14ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2013-2014

Ε Ρ Ε Υ Ν Η Τ Ι Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

Β΄ Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ

ΘΕΜΑ: ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ DOPING

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΒΑΜΒΑΚΟΥΣΗ ΕΛΛΗΓΚΑΜΑΛΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΓΚΑΤΖΟ ΤΖΟΕΛΓΟΥΡΖΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ – ΜΑΡΙΑΝΝΑ

ΔΗΜΟΛΕΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΔΗΜΟΥ ΦΩΤΙΟΣ

ΕΛΑΣΤΑΗ ΜΩΧΑΜΕΝΤΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΚΟΝΔΥΛΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥΤΣΙΑΜΠΑΣΑΚΟΥ ΕΙΡΗΝΗ – ΕΛΕΝΗ

ΛΟΥΡΟΥ ΈΛΙΑ – ΑΓΓΕΛΙΚΗΜΑΚΚΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΝΑΤΣΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣΠΕΤΣΙ ΚΡΙΣΤΙ

ΤΣΑΛΑΜΕΝΙ ΚΡΙΣΤΙΤΣΙΜΠΟΓΙΑΝΝΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΤΣΙΓΚΑ ΣΤΥΛΙΑΝΗ

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1)ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ σελ.3

2)ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ ΤΟ DOPING σελ.7

3)ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΝΤΟΠΑΡΙΣΜΑΤΟΣ σελ.8

4)ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΩΝ DOPING σελ.10

5)ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ DOPING σελ.11

6)ΜΕΘΟΔΟΙ DOPING ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΟΙ σελ.23

7)ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ σελ.29

8) ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΘΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΠΙΑΣΤΗΚΑΝ ΝΤΟΠΑΡΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΑΝ ΣΚΑΝΔΑΛΑ Η ΕΧΑΣΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ σελ.30

9) ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΗΘΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ σελ.41

10)ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ σελ.44

11)ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ σελ.45

12)ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ σελ.49

13) ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

14)ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

2

DOPING ( ΦΑΡΜΑΚΟΔΙΕΓΕΡΣΗ )

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ

Doping είναι οποιαδήποτε ενέργεια μεταβάλλει με οποιοδήποτε μέσο την αγωνιστική διάθεση. Σύμφωνα με τον ορισμό της Ειδικής Επιτροπής του Συμβούλιου της Ευρώπης το 1963, είναι η χορήγηση ή η χρήση από έναν αγωνιζόμενο (αθλητή), κάθε είδους ουσίας που είναι ξένη προς το σώμα, ή κάθε φυσιολογικής ουσίας σε μη φυσιολογική ποσότητα, ή με μη φυσιολογικό τρόπο λήψης, με σκοπό την τεχνητή αύξηση της σωματικής ικανότητας, κατά τον αθλητικό συναγωνισμό. Θα έπρεπε βέβαια να προσθέσουμε και τα διάφορα ψυχολογικά μέσα επηρεασμού(π.χ. ύπνωση), ή η χρήση από ασθενή – αθλητή, για θεραπευτικούς σκοπούς, διαφόρων ουσιών, που μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση.

3

Ο όρος doping προέρχεται από τη λέξη dope που δηλώνει ποτό με διεγερτικές ιδιότητες, που χρησιμοποιούσαν στην Αφρική κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών. Εμφανίστηκε σαν όρος το 1889 στο Αγγλικό Λεξικό, για να δηλώσει τη χορήγηση μίγματος ναρκωτικών ουσιών μάλιστα και στρυχνίνης, σε άλογα αγώνων για να έχουν καλύτερη απόδοση.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Το doping δεν είναι κάτι καινούργιο στο χώρο του αθλητισμού. Στην Αρχαία Ελλάδα, οι γνωστοί παιδοτρίβες οι οποίοι ασκούσαν το ρόλο των σημερινών προπονητών και αθλητιάτρων προσπαθούσαν να βελτιώσουν τη φυσική απόδοση των αθλητών, δίνοντας τους ειδικές διαιτητικές συνταγές. Οι πληροφορίες σχετικά μ’αυτό το θέμα, ιδιαίτερα για την αρχαιότητα είναι πολύ λίγες εξ αιτίας της μυστικότητας των ειδικών της εποχής εκείνης(αρχιερείς-μύστες της δράσης των φαρμάκων) που κάλυπταν το μυστήριο του doping. To αρχαιότερο δημητριακό-βασικό συστατικό της διατροφής των αρχαίων, η Ζέα ή όλυρα σε αναφορές του Ομήρου, θεωρούνταν το αποδοτικότερο όλων των δημητριακών και αναφέρεται από τους γιατρούς ότι μίξη αυτού με σιτάρι (πολτός ή χυλός) ήταν ένα παχύρευστο θρεπτικό ρόφημα. Έρευνες έδειξαν ότι η Ζέα περιέχει 40% περισσότερο μαγνήσιο από τα άλλα δημητριακά. Το συστατικό αυτό βοηθάει στην αντιμετώπιση των κραμπών που εμφανίζονται συνήθως μετά από πολύωρη ποδηλασία και ενεργοποιεί τις ενζυματικές διαδικασίες του μεταβολισμού.

4

Κατά την Κλασική περίοδο,5ον αιώνα π.χ., που αποτελεί χρυσή αποχή της Ολυμπίας με αύξηση της πανελλήνιας ακτινοβολίας της, η ιατρική εξελίσσεται και από την περιποίηση των τραυματισμών και τη διατύπωση μερικών απλών υγιεινοδιαιτητικών συμβούλων εξειδικεύται σε καθαρή αθλητιατρική. Πρώτο βήμα ήταν η απομάκρυνση από αυτό που θα ονομάσουμε μεσογειακή δίαιτα, η κατανάλωση δηλαδή κυρίως φυτικών ζωικών πρωτεϊνών, με τη μορφή βοείου κρέατος. ‘Eνα είδος δηλαδή high proteidiet, που και σήμερα συνιστάται για τον πρωταθλητισμό. Αναφέρεται πως ήταν πρώτος ο Πυθαγόρας που εισήγαγε αυτήν τη μέθοδο. Σημαντικό κομμάτι αυτού του διαιτολογίου επίσης ήταν η ανάμειξη διαφορετικών ειδών κρέατος, για την αύξηση της δύναμης, η ανάμειξη κατσικίσιου κρέατος με χοιρινό για την αύξηση της αθλητικότητας, ή η ανάμειξη κρέατος ταύρου με χοιρινό για την καλύτερη απόδοση των παλαιστών, ακοντιστών και σφαιροβόλων καθώς και επίσης και η κατανάλωση ζωμού αίματος πριν από τους αγώνες.

Ο Αριστοτέλης τον 4ον π.χ. αιώνα, περιγράφει την παραμόρφωση του προσώπου των αθλητών, που μοιάζουν πλέον με ζώα, λόγω της ειδικής δίαιτας στην οποία υποβάλλονται για αύξηση της μυϊκής τους μάζας. Ο σχολιασμός θυμίζει σημερινά πρόσωπα αθλητών που παραμορφώνονται από τη χρήση αυξητικών ορμονών.

5

Τον 3ον αι. π.χ., στην προετοιμασία των αθλητών προστέθηκε το ψωμί με αναλγητικές ιδιότητες και η κατανάλωση μανιταριών. Τον 1ο αι. π.χ., προκειμένου να αυξήσουν την μυϊκή μάζα και να αποδώσουν σε αγώνες μακρότερης διάρκειας έπιναν αφέψημα του φυτού ίππουρις. Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες έδειξαν ότι σε κάποιες περιοχές της Αρχαίας Ελλάδας(Μαγνησία της Μικράς Ασίας), από τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους χρησιμοποιήθηκε ένα φυτό-ονομαζόμενο μανδραγόρας-σαν υπνωτικό, αναλγητικό, ηρεμιστικό και σε μεγαλύτερες ποσότητες σαν διεγερτικό, που σε κάποιες περιπτώσεις καθίσταται επικίνδυνο και μπορεί να επιφέρει ακόμη και το θάνατο. Οι παρασκευαστές αυτού του φαρμάκου απολάμβαναν ιδιαίτερης εκτίμησης ,πράγμα που σημαίνει ότι επιτρεπόταν το doping. Στην Ανατολία σε, στην άλλη πλευρά του Αιγαίου δεν ήταν αποδεκτή η χρήση ουσιών στους Πανελλήνιους αγώνες. Οι αθλητές απολάμβαναν μεσογειακή διατροφή κι ένα αυστηρό διαιτολόγιο με πρωτεΐνες, κρασί και στρυχνίνη η οποία θεωρούνταν απαγορευμένη ουσία. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ουσίες που έπαιρναν από τις πίσω οπλές των γαιδάρων ενώ οι Ρωμαίοι μονομάχοι πριν μπουν στην αρένα έπιναν διεγερτικές ουσίες. Η ρωμαϊκή εποχή χαρακτηρίζεται από το μεγαλείο και την υπερβολή. Η υπερβολή χαρακτηρίζει και τους αγώνες. Στην πυγμαχία και στο παγκράτιο προκαλούνται συντριπτικά κατάγματα, ακόμη και θάνατοι.

