Education USA - s.b5z.nets.b5z.net/i/u/10090719/f/Education in US/UG_Bk1_KURDISH.pdfPeter Storandt...

106
ور کهلهپودن ودیدار به خوێنباری پێوهننگهی کارووسی نو ئهمریکا کاروباری دهرهوهی وهزارهتی له خولی کارناسیدن خوێن1 S u p p o r t e d b y t h e U . S . D e p a rt m e n t o f S t a t e Education USA ئهمریکان بخوێن له خولی کارناسیدن: خوێنن ئهمریکا بخوێنوهکانییهته یهکگرتوانهوێت له وی ر دهت ئهگه

Transcript of Education USA - s.b5z.nets.b5z.net/i/u/10090719/f/Education in US/UG_Bk1_KURDISH.pdfPeter Storandt...

‌نووسینگه‌ی‌کاروباری‌پێوه‌ندیدار‌به‌‌خوێندن‌و‌که‌له‌پوور‌وه‌زاره‌تی‌کاروباری‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌مریکا

سیرنا

کالی

خوله

ن ێند

خو

1S

up

po

rted by the U.S. Department of S

tate

EducationUSA

ئهمریکا‌بخوێنن‌

سیرنا‌کالیخوه‌‌ن‌لێندخون:‌وێنبخکا‌ریه‌می‌ئکانوه‌توگره‌که‌یه‌تالیویه‌ت‌لوێنه‌ه‌تار‌دگه‌ئه‌

نامیلکه ی 1خوێندن له خولی کارناسی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته

یه کگرتووه کانی

ئه مریکا بخوێنن

2 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

سوپاس و پێزانینیه که ی زانیاریی و سه رچاوه کانی په روه رده ی وه زاره تی کاروباری If You Want ده ره وه ی ئه مریکا ئه م چوار نامیلکه ی له ژێر ناویto Study in the United States، کردووه ته وه . هه روه ها ئه م http://www.educationusa.state. ماڵپه ڕی له نامیلکانه

به ڕۆژکراوی وێنه ی ئێستاکه ی، چاپی به رده ستن. له دا .govله Evelyn Levinson هاوکاری به که سه ره کیه که یه چاپه رێکه وتنی .له گه ڵ کراوه ئاماده دا 2001 - 2000 ساڵه کانی نووسینگه ی ئه مریکا، ده ره وه ی کاروباری وه زاره تی به کۆمه ڵی به ڕۆژکردنه وه ی به رنامه ی نێونه ته وه یی خوێندنی زانستی تاقمی Janine Farhat و Carol Blythe .به ڕێوه به رایه تی کردووهبژار و رێکخستن بۆنه ی به Coleen Gatehouseسوپاسیو هه ڵه گرتنی )ئێدیتی( په رتووکه کان، و Rolando Ribera به

بۆنه ی نه خشه ی رووبه رگ ده که ن.

که سانه ی ئه و هه مووی سوپاسی ده یهه وێت ده ره وه وه زاره تی ئه م ئاماده کردنی بۆ که بکات جیهان سه رتانسه ری له خواره وه

نامیلکانه کات، شاره زایی و توانسته کانی خۆیان به کارهێنا:Evelyn Levinson Kathleen Alam

Amy Lezberg Ellen BadgerDiana Lopez Martin Bennett

Ted Mashima Louise CookMichael McCarry Juleann Fallgatter

Beryl Meiron Julia FindlayMartyn J. Miller Judy Freudenberger

Terhi Molsa Coleen GatehouseBarbara Nichols Nancy Gong

Roberta Paola Joanna GrahamDawn Piacentino Sharon GrodzielanekRohayma Rateb Sandarshi Gunawardena

Laura R. Ruskaup Linda HeaneySohair Saad Lisa Henderling

Jaylene Sarrasino Lia HuttonBethany Shaw Judith IrwinSharon Snyder Michelle JohnsonKaren Solinski Rekha KallePeter Storandt Nancy Keteku

Rosalie Targonski Ann KuhlmanJames Vaseleck Gaston Lacombe JoAnn deArmas Carolyn LantzHarold Woodley Maria Lesser

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 3

پێشه کیکه سه ره تاییه نامیلکه ی چوار له یه کێک کارناسی خولی له خوێندن تاکو کردووه ته وه باڵوی ئه مریکا ده ره وه ی کاروباری وه زاره تی پێشکه شی به که ڵک و الیه نانه بێ سفارشتی هه ندێ رێگایه وه له م له خوێندن بۆ هه روه ها و بکات داهاتوو ه وه یی نێونه ت خوێندکارانی پێشکه ش )بوورس( سکۆالرشیپ ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته www. ئینته رنێتی ماڵپه ڕی له نامیلکانه ئه م ده توانن ئێوه بکات.

چاپکراوه کانیان وێنه هه روه ها داگرن، educationusa.state.govله ناوه نده کانی راوێژکاریی EducationUSA له سه رتاسه ری جیهاندا به بکه ن په یوه ندی ناوه ند، نزیکترین دۆزینه وه ی له بۆ به رده سته . له ماڵپه ڕی له که ریزبه ندێ یان ئه مریکاوه ، قونسوڵخانه ی یان باڵوێزخانه

EducationUSA دا هه یه بخوێننه وه .ئه م چوار نامیلکه ئه و بابه تانه ی خواره وه له به ر ده گرن:

خوێندن له خولی کارناسیبڕوانامه ی به تایبه ت خوله کانی بۆ داواکاریی و هه ڵبژاردن شێوازی خوێندنی ده رفه تی به پێوه ندیدار زانیاریی و هاوتا، و کارناسی )پله ی(

ته کنیکی و شاره زایی له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا.

خوێندنه وه و لێکۆڵینه وه کانی کارناسی و شاره زاییشێوازی لێکۆڵینه وه و داواکاریی بۆ خوله کانی کارناسی بااڵ، دکتۆرا، و به ره وتی وه رگرتنی سه ره وه ی دکتۆرا، و هه روه ها زانیاریی سه باره ت ویالیه ته له ده یانه وێت که پسپۆڕانێ له الیه ن مۆڵه ت و بڕوابه خشی

یه کگرتووه کاندا به خوێندن یان کاری خۆیان درێژه بده ن.

خوله کانی خوێندنی کورته ماوه ، به رنامه کانی فێرکردنی زمانی ئینگلیزی، خوێندن و په روره ده له رێگای دووره وه ، و

بڕوابه خشییه کگرتووه کانی ویالیه ته له خوێندن هه له کانی به سه باره ت زانیاریی ئه مریکا بۆ ماوه ی پتر له ساڵێک، له گه ڵ شرۆڤه یه کی کورت له سه ر خوێندن له رێگای دوور بۆ وه رگرتنی بڕوانامه به رنامه کانی خوێندن له رێگای ئه م ئه مریکا. هه روه ها یه کگرتووه کانی ده ره وه ی ویالیه ته له دیپلۆم یان خوێندنی دامه زراوه کانی په سه ندی له سه ر ورد زانیاریی هه ندێ نامیلکه

بااڵی ئه مریکا پێشکه شتان ده کات.

خۆتان ئاماده بکه ن بۆ رۆشتن: زانیاریی به که ڵک سه باره ت به ژیان و خوێندن له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

)کۆلیج( زانینگه یه ک یان زانکۆیه ک له خوێندن بۆ که ئه وه ی پاش بۆ خۆتان سه فه ری به رنامه داڕشتنی له بۆ وه رگیردران، ئه مریکا له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا یارمه تی وه رگرن. ئه م نامیلکه هه ندێ زانیاریی سه باره ت به شێوازی داواکاریی بۆ ڤیزا، گواستنه وه بۆ ویالیه ته یه کگرتووه کان، و چاوه ڕوانیه کانی ئێوه کاتی گه یشتن به زانکۆ پێشکه ش

ده کات.

4 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 5

ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

6 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی بابه ته کان10 ده سپێک

بۆچی خوێندن له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا؟ EducationUSA ناوه نده کانی راوێژکاریی

13 پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا زانینگه کان )کۆلیجه کان(، زانکۆکان، و دامه زراوه کان:

جیاوازییبڕوانامه کانی کارناسی و کارزانی

فه لسه فه ی وێژه و زانسته مرۆییه کان په روه رده ی پسپۆڕانه

زانکۆ ده وڵه تیه کان زانکۆ تایبه تیه کان

زانینگه کان زانینگه کانی پیشه یی و ته کنیکی

خوێندن له رێگای دووره وه خوێندن به بێ وه رگرتنی بڕوانامه له

زانینگه یه کی ئه مریکاییماڵپه ڕه به که ڵکه کان

18 پاژی 2 بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا رۆژمێری خوێندن

سیسته می یه که ی وانه خوله کانی وه رگرتنی بڕوانامه

نمره کانیGPA چیییه ؟ ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

22 پاژی 3 زانینگه

به رنامه کانی خوێندنبه رنامه زانستییه کان

به رنامه کانی په روه رده ی هێزیی کار په روه رده ی دایمی/به رده وام به رنامه کان

بڕوابه خشی هاوتایی یه که کانی وانه خوێندکارانی که مئه ندام:

مه رجه پێویسته کان بۆ وه رگرتن تێچوونه کان، ده رفه ته کانی پیشه ، و بوورسیه

زاڵبوون به سه ر زمانی ئینگلیزی مه رجه پێویسته کان بژارده کانی خانووبه ره

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان 27 پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه سه رچاوه کانی زانیاریی بۆ یارمه تیدانی هه ڵبژاردنی ئێوه

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 7

ریزبه ندی بابه ته کان EducationUSA ناوه نده کانی راوێژکاریی

ماڵپه ڕه کان و ئیمه یلی زانینگه گه ڕان بۆ زانینگه له سه ر ئینته رنێت

ئامرازی راگه یه نه یی کۆمه اڵیه تی پێشانگا و دیتنکاریه کان زانینگه /زانکۆکانی ئه مریکا

سه ردانی ده ره تانی زانکۆ راوێژکاریی خوێندن و به رپرسانی دامه زراندن

تێبینیه زانستیه کان )تێبینیه کانی خوێندن( بڕوابه خشی به بڕوانامه کان

ئامانجی په روه رده یی سه ره کی

هه ڵبژاردن پێکهاته ی به رنامه ی وه رگرتنی بڕوانامه

Advanced Standing )پێگه ی پێشکه وتوو( رێژه ی خوێندکار-به گوێره ی- مامۆستا تێبینیه کانی پێوه ندیدار به رێچکه ی ژیان

تێچوونه کان خانووبه ره

شوێنی پۆله کان قه واره

شوێنی زانینگه ژیانی کۆمه اڵیه تی

ئه نجومه نه کانی خوێندکاریی کوڕان و کچان خوێندکارانی نێونه ته وه یی

دامه زراوه کانی گرێدراو چاالکیه کانی زیاتر له به رنامه

دیکه ی تێبینیه کان Beyond the Ivy League خوێندنگه ی

پله به ندیه کان خزمه تگوزاریی خوێندکاریی

فێرکاریی و به رنامه کانی ده ره وه ی واڵت خوێندکارانی که مئه ندام

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان 40 پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

دیپلۆمی خولی دواناوه ندی/ ده ره نجامه کانی تاویکاریی تاقیکاریه کانی وه رگرتنی ستاندارد

SAT ACT تاقیکاریی چوونه ناو زانکۆی

توانستی زمانی ئینگلیزی )TOEFL( تاقیکردنه وه ی تافڵ

8 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی بابه ته کان)IELTS( تاقیکاریی ئایێڵتس سیسته می

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان 47 پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

به رنامه داڕشتن له پێشدا حه سێب کردنی تێچوونه کانی خۆتان

مانگانه و تێچوونه کان تێچوونه کانی ژیان

مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه هه ڵسه نگاندنی بووجه ی تاکه که سی

دیاریکردنی سه رچاوه کانی یارمه تی له باری داراییه وه که مکردنه وه ی تێچوونه کانی خوێندن

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی بۆ خوێندکاران وه رزشوانانی نێونه ته وه یی 55ئه نجومه نه کانی وه رزشی سه ره کی له ئاستی زانینگه

وه رزشه پشتیوانیکراوه کان له الیه ن ئه نجومه نه وه رزشیه کانه وه

مه رجه کانی شیاویه تی ئاماتۆر بۆ ئه نجومه نه وه رزشیه کان مه رجه کانی شیاویه تی ئاماتۆر بۆ ئه نجومه نه وه رزشیه کان

به ڵگه ی شیاویه تی له الیه ن ئه نجومه نه وه رزشیه کانه وه رێزومه ی وه رزشی و شێوازی گه ڕان و

په یوه ندی له گه ڵ مامۆستایانبوورسیه )سکۆالرشیپ( وه رزشیه کان

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان 60 پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

داواکاریی بۆ پێویستیه کانی داوانامه ناونووسی له تاقیکردنه وه کانی وه رگرتندا

پڕکردنه وه و پێشکه شکردنی داوانامه فۆرمی داوانامه

تێچوونی داوانامه بڕوانامه کانی خوێندن

راپۆرتی نمره ی تاقیکردنه وه ده ربڕیننامه ی تاکه که سی

سفارشتنامه کان ده ربڕیننامه ی پێوه ندیدار به دارایی

مۆڵه ت و رێکه وتی تۆمارکردن وه رگرتن له نێوه ڕاستی ساڵدا

دیمانه کان فۆرمی باوی داوانامه

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 9

ریزبه ندی بابه ته کانوه رگرتن

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان پاژی 9 ره وتی داواکاریی:

70 خشته ی کاتبه ندی و ریزبه ندی پێداچوونه وه 73 پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

گواستنه وه ی یه که ی وانه گواستنه وه له نێوان دامه زراوه ئه مریکاییه کاندا

گواستنه وه له ده ره وه ی ئه مریکاوه سیسته می په روه رده ره وتی داواکاریی گواستنه وه

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان پاژی 11 سیسته می زانیاریی پێوه ندیدار به خوێندکاران و میوانه کان

80 )SEVIS( و ڤیزای خوێندکاریی سیسته می زانیاریی خوێندکاران و میوانه کان

جۆره کانی ڤیزا شێوازه کانی کار له ناوخۆی واڵتی خۆتادا

داواکاریی بۆ ڤیزای خوێندکاریی: رێنوێنێکی قۆناخ به قۆناخ

ره تکردنه وه ی ڤیزا ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

85 پاژی 12 ژیان له زانکۆکانی ئه مریکا گه یشتن به ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

پێناساندن )ISA( راوێژکاری خوێندکاریی نێونه ته وه یی

)AA( Academic Adviser )راوێژکاری خوێندن( خانووبه ره ی پێوه ندیدار به زانکۆ

پاره و بانکداری ئینشورانسی )دڵنیاییده ر( ته ندروستی و چاره سه رکردن

چاالکی زیاتر له به رنامه ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

89 ریزبه ندی وشه کان پاشکۆکان 98 دیکه ی سه رچاوه کان 102 ریزبه ندی رێنوێن

10 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ده سپێکئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له زانکۆ و زانینگه هه زاران به رنامه کانی وه رگرتنی بڕوانامه ی کارناسی پێشکه ش ده که ن. ئه م بژارده جۆراوجۆرانه به و واتایه که بۆ که سانی جۆراوجۆر به پێویستی جیاوازه وه ، به رنامه ی خوێندنی شیاو هه یه ، به اڵم ئێوه چۆن ده توانن نامیلکه یه به مه به سته زانیاریی شیاوترین به رنامه هه ڵبژێرن؟ ئه م داوانامه یه کی ئاماده کردنی بۆ تاکو بکات پێشکه شتان پێویست

سه رکه وتوو، به دروستی هه ڵبژێرن و بڕوابه خۆبوونتان هه بێت.

بۆچی خوێندن له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا؟

ئه م هۆیه کانی له هه ندێ به سه ر ده ده ینه وه ئاورێک ته نیا لێره دا پرسیاره که بۆچی پتر له 600،000 خوێندکاریی نێونه ته وه یی له

سه رتاسه ری جیهان له ئه مریکادا خه ریکی درێژه دان به خوێندنن:

هۆی به جیهان سه رتاسه ری له ئه مریکا زانینگه کانی چۆنایه تی: به ناوبانگن. زانستی لێژنه ی و سه رچاوه کان ئیمکانات، چۆنایه تی به پێی سیسته مه کانی په سه ندکردن، دامه زراوه کانیش ئه م پێوه رانه یان له کارناسی قۆناخی له په روه رده سیسته می 2 و 1 پاژی هه یه. ئه مریکا شرۆڤه ده کات. پاژی 4 له سه ر جۆری بڕوابه خشی جه خت زانینگه کانی له به شداریی بۆ داواکاریی کاتی ده بێت که ده کات

ئه مریکا به دوایدا بن.

له که بژاردانه یدا له و ئه مریکا خوێندنی سیسته می هه ڵبژاردن: پێوه ندی له گه ڵ جۆره کانی دامه زراوه کان، ده ره تانه کانی ناو زانکۆ و کۆمه اڵیه تی، مه رجه کانی چوونه ژووره وه ، به رنامه کانی وه رگتنی ره قیبه . بێ ده کات، پێشکه شیان پسپۆرایه تی لقه کانی و بڕوانامه ، له ئێوه و ده کات مه رجه کانی چوونه ناو شرۆڤه 5 و 4 پاژه کانی رێنوێنی شیاو زانکۆی یان زانینگه هه ڵبژاردنی ره وتی ماوه ی

ده کات.

له جۆراوجۆره کان تاکه ده توانن ئێوه تاکه کان: جۆراوجۆری سه رتاسه ری جیهان و به پێشینه ی جیاوازه وه له زانکۆکانی ئه مریکا ببینن؛ پتر له 600،000 خوێندکاری نێونه ته وه یی سااڵنه بۆ خوێندن

دێنه ئه مریکا.

هه بوونی به خۆتان، داهاتووی بۆ وه به رهێنانێک وه کو بایه خ: بڕه پاره هه بێت. چاکتان داهاتی ده توانن ئه مریکا بڕوانامه ی خه رجی یارمه تی له گه ڵ ژیان، تێچوونی و مانگانه جیاوازه کانی خوێندکار هه زاران بۆ ئه مریکا له خوێندن زانکۆوه ، له الیه ن له و تێچوونه کان به 7 سه باره ت و 6 پاژه کانی ده کاته وه . ساکار

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 11

ده سپێکو زانیاریی ئه مریکا له خوێندن مسۆگه رکردنی داراییه وه باری

راوێژکاریی پێشکه ش ده کات.

نێوان له ده توانن ئه مریکا زانکۆکانی له خوێندکاران نه رمونیانی: وانه خۆیان زانکۆی یان زانینگه له پێشکه شکراوه کان وانه له که هه یه ده رفه ته یان ئه و و هه ڵبژێرن له به رچاوگیراوه کان دامه زراوه یه که وه بۆ دامه زراوه یه کی تر بگوێزنه وه . تێپه ڕاندنی دوو به دامه زراوه یه ک، له بڕوانامه ساڵی سه ره تایی خولی وه رگرتنی شێوه ی ئاسایی له زانینگه یه ک، و پاشان گواستنه وه بۆ دامه زراوه که ی تر، کارێکی باوه . پاژه کانی 3 و 10 زانینگه کان وه سف ده که ن و پێشکه ش شرۆڤه کاریی هه ندێ گواستنه وه سیسته می به سه باره ت

ده که ن.

ئه م نامیلکه یارمه تی ئێوه ده دات که داوانامه ی سه رکه وتوو )پاژه کانی 8 و 9( ئاماده بکه ن و بۆ وه رگرتنی ڤیزا )پاژی 11( داواکاریی له ده بێت که لێکده داته وه شتانه ی ئه و 12 پاژی بکه ن. پێشکه ش کۆتایی وشه دانی بکه ن. چاوه ڕوانیان ئه مریکا به گه یشتن کاتی په رتووکه که سه باره ت به هه ندێ له وشه کان و ئه و چه پکه وشانه ی که کاتی داواکاریی بۆ خوێندن له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

تووشیاریان ده بن؛ هه ندێ شرۆڤه پێشکه ش ده کات.

EducationUSA ناوه نده کانی راوێژکارییله بۆ من سه رچاوه یه کی زۆرچاک "ناوه ندی راوێژکاریی له بوو. راوێژکاره که ی من هه ڵبژاردنی خوێندنگه ره وتی و شیاو دامه زراوه ی هه ڵبژاردنی له قۆناخه کاندا، هه موو به شداریی کردن له تاقیکاریی تافڵه وه بگره تا داواکاریی بۆ وه رگرتنی یارمه تی دارایی و ناسینی که له پووری ئه مریکا،

یارمه تی منی دا." — خوێندکاریی لقی زانسته سیاسیه کان و خوێندنه وه نێونه ته وه ییه کان له کۆماری دۆمینیکه ن

هه ڵبژاردنی شیاوترین به رنامه کانی خوێندن بۆ ئێوه و دابینکردنی و به ڵێنی هه بوونی به پێویستی سه رکه وتووانه داوانامه ی به رنامه داڕشتنی وردبینانه له الیه ن ئێوه وه ، به اڵم نزیکه له هه موو واڵتێکدا راوێژکارانی پسپۆڕ هه ن که له پێویستیه کانی ئێوه ئاگادارن و ده توانن یارمه تیتان بده ن. زانیاریی و راوێژکاریی له سه ر خوێندن له ئه مریکا له رێگای رایه ڵه کی پێکهاتوو له نزیکه ی 450 ناوه ندی له جیهاندا سه رتاسه ری له EducationUSA راوێژکاری به رده ستی ئێوه یه . په رتووکه کانی رێنوێن، رێنوێنه ر، کاتالۆگه کانی ناوه ندانه دا له م چوونه ناو تاقیکاریی له سه ر زانیاریی و زانینگه ،

12 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ده سپێک

فێرکراو راوێژکارانی له گه ڵ ده توانن هه روه ها به رده ستن. له له خوێندن بۆ داواکاریی و هه ڵبژاردن ره وتی له ده یانه وێت که ئێوه خێزانی و ئێوه یارمه تی ئه مریکاییه کان زانکۆ و زانینگه هه ندێ ناوه نده کانیشدا له هه ندێ له هه بێت. چاوپێکه وتنتان بده ن، رێوڕه سم وه کو پیشانگا یان کۆر و کۆبوونه وه ی زانکۆیی به ڕێوه یان ڤیدیۆیی فیلمی شێوازی له سه ره تاییه کان زانیاریه ده چێت. په رتووکخانه له و ماڵپه ڕ، له به رده ستدابوونی به کۆمه ڵ، وته بێژی به رده ستی له به خۆڕایی شێوه ی به سه ربه خۆ سه رچاوه کانی بڕێ زیاتر خزمه تگوزاریی بۆ ناوه ندا هه ندێ له به اڵم ئێوه دان،

پاره وه رده گرن.

ناوه نده کانی هه موو له ئه مریکا ده ره وه ی کاروباری وه زاره تی پێشکه شکردنی مه به ستی به EducationUSA راوێژکاریی زانیاریی له سه ر هه ندێ له ده رفه ته کانی خوێندن له ئه مریکا پشتیوانی ده که ن، به وه شه وه ، ناوی ناوه نده کان و دامه زراوه به ڕێوه به ره کان له واڵتانه جۆراوجۆره کاندا جیاوازه . له بۆ دۆزینه وه ی نزیکترین ناوه ند، په یوه ندی بکه ن به نزیکترین ناوه ند، یان باڵوێزخانه یان قونسوڵخانه ی ئه مریکا، یان ریزبه ندی نێو ماڵپه ڕی EducationUSA بخوێننه وه

.)http://www.educationusa.state.gov(

خوێندکاریی )ئه دمیژنی( وه رگرتنی بۆ داواکاریی ناردنی له سه رکه وتوو بن!

پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 13

به دڵنیاییه وه خوێندن له ئه مریکا جیاوازه ئێوه . واڵتی له خوێندن سیسته می له گه ڵ بڕوانامه کانی له پێشه کیه ک پاژه دا له م خوێندنی ته واوکه ری ناو ئه مریکا، جۆره جیاوازه کانی دامه زراوه کان، و هه ندێ له مه رجه کان و بیروڕا گرنگه کان که ئه گه ر ده تانه وێت له زانکۆکانی ئه مریکا بخوێنن

ره نگه تووشیاریان بن، هه یه .

زانینگه کان )کۆلیجه کان(، زانکۆکان، و دامه زراوه کان: جیاوازی نێوان ئه وانه

له بڕوانامه به خشینی دامه زراوه کانی ئه مریکا ده توانن به م ناوانه بانگ بکرێن، و زانینگه کان و دامه زراوه کان به گوێره ی خوارتردا ئاستێکی له قه ت زانکۆکان زانینگه کان گشتی، یاسایه کی وه کو نین.

ته نیا ئاسایی شێوه ی به و بچووکترن بڕوانامه ی کارناسی ده به خشن، له کاتێکدا خوێندنی بڕوانامه ی زانکۆکاندا له وشه کانی وه رده گیردرێت. ته واوکه ریش له م "زانکۆ" و "زانینگه "، "خوێندنگه "، نامیلکه دا به جێی یه کتر به کار ده بردرێن. له دامه زراوه یه ک ئاسایی شێوه ی به لقه به کۆمه ڵی خوێندنی به رنامه کانی پێوه ندیداره کاندا پسپۆرایه تی هه یه ، که واته ره نگه به رنامه کانی پێوه ندیدار به بڕوانامه ته کنۆلۆژیا، دامه زراوه ی له که ببینن دامه زراوه کانی و مۆد، دامه زراوه ی هونه ر و گه اڵڵه کردن پێشکه ش ده کرێن.

هه ندێ زانکۆدا یان زانینگه هه ر ناو له و هونه ر خوێندنگه ی وه کو خوێندنگه ،

خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

14 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

بازرگانی خوێندنگه ی یان زانسته کان به رپرسی خوێندنگه یه ک هه ر هه یه . بڕوانامه یه ئه و وه رگرتنی به رنامه کانی که زانینگه یان زانکۆ له و لقه ی خوێندندا

پێشکه شی ده کات.

بڕوانامه کانی کارناسی و کارزانی

کارناسی بڕوانامه ی وه رگرتنی خولی خولی ئاسایی شێوه ی به ساڵه . چوار دوو کارزانی بڕوانامه ی وه رگرتنی بڕوانامه ی به رنامه کانی وه رگرتنی ساڵه . "کۆتایی" به رنامه کانی ره نگه کارزانی بێت، که ئه گه ر ته واو بکرێن دوای ئه وه ته واوبووان ده چنه سه رکار له پیشه گه لێکی "گواستنه وه " به رنامه کانی یان تایبه تدا، بێت، که وه کو دوو ساڵی سه ره تایی خولی به کارناسییه . بڕوانامه ی وه رگرتنی جۆری به رنامه کانی له کردن به شداریی بگوێزنه وه ده توانن خوێندکاران دووه م، وه رگرتنی به رنامه ی له سێهه م ساڵی بۆ کارناسی. چوارساڵه ی بڕوانامه ی بڕوانامه ی وه رگرتنی به رنامه کانی به ساڵه دوو زانینگه کانی له کارزانی )به شی زانینگه یان په یمانگه ناوی ده چن. به ڕێوه چاولێکه ن( خواره وه چوارساڵه زانکۆکانی یان زانینگه کان بڕوانامه ی وه رگرتنی به رنامه کانی رێژه یه کی و ده که ن، پێشکه ش کارناسی وه رگرتنی به رنامه کانی له وانه که م

بڕوانامه ی کارزانیش به ڕێوه ده به ن.

فه لسه فه ی وێژه و زانسته مرۆییه کان

کارناسی قۆناخی له ئه مریکا له خوێندن زانسته و "وێژه بنه مای له سه ر مرۆییه کان"، و به مه به ستی پێشکه شکردنی په روه رده ی زانستییه تاکو شاره زاییه کانی هۆهێنانه وه یی و نووسراوه یی، زاره کی، خوێندکاران به هێزتر بکات. خوێندکارانی

زانینگه ی وێژه و زانسته مرۆییه کان، یان زانکۆیه کی پێشکه شکاری به رنامه ی وێژه و زانسته مرۆییه کانی چاک، به به شداریی جیاوازه کانی جۆره پۆله کانی له کردن مرۆییه کان، زانسته هونه ر، لقه کانی زمان، و زانسته کۆمه اڵیه تی و فیزیکیه کان وه رگرتنی ئاراسته ی له خۆیان خوێندنی پاشان پێده که ن. ده ست بڕوانامه ی زانکۆ لقێک که تێیدا پسپۆڕییان هه یه )به ناوی لقی سه ره کی( هه ڵده بژێرن و نزیکه ی 25 تا 50 له سه د له پۆله کانی خۆی له پێوه ندی هه ڵده گرێت. خۆی سه ره کی لقی له گه ڵ ته نانه ت که سانێ که له به رنامه یه کی وێژه و ناکه ن به شداریی زانسته مرۆییه کان و پسپۆڕیی لقێکی له ده یانه وێت جیاتی له به ببن، شاره زا ئه ندازیاریی وه کو شێوه ی ئاسایی ده بێت نزیکه ی 25 له سه د زانسته بواری له خۆیان پۆله کانی له هه ڵبژێرن کۆمه اڵیه تیه کان و مرۆیی بهێنن. پێ کۆتایی خۆیان خوێندنی تاکو له ده یهه وێت که خوێندکارێ هه روه ها، یه که کانی ده بێت بخوێنێت، مێژوودا لقی وانه ی پێوه ندیدار به بیرکاریی و زانستیش

تێپه ڕێنێت.

په روه رده ی پسپۆڕانه

ئاراسته ی )له پسپۆرانه په روه رده ی ئه مریکادا زانکۆیی سیسته می له کاردا( له گه وره کان زانکۆ گونجێندراوه . و مرۆییه کان زانسته زانینگه یه کی زانینگه ی چه ندین و تر زانسته کانی پسپۆڕیی پێکدێن که له سه ر لقگه لێک وه کو بازرگانی، کشتوکاڵ، ده رمانسازیی، ماف و یاسا، رۆژنامه وانی، سیاسه تی حکومه ت، نێونه ته وه یی کاروباری یان ته کنۆلۆژیا، ده سته به رکردنی له بۆ ده که ن. جه خت زانیاریی زۆرتر سه باره ت به په روه رده ی کۆپڵه یه ، له م دوو نامیلکه ی پسپۆڕانه

پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 15

و کارناسی لێکۆڵینه وه ی و خوێندنه وه پیشه یی )شاره زایی( چاولێکه ن.

زانکۆ ده وڵه تیه کان

)بۆ ئه مریکا ویالیه ته کانی حکومه تی یان میشیگان، کالیفۆڕنیا، نموونه ، تێکزاس( زانکۆ ده وڵه تیه کان بنیات ده نێن و یارمه تی دارایی پێشکه شیان ده که ن تاکو بتوانن ویالیه ته ئه و دانیشتووی که سانی هه روه ها بخوێنن. که متر تێچوونی به به م زانکۆیانه زانکۆی ده وڵه تی ده ڵێن که بکرێنه وه . جیا تایبه تیه کان دامه زراوه له هه ندێ له وانه له ناوی خۆیاندا له وشه کانی یان ده وڵه تی که ڵک وه رده گرن "زانکۆی East ، ناوچه یی )بۆ نموونه ئێلێمێنتێکی )زانکۆی Carolina University Western یان کالیفۆڕنیا( رۆژهه اڵتی Connecticut State University)زانکۆ ده وله تی کانێکتیکاتی رۆژئاوا( له ده وڵه تیه کان زانکۆ ده گونجێنن. ناوه که دا 20،000 النیکه م و به رباڵون، زۆر خوێندکاریان هه یه ، و به شێوه ی ئاسایی به خوێندکارانی تایبه تیه کان زانکۆ گوێره ی پاره ی ده که ن. قبووڵ جۆراوجۆرتر شێوه ی به ده وڵه تی زانکۆی مانگانه ی ئاسایی که متر له پاره ی زانکۆ تایبه تیه کانه . هه روه ها، که سانی دانیشتووی ناو ویالیه ت )که سانێ که له ویالیه تێکی تایبه تدا ده ژین و باج ده ده ن( به گوێره ی که سانی دانیشتوو که مترێک پاره ی ویالیه ت ده ره وه ی له و نێونه ته وه یی، خوێندکارانی ده دن. دیکه ی دانیشتووی که سانی هه روه ها که سانی ئاسایی شێوه ی به ویالیه ته کان، دانیشتووی ده ره وه ی ویالیه ت دێنه ئه ژمێر له مانگانه پاره ی که می له ئاکامدا له و دامه زراوه ده وڵه تیه کان که ڵک وه رناگرن. وێرای ئه وه ، خوێندکارانی نێونه ته وه یی به گوێره ی که سانی دانیشتووی ویالیه ت ده بێت

هه بێت. سه ختتریان وه رگرتنی مه رجی رێژه یه کی که م له دامه زراوه کان له رێگای گرێبه ست له گه ڵ شار/واڵتی دراوسێ یان به هۆی ئه وه ی که له گه ڵ دامه زراوه کانی واڵتانی تر رێکه وتننامه ی تایبه تیان هه یه ، پاره ی نێونه ته وه ییه کان خوێندکاره له له گه ڵ وه رده گرن. ویالیه تی مانگانه ی ی EducationUSA راوێژکاریی واڵت، داخوا بده نه وه که لێکی خۆتان یان دامه زراوه یه ک له واڵتی ئێوه ، له گه ڵ وه ها ئه مریکا له خۆیان هاوکارانی

رێکه وتننامه گه لێکیان هه یه .

زانکۆ تایبه تیه کان

داراییه وه ، باریی له مسۆگه رکردن له بۆ دارایی، یارمه تی له پێکهاته یه ک و توێژینه وه ، خه رجی یارمه تی مانگانه ، ده درێت زانکۆ ته واوبووانی خه اڵته کانی به دامه زراوه تایبه تیه کان. پاره ی مانگانه زانکۆ گوێره ی به تایبه تیه کاندا زانکۆ له جیاوازیه ک به اڵم بانتره ، ده وڵه تیه کان و ناوخۆ له دانیشتوو که سانی نێوان له زانینگه کانی نییه . ویالیه تدا ده ره وه ی زانینگه کانی و تایبه ت ئایینێکی به سه ر تایبه تین. ژن(، یان )پیاو ره گه زی یه ک به گشتی، له زانکۆ تایبه تیه کاندا که متر له ده که ن، ناونووسی خوێندکار 20،000نزیکه ی تایبه تیه کان زانینگه ره نگه و له م که متر یان خوێندکار 2،000

رێژه یه یان هه بێت.

زانینگه

وه رگرتنی به رنامه کانی زانینگه کان که ساڵه ، دوو کارزانی بڕوانامه ی ده گوترێت پێیان ئاسایی شێوه ی به یان )AA( هونه ر کارزانی بڕوانامه ی کارزانی زانسته کان )AAS(، و هه روه ها به رنامه کانی بێ وێنه ی ته کنیکی و پیشه یی

پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

16 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ناویدا به که هه روه ها ده که ن. پێشکه ش دامه زراوه گه لێکی زانینگه کان دیاره ، له گه ڵ کۆمه ڵگان، ته وه ره ی له سه ر گروپه دواناوه ندی، خوێندنگه ی کۆمه اڵیه تیه کان، و خاوه نکاره کان پێوه ندی خوێندکارانی زۆربه ی و هه یه ، نزیکیان خێزانی له گه ڵ ئه مریکایی زانینگه ی خۆیان له نزیکی شوێنی زانینگه دا ده ژین. دامه زراوه گه لێکی ده توانن زانینگه کان جار هه ندێ و بن تایبه تی یان ده وڵه تی پێیان ده گوترێت په یمانگه یان زانینگه کانی دامه زراوه مانگانه ی پاره ی ساڵه . دوو دوو ساڵه کان که متره له دامه زراوه چوار زانینگه کان له زۆرێک و ساڵه کان، به پێی که هه یه رێکه وتننامه گه لێکیان به رنامه کانی ده توانن خوێندکاران ئه وانه له تاکو بگوێزنه وه خۆیان په روه رده ی ره حه تتر خۆجیی ده وڵه تی زانکۆیه کی قۆناخی سێهه می ساڵی بچنه بتوانن

کارناسی.

زانینگه کانی ته کنیکی و پیشه یی

ئه م دامه زراوانه له ئاماده کردنی خوێندکاران بۆ چوونه ناو، یان به رزبوونه وه له ، جیهانی هه یه . پسپۆڕییان پیشه ییدا و شاره زایی ئه وان به ڵگه و دیکه ی به رنامه کانی کورته له خوێندکاران که ده که ن پێشکه ش ماوه بواری تیۆریه کانی پێوه ندیدار به پیشه یه ک هه روه ها و تایبه ت، ته کنۆلۆژیایه کی یان فێر ته کنۆلۆژیا له گه ڵ کار شێوازی به رنامه کان ئاسایی شێوه ی به ده که ن. ده خایه نێت. درێژه ساڵ دوو زۆر النی چه ند هه زار زانینگه ی ته کنیکی و پیشه یی له سه رتانسه ری ویالیه ته یه کگرتووه کانی ده سته به رکردنی له بۆ هه ن. ئه مریکا ده رفه ته کانی له سه ر زۆرتر زانیاریی ویالیه ته له کورته ماوه خوێندنی یه کگرتووه کانی ئه مریکا نامیلکه ی سێیه می

ئه م کۆپڵه یه چاولێکه ن. خوله کانی خوێندنی کورته ماوه ، به رنامه کانی فێرکردنی زمانی ئینگلیزی، خوێندن و په روره ده له رێگای

دووره وه ، و بڕوابه خشی

خوێندن له رێگای دووره وه

شێوازێکی دووره وه رێگای له خوێندن باوه بۆ خوێندن، له خوێندن له وانه یه کی تاکو بگره کورته ماوه وه پسپۆڕی له ته واوکه ر خوێندنی بڕوانامه یه کی ئه مریکا. له م جۆره خوێندنه دا، خوێندکاران له ناکه ن؛ به شداری زانکۆدا پۆلی له جیاتی، پۆله کان "له رێگای دووره وه " له ته کنۆلۆژیا هه ندێ به کارهێنانی رێگای وه ک ئینته رنێت، ته له ڤیزیۆنی سه ته الیتی، رێگاکانی دیکه ی و کۆنفڕانس، ڤیدیۆ

پێوه ندی ئه لێکترۆنیکی به ڕێوه ده چن.

بێ ده توانن نێونه ته وه یی خوێندکارانی بڕوانامه ی خۆیان واڵتی به جێهێشتنی ئه وان به وه شه وه وه رگرن، ئه مریکایی ده بێت له خولگه لێکی کورتدا بۆ په یوه ندی له رێگای ئاماده بوون و خوێندن له زانکۆ رێگای له خوێندن له بۆ ئه مریکا. بێنه خودی بڕوانامه ، وه رگرتنی بۆ دوور خوێندکاران ده بێت رێکوپێک بن، به ڵێندار بن و بتوانن به ته نیایی کار بکه ن. ئه گه ر ده بێت بخوێنن، رێگایه وه له م ده تانه وێت به رنامه ی چۆنایه تی له سه ر به ته واوه تی خوێندن، په سه ندی دامه زراوه له ئه مریکا، و له به رده ستدابوونی ئه وه له واڵتی خۆتان بکۆڵنه وه تا دڵنیا بن که ئه م بژارده یه شیاوه بۆ ئامانجه کانی داهاتووی ئێوه . زانیاریی زۆرتر له سه ر خوێندن له رێگای دووره وه خوێندنی هه یه ، دا سێ نامیلکه ی له کورته ماوه ، به رنامه کانی خوێندنی زمانی ئینگلیزی، خوێندن له رێگای دووره وه ، و

بڕوابه خشی.

پاژی 1 خوێندن له خولی کارناسی ئه مریکا

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 17

خوێندن به بێ وه رگرتنی بڕوانامه له زانینگه ی ئه مریکا

یان زانینگه یه ک له ده تانه وێت داخوا به اڵم بخوێنن، ئه مریکا زانکۆیه کی وه رگرن؟ ته واو بڕوانامه ی ناتانه وێت به رزکردنه وه ی کاتی له بتانه وێت ره نگه زانیاریی خۆتان له لقه تایبه تیه کاندا، ژیان به بکه ن. ئه زموون ئه مریکا زانکۆی له ئه زموونی په نای له کاره ئه م دڵنیاییه وه خوێندن بۆ ئێوه به که ڵکه ، و زانینگه کانی پێشوازی خوێندکارێک له وه ها ئه مریکا بنووسن، نامه زانینگه کان بۆ ده که ن. و بکه ن، شرۆڤه خۆتان بارودۆخی داوایان لێ بکه ن سه باره ت به داواکاریی بۆ "خوێندکاری تایبه ت" یان "خوێندکاری بێ بڕوانامه " هه ندێ زانیاریی پێشکه شتان زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ بکه ن. خوێندنی ده رفه ته کانی له سه ر زۆرتر سێ نامیلکه ی ئه مریکا له کورته ماوه

چاولێکه ن، و هه روه ها له بۆ ده سته به رکردنی زانیاریی بۆ داواکاریی ورده کاریه کانی ئه م 4ی پاژی ئه مریکا زانکۆکانی له

نامیلکه یه بخوێننه وه .

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

رایه ڵه ی ئه مریکا له سه ر زانیاریی خوێندنhttp://www.ed.gov/NLE/USNEI/toc.

html

رێگای له فێرکاریی و خوێندن ئه نجومه نی دووره وه

http://www.detc.org

زانینگه کان ئه مریکایی ئه نجومه نی ماڵپه ڕی )AACC( بۆ خوێندکارانی نێونه ته وه یی

http://www.aaccinternational.org

زانینگه کانی ئه مریکاhttp://www.communitycollegeusa.

com

18 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 2 بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

سه رنجڕاکێشترین له یه کێک وه رگرتنی به رنامه ی تایبه تمه ندیه کانی ویالیه ته له کارناسی بڕوانامه ی نه رمونیانی ئه مریکا یه کگرتووه کانی ده توانن ئێوه ئاسایی شێوه ی به ئه وه یه . خوله کاندا جیاوازه کانی جۆره نێوان له خۆتان له به رچاوگیراوی به رنامه کانی تایبه تی خوێندنی به رنامه ی و هه ڵبژێرن خۆتان پێکبهێنن. پاش تێپه ڕاندنی رێژه یه کی زۆر له یه که کانی وانه ، که به شێوه ی ئاسایی له ماوه ی چوار ساڵی خوێندندا به شێوه ی به بڕوانامه تێده په رێندرێن، کات ته واو ئێوه ده درێت. ساڵی یه که م پێی ده گوترێت پێی دووه م ساڵی freshman؛ ساڵی سێیه م ساڵی ،sophomore ده گوترێت .senior چواره م ساڵی و ،juniorکه خوێندکارانێ که بیستبێتتان ره نگه ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له

چوار له پتر کات زۆربه ی ده خوێنن ساڵ ته رخان ده که ن تا بڕوانامه ی خۆیان وه رگرن. ره نگه به و بۆنه وه بێت که ئه وان ده بێت و ده گۆڕن خۆیان خوێندنی لقی نوێی لقی له دیار خوێندنی یه که کانی بڕوانامه بتوانن تاکو تێپه ڕێنن خۆیان وه رگرن. هه روه ها ره نگه به م بۆنه وه بێت زانکۆ، به پێوه ندیدار هۆی به ئه وان که تێرمدا هه ر له دارایی، یان تاکه که سی، یه که یان رێگه پێدراو ئاستی له که متر نێونه ته وه یی، خوێندکارانی هه ڵگرتووه . نیوه کات شێوه ی به ناتوانن به وه شه وه ، بخوێنن و ده بێت له بارودۆخی ته واو کاتی

خۆیاندا بمێننه وه .

رۆژمێری خوێندن

یان زانکۆ هه ر له خوێندن ساڵی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 19

پاژی 2 بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

به به اڵم جیاوازه که مێ زانینگه یه ک مانگی سه ره تاکانی له ئاسایی شێوه ی تا کۆتایی مه ی ده بێت. ره نگه سێپته مبه ر -16 تێرمی دوو به سه ر بکرێت دابه ش 18 حه وته یی به ناوی نیوساڵ. هه روه ها، یان تێرمی" چوار "خولی زانکۆ ره نگه 10 نزیکه ی که هه بێت، تێرمی" "سێ ئه وه ، وێرای ده خایه نێت. حه وته 12 تا زانکۆکان زۆربه ی کات تێرمی هاوینه ی پێشکه ش حه وته یی هه شت تا شه ش تێرمانه دا له م کردن به شداریی ده که ن. خوێندکاران ئه گه ر و دڵخوازانه یه ، خۆیان بڕوانامه ی زووتر بیانه وێت وه رگرن، رێژه ی یه که کانی وانه ی خۆیان بکه نه وه ، که م تردا تێرمه کانی ماوه ی له بکه ن به شداریی خولگه لێکدا له یان ئه وانه یان خوێندندا ساڵی ماوه ی له که ده توانن تێنه په ڕاندووه ، سه رکه وتووانه النیکه م بکه ن. به شداریی تێرمانه دا له م ساڵدا ماوه ی له سه ره کی پشوودانی دوو هه یه : پشوودانێکی دوو تا چوار حه وته یی "پشوودانێکی و دیسه مبه ر/جانیوه ر له نێوان له حه وته یی یه ک به هاره "ی سه ره تاکانای مارس و ناوه ڕاستی ئاپریل.

