor o gerente y maestro lo ayudarán a revisar cada lección
y aclarar cualquier duda que pueda tener. Su trabajo es desarrollar las
actividades, ejercicios y se pueden llevar a cabo con los recursos
disponibles y que se plantean en el cuaderno de trabajo, de manera
ordenada, creativa y limpia, para luego presentarlos a sus maestros
cuando regresemos al Centro Educativo.
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
ICONOS:
Sain ka Madikanka
Mâni luata lân takan nani ba ra lukaia.
Indica resolver los ejercicios que se plantean.
Mai wisa, war nani mai sui ba.
Naha lilkika na, mai wisa sinska lâka kau wilim laia dukia.
Naha lilkika na, mai wisa, pain iwi, aitiki, lulam kriki war ka nani
daukisma taim.
Naha lilkika na, mai madiki sa, dia dahra lân taki ba sinska
lâka.
Naha lilkika na, mai madiki sa turi nani plikaika buk ka yus
munaia taim.
Señala un concepto importante.
Contenido
Expectativas de Logro y Contenidos de Unidad 2 y 3…………..…… 5
UNIDAD 2: ÁNGULOS
o Lección: 1. Conozcamos los ángulos…………………………… 8
UNIDAD 3: LA MULTIPLICACIÓN
o Lección: 1. Multipliquemos por U………………………………… 16
o Lección: 2. Multipliquemos por D0 Y COO…………………….. 19
o Lección: 3. Multipliquemos por DU………………………………. 21
o Lección: 4. Multipliquemos por CDU…………………………..… 24
1
Numba Nani/ 4 Grado
Aslika 1
Kuawanka
Dia pit lân takaia ba:
Laki kaikaia kuawanka ba an ai snawa kumi bani ba.
Aisi kaiki tânka briaia , kuawanka sat ka nani ba.
Kuawanka paskanka sutki nani tânka briaia bara sin âni wina aipasui
ba.
Laki an tanka briaia kaikaia kuawanka wal saim lainka ra aipasuiba.
Smalkanka ulbanka nani
Kuawanka sinska an ai snawa nani ba,
Kuawanka snawa aslika
Nahki kuawanka laiki kaikaika yus munaia ba (transportador)
Kuawanka Optuso an agudo
Ángulos opuestos y adyacentes.
EXPECTATIVAS DE LOGRO Y CONTENIDOS DE UNIDADES
Dia pit lân takaia ba bara sin smalkanka ulbanka nani aslika
Aslika 2
Numba nani ahwanka
Dia pit lân takaia ba:
Numba nani sahwaika wal wan rayaka pâtka nani sâki mâdikaia.
2
Numba Nani/ 4 Grado
Calculadora an computadora nani ba wal numba nani sahwan ba
laki kaikaia.
Smalkanka ulbanka nani
Numba nani sahwaia kumi kumi ra. (por unidad) (sahwi sakbia taim 10 wina
kau pûra ra takras)
Numba nani sahwi sakaia kumi kumi ra (por U) Sahwi sakbia taim 9 wina
pûra ra taki sa
Numba nani wala wala wal pûra praki sahwi ba. (Propiedad Asociativas)
Numba nani sahwi ba 10 an 100 nani wal.
Numba nani sahwi ba matlalkahbi bani and usa kum wal. (M por D0 y C00)
Numba nani sahwi ba dusa kumi, matlalkahbi an kumi bani (M CDU x
CDU)
Numba nani îsi an isti sahwanka nani
Numba nani îsi an isti sahwanka nani
Ba sahwanka tilara bara taim)
Sahwaia numbika nani plis ka wina sins muni sâkanka.
Tâs nani.
3
Numba Nani/ 4 Grado
PÛRA PRAKANKA (SUMA), DAKBAIA (RESTA), SAHWANKA
(MULTIPLIKACION) AN BAIKI SÂKANKA NANI LAKI KAIKI SAKAIA
Dia lân takaiba:
1. Laki kaikaia dia pit lan takan ba.
Pûra prakanka (suma), dakbaia (resta), sahwanka
(multiplikacion) nani ulbanba laki kaiki sakaia.
