(dod) Busken' (in De Morgen) (dod) (belga) (dod) nieuwe roman `Clint E. BROUWERS De … · 2020. 3....
Transcript of (dod) Busken' (in De Morgen) (dod) (belga) (dod) nieuwe roman `Clint E. BROUWERS De … · 2020. 3....
D2 cultuur & media DE STANDAARDMAANDAG 3 FEBRUARI 2020
Niemand heeft ooit een dinosaurus gezien. En dus doen we een beroep op ‘paleokunstenaars’ om ze weer tot leven te wekken, van vergeten 19deeeuwse aquarellisten totSteven Spielberg. Het Teylers Museum in Haarlem zoomt in op hun werk. SENNE STARCKX
Volgende week maandag weten we het. In Amerika weten ze het zelfs al op zondag,
maar dat komt omdat ze daar negen uur achter lopen op ons: welke film wint de Oscar, wie zijn de beste actrice, acteur en regisseur? Daar wordt een heel jaar over gespeculeerd. Let er maar eens op hoe vaak recensenten in hun besprekingen vermelden of een film of een acteerprestatie Oscarwaardig is.
Helaas is er veel meer nodig om te winnen dan simpelweg de beste zijn – voor zover je artistieke prestaties kunt vergelijken. Er worden events georganiseerd en er lopen reclamecampagnes met billboards in de straten – zo’n reclamepaneel op Sunset Boulevard kost een paar tienduizend euro voor een week. Netflix trok vorig jaar voor Roma 25 tot 30 miljoen dollar uit, dat was meer dan het dubbele van wat de film had gekost. Regisseurs en acteurs moeten zich ook overal laten zien waar er stemgerechtigde leden van de Academy zouden kunnen opduiken; het pensenkermissencircuit van Los Angeles, zeg maar. En de producenten moeten
ervoor zorgen dat hun film wordt gezien door de mensen die moeten stemmen. Harvey Weinstein organiseerde daar indertijd zelfs screenings voor in bejaardentehuizen. En diezelfde Weinstein deinsde er ook niet voor terug om campagnes tégen andere films op te zetten, zoals Roman Polanski onlangs nog vertelde over die keer dat hij genomineerd was voor The pianist en hij moest opboksen tegen twee Weinsteinfilms.
‘Het is echt een race, als een zotte paardenrace’, vertelde regisseur Bong Joon Ho van Parasite afgelopen weekend in deze krant. ‘Het is fysiek slopend. Iedereen wordt simultaan uitgeput. En de studio’s smijten er ook almaar meer geld tegenaan, in een soort opbod.’
Maar als je dat allemaal weet, hoeveel waardekan je dan nog hechten aan zo’n Oscar? Een prijs moet niet gaan naar wie de beste en/of de duurste campagne heeft gelopen, hij moet gaan naar wie de beste film heeft gemaakt.
Is de beste wel de beste?
DESALNIET TEMINFILIP VAN ONGEVALLE
Hoeveel waarde kan je nog hechten aan een Oscar?
‘Ik streefde er alheel lang naar om een roman te maken die over helemaal niets gaat. Ik meen dat ik daarin geslaagdben’De 80jarige JEROEN BROUWERS is fier op zijn nieuwe roman ‘Cliënt E. Busken’ (in De Morgen)
derd berichten is drank te zien. Een van de recordhouders is de rapper
Lil’ Kleine (van het liedje ‘Drank & drugs’), die 15 keer met een glas of fles te zien was (en in de meeste andere foto’s rookt hij een sigaret, al dan niet met tabak, maar daar hebben de onderzoekers niet naar gekeken).
De onderzoekers vrezen dat de strengebeperkingen op alcoholreclame gericht op jongeren momenteel worden omzeild via influencers. Bij één op drie onderzochte alcoholgerelateerde berichten, werd expliciet vermeld dat het om een gesponsorde post ging. (dod)
Hoeveel invloed heeft Lil’ Kleine op zijn minderjarige fans? © rr
Op Instagram wordt er heel wat metdrankflessen en glazen gezwaaid, en dat gebeurt haast altijd in een context die het drinken van alcohol positief afschildert. Dat constateert een groep Nederlandse wetenschappers, in een onderzoek dat is gepubliceerd op Frontiers in psychology. Ze waarschuwen dat jongeren daardoor kunnen worden aangezet om (meer) te drinken.
De onderzoekers keken naar de laatstehonderd berichten van 178 Instagramgebruikers die bij Nederlandse jongeren populair zijn. Twee derde van hen plaatste berichten over drank, in twee op hon
Internet
Influencers zetten jongeren aan tot drinken
Hoe de mens de dino schiep
Van fossiel tot fantasie
Schreven we levensecht? Dantoch op basis van wat er medio19de eeuw over de uitgestorvenreptielen bekend was, en dat wasniet veel: Hawkins’ collega Richard Owen had de dinosauriërpas tien jaar eerder (‘verschrikkelijke hagedis’) zijn naam gegeven.Maar een kniesoor die daar toenmoeilijk over deed. De ‘CrystalPalace dinosaurs’ waren een sensatie: het Londense publiek keekverbluft naar deze ‘voorwereldlijke
schepsels’. En de gasten vanHawkins smulden van de
bijpassende schildpaddensoep.
