DÜNYADA tNŞAAT MÜHENDISUCI

DÜNYADA iNSAAT MÜHENDiSLiG-,

ÇELİK KOLON - KİRİş BAGLANnLARINDAYF. il\[OOELLEH Sis mc TESTi GE('Ti

Türkiye. Japonya ve Kaliforniya gibi deprem ri kiyüksek bölgelerde çelik yapıların kiriş - kolon

bağlantı noktalannda görülen hasarlar konusunda

Michigan İnşaat ve Çevre Mühendisliği bölümü çelikkiriş ve çelik kolon bağlantılarında iki yeni model üze-rinde deneyler yaptı. Bağlantılar sismik deney standart-Iannın üstünde gerilmeleri başarıyla geçti. Doçent 13u-zidar . ıojadinoviç, deprem etki 'ine maruz kirişlerinkolon bağlantı noktalarında oluşan geri Imelerin kirişflarış uçlunrıdan artınımuk suretiyle yoğunlaşunldığını,bu 'ışın yüklemeler altında flarışta çatlama oluşurıcayukadar limitlerin zorlandığırıı belirtti. St jadinoviç veMichigan Üniversitesi İnşaat v Çevre Mühendisliği

Bölümü profesörlerinden Subhash C. Goel liderliğin-deki araştırma grubu iki ayrı model denedi.

Birinci tasarında düşünülen yeni bağlantı tipi(Michigan Moment Bağlantısı) bir dizi kaplama Ievha-sının ve nervür tipinin kullanılmasıyla kritik bölgenintakviye edilmesini. böylelikle momenti kaplama ele-manlarının; K şeklinde kesme uıbakasının ise düşeyuervürlerle kesme kuverini aktarması prensibine du-yandmldı.

Ikinci ıasarımda (Serbest lanş Moment Bağlantı-;'1) Kiriş flanşının önceden planlanan bölgelerin zayıf-luulrnusı ile gerilim akımının ineinebilir bölgelerdenuzaklaştın lması prensibine dayalı deneyler yapıldı. Ki-riş govdesinde 4 inç (100 mm) ebadında parça kesile-rek Ilanşlarda deforrnasyona izin verildi. Başka deyişle

84 TÜRKIYE MÜHENDISLIK HABERLEI'11 404- 1999.6

[lan .•lann rijirliği azaltıldı. Buna ek olarak kalın bir ıra-pez kesme kuvveti plakası kiriş govdesine kaynaularakkesme direnci ve dayanımı sağlandı. Birbirinden farklı

bu iki dizayn, klasik bağlantılarda görülen kırılganlığıııtümüyle giderildiğirıi gösterdi. Yerinde uygularnalardabölgesel burkul rnalar gözlenebilir diyen Stojudirıoviç,şimdi çalışmaların ne ölçüde bir lokal burkulmasrnırıemniyet sınırları içinde kabul edilebileceğinin belirlen-mesine yönelik sürdürüldüğünü belirtti.

ASCE Yay., Ekim 1999

KEMiK BİçiM Lİ DONATI, BETONUGÜÇLENDiRİP SERTLİK VERiYOR

Uç kısımlun genişletilmiş küçük telleriri beton içi-ne atılmasıyla dayanım ve sertliğin hayli arurı ldığı.New Mexico daki Los Alamos Ulusal laboratuvarındayapıları derıeylerle saptandı.

Araşurrnucılar. beton hacminin yalnız .u yüzde bi-ri oranında kemik görünümlü 25 mm uzunluğundaki

tellerin karışıma kaulrnasıyla rnukavernetin yüzde 84oranında arttığını gördüler, Sertlik ise 93 bt yükseldi.

Son birkaç on yıldır düz tellerin betoıı karışırnınakanştınlarak donatı olarak kulanunı konusunda deney-ler yapılmakta olduğunu belirten son uruşturnanın yö-

neticisi Theodere Zhu, düz telierin uzunluğu boyunca

yeterince aderans sağlamakla birlikte yüksek gerilimleraltında eğilme, bükülrne yönünde zorlanmadan sıyrılıpkaydığını bel irtıniştir.

Theodere Zhu, son deneyde kullanılan ve uçkısırn-ları toplu iğne başı veya kemik uç eklemleri gibi kalın-lastırılan tellerde güçlendirilen betonların gerilim arı-tıkça çatlamalar belirelikten sonra bile mukavemet kay-

bına izin vermediğini belirtti.