سیسته می یه که کانی وانه

ئه مریکا زانکۆکانی کاتێک خوێندکارانی وانه "ی "یه که کانی له تایبه ت رێژه یه کی "کاتژمێره کانی جار هه ندێ )که گیراو نیوساڵ/خولی چوار تێرمی" یان "یه که "یان بڕوانامه که ی تێپه ڕێنن، پێده گوترێت( وانه یه ک هه ر وه رده گرن. خۆیان رێژه یه ک یه که ی وانه یی هه یه ، و هه رکام تایبه تی خۆیان دامه زراوه کان مه رجی له هه یه له پێوه ندی له گه ڵ رێژه ی یه که کانی زانکۆ. ته واوبووانی بۆ پێویست وانه ی راوێژکاری خوێندن یارمه تی ئێوه ده دات ساڵی بۆ خۆتان وانه یی به رنامه ی که

خوێندن رێکخه ن.

خوله کانی وه رگرتنی بڕوانامه

بڕوانامه وه رگرتنی تایبه تیه کانی خوله دابه ش خواره وه جۆرانه ی به و ده توانێت

بکرێت:

بناخه ی وانانه ئه م سه ره کیه کان: وانه •هه موو و بڕوانامه ن وه رگرتنی تێپه ڕێنن. ئه وانه ده بێت خوێندکاران وانه دا چه ندین له ده بێت خوێندکاران ئینگلیزی، زمانی بیرکاریی، لقی له زانسته کانی مرۆییه کان، زانسته کۆمه اڵیه تیه کان زانسته و فیزیا، به شداریی بکه ن. هه ندێ له زانینگه کان خوێندکاران مه جبوور ده که ن که وانه ی سه ره کی زۆر تێپه ڕێنن، له کاتێکدا که دیکه ی زانینگه کان ته نیا رێژه یه کی که م

وانه پێشکه ش ده که ن.

سه ره کی لقی سه ره کی: لقی وانه کانی •به خوێندکار که ده گوترێت لقێک به هه ڵبژاردنی خۆی تیشک ده خاته سه ری. سه ره کی لقێکی خوێندکاران زۆربه ی له وانه ش زۆرێک به اڵم هه ڵده بژێرن، چه ند لق به دواداچوون دکه ن. وانه کانی لقی سه ره کی ئێوه یه ک له چوار تا یه ک له دووی هه مووی وانه کانی پێویست بۆ له به ر خوێندن بڕوانامه ی وه رگرتنی

ده گرن.

به الوه کی لقی الوه کی: لقی وانه کانی •ئه وه خوێندکار که ده گوترێت لقێ خۆی گرنگی لقی دووه مین وه کو وانه کانی رێژه ی هه ڵده بژێرێت. پێویست بۆ لقێکی الوه کی نیوه ی رێژه ی

وانه کانی لقی سه ره کییه .

له هه رکام دڵخوازانه کان: وانه •

20 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 2 بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

وانانه ئه م ده توانن دێپارتمانه کان ده رفه ت هه ندێ ئه وان هه ڵبژێرن. تاکو ده که ن خوێندکاران پێشکه شی سه باره ت به دیکه ی بابه ته کان یان ئه و لقانه ی که ئۆگریان پێیه تی بکۆڵنه وه و یه که کانی هه موو که بده ن یارمه تییان وانه ی پێویست بۆ ته واوکردنی خوێندن

تێپه ڕێنن.

نمره کان

سیسته مێکی ئه مریکا زانکۆکانی و ده هێنن به کار به رده وام هه ڵسه نگاندنی بۆ هه رکام له وانه کانی گیراو هه ندێ نمره دیاری ده که ن. نزیکه هه موو ئه و کارانه ی سه رپۆل که ئێوه جێبه جێ ده که ن، له سه ر ده بن. کاریگه ر ئێوه کۆتایی نمره ی ئه رکه کانی یان وتاره کان تاقیکاریه کان، کاره کانی تاقیگه ، راپۆرته کانی نووسین، سه ر له ئاماده بوون ستودیۆ، یان تاقیگه پۆلدا، و چاالکیه کانی سه رپۆل ده توانن بۆ به کار ئێوه کۆتایی نمره ی دیاریکردنی بهێنرێن. به واتایه کی تر، ده بێت ئه رکه کانی خۆتان وانه یی ئه رکه کانی و خوێندنه وه له سه ر و بکه ن جێبه جێ سه رپۆل به پێی

کاتدا له پۆله که دا ئاماده بن.

زانینگه کانی پۆله کانی بۆ خواره وه له ئه مریکا خشته ی له سه د و نمره ی وانه به

پیت ئاماژه ی پێکراوه :A = 90% - 100B = 80% - 89C = 70% - 79D = 65% - 69F = 0% - 64

GPA چییه ؟

نێوه نجییه کی به خوێندکاران له هه رکام خۆیان بڕوانامه ی )GPA( نمره کان

وه رده گرن. نێوه نجییه کی گشتی نمره کان، به GPAی هه موو وانه کانی وه رگیراو له ماوه ی به رنامه ی وه رگرتنی بڕوانامه دێته پێوه ری له زانکۆکان زۆربه ی ئه ژمێر. له بۆ وه رده گرن. که ڵک GPA 4.0بایه خی خۆتان، GPA کردنی حه سێب هه ر له که پیتانه ی له و هه رکام ره قه می ئاسایی شێوه ی )به وه رتانگرتووه وانه دا و ،"B" بۆ نمره "A" ،3 بۆ نمره 4هتد(، له به رچاو بگرن، پاشان ئه م ره قه مه وانه یه ک هه ر یه که کانی رێژه ی له بده ن )زه ربی بکه ن(. له کۆتاییدا، ئه م ره قه مانه هه موو سه ر به و بکه نه وه کۆ پێکه وه وانه کان هه موو وانه ی یه که کانی رێژه ی

دابه شی بکه ن. بۆ نموونه :

رێژه یی پیت نمرهبایه خ

ژماره یه که کانی

وانه

کۆی گشتی

A4.0312B3.039C2.036

کۆی گشتی

927

GPA 3.0 = 9 27 به سه رله هه ندێ زانکۆکان زۆربه ی هه روه ها بڕوانامه کانی خوێندنی شانازیانه پێشکه ش وه رگرتنی بۆ شیاویه تی له بۆ ده که ن. ده بێت بڕوانامه ی شانازیانه ، خوێندکاران تێپه ڕێنن، زۆرتر وانه یی یه که کانی ئاماده بکه ن، نامه یه کی کۆتایی شانازیانه و/یان له تاقیکاریه کی ته واو له لقی خۆیاندا به شداریی بکه ن؛ له مباره وه ورده کاریه کان و/ زانکۆ به هه یه پێوه ندییان ته واوی به

یان دێپارتمانی خوێندن.

کورته شرۆڤه

و کارناسی بڕوانامه ی وه رگرتنی •

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 21

پاژی 2 بڕوانامه ی کارناسی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

به ریزه وه به ئه مریکا کارزانی دڕێژه ساڵ دوو و ساڵ چوار گشتی

ده خایه نن؛

زانینگه ی تایبه تی ساڵی خوێندن دیاری •هه ر ئاسایی شێوه ی به به اڵم ده کات یان تێرم، دوو له خوێندن ساڵێکی تا سێپته مبه ر له و پێکهاتووه ، نیوساڵ

مه ی به ڕێوه ده چێت.

خوێندن، بڕوانامه ی وه رگرتنی له بۆ •له دیار رێژه یه کی ده بێت خوێندکار رێژه ی تێپه ڕێنێت. وانه ییه کان یه که

یه که ی هه ر وانه یه ک جیاوازه .

وانه یه کی هه ر بۆ ده بێت خوێندکاران •به پێی که وه رگرن نمره یه ک وه رگیرا کاری به رده وامی هه ڵسه نگاندنی

خوێندکار دیاری ده کرێت.

،GPA یان نمره کان، نێوه نجی •نمره رێژه یی نێوه نجی رووی له وانه هه ر بۆ ده سته به رکراوه کان بۆ GPA ده که ن. حه سێب پیت به هه ڵسه نگاندنی شێوازی کاری خوێندکار بڕوانامه دا وه رگرتنی به رنامه ی له

به کار ده هێنرێت.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانEducationUSA

http://www.educationusa.state.gov

حکومه تی ئه مریکا – خوێندن و الوانhttp://www.america.gov/amlife/

education.html

22 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 3 زانینگه

زانینگه

شارێکی له من "زانینگه ی که هه ڵکه وتووه قه ره باڵغدا ئه م هه یه . ئیمکاناتێکی هه موو و بچووک پۆلی زانینه گه یه مامۆستای زۆرچاک و شاره زای مامۆستایانی زۆربه یان که هه یه به رنامه ی زانکۆکانن. نیوه کاتی زۆر زانینگه یه ئه م گواستنه وه ی بۆ گواستنه وه ئیمکانی و چاکه به خشه ری زانکۆکانی زۆربه ی دابین کارناسی بڕوانامه ی

ده کات." – خوێندکاری لقی کۆمپیۆته ر له سری النکا

هه ندێ که ئه مریکا، زانکۆکانی یان په یمانگه ده گوترێت پێیان جار زانینگه کانی ته کنیکی، دوو ساڵی یه که می ده که ن. پێشکه ش زانکۆی په روه رده ی پێدانی دامه زراوه ی 1،200 نزیکه ی بڕوانامه ی کارزانی دوو ساڵه له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا هه یه . هه ندێ له

ناو له شوێنێکی به رباڵون و زانینگه کان له هه ڵکه وتوون، شار شار/ده وروبه ری بچووکن زانینگه کان دیکه ی که کاتێکدا و له گونده کان دان. زۆربه ی زانینگه کان ئاکامدا له و حکومه تین دامه زراوه ی خۆجێیی یان ویالیه تی حکومه تێکی ده ده ن. یاری داراییه وه باری له ئه وان به تایبه تی زانینگه کان له که م له سه دێکی حکومه ت له و ده کرێن به ڕێوه به رایه تی یارمه تی دارایی که م وه رده گرن یان هه ر به لێناکرێت. داراییان پشتگیریی هیچ هۆی پێوه ندی نزیکی ئه وان به که سب و زانینگه کان زۆربه ی خۆجێییه وه ، کاری له به ڕۆژ ته کنۆلۆژیای به ته یارکراون پزیشکی ئه ندازیاریی وه کو لقگه لێکدا ته کنۆلۆژیای )بایومێدیکاڵ(، زیندوو به کارهێنانه وه ی ته کنۆلۆژیای زیندوو، و تیشکدار، له یزه ری رۆباتیک، وزه ،

سیسته مگه لی زانیاریی جوگرافیایی.

هۆی به رابردوودا ساڵی ده ماوه ی له

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 23

پاژی 3 زانینگه

ده کرێ که تێچوونه کان به رنامه کان، ده کرێ که وانه یی یه که کانی بدرێن، بگوێزرێنه وه بۆ زانکۆکان، و فه رمانه کانی زانکۆکان، وێنه ی بێ ئینگلیزیی زمانی له م نێونه ته وه یی که رێژه ی خوێندکارانی زانینگه یانه دا ده خوێنن به شێوه ی به رچاو

زیاتر بووه .

به رنامه کانی خوێندن

به رنامه زانستیه کان )خوێندن(زانستی به رنامه یه کی یه که می ساڵی دوو به 2ی خولی کارناسی( 1 و )ساڵه کانی یان )AA(بڕوانامه یه کی کارزانی هونه رکارزانی زانسته کان )AS( کۆتایی پێدێت. ئه م بڕوانامانه ئه و هه له ی بۆ خوێندکاران ده ڕه خسێنن که یه که کانی وانه ی گیراو له به رنامه یه کی بۆ بگوێزنه وه زانینگه یه ک و زانکۆ کارناسی بڕوانامه ی وه رگرتنی

چوار ساڵه .

لقه کانی به رنامه کانی ناسراوترین خوێندکارانی بۆ AA مه رجداری پیش ژمێریاریی، له بریتین نێونه ته وه یی به ڕێوه به رایه تی مێعماری، گه اڵڵه کردنی موخابه رایه تی خوێندنه وه کانی بازرگانی، سه ره تایی فێرکردنی )پێوه ندیه کان(، سیاسیه کان، زانسته ئابووریی، مندااڵن، ده روونناسی، و کۆمه ڵناسی. ناسراوترین مه رجداری پێ لقه کانی به رنامه کانی ئه ستێره ناسی، له بریتین ASزانسته کانی کیمیا، زینده وه رناسی، زانسته کانی ئه ندازیاریی، کۆمپیۆته ر، بیرکاریی، زه ویناسی، دارستان، ژینگه ، زانسته کانی و فیزیک، چه ندراگه یه نه یی،

ژیانی ئاژه ڵه کان.

به رنامه کانی په روه رده ی هێزی کارپێشکه ش به رنامانه ی ئه و زانینگه کان سه ر خستووه ته تیشکیان که ده که ن

ته کنیکی. و پیشه یی شاره زاییه کانی له هه ندێکیان که به رنامانه ، ئه م ده کرێ کارناسیه وه بڕوانامه ی رێگای کراون گه اڵڵه جۆرێ به بگوێزرێنه وه ، پاش ده ستبه جێ بتوانن خوێندکاران که بن. کار خه ریکی خوێندن ته واوبوونی مه رجه کانی هه موو خوێندکاران کاتێک خوله که یان هه بێت، ده توانن بڕوانامه یه کی به کارهێنان زانسته کانی لقی له کارزانی )AAS( یان به ڵگه ی ته واوکردنی خوله که

وه رگرن.

له کار هێزی فێرکردنی به رنامه کانی لقه کانی زانسته کانی چاودێریی ته ندروستی ددان، ته ندروستی په رستاری، )وه کو، پزیشکی ته کنسیه نی به رنامه کانی و گه اڵڵه کردنی ئورژانس(، یان فریاکه وتن ئوتومبیل، ئه ندازیاریی مێعماری، ته کنۆلۆژیای فڕین، هونه ری چێشت لێنان، ئه لێکترۆنیک، دیجیتاڵ، وێنه هه ڵگرتنی گه اڵڵه کردنی گرافیک، به رهه مهێنانی فیلم/ته له ڤیزیۆن، و به ڕێوه به رایه تی هۆتێلداری و جیهانگه ڕان پێشکه ش ده کرێن. پێوه ندی و قازانجی ئه م به رنامانه بۆ خوێندکارانی نێونه ته وه یی، پێبه سته ی مۆڵه ته کان و به ڵگه

پێویسته کان بۆ کار له واڵتی ئه وانه .

په روه رده ی دایمی/ په روه رده ی به رده وامجیاوازه کانی جۆره زانینگه کاندا له پێشکه ش به رده وام خوێندنی وانه ی ساڵ یه ک تا مانگ یه ک له که ده کرێن درێژه ده خایه نێت. ئه م وانه یانه شاره زاییه جۆراوجۆره کان فێری خوێندکاران ده کات، تا بگره کۆمپیۆته ر به رنامه داڕشتنی له به قسه کردن و مۆسیقا ساباتی ژه ندنی زمانێکی نوێ. هه روه ها یارمه تی تاکه کان تایبه تیه کانی ئامانجه به بگه ن که ده دات بڕوانامه ی وه رگرتنی وه کو خۆیان هاوواڵتیه تی وه رگرتنی حکومه تی،

24 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 3 زانینگه

کاره کردنی جێبه جێ یان ئه مریکا، هونه ریه کان.

ده سته به رکردنی به رنامه کانی زانینگه کان شاره زاییه سه ره تاییه کانیش پێشکه ش ده که ن کراون گه اڵڵه خوێندکارانه ی ئه و بۆ که که ده بێت زمانی ئینگلیزی، خوێندنه وه ، و/یان شاره زاییه کانی بیرکاریی خۆیان پێش به هێز وه رگرتنی وانه کانی پێشکه وتووتر بکه ن. زۆرێک له زانینگه کانی ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بۆ کۆچبه ران و خوێندکارانی نێونه ته وه یی پۆله کانی زمانی )ESL( دووه م زمانی وه کو ئینگلیزی

به ڕێوه ده به ن.

بڕوابه خشی

بڕوابه خشی دامه زراوانه ی ئه و هه ر زانکۆکانی و زانینگه کان که ناوچه یی زانینگه کان به هه ڵده سه نگێنن، ساڵه 4که ببنه وه دڵنیا تاکو ده به خشن بڕوا پێوه ر پێشکه شکراوه کان به رنامه هه موو پۆله کانی هه یه . دیاریان ستانداردی و زانینگه کانی له زانینگه هاوئاستی کۆمه ڵگا به راده ی پۆله کانی پێشکه شکراو هۆی به و سه ختن، زانکۆکان له هاوکاته کان، وانه پێشکه شکردنی کات زۆربه ی زانکۆکان و زانینگه کان ئه و هه له ده ڕه خسێنن که یه که کانی وانه ی بڕوانامه ی بۆ بگوێزرێنه وه زانینگه

کارناسی له دامه زراوه ی ئه واندا.

هاوتایی یه که کانی وانه

ساڵه 4 دامه زراوه کانی و زانینگه کان تایبه ت رێکه وتننامه ی کات زۆربه ی له بۆ هاوتایی یه که کانی وانه ئاماده ده که ن و وانه یه که کانی که ببنه وه دڵنیا تاکو بڕوانامه کانی خوێندن به هاسانی له نێوان دامه زراوه کاندا ده گوێزرێنه وه . ئه م ره وته

پێی ده گوترێت "2+2". دوو ساڵی خوێندن له زانینگه یه ک له گه ڵ دوو ساڵی خوێندن وه رگرتنی هۆی ده بێته زانکۆیه ک له بڕوانامه ی کارناسی. به پێی ئه م سیسته مه ، به رنامه ی وردی به ده بێت خوێندکاران خوێندنی خۆیان رێکبخه ن، زۆر سه رنجی وانه یه که کانی هاوتایی رێکه وتننامه کانی بده ن، تاکو دڵنیا ببنه وه که وانه کانی ئه وان

له زانینگه بۆ زانکۆ ده گوێزرێنه وه .

خوێندکارانی که مئه ندام:

پێکهێنانی رێگای له زانینگه کان پۆله له گه ڵ تایبه ت په روه رده ی شوێنی یه که ی یه که به سه رنجدان بچووکه کان، وانه گوتنه وه ی ناوه نده کانی خوێندکاران، چاوه دێریی، به رنامه کانی و تایبه تی، بده ن. که مئه ندام خوێندکارانی یارمه تی ئیمکاناتی له بریتین یارمه تی شوێنه کانی تایبه ت بۆ که سانێ که له رۆشتن، هه ستی بیستن هه ستی یان فێربوون، بینین، ژیانی شوێنی له هه روه ها که مئه ندامن. زمانی زاره کی وه رگێڕانی تاکه کاندا، یاداشت له به رده ست، پۆله کانی ئاماژه ، ئامرازه کانی پۆل، سه ر له هه ڵگره کان به شداری بۆ زیاتر کاتی و بڕه یل، هێڵی

کردن له تاقیکاریه کاندا هه یه .

مه رجه پێویسته کان بۆ وه رگرتن

که ببنه وه دڵنیا ده یانه وێت زانینگه کان هه موو خوێندکارانی شیاو ده رفه تی خوێندن له دامه زراوه یه کی خوێندنی بااڵیان هه یه . مه رجه کانی وه رگرتن نزیکه و نه رمونیانه ، و ره نگه پێش ناونووسی له به رنامه یه کی زانکۆدا پێویست بێت که خوێندکار هه ندێ وه کو که تێپه ڕێنن زانکۆ پێش وانه ی

یه که ی وانه ی ئه وان نایه نه ئه ژمێر.

زانیاریه سه ره تاییانه که خوێندکاران ئه و

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 25

پاژی 3 زانینگه

له خوێندن بۆ داواکاریی کاتی ده بێت زانینگه پێشکه شی بکه ن، بریتین له :

فۆرمی داوانامه ؛ •

خولی ته واوکردنی په سه ندنامه ی •نێوه نجی یان بڕوانامه ی هاوتای ئه وه ؛

داراییه وه باری له پشتیوانی به ڵگه ی •به ڵگه و/یان پشتیوانی )شایه تنامه ی

فه رمییه کانی بانک(؛ و

زمانی مه رجه کانی هه بوونی به ڵگه ی •)زانینگه دمه زراوه که ئینگلیزی ده توانێت ئه و که سانه ی که له تاقیکاریی تافڵ و/یان ئایێڵتس نمره ی که م ده سته به ر

ده که ن، ره ت یان قبووڵ بکات.

SAT وه رگرتن بۆ که ئه وه ی وێرای پێویست ناکات، به اڵم به شداریی کردن له م به ڵێنی، خوێندکار و ئۆگری، تاقیکاریه دا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له خوێندن به

ئه مریکا پیشان ده دات.

تێچوونه کان، ده رفه ته کانی پیشه، و بوورسیه

له تێچوونه کان و مانگانه پاره ی 50% نزیکه ی ئه مریکا زانینگه کانی که متر له پاره ی مانگانه و تێچوونه کان له ساڵه یه . چوار زانکۆکانی و زانینگه کان خوێندن ده سپێکردنی پاش خوێندکاران به رچاو شێوه ی به ده توانن زانینگه له وه رگرتنی بۆ پێویست گشتی تێچوونی

بڕوانامه ی کارناسی که م بکه نه وه .

وێرای ئه وه ی که خوێندکارانی نێونه ته وه یی J-1 یان F-1 خاوه ن ڤیزای خوێندکارییرێگه پێدراو نین له ماوه ی ساڵی خوێندندا له

ده ره وه ی زانکۆ کار بکه ن، به اڵم ده توانن له حه وته دا له کاتژمێر 20 زۆر النی به رنامه کانی پیشه یی-خوێندن له ناو زانکۆ شێوه ی به هه روه ها بکه ن. به شداریی تێپه ڕاندنی یان ناونووسی پاش ئاسایی خوێندکاران به خوێندن، ساڵی یه که مین ئه م ده به خشرێت. ده وڵه تی بوورسیه ی بوورسییانه )سکۆالرشیپ( له سه ر بنه مای سه رکه وتنه کانی زانستی خوێندکاران پێیان

ده به خشرێت.

ئه مریکا زانینگه کانی له هه ندێ له co-( به کۆمه ڵ فێرکردنی به رنامه کانی که به رنامه یه که co-op هه یه . )opخوێندنه وه کانی سه رپۆل له گه ڵ ئه زموونی له به که ڵک و راسته قینه کارکردنی خوێندنی به رنامه ی به پێوه ندیدار لقێکی مووچه به رانبه ریدا له که خوێندکار به رنامانه ئه م ده کات. تێکه ڵ وه رگیراوه ، بتوانن که پێکده هێنن ته واو ده رفه تێکی شاره زاییه کانی کاری به کۆمه ڵ، رێبه ریی، و به ڕێوه به رایه تی پڕۆژه له خۆتاندا به هێز ئامرازێکه به رنامه ئه م هه روه ها بکه ن. بۆ وه رگرتنی یارمه تی له باری داراییه وه له به ر ئه وه ی که له به رانبه ر کاردا مووچه

به خوێندکاران ده درێت.

بۆ تره شێوازێکی وه رزشی بوورسیه ی داراییه وه . باری له یارمه تی وه رگرتنی پیاوان بۆ بوورسیه دار وه رزشه کانی بریتین له به یس باڵ، به سکه ، وه رزشی ناو گۆڕه پان و سه حرایی، گۆلف، هه ڕا کردن تۆپی کراوه ، ده ره تانی وه رزشه کانی و تێنیس. وه رزشه کانی بوورسیه دار پێ، و بۆ ژنان بریتین له به سکه ، وه رزشی ناو و کردن هه ڕا سه حرایی، و گۆڕه پان سافتباڵی کراوه ، ده ره تانی وه رزشه کانی

خێرا، تۆپی پێ، و تێنیس.

26 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 3 زانینگه

مه رجه نه رمونیانه کانی زاڵ بوون به سه ر زمانی ئینگلیزیدا

زانینگه کاندا زۆربه ی له خوێندن له بۆ نمره کانی پێشکه شکردنی به پێویست له به ر نییه ئایێڵتس یان تافڵ تاقیکاریی خوێندکاران کاتێ ئه وان که ئه وه ی بۆ ناونووسی پێش و زانکۆ ناو ده چنه به شداری کردن له پۆله کاندا، تاقیکاریی و دیاریکردنی تایبه تی خۆیان به ڕێوه ده به ن. خوێندکارانێ که شاره زایی ته واویان هه یه خوێندنی به رنامه ی ده سبه جێ ده توانن که که سانێ بکه ن. پێ ده ست خۆیان شاره زاییه کانی ئه وان پێویستی به به هێزتر ترنجاوی به رنامه یه کی له ده بێت کردنه ، )IEP( ئینگلیزی زمانی )گوشراوی( زمانی وه کو ئینگلیزی زمانی خولی یان تاکو بکه ن به شداریی )ESL( دووه م پێش خوێندن، به رنامه ی چوونه ناو پێش

پێویستیه کانی زمانیان هه بێت.

بژارده کانی خانووبه ره

شوێنی خۆیاندا ناو له زانینگه 250شوێنی ئه گه ر هه یه . حه وانه وه یان ده توانن زانینگه کان نه بێت، حه وانه وه یان میواندار خێزانێکی دۆزینه وه ی بۆ کرێ، بۆ ئاپارتمانێک یان ژوورێک نێونه ته وه یی خوێندکارانی یارمه تی ده ره وه ی له ژیان ئیمکاناته ی ئه م بده ن. یارمه تی شوێنی حه وانه وه زۆربه ی کات خوێندکاران ده دات که سه ربه خۆ بن و له ژیانی بڕواننه نزیکتره وه سۆنگه یه کی

ئه مریکایی.

کورته شرۆڤه

هه ندێ که ئه مریکا، •زانکۆکانی یان په یمانگه ده گوترێت پێیان جار ساڵی دوو ته کنیکی، زانینگه کانی یه که می په روه رده ی زانکۆی پێشکه ش

ده که ن.

زانینگه کان ده توانن جگه له به رنامه کانی •خوێندن، به رنامه کانی فێرکردنی هێزی به رده وام/دایمیش په روه رده ی و کار

پێشکه ش بکه ن.

خوێندن له زانینگه به قازانجه له باری •شوێنێکی زانینگانه ئه م تێچوونه وه ، په روه رده یی و به خێوکردن پێکده هێنن، پۆلی بچووکیان هه یه ، و سیسته مگه لی پشتیوانی به رباڵو پێشکه شی خوێندکاران

ده که ن.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانزانینگه کان ئه مریکایی ئه نجومه نی ماڵپه ڕی

)AACC( بۆ خوێندکارانی نێونه ته وه ییwww.aaccinternational.org

زانینگه کانی کۆمه ڵگا له ئه مریکاداwww.communitycollegeusa.com

په یمانگه وه رزشی و نیشتمانی ئه نجومه نی :)NJCAA(

www.njcaa.org

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 27

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

ڤیدیۆکان چاولێکه ن، "وێنه کان خوێندنگه تێکۆشن و داگرن، زانکۆ له خۆتان وێنه ی بناسن. وێنه یه تان ئه م ئه گه ر دانێن. تاقی تر وێنه یه کی ناوێت، خۆش

بکه نه وه !" — خوێندکاری لقی به ڕێوه برایه تی له بڕازیل

هه زاران مه ودای له زانکۆ هه ڵبژاردنی کێشه هه ندێ تووشیاری ئێوه مایله وه ، زانینگه ی که کاتێ به تایبه ت — ده کات به اڵم هه بن. ئه مریکادا له زۆر چاکی به و داڕێژن به رنامه پێشدا له ئه گه ر وردی لێکی بده نه وه ، ده توانن ریزبه ندێکی راهاتوون که به رنامانه ی له و شیاو

بکه ن. دابین ئێوه پێویستیه کانی له گه ڵ هه یه ، جیاوازیان پێکه وه خوێندکاران بابه تانه ی ئه و ده بێت بڕیاردان کاتی و وردی به هه یه ، گرنگایه تی ئێوه بۆ که له به رچاویان بگرن. ئه م پاژه ئه و شتانه ی لێکده داته وه که ده بێت کاتی کۆکردنه وه ی سه باره ت زانینگه ، 20 تا 10 ده رفه تی ژیان، رێچکه ی خوێندن، بابه ته کانی به بگرن، له به رچاویان بابه ته کان دیکه ی و وه رگرتنی شێوازی به سه باره ت و یارمه تی و زانیاریی زۆرتر رێنوێنی ئێوه ده کات. ئێوه ده بێت 12 تا 18 مانگ پێش ئه م ئه مریکا، له خوێندن ده سپێکردنی ره وته ی بڕیاردان و لێکۆڵینه وه ده ست پێ

بکه ن.

هه ڵبژاردنی چاکترین زانینگه کان

بۆ ئێوه

28 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

سه رچاوه کانی زانیاریی بۆ یارمه تیدانی هه ڵبژاردنی ئێوه

ناوه نده کانی راوێژکاریی EducationUSA

نزیکه له هه موو واڵتانی جیهاندا ناوه نده کانی راویژکاریی EducationUSA هه بێت، بۆ شیاون ده سپێکردنی خاڵی ئه وانه و ئاسایی شێوه ی به ئێوه . لێکۆڵینه وه کانی له گه ڵ په رتووکخانه یه ک ناوه نده کان رێنوێنه کان، کاتالۆگه کانی زانکۆ، رێنوێنی په رتووکه کانی و نامیلکه کان سه ره تایی، سه رچاوه یان هه یه و ده توانن بۆ داواکاریی ئێوه یارمه تی ئه مریکا له خوێندن بۆ ئینته رنێتیان ناوه ندانه ئه م بده ن. زۆربه ی له به رده سته ، جیلمه کانی لێکۆڵینه وه له سه ر بنه مای کۆمپیۆته ریان هه یه و ده توانن بۆ هه ڵبژاردنی شیاوترین به رنامه ی خوێندن یارمه تی ئێوه بده ن. زۆربه ی ئه م ناوه ندانه و ڤیدیۆ، پێشکه وتووه کان، رێنوێنه ماڵپه ڕگه لێکیان هه یه که به تایبه ت شیاوی ئه و خوێندکارانه یه که له واڵتی خۆیانه وه داوای خوێندن ده که ن. هه موو ئه م ناوه ندانه کارگێڕی فێرکراویان هه یه که ده توانن به ته له فۆنه وه رێگای له له وێ، ئاماده بوون وه اڵم ئێوه پرسیاره کانی ئیمه یل به یان

بده نه وه .

ماڵپه ڕه کان و ئیمه یلی زانینگه نزیکه هه موو زانکۆکان یان زانینگه کانی تێیدا که هه یه ماڵپه ڕێکیان ئه مریکا بڕوانامه ، وه رگرتنی به رنامه کانی گروپه داواکاریی، قۆناخه کانی زانستیه کانی زانکۆ، ئیمکاناتی زانکۆ، و روونکردنه وه هه ندێ بابه ته کان دیکه ی بۆ بابه تانه شدا له و زۆرێک له هه یه . خوێندکارانی )له وانه خوێندکاران کاتالۆگی له وێنه یه ک نێونه ته وه یی( زانینگه و ناونیشانه کانی ئیمه یلی که سانێ ئێوه پرسیاره کانی ده توانن که هه یه

زانیاریانه تان ئه م ئه گه ر بده نه وه . وه اڵم له نه دۆزیه وه ، زانکۆدا ماڵپه ڕی له نووسینگه ی وه رگرتن )ئه دمیژن( پرسیار له که م رێژه یه کی ئێوه که کاتێ بکه ن. ئۆگری به ر زانکۆکانی و زانینگه کان خۆتان هه ڵبژێرن، ده توانن پێش بڕیاردان زانکۆ بۆ داوانامه ناردنی به سه باره ت یان زانینگه ، ئیمه یل بنێرن بۆ مامۆستایان پرسیاره کانی و وه رگرتن کارگێڕانی و

خۆتان بپرسن.

گه ڕان له زانینگه له سه ر ئینته رنێتله سه ربه خۆن ماڵپه ڕه کان له هه ندێ زانینگه کان و زانکۆکان و ئه و هه له تان بۆ لقێ که خۆتان له رێگای ده ڕه خسێنن که پێشترێتی جوگرافیایی، پێیه تی، ئۆگریتان بۆ بگه ڕێن خۆتان تری پێوه ره کانی یان

دامه زراوه کان.

ئینته رنێت، له گه ڕان ده سپێکردنی پێش بکه ن پرسیار چه ند خۆتان له ده بێت سه باره ت به جۆری ئه زموونی زانکۆیه ک ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له که به دوایه وه ن. ئاخۆ ده تانه وێت له شارێکی گوندنشین شوێنێکی یان بژین، گه وره دا ده زانن؟ چاک به شار ده وروبه ری یان به دامه زراوه یه ک له ده تانه وێت ئاخۆ یان بژین، خوێندکاره وه هه زار ده یان یان بچووک زانکۆیه کی یان زانینگه له له ده تانه وێت ئاخۆ ده گه ڕێن؟ نێوه نجی بژین له به رچاوگیراوه که دامه زراوه ناو یان به چاکتر ده زانن له ده ره وه ی زانکۆ و پرسیارانه ئه م وه اڵمدانه وه ی به بن؟ دیکه ی بابه ته کان ده توانن پێوه ری گه ڕانی خۆتان چاکسازی بکه ن و ریزبه ندێک له راهاتوو که بکه ن ئاماده خوێندنگه کان

بێت له گه ڵ پێویستیه کانی ئیوه .

ئامرازه کانی راگه یه نه ی کۆمه اڵیه تیرێگای له ده توانن خوێندکاران

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 29

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

و ئامرازه کان جیاوازه کانی جۆره ده ستیان ته کنۆلۆژیا چوارچێوه به ندیه کانی بگات به زانیاریی له سه ر دامه زراوه کانی )ئانالین(، سه رهێڵ ڤیدیۆکانی ئه مریکا. کۆمه اڵیه تی، رایه ڵه ی گروپه کانی پێوه ندیدار وێبالگه کانی و پادکه سته کان زانکۆکانی و زانینگه ناو له ژیان به و چیرۆکه کان راسته وخۆ ئه مریکا خوێندکاران راسته قینه کانی ئه زموونه راوێژکاریی ناوه نده کانی ده ده ن. پیشان بۆ ده توانن EducationUSAیارمه تیتان سه رچاوانه ئه م دۆزینه وه ی

بده ن.

له که ناڵێک ،EducationUSATVYouTube، ڤیدیۆوه به رهه مهێنراوه کان راوێژکاریی ناوه نده کانی له الیه ن تاکو ده کاته وه باڵو EducationUSAتاقیکردنه وه کانی له - گه ڕاندا ره وتی له ستاندارده وه بگره ، تا پڕکردنه وه ی داوانامه سکۆالرشیپ گه ڕه نتی وتاره کان، و دارایی، باری له یارمه تی و )بوورسیه ( خوێندکاریی، ڤیزای بۆ داواکاریی پێش پێناساندنه کانی له به شداریکردن یارمه تی به ڕێکه وتن، و رۆشتن نێردراو ڤیدیۆکانی بدات. خوێندکاران ئه و زانکۆکان و زانینگه کان له الیه ن تێبگه ن که ده ڕه خسێنێت بۆ هه له تان چاکترین به سه باره ت دامه زراوانه ئه م ده که نه وه . بیر چۆن خۆیان ئیمکاناتی ئه و کۆمه اڵیه تی رایه ڵه ی گروپه کانی له گه ڵ که ده ڕه خسێنن بۆ هه له تان نوێنه رانی وه رگرتن )ئه دمیژن( پێوه ندیتان ئێستاکه خوێندکارانی له گه ڵ یان هه بێت هه ندێ پادکه سته کان بن. په یوه ندیدا له له رێنوێنی له سه ر به که ڵک راوێژکاریی ره وتی داواکاریی پێشکه شتان ده که ن یان داهاتووبین خوێندکارانی بۆ هه له ئه و ده ڕه خسێنن که گوێ راگرن بۆ وته بێژی

له دیمه نێک وێبالگه کان سه رپۆله کان. زانینگه و زانکۆکان له رۆژانه ژیانی خوێندکاران پێشکه شی جیاوازه کان له گه ڕان کاتی ده که ین پێشنیار ده که ن. هه موو له خۆتان، بۆ شیاو خوێندنگه ی

ئه م ئامرازانه که ڵک وه رگرن.

پێشانگا و سه ردانه کانی زانینگه /زانکۆکانی ئه مریکا

ئه گه ر ناتوانن بێن بۆ ئه مریکا، نوێنه رانی بکه ن. ئێوه سه ردانی ده توانن زانینگه راوێژکاریی ناوه ندیی نزیکترین ده توانێت ئێوه وه به EducationUSAیان داهاتوو پێشانگاکانی به سه باره ت ئه و که سه ردانه کان جۆره کانی دیکه ی که ده ڕه خسێنێت خوێندکاران بۆ هه له له گه ڵ فه رمانبه رانی وه رگرتن رووبه ڕوو ئه م زۆربه ی بدات. یارمه تی بکه ، قسه پێش و پاییز یان به هار له رووداوانه ده سپێکردنی خوێندنی ئێوه به ڕێوه ده چێت، که واته گرنگه که ئێوه زووتر لێکۆڵینه وه ی فه رمانبه رانی بکه ن. پێ ده ست خۆتان هه ن، پێشانگایانه دا له م که وه رگرتن ئۆگری ئه وه ن که ئێوه بناسن و بزانن که زانکۆی یان زانینگه ئۆگری ئێوه بۆچی ئه وانن و ده تانه وێت له چ لقێکدا بخوێنن. زووتر بااڵکان خوێندنگه کام که بزانن بتوانن که ده که ن به شداری پێشانگا له

سه باره ت به و دامه زراوانه بکۆڵنه وه .

وه رگرتنی نوێنه رانی هه روه ها )ئه دمیژنی( ئه مریکا کاتێک له واڵتانی تر ناوه نده کانی راوێژکاریی له ده که ن، دیتن ساڵدا ماوه ی له دا EducationUSAوته بێژیان هه یه . ئه م دانیشتنانه ی ناساندن ره وتی که ده دات خوێندکاران یارمه تی هه لومه رجی چۆنیه تی و وه رگرتن بزانن. زانکۆکاندا ناو له خوێندکاریی سه رتاسه ری پێشانگاکانی له ریزبه ندێک

30 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

EducationUSA ماڵپه ڕی له جیهان دا له به رده ستن.

سه ردانی ده ره تانی زانکۆخوێندنگه ی "سه ردانی له -چ ئێوه له به رچاوگیراوی له چ گۆڕینه وه ، ساڵی ماوه ی پشوودانه کان، له سه فه ر کاتی زۆر - وه رزشی کێبه رکێی یان

به که ڵک ده بێت". — خوێندکاری شانۆ له فینالند

زانینگه بۆ رۆشتن پێش ده توانن ئه گه ر ده رفه تێکی بکه ن، سه فه ر ئه مریکا بۆ چاک ده بێت که سه ردانی ناو زانکۆکانی زۆرێک بکه ن. خۆتان له به رچاوگیراوی رێکده خه ن تۆڕ هه ندێ زانینگه کان له رێنوێنی ئێستاکه یان خوێندکارانی که له بۆ ده گرن؛ ئه ستۆ به تۆڕانه ئه وم زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی په یوه ندی بکه ن به نووسینگه ی وه رگرتنی و زانکۆ ئیمکاناتی له کارناسی. خولی و خوێندکاران، یه کیه تی خانووبه ره ، به چاکی تاکو بکه ن دیتن په رتووکخانه ئاگاداریی له بۆ بناسن. زانکۆ ده ره تانی له سه ر چۆنیه تی ژیانی خوێندکاریی، له گه ڵ خوێندکارانی ئێستا قسه بکه ن. هه ندێ له سه ردانی تۆڕی تایبه تیه کان رێکخراوه تاکو ده به ن به ڕێوه ئه مریکا زانینگه کانی تێبگه ن نزیکه وه له بتوانن خوێندکاران شیاون بۆیان خوێندنگانه ئه م ئاخۆ که زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ نا. یان رێکخراوانه به م سه باره ت زۆرتر راوێژکاریی ناوه ندی به بکه ن په یوه ندی

EducationUSAی خۆتانه وه .

راوێژکارانی خوێندن و کارگێڕانی چوونه سه رکار )دامه زراندن(

به رپرسان جیهان، شوێنی زۆر له

خوێندکارانی تایبه ته کان فه رمانگه یان ئه مریکا زانینگه کانی له نێونه ته وه یی خوێندنی راوێژکارانی داده مه زرێنن. تایبه تیش هه ن که له به رانبه ر یارمه تیدانی خوێندکاران له بواری ره وتی هه ڵبژاردنی کۆکردنه وه ی و خوێندن به رنامه ی زۆربه ی وه رده گرن. پاره بڕێ داوانامه تایبه تی کارگێڕانی و راوێژکارانه ئه م ئه مریکا دامه زراوه کانی له که ئه وانه ن که سانێکن یان کردووه ته واو خوێندنیان پێشکه وتنی بۆ خۆیان کاتی که به رژه وه ندیه کان و قازانجه کانی سیسته می کردووه . ته رخان ئه مریکا په روه رده ی به که سانه ئه م هه ندێ جار ئه وه ، وێرای دوای پێشخستنی به رژه وه ندیه کانی خوێندن نین، که واته گرنگه که پێش به کارهێنانی بڕواداریه کان خزمه تگوزاریه کانیان، یان راوێژکاران رابردووی کاری و به رپرسانی خوێندن بپشکنن. هه ندێ جار به ڵێنیه ک راوێژکاران یان به کارگێڕه کان خوێندنگه له وه رگرتن وه کو - ده ده ن بکه ن. جێبه جێی ناتوانن که - تایبه ته کان ئه گه ر به مه به ستن له خزمه تگوزاریه کانی بۆ تاکو وه رگرن که ڵک به رپرسیک بدات، ئێوه یارمه تی زانینگه دۆزینه وه ی له م ره وته دا چاالکانه به شداریی بکه ن، و دڵنیا ببنه وه که ئاگادارن له سه ر ئه و شته ی که ئه و که سه یان کۆمپانیایه ده توانێت به

راستی جێبه جێ بکات.

کار سه ر بردنه کارگێڕێکی ئه گه ر به که ڵک، که ده ناسن راوێژکارێک یان له بتوانێت ره نگه بڕوایه ، جێی و وریا، هه ڵبژاردن و داواکاریی ئێوه بۆ وه رگرتنی به رنامه ی خوێندنی ته واوکه ر له ئه مریکا به قازانج بێت. وێرای ئه وه ، ئاگادار بن و که بگه ڕن په سه ندانه ی جێی نیشانه له و یان کارگێڕ رابردووی سه رکه وتنه کانی راوێژکار له پێوه ندی له گه ڵ خوێندکارانی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 31

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

داوایان بدات. پیشان خۆتان هاوواڵتی و ناوه کان له ریزبه ندێک بکه ن لێ به تایبه ت سه رچاوه کان، ناونیشانه کانی بکه ن. پێشکه شتان ئێستاکه خوێندکارانی بنووسن، نامه خوێندکاران له هه ندێ بۆ و بکه ن ته له فۆن یان بنێرن، ئیمه یل بیروڕای ئه وان له سه ر زانینگه یه ک که تێیدا خوێندوویانه و ئه و خزمه تگوزاریانه ی که له و به رپرسه یان راوێژکار وه ریانگرتووه ، به تایبه ت پارێزکاریانه ئه مجۆره بپرسن. له راوێژکار یان کارگێڕ که کاتێ به رانبه ر خزمه تگوزاریه کانی خۆیدا پاره هه موو هه یه . گرنگایه تی وه رده گرێت، زانیاریی بێالیه نه کان سه رچاوه له کات راوێژکاریی ناوه ندیی )وه کو وه رگرن و راستی له تاکو )EducationUSAبڕواداریی زانینگه ی له به رچاوگیراو دڵنیا

ببنه وه .

