EdukataIslameRevistshkencore,kulturoreislametremujore

VitiXXXVInr.82/2007

EdukataIslameRevistshkencore,kulturoreislametremujoreVitiXXXVInr.82 2007

Botues:KryesiaeBashksisIslameeKosovsPrishtin,rr.Vellusha nr.84Tel&fax:038/224024email:edukataislame@hotmail.com

Kryeredaktor:Mr.QemajlMorinaqemajlmorina@hotmail.com

Redaksia:Akad.JasharRexhepagiq,Dr.PajazitNushi,Dr.FejazDranolli,Dr.EjupSahiti,NexhatIbrahimi,HajrullahHoxhadheXhabirHamiti.

Sekretariredaksis:HajrullahHoxha

Lektor:BislimBerishaKorrektor:SkenderRashiti

Realizimi:ShtpiaBotueseOperatorkompjuterik:NuhiSimnica

Shtyp: Koha Prishtin

Tirazhi:1000

EEdduukkaattaaIIssllaammeeRevistshkencore,kulturoreislametremujore

VitiXXXVInr.82/2007

Prishtin2007

EEDDIITTOORRIIAALLII

Mr.QemajlMorina

Merastine814vjetorittvdekjesPRKUJTIMIISALAHUDINELEJUBIT

(11381193)

PPrrkkuujjttiimmii iibbiiooggrraaffiivvee ttffiigguurraavveehhiissttoorriikkee,, ttddookkoommbbii,, ffeejjeeaakkuullttuurree,,sshhttnnjjbbaazzeeffoorrttnnttcciillnnmmbbsshhtteetteetthhiissttoorriiaaeeddooppooppuullllii..KKttoo ffiigguurraa ttrriimmrroojjnnddhheeuu jjaappiinnkkuurraajjggjjeenneerraattaavvee ttrreejjaa,,qqeeddhheeaattaattnnddjjeekkiinnggjjuurrmmttee ttyyrree,,nnsseeddsshhiirroojjnn ttkkeenn nnjj jjeettmmee ddiinnjjiitteett ssiikkuurrsseeppooppuujjtt ttjjeerr ttbboottss.. KKsshhttuu iisshhtteennttkkaalluuaarrnn,,kksshhttuusshhtteeddhheessoott..

Historiaislame,qshtrihetnnjperiudhtgjatkohoreprejmshum se katrmbdhjet shekujsh, sht e begatshme me figura tktilla, q lan gjurm t pashlyeshme, jo vetm n historin islame,poredhenatbotrore.Ngrupinektyrefiguravemmarkante,pamdyshje, sht edhe Salahudin elEjubi. Edhe pse nga vdekja e tijkankaluar tetqind ekatrmbdhjet vjet, aisht i pranishmedhesot nmendjen e kujtesn e shum njerzve, jo vetm tmyslimanve,poredhettkrishterve.

Salahudini u shquapr trimrin, guximindhemodestin e tij nkoht m t vshtira q kaluan myslimant. Kjo ka qen periudha eshekujve njmbdhjet e dymbdhjet, ather kur kryqtart kishin

EDUKATAISLAME826okupuarzemrneBotsIslame,prfshiredheJerusalemin,kugjendetxhamiaetreteshenjtemyslimanvemesxhidulAksa,prejngaPejgamberia.s.qenisurnrrugtiminetijprnqiell,injohurnhistorinislamemeemrinelMiraxh.

Kalorsit e krishter kishin msuar shum gjra nga Salahudini.Historiant,si shembull theksojnsekurkryqtartmornJerusaleminnvitin1099,atapatnvrarpothuajtgjithbanortetij,saqgjakunpr rrugt e qytetit t shenjt kishte arritur deri n gjunj.Ndrsa,kurdotarimerrteqytetinm4korrik1187,Salahudinidotkursenteviktimat,dukeudhnkohtmjaftueshmeqtlargoheshindhedukeusiguruaratyrevendkalimetsigurta.