ASCE Yay., Ekim 1999

KARBON FillER HASIR K ULLANıMı

YA YGlNLAŞJYOR

A13D'nin Penrı Devlet Üniversitesi araşrırrnacıları,

hasır çelikle rekabet edebilecek karbon liflerinden olu-şan esnek hasır donatının bilgisayar kontrollü üretim

presesi geliştirdiler.

Her ne kadar üretilen karbon litli hasır halen demirdonatıdan daha p, halı çıkıyorsa da karbon linerinin ko-

rezyondan etkilenmcdiğinden daha uzun örnürlü oluşuve hafif oluşu avantajı da küçümsenemez.

Üretim maliyetinin seri üretime geçitme .iyle dahada düşürülebileceğini belirten Mühendislik Bilim veMekaniği Doçenti Charles E. Bakis, Üııi versiteninKompozit Üretim Teknoloji Merkezinde 3 ın x 1.5 mboyutlannda 3.2 eninde karbon linerinden hasır üret-ıiklcrini açıkladı. Daha rijit bir batık ağı görünümünde-ki rnerdiven gibi köşeli veya (L) biçimle birleşimlerde

% 50 kadar mukavemet artışı sağlamakta. Ancak lif bo-

yunca mukavemette % 25 sertlik azalması görülmekte.

Doçerı ı Thomas E. Boothbuy, ticari üreti me geçi 1-diğinde rnenfez, köprü kirişleri gibi korozyorıa maruzelemanların başantı SOJlLIÇ vereceğini belirtiyor.

ASCE Yayım Ekim 1999

.WEB HABERLERi

ASCE Ana : ayfası : www. asce, org.

ASCE Yayınlan : www. pubs. asce. org.

-Ingiltere'de açılan yeni bir site, dünyanın inşaedilmiş ve edilecek en yük ek yapılarına ait istatistik,tablo, bilgi, haber ve özellikleriniilgilenenkrc sun-maktadır.

http://www. high-rises. co. uk./

-ABD Geological Survey.jeolojik tehlikeler sayfa-sında, son depremler, heyelenlar gibi afetlerio jeo man-

yetikleri ve yerlerine ilişkin bilgiler veriyor. Bilgilersürekli yenilenen bir sisteme sahip.

hup.z/geohazards. cr. usg .. gov

-Milenyurn sorunu ya da bilgisayarların kilitlen-mesi olayı olarak ünlenen 2000 yılına geçiş sorunuY2K hakında sorunu ortaya atan aynı adlı kitabın yaza-n Rick Cowles konuyu tartışmak ayrıca nükleer ve fo-sil ynkıtlar ını araştıranlara dallanı ayırıp bilgi sunmak

üzere web sitesi açtı.

http://www.euy2k.com/intre. html

TÜRKIYE MÜHENDisLIK HABERLERI 404 - 1999.6

DÜNYADA İNŞAAT MÜHENDiSllGI

-Microsoft, kentli iIadesiyle - 3.7 terabyıes- dünya-

nın on-line database devi. ABD'nin yarisı ve Avru-

pa'nın havadan görüntülerini sunan bir sayfa açtı. GPS

verilerinin verildiği GIS ve CAD çizimlerinin olarıuklı

oluuğu site

http://www. terruserver. canı

-CSS info. dünya ölçeğinde 300 değişik kuruluş

hakkında biyografik bilgi ve dökürnunm elde edilebile-

ceği bir sayfa açtı.

www.csinfo.com.

-New York ta bir şirketler konsorsiyumu bi di kre

çalışarak da Vinci projesi adında web sayfası açtılar.

Öne leri sektörün ihtiyaç duyduğu i000 kadar inşaat

mühendisinin bu işlere yerleştirilmesi olarak başlayan

girişim giderek yeni teknolojik bilgilerin, teknolojik

kaynakların hatta Leonarda da Vinci hakkında erifor-

masyon kaynağı oldu .

www. davincitimes. org/main. htmL.

-Yapısul Dizayn ve Köprüler Araştırma Grubu

(Sıructural Desing and Bridgcs Res arch Group)

dünyanın en uzun köprü tünel ve ru Illa kablolu

(cable-supptorted) yapıları hakkında bilgileri derledi.

www.stnıct.kıh.se/research/bridges/index.htm

-İnşaat mühendisliğinde kaynak araştırmacılan

aradıklarını bulacakjan ve kolaylıkla kendi sitelerini de

ekleyebilecekleri web, ayfa ına sahipler.

www.links2go.com/topic/Engineering-and-

technology

-Inşaat mühendisliği eğitiminde örnek olay ve

problemterin yer aldığı web sitesi

www.civeng.carleton.ca16CL/

'''' 85

TMMOB'dcn f-LABERlER -

TMM[]B'den HABERLERDEPREM ve MEGAKENTLER İNİSİYATİF (EMI)

