Dokumentat e Aplikimit për Shtesë në Vlerësimin Paraprak ... · e Korçës dhe do të shkojë...

Dokumentat e Aplikimit për Shtesë në Vlerësimin Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe Social (VPNMS) - Re-route Orizaj

Kapitulli 2 Shtesë VNMS TAP Shqipëri – Mars 2017 Vlerësim Paraprak i Ndikimit Mjedisor dhe Social (VPNMS): Devijimi Orizaj

TAP AG Doc. No.: AAL00-C10766-641-X-TAP-0001

Rev. No.: B

Doc. Title: Shtesë VNMS TAP Shqipëri – Maj 2017 Vlerësim Paraprak i Ndikimit Mjedisor dhe Social (VPNMS): Devijimi Orizaj

Page:

2 of 90

Informacion i Kufizuar: Ky dokument është pasuri e Kontraktorit. Nuk duhet të ruhet, riprodhohet ose t‟u shfaqet të tjerëve pa autorizimin me shkrim të Kontraktorit.

Ky është një dokument i krijuar në mënyrë elektronike i cili është rishikuar dhe miratuar në përputhje me Sistemin e Menaxhimit të Kontraktorit. Versioni elektronik i këtij dokumenti është KOPJA E KONTROLLUAR gjithmonë. Kur të printohet konsiderohet një kopje VETËM PËR INFORMACION, dhe është përgjegjësia e mbajtësit që ai/ajo të ketë versionin më të fundit të vlefshëm. Të Drejtat e autorit dhe të drejtat e krijimit janë të rezervuara. Kopjimi dhe/ose publikimi i informacionit konfidencial që përmbahet në këtë dokument është i ndaluar pa lejen e shkruar të Kontraktorit.

Tabela e Përmbajtjes 1. HYRJE .................................................................................................................................... 7

1.1. PËRMBLEDHJE E PROJEKTIT ....................................................................................... 7

1.2. VLERËSIM I PROJEKTIT ................................................................................................. 7

1.3. KY RAPORT ................................................................................................................... 12

2. KORNIZA LIGJORE .............................................................................................................. 15

3. PËRSHKRIM I PROJEKTIT ................................................................................................... 17

3.1. Përmbledhje ................................................................................................................... 17

3.2. NDËRTIMI I GAZSJELLËSIT ......................................................................................... 18

3.3. Vija e Devijimit Orizaj ...................................................................................................... 22

3.4. Ndërtimi i Devijimit në Orizaj ........................................................................................... 26

3.4.1. Hyrje ........................................................................................................................ 26

3.4.2. Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit ............................................................. 27

3.4.3. Makineritë, Pajisjet, Transporti dhe Trafiku .............................................................. 27

3.4.4. Kampet e ndërtimit, shërbimet dhe shërbimet komunale ......................................... 28

3.4.5. Aktivitete para-ndërtimore........................................................................................ 29

3.4.6. Parapërgatitja: Prova e Presionit gjatë Ndërtimit (Testimi me ujë) ........................... 29

3.4.7. Kalimet mbi rrugë .................................................................................................... 30

3.4.8. Krahu i punës për ndërtim ....................................................................................... 30

3.4.9. Përdorimi i Burimeve dhe Ndërhyrjet Mjedisore gjatë Ndërtimit dhe Parapërgatitjes 31

3.5. Funksionimi dhe Mirëmbajtja e Devijimit Orizaj ............................................................... 36

4. KUSHTET BAZË ................................................................................................................... 37

4.1. Përmbledhje ................................................................................................................... 37

4.1.1. Përmbledhje e të Dhënave Bazë Mjedisore ............................................................. 37

4.1.2. Përmbledhje e të Dhënave Bazë Social-Ekonomike ................................................ 38

4.1.3. Përmbledhje e të Dhënave Bazë për Trashëgiminë Kulturore ................................. 39

4.2. Devijimi Orizaj ................................................................................................................ 41

4.2.1. Të Dhënat Bazë Mjedisore ...................................................................................... 41

4.2.2. Të Dhënat Bazë Social-ekonomike .......................................................................... 47


Rev. No.: B


Page:

3 of 90


4.2.3. Të Dhënat Bazë për Trashëgiminë Kulturore ........................................................... 54

5. Vlerësim i Ndikimeve ............................................................................................................. 58

5.1. Përmbledhje ................................................................................................................... 58

5.1.1. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis ....................................................... 58

5.1.2. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit Social-Ekonomik ............................................ 58

5.1.3. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit në Trashëgimi Kulturore ................................. 59

5.2. devijimi orizaj .................................................................................................................. 61

5.2.1. Vlerësim i Ndikimit Në Mjedis .................................................................................. 61

5.2.2. Vlerësimi i Ndikimit Socio-Ekonomik ........................................................................ 68

5.2.3. Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore ........................................................ 75

6. MENAXHIMI DHE MONITORIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I TRASHËGIMISË KULTURORE

80

6.1. Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse .......................................................................... 80

6.2. Ndikimet Social-Ekonomike dhe Masat Zbutëse ............................................................. 84

6.3. Ndikimet e Trashëgimisë Kulturore dhe Masat Zbutëse .................................................. 89

ANEKSI 1:SPECIFIKIME PËRMBLEDHËSE NGA INSPEKTIMI NË TERREN

ANEKSI 2:HARTA E TIPAREVE BAZË

ANEKSI 3: SHËNIME NGA INSPEKTIMI NË TERREN

LISTA E TABELAVE

Tabela ‎1.1 Lista e Shtesave VNMS të Përgatitura..................................................................... 11

Tabela ‎1.2 Kërkesat e Shtesës VNMS bazuar mbi Vendimin e Këshillit të Ministrave Nr. 686

datë 29.07.2015 ............................................................................................................................ 13

Tabela ‎3.1 Ndërtimi i Gazsjellësit – Të Dhëna Kyçe të Projektit nga VNMS TAP Shqipëri ........ 19

Tabela ‎3.2 Afatet Kohore Të Detajuara Për Ndërtimin e Devijimit Orizaj* .................................. 27

Tabela ‎3.3 Servituti i Tokës së Projektit gjatë Ndërtimit ............................................................. 31

Tabela ‎3.4 Kërkesat për Materiale Bruto ................................................................................... 32

Tabela ‎3.5 Përdorimi i ujit .......................................................................................................... 32

Tabela ‎3.6 Nivelet e Zakonshme të Zhurmave për Pajisjet e Ndërtimit ...................................... 33

Tabela ‎3.7 Nivelet Normale të Zhurmave për Pajisjet e Testuara .............................................. 33

Tabela ‎3.8 Kategoritë e Mbetjeve të Krijuara Gjatë Ndërtimit .................................................... 34

Tabela ‎3.9 Mbetjet e Zakonshme të Krijuara gjatë Ndërtimit të Gazsjellësit .............................. 35

Tabela ‎3.10 Inventari i Mbetjeve Ndërtimore ........................................................................... 35

Tabela ‎4.1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore ........................................................... 39

Tabela ‎4.2 Rëndësia e Zonës së Trashëgimisë Kulturore/Kriteret e Cilësisë ............................. 40


Rev. No.: B


Page:

4 of 90


Tabela ‎4.3 Përmbledhje e Habitateve Evropiane që Kalohen nga Devijimi Orizaj ..................... 42

Tabela ‎4.4 Cilësia e Habitateve të Pranishëm brenda Korridorit 1 km (500+500 m) të Devijimit

Orizaj 45

Tabela ‎4.5 Rëndësia e Specieve të Pranishme brenda korridorit 1 km (500+500) të Devijimit

Orizaj 46

Tabela ‎4.6 Informacione kyçe rreth Bashkisë Skrapar .............................................................. 48

Tabela ‎4.7 Përmbledhje e Zbulimeve Kryesore Të Trashëgimisë Kulturore .............................. 57

Tabela ‎5.1 Ndikimet e Mundshme të Projektit në Trashëgiminë Kulturore ................................. 59

Tabela ‎5.2 Masat Zbutëse të Ndikimit Mbi Trashëgiminë Kulturore ........................................... 60

Tabela ‎5.3 Ndikimet Mjedisore Jetësore – Devijimi Orizaj ......................................................... 66

Tabela ‎5.4 Ndikimet e Mbetura Socio-Ekonomike – Devijimi Orizaj .......................................... 73

Tabela ‎5.5 Ndikimet e Mbetura në Trashëgiminë Kulturore – Devijimi Orizaj ............................ 79

Tabela ‎6.1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse ....................................... 81

Tabela ‎6.2 Social-ekonomike – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse ...................... 85

Tabela ‎6.3 Trashëgimi Kulturore – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave të Zbutëse ............. 90

LISTA E FIGURAVE

Figura ‎1.1 Përmbledhje e TAP-it ................................................................................................ 7

Figura ‎1.2 Përmbledhje e 4 Devijimeve të Propozuara për Gazsjellësin bazuar mbi

inspektimin në terren në Dhjetor 2016. Devijimi në Orizaj, paraqitur në këtë Raport, është i

etiketuar dhe shënuar me ngjyrë jeshile. .................................................................................... 9

Figura ‎3.1 Rrip Toke i Zakonshëm ku Punohet Tubacioni ........................................................ 20

Figura ‎3.2 Përmbledhje e Ekipeve dhe Aktiviteteve për Ndërtimin e Gazsjellësit ...................... 21

Figura ‎3.3 Përmbledhje e Devijimit Orizaj ................................................................................. 23

Figura ‎3.4 Pamje e Përgjithshme e Devijimit Orizaj .................................................................. 24

Figura ‎3.5 Pamje (Lindore) e Devijimit Orizaj ........................................................................... 25



Figura ‎4.1 Mbulimi i Studimit Mjedisor i Devijimit Orizaj ............................................................ 42

Figura ‎4.2 Foto të Habitatit/Florës të Studimit Mjedisor të Devijimit Orizaj ................................ 44

Figura ‎4.3 Foto nga Fauna e Studimit Mjedisor në Devijimin Orizaj .......................................... 47

Figura ‎4.4 Zona e Studimit Social-Ekonomik Dhe Mbulimi Me Studim i Devijimit Orizaj ........... 48

Figura ‎4.5 Pamje e devijimit në Orizaj dhe infrastrukturës të identifikuar gjatë studimit në terren

50

Figura ‎4.6 Infrastruktura e identifikuar përgjatë Devijimit Orizaj ................................................ 51

Figura ‎4.7 Përdorimet Përfaqësuese të Tokës në Devijimin Orizaj ........................................... 52

Figura ‎4.8 Kulturat shumëvjeçare përgjatë Devijimit në Orizaj .................................................. 53

Figura ‎4.9 Kultura shumëvjeçare përgjatë Devijimit Orizaj ........................................................ 53

Figura ‎4.10Të Dhënat Bazë të Trashëgimisë Kulturore për Devijimin Orizaj ................................. 55

Figura ‎4.11CH-586 Varreza e Familjes Lisi Buzuq ....................................................................... 56

Figura ‎4.12Ndërtesa magazina të periudhës socialiste – Zona WPC045 ...................................... 57

Figura ‎5.1 Zonat e të korrurave disa vjetore të prekura nga devijimi i Orizajt ............................ 71

Figura ‎5.2 Zonat e Trashëgimisë Kulturore në afërsi të Devijimit Orizaj .................................... 77


Rev. No.: B


Page:

5 of 90



Rev. No.: B


Page:

6 of 90


LISTA E KUTIVE

Kutia ‎5.1 Devijimi i Gazsjellësit – Çështjet Thelbësore Mjedisore ............................................... 61

Kutia ‎5.2 Devijimi i Gazsjellësit – Konsiderata kyçe social-ekonomike ....................................... 69

Kutia ‎5.3 Devijimi i Gazsjellësit – Çështjet kryesore të Trashëgimisë Kulturore .......................... 75


Rev. No.: B


Page:

7 of 90


1. HYRJE

1.1. PËRMBLEDHJE E PROJEKTIT

Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) është pjesa perëndimore e Korridorit Jugor të Gazit, një zinxhir

kompleks vlerashi projekteve energjetike që lidhin rezervat me gaz natyror në fazën e dytëtë

zhvillimit të fushës Shah Deniz në Azerbajxhan me Evropën. TAP (“Projekti TAP”) do të lidhet

meGazsjellësin Trans-Anatolian (TANAP) në kufirin Greko-Turk dhe do të transportojë gaz natyral

nga rajoni i Kaspikut, përmes Greqisë, Shqipërisë dhe Detit Adriatik,deri në Italinë e Jugutdhe

mëpas në Evropën Perëndimore (referojuni Figura1.1).

Figura1.1 Përmbledhje e TAP-it

Burimi: TAP, 2014

Pjesa shqiptare tokësoree TAP-it do të fillojë në kufirin me Greqinë, afër Bilisht Qendër në rajonin

e Korçës dhe do të shkojë në bregdetin Adriatik, 17 km në veri-perëndim të Fierit. Gjatësia totale e

pjesës tokësore në Shqipëri do të jetë afërsisht 215 km. Për më tepër, një gjatësi prej 37 km e

TAP-it do të kalojë nëbregdetin e Detit Adriatik të territorit Shqiptar.

1.2. VLERËSIM I PROJEKTIT

TAP AG, me një grup ekspertësh Shqiptarë dhe ndërkombëtar, zhvilluan një raport gjithëpërfshirës

për Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS) për pjesën e TAP-it në bregdet ose në

brendësi të territorit Shqiptar (“Projekti”) në përputhje me ligjin Shqiptar dhe në përputhje me

Politikat Mjedisore dhe Sociale të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

VNMS është procesi sistematik për identifikimin dhe vlerësimin e efekteve të mundshme në

mjedisin biofizik, social-ekonomik dhe në trashëgimi kulturore si rrjedhojë e një projekti apozhvillimi

të caktuar. Si një mjet planifikues, VNMS-ja ka si qëllim që të sigurojë që çështjet mjedisore,

social-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore të parashikohen gjatë gjithë ciklit të jetës së

projektit si dhe të merren në konsideratë nga propozuesi i projektit, i cili në këtë rast është TAP

AG. Ajo shërben gjithashtu si një kornizë për krijimin e kontrolleve ndaj projektit për të zvogëluar

ose parandaluar ndikimet e dëmshme.


Rev. No.: B


Page:

8 of 90


VNMS TAP Shqipëri u dorëzua zyrtarisht në Qendrën Kombëtare tëLicencimeve (QKL) në Shqipëri

në Janar të vitit 2013, për t‟u shqyrtuar nga Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të

Ujërave – Agjencia Kombëtare e Mjedisit (AKM). VNMS u miratua në Prill të vitit 2013 dhe në vijim

u lëshua një Leje Mjedisore (për aktivitetet që kanë Ndikim në Mjedis) nga AKM në Maj të vitit

2013.

TAP AG ia ka paraqitur raportin e plotë VNMS komuniteteve dhe grupeve të interesit të ndikuara

që ndodhen përgjatë rrugës së gazsjellësit, për të mundësuar marrjen në konsideratë të

pikëpamjeve dhe shqetësimeve të tyre gjatë hartimit dhe zhvillimit të Projektit.

Pas marrjes sëLejes Mjedisore për ndërtimin dhe funksionimin e Projektit dhe infrastrukturës

mbështetëse, TAP AG ka vijuar me inspektimet e detajuara inxhinierike dhe projektuese. Përmes

këtij procesi, ndërsa projekti është zhvilluar, disa zona që nuk u vlerësuan në VNMS-në e miratuar

më parë janë duke u propozuar si pjesë e “gjurmës së re” për Projektin në brendësi të territorit.

Janë përgatitur Shtesa për VNMS-në për të vlerësuar nëse ndonjë nga këto zona të gjurmës kanë

potencial për të shkaktuar një ndikim të konsiderueshëm në mjediset biofizike, social-ekonomike

dhe të trashëgimisë kulturore.

Shtesa e parë për VNMS-në u përgatit gjatë Prillit të vitit 2015 në përgjigje të vendimit të marrë nga

AKM-ja sipas së cilit rishikimet dhe ndryshimet në Projekt që prej miratimit të VNMS-së, të cilat nuk

janë vlerësuar dhe miratuar më parë, iu nënshtrohen njëVlerësimi Paraprak Mjedisor dhe Social

(VPMS) – siç përshkruhet me detaje në letrën e Menaxherit të TAP-it në Shqipëri (ref. 1170 Prot.,

datë 03 Dhjetor 2014). Shtesa e parë në VNMS jepte një vlerësim të njëdevijimi për të shmangur

një zonë minerare të dhënë me koncesion L1577 si dhe një rrugë hyrëse (AR444_New) në Malet e

Ostrovicës. Këto zona të veçanta ishin në fokus të inspektimeve të tjera në terren gjatë vitit 2014

për të krijuar kushtet e tyre bazë.

Një tjetër Shtesë në VNMS u përgatit gjatë Tetorit të vitit 2015 dhe ofron një vlerësim të një re-

drejtimi të propozuar për gazsjellësin në zonën e Potomit që ndodhet në Malet e Ostrovicës si dhe

të Rrugës Hyrës shtesë (AR #460_3)që lidh fshatin Potom me fshatin e Backës (Trepollarë) në

afërsi të PK 83.Në këtë zonë u përqendrua një tjetër inspektim në terren në Korrik të vitit 2015 për

të përcaktuar kushtet bazë të saj.

Dy inspektime të tjera në terren u kryen gjatë muajve Tetor dhe Nëntor të vitit 2015 për të

inspektuar dhe përcaktuar kushtet bazë për një sërë devijime të propozuara për gazsjellësin dhe

për rrugët hyrëse që ndodhen ndërmjet vendbanimeve të Qafës dhe Poliçanit (Rajoni i Beratit).

Shtesat e tjera në VNMS, nga e katërta te e nënta, u përgatitën duke u bazuar mbi këto inspektime

në terren për tu përqendruar konkretisht në (1) Rrugën e Re në Pjesën Tokësoretë Gazsjellësit në

Zonën e Polenës,(2) Rrugën e Re në Pjesën Bregdetare të Gazsjellësit në Zonën e Mbrakullës, (3)

Rrugën e Re për shmangien e Lejes Minerare Nr. 1437, që ndodhet në Zonën e Poliçanit, (4)

Rrugën Hyrëse #405_1 (afër vendbanimit Sinaj), (5) Rrugën e Re në Pjesën Bregdetare të

Gazsjellësit – Tuneli i vogël Çorovodë, dhe (6) Rrugën e Re në Pjesën Bregdetare të

Gazsjellësitpërkatësisht në Zonë e Vërzhezhës. Detaje të mëtejshme në lidhje me Shtesat e

mëparshme në VNMS përfshihen nëTabela1.1.


Rev. No.: B


Page:

9 of 90


Gjatë vitit 2016, inspektimet e detajuara inxhinierike nxorën në pah ekzistencën e disa rrëshqitjeve

të tokës në disa vende përgjatë gjurmës së TAP-it. Konkretisht u identifikuan 4 vende të cilat kishin

nevojë për një vlerësim më të detajuar. Njëekipme inxhinierë dhe ekspertë të VNMS-sëndërmorën

një inspektim në terren gjatë Dhjetorit të vitit 2016 për të hulumtuar dhe përcaktuar kushtet bazë të

mjedisit, gjendjes social-ekonomike dhe trashëgimisë kulturore në rrugët e reja të propozuara.

Ky raport, shtesa e dhjetë e VNMS-së (shiko Tabelën 1.1), është përgatitur duke u bazuar në

inspektimin në terren të ndërmarrë në Dhjetor të vitit 2016 dhe përqendrohet posaçërisht në

gjurmën e re të propozuar të gazsjellësit në Orizaj (nga PK 113.0 deri në KP 114.2 të tubit bazënë

distancën progresive 3Dtë Janarit 2016, e barasvlershme me PK 110.7 – KP 110.8 në distancën

progresive në 2D) për të shmangur rrëshqitje të tokës afër Lumit Osum. Orizaj është vendbanimi

më i afërt me këtë zonë dhe kështu emri është përdorur si një referencë për të identifikuar

devijimin e gazsjellësit. Duhet të vihet në dukje se tubi bazë i gazsjellësit ishte i përfshirë gjithashtu

në një Shtesë të mëparshme të VNMS-së, përgatitur në Shkurt 2016 (Shtesa VNMS Nr. 7 në

Tabelën 1.1 më poshtë) e cila mbulonte një devijim fillestar (devijimin në Vërzhezhë) e projektuar

për të shmangur rreziqet potenciale hidraulike dhe rrëshqitjet e tokës afër Lumit Osum. Devijimi i

mbuluar në këtë raport ka si qëllim të shmangë një tjetër rrëshqitje të tokës afër Lumit Osum.

Figura1.2 Përmbledhje e 4 Devijimeve të Propozuara për Gazsjellësin bazuar mbi

inspektimin në terren në Dhjetor 2016. Devijimi në Orizaj, paraqitur në këtë Raport, është i

etiketuar dhe shënuar me ngjyrë jeshile.

Shënim: vijëzimi i rrugës hyrëse është vetëm tregues.

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

10 of 90


Tabela1.1 jep një listë kronologjike të shtesave në VNMS, të cilat janë përgatitur për Projektin TAP

deri më sot, dhe të cilat detajojnë elementët specifik të Projektit në secilën prej tyre (emri i raportit

me ngjyrë”të errët të trashë” i referohet Shtesës në VNMS).


Rev. No.: B


Page:

11 of 90


Tabela1.1 Lista e Shtesave VNMStë Përgatitura

Rendi i

Përgatitjes

Emri i Raportit

Elementi (Elementët) i Projektit Data e Përgatitjes

0 Raport VNMS TAP Shqipëri - Prill 2013

1 Shtesa Gjurmë e Re Projekti në VNMS-

në TAP Shqipëri

Devijim i gazsjellësit L1577 si

pasojë e koncesionit minerar dhe

rrugë e re hyrëse 444

Prill 2015

2 Shtesa Devijim në Potom në VNMS-në

TAP Shqipëri

Devijim i zonës sëgazsjellësit në

Potom

Tetor 2015

3 Shtesa Rrugë Hyrëse 460_3 në VNMS-

në TAP Shqipëri

Rruga hyrëse 460_3 në zonën e

Potomit

Tetor 2015

4 Shtesa Devijim në Polenë në VNMS-në

TAP Shqipëri

Devijim i gazsjellësit për të

shmangur rrëshqitjet e tokës

Janar 2016

5 Shtesa Devijim në Mbrakull në VNMS-

në TAP Shqipëri


shmangur rrëshqitjet e tokës

Janar 2016

6 Shtesa Devijim në Zonën Koncesionare

Minerare L1437 në VNMS-në TAP

Shqipëri


shmangur zonën e koncesionit

minerar L1437

Janar 2016

7 Shtesa Devijim në Vërzhezhë në

VNMS-në TAP Shqipëri


shmangur rreziqet e mundshme

hidraulike dhe rrëshqitjet e tokës

afër Lumit Osum.

Shkurt 2016

8 Shtesa Rruga Hyrës 405_1 në VNMS-

në TAP Shqipëri

Rruga hyrëse 405_1 që kalon në

zonën minerare koncesionare

L1437

Shkurt 2016

9 Shtesa Mikro tuneli në Çorovodë në


Tunel në zonën e Çorovodës për

të shmangur shtratin e Lumit

Osum.

Shkurt 2016

10 Shtesa Devijim në Orizaj në VNMS-në

TAP Shqipëri


shmangur rrëshqitjet e tokës.

Mars 2017

11 Shtesa Devijim në Osoja në VNMS-në

TAP Shqipëri


shmangur një rrëshqitje lokale të

tokës.

Mars 2017

12 Shtesa Devijim në Sqepuri në VNMS-në

TAP Shqipëri



tokës.

Mars 2017

13 Shtesa Devijim nëCuka e Faqekuqit në




tokës.

Mars 2017

14 Shtesa Rruga Hyrëse Cuka e Faqekuqit

në VNMS-në TAP Shqipëri

Rrugë hyrëse dhe një kamp i

përkohshëm në Devijimin Cuka e

Faqekuqit.

Prill 2017

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

12 of 90


1.3. KY RAPORT

Siç edhe është përmendur më parë, ky raport krijon një shtesë në VNMS-në TAP Shqipëri të

miratuar nga AKM-ja në vitin 2013 dhe mundëson një vlerësim të ndikimeve të mundshme nga

gjurma e re e Projektit në mjediset biofizike, social-ekonomike dhe ato të trashëgimisë kulturore.

Ky raport është përgatitur në përgjigje të udhëzimit formal nga AKM-ja sipas së cilit rishikimet dhe

ndryshimet në TAP (“Projekti”) që prej miratimit të VNMS-së, dhe që për rrjedhojë nuk janë

vlerësuar dhe lejuar më parë, u nënshtrohen një Vlerësimi Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe

Social (VPNMS). Kjo kërkesë parashikohet në Aneksin II „Projektet iu nënshtrohen procesit

paraprak të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis‟, të Ligjit Shqiptar Nr. 10 440, datë 07 Korrik 2011, „Mbi

vlerësimin e Ndikimit në Mjedis‟ i cili i kategorizon Devijimet e Gazsjellësit TAP sipas kodit 10)

(Manifakturë infrastrukturë) f) (instalimet e gazsjellësve të naftës dhe gazit (Projektet nuk janë të

përfshira në Aneksin I) dhe gazsjellës për transportimin e gazit, dioksidit karbonit, dhe e njëjta gjë

për injektimin dhe ruajtjen në formacione gjeologjike nën tokë).

Rishikimet dhe modifikimet e Projektit vijnë si rezultat i analizave inxhinierike më të detajuara dhe

angazhimit të autoriteteve dhe komuniteteve vendore për të siguruar fizibilitetin teknik të Projektit

dhe për të shmangur sa më shumë që të jetë e mundur ndikimet në mjediset biofizike, social-

ekonomike dhe në mjediset e trashëgimisë kulturore.

Ky raport ështëpërgatitur në vijim të Vendimit të Këshillit të Ministrave Nr. 686, datë 29.07.2015

“Për Miratimin e Rregullave, të Përgjegjësive dhe Afateve për Zhvillimin e Procedurës së Vlerësimit

ë Ndikimit në Mjedis (VNM) dhe Procedurës së Transferimit të Vendimit e Deklaratës Mjedisore”

dhe në vijim të Vendimit të Këshillit të Ministrave Nr. 912, datë 111.11.2015 “Për Miratimin e

Metodologjisë Kombëtare për Procesin e VNMS-së”. Legjislacioni shtesë qëështë marrë parasysh

për përgatitjen e këtij raporti është renditur në Pjesën Error! Reference source not found.më

poshtë.

Kjo shtesë VNMS është përgatitur duke u bazuar mbi vijën qendrore (drejtimin e devijimit) qëështë

mundësuar gjatëinspektimit në terren (Dhjetor 2016). Në lidhje me praktikën më të mirë VNMS, ekipi i

terrenit inspektoi gjatësinë e plotë të vijës qendrore dhe inspektoi gjithashtu zonat përreth (përmes

inspektimit në terren, imazheve satelitore, dhe informacionit të disponueshëm në zyrë). Kështu që

kapitulli i treguesve bazë dhe gjetjet në terren të përfshira në Shtesë nuk kufizohen vetëm me drejtimin e

paraqitur në figura dhe harta por ato mbulojnë një korridor më të gjerë që mundëson një kuptim më të

mirë të kushteve bazë (si dhe vlerësimet në lidhje me ndikimin).

Si pjesë e praktikës standarde ndërkombëtare, në vijim të kësaj Shtese VNMS, TAP mund të përfshijë

ndryshime të vogla në drejtim (nëse gjykohet e nevojshme). Zakonisht, këto ndryshime potenciale vijnë

si rezultat i një pune të detajuar pas VNMS-së (faza e planifikimit inxhinierik; projekti i ndërtimit)

dhe/ose i zbatimit të masave parandaluese dhe zbutëse të VNMS-së (p.sh. shmangia e receptorëve të

ndjeshëm të identifikuar në VNMS).

Këto ndryshime të vogla të mundshme nuk do të pasoheshin me një rritje të ndikimeve të paraqitur në

Shtesën e VNMS-së, sepse vija drejtuese do të ndiqte korridorin e vlerësuar tashmë dhe çdo ndryshim

në drejtim do t‟i nënshtrohej masave standarde parandaluese dhe zbutëse si dhe Planeve për

Menaxhimin Mjedisor dhe Social (PMMS) të krijuara për Projektin TAP në tërësi.


