eKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ 1- PROGRAM GELİŞTİRME

8/14/2019 eKPSS ETM BLMLER 1- PROGRAM GELTRME

1/17

ETM BLMLER

PROGRAM

GELTRMEEitimin anlam: Eitim, insanlar belli amalara gre yetitirme srecidir. Eitim srecindekazanlan bilgi, beceri, tutum ve deerler yoluyla insann kiilii farkllar. Eitim srecinin ennemli blm okullarda gerekleir. Ancak eitim yalnzca okullarda yaplmaz. Okul dnda ksasreli eitim veren kurumlarda da genler ve yetikinleri meslee hazrlama ve yaama uyumukolaylatrma almalar yaplr. Ayrca eitim ailede, asker ocanda, i yerinde ve eitli gruplariinde gerekleir. En geni anlamyla eitim, toplumdaki kltrlenme srecinin bir parasdr.

Kltrlenme: nsann kiilik yaps, iinde var olduu kltr tarafndan belirlenir. Kltr yoluylatoplumlar zelliklerin, yeni kuaklara geirirler. Toplumun bireyleri kendi beklentileri dorultusundaekillendirmesine kltrlenme denir. Kltrlenmenin amal olarak yaplan blm eitimdir. Bunedenle eitim kastl kltrlenme sreci olarak da tanmlanmaktadr.

Formel eitim: Formel eitim bir program erevesinde plnl ve amal olarak hazrlanr ve eitimyoluyla gerekleir. Eitim sreci retmen tarafndan uygulanr. zel bir evre iinde kontrollolarak yrtlr. Okullardaki eitim formeldir. Halk eitim merkezlerinde alan kurslar, ordudaasker yetitirme, yaz okullar birer formel eitim rnekleridir.

rgn eitim: Belli ya grubundaki bireylere Mill Eitimin amalarna gre hazrlanm eitimprogramlaryla ve okulda dzenli olarakyaplan eitimdir. Okul ncesi eitim, ilkretim, orta retim, yksek retim rgn eitimsistemini meydana getirir.

Formel olmayan eitim: Formel olmayan eitim; yaam iinde kendiliinden oluan bir sretir.Kii insanlarla etkileimde bulunduu srece farknda olmadan yeni eyler renir ve toplumsallar.Bu tr renme ailede, sokakta, i yerinde, TV izlerken ksaca yaam iinde kendiliinden meydana

gelir. Formel olmayan eitim srecinin iki nemli renme yolu gzlem ve taklittir.

OKULDAK RENME VE RETM PROGRAMLARI

Okul ve renmeTekin (2004) Okulda renme srecini ve retim program ilikisini u ekilde aklamaktadr:Birok renmenin, okul dnda ve bir retmen olmadan da gerekletiini belirtelim. ocuklar,bisiklete binme, yzme, futbol oynama, kendi giysilerini kardeininkilerden ayrtme etme,yemekten nce ve sonra ellerini ykama, gerektiren durumlarda "teekkr etme", oyuncaklarnkardeleriyle ya da arkadalaryla paylama gibi yzlerce davran kazanm olarak gelir okula.Okula girdikten sonra da, kii okulda rendiklerinin yan sra, okul dnda da bir sr eyrenir. Okula gelmeden nce ailede, evrede sregelen eitim, okul dneminde de okulda ve

okula parelel olarak okul dnda sregider.

renme ille de okulda olmaz. Birey, okul dnda da, toplumsal ve kltrel evresiyle sreklietkileim iindedir. Bu etkileim sonunda birey bir eyler renmekte, yeni davranlarkazanmakta ya da onun eski davranlarnda baz deimeler olmaktadr. Ne var ki, okul dndarenilen bu davranlarn tm istenilen, hi deilse ncelikle istenilen davranlar olmayabilirve evre eleri arasnda tutarllk olmayabileceinden herhangi bir davrann kazanlmas gve ge olabilir.

Okullar, nceden saptanan belli zellikleri rencilere kazandrmaya alan maksatl retimkurumlardr. Maksat da, renci davranlarnda istenilen deiiklikleri oluturmak ya da onayeni davranlar kazandrmaktr. renciler, okulda, nceden belirlenmi zellikleri kazandrcnitelikteki, seilmi ve kendi aralarnda rgtlenmi retim durumlar iine sokulur ve szkonusu zellikleri kazanp kazanmadklarn grmek iin sk sk yoklanr. Bu ise, (a) rencilere


2/17

kazandrlacak zellikleri, (b) rencilerin bu zellikleri kazanmalarna hizmet edecek retimdurumlarn ve (c) bu zelliklerin kazanlp kazanlmadn anlama olana verecek lmedurumlaryla, deerlendirme ilkelerini ieren bir retim programn gerektirir. Bu itibarla okullar,belli retim programlarnn uyguland ya da uygulamaya konulduu yerler olarak grlebilir.

retmenlerin okullardaki temel ilevinin ne olduu ya da ne olmas gerektii de, buaklamalardan kolayca karlabilir. renci ile srekli etkileim halinde olan retmen,rencide konunun, onunla balantl olarak dersin ve Milli Eitimin amalar ynnde davrandeitirmekle sorumludur. yleyse retmen, okulda ya da snfta renmeyi kolaylatrc ortamve koullar salamak, rencinin etkileecei evreyi dzenlemek durumundadr. Bu ileviniyerine getirebilmek iin retmen; (1) rencilere kazandrmak istedii zellikleri (davranlar yada davran rntlerini) saptayp belirginletirmek, (2) rencileri kendilerine bu davranlarkazanlp kazandracak retim ya da renme etkinlikleri iine sokmak, (3) ilgili davranlarnrencilere kazanlp kazanlmadn anlamak iin deerlendirme yapmak ve (4) elde ettiideerlendirme verilen nda, gerekiyorsa, ilk maddede belirtilen iler ya da ilemlerdedeiiklikler, dzeltmeler yapmak zorundadr.

retmenin yapmas gereken bu ileri, eitimin her dzeyine (ilk, orta, yksek), btn konualanlarna (Trke, Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Matematik) ve belli sreli herhangi bir retim

birimine (bir saatlik, bir haftalk, bir d-nemlik, bir yllk) uygulanabilecek bir "Genel retimModeli(GM)" halinde aadaki gibi gstermek mmkndr.

Dnt (Feedbacak) retimin Aday Hedefleri n Deerlendirme retim Hedefleri retim Etkinlikleri Deerlendirme

Bu genel retim modeline (GM) bakldnda, aslnda onun, retmene hazr olarak verilen yada retmence hazrlanan bir retim programn (ders ya da nite program gibi) uygulamayakonulmasn ve sz konusu uygulama sonular temelinde dzeltilip gelitirilmesini ierdiigrlr, "okullar belli retim programlarnn uyguland ya da uygulamaya konulduu yerlerolarak grlebilir." Buna gre, retmenim, okullarda belli retim programlarnn uygulaycsolduunu syleyebiliriz.

retim Programrenci davrannda istenilen deiiklik ya da deiiklikleri oluturmak ereiyle ayrntl olarakyaplan planlamaya retim program denir. Bu anlamda bir retim program, "Ne amalar,dersler ve konular listesidir; ne de retmenin eline verilen ve uymas istenen basl bir kitaptr."retim program, "rencilerden beklenen renmeyi meydana getirebilmek iin planlanmfaaliyetlerin tamam olarak tanmlanabilir."

rencilere kazandrlacak zellikleri, yani eriilecek hedefleri, bu hedeflere ulamak iin

yaplacak etkinliklerle kullanlacak ara ve gereleri, saptanan hedeflere ulalp ulalmadnanlama olana verecek deerlendirmeyi ieren bir retim program, retmen ve rencininmaksadna, tpk bir mimarinin plan gibi hizmet eder. Dikkatlice hazrlanm bir retimprogram, retmen ve renciye, nereye gideceklerini ve ilerlemenin her basamanda ne eldeedeceklerini bilme olana verir.

Bir retim programnda srasyla u sorularn ak-seik ve tutarl bir biimde cevaplandrlmolmas gerekir: Niin eitim? Neler, ne zaman ve nasl retilecek? Ne kadar renildiini naslanlayacaz? Programn hedeflerinin saptanmas, saptanan hedeflere ulatracak eitimdurumlarnn seilip dzenlenmesi ve hedeflere ulalp ulalmadnn aratrlmasnda iekoulacak deerlendirme ileminin belirlenmesiyle bu sorularn tm cevaplandrlabilir.

