cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 3 (35). MARS 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

DOKUMENTE

Çfarë dinte Mbreti Zogpër veprimtarinëkomuniste në Shqipëri?

”ONE WORLD - NJË BOTË”

Shqipëria përfaqësohetme veshje popullorenga Dibra

PROFIL

Riza Tefiku - poeti dhefilozofi që ka hyrë nëfondin e kulturës botërore

Nga: SAIMIR SHATKU - FAQE 12 Nga: BEQIR SINA - FAQE 9 Nga: MOISI MURRA - FAQE 13

Shtatorja e Skënderbeuthedh shtat në bronx

Nga: VESEL HOXHA - FAQE 10,11

NJË ÇUDI NGA INTERNETI!?- Peshkopia u ndodhka në të dy anët e lumit Drin!?

Skënderbeu po udhëton drejt vendlindjes. Këtë pranverë mbi shtatin e tij prej bronxi do të derdhen lulet e gjithë kombit. Nëstudion e piktorit të talentuar Sadik Spahia, dekan i Fakultetit të Arteve, vepra ka kohë që ka mbaruar. Ajo tashmë ndodhet nëBullgari dhe pret që të derdhet në bronx.Shumëkush e di se atëherë kur mundohesh të fikësh qiriun, ai bën dritë më shumë.Nga NAIM PLAKU

Ka disa muaj që nëpër organet endryshme të shtypit të shkruar

dhe mediave televizive po diskuto-hen figurat simbol të kombit sh-qiptar, midis tyre dhe ajo e Heroittonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit,Skënderbeut. Shumë prej këtyre sh-krimeve dhe diskutimeve, ashtu sipjesës më të madhe të shqiptarëvebrenda dhe jashtë vendit, këto paça-vure kanë lënë një shije tepër tëhidhur, që, ndonëse me dashje apopa dashje, po bëjnë atë që kanë bërëarmiqtë tanë këtu e qindra vjet mëparë. Ata kanë synuar të fshijnë qën-dresën heroike të popullit tonë përliri e pavarësi, ata janë munduar tëfshijnë nga faqet e lavdishme të his-torisë sonë figura të rëndësishme metë cilat mburret e do të mburremitërë jetën ne, pasardhësit e tyre, atajanë munduar të falsifikojnë his-torinë, të shtrembërojnë të vërtetën.Më vjen sinqerisht keq që, pikërishtdisa njerëz që mbahen të llogoresapo të kalemit, ta shndrrojnë kaqlehtë diamantin në karbon.

Mit apo realitet është historia eSkënderbeut?! Historia duhet parëdhe duhet lexuar. Është per të ardhurkeq që shumë historianë, duke fillu-ar që nga Barleti e Fan Noli, të cilëtne i mbajmë si më të besueshmit ehistorisë së Heroit, nuk kanë shke-lur kurrë në trojet ku lindi Gjergji,ku ishin Kastriotët, ku ndodhet Sinadhe Gardhi i Poshtëm, ku është ajo,mikrotoponimia, nga më të besuesh-met histori të tilla e aq më tepër kurngatërrohen kaq keq miti melegjendën, legjenda me realitetin.

(Lexoni në faqen 3-4)

FAQE 2

INTERVISTË

FAKTOR TËBËN NEVOJA EPËRBASHKËTMe Shpëtim Camin, nënkryetari njësisë bashkiake nr.1, TiranëFAQE 5

Mysafirënë çadër

SHENIME

Nga: AGRON TUFA - FAQE 6

“Si mësoi,o karrocëe Dylit..”

ESE

GjetanKeta, bëhetkampion iGjermanisënë KIK dheTAJBOKS

SPORT

Nga: DEFRIM METHASANIFaqe 16

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: auroragroup@auroragroup.com.al

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

2 - Mars 200935nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Rexhep TORTE,Naim PLAKUAgron TufaAbdurrahim ASHIKU,Beqir SINAVesel HOXHASelman MEZIUMoisi MURRASaimir SHATKUYmer KETAQeram CIBAKUSakip CAMIYmer STOJKUDefrim METHASANI

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: rrugaearberit@gmail.com

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

aktualitetPosta eGazetë e pavarur.Nr. 3 (35). 1- 31 Mars 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve Viron Kona,Dukagjin Hata, Isa Halilaj, AgronTufa, Abdurahim Ashiku, XhelalRoçi, Odise Plaku, Ali Koçeku,Kujtim Boriçi, Ymer Stojkuetj, seshkrimet e tyre, për arsye vendi nukjanë botuar në këtë numër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

“Që Peshkopia nuk ndodhet në të dy anët e Lumit Drin,këtë e dinë jo vetëm vendasit por edhe ndonjë udhëtari rastit që kalimthi ka kaluar nëpër këtë qytet.”

Pas shpalljes së rezultateve zyrtarenga Këshilli komunal zgjedhor,

Argëtim Fida, fitues I zgjedhjeve përkryetar komune të Dibrës së Madhe,më date 24 mars 2009, para për-faqësuesve të mediave, deklaroi se:"Falenderoj tërë qytetarët e komunëssë Dibrës së Madhe pa marë parasy-sh përkatësine e tyre etnike e fetare.Të gjithë ata dëshmuan dhe votuankryetarin e komunës së tyre pa dal-lim përkatësie partiake, votuanpunën, transparencën, votuan atëopsion që garanton ardhmëri më tëmirë për Dibrën dhe banorët e Di-brës së Madhe.

PËRFUNDOJNË ZGJEDHJET VENDORE NË DIBËR TË MADHE

ARGËTIM FIDA:T'ia kthejmë Dibrësqytetarinë e merituar

Më tej Fida falenderoi Nizamed-in Papranikun shefin e shtabit komu-nal të BDI-së, dhe bartësin e listëspër këshilltarë, të gjithë bashkëpunë-torët e shtabit sëbashku me 600 ak-tivistët e tjerë.

Opsioni ynë, shtoi Argëtim Fida,u dëshmua se garanton ardhmërimë të mirë dhe se është i kapshëmpër tërë shtresat e qytetarëve, për in-telektualët, biznesmenët, zejtarët,tregtarët, bujqit dhe banorët e vend-banimeve më të largëta. Ne i garan-tojmë ata se po me këtë intensitetqë kemi punuar në katër vitet e kalu-ara do të vazhdojmë të punojmë

edhe në të ardhmen. Ftoj përfaqë-suesit e të gjitha partive politike qëprezentohen në Këshillin Komunal,që me dinitet dhe për interes të Di-brës të punojnë në katër vitet eardhëshme dhe Dibrës së Madhe t'iakthejmë qytetarinë që e meriton", thanë fund Argëtim Fida.

REXHEP TORTE

Në foto: Argëtim Fida dhe Nizamedin Papraniku.

VëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimVëzhgimNJË ÇUDI NGA INTERNETI!?

- Peshkopia e paska marrë emrin nga greqishtja!?- Peshkopia u ndodhka në të dy anët e lumit Drin!?

Një mik i viteve të emigracionit, lex-ues i pasionuar i gjuhës shqipe,megjithëse ka pesëdhjetë vjet larguar,më thoshte se në qoftë se donë tëvlerësosh një enciklopedi apo njëlibër kërko atë që njeh më shumë.

Më është bërë zakon një gjë e tillësa herë hap faqet e ndonjë enciklo-pedie apo futem në internet. Kështumë ndodhi edhe kur një ditë u futanë faqen e www.shqipëria. com.Pashë që në adresën e qyteteve tëShqipërisë ishte edhe qyteti i Pesh-kopisë. E shtypa “miun” dhe parameje u shfaq:

...Një fotografi që e sheh Peshko-pinë pas pemëve të një blloku tëvjetër frutorë...

Një tjetër që sheh malet në lind-je të ngarkuara me borë me Valivarine bjeshkët e bardha të Hynoskës...

Një tjetër me një hurdhë uji dhenjë mal të panjohur me plloçabore...

Dhe një shënim:Peshkopia ndodhet në pjesën ver-

ilindore të Shqipërisë. Fjala Peshko-pi rrjedh nga greqishtja e vjetër“episcopi”, që do të thotë residencee peshkopit. Për here të parë ështëpërmendur në një dokument të shek-ullit të XV. Qyteti është një bazë përtë vizituar parkun kombëtar të Lurëssi dhe është i njohur për Llixhat(ujërat termale te tij).

Më poshtë...Peshkopia është qytet në Sh-

qipërinë verilindore. Peshkopiandodhet në të dy anët e Lumit Drin.Lugina e Drinit është pjesa më e ulëte rrethit. Në afërsi të Peshkopisëndodhet dhe mali më i lartë i Sh-qipërisë , Mali i Korabit (2751m)

U befasova. Emrin Peshkopia epaska marrë nga greqishtja e vjetër,nga fjala “episkopi” !?

Gjatë këtyre viteve emigrimi nështetin Helen di që shumë e shumëshqiptarë (madje edhe prej Dibre,Shkodre apo Tropoje), me falsifikimedokumentesh (duke i ardhur për sh-tat qarqeve ekstreme vendase) janëbërë “vorioepirotë”, kanë ndërruaremër e atësi, janë kunguar në kaza-nin e priftit dhe janë bërë “ortodok-së”. Nuk i akuzoj e gjykoj. E kanëbërë dhe e bëjnë për të mbijetuarashtu siç e ka bërë në shekuj shqip-tari duke e ndërruar fenë nga katoliknë ortodoks e më pas në mysliman,madje duke qenë dy vëllezër të njënëne e babai, njeri katolik dhe tjetrimysliman, siç ka ndodhur në Lurë.

Por ajo që më çudit është psendonjë intelektual i vendit tim idashuruar pas fjalëve të huaja e nxjerrPeshkopinë “episkopi”, e nxjerr sikurajo është krijuar nga kisha greke, eshtrinë “vorioepiritizmin” në rrëzë tëKorabit?

Nuk e di pse gjuhëtarët tanë nuke kërkojnë fjalën Peshkopi tek diale-kti vendas, ai i fushës dhe i malevetë Dibrës, tek shqiptimi Peshpaj apo

Peshpoj që një gjuhëtar dhe histori-an dibran e lidh me fjalën e drejtsh-kruar sot: - Pesë-shtëpi, Peshkëpi,Peshkopi...

Shumë fjalë të të folmes dibraneka ndodhë që të “përkthehen” jovetëm nga sllavishtja apo nga ndon-jë ndikim turk por edhe nga shqipjae thjeshtë. Gjuricasit i thërrasin ka-tundit të tyre Gjuricë në kuptim tëgurëve që sjellin Drini i Zi dhe Zal-li. Ne, në regjistrat zyrtarë i themiGjoricë...

Nuk do të vazhdoj më tej, po ialejë vendin Hajri Shehut të hulum-tojë... Tjetër gjë përsëri më mërzit...

Peshkopia ndodhet në të dy anëte Lumit Drin. Lugina e Drinit ështëpjesa më e ulët e rrethit...

Që Peshkopia nuk ndodhet nëtë dy anët e Lumit Drin, këtë e dinëjo vetëm vendasit por edhe ndonjëudhëtar i rastit që kalimthi ka kaluarnëpër këtë qytet.

...Kështu ndodh kur historia, gju-hësia dhe gjeografia shkruhen mekëmbë...

A. ASHIKU

Në kuadwr tw 565 vjetorit të Kuvendittë Lezhës, dibranwt nw komunwn e Ball-drenit u mblodhwn pwr tw kujtuar kwtwngjarje historike, ku Gjergj Kastriot Skënder-beu mblodhi në Lezhë princat shqiptarë.

Takimi u organizuar nga Zef Doçi e SeferKoçi, që drejtojnë grup seksionin e sho-qatws “Dibra” nw Lezhw me mbwshtetjene z. Lirim Torba. Veprimtaria u zhvilluamw 1 mars 2009 në restoranti “Drini” tëbiznesmenit Agim Damsi.

Fillimisht mirëseardhjen e bëri z. ZefDoçi, në emër të Shoqatës Dibra pasi mb-ulon dhe funksionin e Kryetarit të Sho-qatës të Balldrenit. Në këtë mbledhje mer-rnin pjesë bordi drejtues i shoqatës “Di-bra”, anëtar të Kryesisë së Shoqatës, Kry-etarë të lagjeve “Besëlidhja, Kodër Marle-kaj dhe Iliria” banorë të këtij komunitetidhe të komuniteteve të tjera.

Për të përshëndetur këtë takim mori fjalënkryetari i shoqatës “Dibra” z. Fatmir Del-ishi, i cili i uroi të pranishmit për shumëvite gëzuar, e se ky takim për neve ka njërëndësi të madhe. Gjithashtu ju urojmirëseardhjen në këtë takim edhe përfaqë-sues të forcave politike, këshilltarëve dheveçanërisht Kryetarit të Këshillit të Komu-nës z. Alfred Gjoni. Gjithashtu në këtëtakim e morën fjalën veteranë e banorë tëkëtij komuniteti duke nxjerr në pah dhendonjë problem që e shqetëson këtë ko-munitet.

Në vazhdim e morën fjalën për të për-shëndetur dhe z. Hasan Muça zv. Kryetar iShoqatës, Ymer Keta sekretar i kësaj sho-qate. Gjithashtu përshëndeten dhe z. Li-rim Torba, Hasan Kaloçi, Shefik Avdia dheAsllan Manjani.

Këtij takimi hijeshin ia dhanë grupi iorkestrës që drejtohej nga Pëllumb Rajtadhe rapsodi i mirënjohur Shaban Mëziu,duke kënduar disa këngë, me atë ritin pop-ullor të trevës së Dibrës. Ky takim mbetet sinjë nga takimet më të rëndësishme të këtijkomuniteti, ku do të shërbejë më mirë, përforcimin e unitetit, paqes, tolerancës dhemirëkuptimit midis nesh, si dhe midis ko-muniteteve të tjera si atij mirditor, zadri-mor e malsor.

Në këtë takim e mori fjalën dhe z. PrenaSejdiaj, duke thënë se për aq kohë sa unëjetoj në këtë zonë, asnjë nga banorët ekëtij komuniteti s’ka patur probleme meligjin apo me pronën. I ndjeshëm qe dhefjala e veteranes Baftie Marku, e lodhurnga dallgët e jetës por e re me konceptepër jetën, duke porositur që të mos e tur-përojmë Dibrën, të punojmë pa u lodhurqë traditat e Dibranit t’i çojmë më tej.

Kënga, vallja dhe hareja s’pushuan përrreth dy orë. Tek mokrofoni afroheshin,veteranë, intelektualë, këshilltarë, të zge-jdhur në organet vnedore, duke treguarepisode për jetën e tyre e lidhjet që atakanë me komunitetet e tjera. Dibra ështëshquar për punë, dije e kulturë, përparim ezhvillim dhe trimëri. S’ka qenë e rastit qëluftëtarët dibranë të kenë luftuar përkrahforcave progresiste të vëllezërve lezhjanë eshkodranë kundër hordhive serbo-malazeze, ku eshtrat e tyre prehen në Kakar-riq e në Bërdicë. Këta pra ishin të parëttanë që për atdheun s’kanë kursyer asgjë.

Y.Keta

Lezhë, përkujtohet“Kuvendi i Lezhës”

P a j t o h u n i n ë g a z e t ë n “ R r u g a e A r b ë r i t ”E - m a i l : r r u g a e a r b e r i t @ g m a i l . c o m .

w w w . d i b r a . o r g

3 - Mars 200935nr.

aktualitetSHTATORJA E SKËNDERBEUTHEDH SHTAT NË BRONX

Përmendorja e Skënderbeut ka disa ditë që ka shkuar në Bullgari. Skulptori SadikSpahija ka përfunduar gdhendjen e shtatores. Pak ditë më parë në studion e piktorit në

Tiranë kanë qënë disa specialistët bullgarë, të cilët kanë “paketuar” shtatoren e Skënder-beut, për ti dhënë formë përfundimtare në bronx në Bullgari.

Burime pranë grupit organizator thanë se tani po punohet në punimet për gdhendjen ebazamentit të gurit, ku do vendoset shtatorja në Peshkopi. Gjithashtu, burimet nuk mundtë konfirmojnë datën e saktë të vendosjes së shtatores, por nuk do jetë e largët dita kur nëqytetin e Peshkopisë, ashtu si në shumë simotra të saj europiane, do vendoset shtatorjamadhështore e Gjergj Kastriotit Skënderbeut. Ndoshta në Qershor ose Korrik, Skënder-ebeut do kthehet në Dibër, jo më si një luftëtar për të organizuar ushtrinë kundër pushtim-it osman, por për të qëndruar përgjithmonë mes vëllezërve!

Zaim Krosi dhe Sadik Spahija para shtatores së Skënderbeut

Shtatorja e Skënderbeut gjatë punimit

Monumenti është gati.Shumëkush e di se atëherëkur mundohesh të fikëshqiriun, ai bën dritë më shumë.Kështu ka ndodhur edhe meSkënderbeun, me shenjtorine kombit shqiptar, që, kurndokush mundohet t’ia shuajëapo t’ia zvogëlojë vlerat, airritet e rritet gjer në lartësitëe përjetësive të përjetshme.

Nga NAIM PLAKU

Ka disa muaj që nëpër organet e ndryshmetë shtypit të shkruar dhe mediave televizive

po diskutohen figurat simbol të kombit sh-qiptar, midis tyre dhe ajo e Heroit tonë Ko-mbëtar, Gjergj Kastriotit, Skënderbeut. Shumëprej këtyre shkrimeve dhe diskutimeve, ashtusi pjesës më të madhe të shqiptarëve brendadhe jashtë vendit, këto paçavure kanë lënë njëshije tepër të hidhur, që, ndonëse me dashjeapo pa dashje, po bëjnë atë që kanë bërëarmiqtë tanë këtu e qindra vjet më parë. Atakanë synuar të fshijnë qëndresën heroike tëpopullit tonë për liri e pavarësi, ata janë mun-duar të fshijnë nga faqet e lavdishme të his-torisë sonë figura të rëndësishme me të cilatmburret e do të mburremi tërë jetën ne,pasardhësit e tyre, ata janë munduar të falsi-fikojnë historinë, të shtrembërojnë të vërtetën.Më vjen sinqerisht keq që, pikërisht disa njerëzqë mbahen të llogores apo të kalemit, ta shndr-rojnë kaq lehtë diamantin në karbon.

Mit apo realitet është historia e Skënder-beut?! Historia duhet parë dhe duhet lexuar.Është per të ardhur keq që shumë historianë,duke filluar që nga Barleti e Fan Noli, të cilëtne i mbajmë si më të besueshmit e historisësë Heroit, nuk kanë shkelur kurrë në trojet kulindi Gjergji, ku ishin Kastriotët, ku ndodhetSina dhe Gardhi i Poshtëm, ku është ajo, mik-rotoponimia, nga më të besueshmet histori tëtilla e aq më tepër kur ngatërrohen kaq keqmiti me legjendën, legjenda me realitetin. Mëvjen keq gjitashtu, që diskutime të tilla bëhenbrenda katër mureve të zyrave, studjove apopodiumeve ku ligjërojnë të ashtuquajturit anal-istë apo historianë, shqiptarë këta , që nukkanë shkelur kurrë në ato vende ku gjënden eku lindën këta mite a legjenda e ku ngulmonnjë realitet historik i padiskutueshëm.

Shumë kohë më parë, krejt rastësisht undodha në një udhëtim që shkrimtari ynë imirënjohur Sabri Godo po njihej me vendetku dëshmonte historia për të shkruar më pasromanin e tij për Skënderbeun. Unë aso koheisha fare i ri, por më bënte përshtypje se si kyburrë kishte marrë mundimin të shkelte në atovise që gjallëronte ende historia e kryeprijësitnë kujtesën e njerëzve, në vendet ku ishin zh-villuar betejat e famshme, në Sinë, në Kalanëe saj, në Qidhën, në fshatin Kastriot e Kuke,në Stelush, në Fushën e Torviollit, tek ]adra ePashës, tek Fusha e Pelave, në Grazhdan, etj.,etj., ku kishte gjurmë të historisë së këtij Heroi,që kohërat e bënë e do ta bëjnë të pavdek-shëm, sepse ai nuk është mit as legjendë, pornjë realitet i gjallë që flet në çdo grykë e nëçdo shteg të hapësirë shqiptare nga vinin ehynin turqit për të hequr qafe “rrebelin kry-engritës” që po i pengonte në marshimin etyre . Kush s’ka mend, ka këmbë. Historianëttanë e analistët piçirukë flasin me dokument-et e shkrimet e historianëve dhe të albanalo-geve të huaj, që erdhën këtu e vite më parëdhe shkelën vend më vend e çdo pëllëmbëtoke ku vlonte historia, por ata nuk mund tëbënin gjithçka, e, sidomos, nuk mund të bë-nin atë që mund të bëjë bashaktdhetari, ai qëbanon e jeton në trojet stërgjyshnore, ai që diku i vret kalit samari.

Më vonë historiani i mirënjohur KristoFrashëri u bind se vendlindja e Skënderbeutështë pikërisht në Dibër, sepse ai, me hulum-timet e tij, gjeti fijet e asaj historie, qëdashakeqët tanë i kishin këputur. Nëmonografinë e tij voluminoze ai nënvizon fak-tin se Gjergj Kastriot Skënderbeu ishte i biri iGjon Dibranit. Historia tashmë e ka ngulitur

fort në themelet e saj: “ Skënderbeu ka lindurdhe është rritur në Kastriot të Dibrës, aty kuishte dhe babai i tij”. Për këtë u ngrit dhemuzeu i trojeve të Palit, Gjinit e Gjon Kastri-otit në Sinë të Dibrës, ku u ruajtën gjer vonëdhe disa relika ta kësaj historie. Sot e asaj ditekemi në Sinë dhe toponimin Gardhi i Posh-tëm, që përmendet në të gjithë dokumentet

osmane të asaj periudhe dhe një sërë topon-imesh e veçanërisht mikrotoponimesh si Kepii Skënderbeut, Guri i Vashës, Fusha e Pelave,etj.

Në fshatin Kastriot janë një sërë mikroto-ponimesh që lidhen me këtë familje. Në rradhëtë parë vetë emri i fshatit Kastriot nuk ështëaq i parëndësishëm apo i rastësishëm në këtëhistori. Përse duhet ta kërkojmë diku në Kas-trat, Kastër, Has e gjetiu. Kësaj i thonë ne tëtregojmë ujkun e ti na tregon gjurmët. Përsetë lëvizim kaq larg, kur atë e kemi kaq pranë?!Në fshatin Kastriot, 10 km në veri të qytetit tëPeshkopisë, është e gjallë dhe e freskët çdogjurmë e familjes dhe e bëmave të Heroit. Unëpo përmend vetëm disa: Kuke, emër fshati ngaishte dhe Pal Kuka, fare pranë fshatit Kastriot,Ferra e Pashës, Troja, ]eliasi, nga thonë doku-mentet osmane që është vendlindja e Gjergjit,në fshatin Kastriot, pasi i ati zbriti nga Sinadhe u vendos në këtë vend që ishte më i sig-urtë dhe më pjellori në krahasim me Sinën.Pak më përtej është Kodra e Pareve, ku thuhetse aty ishte vendosur thesari i familjes së Kas-triotëve dhe ruhej nga njerëzit më besnikë tësaj. Po këtu kemi Pusin e Gjinit, Kullën eGjinit, ende në këmbë pas një restaurimi kohëmë parë. Këtu kemi dhe mikrotoponimet Trul-lishtja ( trualli, troja ) e Gjonit, Vneshtat eGjonit, Arat e Gjinit, Gështenjat e Gjinit,përroi i Gjergjit, etj. Këta dhe të tjerë emër-time janë me qindra, por unë përmenda vetëmdisa që, lidhen me gjenealogjinë e familjessë Kastriotëve, toponime që shihet qartë sekemi të bëjmë me familjen e Kastriotëve. Njërindër këta fise është sot i pranishëm në fshaa-tin Kastriot dhe kemi të bëjmë pikërisht mefisin Gjini. Pastaj kemi po në kët fshat fisinPana, i njohur në kohën e Skënderbeutt, fisinHasi, Noka dhe Shini. Pjetër Shini ishte ngafshati Brezt i Dibrës, shumë afër fshatit Kas-triot, i njohur si trim legjionaar në armatatat eSkënderbeut. Po t’i kërkojmë rrënjët e Skënder-beut, i kemi të gjalla në Dibër të Poshtme dhenë Dibër të Epërme.

M’u dha rasti që të shprehem rreth diçkajeqë i ka çoroditur historianët. Unë mendoj seata nuk do të çoroditeshin aspak, po të kishinparasysh patronimet. Po përmend vetëm disafise që sot e asaj dite mbajnë emërtimet që naçojnë në epokën e Skënderbeut: Gjini, Kastri,Maneshi, Hasi, Qidhna (Jovan Qidhna ), Pana,Gjoni, Kaloshi, Prifti, Bardhi, Përgjergji, Përko-la, Përleka, Përnezha, Shpali, Noka, Raska,Tavani, Lusha, Tanushi, Derti, Tota, Koltraka,Gjika, Kacani, Kukeli, Krrashi, Pira, Zogu,Skana, Doçi, Kada, Mena, Buci, Berisha, Gro-pa, Golemi, etj. Këtu do të veçoja fisin Spataqë nuk mund të jetë tjetër nga ai që e kanëpërkthyer gabim sipas tingullimit dialektorSpata në Shpata, sepse ky është fisi më i afërti familjes së Kastriotëve dhe ndoshta më nderu-ari që la emër në histori duke e ndryshuarsipas keqshqiptimit nga spata në shpata,( Kujtoprincin Gjin Shpata ).

Nuk mund të jetë rastësi që mbi 2/3 e bete-

jave madhore që bëri Skënderbeu janë zhvil-luar në Dibër dhe në rrethinat e saj. Histori-anët tanë që shkruajnë nga studiot e tyre tëkërrusur mbi faqe shtypi të zvetënuar duhet tëshkelin me këmbë kalatë e famshme, rrënojate të cilave fatmirësisht po mbijetojnë: në Sinë,në Stelush, në Koxhaxhik, në Zhuparrë, nëTrojak, në Grazhdan, në Kojavec, në Voles,në Qidhën, në Lashkizë, në Lurë,etj.,etj. Popërmend një fakt interesant. Në fshatin Lugje,përballë Zall - Dardhës në anën tjetër të Drin-it, ndodhen Vorret e Xhorxhe (ose në gjuhënletrare Varret e Gjergjit). Këta, siç shprehenbanorët as që mbahen mend, janë varre tëharruar. Ndaj ka mbetur dhe shprehja “si vor-ret e xhoxhe”, d.m.th. të humbur, varre qës’kanë zotër. Këta ndodhen jo shumë larg ven-dit që quhet ]adra e Pashës, ku qëndroi nëfushim me ushtrinë e tij të madhe Evranozipër të thyer Skënderbeun dhe për të shuar qën-dresën shqiptare. Pak më në jug u zhvilluabeteja e famshme e Torviollit, ku mbeti e vrarëgati e tërë ushtria turke dhe të gjithë u var-rosën në këtë vend, që më vonë u quajtënVorret e Gjergjit, pra, varret që kishte hapurushtria e Gjergjit tonë për të mos shkaktuarndonjë epidemi. Këtë e thoshin dikur pleqtëdhe kështu duhet të jetë e vërteta.

