DOC BRO LUCAS JAARVERSLAG2011 - KU Leuven · van zorg, langer thuis te laten wonen. Daarom...
Transcript of DOC BRO LUCAS JAARVERSLAG2011 - KU Leuven · van zorg, langer thuis te laten wonen. Daarom...
Werkingsverslag 2011
LUCASCentrum voor zorgonderzoek & consultancy
Een groepsoverschrijdend centrum van de KU Leuven
Inhoudstafel
1 Voorwoord 2011 1
2 LUCAS – Visie en missie 2
3 Financiering 2011 3
4 Onderzoek 44.1 Zorg voor ouderen 44.2 Geestelijke gezondheidszorg 84.3 Welzijn, armoede en sociale uitsluiting 144.4 Communicatie en patiëntenparticipatie in de gezondheidszorg 16
5 Vorming 175.1 Partner in permanente vorming 175.2 Aanbieder van vormingsmodules op maat 18
6 Wetenschappelijke dienstverlening 196.1 LUCAS adviseert de overheid 196.2 LUCAS coacht netwerken en praktijksettings 196.3 LUCAS participeert aan netwerken 19
7 Internationale netwerken 20
8 Steunpunt Welzijn Volksgezondheid en Gezin 21
9 Enkele markante publicaties 229.1 Rapporten en boeken 229.2 Publicaties in wetenschappelijke tijdschriften 23
10 Doctoraten en masterproeven 2410.1 Zorg voor ouderen 2410.2 Geestelijke gezondheidszorg 2410.3 Communicatie en patiëntenparticipatie in de gezondheidszorg 24
11 Bestuur en personeel 25
Het onderzoek van LUCAS was in 2011 gericht op de ondersteuning van de zorginnovatie. In de ouderenzorg had dit onderzoek
onder meer betrekking op de verdere invoering van BelRAI, de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren in de woonzorgcentra en de
ondersteuning van het netwerk van kleinschalige woonvormen. In de geestelijke gezondheidszorg kwam het onderzoek over de
transformatie naar meer zorg in de samenleving via “artikel 107” op gang. Integratie van mensen met psychische problemen in arbeid
en in educatie-omgevingen werd mede omwille van de maatschappelijke impact, opnieuw een onderzoeksthema in twee projecten.
De lijn ‘welzijn, armoede en sociale uitsluiting’ onderzocht het functioneren van eerstelijns welzijnsdiensten met studies over jongeren
met een leefloon, huiselijk geweld en thuisloosheid.
LUCAS is een interdisciplinair centrum: we werken krachtig samen. Het netwerk FLIECE (Flanders Study to Improve End of life care
and Evaluation Tools) ging van start. In samenwerking met de VUB, UGent en UAmsterdam ontwikkelt LUCAS twee studies over de
palliatieve zorg voor personen met dementie. In samenwerking met collega’s van Architectuur Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening
deden we studiewerk over de impact van de ruimtelijke omgeving op het welbevinden van personen met ernstige ziekten en dementie.
We formuleerden over deze topics samen vernieuwende projecten waaronder een INTERREG-project dat in 2012 van start zal gaan
over de impact van architectuur, design en licht op de oriëntatie van personen met dementie. LUCAS sloot een strategisch samenwerkings -
akkoord met het HIVA en Jeugdzorg Emmaüs om samen praktijkgericht onderzoek rond thuisbegeleiding op te zetten.
Ook het beleidsgericht onderzoek kreeg veel aandacht. Het Steunpunt Welzijn Volksgezondheid en Gezin werkte zijn eerste vijfjarenplan
af met een stroom van publicaties en met een finale studiedag op 28 oktober. Onder leiding van de centrale Steunpunt staf is in
september een nieuw plan ingediend om het beleid van de minister van WVG te ondersteunen. Het meerjarenprogramma omvat
drie onderzoekslijnen: monitoren van zorgbehoefte en -gebruik, evaluatie van preventieve en zorginterventies en de zorgorganisatie en
-beleid. En het bestaande consortium van onderzoeksinstellingen werd verder uitgebreid met enkele nieuwe partners uit de Universiteit
Hasselt, Universiteit Antwerpen, Katholieke Hogeschool Kempen, Lessius Hogeschool en de Artevelde Hogeschool. Het programma
is inmiddels goedgekeurd voor de periode 12-15.
LUCAS ondersteunde het beleid rond suïcidepreventie door de evaluatie van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie en door de
voorbereiding van de gezondheidsconferentie in december 2011. De onderzoekslijn over suïcidepreventie stoelt ook op een krachtige
internationale samenwerking. Het OSPI-project komt in een eindfase met tal van relevante internationale publicaties over wat er echt
werkt in suïcidepreventie en Predi-NU maakt een opstart met een focus op een webbased behandelingsprogramma voor jongeren
en jongvolwassenen.
Afronden en opnieuw beginnen... is ook LUCAS. Tien personeelsleden verlieten ons centrum omdat hun project eindigde en er niet
onmiddellijk een substantieel en aansluitend nieuw contract kon worden geboden. Een traject binnen LUCAS biedt echter – zo blijkt
– een stevige garantie op nieuw werk: onze ex-medewerkers zijn allemaal elders aan de slag. De knowhow op het vlak van beleids- en
praktijkgericht onderzoek maakt hen geknipte partners voor toekomstige samenwerkingsverbanden. En LUCAS werft aan: nieuwe
projecten vragen nieuwe medewerkers...
1 Voorwoord 2011
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 1
LUCAS streeft ernaar de levenskwaliteit van
kwetsbare personen te verbeteren door wezenlijke
vernieuwingen in de zorgpraktijk en het zorgbeleid te
initiëren en te ondersteunen.
We realiseren deze missie
• door een voortdurende verbinding te leggen tussen
inzichten vanuit onderzoek, beleid en praktijk
- we vertalen wetenschappelijke kennis naar concrete en
bruikbare handvatten die het beleid en de zorgpraktijk
inspireren
- we zetten praktijkvragen om naar toetsbare
wetenschapsvragen
- we onderbouwen beleidsmaatregelen met
wetenschappelijke inzichten
- zo integreren we ervaringsdeskundigheid,
waardeafwegingen en wetenschappelijke kennis
• door in dialoog te treden met alle belanghebbenden
en samenwerking op te starten en te stimuleren
- in ons participatief onderzoeksmodel brengen we alle
actoren samen en luisteren we naar ieders inbreng
- we hebben daarbij oog voor de zorgvragers zelf,
maar ook voor mantelzorgers en familieleden, profes -
sionele en vrijwillige hulpverstrekkers en beleidsactoren
- door onze inbreng verhogen we niet alleen het inzicht
in zorg, maar brengen we ook het debat op gang en
initiëren we acties die de zorgpraktijk en het zorgbeleid
verbeteren
• door gedegen onderzoek te voeren dat zowel in eigen
land impact heeft als in de internationale contexten en
in de wetenschappelijke literatuur
- we sporen kritisch en alert vernieuwingen en verbeteringen
in de zorg op
- goede praktijken maken we zichtbaar en internationale,
wetenschappelijk onderbouwde interventies introduceren
we in het Vlaamse en Belgische zorglandschap
- we stimuleren kritische reflectie, methodisch handelen
en een onderzoeksmentaliteit bij de verschillende
zorgactoren
- we vinden het belangrijk om ons onderzoek af te
toetsen bij vakgenoten binnen en buiten België
2 LUCAS – Visie en missie
2
Figuur 1 toont dat de inkomsten van LUCAS in 2011 voornamelijk
afkomstig waren van de Vlaamse (49%) en de Federale (36%)
overheid. Het Steunpunt WVG en de RAI-projecten waren vanuit
budgettair oogpunt het grootst. De basisfinanciering van de
KU Leuven vertegenwoordigt 2% van de inkomsten.
Figuur 1: Financiering LUCAS 2011
In 2011 ontving LUCAS voor 43 projecten financiering, voor een
totaal van 2.844.725 Euro. Figuur 2 toont de verdeling van de
inkomsten voor onderzoek over de verschillende onderzoekslijnen.
Voor het Steunpunt en voor BelRAI nam LUCAS opnieuw de
coördinatie op zich. Een grote fractie van het budget is daardoor
bestemd voor onderzoek dat door partners wordt uitgevoerd.
Figuur 2: Projecten 2011
3 Financiering 2011
n Vlaamse overheid
n Federale overheid
n Privé
n Basisfinanciering KU Leuven
n Europese instellingen
49%
36%
10%
2% 3%
n SWVG KU Leuven
n SWVG Derden
n RAI Derden
n RAI KU Leuven
n Geestelijke gezondheidszorg
n Welzijn
n Honoraria
n Dementie & ouderen
n Arts-patiëntcommunicatie
8%
25%
10% 19%
15%
7%
3%
11%2%
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 3
Zoals in voorgaande jaren heeft het onderzoek van LUCAS
ook in 2011 betrekking op vier onderzoekslijnen:
• zorg voor ouderen
• geestelijke gezondheidszorg
• welzijn, armoede en sociale uitsluiting
• communicatie en patiëntenparticipatie in de gezondheidszorg
4.1 Zorg voor ouderen
De studies over de zorg voor ouderen concentreren zich
in 2011 rond vijf grote thema’s:
• onderzoek over het Resident Assessment Instrument (RAI)
• onderzoek over zorgtrajecten
• onderzoek over de zorg voor personen met dementie
• onderzoek naar deugdelijk bestuur
• onderzoek naar het levenseinde
HET RESIDENT ASSESSMENT INSTRUMENT (RAI)
Het Resident Assessment Instrument (RAI) is een evaluatie-
instrument om de zorgtoestand en het welzijn van ouderen op
een gestandaardiseerde en gestructureerde manier in kaart te
brengen. Doel is een beter zorgplan en een kwaliteitscontrole
op de uitvoering van dat plan. RAI is een internationaal
ontwikkeld en erkend instrument (zie www.interrai.org).
