Dokument o politici dodjele koncesija na području Tuzlanskog ...

TUZLA

Gradaac

Graanica SrebrenikDoboj Istok

Lukavac

Banovii

ivinice Kalesija

Kladanj

Sapna

Teoak

eli

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

TUZLANSKI KANTON

- Komisija za koncesije -

DOKUMENT O POLITICI DODJELE KONCESIJA

NA PODRUJU

TUZLANSKOG KANTONA

TUZLA, Februar, 2006. godine

2

I UVOD

Skuptina Tuzlanskog Kantona donijela je Zakon o koncesijama, kojim se utvruju uslovi pod kojima se domaim i stranim pravnim licima mogu dodjeljivati koncesije za obezbjelvanje infrastrukture i usluga, eksploataciju prirodnih resursa i finansiranje, projektovanje, izgradnja, odravanje i rukovoenje radom te infrastrukture i svih za nju vezanih objekata i ureaja u oblastima koje su u nadlenosti Tuzlanskog Kantona (''Slubene novine Tuzlanskog Kantona'' br. 5/04 i 7/05).

lanom 13. Zakona o koncesijama propisano je da Komisija za koncesije priprema Dokument o politici dodjele koncesija (u daljnjem tekstu: Dokument o politici) u skladu sa verifikovanom strategijom razvoja Kantona, razvojnim dokumentima opina i drugim razvojnim dokumentima, u kojem se izmeu ostalog daje opis i utvruju privredni sektori i industrijske oblasti koje se mogu delegirati ili dodijeliti domaim i stranim pravnim licima, vodei rauna o zatiti javnog interesa.

U skladu sa lanom 13. Zakona o koncesijama ("Slubene novine Tuzlanskog Kantona", broj 5/04 i 7/05) Komisija za koncesije pripremila je Dokument o politici dodjele koncesija.

Na teritoriji Tuzlanskog Kantona skoncentrisana su ekonomski znaajna prirodna bogatstva, koja se ve due vrijeme koriste i daju ekonomski i drutveno znaajan doprinos razvoju Kantona. Na osnovu privrednih i infrastrukturnih potencijala i njihovog do sada ostvarenog i planiranog korienja i realnih mogunosti njihovog razvoja, broja zaposlenih i stepena njihove obuenosti, tehnike opremljenosti i dostignutog nivoa tehnolokog razvoja tih sektora, vrijednosti osnovnog kapitala, nivoa strunih i drugih istraivanja, ostvarenog obima uvoza-izvoza, kao i drugih parametara, uoavaju se potrebe da se raspoloivi privredni potencijali moraju istraivati, eksploatisati i koristiti u skladu sa savremenim dostignuima nauke, tehnike i tehnologije uz optimalno upravljanje na osnovu savremenog menaderstva.

Dokument o politici je zvanian dokument koji ima svoju viziju, odnosno dalekosean pogled na raspoloive i potencijalne resurse, mogunost njihovog odrivog korienja i reagovanja na novi nain, na osnovne i najznaajnije probleme koji se pojavljuju u privrednim i infrastrukturnim sektorima, te njihovom uem i irem okruenju. Realizacija Dokumenta o politici je u sutini globalni zadatak, sastavljen od niza povezanih i meusobno uslovljenih aktivnosti.

Svakako treba imati u vidu injenice, da Zakon o koncesijama uspostavlja sloen pravni sistem komercijalnog iskoriavanja javnih dobara i zakonom regulisanih aktivnosti, vezanih za dodjelu koncesija.

Zakon je sistem koncesija oznaio kao jedan od oblika privatnih, stranih ili domaih ulaganja i stvorio pretpostavke da rezultira pozitivnim efektima za Kanton, kao to su:

- plasman domaeg ili inostranog kapitala u investicione projekte; - uvoenje i jaanje konkurencije; transfer tehnologije u know-how; - poveanje kvaliteta i raznovrsnosti proizvodnje i usluga; - angaovanje domaih proizvodnih kapaciteta;

- poveanje nivoa zaposlenosti; uveanje operativne efikasnosti;

- uveanje fiskalnih i parafiskalnih prihoda; - efekat uvoenja poslovanja, po standardima razvijenih zemalja i drugo.

Shodno Zakonu o Koncesijama Tuzlanskog Kantona predmetom koncesije mogu biti: 1) koritenje vodotoka i drugih voda na podruju Kantona; 2) izgradnja hidroenergetskih objekata snage ispod 5 MW; 3) izgradnja i koritenje ili koritenje hidroakumulacija na podruju Kantona; 4) istraivanje i/ili koritenje energetskih i drugih mineralnih sirovina, ukljuujui sve vrste soli i solnih voda utvrenih posebnim zakonom; 5) istraivanja i/ili koritenja sirove nafte i zemnog gasa; 6) istraivanje i/ili koritenje nemetalinih i metalinih mineralnih sirovina, ukljuujui sve sekundarne mineralne sirovine utvrene posebnim zakonom;

3

7) lovstvo i ribolov na podruju Kantona; 8) javni linijski prijevoz lica u meugradskom saobraaju na podruju Kantona; 9) koritenje ljekovitih termalnih i mineralnih voda; 10) hidromelioracioni sistemi i sistemi za vaenje materijala iz vodotoka i vodnih povrina; 11) koritenje poljoprivrednog zemljita koje nije predmet restitucije; 12) hoteli i ostali turistiki objekti ; 13) prostori za sport i rekreaciju;

14) komunalne djelatnosti i druge javne slube, kao i izgradnja, odravanje i koritenje komunalnih objekata, ako drugaije nije utvreno posebnim zakonom i 15) upravljanje i prerada otpada, osim otpada koji je obuhvaen komunalnom djelatnosti, uz primjenu ''iste tehnologije''.

II OPI PRINCIPI POLITIKE DODJELE KONCESIJA

Koncesija je pravo koritenja prirodnog bogatstva ili dobra, ili pravo na obavljaanje odreenih djelatnosti na podruju Kantona koje domaoj ili stranoj osobi ustupa nadleni kantonalni organ, pod uslovima utvrenim Zakonom o koncesijama i drugim propisima, uz odgovarajuu naknadu.

Odluku o pristupanju dodjele koncesije za odreeno dobro kao i odreivanju koncesora donosi Vlada Kantona na prijedlog resornog ministra.

Vlada Kantona, na prijedlog Komisije, a nakon zakonom provedenog postupka, dodjeljuje koncesiju najpovoljnijem ponuau (domaem ili stranom pravnom licu).

Prije donoenja Odluke o pristupanju dodjele koncesije u skladu sa lanom 3. taka 8,11,12,13 i 14, Zakona o koncesijama Tuzlanskog Kantona, Vlada kantona e traiti saglasnost Opinskog vijea na ijem se podruju nalazi predmet koncesije.

Koncesija se ne moe dodijeliti za poljoprivredno zemljite koje je predmet restitucije.

1) Principi u dodjeli koncesija

Opi principi koji e se provoditi prilikom dodjele koncesija su slijedei:

- Transparentnost i ne diskriminiranje uesnika postupka u skladu sa Zakonom o koncesijama; - Optimalno koritenje prirodnih resursa, dobara u opoj upotrebi i infrastrukturnih objekata u funkciji ekonomskog razvoja Kantona; - Za pravne osobe iz lana 38. i 39. Zakona o koncesijama koji do stupanja na snagu ovog dokumenta nisu zakljuila ugovor o koncesiji, Koncesor e otpoeti postupak dodjele koncesije u skladu sa Zakonom o koncesijama.; - Koncesije za infrastrukturne i druge znaajne oblasti dodjeljivati po BOT principu koji podrazumjeva izgradnju, rekonstrukciju i finansiranje kompletnog objekta, ureaja ili postrojenja, njegovo koritenje i predaju Kantonu ili opini po isteku ugovorenog roka; - Za one predmete koncesije koji e imati vei privredni i ekonomski efekat za Kanton, nosilac izrade studije tehno-ekonomske opravdanosti u principu treba biti Koncesor; - Prioritetno dodjeljivati koncesije u onim oblastima koje e u znaajnoj mjeri poveati i stimulisati izvoz smanjiti uvoz sirovina i materijala, te uposliti domau radnu snagu. - Projekti inicirani Pojedinani principi za pojedine koncesione oblasti navodit e se za svaku oblast

pojedinano. Transparentnost i ne diskriminiranje uesnika u postupku dodjele koncesija obezbjeuje se na nain:

- da pravila i informacije vezani za postupak dodjele koncesija budu dostupna svim uesnicima i - da se koncesije dodjeljuju pod jednakim uslovima domaim i stranim pravnim licima.

4

Optimalno koritenje prirodnih resursa, dobara u opoj upotrebi i infrastrukturnih objekata u funkciji ekonomskog razvoja, postie se na nain da se koncesioniranjem ostvare najpovoljniji privredni i ekonomski efekti po Kanton i opinu odnosno opine gdje se koncesija dodjeljuje, zadovolje parametri odrivog razvoja i ostvari ekonomska korist.

Pravni status konkretnog prirodnog bogatstva, odnosno javnog dobra, obraajui panju na zakonsku regulativu koja regulie predmetnu koncesionu oblast kao i ogranienja imperativno- pravne prirode, te katastarsko i zemljinoknjino stanje zemljita i objekata, gdje je potrebno utvrditi ko je vlasnik na predmetnim nekretninama, odnosno da li ima korisnika slunosti i drugih prava i u kojoj mjeri je potrebno rjeavanje imovinsko-pravnih odnosa i primjena propisa o eksproprijaciji.

Postupak i nain davanja koncesija na koritenje u skladu sa Zakonom o koncesijama

ustanovljava se putem javnog poziva potencijalnim ponuaima i putem samoinicijativne ponude.

2) Tenderski postupak

Za dodjelu koncesije objavljivanjem poziva na tender potencijalnim ponuaima, polaznu aktivnost provodi Koncesor. Koncesor je resorno ministarstvo ili organ vlasti Kantona koga odredi Vlada Kantona koji preduzima aktivnosti do dodjele koncesije i u ime Vlade Kantona potpisuje ugovor o koncesiji.

Pored elemenata u tederu koji su propisani u lanu 22. Zakona o koncesijama, prijedlog konanog teksta javnog poziva sadri i:

- kriterije za uee na javnom pozivu i pravila pod kojima se provodi javni poziv, - kriterije za vrednovanje ponuda, - nain dostavljanja ponuda (pod ifrom ili punim nazivom ponuaa), - obavjetenje o datumu, vremenu i mjestu otvaranja prispjelih ponuda na javni poziv, - rok u kojem se ponuda moe povui, - podatke o visini, obliku, uplati depozita i ostvarivanju prava na povrat depozita, - uvjete i nain povrata depozita, - podatke o licu zaduenom za davanje svih potrebnih informacija relevantnih za postupak javnog poziva. - uvjerenje o izmirenim poreskim obavezama. Koncesor po pravilu treba da izradi studiju tehno-ekonomske opravdanosti, koju dostavlja

Komisiji na razmatranje i odobravanje. Po odobravanju studije ekonomske opravdanosti Koncesor sainjava prijedlog poziva na tender iji su elementi propisani lanom 22. Zakona o koncesijama i dostavlja Komisiji, skupa sa prateom dokumentacijom, na razmatranje i odobravanje. Nakon odobravanja predoenog poziva na tender Koncesor raspisuje poziv na tender, prikuplja ponude na osnovu poziva na tender i po isteku roka za dostavljanje ponuda prikupljene ponude sa svim prilozima dostavlja Komisiji na razmatranje i vrednovanje. Komisija razmatra i vrednuje dostavljene ponude sainjava rang listu i predlae Vladi Kantona dodjelu koncesije najpovoljnijem ponuau koji je ispunio i zadovoljio sve kriterije utvrene u tenderu.

Ako ni jedna prispjela ponuda ne zadovoljava uslove propisane pozivom na tender Komisija ponude vraa Koncesoru sa prijedlogom za ponavljanje poziva na tender.

Donoenjem odluke o dodjeli koncesije najpovoljnijem ponuau, Koncesor sainjava prijedlog ugovora o dodjeli koncesije u skladu sa lanom 27. Zakona o koncesijama. Sainjeni prijedlog ugovora, Koncesor dostavlja Komisiji na davanje saglasnosti. Potpisan i ovjeren primjerak ugovora o koncesiji, kao i svu prateu dokumentaciju u izvrnom obliku Koncesor dostavlja Komisiji, koja nakon njegovog stupanja na snagu, u skladu sa Zakonom o koncesijama, vri kontrolu i nadzor rada Koncesionara do roka trajanja koncesije.

3) Samoinicijativna ponuda

U postupku dodjele koncesije putem samoinicijativne ponude, potencijalni Koncesionar ponudu dostavlja Koncesoru. Sastavni dio samoinicijativne ponude je studija ekonomske opravdanosti.

