EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden...

48
EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN VERENIGINGEN IN DE STEIGERS Marieke Wyckaert - KUL Henri Culot - UCL 5 oktober 2017 1

Transcript of EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden...

Page 1: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN

VERENIGINGEN IN DE STEIGERS Marieke Wyckaert - KUL

Henri Culot - UCL5 oktober 2017

1

Page 2: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

8Audio = kanaal

Page 3: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Hoe kan dat?o Wetboek van vennootschappen (W. Venn.) is toch “jonge adolescent”?

Klopt, maar codificatie 1999 was nauwelijks meer dan een herordening vanbestaande wetgeving in een “logisch, goed gestructureerd en samenhangendwetboek”

• Waar loopt het mis?o Verouderde bepalingen (vb. leeuwenbeding, aandelenoverdracht in de BVBA)o Onaangepaste bepalingen (vb. art. 556 W.Venn.)o (Te) weinig gebruikte en niet steeds goed geregelde vennootschapsvormen of -

varianten (vb. ESV, LV, S-BVBA, VSO)o Overregulering - goldplating (vb. strenge kapitaalsregels voor BVBA)o Onoverzichtelijk (vb. “publieke” NV’s)o Te stroef (vb. ad nutum afzetbaarheid bestuurders in NV)o Te complex (vb. aandelen zonder stemrecht, inkoop eigen aandelen en

kruisparticipaties)o Onsamenhangend (“aanbouwwetgeving”)

Wat is er mis met het bestaande W.Venn.? Het mist aantrekkingskracht

Page 4: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• NV en BVBA zijn concurrentieel als organisatievormen vanondernemingen, maar zonder visie van de wetgever

• Europees vennootschapsrecht uitgebreid naar BVBA (en deels,CVBA) (“goldplating”) <-> Nederland en VK

• Pogingen tot versoepeling zijn (grotendeels) mislukt - vb. S-BVBA• Proliferatie van vennootschapsvormen- en varianten met (heel)

beperkt succes• Eerdere poging tot fundamentele hervorming eveneens mislukt

(Groot Ontwerp)• Talloze wijzigingen die niet steeds even doordacht zijn

(‘steekvlamwetgeving’, (te) grote aandacht voor genoteerdevennootschappen)

• Europese evoluties

Oorzaken

Page 5: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Europese top down-harmonisatie heeft plaats gemaakt voor bottom-up Liberale mobiliteitsrechtspraak EHVJ* zet aan tot bepaalde regelgevende competitie tussen

vennootschapswetgevingen van de Lidstaten (vb. Ltd’s in VK; Flex-BV in Nederland) België komt thans verzwakt aan de start in de competitie

o Vennootschapsrecht is zeker niet de enige maar toch geen te verwaarlozenfactor bij de keuze van een plaats van oprichting van een onderneming

o Aantal buitenlandse vennootschappen actief in België stijgt (sterk) (cfr.Graydon Startersatlas 2017: 5,67% - BVBA’s: 25,12%)

o Belgische vennootschappen hebben recht op een competitiefvennootschapsrecht

* Zie de arresten Centros, Überseerung, Inspire Art, Cartesio, Vale, waaruit volgende 3 regels zijn af teleiden:(i) Lidstaten moeten de onder de statutaire zettelleer naar hun grondgebied geëxporteerdevennootschappen erkennen(ii) Lidstaat mag eisen dat een vennootschap is gevestigd op zijn grondgebied om onder zijn recht tevallen, maar mag niet verhinderen dat de vennootschap voor het recht van de importstaat kiest alsdiens recht dat toelaat(iii) Lidstaat moet een inwijkende vennootschap zijn nationaliteit verlenen onder dezelfdevoorwaarden als hij een nationale omvorming toelaat

Moeten we daarvan wakker liggen?

Page 6: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

(i) De Belgische wetgever moet Belgische ondernemers eengoed vennootschapsrecht aanbieden dat hunonderneming ondersteunt, zodat ze niet in de verleidingkomen een buitenlandse rechtsvorm voor hun Belgischeonderneming te kiezen

Bijkomend: Belgische ondernemers de kans geven hunBelgische vennootschap mee te nemen naar hetbuitenland

(ii) Mooi meegenomen zou zijn dat buitenlandseondernemers warm worden gemaakt om voor hunonderneming een Belgische rechtsvorm te kiezen

Twee vliegen in één klap?