• De haalbaarheid en de voorwaarden voor de
implementatie van het RAI-instrument in België (BelRAI)
BelRAI is een Belgisch pilootproject, in opdracht van de
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en
Leefmilieu. Met de gestandaardiseerde gegevens verzameling
door het BelRAI-instrument streeft men naar:
- een betere kwaliteit van de zorg voor oudere cliënten
- wetenschappelijk onderzoek om de kwaliteit van de
zorg voor oudere personen te evalueren en te monitoren
- beleidsondersteuning via wetenschappelijk onderzoek
en met behulp van betrouwbare data
LUCAS heeft in het BelRAI-project een leidinggevende rol.
Het centrum staat in voor de coördinatie en de inhoudelijke
invulling van drie opeenvolgende deelprojecten. Die projecten
verliepen in samenwerking met de Universiteit van Luik, het
Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschappen
(KU Leuven), het Centrum voor Usability Onderzoek (CUO)
(tot 2009) en Pyxima (sinds 2009).
• VLARAI
4 Onderzoek
4
Looptijd januari 2011 tot december 2011
Opdrachtgever/ Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid financiering
Projectleider A. Declercq
Wetenschappelijk L. Van Eenoomedewerkers L. Vesentini
D. Vanneste
Looptijd 2006 - 2011
Opdrachtgever FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Promotoren A. Declercq, coördinatorCh. Van Audenhove
Wetenschappelijk J. de Almeida Mellomedewerkers D. Vanneste
L. VesentiniL. Van EenooI. Van Ruyskensveld (tot 30.06.2011)N. Spruytte
De doelstelling van het project is te komen tot een
pre-module die door alle diensten in de woonzorg kan
worden gebruikt en elaboratie-modules die in een tweede
stap enerzijds tot een beter beeld van de zorgnood van
de oudere leiden en anderzijds een indicatie geven voor
de nodige zorgtijd en voor het recht op de zorgverzekering.
De elaboratie-modules zijn optioneel. Ze komen slechts
aan bod indien op basis van de pre-module blijkt dat dit
wenselijk is. Daarnaast wordt ook verder nagedacht over
de inhoud en timing van de eventuele volgende fases van
het project BelRAI Vlaanderen.
ONDERZOEK OVER ZORGTRAJECTEN
• De Vlaamse Ouderen Zorg Studie (VoZs)
De Vlaamse Ouderen Zorg Studie (VoZs) is een deelstudie
van het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
VoZs focust op kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers.
De studie gaat na welk zorgtraject de ouderen volgen en
welke invloed dat traject heeft op de oudere zelf, maar ook
op de mantelzorger. VoZs wil op die manier zorgtrajecten
en factoren die de vraag naar hulp versterken of afzwakken,
in kaart brengen.
• Narratieve zorg
De onderzoekers ondersteunen de implementatie van
de nieuwe methodiek ‘narratieve zorg’ bij thuiswonende
kwetsbare ouderen. Levensverhaalschrijvers halen met
oudere personen herinneringen op ter versterking van hun
identiteit en ter preventie van depressie (gestructureerde
reminiscentie). LUCAS zorgt voor de wetenschappelijke
evaluatie.
• Onderzoek voor de evaluatie van zorgvernieuwings -
projecten voor kwetsbare ouderen (Protocol III)
Dit project zoekt naar mogelijkheden om kwetsbare
ouderen, met behulp van een aantal innovatieve vormen
van zorg, langer thuis te laten wonen. Daarom evalueert
het een aantal zorgvernieuwingsprojecten voor
thuiswonende kwetsbare ouderen.
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 5
Looptijd april 2007 tot december 2011
Opdrachtgever/ Steunpunt Welzijn Volksgezondheid en Gezin financiering
Projectleider A. Declercq
Wetenschappelijk M. Demaerschalkmedewerkers B. Vermeulen
B. EmmersK. Scheepmans
Looptijd januari 2010 tot maart 2014
Opdrachtgever/ Rizivfinanciering
Projectleider A. Declercq
Wetenschappelijk J. de Almeida Mellomedewerker
Partners Université Catholique de LouvainUniversiteit AntwerpenUniversité de Liège
Looptijd juni 2010 tot augustus 2011
Opdrachtgever/ CGG Brussel-Oostfinanciering
Projectleiding A. Declercq Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk N. Spruyttemedewerkers M. Demaerschalk
• Anders ouder worden
Acht innovatieve projecten voor kwetsbare ouderen stelden
een driejarenplan op en werken aan de uitbouw, de ontwikkeling
en de evaluatie van een goede zorgpraktijk. LUCAS neemt
de wetenschappelijke begeleiding en de evaluatie van de
acht projecten op zich. Doel van het onderzoek is de zorg
op maat en de zorg in de samenleving voor kwetsbare
ouderen te verbeteren.
• De ontwikkeling van een referentiekader integrale
kwaliteit wonen en zorg
De Vlaamse overheid wil een referentiekader ontwikkelen
“dat aangeeft wat verwacht kan worden van elk woonzorg -
centrum in Vlaanderen op vlak van verantwoorde zorg”.
Dit referentiekader omvat een aantal thema’s met daarbinnen
standaarden die al dan niet juridisch afdwingbaar zijn.
Aan elke standaard worden één of meerdere indicatoren
gekoppeld die signaleren in welke mate de standaard is bereikt.
De opdracht wordt in eerste instantie toegespitst op de
ontwikkeling van een set van haalbare en meetbare kwali -
teits indicatoren, als eerste opstap naar kwaliteitsmonitoring.
ONDERZOEK OVER DE ZORG VOOR PERSONEN
MET DEMENTIE
Het zorgaanbod, de afstemming van vraag en aanbod en de
evaluatie door patiënten en hun mantelzorgers zijn de centrale
thema’s in het onderzoek naar de zorg voor personen met
dementie.
• Impact van persoonsgerichte zorg via Dementia Care
Mapping op het welbevinden van bewoners met dementie
en hun zorgverleners in Vlaamse woon- en zorgcentra.
Dementia Care Mapping (DCM) is een in Groot-Brittannië
ontwikkelde methodiek om zorgverleners in woonzorgcentra
te ondersteunen in het geven van persoonsgerichte zorg aan
bewoners met dementie. Deze methodiek wordt in België
gedoceerd en gebruikt in een aantal woonzorgcentra,
maar er is nog geen echte effectstudie. In dit project wordt
daar een start mee gemaakt. Op de volgende onderzoeks -
vragen wordt een antwoord gezocht: Welke invloed heeft
persoonsgerichte zorg, via de methode van Dementia Care
Mapping op (1) de kwaliteit van leven van bewoners met
dementie; (2) de kwaliteit van zorg voor bewoners met
dementie; (3) de attitude van hulpverleners ten aanzien
van persoonsgerichte zorg voor bewoners met dementie
en (4) de zorgrelatie tussen hulpverleners en bewoners met
dementie. Tevens wordt nagegaan welke faciliterende en
belemmerende factoren er zijn bij de implementatie van een
zorgverbetertraject, aan de hand van DCM, voor bewoners
met dementie. Het onderzoek gebeurt bij 10 woonzorgcentra
in Limburg, met een experimentele groep en een
controlegroep.
4 Onderzoek
6
Looptijd juni 2011 – maart 2012
Opdrachtgever/ Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheidfinanciering
Projectleiding Ch. Van AudenhoveK. Hermans
Wetenschappelijk N. Spruyttemedewerker
Looptijd september 2010 – augustus 2013
Opdrachtgever/ Katholieke Hogeschool Limburgfinanciering
Projectleiding A. Declercq, LUCASI. Dreessen, KHLim
Wetenschappelijk M. Demaerschalkmedewerkers N. Spruytte
Looptijd oktober 2009 tot april 2013
Opdrachtgever/ Cera financiering
Projectleiding Ch. Van Audenhove A. Declercq
Wetenschappelijk N. Spruyttemedewerkers I. De Coster
ONDERZOEK NAAR DEUGDELIJK BESTUUR
• Deugdelijk bestuur in de residentiële ouderenzorg
Deugdelijk bestuur heeft betrekking op het geheel van de
structuur, het proces en de uitkomsten van het bestuur en
de besluitvorming van organisaties. Dit onderzoek zoemt in
op zes thema’s van deugdelijk bestuur:
1. Naleving van wettelijke statuten, verplichtingen en
formaliteiten
2. Duidelijkheid en transparantie rond statuten, visie,
missie, strategie en doelstellingen
3. Goed machtsevenwicht tussen bestuursorganen
(taakverdeling, cumulatie)
4. Samenstelling, structuur en werking van de raad van
bestuur
5. Efficiënte besluitvorming
6. Bewuste en actieve deelname aan het maatschappelijk
gebeuren
In een nulmeting zijn directies en voorzitters van de raad
van bestuur van vzw’s in de residentiële ouderenzorg uit
Vlaanderen schriftelijk bevraagd over de zes thema’s.
