E-İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE E İE ALIM...
Transcript of E-İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE E İE ALIM...
E-İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİNDE E-İŞE ALIM SUumlRECİ
Ccedilağlar Genccedil
Oumlzet
Bilişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin gerek işletmelerin yapılarında gerekse
ccedilalışanların iş tanımlarının yeniden duumlzenlenmesinde oumlnemli katkıları olmuştur Teknoloji
alanında yaşanan hızlı gelişmeler teknolojiye erişimin kolaylaşması ve kullanımının
yaygınlaşması sonucu işletmelerin insan kaynakları departmanlarının da bu duruma uyum
sağlayabilmesi adına daha donanımlı olmasını zorunlu kılmaktadır İşletmelerde teknoloji
kullanımının artmasıyla birlikte nitelikli insan kaynağı ihtiyacı da ccediloğalmıştır Bu suumlreccedilte
internet teknolojileri uygun personelin istihdamı kurum iccedili eğitim kariyer gelişimi vb
konularda insan kaynakları youmlnetimine (İKY) destek sağlamaktadır
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde E-İKY uygulaması yapan
işletmelerde E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe
Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumun ortaya ccedilıkarılmasına ccedilalışılmıştır
Anahtar Kelimeler E-İnsan kaynakları youmlnetimi İnsan kaynakları bilgi sistemi E-İşe alım
E-RECRUITMENT PROCESS IN E-HUMAN RESOURCES MANAGEMENT
Abstract
The development of informatics technologies has important contributes on the structure of
organizations and rearrangement of the job description of employees The rapid improvement
on the technology field easy access and widespread use of technology oblige the human
resources departments of the companies to be more sophisticated The need of qualified
human resource raised by the high rate usage of technology in companies During this period
internet technologies supports human resources management with the subjects like
appropriate staff recruitment in-service training carrier development and so on
In this paper the effects of the new technological improvements on human resources
management understanding and executions by the result of the transformation of information
society are examined in the context of E-Human Resources Management (E-HRM) An
analysis was conducted in the companies that have the E-HRM system and use the E-
Recruitment application in Eskişehir
Keywords E-Human resources management Human resources information system E-
Recruitment
1 Araş Goumlr Dr Ccedilağlar Genccedil Anadolu Uumlniversitesi İletişim Bilimleri Fakuumlltesi cgencanadoluedutr
64
GİRİŞ
Guumlnuumlmuumlz bilgi toplumunda işletmelerin kuumlreselleşmenin doğurduğu yeni ekonomik yapı ve
onun getirdiği yoğun rekabet ortamıyla baş edebilmelerinin yolu doğru bilgiye en kolay
şekilde ulaşarak daha hızlı karar vermelerinden geccedilmektedir Bilgisayar ve internet
teknolojisindeki baş doumlnduumlruumlcuuml gelişmeler işletmelere de yansımış İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (İKY)rsquo de bu durumdan etkilenerek Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY)
halini almıştır
E-İKYrsquonin alt moduumlluuml ve oumlzellikle de işletmenin insan kaynağı ihtiyacı teminine youmlnelik olan
İnternet Uumlzerinden İşe Alım (E-İşe Alım) uygulaması sayesinde guumlnuumlmuumlz işletmeleri insan
kaynaklarının operasyonel işlerine harcanan zaman ve masraflardan oumlnemli oumllccediluumlde tasarruf
etmektedirler E-İşe Alım uygulaması geniş bir bilgi havuzundan istenilen bilgilere ccedilok daha
kolay ulaşılmasını ve bilgilerin duumlzenli olarak raporlanmasını sağlayarak hem oumlrguumlt
youmlneticilerinin hem de insan kaynakları uzmanlarının işletmenin ihtiyaccedilları doğrultusunda
işletmede bulunan boş pozisyonlar iccedilin en uygun iş goumlreni temin etmelerine imkacircn
tanımaktadır İşletmelerin insan kaynağı ihtiyacına youmlnelik olarak ccediloumlzuumlm sunan E-İşe Alım
uygulaması geleneksel iş goumlren temini suumlrecindeki pek ccedilok işlemin sanal ortamda ccedilok daha
hızlı kolay ve duumlşuumlk maliyetle gerccedilekleştirilmesine olanak sağlamaktadır
BİLGİ TOPLUMUNA GECcedilİŞTE İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ
Bazı yazar ve duumlşuumlnuumlrler ile gelecek bilimciler iccedilinde olduğumuz doumlnemi farklı şekillerde
tanımlamışlardır Bu yeni toplumsal yapıyı Daniel Bell ldquoEnduumlstri Sonrası Toplumrdquo Peter
FDrucker ldquoBilgi Toplumurdquo Zbigniev Brezinski ldquoTeknokratik Ccedilağrdquo John Naisbitt ve Patrico
Aburdane ldquoBuumlyuumlk Youmlnelimler Ccedilağırdquo ve Y Masuda ise ldquoEnformasyon Toplumurdquo olarak
nitelendirmişlerdir (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Toplumsal sistemleri nitelendiren en temel oumlzelliklerin maddi uumlretim koşullan ve ona dayalı
uumlretim ilişkileri olduğu genelde kabul goumlren bir tanımlama ve goumlruumlştuumlr Dolayısıyla uumlretime
en fazla katkı sağlayan faktoumlr hangisi ise onun etrafında şekillenen toplum biccedilimine de o ad
verilmektedir Bu bağlamda diğer toplum biccedilimlerindeki uumlretim faktoumlrlerinden farklı olarak
ldquobilgirdquo temelinde biccedilimlenen ve teknolojinin itici bir guumlccedil olarak gelişmesine katkı sağladığı
yeni bir toplum biccedilimiyle karşı karşıyayız Bilgi Toplumu olarak ifadesini bulan bu toplum
biccediliminin en temel oumlzelliği bilgi merkezli ve teknoloji patentli uumlretim yapılanması ve soumlz
konusu teknolojik bilginin ekonominin her alanında kullanılabilir olmasıdır (Dikkaya ve
65
Oumlzyakışır 2006) Buradaki amaccedil bilginin sınırlarını genişletmek ve uumlretimde yuumlksek verim
elde etmektir Bilgi toplumunda emek bilgi işccedilisi olarak ifadesini bulurken sanayi toplumunun
mavi yakalıları yerine bilgi toplumunda uzman iş guumlcuuml olarak beyaz yakalılar goumlze
ccedilarpmaktadır
Aktan ve Tunccedil (1998) bilgi toplumunun 1950 ve 1960rsquolı yıllarda ABD Japonya ve Batı
Avrupa uumllkeleri gibi gelişmiş uumllkelerde bilgi teknolojilerinin giderek artan bir şekilde
kullanımıyla ortaya ccedilıkmış bir aşama olduğunu belirtmektedir Gelişmiş uumllkelerde şekillenen
bu aşamanın en oumlnemli oumlzelliği bilginin ve bilgi teknolojilerinin tarım sanayi hizmetler gibi
sektoumlrlerin yanı sıra eğitim sağlık iletişim gibi her alanda kullanılabilir olmasıdır Bu
nedenle bilgi toplumundaki gelişmeler kısa suumlrede uumlretimin ve verimliliğin artmasına yol
accedilarken yeni teknolojik ekonomik sosyal ve kuumlltuumlrel gelişmeleri de teşvik etmiştir
Bilgi toplumu teknoloji ve bilgi temelinde şekillenen ve itici guumlcuumlnuuml kuumlreselleşmenin
dinamizminden alarak gelişme goumlsteren sanayi sonrası toplum biccedilimidir (Oumlzyakışır 2005)
Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek (2005) guumlnuumlmuumlzde bir bilgi patlamasının etkilerinin yaşandığını
bilginin araccedil olmaktan ccedilıkıp oumlnemli bir uumlretim alanı olduğunu yine bilginin temel guumlccedil olmaya
başladığı iş hayatında bilgi ccedilalışanlarının giderek daha ccedilok istihdam edilmeye başlandığını
belirtmektedir Bilgi toplumu bu hızlı bilgi artışına dayanan ve hayatın tuumlm alanlarını
kapsayan değişmeleri ve gelişmeleri iccedilermektedir Tuumlm bu gelişmeler bilgi toplumunun genel
oumlzelliklerini de belirlemektedir Genel anlamda bilgi toplumunda kitle iletişim eğitim kuumlltuumlr
politika ve youmlnetimin yeni bilgi teknolojilerinden etkilendiği bilinmektedir
Bilgi Toplumunda İşletmeler
Eğer fax e-mail kullanıyorsanız enformasyon toplumunda bir ayak parmağınız vardır
Eğer www(internet) kullanıyorsanız enformasyon toplumda bir ayağınız vardır
Eğer networklar (bilgisayar ağları) ile ccedilalışıyor oumlğreniyor ve meslektaşlarınızla
haberleşiyorsanız o zaman enformasyon toplumundasınızdır (Bozkurt 2003)
Enduumlstri toplumundan bilgi toplumuna geccediliş ile birlikte iş duumlnyasının paradigmaları (değerler
dizisi) hızla değişmektedir Oumlzellikle iletişim ve bilgi işleme teknolojilerindeki gelişmeler ile
kuumlreselleşme tuumlm youmlnetim uygulamalarını etkilemektedir (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgisayar teknolojisi ldquone kadar buumlyuumlrseniz o kadar avantajlısınızrdquo anlayışını değiştirmiş ve
kuumlccediluumllterek kalkınma doumlnemini başlatmıştır Toplumsal yapıdaki değişmelerin en belirgini
66
bilginin uumlretimi youmlnetim ve işletmecilik alanlarında goumlruumllmektedir Bilg i toplumunda
maddicirc uumlretim değil bilgi uumlretimi oumlnceliklidir Bilginin kaynağını bilimsel duumlşuumlnce ve
bilişim teknolojisi oluşturmaktadır Sanayi toplumunun yatırım hummasının yerine bilgi
humması geccedilmekte sonuccedilta ağırlık sermaye birikiminde değil bilgi b irikiminde
yoğunlaşmaktadır Artık iletişim ccedilağı ifadesi geleneksel bir toplum yapısını
simgelemekte şimdi yoğun biccedilimde yaşanan ve toplumun buumltuumln kurumlarını kuumlltuumlruumlnuuml
ve değerlerini temelden değiştirmeye doumlnuumlk bilgi ccedilağından soumlz edilmektedir (Can 2002)
Teknolojinin hızla gelişmeye devam etmesi rekabetin şiddetlenerek artması muumlşteri
beklentilerinin hızla değişmesi bilgi teknolojilerinin gelişerek bilgi iletişim ağ sistemlerinin
kurulması ile birlikte bilginin en oumlnemli rekabet uumlstuuml bir değer yarattığı bu suumlreccedilte
işletmelerin var olabilmesi iccedilin suumlrekli değişime ve gelişime adapte olabilmesi gerekir (Şen ve
Kaleli 2005)
Şirketler varlıklarını koruyabilmek iccedilin piyasanın taleplerine hızla cevap verecek tarzda
oumlrguumltlenme arayışına girmişlerdir Geccedilmişte kitle halinde standartlaştırılmış uumlretimde bulunan
firmalar daha esnek ve daha ccedilevik oumlrguumltlenme biccedilimine youmlnelmişlerdir (Bayraktaroğlu ve
Tunccedilbilek 2005)
Bilişim teknolojileri oumlrguumlt yapısı ve bireyin işinin yeniden dizaynında ccedilarpıcı bir etkiye
sahiptir Oumlrguumltsel değişmelerden en oumlnemlisi oumlrguumltsel kuumlccediluumllme şeklinde ortaya ccedilıkmaktadır
Oumlrguumltlerde personel sayısının ve buumlrokratik işlemlerin azalmasıyla birlikte oumlrguumlt yapısı
yassılaşmaktadır Oumlrguumlt iccedili ve oumlrguumlt dışı iletişim daha etkin hale gelirken youmlnetici kararlarının
etkinliği de yuumlkselmektedir Uumlretim suumlresinin azalması ve ccedilalışanların guumlccedillendirilmesiyle