Ο ιδρώτας των αθλητών, ανάμικτος με τα λάδια που αλείφονταν και με τη σκόνη της παλαίστρας, πουλιόταν σαν βάλσαμο και καλλυντικό και αφροδισιακό. Ήταν ο περίφημος

6

ρύπος. Η ιατρική έσπευδε να «τεκμηριώσει» την αξία του σκευάσματος. Η συνήθεια έφθασε στην υπερβολή, να πουλιέται ακόμη και η υγρασία αγαλμάτων αθλητών ή των τοίχων της παλαίστρας, σαν ιαματικό. Ιδιαίτερα το άγαλμα του Πολυδάμαντα στην Ολυμπία που ανάβλυζε «ιδρώτα» ένα είδος αγιάσματος, θεωρήθηκε πανίσχυρο ίαμα. Ο Διοσκουρίδης πάλι, συνιστά εκχύλισμα δενδρολίβανου σαν θερμαντικό πριν από τα γυμνάσια, ένα πρωτόγονο quick fix. Ένα είδος πρωτόγονου doping συνιστούσε η λήψη λίθου από στόμαχο αλέκτορος που νικούσε σε αγώνες κοκορομαχίας. Έτρωγαν επίσης ολόκληρο τον λεβέντη αλέκτορα. Στην ουσία ήταν μια προσπάθεια λήψης της άφθονης τεστοστερόνης του νικητή

ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ ΤΟ DOPING

Το doping δεν έχει σχέση μόνο με τον αθλητισμό αλλά αποτελεί ευρύτερο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Στις μέρες μας ακόμη κι αυτοί που δεν ασχολούνται με τον αθλητισμό θέλουν να είναι δυνατοί με μεγάλη αντοχή και καλή εξωτερική εμφάνιση. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στα γυμναστήρια όπου συχνάζουν αυτοί που δεν στοχεύουν σε κάποια αθλητική διάκριση, αλλά έχουν σκοπό να διαμορφώσουν ένα μυώδες σώμα που να ξεχωρίζει. Η σωματοδόμηση, το μπόντι μπίλντιγκ, δεν είναι κάτι που πραγματοποιείται γρήγορα κι εύκολα, αλλά χρειάζεται επιμονή ,κόπο, χρόνο και χρήμα.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι νεαροί οι οποίοι μη μπορώντας να εντυπωσιάσουν τους άλλους και ιδιαίτερα το αντίθετο φύλο, χρησιμοποιούν το σώμα τους αποκτώντας έτσι ένα αίσθημα υπεροχής και αυτοπεποίθησης. Κυρίως όμως το

7

doping αφορά τους πρωταθλητές και ιδιαίτερα αυτούς που ασχολούνται με τον επαγγελματικό ή τον υψηλοτάτου επιπέδου πρωταθλητισμό.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΝΤΟΠΑΡΙΣΜΑΤΟΣ

Είναι εύλογο να αναζητήσει κανείς τους λόγους και τα κίνητρα που ωθούν τους αθλητές στη χρήση των απαγορευμένων ουσιών. Η λήψη φαρμάκων για τη βελτίωση των επιδόσεων υποδηλώνει την έλλειψη αυτοπεποίθησης, υπέρμετρη βιασύνη και την αναζήτηση ’’εύκολων λύσεων’’. Η άγνοια, η έλλειψη προοπτικών και η πίεση για ‘’νίκες’’, οδηγούν στο ντοπάρισμα ως μέσο για εύκολο κέρδος, άφθονο χρήμα, επιβεβαίωση, αναγνώριση, άνοδο, χρήμα, προβολή και μια εξαιρετικά προσοδοφόρα επαγγελματική αποκατάσταση. Το κόστος για την ικανοποίηση αυτών των φιλοδοξιών είναι πολύ μεγάλο, στοιχίζοντας σε μερίδα αθλητών ακόμη και τη ζωή τους. Η σχεδόν ελεύθερη κυκλοφορία των σκευασμάτων, ο εύκολος τρόπος ανεύρεσής τους, τα ανεπαρκή συστήματα ελέγχου doping και το ανεκτικό ποινολόγιο για όσους πιάνονται ντοπαρισμένοι για πρώτη φορά, μειώνουν τις ηθικές αντιστάσεις, αυξάνουν τα διλήμματα και οδηγούν ευκολότερα στην απόφαση για χρησιμοποίησή τους.

8

Αναλυτικότερα: Τα κύρια αίτια της ανάπτυξης και εξάπλωσης του doping είναι:

Η υπερβολική εμπορευματοποίηση στο χώρο του αθλητισμού. Η εμπορευματοποίηση αυτή και τα οικονομικά διακυβεύματα που απορρέουν από αυτήν, οδήγησαν σε πολλαπλασιασμό των αθλητικών διοργανώσεων και σε μείωση του χρόνου ανάπαυσης των αθλητών, γεγονός που προξενεί και μείωση της διάρκειας της αθλητικής καριέρας του επαγγελματία.

Τα συμβόλαια που υπογράφονται μεταξύ ορισμένων αθλητικών ομοσπονδιών και των χορηγών τους για πριμοδότηση ανάλογα με τα αποτελέσματα ή τα μετάλλια που θα κατακτήσουν οι αθλητές σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις.

Η πίεση που δέχονται οι αθλητές από τον περίγυρό τους (από τον προπονητή μέχρι το γιατρό, τον αρχηγό της ομάδας και τους συγγενείς ).

Η προβολή ψευδο-ιδανικών: χρήμα, δύναμη. Η προβολή κενών ειδώλων. Η προσωπική αμφισβήτηση των αθλητικών τους

δυνατοτήτων ( φόβος αποτυχίας ) Η επιθυμία για γρήγορο αποτέλεσμα και επιτυχία. Μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση (εισαγωγή

στις ένοπλες δυνάμεις, σώματα ασφαλείας, ομοσπονδίες, υπουργεία αθλητισμού )

Εσωτερική επιθυμία για διάκριση και πρωτιά. Η απόκτηση αθλητικού σώματος.

9

ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΩΝ DOPING

Ο 20ος και ο 21ος αι. χαρακτηρίζονται από πολλά παραδείγματα αθλητών-τριών που έκαναν χρήση ουσιών και μεθόδων με σκοπό το doping. Γι’αυτό οι αρμόδιοι δικαστικοί και κρατικοί φορείς σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τον αθλητισμό καθαρό αποφάσισαν την έκδοση του απαγορευμένου καταλόγου ουσιών ώστε να οργανωθούν οι αντί-doping προσπάθειες στο χώρο του αθλητισμού Το 1967 η Δ.Ο.Ε(Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή) σύστησε την Ιατρική Επιτροπή με σκοπό την οργάνωση και επίβλεψη του αγώνα κατά του doping στον αθλητισμό. Έτσι δημοσιεύεται ο πρώτος κατάλογος απαγορευμένων ουσιών ο οποίος περιλάμβανε τα διεγερτικά και τα ναρκωτικά, διευρυνόμενος συνεχώς και με άλλες ουσίες. Από το 2004 ο WADA (World-Anti-Doping-Agency) παγκόσμιος οργανισμός αντί-doping ανέλαβε από την Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ το ρόλο του κύριου συντονιστή και είναι υπεύθυνος για τη προετοιμασία και τη δημοσίευση του καταλόγου. Ο απαγορευμένος κατάλογος ανανεώνεται τακτικά και σύμφωνα με τον παγκόσμιο κώδικα αντί-doping μία ουσία θα πρέπει να περιληφθεί σ’αυτόν όταν πληρεί τα παρακάτω κριτήρια:

Τη δυνατότητα βελτίωσης της απόδοσης Τον ενδεχόμενο κίνδυνο της υγείας Την παραβίαση του πνεύματος του αθλητισμού και Τη δυνατότητα κάλυψης της χρήσης άλλων

απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων.

10

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΝΤΟΠΙΝΓΚ

  

11

Δομή της Λίστας

Επί του παρόντος, οι ουσίες και οι μέθοδοι στον Απαγορευμένο Κατάλογο ταξινομούνται σε κατηγορίες και χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες: 

Ουσίες που απαγορεύονται σε όλες τις περιπτώσεις (ενδο- και εξω-αγωνιστικά)  

1. Αναβολικοί παράγοντες 2. Ορμόνες και σχετικές ουσίες 3. Βήτα-2 αγωνιστές 4. Ορμονικοί ανταγωνιστές και ρυθμιστές 5. Διουρητικά και άλλοι παράγοντες συγκάλυψη

Ουσίες και μέθοδοι που απαγορεύονται ενδο-αγωνιστικά  

6. Διεγερτικά 7. Ναρκωτικά 8. Κανναβινοειδή 9. Γλυκοκορτικοστεροειδή

Ουσίες που απαγορεύονται σε συγκεκριμένα αθλήματα:  

Αλκοόλ 

 

12

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΟΥΣΙΩΝ

Αναβολικοί παράγοντες

 Οι αναβολικοί παράγοντες είναι χημικά συστατικά ικανά να ενισχύσουν την αναβολική διεργασία στον οργανισμό. Επηρεάζουν το μεταβολισμό των πρωτεϊνών διεγείροντας την πρωτεϊνοσύνθεση (αναβολική επίδραση) και αναστέλλοντας τη διάσπαση των πρωτεϊνών (αντικαταβολική δράση).  Οι δραστικές αναβολικές ουσίες που περιλαμβάνονται στον Απαγορευμένο Κατάλογο του 2008 υποδιαιρούνται στην ομάδα των αναβολικών ανδρογόνων στεροειδών και στην ομάδα των άλλων αναβολικών παραγόντων.  

Α.) Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή

Τεστοστερόνη, προορμόνες τεστοστερόνης. Συνθετικά παράγωγα της τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη είναι η κύρια ανδρική ορμόνη και αποτελεί ταυτόχρονα και αναβολικό και ανδρογόνο στεροειδές.