Nuk është vendi të merremi me shumë eshumë fakte të tjera që e çmitizojnë dhe ebëjnë reale figurën e Skënderbeut. Desha tëndalem tek diçka, që edhe nga historianët mëtë specializuar, më duket se bëjnë një gabimduke e zhvendosur origjinën e Kastriotëve ngaDibra, në ndonjë vend që për plagjiaturë qu-het Has.

Fjala “has”, sidomos në Dibër, është shumëpolisemike. Edhe në “ Fjalorin e gjuhës sësotme shqipe” nuk janë dhënë të gjitha kup-timet leksikore të saj, bile në ndonjë rast kadhe pasaktësi. 1. HAS, ndajf. Tamam, pikër-isht, e njejtë me diçka: Qenka has pambuk(mëdafsh, najlon, lesh, etj... ). 2. HAS/I, em.bot. Një lloj bime me fije të gjata deri 20-30cm që rritet në vende të thata e në fillimet epranverës thahet. P.sh. U tha hasi. Ndryshenë Dibër i thonë dhe fang. HASJA/HASET.

(Vijon në faqen 4)

4 - Mars 200935nr.

Skënderbeu po udhëton drejt vendlindjes.Këtë pranverë mbi shtatin e tij prej bronxido të derdhen lulet e gjithë kombit opinion

Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: “rrugaearberit@gmail.com”. Tel. 00355 4 22 33 283.OPINIONET DHE KOMENTET E BOTUARA NUK SHPREHIN DOMOSDOSHMËRISHT QËNDRIMIN E REDAKSISË

(Vijon nga faqja 3)Vendi ku rritet kjo bimë: Po i

çoj dhentë nga Haset. U dogj Has-ja, etj. Nga fjala HAS janë formuarfjalët HASËR, një shtroje që bëhetme fije të gjata hasi të thata dhefjala HASËLL, një korrje e parakohs-hme pranverore e grurit, thekrës,tërshërës, etj, që thahet e bëhethasëll për ushqim dimëror ose pran-veror për bagëtinë. Në “Fjalor” kjonuk është shpjeguar qartë. Ka dhenjë kuptim figurativ për të treguarqë një person i qëndron besnikorigjinës së tij: Është has dibran.

Prandaj emri “HAS” nuk duhetkërkuar lart e poshtë, sepse e kemipikërisht në fushën e madhe poshtëfshatit Kastriot, një fushë e thatë kurritej e thahej hasi, prandaj ështëquajtur sot e asaj dite Fusha e Hasittë Thatë, Fusha e Thatë, Hasi iThatë. Duhet të kuptojmë se Sinënme Hasin e Thatë apo Kastriotin indan vetëm lumi Drin dhe një urëkalimi mbi të. Po këtu është Gar-dhi i Poshtëm, Qidhna, Kuket, Brez-ti, etj.

FRYMËZIM PËR NJË VEPËRMADHORE

I sollëm një pjesë të këtyre pa-tronimeve e mikrotoponimeve sapër të treguar se nuk duhet luhaturnë ata diskutimet e famshme “aka-demike” se gjoja Skënderbeu, emrii tij i madh, betejat e tij triumfuesekundër armikut më të madh tëqytetërimit evropian na qenkan njëmit, një legjendë, apo më keq, për-ralla për të vënë në gjumë fëmijët.Skënderbeu ka qenë, është e do tëjetë realiteti më sublim e mëmadhështor i shqiptarizmit. Nuk inxitëm ne ata qindra shkrimtarë,poetë e artistë nga të katër anët eglobit ta gdhendin figurën e tij mepene, me tinguj, me daltë e penel.

Ai është madhështor dhe njeri ijashtëzakonshëm që nga kohërat ehisoritritë më bujare për njerëzimine gjer në në kohërat që na e sjellinaq vigan e madhështor në analet etyre, siç sollën Krishtin e Muaha-medin, Jul Qezarin, Bonopartinapo Robinsonin. Të tillë njerëz his-toria i pjell rrallë. Por patriotët, ataqë luftojnë për të vënë në vendin emerituar figurat e ndritura dhe his-toritë e kombit, nuk mungojnë.Ndajdhe erdhi, ashtu i qeshur e i gëzuar,plot humor e këngë, plot pasion edashuri, plot respekt e krenari përta sjellë në Dibrën ku lindi dhe uurrit, ku u edukua dhe u kalit Heroiynë, që ne e quajmë e do ta ta qua-jmë sa të jetë jeta, Hero Kombëtar.Ky njeri me një kulturë të gjërë, menjë përkushtim të thellë, me njëdashuri të pakufishme dhe një kre-nari legjitime për të parët tanë, bëriatë që ndoshta as shteti dhe sho-qëria jonë nuk do ta bënte. Ishtenjë nismë individuale, një nismë qëburonte nga shpirti i një patrioti tëflaktë për vendin dhe vendlindjenqë të bënte çmos që një monumentmadhështor për Heroin tonë ko-mbëtar, Gjergj Kastriotin - Skënder-beun të ngrihet dhe të vendoset në

SHTATORJA E SKËNDERBEUTHEDH SHTAT NË BRONX

Dibër, aty ku ka le. As që mund tëmerret me mend sakrifica e këtijnjeriu, që ndonëse i pamundur përtë ndjekur e bërë punë të tilla, kaudhëtuar natë e dite, dhjetëra herë,për të gjetur në rradhë të parë artis-tin që do të gdhendëte përmendorene pastaj për ta ngritur këtë shtatorenë mes të qytetit të Peshkopisë, paraPallatit të Kulturës, simbolin e rez-istencës për çlirim kombëtar.

Ky është Zaim Korsi, biri i denjëi Dibrës, një patriot që do ta kishtezili gjithkush, një njeri i pajisur medijet dhe shijet artistike të kohëravemoderne, një altruist, njeri i ar-simuar dhe i përgatitur për sfidat eartit bashkëkohor, që shkriu një pjesëtë pasurisë së tij për të vënë në pjed-estalin e nderit një figurë ko-mbëtare, me të cilin krenohet bota.Kur po bëheshin këta “diskutimet efamshme” atij as që i kishte shkuarmendja se po diskutohej për Hero-in, se ajo që kishte menduar ishtenisur tashmë e do të merrte udhë.

Në studion e piktorit të talentu-ar Sadik Spahia, dekan i Fakultetittë Arteve, ka kohë që vepra kambaruar.Ajo tashmë pret që të der-dhet në bronx. Ëshë një vepër mon-umentale me bazament guri 1.8 mi lartë. Është një shtytje përkushti-mi e këtij artisti, i këtij skulptori,që kjo vepër të realizohej ashtu siçkishte dëshirë sponsorizuesi, ZaimKorsi. “Mos lë gjë mangut, i dashurSadik”! – i thoshte një ditë Zaimi.“ Do të shkojmë në Dibër, në mini-erat e mermerit, të gjejmë gurin mëtë bukur për të vendosur monumen-tin e Heroit. Dhe shkuan e shetitënmal më mal, deri sa gjetën gurin epërshtatshëm, bazamentin e merm-erit prej 60 kv që së bashku me të,shtatorja madhështore e një buku-rie të veçantë të ngrihet lart e mëlart në ata male ku shkëlqeu lavdiae tij”

Zaimi ka thirrë herë pas here nëstudjon e skulptorit për të thithurmendimet më të specializuara tëartistëve, historianëve, arkitektëve,etj.

Monumenti është gati.Shumëkush e di se atëherë kur mun-dohesh të fikësh qiriun, ai bën dritëmë shumë. Kështu ka ndodhur edheme Skënderbeun, me shenjtorin ekombit shqiptar, që, kur ndokushmundohet t’ia shuajë apo t’iazvogëlojë vlerat, ai rritet e rritet gjernë lartësitë e përjetësive të përjet-shme.

Ja pra, që historia është kaq bu-jare, që të mërr dhe të jep. Ja pra,që na del një patriot si Zaim Korsidhe një talent si Sadik Spahija qëpërjetëson e lartëson figurat qënderojnë kombin.

Keni për të parë... Skënderbeu poudhëton drejt vendlindjes. Këtëpranverë mbi shtatin e tij prej bronxido të derdhen lulet e gjithë kombit.Do të shikoni dhe dorën e tij të fu-qishme që na përshëndet e duketsikur na thërret:

— Lirinë e gjeta mes jush. Ju, stër-nipërve të mi, ju takon ta ruani sisytë e ballit!

Nga: YMER STOJKU

Rruga e Arbërit nga ëndërr pobëhet realitet. Po ofron mundësibiznesi dhe zhvillimi për rrethin eBulqizës

Hapja e dritës jeshile pas disashekujsh për ndërtimin e Rrugëssë Arbrit na mbushi me gëzim ekrenari. Dhe kjo është meritë krye-sisht e Shoqatave dibrane. Kuven-di shkencor i mbajtur në majt tëvitit 2007, ishte një nga eventet mëtë rëndësishme të këtyre shoqatave.Ky do të mbetet një kuvend his-

torik si për projektet dhe variantet më optimale për tëndërtimin e saj, ashtu edhe për mundësitë e zhvillimit e tëbiznesit që ofron me ndërtimin e saj. Ndaj unë nga lartësitëe viteve përshëndes dhe përgëzoj për këtë kontribut të madhqë kanë dhënë gjithë intelektualët e shquar të kësaj shoqateme tituj e grada shkencore si Prof. Dr. Valter Shtylla, Dr.Inxhi, Faruk Kaba, inxhi. Piro Bedo, Prof. Dr. Bashkim Lleshi,inxhi. Tefik Jegeni, Dr. Organ Sakiqi, Mcs Ekon EdmondAlite, Dr. Vesel Hoxha, Prof. Dr. Ilir Alliu, inxhi. SefedinShabani, Dr. Naim Karaj etj. Përshëndes gjithashtu edheKryetarin e Shoqatës së Lidhjes së Intelektualëve Dibranëzotin Nuri Abdiun me gjithë stafin e tij drejtues.

Por Kuvendi tekniko-shkencorë i majit 2007 do të mbe-tet historik edhe për faktin se me ndërtimin e kësaj rruge dotë hapen perspektiva të mëdha zhvillimi e biznesi gjithëkëtyre zonave e rajoneve nga ku ajo do të kalojë dhe nëmënyrë të veçantë për rethin e Bulqizës, si rezultat i vëniesnë qarkullim ekonomik i të gjitha atyre pasurive të çmuaraqë fsheh toka dhe nëntoka e këtij rajoni.

Mbi bazën e këtyre studimeve e projektimeve të kryeranga këto intelektualë të shquar që përmendëm pak më lartsi dhe të mbështetjes nga ana e shtetit shqiptar, duke sigu-ruar firma e investitorë të fuqishëm për ndërtimin e saj, u bëe mundur fillimi i punimeve për ndërtimin e saj në segmen-timin e saj, u bë e mundur fillimi i punimeve për ndërtimine saj në segmentin e rajonit të Bulqizës qysh në pranverëne vitit 2008.

Ky fakt jo vetëm na mbush me gëzim, por na bën opti-mistë dhe na ngjall shpresat se tashmë në një të ardhme joshumë të largët po bëhen realitetet ëndrrat dhe dëshirat edibranëve dhe e të tjerëve për të ecur së shpejti në një rrugëtë tillë me parametra evropiane. Kjo sipas parashikimevedo të shkurtojë shumë distancën Dibër-Tiranë nga 183 km,në 75 km. Jo vetëm kaq. Ky aks rrugor, duke kaluar sipasprojekteve nga Qafa e Buallit, Ura e qytetit, ura e Çerenecit-Gjoricë e më tej në Dibër të Madhe Maqedoni e gjerë nëBullgari, do të bëjë të mundur lidhjen e Shqipërisë me ven-det e lindjes përmes Portit të Durrësit. Duke kaluar nëpërkëto zona e rajone, ajo sikurse thamë, do të hapë perspek-tiva të mëdha zhvillimi e biznesi dhe do të ndikojë fuqishëmpër zhvillimin e gjithanshëm të tyre.

Megjithëse puna akoma është në hapat e para dhe mbe-tet edhe shumë për të bërë, edhe unë si dibran dhe qytetari këtij vendi, që e kam shkelur vite me radhë këtë vend, e

Një kuvend historikndjej të nevojshme që të shfaq disa mendime se çfarë mundë-sish dhe shance të mëdha ofron për biznesmenët dhe zhvil-limin ekonomik të vendit, vënia në qarkullim ekonomik ekëtyre pasurive të çmuara të rajonit të Bulqizës.

Në radhë të parë vëmendja duhet përqendruar sipasmeje në rifillimin sa më parë të punimeve minerale në atovendburime kromi që vazhduan me punime deri në vitin1990. Dhe të tilla, sipas projektit janë: Objekti Zabeli në veritë fshatit Vajkal, Maja e Bregut po këtu, Mali i kuq në Juglind-je të hidrocentralit nr. 2 të Fushë-Hutrës etj.

Por rajoni i Bulqizës është i pasur edhe në pasuri të tjeratë çmuara të materialeve të ndërtimit, në ato ujore etj. Kështu,siç dihet tek Ura e qytetit ndodhet një mal i tërë me gurëgëlqerorë, që e bënë të domosdoshme ndërtimin e nj fabriketë madhe çimentoje.

Te 3 çezmat e Soroçanit është gjithashtu një mal tjetër megurë gëlqeror, ku në të kaluarën kanë qenë ndërtuar disafurra gëlqereje. Edhe këtu mund të ndërtohet një linjë e fu-qishme për prodhim gëlqereje.

Në Zallë-Sopot ka sipërfaqe të gjera tokash argjilore përprodhim tullash e tjegullash në sasira të mëdha. Edhe këtudikur banorët kanë pas prodhuar tjegulla vendi. Edhe kyshans nuk duhet të shpëtojë pa u shfrytëzuar.

Në ish-guroren e fshatit Strikçian ndodhen rezerva tëmëdha rëre granili shumë e kërkuar për ndërtim, e cila ebënë të domosdoshme ndërtimin e një linjë të tillë për shfrytë-zimin e saj.

Rezerva të mëdha rëre për prodhim inertesh etj., ndod-hen mbi Urën e Çerenecit, gjë që është me interes dhe shumëfitimprurëse për biznesmenët vënia e kësaj pasurie nëqarkullim ekonomik.

Veç këtyre rrethi i Bulqizës është i pasur edhe në bimë tëshumta mjekësore, në rrëshirë dhe esencë pishe, në vendetë përshtatshme pë zhvillimin e bletarisë etj. Ndaj kërkohenstudime, fonde dhe ngritja e linjave të ndryshme për vëniene tyre në qarkullim ekonomik, si në krahinën e Grykës sëMadhe, të Gollobordës, Okshtunit etj.

Liqeni i Zi i Tërnovës gjithashtu është një pasuri tjetër mevlerë, si për prodhim rosash, peshku, ashtu edhe për tur-izëm dimëror etj.

Një pasuri tjetër me vlera të mëdha është dhe ajo ujore.Për fat të mirë rrethin e Bulqizës e përshkojnë dy lumenjtë,zalli i Okshtunit dhe ai i Bulqizës. Në këto dy lumenj mundtë ndërtohen disa hidrocentrale të vegjël. Por unë do të sug-jeroja sae më me leverdi dhe kosto më të ulët do të ishtendërtimi i një hidrocentrali me kapacitet të madh për furniz-im me energji elektrike gjithë rrethin e Bulqizës. Dhe ky vendndodhet te ish Ura e vjetër në afërsi të fshatit të Çerenecit tëEpër dhe në fundin e arave të Mallakastrës në veri, në ngush-ticën e Zallit të Okshtunit. Por ky vend duhet prapë me kujdes,sepse mendoj se do të ketë një kosto më të lirë. Veç kësajedhe nga liqeni artificial që do të krijohet do të mund tësigurohen rezerva të mëdha peshku.

Shfrytëzimi dhe vfënia në qarkullim ekonomik i këtyrepasurive jo vetëm do të jenë shumë fitimprurëse për biznes-menët e ndryshëm, por do të bëjë të mundur edhe hapjen eshumë vendeve pune për njerëzit dhe do të ndikojë fuqishëmnë rritjen e mirëqenies dhe nivelin e jetesës së këtyre ban-orëve.

5 - Mars 200935nr.

Mes shumë dibranëve që japin kontributin e tyre në qeverisje,është edhe Shpëtim Cami, nënkryetar i njësisë bashkiake Nr.1, Tiranë.

Në një intervistë për gazetën “Rruga e Arbërit” ai vë në dukje pikërisht këtë kontributintervistë

Pyetje: Prej dy vjetësh jeninënkryetar i Njësisë Bashkiake nr.1,Tiranë. Si e gjetët njësinë dhe çfarëkeni ndryshuar?

Përgjigje: Në këtë funksion erdhapas një përvoje prej 8 vitesh (1992-2000) si anëtar i Këshillit të rrethitKurbin dhe 7 vjet (2000 – 2007) sikryetar i Këshillit të Njësisë Bashki-ake nr 1. Kjo përvojë më ndihmoiqë të vija në zbatim idetë që unëkisha shfaqur në pozicionin e ven-dimmarrësit dhe këshilluesit dhetashmë përballë mijëra qytetarëveduhej të bëja zbatuesin. Bashkia Ti-ranë dhe Njësitë Bashkiake të Tiranësjanë organizuar dhe funksionojnë meligj të veçantë kështu që hapi i parëishte të informonim qytetarët përkonpetencat tona, për administratëntonë, detyrat e saj, aktet ligjore qëvinin nga organet më të larta si Par-lamenti, Këshilli i Ministrave, Min-istria e Brendshme, Ministria eMbrojtjes, Prefektura Tiranë, Bash-kia Tiranë etj. Hapi i dytë ishte tra-jnimi i administratës dhe rritja enivelit të saj. Nga 25 punonjës,vetëm dy prej tyre gëzonin statusine nëpunësit të shërbimit civil. Tanitë gjithë punonjësit e kanë fituar këtëstatus dhe ndjehen nëpunës shteti.Hapi i tretë ishtë administrimi i tëgjitha kërkesave dhe nevojave të ban-orëve dhe njohja e gjithë problema-tikës së kësaj njësie të pushtetit ven-dor. Gjëndja e Njësisë Bashkiakenuk përputhej me këtë mendësi tëre. Për këtë qëllim, që në ditët e parabotuam gazetën “Tribuna Qytetare”me informacion të shumtë për ban-orët. Që prej dy vjetësh tani ka dalënë botim numri 30. Kryetarja e një-sisë dhe unë, në cilësinë e nënkrye-tarit, që prej dy vjetësh nuk kemi orarpritje, por në çdo kohë jemi në shër-bim të qytetarëve, bile edhe jashtëorarit të punës. Çdo ditë zgjidhimproblemet që kanë të bëjnë me ko-mpetencat tona, udhëzojmë,këshillojmë, sugjerojmë, shkruajmëedhe vetë në kompjutër kërkesat etyre duke bërë rolin e avokatit dhekështu gjatë gjithë kohës jemi pranëtyre. Kjo kërkon shumë energji, porderi tani e kemi përballuar. Edhe nëadministratë kemi krijuar frymënkomunikimit me çdo qytetar.

Pyetje: Megjithëse Gjykata Kush-tetuese e hodhi poshtë ligjin e legal-izimeve, në njësinë tuaj që ka shumëobjekte informale a ka nisur kyproces apo jo?

Përgjigje: Njësia jonë në rreth 2/3 e teritorit të saj është zonë infor-male. Sektori ynë i Infrastrukturës dheKontrollit Urban bëri një punë volu-minoze vullnetare për të plotësuartë gjithë dokumentacionin enevojshëm të banorëvë që kishinaplikuar. Pas gjithë kësaj pune nëterren dhe në zyrë një ditë të bukurAgjensia e legalizimeve mori të gjithëdokumentacionin e këtij procesi dheqë nga ajo kohë ne nuk kemi asnjëinformacion zyrtar se çfarë bëhet melegalizimet përveç TV dhe gazetavesi çdo qytetar tjetër i Tiranës.

Pyetje: Në Tiranë ka një komu-nitet të madh dibranësh të cilët kanë

Faktor të bën nevoja e përbashkët

ardhur vitet e hershme. Në njësinëtuaj shumica ka ardhur pas viteve‘90. Sa janë integruar ata në jetënqytetare të metropolit?

Përgjigje: Integrimi është njëproces që zgjat në kohë por nga natyradibranët e kanë cilësinë e integrimitdhe kjo më ka bërë të ndjehem mirëedhe mua si dibran. Konstatoj që atatrokasin kudo, janë të prirur për tuarsimuar, e kërkojnë njëri – tjetrin,janë të gatshëm të marrin pjesë nëçdo aktivitet kulturor, artistik, poli-tik etj. Duke patur parasysh që hartae Dibrës shtrihet nga Kalaja e Dodëse deri në Steblevë, Njësia BashkiakrNr. 1 ka komunitetin më të madh tëGollobordasve në Tiranë. Kur u bënëzgjedhjet lokale në vitin 2000, nënjësinë tonë bashkiake të dy drejtues-it e këshillit ishim dibranë, unë dheLulzim Çela edhe kryetarja e grupittë këshilltarëve ishte dibrane. Edhesot në këshill ka shumë dibranë, gjëqë tregon për integrimin e tyre nëshoqërinë e sotme demokratike.

Pyetje: Çfarë është bërë nga anajuaj për adresat e shtëpive? Po

emërtesat e rrugëve?Përgjigje: Në zbatim ligjit dhe

urdhërit të urdhërit të Ministrit tëBrendshëm për sistemin e adresave,tek njësia jonë unë u caktova kryetari grupit të punës për emërtimin errugëve. Ndoqa një rrugë demokra-tike duke zhvilluar disa konsultimeme ndërlidhësit me komunitetin dhebanorët. Propozimet u bënë të liradhe të motivuara duke respektuarkontribute njerëzore në vite dhe tënjohur nga historia. Duhej të emër-tonim rreth 84 rrugë. Sigurisht këtopropozime ju paraqitën këshillit tënjësisë bashkiake. Me vendiminnr.13 datë 26.09.2008 këshilli imiratoi të gjitha propozimet tonadhe ju dërguan për miratim përfun-dimtar Këshillit Bashkiak të Tiranës.Ky këshill me vendimin nr.41 datë29.09 2008 ka miratuar vendimintonë pasi është konfirmuar edhe ngaPrefektura e Tiranës me shkresën nr2260/1 datë 27.10.2008. Me këtërast dëshëroj të bëj me dije opinion-in dibran dhe për këtë ndjehem mirëqë me propozimin tim një rruge nënjësinë tonë bashkiake i është vënë

emri RRUGA “KONGRESI I DI-BRËS” . Tani shumë banorë të lagjes“Ali Demi” do ta kënë në adresën etyre emrin “Kongresi i Dibrës”.

Pyetje: Janë krijuar mjaft shoqa-ta dibrane në Tiranë por dhe jashtësaj. A ka ardhur koha të ngrihet dhenjë lobim i cili të dalë mbi shoqatatdhe partitë politike ku në një tëardhme të bëhet vërtet faktor?

Përgjigje : Kam lexuar që kashumë shoqata dibrane. Unë jamanëtar i Lidhjes së IntelektualëveDibranë dhe kam marrë pjesë sa hërëjam ftuar. Një aktivitet që më ka lënëmbresa shumë të mira ka qënë Kuv-endi “Rruga e Arbrit” për të cilin tëqënit dibran më bën krenar. Aty ish-in së bashku të gjithë dibranët pa-varësisht nga anëtarësia në shoqataapo parti të ndryshme. Në këtë kup-tim koha për të qënë së bashku ekz-iston sa herë ka nevoja të tilla si ajoe Rrugës së Arbrit. Faktor të bën nevo-ja e përbashkët, jo dëshira. Ndërko-hë që secili duhet të aderojë aty kundjehet mirë.

Pyetje: Sivjet është njëqind vje-tori i Kongresit të Dibrës. Kush du-het ta organizojë këtë jubile të madhsipas mendimit tuaj. Shoqatat apovetë qeveria.

Përgjigje: Jam informuar për këtëveprimtari nëpërmjet Kryetarit tëLidhjes së Intelektualëve Dibranë,Nuri Abdiu dhe nga gazeta “Dibra”.Për mua dhe gjithë dibranët, e rëndë-sishme është që ky 100 vjetor tëpërkujtohet siç e meriton dhe të pa-surohet më tej historia e tij. Do tëishte në nderin e qeverisë, të akade-misë së shkencave dhe të të gjithëshoqatave dibrane që ashtu si në ras-tin e “Rrugës së Arbrit” të kontribuo-nin në këtë aktivitet shumë të rëndë-sishëm për ne dibranët. Unë jam igatshëm të kontribuoj sa të mundëmpër këtë ditë historike.

Pyetje: Deri dje një ëndërr e di-branëve, tashmë jemi pranë reali-

tetit. A besoni se Rruga e Arbrit dotë përfundojë me këto përmasa dhepa e devijuar projektin?

Përgjigje: Besoj se rruga jonë dotë bëhet. Koha e përfundimit dheecuria e projektit kam vënë re se janëbërë shpesh objekt debati. Tek kydebat buron edhe besimi im. Di-branët janë aq të mençur që ashtusiç bënë Kongresin e Dibrës apoKuvendin “Rruga e Arbrit” të dinë tëlobojnë edhe për të përfunduar mesukses një projekt.

Pyetje: Lexuesi shqiptar është njo-hur me librin tuaj “KANADA”. Ado të presim ndonjë libër tjetër ngaana juaj?

Përgjigje: Sapo ka dalë këto ditënë qarkullim libri “Njerëz dhe Re-alitete” me rreth 240 faqe me ilus-trime. Aty paraqes para lexuesit kon-ceptin tim për punën, politikën, ad-ministratën, shoqërinë, historinë.Jam i drejtpërdrejtë me shembuj ngajeta ime dhe e atyre që kanë punuarme mua. Jam përpjekur të jem mesnjerëzve dhe realitetit që më ka rre-thuar dhe më rrethon çdo ditë. Jampërpjekur të jap një model ndërmjetmijërave që na rrethojnë dhe që hesh-tin. Këto lloj botimesh që unë kamparaqitur para lexuesve deri tani kanëtë bëjnë me faktin që unë vazhdojjetën aktive. Që nga viti 1991 jamvotuar në drejtime të ndryshme kësh-tu që ka qënë në konceptin tim që,atyre që ju kërkoj votë t`ju them sëpari kush jam, nga vij dhe ku shkoj.Çfarë kam bërë dhe çmund të bëj.Ndaj dhe ju prezantohem herë pashere. Ju jap jap shëmbuj nga jeta jonëdhe përvoja ndërkombëtare që atapastaj, të mund të zgjedhin. Lexonilibrin e presidentit amerikan BarakObama “ Guximi për të shpresuar”dhe do të bindeni sa larg jemi ne nëkonceptin e prezantimit para publikutkur kërkon që të jesh një njeri pub-lik.