birlikte verimlilik ve kacircrlılık artmaktadır Bilişim teknolojisi hem iş yapma biccedilimini hem de
bu işlerin diğer insanlarla koordine edilme biccedilimini değiştirmektedir (Kazan vd 1995)
İnsan Kaynakları Youmlnetimi Kavramı
1990rsquo lara kadar bordro ve oumlzluumlk işlemleri gibi temel goumlrevleri uumlstlenmekten oumlteye gidemeyen
personel boumlluumlmleri 1990rsquolara gelindiğinde oumlğrenen organizasyonlar ve en uumlst kademeden en
alt kademeye kadar kalitenin yayılmasını savunan toplam kalite anlayışı sayesinde oumlrguumltlerde
insan faktoumlruuml oumln plana ccedilıkmaya başlamış ve personel boumlluumlmleri adlarını yavaş yavaş insan
kaynakları olarak değiştirmeye başlamışlardır İnsan kaynakları boumlluumlmuumlnuumln fonksiyonları
arasına oumlduumlllendirme performans değerlendirme ve kariyer youmlnetimi gibi yeni kavramlar
girmiştir (Iraz ve Yıldırım 2005)
67
İnsan kaynakları youmlnetimi insan faktoumlruumlnuumln işletme hedefleri doğrultusunda en iyi şekilde
youmlnetilmesi geliştirilmesi ve motive edilmesi şeklinde ifade edilebilir (Keser 2002)
İKY bir işletmenin işguumlcuumlnuuml oluşturması iccedilin adaylara muumlracaat etmesi onlar arasında seccedilim
yapması seccedililenleri organizasyonun yapısı ve kuumlltuumlruuml ile tanıştırması belirlenen goumlrevleri
yerine getirebilmeleri ve işletmenin hedeflerine ulaşabilmede katkı sağlayabilmeleri iccedilin
onları youmlnlendirmesi motive etmesi bunları sağlayabilmek iccedilin adil ve sağlıklı bir uumlcret
politikası oluşturması ve sahip olduğu işguumlcuumlnuumln geleceğe youmlnelik potansiyelini belirleyerek
eğitim geliştirme ve kariyer programlarını ve duumlzenli bilgi alışverişini gerccedilekleştirmesini
iccedileren bir suumlreccediltir (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İnsan kaynakları youmlnetimi personel youmlnetimi anlayışına da birtakım yenilikler getirmiştir
Personel youmlnetimi suumlrecinde ccedilalışanlarla ilişkiler geliştirici ve işbirliğine dayalı problem
ccediloumlzuumlmuumlnde iş goumlrenlerin katılımına başvuran değerlerde ccedilalışanlara ve muumlşteriye
odaklanan bir anlayış ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnuumlşuumlmle birlikte klasik personel youmlnetim
anlayışının yerini modern bir youmlnetim yaklaşımı almıştır (Keser 2002)
Zaman zaman insan kaynakları youmlnetimi ile personel youmlnetimi kavramlarının eşzamanlı
telaffuz edilmesine karşın uygulamada aralarında oumlnemli farklar bulunduğunu soumlylemek
muumlmkuumlnduumlr İnsan kaynakları youmlnetimi işletme stratejisinin belirlenmesi uygulanması ve
denetlenmesi gibi konularda işlevde bulunmasına karşılık personel youmlnetimi sadece bireye ait
bir takım işlemlerin yapıldığı bir birim olmaktan ileri gidememiştir Yapılan araştırmalar
sonucunda insan faktoumlruumlnuumln işletmelerde oumlzellikle verimlilik konusunda oumlneminin anlaşılması
ve bu konunun gelişmesi personel youmlnetimi disiplinini insan kaynağı disiplinine
doumlnuumlştuumlrmuumlştuumlr (Iraz ve Yıldırım 2005)
Tablo 1 İnsan Kaynakları Youmlnetimi ve Personel Youmlnetimi Arasındaki Farklar
Konular Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Ccedilalışanlarla İlişkiler Muhalefetccedili Geliştirici ve İşbirliği iccedilinde
Oryantasyon Zaman zaman tepkisel İş odaklı
Organizasyon Ayrı bir fonksiyon Birleşik bir fonksiyon
Muumlşteri Youmlnetim Youmlnetim ve ccedilalışanlar
Değerler Emir-eşlik uyumu Muumlşteri ve problem odaklı
Uzmanların Roluuml Duumlzenleyici ve kayıt tutucu Problemleri anlayıp uygun ccediloumlzuumlm
uumlreten
Genel Ccedilıktı Boumlluumlmsel duumlşuumlnce ve hareket Farklı duumlzeydeki insan kaynaklarını
işletmenin gereksinimleriyle
birleştirme
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
64
GİRİŞ
Guumlnuumlmuumlz bilgi toplumunda işletmelerin kuumlreselleşmenin doğurduğu yeni ekonomik yapı ve
onun getirdiği yoğun rekabet ortamıyla baş edebilmelerinin yolu doğru bilgiye en kolay
şekilde ulaşarak daha hızlı karar vermelerinden geccedilmektedir Bilgisayar ve internet
teknolojisindeki baş doumlnduumlruumlcuuml gelişmeler işletmelere de yansımış İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (İKY)rsquo de bu durumdan etkilenerek Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY)
halini almıştır
E-İKYrsquonin alt moduumlluuml ve oumlzellikle de işletmenin insan kaynağı ihtiyacı teminine youmlnelik olan
İnternet Uumlzerinden İşe Alım (E-İşe Alım) uygulaması sayesinde guumlnuumlmuumlz işletmeleri insan
kaynaklarının operasyonel işlerine harcanan zaman ve masraflardan oumlnemli oumllccediluumlde tasarruf
etmektedirler E-İşe Alım uygulaması geniş bir bilgi havuzundan istenilen bilgilere ccedilok daha
kolay ulaşılmasını ve bilgilerin duumlzenli olarak raporlanmasını sağlayarak hem oumlrguumlt
youmlneticilerinin hem de insan kaynakları uzmanlarının işletmenin ihtiyaccedilları doğrultusunda
işletmede bulunan boş pozisyonlar iccedilin en uygun iş goumlreni temin etmelerine imkacircn
tanımaktadır İşletmelerin insan kaynağı ihtiyacına youmlnelik olarak ccediloumlzuumlm sunan E-İşe Alım
uygulaması geleneksel iş goumlren temini suumlrecindeki pek ccedilok işlemin sanal ortamda ccedilok daha
hızlı kolay ve duumlşuumlk maliyetle gerccedilekleştirilmesine olanak sağlamaktadır
BİLGİ TOPLUMUNA GECcedilİŞTE İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ
Bazı yazar ve duumlşuumlnuumlrler ile gelecek bilimciler iccedilinde olduğumuz doumlnemi farklı şekillerde
tanımlamışlardır Bu yeni toplumsal yapıyı Daniel Bell ldquoEnduumlstri Sonrası Toplumrdquo Peter
FDrucker ldquoBilgi Toplumurdquo Zbigniev Brezinski ldquoTeknokratik Ccedilağrdquo John Naisbitt ve Patrico
Aburdane ldquoBuumlyuumlk Youmlnelimler Ccedilağırdquo ve Y Masuda ise ldquoEnformasyon Toplumurdquo olarak
nitelendirmişlerdir (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Toplumsal sistemleri nitelendiren en temel oumlzelliklerin maddi uumlretim koşullan ve ona dayalı
uumlretim ilişkileri olduğu genelde kabul goumlren bir tanımlama ve goumlruumlştuumlr Dolayısıyla uumlretime
en fazla katkı sağlayan faktoumlr hangisi ise onun etrafında şekillenen toplum biccedilimine de o ad
verilmektedir Bu bağlamda diğer toplum biccedilimlerindeki uumlretim faktoumlrlerinden farklı olarak
ldquobilgirdquo temelinde biccedilimlenen ve teknolojinin itici bir guumlccedil olarak gelişmesine katkı sağladığı
yeni bir toplum biccedilimiyle karşı karşıyayız Bilgi Toplumu olarak ifadesini bulan bu toplum
biccediliminin en temel oumlzelliği bilgi merkezli ve teknoloji patentli uumlretim yapılanması ve soumlz
konusu teknolojik bilginin ekonominin her alanında kullanılabilir olmasıdır (Dikkaya ve
65
Oumlzyakışır 2006) Buradaki amaccedil bilginin sınırlarını genişletmek ve uumlretimde yuumlksek verim
elde etmektir Bilgi toplumunda emek bilgi işccedilisi olarak ifadesini bulurken sanayi toplumunun
mavi yakalıları yerine bilgi toplumunda uzman iş guumlcuuml olarak beyaz yakalılar goumlze
ccedilarpmaktadır
Aktan ve Tunccedil (1998) bilgi toplumunun 1950 ve 1960rsquolı yıllarda ABD Japonya ve Batı
Avrupa uumllkeleri gibi gelişmiş uumllkelerde bilgi teknolojilerinin giderek artan bir şekilde
kullanımıyla ortaya ccedilıkmış bir aşama olduğunu belirtmektedir Gelişmiş uumllkelerde şekillenen
bu aşamanın en oumlnemli oumlzelliği bilginin ve bilgi teknolojilerinin tarım sanayi hizmetler gibi
sektoumlrlerin yanı sıra eğitim sağlık iletişim gibi her alanda kullanılabilir olmasıdır Bu
nedenle bilgi toplumundaki gelişmeler kısa suumlrede uumlretimin ve verimliliğin artmasına yol
accedilarken yeni teknolojik ekonomik sosyal ve kuumlltuumlrel gelişmeleri de teşvik etmiştir
Bilgi toplumu teknoloji ve bilgi temelinde şekillenen ve itici guumlcuumlnuuml kuumlreselleşmenin
dinamizminden alarak gelişme goumlsteren sanayi sonrası toplum biccedilimidir (Oumlzyakışır 2005)
Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek (2005) guumlnuumlmuumlzde bir bilgi patlamasının etkilerinin yaşandığını
bilginin araccedil olmaktan ccedilıkıp oumlnemli bir uumlretim alanı olduğunu yine bilginin temel guumlccedil olmaya
başladığı iş hayatında bilgi ccedilalışanlarının giderek daha ccedilok istihdam edilmeye başlandığını
belirtmektedir Bilgi toplumu bu hızlı bilgi artışına dayanan ve hayatın tuumlm alanlarını
kapsayan değişmeleri ve gelişmeleri iccedilermektedir Tuumlm bu gelişmeler bilgi toplumunun genel
oumlzelliklerini de belirlemektedir Genel anlamda bilgi toplumunda kitle iletişim eğitim kuumlltuumlr
politika ve youmlnetimin yeni bilgi teknolojilerinden etkilendiği bilinmektedir
Bilgi Toplumunda İşletmeler
Eğer fax e-mail kullanıyorsanız enformasyon toplumunda bir ayak parmağınız vardır
Eğer www(internet) kullanıyorsanız enformasyon toplumda bir ayağınız vardır
Eğer networklar (bilgisayar ağları) ile ccedilalışıyor oumlğreniyor ve meslektaşlarınızla
haberleşiyorsanız o zaman enformasyon toplumundasınızdır (Bozkurt 2003)
Enduumlstri toplumundan bilgi toplumuna geccediliş ile birlikte iş duumlnyasının paradigmaları (değerler
dizisi) hızla değişmektedir Oumlzellikle iletişim ve bilgi işleme teknolojilerindeki gelişmeler ile
kuumlreselleşme tuumlm youmlnetim uygulamalarını etkilemektedir (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgisayar teknolojisi ldquone kadar buumlyuumlrseniz o kadar avantajlısınızrdquo anlayışını değiştirmiş ve
kuumlccediluumllterek kalkınma doumlnemini başlatmıştır Toplumsal yapıdaki değişmelerin en belirgini
66
bilginin uumlretimi youmlnetim ve işletmecilik alanlarında goumlruumllmektedir Bilg i toplumunda
maddicirc uumlretim değil bilgi uumlretimi oumlnceliklidir Bilginin kaynağını bilimsel duumlşuumlnce ve
bilişim teknolojisi oluşturmaktadır Sanayi toplumunun yatırım hummasının yerine bilgi
humması geccedilmekte sonuccedilta ağırlık sermaye birikiminde değil bilgi b irikiminde
yoğunlaşmaktadır Artık iletişim ccedilağı ifadesi geleneksel bir toplum yapısını
simgelemekte şimdi yoğun biccedilimde yaşanan ve toplumun buumltuumln kurumlarını kuumlltuumlruumlnuuml
ve değerlerini temelden değiştirmeye doumlnuumlk bilgi ccedilağından soumlz edilmektedir (Can 2002)
Teknolojinin hızla gelişmeye devam etmesi rekabetin şiddetlenerek artması muumlşteri