Bu durum, daha ak bir ifadeyle, bir retim programnn hazrlanmas-uygulanma-s-gelitirilmesi srasnda, aadaki sorularn ak-seik olarak cevaplandrlmas gereini vurgular:1. Eitimin hedefleri neler olmal, yani rencilere hangi davranlar ya da davran rntleri


3/17

kazandrlmaldr?2. renciler, kendilerinde bu davranlarn gelimesi iin hangi renme yaantlarn geirmeliya da hangi eitim durumlar iinde bulunmaldr?3. renci davrannda istenilen deiikleri oluturmak ya da renciye istenilen davranlarkazandrmak iin belirlenen eitim durumlar nasl rgtlenmelidir?4. stenilen davranlar oluturma ynnden, yrtlen retim etkinliklerinin ve rencileresalanan eitim durumlarnn etkililik derecesi nedir?

5. Drdnc maddede belirtilen ilemle sonucunda elde edilen deerlendin verileri nda,eldeki programla ve c programn uygulanmasyla ilgili ne gibi deiikler, dzeltmeler gereklidir?

Eitim hedeflerinin saptanmasnda, yetitirilecek birey ya da bireylerin eitim gereksinmesi vegcyle o bireyin iinde yaayaca toplumun gereksinmeleri, olanaklar ve ynelimlerini gznnde bulundurmak gerekir. Ayrca, renci hangi konuda yetitirilecekse, o konu analizedilerek konunun unutulmaya kar direnli, daha ileri ve st dzeydeki renmeler iinrenilmesi zorunlu olan ksmlar ayklanp seilmelidir. Toplum, konu alan ve bireye balkalnarak saptanan aday hedefler, renci davrannda oluturulmak istenen deiikliklerdir.

rencilerin sahip olmas istenen zellikleri, yani programn hedefleri belirlendikten sonra, ozellikleri kazandrmaya hizmet edecek eitim durumlarnn seilip rgtlenmesi gerekir.rencinin etkilemesi dnlen evrenin ayarlanp dnlen evrenin ayarlanp dzenlenmesidemektir bu. Dzenlenmi eitim durumlar iine sokulan rencilerin uygun renme yaantlargeirmesi ve sonunda onlarn davranlarnda nceden saptanan deimelerin olumas beklenir.renci davranlarnda olumas beklenen deimelerin gerekleip gereklemedii, lme vedeerlendirme yoluyla aratrlr. yleyse, uygulamaya hazr bir retim programnda, ne zamanve ne sklkta lme yaplaca, lme ileminde ne tr lme aralarnn kullanlaca, lmesonularnn nasl yorumlanaca ve bu yoruma gre ne yaplaca da belirtilmi olmaldr.Programn uygulanmas srasnda elde edilen lme deerlendirme verilerine gre, gerektiinde,hedeflerin saptanmas evresinden deerlendirme evresine dein, her evrede yaplan iler veyrtlen etkinlikler gzden geirilerek program daha etkili hale getirilebilir.

ETM DURUMLARININ/RENME YAANTILARININ SEM

Eitim Durumlarnn Temel zellikleri Hedefe ynelik (Eitim durumlar hedeflerle ilgili olmaldr.) renene grelik (Eitim durumlar renci dzeyine uygun olmaldr.)

Ekonomiklik (Eitim durumlar, hem birden ok hedefe hizmet etmeli, hem de istenmeyensonular ortaya karmaktan rak olmaldr.) Dier yaantlarla kaynaldk (Eitim durumlar dikey ve yatay biimde rgtlenmelidir.)stenilen renme yaantlarn oluturabilecek eitim durumlarn seilip dzenlenmesindeuyulmas gereken baz ilkeler vardr. Bu ilkeler yle sralanabilir (Tekin, 2004)

1. Eitim durumlar hedefle ilgili olmaldr. Hedefe ulalabilmesi iin renciye, hedefin dourgaddavranlar yapma olana verilmelidir. Szgelimi hedef, problem zme gc ise, bu hedefe ancakrencinin kendisinin problem zmesiyle ulalabilir. stelik rencinin, o davran, ilikili olduu

ierikle kenetli olarak yapmas gerekir. rnein; hedef, salk problemlerini zme gc ise,zlecek problemler de salk konusunda olmaldr. Dahas, renciler, (kendilerinden beklenendavranlarn rneklerini eitim durumunda grmelidirler. yklenmeyle (taklit) renme,insanolunun yeni davranlar kazanmasnda en etkili yollardan birisidir. rnek katlarn, bitmiprojelerin istenilen davranlarn rencilere gsterilmesi, renmeyi kolaylatrabilir.

Dzenlenecek eitim durumlarnn niteliini, sz konusu eitim durumlaryla renciyekazandrlmas dnlen davran belirler. nk, farkl davranlarn (bilgi, uygulama,deerlendirme, beceri, ilgi, tutum, alkanlk vb.) kazanlmas farkl renme biimleriyle olur. Farklrenme biimleri de farkl renme koullar gerektirir. retim ii, rencilerin kazanmalaristenilen davrann trne ve dzeyine gre ayarlanmaldr. rnein, eitli retim yntemlerinietkililik derecesi, renilecek davrana ve renme konusuna gre deiir. Her ynteminyelenebilecei bir durum vardr. Szgelimi, devinimsel alkanlklar anlamnda becerilerin (dansetme, piyano alma, yzme gibi) renilmesinde tekrarlanan altrmalarn yerini hibir eytutamaz. Becerilerin renilmesinde tutulacak yol. beceriyi bir kez doru olarak yapmak ve sonrayetkin hale gelinceye dein ayn hareketi dzenli aralklarla tekrar etmektir. Becerilerinrenilmesinde retmen, renciye rehberlik edecektir ve bu rehberliini giderek azaltacaktr.


4/17

Bilisel renmede ise, tekrar, ancak renilenin unutulmasn nleyebilir. Bu nedenle, biliselrenmede renilmi bilginin aynen tekrar deil, renilenin yeni durumlara uygulanmasnemlidir.

retmen belli bir sre iinde renmeyi oluturmas olas olan koullar ayarlayacaktr. Bunu,yerine gre bilgi aktarmakla, evreye yeni ve belli uyarclar sokmakla, snftaki etkileimiynetmekle yerine getirebilir. retmen, renme srecindeki ilevini yerine getirirken hazr

retim materyallerinden uygun olanlarn (kitap, film, radyo ve televizyon programlar) bakaretim materyallerinden uygun olanlarn seerek kullanlr ya da gerektiinde kendisi yeni retimmateryalleri hazrlama yoluna gidebilir. retmen, rencilerini evre incelemelerine gtrebilir,snfa bir koleksiyon getirebilir. Corafya dersinde, kentlerin adlarn yazma ve yerletirmek iintaslak haritalar oaltabilir; verileri yorumlama gcn gelitirmek iin eitim durumuna grafikler,tablolar sokabilir. Ksacas, neyin ve ne zaman kullanlaca, ulalacak hedef tipine gre deiir.

2. Eitim durumlar renci dzeyine uygun olmaldr. stenilen davran, rencinin gcnnstnde olursa, renci, baarszlk duygusuna kaplabilir. rencinin gcnn ok altndaki budavran yapmak da, bilinenin tekrarland dncesiyle, rencinin ilgisini kreltebilir ve hattaldrebilir. Bundan tr, eitim durumlar rencinin hazr bulunutuk dzeyine uygun olmaldr.Bu tatminsizlik ortamnda, rencide istenilen davran deiiklii gerekleemez; belki deistenilenin tersi davranlar geliebilir. Bu durum, retmenin, ilgi, gereksinme ve hazr bulunulukbakmlarndan rencilerini iyi tanmasn gerektirir.