Praktis takaia.
1. Estadistica ba laki kaikan taim 2001 manka ra Ocotepeque tawanka
ba ra upla 108,029 kan, bara Copan tawanka ba 288, 766 kan.
Mâkabi walanka.
Upla an bâra sa tawanka walsut bara pûra prakan taim?
Upla an Copan mita Ocotepeque pûra ra brisa?
2. José aisika nani mita, José ra yu bani lalah lempira 5 yâbi kaka.
Lalah an brî kabia kâti 5 lubia taim._______
Pyu nani lui kabia taim, lalah 120 brî kaka.
Yû an luan baha lalahka?_________
3. Truk wal karwi awia sa, truk ka kumi bani ba lî tang 4 brih awia sa
bara tang ka kumi bani ba 37 litro brîh sa.
Tak kulma kaka litro an brî sa?
4
Numba Nani/ 4 Grado
Aslika 2
Kuawan ka nani
Dia lân takaiba:
1. Kakaira takaia kuawanka nani sinska lâka ba,
2. Stadi muniaia kuawanka nani sins taki bani, lain ka kumi wal.
Lûki kaikaia:
Kuawanka walwal ba, lain wapni wal paskan nani ba, baha
nani ba kuawanka wapni wiaiasa. Bara kuwanka un ka nani ba
sin kuawanka wapni sa.
Madikanka 1: Kuawanka nani ba kakaira takaia
Baila wal wal un kum ra prawi aipasuan taim bah aba nian kuawanka
(angulo)
a. Praki kaikaia “escuadrika” nani kuawanka kumi bani.
unn kuawanka
Aipasuanka
Un ka nani ba saim sat
sa?
5
Numba Nani/ 4 Grado
Kuawanka kumi bani ba, ai baila nani yarka wina aipasras, kuawanka bîla
ra.
b. Kaisa cartulina wauhtaika krukma wal kalat ka sat wala wal, lilka mai
madiki bâku.
Baha ba wal kuawanka nani ba, bara kuawanka paski waia.
kuawanka Lilkika numba 5 ba ra, un ka nani (OB) an (OA) un ka ba,
kuawanka bara lain wapni taki sa.
Naka kuawanka na nina “llano”
1. Kuawanka 180 kat pas.
c. Transportador ba wal kuawanka nani paski sa
Kaisa stadi takaia transportador bila bani ba.
Naha sain ka
kuawanka wapni
nani aipasuisa.
Naha sain ka
kuawanka wapni
nani aipasuisa.
6
Numba Nani/ 4 Grado
Grado ba yus munisa 1 grado” sain kan a wal ulbi sa.
“ 1° ”
Naha kuawanka sian kum wal madikaia sa
“AOB”.
An sin kuawanka ba “X” wal sin madikaia sa.
d. Kuawanka nani mark munaia.
1. Transportador ka ba wal kuawanka
aipasuan ba kat mankaia.
2. Lakaia 0° wina “OB” kat kuawanka bîla kat.
3. Laki kaikaia transportador mark ka munan
nani ba ra un wala bak mark ka munan bak “OA” baha numbika ba
AOB kuawanka nani mark ka.
e. Mark muns “escuadra” kuawanka nani brî ba, “trasnportador kam
wal
7
Numba Nani/ 4 Grado
f. Kaisa lilkika nani ba laki kaikaia.
Saim sat sa aslika nani ba?
Kuawanka nani “Aslika 1” nani ba wina, kumi ba man ba (90º) maya ra sa.
Bara baha ba kuawanka “agudo” sa.
Baku sin Kuawanka nani “Aslika 2” nani ba wina, kumi ba man ba (90º)
wina pûra ra sa an (180º) wina maya ra, baha ba nina nina kuawanka
obtuso.
g. Kumi bani ba nina nani uls.
Aslika 1
Aslika 2
8
Numba Nani/ 4 Grado
h. Aisi kaikaia an kuawanka nani ba paskaia.
(1) 70° (2) 180° (3) 90° (4) 160°
I. Kaisa praki kaikaia kuawanka baila baila nani ba, “a an b”
1. Kuawanka nani “a” an “b” laki kaiki sakaia.
2. Kulki sakaia kuawanka nani “a” an “b” ba.
Sip sa dakbi sakaia kuawanka walsut “a” an “ b” ba.