We stelden vast dat een verdere professionalisering van
het bestuur zich opdringt, met de samenstelling van de raad
van bestuur en de competenties van bestuursleden als
concrete werkpunten. In de studie zijn ook verbanden gelegd
met de organisatiestructuur en het netwerk van de vzw.
We formuleerden een aantal praktische suggesties voor de
verdere uitbouw van deugdelijk bestuur in de woonzorgcentra.
ONDERZOEK NAAR HET LEVENSEINDE
FLANDERS STUDY TO IMPROVE END-OF –LIFE
CARE AND EVALUATION TOOLS (FLIECE)
• Verbeteren van de zorg aan het levenseinde van ouderen
in rusthuizen – palliatieve zorg voor personen met
dementie in rusthuizen in Vlaanderen
In 2006 leed ongeveer een kwart van de Vlamingen ouder
dan 75 jaar aan dementie. Het merendeel van deze patiënten
verblijft thuis, maar verhuist in een vergevorderd stadium
van de ziekte naar een woonzorgcentrum en sterft daar
ook. Tijdens hun verblijf in woonzorgcentra hebben deze
patiënten net als andere terminale patiënten behoefte aan
goede palliatieve zorg. Toch wordt palliatieve zorg bij personen
met dementie vaak laattijdig of helemaal niet opgestart.
Bovendien is de palliatieve zorg die wordt gegeven vaak
niet aangepast aan de specifieke noden van patiënten met
dementie. Op basis van de wetenschappelijke literatuur
over en de praktijkervaring van professionelen met palliatieve
zorg bij ouderen met dementie, worden richtlijnen en een
bijbehorende training ontwikkeld. De richtlijnen zijn bedoeld
voor multidisciplinaire teams in woonzorgcentra en zullen
zich vooral toespitsen op de communicatieve aspecten
van palliatieve zorg. Via een effectstudie zal vervolgens
worden nagegaan of de richtlijnen en de training leiden
tot kwalitatief betere palliatieve zorg voor ouderen met
dementie in woonzorgcentra.
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 7
Looptijd 2011
Opdrachtgever Zorgnet Vlaanderen vzw financiering
Promotoren K. HermansA. DeclercqCh. Van Audenhove
Wetenschappelijk M. Demaerschalkmedewerkers N. Spruytte
Looptijd maart 2011 tot februari 2015
Opdrachtgever/ SBO-2010 – IWT10036 financiering
Projectleiding Ch. Van AudenhoveA. Declercq
Wetenschappelijk S. Ampemedewerker
Partners i.s.m. VUB en UGent
• Evaluatie van de kwaliteit van zorg aan het levenseinde
in RVT’s aan de hand van de RAI MDS en RAI PC (FLIECE)
In België bestaat er een grote verscheidenheid aan zorg -
mogelijk heden voor ouderen met dementie, waardoor het
zorglandschap er zeer gefragmenteerd uit ziet. Momenteel
wordt informatie betreffende de palliatieve noden van ouderen
met dementie niet op een gestructureerde en gevalideerde
wijze geregistreerd, waardoor er tussen de zorgvoorzieningen
onderling onvoldoende uitwisseling plaatsvindt van de
noodzakelijke patiëntengegevens. Dit staat een goede
palliatieve zorg van ouderen met dementie in de weg.
In het eerste deel van dit onderzoeksproject wordt het
assessment instrument “InterRAI Palliative Care” (iPC)
vertaald en in 10 woonzorgcentra geïmplementeerd.
iPC is een onderdeel van de interRAI-instrumenten en laat
toe om gegevens over de palliatieve noden van patiënten
te registreren. Deze gegevens dienen vervolgens voor zowel
individuele zorgplanning als voor onderzoeksdoeleinden.
In het tweede deel van dit project wordt de iPC gebruikt
als afhankelijke maat om de effectiviteit van de richtlijnen
over palliatieve zorg voor patiënten met dementie in
woonzorgcentra (ontwikkeld in het voorgaande project)
te onderzoeken.
4.2 Geestelijke gezondheidszorg
In 2011 richtte het onderzoek over geestelijke
gezondheidszorg (GGZ) zich op vijf thema’s:
• de preventie van depressie en suïcide
• de vermaatschappelijking van de GGZ
• participatie en empowerment van gebruikers
• de relatie tussen armoede en geestelijke gezondheid
• de arbeidsparticipatie van personen met psychische
problemen
DE PREVENTIE VAN DEPRESSIE EN SUÏCIDE
Als lid van de Europese Alliantie tegen depressie (EAAD)
ondersteunt en evalueert LUCAS actieprojecten in vier domeinen:
• deskundigheidsbevordering van huisartsen
• deskundigheidsbevordering van sleutelfiguren
• beeldvorming en publiekscampagnes op het vlak van
geestelijke gezondheid
• getrapte zorg voor personen met depressie
Tijdens het voorbije jaar evalueerden we suïcidepreventie -
interventies en deden we onderzoek naar cognitieve factoren
die de verschillen tussen suïcidecijfers in Vlaamse, Waalse en
Nederlandse regio’s beïnvloeden.
4 Onderzoek
8
Looptijd maart 2011 tot februari 2015
Opdrachtgever/ SBO-2010 – IWT10036financiering
Projectleiding A. DeclercqCh. Van Audenhove
Wetenschappelijk S. Melismedewerker
Partners i.s.m. VUB en UGent
• OSPI (Optimized Suicide Prevention in Europe)
Het OSPI-project wil wetenschappelijk onderzoeken of het
beleid en de interventies in het kader van suïcidepreventie
het aantal zelfdodingen op populatieniveau doen dalen.
De onderzoekers doen dat via een gecontroleerde studie
naar het effect van een multilevel interventie in vier regio’s
(Ierland, Duitsland, Hongarije en Portugal). Uiteindelijk wil
dit Europese project een wetenschappelijk gefundeerd
concept voor suïcidepreventie uitwerken.
• Het effect van sociaalcognitieve factoren, coping en
hulpzoekend gedrag op suïcidaal gedrag. Regionale
verschillen in Vlaanderen, Nederland en Wallonië
De suïcidecijfers in Vlaanderen en Wallonië zijn significant
hoger dan in Nederland. In België en Nederland zelf zijn er
ook regionale verschillen wat betreft het aantal suïcides.
Determinanten op individueel niveau, noch andere
determinanten kunnen die regionale verschillen verklaren.
Daarom bestudeert dit onderzoek in welke mate sociaal -
cognitieve factoren bepalend kunnen zijn voor suïcidaal
gedrag. Het onderzoek startte in 2008 in Vlaanderen.
In 2011 vond de bevraging in Wallonië plaats.
• De evaluatiestudie van het Vlaams Actieplan
Suïcidepreventie
Suïcide behoort vandaag de dag tot één van de belangrijkste
gezondheidsproblemen van onze westerse maatschappij.
Ook de gegevens voor Vlaanderen zijn zorgwekkend.
Zo bedroeg het gestandaardiseerd sterftecijfer in 2000
18,2 per 100.000, waarmee Vlaanderen bovenaan in
de Europese rangorde scoort. Naar aanleiding van de
gezondheidsconferentie over de preventie van depressie
en zelfdoding die plaatsvond op 3 en 4 december 2002,
werd in 2006 het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS)
uitgewerkt. Het algemene doel van dit plan was de
incidentie van zelfdoding bij zowel mannen als vrouwen
tegen 2010 met 8% te verminderen in vergelijking met
2000. Daarnaast had het plan tot doel om de incidentie
van suïcidepogingen, suïcidale ideatie en
zelfgerapporteerde depressie te reduceren.
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 9
Looptijd oktober 2008 tot september 2012
Opdrachtgever/ Europese Commissie, 7th Framework Programmefinanciering
Algemene U. Hegerl (D)projectcoördinatie
Algemeen wet. K. Gottlebe (D)projectmanager
Algemeen adm.-fin. P. Torremante (D)projectmanager
Projectleider Ch. Van AudenhoveLUCAS
Wetenschappelijk G. Scheerdermedewerker
LUCAS
Projectpartners Consortium van veertien partners, OSPI verspreid over tien EU-lidstaten
Looptijd januari 2011 - november 2011
Opdrachtgever/ Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheidfinanciering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk E. Coppens medewerkers G. Scheerder
Looptijd oktober 2008 tot november 2011
Opdrachtgever/ initiatief van het Centrum ter Preventie financiering van Zelfdoding i.s.m. LUCAS, met de steun van
de Vlaamse Gemeenschap, Departement Welzijn,Volksgezondheid en Gezin en de Waalse Overheidi.s.m. AIGS asbl.
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk A. Reyndersmedewerker
In 2010 liep het VAS ten einde. In opdracht van het Vlaams
Agentschap Zorg en Gezondheid en in aanloop naar een
nieuwe gezondheidsconferentie suïcidepreventie evalueerde
LUCAS de resultaten en de werking van het afgelopen VAS.
Op basis van de onderzoeks resultaten worden een conclusie
en beleidsadvies geformuleerd om het nieuwe actieplan bij
te sturen. Op die manier kan de suïcide problematiek in
de toekomst nog beter worden aangepakt.
• Ervaringen van stigma en discriminatie door patiënten
met depressie (ASPEN-project)
ASPEN wordt geleid door Graham Thornicroft, Professor
of Community Psychiatry, Head of the multidisciplinary
Health Service Research Department at the Institute of
Psychiatry, King's College London.