Bloom, renme konusunda yaplm aratrmalarn bulgularna dayanarak okuldaki ya da snftakirenmeyi aklamaya ynelik bir kuram gelitirmitir. Bloom kuramnda, okuldaki renmeyibelirleyen etkenler, bilisel giri davranlar, duyusal giri karakteristikleri ve retimin niteliiadyla grupta incelenmektedir. Duyusal giri karakteristikleriyle kiinin akademik benlik tasarm(erime gds ya da baaracana inanp inanmamas gibi), ilgileri ve tutumlar dilegetirilmektedir. retimin nitelii denilince de, retmenin zellikleri (hizmet ncesi eitimin sresive tr, meslekteki hizmet sresi) snf ya da okulun karakteristikleri (renci says, donatm, okulrgtnn ve ynetimin tutumu gibi) akla gelmelidir. Sadece snftaki retim dzeyinde ele alrsak,retmenin rencilerine verdii ynergeler, ipular, pekitireler, rencinin renme srecineetkin katlm, rencinin yapp ettikleriyle (renmesiyle) ilgili olarak retmen tarafndankendisine bilgi verilmesi ve eer hatalar varsa en ksa zamanda dzeltilmesi gibi eler retiminniteliini olutururlar.

Bu kuram zet olarak unu der: rencinin bir renme nitesindeki renme rnlerinin niteliini;onun (1) o nitedeki renme iin nkoul niteliindeki temel gereksinmeleri nceden renmederecesi, (2) renme srecine katlmaya gdlenmi olmas ve (3) yaplan retimin renciyeuygun olma derecesi belirler. Buna bal kalarak eitim durumlarnn dzenlenmesinde u noktalardikkate almak gerekir.

a. renciler, yeni renme yaantlarna gemek iin ilgili nkoul davranlar edinmi olmaldr.reticiler, rencilerini yeni renme yaantlarna hazrlamaldr. Bir dersin ya da kursunbalang evrelerinde, nceden renilmesi gerekenler gzden geirilerek, eksiklikler varsagiderilme yoluna gidilmelidir. retmen snfta bir ders konusu anlatmaya balamadan nce, odersteki elerin daha iyi renilmesini salamak iin, dersin ilk birka dakikasnda ncekiderslerde anlatlanlar tekrarlayarak "daha nce unlar sylemitik, bu derste de unlar elealacaz" gibi cmlelerle ilenen konular arasnda ba kurmaldr.

b. renciler, retilmek istenilene kar gdlenmi olurlarsa, yani retilecekleri renmekisterlerse renme daha kolay ve etkili olur. Bu istek, konu alannn ve o konuda renileceklerindeerine, yararna rencileri inandrmakla ve retim hedeflerine erienlere uygun dller(toplumsal onay,not gibi) vermekle salanabilir. rencilerin ilgi duyduu konular seme ya daseilen konunun o tr konularla ilikisini kurma, retim etkinliklerin planlanmasna rencilerinkatlmasn salama, rencilerin renmeye kar isteini arttrabilir. Uzun sreli dnldnde,etkili retim, rencilerde konu alanna, retmene, renmeye ve daha genel olarak eitimekar olumlu tutumlar gelitiren retimdir. nk, renme konusuna ya da renmeye kartaknlan olumlu tutum renmeyi kolaylatrr, olumsuz tutum ise gletirir.

c. renciye, renme srecindeki durumuyla ilgili sk sk bilgi verilmelidir. Yapp ettiklerinden,renme abalarnn sonularndan bilgili klnmaldr renci. Bir ii yaptktan hemen sonra, onunuygun olup olmadn bilmelidir. stelik renciye yalnzca hatalarn ve yanllarn bildirmek,renmeyi oluturmak asndan o denli etkili deildir. renci, baarsndan haberli klndktansonra, eer eksik ya da yanl renmeleri varsa bunlarn bildirilerek eksikliklerin ve yanllarndzeltilmesi, doru davranlarn kendisine gsterilmesi gerekir. nk, gerektiinde dzeltmeyapmadan yalnzca dnt verme, ancak rencinin beklenen davran gstermesi halinde


5/17

pekitirici bir rol oynayacaktr. Bu nedenle, retim srecinin eitli evrelerinde, rencilere, yanlrenmeler ve eksiklikler bildirildikten sonra, dorusunu grme ve yapma olana da salanmaldr.Szgelimi bir snav yapldktan sonra, snav sonulan en ksa srede rencilere duyurulmal, yanlve eksik renmelere iaret edilmeli; eitli yollarla, rnein snfta tartma aarak ya da snavkatlarnda gerekli dzeltmeleri yaparak "yanl" ya da "eksik" olanlarn dorular gsterilmelidir.

d. Yaplan aratrmalar, renmenin ona neden olan yaantlarla ne denli kolay olacan

gstermitir. Bu nedenle, eitim durumlar, rencilerin "zengin yaantlar" geirmelerini salaycnitelikte olmaldr. Bir yaantnn zengin saylabilmesi iin de, o yaantnn, en azndan, (1) oksayda duyu organyla ilgili olmas, (2) yeni ve ilgin olmas, (3) kiisel bir baar duygusuverebilmesi gerekir. Bu tr yaantlar salamak iin, eitim durumunda gr-iit aralarnn yerindeve uygun olarak kullanlmas retmenin iyi bir evre ayarlaycs olmas gerekir.

3. Eitim durumlar, hem birden ok hedefe hizmet etmeli hem de istenmeyen sonular ortayakarmaktan rak olmaldr.

Matematikte, problem zme gc hedefini gerekletirmeye ynelik bir eitim durumu, aslmaksadn yannda ve onunla birlikte, rencide matematie kar bir ilgi ve sevgi de uyandrabilirya da tam tersine matematie kar bir ilgisizlik ve olumsuz bir tutum da gelitirebilir. Bu nedenle,retmen, bir yandan dzenlenen eitim durumlarnn birka hedefe birden hizmet etmesinisalamal te yandan da bir hedef iin dzenlenen bir eitim durumunun istenmeyen sonular

ortaya karabilecei dncesiyle uyank bulunmaldr.

Yaant, birey ile evresi arasndaki etkileimin bireydeki izlenimleri olarak grlebilir. renmeyaants ise, "nispeten kalc izli bir deimeye vesile olan yaant"dr. (Tekin 2004, Ertrk, 1996)

Tanmlardan da anlalaca gibi, renme yaants, konu ierii ya da retmenin yaptklardemek deildir. Bu nedenle, nemli olan, renciye neler sunulduu deil, onun hangi yaantlaredindiidir.

renme Yaantlarnda Bulunmas Gereken zellikler rencinin gereksinimlerini karlaya-bilmeli Birden fazla hedefe hizmet etmeli (ekonomiklik) retimin hedef-davranlarn kazandrabilmeli Etkili (st dzey) renmeyi salamal rencinin ilgi ve zelliklerine uygun olmal

nceki yaantlarla ilikili (tutarl) olmal retim ilkelerine uygun olmal ok sayda duyu organna dayanmal Yeni ve ilgin olmal Kiisel bir baar duygusu vermeli Benzer ve farkl durumlarda kullanabilmelidir.

Yaantnn kkeninde etkileimin bulunmas, onun rencinin etkin katlmna dayandn gsterir.renci okumak, dinlemek, gzlemek, dnmek ve yapmak suretiyle etkinlii kendisiyrtebileceine gre, renme yaantlarnn rencilere kazandrlmasnda retmene dengrev ne olacaktr? retmenin grevi, rencinin istenilen yaantlar geirmesini salayacakbiimde evreyi dzenlemek, yani eitim durumlarn ayarlama olacaktr. Bu, bir yandanretmenin rencilerin bilgileri, ilgileri, tutumlar ve alkanlklar hakknda baz bilgilere sahip

olmasn, te yandan da konu ierii, ders aralar, kendi davranlar gibi elerin oluturduueitim evresine, renciyi istenilen davran yapmaya yneltecek biimde ekidzen vermesinigerektirir. Bundan da karlabilecei gibi, renme yaantsnn iki yan vardr: rencinin kendi ikoullar ve rencinin etkileecei d koullar. D koullar, i koullara gre dzenlenmelidir ki,renci istenilen yaantlar geirebilsin. Aslnda bir renci ile evresi arasndaki etkileim demek,rencinin i koullar ile d koullar arasndaki etkileim demektir. renci davranndaoluturulmak istenen deiikliin niteliine gre, belli i ve d koullar gerekir. Bu grtenhareketle Gagne; aamal biimde sralad sekiz renme trnden her birinin gereklemesi iingerekli olan renci iindeki koullara eitim durumu koullarn ak ve tutarl biimde belirtmibulunmaktadr. Aada renci ve evresi arasndaki etkileim gstermektedir.

renci ( Koullar) Genel salk durumu lgili n bilgi ve beceriler Zeka seviyesi Dil becerisi lgi


