EGUZKI-SISTE

MA

LAURA RINCO

N MERIN

O

JUGATX RUANOITURRIAGA

EGUZKI –SISTEMAN DAUDEN PLANETAK:GURE EGUZKI-SISTEMAN ZAZPI PLANETA DAUDE:MERKURIO,ARTIZARRA,LURRA,MARTE,SATURNO,JUPITER,URANO ETA NEPTUNO.BI PLANETA GEHIAGO DAUDE NANOAK DEITZEN DIRA OSO TXIKIAK DIRELAKO:ERIS ETA PLUTON.

MERKURIO erromatar mitologiako Merkurio jainkogandik izan zuen bere izena,eta jainkoaren buruaren eta xapela hegaldunaren irudagarria Merkurio planetaren izar zimboloa. Izan ere, bi izen izan zituen:Merkurio eta Vulcano.ARTIZARRA erdal hizkuntzetako Venus izena erromatar mitologiako Venus jainkosagandik datorkio.MARTE erromatar mitologiako Marte gerra –jainkoaren izena ezarri zitzaion , gaueko ortzian ageri duen gorritasuna zela – eta(horregatik Planeta Gorria deitzen diogu ere.)JUPITER bere izena Jupiter erromatar jainkoagatik datorkio. Oso atmosfera bizia dauka, 140m/s (500km/h) abiaduran dabiltzan haizeekin Orban Gorri Handia deituta.

Merkurio,Artizarra, Marte eta Jupiter izenak datoz:

MERKURIO IKUSTEN DEN EGUNEAN:Merkurio ikusten da iluntzen denean eta Jupiter ere.

GAUEZ ZERUAN BEGIRATZEAN IKUSTEN DUGU:Ikusten ditugu ilargia, izarrak,izar-uxoak eta batzuentan planeta batzuk.

GALAXI,IZAR,SATELITE,ASTEROIDE ETA KOMETAREN DESKRIBAPENA:GALAXIA: GALAXIA BAT IZARREZ ,GASEZKO ETA HUTSEZKO LAINOZ OSATUTA DAGO.IZARRA:IZAR BAT PLASMAZMAKO GORPUTZ ESFERIKO HANDIA ETA TRINKOA DA.ASTEROIDE ASTEROIDEAKN ESPAZIOAN ZEHAR DAUDEN GORPUTZ SOLIDO ETA FORMA IRRGULARREKOAK DIRA,PLANETAK BAINO TXIKIAGOAK.KOMETA:ASTRONIMIAN,KOMETAK EGUZKI SISTEMAKOARGIZAGI MOTA BAT DIRA,EGUZKIAREN INGURUAN ORBITA OSO ELIPTIKOAK EGINEZ ORBITATZEN DUTENAK .KOMETAK EGUZKIAREN ONDOTIK PASATZEN DIRENEAN SUBLIMATZEN DIREN MATERIAK SOLIDOZ OSATURIK DAUDE.

ESNE-BIDEA IZENA IPINI ZAION GURE GALAXIARI.Griegoek ipini zioten izena esne derramatua iduritzen zelako.Gure galaxian dagoelako gure eguzki-sistema eta Lurra.

EGUZKI ENERGIA DATOR :Eguzkiaren energia dator eguzkiaren barrutik(nukleoa) . Bi energia mota ematen du eguzkia argia eta beroa.

Kometen osaeraHarrizko blokeak dira,hizotzezko,harriz eta partikulaz osatutako gasak botatzen dituzte.

LURRAREN MUGIMENDUAK:Lurra eguzkiaren inguruan bira egiten duen mugimenduari translazioa deitzen diogu, horren ondorioz, negua,udazkena,uda eta udaberria sortzen dira.Rotazio deritzon mugimendua ere egiten du Lurrak; hau da, bere ardatzaren inguruan egiten du bira ,horren ondorioz gaua eta eguna sortzen dira.

EGUZKIA EMATEN DIGUN ENERGIAK:Eguzkia gure planetari bi energia ematen digu eta beroa eta argia dira.

LURRAREN AZAL BEROENA ETA AZAL HOTZENA.Beroena lurraren nukleoa da eta hotzenak goiko aldean daudenak dira.

ILARGIARI IKUSTEN DIOGU BAINA BAKOINTZEAN FASE BATEAN DAGO.Ilargia gure planetatik beti ilargi berdina ikusten da. Ilargia leku guztietatik berdina da bakarrik hegoaldetatik pizka bat desberdin da. Ilargiaren lau faseak: ilbehera, ilargibetea, ilargi berria eta ilgora.

LURRAREN ETA ILARGIAREN DIAMETROA :

Ilargiak 3.476 km ditu eta Lurrak 40.000 km ditu.Lurrak 36.524 km gehiago ditu ilargia baino.

ITSASGORA ETA ITSASBEHERA:Itsasaldia edo marea ilargiaren eta eguzkiaren grabitatearen eraginez itsas mailaren gorabehera erritmikoa da.Itsas maila txandaka iristen da maila goreneko unera (itsasgora edo goraldi deitua) eta maila gutxienekora (itsasbehera edo heraldi deitua); batetik besterako tartea sei ordu eta 15 minutukoa da.

EGUZKIKO ETA ILARGIKO EKLIPSEAK:Eguzki eklipsea:

Eguzki eklipse batean ilargi eguzkia eta lurraren artean kokatzen da, itzala sortuz. Hau bakarrik ilargi berria dagoenean gerta daiteke.Ilargi eklipse:Ilargi eklipse bat ilargia lurraren itzaletik igarotzean gertatzen den gertakari astronomikoa da.