تێبینیه زانستیه کان )خوێندن(

بڕوابه خشین و قبووڵکردنی بڕوانامه کان یان زانکۆ بڕوابه خشی بارودۆخی به رنامه ی ئه مریکایی، نیشانده رێکی گرنگ زانینگه ئه و چۆنایه تی به بردن په ی بۆ زۆربه ی به پێچه وانه ی زانکۆیه . یان واڵتانی تر، ئه مریکا نووسینگه ی ناوه ندی په سه ند خوێندن دامه زراوه کانی که نییه به ستووه پشتی ئه وه ، جیاتی له بکات. دڵخوازانه بڕوابه خشینی سیسته مێکی به بڕوابه خشینی دامه زراوه کانی له الیه ن که ناده وڵه تی به ڕێوه ده چن تاکو له ستاندارد دڵنیایی ئه مریکا خوێندنگه کانی بوونی

ده سته به ر بکرێت.

هه موو نزیکه که ئه وه ی وێرای زانینگه کانی ئه مریکا خاوه ن په سه ندنامه ی له به اڵم بن، بڕوادار )پشتڕاستکه ری( ئاڵۆزه ؛ بڕوابه خشی سیسته می ئه مریکادا پشتڕاستکه ره کان جیاوازه کانی جۆره

دامه زراوه کانی زۆر رێژه یه کی و باری له هه روه ها هه یه . بڕوابه خشین یاساییه وه پێویست ناکات ئه و دامه زراوانه ی له م تایبه ت جۆرێکی ناده ن بڕوانامه که وه ها هۆی به هه بێت. په سه ندنامانه یان ئاڵۆزیه ک، ئێوه ده بێت به وردی بیپشکنن و ئێوه واڵته که ی حکومه تی ئاخۆ که یان وه زاره تخانه کان ئه نجومه نه کان، بڕوانامه ی پێوه ندیدار، خاوه نکاره کانی یان ده که ن قبووڵ ئێوه دامه زراوه یه کی که سانه ی ئه و له گه ڵ ده بێت هه روه ها نا. که خوێندنیان ته واو بووه و گه ڕاونه ته وه بزانن تاکو بکه ن قسه خۆتان واڵتی بۆ بڕوانامه به کارهێنانی له ئه وان که وه رگیراوه کانی ئه م دامه زراوانه له پیشه ی سه رکه وتوون خۆیاندا هه ڵبژێردراوی ده تانه وێت که واده زانن ئه گه ر نا. یان خۆتاندا کارناسی خوێندنی ماوه ی له بۆ ئه مریکاییه وه زانینگه یه کی له ئه گه ر یان بگوێزنه وه ، تر زانینگه یه کی ده تانه وێت خوێندنی ته واوکه ری خۆتان له درێژه ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته دیکه ی ئاخۆ که بیپشکنن ده بێت بده ن، و وانه یه که کانی ئه مریکا زانکۆکانی بڕوانامه کانی زانینگه کانی له به رچاوگیرای

ئێوه به بڕوادار ده زانن یان نا.

راوێژکاریی ناوه نده کانی له سه ر ده توانن EducationUSAله ئه مریکا بڕوادار بوونی بڕوانامه کانی واڵتی ئێوه له گه ڵتان راوێژکاریی بکه ن و بڵێن که داخوا دامه زراوه یه کی ئه مریکایی نا. یان بڕواداره بڕوانامه پێشکه شکاری زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ نامیلکه ی بڕوابه خشی بابه ته کانی له سه ر خوێندنی خوله کانی چاولێکه ن: سێ فێرکردنی به رنامه کانی کورته ماوه ، زمانی ئینگلیزی، خوێندن و په روره ده له

رێگای دووره وه ، و بڕوابه خشی.

32 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

لقی سه ره کیکه خوێندنه لقه ی ئه و ئێوه سه ره کی لقی پێویست پسپۆڕ. به ببن تێیدا ده تانه وێت ناکات کاتی چوونه ناو زانکۆ لقی سه ره کی خۆتان دیاری بکه ن. ئه گه ر ده تانه وێت له ده بێت وه رگرن، بڕوانامه دیاردا لقێکی ئه و زانکۆیانه که ئه و لقه پێشکه ش ده که ن،

دیاری بکه ن.

هه ندێ له لقه کان له زۆرێک له زانکۆکاندا که سه ره کی لقی ناسینی ده بێژرێنه وه . یارمه تی بخوێنن بواره دا له و ده تانه وێت ئێوه ده دات، به اڵم ده بێت ریزبه ندێکی درێژ له دامه زراوه کانتان له به رده ست بێت و له نێوان ئه وانه دا هه ڵبژێرن. ئه گه ر له لقێکدا ئۆگریتان که هه بێت تایبه ت پسپۆڕایه تی مێژووی به ئه گه ر نموونه ، )بۆ پێیه تی ژینگه ، جوگرافیای یان ،20 سه ده ی جوانه کاندا هونه ره لقه کانی نێوان له یان ناسینی هه یه (، نیگارکێشی له حه زتان پسپۆڕایه تیه ئه و که خوێندنگانه ی ئه و ده دات ئێوه یارمه تی ده که ن پێشکه ش دامه زراوه له کورت ریزبه ندێکی که له به رچاوگیراوه کانی خۆتان دابین بکه ن.

رێنوێنی په رتووکه کانی زۆربه ی خوێندنگایانه یان ئه و ئه مریکا زانکۆکانی لقه کان ناسراوترین که کردووه ریز لێکۆڵینه وه جیلمه کانی ده که ن. پێشکه ش له که کۆمپیۆته ریش بنه مای له سه ر راوێژکاریی ناوه نده کانی و ئینته رنێت یارمه تی هه ن دا EducationUSAبه رته سک خۆتان هه ڵبژاردنی که ده ده ن بکه نه وه . له کاتالۆگه کان و ئاگاداریه کانی بده نه و لێکی و وه رگرن که ڵک زانینگه لقانه ی ئه و دامه زراوانه ئه م ئاخۆ که ده که ن پێشکه ش لێیانه حه زتان ئێوه که ئێوه دڵخوازی راده ی به به رنامه کان و تیشکیان خستووه ته سه ر بابه ته که یان نا.

جه ختی زانستیزانکۆ که بده نه وه لێکی ده بێت ئێوه به رنامه ی له سه ر ده کات جه خت چۆن ده کات جه خت ئاخۆ خۆی. په روه رده یی له سه ر په روه رده ی پسپۆڕانه یان وێژه و خوێندکارانی ئاخۆ مرۆییه کان؟ زانسته کارناسی یان کارناسی بااڵ له ناو زانکۆ پێشترێتیان هه یه ؟ زۆرێک له زانینگه کانی جێی به مرۆییه کان، زانسته و وێژه لێکۆڵینه وه ، له سه ر وانه بێژی و دانوستان جه خت خوێندکاردا و مامۆستا نێوان له ده که ن و له ئاکامدا رێژه ی مامۆستا – به گوێره ی- خوێندکار زۆر که مه . له هه ندێ له زانکۆکانی له سه ر ته وه ره ی توێژینه وه ، پێشترێتیان بااڵ کارناسی خوێندکارانی هه یه ، به اڵم ئیمکاناتی ئه م زانکۆیه زۆربه ی له ئه وان مامۆستایانی و به ڕۆژه کات

سه رتاسه ری جیهاندا به ناوبانگن.

هه ڵبژاردن به هۆی به رباڵوبوونی سیسته می زانکۆیی له زۆر وه رگرتن مه رجه کانی ئه مریکا، زۆر که تایبه تیه کان زانکۆ دایه . گۆڕان وێژه زانینگه کانی و هه ڵده بژێردرێن زۆر رێژه یه کی مرۆییه کان زانسته و له وانه هه ندێ ته نیا و هه یه داواکاریان دیکه ی که کاتێکدا له ده که ن، قبووڵ که داواکارانه ی ئه و هه موو زانینگه کان هه یه ، ئه وانیان وه رگرتنی ستاندارده کانی رێنوێنه کانی زۆربه ی له ده که ن. قبووڵ زانینگه کاندا کاتالۆگه کانی و زانکۆ رێژه ی داواکاران و رێژه ی خوێندکارانی وه رگیراو له ساڵی رابردوودا، و هه روه ها نێوه نجی نمره ی SAT، نمره ی ACT، و نێوه نجی نمره کانی )GPA( خوێندکارانی ئاماژه یان رابردوودا ساڵی له وه رگیراو بیرتان له به وه شه وه ، ده کرێت. پێ له وه رگرتن به رپرسانی که هه بێت هۆکاری داوانامه کاندا لێکدانه وه ی کاتی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 33

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

خه اڵته کان، وتاره کان، له وانه زۆر، خزمه تگوزاریی کۆمه اڵیه تی و ئه زموونی تایبه ته کان، توانسته و ئۆگریه کان، کار، له به رچاو ده گرن تاکو بتوانن په ی ببه ن به توانسته کانی خوێندکاران بۆ سه رکه وتن له

دامه زراوه کانی ئه واندا.

پێکهاته ی به رنامه ی وه رگرتنی بڕوانامه ئێوه ده بێت کاتالۆگی خوله که و شرۆڤه ی دامه زراوه کان له هه رکام وانه کانی خوێندکارانی له زۆرێک بخوێننه وه . ئه مریکایی سیسته می نێونه ته وه یی هه ڵده بژێرن له به ر ئه وه ی که ئه م سیسته مه بۆ هه له یان ئه و که نه رمونیانه ئه وه نده ئۆگری و حه ز به پێی که ده ڕه خسینێت به وه شه وه ، هه ڵبژێرن. وانه کان خۆیان له بڕوانامه وه رگرتنی به رنامه کانی هه ندێ لقه کانی خوێندندا زۆر رێکخراوه ، که وانه یانه ئه و رێک زانکۆکان و خوێندن ته واوکردنی له بۆ خوێندکاران کاتی و تێیانپه ڕێنن ده بێت لقه دا له و ده که ن. دیاری وانه یانه ئه و هه ڵبژاردنی ئه م جۆره پڕکردنه وه ی وانه نوێندراوه کان، ده کاته وه سنووردار به رنامه نه رمونیانی و، بۆ نموونه ، به خوێندکارانی وه رزشوان یاری وه رزی ماوه ی له که نادات رێگه کردندا یه که کانی وانه ی که متر هه ڵبژێرن یان خوێندکارانی خاوه ن هانده رێتی له دوو

لقدا بخوێنن.

لقه له هه رکام مه رجه کانی ده بێت سه ره کیه کانی دڵخوازی خۆتان بپشکنن. بۆ نموونه ، ئه گه ر ده تانه وێت لقی ئه ندازیاریی له ده تانه وێت به اڵم بکه ن به دواداچوون لقی بازرگانیشدا پێشینه ی خوێندنی چاکتان مه رجه کانی که ببنه وه دڵنیا هه بێت، ئه ندازیاریتان بڕوانامه ی وه رگرتنی پشکاندووه - ئاخۆ ئه وه نده وانه کانی زۆره که به ئێوه ده رفه تی به شداری له پۆله کانی

به رنامه یه کی ئاخۆ یان نادات، بازرگانی ده یانه وێت که هه یه که سانێ بۆ تایبه ت لقێکی له ئه ندازیاریدا لقی په نای له

پێوه ندیداریشدا بخوێنن؟

له خوله کان مه رجه کانی هه روه ها مرۆییه کان زانسته و وێژه زانینگه کانی له هه ندێ له دایه . گۆڕان له زۆر له ده بێت خوێندکاران زانینگه کاندا، پێوه ندیدار پۆله کانی له دیار رێژه یه کی له بکه ن، به شداریی تایبه ت لقه کانی به وێژه زانینگه کانی دیکه ی له که کاتێکدا نییه ، مه رجێ وه ها مرۆییه کان زانسته و و ته نیا به خوێندکاران "به توندی پێشنیار" به خۆیان خوێندنی خولی که ده که ن

ته واوه تی بده نه سه ر.

Advanced Standing به رنامه ی 12 پاش ئه مریکایی خوێندکارانی و سه ره تایی قۆناخی له خوێندن ساڵ دواناوه ندی، خوێندنی بااڵی خۆیان ده ست پێ ده که ن. هه ندێ له زانکۆکانی ئه مریکا سیسته مه کانی له که خوێندکارانه ی به و قۆناخه کانی له ساڵ 13 خوێندنی سه ره تایی و دواناوه ندی یان که سانێ که له قۆناخی کارناسی ئه ندازیاریی نێونه ته وه یی پێشکه وتوو یه که ی خوێندوویانه ، ده به خشن. خوێندکارانی خاوه ن دیپلۆم یان دواناوه ندی، پیشه یی و ته کنیکی به ڵگه ی هاوشێوه ی به رنامه کانی بڕوانامه ی یان ئه وانه ش ده توانن له ماوه ی خولی خوێندندا یه که له م هه ندێ وه رگرتنی مه رجه کانی خوێندکارانه ئه م هه بێت. وانه ییانه یان ماوه ی بۆ خوێندن بۆ نین مه جبوور یه کگرتووه کاندا ویالیه ته له ساڵ چوار رێگای له ده توانن و بکه ن ناونووسی ناو بچنه پێشکه وتوو پێگه ی به رنامه ی سه باره ت زیاتر زانیاریی له بۆ زانکۆ. له م ده رفه تانه سه ردانی به که ڵکوه رگرتن

34 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

بکه ن )ئه دمیژن( وه رگرتن به رپرسانی 10، "گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی پاژی و

ئه مریکایی" بخوێننه وه .

رێژه ی خوێندکار – به گوێره ی – مامۆستاله زانکۆ گه وره کاندا، پۆله کانی ساڵی یه که م ئاسایی شێوه ی به کارناسی دووه می و گه وره ن، و به ئه گه ره وه به جێی مامۆستا، پێ وانه تان بااڵ کارناسی خوێندکارانی که شوێنێ زانینگه یه کدا، له ده ڵێنه وه . رێژه ی خوێندکارانێ که خوێندنیان ته واو بووه که من، ره نگه مامۆستایه ک وانه تان پێ بڵێته وه و ئێوه ده بێت له سه ره تای پۆله که وه چاالکی زۆرترتان هه بێت. رێژه ی زۆری خوێندکار – به گوێره ی – مامۆستا پیشان ده دات که پۆله کان گه وره ن، و له ئاکامدا راده ی سه رنجی لێژنه ی زانستی به یه که

یه که ی خوێندکاران که م ده بێته وه .

تێبینیه کانی شێوازی ژیان

تێچوون باری له ئێوه خوێندنی مسۆگه رکردنی و گرنگه ، زۆر هۆکارێکی داراییه وه زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ ده بێت کردنی حه سێب به سه باره ت زیاتر یارمه تی وه رگرتنی هه لی و تێچوونه کان نامیلکه له م 6 پاژی داراییه وه باری له راده ی له داواکاریی پێش بخوێننه وه . دێن ئه ستۆی له راستی به که تێچوونێ تێچوونه کانی پێکهاته ی ببنه وه . ئاگادار وردی به زانکۆ کاتالۆگه کانی له هێنراو چێشت، ژوور، تێچوونی و بخوێننه وه ، مانگانه ، خه رجییه کان، سه فه ر، و پاره ی دیکه ی تێچوونه کانی چوار ساڵی ته واوی خۆتاندا حه سێبکاریه کانی له خوێندن له به رچاو ده بێت هه روه ها بگونجێنن. پاره ی تیچوونی ره نگه که بگرن که ئه وه ی له به ر ببیت، زیاتر مانگانه پاره ی ساڵێ هه موو زانکۆکان زۆربه ی

مانگانه ی خۆیان ده به نه سه ره وه . حه تمه ن دامه زراوه له تیچوون پاره دانی شێوازی

جیاوازه کاندا پێکه وه به راورد بکه ن.

خانووبه رهئیمکانات زانینگه کان هه موو که له وێوه سه باره ت جیاوازیان سیاسه ته کانی و که بده نه وه لێکی هه یه ، خانووبه ره به ئیمکاناتی خانووبه ره بۆ گشت چوار ساڵی به ده بێت خوێندکاران یان هه یه خوێندن له ده ره وه ی زانکۆ بن. دوای خانووبه ره راده ی جیاوازیی نرخی خانووبه ره ی ناو ئیمکاناتی لێکبده نه وه . زانکۆ ده ره وه ی و ژیان له شوێنی حه وانه وه لێکبده نه وه ؛ ئه و حه وانه وه دا شوێنی له که خوێندکارانه ی یه ک، له گه ڵ له ژوورێکدا ده بێت ده ژین هاوبه ش تر خوێندکاری سێ یان دوو، النیکه م حه وانه وه ، شوێنی له ژیان بن. یارمه تی یه که م، ساڵی دوو یان یه ک بۆ ژیانی خێراتر و هاسانتر ددات ئێوه هه روه ها بناسن. ئه مریکا له زانکۆیی ده ستپێوه گرتنتان رێگایه وه له م ده توانن ئوتۆمبیل کڕینی تێچوونه کانی له هه بێت رۆژانه ی هاتوچۆی تیچوونی دانی یان هه موو که کاتێ هه روه ها و خۆتان، له به رچاوی زانکۆ بۆ چوون بۆ رۆژێ سێیه می ساڵی له به وه شه وه ، ده گرن. بۆ بگوێزنه وه بتانه وێت خوێندندا، ره نگه زانکۆ. ده ره وه ی له خۆتان ئاپارتمانی زانکۆ سیاسه ته کانی له سه ر حه تمه ن هه روه ها و گواستنه وه ، به سه باره ت تێچوون و له به رده ست بوونی خانووبه ره

له شوێنه که دا بکۆڵنه وه .

شوێن:له هه ر ناوچه یه کی ویالیه ته یه کگرتووه کانی و شار به پێوه ندیدار ده ره تانی ئه مریکا ده ره تانه کانی هه یه . گوند به پێوه ندیدار ئیمکاناتی شار زانکۆی به پێوه ندیدار

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 35

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

چێشت خواردن، خافاڵندن، که له پووری و کڕینی زۆر بۆ ئێوه دابین ده که ن. زانکۆی له سه ر و ئارامتره شوێنێکی وه کو گوند ته وه ره ی زانینگه یه . که شوهه وا هۆکارێکی له بگیردرێت. له به رچاو ده بێت که تره رۆژهه اڵته وه باکووری له وه رز چوار بگره تا سه حرا له ئاریزۆنا و که شوهه وای جۆراوجۆریی فلۆریدا، له گه رم نیوه )زۆر کۆتاییه وه بێ نزیکه و که شوهه وا ئیمکانات به رده ستدابوونی له زۆره ( . ده توانن که خۆجێیی خزمه تگوزاریی و بیرتان له بن به که ڵک ئێوه خوێندنی بۆ ده تانه وێت ئه گه ر نموونه ، بۆ هه بێت. ئاخۆ بخوێنن، هونه ر مێژووی لقی له خوێندنگه هه ندێ به رنامه پێشکه ش ده کات و مۆزه خانه کان له خوێندکاران تێیدا که

گالێریه نزیکه کاندا به شداریان هه بێت؟

قه باره حه شیمه تی خوێندکاران له ناو زانکۆکانی تا 200 له رێژه وه باری له ئه مریکا زانکۆکان له هه ندێ که سه . 60.000وه کو شارگه لێکی بچووکن که فه رمانگه ی که رسته ی فرۆشگه کانی پۆست، کڕینی شت ناوه نده کانی و خوارده مه نی خۆیان هه یه . دیکه ی زانینگه کانیش ره نگه گوند به پێوه ندیدار گه وره کانی ناوچه له هه ڵکه وتبێتن زۆره وه حه شیمه تی به و له وێدا که خوێندکارانێ رێژه ی به اڵم پێبه سته ی ناونووسی ده که ن، زۆر که مه . چێژ ئێوه ره نگه خۆتان، ژیانی شێوازی ناو له که سه ربه خۆیی نه بوونی له ببه ن هه تانه ، خوێندکاراندا زۆری حه شیمه تی یان ره نگه هه رێمی تایبه تی زانینگه یه کی به پێی نابێت بزانن. چاکتر به بچووک به سه باره ت دامه زراوه یه ک، قه باره ی ژیانی کۆمه اڵیه تی یان له به رده ست بوونی

مامۆستاکان دادوه ریی بکه ن.

ده ره تانی زانینگه

ژیانی کۆمه اڵیه تیله جگه ئه مریکا زانینگه کانی زۆربه ی به رنامه کانی خوێندن، جۆره جیاوازه کانی و که له پووریی، کۆمه اڵیه تی، چاالکی وه رزشی پێشکه ش ده که ن. راده ی تیشک ناسینی بۆ له وانه هه رکام خستنه سه ر یارمه تی زانکۆ کۆمه اڵیه تی ده ره تانی له وه ی ئاگاداریی هه روه ها ده دات. ناوخۆ له خوێندکاران زۆرینه ی که ده توانێت ده ژین، زانکۆ ده ره وه ی یان کاریگه ر بێت. له و زانینگه یانه دا که پێشیان )هاوتوچۆ(، commuter ده گوترێت له ده ره وه ی زانکۆ زۆربه ی خوێندکاران ده ژین و به ئامێری هاتوچۆ ده چنه زانکۆ. بزانن ده یانه وێت کارناسی خوێندکارانی کۆتایی پشوودانه کانی له زانکۆ ناو که حه وته دا چۆنه - ئاخۆ زۆربه ی خوێندکاران سه فه ر ده چنه یان ده مێننه وه زانکۆدا له یان بۆ سه ردانی ماڵه وه هه موو حه وته یه ک ده گه ڕێنه وه بۆ واڵتی خۆیان؟ هه موو ئه م هۆکارانه له سه ر ژیانی کۆمه اڵیه تی له ناو

زانکۆ کاریگه ری داده نێن.

ئه نجومه نه خوێندکاریه کانی کوڕان و کچان و کوڕان خوێندکاریه کانی ئه نجومه نه و کۆمه اڵیه تی رێکخراوه گه لێکی کچان نیشتمانین که له زانکۆکانی سه رتانسه ری "ئه نجومه نگه لی" یان گروپگه ل ئه مریکا ئه نجومه نانه ئه م هه یه . بچووکتریان به هۆی رێکخستنی حێزبه کان و زۆرتر چاالکی کۆمه اڵیه تی به ناوبانگن، هه روه ها که نیشکان خوێندکاریه کانی ئه نجومه نه مرۆڤدۆستانه کان چاالکییه کوڕان و ده که ن پشتگیریی داراییه وه باری له خزمه تگوزاریی پڕۆژه کانی له و ئه نجومه نه هه یه . به شداریان کۆمه ڵگا پێکه وه کچان و کوڕان خوێندکاریه کانی

36 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

له لێره دا پێکده هێنن. یۆنانی" "سیسته می وه رده گیردرێت که ڵک "یۆنانی" وشه ی له به ر ئه وه ی که ناوی خوێندکارانی کوڕ و کچ له دوو یان سێ پیتی یۆنانی پێکهاتووه . ژیانی ناوه ندی ده توانن ئه نجومه نانه ئه م له کارناسی خوێندکارانی کۆمه اڵیه تی ئه گه ر بن. ئه مریکا زانکۆکانی زۆربه ی سیسته می دژی یان الیه نگر توندی به ئه نجومه نه کانی ئاخۆ که بزانن یۆنانین، خوێندکاریی کوڕان و کچان له زانینگه کان ئێوه له به رچاوگیراوی زانکۆکانی و ئه گه ر ده که ن. پێناسه کۆمه اڵیه تی ژیانی بن، یۆنانی ژیانی له به شێک ناتانه وێت سیسته می که زانکۆیه ک له خوێندن یۆنانی له وێدا باوه ده توانێت بۆ ئێوه گێچه ڵ )کێشه ساز( بێت، له به ر ئه وه ی که زه خت ده خه نه سه رتان که په یوه ندییان پێوه بکه ن له کۆمه اڵیه تی ژیانی بژارده کانی و

ده ره وه ی ئه و سیسته مه سنوورداره .

خوێندکارانی نێونه ته وه ییکه نێونه ته وه یی خوێندکارانی رێژه ی ناونووسییان ئه مریکا زانینگه کانی له تا که س 10 له که متر له کردووه رێنوێنه کانی که سه . 7.000 له زۆرتر ته واوی رێژه ی کات زۆربه ی زانینگه ناونووسی نێونه ته وه یی خوێندکارانی زانیاریه کان دیکه ی په نای له کراو، ریز دامه زراوه کان، له هه رکام له سه ر ناوه نده کانی ئاسایی شێوه ی به ده که ن. EducationUSA راوێژکاریی جۆراوجۆریان سه رچاوه ی په رتووکی زانیاریانه جۆره ئه م ده توانن که هه یه

پێشکه شی ئێوه بکه ن.

ره قه مانه ، ئه م له به رچاوگرتنی کاتی بیر خۆتان پێویستیه کانی به سه باره ت رێژه ی که زانکۆیانه دا له و بکه نه وه . ئێوه که مه ، نێونه ته وه یی خوێندکارانی

به وه شه وه ، ده بن. تایبه ت زۆر که سێکی خزمه تگوزاریی خوێندنگانه ئه م ره نگه که متر پێشکه شی خوێندکارانی نێونه ته وه یی له گه ڵ رێژه یه کی ده ره تانی زانکۆ بکه ن. نێونه ته وه یی خوێندکارانی له زۆر پێشکه ش ناوخۆیی پشتیوانی گروپێکی ئێوه ئه زموونه کانی ده توانێت که ده کات پێویست ره نگه به اڵم دانێت، به هاوبه شی له که بده ن هه وڵ زۆرتر ئێوه که بێت له گه ڵ خۆتان دانوستانی و چاوپێکه وتن

خوێندکارانی ئه مریکایی دڵنیا ببنه وه .

دامه زراوه گرێدراوه کانله کاتێکدا که هه موو زانینگه ئه مریکاییه کان خوێندکارانی جیاواز له ره گه ز، یان ئایینه له سه دێکی وه رده گرن، جۆراوجۆره کان که م له زانکۆکان ئه رکدارن که ده ره تانێکی یه ک په روه رده ی شوێنێکی ئایینی، له شوێنێ یان کوڕ(، یان )کچ ره گه زی ناو زانکۆ پێکبهێنن که تێیدا خوێندکارانی تایبه ت بتوانن پێکه وه خاوه ن پێشینه یه کی بژین و خوێندنی خۆیان درێژه بده ن. ئێمه پێشنیار ده که ین که وته کانی پێوه ندیدار به ده تانه وێت که خوێندنگانه ی ئه و ئه رکی پێشکه ش داواکاریی له وێدا خوێندن بۆ راهاتوویی له تاکو بخوێننه وه بکه ن، ئامانجه کانی له گه ڵ ئێوه ئامانجه کانی له پتر له ببنه وه . ئاگادار زانکۆ 800 له پتر زانکۆ، و زانینگه 4.000دامه زراوه ی به گرێدراو دامه زراوه ی که لیسا یان ئایین، نزیکه ی 60 زانینگه بۆ کوڕان، و نزیکه ی 50 زانینگه بۆ کچان ته واوکه ری له سیسته می خوێندنی هه یه . که هه ن دامه زراوه هه ندێ ئه مریکاش خوێندکارانی بۆ خزمه تگوزاریی هه ندێ پێشکه ش تایبه ت پێشینه ی خاوه ن زانکۆکانی و زانینگه کان وه کو ده که ن دامه زراوه کانی ،)HBCU(ره شپێسته کانبۆ خزمه تگوزریی پێشکه شکاری

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 37

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

و ،)HSI( ئێسپانیایی خوێندکارانی زانینگه کان و زانکۆکانی هۆزایه تی.

چاالکی زیاتر له به رنامهبه رنامه ی له جگه ئه مریکا زانکۆکانی وه رزش، وه کو چاالکیگه لێک خوێندن زانکۆ، رۆژنامه ی زانستییه کان، کلوبه پڕۆژه کانی و شانۆ، به رهه مه کانی پێشکه ش کۆمه اڵیه تی خزمه تگوزاریی تایبه تن، لقێکی ئۆگری ئه گه ر ده که ن. دڵنیا ببنه وه که ئه نجومه نێکی خوێندکاریی پێوه ندیدار به وه له زانکۆدا هه یه - له بیرتان نه بێت، ئه نجومه ن ئه گه ر که نه چێت ده توانن ئه نجومه نێک پێکبهێنن. ئاگاداری خوێندکاریه کانی رێکخراوه له سه ر که ده دات ئێوه یارمه تی جۆراوجۆر زانینگه له خوێندکاریی ژیانی چاکتر

جیاوازه کاندا بناسن.

تێبینیه کانی تر

خوێندنگه ی Beyond the Ivy League

ئێستاکه که "Ivy League"گرێدراوی گروپێکی پێکهاتوو له هه شت دامه زراوه یه ، له بنه ڕه تدا لیگی وه رزشی East Coast زانینگه ی چه ندین بووه . رۆژهه اڵت( زه ریای )قه راخه زۆربه ی خوێندکارانی نێونه ته وه یی گه ڕان له زانینگه ئه مریکاییه کان به و گریمانه وه که ڵکوه رگرتن بۆ که پێده که ن ده ست ده بێت چاک، خوێندنی به رنامه ی له Ivy League دامه زراوه یه کی له که ئه وه ی وێرای بکه ن. ناونووسی خوێندنگه کانی Ivy League هه موویان دامه زراوه گه لێکی بێ وێنه ن؛ به اڵم ده بێت له بیرتان هه بێت که پتر له 4.000 زانینگه ئێوه که هه ن ئه مریکایی زانکۆی و ده توانن له نێوان ئه وانه دا دامه زراوه یه ک ناوی که هۆیه به و ته نیا هه ڵبژێرن.

تاکو دامه زراوه یه کتان یان زانکۆیه ک ئێستا نه بیستووه ، له ده ستی مه ده ن؛ ده بێت له به رچاو خۆتان پێویستیه کانی سه ره تا وردی به بژارده کان هه موو بگرن. بپشکنن تاکو دڵنیا ببنه وه که دامه زراوه ی له گه ڵ راهاتووه ئێوه گیراوی له به رچاو

پێویستیه کان و ئۆگریه کانی ئێوه .

پله به ندیه کان ،10 له فه رمی ریزبه ندێکی هیچ زانکۆی 100 ته نانه ت یان ،50 ،20نییه . یه کگرتووه کاندا ویالیه ته له پێشتر پله به ندی زانکۆکان ئه مریکا حکومه تی به پێی پله به ندیه کان زۆربه ی ناکات. ئه و هه روه ها و تاکه که سی بیرورای یان زانکۆ ستاندارده کانی که پێوه رانه یه به ناوبانگی گشتی وه کو هۆکاری سه ره کی زۆربه ی ئه وه ، وێرای ناگرن. له به رچاو خوێندنگه کان خۆیان زانیاریه کانی خۆیان پێکهێنه ری رێکخراوه کانی پێشکه شی پله به ندیه کان ناکه ن. به تایبه ت ئاگاتان له و پله به ندییانه بێت که پێوه ره که ی دیار نییه . پله به ندیه کانی فه رمی تر ده توانن خاڵێکی ده سپێکردنی چاک بۆ لێکۆڵینه وه بن، به اڵم به پێی که ئه وه یه دامه زراوه "چاکترین" بۆ پاژه دا له م پێشنیارکراوه کان فاکته ره

ئێوه شیاو بێت.

خزمه تگوزاریی خوێندکاریی:خزمه تگوزاریی ئه مریکا زانکۆکانی خوێندکاران پێشکه شی جۆراوجۆر ده که ن له وانه نووسینگه کانی خوێندکارانی پێناساندنی به رنامه کانی نێونه ته وه یی، راوێژکاریی، خزمه تگوزاریی زانکۆ، یاسایی، یارمه تی خزمه تگوزاریی به رنامه کانی خانووبه ره ، نووسینگه کانی ناوه نده کانی جۆراوجۆر، خواردنی وانه گوتنه وه ی ئیمکاناتی ته ندروستی، تاقیگه کانی ،ESL به رنامه کانی تایبه تی،

38 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

پیشه کان. راوێژکاریی و نووسین، ئیمکاناتی زانکۆ جۆراوجۆره کان له گه ڵیه ک به راورد بکه ن و ئه و خزمه تگوزاریانه ی که پێویستیه تایبه تیه کانی ئێوه دابین ده که ن،

بدۆزنه وه .

به رنامه کانی فێرکاریی و یان خوێندن له ده ره وه ی واڵت:

له ئه مریکا زانکۆکانی له زۆرێک به رنامه کانی خۆیاندا خوێندنی به رنامه ی به یان دڵخوازانه )کاری فێرکاریی خوێندنی به رنامه کانی یان مووچه ( ئێوه ره نگه که هه یه واڵتیان ده ره وه ی

حه زتان لێی بێت.

خوێندکارانی که مئه ندام:دڵنیا هه یه ، تایبه تتان پێویستی ئه گه ر ببنه وه که زانکۆی له به رچاو گیراوی ئێوه ئێوه بوونی نیشته جێ شوێنی ده توانێت مسۆگه ر بکات. کاتی زۆر بۆ نامه نووسین بۆ زانینگه کان ته رخان بکه ن. النیکه م دوو ساڵ پێش بڕیاردان بۆ به جێهێشتنی واڵتی خۆتان به ره و ئه مریکا لێکۆڵینه وه ی خۆتان زانکۆکان له کاتێک بکه ن. پێ ده ست داوای ناردنی زانیاریی ده که ن، به کورتی ورده کاریه کانی که مئه ندامی خۆتان ئاماژه پێ بکه ن و داوایان لێ بکه ن که سه باره ت وه ک خوێندکارانێک یارمه تیدانی به هه روه ها بکه ن. پێشکه ش زانیاریی ئێوه ره نگه بتانه وێت له گه ڵ نووسینگه ی زانکۆ که به پێویستیه تایبه تیه کانی خوێندکارانی بکه ن په یوه ندی راده گه ن، که مئه ندام به سه باره ت زۆرتر زانیاریی و ده سته به ر هه یه که خزمه تگوزاریگه لێک بکه ن. ره نگه ئه مه نووسینگه یه کی تایبه ت خزمه تگوزاریی نووسینگه ی وه کو نووسینگه ی یان که مئه ندام خوێندکارانی خزمه تگوزاریی که مئه ندامی بێت، یان له خزمه تگوزاریی گشتی نووسینگه ی ناو

زانکۆدا ده ره تانی له خوێندکاریی هه ڵکه وتبێت.

)کۆلیجه کان( زانینگه کان له هه ندێ به رنامه گه لێکی ته واویان له به رچاو ده گرن بۆ خوێندکارانێ که له فێربووندا ناتوانن، له کاتێکدا زانینگه کانی تر بۆ ئه م خوێندکارانه رێژه یه کی که م خزمه تگوزاریی پێشکه ش ده بێت خێزانه که تان و ئێوه ده که ن. و بپشکنن پێشکه شکراو خزمه تگوزاریی ئه وانه له گه ڵ پێویستیه کانی ئێوه به راورد خزمه تگوزاریی کام که بیپشکنن بکه ن. به شێوه ی خۆکار و بێ تێچوون پێشکه ش خزمه تگوزاریی کام بۆ و ده کرێت، و دارێژرێت به رنامه پێشدا له ده بێت داوانامه ناردنی کاتی بدرێت. پاره بڕێ که بکه ن پێشکه ش به ڵگه هه ندێ ده بێت که مئه ندامی ئێوه بسه لمێنن. ئه گه ر بکرێ، که زانینگه ئێستای خوێندکارێکی له گه ڵ که مئه ندامی ئه و وه کو که مئه ندامی ئێوه یه ، زانیاریی بتوانن تاکو بکه ن په یوه ندی و بکه ن، ده سته به ر زیاتر تاکه که سی زانکۆ ده ره تانی سه ردانی ده کرێ ئه گه ر بکه ن. خوێندکارانی که مئه ندام به هه بوونی وه رگرتنی بۆ ده توانن شیاو، به ڵگه ی زیاتر کاتی یان تایبه ت ئیمکاناتی بتوانن تاکو بکه ن پێشکه ش داواکاریی کارناسی وه رگرتنی تاقیکاریه کانی له SAT و ACT و هه روه ها تاقیکاریه کانی خوێندن له ماوه ی ساڵی خوێندندا به شداری

بکه ن.

کورته شرۆڤه

ریزبه ندی کردنه وه ی به رته سک له بۆ •هۆکاره له ریزبه ندێک زانکۆکان، زانستی، تێبینیه کانی وه کو گرنگه کان، بکه ن. دابین تێچوونه کان، و شوێن، له گه ڵ که بگه ڕن زانینگانه ی ئه و بۆ

پێویستیه کانی ئێوه راهاتوو بن.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 39

پاژی 4 هه ڵبژاردنی شیاوترین زانینگه کان بۆ ئێوه

بۆ بخوێننه وه ؛ زانکۆ رێنوێنه کانی •له لقه کان، کردنه وه ی به رته سک یان ئینته رنێتی گه ڕانی به رنامه یه کی ئه م وه رگرن. که ڵک کۆمپیۆته ری رێنوێنانه زۆربه ی کات له ناوه نده کانی EducationUSA راوێژکاریی

له به رده ستن.

له گه ڵ چاوپێکه وتن ده رفه ته کانی له •و ئه مریکایی زانینگه ی نوێنه رانی گه یشتن به وه اڵمی پرسیاره کانی خۆتان بۆ نامه نووسین بۆ یان ببنه وه ، ئاگادار کارگێڕان یان خوێندکارانی زانینگه له

ئیمه یل که ڵک وه رگرن.

زانکۆکانی بۆ فه رمی پله به ندی هیچ •ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا نییه ، که واته پێوه ره کانی هه رکام له زانکۆکان

به وردی لێکبده نه وه .

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانراوێژکاریی ناوه نده کانی به ڕێوه به ری

EducationUSA

http://www.educationusa.state.gov/centers

Austin له University of TexasDatabase of U.S. Universities

http://www.utexas.edu/world/univ//state

گه ڕان بۆ لێژنه ی زانینگه http://www.collegeboard.com

گه ڕه ری زانینگه ی وه زاره تی په روه رده ی ئه مریکاhttp://www.nces.ed.gov/ipeds/cool

The Princeton Reviewhttp://www.princetonreview.com/

په سه ندنامه ی ئه نجومه نی خوێندنی بااڵhttp://www.chea.org

به رنامه و دامه زراوه کان زانیاریی بانکی بڕواداره کانی پاش خوێندنی دواناوه ندی وه زاره تی

په روه رده ی ئه مریکاhttp://ope.ed.gov/accreditation/

)زانیاریی Mobility International USA سه باره ت به خوێندکارانی که مئه ندام(

http://www.miusa.org

40 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

مه رجه کانی چوونه ناو

له بۆ شیاویه تی بۆ وه رگیران له زانکۆیه کی ئه مریکایی، ده بێت النیکه می مه رجه کانی چوونه ناوتان هه بێت. ئه م مه رجانه بریتین تاقیکاریی ده ره نجامه کانی یان دیپلۆم له له یه کێک نمره ی دواناوه ندی، خولی تاقیکاریه کانی وه رگرتنی زانکۆی ئه مریکا )له زۆربه ی بابه ته کان(، و زاڵیه تی به سه ر ئاماده کردنی شێوازی ئینگلیزی. زمانی 8ی پاژی له سه رکه وتووه کان داوانامه

ئه م نامیلکه دا شرۆڤه کراوه .

دیپلۆم/ده ره نجامه کانی تاقیکاریی خولی دواناوه ندی

له ئه مریکا زانکۆکانی زۆربه ی چاوه ڕوانیان نێونه ته وه یی خوێندکارانی ده ره نجامه کانی یان دیپلۆم هه یه که خۆیان، دواناوه ندی خولی تاقیکاریی واڵتی له زانکۆیه ک له خوێندن هه لی بکه ن. پێشکه ش ده ڕه خسێنێت، خۆیاندا له زۆربه یه ک به سه باره ت کاره ئه م به وه شه وه ، راسته . رکابه رانه کان زانکۆ

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 41

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

و ستاندارده کان که هه بێت بیرتان له نێوان له جۆراوجۆر ده رچوونی نرخی ئه مریکا هه یه . زانینگه کانی زانکۆکان و له وێوه که سیسته می په روه رده ی ئه مریکا تاکه کان زانستی زۆربوونی له سه ر خوێندنی خولی ده کات، جه خت زۆر له بێت بریتی ده بێت ئێوه دواناوه ندی ئینگلیزی، وه کو زمانی وانه جیاوازه کان )فیزیا، سروشتیه کان زانسته بیرکاریی، زانسته زینده وه رناسی(، و/یان کیمیا، کۆمه اڵیه تیه کان زانسته یان مرۆییه کان سیاسه ت، ئابووری، جوگرافیا، )مێژوو، به بیانی. زمانێکی و وه ها(، وانه ی یان خوێندکارانی زانکۆکان ئاسایی شێوه ی نێونه ته وه یی ژێر 17 ساڵ قبووڵ ناکه ن.

تاقیکاریه کانی وه رگرتنی ستاندارد

خۆتان ئاماده کردنی بۆ "کاتێک تاقیکاریه له به شداریی بۆ بکه ن. ته رخان ستاندارده کان و درێژخایه نن تاقیکاریانه ئه م ره نگه و – ده که ن ماندوو که س تاقیکاریه کاندا بتانه وێت دیسان له به شداریی بکه ن یان نمره ی چاکتر

وه رگرن." — خوێندکاری هونه ره جوانه کان له بڕازیل

داواکاریی، ره وتی له به شێک وه کو زانکۆکانی و زانینگه کان زۆربه ی نمره کانی به پێویستیان ئه مریکا وه رگرتنی تاقیکاریه کانی له یه کێک به وه شه وه ، هه یه . ئه مریکا ستانداردی زانکۆکان و زانینگه کان له هه ندێ له به شداریی بۆ نێونه ته وه یی داواکارانی تاقیکاریه کانی وه رگرتن مه جبوور ناکه ن، داواکاری له خوێندنگه کان له هه ندێ و خۆیان نایانه وێت که نمره کانی تاقیکاریی وه رگرتن پێشکه ش بکات. له بۆ ئاگاداریی وه رگرتنی تاقیکاریی مه رجه کانی له سه ر

تایبه ت، له رێنوێنه کانی زانکۆی ئه مریکا نێونه ته وه یی خوێندکاری رێنوێنی وه کو لێژنه ی زانینگه و زانینگه کان و زانکۆکانی رێنوێنی — ئه مریکا. له پیته رسۆن نێونه ته وه یی خوێندکارانی بۆ ته واو که ڵک وه رگرن. هه روه ها سه رنج بده ن که داواکاران ئاسایی شێوه ی به زانینگه کان بۆ به شداریی له تاقیکاریه کانی وه رگرتنی

)ئه دمیژن( ستاندارد مه جبوور ناکه ن.

ستانداردی وه رگرتنی تاقیکاریه کانی تاقیکاریگه لی یه که مدا پله ی له ئه مریکا چه ند بژارده یین که شاره زاییه پێویسته کان بۆ خوێندن هه ڵده سه نگێنن. زانینگه کان و هه ڵسه نگاندنی له بۆ ئه مریکا زانکۆکانی ویالیه ته )خه ڵکی داواکاران هه موو دیکه ی و ئه مریکا یه کگرتووه کانی وه رگرتن تاقیکاریه کانی له واڵته کان( هه بێت بیرتان له وه رده گرن. که ڵک خولی تاقیکاریه کانی و دیپلۆمه کان که تاقیکاریه کانی هاوتای دواناوه ندی ته نیا تاقیکاریانه ئه م و نین، وه رگرتن چاکه کانی نمره – داواکارین له به شێک له وه رگیران به ته نیایی تاقیکاریی ئێوه گیراوی له به رچاو خوێندنگه کانی

گه ڕه نتی ناکه ن.

خوێندکاران، وه رگرتنی لێکدانه وه ی له سێ تاقیکاریی سه ره کی ده ور ده گێڕن:

SAT •تاقیکاریه کانی پێوه ندیدار به •

SAT بابه تیACT•

تاقیکاریه کان زانکۆکان له هه ندێ خۆیان کۆتایی تاقیکردنه وه کانی یان بکه ن په یوه ندی له مباره وه که واته هه یه ، له به رچاوگیراوه کانی دامه زراوه به

خۆتانه وه .