Rev. No.: B


Page:

13 of 90


Nëpërputhje me Shtesat e mëparshme në VNMS, raporti është i strukturuar si më poshtë:

Pjesa1 Hyrje.

Pjesa2 Kuadri ligjor.

Pjesa3 Përshkrim i Projektit:detajet e karakteristikavetë gjurmës së re.

Pjesa4 Kushtet Bazë:përcaktojnë kushtet ekzistuese mjedisore, sociale dhe tëtrashëgimisë

kulturore në zonat e reja të gjurmës.

Pjesa5 Vlerësim i Ndikimeve: detajon vlerësimin e shkallës së ndikimeve potenciale që

vijnë nga karakteristikat e gjurmës në kushtet ekzistuese mjedisore, sociale dhe

të trashëgimisë kulturore.

Pjesa6 Menaxhimi dhe Monitorimi Mjedisor, Social dhe i Trashëgimisë Kulturore:

përmbledh masat zbutëse dhe menaxhuese për të trajtuar çdo ndikim të mbetur

nga karakteristikate gjurmës së re.

Informacioni mbështetës shtesë jepet nga anekset e mëposhtme:

Aneksi1 Harta të Veçorive Bazë.

Aneksi2 Specifikime Përmbledhëse nga Inspektimet në Terren.

Aneksi3 Shënimet nga Inspektimet në Terren.

Si rrjedhojë e kërkesave të Vendimit të Këshillit të Ministrave Nr. 686, datë 29.07.2015 “Për

Miratimin e Rregullave, të Përgjegjësive dhe Afateve për Zhvillimin e Procedurës së Vlerësimit ë

Ndikimit në Mjedis (VNM) dhe Procedurës së Transferimit të Vendimit e Deklaratës Mjedisore”, në

këtë raport janë integruar një numër kërkesash. Këto kërkesa si dhe pjesët ku ato janë trajtuar

paraqiten në Tabela1.2më poshtë.

Tabela1.2 Kërkesat e Shtesës VNMS bazuar mbi Vendimin e Këshillit të Ministrave Nr. 686 datë 29.07.2015

Nr. Kërkesa Përqasja e Shtesës VNMS Pjesa e Raportit

1 Përshkrim i bimësisë në zonën e

Projektit.

Në disa pjesë dhe Anekse janë të integruara përshkrimepër

bimësinë dhe përdorimet e tokës që gjenden përgjatë korridorit,

duke përshirë foto dhe harta.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Aneksi 1

Aneksi 2

2 Informacion në lidhje me burimet

ujore në zonën e Projektit dhe në

afërsi të tij.

Burimet ujore përshkruhen duke u bazuar mbi ujërat sipërfaqësorë

(lumenjtë dhe përrenjtë) si dhe mbi praninë (të konfirmuar ose të

pritshme) të infrastrukturave ujore si për shembull kanale ujitëse,

puse uji, etj.). Për më tepër, vlerësohen gjithashtu kërkesat e

projektit për ujë.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Aneksi 1


Rev. No.: B


Page:

14 of 90


Nr. Kërkesa Përqasja e Shtesës VNMS Pjesa e Raportit

3 Identifikimi i ndikimeve të

mundshme negative në mjedis

duke përfshirë ndikimet

nëbiodiversitet, ujë, tokë dhe ajër.

Shtesa VNMS përfshin një grup ndikimesh të veçanta. Ndikimet

janëdhënëduke u bazuar mbi specifikat e Devijimit të propozuar dhe

natyrës së tipareve bazë të identifikuara përgjatë zonave që janë

duke u vlerësuar.

Biodiversiteti vlerësohet përmes një sërë ndikimesh të ndryshme

(p.sh. degradimi i habitatit, copëzimi, humbja e specieve...).

Vlerësimet e ndikimeve të ajrit dhe zhurmës janë integruar si

ndikime negative në Pjesën e ndikimeve mjedisore.

Ndikimet në tokë dhe ujë mbulohen në pjesën social-ekonomike ku

paraqiten ndërlikimete Devijimit në përdorimin e tokës dhe bujqësi.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

4 Përshkrim i emetimeve të

mundshme (d.m.th. ujërat e

ndotur, gazrat, pluhuri, zhurma,

dridhjet) dhe prodhimi i mbetjeve.

Një përshkrim i përgjithshëm i mbetjeve dhe ujërave të ndotur

paraqitet në Përshkrimin e Projektit si dhe gjatë kapitullit për

vlerësimin e Ndikimit për të përshkruar madhësinë e operacioneve.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

5 Informacion në lidhje me

kohëzgjatjen e mundshme të

ndikimeve të pritshme mbi mjedis.

Si pjesë e Përshkrimit të Projektit paraqitet një përshkrim i

përgjithshëm i kohëzgjatjeve të pritshme. Në mënyrë të njëjtë, gjatë

kapitullit të vlerësimit të Ndikimit, atëherë kur është e nevojshme,

përfshihen edhe kërkesat kohore (p.sh. muajt/javët që nevojiten për

ndërtim, koha që kërkohet për rritjen përsëri të bimësisë dhe

ripërtëritje, etj.).

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

6 Shtrirja e mundshme hapësinore

e ndikimeve negative, d.m.th.

distanca fizike ndërmjet Zonës së

Projektit dhe parametravetë

ndikuar.

Në Kapitujt e Përshkrimit të Projektit dhe Vlerësimit të Ndikimit

paraqiten përshkrime për përdorimet e përkohshme dhe të

përhershme. Njëkohësisht, aty ku është e përshtatshme, përfshihen

tregues që lidhen me distancat.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

7 Plane rehabilitimi për zonën e

ndikuar të Projektit dhe vlerësim i

ripërtëritjes duke përfshirë

vlerësime përkatëse të kostove.

Në kapitullin Vlerësimi i Ndikimit si dhe në Kapitullin ESCHMM

paraqiten masa, plane dhe procedura të posaçme parandaluese

dhe zbutëse.

Këto bazohen mbitë njëjtat parime të parashtruara nëTAP VNMS

2013. Për më tepër, në disa raste përfshihen edhe planet e

menaxhimit dhe procedurat post-VNMS.

Njëpërllogaritje e kostos përfshihet në Pjesë 6.1.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

8 Planet e menaxhimit dhe zbatimit

për zbutjen e ndikimeve negative

në mjedis.

Në kapitullin Vlerësimi i Ndikimit si dhe në Kapitullin ESCHMM

paraqiten masa, plane dhe procedura të posaçme parandaluese

dhe zbutëse.

Këto bazohen mbi të njëjta parime të parashtruara në TAP VNMS

2013. Për më tepër, në disa raste përfshihen edhe planet e

menaxhimit dhe procedurat post-VNMS.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

Pjesa Gabim.

Burimi i referuar

nuk u gjet.

9 Ndikimet e mundshme negative

ndër-kufitare.

Nuk janë të aplikueshëm. Distancat deri në kufirin më të afërt janë të

mjaftueshme, kështu që nuk do të ketë ndikime ndër-kufitare.

N/A

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

15 of 90


2. KORNIZA LIGJORE

Për të rritur konsistencën dhe njëtrajtshmërinënë të gjithë gjatësinë e Projektit TAP në Greqi,

Shqipëri dhe Itali, të gjitha ndikimet me një potencial të konsiderueshëm të gazsjellësit në mjediset

bio-fizike, social-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore janë vlerësuar përkundrejt legjislacionit

kombëtar ose vlerësimit rregullator të ndikimit dhe kornizës mjedisore të Bashkimit Evropian (BE).

Si praktikë më të mirë, TAP AG do të përdorë kornizën e BE-së si një standard referues në

Shqipëri, megjithëse kjo e fundit nuk është ende pjesë e BE-së.

Pjesa 3 Korniza Ligjore (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1005) e TAP VNMS Shqipëri diskuton

kornizën ligjore brenda së cilës do të kryhet Projekti dhe kërkesat rregullatorë mjedisore që

aplikohen në aktivitete e Projektit. Janë të detajuara gjithashtu kërkesat përkatëse ndërkombëtare

si dhe marrëveshjet përkatëse ndërkombëtare në të cilat Shqipëria është palë.

TAP VNMS Shqipëri, dhe kjo Shtesë VNMS, ë përgatitur për të qenë në përputhje me legjislacionin

kombëtar Shqiptar dhe kërkesat ndërkombëtare mjedisore dhe social-ekonomike, me një

vëmendje të posaçme ndaj Politikave Mjedisore dhe Sociale të BERZH.

Ligjet Shqiptare për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Ligji Nr. 8990 i shfuqizuar me Ligjin Nr. 10

440) ka si qëllim të mbrojë mjedisin përmes parandalimit, zvogëlimit dhe kompensimit të dëmeve

nga projektet e propozuara të cilat mund të shkaktojnë ndikime tëdëmshme të drejtpërdrejta ose jo

tëdrejtpërdrejta në mjedis si rrjedhojë e shkallës së tyre, natyrës ose vendndodhjes përpara se të

miratohen. Si rrjedhojë e natyrës, shtrirjes dhe vendndodhjes së Projektit në Shqipëri, autorizimi i

tij i nënshtrohet procedurës lejuese mjedisore sipas ligjit Shqiptar.

Referojuni Pjesës 3 Korniza Ligjoree TAP VNMS Shqipëri për informacion të mëtejshëm në lidhje

me kërkesat rregullatorë dhe standardet ndërkombëtare të përputhshmërisë që janë të

aplikueshme në Projekt.

Për më tepër, kjo Shtesë VNMS është përgatitur duke marrë parasysh të dhënat treguese që

ofrohen nga Qeveria Shqiptare përmes një numri Vendimesh të Këshillit të Ministrave. Këto

Vendime renditen më poshtë dhe konsiderohen se kanë lidhje me përmbajtjen e detajuar në

Shtesën VNMS dhe me përqasjen për vlerësimin e ndikimit:

Ligji Nr. 10 440, datë 07 Korrik 2011, ‘Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis’, amenduar me

Ligjin Nr. 12/2015, datë 07.07.2015 “Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis’;

Ligji Nr. 10 463, datë 22.09.2011 “PërMenaxhimin e Integruar të Mbetjeve”, amenduar;

Ligji Nr. 10 431, datë 09.06.2011 “PërMbrojtjen Mjedisore”;

Vendim i Këshillit të Ministrave Nr. 686, datë 29.07.2015 “Për Miratimin e Rregullave, të

Përgjegjësive dhe Afateve për Zhvillimin e Procedurës së Vlerësimit ë Ndikimit në Mjedis

(VNM) dhe Procedurës së Transferimit të Vendimit e Deklaratës Mjedisore”;

Vendim i Këshillit të Ministrave Nr. 247, datë 30.04.2014 “Për Përcaktimin e Rregullave, të

Kërkesave etë Procedurave për Informimin dhe Përfshirjen e Publikut në Vendimmarrjen

Mjedisore”.


Rev. No.: B


Page:

16 of 90


Vendim i Këshillit të Ministrave Nr. 912 Datë 11.11.2015 “PërMiratimin e Metodologjisë

Kombëtare për Procesin VNMS”

Vendim i Këshillit të Ministrave Nr. 575, datë 24.06.2015 “PërMiratimin e Kërkesave për

Menaxhimin e Mbetjeve Inerte”; dhe

Udhëzimi Nr. 417, datë 25.06.2014 “PërTarifat e Lejes Mjedisore”.


Rev. No.: B


Page:

17 of 90


3. PËRSHKRIM I PROJEKTIT

3.1. PËRMBLEDHJE

Kjo pjesë ofron një përshkrim të shkurtër të komponentëve të Projektit që janë duke u shqyrtuar si

pjesë e gjurmës së re nëdevijimin Orizaj (nga KP 113.000 deri në KP 114.200 e tubit bazë në

distancën progresive 3D km të Janarit 2016, barasvlershme mePK 110.700 – PK 110.800

nëdistancën progresive 2D). Siç edhe është përmendur më lart, kjo pjesë egazsjellësit i

nënshtrohej gjithashtu një Shtese VNMS të mëparshme të përgatitur në Shkurt të vitit 2016 që

mbulonte njëdevijimtë krijuar për të shmangur rreziqet hidraulike si dhe rrëshqitjet e tokës afër

Lumit Osum.

Përshkrimi i ofruar në këtë pjesë reflekton nivelin e detajeve të projektit që janë të disponueshme

në këtë fazë të zhvillimit të Projektit.

Vini re se ndërtimi dhe funksionimi për këtëdevijim të propozuar është i barasvlershëm me

ndërtimin e gazsjellësit kudo në korridorin TAP Shqipëri. Kështu që kjo pjesë bazohet nëPjesën 4

Përshkrim i Projektit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1006) e cila ofron një përshkrim të detajuar të të

gjithë komponentëve të projektit që përfshihen në fazat e ndërtimit, funksionimit dhe ndalimin e

shërbimit të Projektit në Shqipëri. Referojuni këtij dokument për informacion të mëtejshëm. Pjesa 4

Përshkrim i Projektit i VNMS TAP Shqipëri ofron gjithashtu një përmbledhje për ndërtimin dhe

funksionimin e Projektit.

Duhet të vihet në dukje se VNMS-ja, dhe si rrjedhojë ky raport, merr në konsideratë “rastin më të

keq” të arsyeshëm për sa i përket ndikimit potencial në mjedisin biofizik, social-ekonomik dhe në

mjedisin e trashëgimisë kulturore (d.m.th. efektet e mëdha të mundshme që vijnë si rezultat i

gjurmës më të madhe të mundshme) duke u bazuar mbi të dhënat e disponueshme teknike dhe

dokumentet e projektit inxhinierik të ofruara nga TAP AG në kohën e kryerjes së vlerësimit.

Përshkrimi i Projektit si rrjedhojë përcakton një sërë parametrash dhe parimesh zhvillimore, nga të

cilat praktikuesit e VNMS-së mund të formojnë “bazën e vlerësimit”. Këto parametra dhe parime i

mundësojnë VNMS-së që të arrijë një ekuilibër midis identifikimit tëpërshtatshëm të efekteve të

rëndësishme të mundshme të Projektit dhe duke ofruar në të njëjtën kohë një shkallë fleksibiliteti

në projektim gjatë zhvillimit dhe zbatimit të Projektit. Shiko Tabelën 3.1 për të dhënat kyçe të

Projektit të marra në konsideratë në këtë vlerësim.

Pjesa e mbetur e këtij kapitulli është e strukturuar si më poshtë:

PjesaError! Reference source not found.Error! Reference source not found.:

ofron një përmbledhje të të dhënave përkatëse për ndërtimin e Gazsjellësit TAP

Shqipëri dhe të cilat janë me interes për devijimin e mbuluar nga kjo Shtesë.

Pjesa3.3Vija e Devijimit Orizaj: ofron të dhëna projektuese të posaçme për

Devijimin në Orizaj dhe jep vendndodhjet me detaje.

PjesaError! Reference source not found.Error! Reference source not found.:

paraqet aktivitetet kryesore që duhet tëndërmerren gjatë fazës së ndërtimit,

programin, konsumin e burimeve dhe emetimet.


Rev. No.: B


Page:

18 of 90


Pjesa3.5Funksionimi dhe Mirëmbajtja e Devijimit :paraqet aktivitetetkryesore për t‟u

ndërmarrë gjatë fazës së funksionimit dhe mirëmbajtjes, programin, konsumin e

burimeve dhe emetimet.

Jetëgjatësia e gazsjellësit mund të jetë edhe më shumë se 50 vjet. Kështu që nuk mund të

parashikohet se cila përqasje do të përdoret për nxjerrjennga shërbimi. Megjithatë, TAP AG

angazhohet që kjo gjë të jetë shumë e përparuar kur të ndodhë. Referojuni Pjesës 4.11 Faza e

Nxjerrjes nga Shërbimi në VNMS TAP Shqipëri për detaje të mëtejshme në lidhje me nxjerrjen nga

përdorimi.

3.2. NDËRTIMI I GAZSJELLËSIT

Në tabelën 3.1 jepet një përmbledhje me të dhëna të rëndësishmetë Projektit për ndërtimin e

gazsjellësit në bregdet në Shqipëri. Një përshkrim i plotë i aktiviteteve për ndërtimin dhe

funksionimin e gazsjellësit në bregdet është i përfshirë nëPjesën 4 Përshkrim i Projektit i TAP

VNMS Shqipëri.


Rev. No.: B


Page:

19 of 90


Tabela3.1 Ndërtimi i Gazsjellësit – Të Dhëna Kyçe të Projektit nga VNMS TAP Shqipëri

Parametri Përshkrim

Gjatësia totale e gazsjellësit në Shqipëri 215 Km

Diametri i Gazsjellësit 115.2 cm: nga kufiri Grek Shqiptar në

stacionin e Kompresimit CS03 (209 Km)

86.4 cm: nga stacioni i kompresimit CS03 në

tokën e bregdetit Adriatik (6 Km)

Presioni i projektuar i gazsjellësit 95 barg (48”) / 145 barg (36”)

Thellësia e përgjithshme minimale e gazsjellësit (distanca nga pjesa e

sipërme e tubit në sipërfaqe)

1 m

Thellësia minimale e gazsjellësit nëkalimet rrugore dhe hekurudhore

(distanca nga pjesa e sipërme e tubit në sipërfaqe)

1.2 – 1.5 m

Gjerësia e punimeve ndërtimore (48”) 38 m

Gjerësia e zvogëluar e punimeve ndërtimore (kufizimet fizike) 28 m or 22 m

Gjerësia e zvogëluar e punimeve ndërtimore (modifikim i mundshëm i

kreshtës)

18 m

Koha totale e ndërtimit 3.5 viti

RMG permanente (rripi i mbrojtjes së gazsjellësit) 8 m (4 m nga secila anë e vijës)

Zona e sigurisë 40 m (20 m nga secila anë e vijës)

Zona e zmadhuar e sigurisë 400 m (200 m nga secila anë e vijës)

Shkalla e përllogaritur e shtrimit të tubacioneve Përgjithshme: 100 – 300 m/ditë

Kapicat e dherave 2 m

Gjerësia e kanalit 1.6 – 1.8 m

Thellësia e kanalit 2.5 m

Gjatësia e tubit prej çeliku 12 – 18 m

Pjesët për testim hidrostatik 200 m – 10 Km

Kohëzgjatja e testim hidrostatike për çdo pjesë të provuar 1 – 4 muaj

Marrja e tokës nga gazsjellësi sipas rripit të punës ~7,940,000 m2

Konsumi i materialeve agregate (shtrati i kanalit) ~3,000 m3/Km gazsjellës

Konsumi i çelikut ~140,000 t

Konsumi i betonit ~4,000 t

Konsumi i ngjicit polietilen (mbështjella) ~2,500 t

Konsumi i rërës ~230,000 t

Konsumi i benzinës ~160,000 m3

Uji inxhinierik i kërkuar ~12 m3/ditë (60 l/person në ditë)

Ujë që kërkohet për mbajtjen e pluhurit në kontroll për rripin ku punohet 5-10 m3/ditë

Ujë që kërkohet për testim hidrostatik ~245,000 m3

Uji që kërkohet për përzierjen e llacitte ujshëm në HDD ~3,000 m3

Gama e emetimit të zhurmave 60 – 115 dBA, në varësi të pajisjeve specifike

Burimi: VNMS TAP Shqipëri – Pjesa 4 Përshkrim i Projektit (TAP, 2012) – Rishikuar dhe Përditësuar ngaSkuadra

Teknike ETG Shkurt 2015

Përveç të dhënave të përfshira nëTabela3.1, Figura3.1 tregon rripin e zakonshëm ku punohet për

gazsjellësin dhe Figura3.2 ofron një përmbledhje të ekipeve dhe aktiviteteve për ndërtimin e

gazsjellësit.


Rev. No.: B


Page:

20 of 90


Ndërtimi i gazsjellësit është një proces rendor dhe përfshin një numër operacionesh të veçanta.

Ato mund të kategorizohen gjerësisht sipas pesë ndarjeve të mëposhtme:

Ekipi 1: rilevimi i gjurmës, përgatitje e rripit të punës, heqja dhe nivelimi i dherave

sipërfaqësor.

Ekipi 2: Përkulja, rreshtimi dhe saldimi i tubave.

Ekipi 3: Gërmimi i kanalit.

Ekipi 4: Shtimi i tubave, instalimi dhe mbushja.

Ekipi 5: Pastrimi dhe rikthimi i zonës në gjendjen fillestare.

Figura3.1 Rrip Toke i Zakonshëm ku Punohet Tubacioni

Burimi: TAP VNMSShqipëri (TAP, 2012)


Rev. No.: B


Page:

21 of 90


Figura3.2 Përmbledhje e Ekipeve dhe Aktiviteteve për Ndërtimin e Gazsjellësit

Burimi:TAP VNMS Shqipëri (TAP, 2012)


Rev. No.: B


Page:

22 of 90


3.3. VIJA E DEVIJIMIT ORIZAJ

Devijimet e gazsjellësit janë ndryshime që bëhen nëdrejtimin e tubit bazë gjatë hartimit të detajuar

të Projektit. Këto ndryshime zakonisht bëhen për arsye teknike ose, aty ku është e mundur, për të

shmangur zona ose burime të ndjeshme (p.sh. një zonë me rëndësi për trashëgiminë kulturore).

Në këtë rast, devijimi i gazsjellësit në Orizaj ka si qëllim që të shmangë rrëshqitjete tokës afër

Lumit Osum.

Referencat janë me pikë kilometrike (PK) në gjurmën 3D të tubit bazëtëJanarit 2016, e cila është

aktualisht duke u përdorur për ndërtim dhe dokumentacionin më të fundit teknik të projektit. Për më

tepër, PK-të në 2D referohen gjithashtu në tekst sepse drejtimi 2D km ështëpublik në faqen e

internetit të TAP-it.

Në përfundim, vini re se „Pikëshënuesit‟ në kilometra (gjithashtu të referuar si PK) përdoren për të

referuar pika të veçanta përgjatëdevijimit të propozuar në 2D duke filluar nga KP 0, siç edhe

tregohet nëFigura3.3 dhe Aneksin 2.

Devijimi Orizaj ndodhet pak kilometra në Perëndim tëÇorovodës, ndërmjet PK 113.0 dhe PK 114.2

në gjurmën 3D të tubit bazë të Janarit 2016, (barasvlershme me PK 110.7 dhe PK 110.8 në

gjurmën 2D të Janarit 2016) - referojuni Figurës 3.3. Devijimi i gazsjellësit është afërsisht me

gjatësi 850 m dhe ndodhet ndërmjet rrugës kombëtare (Berat-Çorovodë) dhe Lumit Osum. Vija

qendrore e propozuar më parë ndodhej në pjesën Veriore të rrugës dhe, në vend të udhëtimit mbi

terrene të rrafshëta, ajo ngrihej dhe ulej mbi një shpat malor (Figura3.4).


Rev. No.: B


Page:

23 of 90


Figura3.3 Përmbledhje e Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017

Aneksi 1 (Specifikime Përmbledhëse nga Inspektimet në Terren) ofron detaje si dhe foto të shumta

përgjatëdevijimit të propozuar. Nga Figura 3.4deri teFigura3.7ofrohen detaje nga vendndodhja e

devijimit të gazsjellësit dhe, aty ku është e mundur, ato tregojnë gjithashtu vendndodhjen e

gjurmës së tubit bazë. Të gjitha fotografitë e përdorura në këto fotografi u bënë gjatë inspektimit në

terren (Dhjetor 2016) dhe vendndodhjet e veçanta janë të paraqitura në Aneksin 2, ku paraqiten të

gjitha pikat rrugore në terren.


Rev. No.: B


Page:

24 of 90


Figura3.4 Pamje e Përgjithshme e Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017 (pamje nga Google Earth e modifikuar)

Devijimi i

gazsjellësit

Gjurma bazë e tubit të

gazsjellësit

FshatiOrizaj

Rruga Kombëtare

(Berat-Çorovodë)


Rev. No.: B


Page:

25 of 90


Figura3.5 Pamje (Lindore) e Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Foto ngaWPS061.



Devijim i

gazsjellësit

Fshati

Orizaj

Devijim i

gazsjellësit

Tubi bazë i

gazsjellësit


Rev. No.: B


Page:

26 of 90




3.4. NDËRTIMI I DEVIJIMIT NË ORIZAJ

3.4.1. Hyrje

Pjesët e mëposhtme japin një përmbledhje të aspekteve më përkatëse për ndërtimin e devijimit

Orizaj. Informacioni gërsheton të dhëna të përgjithshme që janë të aplikueshme në të gjithë

gazsjellësin TAP (p.sh. metodat e ndërtimit, materialet, etj.) si dhe me disa detaje/përllogaritje për

devijimin aty ku është e mundur që këto detaje të ndahen nga ndërtimi i përgjithshëm i gazsjellësit

në këtëdevijim të posaçëm.

Devijimi do të ndërtohet si pjesë e projektit më të madh TAP. Kështu që detajet e veçanta që

ofrohen (p.sh. shifra për materialet e papërpunuar, ujërat e ndotur, makineritë, numri i personelit,

afatet kohore, etj.) duhet të kuptohen vetëm si përllogaritje. Këto detaje paraqiten me objektivin për

t‟i ofruar lexuesit detaje qëmundësojnë një kuptim më të mirë të llojit të aktiviteteve dhe madhësisë

së operacioneve.

Gjithashtu vini re se parimet për ndërtimin dhe funksionimin e gazsjellësit janë në një masë të

madhe të njëjta përgjatë gjithë gazsjellësit TAP Shqipëri. Si rrjedhojë, emetimet dhe mbetjet e

pritshme për t‟u prodhuar për ndërtimin e devijimit (p.sh. gazra, pluhur, zhurma, dridhje, ujë i

ndotur...) do të ishin tëbarasvlershme me ato që priten në çdo pjesë të korridorit të tubit bazëme

një gjatësi të njëjtë. I njëjti parim gjen zbatim kur merren në konsideratë burimet që nevojiten për

ndërtim (p.sh. betoni, mbështjella, pjesët e tubit prej çeliku, ujë për testim me ujë...) ose lloji i

personelit dhe makinerive.

Devijim i

gazsjellësit

RrugaKombëtare

LumiOsum


Rev. No.: B


Page:

27 of 90


3.4.2. Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit

Kërkesat kohore për ndërtimin e devijimit do të varen kryesisht nga gjatësia dhe sfidat e posaçme

teknike. Nëpërgjithësi, për një pjesë standarde të gazsjellësit si për shembull Devijimi në Orizaj

mund të parashikohet një shkallë ndërtimi prej afërsisht 100 m për ekip/ditë. Bazuar në këtë

vlerësim i gjithëdevijimi do të ndërtohej brenda 60 ditëve.

Duke marrë në konsideratë gjatësinë e devijimit, Tabela3.2 jep një përllogaritje të kohës që

kërkohet për hapat e ndryshme të ndërtimit.

Figura3.2jep një shembull të ekipeve dhe aktiviteteve ndërtimore duke përfshirë rilevimin e

gjurmës. Informacion i detajuar në lidhje me punimet e ndryshme ndërtimore mund të gjendet në

Pjesën 4.4.3 të VNMS-së TAP Shqipëri.

Tabela3.2 Afatet Kohore Të Detajuara Për Ndërtimin eDevijimit Orizaj*

Operacionet e ndërtimit Kohëzgjatja e punimeve (javët)

T-1:

Rilevimi i gjurmës, përgatitja e rripit të tokës ku punohet, heqja dhe nivelimi i dheut të sipërm.

2 javë

T-2, 3 & 4:

Përkulja, rreshtimi dhe saldimi i tubave

Gërmimi i kanaleve

Shtrimi, instalimi dhe mbushja e tubave.

4-6 javë

2 javë

4-6

T-5: Pastrimi dhe rehabilitimi i zonës. 2 javë

*Afatet kohore e dhëna për çdo lloj aktiviteti janë një përllogaritje për të mundësuar krijimin e konteksti për devijimin e

posaçëm. Vini re se disa operacione ndërtimore do të kryen paralelisht ndërsa puna do tëkryhet dhe kështu afatet e

pritshme kohore janë përreth 60 ditë.

Burimi: ERM, 2017

Programi përfundimtar i posaçëm do të varet nga çështje të ndryshme teknike dhe kontraktuale

dhe do të marrë parasysh faktorët mjedisor dhe social-ekonomik.

