1. Prosz sprawdzi, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie strony. Ewentualny brak naley zgosi przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Obok kadego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr mona uzyska za jego poprawne rozwizanie.
3. Naley pisa czytelnie tylko w kolorze czarnym.
4. Bdne zapisy naley wyranie przekreli. Nie wolno uywa korektora.
5. W karcie odpowiedzi zamaluj cakowicie kratk z liter oznaczajc odpowied. Jeli si pomylisz bdne zaznaczenie zaznacz kókiem i zamaluj inn odpowied.
www.galileusz.com.plwww.galileusz.com.pl
(1) Pani Bronisawa jest starsz kobiet o ciepej, dobrotliwej twarzy. Pochylona, dwigajca
niewidoczny. ciar mówi spokojnym, zrównowaonym gosem, jakby to, co opowiada,
dotyczyo jej, ale w jakim innym wcieleniu, z którym ona, ta, która teraz siedzi przede mn,
nie ma ju waciwie wiele wspólnego. (2) Pani Bronisawa urodzia dziesicioro dzieci.
Szecioro z nich umaro na jej rkach z godu. Jest ona kobiecym wcieleniem Hioba*, Hioba
epoki Wielkiego Godu. [. . .] (3) Najpierw krótko o historii Wielkiego Godu. Na pocztku
1929 roku XVI Konferencja WKP(b)* zatwierdzia program kolektywizacji*. Stalin
postanawia, e do jesieni 1930 roku cae chopstwo w jego pastwie (co oznacza wówczas
trzy czwarte spoeczestwa, ponad sto milionów ludzi) ma znale si w kochozach*. Ale
chopi nie chc wstpowa do kochozów. Wówczas Stalin dawi ich opór dwiema metodami.
Setki tysicy chopów osadza w agrach* albo przymusowo wywozi i osiedla na Syberii,
reszt chce zmusi godem do posuszestwa. (4) Gówny cios spada na Ukrain [. . .]. (5)
Formalnie rzeczy przedstawiay si tak: Moskwa ustalia dla kadej wsi wysoko
obowizkowych dostaw dla pastwa zboa, ziemniaków, misa itd. Rozmiary tych dostaw
byy znacznie wiksze ni wszelkie realne plony i zbiory osigane na tych ziemiach.
Zrozumiae, e chopi nie byli w stanie wykona narzuconego im planu. Wówczas si,
zwykle – si militarn, zaczto odbiera im i konfiskowa wszystko, co byo na wsi do
zjedzenia. Chopi nie mieli co je i co sia. Od roku 1930 zacz si masowy i miertelny
gód, który trwa przez siedem lat, zbierajc najbardziej ponure niwo w 1933 roku.
Wikszo demografów i historyków jest dzi zgodna, e w tych latach Stalin umierci
godem okoo dziesiciu milionów ludzi. [. . .] (6) eby zama opór chopski, we wsiach
zamykano sklepy, szkoy i orodki zdrowia. Chopom nie wolno byo wyjeda z wiosek, nie
wypuszczano ich do miast. Przy drogach, przed wjazdem do wiosek uznanych za opozycyjne,
umieszczano tablice: Tu nie wolno zatrzymywa si, nie wolno z nikim rozmawia! Z wiosek
lecych wzdu torów kolejowych chopi wychodzili, kiedy nadjeda pocig. Padali na
kolana, wznosili rce, woali: Chleba! Chleba! Zaoga pocigu miaa obowizek zamyka
okna, zaciga zasonki. (7) Wymieray cae rodziny, potem – cae wsie. [. . .] najgorsze
zaczo si latem 1932. Wysza wówczas ustawa, któr chopi nazwali ustaw o kosku. T
ustaw wymyli i napisa Stalin. Mówia ona o ochronie mienia kochozowego. Wedug niej
mona byo wymierzy kilka lat agru albo nawet rozstrzela, jeeli kto ukrad choby kosek
zboa albo marchewk czy buraka. Podobna kara czekaa traktorzyst, jeeli zepsu mu si
traktor, albo kochonika, jeeli zgubi motyk lub opat. (8) T ustaw ogoszono na
pocztku sierpnia, kiedy zboe stao jeszcze w polach. [. . .] Wic ludzie widzieli zboe,
widzieli kosy. Kto mia jeszcze siy, wychodzi z chaupy zobaczy rosnce any. Ale chopi
musieli sta z dala od pola. [. . .] (9) Co bolszewiki wyprawiali, tego nie opowiesz. Przywióz
kto z miasta gazet. A tam na zdjciu zboe wielkie. I napisane, e miasta goduj, e kolejki
dzie i noc po chleb, bo chopi leni si, nie chc zboa zbiera, wszystko marnuje si na
polu. Nienawi do chopów bya straszna, a przecie oni umierali z godu! (10) Maksudow
uwaa, e zbrodnia ludobójstwa, jak by Wielki Gód na Ukrainie, który oficjalnie nazywa
si kolektywizacj rolnictwa [. . .], rzucia na to rolnictwo tak straszliwe przeklestwo, e nie
podnioso si ono i nie stano na nogi do dnia dzisiejszego. [. . .] „Nie ulega wtpliwoci, e
trwajcy w ZSRR kryzys rolnictwa siga swymi korzeniami tych odlegych lat, tego
www.galileusz.com.pl
Strona 2 z 10
„zwycistwa”, które okazao si klsk. Ziemia i chopi wzili odwet taki, na jaki byo ich
sta, na tych, którzy ich pokonali. Ziemia przestaa rodzi, a chopi utracili zamiowanie do
pracy na roli. Bya to straszna, ale sprawiedliwa zemsta”. Fragment ksiki Ryszarda
Kapuciskiego Imperium Hiob – bohater biblijny dowiadczajcy wielu nieszcz WKP(b)
– Wielka Komunistyczna Partia (bolszewicka) kolektywizacja – upastwowienie wasnoci
prywatnej kochoz – pastwowe gospodarstwo rolne agier – obóz pracy przymusowej
Zadanie 1. (0-1 pkt)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
I metoda:
Wska poprawn odpowied.