Hawkins hadzich voor het
uiterlijk van
Het moet geweldigzijn geweest, hetbanket in het Londense Crystal PalacePark op oudejaars
avond 1853. De genodigden schoven aan bij een feestdis die in eenbetonnen iguanodon was geplaatst. De iguanodon was maareen van de tientallen levensechtesculpturen van dinosauriërs diebeeldhouwer en ‘natuurvorser’Benjamin Waterhouse Hawkinshad geschapen.
de dino’s gebaseerd op wetenschappelijk bewijs (fossielen),maar vooral ook op een flinke portie verbeelding. Hoe had hij kunnen weten dat het gekke uitsteeksel dat tussen resten van de iguanodon was gevonden, niet op desnuit van het dier hoorde, maaraan zijn duim? Daarom dat hij hemverbeeldde als een neushoornachtig reptiel, en niet als de vinnigetweevoeter zoals die in het dinomuseum in Brussel te bewonderenis. Die verbeelding van ‘paleokunstenaars’ als Hawkins staat centraal in de expo Dinomakers in hetTeylers Museum in Haarlem, datzich traditiegetrouw richt op hetsnijvlak van kunst en wetenschap.
Bijbelse zondvloed Dat snijvlak is in de kleine maar
originele tentoonstelling omnipresent. Bij de entree worden we begroet door twee imposante prehistorische schepsels: een grondluiaard en een ichtyosaurus. Ze staaner niet als fossielen, maar zijn geportretteerd op twee enorme aquarellen. Beide stukken werden nogmaar onlangs aangekocht, ze zijnvan de hand van ene Ignaz JohannBerger, een nu onbekende Oostenrijkse schilder die ze in 1856 maakte voor het rariteitenkabinet vaneen aartshertog. De reusachtigegrondluiaard en het zeereptielspraken toen immers tot de verbeelding – en eigenlijk doen ze dat
‘Nothosaurus bij
maanlicht’ (ca 1860).
© teylers museum
DE STANDAARDMAANDAG 3 FEBRUARI 2020 D3
Joseph Kuwasseg, ‘Landschap met iguanodonten uit het vroege krijt’ (circa 18511858). © collectie neue galerie graz am universalmuseum joanneum/N. Lackner/UMJ
maker’ Steven Spielberg werd ingeprent. Knight stelde de T. rexvoor als een lompe, wat dommigeloebas die traag zijn staart voortsleept. Knights invloed was niet gering: hij bepaalde mee het heersende beeld van de dino’s tot ver inde tweede helft van de vorige eeuw.
‘Zo herinner ik het ook uitmijn jeugd’, zegt hoofdconservator
jagend uit, en dat veranderde zelfsniet toen aan het eind van de eeuwin NoordAmerika iconische exemplaren zoals de T. rex werden ontdekt. Op de monumentale schilderijen van de Amerikaanse paleokunstenaar Charles Knight is dekoning van de dino’s maar een slapafkooksel van de vervaarlijkevleeseter die ons door ‘paleofilm
Veerle Baetens heeft de Magritteprijsgewonnen voor de beste actrice. Ze kreeg de prijs voor haar rol in de FransBelgische psychologische thriller Duelles van Olivier MassetDepasse, die liefst negen nominaties verzilverde. De film won in de categorie ‘beste film’ onder meer van Le jeune Ahmed van de gebroeders Dardenne. Het hitchcockiaanse Duelles speelt zich af in de jaren 60. Na een drama in een rustige buurt sluipt de paranoia geleidelijk in de sterke vriendschap tussen twee vrouwen.
Bouli Lanners kreeg de Magritte voorde beste acteur. (belga)
Film
Andy Gill, gitarist en medeoprichter van de postpunkband Gang of Four, is op 64jarige leeftijd overleden aan een longontsteking. Volgens een mededeling van de band was hij in zijn ziekenhuisbed nog aan het luisteren naar mixes voor een nieuw album. ‘De laatste tournee in november was de enige manier waarop hij ooit afscheid zou nemen,’ schrijft de band, ‘met een Stratocaster rond de nek, gierend van de feedback en de oren van het publiek op de eerste rij verdovend.’ Een grote hit had de groep nooit, wel grote invloed, op onder meer Nirvana en Red Hot Chili Peppers. (dod)
Muziek
Cybercriminelen zijn ervandoor met bijna 3 miljoen euro van het Rijksmuseum Twenthe. Het museum was twee jaar geleden in gesprek met een Londense kunsthandelaar over de aankoop van een werk van de Engelse schilder John Constable, maar de emailconversatie over de transactie werd gevolgd door hackers. Op een gegeven ogenblik stuurden de criminelen zelf een bericht dat afkomstig leek van de verkopers, met daarin een rekeningnummer in Hongkong. De afgesproken 2,85 miljoen werd op die rekening gestort, en verdween spoorloos. Beide partijen geven elkaar de schuld. (dod)
Schilderkunst
Ketnet voert opnieuw actie tegen pesten, dit keer met Nora Gharib en Ketnetwrapper Sarah Mouhamou als boegbeelden. Lukas Dhont regisseerde een videoclip voor de nieuwe song ‘Stip it’. Ketnet roept iedereen opnieuw op om vier stippen op zijn hand te zetten. Vanaf dat moment zijn ze besmet met het ‘antipestvirus’ en kunnen ze het ook doorgeven. Van 14 tot 21 februari krijgt de problematiek rond pesten aandacht tijdens de Vlaamse week tegen pesten. Die week wordt afgesloten met het Antipestival, waar de Move tegen pestenaward wordt uitgereikt. (dod)
Televisie
Rijksmuseum Twenthe door cybercriminelen opgelicht
‘Move tegen pesten’ is terug op Ketnet
Andy Gill, gitarist van Gang of Four, overleden
Veerle Baetens wint Magritte voor beste actrice
nog steeds. Ze waren de tyrannosaurus rex en de brontosaurus vanhun tijd – die mastodonten warenindertijd nog niet ontdekt.