ASPEN is een internationale studie naar de beleving
van stigma en discriminatie door mensen met depressie.
De resultaten van het onderzoek worden zowel kwantitatief
als kwalitatief geanalyseerd.
Het ASPEN-project bevat nog twee andere werkpakketten:
• inventarisatie van best practices rond stigmabestrijding
in Vlaanderen
• onderzoek naar de deelname aan het beleid door
mensen met psychiatrische problemen. ASPEN doet
ook aanbevelingen om die participatie te bevorderen.
Resultaat: zie website www.antistigma.eu
• Deskundigheidsbevordering van ziekenhuisverpleeg -
kundigen inzake depressie en suïcidepreventie
Met deze studie willen de onderzoekers ervoor zorgen dat
professionele hulpverleners in algemene ziekenhuizen een
betere kennis hebben over depressie en suïcide. Een betere
kennis leidt tot een betere herkenning van de symptomen
en uiteindelijk tot een meer kwalitatieve zorg. Het onderzoek
resulteerde in een driedelige vorming met praktische
handleiding en in 2011 werd een boek gepubliceerd.
4 Onderzoek
10
Looptijd september 2008 tot augustus 2011
Opdrachtgever/ Europese Commissie, DG Sancofinanciering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk G. Scheerdermedewerkers E. Tambuyzer
Student B. Houberechts(masterthesis)
Projectpartners Consortium van 18 partners uit 16 EU-lidstaten of kandidaat-lidstaten
Looptijd maart 2008 tot augustus 2011
Opdrachtgever/ Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim) financiering JESSA Ziekenhuis en ZOL (Ziekenhuis Oost-Limburg)
Partners SPIL Limburg (Samenwerking Psychiatrische Initiatieven Limburg)
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk C. Schalenbourgmedewerker
• Inventarisatie van Vlaamse Actoren inzake
suïcidepreventie
Het doel van het onderzoek is het inventariseren van relevante
actoren inzake suïcidepreventie in Vlaanderen en een voorstel
tot taakverdeling, met het oog op de vorming van een
coherente en slagkrachtige Partnerorganisatie/
Expertisecentrum voor depressie en suïcide. Voor de
inventaris van relevante actoren inzake suïcidepreventie
is een beschrijving gemaakt van enerzijds organisatorische
gegevens van elke organisatie en anderzijds van de
aanwezige kennis en het ontwikkelingspotentieel.
• Preventing Depression and Improving Awareness
through Networking in the EU (PREDI-NU)
PREDI-NU is een Europees actie- en onderzoeksproject
dat nieuwe interventies voor de preventie van depressie bij
jongeren wil uittesten. Het project wordt uitgevoerd door
een uitgebouwd netwerk van Europese experten in de
preventie van depressie en suïcide, die reeds eerder samen -
werkten in de European Alliance Against Depression (EAAD)
en Optimised Suicide Prevention and Implemention in
Europe (OSPI) projecten. Het PREDI-NU project bouwt
voort op deze ervaringen en wil specifiek inzoomen op de
noden van jongeren met een beginnende of milde depressie.
Er wordt gezocht naar nieuwe methodieken en technologieën
om jongeren, voornamelijk jonge mannen, te bereiken die
via de bestaande kanalen de weg naar gepaste hulp niet
vinden. Het voornaamste doel van het PREDI-NU project
is het ontwikkelen van een evidence based online zelfhulp-
instrument voor jongeren met een beginnende of milde
depressie. Het tweede doel is het verbeteren van de
deskundig heid van professionals die met jongeren in
contact komen in het vroegtijdig herkennen en adequaat
omgaan met symptomen van depressie.
• Evaluatiestudie naar de acties in het kader van Preventie 2.0
Jongeren tussen 14 en 25 jaar vormen een belangrijke risicogroep
voor zelfdoding en zelfdodingspogingen. Deze leeftijdsgroep
is tevens erg actief op Web 2.0, het interactieve internet.
Preventie 2.0 ontstond uit de bezorgdheid dat mensen via
internetfora en ontmoetingssites hun zelfdodinggedachten met
elkaar delen, maar daarop niet altijd de gepaste reactie krijgen.
Bovendien kan het zien of lezen van suïcidale ideatie drempel -
verlagend werken bij andere kwetsbare jongeren en ontstaat
het risico op imitatiegedrag. Met project Preventie 2.0 trachtte
het CPZ, via deze nieuwe Web 2.0 toepassingen, risicogroepen
op te sporen en op een zachte manier de weg te tonen naar
hulpverlening. Daartoe realiseerde het CPZ in 2009 en 2010
heel wat acties, zoals: (1) de constructie van een nieuwe website,
(2) de detectie van berichten over zelfdoding op Netlog,
(3) de lancering van een brandpage op Netlog en (4) het ter
beschikking stellen van een meldknop om ongepaste berichten
over zelfdoding op het internet te melden. In de huidige studie
wordt de effectiviteit van deze acties onderzocht.
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 11
Looptijd september 2011 tot augustus 2014
Opdrachtgever/ Executive Agency for Health and Consumers financiering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk G. Scheerdermedewerker
Looptijd juni 2011 tot september 2011
Opdrachtgever/ Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ)financiering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk E. Coppensmedewerker
Looptijd april 2011 tot mei 2011
Opdrachtgever/ Ga voor Geluk vzw financiering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk E. Coppensmedewerkers G. Scheerder
DE VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE
GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
Sinds de jaren ’90 is er in België een afbouw van bedden in
de psychiatrische ziekenhuizen. Patiënten met een grote nood
aan ondersteuning en begeleiding komen terug in de maatschappij
terecht. Een volwaardige integratie en participatie aan het
maat schappelijk leven vraagt van de hulpverleners een
specifieke aanpak.
Veel studies van LUCAS behandelen deelaspecten van die
vermaatschappelijking. Zo evalueren we de GGZ-hervormingen
in België. We onderzoeken ook de mogelijke rol van ervarings -
deskundigen en van pleegzorg bij (her)integratie in de samenleving.
• Evaluatie van de GGZ-hervorming: naar een Betere
Geestelijke Gezondheidszorg door de realisatie van
zorgcircuits en zorgnetwerken
Door de toepassing van artikel 107 evolueert België in de
richting van een betere GGZ. Dat gebeurt met de creatie
van zorgcircuits en zorgnetwerken.
LUCAS ondersteunt de lancering van die hervormingen.
Het project vormt de basis van een opleidingsprogramma
voor hulpverleners en voor een monitoring/registratiesysteem
om de hervormingen te evalueren.
GEBRUIKERSPARTICIPATIE EN EMPOWERMENT
• Patiëntenparticipatie- en familievertegenwoordigingen
bij therapeutische projecten en transversaal overleg
Het project wil patiënten, familieleden en organisaties
binnen de geestelijke gezondheidszorg helpen om actief
aan de zorg deel te nemen. En dat op micro-, meso- en
macroniveau. Om aan die zorg te kunnen participeren,
moeten zowel patiënten, familieleden als organisaties
de nodige competenties verwerven.
Het project omvat drie luiken en moet leiden tot concrete
beleidsaanbevelingen.
DE RELATIE TUSSEN ARMOEDE EN GEESTELIJKE
GEZONDHEID
• Getrapte zorg
4 Onderzoek
12
Looptijd januari 2010 tot december 2011
Opdrachtgever/ Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezinfinanciering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Partners Universiteit Gent, Vakgroep Huisartsengeneeskunde
Wetenschappelijk A. DeSmetmedewerkers K. Hermans
Looptijd april 2010 tot december 2012
Opdrachtgever Federale Overheid, departement Volksgezondheid
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk A. DeSmetmedewerkers V. De Jaegere
I. De Coster
Looptijd april 2007 tot december 2012
Opdrachtgever Federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
Partners Association Interrégionale de Guidance et deSanté, Uilenspiegel vzw, Federatie van Vlaamse Simileskringen vzw, Psytoyens absl, Fédération des associations de Similes Francophones asbl
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk E. Tambuyzermedewerkers I. De Coster
Samen met UGent onderzoekt LUCAS hoe mensen met
financiële moeilijkheden zich mentaal sterk houden en hoe
ze de eerstelijnszorg via CAW, ICAW en OCMW ervaren.
Het onderzoek loopt gedurende vier jaar in acht Vlaamse regio’s.
DE ARBEIDSPARTICIPATIE VAN PERSONEN MET
PSYCHISCHE PROBLEMEN
Sedert 2010 doet LUCAS opnieuw onderzoek naar arbeids -
rehabili tatie. De Vlaamse overheid neemt het initiatief om de
deelname aan de arbeidsmarkt door mensen met psychische
problemen te stimuleren. LUCAS coördineert twee projecten
rond dit thema.
• De integratie van personen met een grote afstand tot de
arbeidsmarkt wegens een aanhoudende of ernstige
mentale, psychische en/of psychiatrische problematiek
Mensen met psychische problemen opnieuw in het normale
arbeidscircuit integreren is moeilijk. Aan de hand van weten -
schappelijke kennis en goede praktijken in Vlaanderen wil
LUCAS een model van Supported Employment opstellen
om de arbeidsparticipatie van die groep mensen te
vergemakkelijken.
• Transnationaal onderzoek naar geïntegreerde trajecten
voor personen met psychische problemen
Dit onderzoek bestudeert buitenlandse rehabilitatie -
projecten waarin zowel begeleid leren als begeleid werken
geïntegreerd zijn.