Page 7: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Emeritaat prof. Nelissen Grade (KULeuven) - 2010: Koen Geens breekt een lans voor een “lean & mean, fit & proper” Wetboek van vennootschappen en verenigingen

• Van 14 professoren vennootschapsrecht over het Belgisch centrum voor vennootschapsrecht, de studiedag en het boek van maart 2014, de aftoetsing bij een breed middenveld naar de regering Michel I, waarin Koen Geens minister van justitie wordt.

Het pad naar het ontwerp WVV

Page 8: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Regeringsverklaring Michel I:

“België dient nog aantrekkelijker te worden voor lokale en buitenlandse ondernemingen. Het vennootschapsrecht is daarvoor een belangrijke ondersteuning. De regering zal onderzoeken hoe het vennootschapsrecht desgevallend kan worden vereenvoudigd” (9 oktober 2014, p. 128)

Het pad naar het ontwerp WVV

Page 9: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Beleidsnota BCV 2 oktober 2015, die de Minister van Justitie voorlegt aan de bevoegde Kamercommissie (zie verslag op https://www.dekamer.be/kvvcr/showpage.cfm?section=/flwb&language=nl&cfm=/site/wwwcfm/flwb/flwbn.cfm?lang=N&legislat=54&dossierID=1500)

• Opstart, binnen kabinet (F. Korkmazer), met ondersteuning vanuit FOD justitie (S. Deschepper),van expertengroep vanuit BCV (prof. De Wulf (UG), Foriers (ULB), Nelissen Grade (KULeuven) en Wyckaert (KULeuven), met hulp van andere experten voor bepaalde deelaspecten en voortdurende aftoetsing met BCV en veld

Het pad naar het ontwerp WVV

Page 10: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Minister van Justitie en Minister van Werk, economie en consumenten werken aan veel bredere hervorming van het ondernemingsrecht (zie https://www.koengeens.be/beleid/hercodificatie-basiswetgeving/hercodificatie)

• Nieuw faillissementsrecht (W. 11 augustus 2017)

• Nieuw ondernemingsrecht

Binnen een breder plaatje

Page 11: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Voorontwerp VWW :

o voorstel besproken op IKW’s (laatste keer op 5 juli 2017) – allesbehalve Europese vennootschappen

o Goedgekeurd door Regering in eerste lezing op 20 juli 2017

o Parlementaire behandeling, na advies RvS, in het najaar 2017 –begin 2018?

Waar staan we vandaag?

Page 12: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Goedgekeurd in eerste lezing

• Overleg nog steeds gaande

• Deze uiteenzetting houdt vanzelfsprekend geen enkele voorafname inop de uitkomst van het politieke debat dat over de voorliggendevoorstellen zal worden gevoerd – stand van zaken vandaag is nietnoodzakelijk gelijk aan wat morgen aan het parlement zal wordenvoorgelegd

Belangrijke disclaimer

Page 13: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Wandeling doorheen het volledige WVV

• Wat dieper inzoomen op thema’s die voor deze beroepsgroep relevant kunnen zijn – maar blijft moeilijke oefening en subjectieve selectie

• Terughoudendheid op gevoelige thema’s

Agenda voor vandaag

Page 14: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Uitgangspunt: ons vennootschapsrecht voldoet niet langer aan de noden van een modern ondernemingsklimaat

• Ambitie is groot: grondige hervorming“De ondernemingen krijgen een modern, aangepast en efficiëntwettelijk instrument aangeboden en ons land zal een aantrekkelijke encompetitieve vestigingsplaats voor ondernemingen worden. Dit is derode draad doorheen de voorgestelde wijzigingen” (MvT, p. 2)