6/17

nan ve deerler Tutum Gdmleme Alkanlk Kendine gven ve benlik tasarm evre (D Koullar) retmen Dier renciler

Basl aralar Gr - iit aralar retim yntemleri Pekitireler Aydnlatc yank ya da dnt

Hedefleri gerekletirecek retme durumlannn belirlenmesi Eitim durumlar hedeflerle ilgili olmaldr. Eitim durumlar rencinin dzeyine (seviyesine hazr bulunuluuna) uygun olmaldr. Eitim durumlar rencinin ilgi, yetenek ve gereksinimlerine uygun olmaldr. Eitim durumlar rencilerin retme-renme srecinde dikkatini ekmeli, katlmayagdlemeli, ipucu, pekitire ve dnt-dzeltme etkinliklerini kapsamaldr.

renme yaantlarnn (retme-renme srecinin) planlamasnda ve uygulanmasndaretmene den grevler:

Planlanmasnda retim plann yapma renme yaantlarn dzenleme Fiziki evreyi dzenleme erii, retimin hedeflerine ve rencilerin ilgi-dzeyine gre dzenleme retme - renme, strateji, yntem-tekniklerini seme Ders ara-gerelerini (materyalini) salama Sreyi dzenleme

Uygulama (Etkinliklerinin Gerekletirilmesinde)

rencilerin dikkatini ekme rencileri renmeye hazrlama (gdleme) rencileri dersin hedeflerinden haberdar etme Dersi etkili sunma pucu kullanma Soru - cevap etkinlii rencilerin derse aktif katlmn salama rencilere pekitire verme rencilere dnt - dzeltme verme rencilere renmenin sonucuna ilikin bilgi verme rencilere renmenin sonucuna ilikin bilgi verme rencilerin rendikleri konular hayata transferini salayacak etkinlikleri dzenleme rencinin zgvenini, benlik kavramn glendirme st dzey zihinsel etkinlikleri (yaratc dnme, problem zme vb.) gelitirme

Eitim Durumlarnn rgtlenmesiYukarda belirtilen ilkelere uygun olarak seilen eitim durumlar, istenilen davran deiikliklerinioluturabilmeleri iin tutarl ve kaynak bir btn haline getirilmelidir. nk, renci davranndaistenilen nemli deiiklikler, ksa srede ve tek bir renme yaantsyla salanamaz. Birbirleriyletutarl ve kaynak birok renme yaantsnn renci zerindeki etkisi, tpk, ayn noktaya srekliden su damlalarnn o noktadaki etkisine benzetilebilir.Eitim durumlarnn etkili olabilmeleri iin, onlar, birbirini pekitirecek biimde rgtlemek gerekir.Bunun iin de.

pucu kullanma Soru - cevap etkinlii rencilerin derse aktif katlmn salama rencilere pekitire verme rencilere dnt - dzeltme verme rencilere renmenin sonucuna ilikin bilgi verme


7/17

rencilere renmenin sonucuna ilikin bilgi verme rencilerin rendikleri konular hayata transferini salayacak etkinlikleri dzenleme rencinin zgvenini, benlik kavramn glendirme st dzey zihinsel etkinlikleri (yaratc dnme, problem zme vb.) gelitirme

Eitim Durumlarnn rgtlenmesi

Yukarda belirtilen ilkelere uygun olarak seilen eitim durumlar, istenilen davran deiikliklerinioluturabilmeleri iin tutarl ve kaynak bir btn haline getirilmelidir. nk, renci davranndaistenilen nemli deiiklikler, ksa srede ve tek bir renme yaantsyla salanamaz. Birbirleriyletutarl ve kaynak birok renme yaantsnn renci zerindeki etkisi, tpk, ayn noktaya srekliden su damlalarnn o noktadaki etkisine benzetilebilir.

Eitim durumlarnn etkili olabilmeleri iin, onlar, birbirini pekitirecek biimde rgtlemek gerekir.Bunun iin de, eitim durumlar arasnda dikey ve yatay esasta uygun ilikiler kurulmaldr.renme yaantlarnn etkisinin dnlmesinde, her iki iliki yn de nemlidir.

Etkili dikey rgtlemenin balca etkeni, yaantlarn srekliliidir. Sreklilik, bir tr bilgi vebecerinin ardk eitim durumlar iinde tekrarlanmasdr. Yalnz, buradaki sreklilik, belli birdavrann ayn biimde ve ayn ierik iinde tekrarlanmas demek deildir. Sz konusu davranntekrarlanmas, gittike artan karmaklktaki durumlar iinde olmak gerekir. Bunun iin, yaantlar

sral bir aamalar dzeni iinde yer almaldrlar.u halde her renme yaants, kendisinden daha nce gelene dayal ve daha sonra gelenehazrlayc olmaldr ki, rencilerin istendik ynde gelimelerine yardm edebilsin.

renme yaantlarnn bir aamalar dzeni iindeki yerleikliini salamak iin ise ilgili uyarclaryeter sklkla etkileime girmeli ve zaman getike artan bir karmaklkta olmaldr. Bununla ilgiliolarak, rnein, konu alan basitten karmaa, bilinenden bilinmeyene, somuttan soyuta doruaamal biimde rgtlenmelidir. Basamaklar yle geilmeli ki, renci, hem bir nceki basamaktarendiklerini bir sonraki basamak ya da basamaklarda daha kapsaml, daha karmak bir ierikiinde tekrarlayabilsin hem de her bir basamakta gc lsnde baarl olabilsin. Bylece, biryandan renilenlerin unutulmaya kar direnci arttrlrken bir yandan da rencinin baarl olmasrenci asndan bir dl olarak ileyecei iin renci, daha ileri renmeler iin gdlenmi veistekli klnm olur.

renme yaantlar arasndaki yatay iliki, kaynalk olarak adlandrlr. rencinin geirmekteolduu paralel yaantlarn, birbiriyle uyumlu bir btn oluturmalar, birbirini pekitirmeleri gerekir.Byle olduunda, renci, btnle sahip bir gr ve uralan konularla ilgili daha kapsaml birdavran gelitirebilir. Bylece, hem hedefe daha abuk ve daha kolay ulalr; hem de meydanagelen renme, unutulmaya kar direnli, btnsel bir renme olur. renme yaantlarbirbirleriyle atma halinde olduklarnda ise, unutulmaya kar dirensiz, par-asal renme ortayakar.

Okulda eitim: Eitim sreleri kendi toplumuna uygun insan yetitirir. Bu nedenle eitim srelerirastlantya braklmamtr. Toplum bilinci vermek iin eitim srecinin ierii ve amalar belirlenir.Bu nedenle eitim bir kamu hizmeti olarak kurumlamtr.

Okulda eitimin zellikleri unlardr:

a. Okulda eitim formeldir.b. Okulda eitim, belli amalara gre nceden hazrlanm programlara gre yrtlr.c. Okulda eitim plnldr.. Okulda ynetici, retmen ve rencilerin yapaca iler saatlere gre dzenlenmitir.d. Eitim sreci retmen tarafndan yrtlr ve deerlendirilir.e. Okulda formel sreler baskndr.f. renciler grup arkadalklar iinde rnek alma yoluyla yeni davranlar benimserler. Bu yollainformel sreler de etkilidir. Bu nedenle okulda bulunan eitmenler rnek davranlar sergilemekzorundadr.

yerinde eitim: Toplumda etkisi grlen bir eitimde i yerinde eitimdir. Bu eitim lkemizdeyar formel biimde yrtlmektedir.

rak yetitirme: lkemizde ilkretim okulunu bitiren ocuklar raklk eitimiyle bir mesleehazrlanrlar. Usta bir retmen gibi davranr. nce meslekle ilgili basit davranlar retilir. Dahasonra yeni beceriler edindirilir. ran baars dllendirilir, yanllar dzeltilir ve ocua yanlmapay verilir.


8/17


9/17

Eitim politikalarnn gelitirilmesi: Eitim biliminin nemli konularndan biri de eitimpolitikalarnn gelitirilmesine ve eitimle ilgili kararlar verilirken gerekli olacak bilgileri derlemektir.

Eitimde (kuram) teori gelitirme: Eitim bilimlerinde, renme retme, rehberlik ve ynetimalanlarnda kuram gelitirme almalar nemli yer tutar. lkenin koullar ve olanaklar dikkatealnarak dnya ile tutarl, bilimsel bilgilere dayal kuramlarn gelitirilmesi eitimde btnln

salanmas ve baar iin gereklidir.

