Edukacja regionalna, dziedzictwo kulturowe w regionie ... file6 Z okazji 200 rocznicy urodzin...
Transcript of Edukacja regionalna, dziedzictwo kulturowe w regionie ... file6 Z okazji 200 rocznicy urodzin...
Edukacja regionalna, dziedzictwo kulturowe
w regionie- aktywne metody i formy pracy
Sylwia Kurcab [email protected] Edyta Bukowska [email protected]
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2013/2014
Wspieranie rozwoju dziecka młodszego
w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego.
Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych.
Działania szkoły na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów.
Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych.
RODN "WOM" w Częstochowie
„ Istotą edukacji regionalnej jest powrót do domu, do źródeł życia każdego człowieka,
do źródeł jego etyki i jego języka, a więc do źródeł kultury domowej, lokalnej, regionalnej,
narodowej i ogólnoludzkiej”. Kazimierz Kossak- Główczewski
Jak czytać krajobraz kulturowy?
Krajobraz kulturowy jest jak księga w której zapisane są
dzieje okolicy i jej współczesność
Edukacja regionalna dział edukacji
obejmujący szeroki zakres zagadnień
począwszy od nauk humanistycznych przez społeczne,
po nauki przyrodnicze
i techniczne, zajmujący się określonym
regionem pojmowanym w mikroskali,
odnoszącym się do gminy, parafii, powiatu
i województwa. Edukacja regionalna
zajmuje się związkami pomiędzy małą
i wielką ojczyzną.
5
MAŁA OJCZYZNA
REGION KRAJOBRAZ KULTUROWY
ZABYTEK
DZIEDZICTWO MATERIALNE
NIEMATERIALNE FOLKLOR
Rok Oskara Kolberga
6
Z okazji 200 rocznicy urodzin wybitnego etnografa i kompozytora, uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, rok 2014 został ogłoszony rokiem Oskara Kolberga.
Oskar Kolberg jako pierwszy badacz zebrał i usystematyzował kulturę ludową, dzieląc ją według regionów. Efektem jego pracy jest obszerne dzieło „Lud Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni,muzyka i tańce” .
PODSTAWA PROGRAMOWA PREAMBUŁA
Szkoła kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, ciekawość poznawcza… W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 27 sierpnia 2012 r.
w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
8 kluczowych kompetencji
• Porozumiewanie się w języku ojczystym • Porozumiewanie się w językach obcych • Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-
techniczne • Kompetencje informatyczne • Umiejętność uczenia się • Kompetencje społeczne i obywatelskie • Inicjatywa i przedsiębiorczość • Świadomość i ekspresja kulturalna
Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej (ministrowie edukacji) grudzień 2006
V Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury
we Wrocławiu, 1994 roku
„Karta regionalizmu
polskiego” Sformułowany został w niej postulat, by edukacja regionalna stała się integralną i ważną częścią całego procesu wychowania.
Wymiar wychowawczy ,,Nauczanie własnego dziedzictwa
kulturowego’’ powinno wykorzystywać wspólnotę, małą
ojczyznę i region do wyraźnego akcentowania
miejscowych przykładów w całym procesie dydaktyczno- wychowawczym, uwzględniając
przede wszystkim sposób wzrastania człowieka
w kulturę poprzez najbliższe otoczenie
i najważniejsze doświadczenia życiowe.
Edukacja regionalna
Ścieżki przyrodnicze Ścieżki kulturowe
Na poziomie szkoły podstawowej – kultywowanie tradycji i zwyczajów kulturalnych; ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej poprzez rozwój tożsamości regionalnej świadomości „Jestem Polakiem więc jestem Europejczykiem” Na poziomie gimnazjalnym – dostrzeganie związków tradycji rodzinnych z tradycjami regionalnymi i narodowymi; rozwijanie i pogłębianie poczucia odpowiedzialności za własne działanie w regionie i kraju w świadomości „Polak to Europejczyk”
Co możemy uznać za ślady przeszłości?
• krajobraz kulturowy, • zabytek kultury niematerialnej (duchowej), • układ urbanistyczny i zespół budowlany (np. budownictwo
obronne…), • obiekt techniki, wytwór techniki, • cmentarz, • zabytek przyrody, • miejsce upamiętniające wydarzenie historyczne, • pamiątka historyczna, • sztuki plastyczne lub rzemiosło artystyczne, • instrument muzyczny, • sztuka ludowa i rękodzieło.
Edukacja regionalna formy uczestnictwa
• Udział w wycieczkach -poznanie
zabytków kultury regionalnej, tradycji,
• uczestnictwo w folklorze : nauka pieśni, przyśpiewek, tańców, gry
na instrumentach ludowych, • udział w wystawach, konkursach,
spotkaniach regionalnych, • zapoznanie z tekstami
o problematyce regionalnej przyrodniczej, folklorystycznej i historycznej,
• kontakty z środowiskiem , z reprezentantami lokalnej kultury, twórcami ludowymi, regionalistami i historykami,
• udział w projektach
RODN"WOM" w Częstochowie
ROZWIĄZANIA PRAWNE I ORGANIZACYJNE
4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieka nauczyciela i obejmuje następujące działania: 1) wybranie tematu projektu edukacyjnego; 2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego
realizacji; 3) wykonanie zaplanowanych działań; 4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego. 5. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrektor
gimnazjum w porozumieniu z rada pedagogiczna. 6. Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu
wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego.
7. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ich rodziców o warunkach realizacji projektu edukacyjnego.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 25 kwietnia 2013 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 520)
16
Niektóre przyczyny, które kształtują sposób wprowadzania tematyki regionalnej w szkole:
- różnorodność i złożoność problematyki edukacji regionalnej, - liczne związki edukacji regionalnej z innymi przedmiotami - dostęp do źródeł, - specyficzne cechy kultury regionu, - tradycje kultywowania tradycji regionu w środowisku pozaszkolnym. E. Bukowska, Współczesna podróż z tobą w przeszłość oraz przyszłość Koniecpola i jego okolic. Program edukacji regionalnej uczniów Gimnazjum nr 2 w Koniecpolu
17
Uczymy o dziedzictwie kulturowym na dwa sposoby
fragmentarycznie całościowo (holistycznie i systematycznie)
program własny Współczesna podróż z tobą w przeszłość oraz przyszłość
Koniecpola i jego okolic
18
Fragmentaryczny sposób uczenia o regionalizmie
Włączanie treści regionalnych do programu nauczania swojego przedmiotu (modyfikacja treści) Realizacja
projektów
Indywidualne i samodzielne odkrywanie przez ucznia dziedzictwa (własne dociekania ucznia)
Różne (zewnętrzne) formy przekazu dziedzictwa (przekaz pokoleniowy)
Zachęcanie uczniów do brania udziału w konkursach
dotyczących ich małych Ojczyzn
19
Włączanie treści regionalnych do programu nauczania danego przedmiotu na przykładzie programu własnego
Współczesna podróż z tobą w przeszłość oraz przyszłość Koniecpola i jego okolic. Historia
Treści z podstawy programowej z historii
Zagadnienie z programu treści
Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,
Kronika ostatnich wydarzeń w roku 1929 na podstawie Gazety Koniecpolskiej. Koniecpol w świetle Kroniki gminnej z 1934 roku
Monografia gminy, ciekawostki dotyczące historii i oblicza naszego miasta, jakie nastąpiły przemiany gospodarcze i zmiany w środowisku lokalnym na początku XX wieku w Koniecpolu.
20
GEOGRAFIA
Treści z podstawy programowej z geografii
Zagadnienie z programu
treści
charakteryzuje, na podstawie map różnej treści, położenie własnego regionu w Polsce; opisuje najważniejsze wydarzenia (obrazy) z przeszłości geologicznej Polski.
Położenie miasta i gminy Koniecpol;
Co wynikło ze zlodowacenia Koniecpola?
Badania archeologiczne na terenie Koniecpola.
Położenie Koniecpola według fizycznego i geograficznego podziału kraju; morfologiczne zróżnicowanie dzisiejszego obszaru miasta, rzeźba terenu, historia geologiczna Koniecpola.
21
Biologia
Treści z podstawy programowej z
biologii
Zagadnienie z programu
treści
przedstawia czynniki środowiska niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów w środowisku lądowym i wodnym.
Ochrona środowiska – wymysł czy potrzeba naszych czasów?
Zagrożenie środowiska naturalnego na terenie Koniecpola, zanieczyszczenie powietrza, inwestycje ekologiczne na terenie miasta i gminy Koniecpol.
22
Język polski Zagadnienia z języka
polskiego Elementy regionalizmu treści
E. Wipszycka Święty Antoni, czyli o pierwszych pustelnikach
Legenda związana z górką św. Antoniego znajdującą się w pobliskim lesie w Koniecpolu.
Skąd wzięła się nazwa górki św. Antoniego? Historia kapliczki.
S. Żeromski Syzyfowe prace Czy Koniecpol zawsze znajdował się na terenie państwa polskiego?
Koniecpol i Chrząstów po I, II, III rozbiorze Polski. Analiza aktów urodzenia w języku rosyjskim. Skąd wzięła się nazwa Komora?
Polskie dworki. J.U. Niemcewicz Pamiętnik czasów moich
Historia pałacu Potockich. Teren pod budowę pałacu, wygląd pałacu, oficyny, przebudowa pałacu, zmiany właścicieli, wnętrze pałacu, wygląd zewnętrzny, park między pałacem a folwarkiem.
Ćwiczenia w redagowaniu opisu.
Herby kluczem do rozpoznawania zabytków.