Pyetje: Jeni një lexues i rregullt igazetës “Rruga e Arbrit”. Mendimijuaj për këtë gazetë dhe a e ka kryerderi tani misionin e saj.

Përgjigje: Gazeta “Rruga e Arbrit”është një kontribut i çmuar në his-torinë dibrane dhe asaj kombëtare.Misioni i saj për të na dhënë infor-macion për Dibrën dhe dibranët kaqënë shumë i mirë. Unë e lexoj mekujdes dhe mësoj prej saj. Gjithash-tu ajo ka luajtur një rol të padisku-tueshëm edhe për rritjen e zërit dib-ran për problematika që i shqetësojnëbanorët dhe kanë gjetur zgjidhje.Përvojat pozitive të qeverisjes lokalenuk kane munguar. Po kështu krijim-taria letrare dhe historia e figuravedibrane ka qënë prezente ne gazetë.Meqë “Rruga e Arbrit” fillon në Ti-ranë dhe përfundon në Dibër të Mad-he, mendoj që edhe gazeta të përf-shijë gjithë këtë rajon dhe pse jo,le të kontribuojmë të gjithë që tëmund ta bëjmë një gazetë ko-mbëtare. Kështu unë kam vetëm fjalëtë mira dhe uroj të ecni në këtë rrugëduke ju falenderuar për mundësinëqë më dhatë sot të komunikoj melexuesit e shumtë të kësaj gazete.

Bisedoi: Shaqir Skarra

Në këtë botim paraqespara lexuesit konceptintim për punën, poli-tikën, administratën,shoqërinë, historinë.Jam i drejtpërdrejtë meshembuj nga jeta imedhe e atyre që kanëpunuar me mua. Jampërpjekur të jem mesnjerëzve dhe realitetitqë më ka rrethuar dhemë rrethon çdo ditë.Jam përpjekur të japnjë model ndërmjetmijërave që na rre-thojnë dhe që heshtin.

6 - Mars 200935nr.

kujtesë

Solemnisht në Dibër të Madhe ushënua 7 Marsi-Dita e mësuesit.

Udhëheqës të pushtetit vendor, ar-simtarë, nxënës dhe veteranë të ar-simit, bënë homazh dhe vunë kuro-ra me lule mbi varrin e patriotit, teo-logut , iluministit dhe mësuesit tëpopullit Said Najdeni, alias HoxhëVoka, i cili tërë jetën e tij e vuri nëshërbim të atdheut, të pavarësisë dhetë përhapjes së shkollave shqipe nëDibër të Madhe e më gjerë.Jeta e këtijpatrioti, teologu dhe iluministi qe eshkurtër, por e mbushur plot me sakri-fica e burgosje.Në fjalimet e tij nëpërtrojet shqiptare, thoshte”Do vijë ditaqë bilbilat dhe te ne të këndojnë lir-isht në gjuhën shqipe.Nuk duhet të

DIBËR E MADHE - U SHËNUA 7 MARSI, DITA MËSUESIT

Homazh mbi varrin eiluministit Said Najdeni

rimë në gjumë, duhet të bashkohe-mi, të vëllazërohemi, të lidhim besëpër të mbrojtur atdheun dhe nderine shqiptarit”. Said Najdeni (1868-1903) autor i Fe-Rrëfenjëses së Mus-limanëve dhe i Abetares së gjuhësshqipe, është sinonim i arsimit sh-qip dibran dhe mbarëkombëtar.

Pas udhëtimit me Ismail Qema-lin në Tripoli, u këthye në Dibër tëMadhe i rraskapitur dhe i sëmurërëndë dhe vdiq në moshën 35vjeçare, më 21 nëntor 1903.Para setë ndërojë jetë la amanetin, ”Në vor-rin tem mos më vini gurë derisa tëçlirohet Shqipnia, dhe kur të fitohetliria, i vini gurët tue mi shkrueshqip.Në këto gurë ngulni flamurin

e kombit me shqipen dykrenore”.Këtë amanet dibranët ia kanë plotë-suar me kënaqësi.

Pëllumb Frangu, drejtor i Sh-kollës fillore “Said Najdeni”, me këtërast , tha se:”Përkujtojmë Said Na-jdenin mësuesin tonë të madh I ciligjithnjë na jep frymëzim dhe shem-buj krenarie dhe atdhedashurie.Vetvepra e tij na udhëzon si duhet tëpunojmë për gjuhën, për shkollën,popullin dhe atdheun.

Argëtim Fida, kryetar i komu-nës, shtoi se:”Nxënia është forca evetme që do të na xjerr nga kjoapati.Ju që edukoni gjeneratat e rejadhe ne si pushtet vendor, do të kri-jojmë kushte të mira për ju dhe

Në foto: Homazh te varri I Said Najdenit

nxënësit, që Dibrës t’ia kthejmëshpresën dhe traditën e arsimdashu-risë me çka ka qenë shembull në tro-jet shqiptare.Shumë shpejt në qyte-tin tonë do të kemi edhe arsimsipëror”.

Shkolla fillore “Said Najdeni” dheShkolla fillore “Vllazrim Bashkim” përnder të 7 Marsit shfaqën një programkulturor artistik me ekspozita viza-timesh, me këngë valle e recitime.

Rexhep TORTE

“Si mësoi, o karrocë e Dylit..”Nga: AGRON TUFA

Sapo u ulëm në aeroportin “Nënë Tereza”,unë dhe miku im ndjemë se hapësira

psikologjike e terminalit tallazitej nga njëshqetësim i fshehtë. Njerëzit flisnin me zë tëulët, thuajse me pëshpërimë, me gjeste e mefjali të papërfunduara, prej të cilave nuk mundtë kuptoje farë gjëje. Të vetmet fraza me zë tëlartë të policëve dhe nëpunësve të shërbimit,fërkoheshin, ndizeshin e fikeshin me vrull nëajrin e shqetësuar: “Shpejt, shpejt, shpejt!”;“hape krahun”; “drejt daljes!”; “bagazhet nëkontroll”; “hiqni xhaketat, orët, kuletat, rri-pat, sendet metalike!” etj. Tek-tuk, ndonjëpolic hapte radion dhe dëgjohej raportimienergjik: “Po! Po! Po! Situata nën kontroll!”;“Lajmërova Qendrën!”; “Siurdhëron, shef!Marrje!”; “Jemi në ndjekje të precedentit!”.

Te kontrollori i bagazheve pyetëm njënëpunëse të zellshme e vigjilente:

- Si ndodhi zonjushë?- S’ta shpjegoj dot… - tha, duke kryer një

grumbull gjestesh pa lidhje. – Por ju mund tëpyesni më mirë Uniformat Blu. Ata e dinë.

Në dalje miku im iu drejtua në mirëbesimnjë polici, i cili sapo mbaroi së foluri me“Qendrën”.

- Çfarë ka bërë vaki more mik?- Me vjen keq, nuk jam i autorizuar të flas.

Pyesni më mirë bluzat e bardha.Të zhgënjyer e kuriozë, bëmë drejt taksive

dhe sapo u rehatuam në sendilje, pyetëm shof-erin thuajse në një gojë:

- A di gjë ç‘ka ngjarë more burrë? Këtu s’tëpërgjigjet askush.

- Valla-hi, e rëndë, por hajt ma...- Për se është fjala?- Valla-hi, - shtërzoi me përtesë shoferi, një

xhaxho i ngeshëm zeshkan, - s’po ia di unafillin. Ishëm tu pa neshjen: bardhë-e-blutë medemat e kuq - dhe s’pata kohë me pa lajmet.

- Po për çfarë është fjala? Për vrasje, aksi-dent, kontrabandë… çfarë fatkeqsie?

- Ku di gja una mër çun… Por thonë (tashinuk e di sa osht e vërtet, por thonë), se njanana kto trija qi përmene tina ka ndodhë… hecmo.

- Kush thotë? Ty të thanë gjë, për shem-bull?

- Skuadrat e gjelbra. Kishin lënë punën enekishin dalë m’b’rrugë. Ata e kishin pa mqinëne ambuloncës…

- E di çafrë ke ti, na e ndiz radion të kapinndonjë lajm, o burrë, - nuk iu durua mikuttim.

Shoferi kërkoi stacionet dhe u ndal në njërinprej tyre, ku raportonte shkurt, energjikisht eme përgjegjësi folësja, e ndërprerë në fund ngatinguj të rëndë si varé:

“…Dora e zezë e krimit goditi sot pasditeterminalin “Nënë Tereza”. Rryt! Emisarët evdekjes kanë shtënë në darë të hekurt për 20minuta pistën e fluturimit dhe ambientet eshërbimit, duke mbjellë terror e pasiguri përjetën e pasagjerëve. Rryt! Sipas burimeve tëbesueshme mësohet se preja e antarëve tëbandës “Skifteri” është një nga bukuroshetpjesëmarrëse në spektalin “Miss Bota”. Rryt!Gjatë operacionit të pasuksesshëm janë lënd-uar dy uniforma blu, të cilat, siç na informojnëBluzat e Bardha nga spitali “Nënë Tereza”,janë në rrezik për jetën. Rryt! Skifterët së bashkume prenë janë larguar drejt kaltërsive të Adri-atikut. Rryt! Menjëherë në vendin e ngjarjeska mbëritur Kryespiuni i shërbimit sekret sh-qiptar. Rryt! Ndërsa kreu i Selisë Rozë, kambledhur simpatizantët në një miting protestenë sheshin “Nënë Tereza”. Rryt! Ai ka aku-zuar drejtuesit e Rendit për sjellje të mefshtëe të papërgjegjshme, gjë e cila i jep një goditjetjetër të rëndë imazhit tonë në sytë e Europës.Rryt! Shefi i opozitës ka aluduar se vullneti iSelise Blu për të luftuar krimin ka qenë veçsenjë fiasko dhe demagogji elektorale. Rryt! Këtëe vërteton mungesa e dënimeve nga Togat eZeza”. Rryt! Rryt! Rryt!

“Kreu i diplomacisë sonë sqaroi sot parapushtetit të katërt keqkuptimet e krijuara nëlidhje me statusin e shtetit më të ri të Ball-kanit. Rryt! Ai tha se “nuk mund të kritikoj nëarmën e tij më të fortë që nga fëmijëria: dashu-rinë dhe vetëm dashurinë mitike që i kanëedukuar gjyshërit ndaj vëllezërve tanë të sh-tetit që pritet të marrë pavarësinë. Rryt! Kreu iKremlinit dhe i Shtëpisë së Bardhë duhet tëshohin një deklaratë të ekuilibruar që, në fakt,gjen pikëtakimin psiko-mental në Bruksel.Rryt! Së këndejmi, deklarata ime kushtëzohetnga temperatura e politikës rajonale, europi-

ane e më gjerë. Rryt! Opinionet e nxituara tëtë vetëquajturve “ambasadorë kulturorë”, du-hen marrë si viktima naive të hipersensibili-tetit metafizik. Rryt! Ne na duhet t’i qasemiproblemit me delikatesë dhe në mënyrë prag-matike, theksoi Kryediplomati shqiptar, dukee siguruar pushtetin e katërt se nuk ka asnjëkontradiktë midis qëndrimit të tij dhe tëKryeministrit për këtë çështje”. Rryt! Rryt!Rryt!

Zëri i folëses u zëvendësua nga një zë itheksuar, gripal dhe hundor:

“Labi sulmues, fantazisti i Kuq-e-Zinjve ika dhënë fitorën në shtëpinë e tij ekipit tëVestfalisë lindore ndaj skuadrës kryesuesebavareze, duke ngjitur kësaj herë dy shkallëmë lart në superioren e Bundesligës gjermane.Rryt! Në Apenine Zi-kaltrit kanë fituar në trans-fertë minimalisht, në sajë të një penalltie tërealizuar me mjeshtëri nga perandori brazil-ian. Rryt! Demat e kuq e kanë mbyllur merrjeta të paprekura përballjen me të kaltrit erusit Abramoviç. Rryt! Skuadra veriore u kashkulur një dypikësh të çmuar bregdetarëve.Rryt! Ka qenë një predhë e Gary Mylerit sh-qiptar, e lëshuar në minutën e 89-të ajo që kashkatërruar ëndrrat e bregdetarëve. Rryt! Tash-më veriorët buzëqeshin të vetëm në ndjekje tëkryeqytetasve. Rryt! Rryt! Rryt!

- Kontrollo një stacion tjetër, pashë Zotin,- e luti shoferin miku im.

Ndërsa ai kontrollonte stacionet, miku imfoli i xhindosur, sikur t’ia kisha fajin unë:

- Nuk po marr vesh as i llafe. Ti kuptovegjësend?

- Jo, por...- Çfarë por! Të gjith flasin sikur të jenë pjesë

e një sekti të fshehtë. Kam katër vjet që jetojlarg Shqipërisë dhe ja, dëgjoj shqip dhe nukmarr vesh çfarë ka bërë vaki, e shplaftë dreqi!

- Shëëët! – paralajmërova, sapo u dha njëstacion tjetër informacioni.

Tani raportonte një zë i butë, i paqtë, vaj emëndafsh, sa mund të imagjinoje lehtë dhefytin e bardhë alabastër me damarë blu, dhegojën e lëngshme, dhe buzët e njoma vajzër-ishte të folëses timbërgjumashe:

“...Kryespiuni i shërbimit sekret shqiptar kanisur shqyrtimin e çështjes në dy pista hetiminjëherësh. “Skifterët” e dehur me prenë ndosh-

ta sillen rreth pikës më blu të Adriatikut, pasimendohet që një rrëmbim i tillë të ketë pasurnjë plan strategjik dhe një mbështetje logjis-tike. Burime të pakonfirmuara thonë se Skifterëtkanë patur në dispozicion, jo shumë largaeroportit, një helikopter. Mësohet se në du-art e uniformave blu të aeroportit ka rënë njëletër që bën të ditur se rrëmbyesit janë të lidhurme organizatën islamike të Bin-Landenit.Bukuroshja e rrëmbyer, informohemi se ështëmiss Dubai dhe se do t’i dorëzohet kryeterror-istit, për ta patur pjesë të haremit të tij. Inter-poli shqiptar është lidhur me shërbimet ana-loge të shteteve të Adriatikut dhe Mesdheut.Dyshohet se në këtë plan janë të përfshirë dykriminelët serbë të luftës, Mlladiç dhe Karax-hiç. Megjithatë kreu i Rendit e hedh poshtëkëtë version, duke theksuar se nuk ka ndonjëkonfirmim nga Dubai dhe se mund të mosjetë i vërtetë lajmi i rrëmbimit të miss Dubait.Ndërka mundësia e zbardhjes së aktit terroristzvogëlohet gjithnjë e më shumë, pasi njëri ngauniformat blu, mësojmë se sapo u shua nëspitalin “Nënë Tereza”. Kolegu tjetër i lëndu-ar, ndodhet sipas mjekëve, në gjendje kome.Kjo ngjarje nuk ka lënë pa prekur dy kampetkryesore të politikës shqiptare. Akuza të fortae të njëpasnjëshme artikulohen nga lideri iselisë rozë në adresë të kryeministrit demokrat.Fill pas protestës në sheshin “Nënë Tereza”,ai tha se “Skifterët nuk kanë rrëmbyer thjeshtbukuroshen miss Dubai, por ata kanë rrëmby-er paqen dhe sigurinë e rreme qytetare që naservir regjimi demagogjik dhe i paaftë i kryem-inistrit. Për këtë precedent qeveria shqiptareduhet t’i çohet për dënim Tribubalit të Hagës”.

- A na shpjegon ndonjë gjë më tepër, - epyeta shoferin, pa ndonjë shpresë të madhe.

- Se ka nodhë nji gjo, kët s’e lun topi, - thai bindur ai, duke tundë kryet gjithë nënkup-time të fshehta.

- Se ka ndodhë diçka, po e kuptojmë edhene, por se çfarë, s’po na e thonë tamam.

-Ç‘ne mre çuno, ene una sa ti nigjova... pohec mo... – tha, duke kërkuar një stacion memuzikë.

E ndali, ngriti volumin dhe tingujt e për-mallshëm kundërmuan si barna ngushëllimeshtë vjetra nën vargjet: “Si mësoi, o karrocë eDylit...!”

Ese

Nxënës dhe veteranë të arsimit bënë homazhe dhe vunë kurorame lule mbi varrin e patriotit, teologut, iluministit dhe mësuesittë popullit Said Najdeni, alias Hoxhë Voka.

7 - Mars 200935nr.

emigracionRRËNJËZA NGA RRËNJËT E ARTUR LIKSALËS

Nga: ABDURAHIM ASHIKU

Pinim kafe në sheshin qendror të Iraklios,shesh i madh, më i madhi nga sheshet që

më ka takuar të shoh në hapësirën greke. Përnjë moment, nga një fjalë, nga një toponimqë përmendi Arturi, mendja më fluturoi largme atë shpejtësi që deri sot nuk kam dëgjuartë ketë masë matjeje, as me kilometra, as memilje detare dhe as me vjet dritë në hapësirëne universit.

Ai përmendi fjalën Kuplon dhe unë nukmund të rrija pa u ngjitur menjëherë atij malilajthish. Desha ta shoh vendlindjen e tij –Begjunecin nën “këmbët e mia”, desha ta shohqytetin tim ku kalova rininë dhe burrërinë (përtë ikur në pleqëri) nga “qielli”. Kush ështëngjitur atje nuk ka si të mos ta kërkojë e tagjejë në arkivin e kujtesës ndjenjën që të zg-jon ajo pamje...

Në Kuplon së fundi, në verën e vitit 1991,ende pa u vënë tehu i mprehtë i sëpatës mbitrungjet e pemëve frutore të Dibrës, isha ngji-tur me Sali Roshin. Por, më parë se me Saliunisha ngjitur me Haki Kolën e me Met Ram-izin. Në fillim në projektin e tyre për kthimine Kuplonit në një bllok me qershi “Napolon”dhe lajthi “Visoku” dhe më vonë me punë-torët që formuan brezaret, hapën gropat dhembollën qershitë e lajthitë. Kuploni konsid-erohej atëherë blloku më i lartë frutorë i mb-jellur në Shqipëri, bllok që niste në 1200 metrambi nivelin e detit, vend ku qershia piqejshumë vonë duke mbyllur konvejerin e pjekjessë saj nga muaji maj në luginën e Drinit, nëgusht – shtator në lartësitë e Kuplonit...

...E kisha humbur Kuplonin ashtu siç i kishahumbur edhe kujtimet që lidheshin me SaliRoshin dhe me Haki Kolën e Met Ramizin...

Ma gjeti dhe ma solli në Iraklio të Kretës,në breg të detit, në kuotën e lartësisëgjeografike zero Artur Likasala...

Vëllai i Arturit, Xhevati, ishte ngjitur nëKuplon, kishte hap tokën dhe kishte mbjellurqershi. I ujiste, në ditë të nxehta vere, me krahëshumë herë, e me bidonë në anë samari herëtë tjera. Arturi ishte ngjitur me të një ditë vere

dhe i ishte dhimbsë...... Kishte ardhur në Greqi, kishte kërkuar

dhe kishte gjetur një pompë të fuqishme uji.E kishte marrë duke kaluar me të detin, fush-at, kodrat dhe e kishte ngjitur mbi fshat, atjeku kishte një vijë që e merrte ujin nga burimete përroit të Bellovës. Kishte marrë tuba ngaato të zjarrfikësve dhe i kishte shtrirë në tëpërpjetën e malit. Kishte ndezur motorin dheuji ishte ngjitur malit përpjetë.

- Po kjo, i kishte thënë Xhevati, ujitka tëgjithë malin!

- Mbaje mirë, i kishte thënë. Dhe mos të tëshoh më të mbash ujë me krahë...

Po kush është Artur Liksala ? Është një njerii zakonshëm, një emigrant që punon e jetonnë Iraklio të Kretës, një njeri që e ka mendjentë kthehet një ditë për të mbushë një shportëme qershi ushqyer nga dheu i të parëve....

Megjithatë disa detaje janë të nevojshmepër të formuar portretin e tij...

* * *

Si i kalove gjithë këto male, gjithë këto detedhe erdhe në Kretë?

Si të gjithë njerëzit. Herë me këmbë dukeecur natën dhe ditën, herë me makina dhe sëfundi me traget. Tani jemi stabilizuar me letra.Shyqyr Zotit, kalojmë në kufi e nëpër doganasi njerëz.

Sa vjet tu bënë këtu?Unë këtu kam gjashtëmbëdhjetë vjet.Që në fillim këtu erdhe?Jo, jo. Fillimisht kam ardhur në Verie, pastaj

në Selanik pastaj në Katerinë. Në vitin 1998kam përfunduar në Kretë.

Atje me çfarë u more?Me punë të ndryshme, me bujqësi, me ust-

allëk, çfarë të dilte.Po këtu si e nise?Merrem me ndërtime, me punë të ndry-

shme, me çfarë të dalë, vetëm të mos ngelemipa punë.

Ndërtimet i merr vetë përsipër apo je pjesëe ndonjë grupi?

Varet. Disa herë i marrim vetë përsipër, disa

herë argatë. Kështu është kjo punë.Tani ke ndonjë grup që punoni bashkë?Po, kam një grup prej 7 vetësh, grup timin

që merremi me ndërtime.Çfarë ndërtimesh kryesisht?Shtëpia guri, avllia, shtrim pllakash, suvatime.Nga i ke pjesëtarët e grupit?Të shumtët janë dibranë, por kam edhe nga

Mirëdita, nga Kukësi.Nga dibranët kë ke?Kam njerëzit e mi; Armand Liksalën,

Dashamir Ahmetin, Nazmi Totën prej Blliçje.Kam edhe disa çuna të tjerë prej Mirdite, ngaFani.

Qenkan mbledhë malet në Kretë?Po. Veriu.Vetë apo me familje je?Kam gruan me dy fëmijë. I madhi është 5

vjeç kurse i vogli një vit e gjysmë. Gruan ekam në shtëpi, merret me fëmijët. Djalin emadh e kam çuar në shkollë.

Kur bisedonim pak më parë më more prejkëtu dhe më ngjite në Kuplon me një moto-pompë në krah. Më ka marrë malli ta shohBegjunecin e Peshkopinë nga “qielli” ?

Qesh me shpirt.Ta tregova. Prapë e do ?

Jo, jo. Vazhdo. E kam regjistruar në qelizate kujtesës. Nuk humb siç mund të humb nëshiritin e diktofonit.

Këtu jemi por mendjen e kemi në Shqipëri,në vendin tonë, atje ku një ditë do të kthe-hemi. E dua vendin tim...

Kjo do të thotë se nuk je prej atyre që kebërë “rrënjë”?

Mbjellë jam se kam gjashtëmbëdhjetë vjeti ikur, me fëmijë të lindur e që po rriten këtu,por rrënjë nuk dua të bëj sepse nuk më pëlqent’i lë rrënjët në një vend tjetër, dua t’i lë nëvendin tim.

Donë t’i çosh atje ku i kanë të parët.Po, atje dua t’i kthej dhe t’i lë. Mbi të gjitha

jam shqiptar.Çfarë të ka ngelë në Peshkopi ?Më kanë ngelë fara dhe fisi, tokat e gjyshit

dhe e stërgjyshit, njerëzit dhe dashamirët.Nëpërmjet gazetës kë do të përshëndesje

prej këtu?Dua të përshëndes familjen time, babën tim

Rexhep Liksalën, nënën time Hatixhe Liksalën,vëllezërit me gra e fëmijë, Astrit Liksalën,Meritën, Xhevatin, dhe të gjithë njerëzit e tjerëqë kam në Peshkopi dhe në Shqipëri.

Prindërit me se merren?Baba dhe nëna janë në pension.Vëllezërit nga janë shpërndarë?I madhi merret me tregti, Astriti, kurse Xhe-

vati është mekanik në park.Ato qershitë në Kuplon kush i ka mbjellë?Xhevati.Janë pjekur qershitë?Jo, ka nja dy vjet që janë mbjellë, nuk kanë

hyrë akoma në prodhim. Kur të bëhen...Do të marrësh edhe ti ndonjë shportë.Patjetër. Edhe mua një shportë do të ma

japin.Për kë të ka marrë malli në Peshkopi?Më ka marrë për të gjithë, për njerëzit e

mi, për farefisin, për vendin tim.Faleminderit!Faleminderit edhe ju. Të uroj suksese. Gë-

zohem!E-mail: a_ashiku@yahoo.gr

00306938103747.

Në restorantin “Penestia” në Qen-drën kulturore në Dibër të Madhemë date 11 mars 2009, u promovuaMonografia “Aktivitetet e pushtetitvendor në Dibër 2005-2009”nga Dr.Argëtim Fida.

Siç thuhet në këtë libër, kjo ështëmonografia e parë për Dibrën pasmë shumë dekadave.Qëllimi ynë përtë bërë një monografi katërvjeçarefaktografike e kronologjike, ështëbazuar në angazhimet dhe të arritu-rat tona si pushtet vendor i BDI-sëpër këto katër vite të kaluara nga njëraanë , dhe nga ana tjetër për të mbe-tur një periudhë e shkruar dokumen-tuese historike për gjeneratat e sot-me dhe të ardhshme, për të treguarpërpjekjet dhe sakrificat tona për taruajtur dhe përparuar Dibrën.

Këto punë e sakrifica janë bërëme qëllim të krijimit të kushtevemë të mira të jetës publike, infras-trukturore, administrative, arsimore,

Në kuadrin e javës kulturore franko-foneProgrami kulturor zvicerian për Ballkaninme datë 23 mars në orën 18 në një ngamjediset e Akademisë së Arteve organizoipromovimin e librit “Nëpër Udhët e Sh-qipërisë” me autore Helenë Pitand( NoëlleRoger pseudonimi) dhe përkthyer nga IldaPoda(Cami).Në këtë promovim merrninpjesë ambasadorja e Zvicrës në vendin tonëzonja Ivana Enelor, avokati i popullit ErmirDobjani, ministri i punës Anastas Duro sidhe antarë të shoqatës së miqësisë Shqipëri-Zvicër, studiues, historianë e analistë tëmediave.Në fillim përshëndeti të pranish-mit ambasadorja zviceriane zonja Ivana ecila foli gjatë dhe mbi jetën e veprën eHelenë Pitand e cila bashkë me bashkëshor-tin e saj shkeli Shqipërinë në ato vite të tra-zuara e në kushte dhe të vështira për një çiftqë vinte nga Zvicra.Të dy ishin dhe studi-ues por bukuritë e Shqipërisë i magjepsënndaj shkelën më së shumti edhe me këmbëkëtë vise të bukura.Në të gjitha librat e botu-

Dibër

Dibrës ia kthym shpresën për të ardhmenkulturore e sportive për të gjithë ne.