3.4.3. Makineritë, Pajisjet, Transporti dhe Trafiku

Punimet ndërtimore për devijim do të kërkojnë të njëjta pajisje dhe teknika ndërtimore siç edhe

përshkruhen për ndërtimin e gazsjellësit nëtokënë VNMS-në TAP Shqipëri (Shiko Kapitullin 4 të

VNMS TAP Shqipëri). Si rrjedhojë, mjetet kryesoreqë nevojiten si pajisje ndërtimore, janë ato që

janë të zakonshme për inxhinierinë ndërtimore: buldozerë, ekskavatorë të rëndë, kamionë për

materialet ndërtimore, vinça të mëdhenj për pesha të rënda, gjenerator rezervë automatik,

ekskavatorë, vinç me krah anësorë/shtrues tubash, thyerës shkëmbinjsh, etj. (referojuni Aneksit

3.6 të VNMS TAP Shqipëri për detaje të mëtejshme në lidhje me pajisjet që mund të përdoren për

ndërtimin e devijimit si dhe për fotografi).

Transporti përgjatëdevijimit do të përfshijë: (1) materialet dhe pajisjet e punës, (2) tubat prej çeliku,

dhe (3)heqjen e materialeve të tepërta të gërmuara, nëse kërkohet.

Do të kërkohen makineritë mëdha për lëvizjen e dheut dhe pajisje të tjera të veçanta për të

përgatitur rripin e punimeve të ndërtimit, për të gërmuar kanalin dhe shtruar gazsjellësin.


Rev. No.: B


Page:

28 of 90


Trafiku i automjeteve për ndërtim do të përdorë rrjetin lokal ekzistues rrugor (kryesisht rrugën

kombëtare nga Berati në Çorovodë) si dhe rrugët e përmirësuara, si pjesëendërtimeve të

përgjithshme të Gazsjellësit TAP Shqipëri, për të fituar akses në pikat përgjatë korridorit

shpërndarës të gazsjellësit. Nuk do të kërkohen rrugë të reja shtesë për ndërtimin e devijimit.

Trafiku i ndërtimit nuk pritet të kalojë përmes fshatit Orizaj.

Trafiku do të kalojë më pas përgjatërripit të ndërtimit tëdevijimit. Materialet ndërtimore, si për

shembull bashkimet e tubave të parafabrikuara dhe materiale të tjera të papërpunuara, do të ruhen

në zonat e krijuara për vendosjen e tubave dhe materialeve të tjera të cilat do të përdoren për të

furnizuar me materiale dhe shërbime një pjesë të madhe të gazsjellësit TAP (duke përfshirë të

gjithëdevijimin Orizaj). Për devijimin Orizaj nuk do të kërkohen më shumë sheshe për tuba dhe

kampe ndërtimore.

Sheshi i tubave në Buzuq (Sheshi i tubave 5) dhe Kampi në Çorovodë (Kampi 4) do të ndodhen 2-

3 km në Jug dhe më pak se 1km në Lindje përkatësisht, dhe do të përdoren si sheshi dhe furnizimi

kryesor për devijimin. Materialet do të transportohen mbi automjete për mallra të rënda nga sheshi

për tubat dhe kampet dhe deri në korridorin e ndërtimit.

Çdo tub do të jetë afërsisht nga 12 deri në 18 m i gjatë dhe do të peshojë nga 7 deri në 12 tonë.

Materialet për ndërtime inxhinierike do të ruhen përkohësisht brenda korridorit të ndërtimit. Për çdo

bashki do të zhvillohen Planet për Menaxhimit e Trafikut për të vlerësuar masat e kërkuara për të

menaxhuar si duhet lëvizjet e trafikut nga sheshet ku mbahen tubat, kampet dhe zonat me të

Drejtë Kalimi. Trafiku që lidhet me Devijimin në Orizaj do të administrohet sipas Planit për

Menaxhimin e Trafikut tëmiratuar për sheshin dhe Bashkinë përkatëse.

Më poshtëështë një përllogaritje e trafikut që kërkohet për ndërtim (në ditë) për një pjesë si

Devijimi në Orizaj.

Nga 2 deri në 4 rrugë vajtje-ardhje me kamionë në ditë për më shumë se 10 ditë për të

transportuar tuba nga sheshet e tubave nërripin e punimeve ndërtimore (në total 32

ngarkesa me kamionë ku secili mbart 2 tuba);

Nga 2 deri në 4 rrugë vajtje-ardhje me kamionë në ditë për më shumë se 10 ditë për të

transportuar materiale për shtratin e kanalit nga sheshi i tubave për nërripin e punimeve.

Nga 20 deri në 25 rrugë vajtje-ardhje në ditë për transportin e stafit (automjete të lehta dhe

autobus) dhe karburantit nga kampet e ndërtimit për nërripin e punës (kjo supozon se të

gjitha skuadrat janë duke punuar në të njëjtën kohë, megjithatë duhet marrë parasysh se

në të vërtetë kjo gjë nuk është shumë e shpeshtë pasi nëtë vërtetë procesi është i

organizuarnë hapa).

3.4.4. Kampet e ndërtimit, shërbimet dhe shërbimet komunale

Për ndërtimin e këtij devijimi nuk do të nevojiten mjedise kampi shtesë për stafin, pajisjet dhe

materialet e ndërtimit. Përshkrimet e mjediseve dhe pajisjeve të kampit, të disponueshme për


Rev. No.: B


Page:

29 of 90


ndërtimin e gazsjellësit TAP dhe për t‟u përdorur për ndërtimin e devijimit, mund të gjenden në

Pjesën 4.3.6 të Kapitullit 4 Përshkrim Projekti i VNMS-së kryesore.

3.4.5. Aktivitete para-ndërtimore

Përpara fillimit të punimeve ndërtimore përfundohet një rilevim topografik dhe do të bëhet një

inspektim para-ndërtimor i lehtë me të dhëna fotografike për të dokumentuar gjendjen ekzistuese

të gjurmës dhe rrugët hyrëse. Këto të dhëna do të përdoren si pjesë e standardeve përkundrejt të

cilave do të gjykohet cilësia punimeve rehabilituese kur puna ndërtimore të përfundojë. Do të

shënjohet shtrirja e të Drejtës sëKalimit si dhe qendra e vijës së kanalit. Pengesat, si murrët,

gardhet dhe rrugicat do të kenë shqetësimin më të vogël të mundshëm qëështë i nevojshëm për

punime të sigurta. Materialet e mureve do të çmontohen me kujdes dhe do të ruhen për përdorim.

Të gjitha pengesat/elementët e gjetur përgjatë të DK-së ose do të kompensohen ose do

rivendosen përsëri në varësi të natyrës së elementit si dhe procedurave standarde në fuqi.

Të dhënat e pajisjeve nëntokësore, si për shembull vendndodhjet e tubave shkarkues dhe të

tubave të ujit, do të përgatiten dhe verifikohen me pronarin e tokës/përdoruesin për të parandaluar

dëmtime aksidentale gjatë ndërtimit të gazsjellësit. Shërbimet ekzistuese që janë palë të treta do të

përcaktohen se ku ndodhen, do të shënjohen dhe/ose do të ruhen ose shmangen. Shtylla

paralajmëruese do të ngrihen për kabujt ajror, dhe pikat e përkohshme të kalimit do të identifikohen

qartësisht. Aktivitete të tjera para ndërtimore në zonë do të përfshijnë:

Vlerësim i sasive të materialeve ndërtimore;

Vlerësim i metodave përkatëse të ndërtimit; dhe

Instalimin e kampit të ndërtimit dhe zonave të punës.

3.4.6. Parapërgatitja: Prova e Presionit gjatë Ndërtimit (Testimi me ujë)

Prova me ujë (ose testimi hidrostatik) do tëpërdoretpër të testuar integritetin e linjës së tubit dhe

saldimin, përveç provës së integritetit të ndërmarrë gjatë procesit të saldimit. Prova përfshin

vendosjen e ujit nëbrendësi tëgazsjellësit nën një presion të caktuar për të kontrolluar se nuk ka

dëmtime në tub dhe se nuk do të ketë rrjedhje.

Pasi gazsjellësi të jetë mbushur dhe të jetë vendosur nën presion, dhe të gjithë parametrat e

nevojshëm të jenë matur, gazsjellësizbrazet dhe thahet. Një defekt identifikohet duke krahasuar

presionin e matur në pjesën e testuar përkundrejt presionit në teori në pjesën e testuar të

gazsjellësit.

Një përshkrim i detajuar i aktiviteteve të testimeve me ujë mund të gjenden në Pjesën 4.4.1 të

VNMS-së TAP Shqipëri.

Devijimi do të testohet me ujë së bashku me pjesë e tjera që nuk janëdevijuar të gazsjellësit, sipas

planit të menaxhimit të testimit me ujë, i cili ka përcaktuar 35 pjesëpërt‟u testuar me ujë përgjatë të

gjithë gazsjellësit. Kohëzgjatja e testimit me ujë varet nga niveli, temperatura e mjedisit dhe faktorë

të tjerë. Një përshkrim i detajuar i aktiviteteve për testim me ujë mund të gjenden në Pjesën e

VNMS TAP Shqipëri. Ujë i përdorur për testimin me ujë duhet të jetë pa ndotës si dhe të mos jetë

agresivë (pH midis 5 dhe 8). Substancat shtesë dhe lëndët kimike do të përdoren kur ato do të


Rev. No.: B


Page:

30 of 90


kërkohen, pasi të jenë marrë rezultatet nga kampionët e ujit. Shkarkimi duhet të jetë në përputhje

me procedurat e miratuara dhe legjislacionin vendor.

Uji do të nxirret nga burimet e ujërave sipërfaqësor me një rrjedhë ujë më të madhe se

3 cm/sekondë. Për këtëdevijim, uji do të nxirret nga Lumi Osum në afërsisht PK 103. Shkallët e

nxjerrjes do të marrin në konsideratë ndryshimet stinore tërrjedhjeve të ujit dhe do t‟u nënshtrohen

lejeve që kërkohen.

Pas testimit të suksesshëm, uji i përdorur do të shkarkohet përsëri më pas në trupin ujor pritës pasi

të ketë kaluar në pellgun e sedimentimit, përmes së cilituji do të rrjedhë shumë ngadalë për të

hequr thërrmijat dhe sedimentet që mund të jenë mbledhur në brendësi të tubit. Këto pellgje do të

bëhen në një madhësi të tillë që të mundësojnë ruajtjen e ujit në pellg për 5 minuta, kohë kjo e cila

konsiderohet e mjaftueshme për të lejuar thërrmijat e ngurta që të bien dhe të qëndrojnë në fund të

pellgut.

Niveli i shkarkimit pas përfundimit të testimeve me ujë do të ndjekë të njëjta rregulla që zbatohen

edhe për nxjerrjen e ujit...Efektet mjedisore pritet të jenë minimale ose të papërfillshme kur niveli i

shkarkimit është nën 10 % e rrjedhës lumore ku ato shkarkohen. Cilësia e ujit të shkarkuar pritet të

jetë në thelb e njëjtë me cilësinë e ujit të nxjerrë.

Përpara nxjerrjes ose shkarkimit të ujit për testim, kontraktori do të marrë miratime me shkrim nga

autoritetet përkatëse.

Duhet të vihet nëdukje se uji për testim me ujë do të ripërdoret në aq pjesë sa dhe të jetë e mundur

nëse këtë gjë e lejojnë rrethanat e veçanta (p.sh. afatet kohore për testim me ujë në pjesë të

ndryshme, lartësia relativisht e ngjashme ndërmjet pjesëve, i njëjti pellg lumor).

3.4.7. Kalimet mbi rrugë

Devijimi nuk kalon mbi ndonjë rrugë të madhe. Ai kalon paralelisht me rrugën kombëtare nga

Berati deri në Çorovodë për afërsisht 500 m nga PK 0 deri në PK 0.5 dhe më pas largohet nga

rruga dhe kalon përmes fushave bujqësore nga PK 0.5 deri në fund të devijimit.

3.4.8. Krahu i punës për ndërtim

Aktualisht, numri maksimal i përllogaritur i stafit që do të punoj nëDevijimin në Orizaj është 80. Orët

e punës do të jenë në përputhje me ligjet e punës së vendit.

Krahu i punës do të përbëhet nga afërsisht 80 % Shqiptarë, 85 % e të cilëve do të jenë nga zonat e

ndikuar drejtpërdrejtë, dhe 20 % do të jenë emigrantë. Skuadrat për ndërtimin e këtij devijimi do të

përbëhen nga 60 % tëpa specializuar, 20 % gjysmë të specializuar dhe 20 % punonjës jo të

specializuar.

Për më tepër, në zonat e punës do të jenë të pranishëm afërsisht 4-8 staf sigurie nga një kompani

e sigurisë private.

Punonjësit për ndërtimin e Devijimit do të akomodohen në Kampin 4 siçështë përshkruar më parë.


Rev. No.: B


Page:

31 of 90


3.4.9. Përdorimi i Burimeve dhe Ndërhyrjet Mjedisore gjatë Ndërtimit dhe Parapërgatitjes

Nën-pjesët e mëposhtme përmbledhin të dhënat që konsiderohen se kanë lidhje me devijimin

Orizaj.Për detaje më mëtejshme referojuni Pjesës 4.9 të VNMS-së TAP Shqipëri.

Servituti i përkohshëm i tokës;

Përdorimi i materialeve dhe karburantit gjatë ndërtimit;

Konsumi i ujit;

Emetimet e ajrit;

Emetimet e zhurmave;

Krijimi i Mbetjeve të Lëngshme dhe të Ngurta, Përdorimi dhe Depozitimi.

3.4.9.1. Servituti i përkohshëm dhe i përhershëm

Rripi i përkohshëm i punimeve për ndërtimin e gazsjellësit do të jetë në përgjithësi 38 m i gjerë, me

opsionin për ta zvogëluar deri në 28 m (i përcaktuar si brez pune i reduktuar) atëherë kur kjo gjë

kërkohet nga gjendjet social-ekonomike dhe mjedisore, ose atëherë kur zbatohen kufizimet

teknike. Zakonisht kërkohet një hapësirë shtesë nëkalimete rrugëve të mëdha, vijave ujore të

mëdha ose kur kërkohet nga terreni apo kushtet e tokës.

Nuk do të merret tokë shtesë për kampe, sheshe për tuba, rrugë hyrëse ose për të hyrë në zonë

dhe për infrastrukturë të përkohshme, duke qenë se këto do të jenëaty si pjesë e Projektit të

përgjithshëm TAP.

Pas ndërtimit,rripi i punës do të rikthehet në gjendjen e tij fillestare atëherë kur është e mundur. Gjatë

funksionimit të gazsjellësit, do të zbatohen një numër kufizimesh për sigurinë e përhershme (shiko Pjesën

3.5) tëRripit Mbrojtës të Gazsjellësit (RMG), i cili është 8 m i gjerë (4 m nga secila anë e qendrës së

gazsjellësit), në të cilën do të lejohen rritja e të mbjellave vjetore dhe punimi përkatës i tokës deri në një

thellësi maksimale prej 30 cm por do të kufizohet kultivimi i bimëve me rrënjë të thella, si vreshtari,

pemëtari ose pemë apo shkurre të tjera.

Tabela3.3jep një përmbledhje të servitutit të mundshëm të tokës gjatë ndërtimit dhe funksionimit

duke marrë rripa të ndryshme pune.

Tabela3.3 Servituti i Tokës së Projektit gjatë Ndërtimit

Komponenti i Projektit Gjerësia (m) Servituti i Tokës

Rripi i rregullt i punës (0.85 km) 38 m 3.23 ha

Servituti i përkohshëm i tokës Jashtë RMG -së 2.53 ha

Servituti i Përhershëm RMG (8 m) 0.7 ha

Burimi: ERM, 2017

Një tjetër zonë, ku do të kryhet ndërtimi i strukturave të reja i palëve të treta përgjatë gazsjellësit,

do të këtë të njëjta kufizime si një zonë sigurie prej 40 m (d.m.th. 20 m nga secila anë e qendrës së

tubacionit). Megjithatë, rindërtimi i serave do të jetë i mundur në këtë zonë pas ndërtimit të

gazsjellësit. Ndërtimi i një grumbulli shtëpish nuk do të lejohet në njërriptoke prej 200 m në të dyja

anët e vijës qendrore të tubit (brez 400 m).


Rev. No.: B


Page:

32 of 90


3.4.9.2. Përdorimi i materialeve dhe karburantit gjatë ndërtimit

Gjatë ndërtimit tëdevijimit pritet të përdoren materialet e papërpunuara të mëposhtme: materiale

agregate, çelik, beton, bojëra dhe rërë. Tabela e mëposhtme përmbledh përllogaritjet e përdorimit

tëmaterialeve dhe karburanteve për devijimin.

Tabela3.4 Kërkesat për Materiale Bruto

Materiale Bruto Devijim Drejtimi i përfunduar (215 km)

Agregate 2550 3,000 m3/km

Çelik 550 t 140,000 t

Beton 16 t 4,000 t

Veshje 10 t 2,500 t

Rërë 910 t 230,000 t

Burimi: ERM, 2017 (bazuar mbi VNMS TAP, 2012)

Për të shmangur dëmtime në veshjen e gazsjellësit, materiali mbushës do të përbëhet nga material

agregat i klasifikuar mirë dhe i rrumbullakët me një vëllim të përllogaritur prej afërsisht 3,000 m³/km

në gjurmën e gazsjellësit. Nëse materiali i gërmuar nga kanali është i përshtatshëm (p.sh. gur

ranor) ai dotë riciklohet për t‟u përdorur në shtrat dhe mbushje.

Aty ku gërmimi prish shtresën e sipërme të dheut, shtresa e parë e materialit të gërmuar do të

ruhet veçmas në mënyrë që të zëvendësohet në sipërfaqe kur të rikthehet e Drejta e Kalimit.

Pajisjet e rënda dhe pajisjet me motor të cilat janë në përdorim gjatë fazës së ndërtimit do të kenë

si karburant benzinën. Benzina do të shpërndahet përmes automjeteve cisterna që janë të

miratuara.

Për pajisjet dhe automjetet është përllogaritur një konsum prej 630 m3.

3.4.9.3. Konsumi i Ujit

Konsumi i parashikuar i ujit gjatë fazës ndërtimore lidhet kryesisht me ujitjen e kampeve të

ndërtimit për të reduktuar emetimet e pluhurit si rrjedhojë e aktiviteteve që lëvizin tokën si dhe për

përdorim për njerëzit. Në fazën e parapërgatitjes, përdorimi i ujit lidhet me aktivitetet etestimitme

ujë. Në fillim, uji për qytetarët do të mundësohet nga Bashkia (duke përdorur cisterna). Më pas, uji

do të mundësohet përmes puseve të ujit në zonë. Uji për mos ngritjen e pluhurave dhe për testimin

me ujë do të merret nga trupat e ujërave sipërfaqësor të lejuar.

Tabela e mëposhtme tregon një konsum të përllogaritur të ujit gjatë aktiviteteve ndërtimore.

Tabela3.5 Përdorimi i ujit

Tipologjia Sasia Komente

Ujë për njerëzit Maksimumi 4.8 m3/ditë 60 l/personi në ditë dhe me një maksimum prej

80 vetash

Ujë Industrial(1)

35 m3/ditë Njomja e rripit të punës (1 cisternë/ditë -35m

3)


Rev. No.: B


Page:

33 of 90


Ujë Industrial(2)

- Testimi me Ujë (referojuni Pjesës3.4.6)

(1)Duhet të vihet në dukje se kërkesat për ujë mund tëjenë të ndryshme në varësi të kushteve specifike të zonës (stina, moti, mbrojtja

nga dielli dhe era, distanca nga receptorët...). Kështu që kjo përllogaritje jepet si një referencë. (2)

Testimi me ujë mund të jetë 0 nëse uji mund të riciklohet nga pjesa e mëparshme/ngjitur ku kryhet testimi me ujë dhe në të vërtetë ky

është skenari i pritshëm për shumicën e rasteve.

Burimi: ERM, 2017 (bazuar në VNMS-në TAP, 2012)

3.4.9.4. Emetimet e ajrit

Gjatë aktivitete ndërtimore, emetimet e ajrit do tëpërbëhen ngathërrmija pluhuri të krijuara nga

lëvizja e tokës si dhe ndotëstë krijuara nga gazrat e nxjerra nga pajisjet dhe automjetet e rënda.

Pluhuri i tokës do të prodhohet gjatë aktiviteteve të gërmimit dhe mbushjes si dhe punimeve në

tokënë zonat e punës. Burime të tjera për emetimet e pluhurave do të jenë lëvizja e trafikut

nëRripin e Punës, lëvizja e kamionëve, furgonëve dhe pajisjeve të rënda. Ndotësit do të prodhohen

nga pajisje të rënda si rrjedhojë e djegies së karburantit në motorët e tyre, dhe do të lëshohen nga

gazrat e shkarkuar. Ndotësit kryesorë të prodhuar do të jenëNOX, CO, pluhur dhe SOX.

3.4.9.5. Emetimet e zhurmave

Zhurmat e zakonshme të krijuara nga pajisjet e rënda të ndërtimit në rripin e punës dhe në kampet

e punimeve janë të renditura në Tabelën 3.6. Nivelet e raportuara të zhurmës 1 metër larg nga

burimi janë të zakonshme për pajisjet e marra në konsideratë.

Tabela3.6 Nivelet e Zakonshme të Zhurmave për Pajisjet e Ndërtimit

Lloji i Pajisjes Niveli i Fuqisë së Zhurmës

Ekskavator 70 - 84 dBA

Ngarkues me kazan 70 - 84 dBA

Vinç 70 - 84 dBA

Shtrues tubash 70 dBA

Vinç me krah anësor 84 – 99 dBA

Makineri për përkuljen e tubave 60 dBA

Gjenerator me motor 70 - 84 dBA

Makineri saldimi 70 - 84 dBA

Burimi: TAP VNMS, 2012

Gjatë fazës së parapërgatitjes, burimet kryesore të zhurmave janë kompresorët dhe pompat e

parashikuara për aktivitetet e testimit me ujë. Nivelet e zakonshme të zhurmave nga presioni në

një largësi prej 1 metër nga burimi janë normale për pajisjet e marra në konsideratë dhe tregohen

në Tabelën 3.7 të mëposhtme.

Tabela3.7 Nivelet Normale të Zhurmave për Pajisjet e Testuara

Pajisjet Niveli i zhurmës

Pompë me motor 84 - 99 dBA

Kompresorë me motor 90 - 115 dBA

Burimi: VNMS TAP, 2012


Rev. No.: B


Page:

34 of 90


3.4.9.6. Krijimi i Mbetjeve të Lëngshme dhe të Ngurta, Përdorimi dhe Depozitimi

Menaxhimi i mbetjeve do tëndërmerret në përputhje të ngushtë me kuadrin ligjor dhe duke pasur

parasysh parimet e praktikës më të mirë ndërkombëtare. Praktikat për menaxhimin e mbetjeve për

devijim do të ndjekin strategjinë e përshkruar në VNMS TAP Shqipëri (referojuni Pjesës 4.9.7). Si

rrjedhojë, kompanitë e certifikuara nga autoritetet përkatëse (Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe

Administrimit të Ujërave) do të përdoren për transportimin, riciklimin dhe depozitimin e mbetjeve.

Shumica e dherave të gërmuar do të përdoren për të mbushur kanalin e gazsjellësit dhe për

tëpërvijuarpërsëri sa më shumë të jetë e mundur DK-nëe gazsjellësit. Materialet e tepërta natyrore

do të depozitohen në zonat e lejuara për të cilat është rënë dakord me Autoritetet Bashkiake.

Përderisa devijimi do të përdor punonjësit e kampit të krijuar për Projektin e madh TAP Shqipëri,

mbetjet e ujërave të ndotur dhe të ngurta në kampe nuk janë marrë në konsideratë në këtë Shtesë.

Mbetjet e krijuara gjatë ndërtimit tëdevijimit kanë të ngjarë që të klasifikohen në katër kategori për

depozitim siç edhe janë të përmbledhura nëTabelën 3.8. Listat e detajuara të llojeve të mbetjeve

shfaqen në Tabelën 3.9 dhe Tabelën 3.10.

Tabela3.8 Kategoritë e Mbetjeve të Krijuara Gjatë Ndërtimit

Inerte Familjare Vajore dhe të Rrezikshme Të lëngshme

Këto do të përfshijnë: tokën (pa përfshirë materialet e gërmuara, të cilat janë të destinuara që të përdoren për mbushje kur zona të rehabilitohet), rrënoja ndërtesash, materiale të papërdorura ndërtimore etj. të krijuara gjatë ndërtimit dhe rehabilitimit të zonave të punës. Këto mbetje nuk përbëjnë rrezik për ndotje, por mund të duken keq dhe të kenë nevojë që të depozitohen në një zonë depozitimi të kontrolluar.

Zyrat dhe ndërtesat e administrimit në kampet e punës (si dhe kampet e punëtorëve) do të krijojnë një sasi të madhe llojesh mbetjesh “familjare” (d.m.th. mbetje ushqimore, letra, paketime etj.). Këto do të transportohen në një zonë depozitimi që kontrollohet nga bashkia.

Këto do të përfshijnë: mbetjet vajore që kanë të bëjnë me mirëmbajtjen e automjeteve (vaj i mbetur, materiale që janë mbledhur nga interceptorët e ujërave të ndotur etj.); lëndë kimike të papërdorura ose të mbetura, bojëra dhe solventë; materiale që janë gërryer nga zona të ndotura (nëse ka); dhe, çdo mbetje, llum apo murishte të tjera që janë të papërshtatshme për depozitim në një landfill bashkiak. Mbetje të tilla do të ndahen për t‟u mbledhur dhe depozituarnga kontraktorë specialistë në zonat që janë të pajisura dhe të miratuara për mbetje të tilla.

Këto do të përfshijnë:

Ujin për testim nga tubacionet;

Ujin e “Zi” dhe “Gri” i krijuar nga kampet e ndërtimit dhe nga funksionimi;

Mbetje të lëngshme tërrezikshme (p.sh. vajra, solventë etj.);

Uji i shiut që rrjedh nga sipërfaqet e vulosura dhe çatitë; dhe

Ujin ftohës për makineritë që hapin tunel.

Burimi: Studim Paraprak Logjistik në Shqipëri – Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP-0002. Rev.: 0D (7 Dhjetor 2011)

Tabela3.9përshkruan llojet e mbetjeve të zakonshme që prodhohen nga Ndërtimi i Gazsjellësit.

Devijimi, duke qenë se është vetëmnjë pjesë e shkurtër (850), përfshin vetëm një sasi të vogël

mbetjesh kur krahasohet me të gjithë gjatësinë e gazsjellësit ose me Projektin TAP.

Në momentin e shkrimit të këtij dokumenti, planet dhe procedurat e posaçme për menaxhimin e

mbetjeve janë në fuqi dhe janë të aplikueshme për mbetjet e krijuara gjatë ndërtimit tëdevijimit. Një

përmbledhje e shkurtër e menaxhimit dhe depozitimit përmblidhet brenda Tabela3.9.


Rev. No.: B


Page:

35 of 90


Tabela3.9 Mbetjet e Zakonshme të Krijuara gjatë Ndërtimit të Gazsjellësit

Aktiviteti Krijimi i Mbetjeve Rekomandim për Depozitim

Përgatitja e gjerësisë së punës

Gardhe, dru, bimësi, hu për gardhet, tela, etj.

Të ripërdoren gjatë rehabilitimit ose të depozitohen në përputhje me legjislacionin përkatës.

Rreshtimi dhe përkulja e tubave

Shirita tubash dhe kapakë fundor

Të mblidhen dhe të dërgohen në zonën e licencuar për depozitimine mbetjeve ose riciklim.

Saldimi, testimi dhe lyerja

Shufra saldimi të përdorura, disqepër bluarje, strehë kapelash, rërë pastrimi.

Të mblidhen dhe të dërgohen në zona të licencuara për depozitimin e mbetjeve.

Hapja e kanalit, ulja dhe shtrimi i tubave në tokë

Dhe, shkëmbinj Të hiqen veçmas për t‟u përdorur për mbushje. Sasitë e tepërta të ripërdoren ose depozitohen në zonat e miratuara për depozitimin e materialeve natyrore.

Vendosja e tubit në kanalin detar

Dhe, shkëmbinj Të hiqen veçmas për t‟u përdorur për mbushje ose të dërgohen në zona depozitimi të licencuara për mbetje.

Rehabilitimi Rrugë të përkohshme prej guri. Gardhe, porta, korita të përkohshme,etj.

Të ripërdoren diku brenda pronës.