Herb Pobóg Herb Pilawa Herb Koniecpola
23
Ślady przeszłości Uroczystość poświęcona 870
rocznicy powstania Chrząstowa
wystawa fotograficzna Chrząstów w starej fotografii
Współczesna podróż z Tobą do przeszłości i przyszłości Koniecpola - spektakl
Przykłady projektów
Gminny Konkurs Historyczny
Czy znasz dzieje Koniecpola?
26
W ramach projektu uczniowie opisali także pałac Potockich, napisali ciekawe życiorysy właścicieli
pałacu, powstały także drzewa genealogiczne: Potoccy herbu Złota Pilawa – linia chrząstowska i rodu
Koniecpolskich herbu Pobóg.
Koordynatorzy projektu Ślady przeszłości
dr Edyta Bukowska mgr Bożena Stypka
mgr Piotr Gęsikowski mgr Iwona Ptak
osoba wspomagająca mgr Małgorzata Gołębiowska
27
Wywiady z ludźmi, którzy mieli bezpośredni kontakt z rodziną Potockich
fragmenty
• Proszę powiedzieć, jakie wspomnienia ma Pani związane z hrabią Henrykiem? •Pani Krystyna: Byłam jeszcze dzieckiem, ale pamiętam, gdy do mojego ojca do ogrodu przychodził hrabia i zawsze grzecznie zwracał się do niego: ,,Panie botaniku". Hrabia lubił piękną przyrodę i doglądał swoim okiem ogród, który stanowiły oprócz drzew owocowych i krzewów, również wielkie palmy, drzewa cytrusowe:morele, figi oraz szklarnie z inspektami. Atrakcją oranżerii była stuletnia papuga Ara, która oczywiście umiała mówić. K. Bączyńska
28
Muzeum Regionalne w podziemiach pałacu
Koniecpolskich
Projekt realizowany był
w Zespole Szkół
Koniecpol ul. Szkolna 17
29
Jak zmienił się wizerunek Koniecpola na przestrzeni wieków?
Koordynator projektu dr Edyta Bukowska
Wywiady, fragmenty
Według mnie najbardziej zmienił się Chrząstów, w miejscu pól i sadów powstały bloki, sklepy, komunikacja, drogi i powstała fabryka płyt pilśniowych. T. Nowak
11-4-6
W jakim stopniu Pilica tkwi w doświadczeniach ludzi?
Wywiady, fragmenty
Pilica bardzo często wylewała. Nie było wałów, więc woda zalewała cały plac, a czasem nawet dom. Mimo tego była też bardzo przydatna i można było zrobić czasem pranie, nawet zimą, a jednocześnie spotkać się z innymi kobietami, było mnóstwo zabawy i śmiechu, bardzo często nie tylko bielizna była mokra. J. Nowak
Koordynator projektu dr Edyta Bukowska
31
Przeżyj, jak księgę ulubioną/ z krańca na kraniec ziemię własną…
- miejsca pamięci związane z II wojną światową na terenie miasta i gminy Koniecpol
- przykłady Miejscowe cmentarze Cmentarz przy parafii
św. Trójcy w Koniecpolu Cmentarz przy parafii św. Michała Archanioła w Koniecpolu
Koordynator projektu dr Edyta Bukowska
32
Propozycje projektów
Czy w naszej miejscowości są ślady związane z II wojną światową? Dlaczego warto odwiedzić naszą miejscowość? Czym sobie zasłużył na pamięć…? Jakie tajemnice kryją podziemia naszego kościoła? Jakie legendy związane z naszą miejscowością znają mieszkańcy? Czy lasy w naszej okolicy kryją jakieś tajemnice? Poznajemy pasje i hobby mieszkańców Koniecpola – projekt w realizacji
33
...inspirowane Koniecpolską Ziemią
Konkursy związane z regionalizmem – przykłady
Wojenne losy
Bohaterowie Koniecpolskiej Solidarności
34
Każdy człowiek ma swoją prywatną historię, którą może opowiedzieć. Na pewno wiele takich historii jest bardzo interesujących, chociaż uczniowie nie uczą się o nich
w szkole… a może warto…
E. Bukowska, Współczesna podróż z tobą w przeszłość oraz przyszłość Koniecpola i jego okolic. Program edukacji regionalnej uczniów Gimnazjum nr 2 w Koniecpolu
Bibliografia
Górski R., Oskar Kolberg. Zarys życia i działalności, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974. Kośka M., Oskar Kolberg, Warszawa: Wydawnictwo DiG 2000. Lam S., Oskar Kolberg. Żywot i praca. Lwów: Macierz Polska 1914. Staniczek Ł. Koncepcja edukacji regionalnej na Śląsku. Szkic niektórych problemów (w:) Edukacja regionalna na Śląsku. Od tradycji do nowoczesności, Katowice 1996. Ministerstwo Edukacji Narodowej o edukacji regionalnej dziedzictwie kulturowym w regionie, Biblioteczna Reformy MEN. Warszawa 2000. Źródła internetowe: Linki zewnętrzne Muzeum Oskara Kolberga w Przysusze Instytut Wydania Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga Prace Oskara Kolberga w zbiorach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona
35