De onderzoekers willen krijtlijnen trekken om de beste
methoden in Vlaanderen te implementeren, om zo mensen
met psychische problemen op een succesvolle manier
tewerk te stellen.
• LUCAS bezoekt samen met praktijkpartners goede
IPS praktijken (Individual Placement and Support) in
Nederland (Rotterdam op 1 december, Amsterdam op
8 en 9 december) ter voorbereiding van een actieproject
in Vlaanderen.
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 13
Looptijd juli 2010 tot december 2012
Opdrachtgever Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling
Financiering ESF
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk A. DeSmetmedewerkers V. De Jaegere
M. De GroofJ. Knaeps
Looptijd juli 2010 tot juni 2012
Opdrachtgever Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB)
Financiering Open Kennisnetwerk (VDAB)
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk A. DeSmetmedewerkers J. Knaeps
4.3 Welzijn, armoede en sociale uitsluiting
De studies over welzijn, armoede en sociale uitsluiting richten zich
voornamelijk op OCMW’s en lokaal sociaal beleid, zorginnovatie
in de welzijnszorg, de ontwikkeling en de evaluatie van beleids -
indicatoren, armoede en handicap en kindermishandeling.
OCMW'S EN LOKAAL SOCIAAL BELEID
• Effectief Budgetmanagement. Hoe komen tot duurzame
gedragsverandering?
De studie zoekt enerzijds naar mogelijkheden om de
instroom van schuld- en budgethulpverleningdossiers bij
het OCMW en het CAW in te perken. Daarnaast bestuderen
en evalueren de onderzoekers ook methodieken om de
uitstroom van die dossiers te bevorderen.
ZORGINNOVATIE IN DE WELZIJNSZORG
• Innovatie in de welzijnszorg (2) - begeleiding van zeven
voorzieningen
Dit project implementeert de uitgeteste innovatiemethodiek
in zeven Vlaamse welzijnsvoorzieningen. Doel is om in
deze voorzieningen innovatieve concepten en ideeën te
ontwikkelen en te realiseren.
• Innovatie in de welzijnszorg (3) - ontwikkeling van een
vormingsprogramma
Het praktijkboek ‘Zet je licht op groen voor zorginnovatie’
wordt vertaald naar een driedaags vormingsprogramma.
In die vorming integreren we de ervaringen uit de begeleiding
van de zes welzijnsvoorzieningen. De opleiding wordt dit
jaar een eerste keer georganiseerd.
INDICATOREN EN MONITOREN VAN BELEID
• Ontwikkeling van indicatoren in het kader van het Pact 2020
Het Pact 2020 bevat twintig doelstellingen om Vlaanderen
naar de top van Europa te leiden. Vijf van die twintig doel -
stellingen hebben betrekking op de zorgsector. Om de
realisatie van die doelstellingen op een degelijke manier
op te volgen, evalueert LUCAS de huidige kernindicatoren.
De onderzoekers zorgen ook voor de ontwikkeling van
nieuwe indicatoren.
4 Onderzoek
14
Looptijd september 2008 tot september 2011
Opdrachtgever/ Katholieke Hogeschool Kempen (K.H.Kempen), financiering Studiecentrum voor Lokaal Sociaal en Lokaal
Economisch Beleid
Projectleider K. Hermans
Externe S. Dewitte, Faculteit Economische Wetenschappen, Wetenschappelijk KU Leuven
partner
Onderzoeks- B. Storms, Studiecentrum voor Lokaal Sociaal coördinator en Lokaal Economisch Beleid, K.H.Kempen
Looptijd september 2010 tot juni 2011
Opdrachtgever/ Vlaams Welzijnsverbond vzw financiering
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk R. Vrankenmedewerker
Looptijd november 2010 tot december 2011
Opdrachtgever/ Porticus vzw financiering
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk R. Vrankenmedewerker
Looptijd oktober 2010 tot juni 2011
Opdrachtgever/ Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin financiering
Projectleiding K. Hermans Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk M. Poelmanmedewerker
ARMOEDE EN HANDICAP
• Handilab - relatie tussen armoede en handicap
In deze studie bundelen LUCAS en CESO, het Centrum
voor sociologisch onderzoek van de KU Leuven, hun krachten
om de relatie tussen armoede en handicap in België te
onderzoeken. De onderzoekers bevragen ongeveer
800 personen met een inkomensvervangende en/of
een integratie tegemoetkoming over hun financiële en
sociale situatie.
• Ontwikkelen en uittesten monitoring-instrument Vlaamse
thuislozenzorg
De Vlaamse overheid heeft momenteel geen objectieve,
onderbouwde gegevens betreffende het aanbod en de
vraag naar thuislozenzorg. Op basis van een vorig onderzoek
ontwikkelen en testen we een instrument (web based
applicatie) om het aanbod van de Vlaamse thuislozenzorg
in kaart te brengen. Verder doen we aanbevelingen in functie
van het ontwikkelen van een instrument om de vraagzijde
in kaart te brengen. Dit tweede deel moet in de toekomst
dus toelaten een beter en uniformer beeld te krijgen van
dak- en thuislozen, hun noden en behoeften en hun zorg -
gebruik. De thuislozenzorg is in dit project afgebakend tot
CAW, lokale besturen (gemeenten, OCMW en buurtcentra),
sociale huisvestingsactoren (SHM, SVK) en Straathoekwerk.
• OCMW en studenten
Dit onderzoek kadert binnen een ruimer onderzoek van
Universiteit Antwerpen, onder leiding van Prof. Dr. Bea
Cantillon. Er wordt vertrokken vanuit de vaststelling dat
studenten een grote en groeiende groep vormen binnen
de bijstands populatie en er wordt tot doel gesteld om
een beter zicht te krijgen op drie belangrijke aspecten die
hiermee in verband staan. Ten eerste wordt er getracht
een zicht te krijgen op de kenmerken van de studenten
die een leefloon of een equivalent leefloon aanvragen.
Ten tweede wordt stilgestaan bij de wetgeving inzake
studenten en (equivalent) leefloon en wordt er een
verkennende studie gedaan inzake de imple mentatie van
de bestaande wetgeving. En ten derde wordt ingegaan op
de doorstroom van studenten uit de bijstand.
LUCAS tracht in dit onderzoek via focusgroepen een beter
zicht te krijgen op het profiel van de studenten die beroep
doen op het OCMW en op welke manier de begeleiding
verloopt. Er worden twee focusgroepen georganiseerd met
maatschappelijk assistenten van OCMW’s (franstalig en
nederlandstalig) en drie focusgroepen met studenten die
beroep doen op het OCMW (in Antwerpen, Luik en Brussel).
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 15
Looptijd februari 2011 tot november 2011
Opdrachtgever/ Vlaamse Gemeenschap financiering
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk L. Robeynsmedewerker
Looptijd december 2009 tot november 2011
Opdrachtgever/ Federaal Wetenschapsbeleid/ financiering FOD Sociale Zekerheid
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk M. van der Nietmedewerkers E. Demaerschalk
Looptijd april 2011 tot november 2011
Opdrachtgever/ POD Maatschappelijke integratie financiering (Federale overheid)
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk M. Degroofmedewerker
KINDERMISHANDELING
• De aanpak van partnergeweld en kindermishandeling:
samenwerkingssporen tussen VK Vlaams-Brabant en
CAW Regio Leuven
Internationaal gezien doet zich de evolutie voor naar een
meer geïntegreerde en integrale aanpak van partnergeweld
en kindermishandeling. LUCAS voert een actie-onderzoek
uit naar samenwerkingsopportuniteiten tussen het CAW
Regio Leuven en het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling
Vlaams-Brabant. Dit onderzoek levert de bouwstenen van
een meer geïntegreerde aanpak in deze regio.
4.4 Communicatie en patiëntenparticipatiein de gezondheidszorg
Tijdens het ziekteproces van een patiënt moeten dokters
soms een keuze maken tussen verschillende gelijkwaardige
alternatieven. De participatie van de zorggebruiker bij die
medische beslissing staat centraal in een eerste studie.
Patiëntgerichte informatie, bijeengebracht in een beslissings -
hulp, kan hier de oplossing bieden. Een tweede onderzoek
bestudeert de psychosociale hulpverlening aan mensen met
prostaatkanker en hun familie.
• Het gebruik van beslissingshulp bij de keuze van behandeling
door patiënten met vroegtijdige prostaatkanker
Om patiënten met vroegtijdige prostaatkanker te helpen bij
hun keuze tussen gelijkaardige behandelingen, doet men
een beroep op een beslissingshulp. Een ‘beslissingshulp’
of ‘decision aid’ zijn brochures, websites of andere
instrumenten die de patiënt uitgebalanceerde informatie
verschaffen, afgestemd op zijn specifiek probleem.
Tijdens het huidige project wordt de beslissingshulp verder
afgestemd volgens de individuele informatienoden van de
patiënt. De webbased versie wordt verder ontwikkeld en
geïmplementeerd bij drie perifere ziekenhuizen.
• Psychosociale ondersteuning bij prostaatkanker
Dit onderzoek geeft een duidelijk beeld van de noden van
prostaatkankerpatiënten en de mate waarin die noden
vervuld worden. De onderzoekers bevragen patiënten en
hun mantelzorgers en hulpverleners over de mate waarin
ze ondersteuning ervaren of bieden bij de belangrijkste noden.