Të ripërdoren nëse është e mundur.

Kalimi pa kanal me shpim

Mbetje dhe shkëmbinj të prerë.

Të ruhen në gropa, dhe më pas të ripërdoren ose depozitohen në përputhje me procedurat e miratuara dhe/ose në zona depozitimi të miratuara për materialet natyrore.

Baraka për të ngrënë, të ndryshme, etj.

Bidonë, pajisje sigurie etj. Të digjen ose të mblidhen dhe të dërgohen në zona të licencuara për depozitimin e mbetjeve.

Tualete të lëvizshme në zonë

Kanalizime. Depozitim përmes kontraktorit të caktuar për menaxhimin e mbetjeve.

Burimi: Spiecapag (bazuar mbi VNMS TAP, 2012), 2017

Tabela3.10përshkruan Inventarin e Mbetjeve Ndërtimore për Devijimin Orizaj. Nuk ka dallime

tëqenësishme në gjatësi ndërmjet devijimit të propozuar dhe pjesës së gazsjellësit TAP

qëdevijohet. Kështu që, sasitë e mbetjeve që prodhohen për ndërtim konsiderohen si të

krahasueshme dhe të vogla kur ato krahasohen me mbetjet totale që prodhohen për të gjithë

projektin TAP.

Tabela3.10 Inventari i Mbetjeve Ndërtimore

Lloji i Mbetjeve

Të rrezikshme

Mbetje NDT Bateri të lagështa,bateri të thata

Rrecka dhe thithës vajrash Karbon i aktivizuar

Lëndë kimike për veshjen e gazsjellësit kabuj/bakër

Kanoçe aerosoli


Rev. No.: B


Page:

36 of 90


Lloji i Mbetjeve

Lëndë kimike (të Rrezikshme)

Ngjitës Glikole

LëndëKimikë të Përgjithshme Solventë

Shkumë transportimi Lëngje për testimin me ujë

Benzinë, Mbetje Karburantesh dhe Vajrash (të Rrezikshme)

Vaj lubrifikues për gjenerator me benzinë Llambat e dritës

Vajra të ndryshme (duke përfshirëvajin hidraulik)

Mjekësore

Vaj lubrifikues për automjete dhe pajisje Llum bojërash

Llum glikoli Bojë dhe kuti/furça

TëParrezikshme

Letër dhe karton Materiale saldimi

Shirita për tuba dhe kapakë tubash Dru

Bidonë plastik Kanoçe alumini

Enë plastike „epokside‟

Elementë elektronikë/elektrikë

Polisterol Filtra (ujë)

PMP (Pajisje mbrojtëse personale)dhe veshje Ushqim

Çelik

Inerte (të parrezikshme)

Tulla dhe materiale ndërtimi Qelq

Beton/themele

Burimi: Spiecapag (bazuar nëTAP VNMS, 2012), 2017

3.5. FUNKSIONIMI DHE MIRËMBAJTJA E DEVIJIMIT ORIZAJ

Devijimi përbën një pjesë të vogël por integrale të gazsjellësit TAP dhe si rrjedhojë pasi të

miratohet devijimi, ai do t‟i nënshtrohet funksionimit dhe mirëmbajtjes të përcaktuar për të gjithë

gazsjellësin TAP. Devijimi nuk përfshin ndonjë SVB (Stacion të Valvula Bllokuese) ose SK (Stacion

Kompresimi) dhe kështu që funksionimi dhe mirëmbajtja do të jenë tëkufizuara brenda (1)

inspektimit të brendshëm të gazsjellësit, funksionimi i të cilit do të bëhet nga SK dhe (2) monitorimit

dhe ruajtjessëmasave kufizuese për siguri të përhershme të cilat janë përmbledhur më poshtë:

NjëRrip i përhershëm për Mbrojtjen e Gazsjellësit (RMG) me një gjerësi prej 8 m (d.m.th. 4

metra nga secila anë e vijës qendrore). Do të lejohet kultivimi i të mbjellave vjetore si dhe

punimi i cekët i tokës deri në një thellësi maksimale prej 30 cm, por kultivimi i bimëve me

një sistem rrënjësh të thella si për shembull, vreshtaria, pemëtaria, ose i çdo peme dhe

shkurreje tjetër, do të jetë i kufizuar. RMG do të sigurojë gjithashtu që aksesi të jetë

gjithmonë i mundshëm për inspektimin e gazsjellësit dhe për mirëmbajtjen e gazsjellësit në

çdo kohë.


Rev. No.: B


Page:

37 of 90


Një Zonë Sigurie, me një gjerësi prej 40 m (d.m.th. një rrip toke 20 m nga secila anë e vijës

qendrore të tubit) ku ndërtimi i strukturave të reja si palë të treta përgjatë gazsjellësit, do të

jetë i kufizuar. Megjithatë, në këtë zonë do të jetë e mundur që të ri-ndërtohen sera ose

vende për pompat ujitëse pas ndërtimit të gazsjellësit.

Një Zonë e Zgjeruar Sigurie me një gjerësi prej 400 m (d.m.th. një rrip toke 20 m nga secila

anë e vijës qendrore të tubit) ku do të kufizohet krijimi i zonave me shtëpi banimi dhe/ose

infrastrukturës industriale (d.m.th. jo mjedise me më shumë se 100 njerëz dhe jo grumbuj

ndërtesash banimi me më shumë se 300 persona).

4. KUSHTET BAZË

4.1. PËRMBLEDHJE

4.1.1. Përmbledhje e të Dhënave Bazë Mjedisore

Të dhënat bazë mjedisore për këtë raport janëpërdorur duke u bazuar mbi informacionin e

mbledhur përmes një inspektimi në terren (Dhjetor 2016), rishqyrtimin e të dhënave mjedisore të

mbledhura për raportin TAP VNMS Shqipëri (2013) si dhe inspektimet shtesë ekologjike të kryera

nga TAP gjatë inspektimeve pas VNMS-së. Për konsistencë,kriteret e përdorura për të vlerësuar

ndjeshmërinë dhe rëndësinë e burimeve dhe receptorëve natyrorë në VNMS janë përdorur

gjithashtu në Shtesën VNMS.

Zona e studimit mjedisor e përcaktuar për VNMS-në TAP Shqipëri përbëhej prej një korridori 500

m me qendër në gjurmën e tubit bazë të vitit 2012 dhe njësipërfaqe prej 500 m nga kufiri i çdo

elementi të Projektit. Për më tepër, zona e studimit u zgjerua në disa vende ku specie të lëvizshme

me interes (p.sh. arinj, ujqër, dhe disa lloje zogjsh) kishin të ngjarë që tëishin të pranishme, pranë

ndonjë zonë të mbrojtur, ose të cilat mund të përdornin ndonjë habitat në një zonë më të madhe e

cila mund të ndikohej në mënyrë të drejtpërdrejt ose jo tëdrejtpërdrejtë nga aktivitetet e Projektit.

Pjesa 6.5 e raportit TAP VNMS Shqipëri përmban një përmbledhje të të dhënave bazë mjedisore

për të gjithë gjurmën e gazsjellësit në Shqipëri (në kohën e raportimit) të mbledhura përmes

studimeve në zyrë dhe studimeve në terren. Të dhënat bazë përqendroheshin te llojet e habitatit,

speciet e pranishme si dhe te zonat e mbrojtura dhe të posaçme. Raporti i Aneksit 4.1, 4.2 dhe 4.3

i VNMS-së TAP Shqipëri përmban hartat e gjetjeve mjedisore gjatë inspektimeve për studimin e të

dhënave bazë për VNMS-në.

Në vitin 2015, TAP autorizoi një sërëinspektimesh që përqendroheshin tellojet specifike të faunës

dhe florës përgjatë të gjithë gjurmës së gazsjellësit. Kur të dhëna përkatëse u gjetën nga çdonjëri

prej këtyre raporteve brenda zonës së studimit tëdevijimit, të dhënat u integruan në të dhënat bazë

dhe vetëm raportet përkatës u cituan. Konkretisht janë rishikuar raportet e inspektimeve të

mëposhtme:

Titulli i Dokumentit Numri i Dokumentit

Studim i habitatit ujor dhe peshqve: Shqipëri, 2015 AAL00-RSK-641-Y-TRS-0001

Studim për lakuriqët: Shqipëri, 2015 AAL00-RSK-641-Y-TRS-0002

Studime për migrimin dhe shtimin e zogjve: Shqipëri, 2015 AAL00-RSK-641-Y-TRS-0003

Studim për vidrën: vlerësim i ndikimit dhe masat zbutëse të AAL00-RSK-641-Y-TRS-0004


Rev. No.: B


Page:

38 of 90


rekomanduara - Shqipëri, 2015

Raport studimi për florën Shqiptare AAL00-RSK-641-Y-TRS-0005

Studim për mishngrënësite mëdhenj: Shqipëri, 2015 AAL00-RSK-641-Y-TRS-0006

Dokument i Metodës Mjedisore Shqiptare për Amfibët dhe Zvarranikët.

AAL00-RSK-641-Y-TPK-0002

Siç edhe është shprehur më sipër, për këtë raport u krye një inspektim shtesë në terren (Dhjetor

2016) përgjatë pjesës së re të vijës qendrore të propozuar. Objektivi kryesor ishte që të

shihej/vlerësohej në terren i gjithë devijimi i propozuar dhe gjithashtu të përshkruheshin veçoritë

mjedisore të rrethinave (d.m.th. të konfirmoheshin nëse, siç edhe pritej, ato ishin të barasvlershme

me llojin e veçorive të identifikuara dhe të vlerësuara në VNMS-në TAP Shqipëri). Komponenti

mjedisor i inspektimit në terren u krye nga një ekspert mjedisor Shqiptar vendas sipas udhëzimeve

të kryesuesit të ekipit të MBM-së në terren.

Një përshkrim i bazës së të dhënave jepet në PjesënError! Reference source not found.. Harta

në shkallë të mëdha të veçorive bazë jepen në Aneksin 2, të shoqëruara me gjetje të detajuara

nga inspektimet në terren dhe specifikime të dhëna në Aneksin 1 si dhe shënime të paraqitura në

Aneksin 3.

Rëndësia e habitateve dhe specieve është kryer duke përdorur kriteret e zhvilluara në raportin

VNMS TAP Shqipëri të cilat bazoheshin në ligjin kombëtar Shqiptar dhe standardet/marrëveshjet

ndërkombëtare (referojuni Aneksit 5.2.3 të raportit VNMS TAP Shqipëri për detaje në lidhje me

kriteret e përdorura).

4.1.2. Përmbledhje e të Dhënave Bazë Social-Ekonomike

Baza social-ekonomike për këtë raport është zhvilluar duke u bazuar mbi një inspektim në terren të

kryer në Dhjetor 2015 në zonën e studimit dhe mbi një shqyrtim të të dhënave social-ekonomike të

mbledhura për raportin VNMS TAP Shqipëri (2013). Për vlerësimin e ndjeshmërisë dhe rëndësisë

së burimeve social-ekonomike, në këtë raport janë përdorur gjithashtu të njëjtëtparametrat dhe

kritere studimore si ato për receptorët njerëzorë në VNMS-në TAP Shqipëri.

Zona e studimit social-ekonomike e krijuar për VNMS TAP Shqipëri përbëhej nga një korridor 2 Km

në qendër të gjurmës së tubit bazë të vitit 2012. Pjesa 6.6 e raportit VNMS TAP Shqipëri përmban

një përmbledhje të të dhënave bazë social-ekonomike për të gjithë gjurmën e gazsjellësit, të

mbledhura përmes studimeve në zyrë dhe në terren. Të dhënat bazë përqendroheshin te

përshkrimi i demografisë, modelet e banimit, ekonomia, mjetet e jetesës, përdorimet e tokës,

infrastruktura, shërbimet publike dhe pikat e dobëta. Aneksi 6.3.1 i raportit VNMS TAP Shqipëri

përmban harta të detajuara banimi nga gjetjet social-ekonomike të identifikuara gjatë studimit bazë

të raportit VNMS TAP Shqipëri, si dhe rezultatet e llojeve të vendbanimeve të kryera gjatë

studimeve në terren.

Informacioni i paraqitur në VNMS-në TAP Shqipëri u mblodh nga burime të dyta duke përdorur

informacionin që është i disponueshëm për publikun. Të dhënat e paraqitura për elementët e

ndryshëm të fushave studimore social-ekonomike u mblodhën gjate tre vizitave të kryera në

Qershor 2011, Shtator 2011 dhe Korrik 2012. Puna e ndërmarrë në terren në Qershor dhe Shtator


Rev. No.: B


Page:

39 of 90


të vitit 2011 në zonën e studimit përfshinte një studim të vendbanimit, një studim të familjeve,

intervista me informatorët kyç dhe takime me fokus grupe duke përfshirë vendbanimet brenda

korridorit 2 Km përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Studimet e mëvonshme në terren në Korrik 2012

përfshinin një studim shtesë të vendbanimeve, intervista me informatorë kyç, dhe verifikim të

vendbanimeve të reja që kishin hyrë në zonën studimore që prej studimeve bazë të vitit 2011

(shiko Pjesën 6.6 të VNMS-së TAP Shqipëri 2013).

Siç edhe është vënë në dukje më sipër, për këtë studim është ndërmarrë një tjetër studim shtesë

në zonë përgjatë pjesës së propozuar të vijës qendrore (Dhjetor 2016). Zona e studimit social-

ekonomike e krijuar në këtë rast përbëhet nga një korridor 1 km i vendosur në qendër të vijës së

propozuar të devijimit (500 m në secilën anë të devijimit). Objektivi kryesor ishte ecja/verifikimi në

terren i të gjithë devijimit të propozuar dhe identifikimin e çështjeve kryesore të ndjeshme në lidhje

me veçoritë social-ekonomikë (d.m.th. të konfirmojë nëse, siç edhe pritej, ato ishin të njëjtë me

llojin e veçorive të identifikuara dhe të vlerësuara në VNMS TAP Shqipëri). Elementët social-

ekonomik të studimit u kryen nga një konsulent MBMme një eksperiencë të gjerë në kryerjen e

studimeve në terren për Projektin TAP në Shqipëri. Një përshkrim bazë jepet në Pjesën 4.2.2, ku

Figura4.4 tregon zonën e studimit social-ekonomik për këtë raport së bashku me vendndodhjen e

pikave social-ekonomike të marra gjatë studimit në terren në Dhjetor 2016. Në Aneksin 1 jepen

harta në shkallë të mëdha të veçorive bazë së bashku me gjetjet e detajuara nga studimi në terren

si dhe specifikime të dhëna në Aneksin 2 dhe shënime nga studimi në terren të paraqitura në

Aneksin 3.

4.1.3. Përmbledhje e të Dhënave Bazë për Trashëgiminë Kulturore

Zona e studimit për trashëgiminë kulturore e krijuar për VNMS TAP Shqipëri përbëhej nga një

korridor 2 Km i gjerë në gjurmën e tubit bazë të vitit 2012 dhe një zonë tampon prej 50 m përreth të

gjithë elementëve të Projektit jashtë korridorit 2 Km përgjatë gazsjellësit. Pjesa 6.7 e VNMS-së

TAP Shqipëri përmban një përshkrim të studimeve në zyrë si dhe studimeve në terren të kryera

për të mbledhur të dhënat bazë për trashëgiminë kulturore si dhe një përmbledhje të të dhënave

bazë të mbledhura për të gjithë gjurmën e gazsjellësit TAP Shqipëri. Llojet e burimeve të

trashëgimisë kulturore që janë marrë në konsideratë në raportin VNMS TAP Shqipëri dhe ky

kapitull i të dhënave bazë paraqiten në Tabela4.1.

Tabela4.1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore

Lloji i Burimit Përshkrim

Zonat

Arkeologjike

Mbetje fizike nga ngulmimet ose aktiviteti njerëzor, të lashta ose historike. Më shpesh ato përfshijnë

burimet nëntokësore të cilat shpesh kanë si tregues praninë e artefakteve sipërfaqësore ose

rrënojave strukturore. Këto të fundit përfshijnë varre mauzoleume ose tuma, ngulmime të lashta si

dhe prani të qeramikës në sipërfaqje, ndër të tjera.

Monumentet Struktura mbi-tokësore me interes publik dhe/ose me rëndësi historike siç janë kishat historike,

urat, lapidarët e luftërave, dhe mjediset ushtarake të periudhës së Luftës së Dytë Botërore.


Rev. No.: B


Page:

40 of 90


Lloji i Burimit Përshkrim

Zonat e

Trashëgimisë

Kulturore të

Paprekshme

(TKP)

Janë të përkufizuara si zona të cilat përbëjnë një pjesë të jetës shpirtërore dhe kulturore të popujve

modernë, si për shembull tempuj anës rrugës, vende faljeje, si dhe varreza moderne ndër të tjera.

Trashëgimia Kulturore e Paprekshme (TKP) i referohet zakoneve, traditave dhe besimeve të cilat i

bëjnë disa njerëz ose një rajon të veçantë dhe me kohezion social. Zonat me vlera në TKP shpesh

përfshijnë edhe format tradicionale të trashëgimisë kulturore, si për shembull monumentet historike,

zonat arkeologjike, dhe peizazhet historike, por ato mund të përfshijnë edhe veçori natyrore si për

shembull florën dhe faunën dhe veçanërisht zonat ekologjike.

Burimi: MBM, 2016

Shqipëria është një vend i pasur mearkeologji dhe histori, ku ndodhen gjurmë si të kulturave

indigjene parahistorike ashtu edhe të ndikimeve të perandorive të huaja, si Perandoritë Greke,

Romake, Bizantine, Otomane dhe Austro-Hungareze. Të dhënat bazë për trashëgiminë kulturore

të marra për VNMS TAP Shqipëri identifikuan zona të trashëgimisë kulturore brenda zonës së

studimit të cilat varionin nga Periudha e Paleolitit deri në shekullin e njëzetë. Një analizë e gjerë e

historisë dhe parahistorisë Shqiptare mund të gjendet në Aneksin 6.4 të raportit të VNMS-së TAP

Shqipëri. Kjo analizë përmban përkufizimet si dhe karakteristikat përcaktuese të periudhave

historike dhe parahistorike të referuara në këtë raport.

Përveç këtyre llojeve burimesh të trashëgimisë kulturore, studimet në zyrë dhe në terren të VNMS-

së TAP Shqipëri identifikuan një numër Zonash me Potencial të Lartë Arkeologjik (ZPLA). Këto

përfshinin zona që ishin përreth burimeve të njohura të trashëgimisë kulturore të cilat kanë të

ngjarë të kenë burime të tjera por që nuk janë zbuluar ende. Arkeologët Shqiptarë identifikuan

gjithashtu ZPLA në zonat ku është e ngjarë të ketë burime arkeologjike ende të pazbuluara duke u

bazuar mbi një gërshetim të veçorive gjeografike (topografia, afërsia me ujin, etj.) me gjykimin

profesional. Aneksi 4.6 përmban harta që përshkruajnë vendndodhjen e burimeve të trashëgimisë

kulturore si dhe ZPLA-të e identifikuara gjatë raportit për të dhëna bazë të VNMS TAP.

Për të vlerësuar rëndësinë e ndikimeve në trashëgimi kulturore dhe në VNMS TAP Shqipëri, u

krijuan kritere për vlerësimin e rëndësisë së burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në

zonën e studimit. Vlerësime në lidhje me rëndësinë u krijuan për çdo lloj burimi të trashëgimisë

kulturore duke u bazuar mbi ligjin kombëtar Shqiptar dhe standardet ndërkombëtare (Tabela 4.2).

Tabela4.2 Rëndësia e Zonës së Trashëgimisë Kulturore/Kriteret e Cilësisë

E ulët Mesatare E lartë

Zonë

Arkeologjike

Vlerë të kufizuar informative

dhe/ose rëndësi kulturore

duke u bazuar mbi

përmbajtjen dhe gjendjen e

zonës.

Vlerë informative dhe/ose

kulturore mesatare duke u

bazuar mbi përmbajtjen dhe

gjendjen e zonës.

Vlerë informative dhe/ose

kulturore e lartë duke u bazuar

mbi përmbajtjen dhe gjendjen

e zonës.


Rev. No.: B


Page:

41 of 90


E ulët Mesatare E lartë

Monumente

Historike

Interes i paktë nga pikëpamja

pamore, përkujtimore ose

artistike historike duke u

bazuar mbi stilin e

arkitekturës ose shkallën e

ruajtjes.

Interes mesatar nga pikëpamja


artistike historike duke u bazuar

mbi stilin e arkitekturës ose

shkallën e ruajtjes.

Interes i lartë nga pikëpamja


artistike historike duke u

bazuar mbi stilin e arkitekturës

ose shkallën e ruajtjes.

Zonat e

trashëgimisë së

Paprekshme

Rëndësi e kufizuar kulturore

dhe fetare për përdoruesit e

zonës duke u bazuar në

kriteret e përdoruesit.

Rëndësi mesatare kulturore dhe

fetare për përdoruesit e zonës

duke u bazuar në kriteret e

përdoruesit.

Rëndësi e lartë kulturore dhe

fetare për përdoruesit e zonës

duke u bazuar mbi kriteret e

përdoruesit.

Burimi: ERM, 2011

Të dhënat bazë të trashëgimisë kulturore për këtë raport u zhvilluan përmes një studimi në terren

të kryer në Dhjetor të vitit 2016 në zonën e re të gjurmës së Projektit dhe përmes një shqyrtimi të

të dhënave të burimeve të trashëgimisë kulturore për raportin e VNMS-së TAP Shqipëri. Studimi

konsistonte në studime të shpejta të zonës në lidhje me elementët e propozuar të trashëgimisë

kulturore në gjurmën e Projektit si dhe të rrethinave të afërta, dhe u krye për të vërtetuar ose

amenduar gjetjet e kryera në zyrë. Studimet në lidhje me elementët e trashëgimisë kulturore u

kryen nga një arkeolog vendas Shqiptar sipas udhëzimeve të një drejtuesi ekipi në fushën ERM.

Për të ruajtur një përqasje të njëtrajtshmenë lidhje me mbledhjen e të dhënave bazë si dhe për të

vlerësuar ndikimet potenciale në burimet e trashëgimisë kulturore, në këtë raport u përdorën

gjithashtu të njëjtat parametra dhe kritere studimore për vlerësimin e rëndësisë së burimeve të

trashëgimisë kulturore të cilat janë përdorur dhe në VNMS TAP Shqipëri.

4.2. DEVIJIMI ORIZAJ

4.2.1. TëDhënat Bazë Mjedisore

Në devijimin në Orizaj mbizotëron natyra rurale relativisht e pazhvilluar, ku jetesa e vendasve

është më shumti e lidhur me bujqësinë, rritjen e bagëtisë dhe drutë e zjarrit. Pjesa e ajrit në këtë

zonë konsiderohet kështu jo shumë e degraduar pasi kjo është një zonë rurale pa burime të

konsiderueshme të ndotjes së ajrit ku prania e rrugës është elementi më i rëndësishëm. VNMS

2013 modeloi të dhënat e cilësisë së ajrit nga grupet e të dhënave të Interpoluara nga EEA (Pjesa

6.4.1.4 e VNMS-së 2013), duke vënë re se nivelet e ulëta të përqendrimeve të pritshme NOx dhe

SO2 janë drejtpërdrejt të lidhura me mungesën e burimeve të rëndësishme të ndotjes së ajrit në

këto zona rurale. E njëjta gjë është e vërtetë për nivelet ekzistuese të zhurmave (Pjesa 6.4.2 e

VNMS-së 2013), ku si rrjedhojë e natyrës rurale të zonës dhe aktiviteteve që kryhennivelet në

sfond të zhurmave janë relativisht të ulëtadheautomjetet përgjatë rrugës janë burimi më i

rëndësishëm i zhurmave.

Studimi për të dhënat bazë i ndërmarrë për devijimin e gazsjellësit (afërsisht me gjatësi 85 km) në

zonën e Orizajt, zbuloi se drejtimii ri fillon në një mozaik tokash bujqësore në afërsi të

vendbanimit/lagjes Orizaj, pas të cilit vazhdon për afërsisht 500 m paralel me Lumin Osum

përgjatë një bregu të sheshtë lumor (PK 0.1 - 0.5) mbuluar me bimësi bregujoreqë përkojnë me


Rev. No.: B


Page:

42 of 90


drurët e rrapit Platanus orientalis dhe Liquidambar orientalis (EU 92CO); për të përfunduar përgjatë

një mozaiku tokash të punuara (fusha me mbjellje, pemë frutore, vreshtari) deri sa arrin në gjurmën

bazë të gazsjellësit. Ndërmjet KP-ve 0.0-0.1, devijimi në Orizaj kapërcen dy përrenj të vegjël, nga

të cilët ai në pjesën lindore zbret nga fshati Strora me një pellg ujëmbledhës prej 2.77 km2. Brenda

0-100 m në Veri të devijimit të gazsjellësit, gjenden pyjet me Ilqe Quercus ilex (EU 9340) i përbërë

nga shkurret e gjelbërta të makies Mesdhetare - shiko igurën 4.1 dhe Tabelën 4.3. igura 4.1

gjithashtu tregon se ku janë bërë Pikat Mjedisore (PM), si dhe vëzhgimet, gjatë studimit në terren

(referojuni Aneksit 2 për shënimet përkatëse të studimit në terren).

Figura4.1 Mbulimi i Studimit Mjedisor i Devijimit Orizaj

Shënim: Pikat Rrugore Mjedisore (PRM) identifikojnë se ku u regjistrua një vëzhgim ose shënim gjatëstudimit nëterren.

PRM-të nuk tregojnë domosdoshmërish një ndjeshmëri ose gjetje kyçe bazë.

Burimi: ERM, 2017

Tabela4.3 Përmbledhje e Habitateve Evropiane qëKalohennga Devijimi Orizaj

Nr. Kodi i Habitatit Habitati Distanca Progresiv e

Devijimit


Rev. No.: B


Page:

43 of 90


Nr. Kodi i Habitatit Habitati Distanca Progresiv e

Devijimit

1 92CO Dru rrapi Platanus orientalis dhe

Liquidambar orientalis (Platanion

orientalis; të degraduar)

KP 0.1 – 0.5

2 9340 Pyjet me ilqe Quercus ilex (faza e

degradimit si shkurre ose makja)

Priten që të ndikohen në

mënyrë margjinale nga rripi i

punës.

Burimi:ERM, 2017

500 m e parë e bimësisë bregujorepërgjatë Lumit Osum dominohet nga rrapi Platanus orientalis

dhe shelgu Salix sp me elementë të bimësisë makia, si për shembull xina Pistacia lentiscus dhe

Phyllirea latifolia. Pemët më të vjetra të rrapit oriental u gjetën në shumë raste të vdekura, dhe

kështu që cilësia e habitateve bregujoreështë e ulët. Studimi për Habitatin Ujor dhe Peshqit (2015)

konfirmoi në zonën e studimit RC5 (afërsisht 1 km në rrjedhën e poshtme të zonës ku parashikohet

një kalim i lumit) praninë e një diversiteti më të madh i bimësisë bregujorenë nivelet më të larta të

brigjeve lumore, të dominuara ngaRrapi P. orientalis dhe Marina lulevogël (Tamarix parviflora)

ndërsa bimësia në anë të bregut ishte e rrallë dhe përbëhej kryesisht prej zonash me Këputje

(Equisetum hyemale dhe Equisetum arvense) dhe Myshk uji(Fontinalis antipyretica). Mozaiku i

tokave bujqësore dhe fushat me të mbjella vjetore dhe të përhershme të cilat gjenden në fillim ose

në fund të devijimit kanë një vlerë të vogël ekologjike (Figura 4.2), megjithëse ato mund të tërheqin

disa specie të faunës, si për shembull vjedullën (Meles meles) dhe dhelprën e kuqe (Vulpes

vulpes) për ushqim. Pemët frutore si dhe të mbjellat vjetore dhe të përhershme shërbejnë për

ushqim dhe si një zonë për mbarështim për shumë zogj harabelë. Bimët bregujoreofrojnë strehë

për vidrën, gjitarë të tjerë dhe zogjtë. Duke u bazuar mbi studimet e Florës së vitit 2015 përgjatë

gjurmës së tubit bazë, të tjeraSpecie të rrezikuara/të mbrojtura që kanë potencial për të qenë të

pranishme përgjatë/afër me devijimin përfshijnë: Pisha (Ephedra distachya), Arra e Zezë (Juglans

regia), Borziloku i Egër (Origanum vulgare), Ilqe (Quercus ilex), Fieri Mashkull (Dryopteris filix-

mas), Shtog i zi (Sambucus nigra) dhe Fier (Adiantum capillusveneris). Shkurret e gjelbra të

Mesdheut që gjenden në Veri janë shumë të ndikuara nga kullota, prerja e drurëve dhe zjarri.