Poeti Nebi Samarxhiu duke I bërënjë qasje kësaj monografie, tha se:”Duke shfletuar këtë Monografi shfle-tojmë një pjesë të ndërgjegjes tonë,ndjejmë frymëmarrjen e qytetittonë të dashur që na kënaq përgjithçka që është arritur të bëhet përnjë të ardhme më të mirë. Dr.Argëtim Fida me këtë monografidëshmon një shkallë të lartë kreativ-iteti, figurë të kompletuar intelektu-ale që din të shpreh dhe realizon viz-ionet e veta në çdo dimension tëangazhimit të tij jetësor, dëshmonpunë të palodhshme, bashkëpunimme të gjithë ata që janë në rrugë tëdrejtë të sendërtimit shpirtëror tëqytetarrit dibran. Duke lexuar këtëmonografi jo vetëm që na kënaqgjithçka që është arritur të bëhet,por më e bukura qëndron në formim-in e një besimi të fortë për tëardhmen.Do të përfundoj me fjalët

e autorit të shënuara në fund të këtijlibri “Ju na e dhatë besimin, ndërsane përparimin dhe zhvillimin.Këtëjemi të gatshëm ta bëjmë edhe në tëardhmen”.

Dr. Argëtim Fida, duke u fal-enderuar para të pranishëmve, shtoise:”Të arriturat tona për katër vitet ekaluara janë pasaporta për shpresëne Dibrës për të ardhmen elumtur.Unë për këtë i falenderoj tërëbashkëpunëtorët e mij për punën dhesakrificëen e tyre.Është shumë vësh-tirë të administrosh një familje tëvarfër e lene më një komunë tëvarfër.Arritjet tona nuk janë të rastë-sishme. Unë ndoqa Institutinndërkombëtar për demokraci “Med-lin Olbrajt”, ndërsa kur erdha nëpostin e kryetarit të komunës sëbash-ku me nëpunësat e mij ndoqa tëgjitha trajnimet dhe seminaret enevojshme”, tha në fund Fida.

Rexhep TORTE

Tiranë

Promovohet libri “NëpërUdhët e Shqipërisë”

ara prej saj është përdorur pseudonimiNoëlle Roger me të cilin e njeh tashmë dhelexuesi shqiptar..Shkrimtari Nasho Jorgaqinë fjalën e tij tha se padyshim Roger ështënjë Edit Durham të cilën ne nuk e keminjohur.Sikur të ishin takuar vërtet EditDurham me zonjën Noëlle do të ishte njëmrekulli. Kjo zonjë zviceriane bëri aq shumëpër vendin tonë sa vështirë në ato vite semund të bënim dhe vetë ne shqiptarët. Epër ne kjo deri tani ishte e panjohur por enjohëm tashmë falë punës së madhe të zon-jës Ilda Poda(Cami) e cila punoi gjatë nëpërarkivat e Zvicrës. “Padyshim Roger është njëzbulim për ne, tha në fjalën e tij analistiRoland Qafoku, dhe këtë zbulim na e sollinë vendin tonë zonja Ilda.Këtë që duhej tabënte vite më parë Akademia e Shkencave jaqë na e bëri Ilda dhe kjo nuk është pak.Nëfund pqër të pranishmit u shtrua dhe njëkoktej ku dhe në prani të ambasadores zvic-eriane u tokën gotat e verës në shenjë tëmiqësisë së madhe mes dy popujsh .

B Ë H U N I P J E S Ë E G A Z E T Ë S !www.dibra .org

Profile emigrantësh të suksesshëm: jeta e përditshmedhe dashuria për vendlindjen

8 - Mars 200935nr.

cyan magenta yellow black

botimeNë Filadelfia u bë promovimi i librit “Përjetë me Ty”të autorit Ivzi Çipuri. Babë e bijë poetë të njohur në Amerikë

“Përjetë me ty”, poezi e dhimbjes dhe dashurisëNga: BEQIR SINA, New York

PHILADELPHIA - PENSILVENIA:Vitet e fundit, një sërë aktiviteteshme titull “U promovua libri”, poorganizohen në shumë qytete të sh-teteve amerikane. Aty ku mësë shumti janë edhe të përqëndruarshqiptarët, kryesisht komuniteti ishkrimtarëve, poetëve, tregimtarëve,eseisteve, novelistëve, monografive,biografive, dhe publici-stëve shqiptarë në SHBA-ës. Emigri-mi i një numëri të madh të tyre, ështëbërë burim frymëzimi dhe ka qënë ibegatë për shumë autorë, të gjejnëkohën e lirë të shkruajnë libra. Dhet’i promovojnë, më pasë ato me cer-emoni të bukura e tërheqëse. Që dot’i kishin zili edhe autorët në Sh-qipëri, Kosovë e viset shqiptare.

Këtu ditë komuniteti shqiptarë, unjohë nëpërmjet medias elektronikese: Shoqata Atdhetare - Kulturore Sh-qiptare – Amerikane “Bijtë e Sh-qipes” , Këshilli Drejtues i Shoqatës,në bashkëpunim me autorin, ditën eDielë më 15 Mars 2009 organizoinë Qendrën Kulturore të shoqatës,promovimin e librit “Për jetë me ty”,të poetit dibran Ivzi Çipuri.

Promovimi është shoqëruar merecensime, fjalë përshëndetëse, opin-ione, dhe një koktel të vogël, ku kanëmarrë pjesë, liderë të komunitetit,biznesmen, gazetarë, shkrimtarë,adhurues të librit , arsimtarë, prindërdhe nxënësit e klasave të shkollës sh-qip, në këtë qendër. Poeti Ivzi Çipu-ri, është babai i poeteshës së talen-tuar, Iva Çipuri, një emër mjaft injohur edhe në literaturën ameri-kane, emigruar në vitin 2000 nëShtetet e Bashkuara të Amerikës.

PROMOVIMI I LIBRIT “PËRJETË

ME TY”Ideja për promovimin e këtij lib-

ri u rekomandua nga miqtë e sho-qatës së siperpërmendur, nisur ngadëshira për të bërë të njohur këtëlibër për vlerat e veçanta dhe me-sazhet që përcjell për lexuesin nëditët tona kur baza e shoqërisë -familja, ka hyrë dhe po thellohet nënjë krizë të vërtetë sociale, kultur-ore, ekonomike, etj. Motivi i miqveishte: përderisa autori bëri sakrificënmë të madhe duke hapur zemrën dhei dhuroi publikut botën shpirtëroretë jetës së tij familjare, dhe meqenëse vlerat e mesazheve në këtëlibër kalojnë dimensionin personalfamiljar dhe mund t’i shërbejnë sho-qërisë, u ngul këmbë që të bëhej pro-movimi i këtij libri.

Në promovim recensuan: LlazarVero, kryetar i shoqatës, i cili hapidhe drejtoi gjithë aktivitetin, sekre-tari i shoqatës, Vlashi Fili, i cili lex-oi tekstin e plote të artikullit dërguarnga Albana Melyshi Lifschin“Përkushtim i një bashkëshorti”botuar më parë në gazetën “Iliria”,Mehill Velaj paraqiti materialin“Vargje malli të një mërgimtari”,Raimonda Moisiu paraqiti materia-lin “Një vëllim që të tërheq ngamënga me shumë tinguj serenatadashurie....”, Pr.Dr. Besnik Budaj,Sadik Elshani- anëtar i kryesisë sëshoqatës “Bijtë e Shqipes” etj.

Pas recencave të sipërme shumëdiskutantë vlerësuan vëllimin mepoezi për vlera të veçanta në përm-

bajtjen e tij, mesazhin që jep libri sidhe nivelin e lartë artistik të veprës.Llazar Vero lexoi dhe tre mesazhedrejtuar vetë autorit Ivzi Çipuri dheorganizatorëve e pjesëmarrësve nëpromovim dërguar nga zoti AdnanMehmeti - president i Shoqatës sëShkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë,nga Dalan Luzaj - kryetar i shoqatëssë Shkrimtarëve Shqiptaro-Ameri-kane, Iliriana Sulkuqi- shkrimtare,poete dhe publiciste me banim nëNju Jork.

AUTORI “RREFEHET” ...Çipuri thotë se tragjedia që goditi

shpirtin tim më 17 Mars 2003 ështëkrejtësisht e pamundur të përshkru-het për t’ia dhënë lexuesit. Ajo ësh-të pllakosur e vulosur thellë në shpir-tin tim dhe askush nuk mund ta lex-ojë.

Që javën e parë të tragjedisë nd-jeja se duhej të bëja diçka të shenjtëpër njeriun e shenjtë për mua dheqë tashmë e kisha humbur përgjith-monë. Pa vetëdije dhe spontanisht,por vazhdimisht, me dilte nga bren-da shpirtit pyetja se çfarë duhej tëbëja për të vazhduar të jetoj me Li-cen (Alijen) time, të humbur vetëmfizikisht. Ky mendim sa i rëndë dhei vështirë, më mundonte, por s’mundta ndaja me askënd; as me dy vajzate mija të shtrenjta, sepse s’mund t’ilëndoja më tej, përkundrazi, mëshqetesonte mendimi dhe halli tjetërse si mund t’i ndihmoja ato për t’ulehtësuar sadopak dhimbjen e hum-bjes së nënës së tyre ideale.

Fillova të angazhoj mendjen mekujtimet më të bukura nga jeta jonëqë nga dita e njohjes dhe deri nëditën e fundit pranë saj. Sa më shumëqë vazhdoja të mendoja dit’ e natë,akoma më shumë dhimbje më jepteedhe mendimi semos një ditë, mekalimin e kohës, edhe unë mund tëperfundoja si gjithë të tjerët, nërutinën e jetës, në rrugën e harresësspontane që njerëzit e quajnë “sher-im” me kalimin e kohës - se kohabën të veten. Pikërisht në momentetë tilla mendimesh më rrëmbenteideja e tmerrshme që më bënte tëpyesja veten: Pse, dhe Licja ime dotë përfundonte si gjithë të tjerët - nëharresë - sikur nuk kishte ekzistuar?!

Jo, këtë mendim s’mund ta duro-ja dhe pranoja në asnjë mënyrë. Nukmund t’i lejoja vetes t’i mbetejgjithçka kohës si “shëruese”. Kjo mejepte dhimbje dhe vetëm dhimbje,

që sa vinte e bëhej më përveluese.Rezultat i gjithë kësaj endërre

llahtaruese ishte që në një momenttë caktuar më pushtoi ideja e doku-mentimit dhe përjetësimit në njëformë a tjetër të gjithë jetës tonë metë gjitha bukuritë e saj, peripecitë,vështirësitë e pengesat, dhe mbi tëgjitha ajo lumturi që ne kishim arri-tur të ndërtonim dhe në ditët më tëvështira të jetës tonë bashkë në 35vjet, veçanërisht 10 vitet e fundit.

Dhe sa më shumë kujtoja momen-tet më të lumtura, më shumë mëdigjte e përvëlonte dhimbja. Pa ekuptuar dhe gradualisht po filloja tëbisedoja me veten time - por jo mezë në formën e një krize mendore,duke i thënë vetes që gjithçka duhetta hedh në letër, çfarëdo që të ndjejta shkruaj menjëherë. Dhe kështufillova të veproj. E nisa në formë di-tari për disa javë e muaj, duke shënu-ar momentet më kryesore, që ngërtheheshin nga fillimi i dashurisëtonë, deri në vitet dhe ditët e fundittë luftës për të fituar mbi mallkimin.Shkruaja ditën, shkruaja edhe natënvonë.

Në një prej netëve të tilla ndjevase këto ide po më vinin në formëvaji poetik, me vinte të vajtoja mezë dhe shpejt rrëmbeva lapsin të sh-kruaja. Të shkruaja në vargje. Kjo mëbëri të qëndroja më shumë vetëm nënjë ide, kujtesë apo mendim tëpërqendruar, dhe kështu mund tapërshkruaja siç e ndjeja në vargje.Kështu filloi dhe kështu vazhdoi herëpas here. Kisha raste kur nuk ndje-hesha përsëri në gjendje për t’i shpre-hur ato në vargje dhe kthehesha tekditari. Kam shkruar plot kujtime nëditar dhe përshkrime të veçanta, qëndoshta do më duhen më vonë.

Kur kisha arritur të ndjehesha dhetë bindja veten se vërtet kisha shkru-ar mjaftueshëm për të realizuar njëvëllim me këto poezi, m’u desh njëkohë relativisht e gjatë për të vendo-sur nëse duhej t’i bëja publike këtoshkrime tepër personale dhe shumëprej tyre intime. Problemi i parë qëhasa ishte se nuk kisha me kë të sh-këmbeja mendime e të këshillo-hesha. Në fillim luftova me vetvet-en, duke kaluar nga njëri mendimpër t’i botuar, në tjetrin që si mundta bëja një gjë të tillë kaq intime epersonale dhe që nuk kisha dëgjuarta kishte bërë dikush tjetër më parë.

Njëra nga vajzat pranoi me gux-im dhe t’i lexonte ato. Pas kësaj i

vura si objektiv vetes që ta realizojabotimin e vëllimit.

“PËRJETË ME TY”

Vëllimi përmban 33 poezi tëvendosura në tri pjesë në libër. Ven-dosja kryesisht është bërë kronol-logjikisht. Në pjesën e parë janë 13poezi që pasqyrojne disi jetën tonëqë nga njohja e parë dhe në vazh-dim deri në kohën kur Alija u sëmur.Qëllimi në këto poezi ishte të kuj-toja, shprehja dhe rrefeja disi ndjen-jat e mija për Licen time, për dashu-rinë tonë, për filozofinë tonë përdashurinë dhe jetën familjare, përkonceptin bazë mbi familjen, si lind,forcohet, ruhet dhe mbrohet dashu-ria e vërtetë në çfarëdo rrethanashsociale, ekonomike dhe lufte përmbijetesë.

Jam përpjekur gjithashtu të bëj njëlidhje të jetës dhe përvojës tonë nëmarrëdhëniet familjare në raport meshoqërinë në përgjithësi dhe me tëveçantat dhe problemet që kjo sho-qëri has sot, në radhë të parë në as-pektin e ndërtimit të familjes nëraport me vetë këtë shoqëri që jemisot e ku do të veje ajo në të ardh-men. Këto probleme kryesisht i gjentë shprehura në poezitë: “Betimi iparë”, “Puthja e parë”, “Betimi nëmartesë”, ‘Dyluftim opinionesh”,“Lumturia”, etj. Në fillim të kësajpjese kam venë dhe një mesazh ori-entues: “...Sa kohë që je me të, kurrefundin s’e mendon...”

Në pjesën e dytë është vënë poe-zia e gjatë me titullin e vetë librit“Përjetë me Ty”. Aty ka shumëdramë, shumë tronditje shpirtëroredhe nota pesimizmi, që herë pas heremund ta bëjnë lexuesin të dyshojënë përfundimin tim. Një mesazh të

tillë e kam marrë dhe nga ndonjëlexues gjer tani.

Megjithatë, e gjitha kjo duhetmarrë në kompleks me gjithëvëllimin, sepse në mbyllje të kësajpoezie, si dhe në pjesën e tretë, kjosituatë kalohet dhe triumfohet mbipesimizmin dhe heqje dore nga jeta.Dhimbja, vaji, i heshtur, i dukshëmdhe i padukshëm, qoftë dhe pes-imizmi i përzier me të gjitha këto,janë pjesë e realitetit, e jetës vete,dhe nuk kemi përse të tregohemindryshe. Sinqeriteti njerëzor është ajoqë unë vlerësoj mbi të gjitha. Unëjetën po e vazhdoj aq sa mundemnormalisht, jam i motivuar të jetojpër vetë dhe fëmijët e mi, t’i ndih-moj, mbroj e gëzoj ato, por dhe përtë dashurit e tjerë të dy familjevetona dhe më gjerë.

Në pjesën e tretë duhet kuptuarmire mesazhi që kam cituar nëfillim: “Mbetesh përjetë Ajo që ishepër mua. Mbetëm përjetë Ai që ishapër ty.” Ky është direkt një reflektimi mesazheve nga poezitë e pjesës sëparë. Filosofia ime që kam shpjeguaratje për dashurinë e vërtetë, etj. nukka ndryshuar assesi, përkundrazi, ajokonfirmohet dhe më tej. Në të gjithakëto poezi të pjesës së tretë reflekto-het jeta ime e vërtetë shpirtërore metë gjithë ndjenjat komplekse dhe re-ale. Secila prej tyre ka dhimbje, kabukuri, premtim, besnikëri, vazh-dimësi jete, interpretim filosofikkonceptesh, ka të ardhme, dhe psejo optimizëm, sa kohë që vazhdojtë rroj i motivuar dhe në pritje përt’u bashkuar përsëri me Licen time,nëse gjithçka vërtetohet ashtu siçbesojmë dhe shpresojmë të jetë nëbotën tjetër.

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: auroragroup@auroragroup.com.al

koha kalon, cilësia mbetetPROJEKTIM - ZBATIM

9 - Mars 200935nr.

cyan magenta yellow black

Neë Jersey, mbahet festivali”Dita Ndërkombëtaree Trashëgmnisë” për fëmijë, me emrin

”One World - Një Botë”kulturë

Shqipëria përfaqësohet meveshje popullore dibrane

Nga: BEQIR SINA EMERSON - NEW JERSEY : Më

23 janar, në sallën e teatrit dhe tëkoncerteve në qytezën Emerson,të New Jersey-it, u mbajtfestivali ”Dita Ndërkombëtare eTrashëgmnisë”, për fëmijë, meemrin ”One World - Një Botë”. Kjonuk është hera e parë që shkolla fil-lore Patrick M. Villano, është niko-qire e këtij festivali, andaj ai tashmëlirisht mund të quhet një traditë ekësaj shkolle, që të mbajë për çdovjet një festival të tillë kaq të larm-ishëm, me fëmijët nga e gjithë bota.

Në edicionin e sivjetëm të këtijëfestivali u paraqitën me veshjet e tyrepopullore, dhe simbolet e tyre ko-mbëtare, rreth 25 vende : Panama-ja, Filipinet, Hungaria, Kanadaja,Portugalia, Kina, Kroacia, Izraeli, Ita-lia, Tailanda, Arabia Saudite, India,Spanja, Meksika, Rusia, Ukraina,Polonia, Porto Riko, Skocia, Arme-nia, Afrika e Jugut, Australia, Indon-ezia, Koreja e Jugut, Egjypti, Libanie tjerë. Mes tyre për herë të parë ësh-të përfaqësuar edhe një fëmijë sh-qiptarë, i lindur në Amerikë, mekostumin popullor dhe flamurin kuqe zi të Shqipërisë.

Përfaqësimi i Shqipërisë, në këtëfestival u pritë me shumë interes.Kostumi popullor dhe flamuri ko-mbëtar entuziasmoi jo vetëm fëm-ijët shqiptarë në këtë shkollë, meprindërit e tyre, por edhe të pranish-imit të cilët me ovacione përcollënpërfaqësuesin e Shqipërisë, 8 vjeçarinBahri Hoxha, me origjinë babai ngaTropoja dhe nëna nga Dibra.

Për herë të parë edhenjë fëmijë shqiptarë 8vjeç, me kostumpopullor e flamurinkuq e zi përfaqësonShqipërinë

Ky festival kosiderohet si një ak-tivitet për prezantimin e traditavekulturore artistike të fëmijëve tëemigruar nga vende të ndryshme tëbotës, të cilët nuk do të harrojnë tëpaktën për një çastë se nga çfarë vendikanë ardhur në Amerikë. Festivali thadrejtori i kësaj shkolle ka si qëllimzgjimin e jetës kulturore të fëmijëvenëpërmjet këtij kompeticioni. Gjith-

ashtu, edhe kontributi i drejtpërdrejtëi prindërve të tyre për të ruajtur edhenë emigrim traditën dhe kulturën evendeve të ndryshme. Nëpërmjetkëtij festivali, synohet përfshirja e njënumri sa më të madh fëmijësh. Poashtu krijimi i mundësive për të pro-vuar këto vlera kulturore, edhe nëmjedise të tjera të rëndësishme nëSHBA-ës.

Drejtuesit e këtij festivali që janëmësuesit e kësaj shkolle, duke nd-jekur traditën e para-ardhësve të tyre,thonë se suksesi i kësaj performance,është në masë të madhe, për shkak semësuesit, nxënësit dhe prindërit, ar-rijnë për çdo vjet të mbajnë këtëparadë folklorike. Paradë, e cila potërheq për çdo edicion qindra nxënësdhe prindrit e tyre, të ardhur nga

vende të ndryshme të botës, e që je-tojnë në Amerikë. Kjo, jo vetëm përfaktin se që fëmijët e tyre duhet tëvishen në veshje tradicionale të ven-dit nga ata janë( origjina) qëata përfaqësojnë vendin nga emigru-an prindërit e tyre, por ata gjithash-tu duhet të sjellin edhe diçka ngasimbolet kombëtare ose të përgatisinushqime autentike nga vendi i tyre.Midis dhjetëra fëmijëve përfaqësuesnga vende të ndryshme të botës , nëkëtë paradë folklorike, mori pjesëedhe një fëmijë shqiptarë 8- vjeçarë.Ai quhet Bahri Hoxha, me origjinënga Dibra. Ai është i biri i Afrim dheEmira Hoxhës, nipi i Jonuz Ndreutdhe Imam Isa Hoxha. Fëmija, i cilime veshjen popullore të krahinës sëDibrës, dhe me vallen famëshme tëburrave të Dibrës”Valle dysheDibrane”, kishte nderin e përfaqëson-te vendin e tij Shqipërinë, shkruantenjë gazetë lokale.

Gjyshii i tij Jonuz Ndreu, njëemigrant i herëshm, dhe që ka shër-byer në ushtrinë amerikane, patriote atdhetar i shquar, ishte në gjendjetë kontaktonte me një nga nipat i tijnë Shqipëri, për sjellur një veshjetradicionale të fëmijëve që ipërket krahinës së Dibrës. Ai e bërikëtë që t’ja dhuroi nipit tëtij Bahriut, këtë kostumkaraterisitk me ngjyra të bukura, nëmënyrë që nipi i tij 8 vjeçar BahriHoxha, nxënësi i Shkollës Patrick M.Villano, e cila gjendet në qytetinEmerson, të New Jersey-it, të veshikëtë veshje folklorikeshqiptare, gjatë këtij festivalindërkombëtar të fëmijëve nga egjithë bota në këtë shkollë . Për çkaai ishte dhe fëmija që përfaqësojëShqipërinë në këtë paradë. 8 vjeçarishqiptarë me këtë kostum tëprezantuar gjatë shfaqjes, shkruangazeta lokale, u duartrokit nga qin-dra fëmijë, prindër e mësues dhe nëfund të shfaqjes u nderua edhe menjë kup dhe çertifikat nderi.

Dita Ndërkombëtare e trashëgim-nisë kulturore, për fëmijët , në shte-tin e Nju Jersit është një shfaqjetradicionale e mbajtur për çdo vjet.Një ngjarje, kjo thonë autoritetet ekësaj shkolle, prej themelimit të saj.Ajo mbahet nga nxënësit që përfaqë-sojnë klasat e ciklit të ulët,(të sh-kollës fillore), dhe ka një demostrimnë formë parade dhe spektakli kufëmijët përfaqësojnë vendet e tyre,të origjinës. Andej nga kanë ardhurata vetë ose prindërit e tyre.

Shkolla Patrick M. Villano, ecila gjendet në qytetin Emerson,të New Jersey-it, ka qenë ajo, ecila pret fëmijët e emigrantëve ngae gjithë bota në këtë paradë kultur-ore ku fëmijët më së shumtiprezantohen me veshjepopullore, për shumë vite. Edhe këtë rradhë u mbajtë paradakulturore e fëmijëve nga e gjithë bota,të cilët me prindërit e tyre kanë em-igruar prej kohësh ose tani në SHBA-ës. Këtë ngjarje kulturore nga më tërëndësishmet e vitit, të kësaj shkollee mbajtën nxënësit e mësueset etyre më 23 janar, 2009, në sallën eshfaqjve teatrale të shkollës PatrickM. Villano, në Emerson, New Jer-sey-it .

Një mësuesi nga Reçi, Faiku i Prençëve, me të cilinherë - herë ulemi e pimë nga një birrë shqeto dhe bre-dhim me mend maleve e luginave të Dibrës, seç i sh-krepi në mend dhe më mori e më gdhiu trasesë sëkanalit të njohur në histori si kanali Fushalie - Vakuf.

Unë atë natë e pata gdhirë diku mbi fshatin Përgjegjekurse ai diku mbi fshatin Blliçe nga merrte dy krahëkanali i njohurqë nëpërmjetnjë sifoni sollipër vite meradhë ujin eSetës deri nëVakuf...

Unë asoko-he isha mësuesnë shkollën emesme bujqë-sore "NazmiRushiti". Menjë aparat"Zorkij" bërashumë fo-tografi tri prejtë cilave mëkanë ndjekuredhe këtu, largvendlindjes elarg Atdheut,

Fotoalbumi i gazetarit: TRI FOTOGRAFI NGA DHJETORI 1967...bashkë me shumë fotografi të tjera.

Në fotografi janë nxënës dhe punonjës të Shkollës sëMesme Bujqësore. Është vargu i gjatë i njerëzve, punadhe përkushtimi i të cilëve nuk duhet vdirë...

Kjo, edhe në qoftë se kanali është vdirë dhe uji nukujit tokat e Kastriotit, Kishavecit, Vakufit e Fushën eÇidhnës deri në kufi me Lugjejt. / Foto: A. ASHIKU

10 - Mars 200935nr.

Shënimet e një inxhinieri: Jeta dhe vështirësitënë kërkimet gjeologjike në malet e Korabit... shënimeNga Vesel HOXHA*

Ishte korriku i vitiit 1976. Bazën e ekipit e kishim ngritur afër postës verore të

Venishtit, në Bjeshkën e Abazallarëve tëVleshës, në bjeshkën e fisit të dajave tëgjyshit tim, emrin e të cilit mbaj. Kishimrreth dy muaj që vazhdonim tëpunonim ne Bjeshkën e Shehut, në ven-din e quajtur Gurët e Pëllumbave, përmineralizimet okside te hekurit. Mepunën e bërë kishim zgjeruar konturet ezonës së kërkimeve edhe në vende tëtjera. Sapo ishim kthyer nga një marshutëe lodhshme, bashkë me Aliun, koleguntim të punës prej vitesh. Kishim dalë ngaçadra herët në mëngjes dhe u kthyemnë orët e vona të pasdites. Të dhënat emarra disa ditë më parë, në zonën eBjeshkës së Gramës, për praninë e min-eralizimeve okside të manganit, na kish-in nxitur për të vazhduar kërkimet derinë afërsi të Dersës, përballë Llapshni-kut. Mineralizime të tilla nuk ishin takuarnga punimet e rilevimit të kryera vite mëparë. Disa copëra të gjetura nga koman-danti i postës verore të Venishtit, KozmaZiu, u bënë shkasë që Aliu të gjenteshfaqjen e parë jo shumë larg copërave,në shpatin aty pranë, në afërsi të vendittë quajtur Guri i Kuq, përballë Liqenitartificial të Gramës, rreth një orë largvendit ku kishim ngritur çadrat. Disa ditëmë vonë, gjetëm dhe një shfaqje tjetërdisa qindra metra larg saj, sipas shtrirjessë trupit të mineralizuar manganmbajtës,ne afërsi të Liqenit të Zonjave.