Β.) Άλλοι αναβολικοί παράγοντες 

Η κλενβουτερόλη είναι ένα δραστικό βρογχοδιασταλτικό φάρμακο. Η ζερανόλη είναι ένα μυκητοοιστρογόνο.Η τιμπολόνη είναι ένα συνθετικό στεροειδές που συνδυάζει τις ιδιότητες των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και των ανδρογόνων.

13

Παρενέργειες :

Στους άνδρες: Ακμή, αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση. Χρήση για μεγάλο διάστημα μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ανικανότητα, αναστολή της σπερματογένεσης, συρρίκνωση και σκλήρυνση των όρχεων, νεφρική βλάβη, γυναικομαστία, αλωπεκία, υπερτροφία προστάτη, μειωμένη παραγωγή ενδογενούς τεστοστερόνης και γοναδοτροπινών.

Στις γυναίκες: Ακμή, ανάπτυξη ανδρικών χαρακτηριστικών, μεταξύ αυτών τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, βάθυνση του τόνου της φωνής, διαταραχές εμμήνου ρύσεως (περιόδου), αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση, υπερτροφία κλειτορίδας, συρρίκνωση του στήθους, αλωπεκία ανδρικού τύπου, πολύ αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, μειωμένα επίπεδα ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης.

Στους εφήβους: Σοβαρή ακμή στο πρόσωπο και στο σώμα, ανδρογενής σωματοκατασκευή στις κοπέλες, αναστολή της σωματικής ανάπτυξης εξαιτίας της πρώιμης σύγκλισης των επιφύσεων των οστών.

2. Ορμόνες και σχετικές ουσίες

Στον αθλητισμό, η εξωγενής λήψη διαφόρων ορμονών στοχεύει κυρίως να επιτύχει τα αναβολικά αποτελέσματα από την άμεση δράση της ορμόνης ή από την υποκίνηση της παραγωγής τεστοστερόνης. Ως αποτέλεσμα, οι ορμόνες επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα κατά αντίστοιχο τρόπο με τα αναβολικά-ανδρογόνα-στεροειδή όπως διαπιστώνεται από την επιθετική και βίαιη συμπεριφορά.

14

Οι δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία από τη χρήση αυτών των ορμονών περιλαμβάνουν αλλαγές στη διάθεση, υπερτροφική νευροπάθεια, απώλεια όρασης, άπνοια ύπνου και πιθανή ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ.

Παρενέργειες:

Παρενέργειες που σχετίζονται με την χρήση ερυθροποιητίνης είναι ο πονοκέφαλος, η υπέρταση και η αποπληξία. Ακόμη μπορεί να υπερφορτώσει την καρδιακή λειτουργία και να αυξήσει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων αίματος, απλασία ερυθρών αιμοσφαιρίων (ανάπτυξη αντισωμάτων), εμφράγματος, καρδιακής ανακοπής και θανάτου.

3. Βήτα-2 αγωνιστές

Είναι πιο κοινά γνωστοί ως «ανακουφιστικά» του άσθματος ή βρογχοδιασταλτικά. Είναι φάρμακα που χαλαρώνουν και ανοίγουν τους αεραγωγούς (βρόγχους) στους πνεύμονες, οι οποίοι γίνονται πιο στενοί κατά τη διάρκεια μιας ασθματικής κρίσης. Παρενέργειες:Οι παρακάτω βιοϊατρικές επιπτώσεις είναι γνωστές:

έντονη ακμή κολπική αιμορραγία γαστρικός πόνος πονοκέφαλος μειωμένη όραση αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων αυξημένος κίνδυνος καρκινώματος ενδομήτριου (από την

ταμοξιφένη)  

15

4. Ορμονικοί ανταγωνιστές και ρυθμιστές

Ρυθμίζουν συγκεκριμένες σωματικές λειτουργίες όπως τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος ή τη μυϊκή ανάπτυξη.Οι ανταγωνιστές ορμονών και οι ρυθμιστές είναι ουσίες που επηρεάζουν αυτές τις δράσεις.

Παρενέργειες:

Η χρήση ορμονικών ανταγωνιστών και ρυθμιστών αποτελεί μια σοβαρή παρέμβαση στο ανθρώπινο ενδοκρινικό σύστημα. Ειδικότερα, οι επιδράσεις στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και στην κυτταρική ρύθμιση αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρών ασθενειών

5. Διουρητικά και άλλοι παράγοντες συγκάλυψης:

Τα διουρητικά είναι προϊόντα που βοηθούν στην αποβολή των υγρών από το σώμα. Οι παράγοντες συγκάλυψης είναι συστατικά που λαμβάνονται με σκοπό να κρύψουν ή να «καλύψουν» την παρουσία συγκεκριμένων παράνομων φαρμάκων που εξετάζονται στον έλεγχο doping. Οι παράγοντες συγκάλυψης έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν ή να αποκρύψουν την απαγορευμένη ουσία στα ούρα. Τα διουρητικά μπορούν να θεωρηθούν ως παράγοντες «συγκάλυψης» εξαιτίας της προκαλούμενης αραίωσης των ούρων που οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα έκκρισης της απαγορευμένης ουσίας από το σώμα.

16

Παρενέργειες:

Τα διουρητικά οδηγούν σε δυσαναλογία όσων αφορά το επίπεδο ηλεκτρολυτών στον οργανισμό, όπως η υποκαλιαιμία (μείωση του καλίου στο αίμα). Αυτό οδηγεί στην ανάπτυξη της μυϊκής αδυναμίας, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών αρρυθμιών, μυϊκή αδυναμία και καρδιακή δυσλειτουργία. Εάν προστεθούν κι άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως κίνδυνος αφυδάτωσης, μείωσης της αρτηριακής πίεσης, επιδείνωσης του σακχαρώδη διαβήτη και αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας.

6. Διεγερτικά

Τα διεγερτικά, που κάποιες φορές ονομάζονται «άπερς», αυξάνουν προσωρινά τα επίπεδα εγρήγορσης και ενέργειας. Τα πιο συνηθισμένα ναρκωτικά που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες.

Παρενέργειες ( Βραχυπρόθεσμες ):

Αύξηση του καρδιακού ρυθμού (ταχυκαρδία), υπέρταση, πόνος στο στήθος, καταστολή αναπνευστικής λειτουργίας, εφίδρωση, ρίγος, ναυτία, έμετος, ψευδαισθήσεις, πανικός, παραλήρημα, επιθετικότητα, μυϊκή αδυναμία, τρέμουλο, ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες κινήσεις, έλλειψη μυϊκής συνεργασίας, πονοκέφαλος, καρδιακές αρρυθμίες, έμφραγμα μυοκαρδίου, κρίσεις υπέρτασης, εγκεφαλική αιμορραγία, κυκλοφορική καταπληξία (σοκ), κώμα, θάνατος.

17

Παρενέργειες ( Μακροπρόθεσμες ):

Παράνοια, κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας, προβλήματα μνήμης, ψύχωση, απώλεια βάρους, μόνιμα ψυχολογικά προβλήματα, απώλεια κρίσης, αφυδάτωση.

7. Ναρκωτικά:

 Τα κίνητρα της χρήσης doping στον αθλητισμό αφορούν της επίτευξη φυσικού (π.χ. καλύτερη απόδοση, έλεγχος πόνου), ψυχολογικού (π.χ. άγχος, ένταση, ανησυχία, κούραση) και κοινωνικού (π.χ. πίεση για αποτέλεσμα, αποδοχή ομάδας) πλεονεκτήματος. Αυτά τα κίνητρα βασίζονται κυρίως στις ανθρώπινες και κοινωνικές συμπεριφορές, τα συναισθήματα και την προσωπικότητα. Η χρήση φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ανοχή, εξάρτηση, εθισμό ή απόσυρση. Η ανοχή είναι ένας από τους αντισταθμιστικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου που μειώνουν βαθμιαία την επίδραση των φαρμάκων. Η εξάρτηση από τα φάρμακα περιγράφεται ως η λήψη φαρμάκου προκειμένου να αποτραπούν ή να ελαχιστοποιηθούν οι φυσικές ή ψυχολογικές διαταραχές της απόσυρσης (σύνδρομο στέρησης).  Η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες είναι ουσίες με υψηλή ψυχολογική και χαμηλή φυσική εξάρτηση. Ο εθισμός είναι η καταναγκαστική ανάγκη για φάρμακα παρά τις δυσμενείς συνέπειές του. Τα πιο εθιστικά φάρμακα είναι οι οπιούχες ουσίες, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες, το αλκοόλ και η νικοτίνη που δρουν στο σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο.

Παρενέργειες:

ηρεμία (υπνηλία, αδυναμία συγκέντρωσης, νοητική θόλωση), δυσφορία (μειωμένη φυσική δραστηριότητα, απάθεια,

λήθαργος), ευφορία,

18

αναπνευστική ύφεση (περιοδική αναπνοή έως αναπνευστική ανακοπή),

μειωμένη ποσότητα ούρων, μειωμένη θερμοκρασία του σώματος (μειωμένη δράση του

υποθαλάμου), ναυτία και έμετοι, μύση της κόρης των οφθαλμών, μείωση του κατωφλιού τρόμου των μυών (αυξημένη

δραστηριότητα των ανασταλτικών νευρώνων που ρυθμίζονται από τους GABA υποδοχείς),

βραδυκαρδία, φυσική και ψυχική εξάρτηση.