Ih.iı Kentler Projesı kapsanundu İkinci Uluslururası Atölye Çuhşrnas: 29 11-04. 12.ı999 tarihlerinde Manila'dayapıldı. Mart LW9 Alrnauyıı-Scehciıu kentinde başınıılan bu projede G ikizkent seçildi. Bu kentler arasında İzrnir-Tuşkcntde bulunuyor. Bu ini-ıyutifin ;ıın al' i büyük kent cl alanlarda deprcıue huzırlıkh olunrnusı, zarurlarırı azaltılması ve yenidenynpılunmnsı olarak tanunlnnmrşnr. EMT. özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki megakentlerde kap •.ısite artırılması ve kul-lanıcılara teknik bilgi iletilmesinde uracı olunması için çaba harcaınakıudır.

12. DEPREM MÜHENDİSLİGİ KONFERANSıYenı Zelundu Deprem Mühendisliği Ulusal Topluluğu ıurufuıdun düzenlenen 12. Dünya Deprem Mühcndisliğı

Koutcransı 30.ıı[-0ı..1.1l2.2000 tarihlerinde Yeni Zelanda-Aucl ..lund şehrinde gerçektcşurilccckur. Bu konferans tümdünyadakı uraştrnrıacı ve uygulayıcılurın deprem zararlunnın azalulrnası ve depretnın etkilerinin kavrunrnastnda gereklihilgı ve ıcknıklerm j1ayla~lIm<.,,~1 için olanak xağluyucukur. Konferans temaları •.ırusındu öncelikle gelişen ülkelerde depremrıskinm .ızululrnusr. dcprcru mühcndixliği uygulamaları ve deprem mühendisliğinde uluslnrurası sorunlar öncelikli knnu-lar ulurak hclırlcnrniştir.

SAGLIKLI KENTLER PLANLAMA SEMİNERİDünyu Sağlık Örgütü (WHO), Kentsel Sağlık Merkezi tarafınuan düzenlenen Suğlıkh Kentler Sernıneri 17- i ıs Ekım

Il)l)lj ıunhlcrirulc İtalya'nın Milann kentinde yapıldı. Bu toplantı, Sağlıklı Kentler Projesı ile kentsel plunlurnucılararusındu i~birl iği başluıucuk ilk çulışuıu olucaktır. Sağlıklı ve ıyi ya~am çevreleri yarunlmusuıdu kentsel planlamanın rolüı,:ıık ruıcmlidtr. Seminerde, tasluk olun r .hbcr "Sağlıklı Kentsel Plunlumu Elkiıuhı " turuşılacukur. Wch site adrcxı :"hırp.z/ww« .1\ ho.dk"

MÜHENDİs ve MİM RLAR için HUKUK EL KİTABIAhuuny.ı M iiiıcnd is Odaları Bırliğı adımı Dr l luns Rudoll Sangcusıcdt tarafrndun hazırlunun ve Ocak i999 da

:> a~ ınlanun "Mühendis Mimarlar El Kitabı -Rcchtshundbuch FUI lngerıieure und Architekıen-' TMMOB'a gündcrilnuşıir,Bu kiuıbın özu Vi: içcriğ: kısıua:

Bütün yapı hukuku sorunlar i içtn cv rensel damşrnun

- Miıııar ve mühendislerin hukuk ihuyaçlan için özel bır kitap,

bu kitaplll pratikle ilgıh ı,:t)k g.~ni~ ve itibar edilerı hukuk. bılgıleri mevcuttur. Kitapta ayrıca pazarlama .. büro orguııizusyonu ve ınuhaxcbcyc yel' verılıyor. Ücreı yasalun. y'I]11 yasaları, çalışma yasası, vergi yasası, meslek. Y"Sll~L teknıknormlıu ve kulluruhsi, hukuki bilımııı değerleri. ve prauk yönlendirmeler kitabın temelini oluşturuyor.

