Dominacja w łańcuchach dostaw

Podejście abdukcyjne

Dominacja nad dostawcami podstawą budowy barier wejścia

Model łańcucha dostaw B2B zdominowanego przez sieci detaliczne

1) W jaki sposób tak prosta działalność jak handel detaliczny

przejęła kontrolę nad łańcuchami dostaw?

2) Dlaczego detal tak powszechnie stosuje nieuczciwe praktyki

wobec dostawców?

3) I tak mało płaci pracownikom?

abdukcja-dedukcja-indukcja

ujęcie łączne: abdukcja sugeruje, dedukcja tworzy przewidywania a indukcja je testuje

Abdukcja

Dedukcja Wszystkie fasolki są z tego woreczka.Te fasolki są z tego woreczka.--------------------------------Te fasolki są białe.

Indukcja Te fasolki są z tego woreczka.Te fasolki są białe.---------------------------------Wszystkie fasolki z tego woreczka są białe.

Abdukcja Wszystkie fasolki z tego woreczka są białe.Te fasoli są białe.--------------------------------------Te fasolki są z tego woreczka.

Teoria sylogistyczna (Peirce)

Teoria sylogistyczna (Peirce)

Indukcja

Abdukcja

zamiana przesłanek i wniosku

Jest to rozumowanie, za pomocą którego próbujemy nadawać sens zadziwiającym zjawiskom, osiągać zrozumienie zaskakujących wydarzeń bądź tłumaczyć budzące zainteresowanie informacje.(M. Urbański)

Abdukcja

Dedukcja

Indukcja

fakty

sugeruje

tworzy

przewidywaniatestuje

(abdukcja może być wpisana w strukturę wnioskowania z uznanego następnika)

najlepiej nadaje się do tworzenia i wyboru hipotez

C,A C A

- Obserwujemy zaskakujące zjawisko C.- Gdyby A było prawdziwe, C byłoby

oczywiste.

- Mamy zatem podstawy, by podejrzewać, że A jest prawdziwe.

Struktura rozumowania abdukcyjnego (teoria inferencyjna)

- Obserwujemy wzrost dominacji w branżach o niskich barierach wejścia.

- Gdyby firmy same zbudowały bariery wejścia,

wzrost poziomu dominacji byłby oczywisty.

- Firmy budują bariery wejścia.

Np.:

Utorowanie:- pogarszanie się jakości produktów- rozmnożenie produktów- eskalacja

Powszechna presja cenowa

Fakty

- wieloznaczne warunki umowne- brak pisemnej umowy- zmiany umowy z mocą wsteczną- nieuczciwe przeniesienie ryzyka

handlowego- nieuczciwe wykorzystanie informacji- nieuczciwe rozwiązanie stosunku

handlowego

- MiŚ - przedsiębiorstwa

Nieuczciwe praktyki (Zielona Księga)

Nieuczciwe praktyki handlowe są zazwyczaj narzucane w sytuacji

braku równowagi przez silniejszą stronę stronie słabszej, która

często nie może sobie pozwolić na rezygnację z nieuczciwej relacji

i wybór innego kontrahenta ze względu na koszty związane z taką

zmianą lub brak alternatywy wobec silniejszej strony umowy.

Należy zauważyć, że źródłem braku równowagi może być każda ze

stron relacji B2B: ofiarami nieuczciwych praktyk handlowych mogą

paść tak detaliści, jak i dostawcy, a praktyki te mogą mieć

miejsce na każdym etapie łańcucha dostaw B2B produktów

detalicznych.

Praktyki te polegają m.in. na nieprzekazywaniu wystarczająco

szczegółowych informacji na temat warunków umowy, żądaniu

zapłaty za towary lub usługi, które nie mają dla jednej ze stron

umowy żadnej wartości, jednostronnej zmianie warunków umowy

lub zmianie tychże warunków z mocą wsteczną, czy też na

pobieraniu płatności za fikcyjne usługi lub uniemożliwieniu

kontrahentom zaopatrywania się w innych państwach

członkowskich, co prowadzi do geograficznego podziału

jednolitego rynku.