9
Numba Nani/ 4 Grado
Kuawanka “a” an “b” ba 130º ra takas kisa.
Kuawanka “a” ba an kuawanka “b” wal ba El ángulo “a” y el ángulo “b”
baila baila kuawanka sa (ángulos opuestos por el vértice)
Baha ba, Kaina kuawanka nani ba ai un ka wal kumi âpu ba, lain wapni ra
sa “a” kuawanka baku, an sin 50º ra ai lain ka lakan ba sin, baha
kuawanka nani ba nina (adyacentes).
Kuawanka (adyacentes) nani ba pûra praki sâkan taim 180º ra taki sa.
j. Sakaia kuawanka nani ba numbri ka nani
k. Kuawanka: “a”, “b”, “d”, “g”, “h”, “i” “k”, “l”, “m”.
Wark nani
1. Kuawanka nani na uls.
10
Numba Nani/ 4 Grado
2. Transportador kum wal kuawanka “a” an “b” nani ba dia pit kuawan
ba saks.
3. Kuawanka “a”, “b”, “d” saki madikaia.
4. 72°, 110°, 165° y 260° baha nani numbika brî, “transportador kam wal
kuawanka nani pas.
d
11
Numba Nani/ 4 Grado
Kaisa pulaia.
Inski ka nani ba adiara kum aisisa. Ulban ka nani ba asla daukaia sa.
Kulki saki mark daukaia inskika nani bîla kuawan nani ba, bara asla dauakia
kuawanka kau sirpi ba wina tara ba kat.
Inskika nani ba dia wisa?
I
I
I
u
12
Numba Nani/ 4 Grado
Aslika 3
Sahwanka
Dia lân takaiba: Kulki sakaia wakauhka, dusa kum, matlalkahbi, kumi kumi
ra kabia sin ai pura ra mangkan kabia taim saki waia. (UMCDU por U)
Lûki kaikaia:
1. Kulki sakaia 324x 2 325 x 3 239 x 6 748 x 7
2. 2x3 y 3x2 nani ba saim sat sa, wal sut ba 6 ra takaskisa baha mita,
ulbanka ba sin plis ka wina lakuia kaka sin saim sat taki.
3. Bah aba dia mata baku sa?
Madikanka 1: kumi kumi ra sahwanka daukaia. (multi. U)
a. But kum bîla ra upla 1321 brîwi kaka plapuia bani.
Upla an briwaia sip sa?
1. Aisi kaikram ba wina lûkanka ba numbra ulbi kulki saks.
2. PO ba dia sa? PO ba A. ulbanka ba nani sinka lûkanka b asa.
PO: 1321 x 2
13
Numba Nani/ 4 Grado
Kaisa lûkaia nahki nat ka ra ai pura ra numbika nani ba paskan kabia
taim, kulki sakaia sins ka pliki daukaia numba targeti ka wal sin.
tarjetas numéricas
Numba nani target ka
1324x2 ba naku kulki saki sa.
Numbi ka nani wal sut ba ulbaia sa bara ai pura ra kabia taim kulki sakaia.
Kulki sakaia: 4x2 = 8 an ulbaia sa 8.
Kasak yamni kulkaia kaka saim sahwanka tablika ra lakaia sa, lakma taim
2x4 ra takisa.
1. Matlalkahbi nani ba sahwan lâka ra laki kaiki bara: 2x2= 4 sakram
pliska muntabara 4 ba uls.
2. Baha wina dusa kum plîs ka ra nani ba kulki sakaia: 2x3= 6 sakram
pliska muntabara 6 ba uls.
14
Numba Nani/ 4 Grado
1. Kulki sakaia:
2. Kulki sakaia:
3. kulki sakaia:
15
Numba Nani/ 4 Grado
Madikanka 2: Dûsa kumi, matawalsip bani sahwanka daukikaia
(D0 Y C00)
Dia lân takaiba: kakaira takaia sahwanka daukaia ba 10 an 100 ra wan
taim 0 kum mangkisa
a. Kasau laba ra atki sa kaka, laba kum ra kasau pauni 10 brî sa, sa kuna
laba 3 kaka. kasau an bar asa?