* * *Nuk mbaj mend pse na mungonte

guzhinieri ato ditë korriku, por kujtoj seIsuf Dobi, nga Mururri, punonjësi mekafshë që furnizonte ekipin, na gatuante,gjersa të vinte kuzhinieri Gani Kolgjininga Cereni i Kalasë së Dodës. Ndërsapo bëheshim gati të hanim drekë, Sufana thotë se sonte do të kemi miq. Nëdarkë do të vijnë disa njerëz nga Tirana.Pa u shprehur plotësisht Sufa, ndërhynAliu si me habi, mysafirë në çadër! Popo vazhdoj Sufa, mysafirë në çadër, bilejanë shumë shtoi ai. Por ju mos u bënimerak. Komandanti që na e solli lajmin,tha se bukë kemi në furrë sa të keninevojë, të tjerat brenda mundësive (Nëatë kohë ne furnizoheshim me bukë ngafurra e postës kufitare. Me raste, furnizo-heshim nga posta, edhe me energji ele-ktrike nëpërmjet një motogjeneratori tëvogël që punonte me mishell). Unë dotë vijë pa ftuar -i thuaj inxhinier Veselit,do vij për muhabet. Këto ishin fjalët e tijdhe u largua pasi kishte punë –përfun-doj Sufa. Njoftimi nuk është i saktë –ndërhyra në bisedë. Me sa duket fjalëtkanë ardhur gojë më gojë dhe kanë devi-juar nga origjinali. Megjithatë e sigurtështë se do të kemi mysafirë, e pa sigurtështë se cilët do të jenë ato. Ç‘është evërteta siç jam shprehur dhe në tregimetë tjera, unë nuk mbaja raki në çadër,por rakia të nxirrte faqebardhë në atomale, kur vinin miq që e pinin. Në male,ku bënë ftohtë dhe në verë, e pinë vendirakinë, më thoshte i ndjeri Lik Skarra,një punonjës veteran gjeologjie nga fs-hati Shumbat, ndonëse dhe Lika vetënuk e pinte, por mikut i’a vinte përpara.Lika ishte bujar i madh dhe punëtorë.Se pinë Veseli rakinë por e pinin të tjerët,kjo ishte çështja që bluja në mendje.Kur punoja në Drejtorinë e Përgjithshmetë Shërbimin Gjeologjik Shqiptar, byraz-eri im nga Lura, profesor Sabri Hoti mëthoshte me humor: Se pinë Veseli, por epinë Halimi për Veselin dhe shokët e tij.Vete tek komandanti për ta sqaruar mëhollë punën por, fjalët që na tha Sufanuk lëviznin. I them të lidhemi dhenjëherë me Degën e Punëve tëBrendshme mos bëjmë ndonjë sqarim.Ashtu bëmë. U lidhëm më DPB në Pesh-kopi. I kërkuam të lidhet me Bulqizënpër të na sqaruar më shumë. Për fat, ngaqë ishte dhe vonë na thonë se nukpërgjigjet njeri. Tentojë komandanti tëlidhet me postën dimërore në fshatinVenisht, por përsëri qe e pamundur. Talemë ketë punë i them. Mirëse të navijnë, ne do ti presim me ato mundësiqë kemi, dhe -shtova unë -do të marrimmasa për ti rregulluar për të fjetur. Nëmale kjo është gjëja më e vështirë, pasiështë ftohtë dhe në verë, sidomos nata,me të tjerat bëhet si bëhet. Ndera povrisja mendjen për të gjetur se cilët do tëjenë mysafirët -ndërhyri komandantKozmai duke më thënë se me ndonjë

batanie dhe çarçaf ju ndihmoj dhe unë.E falënderoj për pritjen dhe largohemnga posta duke i thënë me shaka: Ftesënuk po të bëjmë, do vije pa ftuar. Ku tadija unë se do të vinte një ditë që lidhjatelefonike nuk do të ishte mundim evështirësi për njerëzit, por do të ishtenjë gjë krejt normale. Me një aparat tëvogël, me celular, sot mund të flasëshme gjithë botën. Asokohe këto ishinkushtet dhe as që e çonte njeri në mendjese do të vinte kjo ditë. Kthehem tek çad-rat ku ishin Aliu dhe Sufa. U tregoj senuk sqarova gjë. Hani pak bukë inxhin-ier, e kini gati supën –mu drejtua Sufa.Mirë i them, po hamë pak me Aliun sendoshta darka vonon e ne nuk durojmëgjerë athere, jemi të lodhur. Nga që Sufana shërbente në kuzhinë prej disaditësh, nuk kishim dhe shumë rezervaushqimore, kësisoj ardhja e miqve sikurna vuri në provë. Ishte hera e parë që dotë prisja mysafirë në çadër. Neve na mu-ngonte eksperienca në shumë drejtime,jo vetën në anët profesionale që ishtediçka normale por, dhe në aspekte tëtjera të jetës. Nuk kisha bërë as dy muajpunë në këtë rajon malor dhe akomanuk i kisha mbushur 24 vjeç. Çadrat ikishim Italiane, i kishim të mira për tëpritur dhe miq të rëndësishëm. Të pak-tën kështu i bëja qejfin vetes. Në dy tëtjerat flinin punëtorët. Për vetë natyrën epunës, ato nuk mund ti mbanin pastër,falë dhe faktit se flinin katër-pesë veta nënjë çadër. Puna për hapjen e kanalevetë kërkimit me lëndë plasëse, me dhera

e pluhura kërkonte kushte që ne si plotë-sonim dot në maja malesh. Shto këtupastaj edhe natyrën lëvizëse të punësme çadra, të punës kërkimore. Ne,“udhëheqja”, flinim dy veta në çadër dhenatyra e punës tonë ishte disi ndryshe,kështu mundësia për ta mbajtur pastërishte më e madhe. Ndërsa po mendonimpër të pritur mysafirët, Sufa mu drejtuaduke më thënë: Sikur të bëjmë një ëm-bëlsirë përpara se të na vijnë miqtë! Fi-tojmë kohë. Kishim vetëm një furnelëme vajguri, rumune, me dy vatra, e cilatë hante shpirtin gjersa ta niveloje, përn-dryshe nuk bënte flakë të mirë. Mirë ithem unë duke buzëqeshur, hoxhë jam,dhe hoxhallarët tek ëmbëlsira e kanëmendjen. Mos janë miq që nuk hanëhallvë -ndërhyri Aliu. Si do që të jenë,tha Sufa, nuk na vete dëm ëmbëlsira,sidomos në male. Aliu kujtonte se Sufadinte të bënte vetëm hallvë. Sufa nuk dotë na bënte hallvë. Ai do të na bënteKabuni. Unë nuk e dija si bëhet Kabu-nia. E dëgjoja për herë të parë këtë emërëmbëlsire. Megjithëse rakinë nuk e pija,në mendje bluaja diçka, kisha njëbrengë pse nuk e kisha ruajtur një sh-ishe, ta kisha për mikun. Jo më kotëthonë se disa gjëra duhet të mbahen “përraste rreziku”. Ndërsa dielli po perën-donte, në qafën mbi postë, në drejtimine rrugës që vinte nga Varri i Sejmenit,Sufa dalloj ardhjen e disa njerëzve drejtnesh. Dal menjëherë nga çadra dheshikoj duke veçuar midis tyre kokën ebardhë të Kryegjeologut Bushi, dhe

dalëngadalë, me afrimin e tyre, dallojDekanin e Fakultetit të Gjeologjisë dhetë Minierave, Profesor Eshref Pumën,pedagogun e Petrografisë së Shkëmbin-jëve Sedimentarë, profesor Jorgo Kana-nin, pedagogun e Vendburimeve tëMineraleve të Dobishme Metalore,profesor Andon Grazhdanin si dhe njëdjalë të ri që i kishte shoqëruar dhe ori-entuar gjatë rrugës me kafshën e tij përtek çadrat tona. Me që bazën e kishimafër postës, e patën të lehtë për të na gje-tur. Përndryshe në male, kur nuk e njehterrenin dhe vendin ku do të vesh, kurnuk ke një pikë referimi, dalin vështirësirrugës. Pas pak të gjithë arrijnë tek bazajonë. Bukur, shumë bukur –ishin fjalët epara të dekanit Puma. Pas ritit të zakon-shëm të përshëndetjeve e pyetjeve të ras-tit, një nga një u sistemuan në çadrëntime. U ulëm ngushtë e ngushtë në të dykrevatet që ishin të vendosur në të dyanët e saj. Pasi u rehatuan pak, si i parëqë isha, i pyes për vështirësitë e rrugës. Ifalënderova për respektin që po na bë-nin dhe guximin për të ardhur gjerë këtu,në lartësitë e bjeshkëve të Korabit. Ndje-va një gëzim të madh në zemër, pse jodhe një vlerësim, që dekani së bashkume një pjesë të profesorëve të mi të fakul-tetit po më bënin një “vizitë” tek ekipi kupunoja dhe drejtoja unë. E konsiderovakëtë një nder dhe nxitje për punët qëmë prisnin. Profesor Puma, një njeri iqetë dhe autoritar, ishte marrë kryesishtme kërkim- zbulimin e mineraleve tëhekur- nikelit, kësisoj ishte i interesuar

për kërkimet e hekurit në zonën e Ko-rabit. Kryegjeologu Bushi na tregoj itin-erarin e udhëtimit. Gjerë në Sllatinë kishinardhur me një BJ-212, veturë kineze tipforistrade 7 vendëshe, të fakultetit, pastajme kafshë gjerë këtu, duke u ndërruarherë pas here me njëri- tjetrin sipas ras-tit, kush lodhej më shumë.

Ishte një malore rraskapitëse dhe egjatë. Rruga pothuajse kalonte vetëmnëpër gjipse. Tre orë e gjysmë udhëtimnga Sllatina e deri tek çadrat nuk ishinpak. U kënaqëm rrugës – vijoi dekani.Lodhja e ka dhe kënaqësinë brenda. Kuru ngjitëm në majën e Pelpanikut, majamë e lartë e Malit të Bardhë, mes për mestë cilit kalonte rruga këmbësore, ishte njëmrekulli. Masivi gjigand gjipsor që vroj-tohej nga kjo lartësi, me fenomeneterozionale dhe ato të karstit që e “sho-qëronin”, me Përruan e Gramësmespërmes, të krijonin një ndjesi marra-mendëse. Ishte me të vërtet një mrekulli enatyrës, një gjeomonument madhështor.Punëtori që na shoqëronte na tregoj përnjë vend në mes të gjipseve që nga ban-orët e zonës thirret “Pasqyrë”. Dini gjëpse thirret kështu –pyeti dekani. Të themtë drejtën në atë kohë as vendet nuk injihja mirë, as për llojet gjipsore nuk kishandonjë njohuri specifike. Kësisoj e kalo-va në heshtje. Vite më vonë, kur do tëndërmerrja një studim tërësorë përevaporitet (gjipset etj.) do të mësoja se“Pasqyra” ishte nje vendburim, gjipsi tipseleniti fijor dhe fletor, në dukje i vogël,por me një perspektivë kerkimi e zbulimitë madhe. Fletët e Selenitit (lloi gjipsi) ng-jajnë me xhamin dhe reflektojnë rrezet ediellit. Pra luajnë rolin e pasqyrës, ndajnga vendasit thirrej me këtë emër kup-timplotë, emër i cili u bë shkas për gjetjene shfaqjes së tij, dhe vënien e emrit “Shfaq-ja e Selenitit, Pasqyrë”. Dalëngadalë bise-da u fut në problemin kryesor për të cilinne ndodheshim aty. Duke marrë fjalëndhe duke ju drejtuar flokëbardhit Bushi,Dekani Puma, tha: Kini bërë mirë që kinicaktuar Inxhinier Veselin për kërkimin emineralizimeve të hekurit në zonën eKorabit, jo vetëm për faktin se është ngakëto anë dhe është i ri, por edhe për fak-tin tjetër se ka qenë një student i mirë dhepunëtorë. Korabi do punë, do “dije dhegjunjë” pasi është zonë e vështirë si nëkuptimin e lodhjes fizike ashtu dhe në atëprofesional. Mirë do të ishte të bash-këpunonte me ndonjë specialist më tëvjetër, për të pasur më shumë debat e re-zultate. Si do që të vijnë punët unë kambesim tek Veseli dhe zelli i tij për tu futurnë të fshehtat e profesionit të gjeologut –mbylli fjalën dekani Puma. Tek dëgjojaato fjalë të ngrohta të dekanit, mbusheshame optimizëm dhe më largohej mërziae shumëanshme duke harruar shumëhalle e probleme që kisha.

Ndërsa biseda filloj të futet në temënkryesore, duke u interesuar në detajepër rezultatet e kërkimit nuk isha i qetënë se do të dilnin të kënaqur nga kjovizitë. Ndjehesha i priveligjuar dhe kjomi shtonte më shumë përgjegjësitë dhengarkesat emocionale. Profesor Jorgo epinte pak rakinë, dhe këtë e dija që stu-dent. Po ashtu dhe profesor Andoni.Diçka më pak Dekani Puma dhekryegjeologu Bushi. Neve raki nukkishim. Bëmë disa përpjekje për ta gje-tur por më kot. I kishim të gjitha por ajona mungonte. Këtë s’na e kërkonte njeri,e kërkonte pritja, pesha e mikut dhe sedrishqiptar. E kërkonte muhabeti i ndezure miqësor, trokitja e gotave në mes tëmaleve, mes shokëve e miqve, mesnjerëzve fisnik të thesareve të nëntokës.Ata s’kishin ardhur as për tu ngopur meushqim, as për të pirë raki, por në të tillaraste çdo gjë kishte vlerën e saj. Pikër-isht, për këtë vlerë u shqetësova para setë na vinin mysafirët, pa e ditur se cilëtdo të ishin ato, mjafton që do të ishinmysafirë në çadrën tonë, në çadrën egjeologëve. Bisedat e gjata me pyetje epërgjigje vazhduan deri vonë. Vjenëdhe çasti i darkës. Sufa na kishte shtruardarkën në ato kushte që kishim, nëçadrën e guzhinës, i ndihmuar dhe ngapunëtorët që flinin në ekip. Çadra eguzhinës nuk ishte Italiane, por eprodhuar në Durrës dhe ç’është e vërte-ta ne kohë me diell të nxehtë mbantepak erë jo të këndshme. Për nga volumiishte me hapësira më të mëdha se atoItaliane. Në vend të rakisë kishim dhallë.Stane rreth e rrotull kishim me shumicëdhe kjo nuk përbënte problem. Darka

Mysafirë në çadërMysafirë në çadër

Specialiste të grupit të rilevimit gjeologjik në shkallë 1: 25 000, para çadrave, në një nga Bjeshkët e Korabit. Foto e vitit 1978.

ALI BARDHI ishte një nga teknik gjeologët më të aftë që ka pasurNdërmarrja Gjeologjike e Bulqizës në atë kohë dhe, në veçanti,Ekspedita Gjeologjike e Peshkopisë. Ky nuk ishte vetëm opinioniim por i masës së madhe të specialistëve që kishin pasur rastin tëpunonin me të. Atij i mungonte formalisht diploma e inxhinierit.Unë këtu nuk do të ndalem tek këto aftësi të Aliut. Do të sjellë nëvëmendje një shqetësim të Tij, i cili më ka bërë përshtypje tëmadhe duke lënë gjurmë në kujtesën time. Ishte me origjinë ngaSina, një fshat në mes të maleve, në anën lindore të krahinës sëÇidhnës, vendlindjen e Skënderbeut, ose më saktë vendlindjen eKastriotëve. Kishte dëshirë të madhe ta thoshte me zë të lartë eme krenari këtë pohim. Ishim nga e njëjta krahinë dhe që të dyshquheshim pak për lokalizëm. Unë e kundërshtoja për origjinën,vetëm e vetëm për të hapur muhabet. Jo, më kundërshtonteprerë e me pasion, me një farë zemërimi të madh, sikur do tëvendosej nga ne të dy se nga ishte Skënderbeu. Më gjej në ndonjëvend tjetër të botës, jo më në Shqipëri -vazhdonte me tempera-ment dialogun Aliu duke shfryrë – dy fshatra që të kenë emratKastriot dhe Kukaj, të jenë 15 minuta larg njeri tjetrit siç thotëBarleti, dhe, pa marrë parasysh asnjë të dhënë tjetër, unë do tapranoj se Skëndërbeu nuk eshtë Dibran. Rreken të thonë se Kast-rati ka lidhje me Kastriotin me lloi lloi akrobacisë gjuhësore. Sainjorant tregohen –thoshte Aliu. Jo me ofendime Ali, ne nuk dimëmë shumë se historianët –ndërhyja butë në bisedë unë, për takëshilluar por edhe për ta ngacmuar. Jo more, nuk është ashtu –përgjigjej prerë Aliu. Ne kemi ujkun, ato na tregojnë gjurmët. Unëkësaj nuk di ç‘emër ti vendosë!!!!! Unë kam besim vetëm tek histo-riani Kristo Frashëri. A e ke lexuar një shkrim të Tij në GazetënMësuesi të vitit 1974 me titull: “Nga ishin Kastriotët ku lindiSkënderbeu”. Po i them, bile e kam të nënvizuar pothuaj të gjithin.U botua në dy numra gazete. Ai ka goditur në shenjë, ai ështëshkencëtar, jo se ne jemi Dibran dhe nga ajo anë, por kjo është njëe vërtetë e madhe që se luan topi i Allamanit, e vërtetë që mbësh-tetet në fakte. Në krahinën tonë nuk janë të rastësishme të gjitha

INTERMEXO PËR KOLEGUN E PA HARRUARemërtimet që lidhen pazgjidhshmërisht me origjinën e të madhitSkënderbe. Vërtet është çështje e historianëve, e shkencëtarëve,por fakte kaq madhore nuk kanë nevojë për shumë shkencë. PoKristo Frashëri ç’farë është? A nuk është ai shkencëtar? A nuk ështëai historian e shkuar historianit? Unë ndoshta do të jem i vdekur –vazhdoj përsëri Aliu -dhe Ju do të mi kujtoni këto fjalë. Herët apovonë këtu do të vijnë. Vdekja nuk ka radhë Ali, pastaj ju jeni ende iri dhe s’duhet ta kujtoni atë. Për Shën Gjergj shqerrat (qingjat) ikimpara deleve, ju përgjigja unë me një thënie popullore alegorike, tënjohur në zonën tonë. Këtu më shumë se kudo, festohet ShënGjergji, ditëlindja e Skënderbeut, 6 maj 1405. Kjo ditë e gëzimitpër lindjen e Tij, festohet në nëntë malet e Dibrës. Kjo krahinë, ngavdekja e Skënderbeut e këtej, edhe veshjen e shajakut (tirqet ekoporanen apo kajuken) e ktheu me ngjyrë të zëzë, në shenjë zie përtë. Këto në esencë më patë thënë Ali Bardhi. Dhe unë po e mbajamanetin. E riprodhova dialogun, me pak zbukurime. Ndodhi ash-tu si e parashikoi ai. Në tetorin e vitit 1988, në moshën 50 vjeçare,në kulmin e pjekurisë profesionale, u nda nga jeta krejt pa pritur,nga një sëmundje e rëndë zemre. Na pikëlloi të gjithëve. Në veçantikolegët e tij të punës e të jetës, si Xhelal Sulin, Esat Manjanin,Sakip Dautin, Selim Muçën, Nexhat Hysën, Sakip Elezin, NikoKitën, Adli Bahollin, Isa Mandrrin, Muharrem Sturçen, DogjanDervishin, Safat Hoxhën, Enver Lamollarin, Emërllah Kolgjinin,Halit Kokën, Hasan Lalën, Nazif Agën, Hamedan Shkurtën, Mus-taf Shkurtën, Qemal Nelin, Isuf Lelën, Bajram Pacin, Haxhi Cerrin,Isuf Dobin, Ramazan Demirin dhe sa e sa të tjerë. Punoi një jetë tëtërë maleve të Mirditës dhe të Dibrës, në kërkim të mineraleve tebakrit, polimetaleve, hekurit, manganit etj. etj. duke u shquar përprofesionalizëm dhe kulturë. Ky ishte në pak rreshta Ali Bardhi, i cilila pas një familje të shkëlqyer si bashkëshorten dhe fëmijët, të cilët irriti dhe u rritën me shumë mundime, pasi, disa prej tyre ishin endetë vegjël, kur Aliu u nda nga jeta. Ata duhet të ndjehen krenar për të,e në radhë të parë, se i rriti me djersën e ballit. Ali Bardhi ishtemodeli i njeriut të ndershëm dhe punëtorë.

11 - Mars 200935nr.

ashënimekaloi si kaloi. Ato u kënaqen me ato çkakishte gatuar Sufa dhe dhalli u pëlqeushumë. Më shumë ju pëlqeu Kabunia etij. Diçka me oriz kishte sajuar Sufa, porkishte bërë një embëlsirë të mirë. Vitemë vonë, kur do të veja në fakultet përndonjë punë dhe do ta takoja dekanin,nuk do të harronte të më pyeste me hu-mor për Kabuninë e Sufës. Njerëzit e vua-jtur e me kulturë ti heqin emocionet. Atoi dinin vështirësitë e maleve dhe kushtete jetesës së gjeologëve. Ndonëse në dark-ën e shtruar pati shumë gjëra të mira, ubë maksimalja që mund të bëhej përmikun në ato kushte malore, ku leku “nukka vlerë”, e dëshirat për të pritur mikunjanë për më shumë, përsëri na ngeli man-gut ajo që ngrohte trupin dhe ndiztemuhabetin. Sikur e teprova me këtë pijealkoolike, që vetë nuk e pi. E teprova përtë vetmen arsye, se është një peng i imi ifillimeve të para të punës në gjeologji. Nëorët e vona të natës ramë për të fjetur.Bëra kujdes që mysafirët të rregulloheshinmirë pasi veç të tjerave, kishin bërë dhenjë rrugë shumë të gjatë. Për fat koha ish-te “lot me lot” siç përdoret rëndomë ngaanët tona, ose e thënë ndryshe e shkëlqy-er. Qielli ishte i mbushur me yje dhe nuklëvizte gjethja, kur i thonë. E vetmja zhur-më që dëgjohej tek- tuk ishin disa të lehu-ra qensh nëpër stane. Kjo ishte një muz-ikë e zakonshme e netëve verore tëfreskëta të bjeshkëve te Korabit madhësh-tor dhe hijerëndë.

* * *Në mëngjes u ngritëm herët. Kështu

ishte vendosur që në darkë, përpara setë flinim. Itinerari nga do të lëviznim, ishteshumë i gjatë, ndaj duheshin bërë mirëllogaritë për të arritur në mbrëmje nëPeshkopi. Me ne do të vinte edhe Sufa.Do të vinte për furnizim dhe për të nandihmuar rrugës. Ishte ngritur më herëtse zakonisht. Kishte ushqyer mirë e mirëmushkën ose veturën siç kishte dëshirëta thërriste dhe, kishte filluar përgatitjetpër mëngjesin. Mëngjes do të hanim neekip dhe drekën do merrnim me vete siushqim të thatë. Me vete morëm edheca konserva mish viçi që i kishin sjellëmysafirët e çadrës, pasi nuk qe nevojatë konsumoheshin atë natë, si dhe, pakKabuni. Ishin bërë planet që në darkëvonë, të ishim në fshatin Cerjan, ku napriste makina për Peshkopi. Por, që tëarrinim atje, duheshin dhjetë orë ecjenormale të një këmbësori të zakonshëme të mësuar në këto anë. Pasi u bëmëgati dhe i shtrënguam mirë e mirë pa-jimet personale të punës secili prej nesh,u nisëm. Do të kalonim Përruan e She-hut dhe do të vazhdonim maloren drejtGurëve të Pëllumbave. Marshuta kalon-te në formacione paleozoike të natyrësrreshpore, ndër më të vjetrat në vendintonë, që më vonë me të dhënat e reja u“rinuan” dhe rezultuan me moshë me-sozoike, të formuara para 230 milionvitesh në detin e asaj kohe. Të na falëlexuesi pasi në ndonjë rast jemi të detyru-ar të përdorim disa terma specifike pro-fesionalë, duke mos pasur mundësi përt’ju shmangur përdorimit të tyre. Pas njëore marshutë, ishim tek dalja e hekurit(okside hekuri – hematite), ku kishimkryer një sërë kanalesh kërkimi kryq sh-trirjes së zonës së mineralizuar. Mysafirëtvrojtojnë një nga një punimet dhe rezu-ltatet. Cilësia e mineralit ishte shumë emirë. Coprat e kampioneve të Hematititnuk mbaheshin në dorë prej peshës.Kishin cilësi dhe peshë specifike të mad-he. Problem ishte ana sasiore dhe kush-tet tekniko ekonomike të shfrytëzimit.Profesor Andoni dhe Profesor Jorgo rrek-en të zgjedhin disa copra të mira e tëbukura. Jo shumë, se kanë peshë – ndë-rhynë në bisedë Aliu. Bëmë disa disku-time profesionale dhe shkëmbyem men-dime të ndryshme për zhvillimin në sh-trirje të zonës minerale. Me që në këtëzonë busulla çakordohej, pra kishimanomali, kishim planifikuar për tu kryerpunime manjetometrike (metodë qëbazohet në vetit manjetike të xeher-orëve), të cilat u realizuan në shtator tëpo atij viti, nga kolegët ing. Zoto Rjepajdhe ing. Aleksandër Kospiri, dy prejgjeofizikantëve të parë që kam bash-këpunuar në fillimet e punës nëgjeologji. Me ing. Aleksandrin pata ras-tin të punoj dhe më vonë, duke paturnjë miqësi të sinqert dhe një bash-këpunim të frutshëm. Më vonë në veri-fikim të këtyre anomalive gjeofizike, uprojektuan disa shpime. Në terren u ar-

