A l zolang het internet bestaat, publiceren genealogen hun onderzoekresultaten daar.

Met behulp van genealogische computerprogram-ma’s die de mogelijkheid bieden van html-export, zetten zij hun stambomen op het net. Een pro-gramma als TNG (The Next Generation of Genealogy Site Building) is zelfs speciaal bedoeld voor het op basis van een Gedcom-bestand ‘automatisch’ opbouwen van een genealogische website. Die site moet je dan wel onderbrengen bij een provider. Ook zijn er sites waar je een Gedcom naartoe kunt sturen, die dan in de daar gebruikte vorm wordt gegoten. Populair on-der Nederlandse genealogen zijn Genealogieonline (www.genealogieonline.org), een van de initiatieven van Bob Coret, HCC!Genealogie www.stamboom.nl, dat gebruik maakt van TNG, en de website www.

stamboom.ngv.nl van de Nederlandse Genealogische Vereniging.Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om je gene-alogie onder te brengen op een site waar je online je gegevens kunt invoeren en zo je stamboom kunt bijhouden. Nederlandse genealogen gebruiken hiervoor bijvoorbeeld het van oorsprong Franse Geneanet (www.geneanet.org) of gaan naar het Amerikaanse www.ancestry.com. De afgelopen drie jaar is er een aantal Nederlandse sites bijgekomen waar je online aan je stamboom kunt werken en die gebruik maken van Web 2.0 tech-nieken. Die staan in dit artikel centraal.

Web 2.0 en Genealogie 2.0Het groeiende aantal familienetwerksites past in het

Een alternatief voor genealogische desktopprogramma’s?

Online familien etwerken

Rob van Drie

Familienetwerksites op internet zijn de laatste paar jaar als paddenstoelen uit de grond geschoten. Er zijn

inmiddels enkele tientallen Engelstalige sites, en een handvol Nederlandstalige: Familie.nl, Familieband.nl,

MyHeritage.nl, Verwant.nl en Zooof.com. Zijn zij een alternatief voor genealogische desktopprogramma’s als

Aldfaer of Prog-Gen?

Stambomen in de Nederlandstalige familienetwerksites Familie.nl (links) en Verwant.nl

Genealogie 15 - 2009 86

Online familien etwerken

euro in hun onderneming. Ze pakten het ambitieus aan. Zooof werd bij de start direct gelanceerd in 35 verschillende talen.Zooof kent – net als de online spelletjes – verschil-lende niveau’s. Je kunt hogerop komen naarmate je meer personen in je netwerk hebt, meer werelddelen of landen omspant, en meer ‘family builders’ (het aantal mensen dat mee bouwt) hebt . Met 10 ‘family-builders’ kom je bijvoorbeeld op niveau 3. Om niveau 7 te bereiken heb je 15.000 personen in je netwerk nodig. Het ultieme doel is het utopische netwerk: alle wereldburgers op Zooof onderling verbonden (niveau 12). Zooof valt op door de bijzondere grafische vorm-geving en het gebruik van avatars: cartoons die familieleden bij afwezigheid van een portret een gezicht geven. De ruime keuze aan avatars benadrukt de internationale insteek van Zooof. Ze zijn er van verschillende etniciteit en religie, tot en met een gezicht met burka. Met gemiddeld 100 bezoekers per dag (mei 2009), bijna 9000 ‘family builders’ (2500 uit Nederland) en ruim 200.000 personen (waarvan ruim 30.000 uit Nederland) in de database is het duidelijk dat het grote succes voor Zooof uitblijft. Telefoon en email worden niet beantwoord: daar moet je als gene-aloog dus geen energie in gaan steken.

