Dyskursywne konstrukcje dziecka, dziecistwa i uczenia si ZEP - wykad 1, 4.12.2010

Dyskurs zorganizowany sposb mylenia i mwienia na dany temat wiedza + praktyki spoeczne, relacje wadzy, formy podmiotowocidyskurs powoduje, e rzeczywisto staje si normalna, naturalna, oczywistadyskurs ma konkretne praktyczne skutki (dyskurs dziecka - praktyka przedszkolna)

Konstrukcje dzieckaDahlberg, Moss, Pence, Petrie: dwa typy konstrukcji dziecka w dyskursie nowoczesnoci: dziecko sabe, potrzebujce, ubogie w dyskursie ponowoczesnoci: dziecko aktywne, uczce si, rozumiejce, bogate

Dziecko jako odtwrca wiedzy, tosamoci i kulturydziecko wg Locka = tabula rasa, puste naczynie dziecko = niepeny dorosy, jest tym, czym ma si sta, becoming (James, Jenks, Prout)bierne, przedmiot technologii zapewniajcych sprawny proces transmisji i reprodukcji wiedzy, umiejtnoci, norm i wartoci istotne: przygotowanie do nauki w szkole

Dziecko jako wytwr natury (biologiczne stadia rozwoju)dziecko = naturalny, esencjalny byt; jego rozwj determinowany biologicznie dziecko = zjawisko naturalne, a nie spoeczne. Wpyw rodziny, sprawczo dziecka minimalizowane normatywne: jakie dziecko powinno by na danym etapie

Dziecko niewinne, w zotym wieku yciadziecko wg Rousseau: dziecistwo = okres niewinnoci; dziecko dobre - spoeczestwo to niszczy potrzeba ochrony dziecka przed zepsutym wiatem (rodzina / matka)konsekwencje dla mylenia o przedszkolu

Dziecko jako nonik odkupienianiewinne dziecko moe zbawi wiat gdy doronie (ale konieczne ocalenie go przed zem)ale samo musi zosta wybawione - z ekonomicznych, spoecznych, kulturowych warunkw dziecko sabe, potrzebujce, ubogie - do czasu, gdy stanie si przedmiotem skutecznej interwencji

Konsekwencje dyskursu usugi serwisowe (Moss, Petrie), fabryka (Katz)przetworzenie surowego materiau w okrelone wytworw poprzez poddanie go serii okrelonych procesw

Usugi serwisowe - cechyinstrumentalizacja: maj suy okrelonym celom orientacja na dorosych z zaoenia nie su rozwijaniu kultur dziecicychdziecistwo i relacje z dziemi nie s traktowane jako kwestie polityczneistotne: jak uksztatowa dzieci w okrelony sposb, a nie dlaczego w ten sposb

Dziecko jako wsptwrca wiedzy, tosamoci, kulturyparadygmat nowej socjologii dziecistwa kontekst: instytucjonalizacja dziecistwadzieci = grupa spoeczna; dziecistwo = komponent struktury spoecznej Reggio Emilia: dziecko bogate w potencja, kompetentne, silne, powizane z innymi dziemi i z dorosymi

Dziecko jako wsptwrca wiedzy, tosamoci, kulturydzieci = obywatele, czonkowie grup spoecznych, maj wpyw na swoje yciedziecko = podmiot majcy prawa (wyraanie swojego gosu) dziecko = to, kim jest, a nie to, kim si stanie: being

Konsekwencje dyskursuCzego chcemy dla dzieci, ktre teraz przeywaj swoje ycie? jako ycia dzieci, ich sposoby rozumienia wasnej sytuacji dziecice przestrzeniemoliwo dowiadczania dziecistwa niezdeterminowanego w peni przez dorosych

Dyskursy dotyczce dzieckaodtwrca wiedzy, tosamoci i kultury wytwr natury, przechodzce przez biologiczne stadia rozwoju niewinne, w zotym wieku ycia nonik odkupienia wsptwrca wiedzy, tosamoci, kultury

Przykad: dzieci do ujarzmieniadzieci trudne do kontrolowania, nieprzewidywalne, nie wyniosy z domu znajomoci regunadzr, obserwacja, kontrola dziecko jako to kim si stanie, a nie kim jest dziecko to nie dorosy pena kontrola nad dowiadczeniem dzieci, niezgoda na opr

Przykad: dzieci wymylajce rne rzeczydziecko obdarzone talentami, ktre doroli stracilidziecko = aktywnie uczcy sie podmiot Praktyka: aktywno wasna dzieci, przestrze do podejmowania decyzji

Troska o bezpieczestwonic nie moe si dziecku sta w przedszkolu zmuszanie dzieci do przebywania w okrelonym miejscu, pod kontrol, zakaz okrelonych zabaw Skandynawia: prawo dzieci do wolnoci, poszukiwania, eksplorowania waniejsze ni unikanie guzw

Kontrola i nadzrNie spuszcza dzieci z oczu architektura przedszkoli Skandynawia: konieczno ochrony dzieci przed nadmiernym nadzorem i kontrol - intymno jako wana cecha instytucji dla dzieci

Doroli rzdz kontrola aktywnoci, czasu, przestrzeni...stare metody unikanie negatywnych skutkw swobody Skandynawia: mniej sztywna struktura, dzieci maj wybr i prawo decydowania przedszkole musi by instytucj demokratyczn