Vanaf 1800 moesten de religieuze scheppingsverhalen het steedsmeer afleggen tegen wetenschappelijke verklaringen. De uitleg alszouden de versteende botten die aleeuwenlang werden gevonden,toebehoord hebben aan dieren dietijdens de Bijbelse zondvloed waren omgekomen, voldeed nietmeer. Het begon paleontologen ennatuuronderzoekers te dagen datde aarde ooit bevolkt geweestmoest zijn door creaturen die nooitdoor een mens waren aanschouwd. Ze werden geconfronteerd met een onvoorstelbaar gegeven: diersoorten kunnen uitsterven.
Dinomakers is eigenlijk een beknopte overzichtstentoonstellingvan het werk van de paleokunstenaars die de afgelopen tweehonderd jaar onze voorstelling van dedinosauriërs hebben bepaald. Verwacht geen rotstekeningen vancromagnonmensen of neanderthalers (waar wij bij ‘paleokunst’toch eerst aan denken) maar schil
derijen, beelden, schetsen, boekillustraties, films, reclamepostersen gezichtsreconstructies gemaaktdoor kunstenaars die zich daarvoor telkens baseerden op de (inhun tijd) nieuwste wetenschappelijke inzichten. Hun creaties zijnvergelijkbaar met de artist’s impressions waarmee sterrenkundigen uitpakken als ze weer eens eennieuwe planeet hebben ontdekt:op basis van de beschikbare informatie maken ze een beeld van hoehun vondst er zou kunnen uitzien.
T. rex: Lompe loebas De expo toont hoe onze dino
verbeelding sinds de vroege 19deeeuw is veranderd. En hoe die evolutie werd gestuurd door het werkvan slechts enkelen. Aanvankelijkwerden de dino’s nog afgebeeld alsvreemde schepsels, alsof ze net alsde middeleeuwse fabeldierennooit echt hadden bestaan. Als afzichtelijke monsters ook, waarvande lelijkheid contrasteert met hetparadijselijke landschap eromheen, zoals in de schilderijen vande Franse landschapsschilderJoseph Kuwasseg. Toch zien de dieren er dan nog niet echt angstaan
Trienke van der Spek, die de expovormgaf samen met gastconservator Esther van Gelder. ‘De dino’s,dat waren toch die trage, niet al teslimme mastodonten waarvan hetuitsterven bijna voor de hand lagomdat ze in alle opzichten lekenonder te doen voor de snellere enslimmere zoogdieren?’ Pas tijdensde‘dinorenaissance’, die begon metJurassic Park, kantelde dit beeldweer. Intussen had ook de theorievan de meteorietinslag opgang gemaakt: de dino’s lijken vooral brute pech te hebben gehad.
Zo kan elke generatie zich herkennen in de dinoverbeelding, vanvroeger en nu. En van morgen,want ook de huidige generatiekinderen is nog mateloos gefascineerd. Met doeopdrachten wordtook hun dinoverbeelding geprikkeld. En natuurlijk mogen ze huneigen favoriete dino tekenen en inkleuren. Dat is niet alleen gedaanom hun ouders wat rust te gunnen:een grote onbekende in de huidigedinowetenschap is welke kleurende dieren hadden. Paleontologenproberen dat sinds kort te achterhalen met de hulp van scheikundigen die op fossielen naar sporenvan pigment zoeken. Zodat paleokunstenaars onze dinoverbeeldingstraks weer kunnen opfrissen.
‘Dinomakers’, nog tot 1/6 in het Teylers Museum, Haarlem. ¨¨¨¨èIgnaz Johann Berger, ‘Ichtyosaurus’ (ca. 1856). © teylers museum
‘De dino’s, dat warentoch die trage, niet alte slimme mastodonten waarvan het uitsterven bijna voorde hand lag omdat zein alle opzichten lekenonder te doen voor desnellere en slimmerezoogdieren?’