1. Jakim sowem mona zastpi podkrelony wyraz w podanym poniej fragmencie zdania,
aby zachowa jego sens?
Moskwa ustalia dla kadej wsi wysoko obowizkowych dostaw dla pastwa [. . .].
A. Stolica. B. Miasto. C. Wadza. D. Wszystkie odpowiedzi s poprawne.
2. Wysoko obowizkowych dostaw plonów dla pastwa:
A. bya równa wielkoci produkcji.
B. bya nisza ni wielko produkcji.
C. stanowia poow rocznej produkcji.
D. bya wysza ni wszystkie wyprodukowane plony.
www.galileusz.com.pl
W podanym zdaniu podkrel metafor oraz wyjanij jej znaczenie.
Od roku 1930 zacz si masowy i miertelny gód, który trwa przez siedem lat,
zbierajc najbardziej ponure niwo w 1933 roku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wypisz z tekstu dwa zdania zoone.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ustawa o kosku bya okrutna/mdra/sprawiedliwa,
poniewa:......................................................................................................................................
W jakim kraju pod socem
i niektórymi chmurami.
obsiane pola, jakie kury, psy,
lusterka, w których wanie przeglda si ogie.
Maj na plecach dzbanki i toboki,
www.galileusz.com.pl
Odbywa si po cichu czyje ustawanie,
a w zgieku czyje komu chleba wydzieranie
i czyje martwym dzieckiem potrzsanie.
Przed nimi jaka wci nie tdy droga,
nie ten, co trzeba most
nad rzek dziwnie róow.
w górze samolot troch koujcy.
Przydaaby si jaka niewidzialno,
Co jeszcze si wydarzy, tylko gdzie i co.
Kto wyjdzie im naprzeciw, tylko kiedy, kto,
w ilu postaciach i w jakich zamiarach.
Jeli bdzie mia wybór,
i pozostawi ich przy jakim yciu.
Zadanie 7. (0-1 pkt)
Uzasadnij, e wiersz Jacy ludzie naley do liryki. We m.in. pod uwag, kto, o czym i w
jakiej formie mówi w wierszu.
.......................................................................................................................................................
Szymborskiej?
Zadanie 9. ( 0-1 pkt)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
W pierwszej czci wiersza podkrel powtarzajce si wyrazy, a nastpnie:
• ustal, jak s czci mowy,
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Wska w drugiej czci utworu paradoks i zinterpretuj go.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Napisz, jakie zachowania ludzkie w obliczu zagroenia zostay zilustrowane w drugiej
czci utworu:
zezwierzcenie, yczliwo, egoizm, duma, pycha, zanik godnoci, wielkoduszno
b) Zacytuj odpowiedni fragment.
Napisz, jakie przeszkody i zagroenia czyhaj na bohaterów lirycznych utworu?
Odpowiedz na podstawie trzeciej czci wiersza.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (0-1 pkt)
Zacytuj ten fragment wiersza, w którym jest mowa o pragnieniach bohaterów w
zwizku z sytuacj, w jakiej si znaleli.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Co mona powiedzie o przyszoci bohaterów, biorc pod uwag nastpujcy fragment
wiersza:
Co jeszcze si wydarzy, tylko gdzie i co. / Kto wyjdzie im naprzeciw, tylko kiedy, kto, /
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. przekonanie o tym, e bdzie lepiej.
C. nadziej na ocalenie w wiecie penym za.
D. pewno bohaterów, e wiat stoi przed nimi otworem.
Zadanie 18. (0-1 pkt)
Zadanie 19. (0-2 pkt)
……………………………………………………………………………………………
Olbrzymi Murzyni podnieli lektyk i ruszyli, poprzedzani przez niewolników zwanych
„pedisequi”. Petroniusz przez czas jaki podnosi w milczeniu swe donie, pachnce werwen,
ku nozdrzom i zdawa si nad czym namyla, po chwili za rzek:
– Przychodzi mi do gowy, e jeli twoja lena boginka nie jest niewolnic, tedy mogaby
porzuci dom Plaucjuszów, a przenie si do twego. Otoczyby j mioci i obsypa
bogactwami, tak jak ja moj ubóstwion Chryzotemis, której, mówic midzy nami, mam
przynajmniej o tyle dosy, o ile ona mnie.
Markus potrzsn gow.
– Nie? – pyta Petroniusz. – W najgorszym razie sprawa oparaby si o cezara, a moesz
by pewny, e choby dziki moim wpywom nasz Miedzianobrody byby po twojej stronie.
– Nie znasz Ligii! – odpar Winicjusz.
– To pozwóle si zapyta, czy ty j znasz – inaczej jak z widzenia? Mówie z ni?
Wyznae jej sw mio?
Dirce chrzecijaska
ródo: Henryk Siemiradzki, Dirce chrzecijaska, 1897, olej na pótnie, Muzeum Narodowe
w Warszawie,
Opisz obraz.
I
Napisz list nieoficjalny, w którym przekonasz swojego przyjaciela, e warto czyta
ksiki, a przede wszystkim powieci historyczne. W uzasadnieniu zastosuj odpowiednie
argumenty, pamitaj o przykadach lektur, które poznae w szkole podstawowej.
II
przedstawi j w teatrze lub filmie.
www.galileusz.com.pl