42 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

SATبه پێوه ندیدار تاقیکاریه کانی و SATده ره وه ی له ساڵدا له جار سێ SATویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا به ڕێوه تاقیکاریانه دا له م پێشدا له ده بێت ده چن. به شداریی ماوه ی و بکه ن، ناونووسی پێنج نزیکه ی ئاسایی شێوه ی به له وه شدا حه وته پێش به ڕێوه چوونی تاقیکاریه که یه . رێکه وت، به سه باره ت تایبه ت زانیاریی و تێچوون، تاقیکاریی، ناوه نده کانی ئاگاداریی له ناونووسی قۆناخه کانی ناونووسی نێونه ته وه یی SAT له ماڵپه ڕی http://www. ناونیشانی به SATله collegeboard.com/testingله وێنه گه لێک ده توانن ئێوه به رده سته . ئاگاداری ناونووسی له نزیکترین ناوه ندی EducationUSA راوێژکاریی داگرتنی کاتیش زۆربه ی و وه رگرن، زانیاریی و ناونووسی به شێوه ی سه رهێڵ ماڵپه ڕی له هه یه . بۆی )ئانالین( College Board )لێژنه ی زانینگه (شدا تاقیکاریه کی ته واو بۆ راهێنان و زۆرێک ناوه نده کانی پرسیاره کان هه ن. نمونه له EducationUSA راوێژکاریی له بۆ بابه ت هه ندێ ئاسایی شێوه ی به ئاماده بوون بۆ تاقیکاریی SAT و نموونه له به رده سته سه رچاوه یان پرسیاره کانی وه رگرن، که ڵک له وانه ده توانن ئێوه و

ئه وانه به قه رز وه رگرن، یان بیانکڕن.

نێوه ڕۆک: له بنه ڕه تدا SAT تاقیکاریه کی له ئێوه توانایی که بژارده ییه چه ند و بیرکاریی، ره خنه گرانه ، خوێندنه وه ی تاقیکاریه ئه م هه ڵده سه نگێنێت. نووسین له گه ڵ به شدا نۆ به سه ر ده کرێت دابه ش خوێندنه وه ی سێ جۆراوجۆر: ماوه ی سێ بیرکاریی؛ سێ ره خنه گرانه ؛ وتارێکی له وانه یه کێک )که نووسین به شی تر، به شێکی و خوله کییه (؛ 25

هاوتاکردن، که یان پێوه ندی به خوێندنه وه ی ره خنه گرانه ده بێت یان بیرکاریی. دوایین دڵنیابوونه وه هۆی به تاقیکاریی به شی سه ختی ئاستی بوونی یه کده ست له تر ساڵه کانی گوێره ی به تاقیکاریه که گه اڵڵه کراوه و نمره ی ئه وه له سه ر نمره ی گشتی ئێوه کاریگه ری نابێت. وتاری 25 ئاراوه ده هێنێته بابه تێک SAT خوله کی که هه موو خوێندکاران ئاگادارن له سه ری خۆتان بیروڕای که لێده کات داواتان و که نمونه گه لێ له وانه بابه ته که ، له سه ر یارمه تی بارودۆخی ئێوه ده ده ن، بنووسن.

بابه تی به پێوه ندیدار تاقیکاریه کانی ماوه ی به اڵم بژارده یین، چه ند SATئه وه ته نیا یه ک کاتژمێره . ئه م تاقیکاریانه تایبه تیه کاندا لقه له ئێوه زانستی راده ی ئێستا که بابه تانه ی ئه و هه ڵده سه نگێنێت.

پێشکه ش ده کرێن، بریتین له :مێژووی ئه مریکا •

زینده وه رناسی •کیمیا •چینی •

فه ڕه نسه یی •ئاڵمانی •

ئیتالیایی •ژاپۆنی )یابان( •

کووریایی •التین •

وێژه )ئه ده بیات( •بیرکاریی •

عێبری مۆدێڕن •فیزیا •

ئێسپانیایی )سپانیایی( •مێژووی جیهان •

زانینگه کان له زۆرێک له وه رگرتن بۆ و زانکۆکانی ئه مریکا، به تایبه ت ئه وانه ی رکابه رانه ی وه رگرتنی پێوه ره کانی که

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 43

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

مه به ستی به و/یان هه یه ، زۆرتریان ئامانجه کانی دیاریکردنی ئاست ده بێت یان چاکتره یه ک یان چه ند نمره له تاقیکاریی پێشکه ش SAT بابه تی به پێوه ندیدار بکه ن. دڵنیا ببنه وه که پێش ناونووسی بۆ پێوه ندیدار تاقیکاریی له کردن به شداری به بابه تی SAT، مه رجه کانی هه رکام له له هه ندێ لێکداوه ته وه . دامه زراوه کانتان زانینگه کان تاقیکاریی پێوه ندیدار به بابه ت که ئێوه ده بێت له وانه دا به شداریی بکه ن، دیاری ده که ن به اڵم هه ندێکی تر بڕیاره که له و کاته دا، له م ئێوه . ئه ستۆی ده خه نه که بکه ن به شداریی تاقیکردنه وانه دا بابه ته که ی له سه ر زاڵیه تیتان زۆرترین

هه یه .

نمره کان: له سێ به ش له SAT، بۆ هه ر به ش 200 تا 800 خاڵ له به رچاو گیراوه . که واته ، بانترین نمره ی تێکه ڵ که بۆی هه یه له م تاقیکاریه دا 2،400 ده بێت. نمره کانی هه رکام له به شه کان به شێوه ی جیاواز بۆ زانینگه کان راپۆرت ده کرێن. له زۆربه ی بابه ته کانی و زانینگه کاتالۆگه کانی پێوه ندیدار به وه رگرتن، نێوه نجی نمره کان تاکو ده نووسرێت دامه زراوه هه ر بۆ گوێره یی به هه ڵبژاردنی به سه باره ت تاکه کان هه ندێ رێنوێنی پێشکه ش بکات. نمره ی نێوه نجی دامه زراوه یه ک ئه گه ر نووسین ریز نه کات، ته نیا به و هۆیه یه که ئه و به شه له تاقیکاریی تاڕاده یه ک نوێیه . له به شێک به رده وام نووسین نمره کانی

راپۆرتی SAT ده بن.

تاقیکاریی پێوه ندیدار به بابه تی )SAT(یش له پێوه ری 200 تا 800 نمره ده درێن.

)ACT( - تاقیکاریی چوونه ناو زانکۆ

ACT تاقیکاریی ACT دامه زراوه ی جار پێنج که ده کات به ڕێوه به رایه تی

له تاقیکاریی شوێنه کانی له ساڵدا له ئه م ده چێت. به ڕێوه سه رتانسه ری جیهان به به رنامه یه ، ته وه ره ی له سه ر تاقیکاریه زانستی ئاستی راسته وخۆ تر، واتایه کی که بابه تانه ی به و سه باره ت خوێندکاران لێکده داته وه . بوون فێر خوێندنگه دا له پێش حه وته 5 نزیکی ناونووسی ماوه ی نێونه ته وه یی خوێندکارانی و تاقیکارییه ، ACT سه رهێڵی تاقیکاریی له ده توانن ناونووسی بکه ن. زانیاریی زیاتر سه باره ت تاقیکاریی، ناوه نده کانی رێکه وت، به ئاماده بوون بۆ به خۆڕاییه کان بابه ته و www.act ماڵپه ڕی له تاقیکاریدا له

student.org له به رده ستن.

له سه ر تاقیکاریه کی ACT نێوه ڕۆک: بژارده ییه چه ند و به رنامه یه ته وه ره ی له سه ر خوێندکار زانستی راده ی که خوێندنه وه ، بیرکاریی، ئینگلیزی، زمانی زانسته کان به پێوه ندیدار هۆهێنانه وه ی و به شێکی هه روه ها هه ڵده سه نگێنێت. تکایه هه یه . دڵخوازانه ی نووسینی زانکۆ و زانینگه کان به سه باره ت خوێندنه وه تان خۆتان له به رچاگیراوه کانی له وانه دا خوێندن که تێبگه ن تاکو هه بیت پێویستی به پڕکردنه وه ی په ڕه ی نووسینی

ACT هه یه یان نا.

کاڵ نمره یه کی خوێندکاران نمره کان: هه مووی رێژه ی که وه رده گرن، )خاو( وه اڵمه دروسته کانی ئه وان بۆ هه رکام له چوار بابه ته که ی تاقیکاریه که یه . پاشان ئه م نمره یه ده کرێت به نمره یه کی ته راز له 1 تا 36. پاشان نمره ته رازه کان پێکه وه کۆ ده کرێنه وه و له سه ر چوار دابه ش ده کرێن بکرێت. حه سێب تێکه ڵ نمره ی تاکو هه یه بۆی که تێکه ڵ نمره ی زۆرترین 36، و که مترینی 1 ده بێت. 4 تا 8 حه وته ده ست بگه نه نمره کان 4 که ده خایه نیت

44 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

زانکۆ.

زاڵیه تی به سه ر زمانی ئینگلیزی

توانایی هه ڵکردنی پێوه ندی له گه ڵ که سانی تر به زمانی ئینگلیزی، مه رجی سه ره کی ویالیه ته له سه رکه وتووانه خوێندنی بۆ یه کگرتووه کانی ئه مریکایه . ئه گه ر زمانی نییه ، ئێوه زکماکی زمانی ئینگلیزی زانکۆکان و زانینگه کانی ئه مریکا داواتان لێده که ن که پێش وه رگیران له به رنامه یه کی وه رگرتنی بڕوانامه ، له تاقیکاریی زمانی زانیاریی بکه ن. به شداریی ئینگلیزی و تافڵ باوی، تاقیکاریی دوو له سه ر هه رکام هێنراوه . خواره وه له ئایێڵتس، وه رگرتن ستاندارده کانی دامه زراوه له هه یه ، خۆیان تایبه تی ئینگلیزی زمانی که واته په یوه ندی بکه ن به دامه زراوه کانی له به رچاوگیراوی خۆتان و له مه رجه کانی

ئه وان ئاگادار ببنه وه .

ره نگه هه ندێ له دامه زراوه کان به شێوه ی پێش که بنه مایه ئه و له سه ر و مه رجدار وه رگرتنی به رنامه ی ده سپێکردنی زمانی پۆله کانی له خۆتان بڕوانامه ی به شداریی ئه وان زانینگه ی له ئینگلیزی زاڵیه تی کاتێک وه رگرن. ئێوه ده که ن، گه یشته ئینگلیزی زمانی به سه ر ئێوه ده توانن خوێندنی خۆتان پێویست، ئاستی بیرتان له به وه شه وه ، بکه ن. پێ ده ست هه بێت که له هه ندێ بابه تدا ئه گه ر نه توانن بۆ و ته واو راده ی به که بیسه لمێنن له سه ر ئه مریکا له خوێندن ده سپێکردنی زمانی ئینگلیزی زاڵن، ره نگه وه رگرتنی ڤیزای خوێندکاریی له واڵتی ئێوه دا سه خت

بێت.

ئه گه ر هاوواڵتی نائه مریکایین یان زمانی له به اڵم نییه ئینگلیزی ئێوه زکماکی زمانی به خوێندنگه دا سااڵنی زۆربه ی

پێویست ره نگه خوێندووتانه ، ئینگلیزی نه بێت له تاقیکردنه وه ی زمانی ئینگلیزیدا داواکاریدا ره وتی له بکه ن. به شداری زانکۆکانی بۆ نامه نووسین بۆ کاتێک ته رخان له مباره وه قسه کردن و ئه مریکا ئه مریکا زانکۆکانی ره نگه بکه ن. زمانی تاقیکاریی ده ره نجامه کانی ئینگلیزی خولی دواناوه ندی وه کو به ڵگه ی ئینگلیزی زمانی له گه ڵ ئێوه ناسیاویی

قبووڵ بکه ن.

)TOEFL( تاقیکردنه وه ی تافڵ

ئه م تاقیکردنه وه توانایی که سێ که زمانی زمانی به قسه کردن له نییه ئینگلیزی ناو له پێوه ندی هه ڵکردنی بۆ ئینگلیزی

زانکۆ هه ڵده سه نگێنێت.

)iBT( ئینته رنێتی تافلی تاقیکردنه وه ی چوار به شی هه یه : خوێندنه وه ، گوێڕاگرتن، قسه کردن و نووسین. داواکاران تا چوار کاتژمێر ده رفه تیان هه یه ئه م تاقیکردنه وه پڕ بکه نه وه ، که له رێگای کۆمپیۆته ره وه تاقیکردنه وه ی ئه منی رایه ڵه یه کی له تاقیکردنه وه ی ماڵپه ڕه کانی له ئینته رنێتی

بڕواداردا جێبه جێ ده کرێت.

تاقیکردنه وه ی تافل له رێگای ئاماده بوونه وه که شوێنێکدا له )TOEFL PBT( TOEFL iBT تاقیکردنه وه ی ئیمکانی رایه ڵه ی ته واوکردن بۆ هه روه ها و نییه ،TOEFL iBT تاقیکردنه وه ی ناوه ندی ده کات. پێشکه ش تافل تاقیکردنه وه ی تافلی کاخه زی )له رێگای تاقیکردنه وه ی نییه . قسه کردنی به شی ئاماده بوونه وه ( تاقیکردنه وه ی له ده تانه وێت ئه گه ر واڵتێکدا له به اڵم بکه ن، به شداری تافلدا پێشکه ش TOEFL iBT که ده ژین ئیمه یلی رێگای له ده توانن ناکات، به بکه ن په یوه ندی [email protected]

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 45

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

ETS و بۆ هه ڵسه نگاندنی زاڵیه تی خۆتان داوای ئینگلیزی زمانی به قسه کردن له TSE تاقیکردنه وه ی له کردن به شداری

بکه ن.

به تافل تاقیکردنه وه ی له ناونووسی و ته له فۆن، رێگای له سه رهێڵ، شێوه ی ئیمه یل له به رده ستی ئێوه یه ، و پێویسته که له کاتگه لێکی ناونووسی بکه ن. پێشدا له له یان ساڵدا، ماوه ی له دیاریکراودا شارگه لێکی تایبه تدا، ره نگه ناوه نده کان پڕ بن، که واته له پێشدا ناونووسی بکه ن. له بۆ له سه ر زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی و تاقیکردنه وه ، ناونووسی، رێکه وتی ماڵپه ڕی سه ردانی بابه ته کان، دیکه ی www.ets.org/ ناونیشانی به تافڵ بکه ن په یوه ندی یان بکه ن toeflراوێژکاریی ناوه ندی نزیکترین به

.EducationUSA

سیسته می نێونه ته وه یی هه ڵسه نگاندنی )IELTS( زمانی ئینگلیزی

که کاخه زییه تاقیکردنه وه یه کی ئایێلتس بیستن، خوێندنه وه ، له تاکه کان توانایی ئینگلیزی نووسین و قسه کردن به زمانی

هه ڵده سه نگێنێت.

ئینگلیزی نووسینی و خوێندنه وه به شی فێرکاریی شێوه یه : دوو به ئایێلتس به شی )ته واو(. گشتی یان ئاکادێمیک بیستن و قسه کردن له هه ر دوو جۆره که دا وه کیه کن. به شێوه ی ئاسایی ئه و داواکارانه ی خوێندنی به رنامه کانی له ده یانه وێت که چاودێریی پیشه ی له یان ده رچن بااڵدا ته ندروستی و ده رمان بڕوانامه وه رگرن، له تاقیکردنه وه ی ئاکادێمیکی خوێندنه وه و تاقیکردنه وه ی ده که ن. به شداری نووسین گشتی )ته واو( بۆ ئه و تاقمه له داواکارانه خوێندنی کارکردن، چاالکیه کانی بۆ که

ئامانجه ته کنیکی، فێرکاریی دواناوه ندی، کاریه کان یان کۆچبه ریی ده بێت رۆژانه له

زمانی ئینگلیزی که ڵک وه رگرن.

له بۆ ده سته به رکردنی زانیاریی ناونووسی به ئایێڵتس ماڵپه ڕی سه ردانی تکایه بکه ن. www.ielts.org ناونیشانی بۆ "زانیاریی نامیلکه ی ماڵپه ڕه دا له م و داگیردرێت، ده کرێت که داواکاران" ناوه نده کانی له ریزبه ندێک هه روه ها و تاقیکردنه وه ، رێکه وتی ئایێڵتس، واڵته پاره ی به تاقیکردنه وه تێچوونی

جۆراوجۆره کان هه یه .

کورته شرۆڤه

کردن به شداری بۆ داواکاریی له بۆ •بڕوانامه ی وه رگرتنی به رنامه ی له دیپلۆم ده بێت ئێوه ئه مریکا، کارناسی خولی تاقیکاریی ده ره نجامه کانی یان پێشکه ش خۆتان واڵتی له دواناوه ندی

بکه ن.

ساڵ 17 النیکه م ده بێت ئێوه ته مه نی •بێت.

زۆرێک له زانینگه کان، نه هه موویان، •مه جبوور نێونه ته وه یی داواکارانی وه رگرتن، تاقیکاریه کی له که ده که ن ،ACT یان SAT ئاسایی شێوه ی به به شداریی بکه ن. خوێندن له هه ندێ له به شداریی به پێویستی زانینگه کانیشدا بابه تی به پێوه ندیدار تاقیکاریه کانی له پێویستییه پێشدا له ده بێت. SAT

تایبه ته کانی تاقیکاریی بپشکنن.

چه ند SAT و ACT تاقیکاریه کانی •ده چن، به ڕێوه خوێندندا ساڵی له جار له ناونووسی زانیاریی ده توانن و به رپرسانی تاقیکاریی یان له ناوه نده کانی

46 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 5 مه رجه کانی چوونه ناو

EducationUSA راوێژکاریی له ده توانن هه روه ها وه رگرن.

ئینته رنێتدا ناونووسی بکه ن.

ئه گه ر زمانی ئینگلیزی زمانی یه که می •تافڵ تاقیکاریی له ده بێت نییه ، ئێوه )IELTS( ئایێڵتس یان )TOEFL(بابه تی هه ندێ له بکه ن. به شداریی تاقیکردنه ویه کی له به شداریی تایبه تدا، ئینگلیزیش زمانی ئاستی دیاریکردنی

قبووڵ ده کرێت.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانSAT

http://www.collegeboard.com/sat

ACThttp://www.actstudent.org

)TOEFL( تاقیکردنه وه ی تافڵhttp://www.ets.org/toefl

زمانی هه ڵسه نگاندنی نێونه ته وه یی سیسته می )IELTS( ئینگلیزی

http://www.ielts.org

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 47

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

و خه رج پڕ ئه مریکا له خوێندن ره نگه ئه گه ره وه به به اڵم به رچاو، بێته گران تێگه یشتوون که بایه خی وه به رهێنانی ئه م بڕه پاره یه ی هه یه . ئه م پاژه ورده کاریه کانی مسۆگه رکردنی رێگاکانی و تێچوونه کان یارمه تی وه رگرتنی له وانه تێچوونه کان، له باری داراییه وه له زانینگه کان و دیکه ی

سه رچاوه کان، لێکده داته وه .

به رنامه داڕشتن له پێشدا

که بڕه پاره یه ک به "سه باره ت ده توانن که بڕێ و پێویستتانه

جۆری بکه ن، راستبین بن." — خوێندکاری خوێندنه وه نێونه ته وه ییه کان له غه نا

ده بێت پێش ئاماده کردن و ناردنی داوانامه چۆنیه تی و تێچوون له زانینگه ، بۆ له خۆتان خوێندنی مسۆگه رکردنی

به رنامه ی و بن ئاگادار داراییه وه باری به زانینگه کان و زانکۆکان داڕێژن. بۆ ره وتی له به شێک وه کو ئاسایی شێوه ی و ده ربڕیننامه به پێویستیان داواکاریی ، وێرای هه یه . دارایی باری له گه ڕه نتی بۆ داواکاریی له بۆ ده بێت ئێوه ئه وه ، بیسه لمێنن خوێندکاریی ڤیزای وه رگرتنی که له ئه ستۆی دانی هه موو تێچوونه کانی ئه گه ر به ردێن. خۆتان خوێندنی هاوسه ردارن و/یان منداڵتان هه یه ، ده بێت له پێشدا بیسه لمێنن که بۆ مسۆگه رکردنی خۆتان و خێزانه که تان له باری داراییه وه

بووجه ی ته واوتان هه یه .

حه سێب کردنی تێچوونه کانی خۆتان

زۆرترین تێچوونه کان له کاتی خوێندن له ئه مریکا بۆ پاره ی مانگانه و تێچوونه کان ئه م ده کرێت. ژیان خه رجییه کانی له گه ڵ

مسۆگه رکردن له باری داراییه وه

48 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

تێچوونانه زۆر ده گۆڕدرێن، و ئه و هه له تان تێچوونه کانی له سه ر ده ڕه خسێنن بۆ خوێندنی خۆتان چاوه دێریی بکه ن. هه موو زانیاریی هه ندێ ئه مریکا زانینگه کانی و دامه زراوه کان تێچوونه کانی له سه ر کاتی ده که نه وه . باڵو خۆیان لقه کانی خۆتان تێچوونه کانی کردنی حه سێب

سه رنجی ئه و خااڵنه ی خواره وه بده ن.

مانگانه و تێچوونه کان

مانگانه تێچوونی خوێندنه ، و تێچوونه کانی هه ندێ به پێوه ندیدارن خه رج په رتووکخانه ، وه ک خزمه تگوزاریی ناوه ندی یان خوێندکاریی، چاالکی ته ندروستی و چاره سه ریی. خوێندکارانی و مانگانه که ئه رکدارن نێونه ته وه یی تێچوونه کان بده ن. هه ندێ له زانکۆکان بۆ چاره سه ریی، )دڵنیاییده ری( ئینشورانسی که به شێوه ی ئاسایی بۆ هه موو خوێندکاران

پێویسته ، بڕێ پاره ی زێده وه رده گرن.

پاره ی مانگانه و تێچوونه کان له خوێندنگه نێوان له و جیاوازه ، جۆراوجۆره کاندا تێچوونه کان، و مانگانه پاره ی راده ی نییه . پێوه ندی دامه زراوه که چۆنایه تی و زانکۆ تێچوونه کانی و مانگانه پاره ی زانکۆ له زۆرتر گشتی به تایبه تیه کان زانینگه زانینگه کان، ده وڵه تیه کانه . راده ی که مترین پیشه ییه کان و ته کنیکی تێچوونه کان داوا ده که ن. زانکۆ ده وڵه تیه کان له که سانی دانیشتووی ده ره وه ی ویالیه تی دانیشتووی که سانی گوێره ی به خۆیان ویالیه تی خۆیان پاره ی مانگانه ی زۆرتر داوا ده که ن. نزیکه له هه موو بابه ته کاندا، خوێندکارانی نێونه ته وه یی که له خوێندنگه ماوه ی له ده بێت ده خوێنن ده وڵه تیه کاندا بڕه پاره ئه م خۆیاندا خوێندنی به رنامه ی زۆرتره بده ن له به ر ئه وه ی که مه رجه کانی بۆ دیاریکراو نرخی له که ڵکوه رگرتن

ئه و هه موو نییه . دانیشتوویان که سانی زانکۆیانه ی که که مترین پاره ی مانگانه و تێچوونه کان داوا ده که ن، که مترین راده ی ده بێت ئێوه هه یه ؛ ژیانیان خه رجییه کانی هه ردوو هۆکاره که له به رچاو بگرن تاکو خه رجییه کانی له رێکترتان مه زنده ی

سااڵنه هه بێت.

له تێچوونه کان و مانگانه که له وێوه جۆراوجۆردا، به رزه کانی خوێندنگه 5 سااڵنه نێوه نجی شێوه ی به و جیاوازه به بڕه پاره یه ، به م ده کرێت زێده له سه د )یان ماڵپه ڕه کان، کاتالۆگه کان، وردی ناوه نده کانی نێو سه رچاوه کانی دیکه ی )EducationUSA راوێژکاریی بخوێننه وه تا له دوایین ره قه مه کان ئاگادار داواکاریی کاتی که ببنه وه دڵنیا ببنه وه . تێچوونه کانی ئێستاکه له گه ڵ دامه زراوه که

لێکبده نه وه .

تێچوونه کانی ژیان

ئاڵوگۆڕ له زۆر ژیان خه رجه کانی تاکه . ژیانی شێوه ی پێبه سته ی و دایه له ژیان خه رجیه کانی راده ی زۆرترین ،California له گه وره کاندا، شاره له خه رجیه کان دایه . Northeast و South، Midwest، و دیکه ی ناوچه کان و کاتالۆگه کان بێت. نزمتر ده توانێت چاکن سه رچاوه ی زانکۆ ماڵپه ڕه کانی له سه ر زانیاریی ده سته به رکردنی بۆ نێوان له رۆژانه . ژیانی تێچوونه کانی ئه وان که ژیاندا گشتیه کانی خه رجه ئاسایی شێوه ی به ده که ن، دیاریان له وانه ته قریبیه کان ره قه مه له ریزێک ئینشورانسی په رتووک، چێشت، ژوور، هه یه . تاکه که سی خه رجی و پزیشکی، راوێژکاریی ناوه ندی ره نگه هه روه ها زانیاریی هه ندێ EducationUSAسه باره ت به دوایین تێچوونه کانی مانگانه ی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 49

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

ژیان له نزیکی شار یان دامه زراوه ی له به رده ستدا بێت.

خه رجیه کردنی حه سێب کاتی سه ره تاییه کانی ژیان، له بیرتان هه بێت که جگه له چێشت و خانووبه ره ئه و بابه تانه ی

خواره وه له به رچاو بگرن:

زانینگه کان پێویستییه کان: و په رتووکه کان تێچوونی په رتووک و پێویستیه کانی ساڵی خوێندکارانی ده که ن. مه زنده خوێندن حه تمه ن ئه مریکا له خوێندن به خه ریک که پێویسته کان )کتێب( په رتووکه ده بێت ره نگه زۆر گران بن بکڕن. له حه وشه ی زۆربه ی دامه زراوه کاندا، په رتووکفرۆشی ئه و فرۆشگانه ئه م زۆربه ی هه یه . په رتووکه که ده ڕه خسێنن بۆ هه له تان به کارهێنراوه کان به پاره ی که متر بکڕن، کتێبه کانی خۆتان نیوساڵدا کۆتایی له یان به پاره یه کی دیار پێێان بفرۆشنه وه . ئه گه ر پێویستی که بخوێنن لقێکدا له ده تانه وێت به ئامراز و پێویستی تایبه ت هه یه ، له وانه مێعماری، یان هونه ر، ئه ندازیاریی،

ره نگه تێچوونی ئێوه زۆرتر بێت.

تێچوونی زانکۆکان زۆربه ی هاتوچۆ: سه فه ری نێوان ئه مریکا و واڵتی ئێوه یان ئاماژه ژیاندا تێچوونه کانی به شی له بووجه ی که ببنه وه دڵنیا نه کردووه . پێ سااڵنه ی ئێوه تێچوونی هاتوچۆ بۆ واڵتی خۆتان و خوێندنگه له به ر بگرێت. ئه گه ر حه وانه وه شوێنی ده ره وه ی له ده تانه وێت بژین و به ئامێری هاتوچۆ بچنه زانینگه ، خۆتانیش هاتوچۆی تێچوونی ده بێت حه سێب بکه ن. زانینگه کانی پێوه ندیدار به هاتوچۆ مه زنده یه ک له تیچوونه کانی ژیان

پێشکه ش ده که ن.تێچوونه تاکه که سی: تری تێچوونی بابه ت هه ندێ له بریتین تاکه که سیه کان پێداویستی جلوبه رگ، تێچوونی وه کو

و شته کان دیکه ی و ته ندروستی، ئینشورانسی پێویست. خزمه تگوزاریی پێویسته . چاره سه رکردن )دڵنیاییبه خش( هاوسه رو/یان - له گه ڵه که ستان ئه گه ر پزیشکی پێویستی ئه گه ر یان – منداڵ مسۆگه رکردنی بۆ هه یه ، تایبه تیتان تێچوونه کانی ژیان، پێویستتان به بووجه ی

زێده ی زۆر ده بێت.

مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

پێش مانگ 12 النیکه م که گرنگه بخوێنن، ئه مریکا له بتانه وێت ئه وه ی به رنامه داڕشتنی خۆتان ده ست پێ بکه ن. مسۆگه رکردنی خوێندن له زانینگه کان له

باری داراییه وه بریتین له :

کاریگه ره کان داوانامه کۆکردنه وه ی •)پاژی 8 چاولێکه ن(؛

هه ڵسه نگاندنی بووجه ی تاکه که سی •

دارایی یارمه تیانه ی ئه و دیاریکردنی •ئه وانه تان وه رگرتنی مه رجه کانی که

هه یه ; و

که مکردنه وه ی تێچوونه کانی خوێندن •

هه ڵسه نگاندنی بووجه ی تاکه که سی

که بڕه پاره یه ک له سه ر ئاگاداری له بۆ ئێوه بۆ خوێندنی ساڵدا له ده توانن ئه وان ته رخانی بکه ن، له گه ڵ دایکوباوکی خۆتان یان دیکه ی پاڵپشتانی خێزان راوێژ بکه ن. سامانی له هه بێت بۆی که جێیه ک تا ئه وه ی له به ر وه رگرن، که ڵک بنه ماڵه ئه گه ر هه بن، بوورسیه کان، که زۆربه ی خوێندن تێچوونی گشت له به شێک ته نیا نه درێته ره نگه و له به رده گرن ژیان و

خوێندکارانی نێونه ته وه یی ساڵی یه که م.

50 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

دیاریکردنی سه رچاوه کانی یارمه تی له باری داراییه وه

جۆره کانی هه موو له که ڵکوه رگرتن داراییه کان یارمه تییه و بوورسیه کان زۆر نێونه ته وه یی خوێندکارانی بۆ رکابه رانه یه و پێویستی به پێشینه ی خوێندنی "بوورسیه " چه پکه وشه کانی هه یه . بااڵ جێی له جار زۆر دارایی" "یارمه تی و باری له به اڵم ده هێنرێن، به کار یه کتر )سکۆالرشیپ( بوورسیه پسپۆڕییه وه ، شیاویه تی به پێی که داراییه خه اڵتێکی وێنه ، بێ خوێندنی کاری وه کو که س، هونه ر، یان وه رزش له تایبه ت توانستی کۆمه اڵیه تی خزمه تگوزاریی ره نگه یان ده به خشرێت. سه رکردایه تی، یان یارمه تیه ک داراییه وه باری له یارمه تی "له سه ر ته وه ره ی پێداویستی"یه که به پێی پێویستییه کانی خوێندکار له باری داراییه وه دارایی، خێزان، داهاتی و ده به خشرێت له ده کات. دیاری هۆکاره کانی دیکه ی و یارمه تی سه ره کیه کانی جۆره خواره وه خوێندکارانی بۆ که داراییه وه باری له نێونه ته وه یی هه یه و ده یانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن، شرۆڤه

ده کرێن:

بۆ ئێوه دا: واڵتی له دارایی سه رچاوه کانی له الیه ن دارایی یارمه تی دۆزینه وه ی دامه زراوه یان کۆمپانیا، حکومه ت، بکۆڵنه وه . خۆتاندا واڵتی له خۆجێیه کان وێرای ئه وه ی که ئه م سه رچاوانه له هه موو واڵته کاندا نادۆزرێنه وه ، به اڵم ئێوه ده توانن له الیه ن بوورسیه وه رگرتنی رێگای له رێکخراوه خۆجێیه کانه وه تێچوونی ژیانی

خۆتان که م بکه نه وه .

وه رگرتنی یارمه تی دارایی له الیه ن زانینگه وه : له سه ر زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ شێوازی گه ڕان بۆ یارمه تییه کانی دارایی

هه ن، نێونه ته وه یی خوێندکارانی بۆ که EducationUSA راوێژکاریی له گه ڵ له ده توانن ئێوه هه بێت. چاوپێکه وتنتان رێگای گه ڕانی پێشکه وتووانه و وردبینانه و هه بوونی چاوه ڕوانی راسته قینه ، ئه گه ری سه رکه وتنی خۆتان زیاتر بکه ن. وامه زانن که هه موو زانینگه کان له باری داراییه وه راستیدا، له ده که ن. پێشکه ش یارمه تی دامه زراوه کانی له نیوه یه ک له که متر کارناسی بڕوانامه ی پێشکه شکاری هاوواڵتی که خوێندکارانه ی به و ده توانن ئه مریکا نین یان که سانی نیشته جێی دایمی ئه مریکا نین، له باری داراییه وه یارمه تی که هه بێت بیرتان له بکه ن. پێشکه ش یارمه تی دارایی بۆ خوێندکارانی ئه مریکا بۆ دارایی یارمه تی له گه ڵ جیاوازه خوێندکارانی نێونه ته وه یی. حه تمه ن ناوی به ئه وێن، هاوواڵیه تی که واڵته ی ئه و نووسینگه ی وه رگرتن رابگه ینن و داوایان له سه ر زانیاریی هه ندێ که بکه ن لێ بۆ دارایی به پێوه ندیدار یارمه تییه کانی هاوواڵتییانی نائه مریکایی پێشکه ش بکه ن. ئه گه ر یارمه تی دارایی پێشکه ش بکرێت، یارمه تییه جۆره ئه م ئاسایی شێوه ی به جۆراوجۆر یارمه تی رێژه یه ک له و خه رجییه کان یارمه تی له وانه پێکدێت، بوورسیه کان و قه رزه کانی خول به خول

یان به رنامه کانی کاری نیوه کات.

له زانینگه ده وڵه تیه کان و ئه و زانینگانه ی پیشه ی وه کو پسپۆڕانه کان خوله که بازرگانی، به ڕێوه به رایه تی ئه ندازیاریی، یارمه تی ده که ن، پێشکه ش ته ندروستی و ره نگه ده به خشرێت. که م زۆر خه رج زانسته و وێژه تایبه تیه کانی زانینگه زۆرتر خه رجی یارمه تی مرۆییه کان

پێشکه ش بکه ن.

کردنی جێبه جێ له گه ڵ هاوکات

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 51

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

لێکۆڵینه وه کان، خشته یه ک له زانینگه کانی بکه ن. ئاماده خۆتان له به رچاوگیراوی له )ئاماژه پێکراو سااڵنه تێچوونه کانی سه ره وه ( یاداشت بکه ن، و پاشان نێوه نجی رێژه ی و دارایی خه رجی یارمه تی یارمه تیه کان له باری داراییه وه که هه رکام له زانینگه کان پێشکه شیان ده که ن بنێرنه ناو. ناوه ندی سه رچاوه کانی له زانیاریانه ئه م EducationUSAی راوێژکاریی خۆتان له به رده ستن. ئه م خشته یه یارمه تی ده رفه ته کانی چاکترین که ده دات ئێوه خۆتان به خێرایی بناسن و یارمه تی ئێوه ئه گه ری که زانینگه یانه ی ئه و که ده دات دارایی خه رجی یارمه تی وه رگرتنی له وانه پاش وه رگیران نییه ، له ریزبه ندی

خۆتان بسڕنه وه .

له سه ر زۆرتر نێونه ته وه یی خوێندکارانی بوورسیه کانی ته واو، که جگه له تێچوونی خوێندن تێچوونه کانی هه موو فڕۆکه یارمه تی راوێژکاران له ده گرێت، له به ر بوورسیه هه مووی رێژه ی وه رده گرن. نێونه ته وه یی خوێندکارانی بۆ ته واوه کان له ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته و دانه یه ، 2،000 نزیکه ی ساڵدا هه ر رێژه ئه م زانینگه 100 نزیکه ی ته نیا وه رگرتنی له بۆ ده به خشن. بوورسیه له له یه کێک ده بێت ته واو، بوورسیه ی خۆتان واڵتی زۆرچاکی خوێندکارانی ئاسایی شێوه ی به تر، واتایه کی به بن، نمره ی وانه کاندا هه موو نزیکه ی له تاقیکاریه کانی له و )زۆرچاک(، "A"ACT، SAT و تافڵ یان ئایێڵتس نمره ی له ئێوه کاری و وه رگرتبێت، به رزتان سه رکردایه تی وه کو بابه ته کاندا دیکه ی به رچاو کۆمه اڵیه تی خزمه تگوزاریی و له زۆرچاک خوێندکاری 20 بێت. سه رتانسه ری جیهاندا هه ن که بۆ وه رگرتنی رکابه رایه تی پێکه وه بوورسیه یه ک هه ر

ده که ن، له ئاکامدا ده بێت خۆتان له نێوان جیاواز چاک خوێندکارانی له زه ریایه ک

بکه نه وه و ببنه زۆرچاک.

ده وڵه مه نده کانی زانینگه له هه ندێ ته نیا هه موو پێویستییه کانی ده توانن ئه مریکا خوێندکارانی وه رگیراو له باری داراییه وه که بده ن سه رنج )تکایه بکه ن. مسۆگه ر شێوه ی به خوێندنگایانه دا له م وه رگرتن راده ی به رکابه رانه یه .( زۆر ئاسایی مه زنده کراوی تێچوونی نێوان جیاوازیی که پاره یه ک بڕه و زانینگه له خوێندن ته رخانی ده توانن بنه ماڵه تان و ئێوه ده گوترێت. دارایی پێویستی بکه ن، داراییه وه باری له ئێوه بنه ماڵه ی توانایی وردبینانه و رێک زانیاریی به پێی دایکوباوکی دارایی بارودۆخی له سه ر شایه تیه کان و به ڵگه کان له وانه ئێوه ، بانکیه کان، حه سێبه ریزبه ندی وه کو به ڵگه کان دیکه ی و خاوه نکار، نامه ی حه سێب فه رمییه کان، ده ربڕیننامه و ده کرێت. دیکه ی زانکۆکان، که یارمه تی پێویستییه کانی به پێی زۆرتر خه رجی دارایی ئێوه ده به خشن، داواتان لێده که ن که

ئه م به ڵگانه پێشکه ش بکه ن.

زانینگه کانه وه له الیه ن دارایی یارمه تی ده به خشرێت خوێندندا ساڵی سه ره تای له خوێندکارانێ پێشکه شی که م زۆر و له ساڵدا ناوه ڕاستی له که ده کرێت مانگی جانیوه ر یان کاته کانی تر دێنه ناو یه که م ساڵی خوێندکارانی بۆ زانینگه . دیکه ی له که خوێندکارانێ گوێره ی به یارمه تی ده گوێزنه وه ، دامه زراوه کانه وه خه رجی زۆرتر هه یه . وه رگرتنی یارمه تی دارایی له الیه ن زانینگه وه بۆ خوێندکارانێ ناونووسیان کردووه ، له زانینگه یه کدا که به گوێره ی خوێندکارانی نوێ، هاسانتره .

بوورسیه ی وه رزشی: هه ندێ له زانینگه کانی

52 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

به ده ده ن ده رفه ت هه ندێ ئه مریکا خوێندکارانی وه رزشوانی خاوه ن توانست تاکو له به رانبه ر دانی تێچوونی خوێندن، یاری زانینگه تیمه کانی له یه کێک بۆ زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ بکه ن. بۆ داواکاریی شێوازی له وانه زیاتر، 7 پاژی وه رزشی، بورسیه ی وه رگرتنی

چاولێکه ن.

هه روه ها نێونه ته وه یی: خه رجی یارمه تی خوێندکارانی نێونه ته وه یی هه ندێ پرسیار له سه ر یارمه تی خه رج له دامه زراوه کان، ئه مریکا حکومه تی و رێکخراوه کان، یارمه تیه کی سه رچاوانه ئه م ده پرسن. خوێندکارانه ئه م پێشکه شی زۆرکه م ده که ن، و به شێوه ی ئاسایی بۆ خوێندکارانی کارناسی بااڵ ته رخان ده کرێن. راوێژکاری EducationUSAی ئیوه ده توانێت ئێوه له یارمه تی دارایی تایبه ت بۆ خوێندکارانی

خه ڵکی واڵتی ئێوه ئاگادار بکاته وه .

ده توانن ئێوه جار، هه ندێ قه رزه کان بۆ دارایی مسۆگه رکردنی بۆ خوێندنی تێچوونه کانی له به شێک راوێژکاری وه رگرن. قه رز خۆتان سه باره ت ئێوه EducationUSAی ئێوه که پێدان قه رز به رنامه کانی به هه یه ، ئه وانه تان وه رگرتنی مه رجه کانی به ده کات. پێشکه ش زانیاریی هه ندێ واژۆکا رێکی ده بێت ئاسایی شێوه ی ئه مریکای هاوواڵتییه تی که هاوبه ش هه یه ، له گه ڵ ئێوه بێت تاکو بۆ وه رگرتنی قه رز له به رنامه کانی قه رزپێدانی ئه مریکا ببێته زامنی ئێوه ، و له زۆربه ی بابه ته کاندا ده بێت ئێوه پێش داواکاریی له زانکۆیه کی ئه مریکا ناونووسی بکه ن. پێش وه رگرتنی دانی شێوازی له که ببنه وه دڵنیا قه رز، له سه ر قه رزه که کاریگه ری و ئه وه به رنامه کانی ئێوه بۆ خوێندن له داهاتوودا

و گه ڕانه وه بۆ واڵتی خۆتان ئاگادارن.

ئێستاکه ی رێساکانی سه رکار چوونه کۆچبه ریی به و خوێندکارانه ی نێونه ته وه یی یان F-1 خوێندکاریی بارودۆخی له که J-1 دان، رێگه ده دات کاتی کراوه بوونی 20 تا زانکۆدا ده ره تانی له زانکۆکان پشوودانه کاندا له و حه وته دا له کاتژمێر له ده توانن ئێوه بکه ن. کار ته واوه تی به له 15 کاتژمێر کارکردن تا 10 رێگای حه وته دا، پاره ی ته واو بۆ دانی خه رجییه په رتووک وه کو خۆتان الوه کیه کانی تێچوونه کانی و جلوبه رگ، )کتێب(، تاکه که سی ده سته به ر بکه ن، به اڵم پیشه ی پاره ی ناتوانێت زانکۆدا ناو له ئێوه تێچوونه سه ره کیه کانی ئێوه ، وه ک پاره ی مسۆگه ر چێشت، و ژوور یان مانگانه داهاته له م ناکرێ هه روه ها بکات. دانی بۆ داهات سه رچاوه یه کی وه کو فه رمی و دارایی حه سێبی ریزبه نده کانی که ڵک وه رگیردرێت. پیشه کانی ناو زانکۆ زانکۆ، کافه تێریای له کار له بریتین په رتووکفرۆشی، په رتووکخانه ، یان یانه ی نووسینگه له یه کێک له یان سه اڵمه تی،

ئیداریه کانی زانکۆ.

پاش ساڵی یه که م، ئێوه ده توانن بۆ چوونه نیشته جێ یاریده رێکی وه کو سه رکار زانکۆ حه وانه وه ی شوێنی له )RA(خاڵی RA بکه ن. پێشکه ش داواکاریی ده سپێکردنی په یوه ندی له گه ڵ خوێندکارانێ ده بێت که پێویستیان به یارمه تی هه یه یان حه وانه وه شوێنی له ژیان به سه باره ت )RA( ،هه ندێ پرسیاریان هه یه . له جیاتیهه ندێ و خۆڕایی نیشته جێگه ی یه کان به رنامه ی و/یان که م مووچه یه کی جار

خواردن وه رده گرن.

ئه گه ر خوێندن، ساڵی یه که مین پاش بسه لمێنن، خۆتان ئابووری کێشه ی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 53

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

له کار مۆڵه تی وه رگرتنی له بۆ ده توانن پێشکه شی داواکاریی زانکۆ ده ره وه ی تاکو بکه ن ناوخۆ ئاسایشی وه زاره تی 20 تا خوێندنگه کان کراوه بوونی کاتی کاتژمێر له حه وته دا یان له پشوودانه کاندا ته واوکات کار بکه ن. وێرای ئه وه ، ده بێت سه رنج بده ن که هیچ گه ڕه نتیه ک نییه که ئه گه ر بکرێت. قبووڵ داواکاریه که تان خوێندکاریی ڤیزای به و هاوسه ردان F-1 )پاژی 11 چاولێکه ن( له ئه مریکادا ده ژین، هاوسه ره که ی ئێوه مۆڵه تی کاری J-1 خوێندکاریی ڤیزای به ئه گه ر نییه . ئێوه ده توانێت له ئه مریکادان، هاوسه ری

داوای مۆڵه تی کاری کاتیی بکات.

له هه رکام له به رچاوگرتنی پێش ده بێت ئێوه سه رکار، چوونه جۆره کانی به رده وام له گه ڵ راوێژکاری خوێندکارانی بکه ن. راوێژ خۆتان نێونه ته وه یی ویالیه ته له کار له سه ر زانیاریی زۆرتر له به رده سته ئه مریکا یه کگرتووه کانی نامیلکه ی و نامیلکه ئه م 12ی پاژی له ئاماده خۆتان کۆپڵه یه ، ئه م چواره می به که ڵک زانیاریی رۆشتن: بۆ بکه ن سه باره ت به ژیان و خوێندن له ویالیه ته

یه کگرتووه کانی ئه مریکا.

که مکردنه وه ی تێچوونه کانی خوێندن

به سه باره ت به رنامه داڕشتن کاتی خۆتان، دارایی به پێوه ندیدار بابه ته کانی تێچوونه کان که مکردنه وه ی شێوازی سێ

له به رچاو بگرن:

ئه و دوای به کڕینه کان: چاکترین چۆنایه تی چاکترین که بن زانینگه یانه وه که مترین به په روه رده و خوێندن

تێچوونه وه پێشکه ش ده که ن.