4 Onderzoek
16
Looptijd januari 2011 – januari 2012
Opdrachtgevers provincie Vlaams-Brabant, de Stad Leuven en het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling
Projectleider K. Hermans
Wetenschappelijk K. Desairmedewerker
Looptijd augustus 2009 tot september 2011
Opdrachtgever/ Vlaamse Liga tegen Kanker financiering
Projectleiding Ch. Van AudenhoveK. HaustermansH. Van PoppelS. Joniau
Wetenschappelijk J. Schrijversmedewerker
Looptijd september 2010 tot augustus 2012
Opdrachtgever/ Vlaamse Liga tegen Kanker financiering
Projectleider Ch. Van Audenhove
Wetenschappelijk D. Bijlhoutmedewerkers A. DeSmet
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 17
LUCAS streeft ernaar krachtige leeromgevingen te creëren,
waarin deelnemers vertrekken van hun persoonlijke leerdoelen.
Het centrum wil de deelnemers ook maximale kansen geven
om in interactie met collega’s en docenten een eigen traject uit
te werken.
5.1 Partner in permanente vorming
LUCAS verleent zijn medewerking aan volgende vormings- en
bijscholingsprogramma’s:
• Anders ouder worden
Het driejaren project ‘Anders ouder worden’ wil de zorg op
maat voor kwetsbare ouderen verbeteren. Tweemaal per
jaar organiseren CERA en LUCAS een interactieve projecten -
dag. De acht geselecteerde projecten bestuderen die dag
een overkoepelend thema en delen hun ervaringen.
Op 29 september vond de reflectiedag ‘samen zorg dragen
voor elkaar’ plaats waarop ook andere geïnteresseerden
uit de sector aanwezig waren.
• Psychosociale rehabilitatie
De GGZ kiest voor een vermaatschappelijking van de zorg.
Tijdens deze vorming komen de deelnemers meer te
weten over wat die vermaatschappelijking juist inhoudt en
over het belang van de relatie en omgang met patiënten
(expressed emotion, motiverende gespreksvoering,
presentie).
• Van Klacht naar Kracht
Vorming voor netwerkcoördinatoren in het kader van
Betere GGZ.
5 Vorming
Datum oktober 2009 tot april 2013
Opdrachtgever Cera
Projectleiding Ch. Van AudenhoveA. Declercq
Wetenschappelijk N. Spruyttemedewerkers I. De Coster
Plaats en datum Brussel, 21 maart en 4 april 2011
Opdrachtgever Federale Overheid, departement Volksgezondheid
Coördinatie L. van der Vorst
Docent I. De Coster
Plaats en datum Hasselt, 18 maart, 16 mei en 17 juni 2011
Opdrachtgever KHLim Quadri
Coördinatie K. Ghyselen
Docent I. De Coster
• Bachelor na Bachelor ‘geestelijke gezondheidszorg en
samenleving’
In deze opleiding maken Bachelor na Bachelor-studenten
kennis met de feiten en uitdagingen voor de geestelijke
gezondheidszorg in België (o.a. aanpak van depressie
en suïcide, stigma, geestelijke gezondheidszorg voor
personen met ernstige en langdurige psychische
problemen en voor dementerende ouderen).
5.2 Aanbieder van vormingsmodules op maat
• ‘Op tijd erbij. Methodieken voor onderhandelde zorg’
Modules
• Bewonersgerichte bewonersbespreking:
geen problemen?!
• Genogram en ecogram als methodieken om je
bewoner via zijn sociaal netwerk te leren kennen
• Ontwerpen van een actieplan om in het eigen
woonzorgcentrum te werken aan onderhandelde zorg
Tachtig professionele medewerkers uit woonzorgcentra in
Vlaanderen namen deel aan deze studiedag.
• Motiverende gespreksvoering
Een training van 5 dagen voor medewerkers uit verschillende
ggz-teams, met tussentijdse opdrachten, gericht op het
aanleren van vaardigheden en stilstaan bij attitudes om
personen met psychotische problemen te motiveren.
• BELRAI-vorming in het gebruik van de interRAI-instru-
menten en het gebruik van de BELRAI-webapplicatie
18
Plaats en datum Deinze, 11 februari 2011
Organisatie LUCAS in samenwerking met VOCA Training en Consult
Trainers N. Spruytte, I. De Coster en V. Van den Briel
Plaats en datum Terneuzen, 8 november 2011,10 januari, 9 februari, 15 maart en 19 april 2012
Opdrachtgever GGZ Zeeuwse gronden
Coördinator P. Post
Docent Ch. Van Audenhove
Plaats en datum 18 oktober van 9:00 tot 12u00, VHI KU Leuven24 maart van 9:00 tot 16:00, Mediacentrum KU Leuven31 maart van 9:00 tot 16:00, Mediacentrum KU Leuven11 oktober van 9:00 tot 16:00, VHI KU Leuven20 oktober van 9:00 tot 16:00, VHI KU Leuven
Coördinator A. Declercq
Trainers J. Mello, L. Van Eenoo, L. Vesentini, D. Vanneste
Plaats en datum Leuven, 29 september, 13 oktober, 27 oktober, 22 december 2011
Opdrachtgever Katholieke Hogeschool Leuven
Coördinatie B. Loonbeek
Docenten I. De CosterG. Scheerder
5 Vorming
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 19
6 Wetenschappelijke dienstverlening
6.1 LUCAS adviseert de overheid
DE VLAAMSE OVERHEID
• Ch. Van Audenhove is lid:
- van de Strategische Adviesraad voor het Vlaamse
Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid
- van het Samenwerkingsplatform Eerstelijns -
gezondheids zorg van de Vlaamse minister
van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
- van de Vlaamse werkgroep suïcidepreventie en van het
bureau suïcidepreventie van het Vlaams Agentschap
Zorg en Gezondheid
• In 2011 werden adhoc adviezen gegeven aan de Vlaams
minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin o.a. over
de dementieconsulent en over suïcidepreventie.
DE FEDERALE OVERHEID
• Ch. Van Audenhove is lid van de Denktank Artikel 107 en
adviseert de federale overheid bij de ontwikkeling van ‘een
betere GGZ’.
6.2 LUCAS coacht netwerken en praktijksettings
• LUCAS ondersteunt de procesbegeleiding van de Netwerk -
groep Kleinschalig Genormaliseerd Wonen voor Ouderen:
een informele groep initiatiefnemers die regelmatig samen-
komt en informatie en ervaringen uitwisselt. In 2011 stond
een studiebezoek naar Duitsland op het programma en is
een intervisie gestart voor leidinggevenden van kleinschalig
genormaliseerd wonen.
• A. Declercq gaf wetenschappelijk advies aan CM met
betrekking tot de positionering van de dementieconsulent.
• N. Spruytte maakt deel uit van de Vlaamse informele
werkgroep jongdementie (onder voorzitterschap van
ECD Vlaanderen).
• LUCAS heeft twee FACT-proefaudits uitgevoerd bij
De Hulster vzw Beschut Wonen (17 januari) en VDIP
Halle-Vilvoorde (23 mei). LUCAS ging na op welke wijze
de principes van ‘functionele assertive community treat-
ment’ (mobiele equipes die zorg verlenen aan personen
met psychische problemen) reeds van toepassing zijn
of inspiratie kunnen bieden voor een optimalisering van
zorgteams in Vlaanderen.
6.3 LUCAS participeert aan netwerken
• K. Hermans was betrokken bij de organisatie van de
Dag van het onderzoek en de innovatie van de Associatie
KU Leuven.
• LUCAS is lid van LIND (Leuven research Institute for
Neuro degenerative Disorders). LIND tracht de samenwerking
te stimuleren tussen de verschillende onderzoeksgroepen
rond neurodegeneratieve ziekten. Het instituut wil ook de
ontwikkeling van een aantal therapieën voor bepaalde
ziekten aanmoedigen en versnellen.
• LUCAS is lid van de werkgroep ‘Palliatieve zorg en Psychiatrie’
en verwerkt de resultaten van de expertendag over ‘de plaats
van palliatieve zorg in de benadering van psychiatrische
patiënten’ die plaats vond op 11 februari.
• LUCAS was verslaggever tijdens de ‘Empowerment
leadership conference’ van de WHO.
20
LUCAS is sterk in zorgonderzoek dat lokaal, regionaal of nationaal
is verankerd. Maar ook in internationale netwerken en projecten
neemt LUCAS zijn rol van kwaliteitsvol onderzoekscentrum op.
We stellen die netwerken en projecten hieronder voor.
LUCAS maakt deel uit van twee internationale netwerken,
het interRAI en het EAAD-netwerk. Beide netwerken hangen
nauw samen met twee centrale onderzoeksthema’s in de
LUCAS-werking. Het gaat om de studie van het Resident
Assessment Instrument in België en de preventie van depressie
en suïcide (zie pagina 4 en 11). LUCAS participeert ook aan
de CCAF, een certificeringcommissie voor ACT en FACT.
• InterRAI (Resident Assessment Instrument)
InterRAI is een internationale groep van onderzoekers
uit meer dan 30 landen. Het netwerk ontwikkelt de
interRAI-instrumenten, actualiseert ze (zie www.interrai.org)
en doet er onderzoek naar.
A. Declercq is sinds 2007 Associate Fellow en sinds 2008
Full Fellow van interRAI. Sinds 2009 is ze ook lid van het
Instrument and Scales Development Committee (ISD)
van interRAI en sinds 2011 lid van de Board of Directors.