Pas fitores nHittin, Salahudini kishte hedhur krejtsisht iden ehakmarrjes ndaj kryqtarve, qoft nmasat luftarake pr rikthimin eJerusalemitdheqoftmesjelljetetijndajnumrittmadhtkryqtarvetznrob,tciltishindorzuarnqytet.Salahudiniuofroiatyrendihmagjithfarshedhendajtyrepatisjelljenjerzore.Tregoi respektndaj t gjith atyre figurave t larta t kryqtarve, q ishin dorzuarpara tij, tciltkishinpasuri tmdhanbregdetinePalestins.Njprej tyre ishte edheKontesha e Tripolit, s cils Salahudini i lejoi tshkonteeshoqruarngaprcjellsitesaj,prTripoli,pasiekishtedorzuarqytetineTaberis.Tgjithbanorvetqyteteveulejoittrhiqeshin n siguri t plot derisa t arrinin n Evrop.MbretreshsSibilailejoitqndrontemebashkshortinesajmbretinDeLorian,kursePoljan,mbreti i qytetit tNablisit, kishte krkuar leje t hyntenJerusalem,sepsegruajaetijmbretreshaMaria,dhefmijtesajkishin krkuar strehim tek ajo n Jerusalem. Salahudini i lejoi atij thynte n Jerusalem,me kusht q t mos bartte armme vete dhe tqndrontevetmnj nat.Por,Poljaninuk e patimbajtur premtimin,sepse,posahyrinqytetineshenjt,iubashkuavllezrvettijkryqtar, q ishin kundrSalahudinit.MvonSalahudini i nnshtroi atadhePoljaninezurirob,pornvendqthakmerrejndajtijprshkeljenepremtimit,aiefaliatdhesiguroifamiljenetij.

PoashtuSalahudiniifalitgjithkryqtart,qnukkishinmundsi t paguanin taksn e caktuar nga ai, pr lirimin e tyre . Liroi me

EDITORIALI 7mijra kryqtar t zn rob dhe i detyroi anijet evropiane ti bartninata pa pages deri n Evrop. Salahudini pati sjellje tejet njerzorendajpleqve,gravedhefmijve.

Kronisti arab i kohs sSalahudinit, ibnu Shedadi, rrfen pr njshembullmirsie dhe sjelljeje t njerzishme tSalahudinit,me se ai(Salahudini)kishtetreguarkulmineqytetrimitislam:Njgruaekrishter, pas disfats s kryqtarve nHittin dhe hyrjes s ushtris sSalahudinitnJerusalem,ngapanikudherrmujaekrijuar,kishtehumbur foshnjn e saj.Pas shumprpjekjesh, ajo nukmundi ta gjentefoshnjn, pr se kishte alarmuarnjerzit e saj nmesin e kryqtarve.AtaepatnkshilluarqtshkontetekSalahudini,dukeithnseaiishteshumimshirshmdhedotbntetpamundurnprtiagjeturfoshnjn.Gruaja,pahumburkoh,udrejtuatekampiiSalahudinitdhe krkoi ndihmn e ushtarve t tij, t cilt e uan te komandantiSalahudin, i cili, posa mori vesh problemin e saj, u brengos shumdhe i rrodhn lot. Menjher urdhroi ushtart t krkonin foshnjndhetiaktheninsms.Paspakkohe,ushtartiakthyenfoshnjnnns, tcilndikushekishteshitur.Nnaemori foshnjnesaj,eprqafoi dhe e shtrngoi gjat dukemos u besuar syve t saj.T gjithnjerzitq ishinpr rrethsaj,filluan tqanin.Salahudiniurdhroiqasaj gruaje ti sigurohej nj kal dhe t prcillej derisa ti bashkohejgrupit t kryqtarve, t cilt kishin lshuar Jerusalemin. Edhe ky qenjshembullisjelljessheroittHittinit.

sht e njohur se, kurmyslimantmorn Jerusaleminpr her tpar,Omeri,halifi idyt imyslimanve,brimarrveshjemepatriarkunSofraniospr rregulliminestatusittjomyslimanvenqytetineshenjt. Kt marrveshje Salahudini e zbatoi me prpikri, pas mshum se pesqind vjetsh. Ai u garantoi t krishterve jetn, pasurin,kishatdhekryqetetyre.

Pavarsisht,seishtenjkundrshtarifortndajushtrivetkryqtarve,SalahudinikishtefituarnjrespekttmadhnEvrop,sinjkalors bujar dhe i sjellshm.Marrdhniet e tij me mbretin Riardi ipar,injohurmellagapinZemrluani,icilideshitamposhtteSalahudininnbetejneArsufitm7shtator1191,prshkruhenngakronis

EDUKATAISLAME828tte kohsmenj respekt t ndrsjelldhemenj rivalitet ushtarak.Me rastin e plagosjes s Riardit, Salahudini i ofroi atij shrbimet emjekutt tijpersonal.NArsuf,kurRiardihumbikalinevet,Salahudini i pati drguar atij dy kuaj. Salahudini, po ashtu i drgoi edhepemtfresktameakullprtimbajturtftohtalngjet.

Nann tjetr,Riardi ikishtepropozuarSalahudinit,qmotra etij t martohej me t vllan e Salahudinit, t cilin e kishte njohurgjatbisedaveprarritjenemarrveshjespaqsore,dheJerusalemi tishtedhuratemartessstyre.