rit të realizohet vetëm një shpim. Kyshpim është realizuar në lartësinë rreth2450 m mbi nivelin e detit. Besoj se nëkëtë lartësi nuk ka shpim tjetër të kryernë vendin tonë. I takonte që në zonënme malin më të lartë në Shqipëri, të ishtekryer dhe shpimi me kuotë absolute mëtë madhe. Lë ta lemë për një radhë tjetërkëtë histori dhe të kthehemi përsëri tekmarshuta jonë, me mysafirët në çadër.Dekani më pyeti se ç’mendim kisha përorigjinën e xeherorit. E kam të vështirëtë shprehem –vazhdova unë -por hë përhë mendoj se janë formuar në rrugë sed-imentare. Ndryshe qëndron puna pastajpër ato të Avdnicës, ato mund të kenëorigjinë hidrotermale (magmatike). Inter-esant do të ishte sikur edhe këto të jenëme origjinë hidrotermale, duke na hapurperspektivën drejt Avdanicës. Kjo do tëishte me të vërtet shumë interesante. Ësh-të ende shpejt të flasim për kushtet eformimit, duhen punime mineralogjiketë detajuara –sqaron prof Andoni. Ndë-rhyrja e profesor Andonit sikur më sh-kundi pak nga emocionet dhe më lehtë-soi. Nxënësi për mësuesin apo studentipër pedagogun, edhe kur bëhen burra,e ruajnë instinktivisht marrëdhënienmes tyre si në raportet fillestare. Me qëkoha ishte e mirë dhe sheshpamja ishtee madhe, natyra të befasonte në çdo hap.Pasi njihen mirë e mirë me shfaqjen,bëjnë disa fotografi të zonës mineraledhe të natyrës rreth e rrotull e vazhdojmëmarshutën. Duke u larguar nga shfaqjae Gurëve të Pëllumbave, për në drejtimtë Bjeshkës së Gramës, profesor Pumamë afrohet ngadalë, duke me hedhurdorën mbi supe e duke më thënë: Mbajëshënime e bëjë dokumentime të saktakudo që shkon për të vrojtuar, jo në copaletre, por në blloqe të rregullt. Merre samë shumë prova e kampione, për anal-iza kimike, petrografike, mineralogjike,paleontologjike etj. për minerale dhe sh-këmbinj. Mbaj copëra kampionesh dub-likatë nga ato që dërgon për analizë, qëkur të marrësh përgjigjen shkencore përemërtimin, të kesh mundësi pastaj ti njo-hësh vetë pa qenë nevoja për analiza.Kësisoj pasuron dijet dhe kursen shpen-zimet e kampionaturës. Bëjë sa mëshumë skica për çdo fenomen që vroj-ton dhe interpretim që bën në terren.Gjithçka ruaje se do të të duhen. Doku-menti i realizuar në terren ka vlerë tëpallogaritshme dhe rëndësi të jashtëza-konshme. Mbi atë dokument do tëmbështeten më vonë të gjithapërgjithësimet dhe përfundimet shken-core. Shto këtu pastaj dhe faktin që gjeo-logut, vështirë se i jepet mundësia të vejëdy herë në një vend. Për të ngritur bazapunimesh fushore, bile të thjeshta meçadra si tuajat, ju e provuat sa mund edjersë duhet, pa llogaritur pastaj këtu setë gjithë njerëzit paguhen dhe, të gjithamaterialet e punës që konsumohen janëpara. Gjeologjia kërkon shumë shpenz-ime, ndaj duhen bërë mirë llogaritë,duke i shfrytëzuar në maksimumin emundshëm punimet fushore, dukepunuar nga zbardhja e ditës e gjerë nëperëndim të diellit. Terreni kërkon punë,pak pushim e pak gjumë. Ju e dini mëmirë nga unë se shumë materiale puneblihen me valutë jashtë shtetit. Duhet tëpranojmë se, megjithëse jemi vend ivogël në sipërfaqe e popullsi dhe i varfërnjëkohësisht, investimet në gjeologji janëtë mëdha në raport me sektorët e tjerë tëekonomisë. Këto ishin në vija të përgjiths-hme ato që më renditi profesor Puma,tek po zbrisnim tatëpjetën e Bjeshkës sëShehut. Për të qenë i sinqertë, të gjitha

porositë e tij ishin me vlerë dhe i kamzbatuar rregullisht. Praktika e punës i’akishte diktuar ato, ndaj mi transmetontemua. Për një gjeolog të ri këshillat vlejnëshumë. E falënderova dhe në vazhdimiu drejtova me këto fjalë: Unë, profesor,e kam pasur babën hoxhë. Vite më parë,kur feja ishte e lirë, më ka treguar se Pro-feti Muhamed (a.s.) ka thënë: “Ai qëudhëzon një një në rrugë të drejtë, ësh-të sikur të kishte fituar tërë botën”. Nënjë hadith tjetër -vijova përsëri unë -thotë:“Njeriu është krijuar që të mësojë dhe tupërcjellë të tjerëve atë që ka mësuar”.Juve ndoshta nuk i dinit këto hadithe(thënie të profetit) por i zbatuat. Qeshipak nën buzë dhe nuk vazhdoj më tej.Ndoshta bëra gabim thash me vete, pornuk vazhdova më tej. Profesor Eshrefika qenë një njeri zemërbutë, serioz dhenë përgjithësi fliste vetëm kur e kërkonteradha. Ndërsa e mbyllëm bisedën mëdekanin Puma, mbyllëm dhe të tatëp-jetën e Bjeshkës së Shehut. Kaluam për-roin dhe filluam të ngjiteshim përsëri drejtnjë të përpjete tjetër, drejt Gurit të Kuq.Pasi dalin në qafën pranë tij, që ndanBjeshkën e Abazallarëvë me Bjeshkën eGramës, na shpalosen një nga një paranesh me tërë bukuritë dhe madhështitëe tyre Llapshniku me majën e Gramësmbi kokë, Liqeni i Gramës, Gryka e Për-roit të Gramës, Gradishta, Pelpaniku,pjesërisht Lugina e Drinit të Zi dhe nëhorizont gjithë vargmali karbonatikperëndimor nga mali i Xharxhishtës,Gryka e Setës, Masivi ultrabazik i Lurës,mali i Pllajut, Runjës etj. etj..

Në të tatëpjetën e Bjeshkës së Gramësvrojtuam shfaqjet e oksideve të Manga-nit dhe pasi zbritën në pjesën e sheshtë,pushuam pak mbi Liqenin e Zonjave.Shfaqjet i kishim përballë. Kanalet e hapu-ra çdo 25 m në shtrirje dukeshin si nëpëllëmbë të dorës dhe gati në këmbë siushtarë të rreshtuar nga që pjerrësia eshpatit ishte mbi 70 shkallë. Përdoretdhe fjala gradë, pos kjo sipas meje nukështë e drejtë, më gradë matet rakia. Ngaqë kishte shumë barë bjeshka, kanalettë orientonin, për vendndodhjen e trupitxeheror. Ishin dy shfaqje xeherore metrashësi e cilësi jo të madhe, 200 – 300m larg njëra- tjetrës. Mua më duket sekanë bërë një punë të mirë dhe i kanëzgjeruar goxha konturet e kërkimit –ndërhyri në bisedë kryegjeologu Bushi.Cilësia e kryerjes së punimeve në terrendhe dokumentacioni që mbajnë ështënë lartësinë e duhur dhe unë ngelëm ikënaqur. Ndërsa shijova fjalët e mira tëkryegjeologut, copërat e gurëve nëpërbjeshkë nuk më pëlqenin. Ç’është evërteta në atë kohë problemet e mjedisitnuk trajtoheshin ose e thënë ndryshenuk bëhej zhurmë si sot, ndonëse ajrika qenë më i pastër. Kjo vlen vetëm përqytetet. Dëmtimet në bjeshkë kanë qenëtë mëdha. Sa do që bënim kujdes,copërat e gurëve dhe masat e dheut qëfluturonin minat, nuk mund ti koman-donim. Kësisoj bjeshka dëmtohejshumë. Në këtë drejtim pranoj se negjeologët kishim një farë lirie të tepruar,ndoshta me ligje nuk e kishim, duke për-fituar nga mungesa e kontrollit ne thellë-si të maleve dhe fshehja pas mineralit,aq i kërkuar në atë kohë. Profesor Jor-gos i bëri përshtypje kjo gjë, ndaj mudrejtua mua si veçmas, e me zë të ulët.Dëgjo Vesel, shumë e kini dëmtuar këtëperlë të natyrës Shqiptare. Unë kamshëtitur Shqipërinë, por si këto vise nukgjen kund. Po -i them profesorit, të drejtëkini. Ne duhej të hapnim kanalet dheishim të detyruar në një farë mënyre. Të

them të drejtën në atë kohë nuk kishakëto mendime që kam sot për mjedisin,e shikoja në këndvështrim tjetër. Miner-ali na i kishte errësuar sytë në kuptimine mirë të fjalës. Faj duhej kërkuar mëthellë. Kjo llojë edukate në atë kohë namungonte dhe problemet e mjedisit ish-in disi mënjanë.

Vazhdojmë të ecim -na ngacmonSufa, jemi ende larg. Më që një pjesë errugës ishte e sheshtë Dekani si më imoshur, hypi në mushkë. Në afërsi tëVendit të Keq, siç thirrej nga banorëtvendas, pjesa e rrugës mespërmes shp-atit gati vertikal të Llapshnikut, Dekanizbret nga mushka. Para nesh nuk ishtevetëm Vendi i Keq, por shpalosej memadhështi edhe një nga fenomenet mëklasike në botë, ai i alloktonizmit. Mbievaporite, (gjipse e jo gipse, pasi në gju-hën shqipe ashtu duhet shqiptuar) ven-dosen formimet rreshpore të Paleogjen-it (emërtohet një periudhë kohoregjeologjike që ka zgjatur rreth 60-65milionë vjetë). Mbi këto, në marrëdhëniejo normale (ne gjeologët themi tektoni-ke), shtrihen në formë mbulesoreformime më të vjetra, të njohura si for-macioni vullkanogjeno – sedimentarë iGramës, ose mbulesa e Gramës. Njëshfaqje e shkëlqyer e alloktonizmit,fenomen ky i trajtuar vite më parë ngaarkitekti i parë i zonës së Korabit, profe-sor Vangjel Melo. Ato vendosen njërambi tjetrën, sikur ti kishte vendosurdikush me dorë. Formacione shkëmbo-re të vjetra, vendoset gati horizontalishtmbi formacione shkëmbore me moshëmë të re. Bukur, bukur i ka vrojtuar këtodukuri profesor Melo –u shprehen pothuaj njëherësh profesorët Kanani dheGrazhdani. Profesor Melua e njihte mirëqë në atë kohë këtë zonë dhe ishte pi-onieri i saj. Kishte qenë para nesh meçadra e me mushka ngarkuar nëpër këtovise të thella malore. Por le të vazhdojmëmarshutën tonë me mysafirët në çadër.Kalojmë me mjaftë vështirësi “rrugën evdekjes” e cila kalonte përafërsisht pranëkontaktit të gjipseve me shkëmbinjtë evendosur sipër tyre. Ishte një rrugë engushtë. Nga sipër nga çasti në çastmund të vinin gurë, e, duhej kujdes. Ngaposhtë, pak të dilje nga rruga apo të tërrëshqiste këmba, fluturoje në humnerë,200 deri 300 m, derisa të përfundoje nështratin e Përroit të Gramës, në afërsi tëDersës. Pasi kalojmë Vendin e Keq dhedalim në Qafë të Malit, bëjmë një ngjitjetë vogël dhe arrijmë në vendin ku ishteposta verore e Cerjanit, mbi Llapshnik,një ballkon natyrorë ku mund të vroj-toje gjysmën e Dibrës së Poshtme. Atybëjmë një pushim. Rrugën më të vësh-tirë e kaluam -na thotë plotë gëzim, Sufa.Tani nuk kemi malore. Pjesën e mbeture kemi në zbritje. Ora po shkonte 1600

dhe asnjeri nuk u kujtua për të ngrënëdiçka. Dukuritë gjeologjike që takonimrrugës dhe diskutimet që bëheshin rrethtyre na e kishin larguar vëmendjen ngabuka. Pasi freskohemi një nga një, tekburimi i postës, hamë dreke me çfarë nakishte përgatitur Sufa. Lodhja, Bjeshkadhe Ujët e Ftohtë e hanë ushqimin. Imbaruam të gjitha ato që patëm. Në fundhëngrëm dhe kabuninë e Sufës. E shikonSufë -ju drejtua Aliu - tu shitë malli. Psekotë më zgjodhët mua Ju – e mbylli mehumor bisedën Sufa. Në pjesën e mbe-tur të marshutës kishim pak gjëra intere-sante për të parë. Mbulesa e Gramësishte një formacion ku zhvilloheshinpunime kërkim vlerësimi kryesisht përbakër dhe shoqërues. Rrugës ndaluampak vetëm në prerjen e Hirisimit, mbi

Cerjan, ku ju tregova në vija të përgjiths-hme për disa rezultate dhe pozicionin ezonës së mineralizuar në këtë seri. Edhekëtu dukej mirë rrafshi mbulesor i kësajserie mbi formimet e paleogjenit dhemarrëdhëniet e këtyre të fundit meevaporitet. Një dukuri e tillë ka vleraunikale botërore dhe do ti vijë dita përvizitorët e shumtë gjeolog e jo gjeolog,vendas dhe të huaj. Kjo do të kërkojëpak kohë, kur rruga e makinës të jetë epranishme në këtë anë dhe në anën eBjeshkës së Gramës - përfundoi dekani.Edhe unë kam besim të madh se njëditë do ti vijë radha dhe këtij gjeomonu-menti, kësaj dukurie të rrallë me rëndësibotërore të gjeologjisë Shqiptare.

Pas Hirisimit arrijmë në fshatin Cer-jan. Për të pushuar pak, sa për të pirënjë kafe, sipas zakonit të Dibrës i ftoj nështëpinë e mikut tim Mexhit Paci, njëpersonalitet i kohës, një filozof i fjalës sëlirë në odën dhe mexhlisin dibran. Nukkundërshtuan. Ishte mese normale dhenë kohën e duhur. U futëm me radhë tëgjithë. Për fat, në atë buzëmbrëmje,ndodhej aty dhe goca e hallës time emartuar me djalin e Mexhitit. Ajo ba-nonte në Qytetin e Peshkopisë por, vinteherë pas here për ti parë prindërit e burrit.Në atë kohë ato akoma jetonin në Cer-jan, pasi më vonë dhe ata zbritën nëPeshkopi për banim. I prezantova njënga një mysafirët.

Faleminderit shumë mik, mu drejtuamua zotni Mexhiti, ma mbushe sh-tëpinë me njerëz të ditur. Njerëzit e ditur–vazhdoj ai -apo profesorët a sh-kencëtarët siç i thërrisni Ju, janë afër Zotit,më shumë se Pejgamberët. Po na e bënqejfin si shumë – e mori fjalën në bisedëDekani por pa u pozicionuar me be-simin që shpaloste zotni Paci. Në fenëqë besoj unë, vazhdoj përsëri zotniMexhiti, njerëzit e ditur dhe dituria kanëvlerësime maksimale. Më bëhet qejfishumë që djali i mikut tim, Veseli, bash-këpunon me Ju. Shpesoj se do të këtësukses në punë në Korab në se do tëvazhdoj të këshillohet me njerëz tëmençur dhe ekspert (këtu ai kishte para-sysh mysafirët). Ndërsa kushërira ime,Semihaja, po na shërbente kafenë, mu-habeti sikur ndizet pak. Në bisedë futetdhe flokëbardhi Bushi. Dakord zotniMexhiti. Ato që thoni Ju janë më se tëvërteta. Ndonëse ne nuk e lidhim prob-lemin me fenë, besojmë tek natyra dhemrekullitë e saj. Njeriu nuk duhet ta hedhëfarën në tokën që nuk mbin, nuk duhettë qëndroj me ato që nuk dinë të çmojnëveten dhe duhet të ketë frikë nga ai qënuk ka frikë as natyrën. Bukur, bukur ethe or matjanë, ju drejtua zotni Bushit –Mexhiti. (Vite më vonë do të më thoshtese ai flokëbardhi e besonte zotin dhe menatyrën ai Zotin nënkuptonte, por kishtefrikë ta thoshte). Pasi e pinë të gjithë kaf-enë, profesorët kërkojnë leje. Mexhiti naftoj të rrinin për darkë. As për të fjeturmos kini merak. Nuk jemi, as në çadradhe as në male, ju drejtua të gjithëveduke buzëqeshur. Dhe për veturën eSufës kemi vend. Mysafirët pasi efalënderuan për të gjitha, u takuan menjerëzit e familjes dhe në fund edhe meMexhitin. U ndanë me dashuri me të,sikur të ishin njohur prej vitesh. I tillë ish-te ai njeri, i zgjuar dhe bujar. Kur MexhitPaci do zbriste nga Cerjani e të banontenë Peshkopi, në qytet, do ta takoja mëshpesh. Midis të tjerave, në ato takimemë ka mbetur në mendje kjo thënie: Sakohë që njeriut i venë mysafirë në shtëpi,qoftë dhe në çadrat e tua, është mirë. Potu rralluan mysafirët, punët nuk i ke mirë.Fjalët e tij ishin fjalë zemre dhe domosdodo të preknin edhe zemrën time.

Në orën e caktuar shoferi na kishtedalë përpara. Zotni Musa Hoxha, po-qese nuk e ngatërroj emrin, e kishte larëe pastruar mirë e mirë makinën, dhepriste në gatishmëri të plotë në vendin eduhur. U përshëndetëm me të, të gjithë,dhe u futëm në makinë. U rehatuam dheu nisëm. Sufa, pasi u përshëndet me tëgjithë duke buzëqeshur, u nis në njëdrejtim tjetër me veturën e tij, në një rrugëmë të shkurtër. Kështu u mbyllë kjomarshutë e gjatë dhe e lodhshme, por epaharruar. Të nesërmen na priste njëmarshutë tjetër.

* Autori i shkrimit mban gradën sh-kencore “Doktor”, dhe është punonjësshkencor në Institutin e Gjeoshkencave,Universiteti Politeknik i Tiranë

12 - Mars 200935nr.

dokumenteLetra që Kol. Shefki Shatku, Komandant i Përgjithshëm i Xhandarmërisë i dërgoiMbretit Zog, mbi veprimtarinë e komunistëve në Shqipëri.

Nga: SAIMIR SHATKU *

Duke iu referuar Arkivit Qëndrortë Shtetit Shqiptar, në fondin

nr.658, dosja nr. 4, fleta 1-8 e vitit1936, na jep të dhëna mbi veprim-tarinë ilegjitime dhe të fshehtë tëpropagandës komuniste në Shqipëri.Ndër të tjera të dhënat që servirentregojnë fleksibilitetin dhe aftësinëe lartë të Xhandarmërisë në peri-udhën e Mbretërisë Shqiptare, për tëparandaluar, goditur dhe penguarpërhapjen e këtyre grupimevefamëkeqe në Shqipëri. Komandantii Përgjithshëm i Xhandarmërisë sëMbretëris Shqipëtare, Kol. ShefkiShatku, i drejtohet me këto fjalëMbretit Zog, më dt. 5.10.1936, dukei analizuar ndër të tjera gjëndjen esituatës së përhapjes së komunizmitnë qytetet Shqipëtare, dhe se kushishin pjesmarrës në këto grupime.Ndër të tjera letër-raportimi fillon mekëto fjalë protokollare:

Nalt-Madhni !

Kam nderin e lartë t’i parashtrojNalt-Madhnisë së Juaj, hetimet qëkam zhvilluar mbi jetën dhe tenden-cat e djalërisë. Propaganda komu-niste po ndjehet mjaftë në rrethet edjalërisë, por jo deri në atë shkallëtë anarkizmit dhe të revulucion-izmit. Fakti është se kjo propagandëka filluar të rrënjoset në formëletrare, dhe kryesisht në literaturënartistike. Krerët e këtyre organizat-ave këtu në Mbretëri, duke parë pa-mundësinë e një lufte të deklaruaridesh anarkiste dhe duke vënë re,se një organizatë e fshehtë nuk dotë kishte jetë të gjatë nga survejimete vazhdueshme që u bëhet , ven-dosën që të pranojnë leteraturën simjet të vetëm propagande, që kësh-tu të arrijnë qëllimet e tyre. Vihejre nga shërbimet sekrete të Ko-mandës së Xhandarmërisë, se pjesamë e madhe e aktivistëve komunistishin të rinjë të cilët ishin bërë ko-munist si një “ modë “ e kohës, pordhe duke u manipuluar nga kundër-shtarët e mbretërisë dhe pseudoin-telektualëve te cilët kundërshtoninpolitikat e mbretërisë Shqiptare.Mesa duket të rinjtë komunist kishinrënë viktimë e ideve që shpalosninnë ato kohë grupe të caktuara sho-qërore të cilat kundërshtoninmbretërinë dhe donin një sundimtjetër në vënd. Kjo vihet re në vazh-dimin e letrës që Kol. Shefki Shat-kut, i raporton Mbretit zog, në vitin1936. Ndër të tjera thuhet se: Dhekjo mënyrë propagande ka filluartë japë frytet e saju duke u shtuarnë djalërinë e shkollave të mesme,për të cilat thonë se 80% e tyre kanërënë viktimë e kësaj letërsie komu-niste. Në analizën që Kol. Shatku, ibënë situatës së përhapjes sëideologjisë komuniste në Shqipëri,i parashtron Mbretit Zog, se kjolëvizje ka karakter letrar dhe kultur-or, por është përhapur gjerësisht nëdisa rrethe letrare dhe pamfleta tëkohës. Letër-raporti tregon se këtolëvizje janë të përçara dhe janë tër-sisht në kontrollin tonë, por për-derisa janë disa lëvizje ato mund tëkthehen në një rrezik dhe kërcënimpër mbretërinë. Raporti i Komandan-

Çfarë dinte MBRETI ZOG përveprimtarinë komuniste në Shqipëri?

Dokument i pa botuari dt. 05.10.1936(Komanda ePërgjithshme eXhandarmërisë, Tiranë )

tit të Xhandarmërisë, Kol. ShefkiShatku, përmbante dhe revistat dhelibrat të cilat ishin me ideologji ko-muniste. Për shembull: Revistat “Flaga “, “Rilindja “, si dhe librat “Ne burg “ dhe “ Nëna “ të shkrim-tarit Maksim Gorgi dhe të përkthy-er nga Tajar Zavalani, ishin mjetetmë me zë të kësaj propagande. Ndërtë tjera raporti i drejtuar Mbretit Zogmë, 5.10.1936 ka hetuar me imtësidhe vëndet dhe prefekturat e përf-shirjes së këtyre lëvizjeve komu-niste. Kështu Prefektura e Korçës, ajoe Tiranës, klasifikohen nga hetimisekret si zona me një shkallë të lartëtë lëvizjeve komuniste, kurse gjënd-ja parashikohet jo shumë shqetë-suese në Prefekturën e Vlorës, e cilaështë quajtur në këtë raportim si “shkallë e dytë e veprimtarisë së or-ganizatave komuniste “.

Kol. Shefki Shatku, e informonndër të tjera Mbretin Zog, se kjodjalmëri komuniste është e organi-zuar dhe e përfshirë në tre kategori:

Në kategorinë e parë bëjnë pjesë:Komunistët e vërtëtë apo ideologjik.

Pra në këtë grup bënin pjesë ko-munistët me ideologji ekstreme, tecilat mernin rolin e organizatorëvedhe udhëheqësve të lëvizjeve komu-niste në vënd.

Ne kategorinë e dytë, merrninpjesë të rinjë që thonin se janë ko-munista vetëm për modernizëm dhepër tu dukur në publik ( reklamista). Pra bëhet fjalë për komunista meemër, që nuk e kanë idenë seç’përmban kjo ideologji. Ato janëtë ushqyer nga forca e masës, dhe eshoqërisë që kanë për të nxitur njëri-tjetrin për tu bërë komunista përmodernizëm, dhe për tu dukur sinjerëz që kanë ide të reja në sho-qëri. Kol. Shefki Shatku, i quan këtogrupime komunistash ne letër-raportimin si “ kominista reklamis-ta “, pra i bëjnë reklamë një lëvizjetë cilën nuk e njohin në përmbajtjedhe në thelb, se ç’farë rreziku realshfaqë për shoqërinë kjo lëvizje. Nëkategorinë e tretë bëjnë pjesë, gru-pi i të rinjëve që spekulonin duke uhequr komunist për interesa mate-

riale dhe përfitime të tjera sociale.Kështu të rinjtë që mernin pjesë nekëto lëvizje siguronin përfitime dhenë të holla materiale, si dhe kishinmundësi te bëheshin dhe prijës tegrupimeve dhe aktiviteteve të ndry-shme social-kulturore dhe rrethevepolitike.

Zonat më të rinjë që kishin këtoide komuniste sipas letër-raportimittë Kol. Shatkut, ishin Prefektura eTiranës, Prefektura e Korçës, dhe mëpak ajo e Vlorës. Kurse në Prefektu-rat e qyteteve veriore të vëndit siDibra, dhe Prefektura e Kosovës ( sotqyteti Tropojë ), po sipas këtijraportimi ato nuk ishin të vëzhguaradhe hetuara. Mbetet ende pikëpyetjefakti se përse Xhandarmëria nuk ush-troj kontroll mbi zonat e Prefekturëssë Dibrës dhe atë të Tropojës, ndosh-ta për faktin se popullata e këtyrezonave e kanë parë gjithnjë komu-nizmin si një rrezik real për vëndindhe se gjithashtu popullsia e këtyreqyteteve verire nuk mbështesnin tëtilla ideologji famëkeqe, apo mosndoshta këto zona veriore konsidero-heshin si bastione apo mbështetëstë zjarrtë të sistemit të monarkisë,dhe të vetë Mbretit Zog. Ndër të tjeraKol. Shatku, fletë për krerët e këtyreorganizatave, planet e tyre dhemetodologjinë e fraksinizimit të tyrenë dy grupime, dhe përse operojnënë këtë mënyrë. Gjithashu Kol. Shef-ki Shatku, i parashtron Mbretit Zog,dhe listën e emrave të personave tëcilët bënië pjesë në këto grupimekomuniste. Ku konstatohen person-alitete si: profesorë, mësues, mjek,avokat, tregëtar, zanatçinjë, ish-ush-tarak e deri tek studentët.Kështu aithotë se: “ Djalëria apo rinia komu-niste, si dhe krerët e saj, ende nukjanë të organizuar dhe të grumbul-luar rreth një personi të vetëm, porjanë të përçar duke ndjekur secilmetodat e veta. Këto grupe janë tëndarë në dy fraksione: Nëri fraksionme qëndër në Korçë, e fraksioni tjetërme qëndër në Tiranë, duke patur se-cili sipas mendimit tim ( thotë Kol.Shefki Shatku ), një revistë ose aktiv-itet tjetër artistik si mjet propagan-de. Grupi i kryeqytetit, i Tiranës, si-

pas hetimeve dhe përshtypjeve qëdëgjohen, ka si mjet propagande re-vistën e Branko Merxhanit, e cila dotë filloj të dalë këto ditë me titullin“ Përpjekja Shqiptare “. Kurse grupikomunist i Korçës ka caktuar si mjetpropagande revistën “ Bota e re “.Në përfundim të këtij dokumentiraportues, Shefi i Xhandarmërisë sëMbretërisë Shqiptare, Kol. ShefkiShatku, informon Mbretin Zog, melistën e emrave të personave të im-plikuar në këto lëvizje komuniste,duke i komunikuar se: “ Kam bind-jen e plotë se këto grupe janë jovetëm komunist por dhe propogan-dojnë për komunizmin. Në mbylljetë kësaj letëer-raportimi, Kol. ShefkiShatku nënvizon se “ Në Prefekturëne Korçës, thuhet se, ka një shumicëtë madhe të kësaj kategorie, të cilëtjam duke i ndjekur për t’i zbuluarintesivisht “.