• Modernisering via drie krachtlijnen:1. Een doorgedreven vereenvoudiging2. Een verregaande flexibilisering, maar met aandacht voor de

belangen van derden3. Aanpassing aan Europese evoluties

Krachtlijnen

Page 15: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Onderscheid tussen burgerlijke en handelsdaden verdwijnt: Een vennootschap en een vereniging zijn een onderneming

o Eén Wetboek voor vennootschappen en verenigingen Hét onderscheidend criterium is het uitkeringsverbod voor

verenigingen

o Terug naar vennootschapsrecht met 2 snelheden: Een vennootschap is (aandelen)genoteerd of niet

o Beperking van het aantal vennootschapsvormen: THV, SHV, CVOA, CommVA, ESV, LV en varianten SBVBA, EBVBA

en VSO worden afgeschaft (zij het deels anders opgepikt)

o Gedeeltelijke depenalisering Vermindering van het aantal strafbepalingen

Eerste krachtlijn: doorgedreven vereenvoudiging

Page 16: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Flexibel vennootschapsrecht moet eenvoudig en voorspelbaar zijn

o Flexibilisering mag geen afbreuk doen aan gebruiksgemak Gebruik van zgn. defaultregelingen

o Goed evenwicht tussen flexibilisering voor de vennootschap en haaraandeelhouders, en derdenbescherming (vnl. die van deschuldeisers)

Voorbeeld – de nieuwe BV- afschaffing ‘maatschappelijk kapitaal’ t.v.v. een realistischere en economischere benadering(nettoactief- en liquiditeitstesten)- afschaffing strikt verband tussen inbreng en aandeelhoudersrechten- waarde van de inbrengen blijft objectief vast te stellen- veel regels suppletief, maar duidelijke default

Tweede krachtlijn: vergaande flexibilisering

Page 17: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Keuze voor de statutaire zetelleer (een vennootschap wordtbeheerst door het recht dat ze in haar statuten aangeeft)

Competitie tussen vennootschapswetgevers Toenemende mobiliteit van vennootschappen, gefaciliteerd

door HvJ Vrijheid van vestiging: vennootschappen kunnen kiezen voor

meest aantrekkelijke vennootschapsrecht Werkelijke zetelleer van vandaag heeft een competitief nadeel:

Belgische vennootschap kan haar werkelijke zetel nietverplaatsen zonder nationaliteitswijziging

o Regeling voor grensoverschrijdende verplaatsing van de statutairezetel

Derde krachtlijn: aanpassing aan Europese evoluties

Page 18: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Volledig respect Europees dwingend kader (vb., hangende de werkzaamheden: audit-hervorming, niet-financiële informatie, witwas, …)

• Er wordt niet geraakt aan de beginselen van het boekhoudrecht (tenzij in zoverre nodig om het nieuwe WVV functioneel te maken)

• Fiscale neutraliteit

• Lange inloopperiodes

Belangrijke a priori’s

Page 19: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o WV&V vervangt W.Venn., V&S-wet en Wet 31.3.1898 op deberoepsverenigingen

o 5 delen:

Deel 1 (boeken 1 - 3): algemene bepalingen die (potentieel)gelden voor zowel vennootschappen, verenigingen alsstichtingen

Deel 2 (boeken 4 - 8): voorschriften specifiek voorvennootschappen

Deel 3 (boeken 9 - 11): regels voor verenigingen en stichtingen Deel 4 (boeken 12 en 13) regelt de herstructurering en de

omzetting Deel 5 (boeken 15 – 17) regelt de Europese

vennootschapsvormen

Structuur van het voorgestelde WVV

Page 20: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

Nummering per boek (vb. art. 1:1 definitie vennootschap)o Geen boek meer met bepalingen gemeenschappelijk aan alle

vennootschappen wel een (uitgebreider) boek 2 met gemeenschappelijke

bepalingen voor alle rechtspersonen

o Volledige integratie van het verenigingsrecht in hetvennootschapsrecht Hiaten uit het verenigingsrecht opgevuld, maar met oog voor de

eigenheid van het verenigingsrecht Soms heeft het verenigingsrecht ook model gestaan voor het

vennootschapsrecht (vb. systematiek inzakeopenbaarmakingen)

o Terminologie (vennoten, aandeelhouders, bestuurders,zaakvoerders, bestuursorgaan)