beklentilerinin hızla değişmesi bilgi teknolojilerinin gelişerek bilgi iletişim ağ sistemlerinin
kurulması ile birlikte bilginin en oumlnemli rekabet uumlstuuml bir değer yarattığı bu suumlreccedilte
işletmelerin var olabilmesi iccedilin suumlrekli değişime ve gelişime adapte olabilmesi gerekir (Şen ve
Kaleli 2005)
Şirketler varlıklarını koruyabilmek iccedilin piyasanın taleplerine hızla cevap verecek tarzda
oumlrguumltlenme arayışına girmişlerdir Geccedilmişte kitle halinde standartlaştırılmış uumlretimde bulunan
firmalar daha esnek ve daha ccedilevik oumlrguumltlenme biccedilimine youmlnelmişlerdir (Bayraktaroğlu ve
Tunccedilbilek 2005)
Bilişim teknolojileri oumlrguumlt yapısı ve bireyin işinin yeniden dizaynında ccedilarpıcı bir etkiye
sahiptir Oumlrguumltsel değişmelerden en oumlnemlisi oumlrguumltsel kuumlccediluumllme şeklinde ortaya ccedilıkmaktadır
Oumlrguumltlerde personel sayısının ve buumlrokratik işlemlerin azalmasıyla birlikte oumlrguumlt yapısı
yassılaşmaktadır Oumlrguumlt iccedili ve oumlrguumlt dışı iletişim daha etkin hale gelirken youmlnetici kararlarının
etkinliği de yuumlkselmektedir Uumlretim suumlresinin azalması ve ccedilalışanların guumlccedillendirilmesiyle
birlikte verimlilik ve kacircrlılık artmaktadır Bilişim teknolojisi hem iş yapma biccedilimini hem de
bu işlerin diğer insanlarla koordine edilme biccedilimini değiştirmektedir (Kazan vd 1995)
İnsan Kaynakları Youmlnetimi Kavramı
1990rsquo lara kadar bordro ve oumlzluumlk işlemleri gibi temel goumlrevleri uumlstlenmekten oumlteye gidemeyen
personel boumlluumlmleri 1990rsquolara gelindiğinde oumlğrenen organizasyonlar ve en uumlst kademeden en
alt kademeye kadar kalitenin yayılmasını savunan toplam kalite anlayışı sayesinde oumlrguumltlerde
insan faktoumlruuml oumln plana ccedilıkmaya başlamış ve personel boumlluumlmleri adlarını yavaş yavaş insan
kaynakları olarak değiştirmeye başlamışlardır İnsan kaynakları boumlluumlmuumlnuumln fonksiyonları
arasına oumlduumlllendirme performans değerlendirme ve kariyer youmlnetimi gibi yeni kavramlar
girmiştir (Iraz ve Yıldırım 2005)
67
İnsan kaynakları youmlnetimi insan faktoumlruumlnuumln işletme hedefleri doğrultusunda en iyi şekilde
youmlnetilmesi geliştirilmesi ve motive edilmesi şeklinde ifade edilebilir (Keser 2002)
İKY bir işletmenin işguumlcuumlnuuml oluşturması iccedilin adaylara muumlracaat etmesi onlar arasında seccedilim
yapması seccedililenleri organizasyonun yapısı ve kuumlltuumlruuml ile tanıştırması belirlenen goumlrevleri
yerine getirebilmeleri ve işletmenin hedeflerine ulaşabilmede katkı sağlayabilmeleri iccedilin
onları youmlnlendirmesi motive etmesi bunları sağlayabilmek iccedilin adil ve sağlıklı bir uumlcret
politikası oluşturması ve sahip olduğu işguumlcuumlnuumln geleceğe youmlnelik potansiyelini belirleyerek
eğitim geliştirme ve kariyer programlarını ve duumlzenli bilgi alışverişini gerccedilekleştirmesini
iccedileren bir suumlreccediltir (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İnsan kaynakları youmlnetimi personel youmlnetimi anlayışına da birtakım yenilikler getirmiştir
Personel youmlnetimi suumlrecinde ccedilalışanlarla ilişkiler geliştirici ve işbirliğine dayalı problem
ccediloumlzuumlmuumlnde iş goumlrenlerin katılımına başvuran değerlerde ccedilalışanlara ve muumlşteriye
odaklanan bir anlayış ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnuumlşuumlmle birlikte klasik personel youmlnetim
anlayışının yerini modern bir youmlnetim yaklaşımı almıştır (Keser 2002)
Zaman zaman insan kaynakları youmlnetimi ile personel youmlnetimi kavramlarının eşzamanlı
telaffuz edilmesine karşın uygulamada aralarında oumlnemli farklar bulunduğunu soumlylemek
muumlmkuumlnduumlr İnsan kaynakları youmlnetimi işletme stratejisinin belirlenmesi uygulanması ve
denetlenmesi gibi konularda işlevde bulunmasına karşılık personel youmlnetimi sadece bireye ait
bir takım işlemlerin yapıldığı bir birim olmaktan ileri gidememiştir Yapılan araştırmalar
sonucunda insan faktoumlruumlnuumln işletmelerde oumlzellikle verimlilik konusunda oumlneminin anlaşılması
ve bu konunun gelişmesi personel youmlnetimi disiplinini insan kaynağı disiplinine
doumlnuumlştuumlrmuumlştuumlr (Iraz ve Yıldırım 2005)
Tablo 1 İnsan Kaynakları Youmlnetimi ve Personel Youmlnetimi Arasındaki Farklar
Konular Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Ccedilalışanlarla İlişkiler Muhalefetccedili Geliştirici ve İşbirliği iccedilinde
Oryantasyon Zaman zaman tepkisel İş odaklı
Organizasyon Ayrı bir fonksiyon Birleşik bir fonksiyon
Muumlşteri Youmlnetim Youmlnetim ve ccedilalışanlar
Değerler Emir-eşlik uyumu Muumlşteri ve problem odaklı
Uzmanların Roluuml Duumlzenleyici ve kayıt tutucu Problemleri anlayıp uygun ccediloumlzuumlm
uumlreten
Genel Ccedilıktı Boumlluumlmsel duumlşuumlnce ve hareket Farklı duumlzeydeki insan kaynaklarını
işletmenin gereksinimleriyle
birleştirme
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
65
Oumlzyakışır 2006) Buradaki amaccedil bilginin sınırlarını genişletmek ve uumlretimde yuumlksek verim
elde etmektir Bilgi toplumunda emek bilgi işccedilisi olarak ifadesini bulurken sanayi toplumunun
mavi yakalıları yerine bilgi toplumunda uzman iş guumlcuuml olarak beyaz yakalılar goumlze
ccedilarpmaktadır
Aktan ve Tunccedil (1998) bilgi toplumunun 1950 ve 1960rsquolı yıllarda ABD Japonya ve Batı
Avrupa uumllkeleri gibi gelişmiş uumllkelerde bilgi teknolojilerinin giderek artan bir şekilde
kullanımıyla ortaya ccedilıkmış bir aşama olduğunu belirtmektedir Gelişmiş uumllkelerde şekillenen
bu aşamanın en oumlnemli oumlzelliği bilginin ve bilgi teknolojilerinin tarım sanayi hizmetler gibi
sektoumlrlerin yanı sıra eğitim sağlık iletişim gibi her alanda kullanılabilir olmasıdır Bu
nedenle bilgi toplumundaki gelişmeler kısa suumlrede uumlretimin ve verimliliğin artmasına yol
accedilarken yeni teknolojik ekonomik sosyal ve kuumlltuumlrel gelişmeleri de teşvik etmiştir
Bilgi toplumu teknoloji ve bilgi temelinde şekillenen ve itici guumlcuumlnuuml kuumlreselleşmenin
dinamizminden alarak gelişme goumlsteren sanayi sonrası toplum biccedilimidir (Oumlzyakışır 2005)
Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek (2005) guumlnuumlmuumlzde bir bilgi patlamasının etkilerinin yaşandığını
bilginin araccedil olmaktan ccedilıkıp oumlnemli bir uumlretim alanı olduğunu yine bilginin temel guumlccedil olmaya
başladığı iş hayatında bilgi ccedilalışanlarının giderek daha ccedilok istihdam edilmeye başlandığını
belirtmektedir Bilgi toplumu bu hızlı bilgi artışına dayanan ve hayatın tuumlm alanlarını
kapsayan değişmeleri ve gelişmeleri iccedilermektedir Tuumlm bu gelişmeler bilgi toplumunun genel
oumlzelliklerini de belirlemektedir Genel anlamda bilgi toplumunda kitle iletişim eğitim kuumlltuumlr
politika ve youmlnetimin yeni bilgi teknolojilerinden etkilendiği bilinmektedir
Bilgi Toplumunda İşletmeler
Eğer fax e-mail kullanıyorsanız enformasyon toplumunda bir ayak parmağınız vardır
Eğer www(internet) kullanıyorsanız enformasyon toplumda bir ayağınız vardır
Eğer networklar (bilgisayar ağları) ile ccedilalışıyor oumlğreniyor ve meslektaşlarınızla
haberleşiyorsanız o zaman enformasyon toplumundasınızdır (Bozkurt 2003)
Enduumlstri toplumundan bilgi toplumuna geccediliş ile birlikte iş duumlnyasının paradigmaları (değerler
dizisi) hızla değişmektedir Oumlzellikle iletişim ve bilgi işleme teknolojilerindeki gelişmeler ile
kuumlreselleşme tuumlm youmlnetim uygulamalarını etkilemektedir (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgisayar teknolojisi ldquone kadar buumlyuumlrseniz o kadar avantajlısınızrdquo anlayışını değiştirmiş ve
kuumlccediluumllterek kalkınma doumlnemini başlatmıştır Toplumsal yapıdaki değişmelerin en belirgini
66
bilginin uumlretimi youmlnetim ve işletmecilik alanlarında goumlruumllmektedir Bilg i toplumunda
maddicirc uumlretim değil bilgi uumlretimi oumlnceliklidir Bilginin kaynağını bilimsel duumlşuumlnce ve
bilişim teknolojisi oluşturmaktadır Sanayi toplumunun yatırım hummasının yerine bilgi
humması geccedilmekte sonuccedilta ağırlık sermaye birikiminde değil bilgi b irikiminde
yoğunlaşmaktadır Artık iletişim ccedilağı ifadesi geleneksel bir toplum yapısını
simgelemekte şimdi yoğun biccedilimde yaşanan ve toplumun buumltuumln kurumlarını kuumlltuumlruumlnuuml
ve değerlerini temelden değiştirmeye doumlnuumlk bilgi ccedilağından soumlz edilmektedir (Can 2002)
Teknolojinin hızla gelişmeye devam etmesi rekabetin şiddetlenerek artması muumlşteri
beklentilerinin hızla değişmesi bilgi teknolojilerinin gelişerek bilgi iletişim ağ sistemlerinin
kurulması ile birlikte bilginin en oumlnemli rekabet uumlstuuml bir değer yarattığı bu suumlreccedilte
işletmelerin var olabilmesi iccedilin suumlrekli değişime ve gelişime adapte olabilmesi gerekir (Şen ve
Kaleli 2005)
Şirketler varlıklarını koruyabilmek iccedilin piyasanın taleplerine hızla cevap verecek tarzda
oumlrguumltlenme arayışına girmişlerdir Geccedilmişte kitle halinde standartlaştırılmış uumlretimde bulunan
firmalar daha esnek ve daha ccedilevik oumlrguumltlenme biccedilimine youmlnelmişlerdir (Bayraktaroğlu ve
Tunccedilbilek 2005)
Bilişim teknolojileri oumlrguumlt yapısı ve bireyin işinin yeniden dizaynında ccedilarpıcı bir etkiye
sahiptir Oumlrguumltsel değişmelerden en oumlnemlisi oumlrguumltsel kuumlccediluumllme şeklinde ortaya ccedilıkmaktadır
Oumlrguumltlerde personel sayısının ve buumlrokratik işlemlerin azalmasıyla birlikte oumlrguumlt yapısı
yassılaşmaktadır Oumlrguumlt iccedili ve oumlrguumlt dışı iletişim daha etkin hale gelirken youmlnetici kararlarının
etkinliği de yuumlkselmektedir Uumlretim suumlresinin azalması ve ccedilalışanların guumlccedillendirilmesiyle
birlikte verimlilik ve kacircrlılık artmaktadır Bilişim teknolojisi hem iş yapma biccedilimini hem de
bu işlerin diğer insanlarla koordine edilme biccedilimini değiştirmektedir (Kazan vd 1995)
İnsan Kaynakları Youmlnetimi Kavramı
1990rsquo lara kadar bordro ve oumlzluumlk işlemleri gibi temel goumlrevleri uumlstlenmekten oumlteye gidemeyen
personel boumlluumlmleri 1990rsquolara gelindiğinde oumlğrenen organizasyonlar ve en uumlst kademeden en
alt kademeye kadar kalitenin yayılmasını savunan toplam kalite anlayışı sayesinde oumlrguumltlerde