• EAAD-Netwerk (European Alliance Against Depression)
Het EAAD-netwerk is een internationale non-profit
organisatie, gegroeid uit het internationale EAAD-project
over de preventie van depressie en suïcide. Het is
opgericht door acht Europese onderzoeksinstellingen.
Doel is de activiteiten van EAAD verder te zetten:
- acties om de zorg voor mensen met depressie en
familieleden te verbeteren en om suïcide te voorkomen
- beeldvormingcampagnes bij het grote publiek over
de impact van depressie en suïcide
- informatie en educatie bij het grote publiek en bij
professionals
- promotie van de 4-level interventies van EAAD
- onderzoek en evaluatie van interventies ter preventie
van depressie en suïcide
• CCAF (Stichting Centrum Certificering ACT en FACT)
De CCAF wil de toepassing van ACT en FACT in de
ambulante geestelijke gezondheidszorg in Nederland
stimuleren. Daarom reikt het keurmerken uit aan
zorgteams die voldoende volgens de ACT- en FACT-
zorgmodellen werken. CCAF is een onafhankelijke
stichting, opgericht in 2008. Initiatiefnemers zijn onder
meer bij ACT en FACT betrokken beroepsbeoefenaars
en wetenschappers.
• EMHS (European Mental Health Systems)
LUCAS participeert aan netwerkbijeenkomsten (Brussel,
20 en 21 oktober). Op basis van landelijke casestudies
worden uitdagingen geformuleerd voor de organisatie
van de geestelijke gezondheidszorg.
7 Internationale netwerken
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 21
Van 1 januari 2007 tot eind 2011 huisvest LUCAS het Steunpunt
Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (SWVG). LUCAS is ook
zetel van dat steunpunt. Het SWVG is een initiatief van de
Vlaamse Overheid met als missie de minister van Welzijn,
Volksgezondheid en Gezin bij zijn beleid met wetenschappelijk
onderzoek te ondersteunen. Het consortium verenigt deskundigen
uit drie universiteiten (KU Leuven, UGent, VUB) en heeft een
hogeschool (de Katholieke Hogeschool Kempen) als partner.
Het Steunpunt realiseert in een vastliggend meerjaren programma
onderzoek over de zorgbehoefte en –gebruik van verschillende
doelgroepen die een beroep doen op de eerstelijns welzijns-
en gezondheidsvoorzieningen (kinderen, adolescenten,
volwassenen en ouderen), evaluatieonderzoek van interventies
en juridisch onderzoek. Daarnaast bepaalt de bevoegde
minister jaarlijks welke kortdurende studies het Steunpunt kan
uitvoeren. Voor meer informatie zie www.steunpuntwvg.be.
LUCAS werkte in de context van het SWVG in 2011 aan
volgende onderzoeksprojecten:
• De Vlaamse Ouderen Zorgstudie (VoZs)
• Kwetsbaarheid Aanpakken in de Samenleving (KANS)
• Stress Aanpakken (STAP)
• Het ontwikkelen van indicatoren in het kader van doelstelling
12 ‘zorg’ van het PACT 2020
Het aanvraagdossier voor de verlenging van het Steunpunt van
2012 tot 2015 werd ingediend en goedgekeurd. Het nieuwe steun -
punt zal een meerjarenplan realiseren in drie theoretische lijnen:
• Monitoren van zorgbehoefte en -gebruik
• Evaluatie van preventieve en zorginterventies
• Zorgorganisatie en -beleid
8 Steunpunt Welzijn,Volksgezondheid en Gezin
22
Voor een volledige lijst met publicaties verwijzen we naar de website www.kuleuven.be/lucas
9.1 Rapporten en boeken
- Bijlhout, D., DeSmet, A., Schrijvers, J. & Van Audenhove, Ch. (2011). Psychosociale ondersteuning van mannen met prostaatkanker.
Leuven: LUCAS.
- Coppens, E., Scheerder, G. & Van Audenhove, Ch. (2011). Inventarisatie van Vlaamse actoren inzake suïcidepreventie, met het
oog op de vorming van de partnerorganisatie. Leuven: LUCAS.
- Coppens, E., Scheerder, G. & Van Audenhove, Ch. (2011). De evaluatie van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie. Leuven: LUCAS.
- De Groof, M. & Van Audenhove, Ch. (2011). Tevredenheidsonderzoek HERMES. Leuven: LUCAS.
- De Jaegere, V., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Een starterskit voor betere ggz: visie en methodieken. Leuven: LUCAS.
- De Jaegere, V., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Monitoring systemen en indicatoren. Ontwerptekst ten behoeve van
de discussie voor de Denkdag Hervorming van de Geestelijke Gezondheidszorg. Leuven: LUCAS.
- Desair, K., Reynders, A. & Hermans, K. (2011). Protocol risicotaxatie in de vertrouwenscentra kindermishandeling. Een evidence-
based instrument voor het protocolleren van de risicotaxatie in de vertrouwenscentra kindermishandeling. Leuven: LUCAS.
- De Wilde, M., De Groof, M., Carpentier, S., Torfs, D., Hermans, K., Cantillon, B. & Cuypers, D. (2011). Studenten en het recht
op maatschappelijke integratie of het recht op maatschappelijke hulp. Antwerpen: Universiteit Antwerpen.
- Knaeps, J., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Nota 1 Internationale evidence based modellen. Leuven: LUCAS.
- Knaeps, J., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Nota 2 Kritische succesfactoren volgens hulpverleners. Leuven: LUCAS.
- Knaeps, J., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Nota 3 Evidence based principes in Vlaanderen. Leuven: LUCAS.
- Knaeps, J., DeSmet, A. & Van Audenhove, Ch. (2011). Integratie in betaald regulier werk van mensen met ernstige medische,
mentale, psychische of psychiatrische problemen (MMPP). Leuven: LUCAS.
- Poelman, M., Hermans, K. & Van Audenhove Ch. (2011). Ontwikkeling van indicatoren in het kader van doelstelling 12 “Zorg”
van het Pact 2020. Leuven: Steunpunt WVG.
- Reynders, A., Vermeulen, B., Scheerder, G., Declercq, A., Molenberghs, G. & Van Audenhove, Ch. (2011). L'effet des facteurs
sociocognitifs et de la recherche d'aide sur le comportement suicidaire. Différences régionales entre la Wallonie, la Flandre et les
Pays-Bas. Leuven: LUCAS.
- Robeyns, L., Demaerschalk, E. & Hermans, K. (2011). Ontwikkelen en uittesten van een monitoringinstrument in de Vlaamse
thuislozenzorg. Leuven: LUCAS.
- Schalenbourg, C., De Coster, I., Van Audenhove Ch. (2011). Depressieve patiënten in het algemeen ziekenhuis. Trainingsmodule
voor verpleegkundigen. Antwerpen: Garant.
- Schrijvers, J., DeSmet, A., Haustermans, K. & Van Audenhove, Ch. (2011). Het gebruik van een beslissingshulp bij de keuze van
behandeling voor patiënten met vroegtijdige prostaatkanker. Tussentijds rapport 1 augustus 2010 - 31 juli 2011. Leuven: LUCAS.
- Tambuyzer, E., De Coster, I. & Van Audenhove, Ch. (2011). Evaluatie van het pilootproject “Vorming Oriëntatie naar
ervaringsdeskundigheid. Leuven: LUCAS.
9 Enkele markante publicaties
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 23
- Stroobants, T., Vanderfaeillie, J. & Van Audenhove, Ch. (2011). Zorgintensiteit-/zorgzwaartebepaling bij minderjarigen in de
intersectorale toegangspoort NRTJ: zoektocht naar een instrumentarium. Leuven: Steunpunt WVG.
- Vermeulen, B., Demaerschalck, M. & Declercq, A. (2011). De Vlaamse Ouderen Zorg Studie: methodologisch rapport. Leuven:
Steunpunt WVG.
- Willems, S., DeSmet, A., Poppe, A., Hermans, K., Verlinde, E., Van Audenhove, Ch. & De Maeseneer, J. (2011). KANS.
Theoretische achtergronden en onderzoeksopzet. Leuven: Steunpunt WVG.
9.2 Publicaties in wetenschappelijke tijdschriften
- de Rooij, A., Luijkx, K., Declercq, A., Schols, J. (2011). Quality of life of residents with dementia in long-term care settings in the
Netherlands and Belgium: design of a longitudinal comparative study in traditional nursing homes and small-scale living facilities.
BMC Geriatrics.
- Hegerl, U., Arensman, E., Aromaa, E., Coyne, J., Gusmao, R., Kopp, M., Maxwell, M., Meise, U., Psycha, R., Pull, C., Reisch,
T., Scheerder, G., Sisask, M., Perez Sola, V., Tuulari, J., Van Audenhove, Ch., van der Feltz-Cornelis, C., Värnik, A. (2011).
Improving the Care of Depressed Patients and Preventing Suicides - The European Alliance Against Depression. German
Medical Journal, N° 11, 70-74.
- Reynders, A., Scheerder, G., Van Audenhove, Ch. (2011). The reliability of suicide rates: An analysis of railway suicides from two
sources in fifteen European countries. Journal of Affective Disorders, 131 (1-3), art.nr. 10.1016/j.jad.2010.11.003, 120-127.
- Scheerder, G., Van Audenhove, Ch., Arensman, E., Bernik, B., Giupponi, G., Horel, A., Maxwell, M., Sisask, M., Szekely, A.,
Värnik, A., Hegerl, U. (2011). Community and health professionals’ attitude toward depression: a pilot study in nine EAAD
countries. International Journal of Social Psychiatry, 57 (4 (Epub ahead of print)), 387-401.