5

Nakon prijema samoinicijativne ponude, Konsesor procjenjuje postojanje javnog interesa. Pri procjeni postojanja javnog interesa kod samoinicijativne ponude Koncesor cijeni i elemente iz lana 26. stav 2. Zakona o koncesijama, ukljuujui i pravni status predmeta koncesije, pri emu se ispituje:

-pravni status konkretnog prirodnog bogatstva, odnosno javnog dobra, obraajui panju na zakonsku regulativu koja regulie predmetnu koncesionu oblast kao i ogranienja imperativno- pravne prirode, te katastarsko i zemljinoknjino stanje zemljita i objekata, gdje je potrebno utvrditi ko je vlasnik na predmetnim nekretninama, odnosno da li ima korisnika slunosti i drugih prava i u kojoj mjeri je potrebno rjeavanje imovinsko-pravnih odnosa i primjena propisa o eksproprijaciji.

Nakon utvrivanja javnog interesa, Koncesor podnosi Komisiji zahtjev za dobijanje ovlatenja za voenje pregovora sa samoinicijativnim ponuaem. Studiju ekonomske opravdanosti koju dostavlja podnosilac samoinicijativne ponude i ocjenu o postojanju javnog interesa Koncesor dostavlja Komisiji za koncesije.

Koncesor po odobravanju studije ekonomske opravdanosti od strane Komisije za koncesije, oglaava dostavljanje samoinicijativne ponude, javno u medijima, na nain kako se oglaava dodjela koncesije javnim pozivom, kojim poziva i ostale zainteresovane ponuae, da u roku od 30 dana od dana oglaavanja, dostave svoje ponude za oglaeni predmet koncesije.

Javni poziv iz prethodnog stava sadri i: - obrazloene elemente iz lana 26. stav 2. Zakona o koncesijama, ukljuujui i pravni status predmeta koncesije.

U sluaju da se na oglaeni predmet koncesije nakon provedenih aktivnosti iz prethodnog

stava pojave i drugi zainteresovani ponuai, provodit e se tenderski postupak. Komisija odlukom, Koncesoru daje ovlatenje za voenje pregovora sa samoinicijativnim

ponuaem, ukoliko se na javni poziv ne pojave drugi zainteresovani ponuai. U postupku pregovaranja, Koncesor vodi zapisnik o postupku pregovora u kojem se

naznaavaju svi dogovoreni propisani elementi koncesionog ugovora. Zapisnik sa kompletnom dokumentacijom dostavljenom putem samoinicijativne ponude kao

i dokumentacijom prikupljenom u postupku pregovaranja, Koncesor dostavlja Komisiji na razmatranje. Nakon razmatranja dostavljene dokumentacije i zapisnika o toku pregovora Komisija odlukom predlae Vladi Kantona dodjelu koncesije, a Koncesor sastavlja prijedlog ugovora koji dostavlja Komisiji na odobravanje.

Nakon odobravanja elemenata koncesionog ugovora i odluke Vlade Kantona o dodjeli koncesije Koncesor sa Koncesionarom zakljuuje ugovor o koncesiji iju ovjerenu kopiju zajedno sa dokumentacijom u izvrnom obliku dostavlja Komisiji, koja nakon njegovog stupanja na snagu vri nadzor i kontrolu rada koncesionara do isteka roka trajanja koncesije.

4) Studija ekonomske opravdanosti

Postojanje javnog interesa za predmete koncesije procjenjuje se na osnovu odobrene studije ekonomske opravdanosti.

Studija ekonomske opravdanosti podrazumijeva pisani projekt o stepenu tehniko-tehnoloke, socijalne, pravne i ekonomske opravdanosti koncesije, i pored elemenata definisanih u opim principima politike dodjele koncesije, sadri i:

- studiju uticaja konce sione djelatnosti na ivot, okoli, te zdravlje ljudi i ivotinja (studija uticaja na okoli), - procjenu javnog interesa, - mogunosti i ogranienja pravne prirode sa aspektom na postojee i budue pravno

stanje, te ogranienja imperativno-pravne prirode, - ispitivanje prirodnih uvjeta,

6

- detaljne podatke o tehhniko-tehnolokim i ekonomskim opravdanostima, urbanistiko-tehnike mogunosti i ogranienja,

- dozvole, odobrenja, saglasnosti, prethodne saglasnosti i druga potrebna akta nadlenih organa,

- idejni projekat (rjeenje), - procjena rizika.

Prilikom donoenja odluke o davanju saglasnosti na studiju ekonomske opravdanosti, Komisija za koncesije uzima u obzir naroito:

- uticaj projekta na davanje usluga korisnicima, - uticaj projekta na naknadu koja se naplauje korisnicima, - da li se projekat uklapa u ciljeva utvrene u Dokumentu o politici dodjele koncesija, - da li projekat donosi dobit Tuzlanskom kantonu i opinama na ijoj se teritorij i nalazi

predmet koncesije (direktnu ili indirektnu), - uticaj koncesijonog projekta na okolicu, - mogue tetne posljedice ekonomskog iskoritavanja prirodnih resursa, kao i

posljedice dugorone eksploatacije (umanjenje rudnih, mineralnih i drugih kapaciteta) i odnosi izmeu trenutnog ekonomskog interesa i dugoronih ekonomskih i prirodnih negativnih efekata eksploatacije,

- procjenu tehniko-tehnolokog unapreenja u iskoritavanju prirodnih bogatstava i dobara u opoj upotrebi koje bi se dobilo davanjem koncesije.

Ako dostavljena studija ne prua dovoljno kvalitetnih prametara, ukoliko nije potpuna ili nije u skladu sa Dokumentom o politici dodjele koncesija, Komisija za koncesije vraa Koncesoru dokumentaciju, uz prijedloge i preporuku koji bi studiju uinili prihvatljivom.

5) Javni interes

Utvrivanje javnog interesa je direktno vezano za kvalitetno uraenu studiju ekonomske opravdanosti. Komisija za koncesije odobravanjem studije ekonomske opravdanostI procjenjuje postojanje javnog interesa kod poziva na tender, a resorno Ministarstvo procijenjuje postojanje javnog interesa pri dodjeli koncesije putem samoinicijativne ponude. Procjena i utvrivanje javnog interesa treba da ukae na ekonomsku, politiku, socioloku i opu opravdanost davanja koncesije, da definie kratkorone i dugorone ciljeve koji se postiu koncesioniranjem,. te utvrivanje uticaja koncesione djelatnosti na lvotnu sredinu, postojeu infrastrukturu i druge privredne oblasti i sisteme Javni interes se moe definisati kao interes cijele drutvene zajednice ili njenih pojedinih dijelova, o kome pravo treba da vodi rauna. Pravo po principu uvijek titi javni interes, ali ujedno titi i privatni interes ako je u skladu sa javnim interesom, odnosno ako je sastavni dio javnog interesa. Procjena postojanja javnog interesa vezana je i za pojam javnog dobra gdje je potrebno razlikovati prirodna bogatstva kao javno dobro (zemljite, ume, vode i vodena snaga, mineralne sirovine, nafta, plin, ivotinjski i biljni svijet) i dobra u opoj upotrebi (javni putevi, vode u prirodnim vodotocima, prirodna jezera, pnrodni izvori voda, luke, aerodromi, komunalni objekti i dr.) Ekonomska opravdanost treba da potvrdi korist koju e imati drutvo i pojedinac uz najmanji mogui rizik od obavljanja koncesione djelatnosti i investicija budueg koncesionara. Politika opravdanost potvrdit e se kroz ocjenu efekta koji ulaganje i obavljanje koncesione djelatnosti ima na razvoj i zadovoljenje potreba ue i ire drutvene zajednice Socioloka opravdanost, se utvruje kroz analizu koja drutvena grupa i u kojoj mjeri zadovoljava svoje potrebe kroz koncesionu djelatnost i da li takva djelatnost zadovoljava veinu lanova ue ili ire drutvene zajednice. Opa opravdanost, potvrdit e se skupnom opravdanou pojedinanih kriterija. Kratkoroni ciljevi e se definisati u svjetlu rjeavanja tekuih pitanja davanjem koncesije, a dugoroni u svjetlu mogueg razvoja i usavravanja, odnosno poveanja kvantiteta i kvaliteta

7

koncesione djelatnosti, to na kraju rezultira veom koristi za pojedinca i drutvenu zajednicu u cjelini. Koncesiona djelatnost moe imati i nepovoljan uticaj na ivotnu sredinu, zdravlje ljudi i biljni i ivotinjski svijet. Zakonom o koncesijama je predvieno da studija ekonomske opravdanosti sadri i elaborat o uticaju koncesione djelatnosti na ivotnu sredinu, to, podrazumjeva vrenje odreenih preliminarnih mjerenja potrebnih za izradu studije. Opravdanost sa aspekta zatite ivotnog okruenja utvrdit, e se kroz dugorone efekte obavljanja koncesione djelatnosti u pogledu zagaenja ivotne sredine, uticaja na zdravlje ljudi, te biljnog i ivotinjskog svijeta i umanjenja neobnovljivih prirodnih resursa. tetne efekte treba eliminisati uvoenjem novih i savremenih tehnologija. Koncesiona djelatnost treba biti u funkciji postojeeg tehniko-tehnolokog sistema, odnosno da pozitivno utie na njihovo unapreenje i razvoj, a nikako da predstavlja njegovu alternativu, drugim rijeima, da ne ugroava postojee resurse ve da ih razvija i unapreuje. Koncesiona djelatnost ne smije imati za cilj iskljuivo ili preteno komercijalno eksploatisanje prirodnih potencijala sa dugorono tetnim posljedicama po domau privredu.

6) Koncesiona naknada

Za dodijeljenu koncesiju, Koncesionar plaa naknadu u skladu sa ugovorom o koncesiji. Iznos koncesione naknade utvruje Vlada Tuzlanskog kantona na prijedlog Komisije za koncesije i sastavni je dio ugovora o koncesiji. Koncesiona naknada mora biti odreena u pogledu svoje visine i mora biti novanog karaktera.

Koncesiona naknada se odreuje u zavisnosti od vrste, kvaliteta, kategorije, koliine, namjene i trine cijene prirodnog bogatstva ili dobra u opoj upotrebi, odnosno u zavisnosti od vrste djelatnosti, trinih uvjeta poslovanja, duine trajanja koncesije, procijenjenog rizika i oekivane dobiti (profita). U odreivanje koncesione naknade uzima se u obzir i kriterij zatite okolice, procjenjujui tetne efekte koncesione djelatnosti na okolicu i potrebna sredstva za njihovo naknadno obnavljanje, a u skladu sa okolinskim dozvolama.

Koncesiona naknada sastoji se od: - naknade za pravo koritenja koja se obraunava jednokratno i plaa prije potpisivanja ugovora o koncesiji jednokratna naknada), i - naknade od prihoda ostvarenog koritenjem predmeta koncesije (godinja naknada),

koja se plaa na godinjem nivou za vrijeme trajanja ugovora. Ugovorom o koncesiji moe se utvrditi i dinamika plaanja naknade za pravo koritenja u polugodinjim ratama i to do 10. u mjesecu po isteku polugodita, ali se takva mogunost mora navesti i u tenderu kod javnog poziva ili utvrditi kod pregovaranja u postupku samoinicijativne ponude.

Osnov za utvreivanje koncesione naknade su podaci iskazani u studiji ekonomske opravdanosti, podaci navedeni dostavljenoj ponudi ponuaa, podaci o prihodu ostvarenom od obavljanja koncesione djelatnosti iskazanom u glavnoj knjizi i pomonim knjigama Koncesionara, koji je potvren u godinjem izvjetaju o reviziji fmansijskih izvjetaja neovisnog revizora Koncesionara, kao i podaci utvreni nadzorom i provjerom rada Koncesionara.

Godinja koncesiona naknada ne moe biti manja od utvrene godinje naknade iskazane u studiji ekonomske opravdanosti, bez obzira na rezultate poslovanja iskazane u finansijskim izvjetajima, glavnoj knjizi i pomonim knjigama Koncesionara.

Godinja koncesiona naknada plaa se do 10..u mjesecu za prethodni mjesec, odnosno do 10. u mjesecu po isteku kvartala, oako je plaanje iste ugovoreno kvartalno. Kao sredstvo obezbjeenja utvrene godinje koncesione naknade Koncesionar Koncesoru dostavlja bezuvjetnu garanciju poslovne banke prihvatljivu za Koncesora.

Koncesiona naknada predstavlja prihod budeta kantona i opina na ijem se podruju nalazi predmet koncesije. Prihodi ostvareni iz koncesija rasporeivati e se na:

8

- istraivanje dobara koja su predmet koncesije,zatitu okolia, - izgradnju infrastrukturnih objekata koji su od opeg drutvenog interesa, i - druge namjene koje utvrdi Vlada Kantona ili opinsko vijee.

Za utvrivanje koncesione naknade koriste se osnovni i dopunski kriteriji. Osnovni kriteriji za obraun koncesione naknde su:

- godinji kapacitet proizvodnje ili usluga ( broj jedinica proizvoda) - jedinina cijena proizvoda ili usluge (KM/jedinici proizvoda) duina komercijalnog - koncesionog perioda (u godinama).