Structuur van het voorgestelde WVV

Page 21: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Boek 1 – inleidende bepalingeno Definities vennootschap, vereniging en stichting

Vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling∙ NV en BV kunnen eenhoofdig worden opgericht (CV: drie aandeelhouders)

Winstuitkering (minstens besparing) blijft wezenskenmerkvennootschap <-> strikt uitkeringsverbod v&s

Soort activiteiten is geen onderscheidscriterium meero Bijkomende definities

Inbreng (niet-concurrentie bij inbreng van nijverheid), personeelslid(voor doeleinden van BV en NV; zeer ruim)

o Genoteerde vennootschap: alleen indienaandelen/certificaten/winstbewijzen zijn genoteerd opgereglementeerde markt

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 22: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Boek 2 – bepalingen gemeenschappelijk aan de RP

o Maximale uitbreiding regels van huidig Boek 4 W.Venn. naar alle RP(“inkanteling V&S”) In sommige gevallen stond V&S-wet eerder model (vb.

openbaarmaking) Soms werd gekozen voor “gulden middenweg” vb. termijn

bevestiging preconstitutief handelen (3 maand ipv 2, resp. 6maand)

• Betekent dit dat er geen ‘truncus communis’ meer is (huidig boek 2)?

o Gemeen recht

o Men deelt een aantal kernbegrippen

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 23: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Vennootschapswebsite & elektronische communicatie

Facultatief e-mailadres in statuten (verplicht voor genoteerdevennootschap) – steeds geldige communicatie met ‘insiders’(vennoten en aandeelhouders, leden, leden bestuurorgaan,commissaris) op dit adres

Facultatieve mededeling door ‘insiders’ van een e-mailadresaan vennootschap – steeds geldige communicatie op dit adres

Alternatief: gewone post

Gemakkelijke wijziging mits goede communicatie

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 24: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

o Nietigheidsregeling voor besluiten van organen en van stemmen

AV en bestuurorgaan Regeling staat niet langer open voor elke belanghebbende

(groot verschil in de praktijk?) Regeling bij misbruik van minderheid: rechterlijke uitspraak

kan als positieve stem gelden (art. 2:41)

o Taalgebruik – voorstel: Engels ook toegelaten, behalve voorstatutenwijzigingen

o Intern reglement

o Benoeming, ontslag en vergoeding bestuurders = materie voor de AV

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 25: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• RP-bestuurder – diverse ingrepeno ook voor dagelijks bestuuro VV = natuurlijke persoono VV mag slechts één keer zetelen

• Bestuurdersaansprakelijkheido Gemeenschappelijke sokkel voor alle RP (geïnspireerd op de art.

527 en 528 W.Venn.); meteen uitgebreid naar “feitelijkebestuurders”

o Plicht tot behoorlijke taakvervulling positief omschreveno Wettelijke omschrijving “marginale toetsing”o Hoofdelijkheid:

Uitbreiding tot gewone bestuursfouten indien college Steeds hoofdelijkheid bij schending WVV of statuten; voorts

aansprakelijkheid tav derden Exoneratie versoepeld: geen deel hebben + melden aan bestuur

ipv AV

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 26: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Bestuurdersaansprakelijkheido Algemene aansprakelijkheidsbeperking

Waarom?∙ Aansluiting bij andere beroepsgroepen (bedrijfsrevisoren/vrije beroepen)∙ Draagt bij tot een blijvende betere verzekerbaarheid (geen plicht tot verzekering)∙ Bedragen zo gekozen dat ze hun vergoedende en afschrikwekkende functie kunnen

waarmaken (zonder bestuurders te ruïneren) Bedragen beperking verschillen in functie van de omvang van de RP

∙ Inspiratie bij gebruikelijk onderscheid in omvang en bij beperking aansprakelijkheidcommissaris

Caps gelden per feit of geheel van feiten; één bedrag voor alle succesvolleeisers; één bedrag ongeacht juridische kwalificatie

Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten,WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen

Caps gelden niet bij bedrog Exoneratie of vrijwaring door de RP, dochtervennootschappen of gecontroleerde

entiteiten is verboden• Geschillenregeling komt in boek 2, maar geldt enkel voor niet-genoteerde NV en