insan faktoumlruuml oumln plana ccedilıkmaya başlamış ve personel boumlluumlmleri adlarını yavaş yavaş insan
kaynakları olarak değiştirmeye başlamışlardır İnsan kaynakları boumlluumlmuumlnuumln fonksiyonları
arasına oumlduumlllendirme performans değerlendirme ve kariyer youmlnetimi gibi yeni kavramlar
girmiştir (Iraz ve Yıldırım 2005)
67
İnsan kaynakları youmlnetimi insan faktoumlruumlnuumln işletme hedefleri doğrultusunda en iyi şekilde
youmlnetilmesi geliştirilmesi ve motive edilmesi şeklinde ifade edilebilir (Keser 2002)
İKY bir işletmenin işguumlcuumlnuuml oluşturması iccedilin adaylara muumlracaat etmesi onlar arasında seccedilim
yapması seccedililenleri organizasyonun yapısı ve kuumlltuumlruuml ile tanıştırması belirlenen goumlrevleri
yerine getirebilmeleri ve işletmenin hedeflerine ulaşabilmede katkı sağlayabilmeleri iccedilin
onları youmlnlendirmesi motive etmesi bunları sağlayabilmek iccedilin adil ve sağlıklı bir uumlcret
politikası oluşturması ve sahip olduğu işguumlcuumlnuumln geleceğe youmlnelik potansiyelini belirleyerek
eğitim geliştirme ve kariyer programlarını ve duumlzenli bilgi alışverişini gerccedilekleştirmesini
iccedileren bir suumlreccediltir (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İnsan kaynakları youmlnetimi personel youmlnetimi anlayışına da birtakım yenilikler getirmiştir
Personel youmlnetimi suumlrecinde ccedilalışanlarla ilişkiler geliştirici ve işbirliğine dayalı problem
ccediloumlzuumlmuumlnde iş goumlrenlerin katılımına başvuran değerlerde ccedilalışanlara ve muumlşteriye
odaklanan bir anlayış ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnuumlşuumlmle birlikte klasik personel youmlnetim
anlayışının yerini modern bir youmlnetim yaklaşımı almıştır (Keser 2002)
Zaman zaman insan kaynakları youmlnetimi ile personel youmlnetimi kavramlarının eşzamanlı
telaffuz edilmesine karşın uygulamada aralarında oumlnemli farklar bulunduğunu soumlylemek
muumlmkuumlnduumlr İnsan kaynakları youmlnetimi işletme stratejisinin belirlenmesi uygulanması ve
denetlenmesi gibi konularda işlevde bulunmasına karşılık personel youmlnetimi sadece bireye ait
bir takım işlemlerin yapıldığı bir birim olmaktan ileri gidememiştir Yapılan araştırmalar
sonucunda insan faktoumlruumlnuumln işletmelerde oumlzellikle verimlilik konusunda oumlneminin anlaşılması
ve bu konunun gelişmesi personel youmlnetimi disiplinini insan kaynağı disiplinine
doumlnuumlştuumlrmuumlştuumlr (Iraz ve Yıldırım 2005)
Tablo 1 İnsan Kaynakları Youmlnetimi ve Personel Youmlnetimi Arasındaki Farklar
Konular Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Ccedilalışanlarla İlişkiler Muhalefetccedili Geliştirici ve İşbirliği iccedilinde
Oryantasyon Zaman zaman tepkisel İş odaklı
Organizasyon Ayrı bir fonksiyon Birleşik bir fonksiyon
Muumlşteri Youmlnetim Youmlnetim ve ccedilalışanlar
Değerler Emir-eşlik uyumu Muumlşteri ve problem odaklı
Uzmanların Roluuml Duumlzenleyici ve kayıt tutucu Problemleri anlayıp uygun ccediloumlzuumlm
uumlreten
Genel Ccedilıktı Boumlluumlmsel duumlşuumlnce ve hareket Farklı duumlzeydeki insan kaynaklarını
işletmenin gereksinimleriyle
birleştirme
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
66
bilginin uumlretimi youmlnetim ve işletmecilik alanlarında goumlruumllmektedir Bilg i toplumunda
maddicirc uumlretim değil bilgi uumlretimi oumlnceliklidir Bilginin kaynağını bilimsel duumlşuumlnce ve
bilişim teknolojisi oluşturmaktadır Sanayi toplumunun yatırım hummasının yerine bilgi
humması geccedilmekte sonuccedilta ağırlık sermaye birikiminde değil bilgi b irikiminde
yoğunlaşmaktadır Artık iletişim ccedilağı ifadesi geleneksel bir toplum yapısını
simgelemekte şimdi yoğun biccedilimde yaşanan ve toplumun buumltuumln kurumlarını kuumlltuumlruumlnuuml
ve değerlerini temelden değiştirmeye doumlnuumlk bilgi ccedilağından soumlz edilmektedir (Can 2002)
Teknolojinin hızla gelişmeye devam etmesi rekabetin şiddetlenerek artması muumlşteri
beklentilerinin hızla değişmesi bilgi teknolojilerinin gelişerek bilgi iletişim ağ sistemlerinin
kurulması ile birlikte bilginin en oumlnemli rekabet uumlstuuml bir değer yarattığı bu suumlreccedilte
işletmelerin var olabilmesi iccedilin suumlrekli değişime ve gelişime adapte olabilmesi gerekir (Şen ve
Kaleli 2005)
Şirketler varlıklarını koruyabilmek iccedilin piyasanın taleplerine hızla cevap verecek tarzda
oumlrguumltlenme arayışına girmişlerdir Geccedilmişte kitle halinde standartlaştırılmış uumlretimde bulunan
firmalar daha esnek ve daha ccedilevik oumlrguumltlenme biccedilimine youmlnelmişlerdir (Bayraktaroğlu ve
Tunccedilbilek 2005)
Bilişim teknolojileri oumlrguumlt yapısı ve bireyin işinin yeniden dizaynında ccedilarpıcı bir etkiye
sahiptir Oumlrguumltsel değişmelerden en oumlnemlisi oumlrguumltsel kuumlccediluumllme şeklinde ortaya ccedilıkmaktadır
Oumlrguumltlerde personel sayısının ve buumlrokratik işlemlerin azalmasıyla birlikte oumlrguumlt yapısı
yassılaşmaktadır Oumlrguumlt iccedili ve oumlrguumlt dışı iletişim daha etkin hale gelirken youmlnetici kararlarının
etkinliği de yuumlkselmektedir Uumlretim suumlresinin azalması ve ccedilalışanların guumlccedillendirilmesiyle
birlikte verimlilik ve kacircrlılık artmaktadır Bilişim teknolojisi hem iş yapma biccedilimini hem de
bu işlerin diğer insanlarla koordine edilme biccedilimini değiştirmektedir (Kazan vd 1995)
İnsan Kaynakları Youmlnetimi Kavramı
1990rsquo lara kadar bordro ve oumlzluumlk işlemleri gibi temel goumlrevleri uumlstlenmekten oumlteye gidemeyen
personel boumlluumlmleri 1990rsquolara gelindiğinde oumlğrenen organizasyonlar ve en uumlst kademeden en
alt kademeye kadar kalitenin yayılmasını savunan toplam kalite anlayışı sayesinde oumlrguumltlerde
insan faktoumlruuml oumln plana ccedilıkmaya başlamış ve personel boumlluumlmleri adlarını yavaş yavaş insan
kaynakları olarak değiştirmeye başlamışlardır İnsan kaynakları boumlluumlmuumlnuumln fonksiyonları
arasına oumlduumlllendirme performans değerlendirme ve kariyer youmlnetimi gibi yeni kavramlar
girmiştir (Iraz ve Yıldırım 2005)
67
İnsan kaynakları youmlnetimi insan faktoumlruumlnuumln işletme hedefleri doğrultusunda en iyi şekilde
youmlnetilmesi geliştirilmesi ve motive edilmesi şeklinde ifade edilebilir (Keser 2002)
İKY bir işletmenin işguumlcuumlnuuml oluşturması iccedilin adaylara muumlracaat etmesi onlar arasında seccedilim
yapması seccedililenleri organizasyonun yapısı ve kuumlltuumlruuml ile tanıştırması belirlenen goumlrevleri
yerine getirebilmeleri ve işletmenin hedeflerine ulaşabilmede katkı sağlayabilmeleri iccedilin
onları youmlnlendirmesi motive etmesi bunları sağlayabilmek iccedilin adil ve sağlıklı bir uumlcret
politikası oluşturması ve sahip olduğu işguumlcuumlnuumln geleceğe youmlnelik potansiyelini belirleyerek
eğitim geliştirme ve kariyer programlarını ve duumlzenli bilgi alışverişini gerccedilekleştirmesini
iccedileren bir suumlreccediltir (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İnsan kaynakları youmlnetimi personel youmlnetimi anlayışına da birtakım yenilikler getirmiştir
Personel youmlnetimi suumlrecinde ccedilalışanlarla ilişkiler geliştirici ve işbirliğine dayalı problem
ccediloumlzuumlmuumlnde iş goumlrenlerin katılımına başvuran değerlerde ccedilalışanlara ve muumlşteriye
odaklanan bir anlayış ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnuumlşuumlmle birlikte klasik personel youmlnetim
anlayışının yerini modern bir youmlnetim yaklaşımı almıştır (Keser 2002)
Zaman zaman insan kaynakları youmlnetimi ile personel youmlnetimi kavramlarının eşzamanlı
telaffuz edilmesine karşın uygulamada aralarında oumlnemli farklar bulunduğunu soumlylemek
muumlmkuumlnduumlr İnsan kaynakları youmlnetimi işletme stratejisinin belirlenmesi uygulanması ve
denetlenmesi gibi konularda işlevde bulunmasına karşılık personel youmlnetimi sadece bireye ait
bir takım işlemlerin yapıldığı bir birim olmaktan ileri gidememiştir Yapılan araştırmalar
sonucunda insan faktoumlruumlnuumln işletmelerde oumlzellikle verimlilik konusunda oumlneminin anlaşılması
ve bu konunun gelişmesi personel youmlnetimi disiplinini insan kaynağı disiplinine
doumlnuumlştuumlrmuumlştuumlr (Iraz ve Yıldırım 2005)
Tablo 1 İnsan Kaynakları Youmlnetimi ve Personel Youmlnetimi Arasındaki Farklar
Konular Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Ccedilalışanlarla İlişkiler Muhalefetccedili Geliştirici ve İşbirliği iccedilinde
Oryantasyon Zaman zaman tepkisel İş odaklı
Organizasyon Ayrı bir fonksiyon Birleşik bir fonksiyon
Muumlşteri Youmlnetim Youmlnetim ve ccedilalışanlar
Değerler Emir-eşlik uyumu Muumlşteri ve problem odaklı
Uzmanların Roluuml Duumlzenleyici ve kayıt tutucu Problemleri anlayıp uygun ccediloumlzuumlm
uumlreten
Genel Ccedilıktı Boumlluumlmsel duumlşuumlnce ve hareket Farklı duumlzeydeki insan kaynaklarını
işletmenin gereksinimleriyle
birleştirme
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
67
İnsan kaynakları youmlnetimi insan faktoumlruumlnuumln işletme hedefleri doğrultusunda en iyi şekilde
youmlnetilmesi geliştirilmesi ve motive edilmesi şeklinde ifade edilebilir (Keser 2002)
İKY bir işletmenin işguumlcuumlnuuml oluşturması iccedilin adaylara muumlracaat etmesi onlar arasında seccedilim
yapması seccedililenleri organizasyonun yapısı ve kuumlltuumlruuml ile tanıştırması belirlenen goumlrevleri
yerine getirebilmeleri ve işletmenin hedeflerine ulaşabilmede katkı sağlayabilmeleri iccedilin
onları youmlnlendirmesi motive etmesi bunları sağlayabilmek iccedilin adil ve sağlıklı bir uumlcret
politikası oluşturması ve sahip olduğu işguumlcuumlnuumln geleceğe youmlnelik potansiyelini belirleyerek
eğitim geliştirme ve kariyer programlarını ve duumlzenli bilgi alışverişini gerccedilekleştirmesini
iccedileren bir suumlreccediltir (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İnsan kaynakları youmlnetimi personel youmlnetimi anlayışına da birtakım yenilikler getirmiştir
Personel youmlnetimi suumlrecinde ccedilalışanlarla ilişkiler geliştirici ve işbirliğine dayalı problem
ccediloumlzuumlmuumlnde iş goumlrenlerin katılımına başvuran değerlerde ccedilalışanlara ve muumlşteriye
odaklanan bir anlayış ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnuumlşuumlmle birlikte klasik personel youmlnetim