Dopunski kriteriji za obraun koncesione naknade su: - uticaj na okolicu, - znaaj opih dobara ili usluga od opeg interesa, - duina obnovljivosti dobara ili usluga od opeg interesa, - isplativost investicije, - supstitucija uvoza, odnosno poveanje izvoza, - ekonomski uticaj na Tuzlanski kanton, - poveanje koritenja, upotrebe ili troenja domaih proizvoda ili usluga, - ekonomski uticaj na opinu, - tehnoloki znaaj, - uticaj na istraeno st prirodnog bogatstva.

Komisija za koncesije e uz saglasnost Vlade Tuzlanskog kantona, u skladu sa lanom 19. Zakona o koncesijama utvrditi Pravila o utvrivanju koncesione naknade, u kojima e se utvrditi kriteriji i metodologija za utvrivanje koncesione naknade u postupku dodjele prava obavljanja privrednih djelatnosti koritenjem prirodnih bogatstava, dobara u opoj upotrebi i obavljanja djelatnosti od opeg interesa.

Koncesiona naknada moe biti i vea od naknade utvrene pravilima iz prethodnog stava u sluaju kada u postupku javne ponude ponua sam ponudi vei iznos naknade i kada se u postupku samoinicijativne ponude postupkom pregovaranja utvrdi vea koncesiona naknada.

7) Ugovor o koncesiji

Ugovor o koncesiji je zavrna faza postupka dodjele predmeta koncesije. Osnov za zakljuenje Ugovora o koncesiji su Zakon o koncesijama i Odluka Vlade Kantona o dodjeli koncesije. Zakon o koncesijama je propisao da se ugovor o koncesiji sastavlja u pisanoj formi, a obavezni elementi koncesionog ugovora propisani su lanom 27. istog zakona. Karakter ovog lana zakona je imperativan, a drutveni interes kod ugovora o koncesiji veliki, tako da bi nedostatak neke od propisanih odredbi ugovora mogao dovesti do nitavnosti cijelog ugovora. U prilog navedenom ide i Zakon o obligacionim odnosima koji predvia da se kod ovakvih ugovora treba poi od svih obaveznih odredaba, pa tek onda regulisati druga prava i obaveza ugovornih strana.

Koncesioni ugovor se razlikuje od klasinog graanskopravnog ugovora po tome to je predmet ugovora javno dobro, dobro u opoj upotrebi ili obavljanje djelatnosti od opeg interesa, ali ima karakter javno-pravnog instrumenta. Zbog nunosti ostvarivanja javnog interesa, Koncesor ima ovlatenja jednostranog uticaja na pravni odnos povodom koncesije i to na osnovu odluke o dodjeli koncesije.

Ugovor o koncesiji zakljuuju Koncesor koga odredi Vlada Kantona i Koncesionar kojem je odlukom Vlade dodijeljena koncesija.

Svaki potpisani ugovor o koncesiji evidentira se kod Koncesora, nadlenom registracionom sudu Koncesiora, organima nadlenim za voenje evidencije o nekretninama, a jedan potpisan i ovjeren primjerak se dostavlja Komisiji na evidenciju i praenje izvrenja odredaba ugovora. Komisija vri provjeru i nadzor rada Koncesionara, u skladu sa odredbama ugovora, neposrednim uvidom u obavljanje koncesione djelatnosti i konstantnim praenjem kvaliteta i kvantiteta proizvedenih proizvoda i pruenih usluga, te drugih efekata koncesione djelatnosti.

9

III PREDMETI KONCESIJA

III-1.KORITENJE VODOTOKA I DRUGIH VODA NA PODRUJU TUZLANSKOG KANTONA

1.Podzemne pitke vode

1.1. Uvod

Podzemne pitke vode na teritoriji Tuzlanskog kantona nalaze se u priobaljima rijeka te u podrujima sjevernih i junih dijelova kantona. U slivu rijeke Spree egzistiraju izvorita Banovikog,Tuzlanskog, ivinikog i Kalesijskog vodovoda. Ova izvorita pripadaju teritorijama opina Banovii, ivinice, Kladanj, Kalesija i Tuzla. Prostor jugozapadno od Tuzle (opina Banovii) karakterie postojanje nalazita uglja u dolinama rijeke Litve i Dragunje.

Sjeverno i juno od ugljenog bazena podruje prelazi u brdsko planinske zone koje karakterizira izrazito razvijena morfologija reljefa, specifian vid humidne kontinentalne klime sa razvijenom povrinskom hidrografskom mreom, izuzev u jugoistonom dijelu koje spada u podruje karsta, gdje se nalaze izvorita Studenica i Krabanja.

Juni dio ireg slivnog podruja podruja izvorita u slivu Spree pripadaju srednje-bosanskim rudnim planinama,na jugozapadu Konjuhu, na jugu Smolini, a na istoku i sjeveroistoku Javoru i Javorniku. Ovo podruje je brdsko planinsko i na njemu je vododjelnica izmeu sliva Spree i sliva Drinjae, ispresjecano je brojnim vodotocima od kojih su veina sa povremenim karekterom toka. U ovoj zoni nalazi se podruje prihranjivanja izvorita Stupari i Toplice.

Istoni, jugoistoni i sjeveroistoni dio ireg slivnog podruja izvorita u slivu Spree nalazi se na teritorijama opina Kalesija, Kladanj i Sapna na padiainama Majevice i Javornika.

Na teritoriji Kalesije uz potok Mramor nalazi se izvorite Kruik sa kog se vodom snabdjeva Kalesija.

U aluvionu rijeke Spree na desnoj obali kod ivinica formirano je izvorite podzemne vode koje se koristi za potrebe Tuzle i ivinica.

Iz sliva Spree snabdjeva se i Graanica eksploatacijom vode na izvoritu Soko, kao i Doboj istok sa izvorita Johovak.

U neposrednom slivu Save treba izdvojiti izvorita u zaobalju rijeke Tinje sa koga se vodom snabdjeva grad Srebrenik, te izvorita uz rijeku ibonicu i rijeku Gnjicu za vodosnabdjevanje elia.

Podruje Tuzlanskog kantona je izuzetno siromano vodnim resursima, a i oni su u najveoj mjeri iscrpljeni.Procjena je da se sa postojeim izvoritima podzemnih voda uz proirenja nekih mogu pokriti samo 30% potreba stanovniva za pitkom vodom.

1.2. Snabdjevanje stanovnitva pitkom vodom

Snabdjevanje stanovnitva pitkom vodom ima prvenstvo nad svim ostalim vidovima koritenja voda. Kvalitet snabdjevanja pitkom vodom obino se mjeri stepenom obuhvaenosti stanovniva snabdjevenog putem savremenih javnih vodovoda, specifinom potronjom po stanovniku i sposobnou vodovoda da udovolji zahtjevima potroaa u redovnom obezbjeivanju potrebnih koliina pitkom vodom.

Ukupne koliine vode koje se zahvataju za potrebe vodosnabdjevanja Tuzlanskog kantona su 3.683.0032 m3/god, a ukupan broj stanovnika koji se opsluuje vodom je 243.900.Od ukupne zahvaene vode na izvoritima domainstvima se isporuuje oko 24% koliina, privredi 31%, a ak 45% vode ini neprihodovana koliina vode tj. gubici.

Tuzlanski kanton je u nepovoljnom poloaju to su posljedice prisutnih problema iz predratnog perioda (strateka orijentacija na regionalne vodovode koji nisu nikada realizovani).

U tabeli na sljedeoj stranici dat je pregled trenutnih koliina zahvaenih i isporuenih voda za opinske vodovode u Tuzlanskom kantonu sa strukturom izvorita, brojem stanovnika, specifinom potronjom stanovniva i privrede i gubicima.

10

a) Opina Banovii

Gradska mrea se snabdjeva vodom iz dva izvorita: Studenica i Krabanja. Izvorite Studenica je kaptirano vreloi zdanosti 30-1000 l/s, ali se zahvata 100 l/s. Izvorite Krabanja je takoe kaptirano vrelo izdanosti 10-300 l/s i ono se ukljuuje uglavnom ljeti.

Gradska mrea se sastoji od cca 85 km distributivne mree koja je neplanski uraena i predstavlja veliki problem u distribuciji vode,sa gubicima cca 40%. Na podruju opine Banovii znaajno je pomenuti i dva seoska vodovoda Strabenica i Dragonja koji su manjeg kapaciteta.

b) Opina eli

Opinski sistem snabdjevanja elia se snabdjeva iz pet izvorita: ibovaa, Tukovi 1,2, 3 i Stadion. Prosjena mjesena zahvaena koliina vode sa ovih izvorita je cca 30.000 m3/mj.Sistem vodosnabdjevanja je pumpni. Gubici u sistemu su cca 30%. Na podruju opine eli egzistira i vie seoskih vodovoda nedovoljnog kapaciteta. Dugorono snabdjevanje opine treba rijeiti izgradnjom projektovanog izvorita Brnjik kapaciteta 44 l/sec kao i izgradnjom distributivne mree.

c) Opina Doboj Istok

Sistem vodosnabdjevanja nije jedinsven, te svaka mjesna zajednica ima svoje izvorite. Organizirano snabdjevanje vodom imaju sve mjesne zajednice to ini oko 80% domainstava opine.

Naselje Klokotnica i Lukavica Rijeka se snabdjevaju sa izvorita Johovak I i II, naselje Brijesnica (Velika i Mala) sa izvora Luica kapaciteta 7 l/sec i izvora Luke 6 l/sec. Pumpnim stanicama voda se crpi u visinske rezervoare. Ova dva sistema su potpuno odvojena. Naselje Stani Rijeka se snabdjeva sa izvora pitke vode kod naselja Haskii ija je izdanost 3 l/sec i izvora Lanie kapaciteta 0.5 l/sec.

Predvia se nadogradnja postojeih sistema radi dobijanja dovoljnih koliina vode za sva naselja.

Kako naselja u dolini donjeg toka Spree nemaju rijeen kanalizacioni sistem nego se voda isputa u najblii vodotok koji gravitira Sprei kvalitet voda u bunarima je stalno ugroen potencijalnim zagaivanjem.

11

Pregled trenutnih koliina zahvaenih i isporuenih voda za opinske vodovode u Tuzlanskom kantonu

Red Br.

Opinski/ Meuopinski

Vodovod

Struktura izvorita

(* )

Koliina zahvaene vode na

izvoritu/izv oritima (m3/god.)

Koliina vode koja

se isporuuje domainstv

ima (m3/god.)

Koliina vode koja

se isporuuje privredi i

javnoj potronji (m3/god.)

Broj stanovnika opinskog

centra 2000. godine

(st)

Broj stanovnika

koji se opsluuje

vodom (st)

Bruto specifina potronja

vode (l/st/dan)

Speci fina potronja

stanovnitva (I/st/dan)

Specifina potronja privrede (l/st/dan)

Gubici (%)

Broj stanovnika

prikljuenih na

kanalizaciju (st)

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII

1 Banovii PKS-IOO% 2.315.000 700.000 737.000 12.000 15.000 422,8 ]27,9 134,6 38 4.500

2 Graanica PV-60%,

PKS-4{),X, 1.140.000 5 I 8.000 172.000 14.000 16.000 195,2 88,7 29,5 39 14.000

3 Kalesija PV-88%, PKS-12%

1.243.760 806.000 27.990 4.000 8.500 400,9 259,8 9,0 33 4.500

4 Lukavac

PV- 16,67%,

Akl- 83.33%

2.200.000 840.000 270.000 11.000 20.000 301,4 115, I 37,0 50 12.000

5 Tuzla PV-55%, PKS-45%

23.234.200 3.300.000 11.700.000 115.000 120.000 530,5 52,5 175,8 37 74.400

6 ivinice PV-55%, PKS-45%

2.332.800 1.196.580 3 I 5.964 18.000 25.100 254,6 130,6 34,5 35 4.040

7 Kladanj PKS-IOO% 1.324.512 339.034 58.320 5.800 5.800 625,7 160,1 27,5 70 2.000

8 Gradaac Akl-IOO% 2.019.240 362.013 190.710 18.000 15.500 356,9 64 33,7 73 8.000

9 Srebrenik PV-IO%, PKS-90%

1.020.520 547.050 167.313 12.385 18.000 155,3 83,3 25,5 30 11.000

Sveukupne koliine i prosjene vrijednosti

36.830.032 8.678.677 13.744.797 210. I 85 243.900 4 I 3,7 54 134.440

(*) Struktura izvorita - PKS- pukotinsko-karstne sredine koje se na povrini javljaju u vidu vrela i izvora; PV - podzemne vode iz integranularnih sredina; OV -otvoreni vodotoci; Akl-vjetake akumulacije i prirodna jezera

12

d) Opina Gradaac

Gradski vodovod (kojim se snabdjeva ui dio grada) snabdjeva se sa izvorita Okanovii tri bunara ukupnog kapaciteta 120 l/sec u najpovolnijoj hidrolokoj situaciji. Sa postrojenja za preiavanje voda iz jezera Vidara i Hazna uzima se 75 l/sec (trenutno se ne koristi) izvorita u staroj crpnoj stanici 7 l/sec i Hadiefendijnog izvorita 1,8 l/sec

Kapaciteti izvorita zadovoljavaju potrebe stanovnitva do 2020 god. Do 2030 god predvieno je proirenje izvorita Okanovii za 31 l/sec.