8. Κανναβινοειδή:

Η εισπνοή των κανναβινοειδών προκαλεί σχεδόν άμεση επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.Τα κανναβινοειδή χρησιμοποιούνται κυρίως σε μορφή χασίς, χασισέλαιου ή μαριχουάνας. Η αίσθηση της ευφορίας, της χαλάρωσης, της ενισχυμένης ακουστικής ικανότητας και των οπτικών αντιλήψεων που παράγεται από τη μαριχουάνα οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις επιδράσεις της στους κανναβινοειδείς υποδοχείς του εγκεφάλου. Η χρόνια κατανάλωση κανναβινοειδών μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή μερικών νευρικών υποδοχέων στον εγκέφαλο οδηγώντας σε έλλειψη προσοχής, απώλεια μνήμης και μειωμένη ικανότητα μάθησης. Τα κανναβινοειδή μεταβολίζονται στο ήπαρ.

19

Παρενέργειες:

ευφορία,  κρίσεις πανικού,   μειωμένη αντίληψη,   μεταβαλλόμενη αίσθηση του χρόνου, παράνοια,   ανησυχία, διαταραχές γνώσης, μειωμένη μάθηση, μνήμη, αντίληψη, κρίση, αποπροσωποποίηση,    σύγχυση,   αμνησία,   και παραισθήσεις.    

9. Γλυκοκορτικοστεροειδή:

Η χορήγηση των γλυκοκορτικοστεροειδών μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες.Τα οιστρογόνα μειώνονται στις γυναίκες έπειτα από θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή και μπορούν να επέλθουν εμμηνορροϊκές ανωμαλίες και αμηνόρροια. Καθυστέρηση της εφηβείας μπορεί, επίσης, να παρατηρηθεί. Η χρήση κορτικοστεροειδών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης και καταστολή της λειτουργίας των επινεφριδίων στο νεογνό.

20

Η συχνή χρήση των γλυκοκορτικοστεροειδών από τους αθλητές απαιτεί έλεγχο για ανεπάρκεια των επινεφριδίων, λόγω του κινδύνου θανάτου σε περιπτώσεις που σχετίζονται με σοβαρό στρες (τραύμα, μόλυνση, χειρουργική επέμβαση). Στις γυναίκες, αυτός ο τρόπος μπορεί να οδηγήσει σε εκμηδενισμό του εξαρτώμενου από τα ανδρογόνα αναβολισμού, π.χ. των οστών. Τα γλυκοκορτικοστεροειδή μπορεί να εμποδίσουν τη φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών.

Παρενέργειες:

κατακράτηση υγρών, υπεργλυκαιμία και μεταβολή της διάθεσης.  

Οι πιθανές χρόνιες παρενέργειες περιλαμβάνουν: 

συστηματικές μολύνσεις λόγω καταστολής του ανοσοποιητικού και

μυοσκελετικά προβλήματα (π.χ. οστεοπόρωση, χαλάρωση του συνδετικού ιστού και εξασθένιση των μυών, οστών, και συνδέσμων).  

Μπορούν επίσης να προκαλέσουν:

δερματικές παθήσεις, καταρράκτη, καρδιαγγειακές (υπέρταση), μεταβολικές (αναστολή της ανάπτυξης, αύξηση της

όρεξης και του βάρους ή διαβήτης) και/ή ψυχιατρικές διαταραχές (κατάθλιψη).    

21

Αλκοόλ

Στον αθλητισμό, το αλκοόλ (αιθανόλη) μερικές φορές καταναλώνεται για τις δυνητικά θετικές επιδράσεις στην καλή ψυχολογική κατάσταση, για τη μείωση της νευρικότητας και του άγχους, για τη βελτίωση της αυτοπεποίθησης και την προαγωγή της επιθετικότητας. Το αλκοόλ απαγορεύεται εντός αγώνων μόνο σε αθλήματα όπως η τοξοβολία, η σκοποβολή και ο μηχανοκίνητος αθλητισμός. Το αλκοόλ είναι μια ισχυρή εθιστική ουσία. Σε χρόνιους χρήστες μια ξαφνική αποχή από το αλκοόλ είναι πιθανόν να οδηγήσει σε ποικιλία συμπτωμάτων όπως νευρικότητα, διαταραχές αντίληψης και παραληρηματική συμπεριφορά. Μέσα από αυτό το πεδίο συζήτησης μπορείς να επιλέξεις τις επιπτώσεις του αλκοόλ σε συγκεκριμένα οργανικά συστήματα.

Παρενέργειες:

Οξείες επιπτώσεις είναι…: …έμετος, μέθη, υπεραερισμός, αλκοολική δηλητηρίαση, ζάλη, μειωμένη συνείδηση, πονοκέφαλος, διάρροια, κίνδυνος εμέτου

και αναρρόφησης, κατάσταση υπερδιέγερσης, κώμα.   

Χρόνιες επιπτώσεις είναι…: …αλκοολική ηπατίτιδα, μειωμένη συνείδηση, αλκοολική

δηλητηρίαση, νεφρικές διαταραχές, λιπώδες ήπαρ, κίρρωση του ήπατος, νευρικές διαταραχές, κίνδυνος άπνοιας και καρδιακής

ανακοπής.

22

ΜΕΘΟΔΟΙ ΝΤΟΠΙΝΓΚΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΟΙ

Το doping στις μέρες μας δεν φαίνεται να είναι ή να περιορίζεται μόνο στη χρήση φαρμακευτικών ουσιών αλλά χρησιμοποιεί και άλλα μέσα όπως τα ακόλουθα:

Την οξυγονοθεραπεία Την ύπνωση Την μυϊκή διέγερση με ηλεκτρόδια Τις μεταγγίσεις αίματος Το φυσικό doping και Το γονιδιακό doping

Ο Ξ Υ Γ Ο Ν Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α

Η μέθοδος εισπνοής οξυγόνου με σκοπό την βελτίωση της επίδοσης των αθλητών θεωρείται ξεπερασμένη από πολλούς σήμερα, εξ αιτίας της αμφισβήτησης που υπάρχει γύρω από την χρησιμότητα της μεθόδου αυτής. Πιο συγκεκριμένα, παλαιότερα είχε υποστηριχθεί ότι η χορήγηση καθαρού οξυγόνου πριν από την έναρξη του αγώνα επέτρεπε στον αθλητή να κρατάει για περισσότερο χρόνο την αναπνοή του. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε κυρίως από αθλητές της κολύμβησης και του στίβου. Μετά από έρευνες που διεξήχθησαν αποκαλύφθηκε ότι η οξυγονοθεραπεία δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια ευνοϊκή ψυχολογική επίδραση. Η χορήγηση οξυγόνου δεν προκαλεί καμία σοβαρή ανεπιθύμητη επενέργεια.

23

Υ Π Ν Ω Σ Η

Στις απαγορευμένες μεθόδους doping, συγκαταλέγεται και η ύπνωση Έρευνες που έγιναν, υποστήριξαν την άποψη ότι «ορισμένος βαθμός ύπνωσης» μπορούσε να προκαλέσει κάποια αύξηση δύναμης ή αντοχής. Αναμφίβολα είναι γεγονός ότι ο ψυχολογικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο κατά την άθληση και επηρεάζει κατά τρόπο καθοριστικό την αγωνιστική διάθεση του αθλητή. Ένας αθλητής με ασθενή ψυχισμό και πεσμένο ηθικό περνά εύκολα στη φάση της ανησυχίας και του πανικού. Η ύπνωση λοιπόν, είναι μια μέθοδος που προσπαθεί να απελευθερώσει τον αθλητή από ορισμένους στρεσογόνους παράγοντες. Στην πραγματικότητα δηλαδή , ο υπνωτιστής έχει σαν ρόλο και αποστολή να οδηγήσει τον υπνωτισμένο αθλητή σε ιδανικές συνθήκες απόδοσης τη στιγμή ακριβώς του αγωνίσματος. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σπάνια στα διάφορα αθλήματα, παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητά της σε άλλους τομείς ιατρικής επέμβασης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αθλητική επίδοση είναι ένα πολυπαραγοντικής δράσης αποτέλεσμα που σχετίζεται άμεσα με την ελαχιστοποίηση ανασταλτικών παραγόντων (ψυχοσυναισθηματική κατάσταση), την ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης, τον συγχρονισμό πνεύματος και σώματος και το εύρος δυνατοτήτων του αθλητή.

24

Μ Υ Ι Κ Η Δ Ι Ε Γ Ε Ρ Σ Η Μ Ε Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Δ Ι Α

Η συνεχής και εντατική άσκηση που αποσκοπεί στην ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος έχει καθιερωθεί σήμερα σε όλα τα αθλήματα. Εφ όσον όμως η μυϊκή ισχύς εξαρτάται από την μυϊκή μάζα είναι λογικό οι ερευνητές να προσπαθούν να βρουν μεθόδους και ουσίες ικανές να αυξήσουν την μυϊκή μάζα. Έτσι ανακαλύφθηκε η μυϊκή διέγερση με εφαρμογή ηλεκτρισμού. Η μέθοδος αυτή συνίσταται στην εφαρμογή ηλεκτρικών παλμών σε ένα μεμονωμένο μυ ή ομάδα μυών με ρυθμιζόμενη συχνότητα, ώστε να επιφέρει μέγιστη μυϊκή σύσπαση χωρίς τον ελάχιστο πόνο. Ο ηλεκτρισμός επιτρέπει την αύξηση της μυϊκής μάζας χωρίς κατανάλωση ενέργειας, δηλαδή ελάχιστη κόπωση. Έρευνες απέδειξαν ότι, κατόπιν εφαρμογής της μεθόδου, η δυναμικότητα των αθλητών βελτιώθηκε κατά 7% και τα όρια κοπώσεως σχεδόν διπλασιάστηκαν. Αν αυτή η μέθοδος συνδυαστεί με ενόργανη γυμναστική μπορεί να επιφέρει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Τέλος πιστεύεται ότι η μέθοδος αυτή δεν έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία των αθλητών.