Familieband.nl Familieband is ook een Nederlands initiatief, maar in tegenstelling tot Zooof niet internationaal ge-richt. Het is een dochteronderneming van Forrest Media uit Den Bosch, dat ook eigenaar is van verschil-lende websites waar je vakantiebestemmingen en hotels kunt vergelijken. De link met de reisbranche

Homepage van Familieband.nl

beeld van de evolutie van het internet van een plaats waar je informatie vindt naar een plek waar je als ge-bruiker actief een bijdrage levert en je informatie of kennis deelt. Deze ontwikkelingsfase noemt men wel ‘Web 2.0’. Bekende voorbeelden zijn de encyclopedie Wikipedia, YouTube (filmpjes delen), Flickr (foto’s delen) en Blogspot (weblogs maken). Snellere inter-netverbindingen, snellere computers en de evolutie van de mobiele telefoon tot minicomputer wakkeren deze ontwikkeling aan. Sociale netwerksites nemen in de Web 2.0 wereld een belangrijk plaats in. Op elk van deze terreinen zijn er de afgelopen jaren netwerksites ontstaan. Populaire vriendenwebsites zijn Hyves, Facebook en MySpace, voor zakelijke netwerken is er LinkedIn, voor het terugvinden van klasgenoten en schoolvrienden is er Schoolbank. De sites geven ruimte aan het ‘zien en gezien worden’ en vormen als het ware een per-manente tentoonstelling van ‘wie je bent door waar je bij hoort’. Je kunt personen uitnodigen of op hun verzoek toelaten tot jouw groep. Groepsdeelnemers worden via email op de hoogte gehouden van wijzi-gingen. De sites bieden de mogelijkheid multimedia bestanden toe te voegen (foto’s, filmpjes, geluidsbe-standen) en van informatie te voorzien (te ‘taggen’ in Web 2.0 jargon). Alle mogelijke nieuwe com-municatiemiddelen worden ingezet op deze sociale netwerksites. Zooof.comZooof is de oudste Nederlandse familienetwerksite, in 2006 opgericht door de jonge ondernemers Jean-Paul Busker en Stefan Leenen. Ze investeerden voor-dat de site in december dat jaar online ging 75.000

Genealogie 15 - 2009 87

komt ook naar voren in het advertentieaanbod op de site.Bij de start in april 2008 verwachtte directeur Marc van Deursen bij 350.000 deelnemers quitte te kunnen spelen. Zijn streven was binnen een jaar te groeien naar 750.000 deelnemers. ‘Dit aantal hebben we niet gehaald’, vertelt Michiel Tielemans van Familieband.nl een jaar later, ‘maar met 100.000 deelnemers en een miljoen profielen (personen) zijn we best tevre-den. We zullen de site dit jaar verder ontwikkelen en we bezinnen ons op de vraag of we daarbij meer de sociaal netwerk-richting dan wel de richting van meer genealogische diepgang zullen kiezen.’ Naast bouwen aan je stamboom, het plaatsen van foto’s en filmpjes kan je de spreiding van de familie in kaart brengen (waarbij de website Google Maps wordt gebruikt), een weblog maken en familieka-lender bijhouden. De site haalt zijn inkomsten uit advertenties.

Familie.nlFamilie.nl ging, na de start in voorjaar 2008, het eer-ste jaar van zijn bestaan als Familii.nl door het leven. Vanaf maart dit jaar voert het de nieuwe naam. Het is een website van Ilse Media, het bedrijf dat zo’n 140 websites bezit, waaronder Schoolbank.nl, Nu.nl en Startpagina.nl. Ilse Media maakt deel uit van Sanoma,

uitgeverij van publiekstijdschriften, variërend van Libelle tot Panorama en Donald Duck. Bedrijven die tot Sanoma behoren zijn belangrijke adverteerders.Naast de mogelijkheid een stamboom te bouwen, geeft Familie.nl ook de ruimte om allerlei familiege-beurtenissen in een tijdlijn of op een kaart (met ge-bruik van Google maps) in te voegen. Familie.nl haalt zijn inkomsten uit advertenties op de site.

Verwant.nl Verwant.nl is de Nederlandse versie van het Duitse Verwandt.de. Twee Hamburgse ondernemers begon-nen in april 2007 met hun bedrijf OSN (Online Social Networking) GmbH de site. Ze hoopten bij de start na twee jaar quitte te spelen. De website is inmiddels in veertien verschillende landen gelanceerd en bevat naar eigen zeggen meer dan 85 miljoen profielen (personen). In 2008 startte het bedrijf een partner-schap met Telegraaf Media Nederland voor Verwant.nl. De Duitse herkomst is in het gebruik goed te merken.