Eitim yntemi ve maliyet analizi: Davran bilimleri srekli eitim kurumlarnnorganizasyonuna, iletmesine dayal bilgi retmektedir. Kararlarn isabetli, plnlama, koordinasyonve denetim gibi faaliyetlerle etkili olarak yrtlmesi iin gelien teknolojik olanaklar kullanaraklke koullaryla tutarl yaklamlarn gelitirilmesinde gereklidir.ETM BLMLERNN ALANLARIAadaki eitim bilimleri lkemiz eitim fakltelerinde idar ayrm ve bilimlerin birbiriyle ilikileridikkate alnarak 5 gruba ayrlmtr;

A. Eitimin Temelleri

1. Eitim psikolojisi2. Eitim sosyolojisi3. Eitim ekonomisi4. Eitim felsefesi5. Eitim tarihi

B. Eitim Programlan ve retim1. Eitimde program gelitirme2. Eitim teknolojisi

C. Eitimde Psikolojik Hizmetler1. Eitimde psikolojik danma ve rehberlik2. zel eitim

D. Eitim Yntemi, Teftii, Ekonomisi ve Plnlamas1. Eitim yntemi ve teftii2. Eitim ekonomisi ve plnlamas

E. Eitimde lme ve Deerlendirme1. Eitimde lme ve deerlendirme2. Eitim istatistii ve aratrma

ETM KURUMLARININ LEVLEREitim kurumlar toplumun baz gereksinimlerini karlamak zere ortaya kmtr. Temel amac,topluma yararl bireyler haline gelmeleri iin bireyleri eitmektir. Eitim kurumlarnn toplumsal,siyasal, ekonomik ve bireyi gelitir me olmak zere 4 temel ilevi vardr.

A. Eitimin toplumsal ilevi:Toplumun geliimini ve srekliliini salamak eitimin toplumsalilevidir. Eitim kurumlar bu amaca ulamak iin;

a. rencilere toplumun kltrel mirasn aktarmaktadr.b. rencilerin toplumsallamasn salamaktr.c. Yeniliki ve toplumun kltrn gelitirecek bireyleri yetitirmektedir.a. Toplumun kltrel mirasn aktarma Kltr, bir toplumun yesi olarak insanolunun kazandbilgi, sanat, gelenek, grenek, beceri ve alkanlklar kapsayan karmak bir btndr. Kltryeni nesillere aktarmak insana zg bir olgudur. nsanolu kulland yazl ve szl sembollerlekltr mirasna gelecek nesillere aktarr.

b. Toplumsallamay salamaBireyi toplumun bir yesi hline getirme srecine toplumsallama denir. Eitim kurumlarrencilere toplumdaki rollerinin gerektirdii davranlar retirler. Bunlar uygulamalarnaolanak salarlar. Bylece toplumla uyumlu bireylerin yetitirmesi salanr.


10/17

c. Yeniliki ve toplum kltrn gelitirecek bireyler yetitirmeEitim kurumlar rencilere deime ve gelime iin gerekli bilgi ve beceriyi kazandrarakonlarn toplumsal ve ekonomik gelimeye uymalarn kolaylatrr. Toplumda yenilikler yaratacakbireylerin yetimesine katkda bulunur.

B. Eitimin siyasal ilevi:Toplumlarda devlet sisteminin ortaya kmasyla eitimin siyasalilevi balam milliyetilik ve demokrasinin gelimesiyle nem kazanmtr. Eitimin siyasal ilevi

3 grupta toplanr.

1. Toplum yelerinde millet bilinci oluturma ve var olan siyasal dzeni koruma.2. Lider yetitirme.3. Semen yetitirme.

1. Mevcut siyasal dzeni koruma: Eitim ku rumlar toplum yelerine mill ideolojiyi veidealleri alayarak var olan dzene bal hle getirir.2. Lider yetitirme: Eitim kurumlar toplumun bireylerini sisteme bal hle getirir kenliderlerin yetitirilmesini de salar.3. Semen yetitirme: Demokrasi ile top lumlarda eitimin dier bir siyasal ilevi iyi semenyetitirmektir.

C. Eitimin ekonomik ilevi: Eitimin ekonomik ilevi bireyleri bilgi ve beceri ile donatarak

onlarn retici durumuna getirmek ve gereksinim duyulan insan gcn yetitirmektir. Eitimkurumlar bu ilevlerini yerine getirerek, toplumun ekonomik olarak gelimesine ve kalknmasnakatkda bulunur.

D. Eitim bireyi gelitirme ilevi: Birey eitim kurumlarnda temel gereksinimlerini dengelibir biimde karlama yollarn renir. Bireyin gelitirilmesi eitim kurumlarnn nemli grevidir.Dolays ile eitim kurumlar bireyin zihinsel, bedensel ve duygusal adan gelimesi iinalmalar yapar.

TRK MLL ETM'NN TEMEL LKELER

Genellik ve eitlik: Eitim kurumlar dil, rk, cinsiyet ve din ayrm gzetmeksizin herkeseaktr. Eitimde hibir zmreye, aileye, kiiye ayrcalk tannmaz.Ferdin ve toplumun ihtiyalan: Mill Eitim hizmeti, Trk vatandalarnn istek ve yetenekleri ile

Trk toplumunun gereksinimlerine gre dzenlenir.

Yneltme: Fertler eitimleri sresince ilgi ve yeteneklerine gre eitli programlara ve okullarayneltilerek yetitirilir. Mill Eitim sistemi bu ynlendirme dorultusunda dzenlenir. Yneltmeiinde rehberlik hizmetlerinden objektif lme ve deerlendirme metotlarndan yararlanlr.

Eitim hakki:Temel eitim grmek her Trk vatandann hakkdr. Temel eitimden sonravatandalar ilgi ve yetenekleri dorultusunda eitim kurumlarndan faydalanr.

Frsat ve imkn eitlii: Eitimde herkese kadn-erkek ayrm yapmakszn eit olanak verilir.Parasz yatllk, burs, kredi ve baka yollarla yoksul olan rencilere eitim olana verir.

Sreklilik: Fertlerin yaam boyu genel ve meslek eitimlerinin devam esastr. Genlerin eitimiyannda hayata ve i alanlarna olumlu bir ekilde uymalarna yardmc olmak zere yetikinlerinsrekli eitimini salamak iin gerekli tedbirleri almak da bir ei tim grevidir.

Atatrk nklap ve lkeleri ve Atatrk Milliyetilii: Atatrk inklap ve ilkeleri ve ana yasadatanmn bulmu olan Trk milliyetilii tm ders programlarnda temel alnr. Mill kltrnbozulup, yozlamadan kendimiz zg ekli ile evrensel kltr iinde korunup gelitirilmesine veretilmesine nem verilir.

Demokrasi eitimi: Atatrk milliyetilii ne aykr olmamak kaydyla gnlk siyas tartmalarakarmadan yurttalarn sahip olmas gereken demokrasi bilinci, yurt dnemine ait bilgi, anlayve davranlar eitim kurumlarnda verilmeye allr.

Liklik:Trk Mill Eitiminde liklik esastr. Din kltr ve ahlk retimi ilkretim okullar ilelise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasnda yer alr.


11/17

Bilimsellik: Eitim metotlar ve ders ara ve gereleri, bilimsel ve teknolojik esaslara,yeniliklere, evre ve lke ihtiyalarna gre srekli olarak gelitirilir.

Plnllk: Mill Eitim programlar, iktisad, sosyal ve ekonomik kalknma hedeflerine uygunolarak tm alanlarda modernlemeyi ve teknolojik gelimeyi salayacak meslek ve teknikeitime arlk verecek ekilde plnlanr.

Karma eitim: Okullarda kz-erkek karma eitim yaplmas esastr. Ancak koullara gre bazokullar yalnzca kzlara ya da erkeklere ayrlabilir.

Okul ve aile i birlii: Okul ve aile arasndaki i birlii eitim kurumlarnn amalarnngereklemesini kolaylatrr. Bu amala okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Bu kurumun kuruluve ileyii Mill Eitimin y-netmeliklerince dzenlenir.

Her yerde eitim: Mill Eitimin amalar yalnz resm ve zel eitim kurumlarnda deil, aynzamanda evde, evrede, i yerinde, her yerde ve her frsatta gerekletirilmeye allr.