BV; Vz. ORb. zoals in kort geding thans ook bevoegd voor gerechtelijkeontbinding wegens wettige redenen. Voor het overige punctuele wijzigingen

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 27: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Ontbinding & vereffeningo Procedure vrijwillige ontbinding geldt niet voor CommV en VOF, tenzij zij

gebruik willen maken van eendagsprocedure (en ook dan onderhands)o Inzake vereffening:

Verplichte interventie Vz. Rb. bij benoeming vereffenaar resp. sluitingvereffening geldt enkel nog bij deficitaire vereffeningen∙ Ratio: last Rb. verminderen; bij batige vereffening meer controle van

aandeelhouders Uitbreiding van eendagsprocedure tot gevallen waarbij niet alle

schulden zijn betaald of geconsigneerd, maar waar de onbetaalde SEinstemmen

Nieuwe aansprakelijkheidsregel t.a.v. aandeelhouders bij “vergetenschulden” na sluiting

Nieuw: heropening van de vereffening die deficitair is afgesloten indiener nadien “vergeten activa” zijn

o Ontbinding en vereffening van verenigingen en stichtingen (bijzondereprocedure geldt enkel bij zeer grote (I)VZW’s)

• […]

Algemene bepalingen (boeken 1 & 2)

Page 28: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Nog één enkele vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid(contractuele vennootschap): de maatschap (société simple ipv sociétéde droit commun)o TV en SV verdwijnen als aparte rechtsvorm

• Kan duurzaam of tijdelijk, openbaar of stil zijn (keuze in statuten)• Kan (onvolkomen) rechtspersoonlijkheid verwerven mits beslissing

vennoten en naleving constitutieve vereisteno Maatschap met RP = VOFo Stille maatschap met RP = CommVo ESV en LV verdwenen

Echter: VOF/CommV, maar ook BV of CV kunnen worden erkend als LO enworden dan VOFLO, CommVLO, BVLO en CVLO

• Verbod op leeuwenbeding beperkt tot uitsluiting winst• Hoofdelijke aansprakelijkheid maten = regel (niet meer gekoppeld aan

statuut handelaar)• Opfrissing en modernisering, maar geen fundamentele wijzigingen

De personenvennootschappen (boek 4)

Page 29: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Meest ingrijpende wijzigingen situeren zich hier

• BVBA wordt BV en is basisondernemingsvorm

• Afschaffing ‘maatschappelijk kapitaal’ t.v.v. een meer realistische en economische benadering

o Kapitaal is vandaag vaak kussen bij start van EUR 6.200 (niet eens ndz. in geld)

o Toereikend aanvangsvermogen als positiefrechtelijke veplichting, met behoud van (uitgewerkter) financieel plan en aansprakelijkheid

o Dubbele test voor “uitkeringen”: nettoactieftest (AV - geen negatief netto-actief) en liquiditeitstest (bestuur – perspectief van 1 jaar)

o Alarmbelprocedure aangepast

De besloten vennootschap (BV) (boek 5)

Page 30: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Waarde van de inbrengen blijft objectief vast te stelleno Behoud procedure inbreng in natura; niet quasi-inbrengo Afschaffing bankattest bij inbreng in geld

• Afschaffing strikt verband tussen inbreng en aandeelhoudersrechteno Prijs wordt louter contractueel vastgeklikt, maar grote transparantie o Soorten mogelijko Onbeperkt meervoudig stemrecht mogelijk

• Veel regels suppletief: vb. overdracht van aandelen kan volledig vrij worden geregeld genoteerde BV zelfs mogelijk

• Keuzevrijheid mag niet tot verwarring leiden: duidelijke default

De besloten vennootschap (BV) (boek 5)

Page 31: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Diverse regels NV overgebracht naar BV; vb.o Schriftelijke besluitvorming, collegiaal bestuur als optie en

coöptatieregeling in bestuuro Uitgifte converteerbare obligaties en inschrijvingsrechten