anlayışının yerini modern bir youmlnetim yaklaşımı almıştır (Keser 2002)
Zaman zaman insan kaynakları youmlnetimi ile personel youmlnetimi kavramlarının eşzamanlı
telaffuz edilmesine karşın uygulamada aralarında oumlnemli farklar bulunduğunu soumlylemek
muumlmkuumlnduumlr İnsan kaynakları youmlnetimi işletme stratejisinin belirlenmesi uygulanması ve
denetlenmesi gibi konularda işlevde bulunmasına karşılık personel youmlnetimi sadece bireye ait
bir takım işlemlerin yapıldığı bir birim olmaktan ileri gidememiştir Yapılan araştırmalar
sonucunda insan faktoumlruumlnuumln işletmelerde oumlzellikle verimlilik konusunda oumlneminin anlaşılması
ve bu konunun gelişmesi personel youmlnetimi disiplinini insan kaynağı disiplinine
doumlnuumlştuumlrmuumlştuumlr (Iraz ve Yıldırım 2005)
Tablo 1 İnsan Kaynakları Youmlnetimi ve Personel Youmlnetimi Arasındaki Farklar
Konular Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Ccedilalışanlarla İlişkiler Muhalefetccedili Geliştirici ve İşbirliği iccedilinde
Oryantasyon Zaman zaman tepkisel İş odaklı
Organizasyon Ayrı bir fonksiyon Birleşik bir fonksiyon
Muumlşteri Youmlnetim Youmlnetim ve ccedilalışanlar
Değerler Emir-eşlik uyumu Muumlşteri ve problem odaklı
Uzmanların Roluuml Duumlzenleyici ve kayıt tutucu Problemleri anlayıp uygun ccediloumlzuumlm
uumlreten
Genel Ccedilıktı Boumlluumlmsel duumlşuumlnce ve hareket Farklı duumlzeydeki insan kaynaklarını
işletmenin gereksinimleriyle
birleştirme
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
68
Kaynak Keser 2002
İnsan kaynakları youmlnetimi pek ccedilok stratejik misyon ve vizyonu temsil etmekle birlikte klasik
personel youmlnetiminin dar kalan idari fonksiyonlarının da genişlemesine yol accedilmıştır Bu
youmlnuumlyle guumlnuumlmuumlzdeki insan kaynakları youmlnetiminin işletmelerde oumlnemli bir goumlrevi yerine
getirdiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Sonuccedil olarak insan kaynakları youmlnetimi işletmenin
personel seccedilimi eğitim ve geliştirmesi gibi modern youmlnetim aktiviteleri ile geleneksel
personel youmlnetimi stratejilerinin buumltuumlnleştiği bir youmlnetim anlayışı olarak personel youmlnetiminin
gelişmiş bir versiyonu olarak uygulamaya geccedilmiştir (Keser 2002)
Bilgi Ccedilağında İnsan Kaynakları Youmlnetimi
Guumlnuumlmuumlzde yaşanan toplumsal ve ekonomik doumlnuumlşuumlm suumlreci bilim-araştırma-teknoloji
uumlretiminden her duumlzeydeki bilginin kullanımına kadar nitelikli insan kaynağını elzem
kılmaktadır Bu ccedilerccedileveden bakıldığında bilim ve iletişim ccedilağı olarak nitelendirilen sanayi-
oumltesi ccedilağının aynı zamanda ldquoinsan kaynakları ccedilağırdquo olduğu da duumlşuumlnuumllebilir (Iraz ve Yıldırım
2005)
Değişimin değişmez bir kural olduğu duumlnyamızda teknolojinin etkisiyle değişimin ivmesinin
katlanarak artması sonucunda işletmeler ayakta kalabilmek iccedilin bu değişimi buumlnyelerinde
hissetmek ve izlemek zorundadırlar Bu doumlnuumlşuumlmuumln gerccedilekleşmesi iccedilin oumln şart olarak
değişimi fark etmenin gerekli ve en oumlnemli faktoumlr olduğu aşikacircrdır Bu değişimi fark
edebilecek en oumlnemli unsur organizasyonun insan kaynaklarıdır Bu nedenle insan kaynakları
youmlnetimine buumlyuumlk rol duumlşmektedir Ccediluumlnkuuml insan kaynakları fonksiyonu değişimi algılayıp
insan kaynakları profilini değişime ayak uyduracak şekilde tasarlayacak eğitim ihtiyaccedilları
personel seccedilimi işe alımı ve işe yerleştirmesi gibi fonksiyonları yerine getirirken bu değişimi
algılamasına goumlre şekillendirecektir Şirketlerin İKY ile ilgili birimlerinin bu değişimi
algılayabilmelerinde ihtiyaccedil duyacakları bilgiyi duumlzenli bir şekilde istenilen zamanda
ihtiyaccedillarını tamamen karşılayacak şekilde temin edebilmeleri ancak etkin youmlnetim bilgi
sistemleri ile muumlmkuumln olabilecektir (Bayraktaroğlu ve Tunccedilbilek 2005)
Kuumlreselleşmenin hayatımızı derin ve sarsıcı bir şekilde etkilediği guumlnuumlmuumlzde bilimsel
araştırmalar sonucu elde edilen bilgiye bağlı olarak buumlyuumlk bir teknolojik gelişme ve
rekabet yaşanmaktadır Bu teknolojilerden gerektiği şekilde ve amaca uygun olarak
yararlanabilmek iccedilin bilgiye buumlyuumlk bir gereksinim duyulmaktadır İşletmelerde amaca youmlnelik
olarak kullanılabilecek bilgilerin toplanması depolanması ve kullanıma sunulması ancak etkin
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
69
ve verimli bir bilgi youmlnetimi ile sağlanabilecektir Guumlnuumlmuumlzde işletmelerde karşılaşılan
değişik sorunları ccediloumlzmek amacıyla ve bilgileri etkin kullanmak iccedilin bilişim sistemleri
oluşturulmuştur (Tekin ve Ccediliccedilek 2005)
Bilgi toplumu anlayışının ve bilginin stratejik oumlneminin vurgulandığı son zamanlarda insan
kaynakları youmlnetiminde goumlruumllen en oumlnemli değişmelerden birisi de insan kaynakları bilgi
sistemlerinin (human resources information systems) kullanımının yaygınlaşmasıdır Bilgi
ccedilağında bilgi uumlretici ve uygulayıcı olarak insan kaynaklarının youmlnetim suumlrecinde etkinliğini
artırmak amacıyla kullanılan bu sistemler organizasyonlarda insan kaynaklarına youmlnelik
bilgileri sağlamak depolamak kullanmak irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılan
sistemlerdir Bununla birlikte insan kaynakları bilgi sistemlerinin (İKBS) salt bilgisayar
donanımı ve ilgili insan kaynakları yazılımlarından oluştuğu duumlşuumlncesi bir yanılsamadır
İKBS yazılım araccedillarına ilaveten ccedilalışanlar politikalar veriler formlar ve proseduumlrleri de
kapsamaktadır İKBSrsquonin temel amacı sistemin kullanıcılarına ya da muumlşterilerine ldquobilgirdquo
formunda hizmet sunmaktır (Bayraktaroğlu ve Tuccedilbilek 2002)
ELEKTRONİK İNSAN KAYNAKLARI YOumlNETİMİ (E-İKY)
Guumlnuumlmuumlzde internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımı insan kaynaklarında youmlnetim anlayış
ve uygulamalarını oumlnemli oumllccediluumlde etkilemiştir Bilgi teknolojilerinde meydana gelen
gelişmelerle beraber insan kaynakları fonksiyonları elektronik ortama taşınmıştır (Iraz ve
Yıldırım 2005)
Hayatın her alanında elektronik kelimesini temsil eden bir ldquoerdquo harfi hemen hemen buumltuumln
kavramların oumlnuumlne eklenmektedir Oumlrneğin e-ticaret e-iş e-devlet e-oumlğrenme e-sağlıkhellip
Global rekabet ortamı işletmeleri buumltuumlnsel anlamda tuumlm departmanlarının bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinin entegre olduğu bir sisteme zorlamaktadır ldquorsquoersquo olmak ya da olmamakrdquo
felsefesi temel slogan haline gelmiş ve rekabette belirleyici unsur olmuştur Son doumlnemde
insan kaynakları anlayış ve uygulamaları da bu popuumller gelişimden payını almış ve insan
kaynaklarının geniş yelpazesi iccedilerisinde ldquoe-insan kaynaklarırdquo olarak tanımlanan yeni bir alan
doğmuştur (Erdal 2005)
E-İKY insan kaynakları oumlrguumltleri ile onların tedarikccedilileri ve muumlşterileri arasında e-ticareti bir
suumlreccedil ve hizmet sağlayıcısı gibi kullanarak ccedilalışan hizmet ve ilişkilerinin yeniden
tasarlanması ve hayata geccedilirilmesidir Bir başka ifade ile ldquoE-İKY insan kaynakları
departmanının fonksiyonlarını yerine getirebilmek iccedilin bilgisayar sistemlerini interaktif
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
70
elektronik medyayı ve telekomuumlnikasyon ağlarını kullanabilmekrdquo şeklinde tanımlanmaktadır
(Iraz ve Yıldırım 2005)
Oumlrguumlt iccedili bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artması ile guumlndeme gelen
rdquoelektronik insan kaynakları youmlnetimirdquo oumlrguumltsel etkinlik ile verimliliğin artması buumlrokrasinin
azalması maliyetlerin azaltılması kacircğıt kullanımına son verilmesi ve değer yaratılması gibi
faydaları guumlndeme getirmiştir Oumlrguumltlerin insan kaynakları elektronik ortam vasıtasıyla
suumlratle kişisel bilgilere ulaşabilmekte ve gerekli olduğuna inandıkları değişiklikleri
yapabilmektedirler E-insan kaynakları kacircğıtsız dosyasız kısaca internet yolu ile iş
başvurularından e-işe alma (seccedilim ile yerleştirme) e-eğitim ve geliştirme (uzaktan eğitim) e-
performans değerleme e-uumlcretlendirme e-iş ve yetenek profillendirme e-kariyer youmlnetimine
kadar birccedilok insan kaynakları ile ilgili suumlreccedillerde hız kazandırmakta idari suumlreccedillerin sayısını
en aza indirmekte ve belki de en oumlnemlisi zaman faydası yaratmaktadır Ayrıca insan
kaynakları departmanının rutin ve monoton iş suumlreccedillerini azaltarak etkinlik ile verimliliğini
arttırmakta oumlrguumlt iccedilin değer arz eden stratejik alanlara youmlnelmesine imkacircn vermektedir E-
insan kaynakları sisteminin hızlı ve kolay olması ile ccedilalışanların yeteneklerini geliştirmeleri
ve performanslarını arttırmalarına vesile olması oumlrguumltler ve youmlnetimleri tarafından bu sistemin
tercihine ve yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır (Oumlge 2004)
E-insan kaynakları insan kaynakları youmlnetimindeki ldquoinsanrdquo unsurunu guumlccedillendirmekte
ccedilalışanlara kendi kariyerlerini planlama konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır Yeteneklerini
geliştirmekte ihtiyaccedil duydukları araccedilları sağlayarak kişisel gelişim bilgi ve becerileri
doğrultusunda ilerlemelerine yol goumlstermektedir Bu yeni paradigma klasik anlayıştaki
işletme boumlluumlm faaliyetlerinin merkeziyetccedililikten kurtarılmasına yardım etmekte ccedilalışanlar ve
youmlneticilerin şirket hedef ve amaccedilları doğrultusunda ortak hareket etmelerinde buumlyuumlk katkı
sağlamaktadır (Erdal 2005)
Hay Grouprsquoun duumlnya ccedilapında 173 şirket uumlzerinde yaptığı bir araştırmada işletmelerin insan
kaynakları faaliyetlerini ağ ortamına aktarma oumlncelik sıralamalarını Tablo 2rsquodeki gibi goumlrmek
muumlmkuumlnduumlr
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
71
Tablo 2 İşletmelerin İnsan Kaynakları Faaliyetlerini Ağ Ortamına Aktarma Oumlncelik
Sıralamaları
Suumlreccedil Ağ Ortamına Aktarılma Oranı
Şirket Politikası ve Proseduumlrlerinin Yayınlanması 70
İş Alanları 63
İşe Alma 56
Ccedilalışanların Eğitimi 49
Personel Seccedilimi ve Yuumlkseltme 43
Yetenek Beceri Değerlendirilmesi 37
Online Eğitim Programlarının Yayımı 36
Uumlcretlendirme Planlaması ve Youmlnetimi 35