PROGRAM GELTRME

Eitim: Eitim: kiinin davranlarnda, renme ve yaantlar sonucu istendik davrangelitirme srecidir. Kii davranlar nm byk bir blmn, evresiyle etkileim sonucukazanr. Yani eitim, seilmi ve kontroll bir evre iinde, bireyleri belli amalara greyetitirmektir.

Program gelitirme: Eitim programlarnn tasarlanmas, snanmas, deerlendirilmesi ve budorultuda yeniden dzenlenmesidir. Program dzenlenmesi duraan deil sreklilik isteyenalmalardr. Program gelitirme okul iinde ve dnda mill eitimin ve okulun amalarngerekletirmek zere tasarlanm etkinliklerin uygun ara gerele rin gelitirilmesine ynelikkoordine aba larn tmdr. Bilimsel ve ada program gelitirme uzmanlk ve ekip almasngelitirir. Bu ekipte program gelitirme ile lme ve deerlendirme uzman, eitim felsefecisi,eitim psikologu, eitim ekonomisti, eitim sosyologu, eitim teknolou, bilim uzman ve

retmen bulunur.

Eitim program: Bir eitim kurumunda, rencilere nceden hedeflenen davranlarkazandrabilmek iin yaplan eitsel etkinliklerin tmdr. Bireye okul ii ve okul dgerekletirilmesi istenen plnlanm, eitsel etkinlikler yoluyla salanan renme yaan tlardzenei olarak da tanmlanabilir.

retim program: Okulun hedeflerine bal olarak, rencinin gereksinimlerini karlamas,yeteneklerini gelitirmesi ve davranlarn istenen ynde deitirmesi iin yaplan plnlamaalmalardr. retim program rencilerden beklenen ren meyi oluturabilmek iinplnlanm etkin liklerin btn olarak aklanabilir.

retim program: Bir dersin zel hedef lerini ve zel hedeflere ulamak iin izlene cekretme renme etkinliklerinin amaca ynelik bir sra ve dzen iinde veren kaynaktr.

Programn dzenlenip planlanmas srasnda snf iinde her bir renme retme srecininincelenmesi, programn gelitirilmesi asndan olduka nemlidir. Bir eitim program renciyeretilecek olan ilgili dersleri iermektedir. Bir retim program beli bir renci grubuna nelerinhangi sra ile uygulanacan gsteren plndr.

Program gelitirmenin tarihsel temelleri:Son yllarda geleneksel ve sbjektif yarglara dayal bir tutumdan, bilimsel aratrmaya dayal,insan davranlarnn temellerini aratran ve bu davranlar gelitiren bir tutum benimsenmitir.Program gelitirme abalan 19. yy.n balarndan balayarak deneysel aratrma yntemleriningelimesiyle Avrupa ve Amerika'da hz kazanmtr. Btn lkeler eitim politikasn uygulamayadntren politikalar benimsememilerdir. lkemizde program gelitirme almalar MillEitim Bakanlna bal Talim Terbiye Kurulu Bakanlnca yrtlmektedir.

ETM PROGRAMLARI


12/17

1. Eitim programlannn Mill Eitim sistemindeki yeri ve ilevi

lkemizde Mill Eitim politikas merkezde oluturulmaktadr. Eitimle ilgili yasalar,ynetmelikler, eitim programlar ve bilumum kararlar merkezden uygulama yerineaktarlmaktadr. Eitim programlar, eitilenlerin davran standartlarndan, renme ve retimetkinliklerine dein, almalara klavuz etmekte ve bir arac rol oynamaktadr.

Temel ama, Mill Eitim politikasnn programlar yolu ile uygulamaya dntrlmesidir Trk

Ulusunun birlik ve btnlk iinde kalknmasna dayanan Mill Eitim politikasnn, lkenin enuzak kesine ka dar yaylmas ve gereklemesinde program lar kpr rol oynamaktadr.Eitim kurumu, programlarn uygulanmasndaki sorunlar merkeze yansttka gerekendurumlarda yani uygulamalara gidilmektedir. Mill Eitim Bakanl devletin eitim politikasdorultu sunda, aratrma ve gelitirmeye yn izecek projeleri oluturur. l Mill EitimMdrlkleri bu projelerin uygulanmasnda nclk eder. Okullar ise bu projeleri gerekletirecekkurumlardr. levleri, retim etkinliklerini en etkili biimde gelitirmektedir. Bu dzen ylegsterilebilir:

Mill Eitim Bakanl

"aratrma gelitirme projeleri" l Mill Eitim Mdrl"projelerin il apnda uygulanmas" Okul"retim programlarn gelitirmek zere aratrmalara kaynaklk"

2. Eitimde program hiyerarisi

Eitim program: bir eitim kurumunun, ocuklar, genler ve yetikinler iin salad MillEitimin ve kurumun amalarnn gereklemesine dnk tm etkinlikleri kapsar. retim, dersd etkinlikleri, zel gn lerin kutlanmas, geziler, ksa kurslar, rehberlik, salk vb. hizmetler vefonksiyonlar bu ereve iine girer.

Eitim program iinde retim program

bilgi ve becerinin, donanmn plnl bir biimde kazandrlmasna dnk bir programdr. Konununematik grnm aadadr:

Eitim program

retim program Ders program nite program Konu plnByle bir hiyeraride her bir program, bir st programlama, amalar ve ierik ynnden ilikiliolduundan birbirinin kapsamna girer.

3. Program gelitirme kavram

Program kategorileri; retmen eline verilmi materyallerle ilgilidir. Bu programda;a. renme koullan gerekletirilir.b. rencilerin yaantlar gelitirilir.c. retim olanaklar zaman, mekn, aralar ve gereler asndan gelitirilir.. retmenler ve dier ilgililer eitim ve deerlendirme gibi konularda bilgilendirilir.

d. Eitim amalarnn gereklemesi iin ilgililerin istekli hle gelmesine allr.

PROGRAM GELTRMENN FELSEF TEMELLER

Eitim program hazrlanrken yararlanlacak bir felsefeye ihtiya vardr. Setiimiz felsefedeneitim programmzn temel yaps oluturulurken, hedefler arasndaki tutarllk kontrol edilirkenyararlanlr. Program hazrlamada eitim felsefemiz; eitime egemen dnya grnde stkapal olan ama ve varsaymlar aa karrken ve yorumlarken bizlere yardmc olmaktadr.Bunlar sralayacak olursak:

dealizm: Gerein madd glerden ok zihin, dnce ile balantl olduunu ileri srenkuramdr.

Realizm: D dnyann bilgi ve duyularmzdan bamsz olarak var olduunu savunan felsefeekoldr.


13/17

Empirizm: Tm bilgimizin deneyden kaynaklandn savunan felsefe trdr.

Rasyonalizm: Bilgi edinmede akla ncelik veren felsefe akmdr.

Pragmatizm: Bir kavram, ilke ve grn anlam ve doruluunu pratik yararlaryla belirleyenfelsefe akmdr.

Enistantializm (Varoluuluk): nsana nem veren bir felsefe akmdr. Bu akm da insanyaam boyunca ne yapacana kendisinin karar vermesi ve zgr olduu grlerinin arlktad felsefe grdr.

Program gelitirmenin psikolojik temelleri:Program gelitirmenin her aamasnda, psikolojiden yararlanlmaktadr. zellikle hedefterineitime uygulanabiiirlii belirlenirken psikolojiden yararlanlr. Program hazrlanrken rencilerinilgileri, yetenekleri, eilimleri ve hazr olular arasndaki farklar dikkate alnmaldr. Bu farklarpsikolojinin alma alanna girer. Psikoloji bu farklarn olup olmadn, varsa dalmn gzlemve lme yoluyla saptar. Ulalan bilgiler nesnel ve olgusal nitelikte bilgilerdir. Programlar rencigereksinimlerini karlayacak nitelikte olmaldr. rencide renme gl yaratacak;anlamay, alglamay, gelimeyi olumsuz etkileyecek ynde olmamaldr.Program gelitirmenin toplumsal temelleri: Eitim program gelitirilirken bireylerin beklentileri

toplumsal deerler, normlar ve kltrel deerler dikkate alnmaldr. Toplumda atma yaratacakprogramlar hazr-lanmamaldr. Bu nedenle toplum dikkatle deerlendirilmeli, deime eilimleriprogramda yer almaldr. Eitim programlar toplumsal yapdan uzak kalmamaldr. E:itimprogram, bireyin sosyal geliimini topluma uyum salayacak ekilde gelitirilmelidir. Okullartoplumun istedii bireyleri yetitiren ve topluma kazandran kurumlardr.