- Tambuyzer, E., Pieters, G., Van Audenhove, Ch. (2011). Patient involvement in mental health care: one size does not fit all.
Health Expectations,, art.nr. 10.1111/j.1369-7625.2011.00743.x (IF most recent: 2.32).
- Van Daele, T., Hermans, D., Van Audenhove, Ch., Van den Bergh, O. (2011). Stress reduction through psychoeducation:
a meta-analytic review. Health Education & Behavior, (Accepted).
- van der Feltz-Cornelis, C., Sarchiapone, M., Postuvan, V., Volker, D., Roskar, S., Grum, A., Carli, V., McDaid, D., O'Connor, R.,
Maxwell, M., Ibelshäuser, A., Van Audenhove, Ch., Scheerder, G., Sisask, M., Gusmão, R., Hegerl, U. (2011). Best Practice
Elements of Multilevel Suicide Prevention Strategies. Crisis: the Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 1-15
(IF most recent: 1.38).
- Värnik, A., Sisask, M., Värnik, P., Wu, J., Kolves, K., Arensman, E., Maxwell, M., Reisch, T., Gusmao, R., Van Audenhove, Ch.,
Scheerder, G., van der Feltz-Cornelis, C., Coffey, C., Kopp, M., Szekely, A., Roskar, S., Hegerl, U. (2011). Drug suicide:
a sex-equal cause of death in 16 European countries. BMC Public Health, 11.
24
10 Doctoraten en masterproeven
LUCAS begeleidt 11 masterproeven van studenten
Psychologie, Sociale Wetenschappen en Geneeskunde.
Lopende doctoraatsproeven:
10.1 Zorg voor ouderen
• Verhoogt kleinschaligheid de kwaliteit van leven voor
dementerende ouderen?
Ietje de Rooij o.l.v. prof. dr. Jos Schols, Tranzo Tilburg
in samenwerking met prof. dr. Anja Declercq en
dr. Katrien Luijckx
• The implementation of the interRAI suite of instruments
in Belgium
Dirk Vanneste o.l.v. prof. dr. Anja Declercq
• The use of the Resident Assessment Instrument in the
evaluation of care for frail elderly clients: a longitudinal study
Johanna Mello o.l.v. prof. dr. Anja Declercq
• Evaluatie van de kwaliteit van zorg aan het levenseinde
in RVT’s a.d.h.v. de RAI MDS en RAI PC
Kirsten Hermans o.l.v. prof. dr. Anja Declercq
• Flanders Study to Improve End-of-Life Care and
Evaluation tools
Sophie Ampe o.l.v. prof. dr. Chantal Van Audenhove
10.2 Geestelijke gezondheidszorg
• Patiënten- en familieparticipatie in de geestelijke
gezondheidszorg
Else Tambuyzer o.l.v. prof. dr. Chantal Van Audenhove
• The role of social – cognitive determinants, coping
strategies, and help seeking behaviour in the incidence
of suicidal behaviour. Regional differences in Flanders
and the Netherlands
Alexandre Reynders o.l.v. prof. dr. Chantal Van Audenhove
• Liggend (be)leven – architectuur ontwerpen voor een
heilzame ziekenhuisomgeving
Margo Annemans o.l.v. prof. dr. Ann Heylighen in
samenwerking met prof. dr. Chantal Van Audenhove
• De arbeidsrehabilitatie van personen met ernstige
psychische problemen
Jeroen Knaeps o.l.v. prof. dr. Chantal Van Audenhove
• Effectonderzoek van een psycho-educatieprogramma
voor stressproblemen
Tom Van Daele o.l.v. prof. dr. Omer Van den Bergh in
samenwerking met prof. dr. Dirk Hermans en prof. dr.
Chantal Van Audenhove
10.3 Communicatie en patiëntenparticipatiein de gezondheidszorg
• De evaluatie van een geïndividualiseerde decision aid bij
de therapiekeuze voor gelokaliseerde prostaatkanker
Jessie Schrijvers o.l.v. prof. dr. Chantal Van Audenhove
LUCAS WERKINGSVERSLAG 2011 25
BESTUUR
• Dagelijks Bestuur*
- Prof. dr. H. Nys, Interfac. Centr. Biomed. Ethiek &
Recht, voorzitter LUCAS
- Prof. dr. M. Casteels, vice-rector KU Leuven
- De heer D. Verhoeven, coördinator, Caritas Catholica
Vlaanderen
- Prof. dr. Ch. Van Audenhove, directeur LUCAS
* De leden van het Dagelijks Bestuur maken ook deel uit
van het Bestuurscollege
• Bestuurscollege
- F. Cuyt, algemeen directeur Vlaams Welzijnsverbond
(Caritas)
- Prof. dr. P. Donceel, Afdeling Arbeids-, Milieu- en
Verzekeringsgeneeskunde
- Prof. dr. W. Moesen, Faculteit Economie en
Bedrijfswetenschappen
- Prof. dr. O. Van Den Berg, Faculteit Psychologie en
Pedagogische Wetenschappen
- G. Van Oevelen, voorzitter Zorgnet Vlaanderen vzw
PERSONEEL
• Directie en projectleiders
- Directeur Prof. dr. Ch. Van Audenhove,
dr. in de psychologie
- Projectleiders Prof. dr. A. Declercq, dr. in de sociologie
Prof. dr. K. Hermans, dr. in de sociologie
• Senior onderzoekers
- Dr. E. Coppens, dr. in de psychologie
- I. De Coster, licentiaat in de psychologie
- A. DeSmet, licentiaat in de psychologie
- Dr. G. Scheerder, dr. in de medische wetenschappen
- Dr. N. Spruytte, dr. in de psychologie
• Coördinator van het Steunpunt Welzijn,
Volksgezondheid en Gezin
- V. Carrette, licentiaat in de pedagogische wetenschappen
• Wetenschappelijk medewerkers
- S. Ampe, master in de logopedie en audiologie
- D. Bijlhout, master in de gezondheidswetenschappen
- M. De Groof, licentiaat in de psychologie
- V. De Jaegere, master in de psychologie
- E. Demaerschalk, licentiaat in de psychologie
- M. Demaerschalk, licentiaat in de sociologie
- K. Desair, master in het sociaal werk
- J. Knaeps, licentiaat in de psychologie
- S. Melis, master in de psychologie
- J. Mello, licentiaat in de toegepaste economische
wetenschappen
- M. Poelman, licentiaat in de sociologie
- A. Reynders, licentiaat in de sociologie
- L. Robeyns, licentiaat in de sociologie
- J. Schrijvers, licentiaat in de familiale en
seksuologische wetenschappen
- E. Tambuyzer, licentiaat in de psychologie
- M. Van der Niet, licentiaat in de sociologie
- L. Van Eenoo, master in de medisch-sociale
wetenschappen
- D. Vanneste, licentiaat in de medisch-sociale
wetenschappen
- L. Vesentini, master in de gezondheidswetenschappen
- R. Vranken, licentiaat in de sociologie
• Gedelegeerde medewerkers
- C. Schalenbourg, vrijwillig medewerker KHLim
- K. Scheepmans, vrijwillig medewerker Wit-Geel Kruis
- I. Van Ruyskensveld, vrijwillig medewerker CM
• Administratie
- M. Desmet, administratief medewerker, ICT
- A. Kestens, verantwoordelijke communicatie
- M. Schröder, administratief medewerker
- L. Van Cauwenberghe, administratief medewerker
- S. Vanden Bossche, administratief medewerker
- L. Van Hoof, administratief medewerker
11 Bestuur en personeel
LUCASCentrum voor zorgonderzoek & consultancy
Kapucijnenvoer 39 bus 5310BE-3000 LEUVEN, België
tel. + 32 16 33 69 10 • fax + 32 16 33 69 22www.kuleuven.be/lucas
Wilt u ons onderzoek steunen?
LUCAS is een interdisciplinair kenniscentrum van de KU Leuven op het gebied van zorg en welzijn.
Via een handgift, een schenking of een legaat kunt u ons steunen bij de verdere uitbouw van nieuwe onderzoekslijnen die
inspelen op actuele trends in de samenleving:
• Wonen en zorg – LUCAS onderzoekt hoe architectuur en technologie kan bijdragen tot een betere zorg en een betere
kwaliteit van leven voor de zorggebruiker.
• Beslissingshulpen – LUCAS zoekt naar middelen om een patiënt op maat gesneden, neutrale en eerlijke informatie te
bezorgen over keuzealternatieven in zorg en behandeling. Zo kunnen de patiënt en zijn omgeving eigen waarden en
voorkeuren beter afwegen en kan hun visie meespelen bij belangrijke beslissingen.
• Preventie van depressie en suïcide – België heeft een hoog suïcidecijfer. LUCAS-onderzoek draagt bij tot een daling
van dat cijfer.
• Vermaatschappelijking van de zorg – LUCAS streeft naar sociale inclusie van kwetsbare groepen.
U kunt een gift doen door te storten op IBAN rekeningnummer BE45 7340 1941 7789;
BIC code: KREDBEBB van de KU Leuven met vermelding “voor TZT-LUCAS1-O2010”.
Voor meer informatie mag u ons altijd contacteren (016 33 69 10, [email protected])
of raadpleegt u www.kuleuven.be/mecenaat/
Alvast hartelijk bedankt!