(“warranten”)o Beperking/opheffing voorkeurrechto Bevoegdheidsdelegatie aan het bestuursorgaan voor uitgifte

nieuwe aandelen (cfr. toegestaan kapitaal)o Interimdividenden

• Tal van versoepelingen (deels in kielzog afschaffing kapitaal); vb.o Verkrijging van eigen aandelen (vb. afschaffing 20%-regel)o Financial assistanceo 10%-aandeelhouder(s) kan/kunnen bijeenroeping AV vrageno Doelwijziging vergt geen staat van A&P meer

• Wettelijke bevestiging van bepaalde praktijken, vb. individuele afstandvoorkeurrecht

De besloten vennootschap (BV) (boek 5)

Page 32: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Vrije bestuursregelingo (vast benoemde) bestuurder; college; meerhoofdig orgaan –

bestuurders zijn zelfstandigeno Dagelijks bestuur mogelijk; wettelijke definitie aangepaste versie

Cass.RS: Dagelijkse behoeften Hoogdringend of minder belang

• Uittreding ten laste van vennootschapsvermogeno Gebruik van de huidige CVBA voor professionele vennootschap –

niet meer mogelijk na “herbronning” CV vrije in- en uittredinggrotendeels naar model van de huidige CVBA

o Statutaire optieo Betreft uitkering dus onderworpen aan de twee testen

De besloten vennootschap (BV) (boek 5)

Page 33: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• CV krijgt haar eigenheid terug (inspiratiebron: SCE):

o CV heeft tot doel aan de behoeften van haar aandeelhouders tevoldoen en/of hun economische en sociale activiteiten teontwikkelen (o.m. door overeenkomsten te sluiten met haaraandeelhouders over de levering van goederen, uitvoering vandiensten…); sanctie = gerechtelijke ontbinding

o De statuten kunnen bepalen dat ook derden voordeel kunnen halenuit haar werkzaamheden

o tweede kenmerk is de soepele in- en uittreding en de uitsluitingzonder statutenwijziging en ten laste van hetvennootschapsvermogen (niet suppletief)

De coöperatieve vennootschap (CV) (boek 6)

Page 34: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Erkenning mogelijk als LO, CV en/of SO (CV erkend als SO / erkendeCVSO) (zie boek 8)

• Aandelen CV kunnen niet worden genoteerd

• CV wordt “variant” van de BV

o Regels BV toepasselijk tenzij uitdrukkelijk uitgesloten in Boek 6,dan wel afwijking in Boek 6 – vb. drie oprichters/aandeelhouders

De coöperatieve vennootschap (CV) (boek 6)

Page 35: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Ook NV zal eigenheid (beetje) terugkrijgen: natuurlijkevennootschapsvorm voor grote(re) ondernemingen – verdergaandesofisticering

• Minder ruimte om te flexibiliseren (Europa) – maar algemene opfrissingen modernisering, met enkele belangrijke nieuwigheden

• Meervoudig stemrecht:o in niet-genoteerde NV’s onbeperkt meervoudig stemrecht mogelijk

(geen vrees voor misbruiken en desnoods is er nog misbruik vanrecht)

o genoteerde vennootschappen: enkel dubbel stemrecht voor loyaleaandeelhouders naar Frans model Statutaire bepaling volgestorte aandelen op naam worden minimum 2 jaar ononderbroken aangehouden dubbel doel: (1) short termism tegengaan en trouw belonen en (2) vrees voor

controleverlies als rem op notering verminderen; dubbel stemrecht kan nietworden verzilverd (gaat bv.wel over bij fusie of erfopvolging)

De naamloze vennootschap (NV) (boek 7)

Page 36: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Diverse versoepelingen:o cfr. BV: vb onvervreemdbaarheidsclausules getoetst aan wettig

belang, interimdividenden…o Bijzondere AV (huidig art. 556) enkel voor genoteerde NV’s

• Soms ook verstrenging:o Vb. onthoudingsplicht bij individuele belangenconflicten (idem bij

BV)o Uitbreiding toepassingsgebied procedure belangenconflicten met

een aandeelhouder in genoteerde NV(s (huidig art. 524) Consolidatiekring Aard van de verrichtingen

De naamloze vennootschap (NV) (boek 7)

Page 37: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Bestuurders zijn zelfstandigen