Megjithatë, makia e trashë dhe e dendur ofron strehë dhe ushqim për një numër speciesh të

faunës, dhe prania e raportuar herë pas here e ujkut (Canis lupus) e bëjnë habitatin të

konsiderohet me një vlerë mesatare ekologjike.


Rev. No.: B


Page:

44 of 90


Figura4.2 Foto tëHabitatit/Florëstë Studimit Mjedisor të Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Fotot nga e majta në të djathtë, nga sipër poshtë: WPE059; WPE059; WPE061; WPE063; WPE062;WPE063

Të gjithë habitatet e përshkruar më sipër që janë të pranishëm përgjatë devijimit të gazsjellësit,

konsiderohen me ndjeshmëri të ulët përveç pyllit me Ilqe Quercus Ilex që ndodhet afër veriut, dhe i

cili ka një ndjeshmëri mesatare (Tabela 4.4).

Devijimi i

Gazsjellësit

LumiOsum

Bimësia bregujore dhe

elementët e makies. (Shiko E)

Bimësi bregujoretë dominuara

nga Platanusorientalis, dhe

bimësi makia e degraduar në

kodër (Shiko W)

Devijimi i Gazësjellësit

Bimësia makiae

Platanusorientalis) Fusha me të mbjella për të

mbjella njëvjeçare dhe

shumëvjeçare (Shiko E)

Devijimi i Gazsjellësit

Tokë arë që ndodhet afërfundit të devijimit

(shiko N)

Vreshtari dhe fusha me të

mbjella me kultura njëvjeçare

dhe shumëvjeçare në sfond

(shiko W)

Devijimi i

Gazsjellësit Rrugë kombëtare


Rev. No.: B


Page:

45 of 90


Tabela4.4 Cilësia e Habitateve të Pranishëm brenda Korridorit 1 km (500+500 m) të Devijimit Orizaj

Distanca Progresive e Devijimit

Lloji i Habitatit Kriteret Përkatëse të Cilësisë së Habitatit

1

Vlerësim i Cilësisë së Habitatit (Ndjeshmëria) 1 2 3 4 5 6 7

KP 0 – 0.1

KP 0.5 – 0.85 Kultivimi kompleks L L L L M M M E ulët

KP 0.0 – 0.85

KP 1.9 – 2.7

Pyjet me ilqe Quercus ilex

(faza e degradimit si shkurre ose makia)

L L M M M M M Mesatare

KP 0.1 – 0.5

Habitate bregujoretë dominuara nga rrapi oriental

(Platanus orientalis) dhe pemët e shelgut (Salix spp.)

L L L L L M M E ulët

Burimi: ERM, 2017

Speciet e faunës që priten të jenë të pranishme në zonë janë të njëjta me ato që janë përcaktuar

në VNMS TAP Shqipëri (lista të detajuara si dhe kriteret e vlerësimit mund të gjenden në Aneksin

6.2.1.2 të VNMS TAP). Speciet më të zakonshme të identifikuara në zonë janë Ujku (Canis lupus),

Breshka e zakonshme (Testudo hermanii), Bretkosa barkverdhë (Bombina variegata), Bretkosa e

përrenjve (Rana graeca) dhe Bretkosa e Ballkanit (Pelophyllax kurtmuelleri). Një vlerësim i

rëndësisë së tyre, duke ndjekurkriteret për rëndësinë/ndjeshmërinë në VNMS, paraqitet në

Tabelën 4.5.

Megjithëse prania e drejtpërdrejtë e ujkut nuk u regjistrua gjatë studimit në terren, të dhëna në

formë anekdotash nga barinjtë vendas tregojnë praninë e ujkut sipas raportit të vitit 2013. Studimi i

Habitatit Ujor dhe i Peshqve në vitin 2015 zbuloi se speciet më të shumta në zonë ishin

Alburnoides fangfanga, specie të tjera me interes të zbuluara ishin gjithashtu Oxynoemacheilus

pindus por më të paktë.

Përveç specieve që janë me interes për t‟u konservuar të cilat janë të detajuara më sipër, vidra

(Lutra lutra) njihet si e pranishme në Lumin Osum, dhe megjithëse gjatë studimit nuk u panë

strofulla të saj, jashtëqitjet të vidrës u vëzhguan në numër të lartë përgjatë kësaj pjese (d.m.th. 3

zona me jashtëqitje dhe 6 jashtëqitje të gjetura; Figura 4.3). Vidra pritet të gjendet të paktën në

stinë të caktuara kur ajo del për ushqim dhe bashkohet me kafshët e tjera. Prania e saj u

konfirmua nga inspektimet e mëparshme të kryera gjatë procesit VNMS si the gjatë studimeve për

vidër pas VNMS-së (2015) në rrjedhën e sipërme dhe të poshtme të pjesës së devijimit.

1Referojuni Pjesës 8.5.1 në Aneksin 8.1 të raportit VNMS TAP Shqipëri – Kriteret për Vlerësimin e Habitatit(sipas kritereve të BERZH-it)

- : (1) Statusi Mbrojtës; (2) Natyraliteti; (3) Brishtësia; (4) Përfaqësueshmëria; (5) Struktura dhe funksioni; (6) Lidhja me speciet – mbështetja; (7) Diversiteti.; (U: Ulët, M:Mesatar, L: Lartë).


Rev. No.: B


Page:

46 of 90


Tabela4.5 Rëndësia e Specieve të Pranishme brenda korridorit 1 km (500+500) të Devijimit Orizaj2

Emri i Zakonshëm Emri në Latinisht

Speciet Përkatëse Kriteret e Rëndësisë

3 Vlerësim i Cilësisë së

Specieve (Rëndësia) 1 2 3 4

Ujku Canis lupus L L L L i Lartë

Vidra Lutra lutra L L M L i Lartë

Derri i Egër Sus scrofa U U U M i Ulët

Vjedulla Meles meles L L M M i Lartë

Kunadhja Martes foina M L M M Mesatar

Dhelpra Vulpes vulpes U U U M i Ulët

Miu i Tomasit Microtus thomasi M U U M Mesatar

Huta Buteo buteo L L U M Mesatar

Skifteri kthetrazi Falco tinnunculus L L U M Mesatar

Zogjtë Paserinë Order: Passeriformes U U U M i Ulët

Zhapi i Gjelbërt Lacerta viridis L M U M Mesatar

Hardhuca e Murreve Podarcis muralis L U U M Mesatar

Vjeshtull Kakëzogëza Anguis fragilis M U U M Mesatar

Breshkë e zakonshme

Testudo hermanni M LU MU

M Mesatar

Bretkosa barkë-verdhë

Bombina variegata L U M M Mesatar

Bretkosa e përrenjve Rana graeca LM

UM

M M Mesatar

Bretkosa e Ballkanit Pelophyllax kurtmuelleri M U M M Mesatar

Osum Riffle Minnow Alburnoides fangfangae U M M M Mesatar

Pindus Stone Loach Oxynoemacheilus pindus M L M M Mesatar

Burimi: ERM, 2017

2Speciet e renditura janë marrë duke u bazuar mbi shqyrtimet në zyrë dhe vëzhgimet gjatë studimeve në terren. Të tjera specie mund të

jenë gjithashtu të pranishme në zonë. 3Referojuni pjesës 5.2.3.2 në Aneksin 5 të Raporti VNMS TAP Shqipëri për detaje në lidhje me Kriteret e Rëndësisë së Specieve të

përdorura në këtë vlerësim: (1) Gjendja e Mbrojtjes; (2) Gjendja e Konservimit; (3) Diversiteti Gjenetik; (4) Funksionimi i Ekosistemit /shërbimet; (U: Ulët, M:Mesatar, L: Lartë).


Rev. No.: B


Page:

47 of 90


Figura4.3 Foto nga Fauna e Studimit Mjedisor në Devijimin Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Fotot nga e majta në të djathtë, nga sipër dhe poshtë: WPE058; WPE060; WPE060; WPE062

4.2.2. Të Dhënat Bazë Social-ekonomike

4.2.2.1. Zona e Studimit dhe mbulimi me studim në terren

Siç edhe përshkruhet në Pjesën 3.3, devijimi Orizaj ndodhet në pjesën qendrore perëndimore të

gjurmës së gazsjellësit (ndërmjet PK 113.000 dhe PK 114.200) në gjurmën në 3D të tubit bazë të

Janarit 2013, e barasvlershme me PK 110.700-PK 110.800 në distancën progresive 2D) dhe

afërsisht 6 km në veri-perëndim të Çorovodës në Bashkinë e Skraparit (Rajoni Berat) (shiko

Figurën 1.2).

Devijimi i gazsjellësit ka afërsisht një gjatësi prej 0.85 km. Figura 4.4 tregon zonën e studimit

social-ekonomik të devijimit Orizaj si dhe Pikat Rrugore Sociale (PRS) të kryera gjatë studimit në

terren (referojuni Aneksit 3 për shënimet përkatëse nga studimi në terren).

Jashtëqitje të Vidrës

(Lutralutra) në një gur.

Gjurmë të vidrës (Lutralutra) dhe dhelprës

(Vulpesvulpes) në bregun lumor me baltë.

Gjurmëvidre. Shenja ushqimi të vjedullës

(Melesmeles) në fushën me të

mbjella me kultura shumë-

vjeçare.


Rev. No.: B


Page:

48 of 90


Figura4.4 Zona e Studimit Social-Ekonomik Dhe Mbulimi Me Studim i Devijimit Orizaj

Shënim: Pikat Rrugore Sociale (PRS) identifikojnë se ku u dokumentua një vëzhgim social ose shënim gjatë

studimit në terren. PRS-të nuk tregojnë domosdoshmërish një ndjeshmëri sociale ose zbulim kyç.

Burimi: ERM, 2017

4.2.2.2. Përmbledhje e Bashkisë

Zona e studimit ndodhet në rajonin e Beratit dhe në Bashkinë e Skraparit (shiko Figurën 1.2), sipas

reformës së qeverisjes vendore të Korrikut 2015 (e cila e ndau Shqipërinë në një total prej 61

bashkish). Tabela 4.6 përmbledh informacione përbashkinë.

Tabela4.6 Informacione kyçe rreth Bashkisë Skrapar

Parametri Bashkia e Skraparit

Popullsia (burimi: INSTAT, 2011) 12,403

Sipërfaqja (burimi: Reforma Administrative Territoriale) 831.44 km2

Dendësia e Popullsisë 15 / km2

(Mesatarja Kombëtare: 105 /Km2

)

Burimi: INSTAT (2011); Reforma Administrative Territoriale (2015)

Që prej fundit të sistemit komunist në vitet 1990, popullsia e Bashkisë Skrapar është ulur. Kjo vjen

si rezultat i tërheqjes së subvencioneve bujqësore qeveritare dhe si rrjedhojë e migrimit të

popullsisë nga zonat rurale në zonat urbane në kërkim të mundësive të reja për punësim. Rënia e


Rev. No.: B


Page:

49 of 90


popullsisë në rajon përllogaritet të jetë rreth 50 %. Humbjet më të mëdha të popullsisë mund të

shihen në zonat malore me vendbanime të izoluara dhe me akses të dobët.

Rënia e popullsisë ka sjellë si rezultat faktin se toka është duke u punuar me më pak intensitet, si

dhe një zvogëlim të ujitjes dhe një rritje të kullotave/livadheve të cilat kërkojnë më pak përpjekje

për t‟u mirëmbajtur. Vlerësohet se rreth 50 % e tokës bujqësore që punohej gjatë periudhës së

komunizmit tani është kthyer në kullota/livadhe. Megjithatë, se fundmi disa nga këto zona janë

braktisur ndërkohë që popullsia vendase është zvogëluar edhe më shumë.

Rajoni karakterizohet nga një terren kodrinor/malor, me zona të pyllëzuara të cilat janë të

zakonshme në shpatet e pjerrët dhe në zonat më të veçuara. Në shumicën e rasteve, zonat e

pyllëzuara karakterizohen nga makia Mesdhetare dhe një përzierje pyjesh lisi dhe shkozë e zezë

Carpinus orientalis. Të dyja llojet e formacioneve janë në proces degradimi, që vjen nga kullotja e

tepërt, prerje shumë e madhe e druve ose degradim natyral, si për shembull zjarret. Që prej vitit

2000, zonat me pyje janë pajisur me pak më shumë mbrojtje nëpërmjet masave rregullatore. Si

rrjedhojë e këtyre faktorëve gjeografikë, duke përfshirë vendbanimeqë ndodhen në zona malore

ose fushore, si dhe aksesi dhe distanca nga një qendër me popullsi më të madhe, bashkia Skrapar

është e përbërë kryesisht nga vendbanime të vogla me përjashtim të qendrave me popullsi më të

madhe si Çorovoda.

Përdorimi i tokës në Bashkinë Skrapar karakterizohet si rrjedhojë kryesisht nga toka me bar për kullota,

zona të vogla për kulturat e stinës afër vendbanimeve dhe nga disa zona të vogla me të mbjella

shumëvjeçare, kryesisht vreshtari dhe ullishta. Kullota/luginat përdoren kryesisht për kullotat e bagëtisë

(dele dhe dhi); një praktikë që është rritur kaq shumë në disa zona sa që ka ndodhur edhe kullotja e

tepërt. Produktet që lidhen me bagëtinë, si për shembull djathi (feta dhe kackavall), janë të

rëndësishme për ekonominë e vendit.

Prodhimi i kulturave të përziera është aktiviteti kryesor në bashki i cili ndiqet nga blegtoria.

Aktualisht, aktiviteti bujqësor në bashkinë e Skraparit karakterizohet nga kulturat që janë më

fitimprurëse: pemët e frutave (vreshtat, qershitë, molla, etj.) të cilat kanë një vlerë të lartë tregtare,

ndjekur nga kulturat e prodhuara për konsum vetjak dhe foragjeresi jonxha, misri, gruri, dhe

perimet. Rakia, një pije tradicionale alkoolike, është e zakonshme të prodhohet në këto zona.

4.2.2.3. Infrastrukturat dhe Vendbanimet

Vendbanimet më të afërta me devijimin janë Orizaj dhe Buzuk, të cilat ndodhen 600 m në lindje

dhe 900 m në jug të devijimit përkatësisht. Për më tepër, siç edhe është përmendur më sipër,

devijimi i gazsjellësit ndodhet rreth 6 km në veriperëndim të qytetit të Çorovodës. Të gjitha këto

vendbanime i përkasin Bashkisë së Skraparit (që prej reformës së qeverisjes vendore në Korrik

2015). Karakteristikat social-ekonomike të zonës përmes së cilave kalon devijimi janë të

zakonshme për rajonin (siç edhe raportohet në VNMS-në TAP Shqipëri): plakja e popullsisë, niveli

në rënie i lindjeve dhe emigrimi i lartë, që sjellin një rënie të përgjithshme të numrit të popullsisë.

Me një popullsi prej 361 dhe 345 banorësh (INSTAT 2008) përkatësisht, vendbanimet e Orizaj dhe

Buzukut ndodhen në dy brigjet e Lumit Osum dhe në terrene më të larta. Në afërsi të devijimit nuk

u gjet asnjë ndërtesë banimi që ju përket këtyre vendbanimeve.


Rev. No.: B


Page:

50 of 90


Siç edhe tregohet në Figurën 4.5 më poshtë, vija qendrore e devijimit është paralel me rrugën

kombëtare, pikërisht në mes të rrugës dhe Lumit Osum.

Figura4.5më poshtë tregon disa nga infrastrukturat e vëzhguara gjatë studimit në terren.

Figura4.5 Pamje e devijimit në Orizaj dhe infrastrukturës të identifikuar gjatë studimit në terren

Burimi: ERM, 2017 (pamje e modifikuar në Google Earth)

Shënim: Vija e kuqe përfaqëson tubin bazë të Janarit 2016. Vija blu tregon devijimin e propozuar.

Një përmbledhje e infrastrukturës së vëzhguar në afërsi të devijimit të gazsjellësit jepet më poshtë:

Rruga Kombëtare nga Berati në Çorovodë ndodhet pikërisht në krahun e djathtë të devijimit

të propozuar (PK 0 deri te PK 0.5).

Disa rrugica të vogla të pashtruara, që ofrojnë akses në tokat e lërueshme dhe shtëpitë e

fermerëve, të identifikuara përmes terreneve që kapërcehen nga devijimi.

Një kanal i vogël ujitjeje që është paralel me devijimin në 500 m e parë (PK 0 deri në PK

0.5) pikërisht përgjatë anës së majtë të rrugës kombëtare. Më pas vijon dhe kalon mbi tokat

e lërueshme që ndodhen në fushën e vogël drejt fundit të devijimit.

MagazinatëBraktisura

LumiOsum

RrugëKombëtare

KullëElektrik

e HV


Rev. No.: B


Page:

51 of 90


Linjat e transmetimit të tensionit të lartë përgjatë luginës së Osumit të cilat ofrojnë energji

elektrike për vendbanimet e ndryshme që gjenden në luginë, nga Berati në Çorovodë. Këto

linja u gjendën gjithashtu përgjatë devijimit si dhe disa kulla energjetike që vijojnë paralel

me rrugën kombëtare dhe Lumin Osum (WPS062).

Dy magazina të braktisura të identifikuara në fund të devijimit të propozuar ku vija qendrore

kryqëzohet metubin bazë rreth PK 0.85 (WPS065). Këto magazina datojnë që prej kohës

së socializmit në vitet 1970 dhe me shumë mundësi përdoreshin për ruajtje e mallrave në

rajon. Ato janë infrastrukturat e vetme ndërtimore që u gjendën përgjatë devijimit (Ref.

Pjesën 4.2.3 Trashëgimia Kulturore për më shumë detaje). Duhet të vihet në dukje se

devijimi i propozuar ka rritur distancën e këtyre magazinave me vijën qendrore nga 20 m

deri në 45 m.

Figura4.6 ofron një pamje të përgjithshme nga rruga kombëtare në drejtim të lindjes (WPS061-

KP 0.25) dhe tregon kanalin e ujitjes që ndodhet në buzë të rrugës, ndërmjet rrugës dhe bimësisë

bregujore, i cili kapërcehet nga devijimi i propozuar (fotografia e majtë). Fotografia e djathtë

(WPS062) tregon një linjë energjetike të një tensioni të lartë që kalohetnga devijimi. Rruga

kombëtare ndodhet midis dy linjave energjetike që janë të dukshme në foto.

Figura4.6 Infrastruktura e identifikuar përgjatë Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Foto e Majtë: WPS061; Foto e Djathtë: WPS062.

4.2.2.4. Toka dhe Mjetet e Jetesës

Toka e përdorur e përfshirë në korridorin e zonës së studimit prej 1 km paraqet një gërshetim midis

kulturave shumëvjeçare (kryesisht pemë frutore, ullishte dhe vreshtari), tokës së punueshme (qoftë

e braktisur ose e përdorur për të mbjellat stinore/një vjeçare), toka kullosore, dhe toka me

vegjetacion bregujoreafër Lumit Osum. Devijimi fillon në buzë të tokës bujqësore dhe vijon për

afërsisht 300 m (nga PK 0.0 deri të PK 0.3) në një terren që kryesisht është i përbërë prej bimësisë

Devijimiigazsjellës

it

Kanaliiujitjes

RrugëKombët

are

LumiOsum


Rev. No.: B


Page:

52 of 90


bregujorepërgjatë Lumit Osum, pas të cilit mbërrin te një mozaik tokash bujqësore dhe fusha me të

mbjella nga PK 0.3 deri të PK 0.85 ku bashkohet me gjurmën e tubitbazë së gazsjellësit. Figura 4.7

tregon përdorimet përfaqësuese të tokës të gjetura përgjatë devijimit Orizaj.

Figura4.7 Përdorimet Përfaqësuese të Tokës në Devijimin Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Foto në të Majtë: WPE059; Foto në të Djathtë: 459 WPS065.

Lumi Osum është një burim i rëndësishëm i ujërave sipërfaqësor, i cili rrjedh paralel me devijimin

dhe përdoret për ujitjen e vendbanimeve në zonë. Në lidhje me burimet e ujërave nëntokësorë, në

zonë nuk janë gjetur akuiferë përkatës, me përjashtim të vetëm të akuiferit Kuartenar me të cilin

lidhet Lumi Osum dhe i cili rrjedh paralel me devijimin e gazsjellësit. Ky akuifer pritet të gjendet në

zonat fushore afër lumit, ku vihen re fushat bujqësore.

Mjetet e jetesës përgjatë devijimit të gazsjellësit lidhen më së shumti me tokën dhe burimet

përkatëse natyrore që karakterizohen nga nivele të ulëta të pronësisë së tokës dhe mbështetje në

bujqësi për mbijetesë, duke përfshirë si të mbjellat shumëvjeçare (pemë frutore, ullishtat dhe

vreshtari) ashtu edhe kulturat stinore (misër, jonxhë, etj.) (Raport VNMS TAP Shqipëri, 2013). Për

më tepër, megjithëse nuk u vunë re bagëti, aktiviteti i kullotjes u konfirmua gjithashtu nga shenjat e

gjetura në disa fusha që kaloheshin nga vija qendrore.

Toka bujqësore që ndodhej brenda korridorit të zonës studimore prej 1 km nga devijimi përfaqëson

një sipërfaqe totale prej afërsisht 44 ha (27 % e totalit), nga të cilat afërsisht 9 ha janë me kultura

shumëvjeçare (d.m.th. pemë frutore, ullishta, dhe vreshtari) disa prej të cilave shfaqen në Figurën

4.8 më poshtë (WPS060, WPS063 dhe WPS064). Të mbjellat shumëvjeçare përfaqësojnë kështu

afërsisht 5 % të sipërfaqes totale brenda korridorit 1 km. Figura 4.8 paraqet një imazh satelitor në

shkallë të madhe të pjesës së fundit të devijimit e mbuluar me një mozaik tokash bujqësore dhe

disa tokë kullosore. Figura identifikon zonat me kultura shumëvjeçare të identifikuara përgjatë

devijimit.

Mozaik tokash

bujqësore

Vegjetacion Bregujor

LumiOsum

Devijimi i

Gazsjellësit


Rev. No.: B


Page:

53 of 90


Figura4.8 Kulturat shumëvjeçare përgjatë Devijimit në Orizaj

Burimi: ERM, 2017 (pamje e modifikuar nga Google Earth).

Shënim: Vija e kuqe përfaqëson tubin e vitit 2016. Vija blu tregon devijimin e propozuar.

Fotografitë që tregojnë zonat me kultura shumëvjeçare të identifikuara gjatë studimit në terren

përgjatë Devijimit Orizaj paraqiten në Figurën 4.9 më poshtë.

Figura4.9 Kultura shumëvjeçare përgjatë Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017. Foto nga e majta në të djathë: WPS060; WPS063; dheWPS064

Vreshta

PërzierjePemë

FrutoredheUlli

shte

Ullishte

Vreshta dhe tokat kullosore që

kapërcehen nga vija qendrore dhe kanali

ujitës (Pamje E)

TubiiGazsjel

lësit

Devijimi i

Gazsjellë

sit

Pemëfrutore (pamje E)


Rev. No.: B


Page:

54 of 90


4.2.3. Të Dhënat Bazë për Trashëgiminë Kulturore

Studimet bazë të trashëgimisë kulturore identifikuan dy burime të trashëgimisë kulturore brenda

zonës së studimit të devijimit prej 1 km: CH-586 dhe WPC045 (shiko

Figura4.10).Figura4.10gjithashtu tregon Pikat Rrugore të Trashëgimisë Kulturore (PRT) që janë

bërë si dhe vëzhgimet e kryera përgjatë devijimit të gazsjellësit gjatë studimit në terren (referoju

Aneksit 3 për shënimet përkatëse nga studimi në terren).

CH-586 është një varrezë e vogël familjare që ndodhet afërsisht 50 m në veri të devijimit të

gazsjellësit në PK 113 (3D), afër kapërcimit të rrugës kombëtare (Figura 4.11). U identifikua gjatë

një studimi të mëparshëm në terren (2015) në zonë. Varreza ndodhet mbi një tarracë lumore që

dominon fushën lumore dhe rrugën dhe ndahet nga gjurma e propozuar e gazsjellësit nga një

grykë e vogël.

Varreza i përket një familjeje vendase, familjes Lisi Buzuq, dhe duket se ka 4 varre individuale me

anëtarë të familjes. Varret janë të shënuar nga monumente me pllaka guri drejtkëndore të bardhë

dhe të shkallëzuar ndërsa në krye kanë gurë vari. Gurët e varrit janë të nënshkruar me informacion

për personat e vdekur. Varreza dhe zona përreth saj duket sikur mirëmbahet nga familja e Lisi

Buzuq, monumentet janë të pastra dhe bari si dhe shkurret përreth tyre ishin prerë. Kjo mund të

thotë se zona përdoret ende për të varrosur anëtarët e familjes dhe/ose vizitohet ose përdoret nga

familja për ngjarje sociale ose fetare.


Rev. No.: B


Page:

55 of 90


Figura4.10 Të Dhënat Bazë të Trashëgimisë Kulturore për Devijimin Orizaj

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

56 of 90


Figura4.11 CH-586 Varreza e Familjes Lisi Buzuq

Burimi: ERM, 2017 (pamje e modifikuar nga Google Earth)

Të dhënat e mbledhura gjatë studimit në terren tregojnë se CH-586 përdoret nga familja Lisi Buzuq

si një vend për varrim ose për ngjarje fetare ose sociale dhe me shumë mundësi përfaqëson një

zonë të rëndësishme për trashëgiminë kulturore për familjen. Megjithatë, si rrjedhojë e përmasave

të vogla, varreza me shumë mundësi nuk përfaqëson një burim të rëndësishëm të trashëgimisë

kulturore për pjesën më të madhe të komunitetit në zonë. Si rrjedhojë e rëndësisë së saj kulturore

për familjen Lisi Buzuq dhe të dhënave se zona përdoret dhe/ose mirëmbahet në mënyrë aktive

nga palët e interesuara, rëndësia e zonës CH-586 është vlerësuar si mesatare.

Zona WPC045 u identifikua gjatë studimit në terren në Dhjetor të vitit 2016. Zona përbëhet nga

ndërtesa magazinë që nga Periudha Socialiste me shumë të ngjarë të ndërtuara në vitin 1970

(Figura 4.12). Ndërtesat shërbyen si magazina qeveritare për rajonin. Ndërtesat ndodhen afërsisht

60 m nga PK 114.2 (3D) në Devijimin Orizaj (Tabela 4.7). Bazuar mbi kriteret për vlerësimin e

rëndësisë së burimit të trashëgimisë kulturore të krijuara për VNMS-në e TAP-it, arkeologët

Shqiptarë përcaktuan se zona WPC045 është një burim i trashëgimisë kulturore me rëndësi

mesatare si rrjedhojë e nivelit të saj të ruajtjes dhe rëndësisë në historinë vendase.

CH-586

Devijimi i

gazsjellësit


Rev. No.: B


Page:

57 of 90


Figura4.12 Ndërtesa magazina të periudhës socialiste – Zona WPC045

Burimi: ERM, 20176. Foto e bërë nëWPC045.

Tabela 4.7 Përmbledhje e Zbulimeve Kryesore Të Trashëgimisë Kulturore

CH-# Lloji i burimit Përshkrim Distanca në Vërzhezhë Devijim

i Vijës Qendrore të

Gazsjellësit(m) (*)

Rëndësia e Sitit

CH-586 Monument/Sit i TKP

Varreza familjare Lisi Buzuq 50 Mesatare

ËPC045 Sit Arkeologjik/Monument Historik

Magazina të periudhës socialiste 60 Mesatare

Shënim (*): Sitet e Trashëgimisë Kulturore të përfshira në tabelë ndodhen brenda një korridori 1 km sipas përcaktimit të

zonës studimore të Trashëgimisë Kulturore (shikoPjesën4.1.3).

