Een Verandering van Tijdperk:wat betekent dit voor Amsterdam-Noord?
-
Upload
janrotmans -
Category
Social Media
-
view
153 -
download
3
description
Transcript of Een Verandering van Tijdperk:wat betekent dit voor Amsterdam-Noord?
Een Verandering van Tijdperk:wat betekent dit voor Amsterdam-Noord?
Jan Rotmans
Amsterdam, 09 Januari 2014
www.twitter.com/janrotmans
We leven niet in tijdperk van verandering
maar in een verandering van tijdperken
Kantelperiode
periode waarin heel veel tegelijk verandert
is zeldzaamheid in de geschiedenis
voorbeeld: eind 19de eeuw
moderniseringsproces fundament Nederland
onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale opbouw
Unieke Kanteling
1. weefsel van de samenleving verandert
2. structuur van de economie verandert
3. disruptieve technologische doorbraken
Indicaties voor Kantelperiode
-collectief unheimisch gevoel dat verandering in lucht hangt
-chaos door turbulentie, instabiliteit en onzekerheid
-enorme dynamiek van onderop, nieuwe macht van onderop
-geen duidelijke richting, weinig inzicht en overzicht
-steeds meer conflicten tussen bestaande en nieuwe orde
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar Samenleving 3.0
Horizontaal
Decentraal
Bottom-upKa
ntel
perio
de Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
O
pbou
w va
n du
urza
me
sam
enle
ving
We zitten hier
Kantelfase
energiebedrijven vallen om
massale ontslagen in thuiszorg
welzijnsorganisaties verdwijnen
bouwbedrijven saneren op grote schaal
Paradigma Wisseling
oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld
exploitatie co-operatie
structuren mensen
onnatuurlijk natuurlijk
ontlenen waarde creëren
lineair cyclisch
Structuur Wisseling
oude structuur nieuwe structuur
verticaal horizontaal
hiërarchisch netwerken
top-down bottom-up
centraal decentraal
zuilen gemeenschappen
Sturingswisseling
oude sturing nieuwe sturing
mono-actor sturing netwerksturing
controle, beheersing adaptief, anticipatief
zekerheid onzekerheid
simplexiteit complexiteit
regisseren faciliteren
Samenleving 3.0
do it ourselves society
samenleving van onderop
participatiesamenleving
burgerkracht sociaal doe het zelven
Economie 3.0
CO2-arm
biobased kleinschalig
circulair
maatwerk bottom-up
nieuwe maakindustrie
Evolutionaire Revolutie
silo’s worden afgebroken
nieuwe instituties ontstaan
mensen breken door structuren heen
glocalisering
Waar zien we die verandering?
energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Transitie in het sociaal domein
Drievoudige Dubbele Transitie
Jeugd, Zorg, Welzijn
- decentralisatie van rijk naar gemeenten
- integratie van beleidsterreinen
- bezuinigingen en efficiency operaties
Transformatie = Cultuuromslag
Risico
zelfde fouten maken op gemeentelijke schaal met minder geld en mensen
gemeenten zijn nog niet klaar voor transitie
Persistente Probleem
mens in dienst van structuur
‘silosering’ van welzijnsector
achterhaald paradigma
in Amsterdam werken 4500 mensen in jeugdopvang
120 instanties zijn betrokken bij jeugdopvang
Transitie = Transformatie
transformatieve verandering
in structuur, cultuur, werkwijze
Transitie = Machtsverschuiving
van
overheid
naar
burger
GezondheidsZorg
Kernprobleem in de Zorg
Systeemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
standaardisering diversiteit
kosten / baten kwaliteit
Persistente probleem in langdurende zorg
mens en systeem zijn vervreemd van elkaar
verbroken verbindingen tussen:
lichaam en geest
management en werkvloer
financiering en inhoud
gezondheid en welzijn, arbeid, sport
zorgverlener en verzorgde
Verbroken Verbinding
relatie tussen zorgverlener en zorgvragervertrouwen, intimiteit, passie, aandacht, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliëntkosten, doelmatigheid, budget, efficiency, afrekening
Verbroken Verbinding
Systeem is belangrijker geworden dan Mens
vandaag is belangrijker morgen
cijfers belangrijker dan mensen
Zorgsysteem is niet toekomstbestendig
nieuw zorgsysteem is nodig
Zorg 3.0
Uitgangspunten van Zorg 3.0
mensgericht
menslievend
vanuit eigen kracht
in eigen omgeving
samenredzaam
met bescherming van kwetsbare mensen
Voorbeelden van Zorg 3.0
Buurtzorg
brengt verpleging en verzorging weer bij de mensen
zelfsturende buurtzorgteams: verpleegkundigen ziekenverzorgenden
zorg op maat in buurt op basis van behoeften zorgvrager
integratie in netwerk van zorgvrager (gezin, vrienden, buurt)
platte, horizontale organisatie met nauwelijks managers
Mensen gaan zichzelf organiseren
in gemeenschappen
vertrouwen
transparant
kleinschalig
menselijke maat
Zorgcoöperatie
ca. 60 in Nederland
werken op lokale schaal
voor mensen met beperking
mensen lokaal op maat helpen
Geen Blauwdruk voor Zorg 3.0
zoeken, leren en experimenteren
innovatieruimte is nodig voor experimenten
werken met koplopers, niet met branchepartijen
opschalen wat succesvol blijkt te zijn
Valkuilen
keukentafelgesprek
arrangement
spoorboekje & marsroute
resultaatgericht project
Gemeenten zijn nog niet klaar
start in elke gemeente met experimenten zorg 3.0
jeugdzorg, ouderenzorg, wijk/buurtzorg
ontwikkel een perspectief voor komende 10 jaar
hoe ziet zorg 3.0 er uit in uw gemeente of organisatie?