Program gelitirme modelleri: Maddeler, objelerin en iyi ekilde temsil edildii taklitlerdir.Program gelitirme modelleri bilimsel teknik, bilimsel teknik olmayan modeller olmak zere ikiyeayrlr. Bilimsel teknik maddelere gre program gelitirme zaman, uzay, malzeme ve personelarasndaki koor-dineyi salayarak evreyi yaplandrma plndr.Bilimsel teknik olmayan modellere gre program gelitirme, znel bireysel, estetik ve geililikzelliklerine sahiptir. rencinin duyusal ynlerine arlk verilir. Baz program gelitirmeyaklamlar unlardr:

TYLER MODELEn aklc modeldir. Tme varm yntemi ni kullanr. Tyler ilerlemeci bir yaklam benimsemi vekonu, birey ve toplum zerinde ayr ayr almtr. Bunlarn birbiri zerine etkileri aratrlmtr.

Tyler program gelitirmeyi okulun hedeflerini belirleme, hedeflerle ilgili eitim yntemlerisaptama ve bu metotlarn organizasyonunu yapma hedefleri deerlendirme olarak sralamtr.

TABA MODELProgramla ilgili herkesin program gelitir me etkinliklerine katlmas, program uygulayctarafndan programn gelitirmesi tasarlanmtr. Model 7 aamadan oluur:1. Gereksinimleri belirler.2. renci hedefleri belirlendikten sonra ulalmak istenen hedefler belirlenir.3. Program nitelerinin konu alan ve ierii hedefleri belirler.4. retmenler tarafndan seilen ierik, rencilerin olgunluuna, ilgilerine, baarlarna gredzenlenir.

5. Program ierii ile renciler arasnda ba kuran yntemler seilir.6. renme etkinlikleri dzenlenir.7. Deerlendirme ekillerine yer verilir.

TAYLOR, ALDCANDER VE LEWS MODELBu model program gelitirmeyi sistematik bir yaklamla gelitirmitir. lk aamada genel ve zelhedefler belirlenir. kinci basamakta program deseni dzenlenir. Desen oluturulduktan sonraretmenler retim plnlarn hazrlar.

GOODLAD MODELBu program gelitirme modeli var olan kltrel deerleri analiz ederek eitimsel amalar saptar.Saptanan eitim amalar davransal eitim hedeflerine dntrlr. Bu hedefler eitimfrsatlarn ortaya koyar.

HUNKSN GELM MODELBurada nemli olan insanlarn kendi felsefi yaklamlarna gre gelitirecekleri fikridir. Bumaddede 7 aama bulunur:


14/17

1. Programn kavramsallatrlmas2. Tehisi3. erik seimi4. Yaantlarn seimi5. Uygulama6. Deerlendirme7. Bakm ve koruma

MLLER VE SELLER MODELBu madde eitim programlar rencilere, toplumun gereklerini, deimelerini, becerilerinkazandrlmasn hedeflemektedir. Bu modelde ilk ynelim iletme pozisyonu.

ikinci ynelim etkileimini tanmas, nc ynelim sosyal ve kiisel deiimdir.Model 5 basamaktan oluur:1. Oryantasyon2. Geliimsel aralar3. retim modelleri4. Uygulama pln5. Deerlendirme

OLVA MODEL

Model hem program gelitirme emas hem de retimin tasarlanmasn bir araya getirmektedir.Bu model retimin yaplaca alan ve gidi yollarn plnlamada olduu gibi okuldaki dersleraras nitelikler meslek eitim, rehberlik ve snf d etkinliklerde de kullanlabilir.

WHEELER MODELDeerlendirme srecinin btn evrelerde yer almasn savunur. Bu model Tyler mode linde yeralan aamalara yer vermi fakat deerlendirmenin btn aamalarda yaplmasn savunmutur.

KERR MODELBu model iin bilgi, deerlendirme, okuldaki renme ve amalar nemlidir.

ROGERS MODELrnden ok yenilie ve deiime ak esnek bir program modelidir. Bu model iin retmenrencileri dinleyen, yeni dnceler arayan problemleri birlikte zmeye alan bir yap

sergiler.

PROGRAM GELTRME YAKLAIMLARI

Sosyal g yaklam: Bu yaklam eitim srecini etkileyen, sosyal yaantlarn aratrlmasnhedefler. Eitim bir sosyal sretir. Bireyin bu sre iinde bir eyler rendii ve aktif olduuoranda baarl olaca dikkate alnmaldr. Bu yaklam konuyu deil; renciyi, etkinlii, konu veyaant arasndaki ilikiyi nemser.

ekirdek (Core) program yaklam: Bu program yaklam zorunlu sosyal ihtiyalaraprogramn merkezinde yer vermektedir. Bu yaklam okullarn toplumsal gelimede fonksiyonel

olmayna kar bir tepki olarak domutur.Geni alanlar yaklam: Benzer zellik tayan alanlar birletirilip, daha geni alanl programyapma desenine denir. Bu yaklamda yaklamlar arasndaki farklar kalkmakta, konu geniolarak ele alnmakta ve halen ilkretim dzeyinde uygulanmaktadr.

Teknoloji yaklam: rencilerin en iyi ekilde renmesi ve baarl olabilmesi iin eitim veders programlarnn planlanmas ve gelitirilmesidir. Bu yaklam retim alannda gereksinimduyulan insan tipinin yetitirilmesine ynelik, zellikle meslek - teknik eitim alannda kullanlanbir yaklamdr. Teknolojik yaklamn temel ilkeleri; hedef, ilev, konu ve yntem, kapsam,program, personel, sre, evre, baar ve deerlendirmedir.

Konu alan merkezli yaklam: Eitim uygulamalarnda en fazla kullanlan yaklamdr. Buyaklam insann en nemli yetisi olarak akl grr. Akl bilgiye ulamada en nemli unsurdur.Konu yaklamnda program eitli disiplerden oluur. Fizik, kimya, matematik gibi her biri birkonu alann oluturur. Programn amac konunun yetitirilmesine yneliktir. Bu yaklamdadersler tamamen birbirinde bamsz verilir. Konu alan uzmanlar dzenlemede ok etkilidir.


15/17

Fonksiyonel yaklam: Bu yaklam renci davranlarnn aka belirtilmesi temelinedayanr. Eitimde her davran bir sonraki aama iin giri davrann oluturur. Her bir adm iyitanmlanm davransal ifadelerle aklanmaldr.

HEDEFLER

Hedef: Belli bir alanda eitilecek bireylere eitim yoluyla kazandrlmas istenen zelliklerintmdr. Bir dersin hedefi renciye yeni davranlar kazandrmak ya da var olan davrantadeiim oluturmaktadr. renciye kazandrlmak istenen davranlar bilgi, beceri, alkanlk,tutum ve yetenekleilgili olabilir. Eitimde yer alan hedefleri bilisel, psikomotor ve duyusal alandiye sayabiliriz. Eitimde hedef kiide: bilgi, beceri, deer yarglar, ilgi, tutum, kiilik vealkanlklar kazandrmak olabilir.

stendik davranlann belirleyicileri aadakileri gz nne almaldr:

a. Toplumsal gerek: Hedef davranlar, kltrel davranlar, toplumsal gereklerleuyumaldr. Toplumsal deerlerinize uymayan, ters den hedef davranlar

programaalnmamaldr. Toplumsal gereklik, toplumsal, ekonomik ve siyasal sistem olarak elealnmaldr. Bu durumda eitim sistemi toplumsal sorunlara ve zm yollarna dayal hedef vedavranlar, ierik, retim yntemleri, eitim durumlar ve snama durumlar saptanmaldr.

b. Konu alan: Bir dier belirleyici de rencilere kazandrlacak ieriktir. Burada hedefdavranlar bilim, sanat ve dnce alanlarndaki gelimelere ve deimelere uygun olmaldr.Hedef davranlar konu alanlarna gre seilmelidir.

c. Birey: Hedef davranlar belirlenirken bireyin ilgi ve gereksinimleri gz nne alnmaldr. Herinsan birbirinden farkl yeteneklere sahiptir. Bu yetenekler dorultusunda bireyler eitilmelidir.