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

58 of 90


5. Vlerësim i Ndikimeve

5.1. PËRMBLEDHJE

5.1.1. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis

Për të ruajtur një përqasje të vazhdueshme për vlerësimin e shkallëssë ndikimit, metodologjia e

përdorur në këtë Shtesë të VNMS-së për të vlerësuar ndikimin potencial të gjurmës së re është e

njëjtë me atë që është përdorur për VNMS TAP Shqipëri. Një përshkrim i detajuar i metodologjisë

për vlerësimin e ndikimit në aspektet mjedisore mund të gjendet në Pjesën 5 Të Dhënat Bazë dhe

Metodologjia për Vlerësimin e Ndikimit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit VNMS dhe

dokumentet mbështetëse.

Kriteret e vlerësimit të përdorura janë të njëjtë me kriteret e ndjeshmërisë së habitateve dhe

specieve, siç edhe janë detajuar ne Aneksin 5, Tabela 5.2-18 dhe Tabela 5.20-20 të VNMS-së, si

dhe me kriteret e shkallëssë ndikimeve në habitate dhe specie, siç janë të renditura në Aneksin

5,Kutia 5.2-2 dhe Kutia 5.2-3 e VNMS-së. Për më tepër, matrica e ndikimit të përgjithshëm është e

njëjtë si për habitatet ashtu edhe për speciet, siç janë renditur në Aneksin 5, Tabela 5.2-19 e

VNMS-së.

Kjo metodologji u zhvillua duke ndjekur standardet ndërkombëtare dhe është përshtatur

posaçërisht për këtë Projekt. Metodologjia është e vlefshme për raportin e Shtesës VNMS.

5.1.2. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit Social-Ekonomik

Ndikimet e mundshme social-ekonomike mund të vijnë nga ndryshimet që lidhen me Projektin, të

cilat ndikojnë atë që referohet si kuadri i mjeteve të jetesës së individëve, familjeve, komuniteteve

ose shoqërive.

Për të ruajtur një përqasje të njëjtëpër vlerësimin e shkallëssë ndikimit, metodologjia e përdorur në

këtë Shtesë të VNMS-së për të vlerësuar ndikimin e mundshëm të gjurmës së re është e njëjtë me

atë që është përdorur në VNMS-në TAP Shqipëri (2013). Një përshkrim i detajuar i metodologjisë

për vlerësimin e ndikimit në aspektet social-ekonomike mund të gjendet në Pjesën 5 Baza e të

Dhënave dhe Metodologjia për Vlerësimin e Ndikimit(ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) i raportit

të VNMS-së TAP Shqipëri (2013) dhe dokumentet mbështetëse. Kriteret për vlerësimin e (1)

ndjeshmërisë së receptorëve, burimeve si dhe dobësitë e tyre dhe (2) madhësinë e ndikimeve

social-ekonomike, janë në përputhje me përqasjen e përcaktuar në VNMS TAP Shqipëri (2013)

dhe janë të paraqitur posaçërisht në Aneksin 5 të saj, Tabela 5.2.23, si dhe në Aneksin 5,

Kutia 5.2 -2.

Në mënyrë të ngjashme me metodologjinë e vlerësimit të ndikimit në mjedis, metodologjia social-

ekonomike u zhvillua sipas standardeve ndërkombëtare dhe u përshtat posaçërisht për këtë

Projekt dhe është e vlefshme për këtë raport të Shtesës VNMS.


Rev. No.: B


Page:

59 of 90


5.1.3. Përmbledhje e Vlerësimit të Ndikimit në Trashëgimi Kulturore

Për të ruajtur një përaqsjetë njëjtë për vlerësimin së shkallës së rëndësisë e ndikimit, metodologjia

e përdorur në këtë Shtesë të VNMS-së për të vlerësuar ndikimin e mundshëm të gjurmës së re

është e njëjtë me atë që është përdorur në VNMS-në TAP Shqipëri. Një përshkrim i detajuar i

metodologjisë për vlerësimin e ndikimit në trashëgiminë kulturore mund të gjendet në Pjesën 5

Baza e të Dhënave dhe Metodologjia për Vlerësimin e Ndikimit(ref: AAL00-ERM-64 1-Y-TAE-1007)

i raportit të VNMS-së dhe dokumentet mbështetëse.

VNMS TAP Shqipëri identifikoi ndikimet kryesore të mundshme në trashëgimi kulturore për fazat e

ndërtimit, funksionimit dhe përfundimit të shërbimeve në Projektin TAP Shqipëri. Ky raport vlerëson

ndikimet mbi burimet e trashëgimisë kulturore nga gjurma e re e propozuar. Ndikimet e

mëposhtme potenciale të fazës së ndërtimit, të cilat u identifikuan gjatë VNMS TAP Shqipëri, janë

përcaktuar se gjejnë zbatim edhe në këtë vlerësim:

Ndikim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim në sitet e trashëgimisë kulturore.

Degradim ose dëmtim i siteve të trashëgimisë kulturore si rrjedhoje e ndotjes ose dridhjeve.

Bllokim i aksesit për përdoruesit në sitet e trashëgimisë kulturore.

Efekte negative në vendndodhjen ose mjedisin e siteve të trashëgimisë kulturore.

Pjesa 8.20.2 e VNMS-së TAP Shqipëri përmban një përshkrim të detajuar të çdo burimi të

mundshëm të një ndikimi. Informacioni përmbledhës për burimet e mundshme dhe shtrirja ajrore e

këtyre ndikimeve jepet më poshtë, në TabelënTabela5.1.

Tabela5.1 Ndikimet e Mundshme të Projektit në Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e Mundshme Përshkrim Zona e Ndikimit VNMS TAP Shqipëri

Ndikim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Aktivitete ndërtimore që ndikojnë tokën, si për shembull heqja e shtresës së sipërme të dheut, nivelimi dhe gërmimi i kanalit.

Korridori i Gazsjellësit: 33 m i gjerë për një rrip normal toke ose 22-28 m për një rrip pune i zvogëluar.

Rrugët Hyrëse: marrja e tokës për rrugë hyrëse me gjerësi deri në 17 m.

Degradim ose dëmtim në sitet e trashëgimisë kulturore si rrjedhojë e ndotjes ose dridhjeve

Dëmtimet nga dridhjet mbi burimet e trashëgimisë kulturore duke filluar nga shpërthimet, shpimet me sondë, goditjet me çekiç dhe trafiku i automjeteve. Dëmtimet që kanë të bëjnë me ndotjen si rrjedhojë e pluhurit, blozës dhe gazrave të makinës.

Zona 50 m përreth të gjithë komponentëve të Projektit.

Bllokimi i aksesit të përdoruesit për në zonën e trashëgimisë kulturore

Bllokimi i përkohshëm ose i përhershëm i aksesit të palëve të interesit për te burimet e trashëgimisë kulturore si rrjedhojë zonave të ndërtimit, mbylljeve të rrugës etj.

Varion në bazë të vendndodhjes së komponentit të Projektit, dhe zonave të tij ku nuk duhet vajtursi dhe llojit dhe vendndodhjes së burimit të trashëgimisë kulturore


Rev. No.: B


Page:

60 of 90


Ndikimet e Mundshme Përshkrim Zona e Ndikimit VNMS TAP Shqipëri

Ndikime negative në vendndodhjen ose mjedisin e zonave të trashëgimisë kulturore

Ndryshime të përkohshme ose të përhershme në vendndodhjen ose mjedisin e një zone të trashëgimisë kulturore si për shembull ndotja nga zhurmat, trafiku i madh i automjeteve, ose ndryshim i infrastrukturës të cilat ndryshojnë ose modifikojnë peizazhin rrethues.

Varion në bazë të vendndodhjes së komponentit të Projektit, dhe llojit dhe vendndodhjes së burimit të trashëgimisë kulturore.

Burimi: ERM, 201

Rëndësia e këtyre ndikimeve të mundshme mbi burimet individuale të trashëgimisë kulturore

vlerësohet përmes një analize të madhësisë se ndikimit të mundshëm dhe ndjeshmërisë së burimit

të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim i detajuar i kësaj metode analitike mund të gjendet në

Pjesën 8.20.2 të VNMS TAP Shqipëri, duke përfshirë matricën për të përcaktuar shkallën e

ndikimeve (Tabela 8.20-2).

VNMS TAP Shqipëri paraqet një numër masash zbutëse për të zvogëluar ndikimet potenciale të

Projektit mbi burimet e trashëgimisë kulturore. Tabela 5.2 jep një listë të masave të rekomanduara

zbutëse për secilën nga llojet potenciale të ndikimeve të Projektit mbi burimet e trashëgimisë

kulturore. Një përshkrim më i detajuar i secilës masë të mundshme zbutëse jepet në Pjesën 8.20.3

të VNMS TAP Shqipëri. Në të gjitha rastet metoda e preferuar për zbutjen e ndikimeve mbi burimet

e trashëgimisë kulturore është shmangia.

Tabela5.2 Masat Zbutëse të Ndikimit Mbi Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e mundshme

Burimi i Trashëgimisë Kulturore

Masat Zbutëse

Ndikim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Sitet Arkeologjike

Shmangie; vlerësime të sitit; shenjim të sitit/mbrojtje me barriera; Procedura e Zbulimeve të Rastit; udhëzime në Kodin e Etikës së punonjësit; gërmimet për shpëtimin arkeologjik; dhe rrip i zvogëluar pune.

Monumentet Historike, Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangie; zhvendosje, zëvendësim ose kompensim; shenjim të sitit/mbrojtje me barriera; udhëzime në Kodin e Etikës së punonjësit; dhe rrip i zvogëluar pune.

Degradim ose dëmtim në sitet e trashëgimisë kulturore si rrjedhojë e ndotjes ose dridhjeve

Sitet Arkeologjike, Monumentet Historike, dhe Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangie; vlerësime të kushteve dhe integritetit strukturor; plane për parandalimin e ndotjes/mbrojtje fizike; përforcim strukturor për burimet e prekshme; monitorim i gjendjes dhe integritetit strukturor; përdorim i metodave të ndërtimit me ndikim të ulët; teknika për zvogëlimin e dridhjeve nga trafiku rrugor; kufizimin e punimeve në kushte të lagështa; dhe riparim/konservim të strukturave.

Bllokimi i aksesit të përdoruesit për në zonën e trashëgimisë kulturore


Shmangie; angazhim i grupeve të interesit për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; program ndërtimi për të shmangur aksesin e kufizuar gjatë periudhave të përdorimit në masë; dhe ofrimi i rrugëve alternative të përdorimit.

Ndikime negative në vendndodhjen ose mjedisin e zonave të trashëgimisë kulturore


Shmangie; angazhim i grupeve të interesit për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; planifikim kohor të ndërtimit për të shmangur ndikimet në mjedisin/vendndodhjen e sitit gjatë përdorimit të zonës; monitorimi i sitit; dhe udhëzime në Kodin e Etikës së punonjësit.


Rev. No.: B


Page:

61 of 90


Burimi: ERM, 2017

Shkalla e ndikimeve të mundshme përcaktohet duke u bazuar mbi kriteret në matricën e shkallës

së ndikimit (Tabela 8.20-2 e raportit VNMS TAP Shqipëri). Është përllogaritur se ndikimet e

mbetura pas zbutjes pa shmangie ulen me një nivel nga shkalla fillestare e ndikimit. Për shembull,

një sit arkeologjik me një shkallë mesatare brenda gjurmës së Projektit (ndikime më një shkallë të

lartë) do të përballonte një ndikim të pazbutur të një shkalle të lartë. Nëse ndikimi në sit do të

zbutej përmes shpëtimit arkeologjik, gjithsesi, një pjesë e informacionit shkencor të sitit do të

dokumentohej, duke zvogëluar shkallën e ndikimit nga e madhe në një ndikim i mbetur mesatar.

5.2. DEVIJIMI ORIZAJ

5.2.1. Vlerësim i Ndikimit Në Mjedis

Ndikimet e mundshme të përmendura në raportin VNMS TAP Shqipëri janë ende të zbatueshme

për devijimin e propozuar të gazsjellësit. Kutia 5.1 paraqet çështjet thelbësore që janë të

zbatueshme për vlerësimin e kryer në raportin e shtesës. Ndikimet kyçe të devijimit të gazsjellësit

të Projektit në ekologjinë tokësore janë të njëjta me ato që janë paraqitur në Tabelën 8.11-1 të

raportit VNMS TAP Shqipëri.

Kutia5.1 Devijimi i Gazsjellësit – Çështjet Thelbësore Mjedisore

Burimet e Ndikimit

Faza ndërtimore: Përgatitje e rripit të punës; gërmim i kanalit dhe ruajtje e përkohshme e materialit të gërmuar, Lëvizja e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; Përdorimi i ujit dhe materialeve të papërpunuar; Menaxhimi i ujërave kullues sipërfaqësor; Menaxhim i mbetjeve.

Faza e funksionimit dhe mirëmbajtjes: Lëvizja e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; Menaxhimi i mbetjeve; Mirëmbajtje e Rripit Mbrojtës prej 8 m.

Faza e ndërprerjes së shërbimit: Ndërtimi i mjediseve për ndërprerjen e përkohshme të shërbimit; Lëvizja e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; Menaxhimi i mbetjeve.

Receptorë Me Potencial për t’u Ndikuar

Ajri, Uji, Toka, Habitate, Flora Dhe Fauna.

Kushtet e Veçanta Bazë që janë Ndikime me Influencë Potenciale

Zona me aktivitet të lartë njerëzorë.

Faktorë të Projektit që janë Ndikime me Potencial për të Influencuar

Menaxhimi i mbetjeve, menaxhimi i trafikut, gjerësia e punës për korridorin e gazsjellësit, koha e punimeve, niveli i ndikimeve fizike (d.m.th. zhurmat, drita, vizuale, dridhje, cilësia e ujit).

Referenca

Të dhënat bazë gjenden në Pjesën 4.2 Kriteret e Vlerësimit të Ndikimit të cilat janë të përcaktuara në Aneksin5.2.3 të raportit VNMS TAP Shqipëri. Masat monitoruese përshkruhen në Pjesën 6.1.

Burimi: ERM, 2017

Një përshkrim i përgjithshëm i çdo ndikimi jepet në Pjesën 8.11.2 të raportit VNMS TAP Shqipëri.


Rev. No.: B


Page:

62 of 90


5.2.1.1. Ndikimet Potenciale

5.2.1.1.1 Ndikimet në Cilësinë e Ajrit

Pritet të ketë ndikime të lokalizuara dhe të përkohshme në cilësinë e ajrit në zonë si rrjedhojë e

emetimeve atmosferike gjatë fazave të ndërtimit dhe ndërprerjes së shërbimit. Dy burimet kryesore

të emetimeve atmosferike që kanë potencial për të ndikuar për keq cilësinë e ajrit gjatë ndërtimit të

devijimit janë emetimet e pluhurit nga punimet inxhinierike dhe emetimet e gazrave nga pajisjet

dhe automjetet e përfshira.

Punimet inxhinierike që krijojnë pluhur përfshijnë:

Lëvizjet dhe gërmimet e tokës që lidhen me zgjerimin dhe përmirësimin e

aksesit/rrugëve dhe përgatitjen e DK-së.

Rishpërndarja e pluhurit si rrjedhojë e erës mbi sipërfaqe të ekspozuar dhe kalimi i

makinave në rrugë të pashtruara.

Emetimet e gazrave përfshijnë:

Emetime të gazrave nga pajisje me motorë të cilat përdoren për pastrimin, hapjen e

kanaleve dhe gjeneratorë me benzinë gjatë testimit me ujë të pjesës se re të

gazsjellësit. Pajisjet tipike që përdoren janë: buldozerë, ekskavatorë të mëdhenj,

kamionë ngarkimi dhe shkarkimi, vinça të mëdhenj dhe të rëndë, gjeneratorë rezervë

automatikë, ekskavatorë, vinça me krahë anësorë/shtrues tubash, thyerës shkëmbinjsh,

etj. (Ref. Pjesa 3.4.3).

Emetimet e gazrave nga automjet dhe pajisjet e përfshira në transportin e materialeve,

personelit, nën-kontraktorëve dhe furnizuesve.

Ndotësit e krijuar nga këto burime të emetimit përfshijnë lëndët thërrmijore (LTH), Monoksidin e

Karbonit (MK), Oksidet e Nitrogjenit (NOX) dhe Dioksidin e sulfurit (SO2).

Emetimet e pluhurave priten të ndodhin me ndërprerje përgjatë të gjithë gjatësisë së ndërtimit të

devijimit. Aktivitetet ndërtimore përfshijnë gërmimet dhe punimet inxhinierike si dhe aktivitetet

ndërtimore të rrugëve të vogla hyrëse. Emetimet e pluhurave do të vijnë si rezultat i aktiviteteve të

tilla si pulverizimi dhe gërryerja e sipërfaqeve, të shkaktuara nga kamionë që mbartin dhera dhe

materiale, mobilizimi i thërrmijave të pluhurit që shkaktohen nga erozioni me anë të erës në

sipërfaqe të pashtruara, veprimi mekanik mbi materialet e palidhura dhe punimet me ekskavatorë,

buldozerë, etj. Ndërtimi normalisht pritet të zgjasë afërsisht 60 ditë (mund të supozohet një shkallë

standarde ndërtimore prej 100 m për brigadë/ditë). Prandaj, çdo ndikim që lind nga emetimet e

pluhurit nga punimet inxhinierike do të jetë i përkohshëm dhe me një kohëzgjatje të shkurtër.

Në lidhje me shtrirjen hapësinore të ndikimeve, emetimet e pluhurave do të lëshohen më së shumti

në afërsi të zonave të ndërtimit. Ato përfshijnë rripin e ndërtimit të devijimit si dhe hyrjet nga dhe

për në Sheshin e Tubave në Buzuq (2-3 km në Jug), dhe Kampin 4 (më pak se 1 km larg).


Rev. No.: B


Page:

63 of 90


Emetimet e pluhurave do të lëshohen ultas në tokë dhe karakterizohen nga një lundrim i vogël në

ajër dhe shpërndarje gjithashtu e ulët; për më tepër, duke marrë në konsideratë se ato do të

emetohen me ndërprerje gjatë ditës, ato kanë pak të ngjarë që të shkaktojnë ndikime të dëmshme

të konsiderueshme në receptorët që janë më afër njeriut.

Për sa i përket emetimeve të gazit, pritet të ekzistojë një situatë e njëjtë, ku trafiku i ndërtimit në

zonën e ndikimit të devijimit do të jetë i kufizuar gjatë kohëzgjatjes së aktiviteteve. Emetime të

vogla gazrash do të lëshohen nga automjetet e lëvizshme të cilat janë të përfshira në aktivitet e

përgatitjes dhe ndërtimit, dhe emetimet e tyre zakonisht nuk arrijnë në distanca më të mëdha se

100 m nga zona e emetimit. Kështu që, në mungesë të receptorëve që mund të ndodhen në afërsi,

ato kanë pak të ngjarë që të shkaktojnë ndonjë ndikim të dukshëm dhe të dëmshëm.

5.2.1.1.2 Ndikimet e Zhurmave

Ndikimet e zhurmave në rastin e cilësisë së ajrit priten që të jenë të lokalizuara dhe të

përkohshme, duke marrë parasysh se burimet e ndikimit janë të njëjta, si për shembull përgatitja e

zonës së ndërtimit, dhe përdorimi i automjeteve dhe trafiku. Dhe si rrjedhojë, emetimet e

përkohshme të zhurmave nga punimet në tokë, mbushja dhe rikthimi në gjendjen fillestare, lëvizja

e automjeteve, pajisjeve dhe personelit gjatë fazës ndërtimore 2-mujore do të jenë burimet

kryesore të ndikimit, i cili do të ndikojë kryesisht zonën afër kampit të ndërtimit/punimeve.

Receptorët potencialë në zonë përbëhen kryesisht nga vendbanimi në Orizaj i cili ndodhet afër

gjurmës së tubit kryesor të TAP-it por relativisht larg nga devijimi i propozuar (300 m nga ndërtesat

e banimit më të afërta) dhe fauna. Burimet e zhurmave në këtë fazë nuk do të jenë të

vazhdueshme, dhe do të varen nga numri dhe lloji i makinerive të përdorura për çdo aktivitet.

Nivelet normale të zhurmave 1 m larg nga burimi janë të përmbledhura në Tabelën 3.6. Gjatë

parapërgatitjes, burimet kryesore të zhurmave do të jenë kompresorët dhe pompat e parashikuara

për aktivitetet e testimit më ujë si dhe ajri i nxjerrë nga tubi në fazën e tharjes, i cili do të jetë

gjithashtu një burim zhurme. Natyra e ndikimeve përshkruhet plotësisht në Pjesën8.5.3.1 të

VNMS-së 2013.

5.2.1.1.3 Humbja e Habitatit / Degradimi i Habitatit

Nëse supozojmë se kemi një rrip toke pune standard prej 38 m, madhësia totale e sipërfaqes së

pastruar gjatë aktiviteteve ndërtimore do të jetë 3.2 ha. Nga ky total, 1.9 ha përbëhet nga bimësi

bregujore me cilësi të ulët; ndërsa pjesa tjetër nga toka bujqësore. Pylli me ilqe Quercus ilex (EU

9340), që ndodhet në veri të vijës qendrore, nuk pritet që të ndikohet duke qenë se ndodhet jashtë

rripit të punës 38m.

Megjithëse bimësia natyrale do të nxitet të rivendoset brenda rripit të punës pas ndërtimit, një rrip

prej 8 m për mbrojtjen e tubit do të qëndrojë, dhe mbi të nuk do të lejohen që të mbijnë bimësi me

rrënjë të thella, për të mundësuar mbikëqyrjen dhe mirëmbajtjen e rregullt të rripit. Në këtë mënyrë,

humbjet dhe modifikimi i habitatit në rripin e mbrojtjes së gazsjellësit konsiderohen minimale por të

përhershme në RMG prej 8 m.

5.2.1.1.4 Fragmentimi i Habitatit

Vegjetacioni bregujori një cilësie të ulët i gjendur në Pjesën PK 0.1-0.5 i cili mund të jetë i

rëndësishëm për vidrat dhe për disa specie të tjera që gjejnë aty ushqim dhe strehë do të ndikohet

nga fragmentimi.


Rev. No.: B


Page:

64 of 90


Habitatet bregujorejanë në vetvete të ngushtë dhe ndodhen përgjatë lumenjve dhe kështu këto

lloje habitatesh do të jenë veçanërisht të ndjeshëm ndaj fragmentimit dhe efekteve të tjera në anë

të tyre. Megjithëse ka një rëndësi të ulët ekologjike, ajo është dukshëm një zonë e rëndësishme

për vidrat, siç edhe mund deduktohet nga aktiviteti i tyre i jashtëqitjes që është vënë re.

5.2.1.1.5 Humbjet e Drejtpërdrejta të Specieve

Humbja e specieve do të prekë kryesisht speciet e florës nga largimi i bimësisë gjatë përgatitjes së

rripit të punimeve. Humbja e specieve të faunës mund të ulet vetëm nëato raste që rezultojnë nga

goditjet aksidentale me mjete, dhe disa raste të tjera nga largimi i dherave për speciet që janë të

pranishme në tokë dhe në mbeturinat e gjetheve.

Humbja e habitatit dhe copëzimi do të shkaktojnë ndikime që lidhen me to siç janë reduktimi në

qëndrueshmërinë dhe cilësinë e habitatit, disponueshmërinë për gjah dhe rritjen e konkurrencës

për ushqim dhe hapësirë. Këto ndikime do jenë më të prekshme në habitatin me cilësi të ulët të

bregut të lumit duke pasur parasysh se nivelet problematike të prurjeve janë relativisht të larta.

Humbja e specieve të florës dhe faunës mund të ndodhë për shkak të ndikimeve të lidhura me

aktivitetet e ndërtimit (p.sh. spastrimi i habitatit) dhe që prekin cilësinë e habitatit për të ruajtur këto

procese jetësore për speciet e prekura.

5.2.1.1.6 Çrregullimet dhe Zhvendosja e Specieve

Është parashikuar që aktivitetet e projektit do të shkaktojnë çrregullime në speciet e faunës

përgjatë devijimit të gazsjellësit;veçanërisht ato të cilat përdorin brigjet e lumit; të cilat fare mirë

mund të shmangen nga zona. Megjithatë,mendohet që ndikimet të jenë të përkohshme dhe të

kufizuara përgjatë periudhës së ndërtimit (2 muaj). Sapo të ndërpriten ndërtimet dhe të rivendoset

DK pritet që speciet të rivendosen dhe/ose të përdorin zonën si një korridor përgjatë Osumit.

5.2.1.1.7 Çrregullimet në Cilësinë e Sipërfaqes së Ujit / Flora dhe Fauna Ujore

Afërsia e devijimit të propozuar me Lumin Osum dhe përrenjtë e vegjël rrisin disa rreziqe për

shqetësime në lumin Osum. Ky rrezik është i lidhur me (1) përdorimin e materialeve të rrezikshme

(p.sh. nafta për makineritë), (2) prodhimin e disa lloj mbetjeve dhe (3) pastrimin e DK në afërsi të

lumit (i cili rrit rrezikun e mobilizimit të dherave /baltës në lum).

Në të treja rastet ndikimi potencial në lum është i lartë për shkak të distancës së shkurtër ndërmjet

vijës qendrore dhe kanalit të lumit. Ky është veçanërisht rasti në fillimin e rrugës së devijimit (PK

0-150 m) ku distanca ndërmjet vijës qendrore dhe kanalit të lumit është vetëm 30 m. Kjo lloj situate

ndodh gjithashtu në pjesëtë tjera të gazsjellësit TAP dhe kërkon menaxhim të kujdesshëm për të

shmangur ndikimin e drejtpërdrejtë në ujërat sipërfaqësorë ose në formë jo të drejtpërdrejtë

nëpërmjet ndotjes së akuiferëve kuarternarë.

Ngjarjet të cilat mund të ndikojnë cilësinë e ujërave sipërfaqësor mund të përmblidhen si më

poshtë:

Derdhje apo shkarkime aksidentale të lëndëve të para dhe mbetjeve nga zonat e

depozitimit të vendosura pranë përrenjve. Mundësia që kjo ngjarje të ndodhë është


Rev. No.: B


Page:

65 of 90


zakonisht shumë e ulët dhe do të rezultonte nga ndonjë aksident i mundshëm. Një numër

masash zbutëse ishin përcaktuar në Raportin VNMS TAP Shqipëri(2013) për të mbuluar

situatat aksidentale (shiko Seksioni 8.8.2.2.5), përfshirë zbatimin e planeve përkatëse për

menaxhimin e duhur të mbetjeve dhe materialeve të rrezikshme.

Rrjedhja apo shkarkimi i sasive të vogla nga makineritë gjatë transportit. Këto incidente

zakonisht mund të ndodhin gjatë aktiviteteve të ndërtimit dhe janë të shoqëruara me

zbatimin jo të duhura të procedurave (p.sh. procedurat e ri-furnizimit) ose për shkak të

rrjedhjeve nga makineritë (p.sh. rrjedhjet e vajit për shkak të mirëmbajtjes së dobët të

makinerive). Këto ngjarje përfshijnë volume të vogla dhe prandaj nuk pritet të ndikojnë

ndjeshëm cilësinë e ujit të lumenjve të mëdhenj si Osumi. Pjesa8.8.2.2.5 i TAP

ShqipëriVNMS (2013) parashikon masa zbutëse për të mbuluar këto lloj situatash.

Uji i ngarkuar me baltë nga vendndodhja e ndërtimit (kryesisht ujrat e shiut) dhe nga kalimi i

përroit në lumin Osum (planifikuar teknika me prerje) mund të futet në lum dhe të çojë në

rritjen e turbullirës dhe shpërndarjen e fundërrinave, të cilat mund të rezultojnë në uljen e

cilësisë së ujit dhe përzierjes me faunën ujore (jovertebrorët, peshqit). Megjithatë, kalimi i

turbullirës mund të jetë i ulët (vetëm pak metra) dhe turbullira pritet të jetë një rrjedhë

sezonale, e cila është një avantazh nëse kalimi mund të kryhet gjatë fundit të verës.Masat

mbrojtëse mjedisore të kërkuara për kalimin e rrjedhës janë përfshirë si pjesë e Planit të

Menaxhimit të Kalimit të Rrjedhës Ujore.Masat janë të detajuara brenda Pjesëstë Kalimit të

Rrjedhës Ujore dhe largimit të fundërrirave të Raportit VNMS (2013) (shiko Pjesënn

8.8.2.2).