Na optymalnie funkcjonującym rynku brak zaufania między innymi

stronami skutkowałby zmianą kontrahenta. Wysokie koszty tej

zmiany lub sam brak takiej możliwości w konkretny sposób

przedkładają się na powstanie przewagi przetargowej, co może

skłaniać silniejszą stronę do podejmowania nieuczciwych

zachowań.

Narzucenie nieuczciwych praktyk handlowych na poszczególnych

etapach łańcucha dostaw B2B produktów spożywczych i

niespożywczych może mieć negatywny wpływ na

przedsiębiorstwa, co z kolei może wywołać niekorzystne skutki w

całej gospodarce.

W dokumencie roboczym służb Komisji towarzyszącym

sprawozdaniu dotyczącym nadzoru nad rynkiem detalicznym jako

przykład podano przypadek mleka UHT we Francji, gdzie według

badania Observatoire de prix et des marges przeprowadzonego

przez FranceAgrimer udział ceny producenta (nie marży) w

końcowej cenie konsumpcyjnej mleka UHT spadł z 32,2% do

25,9% w latach 2005-2009, co wyraźnie ograniczyło zdolność

producentów do inwestowania.

Wiele nieuczciwych praktyk handlowych może być związanych z

kwestiami płatności, które są bezpośrednio powiązane z

mechanizmem kształtowania się cen między dostawcami,

pośrednikami i detalistami. Na przykład z badania na temat obrotu

towarami konsumenckimi codziennej potrzeby przeprowadzonego

w ostatnim czasie przez fiński organ ds. konkurencji wynika, że

90% przedsiębiorstw, które wiązały się z mało wymiernymi

korzyściami. Czasami płatności tego rodzaju stanowiły wstępny

warunek podjęcia współpracy handlowej i nie wiązały się z

żadnym „realnym” świadczeniem w zamian za tę płatność.

Nieuczciwe praktyki handlowe mogą niekorzystnie oddziaływać na

inwestycje i innowacje, ponieważ prowadzą do ograniczenia

przychodów i powodują brak pewności. Brak pewności w

kontekście planowania biznesowego mogą zwłaszcza rodzić

nieuczciwe warunki narzucane z mocą wsteczną, które mogą

również skutkować ograniczeniem inwestycji. Obliczenia

wysokości zwrotu z inwestycji uwzględniają ocenę potencjalnego

ryzyka.

Ponadto panuje przekonanie, że nieuczciwe praktyki handlowe

mogą mięć niekorzystny wpływ na transgraniczną wymianę

handlową oraz mogą zakłócać właściwe funkcjonowanie

jednolitego rynku. Na przykład dostawcy mogą nie chcieć

prowadzić interesów z zagranicznymi detalistami z obawy o to, by

nie paść ofiarą nieuczciwych praktyk handlowych w obcym sobie

otoczeniu prawnym w innym państwie.

straty (literatura) 

- zmniejszenie inwestycji dostawców (szczególnie małych

i średnich)

- spowolnienie innowacji

- marnotrawstwo

Model łańcucha zdominowanego (wracamy do głównych pytań).

Dalsze rozważania sprowadzają się do szukania odpowiedzi na dwa pytania:1) W jaki sposób handel detaliczny, będący prostą

– nie wymagającą szczególnych kompetencji – działalnością, przejął kontrolę nad łańcuchami dostaw w branży żywnościowej?

2) Dlaczego handel detaliczny tak powszechnie stosuje nieuczciwe praktyki?

Zjawiska te są dobrze znane. Często są one przedmiotem dyskusji. Przytacza się wiele przykładów dowodzących złego, zawodnego rynku. Dziennikarze podają dziesiątki dziwnych cen(np.: kilogram jabłek u producenta na Mazowszu kosztuje 40 gr, a w Warszawie 4 zł.). Wspomniana Zielona Księga informuje między innymi, iż udział ceny producenta mleka UHT w cenie detalicznej wynosił w 2009 roku 26%. Biorąc pod uwagę różne źródła należy przyjąć, że udział ceny producenta w cenach supermarketów rzadko przekracza 30%. Tu rodzi się dodatkowe pytanie: jak to jest możliwe na rynku UE?