Vodovod Gradaac karakteriu izuzetno veliki gubici u sistemu (ak do 70 % od ukupno zahvaene vode).

Na podruju opine egzistiraju i seoski vodovodni sistemi. Potrebno je izvriti rekonstrukciju vodovodne mree i izvriti proirenje rezervoara.

e) Opina Graanica

Snabdjevanje vodom grada i okolnih naselja vri se sa: - izvorita podzemne vode Sklop I i II sa dva buena bunara ukupne izdanosti 30 l/sec - kaptiranog izvora Soko Ilida izdanosti 14 l/sec - kaptiranog izvora Soko Vrelo ukupne izdanosti 14 l/sec - izvorita podzemne vode iz buenog bunara Soljanua izdanosti 6 l/sec - kaptiranog izvora kahovica izdanosti 4 l/sec. Gubici vode se procjenjuju na oko 40% ukupne zahvaene vode. Najvei nedostatak predstavljaju nedovoljne koliine vode pa se u narednom periodu planira

proirenje izvorita Soljanua za oko 50 l/sec uz rekonstrukciju postojee distributivne mree i izgradnju rezervoara (pumpna stanica i ureaj za kondicioniranje vode).

f) Opina Kalesija

Vodosnabdjevanje grada Kalesije i okolnih naselja vri se sa: - kaptiranog Rakinog vrela ukupne izdanosti 3 l/sec - kaptiranog Mihaljevi vrela ukupne izdanosti 1 l/sec - kaptiranog Lemeia vrela ukupne izdanosti 0,5 l/sec - tri buena bunara Kruik ukupne izdanosti 39 l/sec Poto je kvalitet vode iz bunara nezadovoljavajui u toku je realizacija izrade postrojenja za

pripremu pitke vode koja e u najveoj mjeri rijeiti problem vodosnabdjevanja grada Kalesije i prigradskih naselja.

g) Opina Kladanj

Vodovod Kladanj karakteriu izuzetno veliki gubici uzrokovani loim stanjem cjevovoda i distributivne mree, a posebno kunih prikljuaka. Gubici se procjenjuju na cca 70 % od ukupno zahvaenih koliina voda.

Opinski sistem vodosnabdjevanja Kladnja obuhvata sljedea izvorita: - kaptirano vrelo Gluha Bukovica izdanosti 25 l/sec - kaptirano vrelo Starika Rijeka izdanosti 5 l/sec - kaptirano vrelo Buevac izdanosti 2 l/sec - kaptirano vrelo Alievia esma izdanosti 2 l/sec - kaptirano vrelo Dobre vode izdanosti 11 l/sec - kaptirano vrelo Begova voda izdanosti 11 l/sec. Potrebno je izvriti rekonstrukciju vodovodne mree i kunih prikljuaka kako bi se

smanjili gubici, a zbog nedostatka vode u sunom periodu potreno je izvriti proirenje kapaciteta postojeih rezervoara.

13

h) Opina Lukavac

Vodosnabdjevanje grada i okolnih naselja vri se sa: - izvorita podzemne vode pored rijeke Spree putem 19 bunara ukupne izdanosti 20 l/sec - zahvata povrinske vode iz vjetakog jezera Modrac ukupne izdanosti 75 l/sec - putem dovodnog cjevovoda iz regionalnog vodovoda Tuzla izdanosti 2-3 l/sec. Filterska stanica u krugu KHK Lukavac vri kompletno preiavanje vode iz bunara i

jezera. Na podruju opine egzistira i sedam manjih seoskih vodovoda. Postojea izvorita kapacitetom zadovoljavaju potrebe za vodom grada Lukavca, ali je

potrebno zbog velikih gubitaka (oko 50 % ukupno zahvaene vode) izvriti rekonstrukciju vodovodne mree i staviti u funkciju rezervoar Doleaj.

U narednom periodu inicirati nova hidrogeoloka istraivanja u cilju pronalaenja novih izvorita za potrebe vodosnabdijevanja opine Lukavac.

i) Opina Sapna

Vodosnadbjevanje centralnog dijela opine Sapna i okolnih naselja vri se sa: kaptiranih izvorita Ploe, Vrelo i Kalilo ukupne izdanosti 6 1/sec, kaptiranog izvorita Skakavac ukupne izdanosti 7 l/sec, kaptiranog izvorita Vrelo ukupne izdanosti 4 l/sec, tirolskog zahvata Orlovski potok ukupne izdanosti 8 l/sec, tirolskog zahvata Orlovski potok ukupne izdanosti 1 l/sec, kaptiranog izvorita Podstijena ukupne izdanosti O,3 l/sec, kaptiranog izvorita Bajina njiva ukupne izdanosti 1 l/sec, kaptiranog izvorita aira ukupne izdanosti O,5 l/sec, kaptiranog izvorita Spahika ukupne izdanosti 5 l/sec, kaptiranog izvorita Livada ukupne izdanosti 12 l/sec.

Na podruju opine Sapna egzistira i nekoliko manjih vodovoda sa neznatnim koliinama vode.

U toku je relizacija projekta vodosnadbjevanja preostalog dijela opine Sapna iz buenog bunara BI izdanosti 8 l/sec. Na ovaj nain obezbjedit e se dovoljne koliine pitke vode za potrebe stanovnitva opine Sapna.

j) Opina Srebrenik

Vodosnabdjevanje grada Srebrenika i okolnih naselja vri se u skladu sa Dugoronim Programom snabdijevanja vodom i odvodnje otpadne vode za sva naselja opine Srebrenik 2005 2035. godine.

Ukupne raspoloive koliine vode u gradu iznose 50 l/sec.Poveanje potronje vode i nemogunost tranzita vode kroz mreu pogorano je pojavom veeg broja kvarova i gubitaka na mrei.

U narednom periodu potrebno je izvriti rekonstrukciju mree i izradu novih rezervoara.

k) Opina Teoak

Na podruju opine Teoak snabdjevanje vodom je lokalnog karaktera. Postoji veliki broj manjih vodovoda koji koriste vodu iz prirodnih izvora iji kapaciteti u ljetnom periodu ne zadovoljavaju ni 10 % potreba stanovnitva. Sa izvorita Bukovik snabdjevaju se naselja Uzunovii, Bilalovii i Stari Teoak. U toku je realizacija snabdjevanja vodom iz vjetakog jezera Snjenica sa preiavanjem i izradom dva rezervoara. Ovim nainom obezbjedie se 24 l/sec to e rijeiti potrebe opine za pitkom vodom.

14

l) Opina Tuzla

Vodosnabdjevanje grada Tuzla i okolnih mjesta vri se preko meuopinskog vodovodnog sistema Tuzla-ivinice-Lukavac i ine ga sljedea izvorita:

- izvorite podzemne vode Spreko polje gdje se voda zahvata putem bunara 120-200 l/s - izvorite Stupari gdje se voda zahvata putem 3 kaptae i bunara ukupno 220-300 l/sec - izvorite podzemne vode Toplice gdje se voda zahvata putem bunara ukupne izdanosti

140-230 l/sec. U toku je realizacija projekta vodosnabdjevanja iz jezera Modrac koja e se raditi u dvije

faze sa ukupno 600 l/sec ime e se obezbjediti voda i za opine Lukavac i ivinice. Loe stanje cjevovoda i objekata u sistemu uveliko doprinose niskom stepenu iskoritenja

zahvaenih koliina vode. Gubici vode se procjenjuju na oko 37 % te se u narednom periodu oekuje rekonstrukcija vodovodne mree.

n) Opina ivinice

Sistem vodosnabdjevanja opine ivinice odnosno dijela grada je direktno iz pumpne stanice Sprea iz regionalnog vodovodnog sistema Tuzla i preko rezervoara Metrii zapremine V=2x1000 m3.

Postojea izvorita kapacitetom ne zadovoljavaju potrebe za vodom,a uz loe stanje cjevovoda i objekata u sistemu uveliko doprinose niskom stepenu zadovoljenja potreba za pitkom vodom. Procjenjuje se da gubici iznose 35% od ukupno zahvaenje koliine vode.

Na podruju opine ivinice egzistiraju i manji seoski vodovodi malih kapaciteta. Rekonstrukcijom mree i prikljukom na vodozahvat iz jezera Modrac znatno e se

poboljati snabdjevanje sa vodom.

2. Flairana voda

Obzirom na ''hronini'' nedostatak kvalitetne vode za pie na podruju kantona pojedini privredni subjekti su preduzele aktivnosti oko flairanja i distribucije flairane vode za pie. Na podruju Tuzlanskog kantona do sada je zabiljeeno da se ovim vidom aktivnosi bavi 10 privrednih subjekata i to:

1.SZR "GNS" Devetak, Lukavac (komercijalni naziv vode - "Magnat" Devetak)

Inspekcijski pregled 26.09.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite 2.DOO "AQUA-TERRA" P.J. Punionica ikulje Inspekcijski pregled 27.09.2005 - ne vri flairanje pitke vode 3.DOO "PAPAGO" Kaare Lukavac Inspekcijski pregled 28.09.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite 4.DOO "KOBENS" Priluk, ivinice Inspekcijski pregled 29.09.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite 5.DOO"Majeviki studenac" Donja Obodnica, Tuzla Inspekcijski pregled 30.09.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite 6.DOO" Babi" Ormanica Srebrenik Inspekcijski pregled 03.10.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite od oktobra 2005; prema raspoloivim informacijama, vodu kupuje od DD "Vodovod i kanalizacija" Srebrenik; 7.DOO "TMIN-COMERC" Kladanj (komercijalni naziv vode "Kladanjsko vrelo") Inspekcijski pregled 04.10.2005 - vri flairanje pitke vode i njenu distribuciju na trite 8.DOO "Silas" Banovii (komercijalni naziv vode "Apolinaris" Smajlovi Brezovaa) 9.DOO "ALTIN COMPANY" Gornja Tuzla

Ne vri kontinuirano flairanje i distribuciju: prema raspoloivim podacima, vodu kupuje od JP "KOMUNALAC" Banovii

15

10.Voda "Meli" Kladanj

3. Koritenje vode u ostale namjene

Ovdje emo se osvrnuti na mogunost koritenja voda u vie namjena. Posljednjih godina na podruju Tuzlanskog kantona iskazan je interes a takoe je u fazi koritenja voda kao bogatsvo u svrhu uzgoja ribe (bazeni-ribnjaci), koritenje vode u sportsko-rekreativne svrhe (sportko-rekreativni bazeni). Pored navedenih vidova koritenja vode kao mogunost koritenja vode ostavlja se njena upotreba u svrhu navodnjavanja i koritenja u tehnoloke svrhe.

Zakljuak

Vlada kantona je naruilac projekta Dugoroni program snabdjevanja pitkom vodom stanovnitva i privrede na vodnom podruju slivova rijeke Save u FbiH na kantonalnom i podslivskom nivou-Tuzlanski kanton uraen od strane Zavoda za vodoprivredu Sarajevo.

Vodovodni sistem Tuzlanskog podruja obuhvatio bi vodosnabdjevanje opinskih centara Tuzla, Lukavac, Banovii, ivinice, Kalesija i Srebrenik uz mogunost naknadnog proirenja na Teoak, Sapnu i eli. Sadanji vodosistemi ovih centara karakteriu prije svega nedostaci pitke vode, veliki gubici na mrei uzrokovani oteenjima i neispravnim instalacijama, nepostojanje elaborata o zatitnim zonama za izvorita, zamuenje vode nakon obilnih padavina, neplanski uraenje sekundarne mree itd.

Varijanta III predlae, pomenutog Programa predvia i zahvat vode iz rijeke Krivaje koja se gravitacionim tunelom prevodi u sliv rijeke Oskove, odnosno Spree. Voda bi se zahvatala iz vjetakog jezera Buk na rijeci Krivaji i pumpala u gornji kompenzacioni bazen na planini Konjuh. Ovdje bi se radile i pumpne hidroelektrane pa se tako mogu zahvatati koliine vode vee od 1260 l/sec.Meuslivski transfer vode postao bi vienamjenski vodoprivredni sistem ije su osnovne namjene izravnavanje proticaja rijeke Krivaje, odbrana od poplava i vodosnabdjevanje regione centralne Bosne, proizvodnju vrne elektrine energije i vodosnabdjevanje Tuzlanske regije. U sadanjem trenutku pomenuta varijanta nije prihvaena kao realna i od nje se odustalo zbog izgradnje fabrike pitke vode na jezeru Modrac, ali se ona u svim razvojnim dokumentima ne bi trebala odbaciti kao jedna od moguih varijanti u buduem periodu.