MET ALURJİ MÜHENDİSLERİ ODASI'NDAN BİR YA YIN"Scrtifikusyon Yapılarının ve Test Lulıoraıuvarlunrun Akrcduusyonu Seminer Bildirıleri Kitabı' çıktı. Mayıs 1997 dt:

Metulurji Mühendisleri Oduvı ve Alman Federal M •.ılzcmc Aruşunna ve Test Enstitüsü (BAM) tarafından düzenlenen veağırlıldı olarak Alınan Ulusul Akrcdıtusyon Konseyı (DAR) uzrnunlanncn sunulun bildirilerin yer aldığı kitapta. ulusal veuluslurarnxı mal Ve hizmet ncaretinin en önemli kontrol mekunizrnuları olan Akrediıasyon ve Belgelendirıne kapsam-larının ana oluşuml.ınndun:

I. Kalibrasyon ve Text nnli> Luboruruvurlantun Akrcditasyonu

2. Personel Scrtilikasyonu

.~. Kalııı.: Sıstem Bclgclerulirrnesi

4. Ürün Bclgclcrulinncsi

konulan ıle ılgılı Avrupa normları uçıklunrnaktadır.

TÜRKIYE MUHENDISL!K HABERLERI 404 - 1999.686

YAYıN T ANITIMl

BiRi iI\A

A..I:>A..I\A ii'l1 i'IRe:>1\AA..1'I1

Mustafa Inan en beğendiğlm, güvendiğlm ve sevdiğimarkadaşımdı. 1967 yazında öldü. O'nun ardından çoksaydığım bir fizikçimiz olan Cavit Erginsoy genç denilebile-cek bır yaşta öldü. O sıralarda Kazancakis'in Zorba'sındaanlattığı ve bır bakıma ölenle ölünmez deyimimizleözetlenebilecek bir kişilik kavramının etkisi altındaydım vekendimi o kişilğa göre programlamaya çalışıyordum. Buölümler gerek bende, gerekse içinde bulunduğum çevredegeniş acılar yarattı. Bu acıları sözünü ettiğim kendi kendi-mi programlama çabaları ile bağdaştırmaya uğraştığımsırada, hatırladiğıma göre Erdal lnönü'nün, Mustafa Inanve Cavit Erginsoy'un yaşam öykülerini TÜBITAK'ın desteğiile romanlaştıtarak yayınlatma önerısi ile karşıtaştırn. Buöneriye sözünü ettiğim programlanma çerçevesinde şugörüşle katıldım:

Benimsediğim temel bir doğal yasaya göre, doğadakibireyler karşılıklı etkileşimlerinde kendi iç örgütlenmelerinikorumak yönünde güçlü bir direniş içindedirler. Bu aradainsanlar da bu direnlş öQesi ile mutluluklarını sınırsızlık,ölümsüzlük duygularında ararlar. Maddesel anlamda ölüm-süz olabileceklerine kencilerinl lnandıramadıklaniçindekimilerı çocuklarm kendllerlnlndevarnı gözü ilebakmak.kımileri de toplumda bırakacakları umdukları anılarla birölümsüzlük ve mutluluk duygusuna birbakıma erişebilirler.Gerek Mustafa Inan'ın, gerekse Cavit Erginsoy'unyaşamları sırasında bu ikinci tür mutluluklara erişebildik-lerıni sanıyorum. Dığer taraftan toplumlarda gerek madde-sel gerekseyukarıda sözünü ettiğim anlamdaki mutluluk-larm yaygınlaşmasında, bırakacakları anılar umudu ilemutlu olabilen bilim adamlarının temel katkıları aşikardırkanısındayım. Buna göre böyle kişilerin içmücadelelerininyayınlanması o umutların boşa çıkmaya-cağını göstermek ve bir sonraki nesillere o iç mücadeleninneler olabileceklerine örnekvermek bakım ıdançokyararlıolabileceğigörüşündeyim. Köşedönme hissinin çok

TURKIYE MUHENDISLlK HABERLERI 404 19S96

--un Eserleri -5

yaygın oldUğU bu günlerde daha da ısrarla aynı görüşteyim.

Toplumumuzun bilimsel düzeyini yükseltmek ve gele-cek nesillere de mutluluklarını bilimsel anılarbırakmaktaarayan insanlarımızın çoğalmasını sağlamak, TÜBITAK'ınbaşlıca yasal görevi idi. O zamanki TÜBITAK bilim kuruluErdal ınönü'nün bu önerisini benimsedi.

Ancak aradanyıllar geçtiği halde anlatmaya çalıştığımbu hususları bir yaşam romanda canlandıracak bir yazarbulunamadı. Bu işi üstlenecekyazarın bilimsel coşkuhakkında en azından bir sezglye sahip olması gerekiyordu.Nihayet Mustafa Inan'ın bir öğrencisi ve dolayısı ileMustafa Inan'ın bilim sahasında bir eğitimden geçmiş olanOğuz Atay, bu işi kabullendi. Kendisine toplumkoşullanrruzın, Mustafa Inan'ın Iç örgütüne yansımalarınınoluşturdUğU gerilimleri çoğu kezyenmekle beraber, bazende doğalolarak yenik düşebildiğini ve duyduğunusandıqırn mutluluk ve acılarını anladığım vebecerebildiğimkadarı ile ilettim.