Uczce si dzieci Dorota Klus-Staska: dwie perspektywy mylenia o uczeniu si przez dzieci analiza specyfiki rozwojowej procesw uczenia si (Tak ucz si dzieci)rozumienie dyskursywne: uczenie si jako spoecznie konstruowane znaczenie (wartoci, zaoenia)Mylenie o uczeniu si nie jest niewinne: interpretacja z okrelonych pozycji

Dyskurs systemu z deficytamidziecko sabe, niekompetentne, wymagajce nadzoru potencjalnie zagraajce spoeczestwu - trzeba je przechytrzy behawioryzm jako punkt wyjcia dziecko = tabula rasa brak zaufania do kompetencji dziecka bdy niepodane - konieczna korekta instruowanie, poprawianie, powtarzanie, tresura

Dyskurs sodkiego elfa dziecko nieporadne, wraliwe, nieodporne niekompetentne - ale to rozczulajce (cho brak zaufania do kompetencji dziecka)naturalny rytm procesu uczenia sipotrzeby dziecka - gwnie emocjonalne stwarzanie wraenia zgody na decyzyjno dziecka nauczycielka = niania

Dyskurs infantylnego badaczadziecko ma moc twrcz, ciekawe wiata, polega na sobie w poznawaniu wiata wymg pozostawienia dzieciom swobody do badania i eksperymentowania uczenie si i rozwj: przez samodzielne badaniekompetencje dziecka - dziecinne, niedojrzae akceptacja decyzji dziecka, bo nie jest w stanie poj rozwiza dorosych (ale te s doskonalsze)

Dyskurs aktywnej niepenosprawnoci dziecko dy do postpw w uczeniu si, ale wymaga wsparcia eksperta - inaczej bez szans na rozwj Wygotski: rusztowanie, strefa najbliszego rozwoju dziecko stawiane przez wyzwaniami pokonuje coraz wiksze przeszkody - bardziej kompetentne dziki pomocy dorosego

Dyskurs demiurga/konstruktorazaufanie do moliwoci i mdroci dzieci dziecko = od urodzenia badacz (ale niewiele dowiadcze poznawczych)uczenie si = badanie, nadawanie znacze

Dyskurs kontestatorazgoda na dziecice nie, prba zrozumienia dziecicych racji dorosy nie zawsze ma racj rdo: pedagogika krytyczna, emancypacyjna cel uczenia si: zdobycie zdolnoci do angaowania si w sprawy, zajmowania stanowiskaprawo do uczenia si przez poraki doroli akceptuj decyzje i wybory dziecka

Uczenie si przez mae dzieci - perspektywa konstruktywistycznark, sercem, gow kompetentne podmioty, uczce si od urodzenia - interpretowanie wiata w codziennych sytuacjach, badanie wiata dookoa poprzez wszystkie zmysy, poprzez ruch uczenie si wraz z innymi (doroli, dzieci)istotna rola zabawy

Kompetentne dziecko - jak to wykorzysta? obserwacja, budowanie na zainteresowaniach dzieci dowiadczenia dzieci Gerd E. Szfer: 3 paszczyzny uczestnictwa pedagogika zatrzymania (aktywno dziecka ma pierwszestwo - zwlekanie - kroczenie za dzieckiem)

Przeoenie na praktyk wej w perspektyw dziecka zaufanie, wiara w moliwoci dziecka pozwoli na dobrowolnorezygnacja z kontrolirezygnacja z wykorzystania siyna uczestnictwo i negocjacje potrzeba czasunie poddawa si przy niepowodzeniach

LiteraturaDahlberg, G., Moss, P., Pence, A. (2007), Beyond Quality in Early Childhood Education and Care. Language of Evaluation. Second edition. London: Falmer Press. Gawlicz, K. (w druku), Rowe koty, spanie na prawym boku i pia w przedszkolu. Dyskursywne konstrukcje dziecka i dziecistwa a polskie i skandynawskie praktyki pedagogiczne. James, A., Jenks, C., Prout, A. (1998), Theorizing Childhood. Cambridge: Polity Press. Klus-Staska, D. (2007), Midzy wiedz a wadz. Dziecice uczenie si w dyskursach pedagogicznych, Problemy Wczesnej Edukacji, 1-2: 92-106.Moss, P. i Petrie, P. (2002), From Childrens Services to Childrens Spaces. Public Policy, Children and Childhood. London: RoutledgeFalmer. Pramling Samuelsson, I. (2006), Teaching and Learning in Preschool and the First Years of Elementary School in Sweden. W: J. Einarsdottir i J.T. Wagner (red.), Nordic Childhoods and Early Education. Greenwich: Information Age Publishing. Prout, A. i James, A. (1997), A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems. W: A. James i A. Prout (red.), Constructing and Reconstructing Childhood: Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood. London: Falmer Press. Rasmussen, K. (2004), Places for Children Childrens Places. Childhood, 11(2): 155-173. Strand, T. (2006), The Social Game of Early Childhood Education. The Case of Norway. W: J. Einarsdottir i J.T. Wagner (red.), Nordic Childhoods and Early Education. Greenwich: Information Age Publishing. Wagner, J.T. (2006), An Outsider's Perspective. Childhoods and Early Education in the Nordic Countries. W: J. Einarsdottir i J.T. Wagner (red.), Nordic Childhoods and Early Education. Greenwich: Information Age Publishing. Weedon, Ch. (1997), Feminist Practice and Poststructuralist Theory. Second edition. Oxford: Blackwell. materiay z konferencji Instytutut Maego Dziecka Rk, Sercem i Gow, czyli jak ucz si mae dzieci, Pozna, 27.05.2010 (wystpienia I. Szaajskiej-Kuakowskiej i E. Hoehme-Serke)