Zakon o koncesijama ''Slubene Novine TK'' br.5/04 god. u lanu 3 (predmet koncesije) stav 1. kao predmet koncesije odreuje koritenje vodotoka i drugih voda na podruju kantona te propisuje nain dodjele i praenja koritenja koncesije. Takoe je Vlada Tuzlanskog kantona propisala i minimalne naknade za koritenje voda. Komisija za koncesije (povjerenstvo) do sada nije izdala ni jednu saglasnost za dodjelu koncesije po osnovu koritenja voda jer takvih nije ni bilo. Ministarstvo poljoprivrede, umarstva i vodoprivrede Tuzlanskog kantona imalo je po osnovu zakona o vodama Sl.novine FbiH 18/98 zakljuene ugovore sa javnim preduzeima Komunalac Kalesija, Gradaac i Banovii Vodovod i kanalizacija Graanica i isto Doboj-Istok. Od svih navedenih subjekata jedino je Komunalac Gradaac uredno izmirivao svoje obaveze i djelimino Komunalac Kalesija.

U narednom periodu potrebno je sva preduzea koja se bave distribucijom i prodajom vode za pie (voda iz vodovoda i flairana voda) uvesti u zakonske okvire Zakona o koncesijama, Zakona o vodama i drugim zakonima kako bi se kontrolisao ovako znaajan predmet koncesije.

Minimalni rok za dodjelu koncesija za ovaj vid koncesioniranja iznosio bi 5 (pet) godina, a da bi se ova oblast uredila sve aktivnosti kod dodjele provoditi putem resornog ministarstva.

III-2 IZGRADNJA HIDROENERGETSKIH OBJEKATA SNAGE ISPOD 5MW

Tuzlanski kanton prednjai u odnosu na ostatak Bosne i Hercegovine kada su u pitanju raspoloivi kapaciteti termoenergije. Meutim u ovom kantonu se proizvodi vrlo malo vrne elektrine energije, odnosno energije iz hidroenergetskih postrojenja. Zbog toga je za planski period do 2020 god. izvrena analiza tehniki iskoristivih hidroenergetskih potencijala kao i eventualnih ekonomski iskoristivih potencijala vrne energije.

16

U okviru Studije hidroenergetskog iskoritenja sliva rijeke Spree koju je izradio Energoinvest Sarajevo, 2001 god. razmatrani su atraktivni potezi vodotoka lokacije malih hidrelektrana. Pri tome je utvreeno da se jedini vodotoci sa povoljnim lokacijama za ova postrojenja nalaze u slivovima rijeka: Gostelje, odnosno Oskove. Studija je pokazala da sva postrojenja imaju specifine investicije vee od 1,5 KM/kWh, to znai da u ovom trenutku gradnja tih postrojenja nije ekonomski opravdana. U ovoj studiji nije razmatran sliv rijeke Drinjae, ali je iz prethodnih studija jasno da se na ovoj rijeci nalaze znaajni energetski potencijali. Na ovoj rijeci bi se mogle uraditi dvije hidroelektrane sa srednjom godinjom proizvodnjom od 23 GWh.

Za naredni planski period potrebno je to prije izraditi studiju izvodljivosti ovih postrojenja odnosno analizu energetskog potencijala rijeke Drinjae.

Trenutno na naem kantonu rade dvije mini hidroelektrane koje su u vlasnitvu elektroprivrede i to na jezeru Modrac i jezeru Snjenica. Oba postrojenja su pribranskog tipa

Mini hidroelektrana ispod brane Modrac ima instalisanu snagu 1,825 MW i srednju godinju proizvodnju od 9420 GWh, radi od 1998 god.

Mini hidroelektrana Snjenica ispod brane jezera Snjenica ima instalisanu snagu od 0,346 MW i srednju godinj proizvodnju od 1589 GWh, a radi od 30.07.2002 god

III-3 IZGRADNJA I KORITENJE ILI KORITENJE HIDROAKUMULACIJA NA PODRJUJU KANTONA

1.1. Prirodna jezera Na podruju kantona postoji izvjestan broj prirodnih jezera koja se razlikuju po tipu, nainu

postanka, hidrolokom i vodoprivrednom znaaju. Neka od ovih jezera su stalna, a neka povremena. Postanku ovih jezera, u najveem broju sluajeva, je doprinio ovjek najveim dijelom nekontroliranim iskoritavanjem terena. Tako na teritoriji kantona nalazimo vei broj zajezerenih depresija nastalih eksploatacijom ljunka i drugih mineralnih sirovina. Popunjavanje nastalih depresija posljedica je doticanja oborinskih i podzemnih voda u vjetaki stvorene prostore. Pored ovih, du korita vodotoka postoje ujezerenja tekuih voda koja nastaju proirenjem rijenih korita. Ove pojave nemaju vei hidrografski, vodoprivredni niti hidroloki znaaj, osim neznatnog uticaja ublaavanja vrhova poplavnih talasa.

Poto do sada nisu istraena to se u narednom peridu trebaju ispitati, odnosno uraditi odgovarajue studije.

1.2. Vjetaka jezera

Na teritoriji tuzlanskog kantona postoji vie vjetakih jezera stacioniranih na nekoliko razliitih lokaliteta. Najvee i najznaajnije je svakako jezero Modrac, zatim jezero Snjenica, Vidara i Hazna kod Gradaca i jezero Makovac u slivu rijeke Oskove.

- Vjetako jezero Modrac

Jezero Modrac formirano 1964 god kod Lukavca na rijeci Sprei ima povrinu od 17km2 i imalo je prvenstvenu namjenu u obezbjeenju tehnolokom vodom industrijskih kapaciteta Tuzle i Lukavca te osiguranje odgovarajueg proticaja na nizvodnom dijelu kao mjera zatite kvaliteta vode. Promjena koritenja se ogleda u veoj izgradnji turistikih objekata i njegovom koritenju u rekreativne i turistike svrhe, za proizvodnju elektrine energije i koritenje kao voda za pie.

U narednom periodu to prije uraditi studiju zatite akumulacije i sliva.

- Vjetako jezero Snjenica

Jezero Snjenica nalazi se na rijeci Rastonica na granici opina Sapne i Teoak povrine 10,3 km2. Prvenstvena namjena jezera je bila snabdjevanje TE Ugljevik tehnolokom vodom. Promjena koritenja se ogleda u koritenju vode za proizvodnju elektrine energije, rekreacione i turistike svrhe i kao voda za pie.

17

U narednom periodu izraditi studije zatite sliva i akumulacije jezera.

- Vjetako jezero Hazna

Jezero Hazna izgraeno je 1967 god na vodotoku Hazna kod Gradaca za potrebe obezbjeenja kontrole poplava nizvodnih podruja i u rekreativne svrhe. Ukupna povrina iznosi 1,2 km2.

U narednom periodu uraditi studije zatite sliva i akumulacije.

- Vjetako jezero Vidara

Jezero Vidara kod Gradaca formirano je izgradnjom brane na vodotoku Vida 1972 god sa prvenstvenim ciljem obezbjeenja vode za pie za potreba Gradaca i kontrolu poplava nizvodnih prostora.Povrina jezera je 4,6 km2 sa maksimalnom dubinom od 14 m.

U narednom periodu uraditi studije zatite akumulacije i sliva.

- Vjetako jezero Makovac

Jezero Makovac u slivu rijeke Oskove prvenstveno namjenjeno za potrebe separacije uglja u Banoviima ima povrinu od 8 km2.

U narednom periodu izvriti hidroloka, geoloka, hidrogeoloka i druga ispitivanja kako bi se na ovom prostoru eventualno izgradila druga brana za potrebe snabdjevanja pitkom vodom grada Tuzle.

III-4 ISTRAIVANJE I/ILI KORITENJE ENERGETSKIH ILI DRUGIH MINERALNIH SIROVINA UKLJUUJUI SVE VRSTE SOLI I SOLNIH VODA UTVRENIH POSEBNIM ZAKONOM

1. Energetske mineralne sirovine

Ugalj

Nema nikakve sumnje da je ugalj i dalje jedan od kljunih energenata u svijetu. Udio uglja u energetskom bilansu EU 15 je bio priblino 15%. Kroz proces irenja lanstva EU se je taj udio poveao na blizu 19%. Danas je EU energetsko zavisna blizu 50%, a do 2030 godine se oekuje da se ta zavisnost povea ak na 70%, to umnogome daje znaaj leitima uglja na podruju Tuzlanskog kantona.

Na teritoriji Tuzlanskog Kantona ija povrina iznosi 2.909 km2 ukupno je poznato i u razliitom stepenu istraeno 8 leita uglja. Najvea leita su vezana za mlae geoloke formacije, to svakako i opredjeljuje njihove kvalitativne tipove i vrste uglja u leitima na podruju TK. Stanje sirovinske baze po vrstama uglja diktira obim i asortiman proizvodnje. Prijeratna proizvodnja uglja iz ugljenokopa sa podruja TK iznosila je oko 7 mil. tona. Gore navedenoj injenici ide u priloga, da je oko 60 % ukupnih rezervi lignita u BiH skoncentrisano u leitima Kreke i oko 24 % rezervi mrkog ugla u BiH skoncentrisano u leitima Banovia, Seone i urevika. Iako je proizvodnja mrkog uglja i lignita priblino jednaka, efekti proizvodnje izraeni u ostvarenim energetskim pokazateljima (kJ/toni) su za jednu treinu vei kod mrkog uglja nego kod lignita. U ovom Dokumentu su prezentovani pokazatelji za leita uglja na podruju Tuzlanskog kantona koja su do danas poznata i u potpunosti ili djelimino definisana.

c) Lignit

Bez sumnje najzastupljeniji energetski resurs na podruju Tuzlanskog Kantona je lignit. Sirovinska baza Krekanskog ugljenog bazena je skoncentrisana u etiri ugljena sloja. Bazen se

18

prostire na povrini od oko 200 km2. Ugljonosna sedimentna serija rasprostranjena je u vidu jednog pojasa pravca pruanja SI-JZ, na duini od 45 km i to od Dobonice (18 km jugoistono od Graanice) na zapadu, do Capardi (12 km zapadno od Zvornika) na istoku. Teritorijalno se rasprostire na etiri opine : Tuzla, Lukavac, ivinice i Kalesija.

Eksploatacija uglja u krekanskom bazenu ima 120 godinju tradiciju. Ekaploatacija se organizovano odvija u etiri ugljenokopa : PK Dubrave, PK ikulje i jamama Bukinje i Mramor u okviru Rudnika Kreka u Tuzli d.o.o.

I pored zadovoljavajueg stepena geoloke istraenosti, sa aspekta rezervi, ugljonosni bazen Kreke nije do kraja istraen.

Napredovanje rudarskih radova je iniciralo da se podruja neposredno uz rudarsku proizvodnju evidentiraju rezerve uglja, pa nakon toga i ostalo. Tako su evidentirane rezerve po rejoninima :

- Prline- Kreka - iki Brod Kalajevo - Par Selo Tojii, Navedena podruja su detaljno istraena, kako u pliim tako i u dubljim dijelovima te se

moe smatrati da je sirovinski potencijal tih podruja u potpunosti definisan. Utvrene geoloke i eksploatacione rezerve uglja u Krekanskom bazenu po klasama i

kategorijama na dan 31.12.2004. godine iznose:

u 000 t

Lokalitet Bilansne rezerve

(A+B+C1 kategorije) Vanbilansne rezerve (A+B+C1 kategorije)

Eksploatacione

Sjeverni sinklinorij 451.446 308.592 266.689 Juni Sinklinorij 492.165 169.431 292.511

Ukupno 943.611 478.023 559.200

Simultano sa eksploatacionim i istranim radovima vreno je sistematsko ispitivanje kvaliteta. Iz velikog broja tehnikih analiza uzoraka uglja iz proizvodnih objekata i istranih buotina utvrene su vrijednosti glavnih kvalitativnih parametara po slojevima.

Prosjean kvalitet uglja na podruju sjevernog Krekanskog sinklinorijuma iznosi :

Ugljeni sloj Komponente

II Krovni I Krovni Glavni Podinski Vlaga (%) 40,38 37,97 35,67 34,78 Pepeo (%) 10,53 10,14 10,28 12,71

Sumpor (%) 0,51 0,68 0,71 0,65 DTE (kJ/kg) 11.344 12.427 13.357 12.947

Prosjean kvalitet uglja na podruju junog Krekanskog sinklinorijuma iznosi :

Ugljeni sloj Komponente

II Krovni I Krovni Glavni Podinski Vlaga (%) 33,55 31,22 31,18 29,50 Pepeo (%) 14,52 17,86 18,45 14,25

Sumpor (%) 0,61 0,75 0,81 1,10 DTE (kJ/kg) 11.648 11.779 10,631 13,186

Ovom prilikom nisu naznaene potencijalne rezerve C2 kategorije jer za njihovo prevoenje u vie klase i kategorije su potrebna znatna materijalna sredstva, te je upitno kada e do toga doi.