5.2.1.2. Masat Mbrojtëse dhe Ndikimet Shtesë

Kategoritë e ndikimeve dhe masat zbutëse të specifikuara në raportin TAP VNMSShqipëri janë të

zbatueshme në devijimin Orizaj. Tabela 5.3parashikon një pamje të ndikimeve specifike së bashku

me masat dhe procedurat më të rëndësishme zbutëse (psh. konkretisht në devijimin Orizaj) të cilat

janë paraqitur së bashku me planet/procedurat e zbatuara gjatë fazës pas-VNMS dhe aktualisht të

mbuluara nga Planet e Zbatimit Social dhe Mjedisor TAP (PZSM-ve).


Rev. No.: B


Page:

66 of 90


Tabela 5.3 Ndikimet Mjedisore Jetësore – Devijimi Orizaj

Ndikimi/ Rreziku Masat për të adresuar ndikimin / Rreziku

Rëndësia e Ndikimit Mjedisor/ Rreziku

Cilësia e Ajrit Mirëmbajtja e duhur e mjetit

Plani i Menaxhimit të Trafikut

Monitorimi i burimeve të emetimit;

Teknikat e uljes së pluhurit;

Kufizimet e shpejtësisë së mjetit;

Mbulimi i shtratit të kamionit

Nga jo shumë e rëndësishme te e Ulët

Trafiku ndërtimor dhe emitionet e gazeve janë të ngjashme me trafikun ekzistues në rrugët e fshatit. Ndikimi duhet të jetë i papërfillshëm nëse ka masa zbutëse paraprake.

Maksimumi i përqendrimeve të ndotësve të caktuar pritet të mbetet poshtë limiteve Shqiptare/Evropiane /kufizimet IFC dhe brenda 0.7 km nga vendet e ndërtimit, tek zonat e banimit.

Zhurmat Ndezja e pajisjeve kur nuk janë në punë;

Aty ku është e mundur, programoni që aktivitete të ndryshme të zhurmshme të zbatohen njëkohësisht

Vendosini pajisjet stacionare (p.sh. kompresorë) sa më shumë që të jenë praktike nga receptorëtpranë).

I ulët

Shqetësime të përkohshme priten pranë habitateve pak a shumë të ndjeshëm, siç janë brigjet e lumenjve afër. Receptorët humanë janë mjaftueshëm larg nga zonat e punimeve.

Humbjet në habitat / Degradimi &Fragmentarizmi i Habitatit

Një rrip i reduktuar pune në habitatete ndjeshëm (p.sh.përgjatë bimësisë në brigjet e lumit të identifikuara në KP 0.1 – 0.5)deri 22 – 28 m aty ku është e mundur.

Kthim në gjendjen e mëparshme të habitateve pas aktiviteteve të ndërtimit.

Bllokimi i hyrjes së mjeteve në shtratin e lumit dhe në zonat bimore pranë brigjeve nëpërmjet vendosjes së barrierave shkëmbore në mënyrë që të lejohet rehabilitimin biologjik të habitatit.

I ulët

Ndikimet nga humbja e habitatit, degradimi dhe fragmentarizminë devijimine gazsjellësit në zonën Orizaj, nuk priten të jenë të rëndësishme,duke qenë se habitatettë cilatgjenden në zonë konsiderohen:

o Se kanë cilësi nga e ulët te e mesme dhe janë të ndikuar shumënga aktivitetet njerëzore megjithëse me raste është raportuar prania e ujqërve dhe vidrave të cilët përdorin brigjet e lumit aty pranë.

o Nukndodhenbrenda apo pranë Zonave të Mbrojtura.

o Dhe aty ku rigjenerimi natyror është i mundur habitatet janë sa më pranë gjendjes së tyre origjinale.

Ndikimet me shumë mundësi do të jenë të kufizuar brenda zonave të lokalizuara dhe janë tëpërkohëme në natyrë.

Me zbatimine masave zbutëse të cilat rezultojnë efikase, pritet që ndikimet nga humbja e habitatit/fragmentimi në këto zona të jetë i ulët.

Megjithatë në përputhjeme standardet e BERZH-it, Projekti synon të arrijë, “asnjë humbje neto“ në biodiversitet. Prandaj, do të kërkohet kompensim për çdo humbje në habitat natyror dhe zonat me rëndësi habitati nëpërmjet rikthimit të biodiversitetit dhe rehabilitimit të habitatit.


Rev. No.: B


Page:

67 of 90




Humbja e specieve Duhet të kryhet vendosjastudiuar e gjurmës së gazsjellësit për të shmangur specie dhe habitate të rëndësishëm,përfshirë habitate ujore aty ku është e mundur.

Nuk është i ndjeshëm

Me zbatimine masave zbutëse të cilat rezultojnë efikase,pritet që ndikimi në këto zona të ulet në mënyrë të ndjeshme.

Çrregullimet dhe Zhvendosja e Specieve

Para punimeve do të ndërmerret një inspektim për foletë e vidrave në zonat e bregut të lumit Osum të cilat janë pranë devijimit.

Shmangia e punimeve gjatë natës përgjatë brigjeve të lumit Osum.

Nëse identifikohen vidra gjatë inspektimitpara-ndërtimit, shmangni bllokimin për një kohë të gjatë (> 3 ditë) të rrjedhës së ujit ose ndërtimin e barrierave afat-gjata përgjatë rrjedhës së ujit për të parandaluar bllokimin e lëvizjes së vidrave.

Duhet të ndërmerren inspektimepërparaspastrimittë bimësisë për të ulur shqetësimet tek zogjtë gjatë sezonit të shumëzimit (Prill – Korrik).

Zbatimi i një Plani Veprimi Biodiversiteti (si pjesë e një projekti më të madh TAP) dhe rikthimi i biodiversitetit aty ku është e mundur.

I ulët

Shqetësimet dhe zhvendosja e specieve nuk pritet të jenë të ndjeshme pasi ndikimet ka të ngjarë të jenë të kufizuara në zonat ku gazsjellësi kapërcen ose kalon pranë lumit Osum, ku hidrat mund të jenë të pranishme,dhe të përkohshme në natyrë.

Me zbatimine masave zbutëse të cilat rezultojnë efikase,pritet që ndikimet në këto zona të ulen në mënyrë të ndjeshme.


Rev. No.: B


Page:

68 of 90




Cilësia e Ujit Sipërfaqësor / Florës dhe Faunës Ujore

Ndalimi i ecjes së mjeteve përgjatë rrjedhjes së ujit.

Punimet sipas standardeve ndërkombëtare ESMP.

Plani i Menaxhimit të Mbetjeve.

Procedura e Menaxhimit të Materialeve të Rrezikshme.

Marrja në konsideratë e vidrave duhet të kryhet siç është nënvizuar më lart.

Menaxhim i rreptë i vendit dhe Plan Emergjence për Derdhjet.

Plan Kontrolli për Erozionin dhe Sedimentet (VMNS2013) përfshirë një paketë masash për të shmangur bllokimin potencial të Lumit Osum nga llumi:

o Maksimizimi i distancës ndërmjet DK dhe lumit

o Instalimi i barrierave për rrjedhjet në sipërfaqe (për të parandaluar baltën në lum në rast të shirave të fortë.

o Përdorimi i shoshave për përrenjtë që kapërcehen.

Marrja në konsideratë e devijimit të rrjedhës së ujit gjatë kalimit të përroitpranë Osumit.

I ulët

Me zbatimine masave zbutëse të cilat rezultojnë efikase, pritet që nuk do ketë asnjë ndikim në cilësinë e ujit si rezultat i derdhjeve aksidentale të materialeve të rrezikshme apo mbetjeve.

Për më tepër, zbatimi i masave zbutëse do të ulë ndjeshëm ndikimin në faunën dhe florën e Lumit Osum.

Burimi: ERM, 2017

5.2.2. Vlerësimi i Ndikimit Socio-Ekonomik

Kutia5.2 prezanton elementët kyç për vlerësimin e ndërmarrë në këtë raport. Ndikimet potenciale

nga devijimii gazsjellësit në receptorë e ndjeshëm janëtë njëjtë me ato të prezantuara në

Pjesët8.13deri në8.19 të Raportit TAP VMNS Shqipëri.


Rev. No.: B


Page:

69 of 90


Kutia5.2 Devijimi i gazsjellësit – Konsiderata kyçe social-ekonomike

Burimi i Ndikimeve

o Servituti i përkohshëm dhe përhershëm i tokës, për ndërtimin e gazsjellësit dhe veprimet e lidhura me të. o Kufizimet e përhershme të tokës gjatë 8 m në drejtim të rrugës (DT), përfshirë ndalimin e mbjelljes së

pemëve dhe struktura ndërtimi të çdo lloji. o Praniae forcës së punës së ndërtimit. o Lëvizja e mjeteve, pajisjeve dhe personelit. o Menaxhimi i mbetjeve.

o Kalimet e veçanta, përfshirë kalimet në rrugët dytësore, sistemet e kullimit dhe linjat elektrike. o Përdorimi i kontraktorëve dhe nën-kontraktorëve. o Ndryshimet në mjedis për shkak të zhurmës në rritje, uljes së cilësisë së ajrit dhe ndryshimet në mjediset

vizuale si rezultat i ndikimeve të mundshme të Projektit në shëndet dhe cilësinë e jetës.

Receptorë të mundshëm për t'u prekur

o Fermerë o Familjet që varen nga shërbimet sociale dhe infrastruktura (p.sh. elektriciteti, uji i pijshëm, kanalizimet,

etj.). o Sistemet lokale të menaxhimit të kullimit. o Bizneset dhe forca e punës në zonën e studimit. o Përdorues të rrugës.

Kushte të Veçanta të gazsjellësit të cilat janë ndikime potenciale

o Me përjashtim të zonave të mëdha urbane, si Berati dhe Durrës, prodhimi bujqësor është aktiviteti kryesor për 80%-100% i popullatës së vendosur përgjatë rrugës së gazsjellësit,përfshirë ato në zonën e Skraparit, ku ndodhet devijimi i Orizajt.

o Rritja e disa e pemëve (ullinj dhe fruta) dhe vreshtat për popullatën lokale. o Nivele të larta të pronësisë së tokës për toka me sipërfaqe të vogla: mesatarja totale e tokës ndërmjet

1.5-5 ha për familje e ndarë në 3-10 parcela toke. o Ka mangësi të kapacitetit institucional në nivel lokal për t‟iu përgjigjur kërkesave për burime dhe

shërbime shtesë ( elektricitet, ujë, mbetje solide dhe depozitim të ujërave të zeza)

o Akses i kufizuar në shërbimin shëndetësor veçanërisht në zonat rurale, me spitalet e vendosura në

qytete. o Akses i kufizuar te personeli mjekësor.

Grupe në nevojë:

o Familjet me të ardhura të pakta, përfshirë fermerë në kushte të vështira jetesë. o Të moshuarit.

Referenca

o Të dhënat bazë gjenden në Seksionin 6.6.5 të Raportit TAP VMNSShqipëri dhe Seksionit 4.2 të këtij

raporti. Kriteri i vlerësimit të ndikimit është përcaktuar në Aneksin 5.2.4 të raportit TAP VMNSShqipëri. Masat e Monitorimit janë përshkruar në Seksionin 9.4 të raportit VMNS Shqipëri.

Burimi: ERM, 2017

Një përshkrim i përgjithshëm i çdo ndikimi është paraqitur nga PjesaS 8.13 tePjesa 8.19i raportit

TAP VMNSShqipëri. Në pjesët vijuese, çdo ndikim i nënvizuar në këto pjesëështë përmbledhur,

duke dhënë informacion sesit receptorë përgjatë pjesëssë devijimit të gazsjellësit kanë mundësi të

ndikohen.


Rev. No.: B


Page:

70 of 90


5.2.2.1. Ndikimet potenciale

5.2.2.1.1 Ekonomia dhe Punësimi

Shumica e ndikimeve ekonomike dhe të punësimit mund të priten gjatë fazave të para-ndërtimit

dhe ndërtimit të gazsjellësit.Gjatë kësaj periudhe, Projekti do të kërkojë të punësojë punëtorë dhe

të blejë mallra dhe shërbime, që rezultojnë në ndikime pozitive në ekonominë lokale. Punësimi i

përkohshëm gjatë fazës së ndërtimit të gazsjellësit i përfshin njerëzite punësuar direkt nga

kontraktori kryesor nëndërtimin e gazsjellësit dhe komponentët të tjerë të projektit të vendosur në

zonën e devijimit të gazsjellësit. Gjithashtu përfshin punë për furnizimin e mallrave dhe shërbimeve

të nevojshme për procesin e ndërtimit, përfshirë ushqimin dhe shërbimet e transportit dhe stafin

mbështetës në kampet e ndërtimit.

5.2.2.1.2 Toka dhe Mjetet e Jetesës

Ndikimi potencial në mjetetekzistuesetë jetesës dhe vlerat e tokës i rezultat i aktiviteteve të lidhura

me Projektin në zonat ku do të zbatohet devijimi i ri janë thjesht ekuivalente me ato të deklaruara

në raportin TAP VMNSShqipëri.

Përgjithësisht, zonat më të ndjeshme në këtë rajon, në termat e tokave dhe jetesës, janë zonat e

pjellore, zonat bujqësore dhe zonat baritore për bagëtitë.Humbja e tokës ka potencialin jo vetëm të

ndikojë jetesën e pronarëve të tokave , por gjithashtu edhe atyre të përfshirë në marrjen me qira të

tokave bujqësore dhe skemave të ndarjes së të mbjellave. Gëmushat dhe zonat pyjore kanë një

nivel më të ulët të ndjeshmërisë , në terma të tokës dhe jetesës, derisa përdorimi i këtyre tokave

përdoret kryesisht për grumbullimin e druve të zjarrit nga popullata lokale.

Devijimi i Orizajt kalon rreth 550 m nëpër fusha bujqësore pranë Lumit Osum (nga PK 0.3 deri në

PK 0.85). Pjesa tjetër e devijimit kalon 300 m terren kryesisht i përbërë nga bimësi përgjatë lumit

Osum.

Fushat bujqësore ku kalon devijimi përfshijnë të mbjella stinore, si drithërat dhe jonxhë, dhe të

mbjella shumëvjeçare, si vreshtat, ullinj dhe me pemë frutore. Është vlerësuar që vendosja e 38 m

rrip punimi do të kërkojë lëvizjen e 0.34 ha të mbjella shumëvjeçare (shih Figura4.8).

Figura5.1tregon disa nga zonat e të mbjella shumëvjeçare të cilat do të preken nga devijimi i

gazsjellësit në afërsi të Lumit Osum.


Rev. No.: B


Page:

71 of 90


Figura5.1 Zonat e të korrurave disa vjetore të prekura nga devijimi i Orizajt

Burimi: ERM, 2017. Fotot nga e majta në të djathtë: PKS060, PKS063; dhe PKS064

5.2.2.1.3 Infrastruktura dhe Shërbimet komunale

Ndikimet që lidhen me ndërtimin e devijimit të gazsjellësit (përfshirë përmirësimet e rrugëve) do të

përfshijnë ndërprerje të përkohshme të infrastrukturës lokale dhe shërbimeve komunale (psh.

Shpërndarja e ujit dhe kanalet e kullimit, transmetimi elektrik dhe rrjetet rrugore lokale) gjatë

periudhës dy mujore të ndërtimit.

Vëzhgimi në bazë identifikoi një kanal kullues (P.RR. 064 në Figura4.6) i vendosur në bazën e

rrugës së dëmtuar, ndërmjet rrugës dhe bimësisë në breg. Devijimi i propozuar udhëton paralel

dhe shumë afër me kanalin për rreth 500 metra.Më pas, rruga kalon kanalin në veri ( Figura 4.6)

.Prezenca e një infrastrukture të vogël kulluese e shoqëruar me fusha të caktuara bujqësore(p.sh.

tuba të vegjël kullimi plastikë apo metal ) nuk mund të flaken pasi janë të përdorshëm diku tjetër .

Në mënyrë të ngjashme çarja e rrugëve lokale, apo kanaleve kullues, do të kërkojë vlerësim të

kujdesshëm dhe përfshirjen e komuniteteve lokale.

Pavarësisht nga distancat e shkurtra ndërmjet devijimit dhe linjave të tensionit të lartë (shih P.Rr..

062 në Figura4.6) asnjë dëmtim nuk do të shkaktohet tek linjat elektrike.

Përsa i përket linjave të ujit nuk pritet asnjë ndërhyrje në përdorimin familjar sepse burimi i ujit do

të menaxhohet nga planet e caktuara për projektin më të madh të TAP-it i cili ka marrë parasysh

ndërkohë vlerësimin e burimeve për të parandaluar konkurrencënme komunitetet lokale. Në

mënyrë të veçantë uji për test do të riciklohet nga pjesëtë tjera të gazsjellësit(për të minimizuar

nxjerrjene ujit) ose do të merret nga Lumi Osum. Pjesa3.4.6dhe Pjesa3.4.9japin detaje mbi testin e

ujit dhe burimin e ujit për ndërtim.Sa i përket metodologjisë së përcaktuar, uji do të trajtohet

përpara sesa të shkarkohet mbrapsht në lum, duke mirëmbajtur kështu një cilësi të dëshirueshme

të ujit.

5.2.2.1.4 Shëndeti Komunitar dhe Siguria

Prania e Projektit mund të ndikojë shëndetin, sigurinë dhe komunitetet në zonë, si rezultat i

ndërveprimit të punëtorëve me komunitetin. Megjithatë, duke marrë parasysh numrin e vogël të

anëtarëve të ekipit(maksimumi 80 njerëz) dhe kohëzgjatjen e kufizuar të aktiviteteve të ndërtimit

Devijimi I

Gazsjellësit

Devijimi I

Gazsjellësit

PemëFrutor (Pamja E)

Vreshtaridhekullotaqëka

përcehenngavijaqendror

edhekanaliujitës(Pamja

E)


Rev. No.: B


Page:

72 of 90


(rreth 60 ditë ) ndërveprimi duhet të jetë i kufizuar. Ka gjithashtu të ngjarë të ketë një rritje të

rrezikut të lëndimeve për komunitetet si rrjedhojë e aktivitetevetë ndërtimit. Çdo shqetësim i

komunitetit apo perceptimet në lidhje me reduktimin e shëndetit dhe sigurisë fizike duhet të

trajtohet. Ekziston rreziku potencial i kalimeve të paautorizuara në fronte pune gjatë kohëzgjatjes

së ndërtimit, nëse frontet e punës nuk do të jenë të rrethuara rregullisht edhe pse do të

ketësinjalistikë. Rreziku i kalimeve është më i lartë kur frontet e punës janë të vendosura në afërsi

të shtëpive të izoluara apo komuniteteve. Në rastin e devijimit Orizaj nuk ka shtëpi në afërsi të

frontit të punës. Megjithatë, këto zona janë në përdorim intensiv bujqësor dhe ende mund të

rezultojnë aksidente që çojnë në lëndime apo edhe viktima për shkak të pranisë së copave të

mëdha të makinerive dhe kanalevetë hapura.

5.2.2.1.5 Trafiku dhe Transporti

Gjatë zhvillimit të gjurmës së gazsjellësit, Projekti ka kërkuar të shmangë, minimizojë dhe zbutë

ndikimet që rezultojnë nga lëvizjet e trafikut (në përputhje me BERZH PR4, IFC PS4 dhe

Udhëzimet e Përgjithshme EHS 3 & 4) nëpërmjet vlerësimeve të opsioneve të rrugës (dhe

përzgjedhje), rregullimine rrugës dhe vlerësimevetë detajuara tw ndikimit. TAP AG ka identifikuar

rrugët e duhura për trafikun e Projektit, përmirësimin apo ndërtimin e rrugëve të reja të nevojshme

për të siguruar kapacitete të mjaftueshme të rrugëve, dhe të lehtësojë lëvizjen e sigurt të mjeteve

të projektit.

Devijimi i gazsjellësit nuk kalon në rrugë kombëtare ndërmjet Beratit dhe Çorovodës, megjithatë

priten ndërprerje të përkohshme të rrugëve / shtigjeve duke siguruar qasje në tokat e punueshme

në këtë zonë e cila do të bëhet gjatë 60 ditëve të ndërtimit.

5.2.2.1.6 Menaxhimi i Punëtorëve

Të drejtat e punëtorëve, duke përfshirë shëndetin dhe sigurinë në punë, duhet të merren parasysh

për të shmangur aksidentet dhe lëndimet, humbjen e orëve të punës, abuzimet në punë, si dhe për

të siguruar trajtim, pagesë dhe kushtetë drejtapunës ose të jetesës. Këto çështje duhet të

konsiderohen jo vetëm për ata që janë të punësuar direkt nga TAP AG, por edhe kontraktorët e saj

(duke përfshirë nën-kontraktorët) në të gjithë zinxhirin e furnizimit.

5.2.2.2. Masat Zbutëse dhe Ndikimet e Mbetura

Kategoritë e ndikimit dhe masat zbutëse të përcaktuara në kuadër të raportit VMNSTAP Shqipëri

janë të zbatueshme për devijimin Orizaj. Tabela 5.4 jep një përmbledhjetë ndikimeve specifike që

lidhen me devijimin Orizaj. Masat zbutëse të deklaruara në Raportin VMNSTAP janë të vlefshme

për devijimin e propozuar dhe duhet të konsiderohen së bashku me planet, procedurat dhe masat

zbutëse që janë detajuara gjatë punimeve pas VNMS-së (p.sh. duke kombinuar masat e

përgjithshme VMNSTAP dhe planet me masa specifike të detajuara në Tabelën 5.4.


Rev. No.: B


Page:

73 of 90


Tabela5.4 Ndikimet e Mbetura Socio-Ekonomike – Devijimi Orizaj

Ndikimi / Rreziku Masat për të adresuar ndikimin / Rrezikun

Rëndësia e Ndikimit / Rrezikut

Ekonomia dhe punësimi

Ndikimi ekonomik lokal për shkak të blerjes nga punonjësit.

Mundësitë e punësimit lokal.

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNSShqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka masa shtesë që janë të nevojshme. Masat e zbatueshme nga Plani Lokal TAP përfshijnë:

Mundësitë e optimizimit të kontratës për kompanitë shqiptare;

Proces i drejtë dhe transparent rekrutimi për të gjitha vendet e reja të punës; dhe

Njoftimi i vendeve të punës përmes angazhimit të komunitetit për të siguruar aksesin lokal sipas rastit.

I ulët pozitiv

Shumica e punëve të ndërtimit në Projekt do të jenë afat-shkurtër (3-7 muaj ose më pak për fazën para ndërtimore).

Masat zbutëse do të ndihmojnë për të rritur ndikimet lokale të mundësive për punësim, veçanërisht për pozicionet e pakualifikuara të punës. Pritet që këto ndikime do të jenë më të ndjeshme në qendrat më të mëdha urbane ku është përqendruar zakonisht forca e punës ose në zonat pranë kampeve të ndërtimit.

Blerjet lokale nga punonjësit pritet të jenë relativisht të vogla.

Toka dhe jetesa

Ndikimi në tokën dhe jetesën e popullatës lokale.

Humbja e të mbjellave shumëvjeçare

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNSShqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka masa shtesë të nevojshme. Megjithatë rekomandohen masat specifike zbutëse si më poshtë:

Reduktimi i rripit të punimeve në zonat më të ndjeshme të tokave bujqësore (pemë frutore nga PK 0.4 deri tek PK 0.7) minimalisht 22 - 28 m.

Plan Rehabilitimi i Mjeteve të Jetesës duke identifikuar të dhëna kadastrale dhe pronarë të besueshëm dhe sigurimi i titujve të pronësisë së tokave.

Fushatë informative / prezantime për përdoruesit e tokës / pronarët.

I moderuar

Heqja e 0.34 ha e të mbjellave shumëvjeçare (ullinj, vreshta dhe pemë frutore) që përfaqësojnë 20% të të gjithë tokës bujqësore brenda rripit të punimeve. Duhet të theksohet, megjithatë, se kjo përqindje i referohet në mënyrë specifike devijimit të propozuar dhe nuk është përfaqësues në projektin e madh të ndërtimit të tubacionit TAP Shqipëri.

Nuk ka ndonjë familje dhe komunitetet të ndikuar nëpër gjatësinë e devijimit të gazsjellësit. Shtëpitë më të afërta janë të vendosura mbi 350 m nga devijimi I gazsjellësit.

Individët e prekur dhe familjet që varen nga bujqësia si mjet jetese.

Ndikimet mund të jenë afatshkurtra/stinore për pronarët e të mbjellave shumëvjeçare për shkak të krijimit të rripit të punimeve.

Humbja e përhershme e 700 m2 e kulturave

shumëvjeçare për shkak të përdorimit të tokës për projektin.

Grupet e interesit kanë një nivel të lartë të shqetësimit në lidhje me humbjen e aksesit në tokë dhe ndikimin që kjo do të ketë në jetesën e tyre në terma afatshkurtër, afatmesëm dhe afatgjatë.


Rev. No.: B


Page:

74 of 90


Infrastruktura dhe Shërbimet Komunitare

Ndërprerje dhe dëmtim i infrastrukturës dhe shërbimeve gjatë ndërtimit.

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNS Shqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme. Megjithatë, masat specifike të mëposhtme zbutëse nga Plani i Menaxhimit të TAP-it për Infrastrukturën dhe Shërbimet janë të rekomanduara:

:

Angazhim i ngushtë me kompani lokale / rajonale të shërbimeve të energjisë elektrike për të minimizuar shqetësimet për përdoruesit, në mënyrë të veçantë në lidhje me linjën e transmetimit elektrikë të tensionit të lartë të identifikuar përgjatë rrugës kombëtare.

Ndikimet në ndërtesat e braktisura magazina duhet të shmangen (KP.0.85)

Shmangia dhe /ose rivendosja e infrastrukturës së ujitjes e pranishme në tokat bujqësore.

Instalimi i udhë- kalimeve / shtigjeve për akses në tokat bujqësore.

I ulët

Masat zbutëse duhet të sigurojnë që dëmtimet në infrastrukturë dhe shërbime të minimizohen.

Nëse lindin probleme ka mundësi që komunitetet t‟i adresojnë përmes mekanizmit të ankesave projektit.

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Hyrjet e paautorizuara në kampin e punës dhe dëmtimet

Aksidentet e trafikut

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNS Shqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka masa shtesë janë të nevojshme. Megjithatë rekomandohet të merren masat si më poshtë:

Instaloni sinjalistikën e duhur për të njoftuar për rreziqet nga hyrje të paautorizuara

Krijimi i një plani të veçantë të menaxhimit të trafikut dhe angazhim me aktorët lokalë.

I moderuar

Pavarësisht nga masat zbutëse, rreziku mbetet dhe mund të ketë aksidenteqësjellinlëndime apo viktima. Ky rrezik mund të jetë i përkohshëm gjatë kohëzgjatjes së ndërtimit.

Trafikut dhe Transporti

Ndërprerjepër përdoruesit ekzistuestë rrugëve lokale.

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNS Shqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka masa shtesë janë të nevojshme. Megjithatë rekomandohet të merren masat si më poshtë:

:

Plani i menaxhimit të trafikut (të transportit / ndërtimit) për rrugën kombëtare nga Berati në Çorovodë. Duke përfshirë edhe instalimin e sinjalistikës së duhur të trafikut.

I ulët

Rreziqe të vogla të sigurisë rrugore

Rreziqe të vogla të dëmtimit rrugor


Rev. No.: B


Page:

75 of 90


Menaxhimi i Punëtorëve

Aksidentet dhe dëmtimet e punëtorëve.

Masat Zbutëse të paraqitura në kuadër të Raportit TAP VMNS Shqipëri (2013) konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk ka masa shtesë janë të nevojshme,në veçanti masat të përfshira në Planin e Menaxhimit të Shëndetit TAP dhe në Planin e Menaxhimit të Punëtorëve TAP.

I moderuar

Rreziku i aksidenteve që sjellin dëmtime apo fatalitete mbetet një rrezik i reduktuar për shkak të zbatimit të sistemit të menaxhimit .

Burimi: ERM, 2017

5.2.3. Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore

Siç edhe u përmend më sipër në Pjesën 5.1.3, ndikimet e mundshme të deklaruara në raportin e

VNMS TAP Shqipëri janë ende të aplikueshme për këtë devijim të gazsjellësit. Kutia 5.3 paraqet

çështjet kyçe për vlerësimin e kryer në këtë Shtesë të VNMS-së.