Pierwsze pytanie trzeba postawić w kontekście wygłaszanych powszechnie w przeszłości poglądów, iż handel detaliczny to sektor o niskich barierach wejścia. W historii życia gospodarczego można odnaleźć wiele opisów gwałtownego wzrostu liczby sklepów w okresach bessy i kryzysów. Zjawisko to tłumaczono właśnie niskimi barierami wejścia.

Aby uzasadnić tezę, iż dominacja nad dostawcami jest podstawą budowy barier wejścia w branży handlu detalicznego (barier w postaci niskich cen i wysokich kosztów marketingowych) należy wpierw przeanalizować prawą stronę modelu branży Portera. Jeśli pominie się cenowe bariery wejścia, to handel dominuje jedynie nad odbiorcami. Występuje silna presja cenowa, która może nawet prowadzić do celowego obniżania jakości. Aby przebić rywali i zwiększyć sprzedaż, handel wymusza na dostawcach obniżkę, zarówno cen jak i jakości. Detal utrzymuje pewien poziom dominacji nad klientami dzięki intensywnemu oddziaływaniu marketingu i pobudzaniu powszechnej dziś w handlu i produkcji presji cenowej.

1) Model Portera

* rentowność zależy od poziomu konkurencji** poziom konkurencji zależy od 5 czynników

Model Portera

Groźba wejść (nowe produkty)

Siła przetargowa nabywców

Substytuty

Siła przetargowa dostawców

Rywalizowanie między

przedsiębiorstwami sektora

2) Bariery wejścia

ekonomika skali

wysoki poziom technologiczny

brak dostępu do kanałów dystrybucji

bariery formalne i celne

Bariery wyjścia

Bariery wejścia

niskie wysokie

niskie niskie stałe dochody niskie ryzykowne dochody

wysokie wysokie stałe dochody

wysokie ryzykowne dochody

niskie barierywejścia

wejścia

zdobywanie władzy nadhandel detaliczny odbiorcami silna rywalizacja - marketing - presja cenowa

ataki ze strony substytutów

limit pricing i wysokie koszty marketingu

likwidacja groźby nowych wejść

handel detaliczny niskie marże

niskie marże odstraszają substytuty

straty z powodu niskich marż rekomendują dostawcy (i pracownicy)

wejścia

dostawcy odbiorcy

substytuty

handel detaliczny

1a

1b

2a 3

2b

2c

Tak więc omawiany model można sprowadzić do sześciu zjawisk:1a) wysokie koszty marketingu budują bariery wejścia,1b) intensywny marketing daje władzę nad odbiorcami,2a) w branży występuje silna konkurencja cenowa,2b) limit pricing tworzy bariery wejścia,2c) niskie ceny odstraszają oferentów usług substytucyjnych,3) dostawcy (producenci) i pracownicy akceptują niskie ceny i nieuczciwe praktyki.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem modelu branży, M.E. Porter

Rosario

Chinykoszt T-Shirta w gr

koszty fabryczne 22 praca 37 pośrednik 56 marża fabryczna 180 transport + ubezpieczenie 280 podatki 40 materiały + wykończenie 1150

Razem 1802 = 18zł cena – 45 złotych marża 27 zł

Europakoszt T-shirta

koszty fabryczne 40praca 400marże fabryczne 300transport +ubezpieczenia 30podatki 40materiały i wykończenie 2000

razem 2810=28zł cena 45złotych

10 zł za 19 godzin pracy. Wyzysk w fabryce produkującej ubrania

dla Lidla.

Pracownicy z Bangladeszu pracują po 19 godzin zamknięci w hali

produkcyjnej – informując BBC. Sprawa dotyczy fabryki Ha Meem

Sportswear, która produkuje m.in. ubrania dla Lidla.

Praca od 7 rano do 2:30 w nocy, sześć zmian z rzędu, pod

kluczem. W razie jakiekolwiek wypadku pracownicy zdani są sami

na siebie. Wyzyskiem robotników z Dhaki zajął się reporter BBC,

który był świadkiem ich niewolniczej pracy. Życie w fabryce

obserwował w zaparkowanym nieopodal samochodzie.