Kaynak Erdal 2005
İşletmelerin insan kaynakları alanında sıkıntı ccedilektikleri yuumlksek kalitede işguumlcuumlnuumln bulunması
youmlnetilmesi ve elde tutulması konularında internet somut yeni ccediloumlzuumlmler uumlretmektedir (Erdal
2005)
Evrensel Erişim İnternet duumlnyanın her yerindeki işler ve accedilık pozisyonlar hakkında
bilgi ile potansiyel işguumlcuumlnuuml birleştirmektedir İş fırsatları ulusal ve uluslararası
alandaki alıcılara ulaşabilmektedir Dahası internet ccedilalışanların yuumlksek maliyetli
yolculuklara gerek olmadan online olarak bulundukları yerden eğitim alabilmelerini
sağlamaktadır
Duumlşuumlk Giriş Bariyerleri Ağ tabanlı hizmetler duumlşuumlk erişim maliyetleriyle kuumlccediluumlk ve
gelişmekte olan işletmelerin kolayca eleman tedariki eğitim ve insan kaynakları
youmlnetimi konularında guumlccedilluuml bir araccedil olarak kullanabilmelerine yardımcı olmaktadır
Medyanın Birebir (Aracısız) Potansiyeli İnternet ve işletmelerin kendi bilgi ağları
bireysel insan kaynakları hizmetlerine doğrudan erişimi kolaylaştırmaktadır
Ccedilalışanlar zahmetsizce emeklilik birikimlerini sağlık planlarını ve benzerlerini hem
zamandan kazanarak hem de ccedilalışan tatminlerini arttırarak goumlzden
geccedilirebilmektedirler Buna ek olarak insan kaynakları hizmetlerini internet uumlzerinden
gerccedilekleştirmek insan kaynakları personellerinin diğer goumlrevlerine de gerekli zamanı
ayırabilmelerine imkacircn tanımaktadır
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
72
E-İŞE ALIM
Başarıya doğru insan kaynağı ile ulaşmak isteyen işletmelerin oumlnuumlndeki en oumlnemli
engellerden biri yetkin ve verimli insan kaynağını belirleyebilmektir İşe eleman daveti ile
başlayan ve ccedileşitli aşamalardan sonra işletmeye alınan elemanın işe adaptasyonu ile sona eren
insan kaynağı seccedilim suumlrecinin sezgisel kriterlerle birlikte nesnel kriterlere de dayandırılması
beklenmektedir (Kocamaz ve Soyuer 2005)
İKY suumlreccedillerinde internetin kullanımı bilgi paylaşımı iletişimin geliştirilmesinde genel
anlamda daha etkin hale gelmesini sağladığı soumlylenebilir Genelde İKY suumlreccedillerinde internet
tabanlı uygulamalar ilk oumlnce ldquopersonel seccedilim suumlrecinderdquo kendini daha ccedilok goumlstermektedir
Guumlnuumlmuumlzde internette web sayfası bulunan pek ccedilok şirketin işgoumlren aday havuzunun
oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi işlemi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi internet kullanılarak yapılmaktadır İnsan kaynakları alanında
internet sitelerinin tercih edilmelerinin nedenlerini şirketler ve bireyler accedilsından ayrı ayrı
değerlendirmek muumlmkuumlnduumlr Şirketler accedilısından bakıldığında internet sayesinde işe alım
suumlrecinin hız kazandığı goumlruumllmektedir Şirketler uumlye oldukları sitelerde istedikleri zaman ilan
yayınlayabilme şansına sahip olmakta ve ilanlarına gelen yanıtları belli kriterlere goumlre kısa
suumlrede eleyip değerlendirebilmektedirler (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
Şirketlerin ccediloğu internet bazlı işe alım teknolojilerini buumlnyelerine işe alım siteleri veveya
kurumsal web sitelerindeki insan kaynakları sayfaları aracılığıyla dacirchil ediyor Grafik 1rsquo de
goumlruumllduumlğuuml gibi işe alım siteleri adayların ilgisini daha ccedilok ccedilektiğinden ccediloğu şirket bu sitelerin
aday havuzundan faydalanmayı tercih ediyor (Goumlccedilguumln 2001)
Grafik 1 İnternetteki işe alım sitelerinin adayın ilgisi ccedilekme oranı
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
73
İnternet ulaşım ve hız adına olağan uumlstuuml avantajlar sunarak şirketlere yardım edebilmektedir
Şirketler herhangi bir adayın oumlzgeccedilmişinin elektronik kopyasına birkaccedil dakika iccedilinde
ulaşabilmektedir Aynı durum iş tanımları profiller geccedilmiş veriler ve araştırma kaynakları
iccedilin de geccedilerlidir Bu sayede posta beklemeye ve uzun zaman alan yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler
ayarlamaya gerek kalmamaktadır adayları taramada zaman kazandırdığı gibi daha fazla bilgi
de sunmaktadır Oumlnemli olan bu yeni mekanizmanın geccedilerliliği uygunluğu ve
uyarlanabilirliğini sağlamaktır (Erdem ve Kabakccedilı 2004)
İş arayanların 65inin interneti iş fırsatlarını yakalamak iccedilin kullandığı guumlnuumlmuumlzuumln
değişken ve rekabetccedili ortamında şirketler e-işe alımla ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa
suumlrede ulaşma fırsatını kazanıyor Elektronik işe alım şirketlere işe alım maliyetlerini oumlnemli
miktarda azaltma imkacircnı sağlıyor İnsan kaynakları profesyonelleri faks mektup e-mail ile
gelen başvuruların dosyalanması başvurulardaki bilgilerin sınıflandırılması gibi zaman alan
işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlıyor İnternet işe alım
kavramını değiştirerek şirketlere maliyet azaltma fırsatı ve geniş bir aday havuzu sağlayıp en
iyinin de iyisini seccedilme fırsatını veriyor (Goumlccedilguumln 2001)
İlk kez 1990‟lı yılların ortalarında ortaya ccedilıkan e-işe alım guumlnuumlmuumlzuumln rekabetccedili işguumlcuuml
pazarında nitelikli adayların ccedilekilmesinde ve yerleştirilmesinde insan kaynakları
uygulayıcılarına yardım etmektedir İnternet olası ccedilalışanların ccedilekilmesinde ucuz uygun ve
inovatif bir yol olarak işe alım yapan kişilere avantaj sağlamaktadır (Oumlksuumlz 2011)
Oumlzellikle guumlnuumlmuumlzde artan rekabet nedeniyle işe almalarda ldquoiccedileriden işe almardquo tercih
edilmektedir İleri teknoloji kullanan işletmelerde yapılan bir araştırmaya goumlre işe alma işlevi
iccedilin işletme dışından bir kuruluş ile anlaşmış olan işletmelerin 100rsquouuml 1989ndash1990
doumlnemlerinde insan kaynakları politikasında değişime gitmiş iccedileriden işe alma yaklaşımına
youmlnelmişlerdir Boumlylece işe alma iccedilin katlanılan maliyetlerin duumlşeceği iccedileriden işe alma yolu
ile edinilen işguumlcuumlnuumln işletmeye uzun doumlnemli maliyetinin daha duumlşuumlk olacağı belirtilmiştir
(Guumlloğlu 2005)
İşletmeler e-işe alımda profesyonel olarak bu işi yapan firmaların kurumsal web sitelerinden
de yararlanmaktadırlar Oumlyle ki Logos Research tarafından Fortune 500 sıralamasındaki
işletmelerle yapılan bir araştırmaya goumlre işletmelerin sadece 11rsquo inin internet sitesinde
kariyer boumlluumlmuuml yer almakta 89rsquo u ise yeni eleman bulmada bu alanda uzmanlaşmış insan
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
74
kaynakları firmalarının daha yaygın bir şekilde kullanıldığını goumlstermektedir (Erdem ve
Kabakccedilı 2004)
E-İşe alımın yarattığı avantajları fark eden şirketler bu değişime uyum sağlamaya
ccedilalışıyorlar Elektronik işe alımın şirket buumlnyesinde etkin bir biccedilimde uygulamaya alınması
iccedilin bazı konuların dikkatle ele alınması gerekiyor (Goumlccedilguumln 2001)
Şirketin oumlncelikle işe alma stratejisini net bir biccedilimde belirlemesi ve bu strateji
doğrultusunda interneti işe alma sistemine nasıl entegre edeceğine karar vermesi
gerekiyor
Şirketin internetten gelen başvurularla gazete ilanı kariyer guumlnleri kurumsal web
sitesi gibi farklı kanallardan gelen başvuruların nasıl birleştirileceğini belirlemesi
gerekiyor Bu konunun oumlnemini fark eden şirketlerin başvuruları farklı aday havuzları
yerine standartlaştırılmış tek bir aday havuzunda toplamak amacıyla diğer kanallardan
gelen başvuruları internete youmlnlendirdiği ve internetten işe alım hizmeti veren sitelerle
uzun suumlreli işbirliğine gittikleri goumlruumlluumlyor
Eğer internetten işe alma hizmeti veren bir siteyle işbirliği yapılmasına karar
verildiyse şirketin her geccedilen guumln sayıları artan siteler arasından seccedilim yapması
gerekiyor
AMACcedil
Guumlnuumlmuumlzde bilgi teknolojileri ve internetin hızla yaygınlaşan kullanımı diğer alanlarda
olduğu gibi insan kaynakları youmlnetim anlayışı ve uygulamalarını da oumlnemli oumllccediluumlde
etkilenmektedir Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan
yeni teknolojik gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan
Kaynakları Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenecektir Ccedilalışmanın amacı elektronik insan
kaynakları uygulaması yapan kuruluşlarda E-İKYrsquo nin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan
kaynakları bilgi sistemlerinden ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut durumu analiz
etmektir
Bu amaca ulaşabilmek iccedilin araştırmada yanıtı aranan soruları şunlardır
1 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri nelerdir
2 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte hangi kaynaklar kullanılmaktadır
3 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar nelerdir
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
75
4 İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler nelerdir
YOumlNTEM
Araştırmada E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım değişkeninin araştırmanın yapılacağı
kuruluşlardaki mevcut durumunu saptanmaya youmlnelik olarak kuruluşların insan kaynakları
youmlneticileri ile bir goumlruumlşme gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşmede Erdem ve Kabakccedilı tarafından
2005 yılında geliştirilen ldquoOtel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım Uumlzerine Ampirik
Bir Araştırmardquo isimli ccedilalışmada yer alan anket formundan yararlanılmıştır Anket formunda
internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım suumlrecinde internetle birlikte
kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar ve internet
uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentileri ortaya ccedilıkarmaya youmlnelik 13 soru
bulunmaktadır
Araştırmanını evrenini Eskişehir ilinde E-İKYrsquo nin alt moduumlluuml olan E-İşe Alım uygulaması
yapan kuruluşlar oluşturmaktadır Oumlrneklemini ise bu kuruluşlar arasında ccedilalışmanın
yapılmasını kabul eden Eti Şirketler Grubu Alpata Gıda ve Pınar Suumlt oluşmaktadır Her uumlccedil
şirkette de goumlruumlşme insan kaynakları sorumlusu ile gerccedilekleştirilmiştir
BULGULAR
Yapılan bu ccedilalışmayla internet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri işe alım
suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde
yaşanan sorunlar ve internet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin
neler olduğu konularında bulgular elde edilmiştir
İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birim
Tablo 3 İşletmenin işe alım işlevini yuumlruumlten birimi
İşe alım birimi İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
İnsan Kaynakları Muumlduumlruuml 3 100
İlgili Departman Muumlduumlrleri 1 333
Genel Muumlduumlr - -
Diğer - -
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
76
Goumlruumlşuumllen 3 farklı işletmenin insan kaynakları sorumluları işe alım işlevinin insan kaynakları
muumlduumlruuml tarafından yapıldığını belirtmişlerdir Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu işe alım
işlevini insan kaynakları muumlduumlruumlnuumln yanı sıra ilgili departman muumlduumlrlerinin de yuumlruumlttuumlğuumlnuuml
ifade etmiştir
İşletmenin web sitesinin olup olmadığı
Tablo 4 İşletmenin web sitesinin olup olmaması
Web sitesi olup olmaması İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
Web sitesi var 3 100
Web sitesi yok - -
Goumlruumlşuumllen her uumlccedil işletmenin insan kaynakları sorumluları işletmelerinin bir web sitesine sahip
olduğunu ifade etmektedirler
İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Tablo 5a İnternet uumlzerinden aday bulmada kullanılan kanallar
Kanallar İşletme Sayısı Yuumlzdesi ()
İşletmenin Kendi Web Sitesi 1 333
İnternetteki İşe Alım Siteleri - -
Her ikisi Birden 2 666
Alpata Gıda ve Pınar Suumlt internet uumlzerinde aday bulmada hem işletmenin kendi web sitesini
hem de internetteki işe alım sitelerini kullandıklarını belirtirken Eti Şirketler grubu insan
kaynakları youmlneticisi ise sadece işletmenin kendi web sitesini kullandıklarını belirtmiştir
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
77
Tablo 5b İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenleri
Tercih nedenleri İşletme
sayısı (n)
Yuumlzdesi
()
İnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne
daha kolay ulaşmaya imkacircn vermektedirler
1
500
İnsan kaynakları firmaları adayları
İşletmedeki pozisyonlara ilişkin olarak oumln
elemeden geccedilirmektedir
- -
İnsan kaynakları firmaları işletmenin
tanıtımında etkin bir rol oynamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları eleman bulmada
guumlven unsuru sağlamaktadır
- -
İnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma
imkacircnı vermektedir
1 500
Diğer - -
İnternetteki işe alım sitelerini tercih etme nedenlerine bakıldığında Pınar Suumlt insan kaynakları
sorumlusu ldquoİnsan kaynakları firmaları ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle
ulaşma imkacircnını vermektedirrdquo seccedileneğini tercih etme nedeni olarak belirtirken Alpata Gıda
insan kaynakları sorumlusu ise ldquoİnsan kaynakları firmaları kalifiye işguumlcuumlne daha kolay
ulaşma imkacircnı vermektedirrdquo seccedileneğini internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebebi
olarak belirtmektedir
İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
Tablo 6 İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanı
İşe alıma başlama İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
1 yıl ve oumlncesi 1 333
1-3 yıl oumlnce _ _
3-5 yıl oumlnce 2 666
5 yıl ve uumlzeri _ _
Eti Şirketle topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alma 3-5 yıl oumlnce Alpata Gıdarsquoda
ise 1 yıl ve oumlncesinde başlamıştır
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
78
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tablo 7 İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebepleri
Tercih edilme sebepleri Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Birccedilok aday arasından seccedilim
yapabilme olanağı vermesi
2
666
Aday hakkındaki bilgilere kolay
bir şekilde ulaşmaya imkacircn
vermesi
1
333
Zaman accedilısından kolaylık
sağlaması
3
100
Maliyet tasarrufu sağlaması 2 666
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğunda internet uumlzerinden işe alımın tercih etme sebepleri birccedilok aday
arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi ve zaman accedilısından kolaylık sağlamasıdır Pınar
Suumltrsquouumln sebepleri birccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesi aday hakkındaki
bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesi zaman accedilısından kolaylık sağlaması
maliyet tasarrufu sağlamasıdır Alpata Gıdarsquoda ise internet uumlzerinden işe alımı tercih etme
sebepleri zaman accedilısından kolaylık sağlaması ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır
İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Tablo 8 İşe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar
Kullanılan kaynaklar İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Eğitim Kurumları _ _
İlan ve Duyurular 3 100
Kişisel Başvurular 3 100
Tanıdık Tavsiyeleri 1 333
Danışmanlık Firmaları 1 333
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonda işe alım suumlrecinde internetle birlikte kullanılan kaynaklar ilan ve
duyurular kişisel başvurular tanıdık tavsiyeleri ve danışmanlık firmalarıdır Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquoda ise ilan ve duyurular ile kişisel başvurular kaynakları kullanılmaktadır
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
79
Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Tablo 9 Kurumsal web sitesinde işe alımla ilgili yer alan bilgiler
Bilgiler İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
CV Formu 2 666
İş Başvuru Formu 2 666
Adaylarda Aranan Kriterlere
İlişkin İşGoumlrev Tanımları
_ _
Şirketin Misyonu ve Vizyonu 1 333
Adayların Kariyer Beklentileri _ _
Diğer _ _
Eti Şirketler Topluluğursquonun kurumsal web sitesinde işe alımla ilgi olarak CV formu ve iş
başvuru formu yer almaktadır Pınar Suumltrsquouumln web sitesinde gene işe alımla ilgili iş başvuru
formu şirketin misyonu ve vizyonu bilgileri yer almaktadır Alpata Gıdarsquonın web sitesinde ise
CV formu yer almaktadır
İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Tablo 10 İnternet uumlzerinden yabancı iş goumlren temin edip etmeme
Yabancı İşgoumloumlren Temini İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Yabancı işgoumlren temin etme _ _
Yabancı işgoumlren temin etmeme 3 100
Her uumlccedil işletmede de internet uumlzerinden yabancı işgoumlren temin edilmemektedir
İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Tablo 11 İnternet uumlzerinden sağlanan personelin oranı
Personel oranı İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
10 ve altı 2 666
10-30 1 333
30-50 _ _
50-70 _ _
70 ve uumlzeri _ _
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
80
Eti Şirketler Topluluğu toplam personelinin yaklaşık 10-30rsquo unu internet uumlzerinden
sağlamaktadır Bununla birlikte Pınar Suumlt ve Alpata Gıdarsquoda toplam personelin yaklaşık 10
ve altı internet uumlzerinden sağlanmıştır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Tablo 12a Web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler
Periyodik guumlncelleme yapılması İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Periyodik guumlncelleme yapılıyor 1 333
Periyodik guumlncelleme yapılmıyor 1 333
Bu guumlncellemeler Eti Şirketler Topluluğu tarafından yapılmakta Alpata Gıda tarafından ise
yapılmamaktadır Pınar Suumlt insan kaynakları sorumlusu ise bu soruyu yanıtlamamıştır
Tablo 12b Guumlncellemelerin yapılma sıklığı
Sıklık İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Her ay 1 333
1-3 ay _ _
3-5 ay _ _
5-7 ay _ _
Yılda bir kez _ _
Diğer _ _
Periyodik guumlncellemelerin yapıldığı Eti Şirketler Topluluğursquonda guumlncellemeler her ay
yapılmaktadır
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan aday yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde geri bildirimde
bulunup bulunmama
Tablo 13 Geribildirimde bulunup bulunmama
Geribildirimde bulunma durumu İşletme Sayısı (n) Yuumlzdesi ()
Geri bildirimde bulunulur 2 666
Geribildirimde bulunulmaz 1 333
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote adaya geri bildirimde bulunulduğu ifade edilirken
Alpata Gıdarsquoda geri bildirimde bulunulmamaktadır
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
81
İnternet uumlzerinden işle alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Tablo 14 İnternet uumlzerinden işe alım suumlrecinde yaşanan sorunlar
Sorunlar Toplam Puan (x) Yuumlzdesi ()
Henuumlz sistemin tam olarak
benimsenememesi
1
333
Sorun yaşamıyoruz 2 666
İnsan kaynakları sitesinin
guumlncellenememesi
-
-
Maliyet unsuru yaratması - -
Diğer - -
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquote internet uumlzerinden işe alım suumlrecinde sorun
yaşanmadığı ifade edilirken Alpata Gıdarsquo da henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesi
sorunu vardır
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentiler
İnternet uumlzerinden işe alımla ilgili gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya
ccedilıkarmaya ccedilalışan soruyu Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln insan kaynakları
sorumluları yanıtlamamıştır Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu ise gelecek doumlnemlere
youmlnelik beklentilerini şu şekilde ifade etmiştir rdquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet uumlzerinden
gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlamak daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlamakrdquo
SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu ccedilalışmada bilgi toplumunda gerccedilekleşen doumlnuumlşuumlm sonucu ortaya ccedilıkan yeni teknolojik
gelişmelerin İKY anlayış ve uygulamalarına olan etkileri Elektronik İnsan Kaynakları
Youmlnetimi (E-İKY) bağlamında irdelenmiştir Eskişehir ilinde e-insan kaynakları uygulaması
yapan kuruluşlarda E-İKYrsquonin alt parccedilası (moduumlluuml) olan insan kaynakları bilgi sistemlerinden
ldquoE-İşe Alımrdquo uygulamasına youmlnelik mevcut ortaya ccedilıkarılmaya ccedilalışılmıştır
Pınar Eti ve Alpatarsquoda insan kaynakları sorumluları ile yapılan goumlruumlşmede bu sorumlulara
kendi işletmelerinde e-işe alım uygulamaları ile ilgili 13 soru youmlneltilmiştir Buna goumlre
araştırma yapılan işletmelerin uumlccediluuml de işe alım işlevinin insan kaynakları muumlduumlruuml tarafından