Mustafa Inan'ın doğuştan olacak doğrudan doğruyaalgılanamayan şeyleri sezebilme hususunda olaçarıüstübir hafızası vardı. Bunların ötesinde de mükemmel birinsandı. Oğuz Atay, Mustafa lnan'ıbaşkalanndan da dinle-di ve sonuç, bu elinizdeki yaşam öykü su oldu. Şunu daetmeliyim ki, bu sonucun düşlediğim sonuca tam tarnmauyduğunu sanmıyorum. Ama ne yapalım ki hayallerimizhiçbir zaman tam olarak gerçekleşmiyor. Yine ne yapalımki, Tutunamayanlar'ın yazarı da hepimiz gibi yukarıdasözünü ettiğim mutluluklara erışebilen bir insan olarak,toplum koşullarına arada bir yenik düşmüş olacaktır. O'nubunun için çok sevdim.

CAHiT ARF

B7

..DUZELTME

1. TMH 403. sayı sayfa 24 "Kocaeli Depremi"olarakyayınlanan makalenin başlığı " 17 Ağustos 1999Marmara Depremine Toplu Bakış" ve yazarları Erhan Karaesmen, Cenk Aksoylar, Alperen Kibar, CoşkunErkay, Özgür Madenli-ODTÜ" olacaktır.

2. TMH 403 sayı sayfa 16'da Prof. Dr. Mustafa Erdik, Y. Doç.Dr. Eser Durukal'ın makalesinde bahsigeçen. ancak yayınlanamayan (Şekil-3) aşaqıda verilmiştir. Düıeltir. özür dileriz

20 so 100 km" .

SCf'llE i; 2,OOO,(X)O Vi

Vii ~Viii_----------!/"I~tX

FAULT RUPll.R: -------_

-aoTHEORETICAL ISO-SEISMAL MAP SHAPES FOR EARTHQUAKES ASSOCIATED WITH NORTH ANATOUAN FAULT

Şekil 3. Kocaeli Depremi Eşşiddet Haritası ve Sentetik Eşşiddet Haritaları

8B TÜRKIYE MÜHENDiSLIK HABERLERI 404 - 19996

c

-, KAYIPLARIMIZ

İnşaat Mühendisleri Odası olarak aramızdan ayerldıBınl üzülerek bildirdiğimiz

üyelerimizin yakınlarıne ba{\Sağ118l dileriz.

YOKSEL SEZGINER15.61 sicil rıo'lu üyemiz. 1931 yılında istanbul'da dogmuş, 1954 yılında iTÜ inş. Fak.'den mezun

olmuştur, 19.11.1999 tarihinde vefat etmiştir.

MUSTAFA ÖZMEN17923 sicit rıo'lu üyemiz, 16.04.1949 yılında G61hlsar'da doğmuş, 1976 yılında iDMMA Galatasaray

MYO' dan mezun olmuştur. 14. II .1999 tarihinde vetot etmiştir.

NURETTIN POLAT19642 sfcil noıu üyemiz. 14.01.1952 yılında Mazgirt'de doğmuş. 1977 yılında Konya DMMA'dan

mezun olmuştur. 30. 11.1999 tarihinde vefat etmiştir.

M. KEMAL BAYRAM

9422 sicil rıo'lu üyemiz. 10.12.1943 yılında Siirt'te doğmuş, 1972 yılında ADMMA Zafer MMVO'dan

mezun olmuştur. 08.12.1999 tarihinde vefat etmiştir.

LÜTFÜ DINÇER1519 sicil no'lu üyemiz, 8.9.1928 yılında Çorum'da doğmuş, 1953 yılında ITÜ'den mezun olmuştur.

13.11.1999 tarihinde vefat etmiştir.

AU GÜLCE

35398 slcil rıo'lu üyemiz. 1954 yılında Saimbeyli'de doğmuş, 1987 yılında Çukurova Ünv. MMF'oen

mezun olmuştur. 17.08.1999 torlhmde Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem felaketinde

vefat errnlştir.

FIKRET ERSEZER13869 sicil no'lu üyemiz, 1946 yılında Of'da doğmuş, 1970 yılında KTÜ inş. Mlm. Fak.'den mezun

olmuştur. 10.11.1999 torihinde vefat etmiştir.

TÜRKIYE MÜHENDISLIK HABERLERI 404 - 1999.6 89