. Doa: Hedef davranlarn son belirleyicisidir. nsan doal bir ortamda doar ve bu ortamdabyyerek yaamn srdrr.nsan iinde bulunduu doal ortam koruya rak ondan en iyi ekilde yararlanmaldr. Ak si hlde

insan yaad ortam yok edebilir. Bu nedenle doay koruyacak ve onunla denge kuracakbireyler yetitirilmelidir.Aday hedefler bu drt belirleyiciyle uyumlu olmak zorundadr. Bunlardan birine uyumsuz olanhedef olay. hedef listesinden elenir.

Eitim szgeleri: Programa konulmas dnlen aday hedefler, programa konulmadan nceeitim szgelerinden geirilirler. lgili uzmanlar tarafndan deerlendirilirler. Eitim szgelerini,yle sralayabiliriz:

1. Eitim felsefesi szgeci: Aday hedefle-r eitim felsefesiyle tutarllk gstermelidir. Temelealnan felsefeye gre saptanan hedefler felsefenin mantna uygunluk gstermelidir. Eitimdehedef davranlar saptanrken, davrann ieriinin ve snanmasnn eitim felsefesine uygunluuzerinde durulur. Eitim felsefesine ters den aday hedef programdan karlr.

2. Eitim sosyolojisi szgeci: Eitimde istendik davranlarn belirleyicilerinden biri detoplumdur. Aday hedefler, toplumun genel zelliklerine, deer yarglarna, toplumsal normlaruygun ve onlara ters dmeyecek ekilde saptanmaldr. lkenin toplumsal gereklerine gresaptanan aday hedeflerin, bireyin yaad yerlere ve oralarn zelliklerine gre saptanmasnadikkat edilmezse, etkili bir eitimden bahsedilemez.

3. Eitim psikolojisi szgeci: Eitimde renme kiilerde oluan davran deiikliidir.Deiimlere baklarak kiilerin renip renmediine karar verilir. Eitimle psikoloji arasndayakn bir iliki bulunmaktadr. Psikoloji davranlarn nasl ve hangi yollarla kazandrlacanaratran ve sorunlara zm reten uygulamal bir bilim daldr. Aday hedefler eitimpsikolojisiyle rencilere kazandrabilir. ltlere uymayan bireylerin renmesini zorlatranhedefler listeden karlmaldr.

4. Eitim ekonomisi szgeci: Bu szgete aday hedeflerin ekonomik olmas nemsenir.

Ekonomik olmayan ve ar ekonomik yk getiren hedefler daha batan programdankarlmaldr. Elimizdeki tm kaynaklardan en st dzeyde yararlanmalyz. Bu nedenlesetiimiz hedef davranlar hem en ksa zamanda kazandrlmal hem de ekonomik olmaldr.


16/17

Kii tutarl ve ekonomik bir tketici olmaldr. Tm bu hedefler aday belirlemede nemlidir.

Okulun Genel levi Okul, iinde bulunduu toplumun kltr zelliklerini aksettirir. Bir lkenin mill eitiminin amalar, o lkede yaplacak bir toplum analizine dayanmaldr. Okul rencileri, toplumun kltrn tanmak kadar gelitirme ynnde de gelitirmesorumluluk tamaldr.

Eitimin, birey ve toplum refah arasnda denge kurulmaldr. nk eitimin ortaya kanproblemlerin zmnde byk sorumluluu vardr.

Ekonomik kalknmann ve demokratik hayatn gereklemesi, bireylerin kaliteli anlamda eitimiile mmkndr.lkemizde okuryazar oran aranrken dier yandan okuryazarln kazandra ca davranlarnnitelii ile ilgili almalara gereksinim vardr.Okul, eitimin eitici fonksiyonunun yannda koordine edici bir sosyal ortam hizmetini grr.Organize eitim kurumu olan okul, renciler ve veliler, eitimde temel eyi olutururlar.Program gelitirme bu ge arasndaki deerler korelsyonu saptamak ve izlemek zorundadr.Bu incelemeler, deneysel almalarn temelini olduu kadar ynn de gsterecektir.

Gnmzde bireyin byme ve gelimesi yalnzca biyolojik bir olay deil, ayn zamanda kltrelbir olgu olarak grlmektedir.

Bu kltrel fenomenin ayrntlar ile analizi, program gelitirme faaliyetlerinin teorik veuygulamal temellerinin kurulmasna yardm edecektir.

Bilisel alan hedefleri unlardr:1. Anmsama2. Kavrama3. Uygulama4. Analiz5. Sentez6. Deerlendirme

Psikomotor alan hedefleri unlardr:1. Alglama2. Kurulma

3. Klavuzla yapma4. Btnletirme5. Karmak etkinlik6. Duruma uyma7. Yaratma

Duyusal alan hedefleri unlardr:1. Alma2. Karlkta bulma3. Deer verme4. Btnletirme5. Nitelenme

TRK MLL ETM SSTEMNN HEDEFLER UNLARDIR:

a. Uzak hedefler: Politik felsefemizi yanstr. Fonksiyonu yn gstermek, eitim hizmetlerininamalarn belirlemektir. Ama politik felsefemizin dnk olduu ideale uyum salayacak insanlaryetitirmektir. Bu tr hedefler ok zor deitirilir. lkede siyasal

b. Genel hedefler: Belli bir eitim kuru iktidarlar deise bile bu hedefler ok zor deiir.munun genel hedeflerinden sz edilebilir. Genel hedefler eitim rn olarak yetimesi istenenideal insann niteliklerinden oluur. Bir ulusal eitim sisteminin genel he deflerini belirleme iilkenin gelecei asndan ok nemlidir. Genel hedefleri iki aamada dnebiliriz:1. Eitimin genel hedefi2. Okulun genel hedefi

c. zel hedefler: Bir ders, bir disiplin ya da bir alma alan iin hazrlanm hedeflerdir.Dorudan rencide davransal olarak grlmek istenen hedeflerdir. Belli bir alanda rencilerinyetitirilmesi iin al malarn kararlatrlmas o iteki zel hedeflerdir.

Hedeflerin genel zellikleri: Hedefler, renci davranlarna evrilebilir olmaldr. Hedef


17/17

rencide gerekletirmek istenen davran deiikliidir. Hedefler sre sonunda rencinin hangi niteliklere sahip olacan gstermelidir. Hedef ifadeleri ak, seik ve anlalr olmaldr. Hedeflerin hangi konu ieriiyle ilgili olarak gerekletirilecekleri belirtilmelidir

RETM ETKNLKLERN PLANLAMA

Giri Blma. Dikkati ekme: retmen derse balamadan rencinin dikkatini konuya ynlendirmelidir.

b. rencileri hedeften haberdar etme: renci o derste hangi hedef ve hedef davranasahip olacan bilecek olursa, kendi plnlamasn ona gre yapabilir.

c. rencileri derse motive etme (gdleme): retmenin bu dersten reneceklerinin birsonraki derste ne ie yarayacann ifade edilmesidir.

. n koul olabilecek renmelerin hatrlatlmas: Daha nceden renilen konularn nkoul olarak anmsatlmasdr.Sonu etkinlikleri: Bu basamakta retmenler aadaki etkinlikleri yapmaktadr.

1. retmenler hem konular arasnda hem de konular ilenirken zetler yaparak davrannkalcln salamaldr.2. rencileri yeniden gdler, ilginin devamn salar.3. Ders tamamlandktan sonra ksa zdeyiler ve aktarmlarla konunun kapann yapar.

Deerlendirme: rencilerin renme eksikliklerini saptamak amacyla yaplr. renmeeksikliklerine zm yollar aranr. Bu tr deerlendirme de ama not vermek deil durumudeerlendirmektir.

Gezi, gzlem, deney plnlan: Bunlar, gnlk ders plnlarnn paras durumunda dr. Gezi,gzlem pln, gezi - gzlem yoluy la bilgi ve beceri kazandrmaya ynelik al malarnplnlanmasdr. Deney pln ise bir gnlk ders plnnn bir paras olarak bir derste yaplacak birdeney etkinliini dzenleyen plndr.
http://www.ekpss.com/

eKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ 1- PROGRAM GELİŞTİRME

Documents

Transcript of eKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ 1- PROGRAM GELİŞTİRME