PO: 3X10
Kaisa kulki sakaia lilki ka nani ba wina.
b. 23 mâna tâd pis ka kum atki kaka.
Tâd pis 10 Atkan kaka
Lalah an nit taki sa?
PO: 23X10
Kaisa kulki sakaia Numba nani target ka ba wal.
1 wal sahwanka daukbia kaka sahwanka numbia ulban ba sins takisa bara
smih ka ra plis kum tawisa, bara baku sin 0 ba ai aih ka ra tawisa lilki ka
bara baku.
Kasau
Kasau
Kasau
Kasau
16
Numba Nani/ 4 Grado
Kulki Sakaia 1:
Kulki Sakaia 2:
Kulki Sakaia 3:
Kulki Sakaia 4:
17
Numba Nani/ 4 Grado
Madikanka 3: Numba nani Matawalsip an kumi bîlara sahuanka
(DU)
Dia lân takaiba: Kulki sakaia DUxDU sahwanka nani ai pura ra.
a. Burbaika, dikaika nani ba 13 ra kumi bani atki sa kaka.
Bara baks bila ra burbaika 20 sa kaka.
Smasmalkra Rubén Darío baks kum pura kum atkan kaka, ai kul ka
tuktan 21 ka ra.
Smasmalkri ka ba an aibapan?
PO: 13x21
Kaisa kulki sakaia lilkikabara pat ka nani ba.
Baks ka ra nani bara ba nani prais ka 13x20=260
kum ka ba prais ka ba 13x 1= 13
R: 273 lempiras Total 273
b. Kaisa kulki sakaia 13x21 sahwanka ba ai pura ra.
18
Numba Nani/ 4 Grado
1. Kulki sakaia.
2. Ai pura ra paski kulki sakaia.
3. Ai pura ra paski kulki sakaia.
4. Kulki sakaia.
19
Numba Nani/ 4 Grado
5. Kulki Sakaia.
c. Praki kaikaia sahwanka wal sut.
Kulki Sakaia wan nianara sakata baku.
0 Ulbaia numbika nani aslika bara, baha wina kulki sakaia 34x2 smih kara.
6. Kulki sakaia (b) ra kulki sakan ra baku mi bi sip apiasma kaka (a)
kulki sakanka wal dauks.
20
Numba Nani/ 4 Grado
Madikanka 4: Sahwanka daukaia Dûsa kum, matawalsip, kumi
kumi wal kulku sakaia (Multi CDU)
Dia lân takaiba: Kulki sakaia Ai pûra ra Dûsa kum,
matawalsip, kumi kumi wal (CDU x CDU).
a. Prak kum 112 ra adki sa, bara 231 kul tuktan
nani sa, bi mi kumi bani prak kum adkuia
kaka.
Lalah an aibapisa al sut aibapuia kaka?
PO: 112x321
Kaisa Lukaia nahki kulki sakaia ba ai pûra kat.
1. Kulki sakaia ai pura kat.
21
Numba Nani/ 4 Grado
2. Kulki sakaia (0 ba un kum ra laki sahwaia sip apiasma kaka) ulbi suis.
Wark nani
Dia lân takaiba: Laki kaikaia lân takan nani ba kulki sakanka wal.
1. Kulki sak numba nani pat ka nani.
Tuktuk kum 19 gialan dî sa muni sa kâti kum kat.
Mani kum bila ra gialan an dîbia?
22
Numba Nani/ 4 Grado
2. Prak nani prais ka sat adkisa sa.
Bara 72 Prak ba 243 limpira ra sa, 47 ba 195 limpira ra sa an 65 ba 160
limpira ra sa.
Tak adbia kaka lalah an sakbia sa?
3. Kuir ka nani bani bara numbi ka kum plîki saki manks.
Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Cuarto grado de
Educación Básica
Impreso y publicado por la Secretaría de Educación
en el marco de la emergencia nacional COVID-19
Tegucigalpa, M.D.C., Honduras, C.A.
2020