• Ad nutum afzetbaarheid bestuurders wordt suppletief

• Vier mogelijke bestuursvormen: monisme met collegiaal bestuur (default), monisme metéén enkel bestuurder, dualisme en dagelijks bestuuro Inkanteling van de Comm.VA in de NV via ‘enige bestuurder’: elke NV kan kiezen voor

één bestuurder, maar in genoteerde vennootschappen of vennootschappen waarwettelijk of statutair een collegiaal bestuur is vereist moet de enige bestuurder eenNV zijn die zelf een collegiaal bestuur heeft (en waarop alle regels uit monisme vantoepassing zijn); enige bestuurder kan, maar moet niet onbeperkt aansprakelijk zijnen kan statutaire vetorechten krijgen (maar met beperkingen enminderheidsbescherming (vb. “minderheids”vordering voor ontslag)

o Facultatief duaal systeem met uitsplitsing en verplichte scheiding tussen directieraaden raad van toezicht (beide noodzakelijk collegiaal); ook leden DR moetenzelfstandige zijn; zij worden exclusief door de RvT benoemd; bevoegdheden van RvT(cfr. voorbehouden bevoegdheden RvB + toezicht op DR) en DR (operationele werkingen residu) zijn exclusief; beide hebben vertegenwoordigingsbevoegdheid binnen hunbevoegdheden, maar alleen de DR heeft algemene vertegenwoordigingsbevoegdheid

o Dagelijks bestuur: cfr. BV

De naamloze vennootschap (NV) (boek 7)

Page 38: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• “Goldplating” wordt weggeschrapt – vereenvoudigingeno Verkrijging van eigen aandelen (vb. vervanging 20%-regel door

uitkeringsnormen, afschaffing Belgische regels inzakerechtstreekse dochters en kruisparticipaties; wel regeling inzakeverkoop)

o Financial assistance (verslag wordt niet meer integraalbekendgemaakt)

o 10%-aandeelhouder(s) kan/kunnen bijeenroeping AV vrageno Doelwijziging vergt geen staat van A&P meer

• Wettelijke bevestiging van bepaalde praktijken (vb. individuele afstandvoorkeurrecht – soepele schriftelijke besluitvorming)

De naamloze vennootschap (NV) (boek 7)

Page 39: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Erkenning van de steeds verdergaande contractualisering (vandaag: formeel band met kapitaalwaarde, maar uitgiftepremie en uitgifte beneden fractiewaarde; meervoudig stemrecht zal dit sterk in de hand werken)

• Een stem per aandeel is slechts default

• Uitgifte van aandelen kan voortaan tegen vrije prijs (NV: op, onder of boven fractiewaarde, met of zonder UP), maar verantwoording in bestuursverslag en controle door de commissaris

• Wordt nog versterkt bij opheffing van VKR ten behoeve van bepaalde personen (niet-personeelsleden)o Geen minimumprijs meero Stemverbod voor geconflicteerde AH met meer dan 10%

Uitgifte van nieuwe aandelen in NV, BV en CV

Page 40: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Erkenning van VOF/CommV/BV of CV als landbouwvennootschap• Erkende CV, CV erkend als SO en erkende CVSO

o Erkende CV = CV wiens vnmste doel erin bestaat om haar aandeelhouderseen economisch of sociaal voordeel te verschaffen en die is erkend door deNationale Raad voor Coöperatie en het Sociaal Ondernemerschap

o CV erkend als SO = CV wiens vnmste doel er niet (ndz) in bestaat om haaraandeelhouders een economisch of sociaal voordeel te verschaffen, maardie is erkend als sociale onderneming, nu ze voldoet aan drie voorwaarden: (i) ze heeft hfdz. tot doel, in het algemeen belang, een positieve

maatschappelijke impact te bewerkstelligen op de mens, het milieu ofde samenleving;

(ii) beperkt winstverdelingsoogmerk (niet hoger dan rentevoetvastgesteld door de Koning op grond van Wet NRC);

(iii) vereffeningssaldo krijgt bestemming die zo dicht mogelijk aansluitbij haar doel

o Erkende CVSO = erkende CV die ook als SO is erkendo Gerechtelijke ontbinding als men zich onterecht voordoet als LO resp.