faciliterende rol van de overheid
leggen van verbindingen tussen ‘het veld’ en de zorgvrager
Wat betekent dit nu voor Amsterdam-Noord?
‘Zekerheden’complexiteit diversiteit
globalisering netwerksamenleving
horizontalisering
vergrijzing ontgroening krimp
klimaatverandering verduurzaming
groene economie
Contra-Trends
glocalisering samenredzaamheid
deeleconomie circulaire economie
burgerinitiatieven faciliterende overheid
menselijke maat
4 Scenario’s
Palet van Buurten
sterke buurten met eigen karakter, lijkt op Noord nu
Urban Village
dorp in metropool met veel nieuwe mensen
Urban Village
zelfvoorzienend met toeristische trekpleister
Noord Wereldstad
veel hoogbouw , internationaal met grote bedrijven
Transitie
van lelijk eendje naar mooie zwaan
- drie zeer kwetsbare wijken
- nog aantal zwakke buurten
- broedplaatsen langs IJ-oever
- burgerinitiatieven
- Oud Noord vs Nieuw Noord
Speerpunten
- sluiten metroring
- woningen voor jongeren/starters
- 14.500 extra woningen
- brug over het IJ
- beschermen van Waterlandse Zeedijk
- faciliteren van initiatieven van onderop
Pas Op
niet teveel
knutselen
plannen
organiseren
focus op infrastructuur
top-down planning
Wat Wel
organisch ontwikkelen
doorbraakprojecten
experimenteerruimtes
zelfsturende teams
faciliteren
Faciliteren = Organisch Ontwikkelen
richting geven
&
innovatieruimte bieden
Gemeente in faciliterende rol
richting geven
duidelijke, ambitieuze kaders stellen
werken volgens heldere spelregels / principes
afstemmen van ontwikkelingen in samenhang
Gemeente in faciliterende rol innovatieruimte bieden
mentale ruimte, juridische ruimte, organisatorische ruimte
belemmeringen wegnemen
ongedachte coalities stimuleren
niet alles zelf willen organiseren, maar het mogelijk
maken dat anderen het zelf kunnen organiseren
Faciliterende Overheid
agenderen
stimuleren
verbinden
schakelen
organisch ontwikkelen
Competentieontwikkeling
nieuwe kwaliteiten voor professional
niet voor maar met mensen werken
nieuwe kwaliteiten voor gemeente ambtenaren
verbinden, schakelen, faciliteren
Ambtenaar 3.0
zit niet meer achter zijn bureau
maar trekt de wijk/buurt in
heeft een loket in de wijk/buurt
Wat te Doen Morgen?
niets
reflecteren op laatste paar jaar
bewust onbekwaam of onbewust onbekwaam?
geschikt als verbinder, facilitator, stimulator?
hanteert u nog wereldbeeld van command-and-control?
Wat te Doen Overmorgen?
stop met plannen maken
kijk naar wijk of gebied vanuit complexiteitsbril
waar zit de veerkracht en potentie van wijk/gebied
ga op zoek naar koplopers [friskijkers, dwarsdenkers]
start vernieuwingsproces vanuit smal & diep draagvlak
Inzichten
in overgangsperiode naar samenleving 3.0
betekent wezenlijk andere rol van overheid
Amsterdam Noord in transitie: duurt 30 jaar
organisch ontwikkelen en faciliterende rol
Dienend Leiderschap
visie, strategie, actie
geduld, tact, wijsheid
vertrouwen