Salahudini dheRiardi, n vitin 1192 nnshkruanmarrveshjen eRemlas,sipass cils Jerusalemido tmbetejnn sundiminemyslimanve,mekusht,qtngelteihapuredheprpelegrintekrishter.MarrveshjaekufizonteMbretrinLatinennj rriptngushtprejTiritderinJaffa.

Salahudinivdiqm4mars 1193nDamask, nmoshn56vje.KurbashkpuntorteSalahudinithapnarknetij,pansevleraethollaveqgjendeshinaty,nukmjaftonteprkryerjeneceremonissvarrimit.Shumicnethollavettijaieshprndantepraktebamirsiedheprarmatimineushtris.AiuvarrosnxhamineEmevinjvenDamask

Varriitijvizitohetngavizitortshumt.Aishtsimboliqndress,krenarisdhebujarisislame.Jetaetijshtbrnjmitivrtetdheajodotmbetetnkujtimineshumbrezaveedotprcilletprej nj brezi n tjetrin, sepse ai ishte ndrtues i historis islame nmesjet, n kohn kur myslimant ishin n pritje t lirimit dheshptimittJerusalemit,qytetishenjtityre.

Kjoshtarsyejapse,shtatshekujmvon,kurgjeneralifrancezGorohyrinDamask,nvitin1913,nfillimtLuftssParBotrore,veprimiiparqdotbnteai,qepikrishtvizitaevarrittSalahudin elEjubit, ku pati deklaruar: Ja, ne u kthyem prsri oSalahudin!

Andaj prkujtimi i Salahudin elEjubit n prvjetorin e tetqind ekatrmbdhjettvdekjesstijshtnjrespektprnjfigurhistorike, e cila rrall hermund t prsritet n histori, pr t ciln bota

EDITORIALI 9islameka nevojm shum se asnj herm par.Aqm tepr kurdihetqqytetii shenjti t trifevemtmdhatbots,Jerusalemi(Kudsi), sht nn okupimin e Izraelit, q nga qershori i vitit 1967.Brezi iynpretqnqytetin eshenjt t tri feve tmbretroj paqadheliriaprbesimtartetrifevemonoteiste.

QemajlMorina

ONTHE814thANNIVERSARYOFTHEDEATHOFSALAHUDDINAYYUBI(11381193)

(Summary)

The commemoration of historical figures is the foundation on which thehistoryofeachnationisbased.Thesefiguresinspiretheyoungergenerationstofollow their footsteps if theywant to live indignityas the othernationsof theworlddo.

Thehistoryof Islam,which coversa periodofover 14centuries, is full ofsuchfigures,whichleftdeeptracesinthehistoryofIslamaswellasthatoftheworld.Oneof themisSalahuddinAyyubi.Despitethe fact that814yearshavepassedsincehisdeath,heisstillpresentinthemindsandheartsofmany people,notonlyMuslimsbutChristiansaswell.

EDUKATAISLAME8210

814 ) 1138 - 1193 (

) (

. .

.

814 .

FFRRAAKKSSIIOONNEE

NexhatIbrahimi

HARIXHITTDHEMURXHITTSEKTETHERSHMEISLAME

I.Harixhitt

FormimiiharixhitveHarixhitt jan sekti m i hershm filozofik dhe fetaropolitik1, i

cili lidhetdrejtprdrejtmehalifinekatrtmysliman,AliibnEbiTalibindheshtjenepranimittarbitrazhitngaanaeAliutr.a.,tofruarngaguvernatoriiSiris,MuavijibnebiSufjan.2

Periudhaepareharixhitvekarakterizohejmejotoleranc, fanatizmdheekskluzivitet,tmanifestuaranpolitikprkatsetngriturthuajsederindogm, tprcjellamemetodadhune.Disashkenctarsektinharixhitekanquajtursekttrrezikshmpolitikoreligjioz.3

1FilipHiti,op.cit.,fq.234.EdheH.Fahuri H.Xherrpohonseharixhittjansektiiparpolitikdhefetarquparaqitnislam.Sipas:HanaFahuriHalilXherr,Tarihulfelsefetilarabijjeti,I,botimiIII,Bejrut,1993,fq.137.

2KharijismTheearliestreligioussectofIslam:www.princeton.edu/~batke/itl/denise/kharijis.htm.3H.Laoust,op.cit.,fq.43.AbdulbakiyGolpinarli,TarihBoyuncaislammezheblerivesiilik,botimiII,Kum,Iran,1411h./1991,fq.184.

EDUKATAISLAME8212Rndsia e studimit t sektit harixhit n aspektin ideologjik dhe

juridikqndron,ndrttjera,e