Pra siç duket qartë në këtë do-kument-raportim, të vjeshtës së vitit1936, janë hapat e para të hedhjessë tentakulave të ideologjisë komu-niste në vëndin tonë. Pasi infektojëndjeshëm vëndet e Europës Lindoredhe duke u qartësuar definitivisht pasluftës së dytë botërore, dhe duke endarë botën në dy kampe e duke ven-dosur ndërmjet daj ideologjinë e luft-es së ftohtë dhe të një perde të hek-urt, e cila do të pëefundonte me njëkosto të lartë morale, politike,ekonomike dhe sociale, për një vargshtetesh lindore, fati i së cilëspërkojë që të vuante dhe vëndi ynë,për një periudhë gjysëm shekullore.Ky material ka si qëllim të apelojëndaj qytetarëve shqiptar, që të moskthejnë më kujtesën e tyre nga e kalu-ara e hidhur e vëndit tonë, dhe tëndërgjegjsojmë vetveten se e ardh-mja e jonë, dhe e vetë kombit tonëështë drejtë familjes së vleravedemokratike, dhe të vëndeve të lira.Drejtë Institucioneve, si Nato dheBE-ja, që vëndi ynë pritet që shumëshpejtë të aderoje ndër këto organiz-ma.

Autori është për studime master nëUniversitetin e Studimeve të Torinos

(Alma Universitatis Taurinensis)

Nalt Madhnija e Tij, Zog I dhe Komandanti i Përgjithshëm, Kol. Shefki Shatku

Kush ishteKolonel Shefki ShatkuShefki Shatku, lindi në Dibër teMadhe më 19.05.1896 në njëfamilje patriotike e atdhetare.Gjatë kësaj kohe përfundoi sh-kollën pesëvjecare në Dibër. Pasemigracionit të madh të di-branëve si pasojë e dhunës Ser-be të vitit 1912 ai së bashku mefamiljen e tij transferohet në Tur-qi. Atje ai perfundon gjimnazinushtarak “ Kuleli “ në Stamboll.Pas përfundimit të shkollës sëmesme, kryen Akademinë Usht-arake në Stamboll duke u diplo-muar në vitin 1918. Emërohet si instruktor i mësimit “armë eqitje” në shkollën e oficerave nëStamboll. Në vitin 1916 mori pjesë në luftrat e Siris, duke u bërëdhe komandant i kompanisë sul-muese. Për shërbimet e shquarau gradua toger. Mori pjesë dhenë te tjera luftime dhe u dekoruatri herë për trimërit e treguara dhe në fund u emërua “ OficerOrdinanc “ i komandantit të qën-drës në Stamboll. Në vitin 1920vjen në Shqipëri për të kon-tribuar për ruajtjen e trojeve Sh-qiptare nga pushtimi Serb. Hyrinë shërbim me gradën toger.Merr pjesë në luftën e Mirditës,më 13 tetor 1921 ku Shefkiu plagoset nga forcat Serbe. Përmerita të veçanta në këtë lëvizjegradohet kapiten i kl. II më 1922.Emërohet në periudhën e Repub-likës Shqiptare si kryetar i gjyqitpolitik ( 1925-1927). Në vitin1927 gradohet major dhe vazh-doi një kurs aplikimi në shkollëne lartë të luftës në Torino. Kur ukthye në atdhe mori detyrën ekomandantit të shkollës sëA’spirantavet në Tiranë. Gjatëperiudhës së Mbretërisë Shqiptarenga viti 1931 deri në 7 prill 1939Shefki Shatku u emërua Koman-dant i Përgjithshëm i Armatës sëXhandarmërisë Shqiptare. Ishquar për aktivitetet e tij dheaftësitë organizative, më28.XI.1938 mori gradën N/kolo-nel, kurse në vitin 1933 u deko-rua prej mbretit Zog I me deko-raten “Komandor i UrdhnitSkënderbeg”. Në vitin 1937 udekorua prej mbretit ViktorEmanuelit të II T‘Italisë me med-aljen Oficer i Madh i Kurorës sëItalisë. Ishte një ndër anëtarët egrupit nismëtar për kthimin e esh-trave të poetit tonë të madh “Naim Frashërit “ në Shqipëri në vitin 1937 së bashku me Minis-trin e Arsimit Kombëtar, Shk. eTij, z.Faik Shatku dhe intelektu-al të tjerë. Ndërroi jetë në Stam-boll ku u përcoll per në banesëne fundit me nderime nga bash-këkombasit e tij Shqiptar.

13 - Mars 200935nr.

profilFilozofi, poeti, diplomati, burri i shtetit,

Riza Tefik Dibrani ka hyrë në fondin e kulturësturke dhe asaj botërore.

Nga: MOISI MURRA

Me rastin e 140-vjetorit të lindjesPoeti, prozatori, filozofi i parë turknë kuptimin modern, Riza Tefiku,kishte lindur në vitin 1869 1). Ishte ibiri i Hoxhë Mehmet Tefikut nga fisiBylykbashi i Dibrës së Madhe. Hox-ha Mehmeti kishte mbaruar kolegjinfetar “Fatih” të Stambollit dhe fakul-tetin e administratës po në Stamboll.Falë intelektit të tij kishte mësuar vetfilozofinë e vjetër greke në atë nivelqë u kishte dhënë mësim dhenjerëzve të mëdhenj të Turqisë si RizaPashës e Reshid Pashës 2). Ka shumëmundësi, që i biri, filozofi i ardhs-hëm Riza Tefiku, shkëndijat e paratë filozofisë t’i ketë marrë nga i ati,Hoxha Mehmeti.

Mehmet Tefiku ishte martuar menjë zonjë nga Cekrezi i qytetit Tsari-brod afër Andrianopojës (Edrenesë).Më vonë, vet Riza Tefiku, do të tre-gonte me mburrje për origjinën e tij:

Bilmeyen varsa bilsin herkesBabam Arnavut anam çerkez(Kush nuk e di, tash le ta dijëBabanë e kam shqiptar, nënënçekreze)3)

Diku tjetër ai do ta lokalizonteorigjinën e tij në Dibër:“... Babai është nga ShqipëriaNë Dibër ka lindur vetë,Nënën e kam nga ÇekreziaKush s’e dinte kujtim ta ketë...” 4)

RIZA TEFIKU - poeti, prozatori dhe filozofidibran që ka hyrë në fondin e kulturës botërore

Nga këta pak vargje mësohet seRiza Tefiku duhet të ketë lindur nëTurqi dhe jo në Dibër siç pohojnëdisa autorë. Sepse po të kishte lin-dur në Dibër, do ta thoshte po meatë krenari, siç dëshmon për babaine tij.

Hoxha Mehmeti, duke qenë njerii mësuar si dhe nënprefekt i qytetittë Edrenesë, u kujdes që dhe i biri,Rizai, të arsimohej. Shkollën e mes-me e vazhdoi në liceun e qytetit tëGalata Sarajt, pasi kishte bërë përdisa kohë dhe atë të Jodhenjëvet.Mësimet e larta i nisi në fakultetin“Mulkiyyee-i Sultaniyye” për admin-istratë, por më vonë, s’dihet se përç’arsye e ndërpreu 5).

Në vitin 1890 u regjistrua nëfakultetin e mjekësisë e, pas mba-rimit u emërua mjek dogane 6). Pastajbëhet anëtar i Këshillit të mjekëvetë Stambollit. Për një kohë pat nden-jur në Arnautkoi, në shtëpinë e Is-mail Qemalit.

Ishte dhe anëtar i organizatës “Iti-had ve Terakki” (Bashkim dhe Për-parim), por shumë shpejt ra nëkundërshtim me drejtuesit e saj,duke e paguar dhe me burg.

Në parlamentin e turqve të ri ish-te zgjedhur deputet i Edrenesë, porpër shkaqe politike ishte tërhequr dhekishte kaluar në opozitë. Po këtë vit,1908 boton vjersha, kritika dhe hynnë “Organizatën e Re Kulturale” qëishte formuar në Stamboll 7).

Riza Tefiku tani e kishte krijuarpersonalitetin e një eruditi që çmo-hej. Një gjë të tillë e pat vënë nëdukje dhe Mustafa Qemali i cili, nënjë kartolinë që i dërgonte, më 26mars 1909, i shkruante: “Kjo kar-tolinë e thjeshtë, që i paraqitet vësh-trimit tuaj depërtues, mund të jetënjë motiv habie, mirëpo një zemërqë mahnitet nga dijet e larta, mundtë përfitojë nga dijet kulturore dhemendojë se mund të përfitojë nga

një zotëri si ju, që i keni të gjithavirtytet dhe dijet” 8).

Deri në vitin 1918 u muar, krye-sisht, me shkrime dhe filozofi të cilati botonte në revistën “Maalumat”(Njohinime). Në kabinetin e Dam-and Ferit Pashës, 1918, caktohetministër i arsimit e më pas kryetar ikomisionit legjislativ.

Mori pjesë në Konferencën e Pa-risit, më 1919, si i dërguar i posaçëm.Në vitet ’20, e gjejmë profesor i filo-zofisë në Universitetin e Stambollit,por me që nuk ishte idhtar i Revolu-cionit Kombëtar Turk që udhëhiqejnga Mustafa Qemali, fitoi urrejtjene studentëve dhe u detyrua të largo-het.

Pas triumfit të Revolucionit turk,u largua nga Turqia dhe u rikthye pasvdekjes së Ataturkut, më 1943, dukeqëndruar plot 20 vjet n ëmërgim.

Filozofi dibran, Dr. Riza Tefiku,botoi një seri veprash si: “Abdyl HakHamid ve mulahazati felsefijesi”(Abdyl Hak Hamidi dhe mendimete tij filozofike), më 1913; “FelesefeDersleri” (Mësime filozofike), më1914; “Myfessal kamusi Felesee”(Fjalor me hollësi filozofike) në dyvëllime, por që në të vërtetë doli ngashtypi vetëm vëllimi i parë me 1200faqe në vitin 1914.

Në vitin 1922 me bashkautorHysejn Danishën, nxorën nga shty-pi, të përkthyer nga persishtja, nëturqisht “Rubairat” e Omar Kah-jamit.

Riza Tefiku botoi dhe një përm-bledhje vjershash me titull “SerabiUmruni” (Rrjedhjet e tjetës e time)në vitin 1934 në Qipro, të cilat iribotoi dhe një herë disa ditë para setë vdiste, më 1949, në Stamboll 9).

Në vitin 1948, botoi në gazetën“Jemi Sabah” (Mëngjesi i ri) kujtimete tij me titull “Të flas pak dhe unë”.

Pavarësisht nga larmia e shumtëe veprave, Riza Tefiku, njihet sithemelues i filozofisë moderne

turke. Me shumë interes është studi-mi, interpretimi dhe klasifikimi ipikëpamjeve filozofike të Hasan Tah-sinit, në revistën “Shqiptari” të Stam-bollit, në vitin 1911 që dilte nëndrjetimin e Dervish Himës. Dukevlerësuar personalitetin e fuqishëmintelektual të Hasan Tahsinit, dikunë numrin një të revistës “Shqiptari”,ai shkruante: “... Në qoftë se ky njeri(Hasan Tahsin MM), plot mirësi, nukmundi t’i shërbente sa duhet dhe siduhet atdheut, ky është dënim i pam-erituar i atyre që kanë pasur fatin ekeq të kenë lindur para kohe... Kymendimtar lartësohej me nivelin eepokës” 10).

Filozofi dibran gjykonte se në ve-prat e Hoxha Tahsinit, kryesisht, në“Psikologjinë” “Ka diçka të rëndë-sishme dhe është ajo se, në këta ve-pra liria e besimit qëndron në sh-kallën më të lartë dhe nuk ndihetaspak erë skolastike...” 11).

Sa qe gjallë, Dr. Riza Tefikun, eakuzuan se kishte rënë në ateizëm evolterjanizëm. Është e vërtetë se aiishte kundër injorancës dhe fana-tizmit fetar, por ama nga pikëpamjae ndërgjegjes gjeti të përshtatshëmbektashizmin, si më tolerantin kun-drejt dijes dhe shkencës. Ai u dorë-zua myhib nga Edib Harabi, Babai iTeqesë së Merdivinë Qoijit të Stam-bollit dhe arriti të merrte dhe titul-lin “Baba”. Shkroi shumë poezi tëstilit bektashian e një ndër këta pra-non si fillesë dorëzimin myhib ngaEdib Harabi Babai.

“... Tek qendër e dashuruesve gjetaunë dëfrimin,Harabit Babait i dhashë unë besimin,Por si uj’ Qevtheri kishte bisedimin,Unë tashti Parajsës, gëzimit i hyra...”12)

Edhe Fan Noli e ka vlerësuar Dr.Riza Tefikun. Noli që në planet e tijparashikonte të ngrinte Akademinë

Shkencore në Shqipëri, kishte para-sysh organizimin dhe drejtimin e sajnga Dr. Riza Tefiku. Noli e donte sefilozofi dibran, që njihte tetë gjuhë,të vjetra dhe të reja, do të bënteshumë në këtë drejtim.

Riza Tefiku edhe pse ishte deputeti Edrenesë, mbrojti me guxim më senjëherë çështjen shqiptare në parla-mentin turk. Duke folur në një de-bat parlamentar, në dhjetor të vitit1910, ndërmjet të tjerave theksonte:Unë u deklaroj të gjithëve... se nëçështjen shqiptare nuk ka asgjë reak-sionare... shqiptarët thuhet se ecintë armatosur edhe unë kam një; nëParis gjithë popullsia ecën e arma-tosur, e pastaj? 13).

Dy vjet më vonë ai do të dënontepolitikën mashtruese dhe masat bru-tale të turqve kundër shqiptarëve: “...populli ka ardhur në dëshpërimet efundit... kurrë s’është derdhur kaqshumë gjak...” 14).

Filozofi, poeti, diplomati, burri ishtetit, Riza Tefik Dibrani, pas njëjete privacionesh, vdiq në Stamboll,më 30 dhjetor, ditën e premte, tëvitit 1949, duke lënë një korpus ve-prash me vlerë, që kanë hyrë në fon-din e kulturës turke dhe asaj botërore.

Referencat1) Hasan Kaleshi, “Kontributi i shqiptarëve

në diturinë islame”, Prizren 1922, f. 12).2) Baba Rexhepi, “Misticizmi islam dhe

bektashizmi”, Tiranë, 1995, f. 280.3) H. Kaleshi, vepër e cituar, f. 12.4) Baba Rexhepi, vepër e cituar, f. 280.5) H. Kaleshi, vepër e cituar, f. 36.6) Po aty.7) Baba Rexhepi, vepër e cituar, f. 218.8) Enver Neziri, “Riza Tefiku, filozof me

origjinë shqiptare”, në gazetën “Kosova”,27 tetor, 1991.

9) Baba Rexhepi, vepër e vituar, f. 282.10) Revista “Shqiptari”, Stamboll, nr. 1, viti

1911.11) Po aty.12) Baba Rexhepi, vepër e vituar, f. 283.13) Gazeta “La Nazione Albanese”, nr.

23.15 dhjetor 1910.14) Gazeta “Dielli”, nr. 132, 11 janar 1912.

Botimet “M&B”ISBN 978-99956-04-14-1Çmimi: 500 lekë

Botimet “M&B”ISBN 978-99956-04-13-4

Çmimi: 1200 lekë

Botimet “M&B”ISBN 978-99956-04-19-6Çmimi: 700 lekë

Janë në qarkullim nga shtëpia botuese “M&B”

Botimet “M&B”ISBN 978-99956-04-12-7

Çmimi: 1000 lekë

Mund ti porosisnime tel:

+355 4 2 233 283

Mund ti porosisnime email:

mbbotime@gmail.com

B Ë H U N I P J E S Ë E G A Z E T Ë S !www.dibra .org

14 - Mars 200935nr.

botime“Për çdo oroe që i bahet këtij punimi, përpiluesi ka meu gëzue, pse kështu dalin në dritë sende që s’ka mujtëme i ditë”.

Bleta jep mjaltin dhembron mjedisinNë organizim të Shoqatës Bletare

“Apikultura”- Dibër e Madhedhe me mbështetje financiare tëQeverisë së Maqedonisë dhe push-teti vendor, më date 1 mars 2009 nëDibër të Madhe , u mbajt seminarime temë “Edukimi i bletarëve për tëqenë konkurues në tregun e Union-it Evropian”. Në këtë seminar merr-nin pjesë bletarë dhe udhëheqës tëshoqatave të bletarëve nga Maqe-donia, Shqipëria dhe Dibra e Mad-he .

Argëtim Fida, kryetar i komunëssë Dibrës Madhe , duke përshëdeturtë pranishmit, theksoi se,”Ndërsabletaria dje paraqiste hobi, sot ble-taria është bërë pasion me leverdifinaciare.Si pushtet vendor ne poangazhohemi maksimalisht tu ndi-hmojmë bletarëve tanë për aplikimenë drejtim të fitimit të subvencion-eve të ndryshme”.

Prof.Dr. Hrisula Kiprijanova para-qiti temën “Bletaria organike”, dukespjeguar shkencërisht kriteret dhemënyrën e prodhimit, kontrollit, de-pozitimit dhe certifikimit të mjaltitorganic. Ajo më tej shtoi se,”për tëprodhuar mjaltë organik bletët nukduhet të ushqehen me ushqimin kon-vencional, ato duhet vendosur largzonave industriale, deponive dhendotësve tjerë.Këto bletë duhet të jenëlarg spërkatjeve, të jenë nën kontrol-lin e vazhdueshëm të inspetorëve për-katës gjatë procesit të prodhimit tëmjaltit , shitjes dhe që sëmundjette bletët të trajtohen me medika-mente natyrale”.

Ass.Magjistër AleksandërUzunov, trajtoi temën “Mbarështri-mi i bletëve në stinën pranverore”.Ai shtoi se në Maqedoni ka 10 mijëbletarë me afër 20 mijë familje

bletësh ku prodhohet 1300 tonelatamjaltë, ndërsa konsumi vjetor Imjaltit është 300 gram për frymë.Aiedhe praktikisht nëpërmjet koshervedhe kornizave demonstroi mënyrëne trajtimit të bletëve gjatë dimërim-it dhe në pranverë, duke shtuarse,”për të qenë më efektiv është enevojshme gjatë tërë vitit të ndiqetdinamika e zhvillimit të bletëve, tëushqyerit, ajrosja, lagështia dhembrojtja nga sëmundjet”.

Mr. Maksud Kërluku, foli përtemën “Hapat që duhet të ndërmer-ren për eksportin e mjaltit në Unio-nin Evropian”, duke vënë theksin nërritjen dita ditës të prodhimit tëmjaltit në botë.A me këtë rast folipër procedurat, mënyrën e menax-himit të shitjes së mjaltit në Evropëme respektimin e kritereve dhe stan-dardeve specifike të vënies në prak-tikë të planit rezidual të prodhimittë mjaltit të pastër ekologjikisht.

Prenk Pepa, kryetar i bletarëve tëShqipërisë, foli për rëndësinë e këty-re takimeve në shkëmbimin e për-vojave dhe në thellimin e bash-këpunimit në tërë rajonin, sepse si-pas tij bletaria përveç përfitimevefinanciare luan rol të rëndësishëm nëshëndetin e njeriut nëpërmjet për-dorimit të mjaltit dhe standardevenë ruajtjen e ambientit.

Siç tha Prenk Pepa, në Shqipërika 8 mijë bletarë, 170 mijë koshereme bletë, prodhohen 2 mijë tonela-ta mjaltë, ndërsa konsumohet 700gram mjaltë për frymë, ndërkaq nëvendet evropiane konsumohet deri2,5 kilogram në vit për frymë.

Me këtë rast nëpërmjet videobim-it bletarët nga Shqipëria shfaqën njëmaterial shkencor për mënyrën dhetrajtimin e bletëve.

Rexhep TORTE

Pajtohuninë gazetën

“Rruga e Arbërit”

www.dibra .org

Tel. (04) 22 33 283.E-mail: rrugaearberit@gmail.com.

Numri i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.Për ata që duan që gazeta t’ju shkojë me postë në shtëpi, ju lutem

konfirmoni në redaksi adresën e saktë

E PARA FJALË E THËNIES...Qeram Cibaku boton librin “Thanita e Dibrës dhe shpirtëra në qiell”

Nga: QERAM CIBAKU

Thatina e Dibrës ose Sohodolli, shtriqet ndër gushën shkëmbore të

gjipseve damarhinjtë të Vranj’s, mbitroje pellazgjike-peneste, qëfshikulloheshin mizorisht nga erërate forta të veriut, veçmas në dimër.Tamam peizazh interesant natyrorme kolazhe malesh të vithisur, kuinfiltrojnë rrafshina të begata e lugi-na që rrëshqasin pjerrtas e butë, dukeekspozuar format përballë kaltrinavefundosëse të ujërave akull, rrëmuese shkumëbërës, ballas gurësh tëlëmpitë... Sohodolli-vise e kumtetë mbrujtur me ajete kuranore, merite pagane, klasicizëm e ilumi-nizëm tokësor .

Një falangë rrjepacake malli, mëndez e më përplas në ato vise nga-hera, ndaj si pelegrin i bindur zba-toj dogmën rituale të përuljes përdheun e shenjtëruar, ku prehen edergjen qetueshëm eshtrat e të dash-turve të mi. E pra, ky qenka dheu qëturbullon njeriun.

“Përsa kohë që vete e vjen nëpërvendin tënd të lindjes, të duket serrugët janë të rëndomta, se dritaret,pullazet e dyert nuk janë asgjë për ty,se muret janë të huaja, se pemët janëpemët e para që të zë syri, se shtëpitëku ti nuk hyn s’kanë të bëjnë me ty,se pllakat e rrugës ku ecën janë gurë.

Më vonë, kur nuk je më aty,atëherë e kupton se këto rrugë janëtë dashura, se ke mall për këto pul-laze, këto dritare e këto dyer, se këtomure të janë bërë të domosdoshme,se këto pemë janë të dashurat e tua,se në këto shtëpi ku nuk hyje, në faktkishe hyrë përditë dhe se në këto plla-ka të rrugës ke lënë një pjesë të trupit,të gjakut dhe të zemrës sate. Të gjithakëto vende, që njeriu s’i shikon më,që nuk do t’i shikojë ndoshta kurrëdhe për të cilat ruan ninëzën nëkujtesën e vet, marrin një hijeshi tëdhimbshme, i rikthehen ndër mendme melankolinë e një fanitjeje, iabëjnë tokën e shenjtë, të dukshmedhe janë, madje, si të thuash vetëfytyra e atdheut;ti i do e i sjell ndërmend ashtu siç janë, ashtu siç ishin,dhe ngul këmbë në këtë gjë dhe nukdo që të ndryshohet asgjë, sepse mefytyrën e atdheut ti je i lidhur si mefytyrën e nënës”1.

Ndaj malli, si meridian i tharë,qepet në tambarin e stoftë të të lin-durit-atë-vend. E përpos pluhurosjesbezdisjellëse që mërzit kalimtarin,shtyj shkallaren e zhegut e mësyjgjithë shkulm të përpij murrizaterëmirë e jeshillëkun e pasos.

* * *Teksa përmblidhesh me ngut, të

hedhësh në letër rreshta për vendine lindjes-pasaportën kapistall që s’tëshqitet në të gjallë!, indin dimen-sion te identitetit farefisnor -[“IDAtë”], strukesh nga dilemat e rrapëlli-mat oshëtuese mitike, që gulojnë prejhoneve të unit dhe shquan: aureolagëzimesh e zizime gjamash, që tkur-ren nga një membranë imcake fati.Përmendesh, vjen në vete dhe bëheshtokësor se ty, të teprojnë të tuathalle, por prapë dridhesh nga lënga-ta e zërit kufi.

E, atëherë ti, i i kapur nga ndërsh-typja e brendshme, zvetënon hesh-tjen mistrece, kthen fytyrën nga iden-titeti yt. Gjithçka: një rrotëqerreje qërrokulliset nga agu në ag, një shu-matore sferike; këtu datohen e dal-tohen simbolikat: rracë+zakon+

pushkë+qiri+ parmendë+qefin!Enkas, ngul bërrylat mbi makthin

tahmaqar e diz’harmonik të fatit,zgjat qafën ku je strukur në pajtonine fatit që të shpie kushediseku, emandaj sundon makthin e frikës satedhe dalldis si Don Kishot i paarsye-shëm se:Jam gjallë!

* * *Përkundruall ajkës së legjendave

dhe egocentrizmit të personalitetit,rrekem t’u hap sfratin këtyre piklavehistorie kombëtare e ti fal dritë ketijdoracaku (libër xhepi) mbi fshatinThatinë (Sohodolli i sotëm). Njësyr-esh, shpresoj se ndofta ky doracak dota lejojë lexonjësin e vlertë të avan-cojë dó dije mbi një trevë etno-his-troke shqiptare. I ndollëm dokumen-tet e i mbrujtëm si uji i paktë. Asish,letrat e reja, si mehlemi i degëthanës,do mehledisin plagë të djegies së her-shme, por të “pamjekuara ende”,sepse pelini politik e ka zeherin dje-gagjatë, aq sa të dalin “gjaca –sysh”!

Iniciativa vetmitare a fillikate pandihmën bujare, esencialisht tëvlerësueshme të një plejade tëmrekullueshme studiuesish kompe-tentë e miqsh të devotshëm, në mosshterpë, do të ish’ asuksesive.

Kësish, në prolog të rreshtimitmirënjohës, shtrohen për idetëkreative e të pashterra dhe sugjerimetpa kursim Prof. As. Dr. Adem Bun-guri, Prof. Dr. Ferit Duka, Prof. Dr.Nuri Abdiu, Dr. Agron Tufa, etj.

Veçanërisht shkojnë falenderimetë sinqerta kah ekspertja dinjitoze eSizmologjisë, znj. Shpresa Shuble-ka, që me gatishmëri kontribuoi nëmbushjen e oazit të informacionitshkencor sektorial.

Për qasjet e këndvështrimet speci-fike, orientimin bibliografik e idetë evlerëta, padyshim u shpreh mirënjo-hje studiuesve dibranë Iljaz Kaca,Moisi Murra, Luan Kaba, Moisi Kam-beri e Xhemal Domi, punonjësve tështypit Fatos Daci e Shaqir Skarra dhepërgjegjësit të zyrës së gjendjes civilepranë Prefekturës, z. Arif Dauti etj.

I bindur, se pa shqipërimin ngaturqishtja dhe osmanllishtja të disafragmenteve të Defterit Arvanid ngaAnisa e Ramadan Çipuri, diçka dotë mbetej e pathënë, prandaj e çmojfort ndihmesën e tyre miqësore.

I cilësuar, e krejt i veçantë ështëkontributi i z. Sefedin Xharri, ish-ar-

simtar e studiues i historikut të So-hodollit. Me durim ai ka mundur tëmbledhë në një dorëshkrim materi-ale mbi ngjarje, kujtime e hulum-time historike, gojëdhëna ndër mex-helise e konaqe burrash, nga Oda eSohodollit gjer në vitin 1988. Sin-qerisht, i shpreh mirënjohje!