yuumlruumltuumllduumlğuuml bir tanesi ise ek olarak ilgili departman muumlduumlruumlnuumln de işe alım işlevinde roluuml
olduğunu belirtmiştir İşletmelerin tuumlmuuml kurumsal bir web sitesine sahiptir İşletmelerden
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
82
sadece biri internet uumlzerinden aday bulmada kendi web sitelerini kullanırken diğer ikisi hem
internetteki profesyonel işe alım sitelerinden hem de kendi web sitelerinden faydalandıklarını
belirtmiştir İşletmelerin internetteki işe alım sitelerini tercih etme sebepleri incelendiğinde
Alpata Gıda insan kaynakları firmalarının kalifiye işguumlcuumlne daha kolay ulaşmaya imkacircn
verdiği iccedilin tercih edildiğini belirtirken Pınar Suumlt insan kaynakları firmalarının ccedilok buumlyuumlk bir
aday veri tabanına duumlşuumlk bir uumlcretle ulaşma imkacircnı verdiği iccedilin tercih edildiğini
belirtmektedir İnternet uumlzerinden işe alıma başlama zamanına bakıldığında Alpata Gıda bir
yıl ve oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladığını belirtirken Pınar Suumlt ve Eti Şirketler
Topluluğu uumlccedil-beş yıl oumlncesinde internet uumlzerinden işe alıma başladıklarını ifade etmiştir
İnternet uumlzerinden işe alımın tercih edilme sebeplerini incelediğimizde ise Eti Şirketler
Topluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquobirccedilok aday arasından seccedilim yapabilme olanağı vermesirdquo Pınar
Suumltrsquouumln ldquoaday hakkındaki bilgilere kolay bir şekilde ulaşmaya imkacircn vermesirdquo Alpata Gıda
Eti Şirketler Topluluğu ve Pınar Suumltrsquouumln ldquozaman accedilısından kolaylık sağlamasırdquo Pınar Suumlt ve
Alpata Gıdarsquonın ldquomaliyet tasarrufu sağlamasırdquo sebebiyle bu youmlntemi tercih ettikleri goumlruumlluumlr
İşletmelerin tamamı işe alım suumlrecinde internetle birlikte ilan ve duyuruları yine tamamı
kişisel başvuruları kullandığı belirlenirken ayrıca Eti Şirketler Topluluğu tanıdık
tavsiyelerini ve danışmanlık firmalarını da kullanmaktadır Araştırmanın gerccedilekleştirildiği
işletmelerden Eti Şirketler Topluluğu ve Alpata Gıda kurumsal web sitelerinde işe alımla ilgili
olarak CV formu Pınar Suumlt ve Eti Şirketler Topluluğu iş başvuru formu ve Pınar Suumlt şirketin
misyonu ve vizyonu bilgilerine yer vermektedirler İşletmelerin tamamı internet uumlzerinden
yabancı işgoumlren temin etmediklerini belirtmişlerdir Pınar Suumlt ve Alpata Gıda personelinin
10 ve daha azını internet uumlzerinden istihdam ederken Eti Şirketler Topluluğu sahip olduğu
personelin 10-30rsquounu internet uumlzerinden temin etmektedir İnternet uumlzerinden işe alımla
ilgili web sitesinde yapılan periyodik guumlncellemeler ele alındığında sadece Eti Şirketler
Topluluğu web sitesinde periyodik guumlncellemeler yapmakta Alpata Gıda ise web sitesinde
periyodik guumlncellemeler yapmamaktadır Pınar Suumlt İnsan kaynakları sorumlusu bu soruyu
yanıtsız bırakmıştır Web sitesindeki periyodik guumlncellemelerin yapılma sıklığına
baktığımızda ise Eti Şirketler Topluluğu her ay bu guumlncellemeleri gerccedilekleştirmektedir
İnternet uumlzerinden iş başvurusu yapan adaylar yetersiz goumlruumllduumlğuumlnde işletmelerin Eti Şirketler
Topluluğu ve Pınar Suumlt adaya geri bildirimde bulunmakta Alpata Gıda ise başvuruda bulunan
adaylara geri bildirimde bulunmamaktadır Ccedilalışma kapsamında incelenen işletmelerden
Alpata Gıda henuumlz sistemin tam olarak benimsenememesinden dolayı internet uumlzerinden işe
alım suumlrecinde ccedileşitli sorunlar yaşamakta olduğunu belirtirken Eti Şirketler Topluğu ve Pınar
Suumlt ise herhangi bir sorun yaşamamaktadır Son olarak internet uumlzerinden işe alımla ilgili
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
83
gelecek doumlnemlerdeki beklentilerin neler olduğunu ortaya ccedilıkarmaya ccedilalışan soruya sadece
Alpata Gıda insan kaynakları sorumlusu cevap vererek ldquoBuumltuumln işe alım suumlreccedillerinin internet
uumlzerinden gerccedilekleştirilmesi kırtasiye ve zaman tasarrufu ile daha kısa suumlre iccedilinde personel
temini sağlarrdquo demiştir
Guumlnuumlmuumlzde işletmeler internet uumlzerinden işgoumlren teminini iki şekilde gerccedilekleştirmektedirler
birincisi kendilerine ait kurumsal web siteleri ikincisi ise internetteki profesyonel işe alım
siteleri İşletmeler tarafından internet uumlzerinden işgoumlren temininin tercih edilmesinin
nedenlerinin başında internet sayesinde işe alım suumlrecinin oldukccedila hız kazanmış olması
gelmektedir İşletmeler E-İşe Alım sayesinde ccedilok sayıda kaliteli adaya daha kısa suumlrede
ulaşma imkacircnı bulmaktadır İşletmeler internetteki web siteleri aracılığıyla işgoumlren aday
havuzunun oluşturulması ilk oumln elemenin gerccedilekleştirilmesi ve işgoumlren adaylarına seccedilim
sonuccedillarının goumlnderilmesi gibi işlemleri rahatlıkla yerine getirebilmektedirler Şirketler uumlye
oldukları işe alım sitelerinde istedikleri zaman ilanlarını yayınlayabilme şansına sahip
olmakta ve bu ilanlara gelen yanıtları kendi oumllccediluumltlerine goumlre kısa suumlrede eleyip
değerlendirebilmektedirler İşletmeler vizyonları hedefleri firma kuumlltuumlrleri ve finansal
yapıları ile ilgili bilgileri bu tuumlr sayfalara aktarabilmekte ve daha kalifiye işguumlcuumlne
ulaşabilmektedirler
E-İşe Alım uygulaması sayesinde işletmeler işe alım maliyetlerini oumlnemli miktarda
azaltabilirler Ccediluumlnkuuml ccedilok buumlyuumlk bir aday veri tabanına oldukccedila duumlşuumlk bir uumlcret oumldeyerek
ulaşma imkacircnını elde etmişlerdir Mektup faks e-mail gibi youmlntemlerle gerccedilekleştirilen
başvuruların dosyalanması sınıflandırılması gibi işlemleri ortadan kaldırarak oumlnemli bir
zaman ve işguumlcuuml tasarrufu sağlamaktadır İnternet uumlzerinden işe alım sayesinde işletmeler
geniş bir işgoumlren aday havuzu sağlayıp en iyi işgoumlreni seccedilme fırsatı yakalamaktadır
Guumlnuumlmuumlz teknoloji yoğun ortamına işletmeler de ayak uydurmakta ve E-İşe Alım uygulaması
gittikccedile daha ccedilok benimsenmektedir Dolayısı ile yakın gelecekte işletmelerde tuumlm işgoumlren
temin suumlrecinin internet uumlzerinden gerccedilekleştirileceği oumlngoumlruumlsuuml ccedilok da yanlış olmayacaktır
Ccedilalışmanın yapıldığı doumlnemde E-İKY uygulaması yapan sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır
ve bu bakımdan araştırma sadece uumlccedil işletmede yapılmıştır Dolayısıyla bu ccedilalışma ile elde
edilen veriler genellenemez Bundan sonra yapılacak ccedilalışmalarda goumlruumlşuumllen insan kaynakları
sorumlusu sayısı arttırılıp E-İşe Alım ile ilgili bu uygulamayı yapan buumltuumln işletmelere youmlnelik
bir genelleme elde edilebilir Aynı zamanda işgoumlrenler uumlzerinde de E-İşe Alıma youmlnelik
benzer bir ccedilalışma uygulanabilir
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
84
Kaynakccedila
Aktan C C ve Tunccedil M (1998) Bilgi Toplumu ve Tuumlrkiye Yeni Tuumlrkiye Dergisi
Ocak-Şubat s 118-134
Bayraktaroğlu S ve Tunccedilbilek M (2002) Bilgi Toplumunda İKYrsquonin Değişen Yuumlzuuml 1
Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 10-11 Mayıs Kocaeli Uumlniversitesi
Kocaeli
Bozkurt V (2003) Bilgi Toplumunun Getirdikleri ve Tuumlrkiye İş Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve
İnsan Kaynakları Dergisi 5 (2)
Can N (2002) Değişim Suumlrecinde Eğitim Youmlnetimi Milli Eğitim Dergisi Sayı 155- 156
Yaz-Guumlz
Dikkaya M ve Oumlzyakışır D (2006) Kuumlreselleşme ve Bilgi Toplumu Eğitimin
Kuumlreselleşmesi ve Neo-Liberal Politikaların Etkileri Uluslararası İlişkiler 3 (9) s
151-172
Erdal M (2005) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi
httpwwwinsankaynaklaricomcnContentPrintaspBodyID=974-33k
(İndirilme Tarihi 13 Ekim 2005)
Erdem B ve Kabakccedilı E (2004) Otel İşletmelerinde İnternet Uumlzerinden İşe Alım
Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma 3 Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler Kitabı Osman Gazi Uumlniversitesi Yayın No 108 Eskişehir 25-26 Kasım
Guumlloğlu T ve Sertkan M (2003) ldquoYeni Teknolojilerin Ccedilalışma İlişkilerine Etkisi Kamu-İş
İş Hukuku ve İktisat Dergisi Cilt 7 ss 287ndash297
Goumlccedilguumln P (2001) İşe Alımda Hızla Yaygınlaşan Bir Youmlntem E- İşe Alım
httpwwwkobifinanscomtrarticleview600531231 - 67k - İndirilme Tarihi 22
Kasım 2005
Iraz R ve Yıldırım E (2005) Bilgi Youmlnetimi Anlayışının Benimsenmesi ve Bilgi
Teknolojileri Uygulamalarının İnsan Kaynakları Youmlnetimine Etkileri E-Learning
Oumlrneği 4Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Değişim
Yayınları 15-16 Eyluumll Sakarya
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)
85
Keser A (2002) Değişen Youmlnleriyle Personel Youmlnetimi İnsan Kaynakları Youmlnetimi İş
Guumlccedil Enduumlstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 4 (1)
Kocamaz M ve Soyuer H (2003) İşletmelerde Bilgisayar Destekli İnsan Kaynağı
Değerlendirme ve Seccedilme Suumlreci II Ulusal Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi
Bildiriler s 673-684 17-18 Mayıs İzmit
Kazan H Karadal H ve Uygun M (2003) Bilişim Teknolojilerine Geccediliş Suumlrecinde Kuumlccediluumlk
ve Orta Oumllccedilekli Sanayi İşletmelerinin Temel Uumlretim ve Youmlnetim Sorunları Aksaray
Oumlrneği 21 Yuumlzyılda KOBİler Sorunlar Fırsatlar ve Ccediloumlzuumlm Oumlnerileri Sempozyumu
Gazimagusa Kıbrıs 3-4 Ocak s 1-16
Oumlge S (2004) Elektronik İnsan Kaynakları Youmlnetimi (E-HRM)rsquo nde İnsan Kaynakları
Enformasyon Sistemi (HRIS)rsquo nin Oumlnemi ve Temel Kullanım Alanları 3 Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi Bildiriler Kitabı Eskişehir Osman Gazi
Uumlniversitesi Yayın No 108 25-26 Kasım
Oumlksuumlz B (2011) E-İşe Alım Suumlrecinde Kurumsal Web Sitelerinin Kullanımı ve Konu
Uumlzerine Bir Araştırma ZKUuml Sosyal Bilimler Dergisi 7 (14) s 267-284
Oumlzyakışır D (2005) Bilgi Toplumu
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=602 (İndirilme Tarihi 23
Kasım 2005)
Şen A ve Kaleli N (2003) Bilgi Toplumu İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk II Ulusal
Bilgi Ekonomi ve Youmlnetim Kongresi 17-18 Mayıs İzmit
Tekin M ve Ccediliccedilek E (2005) Bilgi Ccedilağında Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi
httpwwwbilgiyonetimiorgcmpagesmkl_gosphpnt=149 (İndirilme Tarihi 12
Aralık 2005)