Iskazane vanbilansne rezerve se odnose na koliine uglja koje lee u zatitinim stubovima rijeka, naselja, eljeznikih pruga i rezerve uglja na veoj dubini od 400 metara, jer po sadanjim metodama otkopavanja i po tehnologiji koja se primjenjuje u rudnicima ispod dubine od 400 metara

19

nije rentabilna eksploatacija, mada su evidentirane rezerve u dnu krekanske sinklinale, na dubinama veim od 900 metara.

Veliina i oblik eksploatacionog polja Sjevernog Krekanskog sinklinorijuma je transformisan u vie navrata od 1962. godine do danas.

Kako je tekla organizaciona transformacija u okviru rudnika Kreka tako je vreno redefinisanje oblika i veliine eksploatacionog polja. Tokom 1978. godine jedinstveni eksploatacioni prostor rudnika Kreka se dijeli na dvije RO u okviru kojih egzistiraju manja eksploataciona polja pojedinih proizvodnih objekata. I u kasnijem periodu, kako su pojedini proizvodni objekti likvidirani, dolazi do promjena u veliini i obliku eksploatacionog polja.

Na dan 31.12.2004. godine veliina eksploatacionog polja Sjevernog Krekanskog sinklinorijuma iznosi : 2 319,20 ha, rasporeenih po proizvodnim objektima.

Sa dananjim danom u okviru Sjevernog Krekanskog sinklinorijuma egzistiraju tri proizvodna objekta u funkciji proizvodnje uglja i to :

- Rudnik Mramor, jama glavni sloj, - Rudnik Bukinje, jama prvi krovni sloj i - PK ikulje, II i I krovni sloj. Na dan 31.12.2004. godine veliina eksploatacionog polja Junog Krekanskog

sinklinorijuma iznosi : 2 435,7 ha, rasporeenih uglavnom na PK Dubrave. Ugovor o koncesiji sa rudnikom Kreka po lanu 38. Zakona o koncesijama TK (''Slubene

novine TK'' br.5/04 i 7/05), potpisan je februara 2006. godine, na priod od pet godina. Smatramo da bi se u periodu od pet godina stvorili uslovi (izrada tehno-ekonomske studije, izrada dugoronog plana kao i jasno definisanje eksplotacionih polja, uz predpostavku regulisanja imovinsko pravnih odnosa), kako bi se rudnik Kreka pripremio da nakon isteka ovog roka krene u redovnu proceduru dodjele koncesije na eksploataciju uglja lignita.

b) Mrki ugalj

Mrki ugalj, zauzima, prvo mjesto, kao najznaajnija mineralna sirovina, po ekonomsko-geolokim i rudarsko-eksploatacionom znaaju. Prvi pisani podaci o eksploataciji mrkog uglja na podruju Tuzlanskog kantona datiraju iz preioda prije drugog svjetskog rata.

Leita mrkog uglja na podruju TK su relativno brojna u odnosu na veliinu kantona, te pored Zeniko-Sarajevskog ugljenog bazena predstavljaju najvee koncentracije mrkog uglja i na prostorima bive drave.

Sva leita mrkog uglja su konstatovana u okviru starijeg miocenskog polifacijalnog kompleksa. Na podruju Tuzlanskog kantona definisana su etiri ugljena bazena u kojima su skoncentrisane ekonomski znaajne rezerve, a to su : Banoviki ugljeni bazen, ugljeni bazen Seona, Ugljeni bazen eljova i ugljeni bazen urevik.

- Banoviki ugljeni bazen

Centralni Banoviki bazen se nalazi izmeu Spreke doline na sjeveru i padina planine Konjuh na jugu. Njegova ukupna povrina iznosi oko 27 km2. Produktivna serija centralnog Banovikog bazena je podijeljena na dva dijela. Sjeverni i juni dio centralnog bazena.

Eksploatacija uglja u Banovikom bazenu je relativno kasno otpoela, sa prvim naznakama koncesija. Privatno preduzee, in. Stamenkovia iz Beograda, 1937.godine pristupa otvaranju jame Radina, da bi nedugo zatim privatnik Murat Zaimbegovi otvorio ''Begov potok'', podruje dananjih Omazia.

Tek 1939. godine dolazi do otvaranja dravnih rudnika na podruju Banovia. U Banovikom neogenom bazenu miocenske starosti, evidentiran je jedan ugljeni sloj. Na

podruju sjevernog dijela centralnog bazena u reviru Grivica evidentirano je i razvie ''mlaeg'' sloja, koji se javlja lokalno i ija debljina iznosi 1,5 do 3 metra. Njegova pojava nije ekonomski interesantna osim u sklopu ukupne otkrivke na PK ''Grivice''. Tako se udio rezervi centralnog Banovikog bazena kree oko 73 % od ukupnih pojava mrkog uglja na podruju TK.

Stanje rezervi na dan 31.12.2004. godine je dat u tabeli koja slijedi :

20

u 000 t


(A+B+C1 kategorije) Vanbilansne rezerve (A+B+C1 kategorije)

Potencijalne

Centralni bazen 245.582 (92.8%) 7.832 (3 %) 11.256 (4.2 %) Ukupno geoloke

rezerve 264.670

Stepen istraenosti Banovikog ugljenog bazena je visok to se moe vidjeti iz slijedeih pokazatelja :

Rezerve % uee A kategorije 8,9 B kategorije 73,3 C1 kategorije 17,8

Uporeujui kvalitativne parametre iz pojedinih revira centralnog Banovikog ugljenog bazena na osnovu brojnih tehnikih analiza uglja raenim iz proba uzetih iz buotina ili sa radnih etaa aktivnih radilita, ustanovilo se da se kvalitet ugljenog sloja po horizontali veoma malo mijenja, dok su vertikalne promjene dosta uoljivije. Kvalitet ugljenog sloja se idui odozgo prema dole znatno smanjuje.

Prosjean kvalitet centralnog Banovikog ugljenog bazena iznosi :

Komponenta Ugljeni sloj Vlaga % 16,82 Pepeo % 14,77

Sumpor ukupni % 2,37 DTE kJ/kg 19.057

Ugljeni sloj debljine od 15 m koliko iznosi na PK ''ubri'', pa do 18 m koliko iznosi na

lokalitetu Turije, rasprostire se na oko 2700 ha.

- Ugljeni bazen Seona

Smjeten je 18 km zapadno od centralnog Banovikog bazena, u slivu rijeice Seone, koja nastaje od Borovakog i Dubokog potoka. Bazen se od okolnog terena jasno izdvaja u hipsometrijskom pogledu. Sa Banoviima je povezan asvaltnim putem. Organizovana ekploatacija u bazenu Seona jo nije otpoela izuzev sitnih aktivnosti koje su bile evidentirane tokom ratnih godina.

Starost bazena Seone je neogena-donjomiocenska, identina kao i centralnog Banovikog bazena s tom razlikom to je na podruju Seone za razliku od ostalih dijelova mrko ugljenih bazena, evidentirana pojava dva ugljena sloja, debljine do 13 metara.

Stanje rezervi na dan 31.12.2004. godine u Bazenu Seona je dat u tabeli koja slijedi : u 000 t

Lokalitet Bilansne rezerve (B+C1 kategorije)

Vanbilansne rezerve (B+C1 kategorije)

Potencijalne

Bazen Seona 32.524 (92.8%) 1.019 (3 %) 2.060 (4.2 %) Ukupno geoloke

rezerve 35.603

Tehnika dokumentacija za bazen Seonu je djelimino uraena. Kao imperativ se namee

nunost izrade urbanistiko-regulacionih planova za podruje opine Banovii sa aspekta iskoritenja rezervi mrkog uglja u bazenu Seone jer se neplanskom i nekontrolisanom gradnjom na ovom dijelu opine Banovii mogu ''zarobiti'' itekako znaajne rezerve mrkog uglja.

21

Paralelno sa izvoenjem istranih radova u ovom bazenu je ispitivan kvalitet mrkog uglja iz uzoraka uzetih u toku izvoenja istranih radova. Uporeujui kvalitativne parametre sa centralnim Banovikim bazenom ugalj je neto loijeg kvaliteta ali jo uvijek u klasi mrkih ugljeva.

Prosjeni kvalitet uglja na osnovu podataka analiziranih uzoraka uglja u bazenu je:

Komponenta Bzen Seona Vlaga % 20,47 Pepeo % 10,32


Prostor na kojem se javlja miocenska produktivna ugljonosna serija iznosi oko 183 ha.

- Bazen eljova

Bazen eljova, se nalazi juno od Banovia, na udaljenosti od 6 km, Pravac pruanja je istok zapad i duina mu iznosi oko 1,5 km a irina oko 0,7 km. Bazen eljova predstavlja trei po veliini u okviru Banovikog mrkolignitskog ugljenog bazena.

Povrina bazena iznosi oko 1,3 km2. U toku 1967. godine prilikom izrade geoloke karte Banovikog bazena izdvojen je i bazen

eljove kao odvojeni potencijalni bazen. Tek 1982. godine izvedena su preliminarna istraivanja i tom prilikom je izvedeno 6 istranih buotina.

Na osnovu rezultata istraivanja iz 1982. godine prosjena debljina nabuenog ugljenog sloja iznosi 9 metara, dubina zalijeganja 150 metara dok je DTE 10.243 kJ/kg.

Prema preliminarnim istraivanjima izvedenim tokom 1982. godine u bazenu eljova se mogu oekivati rezerve od 6 7 miliona tona.

Ugovor o koncesiji sa rudnikom mrkog uglja rudniku Banovii po lanu 38. Zakona o koncesijama TK (''Slubene novine TK'' br.5/04 i 7/05),potpisan je februara 2006. godine na period od pet godina. Smatramo da bi se u periodu od pet godina stvorili uslovi (izrada tehno-ekonomske studije, izrada dugoronog plana kao i jasno definisanje eksplotacionih polja, uz predpostavku regulisanja imovinsko pravnih odnosa), kako bi se rudnik mrkog uglja Banovii pripremio da nakon isteka ovog roka krene u redovnu proceduru dodjele koncesije na eksploataciju mrkog uglja.

- Bazen urevik

ureviki ugljeni bazen je situiran istono od centralnog Banovikog ugljenog bazena na udaljenosti oko 4 km. Teritorijalno je rasprostranjen samo na podruju opine ivinice. Juno i istono bazen je morfoloki ogranien Djedinskim planinskim vijencem. Sjevernu i sjeveroistonu granicu ini serpentinski masiv. Bazen je jedino otvoren prema sjeveroistoku du rijeke Gostelje. Oblik mu je trouglasti. Maksimalna duina je 5,5 km a irina 12,5 3 km.

U urevikom bazenu je razvijen samo jedan ugljeni sloj, debljine 10 20 m, ija su kvalitativna svojstva skoro identina sa ugljenim slojem centralnog Banovikog bazena.

Aktivna eksploatacija se odvija na dva pogona : - jama urevik - PK Potoari Geoloke rezerve na dan 31.12.2000. godine su iznosile :

u 000 t


(A+B+C1 kategorije) Vanbilansne rezerve (A+B+C1

kategorije) Potencijalne

Bazen urevik 62.682 (92.8%) 8.914 - Ukupno geol. rezerve 71.596

Analizirajui parametre kvaliteta uglja iz urevikog bazena dolo se do zakljuka da je

kvalitet uglja iz urevikog bazena, uz male razlike u korist kvaliteta uglja iz urevikog bazena, priblino isit kao kvalitet uglja iz centralnog Banovikog bazena.

Prosjeni kvalitet uglja na osnovu podataka analiziranih uzoraka uglja u bazenu je:

22

Komponenta Bzen urevik

Vlaga % 5,6 Pepeo % 15,90


Prostor na kojem se javlja miocenska produktivna ugljonosna serija iznosi oko 409.5 ha. Ugovor o koncesiji sa rudnikom mrkog uglja urevik po lanu 38. Zakona o koncesijama

TK (''Slubene novine TK'' br.5/04 i 7/05), potpisan je februara 2006. godine na period od pet godina. Smatramo da bi se u periodu od pet godina stvorili uslovi (izrada tehno-ekonomske studije, izrada dugoronog plana kao i jasno definisanje eksplotacionih polja, uz predpostavku regulisanja imovinsko pravnih odnosa), kako bi se rudnik mrkog uglja urevik pripremio da nakon isteka ovog roka krene u redovnu proceduru dodjele koncesije na eksploataciju mrkog uglja.

c) Kameni ugalj

Na cjelokupnoj teritoriji BiH do danas nije otvoren nijedan rudnik kamenog uglja. Kao osnovni razlog ovoj injenici se moe navesti da je BiH veoma siromana ovom vrstom uglja. Iako je u ranijem peiodu bilo pokuaja pronalaska znaajnijih leita kamenog uglja i otpone organizovana eksploatacija oni su bili bezuspjeni.

Ovom prilikom se treba naglasiti da je rudnik ''Majevica'' u periodu od 1921 do 1941. godine ipak dao odreene koliine u iznosu od 80.000 tona, to je za tadanje uslove bilo itekako znaajno.