Pa më të voglin dyshim, kryerresh-ti i mirënjohjes i përket z. ShuaipMethasani, kulmari i parë që i faligjithë suitën e dritës kësaj treve fis-nike lirie, përmes botimit në vitin2004 të monografisë me karakteretno-folklorik “Sohodolli i Dibrës”,për fshatin që quhej “Thatina”!

* * *Një libër qep kapilarët e kujtesës

fragmentare të civilizimeve, paçka seshkronjësi i tij asnjëherë s’arrin tëmbledhë e ngjizë vetëdijshëm gjithëkëto vena e aorta komunikimi.

Gjithqysh, e ushqej mendimin seplotësimet për detaje të pashkeluradhe arsyetimet më të kujdesshme, indihmojnë ribotimit të mëvonshëmtë tij. U lutem gjeneruesve të rinjideorë, t’i postojnë idetë avangardëqë e bëjnë më të realizuar këtë bukëidesh, në adresën elektronike:qcibaku@yahoo.com. Kam dëgjuarse “më ngushtë në këtë botë viranebien njeriu i mirë kur rrethohet nganjerëz të këqinj dhe librat që nuklexohen kurrë”.

* * *Fjala e parë e thënies (rreth qe-

nies), më qëllon e patakatë, pa hua-jtur argatë, tempujt e dy men-dimtarëve, visare shqiptare.

-Andaj mora borxh fjalët e Hax-hi Shkozës, Inspektorit të OborritMbretëror, i cili kur shkroi në vitin1935 studimin “Financat e Sh-qipërisë” cektas shënon se:

@ “Tue lutë këndonjësin të mëfalin për mungesat që prej gjansisësë landës , kanë mujtë me më kalue,uroj që ky libër të plotësojë, qëllimine tij modest. . . “

-Pinjolli i familjes së gazullarëve,Dom Nikollë Gazulli, teksa i lintenë dorë lexuesit fjalorin e gegnish-tes, modestish vuri këtë shënimpërmbyllës:

@ “Për çdo oroe që i bahet këtijpunimi, përpiluesi ka me u gëzue,pse kështu dalin në dritë sende qës’ka mujtë me i ditë”.

(Marrë nga libri)

Një falangë rrjepac-ake malli, më ndez emë përplas në atovise ngahera, ndaj sipelegrin i bindurzbatoj dogmënrituale të përuljes përdheun e shenjtëruar,ku prehen e dergjenqetueshëm eshtrat etë dashturve të mi.

Botimet “M&B”ISBN 978-99956-04-28-8Çmimi: 500 lekë

15 - Mars 200935nr.

skica Aktorit te sajë, njeriut, i bie per pjesë te loz rolin e të zgjuarit, të të varfërit,të të pafatit etj. E ai a është idetyrur që në skenat e jetës ti luaj ato natyrshëm

apo si ja dikton mjedisi natyror, shoqëror apo ekonomik.

Skica nga Selman MeziuNdahet ngajeta historianiRakip SinaniKëto ditë u nda nga jeta, Rakip

Sinani, një nga shokët tanë më të

mirë , një nga dibranët më të ven-

dosur që ju përkushtua Dibrës dhe

historisë së saj, një ushtarak që

derisa doli me nder në pension

shërbeu me devotshmëri për

mbrojtjen e atdheut.

Rakip Sinani lindi në Smollik

të rrethit të Dibrës. Mbas studi-

meve të para kreu shkollën e mes-

me pedagogjike. Shërbeu si më-

sues për disa vjet në fshatrat e

Gollobordës. Gjatë shërbimit ush-

tarak eprorët vunë re aftësitë e tij

organizuese dhe e dërguan në Sh-

kollën e Oficerëve ku u diplomua

si oficer artilerie.

Shërbeu për vite të tëra në rep-

artet e artilerisë në Bulqizë dhe

Peshkopi, në Degën Ushtarake etj.

Por krahas detyrës së tij si oficer

ai ju kushtua edhe një pasioni të

veçantë studimit të historisë së ar-

tit ushtarak dhe të historisë së Di-

brës..

Ai botoi dhjetra artikuj në

gazetat dhe revistat e vendit si në

gazetat “Ushtima e Maleve” “Di-

bra” Rruga e Arbërit” “Luftëtari”

“Ushtria” , në revistën “Për

mbrojtjen e Atdheut “ etj.

Shtëpia Botuese e Ushtrisë bo-

toi librin e tij “Betejat e Skënder-

beut” , ndërsa studimet e tij për

Dibrën i përmblodhi në librin e

tij “Dibra dhe dibranët”.

La në dorëshkrim shumë libra

të tjerë si dhe shumë artikuj.

Me humbjen para kohe të Rak-

ip Sinanit, Dibra humbi një his-

torian shumë të mirë të saj që e

thoshte me plot gojë të vërtetën

dhe me fakte historike. Histori-

ografia humbi një studiues të sak-

të dhe të devotshëm.

Sakip Cami

MATURIAÇështë nënë si të gjitha nënat. Ka kënduar këngën e Duçes imperator kur nëmoshën nëntë vjeçare, udhëtonte me një anije në ujin e kaltër të Adriatikut. Ishinrreth dhjetë vajza nga ky fshat. Mesuan këngë,, si të gatuajnë e si të duan fash-izmin Italian. Ishte viti njëmijë e nëntëqindë e dyzetë. Lufta e dytë botërore kishtendezur gjakrat e njerëzve të thjeshtë, politikaneve e ushtarëve me gjeneral.

Martohet me shkuesi. Jeta bashkeshortore vazhdon e lumtur. Se amvise emirë duke bere punët e shtëpisë. Duke mjelur dhentë, dhitë lopën e përpunuarqumështin. Vitet rridhnin si ujët nën urë. Lind nje cucë. Ndërsa kunata bëhetme katër djem e nje gocë.

Fëmija thonë rriet si fieri. E kështu ndodhi vërtetë. Por….Iu desh të lodhet duke i larë e krehur, mëkuar e arnur rrobat. Duhesh herë

pas here të shkonte të shkulte kërcuna për të hapur toka të reja, të gjëlvoshktemisrin e korrte grurin në zhegun vapës së qërshorit. Paguhesh tridhjetë lek përditë pune. Sa shumë djersë, lodhje po aq sfilitje të shpirtit . Buka e misrit mëshëllirë e groshë të zier në vorbë, ishin ushqimi i zakonshëm i familjes. Formulae jetës. Nëna Sibe i mëkoi, edukoi, trajtoi me gjithë forcën e shpirtit të gjithënjëlloji.

Kufijtë u hapën. Forma e pronësisë dhe e marrdhënive ndryshuan. Gocatnjëra pas tjetrës martohen. Djemt po kështu. E si bleta kur lëshon në pranverë,doln nga zgjoi. Di kush në Itali, te tjerë ne Greqi, djemve u humbi vula. Pleqëriaerdhi e vështir, e trishtueshme, e mërzitshme, me shumë brenga e halle. Ujët eDrinit e Murres, deshmitare shekullore e jetës së njerëzve të këtyre anëve.

Nuk deshironte te leviste nga fshati, blegerima e qingjave, cicerimat e zogjve,vlaga e tokes perbenin simfonine e jets shume vjeçare. Prane oxhakut ajokerkonte te shijonte jeten, por shpirti i donte e pleqeria i kerkonte qe dikush nganuset e djemve, ti rrinte prane. Nuk i ngrohesh zemra e as shpirti me tingujt ezerave qe i vinin nga telefoni.

Sëmundia e azmës po i rëndohesh. Vështirësitë për gatim, pastrim te vetëvetese shrbime te tjera bëheshin çdo ditë e të pamundura. Shpresat i kishte te djemtëe kunatës. E si të veprohesh? Ajo i lajmëron, duke iu thënë që me nje pensionkooperative unë smundem të vazhdoi me tej. U kthyen . Filluan bisedimet. Atoishin tashmë me gra e fëmijë e sicili fliste sipas interesit. Shatin secili e tërhiqtenga vetia. Pas ore e ore shkapetje mendimesh, azgje pozitive. U fut ne meskanuni. Sa më shumë kalonte koha, biseda bëhesh më nervose, me të bërtiturae deri në sharje. Te gjitha këto e shqetësuan pa mase nënën. Me zemër të thyere shpirt të këputur, vendosi të ndërhyjë

Ajo mori fjalën, me një qetësi të admirueshme, me gjakëftotësi e maturi, thase une do marr cucën e cucës, edhe pse ajo vazhdon shkollën. Kjo per tremuaji, djali i vogël të rikthehet nga Italia. . Kështu u tha e kështu u veprua. Dypika lot i rrodhën nga sytë e futur brënda nga pleqëria e mundimet e shumta.Uli kokën e filloi të marrë frymë me vështirësi. Nje heshtje pllakosi te gjithë.Ç’kohë të vështira për pleqtë e kurbetelinjtë. Jeta një shkolle me prova të shum-ta, këto fjalë nëna i belbëzoi me zë të ngjirur nga dhimbja që i vinte nga thellësitëe shpirtit të plagosur nga kjo jetë e organizuar në këtë mënyrë.

PALLAT E MALIT TË KRUJËS Pasi lëmë Fushë- Krujën rruga gjarpëron përmes një gjelbërimi pemësh

frutoe e ullinjsh. Ndërsa vilat dykatëshe e shtëpitë i shtojnë peisazhit bukuriemocionuese. Në ecje e sipër papritur, mjedisi humbi të gjelbërtën e thellë,ngjyra e grijtë e një re pluhuri dukesh kudo. Ç’far ndodhi? Inxhinier Muharremimë shpejgoi:Shtatëdhjet ndërmarrje për prodhim, guri, çakulli e çimentoje,punojnë në shpatet e malit të Krujës. Ndërkoh dy çentaura gjigande të ngarkuarapo vinin drejt makinës tonë. .

Peisazhi u bë i trishtueshëm. Shtëpi e vila shum të bukura, të braktisura.Çshtë mundi, lodhja, e djerssa çurg e emigrantëve. Nuk shihen as zogjtë nëfluturim, as ndonjë tufë me dele e lopë. Gjallesat e natyrës e kishin braktisurshtëpinë e tyre. Sigurisht edhe ndonjë turist i rrall, kur shikon këto’’mrekulli,,tmerrohet, largohet i deshpëruar.

Përball na shfaqet nje gropë gjiganteske. Punëtor, skavator të mëdhenj,makineri qe grinin gurin. Nga sipër përmes pluhurit të dendur këto na dukehinsi miza përdhese. Këto janë kafshime të përmasave ciklopike. Njeriu që shkatër-ron. Te tjerë në rrethinat dhe qytetet e Durrësit, Tiranë e deri në Lushnje qëndërtojn rrugë, pallate, shtëpi banimi, karburante etj, etj. . Të kundërtat per-ballen. E pishnajat gri të mbjelluara në vitet shtatëdhjet vuajn nga nje azëm etmerrshme. Inxhinier Muharremi bëri projektin e pyllëzimeve me kolegët ezbatoi për disa dhjetëvjeçare. E tashmë në Krastën e Krujës, zgavrat e shkatër-rimit të natyrës, plagë gjigande të hapura pa dëshirën e tijë.

Ngjitemi në një kthesë ku shohim një plantacion ullishteje shekullor. Për-ballë hapet peisazhi bukuri ndjellës i qytetit të gurt me kalanë madhështore.Janë të shumt historianët, shkrimtarët udhëtarët të vendit e të huaj te cilët kanederdhur në letër mendimet e tyre mbi luftërat e Kastrotit të madh e mjedisitpërreth. Në këmbë kalojmë rrugicat e kalldrëmta që të çojnë në hyrje të kalas.Mjeshtëria zejtare, me shije të hollë e finesë është derdhur në prodhimet etregëtareve Krutan. Janë prej bakri,, leshi, druri ullirë, etj. Ndërkoh ndodhemipërballë nje bregu të lart. Mbi të lartësohet kulla e vrojtimit, e muret e kalasë mebedenat e tyre.

Eveçanta ishte, se në gjithë gjatësin ne nje distance një metër e gjysëm ishinngulur në dhé drurë të trash, Pse vallë kjo ndërhyrje? Nuk u desh shumë tëkuptohesh. . Plasaritje të bregut në drejtim horizontal e vertikal, kishin detyruarekspertët shqipetar të thërrisnin një ndërmarrje italiane, për të mbajtur këtëmasiv gjigand pa rrëshqitur.

Hedh vështriminn masiveve shkëmbore të malit të Skënderbeut e Krastës sëKrujës me qytetin. E pyes veten. Cilën kompani apo shtet, do të thërras Ministriae mjedisit për ti vën pallat që të mbajë në këmbë gjithë këto? Kratere vullkaniketë cilët në shekuj do të vjellin vetëm helm, lot, dhimbje e strese . Sembëlltyrë ebrezave të papërgjegjshëm. Ç’katastrofë e tmerrshme ekologjike!Breza e brezanjerëzish do ta paguajne shume shtrejt kët masakër të natyrës.

NgushëllimRedaksia e gazetës “Rruga e

Arbërit” u shpreh ngushëllimet

familjarëve dhe miqve të

z. Shehat Marku.

Ai ka qenë një mik i mirë

dhe një bashkëpunëtor e lexues

i rregullt i gazetës.

LULEKUQE MBI ASFALT Nga sheshi Qemal Ataturku, në kryeqytet, të gjitha drejtimet ndarja e rrugëve

automobilistike është bërë me shkurren zbukuruese Oleandr. Këto vitet e funditka fituar qytetarine tiranse, për vet kërkesat modeste të mjedisit për jetes. Vijat ebardha si shenja për të kaluar njerezit nga njëri krah në tjetrin janë të svenitura.Njerëzit duhet të kalojn përmes degëve të shkujdesura e plotë lule të kësajshkurreje e të ndodhen në anën tjetër. Makina të madhësive e markave të ndry-shme gumëzhijn. Nuk janë të paktë motorrat, biçikletat, tëkerlekat, karrocat etj.Lëvizje intensive. Si në qytetet prendimore. Pse jo!

Ne këto kalime duhet vëmendje e sytë hapur, këto përbëjnë binomin e jetës.Se perndryshe mund te biesh viktime. Arsya se projektuesi inxhinier rrugësh,zbatuesi gjeometër, lulishtari si mbjellës, kane menduar gabimisht! Përse?

Ishte ditë e zakonshme, fund Korriku. Asfalti reflektonte mbi trupin tonë,nxehtësi. Njeriu. qoftë ky burre apo grua, djalë apo vajzë, i ngarkuar me stresete ditës, gabon.

E kështu unë pashë një skene të tillë, ku Gëzmimi u ndodh …. . Dëgjovakërcitje frenash, e rrëshqije gomash . Gjithëçka u paralizua. Britma të dhimb-shme që të thernin në shpirt, të djaloshit . Njerëz qe ofshanin, qanin e mallko-nin. Ecilin! Gjaku i tijë i dorës e këmbës së majtë skuqi asfaltin. Pranë luleve tërëna të oleandrit rridhte gjaku i purpurt i djaloshit. Më pas sirenat e makinave teëpolicisë e ambulancës. Vall, përse duhet të ndodh kështu? Sa mund të jenë lulejete të këputura në orë, ditë, javë, po në vite? Vargu i shifrave e tregon këtë, një,pesë, gjashtëmbëdhjetë…

GEOGRAFËT E BRAKTISUR Në ish ndërtesen e institutit të elektronikës, pran Piramidës, tashmë ndodhet

personeli i dy ministrive. Ajo ka një konstrutim modest e me një lulishte që tëtërheq vëmendjen për nga ngjyrimet e shumta të luleve. . Ngjitim shkallët, epastra, prej guri e i kërkojme policit përballë se ku është Instituti i kërkimevegjeografike.

Ne katin e dytë, kerkoj, me shume dëshir të takoi inventarizuesit e, maleve,kodrave, lumenjëve, përrenjeve fushave e pllajave. Por më kotë. Shtyjë një derëpaksa të hapur. Llahtari e vërtet. Dhome pa asnjë mobilje, dritare gjysëm tëhapura, dyshemeja e mbushur me letra, te natyrave te ndryshemtë zhubrosura,shkresa, bordoro, gazeta të çara. Pluhuri e gjurmët e atyre që kanë krkuar diçkanë këtë katrahu të vërtet. Mbyll, derën, vazhdoi koridorit për të gjetur, doktorëte shkencave, profrsorët, topografët, laboratorin e përgatitjes e shtypjes së har-tave, atlaseve etj. Pesimizmi, e ndjesitë e njeriut të pashpres, me shtërnguan nëfyt si një ankth i tmerrshëm.

Në ato dyer që gjeta të hapura i njëjti peisazh i hidhur e marramendës, nëdisa të mbyllura, nuk shihja gjë. Provova fatin e trokita në njërën Pa pritur, ngabrënda u dëgjua një zë: Hyrë. E më erdhi nga thellësitë e kujtesës shprehjanxënësit të Galileut, Toriçelit: Eureka ( e Gjeta). Trup madh e me një shprehjeqetësie në sy e fytyrë, drejtori i Institutit, kishte mbetur si gjenarali që pas njëbeteje të përgjakshme mbetet pa ushtri. Kur e pyeta: Përse i vetëm? Ai më pergjig-jet shkurt: Po transferohemi. Para dy vjetësh mora këtu me njëqind lek volumine dytë të Gjeografisë fizike. Ndërsa generali pa ushtri më dha volunin e parë ngabiblioteka e tijë.

Ne çdo qeveri ky institut nderron zyra. ç’komoditet!c’fare qetesie e kushteshper te punuar! Qeveritë e pas vitev nëntëdhjetë i trajtojne ata si mos më keq. Zyrame rrota.

Edhe pse geografia historike, ajo fizike, e politike jane ende ne shkronjen ‘’A,,Nuk ka ende një hartë turistike. Eh, ç’të bësh ndodh edhe kështu.

STUDIO QË VAJTON Udhëtojm për në Tiranën e Re. Zbresim nga makina. Të shoqërauar nga

investitori Grezdanas, economisti Zaim Korsi. I rrëmbyer nga Heroi i Motit tëMadh me gjithë forcën e shpirtit, të mençurisë e të forcës së argumentit.

Hym në një studio artistësh. Mbi një skelë, shohim skulptorin e popullitMuntas Dhrami. Përball tijë, shtatoria në perfundim e sipër e shkrimtarit të brezittë viteve tridhjet, Lasgush Poradeci. Artisti skulptor me njeshtrine e tije te der-dhjesedaltës i jep jetë krijuesit të poezis, tregimit, dramës etj. Emocionohemi ngakjo madhështi, ngjizje artistike e plastikës së fytyrës e ballit të menduar. Kështunjë krijes e tillë të jep jetë, të gjallëron të frymëzon.

Më tej shtatoria madhështore e Gjergj Kastriotit, dyzetëvjeçar, E punur ngaskulptori shkodran Sadik Spahia. Duart i ka të baltosura, në fytyren e ballin egjërë njollëza e pikla, e kështu i mozaikuar ai fillon të na shpejgoi. Se çfar shprehshtatore gjigande. Stoizmi i heroit, mesazhin që sjell për Dibranët e vetë. Sytë ishkëlqejne nga një krenari e ligjshme. Të ringjallësh një hero qëi dha emrin njëshekulli, nuk është e lehtë.

Pozicioni i trupit, shprehja e fytyrës, mënyrae mbajtjes së perkrenares e tëshpatës etj. Flet me plot emozion e pathos e sikur ai ta kishte parë heroin nëtakimin e parë me Dibranët kur kthehet nga Nishi. Secili nga ne japim vlerësimee mendimet tona, sipas shijeve e këndëvështrimit artisiko-historike.

Papritur dëgjojm një bobullim, e zhurmat e pikave te shiut. Por ato i ndjejmedhe, ne kokat tona në trup etj. Ngremë instiktivish kokat lart. Ç’te shohësh nëlartësinë mbi dhjetë metra mbulesa prej eterniti, i çarë në figura të ndryshme. .Punëtorët e dy skulptarave filluan ti mbulojnë me shkathtësi ato. Kjo lloji mbulese,prodhon helm, shkakton sëmundjen më te rrezikshme, kancerin. E në botën eqytetëruar me ligje të veçanta eterniti është i ndaluar si material ndërtimi e pro-dhim industrial. Burrokracia, pakujdesia, mos interesimi ndëshkon heronjt eshkrimtarët e djeshëm dhe artistët e paepur e njerëzit e thjesht të ditëve tona. .

Aktorit te sajë, njeriut, i bie per pjesë te loz rolin e të zgjuarit, të të varfërit,të të pafatit etj. E ai a është idetyrur që në skenat e jetës ti luaj ato natyrshëmapo si ja dikton mjedisi natyror, shoqëror apo ekonomik.

(Vijon nga numri i kaluar)

16 - Mars 200935nr.

cyan magenta yellow black

sportTriumf i vëllezërve Keta,njëri trajner dhe tjetrisportist në Gjermani

Nga: DEFRIM METHASANI

Lajmi sportiv me interesant iditëve të fundit, vjen nga Gjer-

mania, aty ku një tjetër emër sh-qiptar, bëhet kampion i madh i njëvendi me një sport shume të zhvil-luar, siç është Tajboksi. 25 vjeçari,Gjetan Keta, që një vit më parë ushpall fitues i një turneu europianzhvilluar në Tiranë, tashmë ka ngji-tur shkallët e nivelit të tij, duke ubërë i famshëm në këtë sport, që jovetëm gjermanët, por në shumëvende të botës, po bëhet nga të parët.Historia e Ketës është tejet intere-sante, kur mendon djalin emigrantnë Greqi, që startoi të bëhej i njo-hur falë mbështetejes dhe stërvitjesmjaft profesionale, nga i vëllai i tij,Ismail Keta, dikur nënkampion botedhe kampion në Gjermani.

Vëllezërit Keta, falë një përkush-timi të një lloj krejt të veçante, iadolën mbanë, pa as më të voglënmbështeteje. Pas Ismailit, që në Gjer-mani njihet si Jonny Keta, vjen kohae Gjetanit, i cili shpërtheu së fundi,duke fituar përballë një kundërshtaritepër të fortë që mbante prej kohështitullin më të lartë në Gjermani.

Gjetan Keta, bëhet kampion iGjermanisë në KIK dhe TAJBOKS

Në Mynyh, djaloshinga Bulqiza kamposhtur rusin,Nikolay Mertes,duke u ngjitur nëpodin e fituesitI mbështjellë meflamurin kuq e zi.Në stadium qindrashqiptarë.

Ndeshja, e transmetuar edhe nëstacionet televizive gjermane, ngjal-li interes dhe pallati i sportit ishte imbushur plot. Përgatitja e bërë dhekurajoja e madhe e këtij sportisti, nuke shpërdoroi besimin e vëllait-tra-jner, dhe u shpërblye me kurorën eartë të kampionit.

Gjetan Keta është i peshës sëmesme dhe ka fituar bindshëm, dukedetyruar jurinë të vendosë menjëherëpër verdiktin e superndeshjes së vitit.

Interesant ishte fakti që Keta nëkrah dhe pjesën e shpatullës, mbannjë tatuazh me figurën e madhe dhehistorike të Shqipërisë, Skenderbeut.Ndërkaq, të gjithë janë befasuar, kurai është ngjitur në ring, duke shpal-osur flamurin tonë kuq e zi dhe ka

merituar duartrokitjet dhe entuziaz-min e gjithë shqiptarëve të pran-ishëm.

Tashme, pas fitores, të tjerë emratë mëdhenj, siç ishte rusi Mertes,kanë vendosur të maten me shqip-tarin e fortë, që është bërë shumë injohur në Federatën Gjermane dheatë Europiane e Botërore.

Me 7 prill, një tjetër sfidë e pretGjetan Ketën, sepse ai do të ndeshetme një kampion gjerman, i quajturKai Gamolla.

Kush është Gjetan Keta?

Është 25 vjeç. Është nga fshati

Koçaj i Fushë – Bulqizës. Rrjedh nganjë familje shumë fisnike dhe atd-

hetare. Pasioni për sportin lindi ngavëllai i tij, Ismail Keta, i cili që nëvitin ’97 shkon në Gjermani dhe star-ton si sportist në Kik dhe Taiboks.Fillimisht ai nis të stërvitet për hobidhe kënaqësi trupore në Greqi, kuishte emigrant. Por duke parë cilësitëe tij, vëllai Ismaili, e tërheq në Gjer-mani në vitin 2005. Aty nis të per-gatitet dhe fillon me sukses të fitojëndeshje, si amator dhe tani si profe-sionist. Ka zhvilluar 32 ndeshje, prejtë cilave ka fituar 28 dhe ka humburvetëm 4. Të qënit shqiptar, nuk e kapenguar aspak këtë djalosh të arrijëkulme të tilla. Flamuri ynë kombëtar,është “arma” që asnjëherë nuk e har-ron ta marrë me vete, qofte nëtakimet që zhvillohen në Gjermani,

por edhe në sfidat e rangur europi-an, apo botëror. Në kampionatin efundit botëror, është renditur në 16më të mirët e botës dhe vetëm njedëmtim në gju e largon atë nga edrejta për të fituar titullin botëror.

Vëlla dhe trajner

Ismail Keta është vëllai i Gjetan-

it. Që nga viti 2005, ai është një emërshumë i njohur në federatën gjer-mane dhe atë europiane. Ismail Keta,që ndryshe njihet edhe me emrinJonny Keta, është shpallur kampionGjermanie pas vitit 2000 dhe nënka-mpion bote në vitin 2002. Në My-nyh, ka ndërtuar një Akademi Sport-ive dhe stërvit 300 njerëz të moshavetë ndryshme. Një grup prej tyre, kanëmotiv sportin profesionist dhe aibashkë me vëllain Gjetanin, bënstërvitje me disa nga këta sportisëkurajozë dhe të guximshëm. Ismailika qenë i ftuar në disa spektakle dheemisione televizive në Tiranë dheqytetin e lindjes, Bulqizë. Thjeshtë-sia dhe karakteri burrëror, janë cilësiqë e kanë ndihmuar në rritjen e per-sonalitetit të tij të padiskutueshëm.

Ndeshja e rradhes per te

mbrojtur titullin Më 4 prill, do të ringjitet në ring.

Tashmë për të rimbrojtur titullin efituar me aq mund, por edhe me din-jitet, falë një epërsie të padisku-tueshme me rusin. Në përballjen eradhës, do të jetë një kundërshtar ponga Gjermania. Ai quhet, KajGamolla. Sipas trajnerit Ismail Keta,tashmë titulli do të mbrohet, sepseGjetani gëzon formën e tij më tëmirë në këto vite. Më tej, ai men-don për titullin kampion europe dhekampion bote.

DIBRA NË SHTËPINË TUAJDEBAT - OPINIONE - INFORMACION - DIBRA TV -Bëju pjesë e komunikimit virtual...www.dibra.org

Në këtë faqe

mund të gjeni

gjithë arkivin e

gazetës

“Rruga e Arbërit”