Eksperyment w naukach społecznych
-
Upload
radek-oryszczyszyn -
Category
Education
-
view
2.457 -
download
3
description
Transcript of Eksperyment w naukach społecznych
Eksperyment w naukach społecznych
Metodologia nauk społecznych28 kwietnia 2014
Eksperyment - podejmowanie prób
ex- + -periri – próbować
Zaawansowana forma metody „prób i błędów”
Eksperyment zakłada przyczynowo-skutkowy charakteru rzeczywistości
Eksperyment jako…
sposób nabywania umiejętności
sposób nabywania wiedzy potocznej
W jaki sposób moglibyśmy sprawdzić, czy wilgotność powietrza ma wpływ na pulchność ciasta?
Pulchność ciasta a wilgotność powietrza
• Czy ciasto przygotowane w większej wilgotności powietrza będzie bardziej pulchne?• Wszystkie warunki przeprowadzanego
eksperymentu muszą być takie same• Musimy zoperacjonalizować pojęcie
„pulchności”• Eksperyment musi być powtarzalny
W 1747 roku chirurg pokładowy na statku Salisbury James Lind przeprowadził eksperyment, dzięki któremu udało mu się wynaleźć lek na szkorbut
Lind wybrał 12 członków załogi cierpiących na tę chorobę i podzielił ich na sześć par, podając każdej parze inne uzupełnienie do ich codziennej diety przez dwa tygodnie.
Kwarta jabłecznika na dzień
Dwadzieścia pięć kropli vitirolu trzy razy dziennie na pusty żołądek
Pół kwarty morskiej wody na dzień
Mieszanka czosnku, musztardy i chrzanu z dodatkiem gałki muszkatołowej
Dwie łyżeczki octu trzy razy dziennie
Dwie pomarańcze i jedna cytryna każdego dnia
Jakie zjawiska poddają się eksperymentowi?
• łatwe do operacjonalizacji,
• takie, które chcemy wyjaśnić,
(wskazać związek przyczynowo-skutkowy), a nie opisać
• ograniczone do niewielkiego wycinka rzeczywistości.
Eksperyment klasyczny - schemat
Pomiar zmiennej zależnej
Pomiar zmiennej zależnej
Pomiar zmiennej zależnej
Pomiar zmiennej zależnej
pretest
posttest
Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna
Porównanie międzygrupowe
Porównanie międzygrupowe
Oddziaływanie bodźcem
eksperymentalnym (zmienna niezależna)
czas
Zmienne
• Eksperyment - zbadanie wpływu zmiennej niezależnej na zmienną zależną• Zmienna niezależna przyjmuje postać bodźca
eksperymentalnego i ma charakter dychotomiczny
Wejściówki Przygotowanie do zajęć
?
Zmienna niezależna Zmienna zależna
Pomiary zmiennej zależnej (testy)
pretest
posttest
Pomiar zmiennej zależnej przed poddaniem jej działaniu bodźca
Pomiar zmiennej zależnej po poddaniu jej działaniu bodźca
Podział na grupy
Grupa eksperymentalna
Grupa kontrolna
Grupa, na którą oddziałujemy bodźcem
eksperymentalnym
Grupa, na którą nie oddziałujemy bodźcem
eksperymentalnym
Dlaczego dzielimy na grupy?
•Zastosowanie grupy kontrolnej pozwala na wyeliminowanie wpływu samego eksperymentu na badanie (efekt Hawthorne)•Eksperyment podwójnie ślepy (double-blind experiment)
Efekt Hawthorne
Preeksperymentalne schematy badawcze (Campbell i Stanley)
• Studium przypadku z jednym pomiarem (obserwowany ćwiczący mężczyzna jest szczupły)
• Schemat z dwukrotnym pomiarem w jednej grupie
(otyły mężczyzna, która ćwiczył i jest szczupły)
• Statyczne porównanie międzygrupowe(obserwowany ćwiczący szczupły mężczyzna oraz otyły
mężczyzna, który nie ćwiczy)
Co może zakłócić trafność eksperymentu?Historia
Dojrzewanie
Pomiar
Narzędzia
Regresja statystyczna
Obciążenia doboru
Wymieranie grup
Przyczynowy porządek czasowy
Rozpowszechnianie lub naśladowanie
Rekompensata
Rywalizacja o rekompensatę
Zniechęcenie
Ludzie zmieniają się w trakcie trwania eksperymentu
79% in vitro75% antykoncepcję53% eutanazję53% kapłaństwo kobiet47% związki partnerskie dla homoseksualistów.
Ludzie dojrzewają w
trakcie badania
Fakt pomiaru może wpływać na badanego
(np. efekt placebo)
Zastosowanie innych narzędzi
pomiaru w preteście i
postteście, również może wpłynąć na
wyniki eksperymentu
Dobór do eksperymentu osób o skrajnych
wartościach zmiennej zależnej może
zniekształcić wyniki badania
Jeżeli grupy eksperymentalne nie
będą do siebie podobne, eksperyment może dać mylne wyniki
Błędny lub stronniczy dobór uczestników eksperymentu może zniekształcić wynik
badania
Brak dostępności, śmierć, wypadanie z populacji badawczej uczestników
eksperymentu mogą również być źródłem
zniekształceń
Wiedza o stereotypach
dotyczących Romów
Uprzedzenia wobec Romów
Nie zawsze wiadomo na pewno, co jest przyczyną (zmienna niezależna),
a co skutkiem (zmienna zależna)
?
Członkowie grup eksperymentalnej i
kontrolnej mogą kontaktować się ze sobą
Rekompensata, rywalizacja o rekompensatę, zniechęcenie
Schemat eksperymentalny Solomona
Pretest PosttestGrupa 1
Grupa 2
Grupa 3
Grupa 4
bodziec
Pretest Posttest
Posttest
Posttest
bodziec
czas
• Eksperyment naturalny jest niezależnym od badacza zjawiskiem przypominającym warunki metody eksperymentalnej.• W przypadku eksperymentów naturalnych napotykamy na
trudności związane z trafnością wniosków opartych na takich eksperymentach
Wpływ azjatyckiego tsunami na ruch
turystyczny
Awaria wieży telewizyjnej Ostankino
w 2000 roku
Awaria w dostawie prądu na wschodnim
wybrzeżu USA w 2003 roku.
Dyskusja• Jakie wydarzenia ostatnich tygodni na świecie mogą być
uznane przez nas za eksperymenty naturalne?• Zaprojektujcie w grupach 3-4 osobowych eksperyment
społeczny, przeprowadzony według schematu eksperymentu klasycznego (lub schematu Solomona). Zdecydujcie o:• Przedmiocie eksperymentu• Przebiegu badania• Doborze grup eksperymentalnych• Ewentualnych problemach z trafnością (i sposobach
zapobieżenia im)