Μ Ε Τ Α Γ Γ Ι Σ Ε Ι Σ Α Ι Μ Α Τ Ο Σ

Είναι γνωστό ότι οι μεταγγίσεις αίματος αποτελούν μια άλλη μέθοδο μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας για την αύξηση της απόδοσης των αθλητών. Το αιματολογικό ντοπάρισμα, όπως λέγεται αλλιώς , δεν αποτελεί φάρμακο, αλλά εισάγεται στον οργανισμό με εξωγενή διαδικασία με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης.

25

Η διαδικασία συνίσταται στην απομάκρυνση του αίματος από τον αθλητή και στην αποθήκευσή του σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (-80%),ώστε να διατηρηθεί. Με την διαδικασία αυτή ο οργανισμός του αναπληρώνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια με φυσιολογικές διαδικασίες και φυσικά και την αντοχή του μέσα σε διάστημα 5-6 εβδομάδων. 24 ώρες πριν από τους αγώνες 2 μονάδες από το αποθηκευμένο αίμα ξαναεισέρχεται στον οργανισμό του αθλητή. Ο αιματοκρίτης αυξάνεται και ως εκ τούτου βελτιώνεται η ικανότητα του αθλητή για αντοχή, περίπου 25%. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη διαδικασία αποθήκευσης του αίματος αλλά και κατά την διάρκεια της μετάγγισης, ώστε να μην ξεπεράσει ο αιματοκρίτης το 55% και δημιουργηθεί πρόβλημα στη ροή του αίματος γιατί ο κίνδυνος θρόμβωσης είναι εφικτός.

Φ Υ Σ Ι Κ Ο D O P I N G

Η έννοια «φυσικό doping» χρησιμοποιείται για τις αθλήτριες που μένουν έγκυες και στη συνέχεια διακόπτουν την εγκυμοσύνη στον 3ο ή στον 4ο μήνα,1 έως 2 μήνες πριν από τους αγώνες. Επωφελούνται με τον τρόπο αυτό από την αύξηση οιστρογόνων-προγεστερόνης που παρατηρείται στις πρώτες εβδομάδες της κύησης, η οποία ασκεί αναβολική δράση. Μετά από τη διακοπή της κύησης και μέχρι τους αγώνες η στάθμη των ορμονών μειώνεται σταδιακά.

26

Γ Ο Ν Ι Δ Ι Α Κ Ο D O P I N G

Η πιο πρόσφατη μορφή ενισχυτικής παρέμβασης θεωρείται το γονιδιακό doping. Γενικά η γονιδιακή θεραπεία εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών καθώς και για τη γρήγορη αποκατάσταση ιστών μετά από τραυματισμούς. Γονιδιακό doping είναι η μη θεραπευτική χρήση κυττάρων, γονιδίων ή γονιδιακών στοιχείων, τα οποία μπορούν να αλλάξουν τη γενετική δομή των αθλητών, ώστε το σώμα τους να παράγει ορμόνες ή άλλες φυσικές ουσίες που μπορούν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Το 2004 η WADA τοποθετεί τις γονιδιακές τεχνικές στη διεθνή λίστα μεθόδων ντοπαρίσματος. Η γενετική παρέμβαση είναι εφικτή και συμβαίνει. Εφαρμόζοντας μια μέθοδο nok-out για την αφαίρεση γονιδίων και nok-in για την πρόσθεση, ο πυρήνας του ανθρώπινου κυττάρου μπορεί να αποκτήσει βιονικά στοιχεία και να μετατρέψει έναν μέτριο αθλητή σε αθλητή επιδόσεων και μεταλλίων. Η Ολυμπιακή οικογένεια εκφράζει φόβους ότι περάσαμε στην εποχή του γονιδιακού doping, μετά από την απόφαση του Αγγλικού Κοινοβουλίου, που επιτρέπει την μίξη ζωικών με ανθρώπινα κύτταρα. Εργαστήρια στη Σκωτία έχουν προχωρήσει στην εκπυρήνωση ζωικών κυττάρων με ανθρώπινο υλικό με σκοπό την μεταμόσχευση. Ανθρώπινα κύτταρα αναμιγνύονται με ζωικά η απλώς εμπλουτίζονται με ορμόνες πριν μεταμοσχευθούν και πάλι στον οργανισμό του μελλοντικού πρωταθλητή.

27

Επεμβαίνοντας γονιδιακά είναι δυνατόν να μετατραπεί η αναλογία των μυϊκών ινών με αυξημένη ή ελαττωμένη συσταλτικότητα, βοηθώντας έτσι τους αθλητές των δρόμων για μικρές (σπρίντερς) ή για μεγάλες (μαραθωνοδρόμοι) αποστάσεις. Στα πλαίσια του γονιδιακού doping υπάρχουν μελέτες όπως αυτή για την προσπάθεια αναστολής της λειτουργίας της μυοστατίνης, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη μυϊκή ανάπτυξη, δύναμη και αντοχή.

Μια γενετική τροποποίηση δύναται να αυξήσει τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον οργανισμό, πετυχαίνοντας υψηλότερη απόδοση στην αεροβική άσκηση. Επιπλέον υπάρχουν γονίδια που επηρεάζουν την μυϊκή ανάπτυξη προκαλώντας υπερδιέγερση στην διαδικασία αύξησης της μυϊκής μάζας.Η συνεχής δε παραγωγή δεδομένων ορμονών λόγω γονιδιακής τροποποίησης όπως αναφέραμε πιο πάνω λειτουργεί ενισχυτικά στην διατήρηση της μυϊκής δύναμης ανεξάρτητα από το πέρασμα του χρόνου.

Έντονο σημείο προβληματισμού πάνω στο θέμα του γονιδιακού doping αποτελεί το γεγονός ότι κατόπιν της

εισαγωγής και της ενεργοποίησης του πλεονάζοντος γονιδίου, η απενεργοποίηση αυτού επιβάλλεται, αρχικά για την αποφυγή

πρόκλησης σωματικής βλάβης στον αθλητή και δευτερευόντως για την μη ανιχνευσιμότητά του σε επικείμενους ελέγχους Αντι

– Doping.

28

Παράδειγμα παρενεργειών από τη χρήση απαγορευμένων ουσιών

29

Η Χάιντι Κρίγκερ γεννήθηκε το 1966 και ήταν αθλήτρια της σφαιροβολίας της Ανατολικής Γερμανίας.Κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Πανευρωπαικούς αγώνες ανοιχτού στίβου στη Στουτγκάρδη το 1986, ρίχνοντας την σφαίρα στα 21,10 μέτρα.

Μετά από πολυετή χρήση αναβολικών εν αγνοία της, υπέφερε από ισχυρούς πόνους στους μηρούς, στους γοφούς και στη μέση,ενώ από την ηλικία των 18 ετών ανέπτυξε ανδρικά χαρακτηριστικά με αποτέλεσμα το 1997 να υποβληθεί σε εγχείρηση αλλαγής φύλου, και από Χάιντι Κρίγκερ να μετονομαστεί σε Αντρέα Κρίγκερ.

Γι αυτό καταδικάστηκαν τότε ο Πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής της Ανατολικής Γερμανίας Manfred Ewald και ο Manfred Hoeppner που ήταν ιατρικός διευθυντής στο Βερολίνο για συνέργεια στην πρόκληση βλαβών σε αθλητές.

Καταγεγραμμένα παραδείγματα αθλητών που πιάστηκαν ντοπαρισμένοι και αποτέλεσαν σκάνδαλα ή έχασαν τη ζωή τους Οι πιο διαβόητες ιστορίες doping στις Ολυμπιάδες είναι αυτές που συμβαίνουν κατά την διάρκεια των αγώνων και όχι αυτές που προλαβαίνουν οι αρχές. Χρυσά ολυμπιακά μετάλλια που έχουν αλλάξει κατόχους, ιστορίες κυνηγητού, εντάσεις, κλάματα και άλλα πολλά έχουν σημαδέψει την πορεία των αγώνων που δείχνουν να μην μπορούν να απαλλαγούν από το άγος του doping.

30

Κολύμβηση

Ο αθλητής των ΗΠΑ Ρικ ΝτεΜοντ ήταν ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στα 1500μ. όταν κατέκτησε το πρώτο του μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Μονάχου, στα 400μ. ελεύθερο. Οι Αμερικανοί περίμεναν τουλάχιστον άλλο ένα χρυσό από αυτόν, στο «καλό» του αγώνισμα, αλλά τελικά δεν τον είδαν να αγωνίζεται ποτέ ενώ οι διοργανωτές του αφαίρεσαν και το πρώτο χρυσό που πήρε. Ο λόγος ήταν η εφεδρίνη που ανιχνεύθηκε στα ούρα του. Ο ΝτεΜοντ ισχυρίστηκε ότι έπαιρνε ένα φάρμακο για το άσθμα, αλλά τελικά αποκλείστηκε από τους Αγώνες. Την επόμενη χρονιά έκανε παγκόσμιο ρεκόρ και στα 400μ. Το 2001 η Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ, έπειτα από ένα μακροχρόνιο αγώνα του αθλητή να αποκαταστήσει το όνομά του, ανακοίνωσε πως όντως είχε κάνει λάθος το 1972 και πως το φάρμακο που έπαιρνε ο ΝτεΜοντ για το άσθμα ήταν κάτι που του είχε χορηγήσει κανονικά, με συνταγή, ο γιατρός. Ωστόσο η ΔΟΕ αρνήθηκε να τον αποκαταστήσει και να του επιστρέψει το μετάλλιο.