خولێکی تێپه ڕاندنی ترنجاوه کان: به رنامه

کارناسی چوار ساڵه له سێ ساڵی خوێندن دۆالر هه زاران ده دات ئێوه یارمه تی خوێندکاران هه بێت. ده ستپێوه گرتنتان ده توانن له و رێگایانه ی خواره وه به رنامه ی

خۆیان بترنجێنن:

وه رگرتنی یه که کانی وانه ی گوێزراوه یی •بۆ پێشکه وتوو پێگه ی به رنامه ی یان خوێندنه کانی ئاستی زانینگه که له واڵتی خۆتاندا ئه وه تان تێپه ڕاندووه )بۆ نموونه له رێگای خولی A-levels، کارناسی تاقیکاریی نێونه ته وه یی، ئه ندازیاریی دیاریکردنی ئاستی پێشکه وتوو، یان ئه و خوالنه ی که له دامه زراوه زانستیه کانی ده چن، به ڕێوه خۆجێیی و بڕوادار ئه گه ر دامه زراوه یه کی ئه مریکایی ئه وه

به بڕوادار بزانێت(؛

له که له خولگه لێکدا به شداریی کردن •به ڕێوه ئێوه دا نزیکی له زانینگه یه ک و بێت که متر پاره ی ئه گه ر ده چن،

یه که کانی وانه بکرێ بگوێزرێنه وه ؛

ئه گه ر هه بوو؛ ئاماده بوون له پۆله کاندا •له ماوه ی هاویندا؛ یان

هه ڵگرتنی وانه یه کی زیاتر له هه ر نیو •ساڵدا.

لێبوردوویی پاره ی مانگانه : به پێی نمره کانی ساڵی یه که می ئێوه ، هه ندێ له زانینگه کان لێبوردوویی به گوێره یی پاره ی مانگانه به خوێندکاران ده به خشن. پێشینه ی خوێندنی ئه وه ی هۆی ببێته ده توانێت زۆرچاک تێچوونه کاندا له دۆالر هه زاران ئێوه که

ده سپێوه گرتنتان هه بێت.

شوێنێکی له ئه گه ر ژیان: خه رجییه کانی بن، نیشته جێ یاریده ری حه وانه وه دا تێچوونه کانی له دۆالر هه زاران ده توانن

54 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 6 مسۆگه رکردنی خوێندن له باری داراییه وه

هه بێت. ده سپێوه گرتنتان خۆتاندا ژیانی بێت شیاو بوون نیشته جێ شوێنی ئه گه ر و ئامێری هاتوچۆی گشتی ته واو هه بێت، په نای له و زانکۆ ده ره وه ی له ژیان یه کێک له خزمان یان هاوڕێیان ده توانێت له ده سپێوه گرتن بۆ بدات ئێوه یارمه تی

تێچوونه کاندا.

زانینگه کانی و ساڵه دوو زانینگه کانی دوو خوێندکاران له زۆرێک کۆمه ڵگا: و ده خوێنن په یمانگه یه ک له یه که م ساڵی ته واوی بڕوانامه ی وه رگرتنی بۆ پاشان دامه زراوه یه کی بۆ ده گوێزنه وه خۆیان هه زاران رێگایه وه له م و چوارساڵه ، خۆیاندا مانگانه ی پاره ی له دۆالر

ده سپێوه گرتنیان ده بێت

کورته شرۆڤه

هاوکات له گه ڵ هه ڵبژاردنی زانینگه کان — •النیکه م 12 مانگ پێش ئه وه ی که بتانه وێت ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له خۆتان دارایی به رنامه داڕشتنی بخوێنن،

ده ست پێ بکه ن.

زانینگه له مانگانه پاره ی راده ی •زانکۆ جیاوازه . جۆراوجۆره کاندا تایبه تیه کان زۆرتر له زانکۆ ده وڵه تیه کان، و زانکۆ ده وڵه تیه کان زۆرتر له زانینگه کانی کۆمه ڵگا، تێچوونیان هه یه . زۆر وردبینانه دامه زراوه کان راسته قینه ی تێچوونی

لێکبده نه وه .

چۆنایه تی پیشانده ری تێچوونه کان •دامه زراوه که نین.

شوێنی هه ڵکه وتی و ژیان شێوازی به پێی •ئێوه ، خه رجییه کانی ژیان جیاوازه .

زۆرێک له زانینگه کان له ئێوه و بنه ماڵه ی •ئێوه چاوه ڕوانیان هه یه که تێچوونی ته واوی

خوێندنی خۆتان مسۆگه ر بکه ن.

یارمه تیه ئه و سه ره کی سه رچاوه ی •داراییانه ی که هه ن هه ر ئه و زانینگه یه که بۆ خوێندن تێیدا داواکاریی پێشکه ش ده که ن؛ به وه شه وه ،ئه و یارمه تیه داراییانه ی که هه ن بۆ خوێندکارانی نێونه ته وه یی سنووردارن،

و یارمه تی خه رجی ته واو زۆر که مه .

وه کو دارایی خه رجی یارمه تی ره نگه •بوورسیه ، یارمه تی خه رج، و هه ندێ جار، قه رز، یان خوێندن - کاره وه رێگای له شێوه ی به هه بێت، ئه گه ر ببه خشرێن. شیاویه تی به پێی خه رج یارمه تی ئاسایی که س و هه ندێ جار له سه ر بنه مای پێویستی

خوێندکار ده به خشرێت.

ویالیه ته له پیشه ییه کان ده رفه ته •سنوورداره ئه مریکادا یه کگرتووه کانی سه رچاوه وه کو له وانه ناکرێ و فه رمییه کانی مسۆگه رکردنی دارایی که ڵک

وه رگیردرێت.

ده توانن توانست خاوه ن وه رزشوانانی •)له بۆ وه رگرن وه رزشی بوورسیه ی پاژی زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی

دواتر چاولێکه ون(.

جۆراوجۆره وه رێگای له ده توانن ئێوه •ویالیه ته له خۆتان خوێندنی تێچوونی بکه نه وه ؛ که م ئه مریکا یه کگرتووه کانی و زانینگه کان له وانه کان هه ڵگرتنی به ته نیا )گووشراوه ( ترنجاوه کان به رنامه

دوو نموونه له م رێگایانه دێنه ئه ژمێر.ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

له یارمه تی — EducationUSA ماڵپه ڕی باری داراییه وه

ht tp: / /www.educat ionusa. info/pages/students/finance.php

— نێونه ته وه یی خوێندنی دامه زراوه ی مسۆگه رکردنی بووجه بۆ خوێندن له ئه مریکا

http://www.fundingusstudy.org/

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 55

بۆ خوێندکارانی وه رزشوانانی نێونه ته وه یی پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی

خوێندکارانی که ساڵه 100 له زیاتر خوێندن بۆ نێونه ته وه یی وه رزشوانی ئه مریکا زانکۆکانی و زانینگه کان له رێژه ی و ده که ن، رکابه رایه تی پێکه وه نێونه ته وه یی وه رزشوانی خوێندکارانی سااڵنه ی له و ئه مریکا زانکۆکانی ناو له دواییدا زیاتر بووه و زۆرێک له راهێنه ران

چاالکانه دایانده مه زرێنن.

خوێندکارن، وه رزشوانێکی ئێوه ئه گه ر که سانه ی ئه و هه لومه رجی له گه ڵ ده بێت ده رفه ته له ده یانه وێت که بن ناسیاو ناو زانینگه ی ئاستی له وه رزشیه کاندا خوێندنگه کانی گرێدراو به یه کێک له سێ به شداریی زانینگه وه رزشی ئه نجومه نی باوی ره وتی تێپه ڕاندنی کاتی بکه ن. بۆ داواکاریی و هه ڵبژاردن، گه ڕان، خوێندن له زانینگه کاندا و ئه و زانکۆیانه ی که پێویستیه کانی ئێوه دابین ده که ن، ده بێت تاکو تێپه ڕێنن تریش قۆناخی هه ندێ دامه زراوه یه ک له خوێندن مه رجه کانی

کێبه رکێیه کانی له کردن به شداریی و به ڕێوه چوو له الیه ن ئه م ئه نجومه نانه وه کو نوێنه ری ئه و دامه زراوه ده سته به ر بکه ن.

ئه نجومه نه کانی وه رزشی سه ره کی له ئاستی زانینگه

زانینگه وه رزشی و نیشتمانی ئه نجومه نی گه وره ترین، کۆنترین، ئه مه :)NCAA(وه رزشی ئه نجومه نی به ناوبانگترین و یه کگرتووه کانی ویالیه ته له زانینگه ئه مریکایه . پتر له 380،000 خوێندکاری NCAA کێبه رکێیه کانی له وه رزشوان به شداریی ده که ن، و نزیکه ی 126،000 که س له وانه به شێکی بوورسیه ی وه رزشی 1،000 له پتر وه رده گرن. ته واوی یان ئه ندامی چوارساڵه زانکۆی و زانینگه ئه م .NCAA به شی سێ له یه کێکن بابه تانه ی ئه و به پێی بنه ڕه تدا له به شانه ئه و رێژه ی کراون: دیاری خواره وه ئه ندام دامه زراوه کانی که وه رزشانه ی النیکه می بن؛ ئه وانه پاڵپشتی ده بێت

راوێژکاریی و زانیاریی بۆ خوێندکارانی

وه رزشوانی نێونه ته وه یی

56 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

بۆ خوێندکارانی وه رزشوانانی نێونه ته وه یی پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی

رێژه ی کێبه رکێیه کان و راده ی به شداریی؛ رێژه ی به رنامه داڕشتن؛ پێوه ره کانی و بچن؛ به ڕێوه ده بێت که یاریانه ی ئه و وه رزشی مسۆگه رکردنی سه رچاوه کانی NCAA ماڵپه ڕی داراییه وه . باری له )به ناونیشانی www.ncaa.org( ناوی وه رزش، به پێی ئه ندامه کانی دامه زراوه

به ش و ویالیه ت ریز کردووه .

په یمانگه وه رزشی و نیشتمانی ئه نجومه نی له پتر له ئه نجومه نه ئه م :)NJCAA(ئه ندام ساڵه ی دوو دامه زراوه ی 500پێکهاتووه . نزیکه ی 43،500 خوێندکاری NJCAA به شی سێ له وه رزشوان له زۆرێک و ده که ن، رکابه رایه تی I به شی تیمه کانی خاوه ن خوێندنگه کانی له بوورسیه کانی وه رزشی IIی بڕێک و خوێندکارانی که ئه وه ، ته واوی و/یان وه رگرتنی مه رجه کانی نێونه ته وه یی ئه وه یان هه یه ، پێشکه ش ده که ن. ماڵپه ڕی www.ncaa. ناونیشانی )به NCAAبه پێی ئه ندامی دامه زراوه کانی )orgناوچه ، ناو و وه رزش/به ش ریز کردووه .

ئه نجومه نی نیشتمانی و وه رزشوانانی نێوان ئه نجومه نه ئه م :)NAIA( زانینگه یی وه رزشوانی خوێندکاری 50،000دامه زراوه ی 300 له نزیکه که هه یه سه رتانسه ری له ئه ندام چوارساڵه ی و ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته که نه دا، که زۆربه یان بوورسیه ی وه رزشی ده که ن. به شداریی ده که ن، پێشکه ش به نه کراوه دابه ش NAIA ئه نجومه نی و ویالیه ت، ناو، بچووکه کان. به شه دامه زراوه کانی )ناوچه ی( کۆنفڕانس ئه ندام له ماڵپه ڕی NAIA )به ناونیشانی

www.naia.org( له به رده سته .

وه رزشه پشتیوانیکراوه کان له الیه ن ئه نجومه نه وه رزشیه کانه وه

وه رزشه پشتیوانیکراوه کان له الیه ن هه رکام له دامه زراوه وه رزشیه کانه وه به روونی له ماڵپه ڕه که یاندا ئاماژه یان پێکراوه . سه رنج هه موو له خوێندنگه کان هه موو که بده ن کێبه رکێیه وه رزشیه کاندا به شداریی ده که ن، کێبه رکێیه به ڕێوه چوونی ئه گه ر ته نانه ت وه رزشیه کان به ئه ستۆی ئه نجومه نێ بێت هه ندێ نموونه بۆ گرێدراوین. ئه وان که له خوێندنگه کانی NCAA، به پێچه وانه ی دیکه ی خوێندنگه کان، تیمی گۆڵفیان هه یه . هه روه ها له بیرتان هه بێت، که هه ندێ جار له دامه زراوه کاندا تایبه ت بۆ وه رزشێکی ژنان تیمێکی یان پیاوان تیمێکی ته نیا

هه یه .

مه رجه کانی شیاویه تی زانستی بۆ ئه نجومه نه وه رزشیه کان

وه رزشیه کان ئه نجومه نه له هه رکام مه رجه کانی شیاویه تی تایبه تی خۆیان هه یه ، و ئه م مه رجانه له به شه جۆراوجۆره کاندا که پۆالنه ی ئه و نموونه ، بۆ جیاواز. نێوان له ئه وانه یان ده بێت خوێندکاران ساڵه کانی 9 و 12 تێپه ڕاندبێت زۆر تایبه تن و له به شه کانی I و IIی NCAA پێکه وه خوێندنگه کانی که کاتێکدا له جیاوازن، به شی IIIی AA III سه باره ت به م بابه ته له ده ده ن. خۆیان تایبه تی بڕیاره کانی ،NAIA و NJCAA خوێندنگه کانی له که زانستی، شیاویه تی مه رجه کانی ماڵپه ڕه کانی ئه نجومه ن به روونی شرۆڤه کراون، به گوێره ی مه رجه کانی شیاویه تی خوێندنگه کانی زۆربه ی له زانستی خوێندکارانی نه رمونیانترن؛ NCAAزانستی مه رجه کانی که وه رزشوان شیاویه تی ده توانن هه بێت، NCAAیان خوێندن له خوێندنگه کانی NJCAA یان

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 57

بۆ خوێندکارانی وه رزشوانانی نێونه ته وه یی پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی

به که ببنه وه دڵنیا هه بێت. NAIAیان وردی مه رجه کانی شیاویه تیتان له هه رکام له ماڵپه ڕه کانی ئه نجومه ن خوێندووه ته وه . یاسا هه ندێ له بریتین مه رجانه ئه م له ده بێت ئێوه که وانانه ی به و سه باره ت ئه و تێتانپه ڕاندبێت، 12 تا 9 ساڵه کانی بکه ن، ده سته به ری ده بێت که نمرانه ی SAT/ تاقیکاریی نمره کانی النیکه م خوێندن، ته واوکردنی رێکه وتی ،ACT

و هتد.

زانستی شیاویه تی پێوه ره کانی دارابوونی و وه رزشی ئه نجومه نێکی )ئاکادێمیک( په سه ندکردنی ئێوه بۆ یاری کردن له تیمێکدا ته نیا به شێک له م ره وته دێنه ئه ژمێر. ئێوه چوونه ناو شیاویه تی پێوه ره کانی ده بێت خۆتانتان له به رچاوگیراوی دامه زراوه ی خوێندکارێکی هه ر وه ک رێک هه بێت، ناوه رزشوان. له زۆر بابه تدا مه رجه کانی پێوه ره کانی له سه ختترن دامه زراوه یی

شیاویه تی.

مه رجه کانی شیاویه تی ئاماتۆر بۆ ئه نجومه نه وه رزشیه کان

زانستی شیاویه تی مه رجه کانی له جگه NAIA و ،NCAA، NJCAA که خوێندکارانی هه موو داده نێن، ئه وانه سه خته کانی مه رجه ده بێت وه رزشوان تر، واتایه کی به هه بێت. ئاماتۆریسمیان یان "ئاماتۆر" له ئه نجومه ن پێناسه ی بۆ ده بێت – ناشاره زایی – وه رزشوان بێت. راست وه رزشوانان له هه رکام به سه باره ت یاساکان و رێسا ده توانن بارودۆخی ئاماتۆر له ماڵپه ڕی ئه نجومه ن ئه وه یه به پێی پێوه ره کانیش و بدۆزنه وه ، به شداریی بۆ )1( ئێستا: تاکو ئاخۆ که کردن له وه رزشدا مووچه تان وه رگرتووه ؛ په یوه ندیدا له تیمێکی شاره زا له گه ڵ )2(بوون یان له گه ڵ که سانی شاره زا یاریتان

کردووه ؛ )3( له گه ڵ یه کێک له به رپرسان )4( یان کردووه ؛ واژۆ گرێبه ستتان

خه اڵتی نه ختتان وه رگرتووه .

به ڵگه ی شیاویه تی له الیه ن ئه نجومه نه وه رزشیه کانه وه

گرێدراوی خوێندکارانی له هه رکام جار یه که مین بۆ ده یانه وێت که زانینگه دامه زراوه یه کی له وه رزشگه لێکدا له به شداریی NCAA IIی یان I به شی شیاویه تی ناوه ندی له الیه ن ده بێت بکه ن ئه وه ی پێش بکرێن، په سه ند NCAAوه رزشی بوورسیه یه کی )1( بتوانن: که NCAA تیمێکی بۆ )2( بکه ن؛ قبووڵ مه شق بکه ن یان کێبه رکێ بده ن؛ یان )3( بۆ وه رگرتنی ڤیزای خوێندکاریی داوانامه بێنه خوێندکار وه کو یان بکه ن پێشکه ش ئه مریکا. یه کگرتووه کانی ویالیه ته ناو خوێندکارانی ئۆگر ده بێت له بۆ ناونووسی "Student Release "فۆرمی باڵوکردنه وه ی له گه ڵ رێکه وتن )فۆرمی ئاماتۆریسمی پرسیارنامه ی و خوێندکار( سه ر ماڵپه ڕی NCAA پڕ بکه نه وه و 75 دۆالر بده ن. تا کاتێ که وه رزشوانان پۆلی 11یان ده ست پێنه کردووه نابێت ناونووسی

بکه ن، و هیچ مۆڵه تێکی ناونووسی نییه .

و شیاویه تی" "شایه تنامچه ی هه روه ها NJCAA ئاماتۆریسم"ی "پرسیارنامه ی به شێوه ی سه رهێڵ )ئانالین( له به رده ستن. بۆ شیاویه تی مه رجه کانی و رێساکان ماڵپه ڕی له NAIA خوێندنگه کانی دامه زراوه کانی و به رده سته له NAIAجێبه جێیان و لێکده ده نه وه ئه وانه ئه ندام

ده که ن.

شیاویه تی به ڵگه ی که هه بێت له بیرتان پێوه ندی به وه رگرتن له دامه زراوه دا نییه ، و گه ڕه نتیکه ری به شداریی له تیمێک یان

58 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

بۆ خوێندکارانی وه رزشوانانی نێونه ته وه یی پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی

وه رگرتنی بوورسیه یه کی وه رزشی نییه .

رێزومه ی وه رزشی و شێوازی گه ڕان و په یوه ندی له گه ڵ مامۆستایان

1 وه رزشی رێزومه یه کی ده بێت ئێوه بۆ بینێرن و بکه ن ئاماده الپه ڕه یی 2 تا مامۆستایان له و خوێندنگانه یدا که راهاتوون رێزومه ئه م ئێوه . پێویستیه کانی له گه ڵ سه ره کیه کان بابه ته بێت، کورت ده بێت بولێت فۆرماتی به و چاکتره ده رببڕێت، ورده کاریه کانی بنووسرێت. کراو په یوه ندی و زانیاریی سه باره ت به پێشینه ی و پله به ندی، سه رکه وتنه کان، وه رزشی، خۆتان زانستی/وه رزشیه کانی ئامانجه پێشکه ش بکه ن. هه روه ها ده بێت رێکه وتی خوێندنی لقی خوێندن، ته واوکردنی GPAی ده زانن(، )ئه گه ر سه ره کی وه ک جه سته یی زانیاریی و ئێستاکه ، روونی به خۆتان کێشی و بااڵ و به ژن ئاماده کردنی له مه به ست بکه ن. دیاری هه له ئه و که ئه وه یه وه رزشی رێزومه ی و توانایی که بڕه خسێنێت مامۆستاکه بۆ شیاویه تی ئێوه بۆ یاری کردن له تیمێکدا هیواداری به و بکات، دیاری خێرا سه رنجی راهێنه ر بۆ الی خۆی راکێشێت. ده که ن داوا ئێوه له له راهێنه ران هه ندێ خۆتان یاری له DVD یان ڤیدیۆیه ک ته نیا نابێت ڤیدیۆیه ئه م بکه ن. پێشکه ش به هێزه کان( )خاڵه به رچاو به شگه لێکی ده بێت به ڵکو بدات، پیشان ئێوه یاری له

هه موو به شه کان پیشان بدات.

بۆ کاتێک ده بێت ئێوه ئه گه ره وه به وه رزشی ئیمکاناتی له سه ر لێکۆڵینه وه ته رخان راهێنه ران له گه ڵ په یوه ندی و بکه ن، که واته ده بێت له 18 تا 24 مانگ ئه مریکادا له بتانه وێت که ئه وه ی پێش بکه ن. پێ ده ست ره وته ئه م بخوێنن، ورده کاریه کانی به ده ستڕاگه یشتن له بۆ

دیکه ی یان راهێنه ران له گه ڵ په یوه ندی به شی وه رزشی دێپارتمانی کارگێڕانی زانینگه ماڵپه ڕی وه رزشی" "دێپارتمانی ره نگه هه روه ها چاولێکه ن. زانکۆ یان بتوانن وه رگرتن نووسینگه ی کارگێڕانی راهێنه رانه وه به کردن په یوه ندی بۆ یه کێک جار هه ندێ بده ن. ئێوه یارمه تی وه رزش یان وه رگرتن کارگێڕانی له بواری له که ده بێت ئێوه دا له به رده ستی خوێندکاران وه رزشی راوێژکاریی پسپۆڕیی هه یه . له هه ندێ له ماڵپه ڕه کانی زانینگه و زانکۆ هه ندێ پرسیارنامه هه ن ئه وانه ده توانن داهاتوو خوێندکارانی که به سێوه ی سه رهێڵ )ئانالین( پڕ بکه نه وه ، پێشکه شکردنی به پێویستیان تر چی و

رێزومه ی وه رزشی نه بێت.

چاالکانه راهێنه ران بابه تدا، هه ندێ له و توانا به خوێندکارانی ده که ن په یوه ندی ئه م داده مه زرێنن. خۆیان وه رزشوانانی زۆر وه رزشوانان بۆ به رده وام بابه ته که ببنه وه دڵنیا ده بێت ئێوه به اڵم خۆشه ، به جێی ئه وه ی که ته نیا ئه و خوێندنگانه ی له گه ڵ راهێنه ران که بگرن له به رچاو واژۆ گرێبه ست ئه وێ خوێندکارانی که بژارده گه لێکه وه ن دوای به ده که ن،

هه موو پێویستیه کانی ئێوه دابین ده که ن.

هه ندێ له وه رزشوانان ده یانه وێت تێچوونی بده ن دیاریکردنی شوێن خزمه تگوزاریی وه رزشی بوورسیه ی وه رگرتنی له تاکو ده سته به رکردنی له بۆ . بدرێت یارمه تیان خزمه تگوزاریی به سه باره ت زانیاریی دیاریکردنی شوێنی سه رهێڵ یان هه بوو له واڵتی خۆتاندا په یوه ندی بکه ن به ناوه ندی

.EducationUSA راوێژکاریی

بوورسیه )سکۆالرشیپ( وه رزشیه کان

دامه زراوه له وه رزشیه کان بوورسیه

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 59

بۆ خوێندکارانی وه رزشوانانی نێونه ته وه یی پاژی 7 راوێژکاریی و زانیاریی

و به رده ستن، له جۆراوجۆره کاندا هه موو یان به شێک بوورسییانه ئه م په رتووک، مانگانه ، پاره ی تێچوونی پێوه ندیدار ژیان خه رجییه کانی و زانکۆی یان زانینگه له خوێندن به ئه مریکایی له به رده گرن. ئه وانه تێچوونی له خوێندنگه بۆ خۆتان واڵتی له سه فه ر خه رجییه به پێچه وانه وه ، یان ئه مریکا خزمه تگوزاریی وه کو تاکه که سیه کان نێوان و جل، وشککه ره وه ی ته له فۆن، که سه فه رانه ی ئه و یان خواردن، ژه می نییه ، کۆمه ڵ به به شداریی به پێوه ندییان به پێی زانینگه کان هه موو ناگرن. له به ر خه رجی یارمه تی تاک وه رزشی توانایی خوێندکارانی ناکه ن. پێشکه ش دارایی بۆ ده توانن وه رزشی بوورسیه ی خاوه ن کارناسی بڕوانامه یه کی هه ر وه رگرتنی به اڵم بخوێنن، دامه زراوه یه که وه له الیه ن و باو چوونه ناوی مه رجه کانی ده بێت هه بێت. داواکارانیان هه موو بۆ پێویست بوورسیه وه رزشیه کان بۆ ساڵێکی خوێندن له بۆ ده بێت وه رزشوانان و ده به خشرێن، وه رزشی بوورسیه ی تازه کردنه وه ی ده سته به ر قبووڵکراو نمره ی خۆیان، هه ر خۆیانیش وه رزشی کاری و بکه ن

له و ئاسته دا بپارێزن.

دیکه ی بژارده کان بۆ وه رزشوانان

له ش، شیاوی و جوانی پاراستنی بۆ له وه رزشه به شداریی کردن و راهێنان، رکابه رانه کان له ئاستی کۆمه ڵگا، یانه ، و ده رفه تی خافاڵندن، و خۆشی شێوه ی به زانکۆ و زانینگه کان له جۆراوجۆر ئیمکاناتی ئه مریکاییه کان هه یه . زۆربه ی خۆڕایی شێوه ی به زانکۆ وه رزشی ده که ونه که م تێچوونی وه رگرتنی یان یاری و خوێندکاران، هه موو به رده ستی وه رزشی بۆ دۆزینه وه ی هاوڕێ و ناسینی

زۆر رێگایه کی زانکۆدا ناو له ژیان چاکه .

کورته شرۆڤه

پێ ده ست به رنامه داڕشتن پێشه وه له •لێکۆڵینه وه بۆ زۆر کاتی – بکه ن له سه ر بژارده زانستی و وه رزشیه کان جۆراوجۆره کاندا زانکۆ و زانینگه له

ته رخان بکه ن.یاساکانی ئه نجومه نی وه رزشی بناسن و •

پێڕه ویان بکه ن.له هه موو رێنوێنیه کان یان پێشنیاره کان •

که ڵک وه رگرن.هه موو و بن به رده وام و خۆڕاگر •جێبه جێ له سه رکاتدا خۆتان کاره کانی

بکه ن.بکه ن و ئاماده رێزومه یه کی وه رزشی •

بینێرن.وه رزشی بوورسیه یه کی ره نگه •مانگانه پاره ی له به سیک یان هه موو له به ر ئێوه ژیانی تێچوونه کانی و

بگرێت.جگه ده بێت، وه رزشوان خوێندکارانی •وه رزشی، ئه نجومه نی مه رجه کانی له یان زانکۆ چوونه ناو مه رجه کانی

زانینگه شیان هه بێت.ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

زانینگه وه رزشی و نیشتمانی ئه نجومه نی :)NCAA(

http://www.ncaa.org

نێوان وه رزشوانانی و نیشتمانی ئه نجومه نی )NAIA( زانینگه یی

http://www.naia.org

په یمانگه وه رزشی و نیشتمانی ئه نجومه نی :)NJCAA(

60 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

کورت ریزبه ندێکی ئاماده کردنی پاش له گه ڵ راهاتوون که زانینگایانه ی له و پێویستییه کان، ئۆگریه کان، و تواناییه کانی دارابوونی له دڵنیابوونه وه و ئێوه ، النیکه می مه رجه کانی چوونه ناو و توانایی ئه مریکا، له خوێندن تێچوونه کانی دانی ده بن ئاماده ئێوه کارناسیدا، قۆناخی له ئه م خۆتان. داوانامه ی دابینکردنی بۆ به که ڵک راوێژکاریی و زانیاریی پاژه ، ئاماده کردنی بۆ و ده کات ئیوه پێشکه شی زانینگه بۆ سه رکه وتووه کان داوانامه

هه ڵبژێردراوه کان یارمه تی ئێوه ده دات.

هه موو قۆناخه کانی داوانامه ، له وه رگرتنی

ڤیزای داواکردنی تا سه ره تایی زانیاریی مانگ 18 تا 12 ده بێت خوێندکاریی، ئه مریکا له خوێندن ده سپێکردنی پێش وه رگرتنی له بۆ بکات. پێ ده ست کورته یه ک له کاتبه ندیه کان بۆ داواکردنی خوێندن له زانکۆکانی ئه مریکا، پاژی 9 داوانامه ره وتی ته واوکردنی چاولێکه ن. به اڵم نییه ، بۆی مانگدا 12 له له که متر که داواکارانه ی ئه و ئاسایی شێوه ی به دێر ده ست به کار ده بن، مافی هه ڵبژاردنی سه رکه وتنی و هه یه سنووردارتریان باری له یارمه تی وه رگرتنی بۆ ئه وان

داراییه وه که متره .

ئاماده کردنی داوانامه یه کی

سه رکه وتوو

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 61

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

داواکاریی بۆ پێویستیه کانی داوانامه

تێچوونه کانی و زۆر کاری هۆی به داوانامه ی ئاماده کردنی به پێوه ندیدار داوانامه ی خوێندکاران زۆربه ی شیاو، زانینگه حه وت یان چوار بۆ خۆیان ئاماده ده که ن. به وه شه وه ، ئێوه ده توانن له هه ر زانکۆیه ک که ده تانه وێت، زانیاریی که ده زانن وردی به ئه گه ر وه رگرن. داوانامه خوێندنگه کام بۆ ده تانه وێت بنێرن، ده توانن به س له و چه ند خوێندنگه بتانه وێت ره نگه یان وه رگرن. زانیاریی خوێندنگه یه ک 20 تا 10 به سه باره ت پێویستیه کانی که باوه ڕه ن ئه و له سه ر که ده سته به ر زانیاریی ده که ن، دابین ئێوه کاتالۆگه کان، پاش خوێندنه وه ی و بکه ن، زانیاریه دیکه ی و داوانامه ، فۆرمه کانی خۆتان ریزبه ندی وه رگیراوه کان،

به رته سک بکه نه وه .

ده زانن له به رده سته ، ئینته رنێتتان ئه گه ر ئه مریکا زانکۆکانی له زۆریک که ماڵپه ڕه کان له سه ر خۆیان کاتالۆگه کانی داده نێن، و هه ندێ له وانه ته نانه ت وێنه ی ناکه نه وه . باڵو تر چی خۆیان چاپی فۆرمه کانی له وان زۆرێک هه روه ها هه یه . )ئانالین( سه رهێڵیان داواکاریی سه رهێڵ به کارهێنانی به رنامه ی ئه گه ر لێوه رگرن. که ڵکی ده بێت ئێوه هه بێت، ناردنی بۆ رێگایه خێراترین ئه مه بۆ رێگا هاسانترین ئیمه یل داوانامه . بابه ته کانه ، داوانامه و دیکه ی داواکردنی ئاسایی به شێوه ی ئه مریکا و زانکۆکانی

خێرا وه اڵمتان ده ده نه وه .

نییه و به ئینته رنێتتان له به رده ست ئه گه ر ئاماده کاریی چاپکراوه کانی وێنه دوای رێگای له کاتالۆگه کانن، و داوانامه بۆ نووسینی نامه یان ناردنی فه کس په یوه ندی زانکۆکانه وه . له هه رکام به بکه ن

دیکه ی بۆ پۆست تێچوونی هۆی به کورتکراوه وێنه یه کی ده توانن واڵته کان، و وه رگرن، خوله کان ریزبه نده کانی له ره نگه داواتان لێ بکرێت که ئه گه ر هه موو کاتالۆگه کانتان بوێ تیچوونی ئه وانه بده ن. لێکی بده نه وه که ئاخۆ ناوه ندی راوێژکاریی له وێنه هه ندێ EducationUSAکاتالۆگه پێویسته کانی ئێوه یان له به رده سته زانیاریه کانی هه موو ئه گه ر نا. یان پێویستی خۆتانتان به ده ست نه هێناوه ، یان بکه ن په یوه ندی بیدۆزنه وه ، نه تانتوانیوه )ئه دمیژن( وه رگرتنی نووسینگه ی به پرسیاره کانتان و نێونه ته وه یی کارناسی

بهێننه گۆڕێ.

بۆ بڕیار پێش مانگ 12 نزیکه ی خۆتان سه ره تایی داواکاریی ناونووسی، پۆسته ی له دواکه وتن ئه گه ری بنێرن. کاتی و بگرن له به رچاو نێوده وڵه تیدا ته رخان داوانامه ناردنی بۆ ته واو یان نۆڤه مبه ر له ئه گه ر به تایبه ت بکه ن، دیسه مبه ردا داوانامه کان پۆست ده که ن یان له به ر ده که ن زانیاریی وه رگرتنی داوای نامه کان رێژه ی مانگانه دا له م که ئه وه ی زۆر ئه مریکادا له پۆستیه کان جیلمه و ئه وه نده ی دوو کاره ئه م ره نگه و زۆره کاتێ که ده خایه نێت تاکو نامه بگاته شوێنی

مه به ست، درێژه بخایه نێت.

ناونووسی له تاقیکردنه وه کانی وه رگرتندا

ئه گه ر ده تانه وێت له سێپتامبه ردا )نیوساڵی پاییز( له زانینگه ناونووسی بکه ن، نابێت ده بێت و ساڵه ، ئه و جانیوه ری له دێرتر تاقیکاریه له رێکه وته ، له م زوورتر )له بۆ بکه ن. به شداریی پێوه ندیداره کاندا زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی تاقیکاریه کان و سه باره ت به مه رجه کانی ناونووسی پاژی 5 چاولێکه ن.( ئێوه ده بێت له گه ڵ هه رکام له زانینگه کان سه باره ت به

62 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

بۆ ئێوه نه بوونی پێویست یان پێویستی ACT به شداریی کردن له تاقیکردنه کانیپێوه ندیدار تاقیکاریه کانی و SAT یان له بیرتان بکه ن. قسه SAT بابه تی به رۆژدا یه ک له ناتوانن ئێوه که هه بێت پێوه ندیدار و SAT تاقیکردنه وه کانی له و بکه ن، به شداریی SAT بابه تی به به تاقیکاریانه دا له م ناونووسی مۆڵه تی حه وته شه ش تا پێنج ئاسایی شێوه ی تاقیکاریه که یه . سه ره کی رێکه وتی پێش نمره کانی تاقیکاریی ده بێت پێش رێکه وتی پێشکه شی داواکاریی دیاریکراوی کاتی ده بێت النیکه م ئێوه و بکرێن، زانکۆکان چوار تا شه ش حه وته له نێوان رێکه وتی تاقیکاریی و کاتی دیاریکراوی داواکاریی

مه ودا دانێن.

زکماکی زمانی ئینگلیزی زمانی ئه گه ر یان تافڵ تاقیکردنه وه ی له نییه ، ئێوه سه باره ت بکه ن. ناونووسی ئایێڵتسدا دڵنیا ،SAT و ACT تاقیکاریه کانی به تاقیکاریه که ی ده ره نجامه کانی که ببنه وه بگاته دیاریکراو ماوه ی پێش ئێوه که واده زانن ئه گه ر زانینگه کان. ده ستی به شداری له لێبوردوویی مه رجه کانی ئایێڵتستان یان تافڵ تاقیکاریی له کردن به بکه ن په یوه ندی راسته وخۆ هه یه ، زانکۆکانه وه و هه لومه رجی خۆتان بۆیان رێکه وتی پێش مانگێک النیکه م بڵێن. ئاماده کاریه کان به سه باره ت تاقیکاریی، پێویستتانه ، که تر یارمه تیه کی هه ر و هه ندێ زانیاریی ده سته به ر بکه ن. ناوه ندی ئێوه راوێژکاریی EducationUSAی پێشکه شتان زۆرتر زانیاریی ده توانێت

بکات.

پڕکردنه وه و پێشکه شکردنی داوانامه

زانیاریه وه رگیراوه کان له زانینگه کان به وردی بخوێننه وه . زۆربه ی خوێندنگه کان

هه یه ، هاوشێوه زانیاریی به پێویستیان ئه وان داواکاریی شێوازی ره نگه به اڵم ئاسایی شێوه ی به بێت. جیاواز پێکه وه بابه تانه ی ئه و که لێده کرێت داواتان

خواره وه پێشکه ش بکه ن.

فۆرمی داوانامه

فۆرمی داوانامه ی ئێوه ده بێت خاوێن بێت و جوان نووسرابێت تاکو له سه ر خوێنه ر کاریگه ری چاکی هه بێت. بۆ ته واوکردنی )تایپ نووسین ئامێری له فۆرمه کان که ڵک وشه لێکده ری یان رایته ر( به تایبه تی که ئه وه ی مه گه ر وه رگرن، ده سنووسی به که لێکرێت داواتان ده بێت ئێوه بکه نه وه . پڕ ئه وانه خۆتان زانیاریه کانی خۆتان له فۆرمی داوانامه ی ئه گه ر ته نیا و بگونجێنن پێشکه شکراودا که ڵک تر الپه ڕه کانی له بوو پێویست ئێوه تاکه که سیه کانی زانیاریه وه رگرن. هه موو و بخوێننه وه ، له گه ڵیه ک ده بێت خۆتان ناوی به ڵگه کاندا هه موو له کاتێ به یه ک جۆر بنووسن. ئه م کاره یارمه تی خوێندنگه کان ده دات که هاسانتر به ڵگه کانی له بیرتان لێکبده نه وه . ئێوه داوانامه ی ئه مریکا گه وره کانی زانکۆ که هه بێت خوێندکار هه زاران پێشینه ی ساڵدا له پێشکه شکردنی په رۆشی لێکده ده نه وه . کۆمه اڵیه تیتان ئاسایشی ژماره ی ئه و فه رمانه کاریه کان به پێی - نه بێت وشه ی تێیدا یان بهێڵنه وه چۆڵ به به شه "none" بنووسن. له کورتکراوه کان خۆ بپارێزن؛ چاکتر وایه که نام و ناونیشانی کارمه نده کان، خوێندنگه کان، ته واوی خۆتان خه اڵته کانی و تاقیکردنه وه کان، زانیاریه کانی به رده وام بنووسن. به پیشه ی خۆتان یان ئه زموونی خوێندن ریزه وه ، به پێی ریزی کاتی روودانیان یان به پێچه وانه ی ریزی کات، پێشکه ش بکه ن.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 63

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

رێکه وتێ له سه ر پرسیار هه ندێ ئێوه له که ده تانه وێت خوێندندی خۆتان ده ست پێ بکه ن، ئاستی خوێندن )به شێوه ی ئاسایی و "گواستنه وه یی"( یان یه که م" "ساڵی وه ریگرن، ده تانه وێت که بڕوانامه یه ک ده پرسرێت. له بیرتان هه بێت که به شێوه ی پرسیاره کان به شی له ده توانن ئاسایی له سه ر لقی خوێندنی پێشنیارکراو بنووسن

"بڕیارنه دراو" )دوودڵ(.

تێچوونی داوانامه

بڕه پاره یه ک زانکۆکان هه موو نزیکه که وه رده گرن داوانامه تێچوونی وه ک ره وتی کردنی جێبه جێ بۆ و نادرێته وه داواکاریی خه رج ده کرێت. ئه م بڕه پاره یه ده بێت له رێگای کێشانی چه ک له بانکی نێونه ته وه یی، پاره ی حه واڵه ی ئه مریکا، یان کارتی بڕواداری و به دۆالر بدرێت. هه روه ها و تێچوون له سه ر ئاگاداری بۆ فۆرمی هه یه ، که پاره دان شێوازه کانی داوانامه ، ماڵپه ڕ، یان کاتالۆگی خوێندنگه

چاولێکه ن.

بڕوانامه کانی خوێندن

پێشینه جۆره کانی زانینگه کان هه موو ئیداریه کانی پێویست بۆ سه لماندنی خوێندنی ئه مریکادا، له ده که ن. دیاری پێشوو ده گوترێت نمره کان ریزی به ڵگانه به م له که پۆالنه ی له و ریزبه ندێک تێیدا که بوون، به شداریان دواناوه ندیدا خولی نمره و پۆله کاندا، له به شداری کاتی پۆله کان له هه رکام بۆ وه رگیراوه کان

هاتووه .

ئه مریکا زانینگه کانی جار هه ندێ خوێندکارانی به تایبه ت فۆرمی هه ندێ به رپرسانی له و ده ده ن نێونه ته وه یی نمره کانی که ده کرێت داوا خوێندنگه

کاری و بنووسن فۆرمانه دا له م ئێوه دیکه ی گوێره ی به ئێوه خوێندنی خوێندکاران وه سف بکه ن. ته نانه ت ئه گه ر نه کرێت، پێشکه ش فۆرمگه لێک وه ها که هه یه چاوه ڕوانی ئێوه خوێندنگه ی زانیاریانه ئه م که فه رمییه کان بڕوانامه مۆری که سه ربه رگدار کاخه زێکی له پێشکه ش له سه ره ، ئێوه ی خوێندنگه که ی بکه ن. ئه گه ر به رپرسی وه رگرتن له ئێوه داوا بکات سه باره ت به سیسته می نمره دان و پۆلبه ندی شرۆڤه بکه ن یان ئه و پۆالنه ی ئه و یان کردووه به شداریتان تێیدا که بابه تانه ی که خوێندووتانه وه وه سف بکه ن، ئه م زانیاریانه ده بێت، تا ده کرێت، له الیه ن یه کێک له به رپرسانی خوێندنگه وه ئاماده ئه مریکا وه رگرتنی به رپرسانی بکرێت. پێشووی کارنامه ی که ده زانن چاکتر به له ئێوه داوانامه ی له گه ڵ ئێوه خوێندنی مۆری و بنێردرێت جیاوازدا پاکه تێکی خوێندنگه یان بێت، له سه ر خوێندنگه ی

راسته وخۆ ئه وه بنێرێت.

یان زانینگه کانی ئه مریکا بۆخۆیان نمره کان و هه ڵده سه نگێنن ئێوه بڕوانامه کانی و ناوی به ده ره کی، کۆمپانیایه کی به یان که ده ده ن بڕه پاره یه ک هه ڵسه نگێنه ر، ئه وم کاره بکات. هه ندێ جار داواکارانی نێونه ته وه یی ده بێت تێچوونی هه ڵسه نگاندنی

بڕوانامه کان بده ن.

ده بێت ئێوه نمره کان، ریزی له جگه هه ندێ وێنه ی په سه ندکراو له دیپلۆمه کان، تاقیکارییه کانی ده ره نجامی به ڵگه کان، خۆتان کاری پێشینه ی یان کۆتایی، کۆتایی یان نیشتمانیه کان تاقیکاریه له خولی له خۆتان واڵتی له به ڕێوه چوو بڕوانامه کان ئه سڵی بنێرن. دواناوه ندیدا تر رێگایه کی که ئه وه ی مه گه ر مه نێرن ئه م ناکرێت ئاسایی شێوه ی به نه بێت؛

64 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

به ڵگه کان وێنه ی بدرێنه وه . بڕوانامانه فه رمی مۆری ده بێت )کۆپییه کانیان( خوێندنگه یان له سه ر بێت، یان به رپرسێکی ئه م په سه ندی بۆ رێگه پێدراو حکومه تی

به ڵگانه ، ئه وانه ی په سه ند کردبێت.

بڕوانامانه ئه م ده بێت ئه گه ر ئێوه ئینگلیزی، سه ر وه ربگێڕدرێنه وه وه رگێڕێکی خزمه تگوزاریی له ده توانن بۆخۆتان یان وه رگریت، که ڵک شاره زا بڕوانامه کان وه رگێڕنه وه . ئه م بڕوانامانه ش نووسینگه یه کی له الیه ن ده بێت کرابێتن. په سه ند قبووڵکراوه وه راوێژکاریی ناوه نده کانی له هه ندێ یارمه تیدانی بۆ EducationUSAئێوه له ره وتی داواکاریدا به ڵگه کانی ئێوه وه رده گێڕنه وه و په سه ندیان ده که ن. ره نگه له به رانبه ر ئه م خزمه تگوزاریانه دا داوای مه ده ن هه وڵ بکه ن. لێ پاره تان بڕێ ئه نجامه کان و وانه کانی خوێندنگه ی خۆتان وانه کانی و ئه نجامه کان فۆرمی وه کو تا تێکۆشن جیاتی، له ده رێنن. ئه مریکا نمره دان سیسته می به سه باره ت ده کرێت بڕوانامه کان، دیپلۆمه کان، جۆره کانی و یان خه اڵته کان له واڵتی خۆتاندا زانیاریی

پێوه ندیدار به پێشینه پێشکه ش بکه ن.