erkende CV of erkende CV erkend als SO

De erkende vennootschappen (boek 8)

Page 41: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Complex? Ja, maar in essentie het bestaande recht

• Met belangrijke correctieso Geen afzonderlijke rechtsvormen meer maar variantes van

bestaande rechtsvormeno Objectieve verificatie door overheidsorgaan van landbouw-, sociaal

of coöperatief karakter van een vennootschap (cfr. bestaandeerkende CV’s)

o Koppeling aan die erkenning van bepaalde voordelen (fiscaal,pachtwet)

o Eerste omschrijving van ‘sociale’ onderneming

• Uitbreiding samenstelling en bevoegdheden NRC?

De erkende vennootschappen (boek 8)

Page 42: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Opfrissing en consistentie bepalingen inzake fusies, splitsingen, inbreng van algemeenheid en bedrijfstak, erkenning ‘partiële splitsing’

• Herstructurering van verenigingen

• Omzettingo Nationaalo Grensoverschrijdend (Vale)o Van vennootschap naar verenigingo Van vereniging naar erkende CV, CV erkend als SO, erkende CVSO

Herstructureringen en omzettingen (boeken 12 -14)

Page 43: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• SE (boek 15)

• SCE (boek 16)

• EESV (boek 17)

• Verplicht in te voeren in Belgisch recht – grotendeels geregeld door Verordeningen

De Europese vennootschappen

Page 44: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Vennootschappen wier rechtsvorm niet verdwijnt en verenigingenhebben 10 jaar tijd om hun statuten aan te passen

o Caveat 1: indien eerder een statutenwijziging plaatsvindt, moet dieaanpassing dan gebeuren

o Caveat 2: v&s die statuten niet aanpassen, blijven quaactiviteitenradius beperkt tot huidige v&s wet

Overgangsrecht (nog in beweging)

Page 45: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Alle dwingende bepalingen vinden toepassing vanaf de datum waarophet Wetboek toepassing vindto Vb. dubbele uitkeringstest in BV vindt vanaf dan toepassingo Hoe verzoenen met kapitaal in bestaande BV(BA)’s? Kapitaal wordt

van rechtswege statutair onbeschikbare reserve (tenzij statutenwordne aangepast)

• Bij statutaire opheffing van oude dwingende bepalingen kan meteenvan de nieuwe vrijheid worden genoten (vb. vrije overdracht aandelen inBV)

Overgangsrecht (nog in beweging)

Page 46: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Vanaf inwerkingtreding WVV (10 dagen na bekendmaking in BS) geennieuwe Comm.VA’s, VSO’s (andere dan als dusdanig erkende CV’s), LV’s,ESV’s, CVOA’s, ‘onechte’ CVBA’s en beroepsverenigingen meer

• Vennootschappen wier rechtsvorm verdwijnt kunnen meteen wordenomgezeto doen ze dat niet, dan worden ze na 10 jaar van rechtswege

omgezet in de rechtsvorm aangeduid in de overgangsbepalingo Erkende CVs blijven erkendo LV’s blijven erkendo De CV met sociaal oogmerk wordt vermoed een erkende sociale

onderneming te zijn (CV erkend als SO, erkende CVSO); andereVSO’s hebben 10 jaar om zich om te vormen naar een CV engenieten zolang van hetzelfde vermoeden

Overgangsrecht (nog in beweging)

Page 47: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

• Behoorlijk studiewerk voor de boeg

• Goed geluisterd naar het veld, maar soms eigenzinnige keuzes

• Vaak kleine wijzigingen, dus alles grondig te bekijken

• Grotere rol weggelegd voor adviseurs voor wie wil afwijken van de ‘default’

• De gebruikers zullen oordelen…

Eindevaluatie?

Page 48: EEN NIEUW WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN EN … · Caps gelden voor alle bestuurdersaansprakelijkheden in Wetboek, statuten, WER…; geldt niet voor garantieverplichtingen Caps gelden

DANK U

48

[email protected]@eubelius.com

www.law.kuleuven.be/jri/nl