Ποδηλασία

31

Το 1867 οι Γάλλοι αθλητές στους αγώνες ποδηλασίας προτιμούσαν μίγματα μεβάση την καφείνη, οι Βέλγοι ζάχαρη αναμεμειγμένη με αιθέρα και άλλοι αλκοολούχα αφεψήματα ή νιτρογλυκερίνη.

Το 1896 ο Άγγλος ποδηλάτης A. LINTON είναι ο πρώτος που πέθανε , λόγω λήψης εφεδρίνης στον αγώνα Παρίσι-Μπορντό.

Το 1960 ο Δανός ποδηλάτης K. JENSEN πέθανε λόγω χρήσης αμφεταμινών κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων της Ρώμης και ακολουθεί το 1967 ο 30χρονος Βρετανός ποδηλάτης TOM SIMPSON που έχασε επίσης τη ζωή του από χρήση αμφεταμινών.

Ο δεύτερος Ολυμπιονίκης του Πεκίνου, ο Ιταλός ΝΤΑΒΙΝΤΕ ΡΕΜΠΕΛΙΝ, βρέθηκε θετικός σε έλεγχο doping, κάνοντας χρήση ενός φαρμάκου του CERA, που αντικατέστησε την ερυθροποιητίνη.

Ο ΦΛΟΙΝ-ΛΑΝΤΙΣ, πρώτος νικητής του ποδηλατικού γύρου της Γαλλίας το 1998, βρέθηκε θετικός σε σχετικό έλεγχο.

Ο Αμερικανός αθλητής ΛΑΝΣ-ΑΡΜΣΤΡΟΓΚ, χρησιμοποιούσε αναβολικά κι έκανε μεταγγίσεις αίματος. Του αφαιρέθηκαν όλα τα μετάλλια που είχε κατακτήσει από το 1998.

Τένις

Η Ελβετίδα σταρ ΜΑΡΤΙΝΑ ΧΙΝΓΚΙΝΣ έπαιρνε κοκαίνη και πιάστηκε σε έναν αγώνα Wimbledon το 2007.

32

Ο Αμερικανός τενίστας ΑΝΤΡΕ ΑΓΚΑΣΙ που εντυπωσίασε τον κόσμο με το ταλέντο του και την περίεργη εμφάνισή του στα τέλη του 80 και μετέπειτα, παραδέχτηκε τη χρήση της μεθαμφεταμίνης, ενός πολύ δυνατού ναρκωτικού.

Ενόργανη Γυμναστική

33

Η ΛΟΥΙΖΑ ΓΚΑΛΙΟΥΛΙΝΑ από το Ουζμπεκιστάν, βρέθηκε θετική στην ουσία φουροσεμίδη με ανακοίνωση της ΔΟΕ σε δείγμα ούρων.

Άρση βαρών

Στον Ελληνικό αθλητισμό μετά από αιφνιδιαστικό έλεγχο που διεξήγαγε η WADA 11 από τους 14 αθλητές της άρσης βαρών με προπονητή τον Χρήστο Ιακώβου βρέθηκαν να έχουν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών το 2008.

Στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ το 1976 ο Πολωνός αθλητής της Άρσης Βαρών Ζ. KACZMAREK και ο Βούλγαρος V. KHRISTOV αναγκάστηκαν να επιστρέψουν τα μετάλλιά τους, όταν βρέθηκαν θετικοί σε έλεγχο doping.

Στίβος

Στον Μαραθώνιο του ST.LOUIS o TOM HICKS που είχε κερδίσει τον αγώνα, κατέρρευσε στην γραμμή του τερματισμού και οι γιατροί διαπίστωσαν πρόσληψη στρυχνίνης με κοκαίνη πριν από τον αγώνα.

Ο Τζαμαικανός ΜΠΕΝ ΤΖΟΝΣΟΝ το 1988 στους Ολυμπιακούς της Σεούλ, τερμάτισε πρώτος στα 100 μ. ταχύτητας. Λίγες

34

μέρες αργότερα βρέθηκε θετικός κάνοντας χρήση ενός αναβολικού στεροειδούς.

Του αφαιρέθηκε το μετάλλιο.

Η ΜΑΡΙΟΝ ΤΖΟΟΥΝΣ το 2000 στο Σίδνευ κέρδισε 3 χρυσά και 2 χάλκινα μετάλλια. Το όνομά της συνδέθηκε με το σκάνδαλο BALCO (του εργαστηρίου που παρήγε το THG). Βρέθηκε θετική και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 6 μηνών και έχασε τα Ολυμπιακά μετάλλιά της.

35

Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΑΝΟΥ αθλήτρια στα 100 μ.ταχύτητας και ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΕΝΤΕΡΗΣ αθλητής στα 200 μ., στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004, παραβίασαν τον κανόνα ελέγχου για ναρκωτικές ουσίες, επικαλούμενοι ατύχημα που αμφισβητήθηκε. Στην κατοχή του προπονητή τους ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΖΕΚΟΥ βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες στεροειδών και άλλων αναβολικών φαρμάκων.

36

Η ΑΝΝΑ ΒΕΡΟΥΛΗ κέρδισε χρυσό μετάλλιο στον ακοντισμό το 1984. Πιάστηκε στο ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ να έχει κάνει χρήση ναδρολόνης και οι διοργανωτές της την έστειλαν πίσω στην Αθήνα.

37

Η ΦΑΝΗ ΧΑΛΚΙΑ, χρυσή Ολυμπιονίκης στα 400 μ. με εμπόδια στους Ολυμπιακούς του Πεκίνου το 2004, σε τεστ που της έγινε ανιχνεύτηκε απαγορευμένη ουσία στα ούρα της.

Η Ρωσίδα σφαιροβόλος ΙΡΙΝΑ ΚΟΡΖΑΝΕΝΚΟ που κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, βρέθηκε ντοπαρισμένη και επέστρεψε το μετάλλιο.

38

Οι Ούγγροι αθλητές, ο σφαιροβόλος ΑΝΤΡΙΑΝ ΑΝΟΥΣ και ο σφυροβόλος ΡΟΜΠΕΡΤ ΦΑΖΕΚΑΣ χρυσοί Ολυμπιονίκες στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004 αρνήθηκαν να υποβληθούν σε έλεγχο και έτσι ο πρώτος επέστρεψε το μετάλλιό του, στον δε δεύτερο δεν απονεμήθηκε ποτέ.

39

Ο Μαροκινός δρομέας ΡΑΣΙΝΤ ΡΑΜΖΙ ,έχασε το χρυσό μετάλλιό που κέρδισε στα 1500 μ., στους Ολυμπιακούς αγώνες του Πεκίνου, καθώς βρέθηκε θετικός στην ουσία CERA που είναι αντικαταστάτης της ερυθροποιητίνης.

40

Ο 4 φορές Παγκόσμιος Πρωταθλητής Αμερικανός σπρίντερ TYSON GAY, επέστρεψε το ασημένιο μετάλλιο στο αγώνισμα των 4Χ100 μ., στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου ,το 2012, γιατί βρέθηκε ντοπαρισμένος με αναβολικά στεροειδή .

41

Διατύπωση ηθικού προβληματισμούΣυνέπειες

Γενικά το doping: Καταργεί το βιολογικό σκοπό του αθλητισμού και την

ευγενή άμιλλα , καθώς ο αθλητισμός γίνεται για τη διάκριση(χρήματα , δόξα , εξουσία) και όχι για την απόλαυση.

Νοθεύει την ηθική του αθλητή ωθώντας τον σε μη νόμιμες πρακτικές.

Απομακρύνει τον αθλητή από το «ευ αγωνίζεσθε» και το Ολυμπιακό ιδεώδες. Δεν υφίσταται αγώνας επί ίσοις όροις, αφού οι αθλητές ξεκινούν με διαφορετικές βιολογικές αντοχές.

Ανοίγει έναν άτυπο πόλεμο μεταξύ των εταιρειών βιοτεχνολογίας που προχωρούν στην εφαρμογή του γονιδιακού doping με στόχο την παράνομη εμπορία, την απόκτηση κέρδους και φήμης.

Καταστρέφει την σωματική και ψυχική υγεία του αθλητή.

42

Αντι-doping κοντρόλ

Η οργανωμένη αντίδραση στο doping άργησε πολύ ,λόγω συγκεκριμένων αιτίων όπως αναφέραμε πιο πάνω.Βρισκόμαστε στη φάση που οι μέθοδοι ανίχνευσης ακολουθούν αργοπορημένα τις νέες μεθόδους απόκρυψης(π.χ περίπτωση εργαστηρίων BALCO).Από μια ευρεία ανασκόπηση και της διεθνούς βιβλιογραφίας , η πιθανότητα αποκάλυψης στις περισσότερες περιπτώσεις εξαρτάται από την ουσία που χρησιμοποιείται, τη δόση, τον χρόνο λήψης και διακοπής της, το άθλημα, τη χώρα , τη διοργάνωση και άλλα τυχαία ή μη γεγονότα. Από όλα τα παραπάνω , καθώς και από προφορικές συζητήσεις με αυτούς που γνωρίζουν καλά το θέμα προκύπτει ότι ένα πολύ μικρό μέρος του τεράστιου προβλήματος του doping μπορεί να γίνει αντιληπτό.

Όλοι οι αθλητές υπόκεινται σε έλεγχο doping.Οι έλεγχοι doping έχουν σκοπό την ανίχνευση χρήσης, από τους αθλητές, ουσιών ή μεθόδων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων και συμβάλλουν στην προαγωγή και την προστασία του αθλητισμού Ο έλεγχος doping περιλαμβάνει τη Δειγματοληψία από έναν Οργανισμό Αντι-doping και την ανάλυση του δείγματος από ένα Εργαστήριο διαπιστευμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντι-doping(WADA).