راپۆرتی نمره ی تاقیکردنه وه

له به شداریی بۆ داواکاریی کاتێک و ،ACT، SAT تاقیکاریه کانی بابه تی به پێوه ندیدار تاقیکاریه کانی دیکه ی یان ئایێڵتس، تافڵ، ،SATده بێت ده که ن، پێشکه ش تاقیکاریه کان زانکۆ کام بۆ ده تانه وێت که بزانن رێگایه وه له م بنێرن. خۆتان داوانامه ی بکه ن دیاری ده سبه جێ ده توانن ئێوه ئه و بۆ خۆتان نمره کانی ده تانه وێت که زانکۆیانه بنێردرێن. به ناردنی نمره کانی خۆتان له کاتی به ڕێوه چوونی تاقیکاریدا،

به جێی داواکردنی وه رگرتنی نمره کان به جیا له کاتێکی تردا، له کات و تێچوونی کاتی ده بێت. ده ستپێوه گرتنتان خۆتاندا کۆپییه ک ده کرێت، تا داوانامه ، ناردنی له راپۆرتی نمره ی تاقیکردنه وه ی خۆتان نووسینگه ی ئاکامدا له بگونجێنن. تێیدا نمره وه رگرتنی پاش ده توانێت وه رگرتن له گه ڵ ره حه تتر ئه وانه فه رمییه کان، له و، بکات، هاوتا ئێوه داوانامه که ی له به ته نیا ئه وان ره نگه بابه تدا، هه ندێ ده ستدابوونی کۆپییه ک ره وتی لێکدانه وه ی

داوانامه ی ئێوه ده ست پێ بکه ن.

ده ربڕیننامه ی تاکه که سی

مه ترسن کردن دڵ ده ردی "له زۆر ئێوه بۆ بابه تێک ئه گه ر –قسه له سه ری هه یه ، گرنگایه تی ئه مه که ئه وه ی له به ر بکه ن، به رپرسانی که شته یه ئه و هه ر وه رگرتن ده یانه ویت سه باره ت به

ئێوه بیزانن." — خوێندکاری زینده وه رناسی مۆلێکولی خه ڵکی رۆمانی.

داواکاران له خوێندنگه کان له زۆرێک داوا ده که ن که ده ربڕیننامه یه کی تاکه که سی و نووسراوه یی یان وتار وه کو به شێک له پاش بکه ن. پێشکه ش وه رگرتن ره وتی ئه وه ی که به رپرسانی وه رگرتن ئه م به شه ده ده نه وه لێکی بخوێننه وه ، داوانامه که له که ئاخۆ خوێندکار ده توانێ له خوێندنگه دا خوێندنگه ئه م ئاخۆ و بکات هاوکاری بکات دابین ئه و پێویستیه کانی ده توانێت ئه و تاکه که سیه کان ده ربڕیننامه نا. یان که ده ڕه خسێنێت زانکۆکان بۆ هه له هه بێت، ئێوه له سه ر روانینێکیان کورته و نمره کان رێگای له که روانگه یه ک داوانامه پاشماوه ی که ژمارانه ی ئه و پێکده هێنن، ناکرێ پێی بگه ن. زانینگه کان

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 65

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

خوێندکارانی له تایبه تیه کان توانسته له توانادا ده گه ڕن و پرسیاره کانی وتاره که ی

خۆیان شیاو له گه ڵ ئه وه ده هێننه ئاراوه .

بۆ هه له ی ئه و داوانامه وتاره کانی که ده ڕه خسێنێت وه رگرتن به رپرسانی خوێندن، توانایی نووسین، شاره زایی ئامانجی رێکخراوه یی، شاره زاییه کانی و خوێندنگه یه دا، له خوێندن له ئێوه لقێکی هه ڵبژاردنی بۆ ئێوه هۆیه کای خوێندنی تایبه ت هه ڵسه نگێنن. به رپرسانی وه رگرتن له شاره زاییه کانی نووسینی بااڵ، پێگه یشتوویی و زانینخوازی هه روه ها و له باری بیره وه له داواکاراندا ده گه ڕن. تا شوێنێ که ده کرێ له پێشدا وتاره که ئاماده بکه ن تاکو بتوانن بۆ حه وته یه ک ئه وه له سه رله نوێ پاشان و دانێن یه ک په نای دڵنیا واتاداربوونی له تاکو بیخوێننه وه ئێوه دا وتاره که ی هه موو له ئه مه ببنه وه . وه رگرتن به رپرسانی پیشانی و به رچاوه به چاکن، نوسه رێکی ئێوه که ده دات وتاره که ی خۆتان گرنگایه تی ده ده ن، و بۆ ئه وه ی که وتاره که به چاکی ئاماده بکه ن،

کاتی بۆ ته رخان ده که ن.

چه ند رێنوێنی گشتی:

ئه و کارانه ی خواره وه جێبه جێ بکه ن:

وه اڵمدانه وه ی پرسیاره کان. •

یان کاره ساتێک سه ر خستنه تیشک • - بیرتانه له چاکی به که رووداوێ

ورده کاریه کان گرنگ نین.

روونکردنه وه ی هه ر بابه تێکی نائاسایی •ماڵی یان خوێندنگه ژیانی له سه ر که

ئێوه کاریگه ری هه بووه .

بۆ تر که سانی له داواکردن •راستکردنه وه ی )ئێدیتی( ئه وه له باری

رێزمان و نووسینه وه .

ئه و کارانه ی خواره وه مه که ن:

درۆدان •

که سێکی له الیه ن وتاره که نووسینی •تره وه بۆ ئێوه .

هه ڵبژاردنی بابه تێک ته نیا بۆ ئه وه ی که •چاک بداته چاوه وه .

ده ربڕینی ئه وه ی که واده زانن زانینگه •راستییه کان ته نیا بیبیسێت؛ ده یهه وێت داواکاریی هۆیه کانی به سه باره ت

خۆتان بڵێن.

ئه وه ی که بۆ ده رفه ته کان ده ستدانی له •خۆتان به سه باره ت زیاتر ده تانه وێت

بنووسن.

به شێکی هه ر )یان وتار نووسینی •کاتی پێش شه وی له داوانامه ( له تر

دیاریکراودا.

زانیاریی ئێوه وتاره که ی که ببنه وه دڵنیا دروست له سه ر ئێوه و تواناییتان پێشکه ش وتاره ئه م به شی گرنگترین ده کات. به رپرسانی - ئه وه یه دروستی و راستی هه زار چه ند ساڵێک هه موو وه رگرتن وتار ده خوێننه وه و بۆ دیاریکردنی وتاری که وتارانه ی له و تاقمه ئه و یان ساخته ده کرێن، ئاماده دایکوباوکانه وه له الیه ن شاره زان. ئه م وتاره بۆ ئێوه به ده رفه تێک بیسه لمێنن زانینگه بۆ تاکو ئه ژمێر دێته تردا خوێندکارانی نێوان له بۆچی که ئه م بۆ هه ر – وه رگیردرێن ده بێت ئێوه

مه به سته له وه که ڵک وه رگرن.

سفارشتنامه کان

دوو ده بێت النیکه م ئاسایی شێوه ی به

66 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

سفارشتنامه تان هه بێت. ره نگه به ڕێوه به ری خوێندنگه ی ئێوه ، راوێژکاریی خوێندنگه ، مامۆستای تایبه تی، یان ئه و مامۆستایانه ی که ئێوه به چاکی ده ناسن، ئه م سفارشتنامانه ده بێت ئێوه ناسێنه ره کانی بکه ن. ئاماده هه ندێ ئێوه کاری به سه باره ت بتوانن بابه ت بنووسن و توانایی ئێوه بۆ خوێندنی سه رکه وتووانه له زانینگه دا هه ڵسه نگێنن. لقێکی ئه گه ر ده زانن که ده تانه وێت له چ خوێندندا بخوێنن، له مامۆستای ئه و وانه یه بۆتان سفارشتنامه یه کتان که بکه ن داوا مامۆستایانی سفارشتنامه کانی بنووسێت. ده توانن و کاریگه ره زۆر ئه مریکایی دیکه ی مامۆستایانی سفارشتنامه کانی له ورده کاریی له گه ڵ و درێژتر واڵتان به که سفارشتنامانه ی ئه و بن. زۆرتر تێدا نه رێنیان خاڵی نووسرابێتن، الوازی بێت، یان دێر ئاماده ببن له سه ر دادوه ریی کاریگه ر ناسێنه ر هه ڵبژاردنی بۆ ئێوه

ده بن، که واته به وردی هه ڵیبژێرن.

سفارشتنامه دا فۆرمه کانی له ره نگه ته نیا یان پرسیاره کان له ریزبه ندێک له وێوه هه بێت. گشتی پرسیاری یه ک له گرنگیان پشکێکی سفارشتنامه کان که ناسێنه ره کانی هه یه ، وه رگرتندا ره وتی شوێنی و به رنامه کان له گه ڵ خۆتان ئاگادار خوێندن بۆ له به رچاوگیراوتان سفارشتنامه فۆرمی ره نگه بکه نه وه . هه بێت مافی به تاڵکردنه وه ی بژارده یه کی که ئێوه ده توانن به هه ڵبژاردنی ئه وه له مافی خۆتان بۆ دیتنی ئه و بابه تانه ی که له سه ر ئه گه ر بکه ن. چاوپۆشی نووسراوه ، ئێوه ئه م بژارده یه هه بێت، زۆربه ی به رپرسانی وه رگرتن به چاکتری ده زانن که له م مافه کاتی ناسێنه ره کان تاکو بکه ن چاوپۆشی ره حه تتریان هه ستی ئێوه هه ڵسه نگاندنی به وه رگرتن به رپرسانی هه بێت. سفارشتنامانه ی ئه و ئاسایی شێوه ی

تێدا مافی به تاڵبوونه وه ی بژارده ی که ئه گه ر ده زانن. راستوێژانه تر به بێت راسته وخۆ ده بێت ئێوه سفارشتنامه کانی بنێردرێن، ناسێنه ره کانه وه له الیه ن نامه ی پاکه ت که ئه وه یه رێزلێگرانه تر مۆرکراو و ناونیشاندار پێشکه شیان بکه ن. کاتی زۆر پێشکه شی ناسێنه ره کانی خۆتان بکه ن تاکو سفارشتنامه کانی خۆیان ئاماده بکه ن. وه بیریان بهێننه وه که پێش ناردنی )لێواره ی( مۆرکراوی لچی سفارشتنامه ،

پاکه تنامه که واژۆ بکه ن.

ده ربڕیننامه ی پێوه ندیدار به دارایی

ناوی به فۆرمێک زانکۆکان زۆربه ی سه رچاوه کانی به ڵگه ی و "ده ربڕیننامه له پشتیوانی "شایه تنامچه ی یان دارایی" باری دارایی"ه وه ده خه نه پاکه تی داوانامه ی خۆیان. دایکوباوکی ئێوه ، یان هه ر که سێ که تێچوونی زانینگه ی ئێوه ده دات، ده بێت ئه م فۆرمه واژۆ بکات، پاشان بانکێک یان پارێزه رێک په سه ندی بکات. کۆپییه ک له م ئه وه ی له به ر راگرن خۆتان الی فۆرمه خوێندکاریی ڤیزای داوانامه ی بۆ که ئاسایی شێوه ی به ده بێت. پێی پێویستتان بزانن ده یانه وێت بااڵ خوێندنگه کانی ساڵی تێچوونی ده توانن النیکه م ئێوه که وێرای بکه ن، مسۆگه ر خوێندن یه که می بااڵش خوێندنگه کانی زۆربه ی ئه وه ش سه رچاوه ی بکه ن لێ داواتان ره نگه داهاتی خۆتان بۆ هه مووی ماوه ی خوێندن پێشکه شیان بکه ن. ئه گه ر کاتی داواکاریی ده زانن که پێویستتان به یارمه تی خه رجی زانینگه هه یه ، دیاری بکه ن که ده تانه وێت زۆرێک وه رگرن؟ زانکۆ له چه نێک سیاسه تی له ئه مریکا زانکۆکانی له وه رگرتن به پێی پێشینه ی خوێندن" که ڵک بارودۆخی تر، واتایه کی به وه رده گرن. دارایی ئێوه له سه ر بڕیاردان بۆ وه رگرتنی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 67

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

تکایه به وه شه وه ، نابێت. کاریگه ری ئێوه سه رچاوه بتوانن ئه گه ر که بده ن سه رنج به خۆتان داهاتی )سه رچاوه کانی( بکه ن، پێشکه ش به ڵگه وه به ته واوه تی بۆ پێوه ندیدار شیاویه تی به ڵگه ی زانکۆ وه رگرتنی ڤیزای خوێندکاریی ده رده کات.

مۆڵه ت و رێکه وتی تۆمارکردن

تایبه تی کاتی زانکۆکان له هه رکام ئاسایی شێوه ی به ده که ن. دیاری خۆیان مانگی نێوان له دیاریکراوه کان کاته ده توانێت به وه شه وه مارسه ، و جانیوه ر کۆتایی یان نۆڤه مبه ر سه ره تاکانی له زانینگه یه ک ئه گه ر بێت. جوونیشدا رابگه ینێت که ده یهه وێت "وه رگرتنی خول به خول" پێشکه ش بکات، پاڵێوراوانی ئه م خوێندن یه که می ساڵی کۆتایی تا خوله که وایه چاکتر به وه شه وه، وه رده گرێت.

داوانامه ی خۆتان زوو به زوو بنێرن.

ئه و زانکۆیانه ی که رکابه رایه تی له سه ریان "بڕیاری دیاریکراوی کاتی زۆره زووبه زوو"یان هه یه . له م کاته دا، ئێوه زوو شێوه ی به ده که ن، پێشکه ش داواکاریی ته نیا ده توانن و نۆڤه مبه ردا، له ئاسایی داواکاریی دامه زراوه دا له و خوێندن بۆ پێشکه ش بکه ن. به هۆی به ڵێنداریی ئێوه سه باره ت زانینگه بیروڕای زانینگه ، بۆ له گه ڵ به راورد له ئێوه داوانامه ی به ئاسایی شێوه ی به که که سانێ داوانامه ی ده بێت. چاکتر ده که ن، پێشکه ش داوانامه چاوه ڕوانیتان وه رگیردرێن، ئه گه ر لێبڕاوانه ی ئاماده بوونی که لێده کرێت بکه ن. په سه ند دامه زراوه دا له م خۆتان ئه گه ر وه رنه گیردرێن، ده توانن بۆ خوێندن داواکاریی دامه زراوه کاندا دیکه ی له

پێشکه ش بکه ن.

که له وه ی دڵنیابوونه وه به پرسایه تی

هه موو به ڵگه کان، فۆرمه کانی داواکاریی، نمره ی راپۆرته کانی و سه رچاوه کان، فه رمی ئێوه به شێوی دڵنیا و له سه ر کاتدا ئه ستۆی به زانکۆ، ده ست گه یشتووه ته پۆستی ناونیشانی رێگای له ئێوه یه . تۆمارکراوه وه ، یان ئه گه ر نزیک بوونه ته وه په یکه وه رێگای له دیاریکراو کاتی به بنێرن. خۆتان داوانامه کانی )شتبه ر(، چاکتر وایه له رێگای ته له فۆن یان ناردنی زانینگه کانه وه به بکه ن په یوه ندی ئیمه یل و دڵنیا ببنه وه که ئه وان جیلمه ی داوانامه ی زانیاریه هه موو و وه رگرتووه ئێوه یان وێنه هه ندێ له به رده سته . پێویسته کانیان خۆتان به ڵگه کانی و داوانامه له )کۆپی( راگرن تاکو ئه گه ر کاتی ناردنی داوانامه له رێگای پۆسته وه جیلمه که )به سته ( ون ببێت، بتوانن خێرا جیلمه یه کی داوانامه ی

تر ئاماده بکه ن.

وه رگرتن له ناوه ڕاستی ساڵدا

تێرمدا هه ر له زانکۆکان له زۆرێک خوێندکار ناونووسی ده که ن. له خوێندنگه نیوساڵ رۆژمێری به پێی که بااڵکاندا ناوه ڕاستی وه رگرتنی ده چن، به ڕێوه ده کرێت. جێبه جێ جانیوه ردا له تێرم چوار سیسته می له که زانینگانه ی ئه و مانگه که ڵک وه رده گرن، یان سێ مانگه )جانیوه ر( زستان تێرمه کانی له ره نگه وه رگرن. خوێندکار )مارس( به هار و رێکه وتی رێکی ناونووسی له دامه زراوه مۆڵه تی جیاوازه . جۆراوجۆره کاندا به ساڵدا ناوه ڕاستی له داوانامه ناردنی پێش مانگ نۆ تا شه ش ئاسایی شێوه ی له وه رگیران بۆ ئه گه ر ناونووسییه . ده که ن، پێشکه ش داواکاریی جانیوه ردا پێشه وه مانگ شه ش له النیکه م ده بێت به شداریی وه رگرتندا تاقیکاریه کانی له

بکه ن.

68 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

دیمانه کان

زانینگه کانی و زانکۆکان له هه ندێ ویالیه ته ده ره وه ی له ده توانن ئه مریکا یه کگرتووه کانی ئه مریکا له گه ڵ داواکاران ئاسایی به شێوه ی بکه ن. دیمانه جێبه جێ خوێندکارانی پێشووی زانکۆ )ته واوبووان( که له واڵتێکی تردا نیشته جێن، ئه م دیمانانه جێبه جێ ده که ن. له ره وتی وه رگرتنی ئه و ناتوانن که نێونه ته وه یی خوێندکارانه ی ئاراوه ، نایه ته کێشه یه ک بده ن، دیمانه له که هه یه ده رفه ته تان ئه م ئه گه ر به اڵم بکرێت، له گه ڵ دیمانه تان خۆتاندا واڵتی ده رفه تێکی ئه مه مه ده ن؛ ده ست له ئه وه شاره زاییه کانی مه شقکردنی بۆ چاکه پێوه ندی خۆتان و ده بێته هۆی ئه وه ی که له رێگای یه کێک له خوێندکارانی پێشووه وه خۆتان له به رچاوگیراوی خوێندنگه ی

زۆرتر بناسن.

فۆرمی باوی داوانامه

له سه ر ستاندارد داوانامه ی فۆرمه ی ئه م http://www. ناونیشانی به ئینته رنێت و به رده سته له commonapp.orgکه ڵکی زانکۆ و زانینگه 400 نزیکه ی گه ڕه نتی دامه زراوانه ئه م لێوه رده گرن. خۆیان، فۆرمه کانی راده ی به که ده که ن راده گه ن. باویشدا داوانامه ی فۆرمی به ماڵپه ڕ له فۆرمه که له وێنه یه ک ده توانن ناوه ندی له فۆرمه ش ئه م و داگرن دا EducationUSA راوێژکاریی وێنه رێژه یه ک هه ر ده توانن ئێوه هه یه . و بکه ن ئاماده پێویستتانه که )کۆپی( ئه وانه بۆ هه ر رێژه یه ک له دامه زراوه کانی له بنێرن. ده تانه وێت که به شداریکه ر هه ر فۆرمێکدا ریزبه ندێک له زانینگه کان و ناونیشان یان به شدار زانکۆکانی و زانیاریی وه رگرتنی ئه وان هه یه . له بیرتان فۆرمی که ئه وه ی وێرای که هه بێت

داوانامه ی باو ره وتی وه رگرتن له زانینگه هاسان ده کاته وه ، به اڵم هه ندێ که س له سه ر به ستاندارد فۆرمێکی که باوه ڕه ن ئه و شیاو خۆتان داوانامه ی نادات رێگه ئێوه له گه ڵ تایبه تمه ندیه تایبه ته کانی هه رکام له

زانینگه کان ئاماده بکه ن.

وه رگرتن

له خۆتان خوێندنی ده تانه وێت ئه گه ر ده بێت بکه ن، پێ ده ست سێپتامبه ردا ئه و هه ر ئاپریلی مانگی ناوه ڕاستی تا ئه و بکاته وه . ئاگادارتان زانکۆ ساڵه ره نگه ده ده ن، ئه دمیژن که خوێندنگانه ی پێشنیاری ئه گه ر که بکه ن لێ داواتان خوێندنی ئه وان قبووڵ ده که ن وه سیقه یه ک )گره و( بۆیان بنێرن. به ئه گه ره وه سه باره ت خوێندن بۆ ئێوه جێی که ماوه یه ک به له به رچاو سنووردارێتیه ک ده پارێزن، زانکۆیه ک له زۆرتر له ئه گه ر ده گرن. ئاگادار زانینگانه ئه و ده بن، قبووڵ بکه نه وه که ناتانه وێت له وێنانه دا بخوێنن، تاکو ئه وان بتوانن به و خوێندکارانه ی که پێشنیاری چاوه ڕوانیدان ریزبه ندی له ده که ین پێشنیار هه روه ها بده ن. خوێندن که به ڵگه ی شیاویه تی ڤیزای خوێندکاریی ئه و بۆ بنێرنه وه نه هێناون به کارتان که هه ندێ ئاسایی شێوه ی به خوێندنگایانه . زانیاریی له سه ر خانووبه ره ، ئینشورانسی ئێوه بۆ ناساندن دانیشتنی و سه اڵمه تی،

ده نێرن.

کورته شرۆڤه

حه ز که زانینگه یانه ی به و سه باره ت •بده ن بڕیار بخوێنن له وێنانه دا ده که ن و ئیمه یلێک بۆ به ڕێوه به ری وه رگرتنی داوای و بنێرن نێونه ته وه یی کارناسی فۆرمه کانی و زانیاریه کان بکه ن لێ

داوانامه پێشکه شی ئێوه بکات.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 69

پاژی 8 دابینکردنی سه رکه وتووانه ی داوانامه

له کردن به شداری له بۆ زووتر •شیاودا وه رگرتنی تاقیکاریه کانی

ناونووسی بکه ن.

به داوانامه پێویستیه کانی هه موو •ته واوه تی بخوێننه وه .

له گه ڵ خوێندنگه یان زانینگه ی خۆتان •و نمره کان ریزی که بخه ن رێکی له هه رکام بۆ پێویسته کان سفارشتنامه گیراو له به رچاو ئه مریکیه کانی زانکۆ ئاماده بکه ن. ئه گه ر بۆ وه رگرتنی چه ند فه رمییه کان به ڵگه له )کۆپی( وینه کێشه تووشیاری خۆتاندا واڵتی له له گه ڵ راسته وخۆ بابه ته ئه م بوون،

نووسینگه کانی وه رگرتن لێکبده نه وه .

هه موو دیاریکراو، کاتی پێش •و بکه نه وه پڕ داوانامه پێویستیه کانی

بینێرن بۆ زانکۆکان.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانلێژنه ی زانینگه

http://www.collegeboard.com

CollegeNEThttp://www.collegenet.com

CollegeViewhttp://www.collegeview.com

Peterson’shttp://www.petersons.com

The Princeton Reviewhttp://www.review.com

ئه نجومه نی نیشتمانی خزمه تگوزاریی هه ڵسه نگاندنی به ڵگه کانی خوێندن

http://www.naces.org

داوانامه ی باو بۆ وه رگرتن له زانینگه ی کارناسیhttp://www.commonapp.org

70 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

کاتبه ندی و ریزبه ندی پێداچوونه وه پاژی 9 ره وتی داواکاریی: خشته ی

له خواره وه خشته ی کاتبه ندی پێشنیارکراو بۆ داوای وه رگرتن له زانکۆکانی ئه مریکا ره وته ئه م ده توانن جار هه ندێ هێنراوه . له ره نگه به اڵم بکه ن، جێبه جێ خێراتر بژارده ی خوێندنگه کاندا، هه ڵبژاردنی پێشدا له ئه گه ر هه بێت. سنووردارتر کاتتان ته واو راده ی به به رنامه داڕێژن، سه رکه وتوووانه داوانامه یه کی که ده بێت خۆتان له به رچاوگیراوی زانینگه کانی بۆ

بنێرن و له وانه دا وه رگیردرێن.

له 12 تا 18 مانگ پێش ساڵی خوێندن که بکه ن، ناونووسی ساڵه دا له و ده تانه وێت

لێکۆڵینه وه کانی خۆتان ده ست پێ بکه ن.

ویالیه ته له بۆ خوێندن ئێوه هۆیه کانی •یه کگرتووه کانی ئه مریکا چییه ؟

ئێوه پێویستیه کانی زانکۆکان له کام •دابین ده که ن؟

باری له یارمه تی به پێویستتان ئاخۆ •داراییه وه هه یه ؟

داوانامه دیاریکراوه کانی کاته له •ئاگادار داراییه کان یارمه تییه و له به شداریی کاتی کاره ئه م ببنه وه . پێویستدا ستاندارده کانی تاقیکاریه که ئه وه ی له به ر ده بێت، کاریگه ر ده بێت تاقیکاریی ده ره نجامه کانی بدرێنه دیاریکراوه کان کاته پێش تا

ره وتی داوانامه : خشته ی کاتبه ندی و

ریزبه ندی چاولێکردنه وه ی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 71

کاتبه ندی و ریزبه ندی پێداچوونه وه پاژی 9 ره وتی داواکاریی: خشته ی

پێش ده بێت وه رگرتن. نووسینگه کانی خوێندن داوانامه ی فۆرمه کانی ناردنی به شداری تاقیکاریه کاندا له زانکۆ له

بکه ن.

خوێندن بۆ که زانکۆیه ک ئه گه ر •کردووه پێشکه ش داوانامه تان له وێدا تاقیکاریه له بزانێت، پێویستی به

ستاندارده کاندا ناونووسی بکه ن.

ریزی خوێندنگه کانی له به رچاو گیراوی •تا 10 به بکه نه وه به رته سک خۆتان

20 دامه زراوه .

بابه تانه ی ئه و ناونووسی، پێش مانگ 12)مانگه بکه ن جێبه جێ خواره وه به پێی و مه زنده یی ئاماژه پێکراوه کان

ناونووسی پاییزه ن(:

ئاگوست

و فۆرمه کان وه رگرتنی له بۆ •له یارمه تی و داوانامه کاتالۆگه کانی باری دارایی به زانکۆکانه وه په یوه ندی

بکه ن.

تافڵ تاقیکاریه کانی له به شداریی له بۆ •و SAT و/یان ،ACT ئایێڵتس، یان تاقیکاریی پێوه ندیدار به SAT، ئه گه ر پێویست بێت، فۆرمه کانی ناونووسی له تاقیکاریه که دا ئاماده بکه ن و به شێوه ی

سه رهێڵ ناونووسی بکه ن.

سێپته مبه ر – دیسه مبه ر

له خوێندنگه ی خۆتان داوا بکه ن ریزی •نمره فه رمییه کانی ئێوه ئاماده بکه ن.

بکه ن داوا خۆتان مامۆستاکانی له •ئاماده ئێوه بۆ سفارشتنامه هه ندێ

بکه ن.

فۆرمه کانی داواکاریی )بۆ وه رگرتن و •یارمه تی دارایی( پڕ بکه نه وه .

دوو جار لێکی بده نه وه که دڵنیا ببنه وه •کارنامه کان و سه رچاوه کان نێردراون.

پێویستدا وه رگرتنی تاقیکاریه کانی له •به شداریی بکه ن.

جانیوه ر - ئاپریل

دوایین ماوه ی داوای خوێندن له زانکۆ •سه رنج بگیردرێت؛ له به رچاو ده بێت بده ن که ئه م بابه تانه بۆ ره وتی ئاسایی زووتر وه رگرتنی ماوه ی - وه رگرتنه

له کات، زووتر ده بێت.

ئاپریل - جوون

ره تبوونه وه یان ده رچوون نامه کانی •ده گه ن. بڕیار بده ن که ده تانه وێت له کام زانکۆدا به شداریی بکه ن، نووسینگه ی ئاگادار خۆتان بڕیاری له وه رگرتن پڕ پێویسته کان فۆرمه و بکه نه وه ،

بکه نه وه و بینێرنه وه .

ناتانه وێت که زانکۆیانه ی ئه و بۆ •له وانه دا بخوێنن نامه ی په شیمانی بنێرن و به ڵگه ی شیاویه تی ڤیزای خوێندکاریی بنێرنه وه خۆتان به کارنه هێنراوی

بۆیان.

رێکخه ن: خۆتان بووجه که ی •بۆ پاره گواستنه وه ی ئاماده کاریه کانی بانکی ئه مریکا ئاماده بکه ن؛ دڵنیا ببنه وه خه رجییه کانی و سه فه ر تێچوونی که به گه یشتن له کاتی هه یه خۆتان

ئه مریکا.

و خانووبه ره ئاماده کاریه کانی •پزیشکی )دڵنیاییبه خش( ئینشورانسی

72 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

کاتبه ندی و ریزبه ندی پێداچوونه وه پاژی 9 ره وتی داواکاریی: خشته ی

به ته واوه تی خۆتان زانکۆی له گه ڵ جێبه جێ بکه ن.

جوون - ئاگوست

له زانیاریه ئاماژه پێکراوه کان له فۆرمی •I-20 یان DS2019 که ڵک وه رگرن پڕ I-901 SEVIS فۆرمی و SEVIS بکه نه وه و تیچوونی پێویستیزانیاریی ده سته به رکردنی )له بۆ بده ن. پاژی SEVIS به سه باره ت زۆرتر

11 چاولێکه ن.(

پاره دانی په ڕاوه ی وه رگرتنی کاتی •I-20 و SEVIS I-901، له نزیکترین ئه مریکا قونسوڵخانه ی یان باڵوێزخانه بۆ وه رگرتنی ڤیزا داواکاریی پێشکه ش زانیاریی ده سته به رکردنی )له بۆ بکه ن

زۆرتر پاژی 11 چاولێکه ن(.

پێویستیه کانی سه فه ر ئاماده بکه ن. •

نووسینگه ی به بکه ن په یوه ندی •زانکۆی له نێونه ته وه یی خوێندکارانی به رنامه ی ورده کاریه کانی و خۆتاندا و رابگه ینن به وان خۆتان گه یشتنی ناساندن دانیشتنه کانی ورده کاریه کانی له الیه ن که نوێش خوێندکارانی بۆ

زانکۆ به ڕێوه ده چن، په سه ند بکه ن.

خۆتان ئاماده بکه ن بۆ رۆشتن

ئه مریکا له که ببنه وه ئاگادار کاتێک ده خوێنن، به ئه گه ره وه سه باره ت به ڤیزا، ته ندروستی ئینشورانسی خانووبه ره وه ، شێوازی بانکداری، چاره سه ریی، و "پێش زانیاریه کانی دیکه ی و خوێندن، له بۆ ده بێت. پرسیارتان به ڕێکه وتن" پاژی زیاتر زانیاریی ده سته به رکردنی و چاولێکه ن ، نامیلکه دا له م 12 و 11هه روه ها نامیلکه ی چواره م له م کۆپڵه یه ش، خۆتان بۆ رۆشتن ئاماده بکه ن: زانیاریی خوێندن و ژیان به سه باره ت به که ڵک ئه مریکا. یه کگرتووه کانی ویالیه ته له راوێژکاریی ناوه نده کانی زۆربه ی هاویندا له EducationUSAدانیشتنه کانی ناساندن پێش رۆشتن به ڕێوه دانیشتنه کان ره نگه هه ندێک و ده به ن، بکه ن. پێشکه ش ساڵیشدا ناوه ڕاستی له له بۆ وه رگرتنی به رنامه و رزێرڤی جێ، ناوه نده وه . نزیکترین به بکه ن په یوه ندی به رانبه ر له ناوه نده کان له هه ندێ ره نگه لێ پاره تان بڕێ خزمه تگوزاریانه دا ئه م

داوا بکه ن.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 73

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

یه کێک له تایبه تمه ندیه کانی سه رنجڕاکێشی ئه وه یه ئه مریکا په روه رده ی سیسته می ناوه ڕاسته کانی له ده توانن ئێوه که بڕوانامه ، وه رگرتنی بۆ خۆتان خوێندنی تر زانینگه یه کی بۆ زانینگه یه که وه له سیسته می نه رمونیانی بگوێزنه وه . به ئه مریکا زانکۆکانی له پێدان یه که وه رگیراو وانه ی یه که کانی که راده یه که راهاتوو که کاتێ تا دامه زراوه یه ک، له له الیه ن پێوه ره کان، له گه ڵ بێت ده کرێن. په سه ند تره وه دامه زراوه یه کی پتر سێپته مبه ردا مانگی له ساڵێ هه موو زانینگه یه کی بۆ خوێندکار میلیۆن 1 له خوێندکارانی و ده گوێزنه وه ، نوێ

سه ره تای له و ساڵ ناوه ڕاستی له تر زۆرێک ده گوێزنه وه . به هاره دا نیوساڵی بۆ زانینگه کانه وه له خوێندکارانه له م تاکو ده گوێزنه وه چوارساڵه کان زانکۆ وه رگرن خۆیان کارناسی بڕوانامه ی زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی )له بۆ چاولێکه ن(. 3 پاژی زانینگه کان له سه ر خۆیان خوێندنی خوێندکاران دیکه ی ده ست چوارساڵه دا دامه زراوه یه کی له تاکه که سی، هۆی به به اڵم ده که ن، پێ ده ده ن بڕیار دارایی یان په روه رده یی چوارساڵه ی زانینگه یه کی بۆ بگوێزنه وه له خوێندکاران له که م رێژه یه کی تر. ویالیه ته ده ره وه ی له دامه زراوه یه ک

74 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

ده گوێزنه وه ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته ناو له دامه زراوه یه ک بۆ

یه کگرتووه کانی ئه مریکا.

چاکتری به زانینگه کان زۆربه ی ناونووسی پێش خوێندکاران که ده زانن خوێندن ساڵێکی نوێ زانینگه یه کی له تێپه ڕێنن، به اڵم ئه م مه رجانه له خوێندنگه ئه وه ، وێرای جیاوازه . جۆراوجۆره کاندا نیشته جێ مه رجی زانکۆکان زۆربه ی بوونی دووساڵه یان هه یه پێش ته واوکردنی ده بێت ئێوه تر، واتایه کی به خوێندن. بخوێنن زانینگه دا له و ساڵ دوو النیکه م خۆتان بڕوانامه ی و بکه ن ته واوی تاکو زۆربه ی کاتێک گشتی، به وه رگرن. بۆ ده چن راگوێزراو خوێندکارانی زانینگه یه کی نوێ، ساڵی دووه م یان سێیه م

ده بن.

گواستنه وه ی یه که ی وانه

کاتی هه ڵبژاردنی دامه زراوه بۆ گواستنه وه وانه له راده یه ک که چ بزانن ئه وێ، بۆ دامه زراوه ی له ئێوه وه رگیراوه کانی نوێ دامه زراوه ی بۆ ئێستاکه وه کردنی قبووڵ سیسته می ده گوێزرێنه وه . دامه زراوه ی له کراوه کان جێبه جێ کاره سه ره کیدا گواستنه وه ی یه که ی پێده گوترێت، گواستنه وه ی قۆناخه کانی و سیاسه ت و جۆراوجۆره کاندا دامه زراوه له یه که

جیاوازه .

زانینگه کان به پێی ریزی نمره کانی ئێوه و دامه زراوه ی له سه ر زانیاریه کان دیکه ی هتد به رنامه و سه ره کی، گه اڵڵه ی گشتی دیاری ده که ن که کامیه ک له وانه کانی ئێوه په سه ند ده که ن. له کاتێکدا خوێندنگه کان به شێوه ی ئاسایی ده توانن له کاتی ده رکردنی به راوردێکی ئێوه وه رگرتنی نامه ی خوێندکاران بکه ن، پێشکه ش نافه رمی

چوونه ناو کاتی تا ده بێت کات زۆربه ی سه رۆکی چاوپێکه وتنی و زانینگه دێپارتمان چاوه ڕوان بن که هه ڵسه نگاندنی کۆتایی له بارودۆخی گواستنه وه ی ئه وان

پێشکه ش بکرێت.

هه ندێ که تێبگه ن خوێندکاران ره نگه دامه زراوه ی له وه رگیراوه کان وانه له گواستنه وه دا ره وتی له ئه واندا سه ره کی زۆربه ی خوێندکارانه ئه م بوون. "ون" کات ده بێت کاتێکی زیاتر بۆ ته واوکردنی ئه گه ر یان بگرن له به رچاو خوێندن بکه ن، ته واوی کاتدا له سه ر ده یانه وێت له و هه ڵگرن هاوینه تێرمی ده بێت وانه ی یه که کانی رێژه ی ئه وه شدا په نای زۆرتر له هه ر تێرمێکدا وه رگرن. وێرای رێژه ی بۆ زانینگه کان، زۆربه ی ئه وه ، یه که کانی وانه که ده کرێ له دامه زراوه ی دیاریان ئاستێکی بگوێزرێنه وه پێشووه وه زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ هه یه . گواستنه وه ی سیاسه ته کانی له سه ر زیاتر بکه ن په یوه ندی راسته وخۆ تایبه ت، زانیاریی له یان خوێندنگه کانه وه به راوێژکاریی ناوه ندی له که سه رچاوه که ڵک هه یه دا EducationUSA

وه رگرن.

به گشتی خوێندکاران ده بێت بۆ وه رگرتنی بڕوانامه ی ئه مریکا سێ جۆر له جۆره کانی وانه گشتییه کان، وانه تێپه ڕێنن: وانه خوێندنی لقی به پێوه ندیدار تایبه تیه کانی )له بۆ دڵخوازه کان وانه و سه ره کی، ده سته به رکردنی زانیاریی زیاتر سه باره ت به جۆره کانی وانه ، پاژی 2 چاولێکه ن(. دامه زراوه ی له راگوێزراوه کان وانه له ده بێت نوێ دامه زراوه ی بۆ سه ره کی یه کێک له م سێ گروپه دا بن تاکو به شێک له وانه پێویسته کان بۆ وه رگرتنی بڕوانامه خواره وه به شانه ی ئه و ئه ژمێر. بێنه

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 75

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

به شێوه ی کرده وه یی ئه م ره وته شێوازی پیشان ده ده ن.

گواستنه وه له نێوان دامه زراوه ئه مریکاییه کاندا

له وێوه که مه رجه کانی خوێندن له زۆرێک هاوشێوه یه ، ئه مریکا زانینگه کانی له خوێندکارانه ی ئه و زۆره وه ئه گه ری به بۆ ئه مریکایی دامه زراوه یه کی له که تێده گه ن ده گوێزنه وه ، تر دامه زراوه یه کی ده کرێ په سه ند هاسانی به وانه کانیان که

و ده گوێزنه وه .

وه رگیراوه کان وانه گواستنه وه ی ره نگه بێت، سه ختتر تایبه تی وانه ی وه کو وانه ئه و که تێکۆشن ئه گه ر به تایبه ت نوێی زانینگه ی که بگوازنه وه تایبه تیانه نموونه ، )بۆ ناکات پێشکه شیان ئێوه ئه گه ر هه وڵ بده ن وانه کانی بازرگانی بۆ وانه کانی که بگوێزنه وه خوێندنگه یه ک بازرگانی پێشکه ش ناکات(. هه ندێ کات، له گه ڵ لقێک تایبه تیه کانی وانه ره نگه پێویستیه کانی هه ر ئه و لقه له دامه زراوه ی ره نگه ته نانه ت نه کات. هاوتایی نوێدا بکات مه جبوور ئێوه نوێ دامه زراوه ی که هه موو وانه تایبه تیه کان له و زانینگه دا وانه ی وه کو که وانانه ی ئه و تێپه ڕێنن. نه کراون، قبووڵ گشتی یان تایبه تی )ئیختیاری( دڵخواز وانه ی وه کو ره نگه کاره ئه م ئه گه ر ته نانه ت بکرێن. قبووڵ وانه ی یه که یه کی هیچ نه بێت، بۆی گواستنه وه یی په سه ند ناکرێت، یان ئه وه ی که ده ڵێت ئێوه به نوێ زانینگه ی که کردووه ، قبووڵ وانه یه ی ئه م یه که کانی یه که کانی له به شێک یه کانه ئه م به اڵم خوێندن ته واوکردنی بۆ پێویست وانه ی یه که کانی لێکدانه وه ی رێژه ی کاتی نابن. وه ریانده گرن، که گواستنه وه یی وانه ی کردنی قبووڵ نێوان جیاوازیی ده بێت

ئامانجه کانی بۆ وانه یه که ی گشتی یه که کانی کردنی قبووڵ و گواستنه وه ، لقێکی له خوێندن ته واوکردنی بۆ وانه یه که مدا، بارودۆخی له بزانن. دیاردا روونکردنه وه ی زۆرتر پێویسته ، و هه ندێ نێوانه دا ون له م یه که کانی وانه ره نگه له بوون. له بارودۆخی دووه مدا، ئێوه ده توانن له وانه کان و ئه و یه کانه ی وانه که ده توانن پێویسته کانی وانه له گه ڵ هاوتاکردن بۆ ئێستاکه ی دامه زراوه ی له دیار لقێکی دڵنیا به ته واوه تی بکه ن، داوایان خۆتاندا

ببنه وه .

خوێندکارانی بۆ زانینگه په رتووکی راگوێزراو، باڵوکراوه ی لێژنه ی زانینگه ، خوێندکاران له رێگایانه ی به و سه باره ت خۆیان راگوێزراوه کانی یه که ده توانن ده کرێ که رێژه یه ک زۆرینه ی به بگه ینن، هه ندێ پێشنیار پێشکه ش ده کات. رێنوێنیه کان ئه و بابه تانه ی خواره وه له به ر

ده گرن:

له ماوه ی دوو ساڵی سه ره تایی خوێندندا •هه موو وانه گشتییه کان هه ڵگرن.

له دامه زراوه ی سه ره کی خۆتاندا هه موو •وانه کانی پێش پێویست تێپه ڕێنن، له به ر ده دات یارمه تیتان کاره ئه م که ئه وه ی که له زانینگه یه کی تردا قبووڵ بکرێن، لقی له رکابه رایه تی ئه گه ر به تایبه ت

سه ره کی ئێوه دا زۆر له سه ره وه بێت.

لقی بۆ پێویسته کان وانه زۆربه ی •بۆ هاتن پاش خۆتان سه ره کی له به ر هه ڵگرن، نوێ دمه زراوه ی وانه یانه ئه م گواستنه وه ی که ئه وه ی

سه ختتره .

ده خوێنن، زانینگه یه کدا له ئه گه ر •په روه رده ی خۆتان راوێژکاری له گه ڵ

76 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

ئاماده وانه به پێوه ندیدار به رنامه یه کی وه کو دیاریکراوه کان وانه و بکه ن )له بۆ هه ڵگرن راگوێزراو" "وانه ی ده سته به رکردنی زانیاریی زیاتر له سه ر

زانینگه کان، پاژی 3 چاولێکه ن(.

داوا زانینگه یه ک له ده توانن ئێوه •بڕیاری خۆتان به سه باره ت که بکه ن وانه ی یه که کانی له گه ڵ پێوه ندی له هه بێت. پێداچوونه وه یان گواستنه وه یی یان نمره کان ریزی جار هه ندێ زانیاریی وانه کان شرۆڤه کاریه کانی ئه وه به پێی و ده کات پێشکه ش ته واو وانه یه که ی ده توانێت زانینگه یه ک قبووڵ بکات؛ زانیاریی زۆرتر ئه و هه له به به رپرسان ده دات که به قازانجی ئێوه

بڕیار بده ن.

گواستنه وه له ده ره وه ی سیسته می په روه رده ی ئه مریکا

دیکه ی له خوێندکاران ساڵێک هه موو به رنامه کانی له به شداریی بۆ واڵتانه وه وه رگرتنی بڕوانامه ی ئه مریکا ده گوێزنه وه خۆیان خوێندنی سه رکه وتوویی به و ده ده ن. درێژه بڕوانامه وه رگرتنی تا له بڕوانامه کان پێکهاته ی به وه شه وه ، پێکهاته ی له گه ڵ که م زۆر تردا واڵتانی به م راهاتوویه ، ئه مریکا بڕوانامه کانی خوێندکارانی بۆ گواستنه وه ره وتی هۆیه بۆ گواستنه وه ره وتی له ئاڵۆزتر بیانی سیسته می ناو له که ده بێت خوێندکارانێ ئه مریکاوه ده گوێزنه وه . بۆ نموونه ، ئه گه ر لقێکدا له ته نیا خۆتاندا واڵتی له ئێوه ده خوێنن، وانه وه رگیراوه کانی ئێوه له گه ڵ ئه و لقه جۆراوجۆرانه ی که خوێندکارێکی تاکو تێده په ڕێنێت ئه مریکایی کارناسی هه بێت، خوێندنی گشتییه کانی مه رجه

هاوتا نابێت.