Bez obzira na tako mali ekonomsko-geoloki znaaj pojava kamenog uglja u odnosu na rezerve ostalih ugljeva na podruju TK (lignita i mrkog uglja), ovdje emo dati osvrt na rezerve i kvalitet kamenih ugljeva koji se javljaju na podruju Tuzlanskog kantona.

- Kameni ugalj podruja Jasenica-Straa

Kameni ugalja podruja Jasenica-Straa predstavljaju najznaajnije pojave kamenog uglja u BiH. To su u sutini neogene limniko-terestrike naslage kod kojih je poveanim dejstvom pritiska i temperature dolo do ubzanja metamorfoze i nastanka kamenih ugljeva. Leite kamenog uglja se nalazi kod sela Straa smjetenog u podruju grebena Majevice, ispod jednog od najviih kota, Okresanice. Od Tuzle je udaljen oko 40 km. Teritorijalno leite pripada opini Srebrenik, od kojeg je udaljeno oko 8 km. Eksploatacioni radovi, istina manjeg obima u izdanakim zonama, su vreni u periodu 1930-1941. godine, kada je leite bilo vlasnitvo . Hajvoza. Zbog izraenih velikih potreba za kamenim ugljem nakon II sjetskog rata 1948. godine nosilac istranih prava rudnik ''Kreka'' zapoinje intenzivnija istraivanja ovog leita. Tokom 1961. godine istrani radovi se zbog nedostatka finasijskih sredstava obustavljaju tako da su mnoge nepoznanice oko ovog leita ostale nerazjanjene odnosno rezerve ovog leita nisu do kraja definisane. Na osnovu do sada izvedenih istranih radova (istrane buotine i istrani rudarski radovi), moe se rei da je sloj sloene grae, jer se interslojna jalovina javlja u promijenljivoj koliini. Ukupna debljina sloja se kree 3-7,5 metara. Ugalj iz ovog leita pripada grupi kamenih humusnih ugljeva. Kako leite kamenog uglja Jasenica-Straa nije definitivno ispitano, iz tog razloga se ne moe ni dati procjena njegove ukupne ekonomske vrijednosti. Posljednji proraun rezervi je izvren juna 1965. godine, ali samo za njegov gornji dio. Ukupne rezerve iz juna 1965. godine iznose : A kategorija 119.500 tona B kategorija 615.800 tona C1 kategorija 837.000 tona

UKUPNO : 1.572.300 tona

23

Prosjean kvalitet uglja prema podacima analiza uglja iz buotina i jamskih hodnika je slijedei :

Komponenta Leite Jasenica - Straa Vlaga % 7,9 Pepeo % 5,5


Prema ispitivanjima koja su provedena, pran ugalj iz leita Jasenica-Straa se moe koristiti

za proizvodnju metalurkog koksa i do 40 % u mjeavini sa kamenim ugljem iz SAD i kamenim ugljevima iz biveg SSSR-a.

- Kameni ugalj podruja istone Majevice Roanj-Godu

Izgradnjom puta Tuzla Lopare jo 1880. godine, u dolini Gnjice, otkriven je veliki broj izdanaka ugljenih slojeva, srednje Majevice.

Produktivna eocenska ugljonosna serija se protee od Medvednika na zapadu, rijeke Gnjice, Ronja pa sve do Godua na jugoistoku u duini od preko 26 km.

Na ovom potezu je registrovano 60 izdanaka i sa sigurnou se moe rei da je razvijeno preko 15 ugljenih slojeva koji se na povrini ponavljaju zbog izokline ubranosti.

Debljina ugljenih slojeva je veoma promjenljiva 10-15 cm do 1,2 metra. Prema nekim podacima na ovom podruju skoncentrisano je oko 11,5 milona tona kamenog uglja. Pri ovoj procjeni u proraun su uzeti ugljeni slojevi deblji od 0,5 metara, prosjene debljine 0,9 metara i dubine zalijeganja 250 metara.

Prosjean kvalitet uglja na bazi podataka analiza uglja iz istranih buotina i istranih potkopa je:

Komponenta Leite Roanj - Godu

Vlaga % 4,5 Pepeo % 12,2


Na bazi laboratorijskih ispitivanja, koja su provedena na Institutu ''Boris-Kidri'' iz

Ljubljane, moe se zakljuiti da kameni ugalj, podruja srednje i istone Majevice, posjeduje odline koksno-vezujue osobine. Nedostaci kamenog uglja su visok stepen isparljivih materija i viak sumpora u koksu, to se moe nadomjestiti kombinovanjem sa drugim kamenim ugljevima. Prema iznesenim pokazateljima a i prema Zakonu o koncesijama TK, kamneni ugljevi Majevice takoe mogu biti predmet koncesije na podruju TK

2. Kamena so halit

Na teritoriji BiH, a tako i na prostorima ex Jugoslavije, od sonih leita i do danas je poznato samo leite kamene soli-halita u Tuzli i Tetimi nedaleko od Tuzle.

Leita drugih soli, kao to su kalijeve i kalijum-magnezijumove, nisu pronaene. Leita soli oko Tuzle su mlae geoloke starosti, u odnosu na ve poznata leita u Evropi i

svijetu, formirana u miocenu. Tokom 2005. godine je dolo do likvidacije jame ''Tuanj'', proizvodnog objekta gdje se

kamena so eksploatisala jamskim suhim metodama eksploatacije i djelimino se vrila eksploatacija putem kontrolisanog izluivanja, sistemom eksploatacionih bunara.

Drugi dio leita Tuzlanske kamene soli, na podruju Hukala i Trnovca se eksploatisao metodom eksploatacionih bunara. Na ovim lokalitetima se putem nekontrolisanog a kasnije i metodom kontrolisanog izluivanja dobijala slanica za potrebe solane i hemijske industrije u Tuzli i Lukavcu.

24

Obzirom da je eksploatacija u jami ''Tuanj'' obustavljena i da se tokom 2006. godine oekuje okonanje i zaustavljanje rada slanih bunara na lokalitetu Trnovac, predmet naeg budueg interesovanja e biti leite soli ''Tetima''.

Leite kamene soli ''Tetima'' situirano je oko 8 km sjeveroistono od Tuzle. Izgraeno je samo od jednog sonog tijela debljine oko 95 m.

Izgradnja rudnika je zapoela 1986. godine, i predstavljao je zamjenski kapacitet za proizvodnju slanice, sa revira Hukalo i Trnovac, ija je nekontrolisana eksploatacija izazvala slijeganje gradskog podruja, a samim time ugrozila nesmetano odvijanje ivota i egzistencije ljudi na ovim gradskim etvrtima.

Procijenjuje se da bilansne rezerve na ovom leitu iznose 342 miliona tona, vanbilansne 33 miliona tona, dok eksploatacione iznose 54,7 miliona tona. Vijek trajanja rudnika uz godinju produkciju od 2,6 mil.m3 /god slanice, iznosi 62 godine.

Pravo na eksploataciju ima rudnik DD RUDNIK SOLI ''TUANJ'' Tuzla. U narednom periodu izvriti izmjene tako da se utvrdi veliina i oblik eksploatacionog polja obzirom na izradu prostornih planova opina u skladu sa Prostornim planom Kantona.

Povrina eksploatacionog polja iznosi 406,38 ha. Tuzlansko leite soli ''Tuanj'' nije definisano u pravcu sjeverozapada, tj ni do danas mu

nije okonturena granica u tom dijelu. U ovom pravcu se nastavlja produktivna sona serija. Potencijalne geoloke rezerve C2 kategorije na lokalitetu ''Rasovac'' se procjenjuju na 400 miliona tona. Na ova dva lokaliteta utvrene i procijenjene rezerve kamene soli mogu obezbijediti sigurno snabdijevanje slanom vodom u iznosu 2,6 miliona m3/godinu i nesmetan rad hemijske industrije u narednih 100 godina.

Sadanji koncesionari treba da ispune obaveze shodno Zakonu o rudarstvu, a sve u skladu sa

principima ovoga akta. Izvriti auriranje i redefinisanje eksploatacionih polja. Minimalni rok za ovaj vid dodjele koncesija zavisio bi prije svega od raspoloivih rezervi u

leitu, ali u svakom sluaju ne manje od 5 (pet) godina, za kamene ugljeve obzirom na stanje njihovih rezervi i 20 (dvadeset) godine za ostale vrste ugljeva i kamenu so-halit.

III-5 ISTRAIVANJE I/ILI KORITENJE NAFTE I ZEMNOG GASA

Dananji razvoj ljudske civilizacije je nezamisliv bez proizvodnje nafte. Nafta u dananje vrijeme predstavlja crno zlato, bez kojeg je ivot i nezamisliv.

Na podruju tri opine TK, Tuzla, Sapna i Teoak, prema raspoloivim pisanim podacima, postoje pojave a vjerovatno i leita nafte. Na cjelokupnom prostoru BiH nafta se crpila jedino na prostoru TK. U neposrenoj blizini Poarnice zabiljeeni su ''rudnici'' nafte. Na buotinama Poarnica br.-1, br.2., br.4., br.7., br.8. i br.9 je tokom 1938. godine vrena eksploatacija u koliini od 6000 litara/dan. Mada, za dananje uslove i potrebe, ove koliine ne predstavljaju gotovo nita, one nam daju nadu da se na ovim prostorima mogu oekivati leita nafte.

Poznavajui dananje stanje kadrova, opreme, laboratorija, a pogotovu finansijsko stanje na prostoru cjelokupne BiH, moemo sa sigurnou zakljuiti da bi nafta kao predmet budue koncesije trebala da se posmatra u okvirima drave BiH, kroz meunarodne tendere. Svaki drugi vid pokuaja rjeavanja ove problematike bio bi neuspjean i ostao nedovren kao bezbroj puta do sada, jer za ovaj vid istraivanja i eksploatacije je potrebno pored, u prvom redu velikih finansijskih sredstava raspolagati sa visoko strunim kadrom razliitog profila, visoko softificiranom opremom i izuzetno opremljenom prateom laboratorijom.

25

III-6 ISTRAIVANJE I/ ILI KORITENJE NEMETALINIH I METALINIH MINERALNIH SIROVINA, UKLJUUJUI SVE SEKUNDARNE MINERALNE SIROVINE UTVRENE POSEBNIM ZAKONOM

Najraniji tragovi koritenja BiH nemetala, seu u daleku prolost. Pored kamena za zidanje, prva sistematska eksploatacija jednog nemetala na teritoriji BiH, tuzlanska so, datira od prije vie od jednog milenijuma.

Od tada pa do danas, aktiviranje nemetalinih potencijalaje imalo este opravdane padove, uslovljene istorijskim dogaajima na ovim prostorima, sa tendencijom nezadrivog progresivnog napretka. To se naroito pokazalo nakon posljednjeg rata kada je proizvodnja nemetala doivjela ponovni procvat, zbog velike potranje graevinskog materijala u ratom poruenoj zemlji. I pored toga to se produkcija nemetalinih sirovina poveala zbog obnove, moe se rei da se i nakon desetak godina nakon okonanja rata osjeti uspon produkcije to je i normalno zbog opeg uspona i razvoja TK a i drave u cjelini.

Prema Zakonu o koncesijama TK, predvieno je davanje koncesija na istraivanje i/ili eksploataciju nemetalinih mineralnih sirovina. U tekstu koji slijedi dat je pregled nemetalinih mineralnih sirovina za koje su date ili e se dati koncesije.

a) Krenjak

Raznovrsnost u litolokom sastavu, odnosno geolokoj grai na podruju TK je uticala da se u pojedinim njegovim dijelovima pojavljuju i krenjaci koji se uglavnom koristi kao tehniki graevinski kamen i neto manje u hemijskoj industriji za proizvodnju sode i cementa.

Na teritoriji TK evidentirano je oko 13 lokaliteta na kojima se pojavljuje krenjaka kao mineralna sirovina. Od ovih trinaest lokaliteta na njih 10 su utvrene rezerve i organizovana eksploatacija se ve vri od strane razliitih subjekata.

Preostali lokaliteti su u fazi istraivanja ili trebaju da budu predmet istraivanja. Dananja eksploatacija se odvija na slijedeim leitima: - Vijenac kod Lukavca, eksploataciju vri RK ''Vijenac'' doo Lukavac, - Duboki Potok kod Srebrenika, eksploataciju vri ''Ingram'' dd Srebrenik, - Drenik kod Srebrenika, eksploataciju vri ''Ingram'' dd Srebrenik, - Orlova Klisura kod Srebrenika, eksploataciju vri ''Jata'' doo Srebrenik, - Otro Brdo kod Graanice-ivinice, eksploataciju vri ''Terakop'' doo Tuzla, - Stupari kod Kladnja, eksploataciju vri ''Tuzlaputevi'' dd Tuzla, - Hrasti kod Kladnja, eksploataciju vri ''Geoinenjering'' doo Tuzla, - Buje kod urevika, eksploataciju vri ''Kamenolom Kotornica'' doo ivinice, - Sklop-Maleii kod Graanice, eksploataciju vri ''Gramat'' doo Graanica, - Drijena-Maleii kod Graanice, eksploataciju vri ''Drijena'' doo Graanica,

Na leitu ''Hrdar Kosa'' kod Kladnja su zavrena istraivanja, potvrene rezerve, i izdato privremeno rjeenje za eksploataciju, ali se ona na ovom leitu ne vri.