43

Η Δειγματοληψία μπορεί να γίνει εντός ή εκτός αγώνα, (όπως για παράδειγμα στο χώρο προπόνησης ή στο σπίτι του αθλητή).Τις περισσότερες φορές η Δειγματοληψία πραγματοποιείται χωρίς προειδοποίηση. Τα δείγματα που λαμβάνονται είναι ούρα, αίμα ή και τα δύο. Οι αθλητές υποχρεούνται να συμμορφώνονται με κάθε έγκυρη απαίτηση για υποβολή σε έλεγχο doping.Σε περιπτώσεις άρνησης, μπορεί να τους επιβληθούν κυρώσεις. Μάλιστα η ποινή που προβλέπεται σε περίπτωση άρνησης υποβολής σε έλεγχο doping είναι ίδια με την ποινή που προβλέπεται σε περίπτωση Δείγματος με αντικανονικό αναλυτικό εύρημα. Η διαδικασία Δειγματοληψίας αποτελείται από 5 στάδια:

Επιλογή αθλητών (τυχαία, βάση κατάταξης, ή στοχευμένη)

Ειδοποίηση (από τη στιγμή αυτή ένας ειδικός είναι συνεχώς δίπλα στον αθλητή μέχρι τη διαδικασία Δειγματοληψίας)

Λήψη Δείγματος (ούρα ή αίμα) Ανάλυση (περιλαμβάνει το screening-αρνητικό ή θετικό

αποτέλεσμα- και την ταυτοποίηση-ποιες είναι οι προσλαμβανόμενες ουσίες- και

Χειρισμός αποτελεσμάτων

Παραβάσεις του κανονισμού ελέγχου αντι-doping επισείουν ποινές στους αθλητές ξεκινώντας από μικρές που μπορεί να είναι προειδοποίηση, επίπληξη ή περίοδο αποκλεισμού από μελλοντικές αθλητικές διοργανώσεις μέχρι μέγιστες, που είναι αποκλεισμός 1 έτους, 2 ετών ή και ισόβιος αποκλεισμός.

44

Όποιος χορηγεί σε αθλητή φυσική ή χημική ουσία ή βιολογικό ή βιοτεχνικό υλικό, ή εφαρμόζει σε αυτόν μέθοδο που απαγορεύεται, έχοντας σαν σκοπό την βελτίωση της αγωνιστικής του διάθεσης, ικανότητας και απόδοσής του κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων ή εν όψει της συμμετοχής του σ αυτούς, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών, χρηματική ποινή. και απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος σχετικού με τον αθλητισμό για χρονικό διάστημα ίσο με την στερητική της ελευθερίας ποινή που του επιβλήθηκε. Όποιος εμποδίζει τους αρμόδιους για έλεγχο doping φορείς στην άσκηση του καθήκοντός τους τιμωρείται με φυλάκιση 1 έτους. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος ύστερα από διενέργεια νόμιμου ελέγχου doping , καταστρέφει, αλλοιώνει ή καθιστά ανέφικτη τη χρήση των δειγμάτων ή πλαστογραφεί και αλλοιώνει την καταγραφή του αποτελέσματος του ελέγχου.

Π Ρ Ο Λ Η Π Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Ρ Α

Ενέργειες που θεωρούνται ότι μπορούν να περιορίσουν το φαινόμενο του doping σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο είναι:

Παροχή πληροφοριών για τους κινδύνους του doping στην υγεία.

Ενημέρωση για την περιορισμένη συμβολή των ουσιών doping στη βελτίωση της επίδοσης.

Προσπάθεια για την ανάπτυξη των ηθικών απόψεων για τους σκοπούς και τα μέσα αθλητισμού, που στοχεύουν στην καταδίκη του doping και των άλλων τεχνικών μέσων για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων.

45

Σύνταξη και διανομή ακριβών και λεπτομερών καταλόγων των διαφόρων αυτών ουσιών doping όπου να δηλώνεται και η χημική σύσταση και τα ονόματα των διαφόρων αναβολικών στο εμπόριο με αλφαβητική σειρά και σύμφωνα με τα διεθνή ψηφίσματα.

Αυστηρότερος έλεγχος στις ιατρικές συνταγές για χορήγηση φαρμάκων που συμπεριλαμβάνονται κι αυτά για το doping.

Αξίωση για επιβολή αυστηρότερων ποινών όχι μόνο στους αθλητές αλλά και στους προπονητές που έχουν κριθεί ένοχοι χορήγησης ουσιών στους αθλητές.

Καθιέρωση και στήριξη πρακτικών και τακτικών εξετάσεων και σε εθνικό επίπεδο, παρέχοντας τα απαιτούμενα κονδύλια στους οργανωτές.

Συνεργασία και με τελωνιακές αρχές για να αποφευχθεί η εισαγωγή αναβολικών και

Συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές για να εμποδιστεί η διανομή ναρκωτικών φαρμάκων και ουσιών doping.

Α Ν Τ Ι Μ Ε Τ Ω Π Ι Σ Η Τ Ο Υ Φ Α Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο Υ

Αν και το doping είχε γίνει γνωστό από την πρώτη Ολυμπιάδα, η αθλητική κοινότητα μόλις το 1967 πήρε τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης. Για να αντιμετωπιστεί το doping αποτελεσματικά θα πρέπει να γίνουν ιδιαίτερα εντατικές και μελετημένες προσπάθειες Σύμφωνα με τον αθλητίατρο Σταύρο Χάντζο «το doping μπορεί να μειωθεί δραστικά σε χρονικό ορίζοντα έξι μηνών. Αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση ».

46

Για μια αποτελεσματική παγκόσμια στρατηγική αντιμετώπισης του doping λαμβάνοντας υπόψη ότι:o Χωρίς την συμμετοχή και καθοδήγηση των γιατρών

σοβαρό doping δεν μπορεί να υπάρξει και o Πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν κάθε άλλο πρόβλημα

δημόσιας υγείας όπως το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη, τα ναρκωτικά, κ. α.

καθίσταται επιβεβλημένη η συνεργασία των Υπουργείων Παιδείας, Υγείας, Δημόσιας Τάξης ,Εμπορίου και Πολιτισμού με κυριότερο στόχο την προστασία της υγείας των αθλητών και την ύπαρξη καθαρού αθλητισμού.

Ειδικότερα προτείνεται:

Η καλλιέργεια αθλητικής κουλτούρας στα σχολεία, ώστε οι εκπαιδευτικοί να γνωρίζουν και να μεταφέρουν στα παιδιά τις ανεπιθύμητες ενέργειες που προξενούν όλες οι απαγορευμένες ουσίες, σε παράλληλη συσχέτιση με τα ναρκωτικά.

Η πληροφόρηση των γονέων για τους κινδύνους σε σχέση με την υγεία των παιδιών τους.

Η ιδιαίτερη ενημέρωση των γιατρών ως προς το μέγεθος του προβλήματος, τις διαστάσεις που έχει πάρει, τους κινδύνους για τα παιδιά αλλά, τους αθλητές και τους πρωταθλητές. Ο γιατρός που γνωρίζει τις επιπλοκές της χρησιμοποίησης των διαφόρων μεθόδων και ουσιών, θα πρέπει να είναι ο πρώτος που θα κάνει τη σωστή ενημέρωση

Μέσω του Υπουργείου Υγείας η πολιτεία να ενσκήψει στο μείζον πρόβλημα που προκαλείται από τη μορφή εξάρτησης και σοβαρής απειλής των απαγορευμένων ουσιών και να προχωρήσει σε σοβαρά σχέδια Δράσης για τη Δημόσια Υγεία.

47

Αποσύνδεση του αθλητισμού από οικονομικά ή άλλα οφέλη. Αποκοπή του πρωταθλητισμού από τους χορηγούς, τη διαφήμιση, την υπερεκτίμηση, τη δόξα και το χρήμα. Η πολιτεία αντί να προσφέρει πλουσιοπάροχα χρήματα, θέσεις, επαγγελματική αποκατάσταση και τιμές στο βαθμό που τα προσφέρει μόνο σ αυτούς που πετυχαίνουν διακρίσεις να φροντίζει και για τους πολλούς.

Να δοθεί έμφαση στον μαζικό αθλητισμό και όχι στον πρωταθλητισμό. Η δημιουργία πάρκων, χώρων πρασίνου, γυμναστηρίων, κολυμβητηρίων, σταδίων, ποδηλατοδρομίων κ.α. με όλους τους σύγχρονους όρους ασφάλειας συμβάλλει στην μεγαλύτερη αύξηση όλων όσων ασχολούνται με την υγεία του σώματός τους(κυρίως των παιδιών), κάτι που αποτελεί τον πραγματικό σκοπό και το νόημα του αθλητισμού.

Να υπάρξει συνεννόηση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων(προπονητών, γιατρών, αθλητών, συλλόγων, ομοσπονδιών, εκπαιδευτικών, γονέων, νομικών, πολιτικών),τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο,- απαντώντας στο ερώτημα αν θέλουν διακρίσεις ή υγεία- για μια ρεαλιστική και όχι υποκριτική αντιμετώπιση του φαινομένου

Συνεχείς και αιφνιδιαστικοί έλεγχοι και θέσπιση αυστηρότερων κυρώσεων όλων των εμπλεκομένων.