به رپرسانی له یه کێک وته ی به پێی که دامه زراوه یه ک وه رگرتن، بااڵی کاتی ده بێت گواستووتانه ته وه بۆی ئێوه که وانه کان یه کانه ی ئه و په سه ندی نائه مریکایی داوتانه ته له دامه زراوه یه کی بگرێت، له به رچاو هۆکار هه ندێ سه ر،

که بریتین له :

ئاخۆ وه زاره تی په روه رده ی واڵتی ئێوه •زانکۆ یان زانینگه که ی ئێوه به بڕوادار له ئه مریکا زانینگه کانی ده زانێت؟ دامه زراوه گه لێک ده گه ڕن که وه زاره تی په روه رده په سه ندیان بکات؛ به وه شه وه ، ئه گه ر به رپرسانی تر زانینگه که ی ئێوه بکرێت. قبووڵ ره نگه بکه ن، په سه ند بڕیاره کان له زانینگه جۆراوجۆره کاندا پێبه سته ی کات زۆربه ی و جیاوازه به راورد له دامه زراوه ئه و که ئه وه یه له هاوشێوه زانینگه یه کی له گه ڵ بارودۆخی یه کگرتووه کاندا ویالیه ته

چۆنه .

سروشت یان جۆری وانه وه رگیراوه کان •وانه له گه ڵ هاوشێوازیه کی چ پێشکه شکراوه کان له دامه زراوه ی نوێ خوێندنگه ئاسایی شێوه ی به هه یه ؟ لێکدانه وه ی رێگای له ئه مریکاییه کان شرۆڤه کاریه کانی ناو زانیاریی یان وانه کان، گه اڵڵه ی گشتی به رنامه ، کاتالۆگه کانی زانینگه ئه م هاوشێوه بوونه هه ڵده سه نگێنن. ئه گه ر دامه زراوه ی ئێوه ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته له زانینگه ره نگه نییه ، به ناوبانگ ئێوه چوونه ناوی کاتی ببێت مه جبوور جێبه جێ وردبینانه تر هه ڵسه نگاندنی هه ڵسه نگاندنه ئه م پاش ته نیا و بکات، نه کردنی په سه ند یان په سه ند له سه ر ئه وه شێوه ی و راگوێزراوه کان یه که

بڕیار بدات.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 77

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

بۆ راده یه ک چ تا ئێوه وانه کانی •خوێندن لقێکی و بڕوانامه وه رگرتنی که حه زتان لێیه شیاون؟ زۆربه ی کات دێپارتمانی و نووسینگه له مباره وه خوێندنی دامه زراوه یه ک که ده تانه وێت وانه کان وه ربگیردرێن، له وێدا لێکی سه ره تا ئه وان هه ڵده سه نگێنن. ده ده نه وه که ئاخۆ ده کرێ وانه کان وه کو یه که راگوێزراوه کان قبووڵ بکرێن، و ئاخۆ که لێکده ده نه وه بابه ته ئه م پاشان پێویسته کان له وانه ئه م وانانه به شێک بۆ وه رگرتنی بڕوانامه له لقێکی تایبه تدا بڕیاره ش ئه م نا. یان ئه ژمێر دێنه زانکۆ، ناو نه چنه که کاتێ تا نادرێت جۆراوجۆره کاندا زانینگه له ره نگه و له وانه کان گواستنه وه ی بێت. جیاواز به رنامه پسپۆڕیه کان تایبه تدا بۆ لقێکی یان مێعماری، ئه ندازیاریی، وه کو له به ر سه خته ، زۆر رۆژنامه وانی، وانه کان مه رجه کانی که ئه وه ی زۆرتر و رێکخراون وردی به ئه م بڕوابه خشی دامه زراوه کانی

مه رجانه یان راگه یاندووه .

بۆ ئه وه ی که تا ده کرێ ره وتی گواستنه وه پێ پێشنیارتان تێپه ڕێنن، ره حه تی به

ده کرێت که :

پێشینه کانی هه موو که ببنه وه دڵنیا •و فه رمین پێشکه شکراو خوێندنی پوولی سه ره کی یان مۆری دامه زراوه ی

سه ره کیان هه یه .

هه موو بۆ وانه کان شرۆڤه کاریه کانی •ئینگلیزی زمانی به زانکۆ وانه کانی گشتی گه اڵڵه ی یان کورته بنێرن. وانه دا هه ر له که سه ره کیه کان بابه ته یان یه که کان رێژه ی لێکده درێته وه ، و وته بێژی پێویسته کانی کاتژمێره تاقیگه بۆ هه ر وانه له حه وته دا، ماوه ی

تێرمێک یان ساڵی خوێندن، و، ئه گه ر له شوێنێکی تردا ئاماژه ی پێنه کرابێت، ساڵی وه رگرتنی وانه کان دیاری بکه ن. به رنامه که گشتی گه اڵڵه ی )ئه گه ر کورته یه ک بۆخۆتان ده بێ نه بێت، بنووسن و له خوێندنگه داوا بکه ن ئه وه

په سه ند بکات.(

)کتێب( په رتووکانه ی له و ریزبه ندێک •وانه که له هه ر وانه دا به کار هێنراون یارمه تی کاره ئه م بکه ن؛ ئاماده له که ده دات زانکۆ به رپرسانی ببنه وه ئاگادار زۆرتر وانه نێوه ڕۆکی و ئه و هه له یان بۆ ده ڕه خسێنێت که پاش چوونه ناوی ئێوه یه که کانی وانه په سه ند

بکه ن.

به رێژه ی ته واوی وانه کان، سه باره ت •پێویسته کان یه که یان وانه ، یه که کانی له دیپلۆم یان بڕوانامه وه رگرتنی بۆ ده گوێزنه وه ، له وێ که دامه زراوه یه ک

هه ندێ زانیاریی پێشکه ش بکه ن.

بۆ ده گوێزنه وه که خوێندکارانه ش ئه و له ده توانن ئه مریکایی دامه زراوه یه کی دواناوه ندی خولی چاالکیه کانی به رانبه ر ئه م ئه گه ر وه رگرن وانه یه که ی خۆیان له سه ره تاییه کان ئه رکه له گه ڵ کارانه ئاستی زانینگه له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بکرێ به راورد بکرێن. له هه رکام

له زانینگه کان له مباره وه پرسیار بکه ن.

ره وتی داواکاریی گواستنه وه

خوێندکارێکی وه کو داواکاریی ره وتی ده بێ ئێوه و ده بات، کات راگوێزراو رێکه وتێ پێش مانگ 12 النیکه م له خۆتان خوێندنی ده تانه وێت که بکه ن، پێ ده ست نوێ دامه زراوه یه کی داڕێژن. به رنامه خۆتان گواستنه وه ی بۆ

78 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

به شی پێوه ندیدار به گواستنه وه له هه رکام وردی به زانینگه کاتالۆگه کانی له به شه دا له م کات زۆربه ی بخوێننه وه . هه ندێ زانیاریی له سه ر سیاسه تی زانینگه پاژی هه یه . وانه یه که ی گواستنه وه ی بۆ 4ی ئه م نامیلکه )په رتووک( راوێژکاریی زانینگه کاندا هه ڵبژاردنی له گشتی

پێشکه شی ئێوه ده کات.

خوێندکارانی بۆ داواکاریی ره وتی بۆ داواکاریی ره وتی له گه ڵ راگوێزراو جیاوازه . بڕێ یه که م ساڵی داواکارانی خوێندکارانی راگوێزراو زۆرتر فۆرمێکی به و ده که نه وه ، پڕ جیاواز داواکاریی ده یهه وێت ئاسایی زانینگه ی نوێ شێوه ی له دوو بابه تی سه ره کی ئاگاداری هه بێت:

ئه م بۆ بگوێزنه وه ده تانه وێت بۆچی •ده کرێت داوا ئێوه له دامه زراوه یه ؟ تاکه که سی ده ربڕیننامه یه کی تاکو خۆتان هۆیه کانی تێیدا و بکه ن ئاماده بۆ گواستنه وه شرۆڤه بکه ن. به شێوه ی به شی گرنگترین به شه ئه م ئاسایی داوانامه ی ئێوه یه . سه رنج بده ن که له م به سه باره ت نابێت ده ربڕیننامه یه دا هۆی ناڕه زایه تی خۆتان له دامه زراوه ی ئێستاکه تان سکااڵ بکه ن، به اڵم له بری ئه وه ده توانن شرۆڤه ی بکه ن که بۆچی ده توانێت چاکتر نوێ خوێندنگه ی دابین ئێوه خوێندنی پێویستییه کانی

بکات.

خوێندووه ، ئێستا تاکو وانه گه لێکتان چ •ئێستا تاکو خوێندنیانن؟ خه ریکی یان له شاره زاییتان ئه زموونێکی چ کردووه ؟ ده سته به ر خۆتاندا زانینگه ی چاوه ڕوانی گواستنه وه داواکارانی له ئێستاکه ی دامه زراوه ی له که ده کرێت و هه بێت چاکیان کاری خۆیاندا درێژه ی شیاویه ی که سه لماندبێتیان

خوێندن له قۆناخی بانتریان هه یه .

ئێوه ده بێت هه ر ئه و به ڵگانه ی پێشکه شی زانینگه بکه ن که داواکارانی ساڵی یه که م سفارشتنامه ، له وانه ده که ن، پێشکه شی تاقیکاریی نمره کانی نمره کان، ریزی له بۆ داوانامه . وتاری و وه رگرتن، ئاماده کردنی شێوازی له سه ر زانیاریی 8 پاژی سه رکه وتوو داوانامه یه کی

چاولێکه ن.

که زانکۆیانه یدا له و که هه بێت له بیرتان زۆرتر هه ڵبژاردنین، گواستنه وه کارێکی له و زۆرێک راستیدا، له نییه ؛ هاسان رکابه رایه تین زۆرتر که زانینگه یانه ی ستانداردی راگوێزراو خوێندکارانی بۆ گرتووه له به رچاو سه ختتریان وه رگرتنی یه که م. ساڵی خوێندکارانی گوێره ی به به سه باره ت زانینگه کان له زۆرێک بژارده کانی بۆ که داواکارانێ له سه دی خوێندن یه که می ساڵی و گواستنه وه ره قه مگه لێک و ئامار وه رگیراون، خوێندکارێکی چلۆن که ده که ن پێشکه ش رکابه رایه تی وه کو خوێندکاری گواستنه وه

ده بێت.

کورته شرۆڤه

گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی له •بڕوانامه وه رگرتنی بۆ خوێندندا کاتی بۆی هه یه ، به وه شه وه به شێوه ی ئاسایی ساڵی یه که مین تێپه ڕاندنی پاش ته نیا ره نگه ده کرێت. کاره ئه م خوێندن پێشتر که وانه یه که کانی له هه ندێ و نه کرێت قبووڵ لێتان خوێندووتانه مه جبوور بن کاتی زۆرتر بۆ وه رگرتنی

بڕوانامه ته رخان بکه ن.

بۆ پێویست وانه کانی گواستنه وه ی •به رنامه بۆ به تایبه ت سه ره کی، لقی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 79

پاژی 10 گواستنه وه بۆ زانکۆیه کی ئه مریکایی

ئه ندازیاریی، وه کو پسپۆڕیه کان سه ختترین کاره .

و زانکۆ سیسته می نێوان جیاوازیی •بڕوانامه ی وه رگرتنی به رنامه کانی و ئه مریکا یه کگرتووه کانی ویالیه ته گواستنه وه ی ره وتی دیکه ی واڵته کان، له که خوێندکارانه ی ئه و بۆ ویالیه ته ده ره وه ی دامه زراوه کانی ده گوێزنه وه ، ئه مریکا یه کگرتووه کانی

ئاڵۆز و سه ختتر کردووه .

ئه وێ تا ده یهه وێت نوێ زانینگه ی •دامه زراوه ی به سه باره ت ده کرێ که وه رگرتنی به رنامه ی ئێوه ، سه ره کی بڕوانامه ، و وانه وه رگیراوه کان هه ندێ زانیاریی ده سته به ر بکات تاکو تێبگات له کامیه ک گواستنه وه ی ده بێت که

یه که کانی وانه ی ئێوه په سه ند بکات.

راگوێزراو خوێندکارانی ره نگه •داوانامه ی ببن که فۆرمێکی مه جبوور جیاواز پڕ بکه نه وه و وتارێک بنووسن بۆ خۆیان ئۆگری هۆی تێیدا و شرۆڤه تر دامه زراوه ی بۆ گواستنه وه ئه و هه ر ده بێت هه روه ها بکه ن؛ به ڵگانه ی پێشکه ش بکه ن که داواکارانی له وانه ده که ن، پێشکه شی یه که م ساڵی و وه رگرتن تاقیکاریی نمره کانی

سفارشتنامه .

وه رگرتنی له رکابه رایه تی •له زۆرتر ده توانێت گواستنه وه ییدا رکابه رایه تی له وه رگرتنی ساڵی یه که م گواستنه وه ییدا وه رگرتنی له و بێت، لێکۆڵینه وه بۆ راده یه به و هه ر ده بێت ئاماده کردنی و دامه زراوه کان له سه ر داوانامه سه رکه وتووه کان کات ته رخان

بکرێت.

نه چنه ناو که کاتێ تا جار هه ندێ •زانکۆ، له پۆله کاندا ناونووسی نه که ن، خۆتان دێپارتمانی سه رۆکی له گه ڵ و هه ڵسه نگاندنی نه بێت؛ چاوپێکه وتنتان و یه که کان رێژه ی له سه ر کۆتایی ماوه ی پێویست بۆ ته واوکردنی خوێندنی

خۆتان وه رناگرن.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

سه باره ت زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ به سیاسه ته کانی گواستنه وه تکایه سه ردانی دامه زراوه گه لێ له هه رکام ماڵپه ڕه کانی له وێدا خوێندن بۆ ده تانه وێت که بکه ن

داوانامه پێشکه ش بکه ن.

80 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

میوانه کان و ڤیزای خوێندکاریی پاژی 11 سیسته می زانیاریی خوێندکاران و

سیسته می زانیاریی خوێندکاران و میوانه کان

و ڤیزای خوێندکاریی

زانکۆی بۆ ئێوه پیرۆزبایی— ئێوه ده رچوون! خۆتان هه ڵبژێردراوی هه ڵیده گرن، که وانه یانه ی به و سه باره ت و ده که وێت، پێیان چاوتان که که سانێ ئه و ئه زموونه سه یرانه ی که له پێشتاندان، بیر ده که نه وه ، به اڵم ئێستاکه به ره وڕووی ره وتی ته واوکردنی دوایین: کاری دوو بۆ داواکاریی و SEVIS ناونووسی

ڤیزای خوێندکاریی.

سیسته می زانیاریی خوێندکاران و میوانه کان )SEVIS(

SEVIS سیسته مێکه به پێی ئینته رنێت که زانیاریی خوێندکاران و میوانه بیانیه کانی پێوه ندیدار به پێش و کاتی نیشته جێ بوونی ئه وان له ئه مریکا راده گرێت. ئه م سیسته مه و خوێندکاران به رنامه ی له به شێک میوانانه )SEVP( که له الیه ن وه زاره تی ئاسایشی ناوخۆی ئه مریکا به ڕێوه به رایه تی ده تانه وێت که زانینگه ی ئه و ده کرێت. پێشکه شکردنی رێگای له بخوێنن تێیدا به سه باره ت سه ره تایی زانیاریی

شێوازی ئێوه ، به رنامه که ی ئێوه ، خوێندن، تێچوونه کانی مسۆگه رکردنی به رنامه ، کۆتایی و ده سپێکردن کاتی و ره وتی SEVIS بۆ ئێوه ده ست پێده کات. پێویستی ڤیزای جۆری به پێی پاشان فۆرمێکی ،I-20 فۆرمێکی ئه وان ئێوه ، I-20M-N فۆرمێکی یان ،DS2019بۆ ئێوه ده نێرن. ئێوه ده بێت پێش دیمانه ی SEVIS تێچوونی ڤیزا وه رگرتنی بکه نه وه پڕ فۆرمه ئه م و بده ن I-901)ئه و بابه تانه ی خواره وه چاولێکه ن(. له بۆ له سه ر زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی چاولێکه ن، چوار نامیلکه ی ،SEVISبه که ڵک زانیاریی رۆشتن: بۆ بن ئاماده سه باره ت به ژیان و خوێندن له ویالیه ته

یه کگرتووه کانی ئه مریکا.

جۆره کانی ڤیزا

F-1 باوترین جۆری ڤیزای خوێندکارییه ، وێرای ئه وه ، بۆ ته واوکردنی به رنامه یه کی پیشه یی یان ته کنیکی خوێندنی کرده وه یی ڤیزای به خوێندکاران له که م رێژه یه کی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 81

میوانه کان و ڤیزای خوێندکاریی پاژی 11 سیسته می زانیاریی خوێندکاران و

M-1، یان بۆ به رنامه ی میوانی پشتیوانی سه فه ر ئه مریکا بۆ J-1 ڤیزای به کراو

ده که ن.

شێوازه کانی کار له ناوخۆی واڵتی خۆتادا

پێویسته کان مه رجه و کار شێوازه کانی بۆ داواکاری ڤیزای خوێندکاری له واڵته نزیکترین جیاوازه . جۆراوجۆره کاندا، EducationUSA ناوه ندی راوێژکارییله سه ر پڕبایه خ زانیاریی ده توانێت ئێوه دا واڵتی له داواکاریی کاره کانی پێشکه ش بکات. )تا ده کرێت، له به رنامه ی EducationUSA رۆشتنی پێش بڵێین ده کرێ ته قریبه ن بکه ن؛ به شداری زانیاریی هه ندێ حه تمه ن به رنامه ئه م پێشکه شتان ڤیزا بۆ داواکاریی له سه ر یان باڵوێزخانه نزیکترین ده کات(. قونسوڵخانه ی ئه مریکا به ئێوه وه ده توانێت ورده کاریه کانی و داواکاریی فۆرمه کانی بکات. ئێوه پێشکه شی داوانامه ره وتی قونسوڵخانه کان و باڵوێزخانه کان و زانیاریی ته له فۆنی هێڵی زۆربه یان هه ندێ ماڵپه ڕیان هه یه که ئه م زانیاریانه

پێشکه شتان ده که ن.

زنجیره یه ، ئه م چواری نامیلکه ی زانیاریی رۆشتن: بۆ ئاماده بوون به که ڵک بۆ ژیان و خوێندن له ئه مریکا، بۆ داواکاریی ره وتی ورده کاریه کانی ڤیزا لێکده داته وه . ئه م نامیلکه له ماڵپه ڕی ناونیشانی به EducationUSAhttp://www.educationusa.

state.gov له به رده سته .

چه ندین کار هه یه که ئێوه ده توانن جێبه جێ بکه ن تاکو ئه گه ری هه ڵبژاردنی ڤیزایه کی

شیاو بۆ ئێوه زیاتر ببێت:

رێکه وتنی پێش مانگ دوو النیکه م •

ده ست ره وته ئه م خۆتان به ڕێکه وتنی پێ بکه ن.

ده توانن که پێویسته کان به ڵگه هه موو •بۆ وه رگرتنی ڤیزای شیاو یارمه تی ئێوه

بده ن کۆ بکه نه وه .

به ته واوه تی دیمانه بۆ ببنه وه که دڵنیا •ئاماده ن.

داواکاریی بۆ ڤیزای خوێندکاریی: رێنوێنێکی قۆناخ به قۆناخ

وه رگرتنی بۆ بتوانن که ئه وه ی پێش تێچوونی ده بێت بکه ن، دیاری کات ڤیزا هه موو بده ن. I-901 خوێندکاری ئه م ده بێت میوانه کان و خوێندکاران تاکه کان بارودۆخی به پێی که تێچوونه ، و خوێندکاران جیاوازه ،بده ن:زۆربه ی میوانه کانی F و M ده بێت 200 دۆالری بۆ جۆراوجۆر رێگای بده ن. ئه مریکا دانی ئه م بڕه پاره یه هه یه ، له وانه بژارده ی پاره دانی ئینته رنێتی. له بۆ ده سته به رکردنی ماڵپه ڕی سه ردانی زۆرتر زانیاریی ht tps: / /www.fmj fee.com/

i901fee/ بکه ن.

ده توانن دا، بڕه پاره یه تان ئه م کاتێک یان باڵوێزخانه به بکه ن په یوه ندی خۆتان واڵتی له ئه مریکا قونسوڵخانه ی و کاتێکی چاوپێکه وتن دیاری بکه ن. له بۆ ،F-1 خوێندکاریی ڤیزای بۆ داواکاریی ،I-20 بڕواداری فۆرمی ده بێت ئێوه خوێندکاریی ڤیزای بۆ داواکاریی بۆ و هه بێت؛ )DS2019(تان ده بێت ،J-1هه بوونی M-1 ڤیزای بۆ هه روه ها و فۆرمی I-20M-N پێویسته . پاش ئه وه ی ئه وه ی دوای هه روه ها و ده رچوون که که لێکدایه وه به ڵگانه ی ئه و زانکۆ که ده توانن که بیسه لمێنن تاکو ناردووتانه

82 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

میوانه کان و ڤیزای خوێندکاریی پاژی 11 سیسته می زانیاریی خوێندکاران و

له ئه ستۆی خه رجه کانی خوێندن به ربێن، ئێوه بۆ شیاو فۆرمی ئێوه زانکۆی

ده نێرێت.

کاتێک فۆرمه که ده گاته ده ستی ئێوه ، ئه و بابه تانه ی خواره وه بپشکنن:

ئێوه ناوی شێوه نووسینی داخوا •ناو شێوه نووسینی به پێی و دروسته له که ببنه وه )دڵنیا پاسپۆرته که تانه ؟ داوانامه ی ڤیزاشدا هه ر له م شێوه نووسینه

که ڵک وه رگیراوه .(دروستن: زانیاریه کان دیکه ی داخوا •له دایکبوون، واڵتی و رێکه وت بڕوانامه ، وه رگرتنی به رنامه ی رێکه وتی راپۆرتی خوێندن، رێکه وتی به پێوه ندیدار زانیاریی و پڕکردنه وه ،

دارایی؟واژۆی زانینگه به رپرسی داخوا •

کردووه ؟

داخوا ماوه ی ناردنی راپۆرتی خوێندن •)"خوێندکار نابێت پاش رێکه وتی ---- راپۆرت بکات"( تێپه ڕیوه ؟ له م کاته دا، به سه ر فۆرمه ئه م به کارهێنانی ماوه ی نابێت که ڵکی لێوه رگیردرێت. چووه و په یوه ندی بکه ن به به رپرسی خوێندنگه ی فه رمانبه ری یان )DSO( دیاریکراو یان خوێندنگه له )RO( به رپرس داوایان و خۆتان خوێندنی به رنامه ی

لێبکه ن که فۆرمێکی ترتان بۆ بنێرن.

یان ،I-20 ،I-20M-N ئه گه ر •DS2019 ی ئێوه بڕواداره ، ئێوه بۆ

داواکاریی بۆ ڤیزا ئاماده ن.

به ڵگه کانی ڤیزا، کاتی دیاریکردنی پێش ،DS2019 یان I-20 : خۆتان کۆ بکه نه وهده بێت )که پاسپۆرت ،I-901 په ڕاوه ی النیکه م شه ش مانگ بڕواداریی هه بێت(،

و به ڵگه کانی پێوه ندیدار به دارایی ئێوه .

له چه ند پتر ڤیزا دیمانه ی زۆربه ی کات ئاماده ده بێت که واته ناخایه نێت، خوله ک له و هه ر و بکه ن قسه کورتی به که بن کاته شدا قسه کانتان قانیعیان بکات. بڕواتان به خۆ بێت، و راستیه کان مه شارنه وه یان قونسوڵخانه ی فه رمانبه رانی مه ڵین؛ درۆ ئه مریکا ده توانن به ره حه تی ئه و که سانه ی که له داوانامه ی ڤیزای خۆیاندا راستیه کان ناڵین بناسن. چاکتر وایه که ئه م کاته وه کو ده رفه تێک بۆ پێناسه ی "چیرۆکی خۆ" له

به رچاو بگرن.

له بۆ ده رچوونی ڤیزای ئێوه ، فه رمانبه رانی بابه تدا هه ستی له سێ ده بێت قونسوڵخانه

ره زامه ندییان هه بێت:

خوێندکارێکی ئێوه ئاخۆ یه که م، •پێشینه ی فه رمانبه ره که راسته قینه ن؟ خوێندن و به رنامه کانی ئێوه چاو لێده کات راده یه ک چ تا که هه ڵیسه نگێنێت تا ئه گه ری هه یه که ئێوه ناونووسی بکه ن زانینگه له خوێندن ته واوکردنی تا و ئاماده دیمانه دا، ماوه ی له بمێننه وه . له سه ر هۆیه کانی هه ڵبژاردنی تاکو بن له به رچاو لقی تایبه ت، زانینگه یه کی به پێوه ندیدار به رنامه کانی و گیراو، پیشه ی خۆتان قسه بکه ن. کارنامه کانی تاقیکارییه ده ره نجامه کانی خوێندنگه ، سه رتانسه ریه کان، نمره کانی تاقیکاریی زمانی یان SAT/ACT وه رگرتنی له م به شداریی )ئه گه ر ئینگلیزی به ئێوه دا زانینگه که ی له تاقیکاریانه دا که تر بابه تێکی هه ر و زۆره ملێیه (، به لێنی زانستی ئێوه پیشان ده دات له گه ڵ

خۆتان هه تانبێت.

ئه ستۆی له ده توانن ئێوه ئاخۆ دووه م، •خۆتان خه رجییه کانی مسۆگه رکردنی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 83

میوانه کان و ڤیزای خوێندکاریی پاژی 11 سیسته می زانیاریی خوێندکاران و

به ربێن؟ حکومه تی ئه مریکا پێویستی به گه ڕه نتیگه لێکه که گه ڕه نتی بکات ئێوه شێوه ی به یان ناهێڵن به جێ خوێندن I-20 فۆرمی له ناکه ن. کار نایاسایی دا دیاری ده کرێت که ئێوه چۆن شێوه ی خۆتان خه رجییه کانی مسۆگه رکردنی پیشانی خوێندندا ساڵێکی له النیکه م

زانکۆ ده ده ن.

ئه گه ر له الیه ن خێزانی خۆتان یان که سێکی داراییه وه ، باری له ده کرێن پاڵپشتی تر پاڵپشته که ی چۆن ده توانن پیشان بده ن که ئێوه خوێندنی تێچوونی ده توانێت ئێوه تێچوونی ئێوه دایکوباوکی ئه گه ر بدات؟ ئێوه وه رگرتنی ئه گه ری بده ن، خوێندن له جگه که سێک ئه گه ر ده بێت. زیاتر دایکوباوک، له باری داراییه وه پاڵپشتیتان خۆتان تایبه تی پێوه ندی ده بێت بکات، که بکه نه وه ، روون که سه ئه و له گه ڵ هه زار چه ند به ڵێنی بۆ بێت پاساوێک

دۆالری ئه و بۆ خوێندنی ئێوه .

دارایی کاروباری بڕواداره کانی به ڵگه پاڵپشته که ی خۆتان، به تایبه ت سه رچاوه کان و راده ی داهات ئاماژه پێ بکه ن. ئه م کاره فه رمانبه ری قونسوڵخانه دڵنیا ده کاته وه که له ماوه ی به رنامه ی چوارساڵه ی زانینگه ئه گه ر هه یه . ته واو راده ی به بووجه سه رچاوه ی چه ند له ئێوه پاڵپشته که ی مووچه ، )وه کو هه یه داهاتی جیاوازه وه و ده شت راوێژکاریی، تێچوونی مامه ڵه ، له وه به رهێنانه کان(، موڵک، کرێی ده ر، پاڵپشته که ی خۆتان داوا بکه ن که نامه یه ک له هه رکام به ڵگه دا له و و بنووسێت

سه رچاوه کانی داهات پێشکه ش بکات.

به ئێوه پێبه سته بوونی ئاخۆ سێیه م، •واڵتی خۆتان ئه وه نده زۆره که ناتانه وێت به پێی بمێننه وه ؟ ئه مریکادا له به رده وام فه رمانبه رانی ئه مریکا، ڤیزای یاسای

داواکارانی هه موو ده بێت قونسوڵخانه به میوان یان خوێندکاریی ڤیزای که سانی له به رچاو بگرن که ده یانه وێت که کاتێ تا بن نیشته جێ ئه مریکا له فه رمانبه ری قونسوڵخانه قانیع ببێت که

پێچه وانه که ی دروسته .

بده ن پیشان بتوانن ده بێت ئێوه گشتی به که هۆیه کانی ئێوه بۆ گه ڕانه وه بۆ واڵتی بۆ که هه ن له و هۆیانه ی پته وتره خۆتان مانه وه تان له ئه مریکا. ئێوه ده بێت به راده ی و خێزانی، ئابووریه کان، پێوه ندیه ته واو بوونی نیشته جێ شوێنی به کۆمه اڵیه تی خۆتان پیشان بده ن تاکو فه رمانبه ران دڵنیا ببنه وه که مانه وه ی ئێوه له ئه مریکا کاتییه . پێوه ندیه ئابووریه کان بریتین له بارودۆخی ئابووری خێزانی ئێوه ، موڵکێک به ناوی به میرات ده گات، یان موڵکێ که ئێوه وه پاش کاتێک ئێوه ئابووری هێزی و واڵتی ده گه ڕێنه وه ئه مریکا له خوێندن قونسوڵخانه فه رمانبه ری ئه گه ر خۆتان. به رنامه داڕشتنی پیشانده ری شتی هه ندێ پیشه یی ئێوه و زانیاریی ئێوه سه باره ت به ببینێت خۆجێیی دامه زراندنی بارودۆخی سه باره ت کاریگه ری. به ر ده که وێته خێزان به پێوه ندیدار پێوه ندیه کانی به فه رمانبه ری ره نگه کۆمه اڵیه تی، و قونسوڵخانه له ئێوه بپرسێت که چه ند که س به راورد له ئێوه ، خێزانی ئه ندامانی له له گه ڵ ئه وانه ی که له ئه مریکان، له واڵتی له چ چاالکیگه لێکی ئێوه ده ژین. خۆتاندا به شداریتان خوێندنگه یان کۆمه اڵیه تی له گه ڵ ئێوه نزیکی پێوه ندی که کردووه کام بدات؟ پیشان خۆتان واڵتی یان شار ده وره کانی و وه رزش، سه رکردایه تی، که ده ناسێت که سێک وه کو ئێوه تری به و خۆی واڵتی بگه ڕێته وه ده یهه وێت راده ی به شی خۆی له پێشوه چوونی واڵتدا

به شداری هه بێت؟

84 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

میوانه کان و ڤیزای خوێندکاریی پاژی 11 سیسته می زانیاریی خوێندکاران و

به مه به ستن به ئه گه ر که بده ن سه رنج شێوه ی به بکه ن، سه فه ر J-1 ڤیزای ئاسایی تا کاتێ که پاش کۆتایی خوێندنه کانی پێشووی خۆتان له ئه مریکا، دوو ساڵ له واڵتی خۆتان نه مێننه وه ، ناتوانن بۆ ڤیزای یه کگرتووه کانی ویالیه ته کۆچبه ریی

ئه مریکا داواکاریی پێشکه ش بکه ن.

ره تکردنه وه ی ڤیزا

بکرێته وه ، ره ت ئێوه داواکاریی ئه گه ر ده بێت قونسوڵخانه فه رمانبه ری پێشکه شتان نووسراوه یی شرۆڤه یه ی کات ئه مه زۆربه ی به وه شه وه ، بکات. ئه گه ری و ستانداردکراوه وه اڵمێکی ئێوه بابه ته که ی ورده کاریه کانی که هه یه لێکنه داته وه . ئێوه ده توانن بۆ جاری دووه م دیسان ئه گه ر به اڵم بکه ن، ڤیزا داوای ببنه وه دڵنیا ده که ن، پێشکه ش داواکاریی که به وردی به ڵگه کانتان ئاماده کردووه ؛ ئێوه ده بێت هه ندی به ڵگه ی نوێ که به سه ر داواکاریی ره تکردنه وه ی هۆیه کانی یه که مدا زاڵ بێت، پێشکه شی فه رمانبه ری

قونسوڵخانه بکه ن.

ئامانه کانی له سه ر وردی به ئه گه ر و کردبێته وه بیرتان خۆتان خوێندنی پیشه ی به پێوه ندیدار به رنامه کانی ئه گه ر راستیخوازانه تان هه بێت، داواکاریی ڤیزا بۆ ئێوه ده رفه تێک ده بێت تاکو بیسه لمێنن که بۆ هه ڵگرتنی هه نگاوی گه وره ی دواتر له خوێندن و ژیان واته خوێندن له زانکۆی

ئه مریکا، ئاماده ن.

کورته شرۆڤه

F-1 ڤیزای به خوێندکاران زۆربه ی •به اڵم هه ندێکیش ره نگه ئه مریکا، دێنه سه فه ر M-1 یان J-1 ڤیزای به

بکه ن.

مه رجه کانی داواکاریی بۆ واڵتی خۆتان •بناسن و داوانامه ی خۆتان به ته واوه تی

و له پێشدا ئاماده بکه ن.فۆرمی که بیپشکنن داواکاریی ، پێش •I-20 ) DS2019 بۆ ڤیزای J-1 یان )M-1 ڤیزای بۆ I-20M-N فۆرمی وه رتانگرتووه خۆتان زانکۆی له که

بڕوادار و دروست بێت.په ڕاوه ی و بده ن I-901 تێچوونی •

پێویست وه رگرن.دیمانه تان پێویسته کانی به ڵگه هه موو •

له گه ڵ خۆ هه بێت.دڵنیا ببنه وه که ده توانن به فه رمانبه ری •ئێوه که بده ن پیشان قونسوڵخانه ده توانن راسته قینه ن، خوێندکارێکی مسۆگه ر خۆتان خوێندنی تێچوونی واڵتی پێبه سته ی زۆر و بکه ن،

خۆتانن.ئه گه ر داواکاریی ئێوه ره ت بکرێته وه ، •پێشکه ش داواکاریی دیسان ده توانن بکه ن، به اڵم ده بێت هه ندێ به ڵگه ی نوێ به سه ر بێت زاڵ که بکه ن پێشکه ش هۆی ره تکردنه وه ی داواکاریی یه که می

ئێوه دا.ماڵپه ڕه به که ڵکه کان

ماڵپه ڕی وه زاره تی کاروباری ده ره وه ی ئه مریکا بۆ خوێندکاران و میوانان

http://travel.state.gov/visa/temp/types/types_1270.html

وه زاره تی ئاسایشی ناوخۆیی ئه مریکا - به رنامه ی )SEVP( خوێندکاران و میوانه کان

http://www.ice.gov/sevis/index.htm

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 85

پاژی 12 ژیانی خوێندکاریی له ئه مریکا

ژیانی خوێندکاریی له ئه مریکا

زانکۆی له ئێوه ئاماده بوونی که کاتێ ئه وه کاتی ببێته وه ، یه کالیه نه ئه مریکادا گه یشتووه که بۆ ژیانی نوێی خۆتان وه کو ئه مریکا له نێونه ته وه یی خوێندکارێکی به رنامه داڕێژن. وێرای ئه وه ی که تا کاتی وه رگرتنی ڤیزا ناتوانن کاری زۆر بکه ن، به اڵم زۆربه ی به رنامه داڕشتنه کان ده توانن له پێشدا جێبه جێ بکرێن تا چوونی ئێوه بۆ

ئه مریکا ره حه تتر جێبه جێ بکرێت.

چه ند خستووه ته سه ر تیشکی پاژه ئه م بیر له سه ریان بابه تی سه ره کی که ده بێت که ئه وه ی له سه ر هه روه ها و بکه نه وه کاتی گه یشتن به ئه ریکا ده بێت چ شتێک چاوه ڕوانی بکرێت. رێنوێنی وردبینانه ی له به رده سته رۆشتن پێش به پێوه ندیدار راوێژکاریی ناوه ندی نزیکترین له نامیلکه ی له یان EducationUSAئاماده خۆتان کۆپڵه یه ، ئه م چواری

به که ڵک زانیاریی رۆشتن: بۆ بکه ن سه باره ت به ژیان و خوێندن له ویالیه ته

یه کگرتووه کانی ئه مریکا.

گه یشتن به ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا

کاتێ که له زانکۆیه کدا وه رده گیردرێن و ئاگاداریان ده که نه وه که قبووڵتان کردووه هه رجۆره و بخوێنن، زانکۆیه دا له و پاره دانی مانگانه که ده بێ له پێشدا بیده ن له سه ر زیاتر زانیاریی ده بێت ده یده ن، خوێندنگه ی نوێ و قۆناخه پێویسته کان بۆ چوونه ناو زانکۆ وه رگرن. له م زانیاریانه دا رێگای چاکترین ورده کاریه کانی ده بێت بکرێت. پێ ئاماژه ی زانکۆ به گه یشتن که داڕێژن به رنامه جۆرێ ده کرێت، تا تاکو زانکۆ بچنه کارکردندا رۆژانی له فه رمانگه ی به پێوه ندیدار نووسینگه کانی

86 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 12 ژیانی خوێندکاریی له ئه مریکا

خوێندنگه ی بااڵ کراوه بن.

پێناساندن

بۆ ئه مریکا زانکۆکانی زۆربه ی نوێ نێونه ته وه یی خوێندکارانی ده به ن به ڕێوه پێناساندن دانیشتنه کانی ئیمکاناتی و زانکۆ ناو رێگایه وه له م و ئه وێیان پێده ناسێنن و یارمه تیان ده ده ن که خۆیان له گه ڵ ژیان له ئه مریکا رێکخه ن. حه وته یه ک تا پێناساندن دانیشتنه کانی ده خایه نێت و ره نگه دڵخوازانه بێت، به اڵم له م که ده کرێت سفارشتتان توندی به دانیشتنانه دا له م ببن. ئاماده دانیشتنانه دا لێکده درێته وه : به که ڵک بابه تی هه ندێ په رتووکخانه ، به کارهێنانی شێوازی چاره سه ریی، و ته ندروستی ناوه ندی رێساکانی زانکۆ؛ ئیمکاناتی دیکه ی و زانکۆ، چاوه ڕوانیه کان، و خزمه تگوزاریی پشتیوانی؛ شێوازی ناونووسی له پۆله کاندا؛ که له پوور و ژیانی کۆمه اڵیه تی ئه مریکایی، داهاتن و که له پووری، سه رلێشێواوی خزمه تگوزاریی ئه مریکا؛ له ژیان به و یاساییه کان؛ رێسا و ڤیزا خۆجێیی؛ شتی تر. هه موو ئه م زانیاریانه یارمه تیتان ژیان له گه ڵ خۆتان ره حه تتر که ده دات وه کو خوێندکارێک له ئه مریکا رێکخه ن. هه روه ها له دانیشتنه کانی ناساندندا له گه ڵ و نێونه ته وه یی خوێندکارانی دیکه ی به پێوه ندیدار کاروباری به کارگیڕانێ زانینگه دا له نێونه ته وه یی خوێندکارانی

راده گه ن – ده بنه ناسیاو.

راوێژکاری خوێندکاریی نێونه ته وه یی )ISA(

به رده وام که ئه مریکا زانکۆکانی وه رده گرن، نێونه ته وه یی خوێندکارانی کار بۆ که هه یه تایبه تیان کارگیڕانێکی فێرکراون و کراون دیاری له گه ڵیان شێوه ی به کارگێڕانه ئه م کاره . ئه و بۆ

راوێژکارانی ده گوترێت پێیان ئاسایی یان )ISA( نێونه ته وه یی خوێندکارانی بیانیه کان خوێندکاره راوێژکارانی ئه ندامانی له ده توانن ئێوه .)FSA(به پێوه ندیدار پرسیاره کانی ستافه ئه م خوێندکارێکی وه کو خۆتان بارودۆخی هه ندێ ئه گه ر یان بپرسن نێونه ته وه یی کێشه و په رۆشتان هه یه داوای یارمه تیان به ئه وان ره نگه هه روه ها بکه ن. لێ خوێندکارانی نووسینگه ی هاوکاری و کۆمه اڵیه تیه کان رووداوه نێونه ته وه یی که له پووری بۆ خوێندکارانی نێونه ته وه یی

به درێژایی ساڵ رێکخه ن.

Academic Adviser )AA()راوێژکاری خوێندن(:

راوێژکارێکی ئێوه بۆ ،ISA له جگه ئاسایی شێوه ی به که ،)AA( خوێندن ئه ندامی لێژنه ی زانستی له لقی سه ره کی ئێوه دایه )ئه گه ر لقی سه ره کی هه ڵبژێرن(، پێش ئاسایی شێوه ی به ده کرێت. دیاری ناونووسی له پۆله کاندا له گه ڵ AAی خۆتان چاوپێکه وتنتان ده بێت تاکو سه باره ت به و مه رجی هه بوونی بۆ ده بێت که پۆالنه ی ته واوکردنی خوێندن و پسپۆڕیی له وانه دا وه رگرن. راوێژکاریی بکه ن، به شداریی ده توانن به رێکوپێکی له گه ڵ AAی خۆتان سه باره ت تاکو هه بێت چاوپێکه وتنتان پرسیاره کان، خوێندن، به رنامه کانی به له گه ڵیه ک خۆتان پێشکه وتنی راده ی و

وتووێژ بکه ن.

خانووبه ره ی پێوه ندیدار به زانکۆ

له ئه مریکا زانکۆکانی زۆربه ی چاوه ڕوانیان یه که م ساڵی خوێندکارانی زانکۆدا حه وانه وه ی شوێنی له که هه یه ئه گه ری به ئێوه تر، به واتایه کی بژیێن. یان حه وانه وه شوێنی له زۆره وه له گه ڵ ژوورێکتان زانکۆدا ئاپارتمانی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 87

پاژی 12 ژیانی خوێندکاریی له ئه مریکا

له هه ندێ ده بێت. خوێندکارێکتر النیکه م خوێندکاران خانووبه ره وه نووسینگه کانی پڕکردنه وه ی بۆ ده که ن مه جبوور هاوژووریگه لێک تاکو پرسیارنامه یه ک تایبه تمه ندیه کانی که هه ڵبژێرن بۆیان ژووره کان بێت. شیاو پێکه وه ئه وان به شێوه ی و رازاونه ته وه و موبله کراون ئاسایی ته یار کراون به هێڵێکی ته له فۆن. )حه مام( خۆشوشتنگه ئاسایی شێوه ی به خانوو ئه گه ر هاوبه شه . ده ستاوخانه ی و هه بێت له ده ره وه ی زانکۆ، ره نگه بتانه وێت پاش ساڵێک بۆ مالێک له ده ره وه ی زانکۆ

بگوێزنه وه .

تایبه ت به رژه وه ندی خاوه ن خانووبه ره ی جیاوازی تایبه تمه ندیه کانی له یه کێک بۆ که ئه مریکایه زانکۆیی خانووبه ره ی لقه کانی خوێندن، پێشینه کانی که له پووری، تایبه ت خافاڵندنی ئۆگرییه کانی یان ساڵی پاش بتانه وێت ره نگه رێکخراوه . له به رچاو بژارده یه ئه م خوێندن یه که می بگرن. بۆ نموونه ، ره نگه ئێوه له یه کێک ئه مریکا زانکۆیی ده ره تانه کانی له نێونه ته وه یی، خوێندکاریی خانوویه کی خانوویه کی ئاڵمانی، زمانی خانوویه کی خانوویه کی یان ئافریقایی-ئامریکایی،

ژینگه یی بدۆزنه وه .

پاره و بانکداری

ناوچه یی، نیشتمانی، بانکه کانی ئه مریکا ویالیه تی، و باژێری )شاری( هه یه . هه ندێ له زانکۆکان دامه زراوه بڕواداره کان یان بانکداریان خزمه تگوزاریه کانی دیکه ی هه یه . پێش کردنه وه ی حه سێب، بکۆڵنه وه که کام بانکه کان نزیکی شوێنی نیشته جێ بوون یان خوێندنی ئێوه ن. هه روه ها ره نگه ئه مریکا ده ره وه ی له حه سێب کردنه وه ی سه خت بێت. دڵنیا ببنه وه که پاره ی ته واو پێش تاکو ده هێنن ئه مریکا بۆ له گه ڵ خۆ

ئه مریکادا له بتوانن حه سێب کردنه وه ی گواستنه وه ی ئاماده کاریه کانی و بژیێن دابین ئه مریکا بۆ خۆتان واڵتی له پاره

بکه ن.