Na leitima ''Zeketua'' kod Srebrenika, nosilac istranih prava ''Zvornik putevi'' doo. Sapna i ''Ravni Bor'' kod ivinica, nosilac istranih prava ''Geotehna'' doo Tuzla, istraivanja su u toku.

Pored gore navedenih aktivnih kamenoloma i onih koji su u fazi istraivanja potrebno je napomenuti da na podruju TK egzistira jo nekoliko potencijalnih lokaliteta koje je ukoliko se iskae zainteresovanost privrednih subjekata, potrebno istraiti odnosno definisati sa aspekta rezervi i kvaliteta i ukljuiti u postojeu produkciju. To su lokaliteti na podruju opina Teoak i Gradaac.

b) Dijabaz

Jedino istraeno leite dijabaza, ''V.Ribnica'' se nalazi kod Ribnice, 13 km jugozapadno od Banovia. Ekploatacionim pravima na ovu mineralnu sirovinu, raspolae ''Plantrans dijabaz'' doo Banovii. Ovo je i jedino otvoreno leite na cjelokupnom prostoru TK, i iroj regiji to mu daje posebnu ekonomsku vrijednost.

26

Pored toga na podruju TK je poznato jo nekoliko manjih lokaliteta koji bi mogli biti interesantni za istraivanja i njihovu evaluaciju. To su leita u okolini Jasenice ''Jelii brdo'', pored Dragunje, dok su ostale pojave dijabaza ekonomski neinteresantne sa aspekta rezervi i kvaliteta.

c) Dacit andezit

U okolini Sapna zabiljeene su i manje pojave dacita i andezita. Pojave ovih stijena su zabiljeene na lokalitetu aklovice i aira. Daciti i andeziti se mogu koristiti kao ukrasni kamen.

d) Kvarcni pijesak

Najvea leita kvarcnog pijeska na prostorima cjelokupne BiH su u TK Njegove pojave su vezane uglavnom za Krekanski ugljeni bazen i neto manje za okolinu Graanice.

Njihova pojavljivanje je vezano za naizmjenino smjenjivanje slojeva uglja i glina. Sva leita kvarcnog pijeska sa podruja krekanskog bazena koja mogu biti predmet

masovne eksploatacije se mogu podijeliti na region : Kreke, Lukavca i Mramora. U krekanski rejon bi se uvrstila slijedea leita : Miladije, Kuii, Moluhe, Ilinica i Ravna

Trenja, Delia potok. U regionu Lukavca su : Lukavac, Zagorje, Lukavaka Rijeka, Bistarac i Prline U regionu Mramora su izdvojena slijedea leita : Mramor, Kik, Duga Kosa, Kovaki Put i

Brezica. Ne treba zanemariti ni leita u okviru junog sinklinorijuma ali su ona u neto sloenijoj

formi pojavljivanja, i sa vie uea glinovite komponente. Debljina sloja kvarcnog pijeska u leitima varira od 30 do 110 metara. Rezerve kvarcnog pijeska nisu utvrena ali se procjenjuju na oko 100 mil. tona Sva leita kvarcnog pijeska prate leita uglja tako da je mogue ostvariti dvostruku

eksploataciju sa istim uticajem na ivotnu okolinu. Ovdje se naroito istie podruje PK ''ikulje'', gdje se rezerve procijenjuju na oko 8 miliona

tona, dok se ukupne rezerve na podruju TK procjenjuju na oko 100 miliona tona. Za sada se koristi u graevinarstvu i kod izrade odreenih filterskih zasipa, za preiavanje

nekih fluida i za proizvodnju gas betona. Treba takoe naglasiti da se ubudue moe oekivati znaajnija primjena ovog mineralnog resursa i u drugim industrijskim granama, kao to je proizvodnja ravnog i ambalanog stakla, vodenog stakla, proizvoda na bazi silikata, razliita primjena u livarstvu i svakako jo raznovrsnija primjena u oblasti graevinarstva.

Preduzee ''Tuzla-Kvarc'' doo Tuzla je za sada jedino preduzee na podruju TK koji se aktivno bavi eksploatacijom kvarcnog pijesaka.

e) Ciglarska glina

Leita ciglarskih ili opekarskih glina su poznata u dolinama rijeka Spree i Jale. U ovom materijalu nisu dati lokaliteti tih leita, ali ukoliko se ukae potreba za otvaranjem i aktiviranjem jednog od njih ona e biti predmet detaljnih istraivanja.

Kao napomenu ovom izlaganju dat emo da je u okolini Graanice otkriveno vie pojava bentonitskih glina od kojih su najpoznatije pojave na lokalitetima Debe i Kulii.

Sloj bentonitske gline na ovom leitu je debeo oko 2 metra. Takoe emo pomenuti i potencijalna leita ciglarske gline na prostoru Ratia, Lipje,

Seona, Dedii, i G. Moranjci.

f) Magnezit

Magnezit kao nemetalina mineralna sirovina prema svojim karakteristikama moe nai primjenu u industriji keramike, graevinarstva, hemijskoj industriji, farmaceutskoj industriji, a naroito u industriji vatrostalnih materijala.

27

Kvalitetna ruda magnezita situirana je u JI dijelu planine Konjuh, odnosno u blizini Kladnja. Leite je skoncentrisano u tri rudna revira : Miljevica, Haluge i Drinjaa.

Geoloke rezerve iznose 1.687.000 tona sa svega 20 % istraenosti. Eksploatacija se do prije rata odvijala pri rudniku Magnezita iz Kladnja koji je pod steajem.

Eksploatacija se trenutno ne vri, a eksploatacionim pravom na magnezit raspolae rudnik Magnezita iz Kladnja.

3. Metaline mineralne sirovine

Prema podacima istraivanja prilikom izrade OGK listovi Brko, Zvornik, Vlasenica, Zavidovii i Doboj razmjere 1:100 000, na podruju TK nisu poznate znaajnije rezerve metalinih mineralnih sirovina. Do sada su poznate neto znaajnije pojave eljezno-nikal-kobaltne rude, dok su bakar, pirit i arsen zabiljeene samo kao pojave te se kao takve ne mogu smatrati ekonomski interesantnim i kao predmet koncesija na podruju TK.

Pojave eljezovito-niklonosno-kobaltne rude su zabiljeene kod Sija i Capardi kod Puraia, Prolosoviima, Tretenici, Suhoj, Breziku, te Kaalj potoku kod urevika dok su najinteresantnije pojave registrovane u Tadiima i Kovaeviima kod ivinica.

Ove rude predstavljaju pretaloenu koru raspadanja peridotita sa strategijiski znaajnim koncentracijama rude kobalta i nikla.

Sadraj kobalta varira od 0,02 do 0,5 % dok sadraj nikla varira od 0,4 do 0,8 %.

Minimalni rok za ovaj vid dodjele koncesija zavisio bi prije svega od raspoloivih rezervi u leitu, ali u svakom sluaju ne manje od 5 (pet) godina.

III-7 LOVSTVO I RIBOLOV NA PODRUJU KANTONA

1. Lovstvo

Na podruju kantona lovstvo je trenutno organizovano kroz lovaka drutva koja egzistiraju kao udruenja graana. Do sada je registrovano 14 lovakih drutava i to:

1. Banovii - "Zelemboj" Banovii 2. eli - "Vjetrenik" ibonica 3. Doboj Istok - "Fazanka" Doboj Istok 4. Graanica - "Srnda" Graanica

5. Gradaac - "Jelen" Gradaac 6. Kalesija - "Sprea" Kalesija 7. K1adanj - "Sokolina" K1adanj 8. Lukavac - "Svatovac" Lukavac 9. Sapna - "Husi Mustafa ektalo" Sapna 10. Srebrenik - "Majevica" Srebrenik 11. Teoak - "Kapetan Hajro" Teoak 12. Tuzla - "Tuzla" Tuzla 13. ivinice - "Toplica" ivinice 14. Kladanj - JP "ume Tuzlanskog kantona" Kladanj sa dva lovaka revira; posebno lovite

"Kladanj" Sva navedena drutva svoju aktivnost obavljaju iskljuivo po teritorijalnom principu,

odnosno djeluju iskljuivo na teritoriji opine na kojoj imaju registrovano sjedite. Putem resornog ministarstva treba preduzeti potrebne aktivnosti da se ova oblast uredi u

skladu sa Zakonom o koncesijama.

28

2. Ribolov

Ribolov se na podruju kantona odvija putem ribolovnih udruenja koja takoe egzistiraju kao udruenja graana. Na podruju kantona registrovano je i djeluje ukupno 16 ribolovnih udruenja i to:

1. SRD Banovii 2. SRD eli 3. SRD Gradaac 4. SRD Graanica 5. SRD Rudar Tuzla 6. SRD Smu Lukavac 7. SRD Sloboda Tuzla 8. SRD Kladanj Kladanj 9. SRD Srebrenik 10. SRD Sapna 11. SRD ivinice 12. SRD Kalesija 13. SRD Teoak 14. SRD Doboj Istok 15. SRD Bistro Tuzla 16. SRD Zeba Srebrenik

Navedena ribolovna udruenja takoe svoju aktivnost obavljaju iskljuivo prema sjeditu udruenja, odnosno na teritoriji svoje opine. Kao i u sluaju lovstva resorno ministarstvo bi takoe trebalo da pokrene potrebnu inicjativu da se ova oblast uskladi sa Zakonom o koncesijama.

III-8 JAVNI LINIJSKI PREVOZ

Meugradski (Kantonalni) prijevoz lica u saobraaju na podruju Tuzlanskog Kantona odvija se putem 95 linija, koje obavlja 25 prijevoznika, sa ukupno 874 polaska povratka. Kantonalne linije obuhvataju 13 opina na podruju kantona. Iz pravca Tuzle u pravcu 12 opina na podruju kantona je registrovano 428 polazaka, od ega 356 polazaka sa prigradske autobuske stanice u Tuzli, a 72 polaska sa meugradske autobuske stanice u Tuzli. Najvei broj polazaka evidentiran je u pravcu Lukavca i to 91, ivinica 88, urevika 61, Banovia 51, Kalesije 43, Kladnja 38, Graanice 29, Doboj Istoka 12, elia 12, Gradaca 10, Teoaka 6 i Sapne 5 polazaka. Ova oblast je ureena Pravilnikom o usklaivanju redova vonje koji donosi federalni ministar prometa i komunikacija. Resorno ministarstvo treba poduzeti potrebne aktivnosti da se ova oblast uskladi sa Zakonom o koncesijama. Minimalni rok za dodjelu koncesija iz ove oblasti iznosio bi 1 (jednu) godinu, a maksimalni 5 (pet) godina.

III-9 KORITENJE LJEKOVITIH, TERMALNIH I MINERALNIH VODA

Na teritoriji Tuzlanskog kantona poznat je vei broj razliitih vrsta mineralnih, termalnih i termomineralnih voda. Samo je njih nekoliko vie ispitano, a ostale su uglavnom registrovane.

1.1. Mineralne vode

Od mineralnih voda na podruju TK registrovane su: - slane i

- kisele vode

29

1.1.1. Slane vode

- Tuzla-Slanica (Slana voda)

Prve hemijske analize slane vode iz Tuzle uradio je jo 1887 god E.Ludwig, a 1919 god i F. Katzer. Slana banja je podignuta 1915 god i u njoj se lijeenje obavljalo kupkama u bazenu i u kadama, pijenjem i inhalacijom. Danas se malo ili nikako ne koristi. Jedinu vezu slanog bunara iz kog se koristi i slanica za Panonsko jezero ima jo hotel Bristol koji godinje troi oko 20 m3 slanice za kupke u jednoj ili dvije kade.

Koritenje ove svakako ljekovite vode nije obuhvaeno sadanjim zakonom o koncesijama niti drugim zakonima.

- Nahvioci (jodno slano vrelo)

Kod sela Nahvioci, a izmeu ibonike rijeke i potoka Rumaice izvira jako slano vrelo sa oko 1 l/sec. Prva analiza uraena jo 1887, a druga 1912 god. Obje analize, a naroito druga je potvrdila da ovo jako slano vrelo sadri i slobodni jod. Za vrijeme turskog vakta voda se koristila za iskuhavanje soli.

U narednom peridu izvriti detaljnija ispitivanja.

- Seljub slatina

U ataru sela Seljuba nalazi se nekoliko slatina. Na dan pregleda 20.09.1968 god. Temperatura vode je bila 130C, voda je bistra bez boje i mirisa. Poznat je i hemijski sastav.

U narednom periodu izvriti sva potrebna ispitivanja.

- Godu slatina

Registrovano nekoliko slatina neznatne izdanosti kao i zagaenosti vrela. Pozn

Dokument o politici dodjele koncesija na području Tuzlanskog ...

Documents

Transcript of Dokument o politici dodjele koncesija na području Tuzlanskog ...