1

EKMEK İŞLETMELERİNDE

HAŞERE MÜCADELESİ EĞİTİMİ

Prof. Dr. Nevzat ARTIK Prof. Dr. U. Tansel ŞİRELİ

Dr. Nevzat KONAR Araş. Gör. Güzin İPLİKÇİOĞLU ÇİL

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı

Antalya-2012

2

1.TANIM

Sanitasyon; hastalıkların önlenmesi ve sağlığın korunması olarak tanımlanabilir. Haşere kontrolünde başlıca sanitasyon kuralları;

Yiyecek kaynaklarının kaldırılması İçecek kaynaklarının kaldırılması Tecrit olup ,

3

bu faaliyetler ile ilgili faktörler ise şu şekildedir.

Temizlik, Çöp yönetimi Uygun bina yapısı Tecrit Uygun depolama Bahçe düzeni Dış ışıklandırma Haşere kontrolüdür.

4

2.Temizlik

İlgili kurallar;1 Dökülmüş saçılmış ürünler

temizlenmelidir,2 Yağlı yüzeyler temizlenmelidir,3 Dolap , tezgah altı/arkası ,makine

altı/arkası gibi görünmeyen yerler temizlenmelidir,

4 Dip köşe temizliğine önem verilmelidir,

5

5 Giderler temizlenmelidir,6 Ölü fare,sıçan,kuş gibi hayvanlar varsa

atılmalıdır,7 Ekipmanlarda kalan kalıntılar

temizlenmelidir,8 Süpürge,paspas,çekçek gibi ekipmanlar

temiz bırakılmalı ve kullanılmadığı zamanlarda baş aşağı durmalıdır.

6

3.Çöp yönetimi

İlgili kurallar;1 Çöp torbası kullanılmalı ,kullanılan çöp

torbaları ağzı kapalı çöp konteynerlerine atılmalıdır,

2 Çöp toplama alanındaki çöpler min. 1, max 7 günlük periyotlarla alınmalıdır,

3 Her çöp alınışında,çöp konteynerleri,çöp alanının zemini yıkanmalı,etrafa dökülen kalıntılar temizlenmelidir.

7

4.Uygun Bina Yapısı

İlgili kurallar;1Bina kullanım amacına uygun inşa

edilmelidir,2Havalandırması,ışıklandırması uygun

dizayn edilmiş olmalıdır,3Haşere geçmesini önleyecek şekilde

inşa edilmelidir.

8

5.Tecrit

İlgili kurallar;1Haşerenin bina içine girişi

engellenmelidir(Haşere/böcek/kemirgen geçirmezliğin sağlanması)

2Bina içine giren /bina içinde yuva ve barınak olarak kullanılabilecek yerlerde önlemler alınmalıdır (kapama/tıkama)

9

3Kemirgen geçirmezlikBina içine açılan 0,6 cm’den geniş tüm

açıklıklar kapatılmalıdır. Kapı altları Boru-kablo vs. etrafındaki duvar açıklıkları Boru ağızları Havalandırma ve fonlar Giderler

10

Kemirgenin tırmanması engellenmelidirKullanım dışında iken kapı ve

pencereler kapalı tutulmalıdır.

11

4Sinek kontrolünde tecrit için;Kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır,Açık kalacak camlara sineklik

takılmalıdır.Metal,göz büyüklüğü ,küçük küçük

sinekler için 1,4 mm,kara sinekler için 1,8 mm yi aşmamalıdır

Dışarı ile bağlantılı tüm delikler kapatılmalıdır,

12

Kapılar mümkünse dışarı doğru açılmalıdır,Kapı altlarına süpürgelik /fırça takılmalıdır,Kapı ve pencereler kasalarına tam

oturmalı,oturmayanlara bant takılmalıdır,İç alandaki girişlere PVC şeritler

takılmalıdır,Hava kapıları (perdeleri) kullanılmalıdır

13

5Hamam böceği kontrolünde tecrit Tüm yarık/çatlak,aralıklar ve boşluklar

kapatılmalıdır. Kırık/çatlak fayanslar Tezgah-tezgah,tezgah-duvar araları Lavabo etrafındaki yarık/çatlaklar Kapı /pencere kasası ile duvar arası Ucu açık profil,boru,kablo hatları

14

6.Uygun Depolama

İlgili kurallar;1 Depolanan malzeme ile duvar

arasında 45 cm mesafe olmalı2 Depolanan malzeme yerden 20 cm

yukarıda olmalı3 Her 3 cm’de bir duvara doğru

koridor bırakılmalıdır

15

7.Bahçe Düzeni

İlgili kurallar;1 Bina etrafında en az 60 cm’lık çakıl veya

beton zemin olmalıdır,2 Bahçe beton/asfalt veya çim olmalıdır,3 Çimler kısa tutulmalıdır,4 Ağaçlar binadan uzak olmalıdır (15-20 m)5 Bahçede meyve ağacı almamalıdır,

16

6 Bina duvarında sarmaşık ve asma gibi bitkiler olmamalıdır,

7 Bahçede veya binaya bitişik yerde hurdalık ve yığınlar olmamalıdır,

8 Bahçede oluşan su birikintileri drene edilmelidir,

9 Bahçede görülen ölü hayvanlar derhal atılmalıdır

17

8.Dış Işıklandırma

Özellikle uçan haşerelerin binaya çekilmesini engellemek için dış ışıklandırma uygun dizayn edilmelidir(örneğin sodyum buharlı lambalar kullanılmalıdır)

TEŞEKKÜRLER

E-mail:artik@ankara.edu.tr

18