De vertaling is soms slordig of blijft geheel achter-wege. Regelmatig stuit je op onvertaalde tekst of op passages waarbij de vertaling mank gaat. Stambomen bouwen is gratis in www.verwant.nl. Wanneer je een abonnement neemt (bij een jaarcontract voor vijf euro per maand), krijg je bijvoorbeeld de mogelijk-heid foto’s te uploaden naar een eigen familiepagina, pdf’s met grafische stambomen te downloaden, of familiestatistieken te bekijken.

Myheritage.comHet moederbedrijf van de meertalige site Myheritage.com is gevestigd in Israël. Nederlands is een van de vijfentwintig taalvarianten. Je kunt tot 250 personen gratis invoeren in je familiebestand. Een beetje genealoog komt al snel aan dit aantal. Wie meer wil, kan kiezen tussen de abonnementen Premium (€ 3,25 per maand) en PremiumPlus (€ 8,95 per maand). In beide gevallen krijg je geen reclame meer te zien. Premium gaat tot 2500 personen en 500 Mb (circa 500 foto’s) aan opslagcapaciteit. Bij PremiumPlus zijn beide categorieën ongelimiteerd.Myheritage heeft als bijzondere trekker de mogelijk-heid om gezichtsherkenning toe te passen. Je kunt het portret van een familielid uploaden. Myheritage zoekt dan naar personen uit een database van be-roemdheden met wie hij of zij gelijkenis vertoont.

Onderscheid in positieve zinDe belangrijkste verschillen met andere mogelijkhe-den voor het in computerprogramma’s verwerken van genealogische gegevens komen voort uit het Web 2.0-karakter van de sites. Netwerksites doen er van alles aan om de onderlinge band tussen familie-leden te verstevigen en zo de betrokkenheid bij het familienetwerk te vergroten. Je wordt bijvoorbeeld via emailberichten en mededelingen op de openings-pagina van je familiesite op de hoogte gesteld van nieuwe aanmeldingen van familieleden, toegevoegde informatie, verjaardagen en jubilea in de familie (waarbij je een felicitatiekaartje kunt sturen, of een bericht op de site achter kunt laten). Sommige netwerksites sturen bovendien regelmatig een nieuwsbrief waarin alle veranderingen zijn vermeld. Daarnaast maken ze bijvoorbeeld gebruik van grafi-sche technieken waarmee je personen in een foto van een label kunt voorzien (kunt ‘taggen’). Als je vervol-gens met de muis over die persoon in de foto schuift komt de informatie over hem of haar in beeld.

Waarin schieten ze te kort?In negatieve zin valt op dat de familienetwerksites niet volledig aansluiten bij de praktijk van het gene-alogisch onderzoek. Het grootste manco is dat geen van de genoemde sites een mogelijkheid heeft bron-nen te vermelden. Op basis van dit gebrek kunnen we al zeggen dat deze sites geen volledige vervanging voor desktopprogramma’s zijn.Maar er zijn ook kleinere ongemakken. Bij Familie-

Toevoegen van gegevens in Myheritage.com

Als genealoog kun je gebruik maken van de wervingskracht

van familienetwerksites.

Genealogie 15 - 2009 88

band krijg je bijvoorbeeld als je de partner van een man in wilt voeren de keuze tussen (ex-)echtgenote of (ex-)vriendin, voornaam, achternaam en meisjes-naam. Andere relatievormen (partnerschapregistra-tie bijvoorbeeld) zijn niet mogelijk. De keuzemoge-lijkheid bij de naam leidt tot verwarring. Voor een vrouw zijn – in genealogische termen – achternaam en meisjesnaam gelijk. Familieband doet, terwijl je familieleden aan het invoeren bent, ook suggesties door te wijzen op per-sonen die al door andere deelnemers zijn ingevoerd. Dat kan tot komische situaties leiden. Toen ik een vrouwelijke partner met de voornaam Judy invoerde, kreeg ik de suggestie dat op Familieband een Jordy met dezelfde familienaam aanwezig was. Het keu-zevakje was door Familieband al op ‘juist’ gezet. Het profiel was namelijk ‘voor 59% identiek’. Los van het verschil in voornaam ging Familieband voorbij aan het feit dat het bij Jordy om een man ging.Een andere onhebbelijkheid van Familieband is dat je bij plaatsnamen gedwongen bent te kiezen voor een gemeente waar deze plaats tegenwoordig deel van uitmaakt. In de genealogie kiezen wij voor de geografische situatie van het moment waarop het feit plaatsvindt. Als je de geboorte wilt invoeren van iemand die in 1832 in Zevenbergen geboren is, wordt hier het anachronisme ‘gemeente Moerdijk’ aan toegevoegd, waartoe het sinds 1997 behoort. In 1832 bestond er nog geen gemeente Moerdijk. Bij de site Familie.nl is het ongemakkelijk dat een huwelijk niet ingevoerd kan worden, en dat ook het veld voor de vermelding van de overlijdensplaats ont-breekt. In Verwant.nl ontbreken velden voor plaats en datum van echtscheiding. Verwant.nl ondersteunt evenals Zooof de mogelijk-heid van rechtstreekse Gedcom import. Export naar Gedcom kent geen van de Nederlandstalige familie-netwerksites.