ئینشورانسی )دڵنیاییده ر( ته ندروستی و چاره سه رکردن

وه کو خوێندکارێکی نێونه ته وه یی ئێوه ده بێت له کاتێکدا که له ئه مریکا دان، ئینشورانسی له هه بێت. چاره سه رکردنتان )دڵنیاییده ر( گرێبه ستی ئه مریکا زانکۆکانی زۆربه ی رێگای له چاره سه ریی، ئینشورانسی رێگای له یان زانکۆ ئینشورانسنامه ی که ئینشورانسنامه یه ک تاکه که سی کڕینی به پێی هه لومه رجی زانکۆیه ، به زۆره ملێیه . جۆره چاره سه ریی ئینشورانسنامه کانی راوێژکاری هه یه ؛ جیاوازه کانیان ده توانێت ئێوه نێونه ته وه یی خوێندکارانی بدات یارمه تیتان و بکات شرۆڤه ئه وانه که شیاوترین ئینشورانسنامه هه ڵبژێرن. له بیر مه به نه وه که حه تمه ن ده بێت بۆ سه فه ر له ئه مریکا له واڵتی خۆتانه وه بۆ زانکۆ

ئینشورانس بکرێن.

چاالکی زیاتر له به رنامه

کرد په یوه ندیم زانکۆدا له "من کاره ئه م که پێ، تۆپی یانه ی به تاکو که بوو کارێ چاکترین که ئه وه ی له به ر کردوومه ئێستا خێرایی به که دا منی یارمه تی و بدۆزمه وه ، نوێ هاوڕێیانی بۆ خۆڕایی نزیکه و شێوه ی به ده ره وه ی ویالیه ته یه کگرتووه کانی

ئه مریکا سه فه ر بکه م." – خوێندکاری لقی کیمیا خه ڵکی به ریتانیا

و رێکخراوه کان جیاوازه کانی جۆره ده ره تانه کانی زۆربه ی له چاالکیه کان و ئێوه ن، چاوه ڕوانی زانکۆکاندا

88 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

پاژی 12 ژیانی خوێندکاریی له ئه مریکا

رێگا چاکترین له وانه دا کردن به شداریی ره نگه نوێیه . هاورێیانی دۆزینه وه ی بۆ و رادیۆیی وێستگه کانی له گه ڵ ئێوه رۆژنامه کان، خوێندکاریی، ته له ڤیزیۆنی تیمه وه رزشیه کان، و یانه کۆمه اڵیه تیه کان ناسیاو بن که به دوای ئه ندامانی نوێیه وه ن. ئه مریکا زانکۆکانی ئاسایی شێوه ی به یان هه یه ، نێونه ته وه ییان ئه نجومه نێکی به بکه ن په یوه ندی بتانه وێت شایه ت ئه نجومه نی خوێندکاریی کوڕان یان کچان زیاتر زانیاریی ده سته به رکردنی )له بۆ سه باره ت به ئه نجومه نه کانی خوێندکاریی "ده ره تانی 4 پاژی کچان، و کوڕان زۆربه ی له چاولێکه ن(. زانینگه " نووسینگه یه کی حه وانه وه دا شوێنه کانی چاالکییه خوێندکاریه کان هه یه که ده توانێت حه وانه وه دا شوێنی له که له وه ی ئێوه

رووده دا، ئاگادار بکاته وه .

کورته شرۆڤه کاتێک له وه رگیرانی خۆتان له زانکۆیه کی •ئاگادار بوونه وه ، ده بێت ده ست ئه مریکایی له م نامیلکه ی چوار به خوێندنه وه ی بکه ن رۆشتن: بۆ بکه ن ئاماده خۆتان کۆپڵه یه ، ژیان به سه باره ت به که ڵک زانیاریی یه کگرتووه کانی ویالیه ته له خوێندن و

ئه مریکا.ناساندنی دانیشتنی له به شداریی بۆ •جۆرێ به نێونه ته وه یی، خوێندکارانی بگه نه کاتدا له سه ر که داڕێژن به رنامه

زانکۆ. نێونه ته وه یی خوێندکارانی راوێژکارانی •به پێوه ندیدار به رنامه کانی که )ISA(و رێکده خه ن نێونه ته وه یی خوێندکارانی و کێشه کان چاره سه رکردنی له ده توانن چاره سه رکردنی په رۆشه کان یارمه تی ئێوه

بده ن، بناسن. سه باره ت )AA( خوێندن راوێژکاری •خوێندن به پێوه ندیدار پرسیاره کانی به

ئێوه بڕوانامه وه رگرتنی مه رجه کانی و رێنوێنی ده کات.

کام که ده بنه وه ئاگادار ده مه ی ئه و هه ر •ده خوێنن، تێیدا داهاتوودا له زانینگه یه په یوه ندی بکه ن به نووسینگه ی خانووبه ره زۆر ئه گه ری به زانکۆ. ده ره تانی له زۆره وه له ساڵی یه که می خوێندندا ئێوه له ژوورێکی هاوبه ش له ناو زانکۆدا ده ژین، پاش ئه وه بژارده کانی خانووبه ره ی زۆرتر

پێشکه شی ئێوه ده کرێت.خۆ له گه ڵ ته واو پاره ی ببنه وه که دڵنیا •ده هێنن بۆ ئه مریکا تاکو تا پێش کردنه وه ی واڵتی له پاره گواستنه وه ی و حه سێب

خۆتانه وه بتوانن له ئه مریکا بژیێن.کاتی له نێونه ته وه یی خوێندکارانی •کاتی تا خۆیانه وه واڵتی به جێهێشتنی به ر بکه ونه ده بێت ئه وێ بۆ گه ڕانه وه له گه ڵ چاره سه ریی. ئینشورانسی بازنه ی تایبه ته کانی مه رجه به سه باره ت زانکۆ

بازنه ی ئینشورانس قسه بکه ن.له خوێندکاریه کان چاالکییه نووسینگه ی •به سه باره ت ده توانێت زانکۆ ده ره تانی زانکۆدا له خوێندکاریه کان رێکخراوه ئێوه پێشکه شی زانیاریی هه ندێ رێکخراوه له کردن به شداریی بکات. که ده دات ئێوه یارمه تی خوێندکاریه کان که سانی نوێ بناسن و خوو بگرن به ژیان

له ئه مریکادا.

ماڵپه ڕه به که ڵکه کانزانیاریی رۆشتن: بۆ بکه ن ئاماده خۆتان به که ڵک سه باره ت به ژیان و خوێندن له ویالیه ته

یه کگرتووه کانی ئه مریکا EducationUSA له ماڵپه ڕی

)www. educationusa.state.gov( له به رده سته .

حکومه تی ئه مریکا — ژیانی ئه مریکاییhttp://www.america.gov/amlife/

education.html

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 89

ریزبه ندی وشه کان

وشه دانیده سته واژه کان

ئه ندامیکی خوێندن(: )راوێژکاری Academic Adviser )AA(گروپی فێرکردنی زانینگه یه که سه باره ت به بابه ته کانی پێوه ندیدار پێشکه ش راوێژکاریان و ده دات خوێندکاران یارمه تی خوێندن به

ده کات.Academic Year )ساڵی خوێندن(: خولی فێرکردنی فه رمی، به شێوه ی ئاسایی له سێپتامبه ر تا مه ی؛ ره نگه دابه ش بکرێت به سه ر تێرمگه لێکدا به ماوه ی جیاوازه وه - نیوساڵ، دوو تێرمی، یان چوار

تێرمی.

90 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی وشه کان

و زانینگه کان په سه ندی )بڕوابه خشین(: Accreditationزانکۆکان له الیه ن ئه نجومه نی پسپۆڕیی بڕوادار و دامه زراوه کانی

بڕوابه خشی ناوچه یی.چوونه ناو )تاقیکاریی ACT University-Entrance Examئینگلیزی، زمانی بژارده ی چه ند تاقیکاریی :) ACT زانکۆی نووسینی )له گه ڵ زانستی هۆهێنانه وه ی و خوێندن، بیرکاریی،

دڵخوازانه ( بۆ وه رگرتن له به رنامه کانی قۆناخی کارناسیدا.Add/Drop )سڕینه وه /زێده کردن(: قۆناخێک له سه ره تای تێرمدا که خوێندکاران ده توانن هه ندێ پۆل به رێگه دانی مامۆستاکه بسڕنه وه

یان زێده ی بکه ن.Advance Registration )پێش ناونووسی(: قۆناخی هه ڵبژاردنی

پۆله کان پێش دیکه ی خوێندکاران.به ڵگه یه کی پشتیوانی(: )ده ربڕیننامه ی Affidavit of Supportفه رمی که به ڵێنی مسۆگه رکردنی دارایی خوێندکار له الیه ن تاکێک

یان رێکخراوێکه وه په سه ند ده کات.خه رجی یارمه تی خوێندن(: خه رجی )یارمه تی Assistantshipو بااڵ )کارناسی ته واوکه ر خوێندنی خوێندکارێکی بۆ خوێندن له دیار خزمه تگوزاریی پێشکه شکردنی به رانبه ر له که دکتۆرا( وه کو تاقیگه له سه ر چاوه دێریی یان وانه گوتنه وه له گه ل پێوه ندی یاریده ری مامۆستا، یان له به رانبه ر خزمه تگوزاریی لێکۆڵینه وه ییدا

وه کو یاریده ری لێکۆڵه ر پێشکه شی ده کرێت.بڕوانامه یه ک پێوه ندیدار(: )بڕوانامه ی Associate Degreeکه پاش دوو ساڵی خوێندن ده به خشرێت؛ ئه م بڕوانامه یه ده توانێت کۆتایی )پێوه ندیدار به پیشه ( یان گواستنه وه یی )دوو ساڵی یه که می

قۆناخی کارناسی( بێت.فه رمی )په سه ندنامه ( پشتڕاستیی )پشتڕاستیی(: Attestationکه پیشان ده دات بڕوانامه یه ک یان کارنامه یه ک ئه سڵه . به شێوه ی ئاسایی ئه م پشتڕاستییه له الیه ن پسپۆڕێک یان شایه تێکی بڕواداره وه

واژۆ ده کرێت.وه رگرتنی بێ پۆله کاندا له به شداری ئازاد(: )خوێندکاری Audit

بڕوانامه .دروستی دیاریکردنی قۆناخی )په سه ندنامه (: Authenticationئه وه ی که وێژراوه . خوێندکارانێ که هاتوونه ته ناو زۆربه ی کات ده بێت په سه ندنامه ی کارنامه کانی خوێندن یان بڕوانامه کانی پێشووی خۆیان کاتی داواکاریی بۆ به شداریکردن له به رنامه کانی خوێندن له

ئه مریکا، پێشکه ش بکه ن.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 91

ریزبه ندی وشه کان

که بڕوانامه یه ک کارناسی(: )بڕوانامه ی Bachelor’s Degreeلقه کانی دوای کۆتایی نزیکه ی چوارساڵی خوێندنی ته واو کات له پسپۆڕیه کان لقه یان زانسته کان مرۆییه کان، زانسته و وێژه

ده به خشرێت.Class Rank )پله ی سه ر پۆل(: نمره یان پله یه ک که بارودۆخی سه ر پله ی ده دات. پیشان پۆلدا سه ر له خوێندکارێک خوێندنی پۆلی خوێندکارێ که له پۆلێکی 100 که سیدا، یه که مه ، به شێوه ی خوێندکار دوایین پله ی که کاتێکدا له ده کرێت، راپۆرت 100/1به شێوه ی 100/100 راپۆرت ده کرێت. پله ی سه رپۆل ره نگه له که وانه دا پیشان بدرێت )بۆ نموونه ، سه ره وه ی 25 له سه د، خوارتر

له 50 له سه د(.Coed )تێکه ڵ(: زانینگه یان زانکۆیه ک که له هه ر دوو جینسییه ت خوێندکار وه رده گرێت؛ هه روه ها به شوێنێکی حه وانه وه ده بێژرێت

که بۆ کچان و کوڕانه .College )زانینگه (: دامه زراوه یه ک پاش خوێندنی دواناوه ندی که ئیمکانی خوێندن له قۆناخی کارناسی، و هه ندێ جار، کارناسی بااڵ له به شێک به خۆیدا، جیاوازی واتای له زانینگه ، ده کات. دابین

زانکۆ ده گوترێت؛ بۆ نموونه زانینگه ی بازرگانی.فه رمی باڵوکراوه یه کی زانینگه (: )کاتالۆگی College Catalogکه زانیاریی سه باره ت به به رنامه کانی خوێندنی زانکۆ، ئیمکانات، تاکه کان پێشکه شی خوێندکاری ژیانی و هاتنه ناو، مه رجه کانی

ده کات.Core Requirements )وانه سه ره کیه کان(: وانه زۆره ملێیه کان

که تێپه ڕاندنی ئه وانه بۆ وه رگرتنی بڕوانامه پێویسته.پێنج تا یه ک پۆلی سه ر دانیشتنه کانی وانه (: )خولی Courseبه که تێرمێکدا ماوه ی له حه وته دا له زۆرتر( )یان کاتژمێره بۆ خوێندن به رنامه یه کی داڕێژراوه . بۆ به رنامه یان رێکوپێکی وه رگرتنی بڕوانامه له رێژه یه کی دیار وانه ی زۆره ملێ و دڵخوازانه پێکهاتووه و ئه م به رنامه له دامه زراوه جۆراوجۆره کاندا، جیاوازه .

Credits )یه که کانی وانه (: ئه و یه کانه ی که زانکۆ له وانه بۆ راپۆرتی بۆ و وه رده گرێت که ڵک ده رچوو( نمره ی )به وانه کان کۆتایی وه رگرتنی بڕوانامه ی زانکۆ پێویستن. کاتالۆگی رێژه و جۆره کانی یه که وانه ییه کان که بۆ وه رگرتنی بڕوانامه ی زانکۆ پێویستتان پێیانه و زه ریبی هه ر وانه یه کی پێشکه شکراو "کاتژمێره کانی یه که ی وانه "

یان "یه که کان" دیاری ده کات.

92 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی وشه کان

Day Student )خوێندکاری رۆژانه(: خوێندکارێ که له شوێنێکی له و ده کا به ڕێوه به رایه تی زانینگه که له وه ی جگه حه وانه وه ی ده ره وه ی ده ره تانی زانکۆ ده ژیێت. و هه موو رۆژێک بۆ ئاماده بوون

له پۆله کاندا به ئامێری هاتوچۆ دێته زانکۆ.یان زانکۆ، زانینگه ، که ناوێ یان دیپلۆم )بڕوانامه (: Degreeبه رنامه کانی تێپه ڕاندنی به هۆی ئه وه پسپۆڕایه تی، خوێندنگه ی

خوێندنی دیاریکراو به خوێندکار ده به خشێت.Department )دێپارتمان(: به شی فه رمانگه یی خوێندنگه ، زانینگه دیار خوێندنی لقێکی به رنامه ی ئه وه وه رێگای له که زانکۆ یان دێپارتمانی یان ئینگلیزی دێپارتمانی )وه کو ده کرێت پێشکه ش

مێژوو(.خوێندنگه ی )به رپرسی Designated School Officialدیاریکراو( )DSO( یه ک DSO که سێک له زانکۆیه که زانیاریی له سه ر خوێندکارانی نێونه ته وه یی کۆده کاته وه و ئه وانه بۆ سیسته می زانیاریه کانی خوێندکاران و میوانه کان )SEVIS( راپۆرت ده کات یارمه تی سه رکاردا چوونه و ڤیزا وه رگرتنی قۆناخه کانی له و فۆرمی له ئێوه ناوی DSOی ده دات. نێونه ته وه یی خوێندکارانی

I-20 یان DS2019 دا ئاماژه ی پێده کرێت.که )تێز( کۆتایی نامه یه کی کۆتایی(: )نامه ی Dissertationیه کێک ئاسایی وه کو به شێوه ی بێت، نوێ لێکۆڵینه وه که ی بابه تی )Ph.D.( دکتۆرا بڕوانامه ی بۆ وه رگرتنی دوایین مه رجه کان له

دێته ئه ژمێر.Doctorate )دکتۆرا( )Ph.D.(: به رزترین بڕوانامه ی زانکۆ که النیکه م سێ که ده به خشرێت به و خوێندکارانه ی زانکۆوه له الیه ن کارناسی بڕوانامه ی پاش و ته واوکه ر خوێندنی قۆناخی له ساڵ و/یان کارناسی بااڵ خوێندوویانه و توانایی خۆیان له تاقیکردنه وه نوێی لێکۆڵینه وه یه کی رێگای له و نووسراوه ییه کاندا و زاره کی

پێشکه ش کراو به شێوه ی نامه ی کۆتایی )تێز( پیشان داوه .بۆ خانووبه ره ئیمکاناتی حه وانه وه (: )شوێنی Dormitoriesشوێنێکی له زانکۆدا. یان زانینگه ده ره تانی له خوێندکاران ژووری ده ستاو، خوێندکاریی، ژووری )مۆڵگه ( حه وانه وه دا حه وانه وه شوێنه کانی به هه یه . کافه تریا ئه گه ره وه به و هاوبه ش،

"dorms" )مۆڵگه (ش ده گوترێت.به ئه و وانه یانه که خوێندکاران Electives )وانه دڵخوازانه کان(: دڵخوازی خۆیان بۆ وه رگرتنی بڕوانامه ی له به رچاوگیراو ده توانن که وانه یانه ئه و له گه ڵ جیاوازن وانه یانه ئه م که هه ڵیانگرن،

تێپه ڕاندنی ئه وانه زۆره ملێیه .

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 93

ریزبه ندی وشه کان

چاالکییه ئه و زیاتر(: )چاالکی Extracurricular Activitiesنازانکۆییانه ی که جیا له وانه کانی زانکۆ جێبه جێ ده کرێن.

Faculty )لێژنه ی زانستی(: که سانێ که له زانینگه کان و زانکۆکاندا پڕۆفێسۆره کان، ده توانن زانستی لێژنه ی ئه ندامانی ده ڵێنه وه . وانه

زانستیاران، یاریده رانی پڕۆفێسۆره کان، و مامۆستاکان بن.Fees )تێچوونه کان(: بڕه پاره یه ک که زانکۆ، جگه له مانگانه ، بۆ

تێچوونه کانی خزمه تگوزاریی دامه زراوه کان وه ریده گرێت.Fellowship )یارمه تی خه رجی خوێندن(: جۆرێ یارمه تی خه رج، که به شێوه ی ئاسایی به خوێندکارانی قۆناخی خوێندنی ته واوکه ر ئه م به رانبه ر له گشتی، به ده درێت. سه رێ( بۆ بااڵ )کارناسی خزمه تگوزاریه ک خوێندکار ناکات پێویست خه رجییه دا یارمه تی

پێشکه ش بکات."final"ی کات زۆربه ی تاقیکاریی(: )دوایین Final Examپێده گوترێت، دوایین تاقیکردنه وه ، تاقیکردنه وه یه کی گشتییه له سه ر وانه یه کی دیار که هه موو بابه ته پێشکه شکراوه کان له ماوه ی تێرمدا

له به ر ده گرێت.ده سته واژه یه کی داراییه وه (: باری له )یارمه تی Financial aidکه کاریه کان/خوێندن به رنامه قه رز، پاره ، جۆره کانی که گشتی تێچوونی و تێچوونه کان، مانگانه ، پاره ی دانی بۆ یارمه تی وه کو

ژیان به خوێندکار ده درێت، له به ر ده گرێت.Fraternities )ئه نجومه نه کانی خوێندکاریی کوڕان(: رێکخراوه کانی له زۆربه ی که کوڕانه مرۆڤدۆستانه ی و زانکۆیی، کۆمه اڵیه تی،

زانکۆکانی ئه مریکا ده بینرێن.Freshman )خوێندکاری ساڵی یه که م(: خوێندکاری ساڵی یه که م له

خوێندنگه یه کی دواناوه ندی، زانینگه یان زانکۆ.سیسته می نمره دان: هه ڵسه نگاندنی چاالکییه زانستیه کانی خوێندکار.

:)GPA( نمره کان( )نێوه نجی Grade Point Averageسیسته می تۆماری سه رکه وتنه کان به پێی نێوه نجی رێژه یی نمره کانی

ده سته به رکراو له هه ر وانه دا.خولی له بریتی خوێندنی، خولێکی که خوێندکارێ ته واوبوو: خوێندنی به رنامه ی پێهێناوه . کۆتایی زانینگه ، یان دواناوه ندی که خوێندکارانێکه بۆ خوێندن خولێکی زانکۆیه ک، له ته واوکه ر

ئێستاکه بڕوانامه ی کارناسی خۆیان وه رگرتووه .ده سته واژه ی دواناوه ندی(: یان بااڵ )خوێندنگه ی High School

ئه مریکی بۆ خولی دواناوه ندی.

94 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی وشه کان

Honors Program )به رنامه ی خوێندکارانی چاک(: به رنامه یه کی کێشه ساز بۆ خوێندکارانێ به نمره ی به رزه وه .

)IELTS( ئینگلیزی زمانی هه ڵسه نگاندنی نێونه ته وه یی سیسته می ئه و ئینگلیزی زمانی شاره زایی هه ڵسه نگاندنی تاقیکاریی

داواکارانه ی که زمانی زکماکییان زمانی ئینگلیزی نییه .خوێندکاری )راوێژکاری International Student Adviserنێونه ته وه یی( )ISA(: که سێک له زانکۆ که به رپرسی پێشکه شکردنی زانیاریی و رێنوێنییه له سه ر رێساکانی حکومه تی، ڤیزا، رێساکانی زانکۆ، دابونه ریتی کۆمه اڵیه تی، زمان، کێشه ی پێوه ندیدار به دارایی یان خانووبه ره ، به رنامه ی سه فه ر، ئینشورانس، و کاروباری یاسایی

بۆ خوێندکارانی ده ره کی.له سێهه م ساڵی خوێندکاری سێهه م(: ساڵی )خوێندکاری Junior

خوێندنگه یه کی دواناوه ندی، زانینگه یان زانکۆ.Liberal Arts )وێژه و زانسته مرۆییه کان(: ده سته واژه یه ک که به خوێندنه وه کانی زانکۆ له لقه کانی پێوه ندیدار به زانسته مرۆییه کان، و ده کات، ئاماژه فیزیکیه کان زانسته و کۆمه اڵیه تی، زانستی و نووسراوه یی زاره کی، شاره زایی به هێزکردنی ئه وه ئامانجی

هۆهێنانه وه یی خوێندکارانه .زانکۆ، له خوێندن خه رجییه کانی له بریتییه مانه وه : تێچوونه کانی له وانه ژوور )شوێنی ژیان(، په رتووک، جلوبه رگ، وشکه وکه ره وه ،

ئامێری هاتوچۆی خۆجێیی، و خه رجییه الوه کیه کان. ده یهه وێت خوێندکار که خوێندن بابه تی سه ره کی(: )لقی Major

سه باره ت به وه خوێندنه وه ی هه بێت. Master’s Degree )بڕوانامه ی کارناسی بااڵ(: بڕوانامه یه ک که بڕوانامه ی پاش ئاسایی شێوه ی به که خوێندندا ماوه ی کۆتایی له

کارناسی ساڵێک ده خایه نێت، ده به خشرێت.Midterm Exam )نێوان تێرم(: تاقیکردنه وه یه ک که پاش تێپه ڕینی نیوه یه ک له تێرمی خوێندن به ڕێوه ده چێت و بریتی ده بێت له هه موو

بابه ته خوێندراوه کان له سه ره تای تێرمه وه تا نیوه ی تێرم.که وانه به پێوه ندیدار دووه می بابه تی الوه کی(: )لقی Minor

خوێندکار تیشک ده خاته سه ری.Non-resident Student )خوێندکاری نانیشته جێ(: خوێندکارێ که مه رجه کانی نیشته جێ بوون له ویالیه تی نییه . تێچوونی پاره ی و نیشته جێ که سانی بۆ ره نگه وه رگرتن سیاسه ته کانی و مانگانه نانیشته جێ جیاواز بێت. به شێوه ی ئاسایی خوێندکارانی نێونه ته وه یی

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 95

ریزبه ندی وشه کان

له ناو ده سته ی که سانی نانیشته جێ دان، و ئه گه ری زۆر که م هه یه که له داهاتوودا بۆ ئامانجه کانی پێوه ندیدار به پاره ی مانگانه ، بکه ونه خوێندکاری که سانه به م هه روه ها نیشته جێ. که سانی ده سته ی ناو

"out of state" )ده ره وه ی ویالیه ت( ده ڵێن.Notarization )به ڵگه ی فه رمی(: به ڵگه ی بڕواداری و دروستی بڕوانامه یه ک )یان ئاگاداریه ک یان واژۆیه ک( له الیه ن فه رمانبه ری حکومه تی )که له ئه مریکا به ناوی "نووسینگه ی به ڵگه فه رمییه کان"

ناسراوه ( یان پارێزه رێک که نوێنه ری سوێند و شایه تیه کانیشه .ئاست(: دیاریکردنی )تاقیکردنه وه ی Placement Testلقێکی له خوێندکار زانستی توانایی هه ڵسه نگاندنی تاقیکردنه وه ی تایبه تدا تاکو ئه و له قۆناخیکی شیاو له و لقه دا بخوێنێت. هه ندێ جار، یه که ی ئاست دیاریکردنی تاقیکردنه وه ی ده ره نجامه کانی به پێی

وانه یی ده درێت.ئه و یان به رنامه کان پێویستیه کان(: )پێش Prerequisitesوانه یانه ی که خوێندکارێک ده بێت پێش ناونووسی له به رنامه یه کدا

یان وانه ی پێشکه وتووتر، ئه وانه تێپه ڕێنێت.ئه و خوێندکاران که ره وتێ یه که (: )هه ڵبژاردنی Registration

وانه یانه ی هه ڵده بژێرن که ده بێت له ماوه ی تێرمدا تێپه ڕێنن.Resident Assistant )یاریده ده ری نیشته جێ( )RA(: که سێ که مۆڵگه به رێوه به ری یارمه تی زانکۆ )مۆڵگه ( له شوێنی حه وانه ی ده دات و به شێوه ی ئاسایی ئه و خوێندکارانه ی که سه باره ت به ژیان پرسیاریان یان ده بنه وه کێشه رووبه ڕووی حه وانه وه دا شوێنی له به )RA(ه کان ده که ن. که سه ئه م الی سه ردانی سه ره تا هه یه ، و مۆڵگه له به خۆڕایی که زانکۆن خوێندکارانی ئاسایی شێوه ی دیکه ی قازانجه کان که ڵک وه رده گرن و له به رانبه ر ئه وه دا هه ندێ

خزمه تگوزاریی پێشکه ش ده که ن. Scholarship )بوورسیه(: یارمه تی خه رجی خوێندن، به شێوه ی ئاسایی له قۆناخی کارناسیدا ده به خشرێت، که ره نگه به بوونی ئه وه

پێویست نه بێت خوێندکار پاره ی مانگانه و/یان تێچوون بدات.و بیرکاری بژارده یی چه ند و سه ره تایی تاقیکردنه وه ی :SATکارناسیدا خولی له )ئه دمیژن( وه رگرتن بۆ که ئینگلیزی زمانی

به ڕێوه ده چێت.به ئاسایی شێوه ی به که وشه یه ک )خوێندنگه /زانکۆ(: Schoolده کات. ئاماژه دواناوه ندیی و ناوه ندیی، سه ره تایی، خوێندنگه ی هه روه ها ئه م وشه یه به جێی "زانینگه "، "زانکۆ"، یان "دامه زراوه "، یان وه کو وشه یه کی گشتی بۆ هه رجۆره شوێنێکی فێرکاریی به کار

96 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی وشه کان

خوێندنی زانینگه ی یان یاسا زانینگه ی نموونه ، بۆ ده هێنرێت؛ ته واوکه ر.

16 تا 15 نزیکه ی که خوێندن ماوه ی )نیوساڵ(: Semesterحه وته یان نیوه یه ک له ساڵی خوێندنه .

Senior )خوێندکاری ساڵی چواره م(: خوێندکاری ساڵی چواره م له خوێندنگه یه کی دواناوه ندی، زانینگه یان زانکۆ.

کۆمه اڵیه تی( ئاسایشی )ژماره ی Social Security Number)SSN(: ژماره یه ک که حکومه تی ئه مریکا بۆ تاکه کان ده ریده کات پیری، سه رده می به پێوه ندیدار مووچه ی که مبوونی بۆ له وه و هه ر ده هێنێت. به کاری خانه نشینی ئینشورانسی و به جێماوان، ئاسایشی ژماره یه کی ده بێت ده کات کار رێکوپێکی به که که سێ وه کو ژماره یه له م دامه زراوه کان زۆربه ی هه بێت. کۆمه اڵیه تی

ژماره ی خوێندکاریی که ڵک وه رده گرن.Sophomore )خوێندکاری ساڵی دووه م(: خوێندکاری ساڵی دووه م

له خوێندنگه یه کی دواناوه ندی، زانینگه یان زانکۆ.رێکخراوه کانی کچان(: خوێندکاریی )ئه نجومه نی Sororitiesکۆمه اڵیه تی، زانکۆیی، و مرۆڤدۆستانه ی کچانه )که نیشکانه ( که له

زۆربه ی زانکۆکانی ئه مریکا ده بینرێن.تایبه ت(: خوێندکارێ که له سه ر Special student )خوێندکاری بڕوانامه دا وه رگرتنی به رنامه ی له به اڵم ده بێت ئاماده پۆله کاندا

ناونووسی نه کردووه . سیسته می زانیاریی خوێندکاران و میوانه کان )SEVIS(: سیسته مێکه ده ره کیه کانی میوانه و خوێندکاران زانیاریی که ئینته رنێت به پێی ئه مریکا له ئه وان بوونی نیشته جێ کاتی و پێش به پێوه ندیدار و خوێندکاران به رنامه ی له به شێک سیسته مه ئه م راده گرێت. میوانانه )SEVP( که له الیه ن وه زاره تی ئاسایشی ناوخۆی ئه مریکا

به ڕێوه به رایه تی ده کرێت.له سه ردێڕه کان گشتی گه اڵڵه ی خوێندن(: )به رنامه ی Syllabus

خولی خوێندندا.Teaching Assistant )یاریده ری مامۆستا( )TA(: خوێندکاری له یارمه تی خه رج وه رگرتنی به رانبه ر له که ته واوکه ر خوێندنی خۆیدا لقی له کارناسی قۆناخی وانه کانی وانه بێژی وه کو زانکۆ،

کار ده کات.

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 97

ریزبه ندی وشه کان

تاقیکردنه وه ی تافڵ )TOEFL( تاقیکاریی هه ڵسه نگاندنی شاره زایی زمانی زکماکییان زمانی که داواکارانه ی ئه و ئینگلیزی زمانی

ئینگلیزی نییه .له بریتی نووسراوه یی کارێکی کۆتایی(: )نامه ی Thesisله الیه ن که تایبه ت بابه تێکی له سه ر لێکۆڵینه وه ئه نجامه کانی یان کارناسی بڕوانامه ی وه رگرتنی داواکاری خوێندکارێکی

کارناسی بااڵ پێشکه ش ده کرێت.Transcripts )کارنامه(: وێنه یه کی په سه ندکراو )"به ڵگه ی فه رمی"

چاولێکه ن( له پێشینه کانی خوێندنی خوێندکار. بۆ زانکۆیه ک له گواستنه وه ره وتی )گواستنه وه یی(: Transfer

زانکۆیه کی تر بۆ ته واوکردنی خولی خوێندن.بۆ دامه زراوه یه ک که بڕه پاره یه ک مانگانه (: )پاره ی Tuitionتێچوونی بڕه پاره یه )ئه م ده کات داوای فێرکاریی و خوێندن

په رتووکه کان له به ر ناگرێت(.University )زانکۆ(: دامه زراوه یه کی گه وره یه که له پاش خولی دواناوه ندی به رنامه کانی خوێندنی کارناسی و کارناسی بااڵ پێشکه ش

ده کات.ناونیشانه له ژماره یه ک زنجیره پۆسته (: )کۆدی Zip Code

پۆستیه کاندا که ناوچه پۆستیه کانی ئه مریکا دیاری ده کات.

دیکه ی سه رچاوه کان

98 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

و سه رچاوانه ئه م له سه ر زۆرتر زانیاریی ده سته به رکردنی له بۆ سه رچاوه کانی تر په یوه ندی بکه ن به نزیکترین ناوه ندی راوێژکاریی

.EducationUSA

رێنوێنی گشتی زانینگه کان

سااڵنه .Barron’s Profiles of American Colleges Barron’s Educational Series, ده کرێته وه . باڵو

.Hauppauge, NY

The College Board College Handbook. سااڵنه باڵو .The College Board, New York, NY . ده کرێته وه

باڵو سااڵنه .The College Board Book of Majors.The College Board, New York, NY . ده کرێته وه

The College Board International Student The College Board, . سااڵنه باڵو ده کرێته وه .Handbook

.New York, NY

The College Solution: A Guide for Everyone Looking for the Right School at the Right Price. 2008. Lynn O’Shaughnessy, FT Press, Upper

.Saddle River, NJ

دیکه ی سه رچاوه کان

دیکه ی سه رچاوه کان

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 99

Peterson’s Colleges and Universities in theنێونه ته وه یی خوێندکارانی بۆ ته واو رێنوێنی — .U.S.A

.Peterson’s, Princeton, NJ .1998 .که ڵک وه رگرن

Peterson’s Four-Year Colleges. سااڵنه باڵو ده کرێته وه . .Peterson’s, Princeton, NJ

Peterson’s Guide to Distance Learning.Programs. 2005. Peterson’s, Princeton, NJ

Peterson’s Two-Year Colleges. سااڵنه باڵو ده کرێته وه . .Peterson’s, Princeton, NJ

Peterson’s Vocational and Technical Schools.Set. 2008. Peterson’s, Princeton, NJ

هه ڵبژاردن و داواکاریی بۆ خوێندن له زانکۆکاندا

Ways to Become the Perfect College 101 Applicant. 2007. Jeanine LeNy, Kaplan, Inc.,

.New York, NY

The Best 371 Colleges, 2010 Edition, 2009. Princeton Review Publishing, LLC, New York,

.NY

Brody’s Guide to the College Admissions Essay. 2005. Jay Brody and Toby Stock, iUniverse,

.Lincoln, NE

Choose the Right College and Get Accepted. 2003. Students Helping Students, Prentice Hall

.Press, New York, N.Y

The College Handbook for Transfer Students.The College Board, New York, NY .1999. )چاپ

ناکرێت(

Do It Write: How to Prepare a Great College Application. 2009. G. Gary Ripple, Octameron

.Associates, Alexandria, VA

دیکه ی سه رچاوه کان

100 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

Get It Together for College: A Planner to Help You Get Organized and Get In. 2008. The

.College Board, New York, NY

Going To College: Expanding Opportunities for People with Disabilities. 2005. Elizabeth Evans Getzel and Paul Wehman, Brookes Publishing,

.Baltimore, MD

Goof-Proof College Admissions Essays. 2003..LearningExpress, LLC, New York, NY

McGraw-Hill’s Writing an Outstanding College Application Essay. 2005. Estelle Rankin and Barbara Murphy, The McGraw-Hill Companies,

.Inc., New York, NY

Peterson’s Colleges with Programs for Students with Learning Disabilities or Attention Deficit Disorders. 1997. Charles T. Mangrum and Stephen S. Strichart, Peterson’s, Princeton,

.NJ

US News and World Report America’s Best US News and World . سااڵنه باڵو ده کرێته وه .Colleges

.Report, Washington, DC

Writing a Winning College Application Essay. 1996. Wilma Davidson and Susan McCloskey,

.Peterson’s, Princeton, NJFinancial aid )یارمه تی له باری داراییه وه (

The Athletic Recruiting & Scholarship Guide. 2005. Wayne Mazzoni, Mazz Marketing, Inc.,

.Black Rock, CT

The College Board Scholarship Handbook. سااڵنه .The College Board, New York, NY . باڵو ده کرێته وه

دیکه ی سه رچاوه کان

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 101

:2008-Funding for United States Study 2007 A Guide for International Students and Professionals. 2007. Daniel Obst, Editor, Institute of International Education, New York,

.NY

Peterson’s Scholarships and College Athletic.Programs. 2004. Peterson’s, Princeton, NJ

Peterson’s Scholarships for Study in the USA.and Canada. 1999. Peterson’s, Princeton, NJ

Princeton Review: Student Athlete’s Guide to College. 1999. Hilary Abramson, Princeton

.Review Publishing, LLC, New York, NY

Student Athlete Handbook for the 21st Century: A Guide to Recruiting, Scholarships, and Prepping for College. 2006. Christine Grimes,

.Lulu Enterprises, Inc., Raleigh, NCرێنوێنی پێش رۆشتن

Practical Information for :خۆتان ئاماده بکه ن بۆ رۆشتنLiving and Studying in the United States )نامیلکه ی http://www.educationusa. چوار له م کۆپڵه یه (، له ماڵپه ڕی

state.gov دا له به رده سته .

International Student’s Guide to the USA. 1998. Ian Jacobs and Ellen Shatswell, Princeton

.Review Publishing, LLC, New York, NY

NAFSA’s International Student Handbook: The Essential Guide to University Study in the USA. 2001. NAFSA: Association of International

.Educators, Washington, DC

The Ultimate College Survival Guide. 2009. Janet Farrar Worthington and Ronald Farrar,

.Peterson’s, Princeton, NJ

ریزبه ندی رێنوێن

102 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

ریزبه ندی رێنوێن

89 ،86 راوێژکاری خوێندن 31 ،24 ،10 بڕوابه خشی

به رنامه ی Advanced Standing )پێگه ی پێشکه وتوو(34 ،33

ACT University-Entrance Exam ،41 ،38 ،32 )ACT تاقیکاریی چوونه ناو زانکۆی(90 ،82 ،71 ،64 ،62 ،57 ،51 ،46 ،45 ،43 72-70 ریزبه ندی داوانامه )داواکاریی( 63 تێچوونی داوانامه

فۆرمی داوانامه 79 ،78 ،71 ،68 ،67 ،62 ،61 ،25 College )زانینگه ( 84 ،82 ،81 ڤیزا 69 ،67 ،62 ،61 ئاماده کاریه کانی داوانامه 90 ،26 ،22 ،15 ،14 بڕوانامه ی کارزانی

بڕوانامه ی کارناسی90 ،73 ،53 ،50 ،45 ،25 ،24 ،23 ،22 ،21-18 ،16 ،14

هه ڵبژاردنی زانینگه 31 تێبینیه کانی خوێندن )زانستی( 30 دیتنی ده ره تانی زانکۆ

EducationUSA ناوه نده کانی راوێژکاریی ،62 ،61 ،58 ،52 ،45 ،39 ،38 ،36 ،32 ،31 ،30 ،29 ،28 ،12-11 ،3 85 ،81 ،74 ،72 ،64 39 ،37 پله به ندیه کان 29 ئامرازه کانی راگه یه نه ی کۆمه اڵیه تی

ریزبه ندی رێنوێن

ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی 103

28 ماتۆڕه کانی گه ڕانی وێب 35 ده ره تانی زانینگه 29 پێشانگای زانینگه 69 ،68 فۆرمی داوانامه ی باو 53 ،26-22 ،17 ،15 زانینگه 31-30 راوێژکاران و به رپرسانی دامه زراندن 19 وانه سه ره کیه کان 73 ،20-19 سیسته می یه که پێدان 79 ،77 ،76-74 ،53 ،24 ،23 گواستنه وه ی یه که ی وانه

کاتی دیاریکراو 71 ،62 ،43 ،42 تاقیکردنه وه کانی وه رگرتن 71 ،70 ،66 داوانامه 39 ،38 ،24 خوێندکاره ناتوانه کان )که مئه ندام( 17-16 خوێندن له رێگای دووره وه 92 ،91 ،75 ،74 ،19 وانه دڵخوازه کان )ئیختیاری( 53 ،52 ،23 چوونه سه رکار 60 ،59 ،46-40 مه رجه کانی چوونه ناو 66 ،52 ،47 ده ربڕیننامه ی پێوه ندیدار به دارایی 96 ،93 ،88 ،36 ،35 ئه نجومه نه کانی خوێندکاریی کوڕان و کچان 93 ،58 ،33 ،21 ،20 )GPA( نێوه نجی نمره کان31 خوێندن له قۆناخی کارناسی بااڵ )ماسته ر( 88 ،87 ،72 ،68 ،49 ،48 ئینشورانسی ته ندروستی و چاره سه رکردن 92 ،88 ،87 ،86 ،71 ،34 ،26 خانووبه ره )IELTS( سیسته می نێونه ته وه یی هه ڵسه نگاندنی زمانی ئینگلیزی

94 ،71 ،64 ،62 ،51 ،46 ،45 ،44 ،26 ،25 94 ،88 ،87 ،86 )ISA( راوێژکاری خوێندکاریی نێونه ته وه یی84 ،82 ،81 ،80 ،67 دیمانه کان 37 Ivy League به رنامه ی94 ،50 ،32 ،14 وێژه و زانسته مرۆییه کان 59 ،54 ،53 ،50 ،49 ،48 ،34 ،10 تێچوونه کانی ژیان 93 ،54 ،52 ،50 قه رزه کان ،75 ،74 ،65 ،63 ،58 ،33 ،32 ،23 ،19 ،18 ،14 لقی سه ره کی خوێندن 94 ،78 ،77 ،76 19 وانه کانی لقی سه ره کی خوێندن 73 ،67 وه رگرتن له ناوه ڕاستی ساڵدا 19 وانه کانی لقی الوه کی خوێندن 88 ،87 پاره و بانکداری 17 خوێندنی بێ وه رگرتنی بڕوانامه 88 ،86 ،72 ،37 پێناساندن

ریزبه ندی رێنوێن

104 ئه گه ر ده تانه وێت له ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکا بخوێنن: خوێندن له خولی کارناسی

64 ده ربڕیننامه تاکه که سیه کان 54 ،48 ،32 ،16 ،15 زانکۆ تایبه تیه کان 78 ،14 په روه رده ی پسپۆڕانه 37 پله به ندیه کان 79 ،68 ،66 ،65 سفارشتنامه 95 ،82 ،71 ،64 ،62 ،57 ،51 ،46 ،45 ،43 ،42 ،41 ،38 ،32 ،25 SAT84 ،82 ،81 ،80 ،72 SEVIS84 ،82 ،81 ،80 ،72 SEVIS I-901 تێچوون و فۆرمی59-55 ،54 ،52 ،51 ،25 بوورسیه ی وه رزشی 19 پشوودانی به هاره

تاقیکاریه کانی وه رگرتنی ستاندارد90 ،82 ،71 ،64 ،62 ،57 ،56 ،46 ،45 ،43 ،41 ،38 ،32 ACT ،64 ،62 ،57 ،51 ،46 ،45 ،43 ،42 ،41 ،38 ،32 ،25 SAT 95 ،82 ،71 54 ،48 ،15 زانکۆ ده وڵه تیه کان )گشتی( 15 پاره ی مانگانه بۆ خه ڵکی ویالیه ت 48 ،15 مانگانه ی که سانی ده ره وه ی ویالیه ت 48 ،33 ،26 ،16 ،15 زانینگه ته کنیکی و پیشه ییه کان

)TOEFL( تاقیکردنه وه ی تافڵ 97 ،71 ،64 ،62 ،51 ،46 ،45 ،44 ،26 ،25 ،11 97 ،90 ،82 ،78 ،76 ،74 ،71 ،68 ،63 کارنامه ،62 ،53 ،51 ،31 ،24 ،23 ،22 ،16 ،14 Transfer )گواستنه وه یی(

97 ،79-73 پاره ی مانگانه و تێچوونه کان

97 ،95 ،93 ،59 ،54 ،53 ،48 ،25 ،16 ،15 ،10 ،86 ،85 ،84-80 ،72 ،71 ،68 ،66 ،60 ،57 ،53 ،47 ،44 ،29 ،11 ڤیزا 94 ،92

GPS

Des

igne

d, p

rodu

ced,

and

prin

ted

by G

loba

l Pub

lishi

ng S

olut

ions

)A/G

IS/G

PS

( © )1

0-21

43-E

-1.0

(

Coleen Gatehouse :)هه ڵه گر )ئێدیتۆرRolando Ribera :گه اڵڵه ی رووبه رگ

تێبینی: ئاماژه کردن به ماڵپه ڕێک یان باڵوگه یه ک له م نامیلکه یه دا به واتای پێشنیار یان په سه ندی له الیه ن وه زاره تی کاروباری ده ره وه ی ئه مریکا نییه ؛ مه به ست له ئاماژه کردن به م بابه تانه ته نیا بۆ زانیارییه . ریزبه ندی ماڵپه ڕه کان و باڵوگه کان ته نیا به

شێوه ی هه ڵبژێردراو ئاماژه یان پێکراوه و ریزبه ندێکی ته واو له هه موو سه رچاوه کان نییه .