Πλήρης ενημέρωση των ΜΜΕ και μερίδας δημοσιογράφων για το μέγεθος της επικινδυνότητας της χρήσης απαγορευμένων ουσιών.

Εργαστηριακοί έλεγχοι από τον ΕΟΦ και των επικίνδυνων σκευασμάτων που κυκλοφορούν με έγκριση του Υπουργείου Εμπορίου, ώστε να ανιχνευθούν όλες οι ουσίες που εμπεριέχονται σ αυτά.

48

Σ Υ Μ Π Λ Η Ρ Ω Μ Α Τ Α Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η Σ

Σύμφωνα με τον Ε.Ο.Φ. με τον όρο συμπληρώματα διατροφής ορίζονται όλα τα προϊόντα διατροφής που περιέχουν ένα η περισσότερα θρεπτικά συστατικά( πρωτεΐνες, υδατάνθρακες)σε συμπυκνωμένη μορφή ή ένα τουλάχιστον από τα εξής συστατικά:

Βιταμίνες Μέταλλα Ιχνοστοιχεία Βότανα Αμινοξέα Ένζυμα Μεταβολίτες Εκχυλίσματα ιστών και αδένων(προστάτη, θύμου,

θυρεοειδούς, ήπατος, σπληνός , παγκρέατος, υποφύσεως, ζελατίνη κλπ.)

Βασιλικός πολτός Γύρη Μαγιά μπύρας Λεκιθίνη Φυτικές ίνες

ή συνδυασμό οποιωνδήποτε από τα παραπάνω συστατικά, των οποίων ο προορισμός είναι να συμπληρώσουν το ημερήσιο διαιτολόγιο του ανθρώπου όταν η διατροφή δεν είναι ισορροπημένη.

49

Διακρίνονται:

Σ’αυτά που αναπληρώνουν θρεπτικά συστατικά ή ουσίες που καταναλώνονται κατά τη σωματική άσκηση. Εδώ περιλαμβάνονται τα διάφορα πόσιμα διαλύματα που είναι σχεδιασμένα ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες ενός αθλούμενου σε υγρά, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και υδατάνθρακες πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την προπόνηση

Σ’αυτά που αυξάνουν την ικανότητα παραγωγής μυϊκού έργου. Εδώ περιλαμβάνονται ουσίες, όπως αμινοξέα, κρεατίνη, ginseng, ινοσίνη, καρνιτίνη, καφεΐνη και άλλα.

Τα συμπληρώματα διατροφής διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, ήτοι μορφές παρουσίασης όπως κάψουλες, παστίλιες, δισκία, χάπια και άλλες παρόμοιες μορφές, καθώς και φακελάκια σκόνης, φύσιγγες υγρού προϊόντος, φιαλίδια με σταγονόμετρο, και άλλες παρόμοιες μορφές υγρών και κόνεων.

Τίθεται όμως το ερώτημα:

Κρίνεται αναγκαία η πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής; Η απάντηση είναι ναι και εξηγούμε γιατί. Γενικά γνωρίζουμε ότι καταναλώνοντας μια διατροφή που ακολουθεί τις επιταγές της πυραμίδας της διατροφής, με παρούσες όλες τις ομάδες των τροφίμων σε σωστές αναλογίες και ποσότητες, προσφέρουμε στον οργανισμό μας όλα τα θρεπτικά συστατικά

50

Συμπεριλαμβάνοντας δε στη διατροφή μας κάποια ειδικά τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένα συστατικά με αποδεδειγμένη θετική και ευεργετική δράση για τον οργανισμό μας π.χ. αντιοξειδωτικές βιταμίνες καλύπτουμε ακόμα περισσότερο τις διατροφικές μας ανάγκες μέσα από μια πλήρη διατροφή. Ειδικά στους αθλητές με την προπόνηση παράγονται και υποπροϊόντα κόπωσης, άχρηστες επιβλαβείς ουσίες που στρέφονται εναντίον υγιών κυττάρων προκαλώντας βλάβες.

Καθίσταται έτσι αναγκαία η πρόσληψη αντιοξειδωτικών. Επίσης στους καπνιστές που παράγουν τέτοιες ουσίες υπάρχει μείωση της βιταμίνης Α και C που είναι αντιοξειδωτικές.

Άρα υπάρχει η γενική αποδοχή πως μια δίαιτα με τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων μπορεί, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του γενικού πληθυσμού.

Σήμερα όμως γνωρίζουμε πως η τυπική ‘δυτική’ δίαιτα( που τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθούμε και στην Ελλάδα) συχνά παρέχει μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες για βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία.

Επίσης πρόσφατες μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν πως μεγάλος αριθμός ατόμων καταναλώνει μικρότερες ποσότητες από ασβέστιο , μαγνήσιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό και μαγγάνιο από όσο χρειάζονται. Ειδικότερα όταν πρόκειται για υποθερμικό διαιτολόγιο απίσχνασης η χορήγηση συμπληρώματος κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη.

51

Η αναγκαιότητα της λήψης των συμπληρωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως:

Ηλικία και φύλο Συνολική διατροφή Ύπαρξη οργανωμένης άσκησης Ειδικές παθολογικές καταστάσεις Οικογενειακό ιστορικό παθήσεων κ.ά.

Ειδικές κατηγορίες που χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής Νεογνά Χορτοφάγοι Παιδιά και ενήλικες σε υποθερμική δίαιτα λόγω

παχυσαρκίας Ανεπάρκειες σχετιζόμενες με φάρμακα(π.χ.

αντιεπιληπτικά) Άτομα με ψυχογενή ανορεξία-βουλιμία Παιδιά που υποσιτίζονται Έφηβες σε εγκυμοσύνη Θηλάζουσες Δυσαπορρόφηση και άλλα χρόνια νοσήματα Ειδικές νοσολογικές καταστάσεις Άτομα με έντονη σωματική δραστηριότητα Άτομα τρίτης ηλικίας

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους καταναλώνουμε τα συμπληρώματα Π.χ. ας δούμε τι συμπληρώματα παίρνουν οι έφηβοι και γιατί;

52

Έφηβοι 11-18 ετών δήλωσαν ότι παίρνουν συμπληρώματα διατροφής όπως: Αθλητικά ποτά, πολυβιταμινούχα συμπληρώματα, γκουαράνα, κρεατίνη, ενεργειακά ποτά, συμπληρώματα βοτάνων, υπερπρωτεϊνικά συμπληρώματα, συνένζυμο Q10. Τα βασικότερα αίτια ήταν:

Τα άμεσα αποτελέσματα στην κατάσταση της υγείας Πρόσληψη ασθενειών Βελτίωση αμυντικού συστήματος Πίεση από γονείς για λήψη συμπληρωμάτων Γεύση Παροχή ενέργειας Καλύτερη αθλητική επίδοση Συνδυασμός με χαμηλοθερμιδική δίαιτα για απώλεια

βάρους .

Πρέπει όμως να προσέξουμε ορισμένα πράγματα που είναι αρνητικά σε σχέση με τα συμπληρώματα διατροφής. Πολλές από τις απαγορευμένες ουσίες φτάνουν με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής στα γυμναστήρια της γειτονιάς χωρίς τα παιδιά που αθλούνται να αντιλαμβάνονται αυτό το γεγονός. Αυτό συμβαίνει επειδή η νομοθεσία που ρυθμίζει την κυκλοφορία των συμπληρωμάτων διατροφής είναι χαλαρή. Τα συμπληρώματα δεν υπάγονται ούτε στα φάρμακα, ούτε στα τρόφιμα, με αποτέλεσμα να περιέχουν μαζί μ’ αυτά που δηλώνονται στην ετικέτα τους και απαγορευμένες ουσίες (προορμόνες, αναβολικά, εφεδρική, αμφεταμίνες) πάντα με σκοπό να κάνουν το προϊόν τους πιο ανταγωνιστικό.

53

Η ανεξέλεγκτη κατανάλωση μιγμάτων αμινοξέων, τα οποία είναι πολύ δημοφιλή στους χώρους άθλησης και στα γυμναστήρια ,μπορεί να προκαλέσει διατροφικές ανωμαλίες, καθώς η υπερφόρτωση με ένα αμινοξύ μπορεί να διαταράξει την ισορροπία απορρόφησης των άλλων αμινοξέων.

Για να προφυλαχτούμε από άγνωστα και ανεξέλεγκτα συμπληρώματα διατροφής θα πρέπει:1) Η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής να διενεργείται όπως προβλέπει η νομοθεσία από καταρτισμένο προσωπικό το οποίο μπορεί να είναι:

Διαιτολόγος ή επιστήμονας τροφίμων Εγγεγραμμένος ιατρός Φαρμακοποιός ή άλλο πρόσωπο το οποίο θα είναι καταρτισμένο σε

σχέση με τα συμπληρώματα διατροφής ή την υγιεινή διατροφή.

2) Να προτιμούνται σκευάσματα που παράγονται και κυκλοφορούν από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες.3) Να αποφεύγονται προϊόντα που διακινούνται μέσω διαδικτύου, στη μαύρη αγορά, ή συστήνονται από κάποιο συναθλητή ή προπονητή και 4) Να αποφεύγονται σκευάσματα που συστήνονται ότι κάνουν θαύματα, ότι κτίζουν γρήγορα μυϊκή μάζα ή ότι καίνε το λίπος. Το λίπος καίγεται μόνο με αερόβια άσκηση.

Τελικά πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας ότι η ισορροπημένη διατροφή είναι ο θεμέλιος λίθος για

τη διασφάλιση της υγείας. Τα συμπληρώματα διατροφής συμπληρώνουν και δεν αντικαθιστούν

την διατροφή.

54