VISOKA TEHNIKA MAINSKA KOLA STRUKOVNIH STUDIJA TRSTENIK

VISOKA TEHNIKA MAINSKA KOLA STRUKOVNIH STUDIJA TRSTENIK

SEMINARSKI RAD

IZ

METODE NAUNOG ISTRAIVAKOG RADA

Profesor: Student:

Dr Rado Panti,Prof. Dimitrijevi Aleksanda S40/2013

Sadraj1

Prezentacija modela predmeta istraivanja u obliku sistema

2Odreivanje modelafunkcije cilja sa koordinatama vektora ulaza i izlaza

3Definisanje viefaktornog plana eksperimenta istraivanja za odreivanje funkcije regresije primenom disperzione I regresione analize ,plan eksperimenta 2+3

4Sistematizacija rezultata istraivanja u obliku strunog rada

PREZENTACIJA MODELA PREDMETA ISTRAIVANJA U OBLIKU SISTEMA

Sistem je skup objekata sa relacijama i njihovim atributima.Grafika prezentacija elementarnog sistema u obliku blok-dijagrama prikazano na slici 1. {X} {Y}

S Y={X} {S} Slika 1Grafika prezentacija elementarnog sistema u obliku blok dijagrama

Dimezionalnost koordinata vektora {x} i {y} moe biti razliita ,a najee je uslovljena sloenou structure sistema, oblikom veza elemenata sistema i njihovim atributima kao i sloenou procesa kojim se ostvaruje transformacija ulaznih veliina u izlazne veliine ili efekte sistema.

U najveem broju sluajeva radi provere domena ulaza {x} i izlaza {y} koristi se test funkcije kojima se odreuje proctor i granine vrednosti ulaza i izlaza iz sistema.

Eksperimentom se utvruje signifikantnost koordinata vektora ulaza {x} na kordinate izlaza {y} a primenom odgovarajuih metoda-regresionih odreuje se analitika zavisnost-model kojim se upisuje stanje sistema.Eksperimentalna metoda danas je iroko primenjena u svim oblastima nauke.Razlog za ovo je sloenost pojava koje se odigravaju pod dejstvom velikog broja uticajnih faktora i faktora poremeaja,pa su takvi eksperimenti poznati pod nazivom viefaktorni,tjviefaktorni metod istraivanja. Eksperiment je planirano i kontrolisano praktino dejstvona objekat istraivanja kako bi se na materijalmnoj ravni izvrila konfrontacija misaonih predikcija (hipoteza, projekata, strategija,i dr.) sa prirodnim, odnosno tehnikim strukturama i prouavanjem ponaanja predmeta istraivanja, smanjio broj otvorenih pitanja. Pod uzrokom, tj neke kordinate ulaza (xi) treba podrazumevati upravljaku veliinu ije dejstvo dovodi do promene efekta-izlaza iz sistema tj objekta istraivanja. Na ulazu u sistem, vektor ulaza {x} je u jednom stanju, a na izlazu iz elementa sistema vektor izlaza ili efekat ima novo stanje,tj objekat {x} kao original preslikan je njegov lik {y}.Na slici 2. prikazan je system u grafikoj prezentaciji u obliku elementarnog blok-dijagrama.

x K y=K(x) Slika 2.Blok dijagram operatora K

Na slici 2, K je operator transformacije ili kako se jo esto naziva prenos, prenosni blok sistem.Operator K opisuje operacije kojima se vri pretvaranje-transformacija ulaza {x} u sistem i izlaz iz sistema {y}, dakle operator K odreuje zakon pretvaranja ulaza u izlaz. U zavisnosti od procesa koji se odvija u sistemu, mogue je dati sledeu klasifikaciju sistema na: Deterministike (kauzalne)

Stohastike-verovatne i

Stohastike-neodreene

Kod deterministikih sistema svakog stanja Xi = Xi (t), iz ograniene oblasti A odgovara tano odreeno stanje izlaza Yi = Yi (t) iz ograniene oblasti B. Deterministiki sistemi su sistemi male verovatnoe i veoma su retki.Ova vrsta sistema se moe izuavati samo kao model radi lake jasnoe u poimanju pojma sistema. Svi realni sistemi pripadaju grupama stohastikih ili verovatnih sistema, ili uslovno stohastiki-neodreenih sistema. Novim saznanjima o zakonima prirode stohastiki neodreeni sistemi postaju stohastiki verovatni sistemi.

Kod stohastiko verovatnih sistema svakom stanju vektora ulaza, tj njegovim koordinatama Xi = Xi (t) iz ograniene oblasti A moe da odgovara bilo koje stanje Yi = Yi (t) izlaza iz ograniene oblasti B sa odgovarajuim verovatnoama pojavljivanja. To znai ako je ulazno stanje x, onda je poznata verovatnoa da elementarni sistem pree iz predhodnog stanja Pk u novo stanje Pk+1. To istovremeno znai da je poznata i verovatnoa pojavljivanja izlaznog stanja {y}. Kod stahostikih neodreenih sistema jednom stanju ulaza {x} iz ograniene oblasti A odgovara bilo koje stanje izlaza iz ograniene oblasti.

Sistemski prikaz u istraivanju realnih sistema nastao je pre svega razvojem teorije verovatnoe i matematike statistike disperzione i regresione analize.

ODREIVANJE MODELA FUNKCIJE CILJA SA KOORDINATAMA VEKTORA ULAZA I IZLAZA Posmatranjem deterministikog elementarnog sistema slika 3. sa vie koordinata Xi vektor ulaza {x} i sa vie koordinata Yi vektora izlaza {y}.

Potrebno je sa slike 2. odrediti ponaanje elementarnog sistema, to znai da je potrebno odrediti operator (prenos) K.

{X} {Y} X1;X1+X1 E Y1;Y1+Y1 X2;X2+X2 K Y2;Y2+Y2 Xm;Xm+Xm Ym;Ym+Ym Slika 3. ponaanje elementarnog sistema

Ako se usvoje pretpostavke:

Postojanje linearne zavisnosti izmeu promena koordinata Xi i Yi

Sve koordinate Xi vektora ulaza {x} su nezavisne, to znai da promena vrednosti jedne koordinate Xi ne utie na vrednost i na promene ostalih koordinata Xi vektora ulaza. U najoptijem sluaju pretpostavimo da promena jedne ulazne koordinate Xi prouzrokuje promene svih koordinata Yi vektora izlaza {Y}.

Za odreivanje promene izlaznih koordinata Yi usled promene jedne coordinate Xi vektora ulaza {x}, odredimo stanja vektora:Vektor ulaza {x}

{X}=