Goed gereedschap?Samenvattend kunnen we zeggen dat familienet-werksites op dit moment nog geen vervanging bieden voor de genealogische desktopprogramma’s. Elk van de familienetwerksites schiet op bepaalde punten tekort. Niet alleen voldoet de kwaliteit niet aan de maatstaven van goed genealogisch onderzoek, ook de duurzame opslag van de gegevens is niet verzekerd. Wat gebeurt er met de gegevens als een internetbedrijf besluit met de website te stoppen, of de onderneming te verkopen? Grote kans dat daarbij alle informatie verloren gaat. Toen Familii.nl begin dit jaar zijn naam wijzigde in Familie.nl en daarbij de website op een aantal punten aanpaste, kregen de gebruikers een mailtje dat deze vernieuwing jammer genoeg betekende dat de gegevens niet behouden konden worden. De gebruiker kon dus opnieuw be-ginnen met het invoeren van zijn stamboom.Deze tekortkomingen vanuit genealogisch perspec-tief deren de gebruiker blijkbaar niet. De familie-

netwerksites weten grote aantallen gebruikers aan zich te binden. Als genealoog zou je gebruik kunnen maken van deze wervingskracht door een familie-netwerksite te starten, niet ter vervanging van je desktopprogramma, maar om de familie enthousiast te maken voor de familiegeschiedenis, familieleden erbij te betrekken, een familiegevoel te creëren, con-tact te onderhouden, de familie op de hoogte te stel-len van ontwikkelingen in het onderzoek. Om niet in conflict te komen met de privacy van familieleden is het verstandig niet zelf de gegevens van de levende generatie op de netwerksite te zetten. Je kunt familie-leden per email uitnodigen dit zelf te doen. Daarbij kunnen ze via de privacyinstellingen op de site aange-ven wie welke gegevens mag zien. Ze kunnen daarbij zelf hun gegevens invoeren, foto’s plaatsen, verhalen vertellen en contact onderhouden met verwanten.

Probeer Verwant.nl of Geni.comVan de hier genoemde familienetwerksites komen de invoermogelijkheden van Verwant.nl het dichtst bij wat in de genealogie gebruikelijk is. Nadeel kan zijn dat u voor het uploaden van foto’s een abonnement moet nemen. Als de Engelse taal geen bezwaar is voor uw familie-leden, kunt u overwegen een netwerksite op Geni.com te beginnen. Dit is de marktleider onder de Amerikaanse familienetwerksites, met 50 miljoen profielen (ingevoerde personen). U zult veel gelijke-nis met Verwant.nl ontdekken – dat goed naar Geni heeft gekeken. Geni bestaat wat langer en is in techni-sche zin ook verder ontwikkeld dan Verwant.nl. Ook Geni.com kent een abonnementsstructuur, maar het opbouwen van een stamboom en het uploaden van Gedcoms en foto’s is gratis. In het abonnementsgeld zijn bijvoorbeeld Gedcom export, statistieken en de mogelijkheid tot het leggen van contact met perso-nen in andere stambomen inbegrepen.

Rob van Drie is hoofd publieksdiensten en plaatsvervangend directeur van het Centraal Bureau voor Genealogie.

Geni.com is marktleider onder de Amerikaanse familienetwerksites

Genealogie 15 - 2009 89