Kutia5.3 Devijimi i Gazsjellësit – Çështjet kryesore të Trashëgimisë Kulturore

Burimet e ndikimit

o Faza e ndërtimit: Aktivitete që trazojnë tokës, duke përfshirë pastrimin e tokës dhe aktivitetet për përgatitjen e zonës që lidhen me mjediset e Projektit, gërmimi i kanalit të tubit, ndërtimi ose përmirësimi i rrugëve; Ndotja dhe dridhjet; Lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit.

o Faza Operacionale: Ndotja dhe dridhjet; Lëvizja e automjeteve, pajisjeve dhe personelit. Aktivitete gërmimi për mirëmbajtje dhe riparimi.

o Faza e Ndërprerjes së Shërbimit: Ndotja dhe vibrimi; Lëvizja e automjeteve, pajisjeve dhe personelit.

Receptorë me Potencial për tu Ndikuar

o Zona Arkeologjike, Monumente, dhe Site me vlera të TKP.

Kushtet Potenciale Bazë të cilat janë Ndikime me Potencial për të Influencuar

o Vendndodhja dhe cilësia e siteve të trashëgimisë kulturore të identifikuar brenda zonës së studimit. Trashëgimia kulturore e pazbuluar.

Faktorët e Projektit të cilët janë Ndikime me Potencial për të Ndikuar

o Studimet e mëparshme dhe Projekti i devijimit për të shmangur zonat e trashëgimisë kulturore, inspektimet VNMS për të krijuar harta dhe informacion në lidhje me zonat e trashëgimisë kulturore në zonën e studimit, Plani i Menaxhimit të Trashëgimisë Kulturore, dhe masat zbutëse të trashëgimisë kulturore të paraqitura në këtë pjesë.

Referencat

o Baza gjendet në Pjesën 4.2.3 të këtij raporti. Kriteret për Vlerësimin e Ndikimit përcaktohen në Aneksin 5.2.5 të raportit VNMS TAP Shqipëri. Masat monitoruese përshkruhen në Pjesën 9.4 të raportit VNMS TAP Shqipëri.

Burimi: ERM, 2016

5.2.3.1. Ndikimet Potenciale

Ndërtimi i gazsjellësit përgjatë devijimit të propozuar mund të sjellë ndikimet e mëposhtme mbi

burimet e trashëgimisë kulturore:

Ndikime të përhershme tëdrejtpërdrejta fizike në burimet e trashëgimisë kulturore brenda

një rripi të rregullt pune prej 38 m të gjerë ose 28 m të reduktuar. Për të aplikuar parimin e


Rev. No.: B


Page:

76 of 90


kujdesit, supozohet se çdo burim që ndodhet brenda rripit të rregullt të punës prej 26 m ose

brenda 18 metrave të rripit të reduktuar të punës është brenda rripit të punës.

Degradimin ose dëmtimin e burimeve të trashëgimisë kulturore brenda 50 m nga vija

qendrore e gazsjellësit si rrjedhojë e vibrimeve dhe/ose ndotjes.

Kufizimet e përkohshme ndaj aksesit të përdoruesit në zonat e trashëgimisë kulturore si

rrjedhojë e ndërtimit të gazsjellësit apo të rrugës hyrëse.

Efekte negative të përkohshme në vendndodhjen ose mjedisin e burimeve të trashëgimisë

kulturore gjatë ndërtimit të gazsjellësit apo të rrugës hyrëse.

Të vetme burime të trashëgimisë kulturore që ndodheshin brenda zonave të ndikimit

tëdrejtpërdrejtë dhe/ose jo tëdrejtpërdrejt të devijimit është zona WPC045, njërrënojë magazine që

nga Periudha Socialiste. Sipas vëzhgimeve të bëra në terren zona duket se është e braktisur dhe

në përgjithësi e dëmtuar. Bazuar mbi llojet e ndikimeve të Projektit të identifikuara më sipër,

magazinat socialiste nuk do të ndikohen nga devijimi i propozuar Orizaj (Figura5.2). si rezultat,

ndërtimi i gjurmës sëgazsjellësit nuk do tëkufizojë aksesin e përdoruesit në zonë dhe ndryshimet e

përkohshme në vendin e burimit që shkaktohen nga ndërtimi i gazsjellësit nuk do të vlerës e saj

kulturore. Përderisa zona ndodhet 60 m nga vija qendrore e devijimit të propozuar ajo është jashtë

si rripit të propozuar të tokës ashtu dhe zonës tampon prej 50 m për ndikimet e dridhjeve dhe të

ndotjes, dhe si e tillë, ajo nuk do t‟i nënshtrohet asnjë ndikimi tëdrejtpërdrejtë.


Rev. No.: B


Page:

77 of 90


Figura5.2 Zonat e Trashëgimisë Kulturore në afërsi të Devijimit Orizaj

Burimi: ERM, 2017

CH-586 është jashtë gjurmës së rripit të rregullt të punës dhe nuk do t‟i nënshtrohet ndonjë

shqetësimi tëdrejtpërdrejtë fizik nga ndërtimi (vini re se varreza ndodhet në pjesën e kundërt të

rrugës kombëtare). Distanca ndërmjet varrezave dhe gazsjellësit, afërsisht 50 m, tregon se CH-

586 do t‟i nënshtrohet ndikimeve me pak ose aspak dridhje, Megjithatë, monumentet në varrezë

mund t‟i nënshtrohen ndikimeve si rrjedhojë e gazrave nga ndërtimi dhe pluhuri.

Ndërtimi i gazsjellësit do të sjellë gjithashtu disa ndikime të përkohshme jo të drejtpërdrejtë në

vendin dhe mjedisin e burimit si rrjedhojë e zhurmës së ndërtimit; ndotje nga pluhuri dhe gazrat e

makinerive; ndikimi vizuale si rrjedhojë e pranisë së pajisjeve ndërtimore dhe personelit; dhe

ndryshime të përkohshme në peizazhin në afërsi. Është e vlefshme që të vihet re se i njëjti ndikim

do të mund të pritej edhe pa devijimin duke qenë se fakt zbatimi i këtij devijimi do të çojë në një

rritje të vogël të distancës ndërmjet vijës qendrore të gazsjellësit dhe varrezave.

Në çdo rast, duke marrë në konsideratë distancën ndërmjet varrezave dhe gazsjellësit; praninë e

rrugës ndërmjet gazsjellësit dhe burimit; dhe natyrën e përkohshme të ndikimeve, madhësia e

ndikimeve jo të drejtpërdrejtë do të jetë e vogël duke sjellë si rezultat ndikime ndërtimore të

pazbutura në shkallë të vogla.


Rev. No.: B


Page:

78 of 90


5.2.3.2. Masat Zbutëse dhe Ndikimet e Mbetura

Një numër i masave zbutëse për trashëgiminëkulturore të paraqitura në raportin e VNMS TAP

Shqipëri duhet të zbatohen përgjatë devijimit të gazsjellësit për të shmangur, zvogëluar ose

kompensuar ndikimet e Projektit në këto burime. Tabela 5.5 ofron një përmbledhje të ndikimeve

potenciale në CH-586 nga ndërtimi i devijimit Orizaj, masat e rekomanduara zbutëse për të

zvogëluar shkallën e këtyre ndikimeve; dhe një vlerësim të shkallës së ndikimeve të mbetura pas

zbutjes:

CH-586 duhet të shënohet qartësisht për t‟u shmangur gjatë ndërtimit të gazsjellësit.

Gjendja dhe integriteti strukturor i monumenteve brenda varrezës CH-586 duhet të

vlerësohet përpara ndërtimit. Informacioni i mbledhur gjatë vlerësimit do të përdoret për të

krijuar gjendjet bazë të monumenteve dhe për të zhvilluar pragjet e dridhjeve dhe ndotjes

për tu përdorur gjatë fazës së ndërtimit për tëmonitoruara dridhjet dhe ndotjen në zonë.

Gjatë aktiviteteve ndërtimore monitorimi i dridhjeve dhe ndotjes duhet të kryhet në CH-586.

Nëse monitorimi tregon se nivelet e dridhjeve dhe/ose ndotjes i tejkalojnë pragjet e

paracaktuara, ndërtimi do të ndalojë përkohësisht dhe do të vihen në përdorim metoda

ndërtimore alternative që zvogëlojnë dridhjet/ndotjen.

Duhet të kryhet angazhimi i grupeve të interesit për të përcaktuar periudha e rëndësishme

të përdorimit, si për shembull festivale dhe ceremoni fetare, në CH-586 dhe aktivitet

ndërtimore duhet të programohen që të shmangin këto evente. Për më tepër, duhet të

krijohet një procedurë për t‟i lejuar familjes që të kontaktojë Projektin në rast se varreza

duhet të përdoret për një funeral ose një ceremoni apo rituale fetare që nuk janë planifikuar

më parë dhe se duhen marrë masa për një ndërprerje të përkohshme të aktiviteteve

ndërtimore gjatë funeralit apo ceremonisë.

Udhëzimet për shmangien e sitit me vlerë të Trashëgimisë Kulturore duhet të përfshihen në

trajnimet dhe Kodin e Etikës së stafit dhe nën-kontraktorëve të Projektit.


Rev. No.: B


Page:

79 of 90


Tabela5.5 Ndikimet e Mbetura nëTrashëgiminë Kulturore –Devijimi Orizaj

Ndikimi / Rreziku Masat për të trajtuar Ndikimin / Rreziku

Shkalla e Ndikimit të Mbetur / Rreziku

Shqetësim i Drejtpërdrejt Fizik ose dëmtim i të gjithë

burimit si rrjedhojë e ndotjes dhe dridhjes.

Zona e ndikuar: CH-586

Vlerësim/Dokumentim i integritetit strukturor përpara fillimit të ndërtimit.

Monitorimi i dridhjes dhe ndotjes gjatëndërtimit, në lidhje me pragjet e vendosura duke u bazuar mbi vlerësimin e mëparshëm.

Shmangia gjatë ndërtimit të devijimit tëintegruara në trajnim dhe Kodin e Etikës.

Të papërfillshme

Si rrjedhojë e distancës ndërmjet CH-586 dhe luginës së vogël dhe devijimit të gazsjellësit, rreziku i shkaktimit të ndikimeve të dridhjeve dhe/ose ndotjes është i ulët.

Zbatimi i masave të rekomanduara zbutëse dot të zvogëlojë rrezikun e dëmtimit fizik të shënjuesve të varrit në varrezë në një nivel të papërfillshëm.

Ndikime të përkohshme në mjedisin dhe vendin e burimit gjatë ndërtimit.

Zona e ndikimit: CH-586

Angazhimi i grupeve të interesit për të përcaktuar periudhat e përdorimit dhe vendosjes së kanaleve të komunikimit.

Planifikimi kohor duke u bazuar mbi gjetjet nga angazhimi i palëve të interesit.

Kodi i Përgjithshëm i Etikës.

Rehabilitimi i peizazhit pas ndërtimit.

Të papërfillshme

Në lidhje me gjurmën e tubit bazë të gazsjellësit, devijimi i propozuar do të shkaktojë ndikime të përkohshme, afatshkurtra në vendin e CH-586 si rrjedhojë e distancës se shkurtër relative për në varreza...

Zbatimi i masave të rekomanduara zbutëse do të zvogëlojë shkallën e ndikimeve të drejtpërdrejtë, duke zvogëluar shkallën e ndikimeve të Projektit nga e vogël në të papërfillshme.

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

80 of 90


6. MENAXHIMI DHE MONITORIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I TRASHËGIMISË KULTURORE

6.1. NDIKIMET MJEDISORE DHE MASAT ZBUTËSE

Tabela 6.1jep një përmbledhje të ndikimeve mjedisore si dhe masave zbutëse të identifikuara në

këtë raport. Kjo tabelë duhet lexohet së bashku me Tabelën9.1-1të VNMS TAP Shqipëri ku janë

paraqitur detaje të mëtejshme të masave për zbutjen dhe menaxhimin e Projektit. Në lidhje me

kërkesat e vendosura në Vendimin Nr. 686 të Këshillit të Ministrave (shiko Tabelën 1.2) është

përllogaritur një përllogaritje e kostos për rehabilitimin e gazsjellësit pas ndërtimit. Kostoja totale

për rehabilitimin e devijimit në Orizaj përllogaritet të jenë ndërmjet XXX dhe XXX USD dhe përfshin

pastrimin, peizazhin dhe veshjen përsëri me bimësi të zonave të gjurmës.


Rev. No.: B


Page:

81 of 90


Tabela 6.1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse

Ndikimi / Rreziku

Masa për të Trajtuar Ndikimin / Rrezikun Kalendari i Zbatimit / Etapat e Performancës

Kërkesa:

Praktikë Ligjore dhe/ose Praktikë më e Mirë Ndërkombëtare

Indikator Kryesor i Performancës

Cilësia e Ajrit Mirëmbajtje e duhur e automjeteve;

Plan për Menaxhimin e Trafikut;

Monitorimi i Burimeve të Emetimeve;

Kufizime në shpejtësinë e automjeteve;

Mbulimi/mbështjellja e rimorkios së një kamioni.

Para dhe pas ndërtimit E njëjta siç edhe jepet nëTabelën9.1-1të raportit VNMS TAP Shqipëri.

Dispozitat e praktikave më të mira në fushën e sigurisë dhe shëndetit në punë në kontratën EPC të përfshijnë edhe masat për ndalimin e pluhurit.

Njoftimin e publikut përmes përpjekjeve të TAP AG për Marrëdhënie me Komunitetin përpara aktiviteteve që krijojnë pluhur ose zhurma.

Dokumentim i Ankesave.

Konfirmim i zbatim të masës nga mbikëqyrja e ndërtimit të TAP AG-së.

Zhurma Fikni pajisjet kur nuk janë në përdorim;

Sa herë të jetë e mundur, planifikoni që aktivitetet e ndryshme të zhurmshme të ndodhin në të njëjtën kohë;

Përcaktoni vendndodhjen e pajisjeve fikse (p.sh. kompresorëvë) sa më larg që të jetë e mundur nga receptorët në afërsi.

Para dhe pas ndërtimit E njëjta siç edhe jepet në Tabelën9.1-1 të raportit VNMS TAP Shqipëri.

Rezultatet e Auditit (aplikimi i masave zbutëse).

Habitati dhe Speciet

Humbja, degradimi dhe fragmentimi i habitatit.

Humbja e drejtpërdrejtë e specieve, shqetësimi dhe zhvendosja.

Rrip i zvogëluar pune në habitatet e ndjeshme (p.sh. përgjatë bimësisë ripariane të identifikuar në PK –R me një minimum prej 22-28 m, aty ku është e mundur.

Rehabilitim i habitateve pas aktiviteteve ndërtimore.

Bllokimi i aksesit të automjeteve në shtratin e lumit dhe në zonat me bimësi ripariane përmes vendosjes sëbarrierave më gurë për të mundësuar rehabilitimin biologjik të zonës.

Duhet të kryhet procesi për përcaktimin e vendndodhjes

Para dhe pas ndërtimit. E njëjta sic edhe jepet në Tabelën9.1-1 të raportit VNMS TAP Shqipëri.

Përcaktimi i vendndodhjes dhe kompensimi në formën e mënjanimit të biodiversitetit është i pranueshëm për MoEFWA.

Të dhëna të dokumentuara që verifikojnë zbatimin e masave zbutëse

Plan për Veprimin në Biodiversitet.


Rev. No.: B


Page:

82 of 90


Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



së gjurmës së gazsjellësit për të shmangur speciet dhe habitatet, duke përfshirë habitatet ujore, aty ku është e mundur.

Duhet të kryhet një studim përpara ndërtimi për shtrofulla të vidrës në zonën ripariane të Lumit Osum afër devijimit.

Shmangni punën ndërtimore gjatë natës përgjatë anës së Lumit Osum.

Shmangni pengimin afatgjatë (më shumë se tre ditë) të rrjedhës së ujit ose ndërtimit tëbarrierave afatgjatë përgjatë brigjeve të rrjedhës së ujit për të shmangur pengimin e lëvizjes së vidrës.

Studime përpara heqjes sëbimësisë për t‟u ndërmarre për të zvogëluar shqetësimin e zogjve gjatë stinës së mbarështimit (Prill-Korrik).

Punimet ndërtimore të kryhen, aq sa është e mundur, jashtë stinëve të mbarështimit të cilat janëperiudha të ndjeshme për specie të veçanta (Prill-Korrik në rastin e zogjve, dhe Mars-Prill në rastine vidrës dhe vjedullës).

Zhvillimi i Plani për Veprim për Biodiversitetin (si pjesë e Projektit më të madh TAP) dhe mënjanimit të Biodiversitetit aty ku ai ekziston.


Rev. No.: B


Page:

83 of 90


Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



Cilësia e Ujërave Sipërfaqësore / Flora dhe Fauna Ujore

Ndikimi në cilësinë e ujërave sipërfaqësore.

Ndikimi në florën dhe faunën ujore.

Ndalimi i automjeteve që të kalojnë përmes vijave të ujit.

Operacionet kryhen sipas standardeve ESMP.

Plan për Menaxhimin e Mbetjeve.

Procedurë për Menaxhimin e Mbetjeve të Rrezikshme.

Përqasja për vidrën duhet të jetë si është përshkruar më sipër.

Menaxhim i rreptë i shkarkimeve në zonë dhe Plan në Rastin e Derdhjeve.

Plan për Kontrollin e Erozionit dhe Sedimenteve (VNMS 2013) duke përfshirë një sërë masash të plotë për të shmangur turbullimin e mundshëm të Osumit:

o Rritja e distancës ndërmjet DK-së dhe lumit o Instalimi i barrierave sipërfaqësore ndaj shkarkimeve

(për të parandaluar turbullimin e lumit në rast të shirave të mëdhenj)

o Përdorimi i rrjetave për sitje për degët nëpër të cilat kalohet.

Shqyrtimi i devijimit të rrjedhës së ujit gjatë kalimit të

degës lumore afër Osumit.

Para dhe pas ndërtimit. E njëjta siç edhe jepet në Tabelën9.1-1 të raportit VNMS TAP Shqipëri.

Përcaktimi i vendndodhjes dhe kompesimi në formën e mënjanimit të biodiversitetit është i pranueshëm për MBPAU.

Të dhëna të dokumentuara që verifikojnë zbatimin e masave zbutëse

Plan për Veprimin në Biodiversitet.

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

84 of 90


6.2. NDIKIMET SOCIAL-EKONOMIKE DHE MASAT ZBUTËSE

Tabela6.2jep një përmbledhje të ndikimeve mjedisore dhe masat zbutëse të identifikuara në këtë

raport. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1të VNMS TAP Shqipëri ku janë të

paraqitura detajet e mëtejshme të masave për zbutjen dhe menaxhimin e Projektit.


Rev. No.: B


Page:

85 of 90


Tabela6.2 Social-ekonomike–Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse

Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



Ekonomia dhe punësimi

Ndikim në ekonominë lokale si rrjedhojë e blerjeve nga të punësuarit

Mundësi punësimi në nivel vendor.

Plani strategjik i TAP për nivelin vendor, objektivat, qëllimet dhe masat që përfshijnë:

Program për zhvillimin e kapaciteteve.

Analizë e kërkesës dhe ofertës

Rregullimi më i mirë i mundshëm i mundësive për kontrata me kompanitë Shqiptare..

Strategjia e TAP për punësimin, duke përfshirë:

Një proces të drejtë dhe transparent rekrutimi për të gjitha vendet e reja të punës.

Njoftimi për vendin e lirë të punës në mënyrë që të jenë të aksesueshme në nivel lokal.

Përfshirja e kampeve për komunitetin Romë dhe drejtuesve të komunitetit në aktivitetet angazhuese (nëse janë të pranishëm në zonë).

Përpara ndërtimit. Të njëjta siç deklarohen nëTabelën 9.1-1 e raportit

VNMS TAP Shqipëri.

€ të shpenzuar për mallrat dhe shërbimet Shqiptare.

Përqindja e punës jo të specializuar brenda vendit.

Përqindja e kontraktorëve në lidhje me politikat social-ekonomike.

Toka dhe Mjetet e Jetesës

Ndikimi në tokën dhe në mjetet e jetesës së popullsisë vendase.

Rrip pune i zvogëluar në zonat me toka me kultura të ndjeshme (pemë frutore në PK 0.4 deri në PK 0.7) me minimalisht 22-28 m.

Plan për Restaurimin e Jetesës duke identifikuar saktë të dhëna kadastrale dhe pronarët dhe duke siguruar titujt e pronësisë.

Fushatë informuese për përdoruesit vendor të tokës.

Përpara ndërtimit dhe monitorimi i përkohshëm gjatë ndërtimit.

Të njëjta siç deklarohen nëTabelën 9.7-1 e raportit VNMS TAP Shqipëri.

Prezantimet dhe materiale të tjera për shpërndarjen e informacionit të disponueshëm dhe të aksesueshëm.

Protokollet e procesverbalit nga konsultimet; marrëveshje të firmosura kompensimi; monitorimi.


Rev. No.: B


Page:

86 of 90


Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



Infrastruktura dhe shërbimet

Prishja dhe dëmtimi i infrastrukturës dhe shërbimeve gjatë ndërtimit.

Masat e Planit të Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve të TAP VNMS 2013 të zbatueshme për infrastrukturën dhe shërbimet e identifikuar përgjatë këtij devijimi: (1) Linjat e transmetimit të tensionit të lartë të identifikuara përgjatë rrugës kombëtare; (2) godina magazina të braktisura të identifikuara në PK 0.85, dhe (3) kanale ujitje si dhe infrastruktura të tjera të pranishme në tokat bujqësore; dhe (4) kalimi në shtigje/rrugina të pashtruara.

Mekanizëm ankesash për palët vendore të interesit.

Monitorimi i prirjes së tendencave dhe performanca reaguese.

Kompensimi për palët e interesit sipas rastit.

Marrëdhënie me komunitetin për të komunikuar me/ose informuar palët vendore të interesit në lidhje me shqetësime të mundshme për aksesin e infrastrukturës dhe shërbimeve.

Ujitje dhe kalim i rrugëve në mënyrë të planifikuar me komunitetin vendor.

Përpara ndërtimit dhe monitorimi i përkohshëm gjatë ndërtimit.


Përqindja e ankesave përkatëse tëpërgjigjura.

Rishikime mujore të angazhimeve me komunitetin vendor.

Përqindja e sistemit ujitës tërehabilituarpas mbushjes së kanalit.

Material për njohjen e informacionit, protokollet nga takimet, monitorimi i prirjeve të ankesave të komunitetit dhe performanca e përgjigjeve.

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Kalimi i zonës dhe dëmtimet.

Aksidentet nga trafiku

Masat e Planit për Menaxhimin e Shëndetit të Komunitetit VNMS TAP 2013, duke përfshirë:

Instalimi i sinjalistikës së duhur për të paralajmëruar për rreziqet e kalimit (rreziqet e hyrjes në një zonë ndërtimi).

Krijimi i një Plani specifik për Menaxhimin eTrafikut dhe bërja e tij e njohur për palët vendase të interesit (banorë dhe përdorues vendor të rrugëve).

Përpara dhe gjatë ndërtimit, sipas nevojës.




Rev. No.: B


Page:

87 of 90


Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



Trafik dhe Transport

Ndërprerje e përdoruesve ekzistues në rrugët vendore.

Plan për Menaxhimin e Trafikut dhe Monitorim, veçanërisht i rrugës kombëtare ndërmjet Beratit dhe Çorovodës e cila do të kalohet nga automjetet e Projektit.

Instalimi i sinjalistikës së duhur rrugore.



Përqindja e ankesave përkatëse të përgjigjura.


Menaxhim i Punëtorëve

Aksidentet dhe dëmtimet e punëtorëve.

VNMS TAP 2013 masat e Planit për Shëndetin dhe Sigurinë.

VNMS TAP 2013 masat e Planit të Menaxhimit të Punonjësve:

Krijimi i një mekanizmi për ankesat e punonjësve

Pajtueshmëri me sistemin e menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë i TAP-it në lidhje me Shëndetin dhe Sigurinë dhe të drejtat e punës.

Pajtueshmëri me kuadrin ligjor dhe standardet ndërkombëtare që lidhen me Shëndetin dhe Sigurinë dhe të drejtat e punonjësit.



Numri i rasteve kur është shkelur Kodi i Etikës së TAP.

Prirjet e ankesave së punonjësve,

Tendencat në lidhje me ankesat e komunitetit.

Incidentet totale të regjistruara, incidente që shkaktojnë humbje kohe, dhe indikatorë të tjerë të Shëndetit dhe Sigurisë.

Parametrat e kontrollit të shëndetit.

Auditet për monitorimin e Shëndetit dhe Sigurisë.

Vlerësime për performancën e Shëndetit dhe Sigurisë.

Burimi: ERM, 2017


Rev. No.: B


Page:

88 of 90



Rev. No.: B


Page:

89 of 90


6.3. NDIKIMET E TRASHËGIMISË KULTURORE DHE MASAT ZBUTËSE

Tabela6.3jep një përmbledhje të ndikimeve në trashëgiminë kulturore si dhe masat e identifikuara

në këtë raport. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në bazën e të dhënave

të Shtesës VNMS dhe shkalla dhe madhësia e ndikimeve potenciale të Projektit janë të ngjashme

me ato të identifikuara në raportin VNMS TAP Shqipëri 2013. Si rrjedhojë, masat zbutëse të

rekomanduara për të shmangur, zvogëluar dhe zbutur ndikimet në burimet e trashëgimisë

kulturore janë harmonizuar me ato që gjenden në raportin VNMS TAP Shqipëri. Si rrjedhojë e

ngjashmërive ndërmjet llojeve dhe ndikimeve të burimeve, plani i menaxhimit të trashëgimisë

kulturore dhe tabelat e masave zbutëse që paraqiten në Pjesën 9.2.7 të raportit VNMS TAP

Shqipëri janë të zbatueshme për burimet e trashëgimisë kulturore dhe ndikimeve të Projektit të

identifikuara në këtë raport.


Rev. No.: B


Page:

90 of 90


Tabela6.3 Trashëgimi Kulturore–Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave të Zbutëse

Ndikimi / Rreziku


Kërkesa:



Shqetësim i drejtpërdrejt fizik ose dëmtim në të gjithë burimin si rrjedhojë e ndotjes ose dridhjeve.

Ndikime të përkohshme në burime dhe mjedis gjatë ndërtimit.

Udhëzimepër shmangiet në trajnime dhe Kodin e Etikës.

Vlerësim/Dokumentim i kushteve para-ndërtimore të monumentit CH 586 (integriteti strukturor, etj.)

Monitorimi i dridhjeve dhe ndotjeve duke u bazuar mbi pragjet e paravendosur.

Angazhimi i grupeve të interesit për të përcaktuar periudhat e përdorimit.

Programi i ndërtimit bazuar mbi gjetjet nga angazhimi i palëve të interesit.

Rehabilitimi i peizazhit pas ndërtimit.

Para, gjatë dhe pas ndërtimit.

Të njëjta siç deklarohen në Tabelën 9.7-1 e raportit VNMS TAP Shqipëri.

Të dhëna nga aktivitetet e angazhimevetë palëve të interesit; raporte me rezultatet e konsultimeve; planet e veprimit bazuar mbi konsultimet.

Programi ndërtimi që integron rezultatet e konsultimeve me palët e interesit për të shmangur ndikimin e burimeve ose të mjedisit gjatë eventeve fetare ose rituale.

Raportet që dokumentojnë kushtet para-ndërtimore të burimeve.

Të dhëna nga monitorimi, nivelet e regjistruara të dridhjeve dhe ndotjes.

Përqindja e shpërndarjes së Kodit të Etikës për stafin e Menaxhimit të Projektit dhe projektit të ndërtimit.

Dokumentim fotografik i peizazhit para dhe pas ndërtimit që dokumenton përpjekjet e rehabilitimit.

Burimi: ERM, 2016


Rev. No.: B


Page:

1 of 13


ANEKS 1: Specifikime Përmbledhëse nga Inspektimi në Terren


Rev. No.: B


Page:

1 of 4


ANEKSI 2: Harta e Tipareve Bazë


Rev. No.: B


Page:

1 of 4


ANEKS 3: Shënime nga Inspektimi në Terren


Rev. No.: B


Page:

2 of 4


Dokumentat e Aplikimit për Shtesë në Vlerësimin Paraprak ... · e Korçës dhe do të shkojë...

Documents

Transcript of Dokumentat e Aplikimit për Shtesë në Vlerësimin Paraprak ... · e Korçës dhe do të shkojë...