Zdjęcia z dramatu, jaki 24 kwietnia rozegrał się w Dhace,

błyskawicznie obiegły cały świat. Liczba ofiar zawalania się

budynku Rana Plaza, w którym mieściły się fabryki odzieży, rosła z

dnia na dzień. Bilans był przerażający – pod gruzami zginęło

ponad 1,1 tys. pracowników budynku, szyjących ubrania znanych

marek odzieżowych z całego świata.

Teraz na podstawie zdjęć z miejsca katastrofy Clean Clothes

Polska, koalicja organizacji działających na rzecz poprawy

warunków pracy w przemyśle odzieżowym, przekonuje, że była

wśród nich także polska marka Cropp. Marka należy do firmy LPP

SA, jednej z największych firm odzieżowych w Polsce, która

produkuje m.in. ubrania Reserved, House, Mohito i Sinsay.

Model dominacji w globalnych łańcuchach odzieżowych

Lean Supply Chain Agile Supply Chain

Model łańcucha dostawP.B. Schary, T. Skjott-Larsen

nowy produkt relacje z klientami

łańcuch podaży

technikatechnologiazapleczebadawcze

markamarketing

elastyczność dzięki chałupnictwu i wymuszaniu czasu pracy

niskie ceny dzięki dominacji

Agile Lean

Szczególne cechy branży odzieżowej

- bardzo zmienny, wrażliwy na modę popyt- ogromna presja cenowa ze strony klientów

Hasło: CCC

Często porównuje się tylko koszty zakupu

i koszty dostarczania do magazynu odbiorcy.

Czynnik decydujący: cena pracy

Np.: UK 6 £/h

Maroko 2 £/h

Indie 1 £/h

UK

Indie

Oszczędność

Cena pracy, koszty transportu

Koszty

Niewidoczne

UK

Indie

Oszczędność

Koszty niewidoczne

1. Bezpośrednie koszty zakupów (wyjazdy, komunikacja)

2. Koszty zarządzania (monitoringu) transakcjami i koszty pomocy udzielonej dostawcy

3. Koszty utraconej sprzedaży

dłuższy czas dostawy i mniejszy poziom wizualizacji prowadzą do:

– wyższych zapasów,– strat z tytułu sprzedaży po niższych cenach

opóźnienia w produkcji przenoszą się na opóźnienia w dostawie tym częściej, im bardziej odległy jest dostawca.

SuplementGorzka prawda o cukrowej gorączce

Aby zaspokoić potrzeby światowych gigantów – Coca-Coli czy PepsiCo.

– przemysłowi producenci cukru niszczą lokalne wspólnoty i wypierają

je z ich terenów – alarmuje organizacja humanitarna Oxfam.

Maciej Czarnecki

W środę ukazał się jej raport „Gorączka cukru”, który opisuje

ekspansję koncernów na ziemie zamieszkiwane przez tradycyjne

lokalne społeczności.

Od 1961r. światowa produkcja cukru wzrosła ponaddwukrotnie, do

176 mln ton w ubiegłym roku. Do 2020 r. ma zwiększyć się o

kolejnych 25 proc.

Rozwój produkcji ma swoją cenę: Oxfam opisuje, jak potężne firmy

z branży cukrowniczej wypychają rolników czy rybaków z ich

terenów, aby zrobić miejsce pod kolejne plantacje trzciny

cukrowej. Skala zjawiska jest ogromna. Tylko od 2000r. zajęto w

ten sposób ok. 4 mln ha ziem. Autorzy raportu zastrzegają jednak,

że „z uwagi na brak jawności takich umów ten obszar jest

prawdopodobnie znacznie większy”.

Oxfam zbadał związki kontrowersyjnych cukrowni ze światowymi

potentatami na rynku spożywczym. Np. w latach 2011 i 2012 dwa

statki z cukrem ze Sre Ambel zamówiła londyńska Tate & Lyle

Sugars, która zaopatruje między innymi Coca Colę i PepsiCo. Oba

koncerny miały też używać cukru wyprodukowanego przez Usina

Trapiche. Z kolei sieć Associated British Foods jest właścicielem

Illovo, cukrowego potentata w Afryce, który pojawia się w

medialnych doniesieniach o konfliktach o ziemię w Zambii, Malawi

czy Mali.